06 12 10 10:23

:::Jlldlz

02826764620

p. 1

••

TURK STANDARDI

TURKISH STANDARD

IS EN 12952-6

Nisan 2007

ics 27.040

SU BORULU KAZANLAR VE YARDIMCI TESisATLARI - BOLUM 6: iMALAT SIRASINDA MUAYENE; BASINCA MARUZ KALAN PARCALARIN DOKUMANTASYONU VE i:;;ARETLENMESi

Water-tube boilers and auxiliary installations -

Part 6: Inspection during construction; documentation and marking pressure parts of the boiler

TURK STANDARDLARI ENSTiTUSU

Necatibey Caddesi No.112 Bakanllklar/ANKARA

06 12 10 10:24

:::J1ld1z

02826764620

p.2

BugGnkO teknik ve uygulamaya dayarularak hazrrlanmrs olan bu standardm, zamanla ortaya cikacak geli§lme ve degi~ikliklere uydurulrnasi murnkun oldugundan ilgililerin yaymlan izlemelerini ve standardrn uygulanmasrnda karsilasnkian aksakhklarr Enstitumiize iletmelerini rica ederiz.

Bu standard. olusturan Hazrrhk Grubu uyesi degerli uzmanlartn emeklerini; tasanlar Ozerinde gorO~lerini bildirmek suretiyle yardtmci olan bilim, kamu ve ozel sektor kuruluslarr ile klsilerin degerli katkllarrnl ~ukranla ananz.

Kalite Sistem Belgesi

Imalat ve hizmet sektbrlerinde faaJiyet gbsteren kuruluslann sistemlerini TS EN ISO 9000 Kalite Standardlanna uygun olarak kurrnalan durumunda TSE tarafmdan verilen belgedir.

Turk Standardlanna Uygunluk Markasl (TSE Markasl)

TSE Markasl, uzerine veya ambalalma konuldugu mallarm veya hizmetin ilgili TOrk Standardrna uygun olduqunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya glktlQmda Turk Standardlan Enstitl.lsu'nuii garantlsi altmda qlduyunu ifade eder.

ITSEK I

Kalite Uygunluk Markas. (TSEK Markasl)

TSEK Markasr, uzerine veya arnbatahna konuldugu rnallarm veya hizmetin henOz Turk Standard, olmadlgrndan ilgili rniltetlerarast veya diger Olkelerin standardlartna veya Enstito taraftndan kabul edilen teknik ozelliklere uygun olduqunu ve mamulle veya hizmetle ilgili bir problem ortaya 91ktlgmda Turk Standardlan EnstitosO'nOn garantisi altlnda oldugunu ifade eder .

. ~ OiKKAT!

TS i~areti ve yanrnda yer alan sayr tek basrna iken (TS 4600 gibi), mamulOn Turk Standardina uygun Oretildigine dair Oreticinin beyarurn ifade eder. TUrk Standardlan Enstitusu tarafmdan herhangi bir garanti SQZ konusu degiJdir.

Standardlar ve standardizasyon konusunda daha geni$ bilgi Enstitiimtizden saglanabiJir.

TURK STANDARDLARININ YA YIN HAKLARI SAKlIDIR.

06 12 10 10:24

:::Jlldlz

02826764620

p.3

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

On soz

- Su standard, CEN tarafmdan kabul edilen EN 12952-6 (2002) standardr esas almarak TSE Makina lhtisas Grubu'na bagll, Tesisat ve Basrnch Kaplar Ozel Daimi Komitesi'nce hezrrlanrrus ve TSE Teknik Kurulu'nun 17 Nisan 2007 tarihli toplantrsrnda TOrk Standardl olarak kabul edilerek yayirnma karar verllrnlstir.

- Bu standardrn kabulu ile, TS 2754:1977 ve TS 3101:1978 iptaJ edilmi§itir.

- Bu standardda kullanrlan bazr kelime ve/veya ifadeler patent haklarrna konu olabilir. Boyle bir patent hakkrrun belirlenmesi durumunda TSE sorumlu tutulamaz.

- EN 12952 standardlarr, "Su borulu kazanlar ve yardrrncr tesisatlari" genel ba§Jrgr altrnda a§agrdaki b610mlerden olusmaktadrr:

- 8dlOm 1: Genel

- Bolurn 2: Kazanlarrn ve aksesuarlarrn basrnca maruz kalan parcalan ic;:in malzemeler

- SolUm 3: Basmca maruz kalan parcalarrn tasarrm ve hesaplamalarr

- SdlOm 4: Kazanrn cahsma omru hesaplarr

Solum 5: Kazanrn basrnca rnaruz kalan pan;:alannrn i§yiJigi ve yaprrm

- Solum 6: Imalat srrasinda muayene; basinca maruz kalan parcalarrn dokOmantasyonu ve Isarenenmesi

- Bolum 7: Kazan donanrrm icin ozellikler

- BeliOm 8: SIYI ve gaz yakrth kazanlarrn yakma sistemlerinin ozellikleri

- Bolurn 9: Kazan icin pulverize edllmis kan yakrt yakma sistemlerinin ozeUikleri

- Bolurn 10: Asrn basmca kars: koruma kraJiarr

- Bolum 11:Kazan ve aksesuartarin suurlandrrma cihazlarr igin 6zeJlikier

- Bolum 12: Kazan besleme suyu ve kazan suyunun ozel!ik!eri

- SoiOm 13: 8aca gazr arttrna sistemlerinin ozellikleri

- BolOm 14: Basinch amonyak ve amonyak-su c;:ozeltileri kullanrlan baca gazrndaki azot oksitlerini azaltma

DENOX sistemlerinin ozellikleri - Bolum 15: Kabul deneyleri

- Bolum 16: Kazanlarda kat: yakitiar it;:in IZ9arail ve sivr-yatakh yakma sistemlerinin ozallikleri

- CR 12952-17: Su borulu kazanlar ve yardrrnci teslsatlar - Solum 17: lmalatcrdan baglmslz muayene

kurulu§unun calrsmas: iyjn knavuztuk

06 12 10 10:24

:::Jlldlz

02826764620

p.4

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

ic;indekiler

1 Kapsam 1

2 Attf yaprlan standard ve/veya dokUmanlar 1

3 Terimler ve tarifler 2

3.1 Muayene 2

4 Genel organizasyon 2

4.1 Genel 2

4.2 Uygunluk degerlendirmesi 3

4.3 lrnalatct yeterliligi 3

4.4 Donarumm kaJibrasyonu , , , , 3

4.5 Muayene faaliyetleri , , , , , .. , .. , , , , , 3

5 Ana malzemelerin tahrlbatsiz muayenesi 4

6 Kaynak prosedilrU ozelliklerinin onaylanmasr 4

6.1 Genel , , , , ,., " ' , , 4

6.2 EN 288-3'un uygulanmasl , , , , , 5

7 Kaynak';l ve kaynak operatorunun onayi 6

8 Dramlar i.;in imalat kontrol deney plakalan 7

8.1 Genel , , , ,.7

8.2 imalat kontrol deney plakalanrun sayrsr. 7

8.3 GerekH deneyler , , , 7

8.4 Kabul kriteri , , 8

8.5 Sonuclann uygun olrnarnasi. 9

9 Kaynaklarln tahrlbatsiz muayenesi 9

9.1 Tahrfbatsrz muayenenin tipi ve kapsarru. 9

9.2 Tahribatstz muayene personelinin vasiflandmlmasi 12

9,3 Yuzey kusurlarirun belirlenmesi 12

9.4 Hacimsel kusurlann tespit edilmesi 15

9.5 Tahrloatsiz muayene raporlan 19

10 Nihai muayene 19

10.1 G021e muayene ve boyut muayeneleri 19

10.2 Hidrostatik basrnc deneyi , 20

11 DokLimantasyon 20

12 i§aretleme 21

Ek A - Kimyasal geri kazamrn kazanlan 22

Ek ZA (Bilgi lcln) Bu standardm, "Pressure Equipment Directive 97/23/EC" 2) nin temel gerekleri

ile ilisklll maddeleri 24

Kaynaklar 25

2) TSE Notu: 97/23/EC Basrnch Ekipmanlar Yonetmeligi Sanayi ve Ticaret Bakanllgl tarafmdan 10.04.2002 124722 (Degi!?iklik:19.03.2003/25053) tarih ve sayt ile Resmi Gazete'de yayimlanrrustrr. 01.07.2003 (Degil?iklik ile gec;:ici madde eklenrnis ve zorunlu uygulama ic;:in 01.01.2004 tarihine kadar geyi~ donerni 6ngorOlmu~tur).

06 12 10 10:24

:::Jlldlz

02826764620

p.5

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Su borulu kazanlar ve yardsmci testsatlan - BolUm 6: imalat strasmda muayene; basmca maruz kalan parcalann dokiimantasyonu ve lsaretlenmeal

1 Kapsam

Bu standard, EN 12952-1 'de tarnmlanan su borulu kazanlann irna'atr, dokurnantasyon ve lsaretleme i1e ilgili bzelliklerini kapsar.

2 Atlf yaprlan standard ve/veya doktirnanlar

Bu standardda, tarih belirtilerek veya belirtilmeksizin diger standard ve/veya dokurnanlara atif yaprlrnaktadrr. Bu atiflar metin icerislnde uygun yerlerde bellrfilrnie ve a~aglda liste halinde verilrnistir. Tarih belirtilen anflarda daha sonra yaprlan tadil veya revizyonlar, auf yapan bu standardda da tadil veya revizyon yaprlmasi sarn ile uyqularnr, Anf yapilan standard ve/veya dokOmanm tarihinin belirtilmemesi Malinde en son baskrsi kullaruhr.

EN, ISO, lEG Adl TS NO'l Adl
vb. No (lngilizce) (Turkc;e)
EN 287-1 Approval testing of welders - Fusion TS EN 287-1 Kaynakcilann yeterlilik smavi -
welding - Part 1: Steels Ergitme kaynagl - Bolum 1:
ICelikler
EN 288-3~/ Specification and approval of welding
procedures for metallic materials - Part 3:
Welding procedure tests for the arc welding
of steels
EN 288-8"1 Specification and approval of wei ding
procedures for metallic materials - Part 8:
Approval by a pre-production welding test
EN 473 Non destructive testing - Qualification and TS 7477 EN Tahribatstz muayene-
certification of NOT personnel- General 473 Tahribatsiz muayene
principles personelinin vasrflandmlmasr ve
be!gelendirilmesi-Genel kurallar
EN 571~1 Non destructive testing - Penetrating TS EN 571-1 Tahribatsiz muayene -
testing - General principles Penetrant muayenesi - Bolurnt:
Genel kurallar
EN 970 Non-destructive examination of fusion TS EN 970 Eritme kaynaklarrnm tahribatsiz
welds - Visual examination muayenesi - G6zIe muayene
EN 1289 Non-destructive examination of welds- TS EN 1289 Kaynaklann tahrlbatsrz
Penetrant testing of welds - Acceptance muayenesi - Kaynaklarrn
levels penetrant muayenesi-Kabul
seviyeleri
EN 1291 Non-destructive examination of welds- TS EN 1291 Kaynaklarm tahribatsiz
Magnetic particle testing of welds - muayenesi - Kaynaklann
Acceptance levels manyetik parcacikla muayenesi-
Kabul seviyeleri
EN 1321 Destructive tests on welds in metallic TS EN 1321 Metalik malzemelerdeki
materials - Macroscopic and microscopic kaynaklarda tahribath muayene
examination of welds - Kaynaklann makroskobik ve
mikroskobik muayenesi 1) TSE Notu: Atrf yapilan standardlann TS numarast ve Turkce ad: 3. ve 4. kolonda verilmi§tir.* i;;aretli olanlar bu standardm baslldrgl tarihte ingilizce rnetln olarak yayrmlanrrus alan Turk Standardlandrr,

2) TSE Notu: EN 288~3 iptal edllrnis, yerine EN ISO 15614-1 (TS EN ISO 15614-1) standardt geymi9tir.

3) TSE Notu: EN 288-8 iptal edilmls, yerine EN ISO 15613 (TS EN ISO 15613) standard: gecmi§tir.

