JACQUES B'ERGIEA

LiDetli litaplar

Cevl reo :Vedat GOIfen ,0 RETO RK

- Les Livres Maudits-

Bu .serln Blrincl "Be.· HakkJ

.... tapal'lk Tetkllder v.

Ilml ka,tlnnalar Deme§Ine AlnlB

Kapak DOzenl:

Can SOMER

\

TA, Matb •••• IsTANBUL -1881

1C;INDEKiLER

Sayf.

ONSOZ (Kara CQppeliler) 7

1 Toth Kltabl III II III III ••• " ,. • '" " It , .. • • .. • .. 10

2 IskenderJye'de yok oJan .. .. . .. . .. . 20

3 Dzyan dOrtlaklerl 0, , , • , , , • . . . . . . . . . . . 28

4 Rahlp Trltheme'in sirra 37

5 John Dee'nin kara aynada gOrdOgO 45

6 Voynich elya~masl 53

7 Mathers elyazmasl 61

8 Deli eden kitap: ExcaUbur to.. . .. . .. . .. .. 70

•

9 Profes6r FllJppov sorunu 79

1.0 Clft sarmal .. " .. ., I -II I II ill" I II .. "'" t ,. ,a...... 87

Son sOz I , III it' t " t • I " • I '" '" 93

3

ONSOZ

KARA COPPELILER

Bilgiye karst bir Kutsal Blrlesrne'nln, bazl siriarl yok eHirmek i(:in diizenlenmf, bir birlikte yonetim,in bulunduqunu dusunmek gercekdl~1 gibi gelir. Oysa. bu varsayrm bGyGk nazi komplosundan daha gerc;ek4 drs: degildir. Yalnrz slmdl Kara Tarikat orgutunun ne derece tam, Oyelerinin dunyarun tum Ulkelerinde ne derece cok, ve bu komplonun ne derece basarrya ulaerme olduqunu anlryoruz.

Bunun lcindlr ki daha eski bir kornplonunvarsayrrrum oneel olarak reddetmek gerekmez.

Batun tarih boyunca dOzenlice ortadan kaldinlrrus olan lanetli kitabm konusu blrcok yazan, H. P. tovecraft'r, Sax Hohmer'l, Edgar Wallace', esinledi kuskusuz. Bununla birlikte. bu konu bir yazrn konusu degildir yalruzca, Bu dilzenli yok etme 0 derece deger tasrr ki tnsana ozgO bilginin cok hrzhqellarneslnl enqellemeqt amaclayan surekII bir komplonun olup olmadlgl sarulabilir. Coleridge boyle bir kornplanun olduguna tnanrmet: ve. Oye(erine c Porlock'tan klsller» dlyordu. Bu ad ona Porlock k6yOnden gelen ve onu yaptl91 cok onernlt bir i~i sonuclandrrmastru enqelleyen blr klslntn ziyaretlnl dusunduruyordu.

Batl tarlhlnde olduqu kadar Cin ya da Hint tarihinde de bu entrikanrn izleri bulunur. Bundan dolayi bu lanetl i kltaplann baztlari uzerinde ve bunlarm dusmanlan konusunda gerekli her sorusturrnayr bir

araya getirmek bize zorunlu gorOndO. I

Once lanetll kitaplarm blrkac sagtam ornegini verelim. 1885'te, yazar Saint - Yves d'Alveydre son kltabrru ortadan kaldrrmak lcln bir buyruk ahr, yoksa .ceaast olOmdur: Mission de ('I.-.de en Europe et Mission de I 'Europe en Asie. La question des Mahatmas at sa sclutlon, (1)

(0 Avrupstds Hind Misyonu, Asya'da Hind Misyonu, Mahatma'iar Sorunu ve C6zumO

7

LANEn.1 KITAPlA.lt.

Saint - Yves d'Alveydre bu buyruga boyun egdi. Bununla blrllkte, blr nusha yrkrmdan kurtuldu va yaymci Dorbon agabey, 1909'ds,' bu tek nOshadan baslayarak bunu, eok smrrh sayida. yenlden bastr. Oysa, 1940'da Almanlar, Fransa'ya ve Paris'e geldiklerinde. bulduklan bu baskirnn bOtOn rulshalanm yaktllar.

1897'de, yazar Stanislas de Gualta'rnn mtrascrlarr, arstvlerlnl 01- dugu gibi, yazann kara bOyD konusunda yaYlnlanmaml~ dart elyazma .. srru da yok etmek buyrugunu aldrlar, yoksa cezasi oJ.OmdO. Buyruk yerinegetirildi. bu elyazmalannden hic;bir '~ey kalmadt geriye.

1933'te, nazller Almanya'da GOI- Hac'lar Ostiine Die Rosenkreu· zer, Zur Geschichte einer Reformation (1) kltabrrun nushalarmm hep-

sini yakiyorlar. '

1970'de bu kitabrn bir baskrst yeniden crkryor ama bu baakrrun ger~ek kitaba benzer olduqunu hlcblr sey gostermiyor.

Bu ornekleri c;ogaltabilirdlm ama, bu kltabrn akl~u ic;inde bunlan yeterl i sayrda bu lacaglz.

Bu rAnetH kltaplarm dusmanlen kimdJr? -Kara COppeliler. diye'cegim bir topluluqun varlagm, dO~Qnelim. Biitun Planete ~ yanlls. ya de Planete - karsrn '(2) konferanslarmda. ugursliz gCirilntl,IO blr karanhk kl,ilertaklm.m. hep aym klsllerl gorOnce bu adlandtrrna dO~Oncesf ka .. fama takrldr, Bu kara cuppelllerln uygarhk kadar eskt olduklanru du~(j· nOyorum; Oyeleri arasinda Fransrz vazan Joseph de Malatre'i vt:t Rusya'nm Nicolas ll'sl sayrlablllr sarunrn.

