You are on page 1of 11

Fırat Üniv. Mühendislik Bilimleri Dergisi Fırat Univ.

Journal of Enginering
22 (1), 1-11, 2010 22(1), 1-11, 2010

Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının


İncelenmesi

M. Yavuz SOLMAZ, Mete Onur KAMAN, Kadir TURAN, Aydın TURGUT


Fırat Üniversitesi, Makine Mühendisliği Bölümü, 23119, Elazığ
mysolmaz@firat.edu.tr
(Geliş/Received:05.03.2009; Kabul/Accepted:24.09.2009)

Özet
Bu çalışmada, altıgen petek (balpeteği) yapılı kompozit levhaların eğilme davranışları incelenmiştir. Kompozit
levhaların yüzey örtüsü, polyester/cam fiberden üretilmiş olup petek hücre malzemesi olarak polyester
emdirilmiş kâğıt ve alüminyum kullanılmıştır. Farklı hücre boyutlarında aynı hacme sahip petek yapılı levhalar
üç nokta eğilme deneyine maruz bırakılarak hücre yoğunluğu ve petek malzemesinin eğilme dayanımına etkisi
araştırılmıştır. Sonuçta levhaların eğilme dayanımı, petek hücrelerin kayma rijitlikleri ve modülü tespit
edilmiştir. Kâğıt hücreli levhaların eğilme dayanımlarının alüminyum hücrelilere göre daha yüksek olduğu
bulunmuştur. Alüminyum hücreli levhalarda yük uygulanan bölge civarında bölgesel hücre ezilmesi ve kayma
hasarları, kâğıt hücreli levhalarda ise bu hasarlara ek olarak bölgesel çatlaklar ve kısmen yüzey örtüsü/hücre
ayrılması gözlemlenmiştir. Petek yapı hücre yoğunluğunun artmasıyla levhaların eğilme dayanımları ve
hücrelerin kayma rijitlikleri artmıştır.
Anahtar kelimeler: Balpeteği kompozit levhalar, Üç nokta eğme deneyi, Kompozit malzemeler.

Investigation of Bending Behaviors of Honeycomb Sandwich Panels

Abstract
In this study, bending behavior of honeycomb sandwich panels was investigated. Face sheet of honeycomb
sandwich panels was produced from polyester/glass fiber composite. For core materials, polyester impregnated
paper and aluminum were used. Effect of core density and core material on bending strength was examined by
using three point bending test for honeycomb sandwich panels with the same volume but different core
dimensions. The results of bending tests were used to determine the bending strength of panels and shear
stiffness and modulus of cores. It was found that bending strength of paper core was higher than that of
aluminum core. At the near field of the loaded zone, local core crush and shear failure were observed for the
aluminum core panels. However, for the paper core panels, in addition to these failures local cracks and partly
face sheet core debonding were observed. Bending strength and shear stiffness of cores increased with
increasing core density of honeycomb sandwich panels.

Keywords: Honeycomb sandwich panels, Three point bending test, Composite materials.

1. Giriş

Petek yapılı kompozit levhaların üretimi zor hücrelerin alt ve üst yüzey örtüsü ile kaplanması
ve pahalı olmasına rağmen; yüksek enerji sonucunda sandviç kompozit levhalar elde
sönümleme kabiliyeti, hafiflik, yüksek kayma ve edilmiş olur. Yüzey örtüsü olarak genellikle
eğilme rijitliği gibi özellikleri nedeniyle kompozit plakalar kullanılır. Hücre yoğunluğu,
kullanım alanını havacılık, uzay ve otomotiv yüksekliği ve malzemesinin yanında kompozit
endüstrisinde hızla arttırmaktadır. Petek yapılı yüzey örtü malzemesi seçimi petek yapılı
kompozit levhaların hücre kısmını altıgen petek kompozit levhaların kullanılacağı yere göre
ya da balpeteği denilen hafif yoğunluklu kısım tasarımcılar için çeşitli seçenekler sunar. Bu
oluşturur (Şekil 1). Petek hücre boyutları durumda ideal petek yapılı kompozit levha
levhanın yoğunluğunu belirler. Balpeteği seçiminde, belirlenen levhanın mekanik
M. Yavuz Solmaz, Mete Onur Kaman, Kadir Turan, Aydın Turgut

