PArLAY~CI' MAlHJI:LER SAN. ve rtc, A,.,~,.

PATLATMA TEORi.si" PATLAYICI MA'O'DELER, PArrL.AYI(:I MADDELERiN T ARiH(,F:Si ve 6ZELLiKl,ERi

ORICA-NlTR(

PATl.A YICT [VlAD. SAN. vc Tic. A,~.

Hulya Sok. No: 45 Ofl7CW U( )P/ AN KARA

f8I LAMA TEORjSj

Patb]lJC1 maddeler lSI , daTb~ veya surtnnme souucu ¢vreden herh.angi biro elem3.lliill, kimyasal karkrst olmadaa ;o'k hrih hir reaksiyona giren, geaellikle gaz

_~~ 1 ..... _~1r-- ..... ,"''''':t-. ~1,.......=:,,_ t.-.-.::l!_ 'B' fl.' • t-,..,."Fi'-o" . e-n -

iblWll£f veren, O:rg~:L.1lI-. veya WO~~. iJu""''liJ!ll..lJi.II;OlUUr '. IT lmUitut ~I",~L!-, lStCr

bpab yttde. isterse '!u! iyecisinde olsnn, ~ewesind.eki mm.U~ 'wtdigii ve m,~li@l.c bagJl. elmaksrzm yeoorli. mekrutik ¥J'ku gcrd(tijll mman reab.iyoua ~k,pad8l".

Reaksiyrm hnl;,u;n, ~f!Q :maddelecin tiirUnU tayin eder, R~iyoo hra ses alb. (sub~onik) olursa parlaYlC1 maddieier-t ~~ (mp~Qnik.) elursa pa:rlaYlct. maddel'!:i[ ol:9ifak tan mlarurlar, Sesuml reaksiyon !sc derenasyon ol~

isim.lendiri.lroe-ktedir~ -

~lae '~Cl ~Ittin gUc~ orb:.r.a. my an olay, dc;~as:yGD I::n::zlmr- Pa:da;flq maddclerin. r',gu k310rink dege.LIeri ile ibiline:1 di;ger yab.tlardan d~fiknlr. .ANFO kan.:jIDI,lttUl ~~yon W:il 950 Kb.!ikg civ:armda iken, mazetun 10000 Kka:lfkg d1lizeylerinde.dir_ B una kaqrn j"eak:s~n luzJ;, bu maddelerin ortaya koyabildigi beygir gUcuniU bembaska b~yutl~ getirmektedir, Orneklcmc:k. gc;,dOr.le. 1 kg ~"l"V1 yaht 10 000 ~ ve ya.oma. :riiTeSi lO d.:'i,16:\rn alnnrsa,

EldC;;.l edilen net g~ lO ~ K9.351~Hr2 =93".51 HP tQ

1 kg patlaYICl madde 1000 Kk.al ve detoRaSli'QIl hm 5000 'JIl/sn ~ (pa&~ maddenin '~ugu 1_ alan sWnrlit §eklindc oidugn bb1!ll!! ile) y.~ y.a!lJJll<l. sii.resi. 3;l x 1 ij-6" daJrib he~1amr~ BOYlclikJ.e~

Elde edilen g('l~ 1000~9Jjl. x_10':1:::! 2&.33 'x lOom

313 ~.lo-&

olarak lmilumr. G3Ii1dUjU gibi lootkun'i biro fatk. ~. Burada 9'351xi 0'"2 ~ D:a1Jdak ~ lIP ye ~ek .~ bdlan;llau. bu- ~drr. En omek" patbYlct maddelcri w ~11 olaymI tam mrif etmemek1e bcraheI-~ di'gcryawCl maddder (k o~. 'TUp1CJ: faltkbg.; ~ babml'mrdall ~ ..

-1-

Pailam81_ p~lay ll:: m2GCe~erili ~rr.Y2sa.l ni:!Eksiycni3J gtrerek :§'llJk calg~1 n I

OllJ:;;rurmas ud1r

PaHam~slraslnda,kimyss~j re~jyol1 p,atlaYICi madde ,~ari~inde sup-ersonik nizr:!a. 111ertec§ekil-,1'd@ upLk oir petl~ma i~IEmi g'orCrlrnektedmf_Birinc:1 reaksiyon bctg~s,jfilin b~r tMai[ ~k 6i11~y~e ,sul!,rCandlflllf ve OU OOtged€ reaksiyofl tl~jar.k:!ead patJamGda $(]k e.a~gdSI ps1:tay'l C~ m<=~cteyi ISI[W· ve ~ak. da~gasm! deste.ltl~en kim.~5d.'1 rnak5'iycnun ol~masrm ,S'agl,a-,Rea:..-.;sjyon bClgesi b~rka~ roirunetre kahnllgllndadlr. Psil~n:;'nln tUrn lenEujisi {Qrrl<~men bu bo1g~e afifid~n ~ga ~;k;arJ3u reiQks'iycnun erkasmda Ch~man-JDUgL!~t(C-J} Ciiztemi y,ardir_Tek boyutlu pat1ama ml;;;~inde bu dOzi,ernde kim'Ja5a~ re~ksiycr] 't:a:rtlaml:::n ~r.

ideal pat1ayqc~lgrdi3 birinc:l re2k~iyQrn ba'l.gE:si ~ in~ILDij:Qer Ii;arniltaJd@al olmayall pat.lO:!Iy.Ic;~L::arda jse; b u 'bOtge, dana ~[LL!.dldd~ patlaYLCI lann 'basin!; ~~rteri Idem tllmayaTIl paKlay~c:; lara gens yUkook ve baSIru;; ctiaha kisa :sUrede, sanloomr_ id@a~ olmayan patl.aY1 c, lar dii~!ljk 'b2Srlt~ degerteri g6:stsrirKefl lWJl1 surnde tmslm; ,!'J."'llfllamr _ [) QI~"yl:S,1 yla ideal 'D'lmay.an pa:d:a.YL'C:: lama. maksryrcn ya'V~~ "Ie gm, l'lC'C.1ili dana ~1lJ:}:;s.ek :O~!lx.,

8irlnc::1 balgece. ne !(c,dEr ~ enerji 49ga ~kqrsa patlaYlc: 0 ~~r ide.al~ r4la~1 r, Ge~ro:E: I ~o~~ tek bCyv:t'lLl "Ie §!iJk an.u ,dU::, dE!giJdii, Patli;l¥[C! run ~[I't3Vf1; pc:tJatJ Idlgl ortarn kan 1:11] Ina gdre sck cep hssi ~ridir_

Orlorncb ne~ ~~I!bl

~npbt'

Sekil 1._ PatlaYlct maddelerin R:J:I~ i.,~e_mi

Avrop;fda 17. )"lli-:Y'd~n ·~[IDnda. karabarutan bruunm~.s:rjla bya gevsetme ol.aymda. yakma l§lemi yeriae pallatma 4lemi. kullarulmaya b~~. Karabarut bulumnadan OIl~C kny8.. ~::v),:!till·~ Dl:li)'lJJida k-lJl1am1an Jakma i:}kmi.mle K;lYa.. ~ od:uniell. yabbbrak, IS 1 nlryor, bu isralan kay.[lyli:i2e"jint~ su d.6!..:illcn::!;t. k..rja yilV~ ~ k:rnl.iY'Ordu.. [tansiyo n ge::ilimi ile)

Karabsrumn bulunmasryla bya gevsetme i~le:m1eri hrziandi "lit ~arut YilYgul olarak knl1amlmaya "'b~land.L Karabarutnn y,~cme qle:mi b~lmgi~ £urdu... W'tIfutnt Bickford'un 1831 Y11!Il da. Emmye;tU Fit.ii~i hu.h:UotSlyla karahsrutan

~. .

y:eml.m:c i~r.emin]n emuiyet ve g;ilveniKrligi mtt:i.