Bence, bunlnnn roller. bilginin ~ok hlzh va c;ok geni, bfr yay.h,.rn, bizden once geien uygarhklarl Ylklmlarlna giitOren yaYlh,. 6nlemektir. Bu uyqarhklann iziyle blrllkte, btze, llkesl bilginin korkun~ telllikeli olabildigini ortaya atmag8 dayanan bir gelenek kalrmsnr, bence. BOyOnOn ve slmyarun saklarus yonteml,eri. sankl, bu gor(j~le blrleslr.

Cagda~ bilimin. buqiin, blzzat kendislni klrnt zaman cok tehllkeIi olduqunu kabul ettigi de gorOlebllir. College de France profesorll, Michel ~lIagat, Qagda~ sllahlanrnalarla ilgili ortak hir yaprtta (Flam~ marion) daha yakmda sovle diyordu: «ButOn blllrnln (anetli orCJugunu kabul etmek gereki~ belkl.»

Buyuk Fransrz maternatlkclsl A. Grothendieck Survivre bOlteninin son sayrsmda bllimin olast sonuclan konusunda sunu yazryor : .Hele

(1) Rozkruva -GGlllihsy: Tarlkan.

(2) Planets (Gezegen), yazann L. Pauwels He kurdugu blr ayhk dergrnln adr, ,Cev.

8

9

KARA CUPPELtLER

gelecek on yrllarda Insanhqm (uQ milyar Insan. Uft mllyar yrlhk blyolojik evrim ... l ortadan silinmesinin 0iaSII19rnl dusunursenlz. bu anlasrlmayacak kadar korkunc ~ey, cosku verici kapsam ofarak keslnltkle bos, clddlya ahnmasi oyleyse olanaksrz bir kavramdrr. Ocret arnslan lcln, SOZ QzgOrlugu icln, universitede seclrne karst. kentsoyluluqa, i9~ kl d(j~kOnIOgOne, tHOrn cezasrna, kansere, Irk<;lllga karst ~ gerektigin~ de Vietnam savasrna ya da krsaca savasa karst savasiyoruz. Va yeryuzunde yasamm ortadan kaldmhsr? Bu herbirimizin anlayrsrru asar, bir .gerc;ekle~emez.dir. Bu arada, bulablldlqlmlz en karst . etki alan blr konuya basvurarak kolay sonuclar aramaktan huylanarak, hemen hemen bundan soz etmekten utaruyoruz.»

Ve gene: ,

-Yeryuzu'nde butunyasamm yok olmasi tehlikesiyle kar~lla~tlgl~ rruz bugOn, bu aynr akrl almaz lsleyls bu tehlikenin gergekle~mesini · ve butun Olkelerin aydtn ve bilimle ugra~an -seckln-lert de lclnde 01- - mak ilzare, i9imizden gogunun gerekli savunma tepkilerini engelliyor. YOksek bir caba ve boylesl yasaklayicr tsleylslerde bilinc;fenmeyle bu tehlikenin atlatrlrnrs clablldlqlnl umabilirlz yalntzca .•

Bu metnln yazllml~ oldugundan bu yana, ve daha yakrnlarda, blIImsel kongrelerde bu J cok tehlikell bulgularrn sansOr edllmls ya da ortadan kaldrnlrrus olmasrnrn gerektigi dusuncestntn yaYlldrglnJ srk srk duydum. Bu yrhn baslanqrcmda, Association angla;ise pour l'avancement des sciences (1) toplannsmda, Insan tOrOnOn blrcok cesltlnln aynr blclrnde zeki olrnadrq: 01a81119101 sansOr edecek oh;Ode bOyle blr bulgu ornek dlye gosterildi. BOtOn onde gelen bilglnler boyle bir butgunun yayrnma her yolla enger olmanrn gerektigi oranlarda Irkgthgl korukleyeceqlnl bildirdiler. Cyleyse gOn0l110z0n bazi seckln btlotnle-tnin -Kara COppeliler" smrfrna katlldlgl oldukca iyi gorulecekti.

Uydurma denen bilimlerde. seve seve bilimler • otesl adrru verdlklerlmde ofdugu kadar sasmaa denen bilimlerde de bu aciklanmayacak kadar tehllkell bulgularrn bulundujiuqercekten ortaya crkar.

Ama pek uzun zarnandir tehllkeli bulqulari lcsren kltaplarrn ya da

I

belgelerin yontemlice yok edllisl. o.nceden ya da tam vaymlamslan

.slrasrnda uypulandr. BOtOn tarih boyunca bu boyle yOrOmil~tOr. lste gostermege yah'$8caglmlz budur.

-,

(1) l"gIHz Blltrn Geltstlrme Oernegi

1

TOTH KiTABI

OnlO ingiHz arkeolog, Sir Mortimer Wheeler. soyle yazablldi, -Arkeolojl bir bilim degil de bir kangiitmedir.»

