Ödev-1

Tedarik Zinciri Yönetimi Dersi

Hazırlayan:

End.Müh. Kenan Varol

Kasım, 2010
Tedarik Zinciri ve Tedarik Zinciri Yönetimi
Kavramları
1990 yıllar ile birlikte, isletmeler, tedarik zincirlerinin bir üyesi olacak
biçimde isletme faaliyetlerini geliştirme yollarını araştırmaya
başlamışlardır. İşletmeleri, bu alanda araştırma yapmaya yönelten en
önemli gelişmelerden birisi, isletmelerin, tek bir işletme olarak bağımsız bir
biçimde rekabet edebilme yeteneklerinin azalması ve rekabetin, tedarik
zincirleri arasında yaşanmasıdır.

Tedarik zinciri, malzemelerin elde edilmesi, bu malzemelerin son ürünlere

dönüştürülmesi ve bu son ürünlerin de müşterilere dağıtım işlevlerini
gerçekleştiren tesis veda tüm seçeneklerinin ag olarak belirtilebilir.
Tedarik zinciri; arzın ve talebin yönetilmesi, hammaddelerin tedariki,
üretim ve montaj, depolama, envanter yönetimi, sipariş yönetimi ve
müşterilere ürünlerin dağıtım vb. faaliyetleri kapsamakta ve tüm bu
faaliyetlerin sürdürülebilmesi için gerekli olan bilgi sistemlerini de
içermektedir.1

Jayashankar’a göre tedarik zinciri; özerk veya yarı özerk is birimlerinin

ortaklasa sorumlu oldukları bir ağın, bir veya daha fazla ürün aileleri ile
ilgili tedarik etme, üretim ve dağıtım aktiviteleridir. Lee ve Billington da
buna benzer bir tanımlama yapmışlarıdır: Tedarik zinciri birçok isletmenin
oluşturduğu, hammaddelerin tedarik edilmesi, bunların yarı mamullere
dönüştürülmesi ve son ürünün üretilip dağıtım kanalları ile müşterilere
dağıtıldığı bir ağdır. Ganeshan ve Harrison göre ise: Bir tedarik zinciri,
malzemelerin tedarik edilmesi, bunların yarı mamul ve mamullere
dönüştürülmesi ve bu bitmiş ürünlerin müşterilere dağıtılması
fonksiyonlarını yerine getiren dağıtım seçimlerinin ve isletmelerin
oluşturduğu bir ağdır.2

1 Dr. Hilmi YÜKSEL, “ Tedarik Zincirleri için Performans Ölçüm Sistemlerinin Tasarımı,” Yönetim ve Ekonomi (Ocak 2004), Cilt 11,
Sayı: 1, s.11.
2 R. TEIGEN, “Supply Chain Management Introduction,” International Journal of Flexible Manufacturing Systems (April 2000), s. 12.

2
Tedarik Zinciri Konseyine göre tedarik zinciri; son ürünün üretilmesi ve
dağıtımı (tedarikçinin tedarikçisinden müşterinin müşterisine kadar) ile
ilgili bütün çabaları kapsar. Lummus ve Vokurka’ya (1999) göre; bu
çabalar plan, (tedarik ve talebin yönetimi), kaynak (hammadde ve yarı
mamullerin temini), üretim (imalat ve montaj), teslim (depolama ve stok
takibi, sipariş alımı ve yönetimi, bütün kanal boyunca dağıtım ve
müşteriye teslim) olmak üzere dört temel süreçten oluşur. Quinn (1997)
ise konseyin tanımına benzer bir tanımlama yaparak değinilen aktivitelerin
yanında bütün bu aktivitelerin denetimini sağlayan bilgi sistemlerini de
tedarik zinciri aktivitesi olarak tanımlamıştır3

Şekil-1 Genel hatlarıyla TZY

Tedarik zinciri yönetimi müşteriyi memnun etmek amacıyla daha iyi bir
şekilde ürün ve hizmet üretip sunmak için genişleyen bileşenleri planlama
ve kontrol etme amacıyla ileri teknoloji, bilişim yönetimi ve yöneylem
araştırmaları matematiği kullanır.4
Tedarik Zincirinin Amacı

Her tedarik zincirinin amacı yaratılan toplam değeri maksimize etmektir.