özellikleri ön plana çıkar. Özellikle yüzey örtü çıkarma testi (pull-out) gerçekleştirmişlerdir.
malzemesi, petek yapılı kompozit levhaların Hücre kayması ve burkulması, yüzey örtüsü
eğilme dayanımı üzerinde önemli role sahiptir. hasarı ve pimin kompozit levhadan çıkması
Paik ve diğ. [1], deneysel ve teorik olarak sırasında oluşturduğu ezilme hasarlarını lineer
gerçekleştirdikleri çalışmalarında alüminyum olmayan sonlu elemanlar metoduyla
petek hücreli kompozit levhaların dayanımlarını modelleyerek sonuçları deneysel verilerle
tespit etmişlerdir. Basitleştirilmiş teorik karşılaştırmışlardır. Aktay ve diğ. [3], sonlu
bağıntılardan yararlanarak buldukları levha elemanlarda katı modellemeye uygun
dayanımlarını üç nokta eğme, eksenel basma ve homojenleştirilmiş malzeme modeli ve yarı
yanal ezilme deneyleri sonucunda elde ettikleri uyarlamalı sayısal eşleşme (SAC) tekniği
sonuçlarla karşılaştırmışlar ve sonuçları grafikler kullanarak petek yapılı kompozit levhaların
halinde sunarak kompozit levhalarda oluşan ezilme davranışlarını modellemişler ve SAC
hasar karakteristiklerini belirlemişlerdir. modelinin ezilme davranışı ve hasar oluşumunu
Bunyawanichakul ve diğ. [2], hücre malzemesi modellemeye daha uygun olduğunu tespit
olarak kâğıt, yüzey örtüsü olarak ise karbon etmişlerdir.
fiber/epoksi kompozit levha kullanarak ortasında
pim bulunan petek yapılı levhalardan tek pimi

Yüzey örtüsü

Petek yapılı
hücre

Şekil 1. Petek yapılı kompozit levha ve hücre boyutları.

Galletti ve diğ. [4] tarafından, eğilmeye gerekliliğini belirlemişlerdir. Bu ağırlık oranı


maruz petek yapılı kompozit levhaların hasar aralığında üretilen numunelerin eğilme
tipleri ve dayanımları araştırılmıştır. Çalışmada dayanımları ile teoriksel değerler arasında
hasar oluşumunun yüzey örtüsünün mekanik uyumlu sonuçlar elde etmişlerdir. Belouettar ve
dayanımının aşıldığı durumda meydana geldiğini diğ. [7], dört nokta eğme testi uygulayarak petek
belirlenmiştir. Fiedler ve Öchsner [5], farklı yapılı kompozit levhaların yorulma
hücre tipindeki sandviç yapıların eğilme davranışlarını incelemişlerdir. Çalışmalarında
davranışlarını inceleyerek bu yapıların eğilme petek hücre yoğunluğu ve boyutunun maksimum
dayanımlarını ve hasar tiplerini belirlemişlerdir. yük, hasar başlangıcı ve ilerlemesi üzerine
Hücre malzemesi olarak; petek, alüminyum etkisini araştırmışlardır. Jen ve diğ. [8], petek
köpük ve küre şeklinde boşluklu metal yapılar yapılı kompozit levhalarda yüzey örtüsü ile petek
kullanmışlardır. He ve Hu [6], petek yapılı hücrenin yapıştırıcı ile birleştirilmesi durumunda
kompozit levhalarda yüzey örtüsü ile hücre kullanılan yapıştırıcı miktarının eğilme
ağırlık oranlarının %50 – 66.7 arasında olması yorulması üzerine etkisini araştırmışlardır. Sonlu

