ISO 14001

ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMLERİ

05042011 Muhammed BİLEK

05042151 Abdurrahman ATLIHAN

08043050 Buse TOPALAN

08043111 İsmail AKGÜN

 ÇEVRE
BİR KURULUŞUN FAALİYETLERİNİ
YÜRÜTTÜGÜ HAVA, SU, TOPRAK,
TABİİ KAYNAKLAR , BİTKİ VE
HAYVAN SİSTEMLERİ İLE İNSANI VE
BUNLAR ARASINDAKİ FAALİYETLERİ
İÇİNE ALAN ORTAMDIR.
• Canlı varlıkları etkileyen dış tesirlerin
tümüne çevre denir. Çevre geleceğimiz
icin çok önemli katkılarda bulunur. Eğer
çevremizi kontrol altında tutamazsak, bu
bizim için ilerde pişman olunacak bir
duruma gelir.
• Yaşam ve çevre birbirlerine bağlı iki
önemli unsurdur.
Korumazsak Kaybederiz
Çevre bilincinin dünya
çapında gelişmesine paralel
olarak başta çevreci
örgütler olmak üzere bir
çok toplum kuruluşları,
ülkeler ve konuyla ilgili
kuruluşlar bir kamuoyu
yaratılması ve ülkeler ve
işletmeler üzerinde baskı
oluşturulması için çaba
göstermişlerdir.
 ÇYS Kavramının Doğuşu
Ticaretin
. Farklı
küresel düzeyde serbestleşmesi
firma ve
ülkelerde • 1986’da Uruguay’da yapılan GATT (General
farklı Agreement on Tariffs and Trade) toplantısı -
seviyelerde ticaret engellerini azaltmak üzerine yapılan
pazarlıklar
çevre
• 1992’de Rio’da yapılan Çevre Konferansı -
koruma çevrenin korunmasında bütün dünya
önlemleri ülkelerine düşen görevler üzerinde yapılan
tartışmalar Çevre
Farklı • Dünyanın birçok ülkesinde çevre yönetimiyle bilincinin
çevresel ilgili felsefelerde oluşan değişiklikler
artması
ve üretim
 Uluslararası Standartlar Organizasyonu
maliyetleri/ (ISO) çevre yönetim sistemi standartları
üzerine çalışmaya başladı.
Haksız
Rekabet
 ISO(International Organization for
Standardization)
Uluslararası Standartlar Teşkilâtı,
Uluslararası Elektroteknik Komisyonu'nun
çalışma sahasına giren elektrik ve elektronik
mühendisliği konuları dışında, bütün teknik ve
teknik dışı dallardaki standartların belirlenmesi
çalışmalarını yürütmek gayesiyle 1946'da
Cenevre'de kurulan uluslararası teşkilât.
 ISO 14001:ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ
• ISO 14001 çevre yönetim
sistemi, gelecek nesillere
devredilebilecek daha
temiz ve yaşanabilir çevre
için kuruluşların genel
yönetim sistemi içinde bir
çevre politikası
geliştirmesi ve uygulaması
ile ilgili planlı faaliyetler
bütünü olarak tanımlanır.
 ISO 14001 STANDARDI TARİHÇESİ
 ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı'nın
hazırlanması ilk olarak 1992 yılının haziran ayında
Rio'da yapılan dünya zirvesinde alınan kararlara ve
Rio Sözleşmesi'nde yer alan prensiplere
dayanmaktadır. Rio'da yapılan dünya zirvesinden
yaklaşık 1yıl sonra, 1993 yılında ISO tarafından,
uluslararası çevre yönetim standartlarını hazırlamak
üzere, yaklaşık 50 farklı ülkenintemsilcilerinden
oluşan bir teknik komite kuruldu.
 Bu komitenin çalışmaları sonucunda, 1996 yılı
eylül ayında ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi
standardı yayınlanarak hayata geçirildi. Halen
ISO 14000 standardının uygulaması gönüllülük
esasına dayanmakla birlikte, yakın bir
gelecekte gerek toplumun, gerek uluslararası
kuruluşların ve gerekse devletlerin zorlaması
ile standardın zorunlu bir uygulamaya
dönüşeceği tahmin edilmektedir.
 Çevre Yönetim Sistemi;
• 1973’de Avrupa birliği ilkeleri I. Eylem planını yayınlamışlardır
(Çevreyi koruyucu önlemleri uygulamaya koymak için)
• 1992’de BS 7750 Standardı
• 1992’de Rio Deklarasyonu
• 1993’de ISO tarafından 14000 ailesi Standardlarını geliştirmek
için ISO/TC 207. Çevresel Yönetim Teknik Komitesi
kurulmuştur
• 1994 TS 9719 standardı (Çevre Yönetim Sistemleri - Genel
Özellikler)
• 1996’da ISO 14001 standardı
• Nisan 2005 ISO 14001 güncel versiyon 
Dünyada Çevre Yönetiminin Gelişmesi

