BİRLEŞİK (KOMPOZİT)MALZEMELER

Kompozit malzemeler adından da anlaşılacağı gibi inorganik (metaller, seramikler)

malzemeler, organik malzemeler (plastikler)in bir araya gelerek kendi özelliklerinden farklı bir
malzeme oluşmaktadır. Bu malzemelere kompozit malzemeler denir. Örneğin beton, kontraplak
ve cam fiberler kompozitin kötü fakat tipik örnekleridir. Kompozitlerle hafif, sağlam, sünek ve
yüksek sıcaklığa dayanıklı malzemeler üretilebilir. Bu malzemelerin elde edilmesi mümkün
olmasaydı, sert ve darbe dayanımı yüksek kesici takımlar üretilemezdi ve bunların yerine
kullanılabilecek bir malzemede parçalanabilirdi.

Yukarda bazı kompozit malzemeleri örnekleri görülmektedir.

a. Kontraplak:ağaç kaplama katmanlarından oluşan bir laminar kompozittir.
b. Cam fiberler:yumuşak bir polimer matriste bükülmeyen, sağlam cam fiberler içeren fiber
takviyeli kompozittir.
c. Beton:çimento matriste kaba kum veya çakıl içeren parçacık takviyeli bir kompozittir.
Kompozit malzemeler yeni bulunan bir malzeme grubu olmayıp, doğada var olan
yapılardan hareketle, farklı özelliklere sahip malzemelerin birleştirilmesi sonucu oluştuğunu
söylemiştik. Bu tanıma göre küçük parçacıklar halinde karbon içeren demirde kompozit malzeme
sınıfına girecektir. Ancak perlitik yapıdaki çelik, ferrit ve sementit tabakaların düzenli dizilişine
sahip olması nedeniyle, mikrop kompozit olarak kabul edilebilir. Bu durumdan doğabilecek
tartışmaları önlemek amacıyla kompozit malzemeler iki veya daha fazla malzemenin
mikroskobik düzeyde birleşimi şeklinde tanımlanabilir.
Teknolojide kompozit malzemeler 1940lı yıllarda havacılık sektörüne hizmet vermek
üzere geliştirilmeye başlanmıştır. Amaç çelik ve alüminyum alaşımları gibi konvansiyonel
malzemelerin yerine daha düşük ağırlıklı ancak daha mukavemetli, sertlik değeri, aşınma
dayanımı ve kırılma tokluğu yüksek malzemelerin geliştirilmesiydi. Kompozit malzemelerin her
alanda üstün özellikleri açıkça görülmektedir. Ancak elyaf takviyeli kompozitlerin özellikleri
elyaf takviyelerin yönlenmelerine bağlı olarak çok değişken bir dağılım gösterebilirler.

Kompozit malzemelerin bazı metallerle karşılaştırılması.

Kompozitlerin işlem teknikleri

Döküm infiltrasyonu içine alan döküm işlemi:kompoziti üretmek için takviye elemanının
birinin etrafı sıvı ile sarılmaktadır.
Biçimlendirme:kompoziti oluşturan yumuşak eleman sert elemanın çevresinde
şekillendirmek için basınçla zorlanır.
Birleştirme:iki eleman yapıştırıcı, deformasyon veya yüksek sıcaklık işlemleri ile
birleştirilir. Sıkıştırma ve sinterleme:toz haline getirilmiş elemanları şekillendirmek için preslenir
ve tozların birleşmesini sağlamak için pişirilir.

Kompozit Malzemelerin Sınıflandırılnması

Yapılarında çok sayıda farklı malzeme kullanabilen kompozitlerin guruplandırılmasında
kesin sınırlar çizmek mümkün olmamakla birlikte, yapıdaki malzemenin formuna göre bir
sınıflama yapmak mümkündür.
1) Elyaflı kompozitler:
 Bu kompozit tipi ince elyafların matris yapıda yer almasıyla meydana gelmiştir.
Elyafların matris içindeki yerleşimi kompozit yapının mukavemetini etkileyen önemli bir
unsurdur. Kompozit yapının mukavemetinde önemli olan diğer bir unsur ise elyaf matris
arasındaki bağın yapısıdır. matris yapıda boşluk söz konusu ise elyaflarla temas azalacaktır. Nem
absorbsiyonuda elyaf ile matris arasındaki bağı bozan olumsuz bir özelliktir.
2) Parçacıklı kompozitler:

Bir matris malzeme içinde başka bir malzemenin parçacıklar halinde bulunması ile
elde edilir. İzotrop yapılardır. Yapının mukavemeti parçacıkların sertliğine bağlıdır. en yaygın tip
plastik matris içinde yer alan metal parçacıklardır. metal parçacıklar ısı ve elektriki iletkenlik
sağlar. Metal matris içindeki seramik parçacıklar içeren yapıların sertlikleri ve yüksek sıcaklık
dayanımları yüksektir.
3) Tabakalı kompozitler:
 Tabakalı kompozit yapı, en eski ve en yaygın kullanım alnına sahip tiptir. Farklı elyaf
yönlenmelerine sahip tabakaların birleşimi ile çok yüksek mukavemet değerleri elde edilir. Isıya
ve neme dayanıklı yapılardır. Metallere göre hafif ve aynı zamanda mukavemetli olmaları
nedeniyle tercih edilen malzemelerdir. Sürekli elyaf takviyeli tabakalı kompozitler uçak
yapılarında kanat ve kuyruk gurubunda yüzey kaplama malzemesi olarak çok yaygın bir
kullanıma sahiptirler.
4) Karma (hibrit) kompozitler:

Aynı kompozit yapıda iki yada daha fazla elyaf çeşidinin bulunması olayıdır. bu tip
kompozitlere hibrit kompozitler denir. bu alan yeni tip kompozitlerin geliştirilmesine uygun bir
alandır. Örneğin kevlar ucuz ve tok bir elyaftır ancak basma mukavemeti düşüktür. Grafit ise
düşük tokluğa sahip pahalı ancak iyi basma mukavemeti olan bir elyaftır. bu iki elyafın kompozit
yapısında bir arada bulunması mile elde edilen hibrit kompozitin tokluğu grafit kompozitten daha
iyi aynı zamanda maliyeti daha düşüktür.