PJ.fj:ed ~N ob el' ill 3:WUC.1 'Nirroglisermin daha emniy~ill i)lem:t:ici ve kulLm IjJn idi, l866 y-ihJJ.da KieseJgubtu k~futti. KiesOlgWrr~ Nitro~li absorbe cdiyor ve N'rtIclgl.iserin ~ ka ~1 daha az hassas olUY:ONu ve DntA.Mtr I ~\.~di. Bu patlaYltl b..r~ 20 kere daW.. gd~JUyd;u. D.mamj'~ddti. ge~m~Icr ~ eui, 1875 yilirrda AJfre;d Nohel NitroschJlozu Ni1rogliserine ~ON!l. Bi)yl~ b~g gcla!b..!.."teIm DuldlJ.""'·

1920 yilinoo Ni~l ~~. namite cldcadi, b5yt~ dinami~in domna Ili~ ~rmudiL

lli~m. ~~ \:Ie ~ Dinmnifi meylcmck ~ }"mi mctodh1r ~dJ.. 20. yW:ydm. b~hw.g,t~mda E1ehri1di bpsiU1cr buluadu, 1922 yilind.a. ilk dcktrikfii. gocikmeli ~~ (f.:ill. gecim.ehl pn1ik l:ullruuma swmdu. 1940 yilinda ds ~ Wll ;gccikmdi ~itiJler (10-100 ms.) bulnndu. BunWr m~ ~ ldmjginde ell 'bO}Uk g~m~ irli

-]--

1~.tffQ.

'riA T ral1c.E~ t. r ~4 T) t ~Id. \''11 'I,i at:::! I ] ,

B1lJl~4yaM ~A18l~ii!L (Mi'irl ~ I S~ Jt 1 va..:;Q 1 ! j

]HfIL.),KI.l' f'i·V'Il.

1910 yllinda de!Ctriksiz &t¢i1eme sistemleri (ncn-elecnie initia:ti:ng S:iS'"U:ms) g~fujri.ril.di

. .

19.:5:5 yihna kadar .t\.mer1ka Birle;§i.k. Devletleri ve Avrnpa da pa.t!3tma.

l:knigm,o.c:ki - gc1i1,;meilcr benzerdi - .195:5 ydmlh Amerika B1rle:Pk. Dc:vletie:r.mdc Robert W_ AUe A~mit~!'yi ~....retti. Akn:mi~ prill Amonyum. N"itral Vol! siy.a.b. bub-on ~Iml b~ patIay2bilir ~. idi ve kuru deliklcrdekuUamhyor idi, Daoa sonraki YlU~ .19 56 ~. A-B.D}de ANFO bWWIdll ¥e Ulkenmi 191j Ylb~. 1.000.- UOO ton Uze:ri.roe ka:d.M' -;:rktL Aym snrede Di'!1.9Jm it taketi:mi

O .' ii'\ ~.:I~~ 11'" ~ 00' 0 1 1~ . .4 ...... d;'1,d-{l .... "AT'E'1I""\ ;11 .... 'Il .. n...,."...l ... A. 'd ';:-_~L;" -

J4 00..; toll' (uu.'~ .!!.._j..J .• . ton.:iIi.~·· :u':f ......... 1."U"!fJ.l'V .w;. :J !u.Ji.']l"-~ £-'L.:~rup3. a raaa ugi

gOruledi ve DIDamilierin .n.NFO'ya. .gore h..o.km:il 1980 yihna bdar '~fudil

196G Yll.l'1\da Wakr..geLve slurry, 1910 ydrnda Emtllsiyom ve 19 gO yihnda da h~vy .A.}J.FO ke)if(:dlldi.

'fA'"fLQ. YiCI MAD DELE.~

Ydksd pmlaylC".Mr ~. y ~k d,ctol1:J:S}"'GII hm (VOD1 :yill:::sdc haSJ .. m;lI ~k dalgasi, yiiksd:: yogucluk ve bpsiiil ile akylem.ebilmc· hassasiyetleri ~c;,k.!Dlde ~ edllebilir.

PlJi.la_yilhilir KarLfrmW: Fuel ve obijen verici nmddcleria biro ~ ohrp, soJfisyorJ:a giren btb mgddclerinin. wy:biri ~h b~ bir pathylg ozellik g~~o: vc 8 NaIll ~ ae _p.at.Ia-WarnazJar'~ Pdayahilir ~ ~abilme?j ivin yUksck p3.~~ bd~Dla 1h1:iy3f vanhr. ANFO tipik bir pa&yabilir. km~~

A- rUKSEK PATIAY.rCJIAR (High Exp~J

Alfred Nobel'in insanhgm kullaauna sundugu nitrog:Ji~crin bax.h padaytolar, g'lJnijuulzcic bile ~"1Ilet patiayre madde olarak klll1anrl.ma:badIr~ Degi~ ,mna;]ar i,m. !folk cit;gi!j]k tillicri'11retiJmekted!r.

11k oncekri diaromit tD~ Lie bn.§;nnhp duyarliliit (dengt=rizligi) kolltrol

, " .... 1.'. 1 .. ,.",,.,..., ,.1 ... .......i......J;~'L ~ ~~_,_li ... ,_ ~ 1 . 'r •••

altma s nnan . tUtriO~.,lsenrr esasu ps.u.U.j1C.l..l.d.!l ~ cana ,MJ.1!U~.L .p:_:3h1i'T,"~~

dOllm.2:}"1 orueyid k.~ katilinaya ~]annn~m Zamaa zamaa 8:cn:gi nden ]oI'il"Velii pa&ytCl uretmemek, b1nta.. 'b. olarak ,~ m.a1iyec arll:pndm ~.nmak 1~ Amo,nyum Nitrat btkili, glaW.an i1retilmeye ~~~.

Nitrogliserin bazli dinamitierde, depolama p:tbn hayati lQnem g'6ste.rmektc.dir. Uygun ~art:larda J~Yb, d~i~a Vley~ SIl~nden WJ..ID be:tietilmi~ o.n:mterdc" Nitr1iJ~rn bl SID;]'S! gOrUl:ch!lmektedir~ S~ b.lm. Nitroghserin ise en u:ffik bir dm-bqe kaqI duyadldrr. ffit:rogm-eri.o. bazh

.J~_, ~ ... 1 • - d-~ Ij,.,', 1 ,~", '. ~~....:I:_ • ...1..J~..J; IL ~

cnnamrnenn r.&.r:atttgI 'lger !:Iff olLlmSll,Z o:~ay-'U.i:L, ~illu;a §:£~W u~ agrtsma

nmcu olmasidtr,

Tnm. bu nedenler ile, 'gUnUmU:zde mttosfureri_D, ~ diruurnitierdcn -VBZgc:ryilmek:ie) 'km; patiaytcIlar veya em.u1siyon pa&ji1.alar ku1l3l;ulmaktadlr~

Suya ~ymaklt A.m.OJJynm MitraL ~ padaYJjCl {lp;'~ebhe ¢laWn soaueu remiUsiyou parlayualar gundeme g~.