1990 Çevre yönetim sistemleri

1985 Çevre yönetimi ve tetkikler

1980 Çevre kordinatörlüğü

1975 Prosesin integrasyonu

1970 Boru sonuna arıtma

1964 Çevre bilinci

 ISO 14001
• Bu gelişmeler işletmelerin çevre ile etkileşimlerini
kontrol altında tutabilmelerini ve çevre icraat ve
başarılarını sürekli iyileştirebilmelerini sağlayacak
yönetim sistemlerine ihtiyaç bulunduğu gerçeğini
ortaya çıkarmıştır.Avrupa birliği ile entegrasyonda
da en önemli konulardan olan çevre ; ayrıca Çevre
ve Orman Bakanlığının da yaptığı denetimlerde vb
bu standardın isteklerine paralel konuları
içermektedir.
 ISO 14000
• İşletmelerin çevreye verdikleri veya verebilecekleri
zararların sistematik bir şekilde azaltılması ve
mümkün ise ortadan kaldırılabilmesi için geliştirilen
yönetim sistemine Çevre Yönetim Sistemi adı verilir.
• ISO 14000 Çevre Yönetim Sistemi, özünde doğal
kaynak kullanımının azaltılması, toprağa, suya,
havaya verilen zararların minimum düzeye
indirilmesini amaçlayan, risk analizleri tabanında
kurulan bir yönetim modelidir.
 İSO 14000
• Ürünün, hammaddeden başlayıp nihai ürün haline getirilerek
müşterilere sunulmasına kadar geçen sürecin her aşamasında
çevresel faktörlerin belirlenmesi ve bu faktörlerin gerekli
muayeneler ve önlemler ile kontrol altına alınarak çevreye verilen
zararın en aza indirilmesini sağlayan bir sistemin kurulmasını tarif
eden ve Uluslararası Standartlar Organizasyonu tarafından
yayınlanmış olan standartlar serisidir.
• ISO 14000 bir ürün standardı değil sistem standardıdır ve ne
üretildiğinden ziyade, nasıl üretildiği ile ilgilenir. Çevre
performansının izlenmesi ve sürekli iyileştirilmesi temeline dayanır.
Çevre faktörlerine ilişkin olarak ilgili mevzuat ve kanunlar tarafından
tanımlanmış koşullara uymayı şart koşar.
 TS EN ISO 14000 Serisi Standartları:
• ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi-Özellikler ve Kullanım
Kılavuzu
• ISO 14004 Çevre Yönetimi - Çevre Yönetim Sistemleri-
Prensipler, Sistemler ve Destekleyici Teknikler İçin Genel
Kılavuz
• ISO 14020 Çevre Etiketleri ve Beyanları-Genel Prensipler
• ISO 14031 Çevre Yönetimi-Çevre Performans
Değerlendirmesi-Kılavuz
• ISO 14040 Çevre Yönetimi - Hayat Boyu Değerlendirme Genel
Prensipler ve Uygulamalar
• ISO 19011 Kalite ve Çevre Tetkiki İçin Kılavuz
 ISO 14001 in Faydaları
• Çevre Yönetim Sistemi tüm dünyada ISO 14001
standardı ile bilinmektedir ve ISO 9000 Kalite
Yönetim Sistemi Standardından sonra
Uluslararası işletmelerde tanınması ve
uygulanması çok hızlı olmuştur.
 ISO 14001 Çevre Yönetim sisteminin
işletmelerde geliştirilmesinin amacı;
• Ulusal ve/veya uluslararası mevzuatlara uyumun artırılması
• Çevresel performansın artırılması
• Pazar Stratejileri
• Uluslararası rekabette avantaj sağlanması
• İşletmenin itibar ve pazar payının artırılması
• Maliyet kontrolünün geliştirilmesiyle masrafların
azaltılması ve verimliliğin artırılması
• Beklenmedik durumlara (deprem, yangın, sel vb.) ve
kazalara karşı hazırlıklı bulunarak mesuliyetle sonuçlanan
kaza vb. olayların azaltılması
 ISO 14001 Çevre Yönetim sisteminin
işletmelerde geliştirilmesinin amacı;
• Kirliliği kaynaktan başlayarak kontrol altına
alınması ve azaltılması
• Hammadde ve enerji tasarrufu sağlanması
• İzin ve yetki belgelerinin alınmasını
kolaylaştırması
• ISO 14001 tüm dünyaca bilinen ve kullanılan
ortak bir dil olduğundan global pazarda kabul
edilirliğin sağlanması
 ISO 14001 Çevre Yönetim sisteminin
işletmelerde geliştirilmesinin amacı;
• Şirket faaliyetlerinin çevreye olan etkisi ve çevre
riskleri belirlenerek kontrol edilebilmesi ve bu sayede
çevreyi olumsuz etkileyen unsurların azaltılması
• Çevre etkilerinden kaynaklanan maliyetlerin
düşürülmesi
• Çevre ile ilgili yasalara ve mevzuatlara uyum
sağlanması
• Acil durumlarda meydana gelebilecek çevre etkilerinin
azaltılması veya tamamıyla ortadan kaldırılması
 ISO 14001 Çevre Yönetim sisteminin
işletmelerde geliştirilmesinin amacı;
• Yasal kurumlara karşı, mevzuat ve yönetmeliklere uyulduğu dökümante
edilmesi Çevre Yönetim Sistemi ve ISO 14001 Belgesi ile gösterilebilmesi
• Gerek ulusal, gerekse uluslararası alanda tanınmışlık sağlanarak
kuruluşa prestij kazandırılması
• Şirket personeline verilen eğitimler sayesinde çalışanlarda çevre
bilincinin artırılması
• Çevreye zarar vermeyen bir işletmede çalışmanın, çalışanların
motivasyonunu olumsuz etkilememesi
• Tüketicinin çevre ile ilgili beklentilerine cevap verilebilmesi, bilinçli
tüketicilere erişilebilmesi ve onları kazanma şansını artırması
• Kaynakların etkin kullanılması (enerji, su, vb. tasarrufu sağlanması)
• Çevreye bırakılan atıkların azaltılması
 ISO 14001 Standart Maddeleri
•   1.  KAPSAM
• 2.  ATIF YAPILAN STANDARTLAR
• 3.  TARİFLER
• 4.  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI VE
BAŞLICA UNSURLARI
4.  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI VE BAŞLICA UNSURLARI