06 12 10 10:24

:::Jlldlz

02826764620

p.6

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

EN, ISO, lEe Adl TSNo Adl
vb. No (Ingilizce) (TUrkc;.:e)
EN 1418:1997 Welding personnel - Approval testing TS EN 1418 Kaynak personeli - Metalik
of welding operators for fusion welding malzemelerin tam mekanize ve
and resistance weld setters for fully otomatik ergitme kaynagl io;;in
mechanized and automatic welding of kaynak operattirlerinin ve direnc
metallic materials k~nak a_y_arcllannln _y_eterlilik smavi
EN 1435 Non-destructive examination of welds - TS 5127 Kaynak dlkislerinln tahrlbatsiz
Radiographic examination of welded EN 1435 muayenesi - Kaynakh
joints olrlestlrmeterin radyografik
mu~enesi
EN 1712 Non-destructive examination of welds- TS EN 1712 Kaynaklann tahribatsiz rnuayenesi-
Ultrasonic examination of welded joints Kaynakh btrlestirmelerln ultrasonik
- Acceptance levels muayenesi - Kabul seviveleri
EN 1714 Non-destructive examination of welds - TS EN 1714 Kaynaklarm tahribatsiz rnuayenesi-
Ultrasonic examination of welded joints Kaynakh birlestirmelerin ultrasonik
muayenesi
EN 10045-1 Metallic materials - Charpy impact test TS EN 10045-1 Metalik malzemeler - Charpy
- Part 1: Test method vurma deneyi-Bolurn 1: Deney
metodu jV- ve U-gentikleri
EN 12952-1 Water tube boilers and auxiliary TS EN 12952-1 Su borulu kazanlar ve yardrmci
installations - Part 1: General tesisatlar - B61um 1: Genel
EN 12952-2 Water tube boilers and auxiliary TS EN 12952-2 Su borulu kazanlar ve yardrmci
installations - Part 2: Materials for donarurnlar Solum 2: Kazanlann ve
pressure parts of boilers and aksesuarlann bas Inca maruz kalan
accessories I p_a!£alan icln malzemeler
1=1\1 1 ?OO;?_ \l'Jater tube boilers and auxiliary TS EN 12952-3 Su boruiu kazanlar ve Yardrrnci
L-'''' l""""v· •• hC ... -
3:2001 installations - Part 3: Design and Donanlmlar Solum 3:Bas1n911
calculation for pressure parts bolurnlerin tasarmu ve
hesaplanmasr
EN 12952- Water tube boilers and auxiliary TS EN 12952-5* Su borulu kazanlar ve yardrmci
5:2001 installations - Part 5: Workmanship donarurnlar - 8610m 5:Kazanln
and construction of pressure parts of basrnch krstmlanrun i~9iligi ve
the boiler imalatl
EN 25817 Arc-welded joints in steel- Guidance TS EN ISO 5817 Kaynak - gelik, nikel, titanyum ve
on quality levels for imperfections (ISO alasrmlannda ergitme kaynakli
5817:1992) (demet kaynagl harte) birle~tirmeler
- Kusurlar lfjn kalite seviyeleri
EN 1806520- Welding and allied processes - TS 7536 EN ISO Kaynak ve ilgili l§llemler-Metalik
1: 1998 Classification of geometric 6520-1 malzemelerde geometrik kusurlann
imperfections in metallic materials- struflandmhnasi-Bolum 1: Ergitme
Part 1: Fusion welding (ISO 6520- kaynak
1 :1998) 3 Terimler ve tarifler

Bu standardin amact bakrrmndan EN 12952-1 'de ve asaqida verilen terimler ve tarifler kullanrhr,

3.1 Muayene

Uygun oleme, deney ve kryas yaparak gozlem ve yargl yoluyla uygunluk degerlendirmesi.

[EN ISO 9000]

4 Genel organizasyon 4.1 Genel

lrnalatcr, kazarnn bu standardm ozellikleri ile uygunlugunun saglanmasmdan sorumlu olmahdir, Uygunluk, 9izelge 4.S-1'de aynntrlan veriJen bir dizi muayene faaJiyetinin tamamlanrnasi ile onaylanmahdir.

Bu standardda aksi belirtilmedikge, bir lmatatcmm cahsmalanna uygulanabilir muayene faaliyetleri, bir montaj yerindeki cahsmalara da uygulanabilir olrnalrdrr.

2

06 12 10 10:25

:::Jlldlz

02826764620

p.7

JCS 27.040

TURK STANDARDJ

TS EN 12952-6/Nisan 2007

4.2 Uygunluk degerlendirmesi

UygunJuk degerJendirmesi rnetotlanrun kullarulrnast i~in krlavuzluk. EN 12952-1 :2000. Ek A'da verllmlstir.

4.3 lmatatci yeterliligi

lmalatct yeterliliginin degerlendirilmesi gerekiyorsa bunun icin kilavuzluk, EN 12952-1 :2000. Ek F'de verllmisfir,

4.4 Donammm kalibrasyonu

lrnalatcr, kazarun mamul kalitesini etkileyen imalat ve muayene faaliyetlerinde kullanrlan takrmlann, mastarlann, donarumm ve diger olcrne ve deney cihazlanrun hassaslyetini belirtilen srrurlar ic;:inde muhafaza etmek arnacryla belirli arahklarla kontrol. kalibrasyon ve ayarlanrun yaprlmasim saqlarnak i«;in metotJar tesis etmelidir. EN ISO 9000 serisine uygun bir kalibrasyon sisteminin bu ozelliklerl kar§illadl~1I kabul edilmelidir.

4.5 Muayene faaliyetleri

lrnalatcr, <;izelge 4.5-1'de verilen faaliyetleri uygulayarak ve dogrulugunu ispatlayarak, kazan parcalanmn bu standardrn 6zeJiikierine asgari uygunlugunu teyi! etmelidir.

Not - Uygunluk deqerlendlrrnesi rnodulune bagll olarak verilen baz: muayene faaliyetleri aynca sorumlu bir kurulus tarafrndan degerlendirilmelidir. lrnalatciya kilavuzluk icin bu sorumlu kurulusun rnudahil olrnast CR 12952-17'de gosterilmi$tir.

C;izelge 4.5-1 -lmalat';:l tarafmdan uygulanacak muayene faaliyetlerinin listesi

Referans Faaliyet alaru Muayene islemi
1 Tasarun ve genel dokumantasyon
Tasanm verisifhesapJamalann a~aglda verilenlere
1.1 Tasanm verisi/hesaplamalar uygunlugunun saglanmasl:
- Uygulanabildiginde teknik $artnameler
- Bu standardm 6zellikleri
Resimlerin a~aglda verilenlere uygunlugunun saqlanmasi
- Tasanm verisi ve hesaplamalar
1.2 Imalat resimleri - Uygulanabildiginde teknik sartnameler
- Bu standardm ozellikleri
Malzeme ve parca 6zelliklerinin a~aglda verilenlere
uygunlugunun sagianmasl
1.3 Satin alma sartnarneleri - Uygulanabildiginde teknik sartnameler
- imalat resimler
- Bu standardm ozellikleri
Alt sozlssrne parcalanrun ozelliklerinin a§';agJda verilenlere
uygunlugunun saglanmasl
1.4 Alt sozlesrne parcalarrrun - Uygulanabildiginde teknik sartnarneler
sartnarneleri - lmalat resimleri
- Su standardrn ozellikleri
2 Malzeme
2.1 Malzeme belgeleri Beige bilgileri ve sonuclann tasanrn ozellikleri ile
uygunlugunun tevidi
2.2 Kaynak sarf malzemeleri Sarf malzemelerinin tasanrna core kullaruldiorrun teyidi
2.3 Malzeme tammlamasi Malzemelerin malzeme belgesi lie tarumlanmasi ve
isaretlerin kontrol edilmesi
2.4 Tarumlarna isaretlerinin Tarumlsrna isaretlerinin transferi onaylanrrus bir i!?leme gore
transferi vapurnasrrun sadlanmas:
2.5 Ait sozlesrne parcalanrun Alt sozlesrne parcalanrun imalatci ozelliklerine
kabulO uygunlugunun teyidi
3 Imalat ve kavnak
3.1 Kaynak prosedOr ozeJlikleri Uygun kaynak 6zelliklerinin varllglnm ve bunlann kaynak
islerni onayi ile uyqunlugun teyidi
3.2 Kaynak metotlanrun malzeme ve kaynak uygulama alanr ile
Kaynak proseduru kabuJO uyurnlulugu ve bunlann sorumlu bir otorite taratmdan
onavlandramm tevidi
3.3 Kaynakcrvasrtlandrrmasi Kaynakcrlann sorumlu bir otorite tarafindan onaylandrqmm
ve bu onavlann mevcut ve necerf olducunun tevidi 3

06 12 10 10:25

:::Jlldlz

02826764620

p.8

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-B/Nisan 2007

Cizelge 4.5-1 - lmalatci tarafindan uygulanacak muayene faafiyetlerinin listesi (devarm)

3.4 $ekillendirme rnetotlanrun mevcudiyeti, uygulanabilirligi ve
. :';iekillendirme metotlan sekillendlrilecek mamule uygunlugunun teyidi
3.5 Alevle kesmenin kullamldlgl malzeme kenarlanrun
Kaynak aglzlan muayenesi ve islenrnis kaynak aglzlannm dogru sekllli
olduliunun teyidi
3.B :';iekillendirilmi!? parcalar $ekillendirilmi~ parcalann EN 12952-5:2001, Madde Tde
verilen ozelliklere_90re muayenesi
3.7 Kaynak diklsi duzeni Boyutsal kontroller dahil kaynak dikislerinln muayenesi
3.8 Kaynak kok diki9i Uygulanabildiginde kaynaqrn ilk taraft tarnarnlandrktan ve
kok diki~ temizlendikten soma ikinci tarafmrn muayenesi
Deney plakalarrnrn tarumlanrnasr ve isaretlenrnesi
Parcadan baglmslz olan imalat deney plakalan uzerindeki
kaynak sonrasi her hangi bir ISII islemin parcaya uygulanan
ozel lSI I i§lem ile uvcunluuunun teyidi
imalat deney plakasi uzerindeki tahrjbatsiz muayene
3.9 Varsa imalat deney plakalan raporlanrun incelenmesi
Mekanik deneyler i9in imalat deney plakalannda annan
deney numunelerinin tarurnlanrnast ve tsaretlenmesl
Mekanik deneylerden elde edilen deney bJigileri ve
sonuclannrn bu standardrn ozelfklerine uygunlugunun teyidi
4 Kaynaklarm tahrtbatsiz muayenesi
4.1 Tahribatsiz muayene metotlan Uygun tahribatsiz muayene metotlanrun varllgl ve
uygulaYlclnrn kalitesinin teyidi
4.2 Tahribatsiz muayene Tahribatsrz muayene operatorunun uygun olduqunun
operatorunun vasiflan saqlanrnast
4.3 Tahribatsiz rnuayene lslemi Radyografi filrnlerinin dikkaUice incelenmesi ve kabul
kriterlerine uygunlugun incelenmesi
Operatorun ultrasonik muayene raporlanrun dikkatlice
kontrolu
4.4 Tahribatsiz muayene raporlan Bilgi ve sonuclarm kabul kriterine uyqunluqunun teyidi
5 Kaynak sonrasi lSI I islem (KSII
5.1 KSli metotlarr Kaynak sonrasr 1511 i91em rnetotlanrun bu standarda
uygunJugunun teyidi
5.2 Ksil kayrtlan Srcakhk/zarnan kayrtlannm bu standardrn ozelliklerine
uygunlugunun teyidi
6 Son muayene ve i!?aretleme
6.1 Hidrostatik deney oncesi Ulasrlabillr parcarun tamamlanmasmdan sonra hidrostatik
muayene basrnc deneyinden once boyut kontrolu, parcalann g6zle
muayenesi ve tarumlanrnasi
6.2 Hidrostatik basrnc deneyi Son hidrostatik basing deneyinin bu standardrn 6zelliklerine
gore uyg_uland@nln sagianmasl
6.3 Hidrostatik basrnc deneyi Hidrostatik basing deneyinin tamamlanmasrndan sonra
sonrasi muayene _9ozle muayenenin yaprlmasr
isim_plakasl uzerlndekl i§_aretlerin kontrol edilmesi
6.4 Emniyet cihazlarr Emniyet donarunu hazrrhklanrun sagianmasl
6.5 imalatgl veri dosyast Veri dosvasi tamamlanmasrnrn s~glanmasl (Madde 11) 5 Ana malzemelerin tahrlbatsiz muayenesi

Ana malzemelerin tahribatsrz muayenesi EN 12952-2'ye gore yaprlmandrr.