Gcttdrle oqymik vc::~ mio.d yaglann ~1: bilytlk 'm '~~ su ir¢nde tf~~ct" Aocak Gz=l bik! maddeleri ir.I3C;da81 uc =illili)'Q1i halinr~: geth-nemlirler- Emrusi1"Grllar- iki tW- oln;nrlar; Biriaei tilIdc C3aS ortam ,SU tJl~ ve JaB Le:'i:"""Meri bu ortam ~ buhmur~ ($1 i~ 'yai ~"OUn)"Wnci Olrde ise esas o:fWu ~dan Ql~"Vc $U z....~Jdci bu rtl~ ~-isl:nde bWllnul". (yag i;indc S Ll anakzyoau)

Yl1bek ko.IlS3DttasyOlldaki Ain,c:ayum Nitmt ~e!ti~ '~ ~ bIJJ;j,1iiId~n yag (veya. tnazot) 'i~dc ik:hIci Ulr.birrem~balrne. gefuilc!l~ ~a ~ bir~.:m halini9: ~d.hlet'- J3QyiI~C elde 'dilel em.i11SyrJn m~ ~ V~ em.o1siyon. ajaruIIiD Ooml ie ~,a:daniilil:hndct~:ir. E~C' 1~'On. ajwnm

• ..,T ;'j,~-, r,.. ~ ~~_ ,_,'I 't_ "'l!" '1..:_ T:-~ _1..:1 - -..1.':':1' -_k..,.,t:_ T -

yUzrlesi ~,,~ lSe ia.lCl., poDlFmam;~.omr IJU- ,Uva.w,. !C:l!UC C;ullm~. tersme

'em:!l!sfyon ajmnmn ytlzricsi ydksd:: tt.mIIm- tse pont~ mc:d: bnu:}Iar

... ,.,1rl:.... ...;,..+;,...::'I ~L:::'1: t_-,,-. ~_ !~ -ld _ . .:::1 1 __ ~~

~c ~Y.I..M,~~ san I,J.I!J JU)ram, ,~c e CQ.I.I!m~.

6IIuLSiYON PA7LA Ylc:t..J\FJN fATLAMA ]I£-<AN~ VE DETONASYON

- . --

07F1 , lKl..fRt

~-+.'

.~.

EMOtSiYON PATlAYilCfLARIN OzEu.jK~~

OrErtirm ¥e 'Wlam rn trnn NG'ii p@:faylclCHd gt:r.e dana gfrvenli elmast, atLm.dan ~n~ ortaya c;:kan ~Em1 dana az a[m_asL~hOyleijid~ navairutdrulua L'¢n uman kj;ayCedilmeme:3j,~J~' ve r;i;~daruT.l~mln ~ kolay OLmasl 'II@ @KcncmfK Olm3S! neeeniyle E?'!ar NG.·~ ~EY1C:dann yerini aJm~lr.

a}GiNerli~

S;'lar dame ve sUrtUmne iie ~~ ~I son; d~ da)r-,£·nkf~dlr. O~Erir:.e kazma 11e \I1.m.1.Im.asl reva de:lidierin ~Jterl. iie ~aU~aF_

Dil'1arnitin en onemii ~.arrta:il zamarda ·nrt.rogii5~(.Ii 'k1J~ ve tehfikeii ~ir h~ ~idtr. E?"larda raj' amnt 127!j oll.lP bu ~m ~. 'Patiay~c:;: pati'~ ~mgini 0tii.iTlekte,hi¢l~rtehlr~i (:jm~ asl bir ma~eye d~~ir.

b}~ SCf1~ ol~ ~2r'

EP~"ar cerona:syGm. girdigincle cc;:§.a g:kan .ZEhU1n. gaziar (NOx. CO) NG'Jj; pal2IJ~c::l.af3 gem dana az.dlr. Bu ~rti gatialn 3!RI~ 1ie palOOna ,sontal ~ gjrr.1e

:;::aman~ . !osalmGkia ye ~rncmj;sa§iGJlmaktadr:r~Bu ~iiide yer ajhftGaj ~~rmannt nyTi oldcgu yerlenie Bnemfi bir ~chL

,c}S~ di:TeHI1

E.;i'lar ~ son d~· dlirw.~ldil".9J yaglmum ~Inm c:ksitl~yic: SOlUsycrnJ ~eyLP 'fQ..ert.!ITI~Tnct;n ~~JrJ<gl~f~i ~ek yc;unlllktu polieiiienrie.n ohJ;\ma:Kt:Edar 'kl. ttl da Sl.rfiI. ~I ~ di~jdif.

Djnamit de.arya ~I dlmn¢i cimas.M ragrn~~rt ~13f ~ tslan1r.: . yumu~am~ ve :gari ~l:1a:jU1d¢grnr_

dlA~eroo

E?'!ar 3 Nu.'hJ, kapsii.l@",~ 1 i() gITm Ij]( 'ITIile duyarhdlr.

13-.B4ILA::P:4..HtIl:R L~t; (I1LIJ~G AGENl)

Hi! grnp i~rle 1D.rCilmehe al:Jn ~~ Amonybm ~ bt:dl ~cu olup dqi5ik btb ~ ile em~Il Uliue ~ mnrn. b~~ pmi.:£yIa wdligi Icmmdmlan pmb.yfalmdrr~ ~ bu tOr ~dakmkI~~t~anmland~~. ~ y:nbck ~c patb;yJ.cdaon ddc cdjIm= mOmkon olduilmdm .~ bir ysldapm o~ ~ karqt"i!ar ~. i¢nd: am=W bU yeti alan

ANFUmm On:iilUdcn m~ee:&tir. .

. t9 .. ~ --n

hWO, Amonyurn NilDt i.i~ Fuel Oil'in ('veya mamt) $riik~ y4laJ!e ammk 94_315.1 ornmnda kansnnlmasi ile eldeedilen bir pati.aylC1 ~dtr_ ~ en 6nemli girdisi clan Amonyum NitIat, }..mUilyak tie Nl U;,-l k A.sidiD ~i.'YcmuIldan. elde edilea bir ar&mi_k tuz elup, ilk. ba;1-~ ~~ gllb[lC obIak. k.ull::m1Ims!fUr_ Dah:.l S.Q[]_7:!_ 1947 ythnda meydana gelen ve. ~olk sayida ,ti~ni[] 6lllmiJnc yo 1 ~ b ir k:.1::-:l i.l1ffiab ile d ,U-mi ~r;,; ~:bni~r_

Patlarma kon usunda 'IJ,Cuz. ve gUvenli ,albmlatif[,erin pqindt olen liDBdencilik . sekul~ bu lTIadd~yi tsmamen [mmcu dE1zeyindcki 'k:4-ilerin den'c:we j8odma. y6tlttD1~eri ilc knilanmaya ba;;l<lnU~ardlf. Soaralan adLarle;rnik k:Iriy:erl.i ~iterin ve nruve~itelerin ~.e: el armelan ile gUn.iimUzdcki kullarnm tcknigine u1~~ v~ AmOllyum Nitril't p~Cl sc:n,Orf..inc ycrl~:}tir.