• 4.1  GENEL ŞARTLAR

• 4.2  ÇEVRE POLİTİKASI
• 4.3  PLANLAMA

                 4.3.1  ÇEVRE BOYUTLARI

                 4.3.2  KANUNİ VE DİĞER ŞARTLAR
                 4.3.3  AMAÇ VE HEDEFLER
                 4.3.4  ÇEVRE YÖNETİM PROGRAMI VEYA
PROGRAMLARI
4.  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI VE
BAŞLICA UNSURLARI
•       4.4  UYGULAMA VE İŞLEM

                 4.4.1  BÜNYE (YAPI) VE SORUMLULUK

                 4.4.2  EĞİTİM, BİLİNÇ VE EHLİYET
                 4.4.3  İLETİŞİM
                 4.4.4  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ İLE İLGİLİ
BELGEYE BAĞLAMA İŞLEMLERİ
                 4.4.5  BELGE KONTROLÜ
                 4.4.6  İŞLEM KONTROLÜ
                 4.4.7  ACİL HAL HAZIRLIĞI VE BU HALLERDE
YAPILMASI GEREKEN İŞLER
4.  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİNİN ŞARTLARI VE
BAŞLICA UNSURLARI
•    4.5  KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET

                 4.5.1  İZLEME VE ÖLÇME

                 4.5.2  RİAYETSİZLİK, DÜZELTİCİ-ÖNLEYİCİ
FAALİYET
                 4.5.3  KAYIT
                 4.5.4  ÇEVRE YÖNETİM SİSTEMİ ŞARTLARI
DENETİMİ

• 4.6  YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ

 ISO 14001 Türkiye'de Çevre Yönetim Sistemi
Standardı
• Türkiye’de Durum Analizi
• Bu araştırmanın amacı, çevre yönetim sistemlerini kurmuş ve ISO
14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı sertifikasını almış
Türkiye’de faaliyet gösteren kamu ve özel sektör kuruluşlarının
sistemden fayda elde edip etmediklerinin ve sürdürülebilir
kalkınma ile çevre koruma-kullanma dengesinin sağlanmasına
sistemin katkısının olup olmadığının tespit edilmesidir.
• Araştırmanın Sınırlılıkları
• Bu araştırma Türk Standartları Enstitüsü’nün Ocak 2006 itibariyle
ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı ile belgelendirmiş
olduğu ve belgesi devam edip Türkiye’de faaliyet gösteren
kuruluşlar ile sınırlıdır.
 Araştırmanın Örneklemi