6 Kaynak prosaduru ozelliklerinin onaylanmasi

6.1 Genel

Basmc devresini olusturan veya basing devresine eklenrnis parcalardaki butun kaynaklann kaynak proseduru ozellikleri onaylanrnahdrr.

4

06 12 10 10:26

:::Jlldlz

02826764620

p.s

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Su borulu kazanlara uygulamak ic;:in bu onaylar, EN 288-3 veya EN 288-8'den uygun Diana gore yaprlmalxar. Onay raporlan ve ergitme kaynagl metodu ozellikleri, tasanm onay islsminin bir parcasi olarak onaylanrnahdrr. EN 288-3'te verilen genel kurallar Madde B.2'de ayrmtilan verllen ozel kurallarrn uyguianmasl ile bu standardm amaci bakrrmndan desteklenmelidir.

lmalatcr, teknik dokurnarun bir parcasi olarak, su borulu kazanm irnalan ir;:in gerekli butun kaynak prosedOrO ozelliklerinin bir !istesini sagJamalldlr.

lmalatci, onay deneylerini bu standardm ozelliklerine gore basanh olarak uyguladlglnl ispatladrqi yerlerde onceki deneylerin kapsadtq: onernli degi~kenler icindeki deney tekrarlanndan muaf sayrlmahdrr.

Not - Aim kaynagl metotlan icin bir dokurnan hazrrlanrnaktadir. KaynakJara bakimz.

EN 288-B'de verilen 6zelliklere ilave olarak dikisli su borulu duvar yaprrrn icin metot srruflandrrma deneyleri EN 12952-5:2001, EkA'ya uygun olrnalrdrr.

6.2 EN 288~3'un uygulanmasl

6.2.1 Gerekli deneyler

Kaynak proseduru onay deneyleri EN 288-3'te verilen 6zelliklere g6re olrnahdrr,

Ilave olarak C;elik Grubu 1, 2.1, 4 veya 5'len yapilan dram ve kolektorler ir;:in asaqrda verilen ozellikler karsrlanmahdrr:

a) Kazan dram!an: Et kalmllQI 20 mm'den kahn dramlarda boyuna ve cevresel kaynakh ek yerleri icin kaynak prosecuru onay deneyi, kaynak dolgu metali Ozerinde boyuna bir cekrne deneyini icermelidir. Bu deney a!?aglda verilenlerden dusuk olmayan sicakhklarda uygulanmalldlr:

gelik Grubu 1 lcin: 250 DC

C;elik Grubu 2.1, 4 veya 5 icin: 350°C

b) Kolektorler: 20 mm'den fazla kalinhklara sahip boyuna kaynakh kolektorler icin kaynak proseduru onay deneyi boyuna kaynaklarda kaynak doJgu metali Ozerinde boyuna bir cekrne deneyini icermelidir. Bu deney a§iaglda verilenlerden dusuk olmayan srcakhklarda uyqulanrnahdrr

<;elik Grubu 1 icin; 250°C

C;elik Grubu 2.1,4 veya 5 icin: 350 DC

- 6.2.2 Mekanik deneyler

6.2.2.1 Genel

Kaynak prosedOrO struflandrrrnasi srrasmdakl butun mekanik den eyler, EN 288-3'e gore yaprlmahdir.

Charpy V gentikli darbe deneyleri, EN 10045-1'e gore ada sicakhqmda yaprlrnalrdrr.

Elde edilen deney sonuclan, EN 288-3, Madde 6.2.2.2 ila Madde 6.2.2.5'te tanlmlandlgl gibi olrnahdrr. 6.2.2.2 Kaynak dolgu metali Gzerindeki boyuna cekrne deneyleri

Deney sonucu, deney slcakliglOda (Madde 6.2.1) ana malzeme icin belirtilen en k090k Rpo 2 degerini

karsrlamahdir. .

6.2.2.3 Enine c;ekme deneyi

Kaynak sonuclarr, deney srrasmda kmlrnarun olustuqu yere bagll olarak a~aglda verilen ozellikleri karsrlamahdtr:

Kmlma ana malzemede olusursa, degerlendirmede kullarulan ilgili ana malzeme icin belirtilen en kOC;Ok azami cekrne dayarurnr,

5

06 12 10 10:26

:::Jl1dlz

02826764620

p. 10

ICS27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952~6/Nisan 2007

Krnlma kaynakta olusursa, vasrflandrrmada kullanJlan ilgili ana malzeme i<;:in belirtilen en kus:Ok azami cekme dayanrmr veya kaltci uzarna gerilmesine (RpO.2) dayanan tasarrmlar i<;:in vasrflancnrmada kullanilan ilgil; ana malzeme lcin belirtilen en kliC;OI< ust gekme dayanrmrnrn % 90'1.

6.2.2.4Charpy V-~entikli darbe deneyi

Deney sonuclan, ana malzeme ve deneyin uygulanma konumuna bagJr oJarak a~agrda veriten ozellikleri kar~llamalidl r:

a) Ferritik celikler i<;;n

1) Kaynak dolgu metalindeki Charpy V~yentikli darbe deneyi

En ku<;uk ortalama deger: Deney sicaklrginda (oda sicaklrgl) kaynak proseduru onayrnda kuliaOilan ana malzeme ic;in belirtilen ortalama deger,

En kU90k tek deger: Bir tek deger en kO<;:Ok ortalarna deger iI;:in gerekli olandan kOyuk olabilir fakat ortalama degerin % 70'inden k090k olamaz,

2) lSI dan etkilenen bolgedeki Charpy V-yentikli darbe deneyi

24 J'llik degere musaade edilen ~elik Grubu 6 haric, 27 J'IOk en k{I(;;Ok ortalama deger,

En kOyuk tek deger: Sir tek deger en ki.l~Ok ortalama deger lcin gerekli olandan kuyuk olabilir fakat 21 J'den Ve QeHk Grubu 6 icin 19 J'den a~agJ olamaz.

b) Ostenitik gelikler iyin

Ostenitik celikler igin darbe deneyi gerekli degildir.

6.2.2.5 Sertlik arastrrmasr

Ana malzemeye ve EN 12952-5:2001, Madde 10.4'e gore kaynak sonrasi 1511 islemin gerekH olup olrnadrqrna baglJ olarak sertlik degerleri EN 288~3'te belirtildigi gibi olmalrdrr.

1511 i?leme tabi tutulmarrns gelik Grubu 5 io;in en yliksek deger 380 HV10'u ge<;:memeHdir.

EN 288-3'te betirtildigi gibi egme deneyi ve Madde 6.2.2.4'te belirtiJdigi gibi darbe deneyi ile kaynagrn sOnekliginin uygun olarak g6sterilmesi saglanarak, tsrdan etkilenen bolgenin sertligindeki b61gesel saprnalar kabul edilmelidir.

6.2.2.6 FarkII ana malzeme ek yerleri

Farkll ana malzeme ek yerteri durumunda kaynak dolgu metali degerleri, Madde 6.2.2.2, Madde 6.2.2.3 ve Madde 6.2.2.4'de gerektirdigi gibi ana malzeme icin belirtilen degerlerin kOo;;:OgunO karsrlamalrdir.

7 Kaynakcr ve kaynak operatoruntin onayi

Bu standarda gore imal edilen su borulu kazanlarm basrnca maruz kalan parcalanrun kaynagl He ilgili butun kaynakC;:I ve kaynak operat6rleri, <;:ah§ltlrlldlklan kaynak tiplerini dogru ve srzdirmaz olarak yapabilme kabiliyetlerini gostermeleri i<;:in tasarlanrms, kaynakt;:r onay deneyini geymelidir.

Kaynakcr ve kaynak operatoru onay deneyi, EN 287~1 veya EN 1418, Madde 4.2.1 ve Madde 4.2.2'den uygun olana gore yaprlmalt, kaydedilmeli ve rapor edilmelidir. Kaynakcrtann onay deneyinin teyidi nihai muayenenin bir parcasrdir. EN 287-1 veya EN 1418:1997, Madde 4.2.1 ve Madde 4.2.2'de verilen genel kurallardan uygun olan tam olarak uyqulanrnalidrr.

Bir kaynakci velveya kaynak operatorO EN 287-1 veya EN 1418:1997, Madde 4.2.1 ve Madde 4.2.2'den uygun olana g6re aim kaynagl iyin onaylandrglnda, yaprlacak kaynaklann, EN 287-1 veya EN 1418:1997, Madde 4.2.1 ve Madde 4.2.2'den uygun Diana gore kaynakc: onaYI veya kaynak operatoru onayr aralrgrnda yapilmasl saglanarak, bransrnanlar, nozutlar veya eklerin kaynagrnda ilave bir onaya gerek yoktur.

Su borulu kazanlann imatatrnda g6rev alan herhangi bir kaynakylnln onay karutrru saqlamasi gerekebilecek imalat9r tarafmdan onay deneylerinin kayitlan ile birlikte kaynak91 ve kaynak operatOrierinin bir listes; muhataza edilmelidir.

6

06 12 10 10:27

:::Jlldlz

02826764620

p. 11

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

8 Dramlar ic;in imalat kontrol deney plakalan 8.1 Genel

Imalat kontral deney plskalan lcln kullarutan malzeme, su borulu kazan dramlannm yapimmda kullarulan malzemeler ile ayru standard ve derecede veya ayru ozelliklerde olmalrdrr, Plakalar, asgari ayru r;:elik yaprrn islerninden ve ayru anma kahnhqinda olrnalrdrr. MllmkOn olduqunda plakalar, drarrun yapirru icin kullarulan ayru d6kOmden olmahdrr,

Deney plskalanrun boyutlan, Madde 8.3.2'de gerekli gorOlen botOn deney plakalanru hazulayacak kadar buyuk olmah ve hicbir durumda 350 mm'den kisa olrnarnahdrr.

Kaynagm imalat kontrol deneyi plakasirun boyuna kaynak dikislnin devarru olmasi icin deney plakalan, dram plakasrrun uygun bir yerine blrlestirilrnelidir.

Imalat kontrol deney plakalan, irnalat kaynaklanna uygulanan isleme benzer olarak kaynak sonrasi ISII islern veya gerilme giderme islernine tabi tutulmalidrr.

8.2 imalat kontrol deney plakalarmm say lSI

Gerekli imalat kontrol deney plakasi sayrsi a§'iaglda verildigi gibi olmahdrr:

a) Boyuna kaynaklar: Her dram ve her kolektorde her metot onayr icin bir imalat kontroJ deney plakasi,

b) Cevresel kaynaklar: Kaynak proseduru onayi drarnm boyuna kaynagl ile ayru ise, llave imalat kontrol deney plakasma gerek yoktur. Kaynak proseduru onayr, boyuna kaynaktan farkh ise her bir ytlda her kaynak prosedOrO onayi icin bir imalat kontrol deney plakast yaprlrnahdtr.

8.3 Gerekli deneyler

8.3.1 Tahrlbatsrz muayene

Deney plakalarr, temsil ettikleri imalat kaynaklanna benzer tahribatsiz muayeneye tabi tutulrnahdrr,

8.3.2 Tahribath deneyler

Deney plakalan ve deney metotlan, kaynak prosedOrO onayi iyin EN 288-3'le verilen ozelliklere uygun olmahdrr,

A§aglda verilen tahribath deneyler, her imalat kontrol deney plakas: Ozerinde uyqulanmahdrr:

a) Oda sicakhqrnda 1 enine cekrne deneyi,

b) 20 mm'den kahn veya e§it kalrnhktaki imalat kontrol deney plakalan h;in kaynak dolgu metali Ozerinde 1 boyuna c;:ekme deneyi,

c) 1 enine kok diki§- deneyi,

d) 1 enine, yuz e9me deneyi,

e) 1 enine yan egme deneyi,

f) Dolgu malzemesi Ozerinde, deney numunelerinin sayrst ana metafin kailnhgma bagh olarak oda srcaklrqrnda bir dizi Charpy V-c;:entikli darbe deneyi,

50 mm'den az veya eslt kallnhk icln 3 numune - Orta kalmlrkta ahnrrus,

50 mm'den fazla kalmhk icin 6 numune - 3 adet malzeme yuzeyinde ve 3 adet orta kalmhkta ahnrrus,

g) lsidan etkilenen bolge uzerinde, deney numunelerinin sayrst ana metalin kahnhgma bagll olarak oda srcakhqrnda bir dizi Charpy V-centlkl! darbe deneyi,

50 mm'den az veya esit kalmuk icin 3 numune - Orta kannnkta ahnrrns,

50 mm'den fazla kahnlik icin 6 numune - 3 adet malzeme yOzeyinde ve 3 ad at orta kahnhkta alinrrus,

7

06 12 10 10:28

:::Jlldlz

02826764620

p.12

ics 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 129S2-6/Nisan 2007

h) 1 makro muayene,

i) EN 288-3'e gore 1 sertlik beHrlemesi.