Hrcbir yerde, bu kesinleme rornantlk arkeologlarfa klaslk arkeologJarm kryasrya carprstrklan Mrstr arkeolojisi alarundan daha qercek de- 9i Idir. Klasik' arkeologlara gore, Mrsrr arkeolojisi hlcblr sorun yaratmaz ve burada neolotikten daha Ilerl blr uygarlrk blclrnlne sureklt bir gec;i~, kesinJikle dogal blclrnde gerc;ekle~,en geci$, gorOllir. Tersine romantik arkeologlar Icln, resmi arkeoloji topluluguna baglr olmayan bagrffislz arastrrmacrlar lcln de, Misrr'in eskiligi cok daha onernlldlr ve QozGlmeyen sorunlar saruldrjnndan cok daha fazladrr. Klasik Mrsrr arkeolojisinin bu dusmanlan arasrnda, iki adr, Rene Schwaller de lubicz'le C. Daly King'j sececeqirn .. 1891 'de dojian ve 1961 'de olen llkl, ozelllkle, Aor, Adam, l'homme rouge (piyasa drsr ozel bask" 1925); L'appel du feu (ptyasa dl.,?' o~el baski): Aor, sa vie, son oeuvre (Paris, Colombe Yaymlan, 1963); La roi de la theccratle pharacnlque [Paris, Flammcrion, 1961}; le miraele egyptien (PariS. Flammarion, .1963);Le temple de. l'hemrne, Apet du Sud a Louksor'u (Dervy'de depoda, Paris, 1957, 3 cllt): Marseille'de Cahiers du SlId'lerde, hele 358. sayrdaki degl~ik yazilar gibi Propos sur esoterlsme et symbolisme'i (Paris, La Colombe. 1960) yazdr. Once Matisse'in ogrencisi, ressam oldu. BOyuk savas srrasmda. orduda kimyagerdi, kimya da OlJU simyaya goturdu, 80ylece Gececiler Kard.e~ligi diye bir topluluk kurdu. Ozelllkle Henri de Regnier, Paul Fort, Andre Spire, Henrl Barbusse, Vincent d'lndy, Antoine Bourdel, Fernand Leger ve George Polti bu topluluqun arasrnda bulunuyordu.

Bu topluluqun lclnde, kapalr bir ezoterik kurul, Gizemci Tekrardogu~ Tarlkan Kardeslerl, batan uygarlrklarmki gibi belirli bir sayrda sorunu inceliyordu. Saint - Moritz'e, sonra Palma de Majorque'a, daha sonra Loukson'a yerlesen Schwaller de Lublcz, Mlsrr'rn srrlanru inceledi.

10

11

TOTH KtTABl

Alexandre Varilla gibl belli bir sayrda mrsrrblllrnct on un gorO$ij~ nu izledi; otektler, tersine, bu g6rO~e ~iddetle kars: crknlar ve slrndiye kadar sOrup gelen blr kangOtmedir besladr.

C. Daly King'e gelince, ustellk cok resrnl, rnaddect, ruhbilimci, anqlo- saksan Olkelerinin ogretiminde okunan, Beyond Behaviourism (1927), Integrative Psychology (W. M. -e H. E.H. Marston'la ortaklasa (1931), bir de The psychology of consciousness (1932) gibi Oe kiastk kltabrn yazan blr bilgindir bu.

C. Dafy King 1946'da Yale'de uykuda olusan elektromagnetik 01- gular konusunda bir fizik doktora tezl verdi. Derken yOksek blllnc durumlarma, geli~meleri srrasinda insanm 0la9an uyaruklrktan cok uyanrk oldugu durumlara egildi, bu cahsrna baska bir klaslk kitapla, The states of human consciousness'le (University Books, N Y 1963) sonucland •.

Bu kltabm provalarrm dilzeltlrken ve eski Mrsrr'da dij~Once blllrnJeri Ozerine onemllblr yaprt haztrlarken aldli (1).

SchwalJer de Lubicz'le C. Daly King arasmdakt belki tek ortak nokta, bilimsel bilgilerinin yOksek dOzeyidir. Bu bakrrndan, bu 90k degl~rk iki kafa temel lki sonucta blrleslr. Once, Mlslr uygarhgrnln, en azmdan 20.000. belki 40.000 yilhk ilginc; eskiligi; ote yandan, eski MIsrr'de. insan zihni konusunda oldugu kadar dl~ evren konusunda da bflgilerin ilerl durumu. Bu gorG~(j resmi arkeolojininkiyle karsrlaetrralrrn. Resmi arkeolojlye gore. 6000 YII once Mrsrrhlar henuz ilkel oymak Oyeleriydi. Resmi arkeologlarrn 6nemli ve tarunrnrs bir yorumcuSU, Leonard Cottrell, The Penguin book of lost worlds'da, sayfa 1S'de, suntan yazmada : «Nil kryrsrnda yasayan bu yarr- arap oymaklan YI_ g'~lmlnl, cok krsa bir zemanda, 3000 yrl suren cok uygar blr Devlet'e cevlren birsey oldu. Bu olanrn ozelligine gelince, elbette ki c;:ozmege calreabtlirtz. Ama arkeolojik karutlar bize blrcok ipucu verlr ve yannki bulgularm bosluklan dolduracaklan umLilabi I lr.»

Romantik arkeologlarla aykrn goru:;;IO arkeologlar buna karsrlrk olarak htcblr zaman bu kaba degi~imin olrnadrqmr ileri suruyorlar. Bunlara gOre, MISlr uygarllglnln Yeni - Gine'deki ilkellerln (:agda~lart-

(1) Soylentiye gore, savastan once Fransa'da Emprelnte kolekslyonunda cevrilen polls romanlannm yazan gene C. Daly King·ml~.

LANETL1K1TAPLAR

rmz olrnalan glbi, kendl cagda~lan olan tlkellerle keslnlikle hlcblr ilgisl yoktur. Bunlara gore, Mlsl' uygarhglnln kaynaklarl ba,kadlr ve bu kaynaklar heniiz bulunmamu~t.,.

OzgOr Afrika'daki arkeologlarm t;ogu bu karudadir ve ic;lerinden klmilerl eski Mrsrrhlar'm Zenciler olduklanrn. Misrr'm gizli kaynaklanrn Afrika'da -da ararnak gerektigini bile dQ~Qnurler.

I

TothKltabi sorununu incelemek lein bu cok eski bir Mls!r - oncest

uygarlrgl varsayrmma baglanmak gerekir.