Bir tedarik zincirinin yarattığı değer nihai ürünün müşteri için değeri ile
tedarik zincirinin müşteri ihtiyacını karşılamak için harcadığı çaba
arasındaki farktır. Birçok ticari tedarik zincirinde değer ile tedarik zinciri
karlılığı arasında güçlü bir ilişki vardır. Tedarik zinciri karlılığı, müşteriden
elde edilen gelir ile tüm tedarik zincirinin maliyetler toplamı arasındaki

3 R. BAKOGLU ve E. YILMAZ, “Tedarik Zinciri Tasarımının Rekabet Avantajı Yaratması Açısından Degerlendirilmesi: Fast Food
Sektörü Örnegi,” 6. Ulusal Pazarlama Kongresi, Erzurum: Ekim 2001, s.17.
4 J. P. MEITZ, "Demystifying Supply Chain Management," Supply Chain Management Review (Winter 1998), s.22.

3
farktır. Tedarik zincirinin başarısı, belirli bir aşamadaki karlılık ile değil
tedarik zinciri karlılığı ile ölçülmelidir.

İyi bir tedarik zinciri yönetimi için aşağıdakilere dikkat edilmelidir:

a) Müşteri odaklılığına önem verilmesi: Tüm tedarik zincirinde yapılan

uygulamalar son müşteriler dikkate alınarak uygulanmalı ve buna göre
kararlar alınmalıdır.
b) Bilgi teknolojilerinin kullanımı: Veri ve bilgilerin tüm tedarik zinciri
üyeleri boyunca çok iyi paylaşılması ve yönetilmesi gereklidir.
c) Performans yönetiminin sayısallaştırılması: Çoklu performans
faktörlerinin ölçümü tedarik zincirindeki her bölümde vardır.
d) Çoklu fonksiyonel takımların kullanımı: Birbirleri ile ilişkili ancak
farklı organizasyonlarda yer alan çalışanlar bir araya gelip takımlar
oluşturarak normal
Organizasyonlarda bulunan mesafeleri ortadan kaldırmalıdırlar.
e) Organizasyon dinamiklerine ve insan faktörüne dikkat
edilmelidir: En iyi insan ve organizasyon tekniklerinin kullanımı tedarik
zinciri gelişimine ve uygulamasını kolaylaştırmaktadır.5

TZY’de fonksiyonel amaçlar ve bunların stok, müşteri hizmetleri ve toplam

maliyet olmak üzere üç farklı tedarik zinciri parametresi üzerinde
yarattıkları etkiler aşağıda Tablo 1’de gösterilmiştir. Koyu renkli oklar,
fonksiyonel amaçların istenen sonuçlarla örtüştüğünü göstermektedir.
Tedarik zinciri parametreleri için istenen sonuçlar tablonun altında
gösterildiği üzere; stok seviyeleri için düşüş (aşağı yönlü ok), müşteri
hizmetleri için artış (yukarı yönlü ok), toplam maliyet için ise düşüş (aşağı
yönlü ok) şeklindedir.

5
J.P. METZ, a.g.e., s.23.

4
Aşağıdaki şekil-2’de TZ`nin detaylı bir şekilde gösterimi bulunmaktadır.

Şekil-2 Detaylı Tedarik zinciri gösterimi

Tedarik zincirinde yüksek müşteri hizmetleri hedeflendiğinde; stok

seviyeleri, müşteri hizmetleri ve toplam maliyet artmaktadır. Müşteri
hizmetlerinde istenen sonuç artış olduğu için yukarı yönlü koyu bir okla
belirtilmiştir. Ancak, stok ve toplam maliyet üzerinde bu amacın etkisi
istenen sonuçlar doğrultusunda gerçekleşmemektedir. Bu nedenle açık
renkli oklarla gösterilmiştir.

Benzer şekilde, düşük ulaştırma maliyeti hedefi toplam maliyet ile; düşük
depolama maliyeti hedefi stok ve toplam maliyet ile; stokların azaltılması
hedefi stok ve toplam maliyet ile; yüksek dağıtım hızı hedefi müşteri
hizmetleri ile; düşük işgücü maliyeti hedefi toplam maliyet ile aynı
doğrultuda gerçekleştiği için bu parametreler koyu renkli oklar ile temsil
edilmişlerdir.

5
 Şekil-3 Tedarik zinciri yönetiminden beklenenler(Carmichael, 1998)

Tedarik Zinciri Yönetimine Geçiş Aşamaları

İşletmenin tedarik süresinin kısaltılması, tasarım, satın alma, üretim ve

dağıtım sürelerinin düşürülmesi ile mümkündür. Tedarik zinciri içinde yer
alan satın alma, üretim, dağıtım, perakendeci ve son kullanıcı arasında
istenen düzeyde iletişimin, faaliyetlerde etkinlik, verimlilik ve performans
içinde yeni bir arayış yaratmaktadır. Yaşanan yoğun rekabet ortamında
pazar paylarını kaybetmek istemeyen üreticiler; geniş bir alana dağılan
müşterilerine daha yakın olmak, ürün teslim ve servis sürelerini daha da
kısaltıp, daha iyi hizmet verebilmek amacıyla bölgesel pazarlama ve
bölgesel dağıtım merkezleri kurma yoluna gitmişlerdir. Bu tip işletmeler
üretim merkezleri dışında pazarlama, bölgesel dağıtım ve servis merkezleri
ağlarına da önem vererek üretimin dışındaki dağıtım ve servis merkezlerini
de kontrol altına alma gereği duymuşlardır.