• Araştırmanın örneklemini, Ocak 2006 itibariyle Türk Standartları

Enstitüsü’nün ISO 14001 Çevre Yönetim Sistemi Standardı ile belgelendirmiş
olduğu ve belgesi devam edip Türkiye’de faaliyet gösteren kuruluşlar
oluşturmaktadır. Örnekleme ulaşabilmek için TSE’den, belgelendirdiği ve
belgesi halen devam eden kuruluşların listesi temin edilmiştir. Listeye göre
Ocak 2006 itibariyle sertifikaya sahip 256 kuruluş bulunmaktadır.
• Bu kuruluşlar arasında yer alan ve Türkiye dışında faaliyette bulunan 5
yabancı kuruluş listeden çıkarılmıştır. Ayrıca anket uygulanmadan önce
kuruluşların her birine telefon edilerek elektronik posta ve faks bilgileri
doğrulanmaya çalışılmıştır. Bu noktada 35 kuruluşa ulaşmak mümkün
olmamıştır. Belirtilen nedenlerle örneklem sayısı 216 olarak belirlenmiştir.
• Elektronik posta ve faks aracılığıyla gerçekleştirilen anket çalışmasındaki
anketlerin geri dönüş oranı %44’tür (216 kuruluştan 95 kuruluş). Geri dönen
anketlerin tamamı (95 anket), araştırmanın analizine dahil edilmiştir.
 Verilerin Toplanmasında İzlenilen Yol
• Çalışmada kullanılan anketler, kendilerine ulaşılan
örneklemin tümüne iletilmiştir (216 kuruluş).
Anketler, 1 Şubat 2006 - 3 Mart 2006 tarihleri
arasında araştırmacı tarafından kuruluşların çevre
yönetim sistemiyle doğrudan ilişkili olduğu
belirlenen yetkilisine elektronik posta veya faks
yoluyla iletilmiş ve belirtilen yetkililerin her birisiyle
telefon görüşmesi yapılarak anketlerin geri dönüş
sayısının artması hedeflenmiştir. Anketler yukarıda
belirtilen süre içerisinde geri dönmüştür.
 Bulgular
• Bu soruda, kuruluşların sertifika sahipliği ile ortaklık yapısı
arasındaki ilişki incelenmek istenmiştir. Kayıplar ihmal
edildiğinde ankete katılan kuruluşların %80,9’unda Türk
ortakların payının %50’den fazla olduğu görülmektedir. Bu
nedenle ISO 14001 sertifikasının yabancı ortakların payının
daha yüksek olduğu kuruluşlarda bulunacağı varsayımı
doğrulanamamıştır. Bu sonuç Nemli’nin çalışmasında elde
ettiği sonuçla örtüşmektedir. Bunun yanında toplumsal
sorumluluk çerçevesinde kamu kuruluşlarının yetersiz
derecede de olsa ISO 14001 sertifikasının farkında olmaya
başlaması ve sertifika sahipliği önemli bir bulgudur.
 Bulgular
• Anket yapılan kuruluşların faaliyette bulunduğu sektörlere bakıldığında,
ankete katılanların %68,4’ünün imalat sektöründe faaliyette bulunduğu
görülmektedir. Bunu %14,7 oranlarıyla hizmet ve ticaret sektöründe
faaliyet gösterenler izlemektedir. %2,1’lik orana sahip ”diğer”
kategorisinde yer alan kuruluşlar ise amacı üyelerinin ihtiyaçlarını ve
beklentilerini tatmin edecek kalitede hizmet sunmak, ülkenin ticari ve
ekonomik hayatının gelişmesini sağlayıcı katkılarda bulunmak olan İzmir
Ticaret Odası ve Türk Silahlı Kuvvetleri 1.Hava İkmal Bakım Merkezi
Komutanlığı’dır.
• Çevre kirliliğinin temel çıkış noktası imalat aşaması olduğu için imalat
sektöründe faaliyette bulunanların sayısının yüksek olduğu
değerlendirmesi yapılabilir. Bunun yanında milli savunma görevi yaparak
tam kamusal hizmette bulunan ordunun bu sertifikayı elde etmesi de
kamuya yol göstericilik bakımından önem taşımaktadır.
 ISO 14001 ve Çevre Kirliliği
• Ekosistem içinde, madde ve enerji döngülerinin bozulmasına canlı ve
cansız çevrenin doğal olmayan kaynaklar tarafından olumsuz yönde
etkilenmesine ÇEVRE KİRLİLİĞİ diyoruz.
• Çevre kirliliği, yaşadığımız çevrede ortaya çıkan canlı yaşamını olumsuz
yönde etkileyen fiziksel ve kimyasal olayların tümüdür.
• Çevre sorunları, nüfus artışı, kentleşme ve sanayileşmenin sonucu
olarak ortaya çıkmıştır.
• İnsanın çevredeki doğal kaynakları değerlendirmesi olağan bir süreçtir.
Ancak kaynakların düzensiz ve kötü kullanımı endüstriyelleşme adına
çevreye önem verilmemesi sonucu doğa kendisini yenileyemez ve
dengesini koruyamaz hale gelmiştir. İnsanların sadece kendilerini ve
bugünü düşünmeleri sonucu gelecek nesillere yeterli kaynak ve temiz
bir çevre kalmayacaktır.
 Çevre kirliliğinin sınıflandırılması
• Hava Kirliliği
• Su Kirliliği
– Deniz Kirliliği
– Göl Kirliliği
– Akarsu Kirliliği
– Yer Altı Suları Kirliliği
– İçme Suyu Kaynakları Kirliliği
• Gürültü Kirliliği
• Toprak Kirlenmesi
• Tarım Topraklarının Yok Edilmesi
• Toprak Erozyonu
• Katı Atıklar -Çöpler
• Orman Doğal Bitki Örtüsü ve Yeşil Alanların Yok Edilmesi
• Asit Yağışları
• Radyoaktif Kirlenme
• Çarpık Kentleşme
• Görsel kirlilik
 ISO 14001 ve Çevre Orman Bakanlığı -
AVRUPA BİRLİĞİ
• AB sürecinde birçok firma yeni uyum ve yaklaşım direktiflerinin kendilerine
nasıl yansıyacağını inceliyor. Yeni zorunluluklar, özellikle mal veya hizmet