2
Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının İncelenmesi

elemanlar metodunu kullanılarak ara yüzey Bu çalışmada, farklı hücre yoğunluklarında


gerilmelerini elde etmiş ve bu gerilmeleri aynı hacme sahip kâğıt ve alüminyum petek
yorulma ömrünün tahmini için kullanmışlardır. hücreli kompozit levhalar üretilmiştir. Hücrelerin
Othman ve Barton [9] statik ve dinamik çarpma alt ve üst yüzeyleri rastgele dağılımlı cam
yükü etkisindeki petek yapılı kompozit fiber/polyester kompozit plakalarla örtülerek
levhalarda hasar başlangıcı ve ilerlemesini kompozit sandviç yapılar elde edilmiş ve bu
araştırmışlardır. Üç nokta eğme deneyi yaparak numuneler üç nokta eğme deneyine tabi
sandviç levhaların yük taşıma, enerji sönümleme tutulmuştur. Eğme deneyi sonucunda sandviç
karakteristikleri ve hasar mekanizmalarını tespit levhaların eğilme dayanımları ve petek hücre
etmişlerdir. Etkili hasar mekanizmalarını; yük yapılarının kayma rijitlikleri tespit edilmiştir.
temas yüzeyi etrafında basınç hasarı, hücre
ezilmesi ve yüzey örtüsü çekme hasarı olarak 2. Petek Yapılı Kompozit Levhaların Üretimi
belirlemişlerdir. Daniel ve Abot [10], deneysel
olarak sandviç levhaların eğilme davranışlarını Petek yapılı kompozit levhalar; balpeteği
deneysel olarak araştırmış ve elde ettikleri şeklindeki hücrelerin ve yüzey örtüsü
sonuçları teoriksel sonuçlarla karşılaştırarak, plakalarının üretilmesi ve daha sonra bu iki
sonuçların birbiriyle uyumlu olduğunu yapının birleştirilmesiyle elde edilirler. Petek
göstermişlerdir. Pan ve diğ. [11] tarafından yapıların üretiminde uzatma ve kıvırarak şekil
alüminyum petek hücreli kompozit levhaların verme olmak üzere genellikle iki temel teknik
eksenel kayma deformasyon davranışı kullanılır [12]. Bu çalışmada petek hücre
incelenmiştir. Kayma testi sonucunda yük-yer malzemesi olarak 0.15 mm kalınlığında
değiştirme grafiğinden; kayma yükünün alüminyum ve ortalama 0.45 mm kalınlığında
maksimum bir değere ulaştığını bu değerden polyester reçine emdirilmiş kâğıt kullanılmıştır.
sonra ani bir düşüş gösterdiğini ve daha sonra Polyester emdirilmiş kağıdın polyester hacim
yükün sabit kaldığını gözlemlemişlerdir. Kayma oranı % 77.8, kağıdın hacim oranı ise % 22.2’dir.
deformasyon sürecini; elastik deformasyon, 48 mm genişliğinde şerit halinde hazırlanan
plastik deformasyon, hücre duvarı kırılması ve petek malzemeleri öncelikle altıgen kesitli metal
petek hücreleri ile yüzey örtüsünün ayrılması kalıplar arasına yerleştirilmiş daha sonra kalıplar
şeklinde tanımlamışlardır. Arslan ve Kaman sıkıştırılarak kıvrılmış şeritler elde edilmiştir.
[12], alüminyum, polyester reçine emdirilmiş Üretilen şeritlerin hücre duvarları yapıştırıcı
cam elyaf ve kâğıt petek hücreli kompozit kullanılarak birleştirilmiş ve altıgen kesitli petek
levhalar üreterek, basma ve çarpma yükleri yapılı (balpeteği) hücreler elde edilmiştir (Şekil
altında bu levhaların, maksimum dayanım, 2).
kırılma, deformasyon ve enerji sönümleme
özelliklerini araştırmışlardır.

Alüminyum Kıvrılmış şerit Şeritlerin birleştirilmesiyle


levha elde edilen petek yapılı hücre

Kıvırma
kalıpları

Şekil 2. Petek hücrelerinin üretim aşamaları.

3
M. Yavuz Solmaz, Mete Onur Kaman, Kadir Turan, Aydın Turgut

Şekil 3. Farklı hücre boyutlarına sahip metal kalıplar ve üretilen petek yapılı hücreler.

