Başlıca Navlun Şartları

1) Liner In – Free Out : Yükleme masrafları taşıyana, boşaltma masrafları taşıtana ait.LINER IN navlun veril-
diğinde yükleme masrafları navlunun içinde olmaktadır.Yani, yükleme masraflarını taşıyan üstlenmektedir. Taşıta-
nın ayrıca yükleme masrafı ödemesi sözkonusu değildir.LINER OUT navlunda ise, boşaltma masrafları navlunun
içinde demektir.Taşıtanın boşaltma masrafı ödemesine gerek yoktur.

2) Liner Terms : Yükleme/boşaltma masrafları taşıyana ait.Taşıtan veya alıcı, yükleme ya da boşaltma limanla-
rından birinde veya hepsinde yükle ilgili masraflara katılmaz.Bu tür masraflar navlunun bir parçası olup taşıyan
tarafından ödenir.Dolayısıyla navlun verildiğinde liman masrafları da navlunun içine katılmış demektir.

3) Free In – Liner Out : Yükleme masrafları taşıtana, boşaltma masrafları taşıyana ait.

4) Free In And Out : Yükleme ve boşaltma masrafları taşıtana ait.Bu şartta taşıyan yükleme ve boşaltma lima-
nında yükle ilgili masraflara karışmaz; yalnızca gemi ile ilgili liman masrafını öder.Yükle ilgili masrafları satış
şartlarına gore taşıtan veya yükün alıcısı öder.

5) Free In And Out Stowing : Yükleme/boşaltma ve istif masrafları taşıtana ait.

6) Free In And Out Stowing And Trimming : Đstif, hap dahil yükleme/boşaltma masrafları taşıtana ait.

Notice Of Readiness

Geminin akde uyarak varış limanına girişinden sonra laytime’ın başlaması ikinci aşamadır.Bunun için de geminin ve
bilhassa yükleme donanımı ile ambarlarının yüke tam anlamıyla hazır olması gereklidir.Gemi tüm imkanları ile yük-
lemeye veya boşaltmaya hazır olduğunu bir mektup ile beyan eder.Bu mektuba “notice of readiness” denir.

Mate’s Receipt

Yükleme esnasında, yükleme opersyonunu yapan firma yetkililerinin gemiye yükleyecekleri yükün, gemi ambarları-
na girdiğini, gemi tarafından teslim alındığını belirten bir anlamda “teslim alınma makbuzu” niteliğindedir.Bu mak-
buz 2.Kaptan tarafından imzalanır.Đmzalanmadan önce yükün miktarı, kuru olup olmadığı, ambalajında bozukluk ve
hasar var ise bunu muhakkak mate’s receipt’e yazılması gereklidir.Aksi halde gemi veya gemi sahibi yükün o ha-
linden peşinen sorumlu olur.Đleride gemi aleyhine açılacak tazminat taleplerinde gemi otomatikmen zararı tazmin
etmek zorunda kalabilir.Mate’s receipt’lerin konişmentolara tesiri olduğu akıldan çıkarmamak gerekir.Yükle ilgili
her tür hasar, yükün gemiye alınırken ne durumda olduğunu tesbit edildiğine göre, konişmentoya aynen geçirilme-
si gereklidir.

Delivery Order

Tek konişmentoyla taşınan parsiyal (bir’den çok alıcılı) yüklerde alıcıları belirlemek için düzenlenir.Kıymetli evrak
niteliği yoktur.

Time Sheet

Geminin yüklenmesinde/boşaltılmasında geçen zamanı bu konuda navlun sözleşmesine konmuş hükümlere göre
değerlendirmek ve böylece navlun sözleşmesinde belirtilen starya süresinin aşılıp aşılmadığını saptamak; sonuç
olarak, gerçekleşmiş bir dispeç veya demuraj varsa zaman ve para olarak bunu hesaplamak amacıyla, yerleşmiş
bir biçime uygun olarak yapılan çizelgeye “time sheet” denir.