Anfumm. detenasycn ~ 'p=I,tb'tma deligiuiu tp-pma ba@! olarak ~~ En ~k detanasyon hIZlD,!]. 250 11 m. '~11 d,e'Iik.lcrd.e ulasmaktadir, (4MlOmlm) 25 rum. 'den daha kU91ik ~'h delikicrde 'Ise. stabil. bir pada-tnta gosta:me.n!J):hedir._ Bu n,edmie An£O'mllD orta Ve 15eru~ ~ deliklerde (75-250 mm) ve kuru ortamda knllamlmasr halinde en uygun verim aJmahihnektcdir.

AN"FOl11m, veWcli bir pallayI(~_ GIMak kJ.dlarutoo~ l~ ~daki

azellikl;trin bulunmasma cizen gosterilmelidir, - Homojrn bir" IJl3ZDt karq um

- Optimum detonasy'ou luznn v,ereoek :mr yqgunJuk

- .A.b.Cl granUll.etden 01 U:}alll go:nlnum

Amonyum. ~ iiave Wilen Fuel-Oil milaarmm., oksijen dcng~ saglanuwsr '!Ie m.aksimum di.\zE..')'-& =er,ii elde edilmesi kakm'Urridan heidi, bir onwda oU:nasJ gcn:bnektedir. Sehll2fde-de gdn1[ecegi i!:l;l:re bu arm Fue1-Oil i~ ~~, %5_7'dctI.;I% olm~ tlmottynm mtmbn sagJ~ obijcnia hcp.5Wm brbon ~lIdan ,billaorl.amam~.na. serbesr kalan oksijeJtin de ~_n S1cakUgm~ a:rot lie birl~~k NO ve N02 gibi rehlik,cli szot oksitlerinia _1. ;-:-"."_ - ~~t' ~lma'fltadtt. Bu olay keudmi pmhwJR ~ti.ro olusan b:b_:vermgi -, san renkli duman ire belli '\: der, Bu durwn~ OfQ 3) Or-HUM a euQj;~ kaylplan.

...

-

ol[d~gu tahmin edilmcktedir.Fuel-Gi! oran 1 Drn %, 5~ 7 den .farla 'Q.l:m.a:sI ise bu:OOn1ll1. :&iIli. olrnasma, d,olaytslyla CO2 yerine yin,e ~k :zchil'fi o.L1n eo glIZlmD oltqm~ aynca yukandaki oranda olmasa bile belirli bir Ol":IUlGa 'cnajibyhma sebep QIDud::t<1(hr,

OphrnJUm detenasycu hmru ~k. !(Qgunluk.:. Bu kc-IiIi!udat yaptb.n dQ]e:m.dc:r du~ilk yojunluklu, TAlrdan banrlaruw J\NFOnnn dew'~QD. bmmn dalra yilksc:k OlaOguulI ,gO~ .. (Yali mtrnt l£e ~ ANFan~ ~9 hm 2000~2100 mfs~ iken ithal :oittat tic ytlp11iM :PJiWOnnn ,~8rna. ,hm 3500.- 4400 mlsn~dir.) Yerii TAN yojunlugunun o.~ 96 gr/~m3 kaliteli itbw wtrrat }'ogmdu:~WlUil O,69grlmn3 crvsrmda Illdugu. 'bi\inmebc.dir.. Y:qn_Lm u.ygulam.a1Mda ithal nitro.t ile ftretilen i\NF'anlm o/Ql1-l5 ,~ dUaEr!. hir tiiketim, ytlbe::k detonasyon gilcU nedeniyle de daha 'faiia verim .8,~wii tesbit odilm[~tir~

ANFO taaecikleriain WCl bir gO,rtblOmsoglamag, bQny~e ru.digt FuelOii'it em~k'~ kuru ka}masI h~en Once ~ kdlayblnn ~WJl~. Bu h~UIL biliacinde oldll b;:m TMJ 'fu"eticisi y8banQ. firmalar, ~ TAN umecikJ.erinin yitz.cyiui IllygtlIJ rut~ orgaoik. vel mo~ .maddelerie. bJplamak suretiy~c'~ r J\Nlrn ~e~Te1::o lfuDanDd&a elkilenmemru brr 6~llde' ,t}a[\emekie,cicpolruna

.JI ~ __ I -r; ,. d t.._T_' _"':;1 . A l;_T'li:"Oli b" ~ .:j'~,

,'il11I5illua ve u~ .~ e (JC\~_"",:;;L.uen .I'1.l",A' .. 'nu:o mazow ,·un}ldlllW3J

~ama~HU., kanstnun uzun si1rc homojrn ve alam bir :jCblde ~ sa@amaktailir.

ANFO 1h'eiimiude: uygnn nitcl.i.kte ysni dil¥'ik yoiwt1iliu pomz prill tlpL te,k::IJ.ik am<m)'Um nitrat billan_lldt~da;,

II~) Yl\ksek. dt:trnwsyon lwl ~:md1p gib~ duyadilijI da olwruu

yijl'de dkiknir~ --

Ill-) ANPO sareldi ohmlk m~kan kIdJr~ Bu dunl:l1l,JBlJWma m bQyOk

'1~-l_..1I.lrJ ~- "",fC.l_ !l';JJ1hQ.J' »1I.J,l:Q[ ~ . .,

-- .lO-

~ I ~ _ ~ =_. ~y _ ~ __ ._ -:_::'_._~-"'~_:::.:' :5.'. ....... _

E

.::: 'C

,...

::

.::

""

/ .

-

l!i I.. 7-' 'Wi! n1 140 n., ~1ilI1;. C:ap D 1~1

tUi.1Qt I
I
I
~
/ 'Vi;!::Iod!; H ~ I
I
1II~'gH.i I
.. 1!ri."!II'II 1iluidl!S11 I
::Q I
I
II
I
- i !
" I 1 .... S I is 'Y~ C.o bDl.!i1 r:_q

-11--

~
.~
,I IIi!i!J
'!II:II
II"""
111..
-
o
~
.,...
-
Q.I
II:)
L
.p
1 . iF"
c:
n:;:
tIJ e
_. -,-
I- 'L
H I !tI
% ~~
'-oiI;; ........
Z
N @
Q Q
L
.j..II
-r-
'I ~
1-.:1
'0,
1'-- r
I
D
!iiI1i
1;1
t\I
~ " ..
~
~
. . 'N" I
e :J
;J' I J,iI
:>.. ..
,bJI - I 'I: !;ll
1n - d
L IE \..
4,l 0 0 -
GJ ~. :0-
lE (ill ,!t
I ~
·'e ';:'. ~
::J 0 I: 0 :J
:;).. rtr1 :;:I ;:...
C L-
a Ii.': !Q
~ ~ ::r * ~
-c v ...
() ~
~ ~
... L 1
0 (Ii «I,
'N .-= ~
~, Il!lI
,..-
C!I! IE
~ 'I iii:! ::I'
e >.
II... "I'"
~ ~ !El
- .....
z G
li::
Ii .~

W
ICl
0 Do!!
-< 'it)
% H ...,
)..- I:Ii:
- 'W w
0 _j ""' .J
IH t- U II:
)- 11-1 1I00;I. I~
0( fa ;Z
,..I lI:: -c 1-!!
lli- a )- c
l
, ......
I:- ......
za: z
1-< i="
~ ......
'III1IH'
U e
, "'11-1 iC
<>- ::J
~< ...,.,.
.... -1 Q
1-11- -!I-lI
:l:.< n
Ill:... -, L
::;[; ...,:I
'::J 11-1
J--l 't:
ZN , "f'"
0,';( !o..
:I:1Ofl *-
q; [

I

" '1

,I

.1

LUi
g
,0 Il-Il
..;( 0
::£. H M
).0. re:::
.... ' ... w.
0 ~ ~ ~
.... fl- e lit:
>- H iI!o;I W
.0( iD ;;;: ,(!I,
....I ~ .;( ...,
I- >- 0.
-<
~ c IE:

o -;I

,.... .).,

.r:.: 10

~. E

~.