üreten kuruluşlara büyük sorumluluklar yüklüyor. Yapılan işlerin artık tüm
dünya normlarında kabul edilir düzeyde olması ve Türk üreticilerin global
arenada tüm dünyanın kabul ettiği standartlarda ve bilinçle üretim yapması
artık kaçınılmaz hale geliyor. Uzmanlara göre, bu süreçte gerekli değişimi
yaşamayanlar başarılı olamayacak, rekabetçi piyasanın sürekli değişimi ve
gelişimine uyum sağlamayı gerektiren düzeni içerisinde yok olup gidecekler.
• Avrupa’ya adım adım yaklaşan Türkiye’nin yaşadığı değişim içerisinde,
birçok ürün, hizmet ve yönetim belgeleri zorunluluk haline geldi. Bu
belgelerin en önemlileri; ISO 9001:2000 (Kalite Yönetim Sistemi) belgesi,
OHSAS 18001:1999(İşçi Sağlığı ve İş Güvenliği) belgesi, AB sürecinde hijyen
ve sağlığın öneminin ülkemizde de önem kazanması ile önemi artan HACCP
(Gıda Güvenliği) belgesi, ISO 14001:2004 ( Çevre Yönetim Sistemi).
 ISO 14001 ve Çevre Orman Bakanlığı -
AVRUPA BİRLİĞİ
• Uzmanlara göre, bu belgelerden kendi sektörleri için gerekli olanlara sahip
olmayanlar hiç ummadıkları kadar kısa sürede tercih edilmeyen konuma
düşecekler. Öte yandan, dillere pelesenk olan CE işaretlemesinin önemi
gitgide artıyor. CE işaretine sahip olmayan çoğu ürünün yurtdışına çıkışı zaten
mümkün değil. Yurtiçinde dolaşımı da yakın zamanda yasal yaptırımlar
yüzünden imkansız hale gelecek. Dolayısıyla KOBİ’ler de dahil birçok kuruluş,
CE işareti almak üzere çalışmalarını sürdürüyor. AB’ye uyum çalışmaları
hızlanırken, özel kuruluşların ve devlet kurumlarının mal veya hizmet satın
alırken en çok üzerinde durdukları kavram, firmaların belli Avrupa ve Dünya
normlarına uygunluklarını kanıtlayan belgelere sahip olmaları. Bu nedenle
belgelerin gerekliliği ve zorunluluğunun en başta farkına varan kuruluşlar
ihalelere sıkça giren devlete ve özel sektöre dışarıdan mal ve hizmet sağlayan
kuruluşlar. Son dönemde özellikle inşaat, temizlik, güvenlik, gıda ve yemek
üreticileri bu belgeleri almak üzere çalışıyor.
 ISO 14001 Temel Eğitimi
• Eğitim Hedefleri: Çevre Bakanlığı Mevzuatları ve ISO 14001
standardına göre Yönetim Sistemi’nin Kurulması ve Sürekli
Geliştirilmesi İçin Gerekli Olan Bilgilerin Kazanılması:
• Eğitim Amacı
• Çevre Yönetim Sisteminin, çevre politikasının geliştirilmesi,
uygulanması, başarıya ulaştırılması, gözden geçirilmesi ve
sürekliliği amacını güden, kuruluş yapısı, planlama
faaliyetleri, sorumluluklar, uygulamalar, usuller ve işlemleri
ile Çevre Yönetim Sistemleri Standartları ve Çevre Yönetim
Sisteminin kurulması çalışmalarının basamaklarının
anlatılmasıdır.
 İçerik:
• Çevre Yönetim Sistemi Temel Kavramlar
• Çevre Politikası
• Çevre konularının zamanla gelişimi ve genel bilgiler,
• Çevre yönetim standartlarının mecut durumun gelişimine ait geçmişi.
• Çevre Programının Geliştirilmesi -Sorumlulukların Tanımlanması -Çevre Prosedürlerinin
tanımlanması
• TS EN ISO 14001:1997 ile TS EN ISO 14001:2004 Standardı Maddeleri arasındaki farklılıkların
anlatılması
• ÇYS standardının ana unsurları ve KYS standartları ile bağlantısı.
• Tehlikeli maddelerin kontrol edilmesi ve ekolojik işaretlemeyi içeren, haya verilen emisyonlara,
suya deşarjlara ve toprağa dökülmeye ilişkin Çere Mevzuatı.
• Uluslararası çere kanunlarını, bölgesel ve yerel mevzuatı içerir.
• Önemli çere etkilerinin tespit edilmesi için çere yönlerinin ve yöntemlerin belirlenmesi,
• işletme faaliyetlerinin yönetimi ve performansa ilişkin izleme yapılması.
• Sürekli iyileştirme için alınan aksiyonların yapıldığından emin olunması amacıyla yönetim
programlarına yönelik amaç ve hedeflerin belirlenmesi için açıklamalar.
 ÇEVRE YÖNETİMİ İÇ TETKİK EĞİTİMİ
• Eğitim Amacı
• Kuruluşun Çevre Yönetim Sisteminin standardın
kıstaslarına uyup uymadığını belirlemek ve
sonuçlarını müşteriye bildirmek amacıyla, gerekli
delillerin tarafsız ve değer yargılarına yer
vermeyecek tarzda toplanması ve
değerlendirilmesinden ibaret bir değerlendirme ve
belgeye bağlama işlemi olan Çevre Yönetim Sistemi
Tetkikleri için Tetkik Görevlisi yetiştirilmesidir.
 Eğitim İçeriği
• TS-EN ISO 14001 Standardı Maddelerinin Tetkik Görevlisi Gözüyle
Yorumlanması
• TS-EN ISO 19011 Standardının Tanıtımı
• Tetkik Çeşitleri
• Tetkikin Faydalan
• Tetkikin Yönetimi
• Tetkikin Planlanması
• Soru Listelerinin Hazırlanması
• Tetkikin Sonuçlandırılması ve Rapor Yazımı
• Tetkik Görevlisi Sorumlulukları
• Pratik ve Örnek Çalışmalar
 ISO14001 Kalite Terimleri
• SÜREKLİ GELİŞME: Kuruluşun, çevre politikasına uygun olarak genel çevre icraatında gelişmeler
sağlamak için kuruluş çevre yönetim sisteminin sürekli olarak iyileştirilmesidir.