Sayfa 1 / 10 PDF By MKP

Statement Of Fact

Genellikle yükleme ya da boşaltma sonunda zaman çizelgesi hemen hazırlanamaz.Zaman çizelgesi hazırlanışı son-
raya bırakılarak, yükleme/boşaltma süresince geçen olgular ve olaylar bir tutanakla saptanır.Genellikle kaptan ile
yükleten ya da acentayla yükleteni temsil eden kimse tarafından imzalanan bu tutanak, time sheet’in hazırlanma-
sı için gerekli olan bilgileri derlemiş olur.Daha sonra bu bilgilerin navlun sözleşmesi hükümlerine göre değerlendi-
rilmesi ve time sheet’in yapılması olasıdır.

Time sheet yapmak yerine statement of fact yapmanın nedenleri :

1. Time sheet yapmak zaman alıcı bir iştir; statement of fact hemen düzenlenip imzalanabilir.Böylece gemi yük-
leme ya da boşaltmanın sonunda hemen hareket edebilir.
2. Bazen gemi kaptanına navlun sözleşmesinin metni verilmez, bu bakımdan kaptan statement of fact düzenle-
mekle yetinip, time sheet’in taşıyanla, taşıtan arasında yapılmasını yeğler.Gerçekten, navlun sözleşmesinin
yükleme/ boşaltma ile ilgili hükümlerini iyice bilmeden bir time sheet yapmaya olanak yoktur.
3. Bazen gemi kaptanı, yükleten, acenta gibi ilgililer time sheet yapabilecek kadar bilgili olmadıkları için, bu
çizelgenin yapılması sonraya bırakılır; statement of fact ile yetinilir.

In Regular Turn

Eğer C/P, geminin varışını takiben kaç saat sonra yüklemeye başlayacağını belirlememiş, sadece in regular turn
ibaresini koymuş ise bu varıştan itibaren liman kaideleri uyarınca geminin varıştan “hazırlık mektubunu verişin-
den sonra” turn (sıra) süresini doldurduğu anda yüklemenin başlaması gerekir, yani önündeki gemilerin işi bitince
sırası gelir.Gemi sahibi, bu tip mukavelelerde, bekleme süresini saat olarak belirlemelidir, aksi halde limanda
normal olan uygulamaya sokulabilir ve geminin kalış süresinde bir haftaya varan zaman, starya süresini çalıştır-
maz ve armatör büyük zarara girer.

Delivery According To The Custom Of The Port

Bu deyime göre düzenlenmiş kira sözleşmelerinde Liman Başkanının, Superintendent’ın gözetiminde gemi; tahsis
edileceği rıhtım veya iskeleye alındıktan sonra başlar.Bu haliyle umumi hükümler dışı bir anlaşmadır ve her lima-
nın kendine göre adeti vardır.Gemi sahibi buna uyacağını peşinen kabul etmiştir, bu nedenle liman kaidelerinin çok
iyi bilinmesi gereklidir.

Time To Count 24 Hours After Arrival At Or Of The Port

Eğer C/P’de, zamanın geminin varışından 24 saat sonra sayılmaya başlayacağı belirtilmiş ise, hazırlık mektubunun
veriliş ve kabul edilişinden sonra kiracının yükümlülüğü başlar.Ancak; eğer kabul edilmiş ise tatiller bu süreyi dur-
durur.Laydays tatili takip eden ilk günde başlar.

Time Lost Waiting For Berth To Count

Geminin rıhtım beklemesi yüzünden kaybedeceği zamanlar yükleme zamanından sayılır, genellikle Gencon C/P’nin
5.maddesinde bu husus belirlenmiştir.

In Turn Not Exceeding 48 Hours

Geminin varışından sonra yani kiracının yükleme veya boşaltma yükümlülüğünün 48 saat hitamında kesinlikle başla-
yacağını belirler.

Sayfa 2 / 10 PDF By MKP

Arrived Ship

Varmış gemi kira sözleşmesinde varış noktası, mahalli, limanı veya rıhtımı belirlenmiştir; gene belirli zamanlarda
buralara gelmiş olan gemi hazırlık mektubunu da vermiş ise buna “varmış gemi” denir.Bunun dışında C/P’de “as
ordered” deyimi kullanılmamış ise bu taktirde taraflar tam kesin bir yer belirlememişlerdir.Mesela; gemi Đstan-
bul’da, (a safe berth as ordered) tahliye edecek denilmişse, gemi Đstanbul’a gelecek ve kiracının göstereceği
emin rıhtıma yanaşacak ve tahliye edecektir.Ancak, kiracıdan gemi Đstanbul’a varmadan rıhtım sorulamaz çünkü
gemi “varmış” durumda değildir.Geminin hazırlık mektubunu vermesi ve kiracının rıhtımı bildirmesi, geminin
yanaşması, işte burada geçerli olan geminin yanaşmasıdır.Ancak yanaştıktan sonra hazır olduğu kabul edilir.Buna
karşı, kiracı da yanaşılacak rıhtımı vakit geçirmeden bildirmeye mecbur olur.