Toth, edlndlqlrnlz butun Mlslr belgelerine gore, Mrsir'dan once gelen Insandan daha kutsal bir mitologya kislsldir. MISlf uygarllgrnm dogu~unun baslanqrcmda, rahiplerle flravunlann elinde baska dunyalarm tum srrlanru kapsarrua ve sahiplerine pek bOyOk gOQler vermls olacak alan belki de bir tomardan ya da blr Ylgm yapraktan olusma loth Kitabl olmus olacakn ..

i. O. 2500'de Mrarrhlar yazi yazlyorlar ve kitaplar kalems ahyorlardr. Bu kltaplar papirOse yazrlmrstrr. Kitap dernek anlarruna gelen bibl SQzcOgO papirOs tomarlarmrn onemli drssatrrn llrnam alan Lubnan'dak! Byblos ltmarurun adrndan gellr. i. O. 2S0Cl'deki Mrsrr yazrrunda bilim ve trp kltaplan, dinsel metinler. elyazmalan ve kurgu - bilim yapitlan bile bulunur.

Hele, Keops'un babasr, firavun Snofru'nun serOvenferinin oykOsO ssslz bulqular, devler va makinalarla gerc;ek bir du~gijc(j romamdrr. GOnOmuzde yaymlanmrs olabllirdi.

Toth Kitabl Oyleyse blrcok kez gizli gizli kopya edHen ve eskifi~1 10000 ya da belki de 20000 yila dek uzanan cok eski bir papirOs olarak gorUlebiliyordu. Arna samut blr nesne hlcblr blclmde bir simge degildfr.

Daha c;ok ateste yakrlrms olabilen somut nesne, oyleyse. Basrna gelenin ne olduqunu gorecegiz.

Once Toth'un kendisini ele alalrm, Ba~1 btr ibis kusunun basr olan bir insan yaratrgl olarak tasanmlanrmsnr, Elinde bir karnrs kalemle parsomen Q~erine yazmak ieln kullanrlan 0 mOrekkebin bir paletini tutar. Oteki Iki simgesi ay ve sebektlr. En esk'i gelenege gore. yazryl bulrnus ve tannlann bfitOn toplantrlarmda yazmanlrk etmls.

Az ~eyl bilinen Hermopolls kentlnin ve uzerlerlnde daha da az ~ey

12

13

. TOTH KITABI

bilinen yeraln OIkelerlnin uyesidir. Toth sonradan, Hermes'le ozde~le'8 rnlstlr (1).

fnsanhga yazlyl iletlyor, sonra temel birkitap, 0 OnlO loth Kitab.'m, batOn eski kltaplar arasmda eskl, smtrstz gueun gizemini de lceren kl .. tabi yazryor.

Okunan ve 186S'de Paris'te yayrnlanan Turis paplrusunde bu kitaba ilk imagorOlur, Bu papiriis firavuna karst buyO 10 bir entrlkayr, yuzle. rine gore yaprhnrs balmumundan heykeller yoluyla bashcadanrsmanIanni oldugu gibifiravunu da bOyOyle ortadan kaldirrnayi amaelayan entrtkayi anlatrr, Cezalandirma korkunc olmus, Saray'rn kirk subayryla aln soylu kadrru oltlrne mahkOm olrnus ve oldurOlmuf .. ObOrler! kendllerinl zehlrlemlsler. Lanetli Toth kltabi ilk kez 0 zaman yakrlmrs,

Bu kitap daha sonra Mrsrr tarihinde Ramses ll'nln oglu, Khanuaa'm ellerinde gorOlOyor. Sir yazrcmmktnden degil de, Toth'un kendi ellnden cikan gercek nushay: ele geQlrrni!? olacakn. Belgelere gore bu kltap gune~i yuz yuze gormek 01ana91n1 verlyormus. YeryOzQ, deniz ve gok cisimlerine lllskln guci.i duzenltyormus. Aralarmda anlasmak lcln hay .. vanlann kullandiklari, gizli yetenekleri yorumlamak gueOnO gosteriyorrnus, OIUierl dlrlltrnek, uzaktan etkl yapmak olanaqrm saghyormu~. Tarlhsel Mlslr belgelerinde bOtOn bunlar bize anlatrtrmstrr.:

Boyle bir kitap, kuskusuz dayanrlmaz bir tehllkadlr. Khanuas gercek kltabi yakryor ya da yaktlglm Uerl suruyor. Ayru metin bu atestan dogma kitabrn atesle yak olmaz olduqunu saylediginden, seruven oy· leyse c;eli.~iktir. Arna bu -yok olma- ger<;ekle~tiyse bile, aneak geylel· dir. Kitap Metternich dlkllltasrrnn, Mehmet Ali Pasa'ca Metternlch'e sunulrnus oldugundan boyle anrlan dlkllltasm Ozerfndeki yazitlarda gene ortaya crkiyor. Bu dlkllltas 182S'de bulunmus olup I. C. 360'dan kalmadrr, MISlr tarihi bakimmdan, bu oyleyse yeni bir belqedlr. Ayrrea bu dlkllltaam akreplerin tsrrrnaetna. gOt;lOkle kanrtlanabllen etkiye karst, Avusturya'da az - bulunan akreplert korudugu goruluyor. Bu dlkllltas her halde fie; yuzu askm tannyr, lclerlnda baska yrldrzlann cevrestnde dolanan gezegenlerin tannlarrm da temsll edlyor - hlcbtr ~ey uydurmu-

(1) •. " Ay - tann.; Mtstrillar Cehutl derlerrnts Thoth bic;lmiflde de yazillyor ...

Her,eyl yarata n, yazlYI bulan. ruhlarm gOnahlarml terazlyle tartan odur. Yunanhlar onu Hermes'le blr tutrnuslardrr ... Arab'larda ldrls peygamber olarak bllinir.

LANijTLl KlTAPLAR

yorum, Metternich dtkllttasmm yani okuyucularmm c;ogu tasm kurqublllrn yazarlarmr Jlgilendirdigini ileri suruyor.

Toth ta, bu dlkllltas uzerfnde, kendi -kltabrru yaktlQlnI ve Set ,eytarnru (1) ve kotGIOgun yedi efendlsini uzakla~trrdlglOl blldiriyor.