~
~
..
"" 1
:l
,.;I'
.!
~
'!il1
a 1....
m , :l , Ul' • m
, c ~
;:J ~
w 'i:: C IS
.~ ':11 :::l
'D ~.
01 --
l:I1 M Q
.-
Jd
~ 1 .. .,....

, .

n
L
.--
..0
'ill L.
~ -10;:1 Ii:I
.j..1 lI:I ,..
, .... ill! ,_ 'F"""
!'S' 1- ~ , U
Q, ~-.- ~ i'"
e "T"" II: L.
n:: 0, L. I-
~: 'ilL 1;:;: i-l
......I E r- 'I
H ::J :G: :E
u ).,o;o!J :J F'
r~ 1;jI .- !io. L
>- 0,..- C !'I;:l
-c ID.a.:i - .... ;;;..
.oJ ~ ~ LO ~ ,~
Jo-- m 0 m "0
00:( !l.. e ;- m -
a iJ' '11;1 'C: ~ ..,.,
~,...... I;jI 1; 0
'I-i I.... j!,l E 0- ,I 'L.. .....
.J ,f,J 11l- w IlIl U"l lID L
~ .- 'I-. ..- -
or( c ,~ II... Q! ...."
jo, ,... m ¥r 'II;li I;(l-
...... ~ !I:"- >. 1/2 •
~ 3 t.l -
:';"'J'p!I!!!'" «! = ...
::::;I c f!j L IIU ail
i![~ Q L .j.J I;., "T""')
i5 (I) ... w
...,;; IL c C ....
J ........ .,- IJ
.... [!.!o:: :E ..,..'
~ :>;
:1l L t: ~
j,J Ill! tIj "..
!,.. (!!1m ~
Id ,... '!.. -.- -,
~ ""t;l 0
....
)l L

-H
U
OM '10-'1
~ «-
t1l W
. .,.1 "" ..J
I- U 0;:;
'1-4 ""'" ~
IlI"J Z
-.:::. ~ ':I .... '
e }.- Ul Q ~. r4-

-

A..
~
......
.....
.c .......
Bi:I iJ
c ,1tI
'Ill i...
- .Ll
11::1 ....
a. C
J:: :Ii..
(!i ~ i!!I
a, :l • !"""
;::." I I ...
g::;. - ~ 0
;.:( I.(J! ::J, f'""'
_J .... 1 e-, L
Z !WI ~ C '""'
0 ~.Y .. ~ i!.iI
p. s..~ 0 'I»
'!-II ~ III :0 01 , ~ d
w - b -
_, C !il I 1 if( IL.
0- ..... I I~
:I: :e·u 0 .l- ~
I;JJ :J I!;!! I"", G 'It 1 C'O :J
>.L. ...... "g
'I: .101 Gb ..
Ci .... :H If L,
a: C :»" ~ ~ W
"< .--"
rL..
'1Il1 ra: 'Illi
I... II.. """"
(IJ 'l1li
C I ,l:; !.ii'
:,:rI .,.- .,..... .--
,....." E ';t:' d
u').. I~
::::!I t..,. 'W
+J (D.
'L,. m
'm or-
X '0 'I

PA.11A FTC[ M4DDELERiN ,OZEl [m ~

p ~ 2.5 * P ~ _o2 . .:s; 10-6" (2)

P = ~n basiaer fWobar) p = 'Yogi£lnJuk WId)

D = I)cduilasyon lim (mJs.m.)

P ;;;;. Detonasyon bzmct

, p' = J)ctOll.WYOU~, --W ::::: 'Gaz, 'ih1m1Ninin lnzr

Bo,1dik1~ d~to~(jil ~ pandcI o!arak ~i m'~

y.ugunlujWJ.nn~ ddooasjtGD hasmcnu .uMd ctkiIedIjj ~iJb:r'Bk gOrIUebilir~

tJenebilidi m1m 'yoiuu!ak de betaber dietomLSYon basuu:mda dalaym ile p:rfbnnansmda m1il; bcHeu.cbiJ ir. Bu nedJ:Jde ban padaytdar bhplmq ve ~k:me yom io yaksek ,...00&rk. im8I edilider. B4<)i~ 'T Ji .. r. 1,64; Hcxogcn 1,&2;. Oc.bg~ 1,:g6 yofiuw~ bhpIar'iuilinde, ynbek: tamipl st9'lil p:liayu~l!ar -olarnk ~Ci. 'Olkemizdt 9l~ .~ delik i~deki patbyLct ~cyi tqJa1ar ~ IDlahnn~ .ph~i, knm.mUll ~ Qt'l;~1r, fR~~;~ rl~!Ili ·~t dinek tedir.

Nrc: '1i'ruki :.(JIil gf.:liFJ'lele::re glln:, ,~zc:Uilje AtWO gibi, hary p,BtJ.~!IJ.'. (duny ~]osi~) gibj_1 ~~ilm~e ~iJrnd:~U1 ... pa1i~ytC1 rn-addclcrdc yoguruugun. 1cr"3 dkilende g6ilCWlU~. Yognn printr lLaloodc bazidaaan AN'f0" n;m ~to~(li[I. ~ poroz priller b"alinde: hambnan ANFOdan dll,Uk. ·ili~aJ.m~. Yine h~ duyaiUit~ ·ilcinci3inden. ~ HZ o\mabBdn. Ibn;. 'pukyJ.~ k:an~md:3I'r cam baleneuklan, hava veya gaz ~ kstdmsdtSi takdirde hi~ 'bjr ~b]de detnne oi.tmm]~l.rlar~ flu sjbi ,e;lcmla.nJ..an.n mba ~mu]l yo~lugul1u: s:ndmgr gibi, deronasyun ~ doymflligun ~ bitik ~Ul! ctkila:iilJcbt:tfu.

2) .lJu;wz Blok U:s1i z Pan~Ylclmm gfl.dlmi'il. ~ ~ 'billarij13n cn eski hi!' kist mewdudm:. ~daki. ~n de gOnllddiU gibi ~C"m!Ul 10 gtl Icnqun blok1a. bulunen 61 ~k ~ de1ile yed~~ fiLcri knm tll(: sm]nmr 'I(t:' 8 aelu fapsu1 ile Fdatrhr. Pm:lamIT souocu r ~ .hm::im su ik dald'u.roJarak illvillur (m~1lr ile), Buiunan haeirn'den 61 em'~. Pari:aftCmm £fbi. bacim bulunur ve burdan da palllL:_vlCURTI gnen hesaplmnr.

PatfaylCl MWlde, Blasting Gelm:ill (Gom - f)

Yaj:u.rduk (Rlimn.

LiS

M

.

.

.