If Used Tautc

Kullanılan zamanın tamamı starya zamanından sayılır.

Sub-Open / Sub-Unfixed

Gemi veya yük, başka bir teklif üzerine pazarlıkta olduğunda kullanılır.Bu durumda zaman sınırlıdır.Subject open
teklifi de belirli zaman için yapılmalıdır.

Subject Stem (Kabule Kalan)

Yükleyici ve/veya yükün belirli günler için hazır olması durumunda uygulanır.Stem istendiği halde verilmezse, ilk
sub stem bağlanan geminin durumu çözülünceye kadar, başka bir gemi bağlanamaz.Yükün tarihi, miktarı geminin
durumuna göre, makul ölçülerin dışında değişmedikçe, stem verilmelidir.

All Purposes (Bütün Amaçlar Đçin)

Bu deyimi içeren navlun mukavelelerinde, tazminatlar ancak tahliye sonrası ödenir ve yükleme-boşaltma operas-
yonu, düzenli/devamlı bir tek operasyon olarak kabul edilir.

Riversible

Tersinir starya müddeti; yükleme ve boşaltmada kullanılan zamanlar birleştirilir.Bir tarafta kazanılan zaman
(dispatch) diğer tarafta kaybedilen zaman (demurrage) ile birleştirilir, yani düşünülür.Bağlantı toplam zaman
esasına göre bağlanmışsa aynı anlam çıkar ve zaman her iki tarafı da kapsar.Burada en önemli husus, yüklemede
toplam zamanın kullanılması halinde, tahliye limanına varıp hazırlık mektubunu veriş tarih/saatinden itibaren
zamanın işlemesi ve demurrage’in devam etmesi durumudur.

Moloo

Yük bağlantılarında, armatörün sahip olduğu obsiyonu gösterir.Çokluk, % 5-10 arasında olan bu oran kadar eksik
veya fazla yük almak, armatörün tercihinde olur.Gemide mevcut yakıt ve store miktarları her zaman bilinemediği
için, yük bağlantısı yapılırken; daima yükte % 5-10 arası bir obsiyon almak armatör menfaatinedir.

Sous Palan

Fransızca bir deyim olup, “yük kancasında” anlamındadır.Armatörün yük ile ilgili mesuliyetlerinin başlangıç ve bitiş
noktalarını belirtir.

Sayfa 3 / 10 PDF By MKP

Prompt

Kiracının gemiye, armatörün yüke çok kısa zaman içerisinde ihtiyaçları olduğunu belirtmek için kullanılır.

Custom Of Port

C.O.P. şartında yükleme ve/veya boşaltma, normal ve alışılagelmiş süreyi aşmadıkça demuraj sözkonusu değildir.
Yanaşma yerine kadar olan gemi beklemeleri (demirde veya alargada rıhtım sırası bekleme gibi) demurajsızdır;
ancak gemi yükünü alıp/vermeye başladıktan sonra bu işlemin olağan sürede bitirilmesi gereklidir.Geminin çok
bekletilmesi ve olağanı aşan süreler için taşıyanın demuraj isteme hakkı olabilmektedir.
Dolayısıyla liner şartı tamamen demurajsız taşıma öngörürken, c.o.p şartı yanaşma öncesinde demuraj öngörmez;
ancak geminin yanaşmasından sonar yükle ilgili işlemlerin olağan sürede bitirilememesi durumunda taraflar ara-
sında demurajı gündeme getirir.