8.4 Kabul kriteri

8.4.1 Tahrlbatstz muayene

imalat kontrol deney plakalanmn tahribatsiz muayenesinden elde edilen sonuclar, imalat kaynaklan lcln gerekli kabul kriterlerinin ayrusrru karstlarnahdrr,

8.4.2 Enine cekrne deneyi

Deney sonuclan, kmlmarun deney srrasrnda nerede olu~tuguna bagh olarak a§-aglda verilen ozellikleri karsrlarnahdtr:

Kmlma ana rnalzernede olusursa: ilgili ana malzeme lcin belirtilen en kucuk azami cekrne dayamrru, Kmlma kaynakta olusursa: ilgili ana malzeme ic;:in belirtilen en kOc;:uk azami cekrne dayarurru veya RpO.2 kalicr uzama gerilmesi esasrna dayanan tasanrn ic;:in ilgili ana malzeme icin belirtilen en kOc;:uk ust cekrne dayarurrumn % 90'1.

8,4.3 Kaynak dolgu metali uzerinde boyuna cekme deneyi

Deney sonuctan, tasanrn slcakllglnda, ana malzeme ic;in belirtilen en kOc;:uk RpO,2 degerini karsrlarnahdir.

8.4.4 Egme deneyleri

Deney sirasmda deney numuneleri, herhangi bir yonde 3 mm'den bOyOk acrk kusur gostermemelidir. Deney sirasrnda deney numunesinin koselerinde g6rOIen kusurlar degerlendirmede ihmal edilmelldir.

8.4.5 Darbe degerleri

Deney sonuclan, kmlrnarun deney strasmda nerede olustupuna ve ana malzemeye bagh olarak ferritik c;:elikler ic;in a~aglda verilen ozellikleri karsrtarnahdrr:

1) Kaynak dolgu metalinde Charpy V-yentikli darbe deneyleri:

En kUt;:uk ortalama deger: Deney srcakhqmda kaynak proseduru onayrnda kullarulan ana malzeme ic;:in belirtilen ortalarna deger,

En kucuk tek deger: Bir tek deger en kucuk ortalama deger ic;in gerekli olandan k090k olabilir fakat en kuc;:uk ortalama degerin % 70'inden kucuk olamaz,

2) lSI dan etkilenen bolgede Charpy V-centikll darbe deneyleri:

24 J'luk degere mOsaade edilen yelik Grubu 6 harte, 27 J'IOk en k09Uk ortalarna deger,

En kuc;uk tek deger: Sir tek deger en kU9Uk ortalama deger icin gerekli olandan kOyDk olabilir fakat 21 J'den veya gelik Grubu 6 icin 19 J'den a~agl olamaz.

8.4.6 Makro muayene

Tespit edilen kusurlar, Madde 9.3 ve Madde 9.4'te verilen kabul seviyelerine gore kabul edilmeJidir.

llave olarak, cok pasolu kaynaklarda kaynak dolgusunun paso srras. muayene edilmeli ve kaynak dikisl sekllnde veya kaynak paso dlzilisinde, ilgili kaynak proseduru belgelendirilmesinde tammlananlardan onemu sapma gostermemelidir

8.4.7 Sertligin arastmlmast

Kaynak sonrasi ISII lslem gormemi;; durumlar icin kabul edilebilir en yOksek deger 350 HV10 olmauoir, Kaynak sonrasr rsrl islern uygulanan yerlerde kabul edilebilir en yOksek deger 320 HV10 olmaudir,

Kaynagm sOnekligi, Madde 8.4.4'te belirtilen e9me deneyleri ve Madde 8.4.5'te belirtilen darbe deneyJeri ile uygun olarak gosterilmesi saqlanarak, rsidan etkilenen b6lgedeki sertlik degerlerindeki bolqesel sapmalar kabul edilebilir

8

06 12 10 10:28

:::Jlldlz

02826764620

p.13

res 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

8.4.8 Farkll ana malzemelerin ek yerleri

Farkh ana malzemelerin blrlestirilmeei durumunda kaynak dolgu metali degerleri Madde 8.4.2, Madde 8.4.3, Madde 8.4.5 ve Madde 8.4.7'de belirtilen ana malzeme iyin gerekli en kucuk deqerlerin dO~Ok olaruru karsrlarnahdrr.

8.5 Sonw;lann uygun olmarnast

8.5.1 Genel

imalat kontrol plakast Ozerinde uygulanan herhangi bir deney sonucu Madde 8.4'te verilen ozellikJere uygun olrnazsa, kusurun nedenleri, kazarun emniyetini azaltmayacak sekilde tedbirJeri alacak lmalatci tarafmdan incelenmelidir.

Tahribatll muayene kusuru, muayene edilen krstrndaki kaynak kusurlanna bagll olduqunda ilave iki benzer deney daha yaprlrnahdrr,

Her iki ilave deney Madde 8.4'te veriJen ozelliklere uygunsa sonuclar bu standarda uygun kabul edilmelidir.

[lave deneylerden biri Madde 8.4'te verilen bzellikJere uymazsa kusurun nedenleri kazarun emniyetini azaltmayacak sekilde tedbirler alacak irnalatcr tarafrndan incelenmelidir.

8.5.2 Charpy V-~entikli darbe deneyleri i~in ozel durum

Tekrarlanan Charpy V-centikli darbe deney sonuclarrrun Madde 8.4't8 verilen ozelliklere uygun kusur olmasl durumunda, a) veya b) 'de verilen sartlara musaade edilmelidir:

a) Imalat kontrol deney plakalanrun, temsil edilen kazan drarnlanrun parcalan ile ayrn 1511 islem cevrirnine tabi tutulmasi ve onemli bir kotu etkiye yol acmarnast saglanarak irnalatcr, imala! kontrol deneyi plakalanna yeniden ISII islem uygulayabilir. Tekrarlanan rstl islemden sonra imaiat kontroi deney plakas: Ozerinde uyguianmasl gerekli butun deneyler yaprlrnahdrr, Sonuclar ilk tizelliklere uygun olmalrdrr.

b) Madde 8.4.5'te verilenlerden dO~uk ozel Charpy V-r;:entikli degerlere sahip deney numuneleri ire temsil edilen kaynaklar, bslirlenen neden ve darbe deneyi sonuc seviyesinin degerlendirilmesi ve kaynak kalitesine bagll olarak dU90nOIen amaca uygun kabul edilmelidir.

Not - Krnlrna rnekaniqi densyi icin bu standardda kural yoktur. Bu tur deneylerin uygulandlgl yerlerde bunlar, imalatcmrn sorurnluluqunda, kullarulmalan ile kazarun emniyetini bozmayacak en son metotlar kullanrlarak yaprlmahdrr.

9 Kaynaklarm tahribatsrz muayenesi

9.1 Tahrlbatstz muayenenin tipi ve kapsarm

9.1.1 Genel

Tahribatsiz muayeneler dsneyimli personsr tarafrndan yazih bir lslem takip edilerek yaprlrnshdrr, Tahmin, degerlendirme ve raper dahil, tahribatsiz muayeneden sorumlu personel Madde 9.2'de verilen ozelliklere gore belgelendirilmelidir.

Su borulu kazanlann imalatrnda ve montajrnda yaprlan butun kaynaklar, 90zle muayene edilmelidir.

Su borulu kazanlann her parcasi Ozerinde Madde 9,1.2, Madde 9,1.3 ve Madde 9.1.4'te verildigi gibi tahribatsiz muayeneler a~aglda verilen kapsamda yapnrnalrdrr.

a) YOzey kusurlanru tespit etme

Dramlar uzerinde: Manyetik parcacrk muayenesi kullarulrnalrdrr,

Kolekttir ve borular Ozerinde: Celik Grubu 1 ve Celik Grubu 8 ve penetrant muayenenin kullanrlabllecegi Calik Grubu 2 ve Celik Grubu 5 icin 80 mm'ye eslt veya daha kOyuk anma caplr kolsktorler Ozerindeki boru diplerinin basrnch baglantl kaynaklarr haric manyetik parcacrk muayenesi kullarulmahdir.

9

06 12 10 10:29

:::Jlldlz

02826764620

p.14

les 27,040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

b) Hacimsel kusurun belirlenmesi

Genelde, ferritik c;:elikler icin radyografik muayene yerine ultrasonik muayene tercih edilmelidir. Hacimsel kusur belirleme kurallan Madde 9.1.2, Madde 9.1,3 ve Madde 9,1.4'te belirtilrnistlr.

Celik Grubu 1 icin kaynaklann gerekli tahribatsrz muayenesi, gerekli kaynak sonrasi 1511 i§-Iemden once ve sonra yaprlmahdrr. Diger butGn malzemeler icin kaynaklann gerekli tahribatsiz muayenesi, kaynak sonrasi 1511 lslernden tinee muayenenin yapilabilecegi 13 mm'den dO§Ok anma kalmligl ve 120 mm'den kucuk dl~ caph yelik Grubu 5.1 ve gelik Grubu 5.2 borulardaki cevresel kaynaklar haric gerekli kaynak sonrasi 1511 islernden sonra uyqulanmahdrr,

Madde 9.1,2, Madde 9.1,3 ve Madde 9.1.4'te verilen tahribatsrz muayene % 10 esasrna gore belirlendiginde muayene ic;:in secilen kaynaklar, il9ili parca uzerinde her kaynak lslemi iyin her kaynakcrmn cahsrnasmdan ornek iyermelidir. Bundan sonra tamamen muayene edilecek kaynak sayrsr, en az bu kaynakci tarafmdan ayru parca uzerinde ayru kaynak prosedOrD ile yaprlan toplam kaynagm % 1 O'u olmahdrr.

Bu standardin, kaynaklann % 10'u uzerinde muayene gerektirdigi yerlerde ve muayenenin Madde 9,3 ve Madde 9.4'te verilen kabul seviyelerine uymayan kusurlar gosterdiginde, ilgili kaynakci icin muayene yDzdesi Madde g, 1.5'e gore arttmlmaltdrr.

Muayene edilen kaynaklar Madde 9.3 ve Madde 9.4'te verilen kabul seviyelerine uymayan kusurlar gosterirse, bu kusurlar tamir edllrnelldir. Tamirden sonra bu kaynaklar ilk kaynak icln belirtilen ozalliklsrde, kaynak sonrasi ISri lsleme tabi tutulrnalrdrr. Daha sonra, yapilan ilk tahribatsiz muayene tekrarlanrnahdtr,

9.1.2 Dramlar

DramJar Cizelge 9,1-1 'de verilen ozelllklere gore muayene edilmelidir.

C;izelge 9.1w1 - Dram kaynaklanrun tahribatsiz muayenesi

Kaynak tipleri Yuzey kusuru Hacimsel kusuru belirleme
belirleme a Radyografik Ultrasonik
muavene muayene
Boyuna ve ~evresel kaynaklar % 1000 % 100 C veva % 100 c
Basm~1J baglantl kavnaklan
e d > 25 mm (tam nufuzlvet) % 100 - % 100 II
15 mm < eO < 25 mm (tam nOfuziyet) % 100 - % 10 e
Slzdlrmaz kaynaklar dahil, diger % 10 - -
kavnaklann heosi
lIave parealarm kavnaklan
YOk tasivan % 100 - -
YDk tasimavan % 10 - -
01) Manyetik parcaciklarla muayene.
b) C;:elik Grubu 1 ve makine ile kaynaklar iyin kalrnhk (do) s 25 mm lse % 10'a Have oJarak T
birlesfirrneler (T blrlestirrneler icin 250 rnrn'lik bir uzunluktan daha fazla).
C) Celik Grubu 4 icln sadece ultrasonik muayeneye miisaade edilir,
d) e, basrnch bagJantmJn kalmllgldlr.
e) do < 142 mm ise ultrasonik muayeneye gerek yoktur. 9.1.3 Kolekt6rler

Kolektorler Cizelge 9.1-2'de veri len ozelliklere gore muayene edilmelidir.