~ 1 Kuqun. blok testi

3) DdoNJ.'fj-'fM'§, Hi:{J.~ ~ reak3iyunUBlm. ~. ·Y~ekIa hembet birim mrmmda ~c ginn bltleyi ~ ,etugi iii-n &remlidir •. Pratibe ~cmm knvvctinID bir ~dli. PatiaYlCU'.Wl mVll'etimin yiibek ofdujnrnun

-l8-

_. r~ ~

bir g6s1ergc-sidir. Detoaasyon h LZIi. DWJtrlCL1e :Mcthod ile bc:saplam.r ,'c;y.a debmnik cih~ari a N~l.ll OK . S L k:~ nnlm [~ ( corrEiucd) yani ~dJ1. tilp iiferi si' ode vcya. ~nnlmmm~ (Wll,oufir,cd) ysni yefik tlip i'rer.siruie OlmA}'Sll pmi~'lClm.adde!}eri.n de-to:rl35YOll1:u:l.i. E'lIiJ..! deger1cu, sah.iprir,

DeWru:J.SYOfi a In.; lI11n d.etnyh inceleamesi :atWlC1Wa dl~ldr.r. 1""'iw:4; pntiamml1ll bit" parr"]. (J[.sun enI.tqiliiliilme.-si l~~ hsacca, deginilrncsindc yru-nrvarrdu~ l);::ronHSj{{]f[ bit anlamda bir .~k: dslgasldn-. Basiti.nde:m bB§.~~ iyin pafiayra ohm:yau bit- orbmdWci -?Ok dafs;a.~ YBY'~mjiSlin! inceliyelim, $dil J., deki gib~

~ _:.l:_ . .J:._ - .• de i 1 ~'II- L k ·iT~n·;"1.~ "t:::JI: ...... ~_

bir pistoeun ~U!rr lyCIiSl_j1 ~tl iVIlJ.e\ enerex aare et et:ti&u.. wrsay~ .J[ ~W:u.un

oo:1lndclci. '!I::urva S1l1-, ~\:: ve 'bd]i bit m:ik,'1lIr ismscaknr. Sdn:pnmun orblm. i~sinde1ci yaydmDS~ sesin mbam i~risinde yaydma hlZln!ia ~ o~. ~W; EA.Z Ide pistonun 6nftndeki tw1ti. M~g~ .s:da§DLB 'Vc;: rsmma:yl scmbo1ize 'ctmct fizc;:re' komn~r. ~imdi pistonen ivmesiaia a.evam crngin.i d~Quclim.. Ddw un.m

'1..- Ii" . ~~1.1_ ,...I.~" 1..:."':_. a ~ ~1~ ~ __ L ..J'_L_ '..1I.l .. _..J! L':_ b

JJit neer ard1.U!i.. tarmwgJ iem. LAIIJ!I.i;ClSllIC '!;;A. o.~~ <t;,J..WlLi:L ~w.}~ mr S,1~~ma ve

1~ o.la.caE;1 kesindir,

Mqrd:;o te.r.modirutrnik. I~ knlI.a.ruuak:hava i~ ~ oraa,mn funb)'U1l;LJ; olarak, ~k. ~hesUWl hmru (Ol eephe ~ ki

~.r;rf~n'-- ~""m 0N) ve ~u S1~gl.(Tl) ~e ~

Din,gin ortam Po

To

.8 ak cep_h esiiUleA·i ,lUrllm Pl

11.

nn» 2 5 S IO 20

11 ( !tIfi..;;,·!6,.. ~-=D:..L:lmA=·~s )1;.... ~......:_ Wi::;;....~' ~(~~·~~l;...,.,· ....-----.

63 451 115

209 698 452

345 &1.5 6V

432 978 725

853 1369 109.5

~Cl .ma:ddc:mloRu ~de c~ ~1m. demmlan" 3dil.l.1~ de ki gibi vcri1me11edir. BUJl& g5re ddo~ el.emBJllan;

i) ~kecph~ ii) ~zonu

..... ,'''J'l..o.,t ........... .,.,,~

lH} ....:r~tui:.;JJ'1O.Iil IDnU

iv) GiIz urunler zonu

Her ~C1. . mBdd~ dciiJik d~D fiWlU uzuclUgll V'Imhr. Bll pemmctre pa&j1.C1 msddderiiQ ~ ~,an. hir. ,d~d1r~

4) Slf;J'4 .lJi:rmr: ] 1~Tm!ddcnW du dcl.iklcnt.o. ·ku11smbp.. ~'nm bmJmldtt~ S~ dirc-Uyli ol:m'ak tanrmlumhir ~1Cm.t!1

d-ilt:-1- ~ - .:II. 2.' ;I ..:1 ..... _.11::1 .. 11 • 'L __ ll _.lI: ·t.=1._L.... .... ~. •

:ml:u _ dn:.. 1;m1,:l.'C en az ~ ~ p.a;ftN1lfNH ~en(JUl'JlllmnUtm ~W;gC$:l

gaebnek!:edir.

~

:!Ii

fiDl. - cnVtogr ~blg.lttm

§QIii1-=-------_

sm -----

tJO -~------,

wmD r--.--~--~_,J

It--~~-~-_I

.t--~~--____J Dlt---~· ..... ~~

I .••.

, 6.J Ohijen ,BaItuul: PatIaytC1 'mariddcrio. liuemli ,n:relloitdainden birisid~

rcaksiYO!l] snasmda d~dan oksijoo alma gereksini mlerinin o~rur~ Kimya.sal olMak: gerekli oksijen bilnytleri._ndc vardir, Bu nedenle '~Ct m:Rd.deh~irm ' 1ro!l1l.~o.u mill meydana getiren k:~.m.penentlcrin 'oks-yeo. 1m'!aOiSJ. d'ejcrlcrin<ko h~bnrr. E:geT pa1iay1C1 madticla :rcnksiyon ~ucu. COz,H:zO~S~, 1\12 ~ \rs..."-"~ tam dfmU:j'llnc bu ·patlaylCl madde pozitif oksijcm. bmau'S1J.w ~ptir. 'Ega tam ru reaksiyon ism ~dJm oksijene ihtiyay dl!IYUluna. bu ~Ct madde

......... ",.;f' L_,·· b~l: __ :1.:: ~ 01---=" II!..._·I ,..JH...:I",1,.- un,.....4. ~ ~ __ '11.- •.

n",~ {)K..:i!1JCD . wm:Jsma. :>dlllp!m. '~Jcn ~m:t51 .~.......... .)'"II.JI.lUU.CS1. O~it!lt;i!.!I,L ifru:I.c

edilir,

P'arlayI~ madd.cler OJ1nye1erinde fHzIa oksijen i~ ~YOIl! senucu NO ve N~ gszlan, eg.er U olbijen iyerirse -cO gs:£1 ·oh:Itur. Bu ~ toksiktir. T,gbjk ga:rlan (ru5r:Hik:le CO~NOj( gazlan) minimUe ctm-elr i~ patl~']~ mad&lerin oksijcn. b.i!an.sil. SJOra yatm ol..maJh,

-

NJ,trngliserin gibi a;m d.eng,csQ; pc]~YlCl1ar i~ zaten cbije:n balansa sOz

bJ1l!!lUSl1 dcgi1dir" Yetmi :iOk: ilc '~~da d·etnne wvlm~ .Ama g[ln1lm!l2dc t'!rrdilm '~"'LcdardaG-~em g~o~~_

O~"" ,. +!I ••

- !~~ih.!l.eylia

- bJdirgcyici

'm n..t ... .A ~_ .• ;1. - . - ........... J dl!. i.aLl.unl.C1

3 Nf4N~ + CH2 ~~ 7 H20 + CO:2 +:3 Nl

~dc vl!msl-u.drr~ .B~. ~ cbidqici, ~t indirgC)licili: ~ ~llanh bn;~ TNT~ nitrosdltdl¥ gibi ~ al~~ si,(jknn .silii. patlayu:t olmtynn duyadaruhnC1madddadebillBhihnektedU-~