1 GSPB AAA (One Guaranted Safe Port Safe Berth, Always Accessable Afloat Berth)

Kiracı bir safe port safe berth ve her zaman en iyi şekilde yüzer halde olmasının sağlanmasından sorumludur.
C/P’lere göre gemi emin bir limanın bir rıhtımına alınır ancak bu bazen liman mendireğinin ilk girişindeki rıhtıma
alınan gemiler tatsız heavy swell tesirinde kalır.Bu durumda kaptanın protesto edip rıhtımdaki yerin emin olma-
dığını vurgulayarak o rıhtımda yükleme yapmayacağını bildirmesi gereklidir.
Bazen hava sakinken rıhtım ve bulunduğu yeri iyi incelemeyen bir kaptan yükleme esnasında hava muhalefeti
nedeniyle gemi bünyesinde meydana gelecek hasarları ön koşulsuz kabul etmiş olur.Bu durumda hasardan sonra
kiracıya protesto göndermenin, sorumlu tutmaya çalışmanın hiçbir anlamı yoktur.

Lumpsum

Gemininbir bakıma götürü kiralandığını belirtir, genellikle gemiyi tamı tamına doldurmayacak, fakat yük sahibinin,
geminin başka bir yük almadan gitmesini istemine bağlı kalınacağını gösterir.

Spot

Gemi için kullanıldığında, geminin açık olduğu ve acele yük bulmak ihtiyacında olduğunu belirtir.Son ana kadar yük
bulamayan gemiler spot kabul edilir.Spot freight ........... bu tip yapılan bağlantılarda, ödenen navlun olup aynı yük
için normal zamanlarda ödenen navlundan daha yüksektir.Spot durumunda çalışan gemi veya yük sahipleri, bu
durumlarını belli etmemeye çalışırlar.Çünkü karşı taraf için bu, büyük bir fırsattır ve bundan istifade etmeye
çalışır.

Subject To

Đlgili maddenin bir organın/kimsenin onayı olmadan kabul edilmeyeceğini belirtir ve gemi bağlama yazışmalarında,
zaman kazandıran bir yöntem olarak kullanılır.

Free Of Turn

Starya zamanının, herhangi bir bekleme süresi olmaksızın, kaptanın hazırlık mektubunu sunduktan sonra kabul
edilişinden itibaren sayılacağını belirtir.

Laydays / Laycan

Armatörün gemisini ilk yükleme limanında bulundurması gereken periyodu belirler.Başlangıç ve bitiş tarihleri ara-
sındaki zaman içerisinde geminin yükleme limanında bulunmaması kontratın bozulmasına sebep teşkil eder ve kon-
çelloyu kaçıran gemi, yükünü kaybeder.

Sayfa 4 / 10 PDF By MKP

4000 Gross / 2000 Free

Geminin günde 4000 ton yükleme ve bu yükleme ile ilgili masrafların armatör tarafından karşılanacağı esasına
göre başlandığını gösterir.Tahliyede de yük günde 2000 ton boşaltılacak ve yük ile ilgili masraflar kiracı tarafın-
dan karşılanacak.

Lien Clause

Yüke el koyma.Armatörün, navlunun ödenmemesi halinde yüke el koyabileceğine dair klozdur.Bu madde içersinde
“damages for detention” maddesi, kiracıların hemen hiçbirinin kabul etmek istemediği bir mesuliyettir.Bekleme-
lerden ötürü oluşacak zararları üstlenmek istemeyen kiracılar, bu kısmı iptal ederler.Üç defe yazılı olan
“including damages for detention” maddesi iptal edilir.Böylece beklemelerden ötürü armatörün oluşan zararlarını
kiracı üstlenmemiş olur.Genel olarak “but only to such ………………. “ kısmı da kullanımda iptal edilir.Lien klozu char-
ter party’nin en önemli maaddeleri arasındadır.Navlun ödemesini yapmayan kiracıya karşı armatör, yük üzerinde-
ki el koyma hakkını kullanır.Lien (yüke el koyma) tamamen alacak hakkını garanti altına almak için armatöre veri-
len bir garantidir.