10

06 12 10 10:29

:::Jlldlz

02826764620

p.15

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

<';:izelge 9.1-2 - KoJekWr kaynaklarmm tahribatsiz muayenesi

Kaynak tipleri Yuzey Hacimsel kusuru belirleme
kusurunu Radyografik Ultrasonik
belirleme a muayene muayene
Bovuna ve cevreset kaynaklar % 100 ~ % 100c veya % 100 c
BasJnO baglantl kaynaklarr
e d ~ 25 mm (tam nGfuziyet) % 100e % 100 c. veya % 100c,
15 mm < e a < 25 mm_(tam nufuzlyst) % 100e % 10 c, veya % 10 c,
Sizdrrmaz kaynaklar dahil diger kaynaklann % 10g - -
hepsi
IIave_pan;alarm k~naklarl
YOk tasivan % 100 - -
Yuk tasimavan % 10 - -
Sal:?hk levhasi kaynaklan % 100 - % 100
a) Manyetik parcacrklarla muayene, fakat <;;:elik Grubu 1 ve Celik Grubu 8 iyin penetrant SIVI muayenesi
kabul edilebilir.
b) (do) :::; 25 mm kalmhgmdaki gelik Grubu 1 ve yelik Grubu 8 icin cevresel kaynaklann % 10'u.
e) yelik Grubu 4 ve <;;elik Grubu 6 lcln sadece ultrasonik muayeneye mOsaade edilir.
d) e, oaemch baglantlnm kalmhgldlr.
e) <;;elik Grubu 1 ve (:elik Grubu 8 icin sadece % 10.
1) do < 142 mm ise hacimsel kusur tespitine gerek yoktur.
g) Anma capi e s 80 mm olan ge1ik Grubu 2 ve 5 deki boru dipleri icin penetrant SIVI muayenesi aynca
kabul edilebilir.
h) Sadece dl$ cap s > 70 mm ve bashk levhasr kalrnllgl do> 8 mm lcindir. 9.1.4 Borular

Borular CizeJge 9.1-3'de venlen uzelllkiere gore muayene ediimeiidir.

Cizelge 9.1-3 - Boru kaynaklannrn tahribatsrz muayenesi

Kaynak tipleri YOzey Hacimsel kusuru belirleme
kusurunu Radyografik Ultrasonik
belirleme a muayene muayene
Cevresel kaynaklar
e > 25 mm veya do > 142 mm % 100 % 100 u.c veya % 100 c
Yakma ve'f_a basrngll aim kay_naklan Madde 6.1 Madde 6.1 Madde 6.1
Diger kaynaklar - % 10 C veya % 10
Sasine" baglantl ka~naklarr
e Q ;::: 25 mm (tam nOfuziyet) % 1000 % 100 c.e, veya % 100 e,
15 mm s e d < 25 mm (tam nutuzlyet) % 100D % 10 c,e, veya % 10 e,
Diger butun kaynaklar % 10 - -
Eklerin kavnaklan
YOk tasiyan % 100 - -
YOk tasirnayan % 10 - -
Panel tipi mamuller .. kanat 9
u;m ve - -
borularm birbirlerine kaynaklarr
8) Manyetik parcaciklarta muayene, fakat yelik Grubu 1 ve yeJik Grubu 8 icin penetrant SIVI muayenesi
kabul edilebilir.
b) Sadece Calik Grubu 1 ve Qelik Grubu 8 icin,
c) Celik Grubu 4 ve Celik Grubu 6'da dril cap: 80 mm ve uzeri [yin sadece ultrasonik muayeneye
rnusaade edilir.
d) e, basrnch baglantlnm kaimllgldlr.
e) Ultrasonik muayene rnumkun olmadrqrnda ultrasonik muayene yerine radyografik muayene kabul
edilebilir.
1) do < 142 mm ise hacirnsel kusur tespitine gerek yoktur.
g) % 100 gozle muayene ile srrurhdrr. 11

06 12 10 10:30

:::Jlldlz

02826764620

p.16

res 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

9.1.5 Tamir durumunda rastgele muayeneyi geni~letme i~lemi

Madde 9.1.2, Madde 9.1.3 ve Madde 9.1.4·te mOsaade edildigi gibi % 10 orarunda bir tahrtbatsrz muayene uygulandlglnda ve Madde 9.3 veya Madde 9.4'te veri len ozelliklere gore sonuclann kabul edilemez olduqunda tahrlbatsiz muayene geni;;letme oraru ic;:in prensip a;;aglda verildigi gibi olrnahdrr:

a) Muayene oraru qenisletitrnesinin temelleri her bir parcaya, parcarun imalatmda gorev alan kaynakcrya ve ayrn tip kaynaklara (benzer kaynak islern ozelliklerine atrf yapan) iliskin clmahdi r,

b) Rastgele muayene yaprlirken bir veya birden fazla kaynak Madde 9.3 veya Madde 9.4'te verilen ozelliklere gore kabul edilemez kusurlar gosterdiginde, muayene her reddedilen kaynak icin ayru tipte iki ilave kaynak ile geni~letilmelidir,

c) [lave olarak muayene edilen bOtOn kaynaklar kabul edilebilir ise % 1 O'luk ilk oran devam edebilir,

d) llave muayene sirasmda bir veya daha fazla kaynak kabul edilemez olduqunda muayene, birinci lIave muayene srrasinda reddedilen her kaynak lcin llave on kaynak lie geni;;letilmelidir,

e) Genisletme ii?lemi, butun geni§letilen kaynaklar kabul edilene kadar bu sekilde devam etmelidir,

f) Geni~letme islemleri kabul edilemez kaynaklar gostermeye devam ederse geni§letme lslernl % 100 muayene uygulanmcaya kadar arttmlrnahdir.

9.2 Tahrlbatsiz muayene personelinin vasrtlandmlmas:

Tahrlbatsiz muayeneden sorumlu personel, yorum, degerlendirme ve rapor dahil EN 473'te verilen genel ozelliklere gore belgelendirilmelidir.

EN 473'un uygulanamadlQI kazanlann son muayenesi ve kaynaklann g6zle muayenesi icln bu bzellikler haric tutulrnahdrr.

Manyetik parcaciklarta muayene dogrudan, en az EN 473 seviye 2 vasfindaki personelin gozetiminde yaprlmahdir.

Boya penetrant muayenesi dogrudan, en az EN 473 seviye 2 vasfmdaki personelin gozetiminde yaprlrnahdrr,

Ultrasonik muayene dogrudan, en az EN 473 seviye 2 vasfmdaki personelin qozetlrnlnde yaprlrnalrdrr,

Radyografi filmleri, en az EN 473 seviye 2 vasfmdaki personel tarafindan incelenmelidir.

Gozle muayene, yuzeyde ve isidan etkiienen bCilgede olusabllecek kusurlan tarumak ve tahmin etmek icin kaynak teknikleri hakkrnda yeterli biJgiye sahip ve bu standardrn tam i<;:erigine hakim deneyimli personel tarafindan yapilmahdrr.

9.3 Yi.izey kusurlarmm belirlenmesi

9.3.1 Genel

Su borulu kazanlann imalat veya rnontah srrasinda muayenenin uygulanmasmda kaynaklar, tahrlbatsiz muayenenin uygun olarak yaprlrnasi icln gerekli olmasi durumu haric islern gormemi;; haliyle kabul edilmelidir.

Belirtilerin Cizelge 9.3-1'e gore kabul edilebilir olarak tarurnlanamadrqt veya pozitif catlak, erime 8zllgl, nOfuziyet az1l91, ust Oste binme veya hatah durma ve baslarna olarak tanrmlanarnadrqrnda belirtiler diger yollarla tarumlanmahdtr. Belirtiler tarurnlanarnazsa bir kusur oldugu kabul edilmeli ve giderilmelidir.

9.3.2 Gozle muayene

Gozle muayene EN 970'e gore yapumahdrr.

9.3.3 Soya penetrant muayenesi

Boya penetrant muayenesi EN 571-1 ve EN 1289'a gore yaprlrnalrdrr.

Aksi belirtilmedikce EN 1289'a gore kabul seviyesi 2 a§aglda veri len krlavuzluk ile uyqutanrnahdrr;

12

06 12 10 10:30

:::Jlldlz

02826764620

p. 17

res 27.040

TURK STANDARD I

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Penetrant SIYI muayenesi icln yOzey durumu kaynaklandlQI haliyle olrnahdrr; koruyucu metal ark kaynagl kullanarak dusey konumda yukan dogru veya yatay konumda bas ustLl kaynaklan veya bOtOn konumdaki gaz metal ark kaynaklan kaynak yOzeylerinin taslanarak dOzeltilmesini gerektirir.

9.3.4 Manyetik parcacrk muayenesi

Manyetik parcacik muayenesi EN 1291'e gore yaprlmahdrr.

Aksi belirtilmedikye EN 1291'e gore kabul seviyesi 2 a§jaglda verilen krlavuzluk ile uygulanmalldlr:

Manyetik parcaciklarla muayene lcin yuzey durumu kaynaklandrqi haliyle oirnahdrr; koruyucu metal ark kaynagl kullanarak dO~ey konumda yukan dogru yeya yatay konumdaki bas ustu kaynaklan veya butun konumdaki gaz metal ark kaynaklan kaynak yuzeylerinin taslanarak dOzeltilmesini gerektirir.

Diger butun sartlar icin EN 1291'e gore kabul seviyesi 1 uygulamr.

9.3.5 Kaynak yuzey kusurlan i~in kabul kriteri

Kaynaklann yOzey kusurlan ic;in kabul kriteri Cizelge 9.3-1'e gore olrnahdrr.

Kaynakll parcalann yOzeyinde olusan kusurlar lcln kabul srrurlart EN ISO 6520-1 ve EN 25817'den almrrnstrr,

Yukanda verilen standardlann ozelllkleri, su borulu kazarun mevcut imalat uygulamalanm yansitmak ir;:in eklenrnlstlr. Bunun yaplldlgl yerlerde bir tanrrnlarna harf "S" Cizelge 9.3-1, "EN 25817 seviye" kolonunda vsrilrnisti r.

Metalik eritme kaynaklanndaki kusurlar EN ISO 6520-1'e gore a§agJdaki sekilde 6 gruba aynlrmstrr:

Grup 1: Catlaklar, Grup 2: Bosluklar, Grup 3: Kati kahntrlar,

Grup 4: Erime ve nOfuziyet az1191, Grup 5: Kusurlu sekil ve boyut,

Grup 6: Yukandaki gruplann kapsarnadrqr muhtelif kusurlar.

Sir gruptaki butun aile dikkate allndJglnda aile numaras: X ile takip edilen Cizelge 9.3-1'deki kabul kriterine atrf yaplhr (orneqln, 201X ;: 2011,2012, 2013)

Boyuna kanatlann borulara kaynaklandlgl ozel durumlar ic;:in kabul kriteri EN 12952-5:2001, Ek C'ye gore olrnahdrr,

Penetrant SIVI veya manyetik parcacik deneyi He muayene edilen kaynaklar srrastyla EN 1289 (Seviye 2) veya EN 1291 (Seviye 2)'ye gore degerlendirllebilir, ancak 9izelge 9.3-l'de veri len kusurlann gen;ek boyutlan ger;:ilmemelidir.

Not - Kaynaklann yuzey islernlerl ile ilgili 6zellikler icin Madde 9.3.1 'e bakrruz.