Levhaların sıkıştırılması esnasında kalıp ile neticesinde matris malzemesi ile yüzey örtü
levhalar arasındaki sürtünmeden dolayı petek malzemesinin yük altında ideal etkileşimi
malzemesinde oluşacak kesme ve yırtılma sağlanmıştır. Katılaşma sürecini tamamlayan
hasarını önlemek amacıyla kalıp yağlanmıştır. kompozit plaka ile ona yapışmış haldeki petek
Şekil 3’de şerit halindeki levhaların kıvrılma hücre yapısının diğer yüzeyi de aynı işlemler
işleminde kullanılan farklı hücre boyutuna sahip tekrarlanılarak petek hücrelerin her iki tarafı
kalıplar ve üretilen balpeteği hücreler kompozit plakalar ile kapatılmıştır (Şekil 4). Oda
gösterilmiştir. sıcaklığında katılaşma sürecini tamamlayan
Bu çalışmada yüzey örtü malzemesi olarak sandviç yapı tel testere ile petek hücre
cam fiber ve polyester reçineden oluşan boyutlarında kesilerek deney numuneleri
kompozit levhalar kullanılmıştır. Matris hazırlanmıştır.
malzemesi olarak, Erco Polyester E-6 döküm tipi
polyester reçine, sertleştirici (hardener) olarak 3. Üç Nokta Eğme Deneyi
Erco Mek Peroksit– Ece Perox ve hızlandırıcı
olarak da Erco Kobalt Oktaat (%6) - Ece Dryer Üretilen kompozit levhaların eğilme
kullanılmıştır. Karışım oranı olarak 50 gr davranışları üç nokta eğme deneyi ile
reçineye karşılık 4 gr sertleştirici ve 4 gr incelenmiştir. H=5, 15 ve 25 mm olmak üzere
hızlandırıcı seçilmiştir (50:4:4). Matris üç farklı hücre boyutunda üretilen petek
malzemesi içerisine iki tabaka halinde rastgele yapıların resmi ve hücre sayıları ise Tablo 1’de,
dağılıma sahip cam fiber yerleştirilerek ortalama deney numunelerinin boyutları ise Şekil 5’de
ty=2.4 mm kalınlığında kompozit yüzey örtüsü verilmiştir.
plakaları üretilmiştir. Üretilen polyester/cam Eğme deneyleri UTEST (1kN) marka
fiber yüzey örtüsünün fiberin hacim oranı % üniversal çekme/basma test cihazında 0.5
49.32, polyester hacim oranı ise % 50.68’dir. mm/dak. basma hızında gerçekleştirilmiştir.
Kompozit plakaların katılaşması sırasında petek Deney sonucunda farklı hücre yoğunluğuna
hücreler plakaların üzerine yerleştirilerek yüzey sahip numunelerin yük-sehim grafikleri elde
örtüsü ile petek hücrelerin sıvı haldeki matris edilmiştir.
yardımıyla birleşmesi sağlanmıştır. Bu işlem

Şekil 4. Petek hücre ile kompozit plakanın birleştirilmesi.

4
Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının İncelenmesi

Tablo 1. Eşit hacimli numunelerin hücre boyut ve sayıları.


Hücre boyutu (H:mm)
Malzeme
5 15 25

Alüminyum Hücre Sayısı


127 28 11

Hücre boyutu (H:mm)


5 15 25

Kâğıt
Hücre Sayısı
127 28 11

Yüzey örtüsünün eğilme gerilmesi (σ), petek şeklinde yazılabilir [1,13,14]. Burada; Ey :
hücrelerin ise kayma gerilmesi taşıdığı kabul
edilerek (Şekil 5); levhaların yapmış olduğu Yüzey örtüsünün elastisite modülü, I y : Atalet
toplam sehim miktarı; momenti, P : Uygulanan yük, l : Mesnetler arası
mesafe, A : Petek hücrenin kesit alanı
Pl3 Pl ( A = T W ), Gh : Petek hücrenin kayma
δ= + (1)
48 E y I y 4 A G h modülüdür. Şekil 5’e göre yüzey örtünün eğilme
rijitliği;

5
M. Yavuz Solmaz, Mete Onur Kaman, Kadir Turan, Aydın Turgut

Yük (P)
85 mm 85 mm
y
σ ty

x
T
τ

ty
P/2 l=125 mm P/2 W=45 mm

Şekil 5. Deney şartları ve numune boyutları.