Indemnity

Mesuliyet.Bu kontrat yerine getirilmediği zaman doğacak mesuliyetleri anlatır.Doğan mesuliyet hiçbir zaman
tahmini navlun değerini aşamaz.

all told - DWT’e göre store, bunker, constant’ın dahil olduğunu belirtir.
fast as can - Gemi mümkün olan en hızlı şekilde yüklenmelidir.
all time saved - Kazanılan tüm zaman.
all working time saved - Kazanılan çalışma zamanı.
ddo - Starya ücreti sadece tahliyede geçerlidir.
dlo - Starya ücreti sadece yüklemede geçerlidir.
dbelts - Starya ücreti “working time saved” üzerinden ödenir.
dbeat - Starya ücreti “all time saved” üzerinden ödenir.
dets - Charter party detayları.
fd - Starya ücreti istenmez.
uu - Kullanılan zaman sayılır.
eiu - Zaman kullanılsa da sayılmaz (even if used).
all abt - Gemi özellikleri/spesifikasyonundaki değerlerin garanti edilmediği ve yaklaşık değerler olduğunu ifade
eder.
due diligence - Gerekli iyi niyet ve özen
provided always that – Daima şu şartla ki
rider clauses - Charter party’nin ek maddeleridir.Đmzalanan mukavelenin altına ilave edilir.
malicious acts exclusion – Kötü niyetli hareketler istisnası
war exclusion – Savaş istisnası
strikes exclusion – Grev istisnası
constructive total lost – Hükmi tam kayıp
freight waiver – Navlundan feragat
disbursement waranty – Masrafların garantisi taahhüdü

Sayfa 5 / 10 PDF By MKP

Örnek Bir Satış Teklif Formu

good day
messrs
ulusal shipping
ulusal işhanı no:28
etiler-istanbul
offering following vessel to secure for sale
name : mv ocean breeze
built : 1987 drammen-norway
loa : 120,78 m.
lbp : 112,26 m.
sdraft : 9,28 m.
dwt : 7652
grt : 4082
meng : sulzer 3000 bhp
aux eng : 3 cterpillar 200 bhp at 1800 rpm 130 kw each
gr/bl : 8224/7561 cubm
3 ha/3 ho single deck
class : nv
lss : 1980
derr : 10 x 5-8 t
sp 13 knots on 10 tons ifo 1000 sec cons of do 1 + daily price idea usd 2,500,000 in cash
best regards

Gencon 1976 Charter Party Bölümleri

shipbroker - Brokerin adı ve adresi

place and date - C/P’nin imzalandığı yer ve tarih
owners/place of business - Armatör/işyeri adresi
charterers/place of business - Kiracı/işyeri adresi
vessel’s name - Gemi ismi
grt / nrt - Gros ve net tonajı
dwcc – Deadweight cargo carrying capacity in tons
present position – Geminin halihazır durumu
expected ready to load – Yüklemeye hazır olması umulan zaman
loading port or place – Yükleme limanı veya mahalli
discharging port or place – Tahliye limanı veya mahalli
cargo – Yük bilgileri
freight rate – Navlun bedeli
freight payment – Navlun ödemesi
loading or discharging costs – Yükleme veya boşaltma masraflarının paylaşılması ve ödenmesi
laytime – Starya süresi
shippers – Yükleyici adı ve adresi
demurrage rate – Süristarya bedeli
cancelling date – Konçello günü
demurrage commission and to whom payable – Brokerlik komisyonu ve kime ödeneceği
additional clauses covering special provisions if agreed – Varsa özel şartları içeren mütabakatlı ek klozlar

Sayfa 6 / 10 PDF By MKP

Laydays

Yükleme/boşaltma süresi navlun sözleşmesinde genellikle gün olarak belirtilir; bazen de “günde şu kadar ton” ya
da “ambarağzı başına günde şu kadar ton” gibi, sonuçta gene süreyi gün olarak belirtmek anlamına gelen hükümle-
re yer verilir.Ancak uygulamada, günün küçüğü olan zaman birimlerine inilerek hesaplama yapılması bir gereksin-
me olur. Kararlaştırılan yükleme/boşaltma süresine uygulamada “laydays” denir.

Demurrage

Starya süresi içinde yükleme/boşaltma eylemi bitirilemeyebilir.Yükleme/boşaltma için starya süresi aşılarak
kullanılan zamana süristarya denir ve genellikle gün olarak belirtilir.Süristarya, ücreti gerektirir ve sözleşmede
bu ücret belirtilir.