Sorun bu kez sonuca baglanml~ gorOnOyor. i. O. 360 YllrndaToth Kltabl torenle yakrlrmsnr, Arna uydurma 6ykO gene de yuruyor. i. O.

- a~agl yukan 30Q'den baslayarak, Toth'un bu kez simyanrn kurucusu, Hermes Trismegisthos'la (2) ozde~le~mi~ oJarak ortaya clktlgl garOIO- ' yor. Ozelllkle iskenderiye'de, her saygl goren buyucu. elinde .Teth Kftab. oldugunu ileri stlruyor' ama, kitabm kendisinln ortaya (_IlktlQI hie; go. rtilrnuyor : bir bOyueO kltabr ellnde bulundurmakla ovOndO mil, bir tersIlk i~ini bozuyor.

i. O. I. yuzYlhn baslanqicryla i. S. ikinci yuzYlhn sonu arasmda Corpus hermetleum'u birlikte olusturan coksayida kltap goriiluyor, V. yOzyrldan baslayarak, bu metinler toplanrmstir ve bunlarda gene Toth KItab. Ina basvuruslar gorOluyor ama kltabi bulmak olanaglnl saglayan tek blr OzlO ize rastlanrruyor hleblr zaman. Bu dizinin en OnlO metlnleri Asclepius, Kore Kosmou, vePoimandres adiru ahr, Hepsi Toth kltabrna basvururlar ama, hlcblrl hlcblr zaman ne onu dogrudan dogruya anarlar ne de onu incelemek yolunu gosterirler.

Bununla birlikte Ascleplus batan uygarllklann gueOne ili~kin garlp benzetmeler tasrr :

«Atalartmrz tannlar yaratrnak sanatrm bulmustu, Heykeller yapnlar ve canlar yaratmayi bllmedlklerlnden, seytanlarla meleklerln ruhlanru Cag1rlp bunlarr kutsal Sir sayesinde tanrrlann goruntUlerine yerlestlrdller, oyle ki bu heykerter iyillk ve kotOlOk yapmak gucOnu kazandrlar.»

MISlr tanrrlan va Toth'un kendisl de boylece yaranlrms olacakn,

(1) .Karanhklar ~ tann ... Tann Gebeb'ln oglu, Oslrls'le Isls'ln kotOIOk~O karde$l* , dir ... Kardesl Oslrls'l krskarnr va onu 61dOrmege c;ah~ur ...•

(2) .MlslrfJlarm ay tannsi Thot'a Yunanhlann verdigi ad ... Oc kez buyuk Hermes enlammdadtr. Yunanillar onu eskl blr Mlslr kralr, din adam. ve bOyucOIOOOn ku. ruCU8U sayrmslardrr, Yunan lnanelanna gore astrolojl ve simya blltmlertnt de o kurmwil,' Tevrat'a gore 0 altmci kusaktan bir peygamba-rdlr... Kalemle yazi yazan va dikl'iJ dlken, tsrzt, ilk lnsan odur .. "

14

15

'TOTH KtTABI

Kim tarafrndan yaratilml~Jardl? Bu soylenrnts degildir. Mlslr'dsn once gelen biiyiik uygarhkQ8. (6)

. .,

Asclepius'a gore bu tanrrlar lsa'nrn zamamnda gene de vardrlar ve etkindiler: «Libya dagfanndaki bGyGk bir kentte ya~lyorlar ama, fazlasrru soylemeyecegim.lt

. Bu hermetik yazrlar butunO ozelfikle Nock ve Festuqlere'ca bulunmus. Corpus hermeticum'da (Bude dizisi, Paris, 1945 - 54) 'yayrnlanml~ olabilir. Kurgu - bilime lllskin olarak dO$an(HmG~ bile de olsa du~gOca .. nO karncrlamak ozelligi vardrr bu metinlerde. Saint - Augustinus'la baska blrcok tanrrbilimci ve filozof bununla yakrndan ilgilenmi~lerdir.

Bunlar kuekusuz roth Kitabl'm yayan metinferdir. Mlladm V. yuz. yrhndan glinOmOze dek kltap 0 denll srkca gorOliiyor ki baslmclhgm ve fotograf«;lllgrn bulunusundan once bunun nasrl yayilrrua oJdugu 80- rulabillr. Engizisyon kltabi tam otuz kez yaktr, ellerinde Toth Kitabl oldugunu . ortaya atanlarrn basma gelen garip olaylan erralernak lcln de butun bir kltap g~rekirdi.

Ne olursa olsun kitabrn basrlmrs ya da bir yolla c:fogaltllml~ ofduQu

, gorOlmedi. hlcblr zaman. XV. yuzyrldan bu yana garip bir efsane dolasmaga basladr, Bu efsaneye gore, Toth Kltabr'm eJinde bulunduran gizli topluluk bunun bir ozetinl. herkesce anlasrlablltr bir blclrn fi~ takrrrum halka yayrrus olacaktr. Bu fts takrrru OnlO tarot oyunundan baekasi 01- mayacakn. Bu dusunce ilk kez Antoine Court de Gebelin'in blr kltabrn-

. da: Le monde primitif'te enine boyuna acrklanmrstrr. Blllrn adarm, La Rochelle Krralhk Akademlsl Oyesi, Court de Gebelln, bu yapltl dokuz cflt olarak 1773'den 1783'e kadar yaymlandi. Burada Iskenderlye yrkrmmdan kurtulan eski bir Mrsir kltabma varrrus oldugunu ortaya atar, ve bu kitap Ozerine sunu sayler: -Kltap onlann en ilginf; konulardaki tamamen gizli bilgilerini kapsiyordu. Eski Mlslr'm bu kltabi tarotlar oyunudur - buiskambH kagltlarl halinde elimizde vardir.»