l
S = Gh A = (4)
⎡⎛ T + t y ⎞
2
t ⎤3
1 l3
D = E y I y = E y 2 W ⎢⎜⎜ ⎟⎟ t y + ⎥ y
(2) 4( − )
⎢⎣⎝ 2 ⎠ 12 ⎥ m 48 D

şeklinde yazılabilir. Burada; m : Her bir eğilme
olarak yazılır [6]. Pratik uygulamaların çoğunda
numunesine ait yük-sehim sehim grafiğinin
ty
0.02 < < 0.1 oranı geçerli olup, başlangıç eğimidir (
P
). Petek yapılı kompozit
T δ
çalışmamızda bu oran 0.05’tir. T + t y ≈ T kabul levhanın maksimum eğilme dayanımı;
edildiğinde (2) eşitliği aşağıdaki şekle dönüşür
[1,6, 10]. E y M max
σ max = y (5)
D
1
D = Ey I y = Ey W ty T 2 (3)
2 dır. Burada; y : yüzey örtüsü kesitinin tarafsız
eksenden olan uzaklığı olup, M max : maksimum
Yüzey örtüsünün elastisite modülünü
hesaplamak amacıyla çekme numunesi eğilme momenti ise,
hazırlanmış ve deney sonucunda elde edilen
gerilme-şekil değiştirme grafiği Şekil 6’da Pmax l
M max = (6)
verilmiştir. Kompozit malzemenin fiber 4
doğrultusu rasgele dağılımlı olduğundan fiber
takviyesi (1) ve fiber takviyesine dik değerine eşittir. Pmax : Eğilme deneyi sonucu elde
doğrultudaki (2) elastisite modülleri birbirine eşit
olup Şekil 6’daki gerilme-şekil değiştirme edilen yük sehim grafiğindeki maksimum kritik
grafiğinin eğiminden E1 = E 2 = E y = 5500 T + ty T
yük değeridir. y= ≈ şartı yazılarak
MPa olarak hesaplanmıştır. (3) eşitliği 2 2
kullanılarak, petek yapılı kompozit levhaların (5) eşitliği;
eğilme rijitliği D = 684.3 106 Nmm2 olarak
bulunmuştur. Üretilen petek hücrelerin kayma Pmax l
rijitliklerini hesaplamak amacıyla (1) eşitliği;
σ max = (7)
4W T t y

olarak elde edilir [1,6].

6
Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının İncelenmesi

500

450 1
400

350
2
Gerilme (MPa)

300

250

200 P

150

100

50

0
0 0,015 0,03 0,045 0,06 0,075 0,09
Şekil değiştirme oranı (%)

Balpeteği yüzey örtüsü malzemesi, polyester/cam fiber

Şekil 6. Yüzey örtüsünün gerilme-şekil değiştirme grafiği.