Dispetch

Dispeç, süsistaryanın tersidir denebilir.Yükleme ya da boşaltmada starya süresinin aşılması süristaryanın; starya
süresinin tamamının kullanılmaması dispeçin gerçekleşmesi demektir.Staryanın tümünden yüklemede/boşaltmada
kullanılan zaman düşülünce geriye kalan süreye “dispeç” denir.Dispeçin gerçekleşmesi durumunda taşıyanın taşı-
tana (ya da gönderilene) ödediği bir tazminat ya da ücret gibidir.Sözleşmede belirtilmemişse dispeç parası isten-
mez.Dispeçin günlüğü, genellikle demurajın yarısı olarak kararlaştırılmaktadır.

Manifest

Geminin varış limanına göre yüklenmiş yükün tüm özelliklerinin yazıldığı bir dökümandır.Kaide olarak, yükleme
limanındaki acenta tarafından hazırlanır.Manifestonun üst kısmında geminin adı, yükleme limanı ve hareket tari-
hi, tahliye limanı yazılıdır.Alttaki kolonlarda konişmento numarası, paketlerin markaları,palet ve muhteviyatının
sayısı, yükleyici ve gönderilen adları, varsa bildirim adresleri, ağırlık, ölçü ve her üniteye göre navlun birimi,
toplam navlun, geri ödeme yapılacaksa miktarı gibi bilgiler yazılıdır.

Bill Of Lading

Konşimento, taşıma amacıyla yükün gemice teslim alındığını gösteren bir belgedir.Konşimentoyla yük üzerinde
taşıma hizmetinden doğan sorumluluklar taşıyana geçer.Dolayısıyla konşimentoda taşıma, teslim alma ve teslim
etme koşulları yer alır.

Booking Note

Esasta bir nevi mütebakat ön bağlantı mektubudur.Taşıyıcı ile taşıtan arasında nakliyenin nasıl, kaça, hangi şart
ve esaslarda yapılacağını özetleeyen bir form-mektup olup sonradan charter party’nin esasları oluşturulur.Bu
artık C/P ve B/L’ nin ana konularını teşkil eder, peşinen taraflar arasında anlaşmaya varılmış prensipleri ortaya
koyar.Tarafların cayması halinde aynen charter party’nin ihlalindeki hukuki değerleri taşır.

Barbatry

Kaptan veya mürettebat tarafından gemi veya yük üstünde planlanarak (isteyerek yapılan zarar veya hasar).

Charter Party

Bir malın iki liman arasında taşınması için hazırlanmış sözleşmelerdir.C/P’de bir tarafta kiracı, diğer tarafta
armatör yer alır.Büyük parti mal sahipleri ve bazı büyük armatörler, kendi taşıma şartlarını belirlemişlerdir.
Böylece birçok standart sözleşme tipleri oluşmuştur.Navlun sözleşmesi, taşıma ile ilgili tüm şartları içerir.Kiracı
ve armatör arasında imzalanan taşıma sözleşmeleri, üç şekilden biri olabilir :

Sayfa 7 / 10 PDF By MKP

1) Agreed Charter Party

Sözleşmeyi yapan kurumun rızası olmadan değiştirilemeyen sözleşme tipidir.BIMCO ve bir ya da fazla kiracı
organizasyonu tarafından kararlaştırılmış kontrat biçimidir.

2) Adopted Charter Party

Gemi sahipleri tarafından kabul edilmiş bir takım kontratların, BIMCO tarafından kabul edilmiş olanlarıdır.Bun-
lar, BIMCO üyeleri için kullanılması zorunlu kontratlardır.Bu kontratlar karar altına alınmış kabul edilir.

3) Recommended Charter Party

Herhangi bir denizcilik grubunun kullanılmasını karar altına aldığı kontratlardır.Kullanılmasında fayda görüldüğün-
den, BIMCO tarafından tavsiye edilmiş kontratlardır.Gencon gibi.