Oksijen b8]an~ padayta maddderin COiHzOs AlA ve N2 gibi (lcn_gcti .a.rtm\et ~ ~ ~cri [obijcn.~, kcndi ~ 'ivindcki

,.:iIi~A: y_lL._ - 'UI ::..,..... .... :Lj~~. _1:..!_-ln",.....i .....

yI\?~- .... Wll& :(W.l(l:n.J ·! .. ".: ,,"."ila_·~wpozc 'I;!IWU~~

~Jon denklenn Ile, bir atom. oksijcni ~ btm~. Bir 1Itam. objen 16 gr~at oLd,~'~ gOR,. SO ,gr-e! {l~ :flmouymnnitnrt i¢ndc. % 20 y-e ~ecdedir~

o ~ amonyumnitr3tm, obij~,_ halansi .+20 .o1m~. ~~jiim bal.ans . dci~nin ,~~de YCo: dan. (+ ~ po21tll ~t:n~lms. ~t~ ok'5'Uett 'V erdi j" (-'1 neg2lff ~ sistemru QblJ~I1e gerek dllydugunu gOstertr .

.

6 NH4N~ + CH1 + 2Al '~_';;"13 H~Q + COz + 6 N2 + -Ab 10:3

AmQIJ}'Ummlrat % 8~6

Mtm]t % 2~6.

AlumillYUm % 9,8

T.opk:rm 100,0

ormKil1dCl oWugu IU~3ap'L:nnr., Buna gore' aknJen b(l~ a;agldaki raM(ldaki gibi bulu:imr., .

=ft:1i=iiil'd=i1=il!'~~~_-=-=-=%:-- __ . Oh,ije:n IJ~.

ANiti:n 87,6 + 20

M~ ~6 -3423

Alrnninyum 9~'8 ~ '8.9,,0

c:hellilie ~ esash end{lslriycl ~ Il~ obijcn, baLO:ljjjtSl dctmissyonUQ ~ wWunnta._ ge[mcz. Me WC' Ici. ~ c~ gcre-tJen ~ ~i dt1zcyin&J gervdd~' ve d1lfllk:. p«funtliti"JI ~~ De parasal ~yol a;ar~

J\NFO ~ bmwm oidlJjun~ '~ aercPdcn. d\\rtUk '~

• __ I..l' 1-,""::... ~ ~...........:: ... ~_ '1 .. --1.._ .;I. __ t:~,J ~ 1'-11 1

~ ~1j1 o~~nm w..~.u"".LU wwo. ~ UI,JtI!IIlgQmafQSIr~

~ bhn obijenin de ~on. 51Cat1',~mt., az.gt plJ ilc ~ ~robidme oIn.pr~, nedcu cm-. B~, IOky kcadini kah~ smya kadar IdeIiFn rcgJdCT ile 30~taU-; :au dmumlardu., % lS oranmdeJ. cueQi ~ o~ glunjn cdihnckttdlrr Aynca ~ pZlanmD. :lChirli olmastda diler bir baudJbpn_T~

Yme ANFO bn;mulda i1li"lOtun I~ fe:da olnuw, ~UD fD1.IB. 01ml15tfta. ~ CO:! ywe. yine 9Ot: 7dUrl.i ohm CO gazmm cl~ nedcn clu:r~

Y ukm.ds1i gibi almasad a yine cuciji kayIplan sOz konUSIWM. ..

Kom1ya ~ek ipn)ine kimyasal~dg ~ gerehnti:tedir'~ ~ IQIlUCU, ddc cdi1m fq,fl1rCl1eiji;

s- Nx b.T blIgr

o!amk '1Butm1mnmQk;buLr~ 'Bme.du; .

'" &.n Cqal ea •

... N- Rtabiyon irtmlcrin ~ hawoJm .. "R=Gaz~

- "P-' 'Rcabiyon neai:htI r(OK).

-Z,4_.-

1lI[a:rnk ~'lildtr. P::ttlB:YLC1'aruI mgfl! eneriilerinin teorik .ol&rnk. h¢SJ3fJI3!!lInasJ. vey.:Jl (')lfliilincsi sorun olrnamaktadrr. Dcgi~k lit1!:~rde bu dcgcr1C1ri I:mJ:.mak da olaSJ.mr. AIna yeterf degildir - \!~ d,c1ik i~c ye:rlqtiniigimiz. rmdarlLtl ~det degi~. yoS"t.illiukh:l.!l"dl1 o~dugu. i~ birim hac~.da. d~ik m;iktarda. pdlaylCl buluIL'1D8s.l - ~mdm3ZIhr - 0 zamaa, IOzg nt. CD.,ajiyi yo gum uk. il,c ~

isek;

B'~ b-vram bir rn::Uamam patlaYLGL koknnmsn hirim k.esit: .OOB1i1lDWm... hm..m zarn.an i~nde geyen enerji mittaru:lJ i'~ar-~t etm.ektcdir~ Vi! bize oldnkJ? yr:terli bir ~~_parnm,etres:ini vermektedir,

ORNEK..:. .:Sil' proJ£ni1:1 t&J]'I']I1~ bUl:mdmak: ~re tebtik ~~traf ::I~i Ylllnlw:aknr. :4 D" Jirmr.w. % 5'-6 Qr~r.urrda _pQl'cztte. ffere11 0..80 gn'cmJ ~tu:ndab iU'etimi tek1if ermeJr:tedil'. One rlirdilk1eri. kenih ilJ'etimJe;rin1n aynz hBcimdeki deJik ifer1stne d(Jha fazla rmerji myrna olan.agJ, dofu,-.:n ile deIik mnrqimdcn kuanif saglodtb .Jcld!nde.dtr. '1? ... jimm:,ft. %. J 0--12 liramnda pmnzlte r;enm 0 7S W1cnr3' pog-lmWgundaJL1 u~etimii1tn dahOJ iyi deton·a.syorr chetlitI ile daha yaglln ,enerji r~li11i orre mmrilltii.r. J'apJan ,alt;maJar .mm«:u,. iJa ilretimintk kimytttal olamk

~l oIciMkkln bub.wmupur:Oyle ise; -

L: n~!~~ kadw' ~A ~ lariire:.Yi f.I t.rr.mta.th dununa get;mffW". Ama g~1ir bir :JYI1a1:tan rAN. ns» deJona,(P(¥1 hasmn artan .porozit:e ile l!irliJde arl1l:I' .. U1.femniplr. Buna gan 0,81) ycglml.uk ifin D ~ 3200' mc.; 0,75 ~luk i~n .. = 3 BOO mI s b.yIuni71~jtu,-_ Ermlji .n:Jr rna oranian,L

-7!:'-

- 9.t. ~

oiar.ak hesaplanabilmclctedir_ lll'Jyleldte '1jIiY J:;alite:inin .¥ak.latd: % 10 oramnda dah'a kr.Ivvetli ,oldugu buhJnabilmdctedir.

Ne var kiv buraya ~' ~.tdtnimrzdA, bir ~"lcmm b:vvd:iW, belidcmeye yet£rh degi!dir. ~~,

10 ..... 1..- ... :;.,.............,_ ... l .. t. iltt m· ~ ... ~l'Un~~" -.

n __ ,I_...'!'. ....-"'_'J • • t..~~~

~ ~yon. gaz. w.~ennm. 1ililL~

- % 92-94 dinamit~= ]))0

... ANFO 'kuvvm ,=._ 075

. . .~

~ Gum D A.bvveti ~~ O~OO

glmnktMhr.