13

06 12 10 10:31

:::Jlldlz

02826764620

p.18

IGS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Cizelge 9.3-1 - Kaynak yuzey kusurlan icln kabul kriterleri

Kusurun tarumlanmast Kusurun sirun
EN ISO EN ISO EN
6520-1 6520-1 Kusur tip; 25817 Musaade edilen en yuksek
Grup no Referans seviye
no
1 100X Catlaklar (hepsi) 8 MOsaade edilmez
2 201X Gaz bo91ugu (hepsi) ([S" YOzeyde olu§-tugunda
202X Cekrne bosluqu (hepsi) - Cap :5 2mm veya
- Derinlik :s 1 mm
A§-aglda verilen ilave sartlar:
- Ba!?langlc;:ta ve bltiste olusrnayacak
- Basrneh kaynaklar veya yuk tasiyan ek
kaynaklan ile aynr 6zeHikteki kaynaklar
icin sistematik olm~yacak
3 301X COruf kahntrlan (hepsi) ~LS" YOzeyde olu§:tugunda mOsaade edilmez
302X Kaynak tozu kalrntrlan (hepsi) (orneqin, taslarna ile giderilmeJidir)
303X Oksit kahntrlan (hepsi)
304X Metalik kalrntrtar _Chepsi)
4 401X Erime azirgl (hepsi) B Mosaade edilmez
402 NOfuziyet azlrgl B Tam nUfuziyetli kaynak gerektiginde
rnusaade edilmez
5 5011 Yanma oyuklan, sOrekli Yanma B Derinhk s 0,5 mm (uzunluktan baglmsrz)
5012 oyuklan, arahk DOz bir gec;:iUlereklidir
5013 Cekme oyuklan G Derinlik s 1 mm (uzunluktan baglmsrz)
DOz blr gec;:if,l gereklidir
502 Asrn kaynak dolgu rnetaf r- b'nin kaynak geni§iigi oidugu yerlerde
'-'
yukseklik s 1 mm + 0,15 b, en yOksek 7
mm
DOz bir _gee;:i~gereklidir
503 A~1fI dl!? bOkeylik C b'nin kaynak geni~ligi oldugu yerlerde
yOkseklik s 1 mm + 0,15 b, en yOksek 4
mm
DOz bir !leci~ gereklidir
504 Asrn nofuziyet b'nin kaynak ni.ifuziyeti olduqu yerlerde
yOkseklik:5 1mm + 0,6 b, eny_uksek 4 mm
5041 861gesel asm nOfuziyet B Calr~ma sartlan ile ili9kilendirilmesi gerekli
bir en yOksek deger ile seyrek b61gesel
asmhklara mOsaade edilir
506 Ost Oste binme B MUsaade edilmez
507 Dogrusal hizasizuk EN 12952-5:2001, Madde 7.4 ve Madde
8.11
508 Acisal hizasrzh« EN 12952-5:2001, Madde 7.4 ve Madde
8.11
509 Sarkma C Uzun kusurlara (> 25mm) rnusaade
ediJmez
h s: 0,10 e ise, en yuksek 1,0 mm, krsa
kusurlara (:5 25 rnm) rnusaade edilmez
Burada: h sarkrnarun derinligi, mm,
e ana malzemenin kallnll!]l, mm
510 Yanma ~~S'l Musaade edilmez
511 Tam comarms oluklar C No. 509, Sarkma ile aynr
512 Dolgu kaynaglnln asrn D h ~2 mm +O,2a
aSimetrikligi Burada: h bir bacaqrn 8§rrrlrgl, mm,
a kaynak bogazr, mm
515 K6k diki!} i9 bOkeyligi C h s 1 mm (uzunluktan baglmslz)
Burada; h k6k ie;: bOkeyligi, mm,
DOz bir gee;:i~gereklidir
516 K6k gozenekliligi liS" MOsaade edilrnez
517 K6tO yeniden oaslama B Musaade edilmez 14

06 12 10 10:31

:::Jlldlz

02826764620

p.19

ICS 27_040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

9izelge 9.3-1 - Kaynak yuzey kusurlan iein kabul kriteri (devarm)

6 601 Rasgele ark '·5" MOsaade edilrnez, <;atlak kalmarnasmm
saqlanrnasi i9in boya penetrant veya
manyetik parcacik muayenesine ek olarak
taslarna gereklidir
602 Kaynak srcrannsi liS" Normal olarak butun basmca maruz kalan
parc;alardan ve yuk tasiyan ve tasrmayan ek
parcalarm kaynaklanndan giderilmelidir_
Bununla birlikte ge1ik Grubu 1'den yaprlmrs
parcalar Ozerinde yahttlrrus, slstematik
olmayan srcrantiya mOsaade edilir_
Not - Borulara otomatik kaynak islerni ile
eklenrnis cevresel kaynakh kanatlann
ozel durumunda sicrann en aza
indirilmelidir, fakat yapilan sicrantr,
rnalzerne veya 1511 i~Jem dikkate
almmaksrzrn kalabilir.
603 Yrrtik yuzeyler IIS~I MOsaade edilmez. Taslanrnahdir, DOz bir
ge<;i$ gereklidir
604 Taslarna izleri LLS" MOsaade edilmez. Taslarna ile
giderilmelidir. Duz bir gegi§ gerekJidir
605 <;entik izlerl liS" MOsaade edilrnez. Taslarna ile
giderilmelidir_ DOz bir gec;i~ gereklidir
606 Cukurlasrna liS" Musaade edilmez. Herhangi bir b61geseJ
cukurlasrna, tasanrn ozelliklerlyle iliskili
olrnalidrr (hesaplanan kalrnhk + korozyon
pay: = ana malzeme icin en dQ§iOk kahnhk).
$Ophe durumunda kahnhk ultrasonik metot
ile olculmelidir, 9.4 Hacimsel kusurlarm tespit edilmesi

9.4.1 Radyografik muayene

9.4.1.1 Metot

Kaynaklann radyografik muayenesi EN 1435'e gore yaptlmahdrr,

9.4.1.2 Kusurlar ic;in kabul kriteri

Radyografik muayene ile tespit edilen kaynaklann 1<;: kusurtan lcln kabul kriteri <;izelge 9.4-1'e gore olmahdir.

Kaynaklann govdesinde olusan kusurlar icin kabul strurlan, EN ISO 6520-1 ve EN 25817'ye atifla cikartlmrstrr,

Yukanda verilen standardlann ozellikleri, su borulu kazarun msvcut imalat uyqularnalanru yansitrnak igin eklenmlstir. Bunun yaplldlgl yerlerde bir tarurnlama harfi "8" Qizelge 9.4-1, "EN 25817 seviye" kolonunda veri lmistir.

Metalik eritme kaynaklanndaki kusurlar EN ISO 6520-1'e gore a§agldaki sekilde 6 gruba aynlrmstrr:

Grup 1: Catlaklar, Grup 2: Oyuklar, Grup 3: kan katmtuar

Grup 4: Erime ve nOfuziyet az1191, Grup 5: Hatah sekil ve boyut,

Grup 6: Yukandaki gruplann kapsamadiQJ muhtelif kusurlar,

Sir gruptaki butun aile dikkate almdlgmda aile nurnarasr X ile takip edilen 9izelge 9.4-1 'deki kabul kriterine atif yaprhr.

15

06 12 10 10:32

:::Jlldlz

02826764620

p.20

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

9izeJge 9.4-1 - Radyografik muayene ile tespit edilen kaynak ie; kusurlan lcin kabul kriterleri.

Kusurun tarumlanmasi Kusurun sirun
EN ISO EN ISO EN
6520-1 6520-1 Kusur tipi 25817 MGsaade ediJen en yuksek
Grup no Referans seviye
no
1 100X yatJaklar (hepsi) B MOsaade edilmez
2 2011 Gaz bo§lugu (mOstakil 11811 d s: 0,3 e, e:S 60 mm icin en yuksek 4 mm
veya bir grup iclnde tek) ve e > 60 mm icln en yOksek 5 mm
Burada: d, tek bir bosluqun capi, rnrn
e, ana rnalzemenin kallOllqr, mm
2012 DOzgOn dagllmll? liS'l Herhangi bir tek bO)lJuk iyin gaz bo§'luguna
gozeneklilik bakrruz No: 2011
C Tespit edilen gozenegin toplam yOzeyi ele
alman kaynak yOzeyinin % 2'sini ger;:erse
rnusaads edilmez
2013 80lgesel (grup) "sn Herhangi bir tek oosluk icin gaz bO)lluguna
gozeneklilik bakiruz No 2011
B Tespit edilen bo:;;lugun topJam yOzeyi,
a)laglda verilen 2 alarun en buyugu olan,
ele OIlman kaynak yuzeyinin % 4'OnO
ger;:erse musaade edilmez:
alan 1: Butun gozenekleri r;:evreleyen bir
zarf
alan 2: Kaynak geni§ligine denk gelen
98Q_taki blr daire
2014 Dogrusal g6zeneklilik L·SII Di.izgOn dagrlmrs; bosluk ile ayru, No 2012.
Fakat ikl bosluk arasrndaki mesafe daima
buyOk olarnn caprrun iki katrndan b(jyOk
olrnah ve 4 mrn'den kOyuk olrnamalrdrr
(erime azlrgma sahip olma ihtimali
ofmarnasrrun sagianmasl iein)
2015 Uzunlarnasrna bosluklar "8" 1:5. 0,3 e, en yOksek 5 mm ve WS 2 mm
burada.
/, tespit edilen belirtinin uzunluqu, mm
e, ana malzemenin kalmligl, mm
W, tespit edilen belirtinin Qeni$ligi, mm
2016 Kurtcuk delikleri US" No 2015, Uzunlamasrna bosluklar ile aynl
202 Cekme bosluklan liS" 1::5 0,3 e, en yuksek 4 mm ve w s 2 mm
burada:
I, tespit edilen belirtinin uzunJugu, mm
e, ana metalin kallOllgr, mm
w, tesQit edilen belirtinin genl§i_ligi, mm 16

06 12 10 10:32

:::Jlldlz

02826764620

p.21

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Gizelge 9.4-1 - Radyografik muayene ile tespit edilen kaynak ig kusurlan ic;in kabul kriteri (dsvarrn)

3 301 COruf kahntrlan IISj, w s 0,3 e, en yOksek 3 mm ve uygulamaya
a) Akma arallgl
I s e, en yOksek 50 rnm
b) SOrOnme arailgl
I s 0.5 e, en yuksek 25 mm
Burada:
w, tespit edilen belirtinin geniliiligi, mm
" tespit edilen belirtinin uzunluqu, mm
e, ana malzemenin kalmllgl, mm
Not- lkisi arasindaki mesafe en uzun
olandan daha kisa alan blrkac kahnti
durumunda top lam uzunluk bir kusur
olarak kabul edilmelidir.
302 Kaynak tozu kahntrlan "8'1 No 301, COruf kahntjlan ile ayru
303 Oksit kahntrlan "S" No 301, COruf kalmtrlan He aym
304 Metalik kalmtrlar "S" No 2011 - 2012 - 2013, Bakrr kahntilarma
mOsaade edilmez. Tungsten kalmtrlan: Gaz
bo~rugu ile aynl
4 401X Erime azhgl_(_hepsi) B Musaade edilmez
402 NOfuziyet azl191 B Tam nOfuziyetli kaynak gerektiginde
mOsaade edilmez
5 500 Kusurlu sekll Bu kusurlar normal olarak gozle muayene ile kabul
veya reddedilir. Bununla birlikte bu tor kusurlar gozle
muayene icin girilemeyen yOzeylerde olusabilir
(6rnegin, ic borular)
5011 Yanma oluklan, sOrekli B Derinlik:5 0,5 mm (uzunluktan baglmslz)
5012 Yanma oluklan, kesikli DOz bir gegilii gereklidir
5013 Cekme oluklan C Oerinlik s 1 mm (uzunluktan baglmslz)
OOz bir ge9i~ gereklidir
504 Asm nOfuziyet C Derinlik s 1 mm + 0,6 b, en yOksek 4 mm
Burada:
b: NOfuziyet genisligi, mm
5041 BolgeseJ asm nOfuziyet B 9ah~ma §lartlan ile Iliskilendirilmest gerekli
en yi.iksek deger ile seyrek bolqesel
a$trlllklara (No 504) rnusaade edilir
515 Kbk tc bOkeyligi C n « 1 mm (uzunJuktan baglmslz)
Burada; h kok i9 bi.ikeyligi, mm,
DOz bir g_~i~ g_ereklidir
516 Kok gozenekliligi "S" MOsaade edilmez
517 KatO yeniden baslarna B MOsaade edllmez 9.4.2 Ultrasonik muayene

9.4.2.1 Metot

Kaynaklann ultrasonik muayenesi, EN 1714'e gore yapnrnahdrr.

EN 1714, su borulu kazanlann bu standarda gore lmalati sirasmda, kaynaklann ultrasonik muayenelerinde tam olarak uygulanmalldlr. Bununla birlikte bu standard taraftndan seceneklere rnusaade edildiginde a~aglda verilen ozel kurallar karsilarnahdrr:

1) Ostenitik c;elikler: Ostsnltik malzemelerde eritme kaynaklr ek yerlerinin ultrasonik muayenesi, kullanrlmalan ile kazan emniyeti azaltmayacak, lmalatcrrun kendi ispatlanrms uyguJamalan esasma dayanan yazih metoda gore yaptlmahdrr.