Weather Working Days :

Havanın çalışmaya müsait olduğu günlerin geçerli olacağını belirten bu maddenin tatbikinde bazı hususlar problem
doğurabilir.Yükün özelliği belirgin yağış olmasa da pus ve rutubetli ortamda yüklenmesine mani ise yükleme yapı-
lamaz.Havanın yağış ayı oluşu “çalışır gün” gibi yorumlanamaz.Ayrıca, gemiye rıhtım bulunamamış oluşu veya nakle-
dilecek yükün hazır olmaması “çalışır gün” hesaplamasına tesir etmez.Bu maddeye kesin açıklık getirmek için “any
time lost though work being impossible owing bad weather” kötü hava koşulları nedeni ile herhangi bir süre yük-
leme süresinin dışında kabul edilir.
Gemi hazırlık mektubunu vermemiş olsa da, serbest pratika almamış olsa da, WIPON “gerekli ihbarları yapmış
ise” laytime varışı müteakip sayılmaya başlar.Zira çoğunlukla demirde bekleyen bir geminin dışarı ile haberleşme
imkanı olmayabilir.
Bütün bekleme süreleri, Pazar ve sair tatil günlerinde geçen süreler laytime olarak kabul edilmiştir.Bekleme sü-
releri, laytime’ların kullanışından sonra yazılmalıdır.Bu sebepten time sheet bütün bu sürelerin sonunda yazılır.
Zira, gemi limanın ticari kısmına girdikten sonra varmış gemi oluyordu.Geçen süre ticari liman içinde olmayabi-
lir.Geminin herşeyden önce nerede, ne için beklediğini tesbit ve varmış gemi olarak kabul edilmesi şarttır, aksi
halde yüklemede kullanılmamış süre yükleme ve boşaltma için tanınan süreyi aşmış olur, fakat bu süreler yükle-
mede kullanılmadığı için demuraj mevzubahis olamaz.

Working Days :

Bu deyimle iş gününün anlamına açıklık getirmiştir, yani 24 saatlik gün bir iş günü olarak kabul edilmiştir.Bu yüz-
den pazar ve bayram veya tatil günleri diye C/P’lere bu hususta münakaşaya meydan vermemek için “ayrıcalı
günler” olarak “saturdays and holidays excepted” diye belirlenmiştir.Buna ek olarak kira sözleşmelerinde;
“laytime may begin in the middle of calender” deyimi eklenmiştir.Yükleme süresinin takvim gününün ortasında
başlayabileceğini ifade eder.Bu taktirde 24 saatle sınırlı olan iş günü, pazartesi günü saat 0800’da başlayıp takip
eden salı günü saat 0800’ da başlayacağını belirler.

Days And Running Days :

Bu deyim aynen bir gece yarısından yani 0000’dan diğer 0000’a kadar ki 24 saatlik birbirini takip eden periyotlar
olarak kullanılır ve kira sözleşmesinde aksine bir madde yok ise veya mahalli bir adet yoksa cumartesi, pazar ve
tatiller bu sayıma girer.Eğer C/P laytime’ın ne zaman başlayacağını belirlemiş ise; 12 saat sonra başlar diyorsa
süre bu 12 saatten sonraki 24 saatlerde devam eder.Bu ek süre gece yarısı sona erse dahi laytime sayılmaya
başlar.Şöyle özetleyecek olursak;
Aksine hüküm olmayan bir sözleşmede 14 günlük bir yükleme süresi var ise ve gemi de gün ortasında yüklemeye
hazır olsa, yükleyici yüklemeye mecbur değildir.Ertesi gün aynı saate kadar süreyi kullanabilir.Fakat yüklemeye o
gün ortasında başlamış ise günün diğer kısmı kullanılmamış tam gün sayılır.

Sayfa 8 / 10 PDF By MKP

Running days, working days ve weather working days klozlarına göre açıklama :

Starya running days klozuna göre 10 gün ise, boşaltma staryasının başlamasından sonraki 10 tane 24 saat içinde
boşaltmanın bitirilmesi gerekir.Bu geçirilirse süristarya başlar.
Starya working days klozuna göre, 10 günse ve boşaltma staryasının başlamasından sonraki 10 gün içinde bir
cumartesi, bir pazar ve bir de genel tatil varsa, boşaltma süristaryası staryanın başlamasından 12 1/2 gün sonra
başlayacak demektir.
Starya W.W.D klozuna göre 10 günse ve boşaltma süresi içinde bir cumartesi, bir pazar, bir de bayram günü
varsa, ayrıca iki gün de yağmur yüzünden boşaltma yapılamamışsa; boşaltma süristaryası staryanın başlamasından
14 ½ gün sonra başlayacak demektir.

Görüldüğü gibi, bu klozlardan birincisi taşıyanın üçüncüsü taşıtanın menfaatlerine uygundur.