Müşteri ilişkilerine ait toplam planlama, geliştirme, tedarik, üretim ve

dağıtım görevlerinden iyi sonuçlar alınmaktadır. Planlama, yönlendirme,

6
malzeme akışının koordinasyonu, bilgi ve ödeme akışı tedarik zinciri
yönetiminin çekirdek parçalarıdır. Tedarik zinciri firma içinde üretim
adımlarıyla ilgili, tedarik tarafında tedarikçiye kadar, dağıtım tarafında
müşteriye kadar olan akışı yönlendirir. Tedarik zinciri müşteriden talep
etkisi boyunca karakterize edilir.6

Çalışma yapılan firmanın kısaca tanıtımı

K.Weltcom GmbH 1997 yılında Almanya’nın Hannover kentinde

kurulmuştur. İlk kuruluş amacı gurbetçilerimizin gelişen teknoloji ve
imkânlar kullanılarak Türkiye ile telefon görüşmelerini sağlayacak Calling
Card(Konuşma Kartları) üretip ve bunların Almanya genelinde dağıtımını
sağlamak. Daha sonraki yıllarda dağıtımı sağlanan calling card larin
yanında dağıtıcı firmaların teknik donanım ihtiyaçlarının tedariki için iki
ayrı bölgede ofis açarak bu kuruluşlara hizmette götürmektedir. Firmanın
dağıtımını yaptığı ürünler ve vermiş olduğu hizmetler aşağıda sıralanmıştır.
K.Weltcom GmbH Almanya'da etnik telekomünikasyon pazarında öncü bir
firmadır. Şirket Alman Call Shop pazarında callshop sarf malzemeleri ve
GSM ürünleri için önemli bir dağıtım kanalı olarak hizmet vermekte ayrıca
Millenicom gibi önde gelen telekomünikasyon şirketlerinin kaliteli taşıyıcı
servisleri üzerinden Türk destinasyonlarına bağlantılar
gerçekleştirmektedir.

Şirket ürün çeşitleri şöyledir:

 Arama Kartları(calling-cards)
 Siemens Telefon santralleri
 Ascom Telefon santralleri
 Intercafe Callshop Software
 Cep telefonu sarf malzemeleri
 Voip Sistem Çözümleri

Firma ayrıca isteyen firmalara danışmanlık hizmeti de vermektedir.

Birçok destinasyon için akilli kartların üretimi de gerçekleştirilmektedir.

6
Einführung in das SCM ,Univ.Prof .Dr. Habil Horst Wildemann,pp.15

7
Şirket ayrıca Türkiye’de telekomünikasyon pazarına önemli yenilikler
getiren WORLD TELEKOM adi altında Türkiye’de de uzak mesafe ses
iletişim hizmetleri alanında tüketicisine hem bireysel hem kurumsal alanda
en kaliteli çözümler sunmaktadır.

ALO WORLD markası ile hizmet veren WORLD TELEKOM, internet ve

PSTN tabanlı, ön ödemeli, faturalı çözümleriyle farklı ihtiyaçlara en kaliteli
şekilde cevap vermektedir. ALO WORLD, uzak mesafe telefon görüşme
ihtiyaçlarını maksimum kalitede karşılayacak bir alt yapıya sahiptir. ALO
WORLD Call Shop'lar da telefon, faks, internet gibi her türlü iletişim
ihtiyacını en iyi şekilde karşılamak üzere tüm Türkiye'de hizmet
vermektedir.

8
Aşağıdaki şekilde genel hatlarıyla işletmenin tedarikçileriyle ve ara
satıcılarıyla olan ilişkileri gösterilmiştir. İşletme halihazırda birden fazla
tedarikçiyle ve ayni zamanda birden fazla ara satıcıyla birlikte
çalışmaktadır.

Şekil-4 İşletmenin Tedarik zinciri gösterimi

İşletmenin Tedarik Zinciri içerisinde işleyiş

1. Teklif Alınması

Teklif alınması yazılı olarak veya acil durumlarda telefonla

yapılmaktadır. Fiyat karşılaştırması ile ilgili yönteme satın almacı
karar verir. Fiyat yapısı bakımından hedeflenene göre en büyük tasarruf
seçeneğini sunan yöntemi seçmektedir.