17

06 12 10 10:33

:::Jlldlz

02826764620

p.22

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6fNisan 2007

2) Krsrni nOfuziyetli kaynaklar: Kismi nOfuziyetli kaynaklann ultrasonik muayeneside, kullarulrnalan ile kazan emniyeti azaJmayacak, imalatcmtn kendi ispatlanrms uyguJamaJan esasma dayanan yazih metoda g6re yaprlrnahdrr.

3) Muayene seviyeleri: EN 1714'te ozel deney kurallan tammlanmayan yerler harte muayene seviyesi B kullarulrnahdrr. Boyle durumlarda EN 1714'te verilen genel ozellikler dikkate alinarak yazih bir metoda gore Muayene Seviyesi D kullamlmahdrr. Yazrh metot, kullarulrnalan ile kazanm emniyeti azalmayacak, imalatcrrun kendi ispatlanrms uygulamalan esasma dayanmandir.

4) Enine kusurlar: Enine kusurlann ultrasonik muayenesi a~aglda verilen sekilde yaprlmahdtr:

Ana malzemenin kalmligl 40 mm ve uzeri olan yerlerde Celik Grubu 1.2 uzarinde,

SOtun malzeme kalmliklan ic;;in <;elik GrupJan 2, 3, 4 ve 5 Ozerinde.

5) Yank: dizisi muayene teknigi: Muayene teknigi normal olarak su borulu kazanlara uyqulanmamahdtr.

6) Prob frekanslan: Normal uygulamalar icin 1,5 MHz ve 5 MHz arasmdaki prob frekanslan kullarulrnahorr. Bu arahqm drsrnda frekans gerektiren ozel uygulamamalar, kullarulmalarr ile kazan emniyeti azalmayacak, imalatcrrun kendi ispatlanrrus uygulamaJan esasma dayanrnahdrr.

7) Ana malzeme muayenesi: Ana malzemenin kaynak agzi bbJgesi kaynaktan once muayene edilrnernlsse ar;:111 bir prob ile muayeneden once ana metal normal bir prob ile taranarak ultrasonik

olarak muayene edilmeHdir. .

8) YOzey hazlrllgl: Tararna yuzeylerl ve ses dalgasmm yansrtrlacaq: yOzeyler, yuzey pOrDzIOIOgO, 12,5 prn'den buyOk degilse yeterli kabul edilir.

Not - Etkiii ultrasonik muayenenin yapilabildiql gosterilirse bu degerden buyuk puruztuluk degerleri de kabul edilebilir.

9) Ses orarn sinyali: Kaynagm muayenesi srrasrnda ses seviyesi, yapay yOzey belirtileri haric gerekli degerlendirme seviyesinin en az 12 dB altmda olrnahdir.

10) Kusurlann uzunluklarmrn olculrnesi: Boyuna veya enine yondeki yansrtrcilartn uzunluqu normal sartlardaki yan deger metodu (- 6 dB teknigi) kullarularak belirlenmelidir.

Not - Kullanrlmalan ile Kazan emniyeti azalmayacak, imalatcrrun Kendi lspatlanrrus uygulamalan esasma dayanan diger metotlar kullamlabilir.

11) YOksekligin olculmesi: EN 1714'On uygulanabiJdigi yerlerde kusur yOksekliginin 61c;Olmesine gerek yoktur. EN 1714'On kapsarm drsmdakl uygulamalar ic;in muayene seviyesi ve kabul kriteri kullarulrnalan ile kazan emniyeti azaJmayacak, imalatcrmn kendi lspatlanrrus uygulamalan esasma dayanrnahdrr.

12) 8 mm'den kucuk kalrnhklar icin ultrasonik muayenenin uygulanmasl: 8 mm veya daha kucuk kalrnhktaki malzemelerde eritme kaynakh ek yerlerinde ultrasonik muayene kullarulmalan ile Kazan emniyeti azalmayacak, imalatcrrun kendi lspatlanrms uygulamalan esasma dayanan yazrh metoda gore yaprlmahdrr.

9.4.2.2 Kabul kriterleri

Kabul arnaclan ic;:in kusurlann degerlendirilmesinde EN 1714'te verilen deqerlendlrme metodu 1 ve 2 veya bunlann birlesirni kullarnlrnaudrr.

EN 1712, reddedilmesi gerekJi enine dOzlemsel belirtiler (Madde 4.3) haric, kabul seviyesi olarak kullarulrnahdrr,

Degerlendirme ve kayrt seviyelerinin bellrlenmesl lcin EN 1712'dekl KALiTE SEViYESI B kullarulrnahdrr.

Yakm yOzey kusurlan icin ilave ozellikler gerekli degildir.

18

06 12 10 10:33

:::Jlldlz

02826764620

p.23

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

a)
b)
c)
d)
e)
f)
g)
h)
'-~ i)
j)
k)
I)
m)
n) 9.5 Tahrlbatstz muayene raporlan

Muayene raporunda en az a!?agrda verilen bilgiler yer almalrdrr:

Su borulu kazan slrketinln tarurnlanrnasr,

Muayene edilen kaynagln ve kullanrlan tarama numunesinin tarumlanrnasr,

Eritme kaynagr metot smrtlandrrrnalanrun tarumlanrnasr,

Gerilme giderme veya lSI I islem dururnu,

Muayeneden once yuzey hazrrlama (ornegin, lslenrnis, taslanrrus, kaynaklandrq: gibi).

Muayene metodu rsferansr,

Metodun uygulama aynntrlan (6rnegin, rnanyetiklestirrne tipi, kullanrlan sarf malzemeleri, radyografi kaynagrnrn tipi, prob tipleri),

Kabul kriteri referansr,

Herhangi bir tamirin aynntilan dahil muayene sonuclan,

YGzdelik muayene durumunda varsa muayene geni~letme b61geleri ve sonuclan,

Sonuclann bu standarda uygunlugu,

Muayenelerin yapJldlgl tarih,

Muayene, degerlendirme ve tahmin lcln sorurnlu personelin adr ve onayr,

Rapor tarihi.

10 Nihai muayene

10.1 Gc3zle muayene ve boyut muayeneleri

Gozle muayene ve boyut muayeneleri onaylanrms resimler kullanrlarak yaprlmalrdlr.

Butun muayeneler gozle yaprlmahdrr, fakat gerektiginde uygun yardrmct donarurn kullarulabillr. Herhangi bir ilave muayene tip ve perforrnansi, kullanrlmalan ile kazan emniyeti azalmayacak, lmalatcmm kendi ispatlarmrs uygulamalarr esasrna dayanmalrdrr.

Son muayene su borulu kazanrn basrnca maruz kalan butun parcalan uzerlnde yaprlrnahcrr. Muayene irnalatcrmn at61yesinde veya montaj yerinde yapilrnalrdrr,

Su borulu kazanlardaki parcalann emniyetle ilgili boyutlan ve bolgesi, dolasirrun baslanqrct ve silindirik parcalann ve dramlarrn dGziUkten sapmasr muayene edilmelidir. Soru deliklerinin tasarrma uygunlugu ve adrmlarr noktasal kontrolu yaprlrnahdrr.

YOzeyler, ozellikle seklllendirilmis parcalardaki kusurlar ic;:in muayene edilmelidir. !?ekiJlendirilmemii> parcalar durumunda veya imalat srrasmda yuzey muayenesinin uygulandrQr yerlerde son muayene ie;: baglanlr alanlarr ile srnrriandrrrimalrdrr.

Su borulu kazanlardaki dram ve kolektbrlerin montajlarr, baglantl borularr ve boru duvarlar, aymcilar, soqutucular, desteklerin ve destek genle§me dOzenlemesinin uygunlugu icin kontrol edilmelidir.

Dram ve diger parcalardaki i9 ekler, uygulanabllir oldugunda kontrol edilmelidir.

Muayene acrklrktanmn ve giris;lerin ulas;.llabilirligi ve bu acikhklann muayene donanrmrnrn giri~i ic;in uygunlugu kontrol edilmelidir.

19

06 12 10 10:34

:::Jlldlz

02826764620

p.24

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Si.lrGnme araliqmda calismak i.lzere tasanrnlanrrns buyuk parcalar igin sOrOnme olcme cihazlannm hazrrltk ve bolgesinln noktasal kontroli.i yaprlrnalrdrr (orneqm, genle~me noktasi 6lgulmesi, yuzey kopyalarnasr),

10.2 Hidrostatik basmc; deneyi 10.2.1 Genel

Su borulu kazan parcalan ve botOn kazan rnontah Ozerinde kullarulacak deney basincr, EN 12952-3:2001, Madde S.7.4'e g6re belirlenmelidir.

10.2.2 Deney metodu

Basing deneyinde olusacak tehlikeler imalatci taraftndan goz onunde bulundurulrnah ve uygun tedbirler almmahdtr.

Not 1 - Tekrarlanan asm basrnc riskinden kacmrnarun gerekJi olrnasmdan delay: hidrastatik deneyin yaprlmasmdan once 6nemli sizmttlann belirlenmesi amacryla mOsaade edilebiJir cahsrna basmcmda su borulu kazarun veya parcarun on muayenesi yaprlmahdrr.

Not 2 - Tamarnlanrms basmc kabrrun, kayidelerinin ve temellerinin basing deneyi sirasrnda Ozerlerine gelecek toplam yOkO tasryabjlmelenni saglamak icin tedbir ahnmalrdrr.

Basing maddesi olarak su kuliamlmahdrr. Suyun kalitesi, korozyonu ve zararh kat: maddelerin kahntrstru onleyecek sekilde olmahdrr.

Tamamlanrnrs su borulu kazan ve su borulu kazan Ozerine monte edilmeden once hidrostatik olarak deneye tabi tutulmasi gereken parcalar, donma riskinin olmayacaq: sicaklrkta bir su ile deneye tabi tutulrnahdir. Basing deneyi icin kullarulacak suyun srcakhjn, basinca rnaruz kalan parcalann gevrek kmlrna riski dikkate ahnarak irnalatct taratindan secilrneliotr, fakat hicblr durumda secilen sicaklrk 50 °C'u gec;.memelidir.

Deneye tabl tutulacak su borulu kazan veya parca ve bunlarm baglantllan, hava ceplerinin olusrnasrru 6nlemek icin havalandmlmah veya vakum edilmelidir. Bununla birlikte doldurmadan hapsolrnus kuc;:uk cepler sonra kalabilir ve bunu dikkate alan lslern, kullarulrnatan ile kazan emniyeti azalmayacak, imalatcrrun kendi ispatlanrrus uygulamalan esasma dayanrnahdrr.

SOWn geyiei borular, baglantllar ve kapatma cihazlan uygun deney basrncina dayanacak sekilde tasanrnlanmahdrr.

Basrnc deneyine tabi tutulmayacak parc;:alar sok yuklerneye maruz kalrnarnahdrr (ornegin, tyekic;: deneyi, 1511 sok veya hizh basmc degi~imleri).

Tarnamlanrms su borulu kazanlar ve buyuk parcalar icin tam deney bastnct sOresi, 30 dakika ve daha kucuk parcalar icln daha uygun krsa bir sOre muhafaza edilmelidir.

Yakrn incelemeden once deney basmcr rnusaade edilebilir en yOksek basinctan az olmayan bir basinca d(j~Orulmelidir.

Hidrostatik deney basmcmdan sonra tarnir edilen, basrnca maruz kalan parcalar Madde 10.2'ye gore tamirin tamamlanmasmdan ve gerekli kaynak sonrast 1511 il,?Jemden ve tahribatstz muayeneden sonra aksine aniasrna olmadiQr surece tekrar hidrostatik deneye tabi tutulmalidtr. Bu anlasma, kullanrlmalarr ile kazan emniyeti azalmayacak, imalatcrmn kendi ispattanrrus uygulamalan esasma dayanrnalidrr.

11 DokOmantasyon

lmalatc: bir "Tasanrn ve imalat Veri Dosyasi" haztrtarnalrdrr.