Bu parca bana acik gelmiyor. Vazar iskenderiye kltaphjirnda daha once bir tarot oyunu bulunduqunu mu soylernek fstiyor aeaba? Va da Iskenderiye yrkrrmndan kurtulan bir Mrstr kltabmm tarot oyununun blr fi~ takrrru, loth Kitabl'ndaki derslerin blr ozeti oldugunu ortaya dokta. gOnO mil bildirmek istiyor?

(.) Gelenekiere gore Batik AtlantisUygarllgl'nm blr kcionlsl olan Mlsrr. atlantis blltmlertnl blllyorlardr. (A. M. Notu.)

LANETLt KtTAPLAlt

Bu konuda hicbir ~ey bilmiyoruz. Tarot oyununun, ozelltkle yeni ca~da, cok ilginc incelemelerin, bunlar arasmda da, c;agdafjl rassam Baskine'in yazrk ki basrlmadan kalan incelemeslnin ~nusu oldugu bellidir kuekusuz.

Gerc;ekler alamnda kalmak iizre, tarot oyununun 1100'e dogru ortaya t;:lktlgmm gorOldugU soyleneblllr, Oyun 78 kaglttan olusuyordu ve bugOn de gene boyle olusuyor, 52 kaglthk tskambll oyununun va fal acisa yarayan oyunun buradan geldigi de soyleneblllr genel olarak. Bu, kabullenllen dO,Oneelerln t;ogugijti, yanll~ kabul edilen bir dusuncedtr.

Baslanqreta, bu kagltlara nebi denlyordu, peyqarnber anlarnrna gelen Italyanca soz. Tarot sozlinun _kaynag'l bilinmlyor .

..

Tarot sDzOnOn Fransrzca soylenlsl, taro'nun, orta'mn, ya da ordre du temple'm (1) bir c;evirmesi olduqu varsaynm karsrsmda en biiyiik kuskululuk gosterilebillr. Cevirmelerle nereye olursa olsun vanhr, Tampliye"lerin tarotlan alrrus ve benlrnsemls olrnalan clastdtr, ama hlcblr sey onlarm bun Ian cevrelerlne yayml' olduklanru karutlarmyor. Nepoleon III zamanmdakl Miffi Egitim'in kitaphk memuru. Chrlstfan PI~ tols, 1876'd~ crkan, Histoire de 18 Magle'sinde, uygarhglnln orl:8dan kalkismdan once Misir'm en onemli .bilimsel srrlannrn tarotlara geQirifmi, oldugunu VB loth Kitab.'mn ger~eglnln burada bulunduqunu sayler.

Kabul ediyorum ama, Insan biraz daha lnandmct karutlar isterdJ.

Tarotlarm gosterdigl gtbi son derece belirsiz slmqelerda, Insan ne olursa 'olsun bulablllr. gerc;ekten de bulrnustur. Oyleyse durum degi· elnceye kadar, tarotlarla ozetlenen loth Kltabl'nm bu oykOsO bana efsaneyl andmyor gellyor.

XVIII. yOzYllda, sayg. $Josterilen her sarlatan elinde ~oth Kitabl Qldugunu ortays atryor. Hic;biri bunu gostermedi ve bunun i~in t;ogu 182S"e kadar Engizisyon'un odun YlgmJannda yok olrnustur : gerc;ekten 1825'te, Engizisyon ispanya'da gene de ortallgr kaarp kavuruyordu.

XX. yOzYllda oldugu gibi XIX. yOzYllda da, el1erinde papirGs ya da (sOylentiye gore, Gaston Leroux'nun unlii rornarunda, Le 'auteuil ha.,..

(1) .Ordre du temple •• Temple (ampllye] Tartkan. Bu tarlkat, 1119'da, Franslz ,oval· yesl Hugues de Payens ve blrkac; ~Ovalye arkada,lnca kurulmustur, Tartketm amaCl, kutsal kentl, Kudus'u korumakrrua. GOcleri. varhklan 1312'ye kadar silr· mOftCir. Cev.

16

17

rotu klTAIH

t"de. isln f.;ine karr~tlgr gorillen loth Kitab. Oldugunu iJeri sOrecek kadar cok earlatan yak degildir .

.,

Ama kltabi elindeta~;HyanJarln baema gelen olaylar cok karistk oJ. dugundan. kimse kltabi yayrnlamaYI goze alarnazdr,

Sand'grm gibi ve eu kltabrn giistermege c;all~tlgl Ozre, uiuslararasl bir Kara COppeliJer ortakhgl,varsa, bu ortakllk en eski Mrs'r'la .;agda, olmah va 0 zamandan bu yana etkinJigini gostermelidir. roth Kltab,'nrn srrlanm elinde bulunduran 've bu srrlardan yararlanan c;agda~ topJuluk-

,

lara lmada bulunan C. Daly King kadar aglrba~1r yazarlarda. bu konu-

da kaynakc;alar bulunur, C. Daly King Orage'la Gurdjieff'in boylesi top-

'. luluklarrn uyesi' olduklanrn Ilerl ~Oruyor.' Drage'j tanrmadlm arna, bir yaJancl olan Gurdjieff'i tarndrm.

Bu ozel durumda, C. Daly King'in iyi niyeti saskmhk uyandtrabll. di. Bununla birlikte insamn srrf ktstsel cabastyla Mlstr yontemine uy. gun olarak ustlin bilinci kazanmaya ula$amadrgml, kendisine gore de, yonetllmi, olmaksrzrn bu tur bir giri~imi gercekJe~tirmenin son derece tehlikeli olabildigini yazar, Bu g;ri~im en ·a9lr sonuclar dogurabilir, QzelUkle yaralar aeablllr,

'Gene ona gore .bu yontemi yalruz blr nltellklt ve etkileyici ki~iler orgOtO ogretebilir. kaearulen yontem valruzca boyle bir orgutun h;inde tiygulanml~ olablllr. Okuyucuya tek basrna deneylere, kalkl~mamaYI en ciddi blctmde haber veriyorum. Bununla blrllkta, bu yontem insan b' lineinin etkinligi ic;in pratik bir yol acar-.