Teklif alınması aşağıdakilere bağlı olarak anlam kazanmaktadır:

9
• Piyasa araştırmasına göre uygun görülen satıcılardan talep edilmesi
doğrultusunda tekliflerin iletilmesi.
• Seçilmiş adetteki satıcılardan talep doğrultusunda tekliflerin iletilmesi.

Gelen teklifler ve yapılan teklif karşılaştırmaları hakkında satın almacı ilgili

birimleri bilgilendirmektedir. Tedarikçi seçimini kendisi eğer gerekli ise
ilgili birim ile bağlantılı olarak kararlaştırarak yapmaktadır.

2. Sipariş Verme

Sipariş ile satın almacı tedarik işleyişi sürecini yerine getirmektedir. Akla
gelebilecek tüm kuşkulu soruları satın almacı sipariş verilmeden
pazarlık yapılmadan önce satıcı ile kararlaştırarak bertaraf etmelidir.
Sipariş mutlaka yazılı olarak yerine getirilmelidir. Telefonla verilen
siparişler yazılı olarak teyit edilmelidir.

Tahmini fiyatlara, ancak beklenen fiyatın sipariş miktarı ile bağlantılı

olarak teklifin alınması, ekonomik görünmemesi halinde izin verilmektedir.

3. Malzeme Girişi,Fatura Kontrolü ve Ödeme Talimatı

Malzeme girişi departmanı, sevkiyat sonrasında, malzeme sevkiyatı ve

hizmetlerinin ERP Sistemine kaydını yerine getirmektedirler. Bununla
girişler ve iadeler Yönetim Bilişim - Sisteminde raporlanmaktadır.

Problemli durumlarda satın alma, sipariş ile ilgili sorularda destek

vermektedir.

Tüm faturalar fatura kontrolü bölümüne ulaşır ve orada kaydedilmiş sipariş

ve malzeme giriş hareketi ile bağlantılı olarak işlenmektedir. Fiyat ve
teslim edilen adet fatura ile aynı ise muhasebe tarafından ödeme talimatı
işleyişine geçilebilir. Sapmalarda fatura bloke edilir ve ödemesi bu konu

10
çözümleninceye kadar bekletilir. Çözüme kavuşması halinde satın almacı
faturanın ödenmesine onay verir.

Satın alma, tüm işleyiş hakkında bilgi verebilecek ve şimdiki durumuna

kadar yöntemlerini içeren evrakları tutmak ile sorumludur.

Satıcılar ile yapılmış olan anlaşmalara ait tüm evraklar, görüşme

notları, şikayetler, sözleşme pazarlıkları, anlaşmalar ve buna benzer
bilgiler ERP-Programına kaydedilir.

4. Malzeme Sevkiyat Aşamaları

Sipariş kalemlerinin depoda hazırlanması, lojistik müdürünün sevkedilecek

malzemeler için depo görevlilerine irsaliye kesme talimatı vermesi ile
başlamaktadır. ERP sisteminde irsaliye kesimi için birinci şart, sevk
edilecek malzemelerin stokta bulunmasıdır. Depoda olmayan malzemeler
için sistem irsaliye kesimine izin vermemektedir.

İrsaliye kesiminin ardından, irsaliye üzerinden sevk edilecek malzemelerin

hazırlık aşaması başlamaktadır. Bu aşamada depo görevlileri, doğru
malzemelerin forkliftler aracılığı ile raflardan alarak teslimat için hazır hale
getirmekle yükümlüdür.

Teslimata hazır malzemeler mevcut irsaliyesiyle, nakliye aracına

yüklenip sevk edilmektedir.

11
Şekil-5 Malzeme sevkiyatı akış şeması

12
Kaynaklar
1. CARMICHAEL, D., 1998, Supply chain planning systems in
manufacturing, Unpublished Master Thesis in Manufacturing:
Management and Technology.
2. YÜKSEL, Dr. Hilmi. “ Tedarik Zincirleri _çin Performans Ölçüm
Sistemlerinin Tasarımı”.Yönetim ve Ekonomi, Cilt 11, Sayı: 1, (Ocak
2004), 11-30.
3. METZ, J. P. "Demystifying Supply Chain Management". Supply Chain
Management Review, (Winter 1998), 22-31.
4. TEIGEN, R. "Supply Chain Management Introduction". International
Journal of Flexible Manufacturing Systems, (April 2000), 12-40.
5. BAKOGLU, R. ve E. YILMAZ. "Tedarik Zinciri Tasarımının Rekabet
Avantajı Yaratması Açısından Degerlendirilmesi: "Fast Food" Sektörü
Örnegi". 6. Ulusal Pazarlama Kongresi, Erzurum 28 Haziran-1
Temmuz 2001.

13