Dosya sozlesrnenin tamamlanmasr Ozerine mustsriye teslim edilmelidir.

lmalatcrrun "Veri Dosyasi" en az a§aglda verilenleri ilfermelidir:

a) Su borulu kazarun tamrntanrnaer,

b) Su borulu kazanrn tarumlama isaretlerinin (Madde 12) bolgesi,

20

06 12 10 10:34

:::Jlldlz

02826764620

p.25

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

c) Su borulu kazarun gene I dOzenleme resimleri,

d) Basrnca maruz kalan parcalarm genel resimleri,

e) Farkll basrnca maruz kalan parca kalmhklan ve korozyon/erozyon paylannm bir ozeti,

f) Malzeme belgelerinin fotokopileri ile birlikte ana malzemelerin bir listesi,

g) Dolqu malzemelerinin bir listesi,

h) Onaylanrnrs ilgili kaynak metotlanna atlfyapan kaynak prosedOru srruflandrrmalanrnn bir listesi, l) imalat ve montajda yer alan kaynakcrlann onay referans nurnaralan ile birlikte blr listesi,

j) Kullarulan tahribatsiz muayenelerin bir listesi ile birlikte tahribatsz muayenenin geni~letilmesi ile bolqesi ve kalite referans numaralari ile birlikte operatorlerin listesi,

k) imalat asamasrnda uygulanan onaylanrms herhangi bir tasanrn degi\?imi/imalal sapmalannm aynntrlan,

I) Hidrostatik deney belgeleri.

12 lsaretleme

Madde 10.2.3'te soz edildigi gibi rnunfertit deneye tabi tutulan her su borulu kazan ve her bir parca kazanm kimfigini ve orijinini ve rnusaade edilebilir calisma parametrelerini gostenrnek icln kahci ve okunakli olarak i~aretlenmelidir.

Her bir su borulu kazan veya parca icin bu isaretleme ana buhar ve su drarnrrun adam giri9 deligi uzerine veya tercihen kazarun basrnca maruz kalan ana par9as!rl!n uzerine blr p!aka [Ie kahci olarak yerle\?tirilmelidii.

lsarenerne a§iaglda verilenleri igermelidir:

a) lmalatcimn adr ve adresi,

b) Seri nurnarasr,

c) imalat Ylli,

d) Musaade edilebilir en yuksek basrnc ve srcaklik,

e) ilk hidrostatik deney tarihi ve deney basincr,

f) Bu standardrn numarasi (TS EN 12952-6).

21

06 12 10 10:35

:::Jlldlz

02826764620

p.26

ICS 27.040

TURK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

EkA

Kimyasal geri kazarurn kazanlan

A.1 Genel

Bu ek, EN 12952-5:2001, Madde E.2'de tarumlanan kimyasal geri kazarurn kazanlanrun imalat srrasmdaki muayene icln ozelliklerini, dokiimantasyonunu ve ii'aretlenmesini kapsar, Bu 6zellikler uygulanmaslna devam edilmesi gereken bu standardm diger butun ozelliklerine ilave ozelliklerdir,

A.2 Eritme kaynagl metodu ozelliklerinin onaylanmasi lcln ozel kurallar

A.2.1 Genel

Bu standardm genel ozellikleri temel olarak Madde 6, Madde A.2.2'de verilen ozel kurallann uyqulanmasi ile desteklenmelidir.

A.2.1.1 Yakma aim kaynagl

Yakma ahn kaynagl EN 12952-5:2001, Madde E.6'ya gore yaprlmahdrr.

A.2.2 EN 286-3'un kompozit borulara uyguianmasl A.2.2.1 Onay arahqr

Kompozit borulann kaynaqrna sadece kompozit borular ile saglanan WPS'nin bir onayi uygulanmalldrr.

Anma kallnllgl (l) kompozit borunun toplam anma kalmligldlr. Cap (D) kompozit bir borunun anma caprdrr,

Kaynakh ek yerlerinin tipleri iyin onay araligl, sadece kaynak prosedOrO deneylerinde kultarulan ile aym olmalrdrr. Bir kaynak proseduru deneyi kornpozit borunun ternsil ettigi malzsrne birlesirnlerinl lcerir.

A.2.2.2 Gerekli ilave deneyler

A.2.2.2.1 Giydirme kaynagmm niifuziyet derinligi

Makroskobik bir muayenede basmc tutan, ferritik ig ceklrdek malzemesinin giydirme kaynaqrnm nufuziyet derinligi veya kaynak tarumlanrnahdrr. Kaynak, ozellikle basing tutan it; yekirdek malzemesinin yuzeylnln altma nOfuz etmemelidir. Niifuz edilememls kalmltk daima muhafaza edilmelidir.

A.2.2.2.2 Sertlik deneyi

Sertlik deneyi, basinc tutan ferritik ig t;ekirdek malzemesinin dJ§o yuzeyinde ve giydirme yOzeyinde yaprlmahdrr, Madde 6.2.2.5'te verilen ozellikler karsrlanrnalidrr. Giydirme kaynagrrun sertlik degeri dolgu malzemesi matatcrsirun verdigi degerlere denk geJmelidir.

A.2.2.2.3 Egme deneyi

Giydirme borulan uzerinde egme deneyleri uyqulenrnauorr.

A.2.2.2.4 Enine ~ekme deneyi

Giydirme soyuldugu zaman enine cekme deneyi yaprlmalunr

A.2.2.2.5 Mikro muayene

Deney numunesinin bir yuzu, erime hatnrn, isrdan etkilen bolgeyi ve Ylgllma pasolartm acrkca gosterecek sekilde EN 1321'e gore hazirlanmah ve daglanmalldlr.

Ana malzemenin, ana malzemeye geyi~inin ve giydirmenin bir mikro fotografl almmahdtr. Genel olarak rsrdan etkilen b61gedeki ve kaynak dolgu metalindeki mikro catlaklara rnusaade edilmemelidir.

A.3 Kompozit borularm eritme kaynakersmrn onayt icln ozel kurallar A.3.1 Genel

Bu standardm genel ozellikleri, ozellikle Madde 7, Madde A.3.2'de verilen ozel kurallar ile desteklenmelidir.

22

06 12 10 10:35

:::Jlldlz

02826764620

p.27

ICS 27.040

TORK STANDARDl

TS EN 12952-6fNisan 2007

A.3.2 EN 287-1'in kompozit borulara uyguianmasl A.3.2.1 Onayarahgl

Kompozit borulann kaynaqrna, kompozit borular ile birlikte saglanan kaynakct onayi uygulamr. Anma kalrnllgl (I) kompozit borunun toplam anma kalrnligldlr. Gap (0) kompozit bir borunun anma caprdrr, Bir kaynakei onayr, kompozit borunun temsil ettigi malzeme birlesimlerlnl kapsarnalrdrr,

A.3.2.2 Gerekli ilave deneyler

A.3.2.2.1 Makroskobik m uayene

TIG kaynagr ile giydirme kaynagl yaplldlQinda makroskobik muayene uygulanmahdlr. Basmc tutan ferritik it;: r;:ekirdek malzemesinin giydirme kaynaqrmn nufuziyet derinligi veya kaynak tan rmlanrnaudtr, NOfuziyet basmc tutan ferritik ic;: cekirdek malzemesinin dl~ yuzeyinin altmda olrnarnahdrr.

A.4 Kaynaklann tahrlbatsrz muayenesi lcln ozel kurallar A.4.1 Genel

Bu standardrn ozelllkleri, ozellikle Madde 9, Madde A.4.2'de verilen ozelllklerin uyguianmasl ile desteklenmelidir.

A.4.2 Kimyasal geri kazarurn kazanlarmdaki kaynaklarm tahribatsiz muayenesi it;in ozel kurallar

A.4.2.1 Hacimsel muayene

Bir sizmnnm su/damlama patlamasrna yol acabileceqi konumdaki boton kaynaklar % 100 hacim muayenesine tabi tutulrnalrdrr.

A.4.2.1.1 Muayene rnetotlan

MOmkOn ise hacimsel muayene, EN 1435, Srnlf B'ye gore radyografik muayene ile yaprlrnandtr. Boru panelleri i~in radyografik teknik secilirken, kimyasal geri kazanrm kazanlanrun fmru icindeki kaburgalarda bitisik alanlarm guvenilir olarak muayene edilmesi saglanmahdlr. Her bir kaynak icin sadece bir X I~rnl uygulanm1iisa yazdi bir i~leme gore ve tasarrm onay i91eminin bir parcasi olarak anlasrna ile rnumkun olan tamarnlayicr deney metotlarr kullarulmahdir, Tamamlanmrs kaynak uzerlnde hacimsel muayene yaptlmahdrr. Muayenenin, giydirme kaynagrndan once ana malzemenin basmc tasiyan kaynaqmm hazrr olmasrndan sonra uygulanabilecegi kornpozlt borular harictir,

A.4.2.2 Muayene yiizeyi

Have olarak, bir srzmtrrun su/damlama oatlamasma yol ac;abilecegi konumdaki butun kompozit boru kaynaklan bir penetrant deney metodu ile % 10 olarak muayene edilmelidir. Muayene fmn iI;:inde bitmis kaynaklar uzerinde yaprlrnahdrr. Dahil edilen giydirmeye radyografi uygulanml§sa, bu ilave muayeneye gerek yoktur.

23

06 12 10 10:36

:::Jlldlz

02826764620

p.28

ICS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

EkZA (Bilgi lcin)

Bu standardm, "Pressure Equipment Directive 97/23/EC,,4) nin temel

gerekleri ile ili~kili maddeleri

Bu Standard Avrupa Komisyonu ve Avrupa Serbest Ticaret Birligi tarafrndan CEN'e verilen talimata gore haztrlanrrus olup, imalat srrasmdaki muayene, dokOmantasyon ve i§aretleme ile ilgili EU Directive 97/23/EC'nin temel emniyet gereklerini karsilar.

Uyarl: Diger gerekler ve diger AB direktifleri bu standardm kapsarruna giren mamul/mamullere uygulanabilir.

Cizelge ZA.1 - Bu Standard ile su borulu kazanlann basmca maruz kalan parcalannm lmalati strasrnda muayene, dokOmantasyon ve lsaretlerne ile ilgili EU Directive 97f23/EC'nin temel emniyet gereklilikleri arasmdaki uyumluluk ,

Bu standardm maddeleri lcerlk 97/23/EC, Ek I
4.5 Muayene 3.2.1
6 Kaynak metodunun onayi 3.1.2
7 ila 8.2 Kaynak personelinin onayt 3.1.2
9.2 Tahribatsiz muayene 3.1.3
10.1 Son muayene 3.2.1
10.2 Slzdlrmazllk deneyi 3.2.2
12 i~aretleme ve etiketleme 3.3 Bu standardrn maddelerine uygunluk, ilgili direktiflerin temel gerekliliklerine ve EFTA duzenlemelerine uyumunun bir vasrtasrru saplar.

4) TSE Notu: 97/23/EC Basmch Ekipmanlar Yonetmeligi Sanayi ve Ticaret BakanliQI tarafmdan 10.04.2002 124722 (Degi§iiklik:19.03.2003/25053) tarih ve sayi ile Resmi Gazete'de vayrmlanrrusnr. 01.07.2003 (De~i~iklil< ill! SI!.;,k.i "'c!!I,:kl~ t:;J...It:::llllli:;; V~ LUI urdu uygulama 1c;:ln or .0'1.1004 tarihine Kadar geC;:l$ oonerru 6ng6rOlmO~tur).

24

06 12 10 10:36

:::Jlldlz

02826764620

p.29

IGS 27.040

TORK STANDARDI

TS EN 12952-6/Nisan 2007

Kaynaklar

EN 1290, Non-destructive examination of welds - Magnetic particle examination of welds.

EN 1713, Non-destructive examination of welds - Ultrasonic examination - Characterization of indications in welds.

EN 10204, Metallic products - Types of inspection documents.

EN ISO 9000, Quality management systems - Fundamentals and vocabulary (ISO 9000:2000).

EN ISO 9000-3, Quality management and quality assurance standards - Part 3: Guidelines for the application of ISO 9001:1994 to development, supply, installation and maintenance of computer software (ISO 9000-3:2001)

EN ISO 9001, Quality management systems - Requirements (ISO 9001'2001)

ISO/AWl 15614-13, Specification and qualification of welding procedures for metallic materials - Welding procedure tests - Part 13: Flash and butt welding 1)

'---

1) ISO 15614'On 13. bolumu olarak ISO'da hazrrlanmaktadrr.

25