• ÇEVRE: Bir kuruluşun faaliyetlerini içinde yürüttüğü, hava, su , toprak, tabii kaynaklar, bitki topluluğu
(flora) hayvan topluluğu (fauna), insanlar ve bunlar arasındaki ilişkileri içinde alan ortamdır.

• ÇEVRE BOYUTU: Kuruluşun, faaliyetlerinin, ürünlerinin veya hizmetlerinin çevre ile etkileşime giren
unsurlarıdır.

• ÇEVRE ETKİSİ: Çevrede, kısmen veya tamamen kuruluşun faaliyet, ürün ve hizmetleri dolayısıyla
ortaya çıkan, olumlu veya olumsuz her türlü değişikliktir.

• ÇEVRE POLİTİKASI: Kuruluşun, genel çevre icraatı ile ilgili niyet ve prensiplerini açıklamak, faaliyet,
çevre amaç ve hedeflerle çerçeve teşkil etmek üzere yaptığı beyandır.
 ISO14001 Kalite Terimleri

• KİRLENMENİN ÖNLENMESİ: Kirlenmeyi önlemek, azaltmak veya kontrol altında tutmak

amacıyla yeniden devreye sokmayı, başka işleme tabi tutmayı, işlemde değişiklik yapmayı,
kontrol mekanizmalarını, kaynakların etkin kullanımını, malzeme ikamesini içine alabilen
her türlü işlem ve uygulamaya başvurulması, malzeme veya ürün kullanılmasıdır.

• SÜRDÜRÜLEBİLİR KALKINMA: Kısaca, mevcut ihtiyaçları gelecek nesillerin kendi

ihtiyaçlarını karşılayabilmelerine engel olmadan karşılayarak kalkınmaktır.

• HAYAT BOYU DEĞERLENDİRME: Bir mal ve hizmet sisteminde belirli bir malzeme ve
enerjiden elde edilen mal ve hizmetlerle bu sistemin hayat dönemince ortaya çıkan ve
doğrudan doğruya sisteme atfedilebilen çevre etkilerine ait bilgilerin toplanması ve gözden
geçirilmesiyle ilgili bir usuller dizisidir.
 ISO 14001 Kalite Yönetim Prensipleri
• Yükümlülük Altına Girme ve Politika: Kuruluş çevre politikasını tayin etmeli ve çevre yönetim
sistemine bağlılık taahhüdünde bulunmalıdır.

• Planlama: Kuruluş faaliyet, ürün ve hizmetlerinin çevre boyutlarını belirlemeli, bunların

önemli olanlarını seçmelidir. Taahhütlerini gerçekleştirmek için amaç ve hedefler tespit
etmeli, bu amaç ve hedeflere ulaşmak için gerçekleştireceği faaliyetleri programlamalıdır.

• Uygulama ve İşlem: Kuruluş, çevre politikasını gerçekleştirmek, amaç ve hedeflerine

ulaşabilmek maksadıyla etkin bir uygulamada bulunabilmek için gerekli yetenek ve imkanlarla
birlikte bir destek mekanizması geliştirmelidir.

• Kontrol ve Düzeltici Faaliyet: Kuruluş, çevre icraatını ve bu icraattaki başarı derecesini

ölçmeli, izleyip değerlendirmelidir.

• Gözden Geçirme ve Geliştirme: Kuruluş, genel çevre icraatını ve bu icraattaki genel başarı
derecesini geliştirmek amacıyla, çevre yönetim sistemini gözden geçirmeli ve sürekli olarak
geliştirmelidir.
 ISO 14001 Belgelendirme Şartları
• Bu kurallar WCS TRK tarafından yapılan belgelendirmeler ile ilgilidir.

• Bu kurallarda kullanılan bazı terimlerin anlamları aşağıdaki gibidir.

İtiraz Komitesi
İtirazları ele almak üzere oluşturulmuş olan komitedir. Biri Başkan olmak üzere toplam4 üyeden oluşur. Kararlarını oy çokluğu ile alır ve gelen itiraz ile her hangi bir ilgili olan komite üyesi bu itiraz ile ilgili toplantıya
katılmaz ;

Başvuran
Sertifika almak üzere başvuru yapan kişi, kurum veya kuruluş.

İstişare Komitesi
ISO Guide 62 & 66 da istenen WCS TRK nın yaptığı belgelendirmelerde politika, hedef ve uygulama yöntemlerinin belirlenmesinde söz sahibi olan, WCS TRK faaliyetlerinin ilgilendirdiği değişik kesimlerden
temsilcilerin oluşturduğu kuruldur. Kendi çalışma prosedürü doğrultusunda çalışır.

ISO 9001 : Kalite yönetim sistemleri ile ilgili standart.

ISO 14001 : Çevre Yönetim sistemleri ile ilgili standart.
ISO Guide 62 : Kalite Yönetim Sistemleri konusunda belgelendirme yapan kuruluşlar için klavuz doküman
ISO Guide 66 : Çevre Yönetim Sistemleri konusunda belgelendirme yapan kuruluşlar için klavuz doküman
ISO 22000 : Gıda güvenliği yönetim sistemleri ile standart .
Sertifika : Burada verilen kurallar doğrultusunda yönetim sisteminin WCS TRK tarafından denetlendiğini gösteren belge
Belgeli Kuruluş:  Belge almaya hak kazanmış ve belgesi yayınlanmış kişi, kurum veya kuruluş ;

Klavuz Dokümanlar

Endüstri, Sektör birliği veya ilişkili bir kurum tarafından WCS TRK nın katılımı olsun olmasın hazırlanmış ve belirli bir sektörde ISO 9001 ve ISO 14001 standartlarının uygulanması ile ilgili yöl gösteren dokümanlar;

WCS Logo WCS TRK tarafından onaylanmış olan logo.