4. Sonuçlar

Üç nokta eğme deneyi sonucunda farklı mm hücre boyutunda 427.61 N olarak


hücre boyutlarına sahip alüminyum ve kâğıt bulunmuştur. Hücre boyutunun artmasına bağlı
petek yapılı kompozit levhalar için elde edilen olarak hem maksimum yük değerinin hem de
yük-sehim grafikleri sırasıyla Şekil 7 ve 8’de rijitliğin her iki petek hücre malzemesi için
verilmiştir. Levhaların maksimum eğilme azaldığı görülmüştür.
dayanımları ve hücrelerin kayma gerilmeleri Yük-sehim grafiklerinden elde edilen eğim
Şekil 7 ve 8’de görülen yük-sehim grafiklerinin ve maksimum kritik yük değerleri kullanılarak
lineer bölgesinden yararlanılarak tespit (4) ve (7) eşitlikleri yardımıyla alüminyum ve
edilmiştir. Grafikler incelendiğinde kâğıt hücreli polyester reçine emdirilmiş kâğıt hücreli
levhaların maksimum kritik yük değerinin kompozit levhaların farklı hücre boyutu için
alüminyum hücreli levhalara göre daha yüksek eğilme dayanımları ( σ max ), petek hücre kayma
olduğu görülmektedir. Polyester emdirilmiş
rijitlikleri ( S ) ve kayma modülleri ( Gh ) elde
kâğıdın elastisite modülü yaklaşık olarak 7 GPa
(Şekil 9), alüminyumun elastisite modülü ise ≈70 edilmiş ve Tablo 2’de verilmiştir. Hücre
GPa olmasına rağmen, kâğıdın et kalınlığının boyutunun artması maksimum kritik yük
(0.45 mm) alüminyuma göre (0.15 mm) daha değerinin azalmasına dolayısıyla da numunelerin
fazla olması, buna bağlı olarak da yük eğilme dayanımlarında düşüşe neden olmuştur.
etkisindeki altıgen kesit kalınlığının artması bu Kâğıt hücreli levhaların tamamının eğilme
sonucun ortaya çıkmasına neden olmaktadır. dayanımları alüminyum hücreli olanlardan daha
En yüksek kritik yük değeri H=5 mm için kâğıt yüksektir. H=25 mm hücre boyutundaki kâğıt
petek yapılı levhada 5106.72 N olarak, en düşük hücreli levha için σ max = 8.71 MPa iken, H= 5
yük değeri ise alüminyum malzeme için H= 25 mm alüminyum hücreli levha için bu değer 8.32
MPa’dır.

7
M. Yavuz Solmaz, Mete Onur Kaman, Kadir Turan, Aydın Turgut

1800

1500 y = 1831,2x + 175,53, H=5 mm

1200
Yük (N)

y = 904,62x - 45,147, H=15 mm


900

600

300
y = 503,75x + 65,575, H=25 mm
0
0 5 10 15 20 25
Sehim (mm)

H=5 mm H=25 mm H=15 mm


H=5 mm kritik yük değeri H=15 mm kritik yük değeri H=25 mm kritik yük değeri

Şekil 7. Alüminyum petek hücreli kompozit levhaların farklı hücre boyutları için yük-sehim grafikleri.

7000

6000 y = 2945,6x + 32,857, H=5 mm

5000
y = 2200,2x - 93,737, H=15 mm
Yük (N)

4000

3000

2000 y = 1056,3x + 17,327, H=25 mm


1000

0
0 5 10 15 20 25
Sehim (mm)

H=5 mm H=15 mm H=25 mm


H=5 mm kritik yük değeri H=15 mm kritik yük değeri H=25 mm kritik yük değeri

Şekil 8. Kâğıt petek hücreli kompozit levhaların farklı hücre boyutları için yük-sehim grafikleri.

Hücre boyutunun artmasıyla hem kâğıt hem yanı sıra petek hücre ile yüzey örtüsünü
de alüminyum hücrelerin kayma modülleri birleştirmek amacıyla kullanılan yapıştırıcının,
azalmıştır. En yüksek kayma modülü H=5 mm yük temas yüzeyi etrafında oluşan hücre
de 51.66 MPa olarak kâğıt için elde edilmiştir. ezilmesi, kayma davranışı vb. hasar tipleri
Aynı hücre boyutuna sahip kâğıt hücrelerin oluşumu üzerine önemli etkisi vardır. Çalışmada
kayma modülleri Al göre daha yüksektir. kompozit plakanın petek yapı ile katılaşma
Petek yapılı kompozit levhaların eğilme öncesi birleştirilmesi sağlanmış, dolayısıyla da
dayanımlarının yanı sıra oluşan hasar tiplerinin cam fiber/polyester plaka ile petek yapının
de belirlenmesi önemlidir. Hücre malzemesinin etkileşimi hasar tiplerini etkilemiştir.

8
Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının İncelenmesi

200
180
160
140 y = 7081,7x - 3,1071
Gerilme (MPa)

120
100
80
60
40
20
0
0 0,005 0,01 0,015 0,02

Şekil değiştirme oranı (%)

Kağıt/polyester hücre malzemesi Doğrusal eğim

Şekil 9. Polyester emdirilmiş kâğıt hücre malzemesinin gerilme-şekil değiştirme grafiği.