Sundays And Holidays Excepted (shex) :

Genellikle C/P’leri ve konişmentoları pazarları ve tatil günlerini yükleme günleri dışında tutar.Eğer gemi kaptanı
ve kiracı anlaşıp da bu günlerde yükleme yaparsa yüklemede kullanılan günlerden sayılmaz.Bu günler ancak muka-
velede “unless used-ancak kullanılırsa” diye bir deyim varsa ve kullanılmışsa yükleme günlerinden sayılır.

Fridays And Holidays Excepted (fhex) :

Bu genellikle Đran-Mısır-Kuzey Afrika limanları ile ilgili müslüman ülke limanları için C/P’lerde kullanılır.

Saturdays :

Cumartesi günleri istisnai gün olarak düşünülebilir mi? Bu “tatil günü“ deyimi içinde çoğunlukla münakaşa konusu
olmuştur.Bazen clay yükleme günleri klozunda özellikle çalışılsa da çalışılmasa da tüm gün veya yarım gün sayıla-
caktır; gibi maddeler konularak bu hususta münakaşanın önü alınmak istenmiştir.Ancak sonrası da muhakkak ki
eğer işçi herhangi bir günün bir kısmında normal ücret, bir kısmında zamlı ücret talep ederek çalışıyorsa bu gün
için “tatil günü“ deyimi kullanılamaz ve tam günmüş gibi sayılmalıdır.

Saturday Afternoon :

Cumartesi günleri öğleden sonraları, tatil istisnası gibi mütalaa edilemez.Çünkü “tatil günü“ deyimi tam günü izah
eder, bu bakımdan günün bölünmesi normal olamaz ve tam gün muamelesi görür, ancak bunun kira mukavelesinde
nasıl kullanılacağının belirtilmesinde fayda vardır.

Wipon (Weather In Port Or Not) :

Liman içine girilsin veya girilmesin.Burada kiracının, ıskarça bir limana girmeyip veya alınmayıp liman dışında
bekletilmesini kabul ettiğini belirten bir deyim.

Weather In Berth Or Not :

Eğer gemi sahibi kiracıya, rıhtım seçme hakkını vermişse, gemi limana girdiği anda, kiracı yükleme boşaltma rıhtı-
mını bildirmeye mecburdur.Aksi halde rıhtım talimatı için geçecek süre starya olarak başlar, ancak geminin lima-
nın ticari bölgesine veya iç liman için pilot alma mevkiine demirlemesi gereklidir.Burada, “whether in berth or
not” yani, yanaşmış olsun ya da olmasın, deyimi geçerli olur ve süre sayılmaya başlar.

Sayfa 9 / 10 PDF By MKP

Wifpon (Whether In Free Pratique Or Not) :

Serbest pratika alınmış olsa da olmasa da, yani gemi demir mahalline gelince, limanla ilgili sebepler olsa da gemi-
nin kusuru olmadan pratika alamamışsa dahi; gemi “varmış” sayılır.

As Is :

Olduğu gibi satış, özellikle kullanılmış ya da ikinci el gemi satışlarında taraflar arasında pazarlığın başlangıç ilke-
sidir.Bu çokluk, satıcının yeğlediği bir ilkedir.”As is” satışta, sözleşme imzalandıktan sonra ortaya çıkarılacak
herhangi bir tehlikeli kusur ya da arızanın belirlenmesi alıcıya fiyat kırma imkanı yaratır.”As is” satışta satıcı
gemi kimliği dediğimiz alışverişe baz teşkil eden ve sözleşmede yer alan gemi bilgilerini doğru ve de gizlemeden
vermek durumundadır.Çünkü, sözleşmeye yansıtılan gemi nitelikleri (hızı, yakıt harcamı, klası vb.) alıcı yönünden
bir güvencedir.Bu nitelik kapsamındaki bir eksiklik yahut yanlışlık yeni pazarlıklara yol açabilir.Uygulamada, satış
sözleşmesinde yer almadıkça gemi kimliği bilgileri bağlayıcı olmamaktadır.Gemi kimliği bilgileri sözleşmeye yansı-
tıldığında ise kontratın bir parçasını oluşturmaktadır.

Sayfa 10 / 10 PDF By MKP