Boyle blr orgOt varsa, elinde later isternez loth .Kitabl ya da kita ... tan geriye kalarn olabHmelidir. Ve MlsrrlJlar mumyalara uyguladlklanrun ayru koruma yontemrerini peplrass uyguladllars8, bir papirusOn XIX. yuzYIJa kadar kalablldlqlnt, ondan sonra fotografrnrn· <;rkanJml~ olabilecegini d(j~Onrriek hi«; te sacma degildir. AdJ arulan orgOt XIX. yuzYlldan cok once fotografCJJrgJ tarurrus oimadlkca. sorun yoktur.

Cromwell'in kayrn biradeti ve gizlJ polisinin baskam, Thurloa, karanhk odasmda fotografa benzer bir yontem kullanrrns gibi gorCinrJyor.

I

,

Bu rnetlnler t;:ozOfebiidi mi? Burada gene MJslrbilimcilerinin' uyusmazlrgm8 d(j~i.iyoruz. Sax Rohmer resmi MrsJr~ilimcileri ustune sunu yazdi -Insen tumOnO kaynatsaydi da boyle elde edilen akrskarn imbik-

LANETU KlTAPLAR

ten geQirseydi, bir mlkrogram dO~gOcO elde edernezdl.» Bu pek dogru gorunuyor. Hie; degilse 1920'ye dogru hlyoqrollflerl resmi olmayan ger· eekten t;:ozebilir arkeologlaroldu sayrhr .. Schwiller de Lublcz bu glbi . uzmanlardan ders alrnrsa benzer. 0 kadar kt, gizli bilimin blrkac Cige· sinl elinde bulunduran -kOC;Ok bIr topluluqun, i. 6. 1971 yrhnda oldugukadar I. S. 1971 yrhnda da dayarukh varllgl yatsmamaz.

lste, C. Daly King'e gore. bu gizli blltme tltskln bir ornek : «Mlslr'· da, ger~e'k okullar' vardl ve piramitler ic;(nda ders veren okul,BuyDk Okul, ger~ekten onemliydi. Ozelligi gert;ek evren tistUne nesnel, ger· eek bilgiydi. Ogrencil'ere sunulan oJanaklardan biri de, titizlikle hazlr·

, lanan bir ders sayesinde, hepimizin oldugu a,aglhk .. varhklardan, gertrek varhklara donO,tu_rmek Uzre, kendi Hz bedenlerinin dogal ama Ieu.ku edi lemez gorevlerini yerine getirmek. olanaglyd r.

ccBiiyiik Okul sahip olmadlglmlz bir bUimi aydlnhga kavu,turmu,. tu: ruhblllrnsel optik bilimiydi bu. Bu bilim kendilerine g6sterilen bir yuzde yalm2 kiitii olam yansltan aynalar. incelemek olanaglnl veriyor· . duo Bayle bir ayna «ankh- en - maat», gerc;egin aynast adim ahyordu.

Biiyuk Okul'a kabul edilen aday h;in/ .. olan ~e~tl_!.l_!yjnceY8

. ~~ lemizlemi, oldu9!l~~!~.~~!,_a~a Ik hic;bir ,9Y g6rmii-

yordu.Boyle bir ada,y bir duru ayna ustast adim ah.yordu.»

Butun bunlar daha fazlasnu ogrenmek istegini doguruyor. Arna kirnilerinin insanllgm bu bllqller! edlnmeqe hazrr olrnadrqrm dO~undOkle· rl, Kara Ci.ippeliler orgOti.inun de loth Kitabl'nm yaymlanmasiru onlemek lcln hsrseyl yaptlQI anlaerlablllr durumdadrr.

Bu orgut bugOne kadar bunda cok 'basan g()stermi~ glbidlr.

Bu kltabm neyi iQerdigini bllmediqlmden. bir dusunce vermek benkten bilinmeyecek kadar tehlikeli srrlar var olablllr, ruhbilimsel optlk'l srm da bana kuskusuz yazglya bagll gibi geliyor.

~ e bostnancltlar 'da vardir.

Bu boslnanchlara seslenerek. konu drsma da cikarak, Tout Ankh Amon'un rnezanrnn acrhsmda hazir bulunan herkesin ortalama yasam suresl iizerine saglarn bir sayilama yaplldl~ml belirtelim; ortalama olarak yasarnlan yasrtlanrunklnden daha uzun s(jrmQ~t(j. Oyleyse bOtun lanetll mezar ve firavun lanetl 6ykulerini dogrulamakslzm kabul. etmeyelim. Arna Tout Ankh Amon'un rnezan ger~ekten acrlrmst].

18

19

TOTH KtTABl

Ote yandan, «gogiin ve yerln biitOn srrlarim bili~IIJ blldlren herhan .. gl blr MISlr papirOsO gercekte aneak birinci derece denklemlerin coziimOnu tammlar ... Oyleyse loth Kitabl'nm dusmanlanmn 1,1 fazla buyOttukleri rnurnkundur.

Hakh olmalan da mOmkOndOr.

Belli olan ~ey, gerc;ek metnfn destegini ve resminl saglamakla, Toth Kltabr'nrn bir cevlrlsl olsaydr, her yayrmcinm bunu yaymlamadan once duraksayacagldlr. 'Ben bile ...

-,

8610m I'. ek

Nefer-Ka-Ptah, loth Kitabl'nl nasil buldu '

lin Carter'ce bir Golden cities, far antolojisinde arnlan bu safyu .. rek ama gerc;ek oykuyO, Brian Brown'nun The wisdom of the Egyptians'. In da (New York, Brentano's, 1928) buldum.