Tablo 2. Farklı hücreli petek yapılı kompozit levhaların eğilme dayanımları ve hücre kayma rijitlikleri.
H m (N/mm) Pmax (N) σ max (N/mm2) S (N) Gh (N/mm2)

5 2945.60 5106.72 30.78 111596.37 51.66


Kâğıt

15 2200.20 3008.97 18.14 79105.56 36.62

25 1056.30 1445.60 8.71 35221.65 16.31

5 1831.20 1379.75 8.32 64217.48 29.73


Alüminyum

15 904.62 602.61 3.63 29876.46 13.83

25 503.75 427.61 2.57 16228.29 7.51

Alüminyum hücreli kompozit levhalarda yük ve 25 mm hücre boyutlarında hücre duvarı


temas yüzeyi etrafında deney başlangıcında burkulması sonrasında 450’lik açılarda çatlak
petek hücre duvarı burkulması, bölgesel hücre oluşumlarına sebep olmuştur [2, 7]. Bu durum
ezilmesi ve de yük artışına bağlı olarak yüzey H= 15 mm hücre boyutu için Şekil 11’de
örtüsü ile hücre birleşim bölgesinde kayma gösterilmiştir. H=5 mm boyutundaki hücreler
gözlemlenmiştir (Şekil 10). Bu durum diğer için ise kayma rijitliğinin artmasından dolayı
hücre boyutundaki alüminyum petek yapılı hasar yüzey örtüsü ile hücrelerin ayrılması
kompozit levhalar için de geçerlidir. Kâğıt petek şeklinde oluşmuştur (Şekil 12). Yük artışı ile
hücreli kompozit levhaların hasar davranışları, alüminyum hücrelerdekine benzer olarak, yükün
alüminyum petek hücreli kompozit levhadakiler uygulanma bölgesi civarında hücre ezilmesi
ile benzer davranışlar göstermiştir. Ancak yük hasarı meydana gelmiştir.
temas bölgesi etrafında belirli bir yük sonrası
eğilme etkisiyle oluşacak kayma gerilmesi, H=15
9
M. Yavuz Solmaz, Mete Onur Kaman, Kadir Turan, Aydın Turgut

Bölgesel Hücre
hücre ezilmesi kaymaları

Şekil 10. H=25mm için alüminyum petek hücreli kompozit levhanın hasar aşamaları

Hücre duvarı Hücre 450 çatlak


burkulması ezilmesi oluşumu

Şekil 11. H=15mm için kâğıt petek hücreli kompozit levhanın hasar aşamaları.

Bölgesel
hücre / yüzey
ayrılması

Şekil 12. H=5mm için kâğıt petek hücreli kompozit levhanın hasar aşamaları.

5. Tartışma

Petek yapılı kompozit levhalar gittikçe artan reçine emdirilmiş petek yapılı kompozit
kullanım alanlarıyla günümüzün mühendislik levhaların üç nokta eğme deneyi ile eğilme
yapılarındandır. Hücre boyutu, et kalınlığı ve dayanımları, petek hücrelerin ise kayma
yüzey örtü malzemesi petek yapılı kompozit rijitlikleri tespit edilmiştir. Deney sonucunda
yapıların kullanım yeri ve amacına uygun olarak alüminyum ve kâğıt hücreli levhalarda oluşan
optimum özelliklerde belirlenmesi gereken hasar mekanizmaları incelenmiş ve elde edilen
parametrelerdir. Bu çalışmada H=5, 15 ve 25mm sonuçlar aşağıda sunulmuştur:
hücre boyutlarında alüminyum ve polyester
10
Petek Yapılı Kompozit Levhaların Eğilme Davranışlarının İncelenmesi