~mdcmek'tc yElfm"'~. 8m: b~ kIyBlamadan hard;;ct ile, 'birbirinin ymm '~ ~c~ waddL: ~ ve tniktar h~ama~ ~ y:mdbct olact!br. Sir pstJatma mnbendisinm bu bnuda 'fOk g~ bpsamh ~ yapmPSI. gerekm.dttedirr

~\ IT' -=:...::: l. £I ¥I~_;;, .... __ .J..1!_ . ..1 l1li."............. 1- .. 1M - •.

CiI'; .ar,!J:~ yap: c ~}M.L ~ ~~J'~I.Ltuiti.D. 01'~ Pll!I.llIllm1 pptIr.

KapsfUe duymh clmayan .~ Kritik ~ yok bAyOk oJahilir.

p3l~aj!'1'~:m.m koloilu boyunca tek yone hareket eden detonasycn eepbcsi.m.c:. df)na~iilc. DOIlr[1~ilrn SlIa'uuda. boyud~! daha once mGc:ledi~ .§ok cqJh~ ~k ZQIIlli IIjI·C detonasyon ZOI]U elerrHIif:1[an(Lm Ql11i~Jn.U nygur; Ci~yahi.lir~ ~k btl ,~ap patla:flcaJar l~in kritik ~ olarak tannnlanmaktadrr, Btl taP.tn· :.dll..li~da detonasyona u:gnmarlar) 'lcya reaksiyon b~kr~ bile 9Jk ynv~ olur ve fOk ~3h~ S01[ei" .

.

Kritik ~p degerieri brn p~y]ctbr i~in 9Jk: krJl~.1lkmr ve pratik o[ank. sifir kabul edilir. (FEIN~ Kuqllllarid gi:bi). E u nedmOedir k:l bu. pHfi'aY:H;;ll~ !iru vcya kapsi11 yapumnda rahathkla ku~{arubnar~ Saf amonyumllib¥ if.in bitik S'-3P 250 mnt CiVanndru:hrL Mamt,. aluminyum gmt ma.ddelerin kmlfJ1lE!i1 ile bn dci'cl: 30 tum

j __ . ..J.~._ . ...iI ]~ d' tl.,..,."'-';'~U'- 1 .. : k._ ii~1:- kulI· adak:i 'h-..{;1..

ye 1!i,j:!U.i:U. afi~e~e. IT. ~.i:ILlWl· ii..J. i •. izln~ !lU:W.tcai"ml[vTr~~ ti~ tam.

(cabiyo.nll. etkilemektedir. l.anwn zmrum. kuyi'ik ~~h deli~ dip delik kalmMl ,e pa1i:ml~ A-NFO guruhnesi bu. uedenledir,

Yinc,' deneyirnli ate~t1enn UZILm deW~di~ birden. -&da yemleme n.o~ kuUarunas:~ nedenini bilmeselerde detonasY'tuurn. siirekl mligini sagl.3ma ama<cma YODdiktir~

9) D.uyarbhk_= Pad:lY1CI maddeuin de.to~-youa girebiImesi .t~in ~td1i. afun fizibe] e.tkiyi (wlmm;[U)J. cneli~ hasmoc; veya. gU~.) null.+ ricari. ptb)taAu hl~~iU~ d~.:'~h olanler ve yemJemc ~mu duyarh olsn1.M ¢dU:rde aci temd gruoo

fiyriUt. .

-07-

10) lJW14JJI XfHrilim OncdMc kap:ali bir htlLnnda, ~LfhnlUl nedeni iie, patJaytcI gaz~ruulcrinin icimyasal Yap1!il hayati O'mcm, 8.0 skrmcktaii r, Da.ba ~~ pallatm.:l sonrasi g.az ilrlI.nlerin.in ~nemli bsmn:un su bllb~ karhondiobit,V'e azot [3iZlanndan olu~tl1gu helirtll~ti 'Yl-ned.e;

- PalliI'j'tC!l foTIlll.ill.WJci1:: im.alat, ncd.cni ilc ~malm~

- ~]am,a 51If!SJ_nd,a bozulmw.

- UYB\d~, H)'uaklarum (Su.-gib~ y~emre kmrvcti gibi)

nedenler ile pa!blm..a SO~ olusan 8JLZ i)-Crisinde kmkmmouoksit ,l!IZOtoksit ve fmJtdio~ gib! zehirli ~ da gm1al~b.ilimtkt:edir~ Blml~ 1~de N~ -V~. co ~-Gk :zehirli gazlar olarnk. biliamektedir, Y WllruJlen ~~ N0:2 Rill CO dan 6.,5 bt d::ilia etkin bir z.chirlcyici oldu.guau ortaya koym~L YeT alb_nda l'lillarllJacak p8rlnyICI maddelerin dumaa tIa9fi kusyonu yapililllrtrr- ,Bi'cbd IOi~,jine gOre ynpl1an .mJl.cllama da;

- Dumsn kJlast I-:=- 23 lt1k:g dan az z:emru gaz (CO + NOV,

_, Duman kitlSl 2 ;> 25 - 50 ]i.I'kg ID"M} zehirf saz (CO +N~) - D~p.m k:lasi. 3-~> SO -1 GO ltlk,g a:rasJ, :rehmi g~ (CO +N00

k1~~ bclITtil~. Bunlardan 2 ve 3 numarah k1'a:slann yer' wtm,da b:swll'ikk kWlandmamasl gerekir, Bazi bill ka.:ymUd~a gore annosferde ron verilen konsantrasyonlen;

CO Vwm 100 ppm N~ -l9m 5ppm

'Fubrika n.relimi ~ dinamiti« yerme ball nygu1am:acdar~ ANFO kulbfam;a ejjlimindedirl.cr. ANFO nun ~da obiiJen, bWanmlllm DC dcnli lm~, oldn~ ilgii ha:Jbk a1bnda deihLEui:Jdk Ktmu rO:zerin& ~ devam etmesi 'We ANFO tum. kuJhuum1 olasJ. clmerkla bernhcr;

gibi o;taylam oogh 0I1arak CO V~ NO:! Q'btPIDUl ka9n 11m :liZ olmal..'tBJdlt.

~, gdvenliginin, bir pat1:mna w.Ohendisinin bir numarah gQrn'V~ olrruts. nrocw. ile, paililyL~ madde s~i!mindeJ' ~klLamaya.. rtt--$:PUU, IQlayJann ]~l~ ~tmda harckrt edilm.elidir~

Ll] Rill 0mri1: PatlaYIQ maddenin stoldanabilmc 0lnIild1lr~ De~k: ~ nUl.cldeI~rin bilqimJ: ~Laa pu:ia}iOl: nmddd~~ zamaala .~ ~~ Tam bit- 'bawl-rna ·oln~ .O:u~.padl!!ma brnttcrleri dcgi¥mC:Yc ~I.ar. Onmili olaa patlayrcmm gt'Lvemigini yWmcm~w-~ 'ORtici gilvenli rsf ommnil YC ~1ll1anm ~kbmu& 20 run dadtt. K,riU:mlCmmn1l s.tok ~·csiW bw;a gOr:c d~emesi a·nero ~idlr.