• İstişare Komitesi belgenin verilmesi konusundaki politika ve kuralların oluşturulmasında ana sorumluluğa sahiptir ve bu sorumluluğunu belgelendirme müdürü kanalı ile kullanır. Belgelendirme müdürü ilk seferinde
Genel Müdür tarafından atanır ancak bu atama İstişare komitesinin onayını gerektirir. Performans ve kurallara uyumuna göre İstişare Komitesi arzu ettiği zaman yeni bir belgelendirme müdürü atayabilir.

• Burada verilen kurallara göre ve bu kurallar çerçevesinde yapılan denetimler sonucunda yönetim sistemini çalıştırdığını gösterebilen tüm kuruluşlar WCS TRK tarafından verilen bir sertifikaya sahip olurlar ancak bu
sertifika her halükarda WCS TRK nın mülkü olarak kalacaktır. Sertifikalar veriliş tarihinden itibaren 3 yıl için geçerli kalacaktır, üç yılın sonunda burada verilen kurallar çerçevesinde yenilenebilir. Ancak WCS TRK
yönetimi özellikle ödeme problemlerini göz önüne alarak her yıl yeni bir sertifika vermeyi seçebilir. Eğer belgeli bir kuruluş WCS TRK belgesini yenilemek istemiyor ise veya transfer yapmak istiyor ise bu durumu
belge bitiş tarihinden en az iki ay önce WCS TRK ya bildirmelidir. WCS TRK tarafından bir kuruluşa verilen belge kullanma hakkı yazılı izin olmaksızın başka bir kuruluşa devredilemez.
 ISO 14001 Belgelendirme Şartları
• Belgeli bir kuruluşun sorumlulukları :

• Burada verilen kurallara her zaman uyacaktır.

• WCS TRK logosunu Logo kullanma talimatında verilen kurallara uygun olarak kullanacaktır. Logo sade belge alan kuruluş tarafından ve sadece sertifika üzerinde belirtilen faaliyetler ve adresler için kullanılabilir. Logo eğer
reklam malzemeleri ve antetli kağıtlarda kullanılacak ise sadece sertifika numarası ve belge verilen standart belirtilerek kullanılabilir. Logo sadece belge alınan kapsam için kullanılabilecektir. Eğer her hangi bir nedenle
belgelendirme iptal edilmiş ise logo kullanımı hemen durdurulmalıdır.

• ISO 9001 ve ISO 14001 e göre ( uygunsa ) sistem dokümante edilecek ve uygulanacaktır. Dokümante sistem WCS TRK tarafından her zaman referans olarak kullanılabileceği için bir kopyası her zaman Genel Müdürün
incelemesine hazır bekletilecektir.

• Belgeli bir firma eğer sisteme eklemeler yapmış ise bunu WCS TRK ya vakit kaybetmeden bildirecektir. Eğer değişiklikler önemli ise ( Prosedürlerin çoğunun sistemden çıkarılması gibi. ) bildirim hemen ve yazılı olarak
yapılacak eğer küçük değişiklikler söz konusu ise WCS TRK denetçilerine normal planlı ara ve gözetim denetimlerinde bildirilecektir.

• WCS TRK Logosunun hemen kullanımdan kaldırılması, kuruluşun belgeli olduğunun anlaşılmayacapı şekilde son bulacaktır.

• WCS TRK temsilcileri veya WCS TRK yı akredite eden kuruluşların normal çalışma saatları içerisinde belge alınmış faaliyetin denetlenmesine, malzemelerin, prosedürlerin, proseslerin, test metodlarının, kayıt sisteminin,
veya belgenin iptali ile ilgili kuralların uygulanması ile ilgili inceleme yapmasına izin verecektir.

• Bir yönetim temsilcisi ve bir veya daha fazla vekilini atayacak ve bunlar, WCS TRK temsilcisi firmayı normal belgelendirme kuralları içerisinde ziyaret ettiklerinde belgelendirmeye uymayan konularda firmanın
sorumluluğunu almaya ve yazılan raporları imzalamaya yetkili olacaklardır. Bunlar arasında müşterilerinizin şikayetleri de vardır ki bunların kaydı ve listelenmesi WCS TRK tarafından istenen bir kuraldır. Ayrıca bu şikayetler
ile ilgili yapılan düzeltici faaliyetler ve bunların çözümlenmesi de kayıtlı olacaktır.

• Belge süresinin bitişi ile birlikte WCS TRK logosunun ve WCS logosu içeren tüm reklam dokümanlarının kullanımı durdurulacaktır. Ayrıca firma içerisinde veya dışında belgeli oldukları ile ilgili her türlü haberleşme ve
reklam faaliyetleri durdurulacaktır.

• WORLD CERTIFICATION SERVICES LIMITED ve WCS TRK. LTD. müşterisi tarafından belgelendirme kurallarına uymayan ve özellikle mahkeme veya ceza ile ilgili konularda hemen bilgilendirilecektir.