Petek yapılı kompozit levhaların yüzey Alüminyum hücreli bütün kompozit


örtüsü olan cam fiber/polyester kompozit levhalarda meydana gelen hasarlar; yük temas
plakanın eğilme rijitliği 684.3 106 Nmm2 olarak yüzeyi etrafında petek hücre duvarı burkulması,
hesaplanmıştır. bölgesel hücre ezilmesi ve artan yüklerde yüzey
Polyester reçine emdirilmiş kâğıt hücreli örtüsü ile hücrelerin birleşim bölgesindeki
kompozit levhaların eğilme dayanımları, bütün hücreler arasında kayma şeklindedir.
hücre boyutları için alüminyum hücreli kompozit Kâğıt hücreli kompozit levhalarda meydana
levhalardan daha yüksek olarak elde edilmiştir. gelen hasarlar; H=15 ve 25 mm hücre boyutları
Hücre boyutunun artmasına bağlı olarak, eğilme için, yük temas yüzeyi etrafında hücre duvarı
dayanımında hem kâğıt hem de alüminyum burkulması, yük artışına bağlı olarak 450’lik
hücreli numuneler için azalma gözlenmiştir. açılarda çatlak oluşumları ve bölgesel hücre
Kâğıt hücreli levhaların kayma rijitlikleri ve ezilmesi şeklindedir.
kayma modülleri aynı hücre boyutuna sahip H=5 mm hücre boyutuna sahip numunelerde;
alüminyum levhalara göre daha yüksek olarak hücre boyutunun azalmasından dolayı kayma
tespit edilmiştir. rijitliği arttığı için kompozit plaka ile hücreler
arası ayrılma hasarı meydana gelmiştir.

Kaynaklar 8. Jen,Y.M., Ko, C. W. and Lin, H.B. (2009). Effect


of the amount of adhesive on the bending fatigue
1. Paik, J.K., Anil K. Thayamballi, A.K. and Kim, strength of adhesively bonded aluminum
G.S. (1999). The strength characteristics of honeycomb sandwich beams. International
aluminum honeycomb sandwich panels. Thin- Journal of Fatigue, 31(3), 455–462.
Walled Structures, 35(3), 205–231. 9. Othman, A.R. and Barton, D.C.(2008). Failure
2. Bunyawanichakul, P., Castanié, B. and Barrau, initiation and propagation characteristics of
J.J. (2008). Non-linear finite element analysis of honeycomb sandwich composites. Composite
inserts in composite sandwich structures. Structures, 85(2), 126–138.
Composites: Part B, 39(7-8), 1077-1092. 10. Daniel, I.M. and Abot, J.L. (2000). Fabrication,
3. Aktay, L., Johnson, A. F. and Kroplin, B.H. testing and analysis of composite sandwich
(2008). Numerical modelling of honeycomb core beams. Composites Science and Technology,
crush behaviour. Engineering Fracture 60(12-13), 2455-2463.
Mechanics, 75(9), 2616–2630. 11. Pan, S.D., Wu, L.Z., Sun, Y.G., Zhou, Z.G. and
4. Galletti, G.G., Vinquist, C. and Es-Said, O.S. Qu, J.L. (2006). Longitudinal shear strength and
(2008). Theoretical design and analysis of a failure process of honeycomb cores. Composite
honeycomb panel sandwich structure loaded in Structures, 72(1), 42–46.
pure bending. Engineering Failure Analysis, 12. Arslan, N. ve Kaman, M.O.(2002). Alüminyum,
15(5), 555–562. kağıt ve cam elyaf petek yapılı kompozitlerin
5. Fiedler, T. and Ochsner, A.(2008). Experimental üretim teknikleri ve mekanik özelliklerinin
analysis of the flexural properties of sandwich araştırılması. Dokuz Eylül Üniversitesi
panels with cellular core materials. Mühendislik Fakültesi Fen ve Mühendislik
Materialwissenschaft und Werkstofftechnik, Dergisi, 4(3), 113-123.
39(2), 121,124. 13. Hazizan, M.A. and Cantwell, W.J. (2003). The
6. He, M. and Hu, W. (2008). A study on composite low velocity impact response of an aluminium
honeycomb sandwich panel structure. Materials honeycomb sandwich structure. Composites: Part
and Design, 29(3), 709–713. B, 34(8), 679–687.
7. Belouettar, S., Abbadi, A., Azari, Z., Belouettar, 14. Hexcel Composites. (2000). HexwebTM
R. and Freres, P.(2009).Experimental Honeycomb Sandwich Design Technology,
investigation of static and fatigue behaviour of Publication No. AGU 075b, 28s.
composites honeycomb materials using four point
bending tests. Composite Structures, 87(3), 265–
273.

11

You might also like