• WCS TRK yaptığı belgelendirmelerde önceden belirli olmayan bir rakamı eğer yukarıda verilen şartlar içerisinde oluşmuş ise idari giderler adı altında faturalandırma hakkına sahiptir. Belgeli bir kuruluş aşağıdaki giderleri
ödeyecektir:

•  Yıllık olarak her belge için bir yıllık ücret.

• Ayrıca yukarıda belirtilen durumlarda WCS TRK veya resmi otoriteler tarafından yapılacak incelemelerde müşteri haksız olursa oluşacak ücret.

• Belgeli kuruluşun burada verilen kurallara uymamasından dolayı doğacak her hangi bir ek maliyet ödenecektir. Bütün ödemeler ilgili faaliyetin başlamasından önce yapılacaktır başka bir deyişle, başvuru ücreti, doküman
incelemeden önce, denetim ücreti denetimden önce yıllık gözetimücreti gözetimden önce yapılacaktır. İlk yıl belgelendirme ücreti kuruluşta yapılan başarılı bir denetim sonrasında belge hazırlanma aşamasında ödenir.
 WCS TRK Sorumlulukları:
• Belgeli kuruluşa WCS gözetim programına uygun olarak kuruluşa da haber verilmek sureti ile ( Bu ziyaretler normal olarak yılda bir defa yapılır. ) kuruluşun belgesinin devamlılığını
doğrulamak amacı ile bir temsilci göndermek;

• Belgeli kuruluşu uygulanabilir klavuz dokümanlar ve standarda meydana gelen değişiklikler ile ilgili bilgilendirmek ve istişare kurulunun uygun göreceği bir süreyi, proses ve
prosedürlerini yeniden ele alması için vermek;

• Halka açık nitelikteki bilgiler dışında kuruluşa ait olan ve sır niteliğindeki bilgileri üçüncü şahıslar ile paylaşmamak;
iv. Belgeli kuruluşu kendi ürün, proses ve hizmetleri ile ilgili alınan müşteri şikayetleri hakkında bilgilendirmek.

• Eğer belgeli kuruluş uygunluğunu geçici bir süre için kaybederse Belgelendirme Müdürü istişare kurulunun görüşünü de alarak WCS TRK logosunun kullanımının durdurulmasını,
tekrar uygunluğun sağlanmasına kadar veya yapılan her hangi bir itirazın haklı sonuçlanmasına kadar durdurabilir.

• Eğer kuruluş burada anlatılan kurallara uyamıyor ise Belgelendirme müdürü, Genel Müdür ile de yazılı olarak iletişim kurmak sureti ile, belgenin iptaline, yeni belge verilmesinin
reddine, kapsam genişletmenin reddine varsa itiraz sonuçlarını da dikkate alarak karar verir.

• Belgelendirme müdürü eğer belgeli kuruluş iflas aşamasına gelmiş ise itiraz yolu açık olmak üzere belge devamını, yeni belge verilmesini, kapsam genişletilmesini belgeli kuruluş
yönetimine yazılı olarak bildirmek sureti ile engelleyebilir.

• Eğer bir başvuru sahibi veya belgeli bir kuruluş Belgelendirme Müdürü veya İstişare komitesinin bir kararına itiraz yapacak ise bu kararın alındığı tarihten itibaren 14 gün içerisinde
yapmalıdır. İtiraz komitesi böyle bir itirazın alındığı tarihten itibaren 30 gün içerisinde bir toplantı düzenleyecek ve toplantıdan en az 7 gün önce ilgili itiraz sahibine toplantı ile ilgili
bilgi verecektir. İtiraz komitesi itiraz sonunda almış olduğu karar ile ilgili olarak itiraz sahibinin temyiz yapma hakkına sahip olduğunu belirtecek ve bu konu istişare kurulunda
görüşülüp itiraz komitesinin kararının kabulu veya reddi yolunda karar verilecektir. Operasyon müdürü veya genel müdürün yapacağı her hangi bir hareket itiraz komitesi kararına
kadar bekleyecek ve itiraz komitesinde hem itiraz sahibi hem de operasyon müdürü söz alarak kendilerini savunacaktır. İtiraz komitesinin çoğunluk kararı son karar olacaktır.

• Burada verilen kurallar istişare kurulu toplantılarında zaman zaman değişikliğe uğrayabilir. Bu tür değişiklikler belgeli bir kuruluşun WCS TRK logosunu kullanmasını hemen
etkilemeyecek, en az 6 aylık bir geçiş süreci içerecek şekilde operasyon müdürü değişen kurallar ile ilgili olarak belgeli kuruluşu bilgilendirecektir.

• Bütün potansiyel müşterilerin WCS TRK tarafından sunulan hizmetlerden yararlanma hakkı vardır. Hiçbir potansiyel müşteriye gereksiz ve yapılamayacak finansal veya idari şart öne
sürülemez. Belgelendirilmiş kuruluşların bir listesi WCS TRK merkez ofisinde herkesin incelemesine açık olarak bulundurulur. Basılı bir kopyası istenir ise küçük meblağda bir ücret
karşılığı basılı kopyası verilir.

• Burada verilen kurallar ile ilgili her hangi bir duyuru, bilgilendirme veya ikaz yazılı olarak yapılacak ve posta yapılırken iadeli taahhütlü posta hizmeti kullanılacaktır.