Nefer-Ka-Ptah eski bir Mlslr rahibi sayeslnde loth Kitabl'mn izini bulmus. Kitap yilanlarla akrepler va ozellikle olOmsuz bir yrlanla saklanmrsrms. Kutulanrms bir dizi kaplara konrnus, bu kaplar bir Irmagm diblnde yatiyormus. Isis rahiblnin, bir buyucOnOn yardrrruyla Nefer-Ka. Ptah, bOyulii bir kaldrracla kutuyu kaldrrrrustr, 0 zaman olOmsuz yrlarn iki parcaya birbirinden yeterince uzak kuma gommO~. 0 zaman kitabm Ilk savfasrru okurnus, gogu, yer'I, bO:jJlugu, daglarl ve denlzl, kuslarm, bahklarm va hayvanlarrn dlllnl kavramis boy Ieee. ikinci sayfayi okurnus ve Gune~tin karanhk gokte parladlglnl ve Gune~'in cevreslnde tanrrlann kendilerinin buyOk gorOntUlerini gormil,.

Bunun Ozerine sarayrna donmO~. yeni bir paplrOsle bir blra c;omle. gr alrms, papiriise Toth Kitabl'nm grzli sozlerlnl yazrrus; bunlan biravla yrkarnrs ve biraYI i-;mi, .BOyUk buyOcOnOn tOm btlgisi bOyfece ona ge~mi,.

Arna Toth alUler ulkesinden (jlkagelmi$ ve korkunc bir sekllde Ocunu alnus. Nefer-Ke-Ptai.'m oglu, sonra Nefer·Ka-Ptah'ln kendlsl ve karrsr olma~ler. Onu blr krral ogfuna yarasrr onurlarla gommu~rer ve . Toth'un glzli kltabt onunla birllkte topragl boylarrus.

Kuskusuz sonsuza dek degil. Cunku Toth Kitabt yuzYI(far boyunca gene gorOluyor. Nefer-Ka-Ptah'in murnyas: lie, loth Kitabr'mn cevrestnf sarmrs olan sonraki bir efsane onun Tyanah Apollonlus'ca yeniden bulunmuselacaguu soylOyor.

2 ISKENDERIVE'DE YOK OlAN

BuyOk iskenderiye kitaplrgmln ortadan kaldmlrst mlladm 646 YIlmda Araplar'ca tamamlanmrs oldu. Ama bu ortadan kaldrrrhs baska YIkrrnlann DnOne gec;mi$t~ ve bu lnarnlmaz bilgi koleksiyonunu yok etrnege yonelik saldm ayrlc~ pek anlarnhdtr.

lskeuderlye kitapflgi Ptolemaios l'ce ya da Ptolemetca Il'ce kurulmus olmah gibi gorOnCiyor. Kentin kendi de. adrrun gosterdigi Ozre. I. O. 331 'Ie 330 basinda Buyuk Iskender'ce kurulrnustu, Kitaphgm butun blltune Ylkllml!? olmasrndan once aradan yaklasrk 1000 YII ge<;ti. t

[skenderlve hh;bir blclrnda tahta kullamlmadan, butun butOne taetan yaprlmrs btr kent olmak bakimmdan dOnyanm ilk kenti oldu belki. Kltaph-k, arastmcrlar lcln ayrrlan on buyuk salonla odalardan olusuyorrnus, Kurulusunun tam tarihi ve kurucusunun ad. gene de tarnsilryor arna, yalruzca 0 donemde saltanat suren krralrn degil de kftaphgm duzenlevtctsl ve yarattctsi anlarnmda, gercek kurucu, Phaler'li Demetrlos admda biri olmus olmah gibi gorunuyor.

Ba~lang'ctaf kurucu yedi yOz bin kltabt toplarms ve sonradan bo-. yuna yenilerinl katrms. Kitaplar kiralm lsteklertne gore satm almrruarms.

j

Bu I. O. 354'Ie 348 arasmda dogan Phaler'li Demetrios Aristotelesl• in kendisIni tarurrns olmah. I. O. 3241te halk hatibi olarak ortaya ~rklyor, 317'de Atina valisi sectlmtsttr, i. O. 317'den 3071e kadar, on YII Atina'YI yonetiyor.

Belli bir sayida yasa, ozellikle cenaze torenlerinde gosteri~in kaldmlrnas: konusunda bir yasa erkarrme. Onun zamanmda, Atlna 90000 I yurtta~tanr kendini bentrnsettlrrnls 45000' yabanordan ve 400000 koleden olusuyormus. Demetrios'un kendl ki~lIlg1 konusunda, tarih blze onu i.ilkesindeki $Ikhgm hakimi diye gosterir: saclanru oksljenli suy-

la- sanye boyamada ilk Attnal: 0 olmus. .

20

21

tSKENDERiYB'DE YOK OLAN

Sonra, valilikten uzaklastmldi ve Teb'e gitti. \Burada. ucan dalrefer Ostune belkf ilk yaprt olan, Gokte I~nk daglhml konusunda diye. birigarip bashkh, birc;ok kitap'yazdl.

.

f. O. 297'de, firavun Ptolemaios 'geUp Iskenderiye'ye yerre:;;mesi icln onu kandmyor, 0 zaman kitaphgl kuruyor. Ptolemai6s I, J. O. 283'te oluyor: oglu Protemaios II de. Oemetrlos'u Mrsrr'dak] Busiris'esurgOn ediyor. Demetrios burada, zehlrll bir yflanca .sokuhryor ve bundan olOyor.

Demetrios Mlslr'da Ptolemalos I adma bilimlerin ve sanatlarrn koruyucusu olarak un salrmstrr. Ptolemaios fl. bllimler ve 5zellikle zoolojiyle . oldugu kadar kitaphkla da ilgilenmegi surduruyor. f. (). 327'de dogan. ve ayrrntllarr ve tUum tarihl bilinmeyen Efesl; Zenodotus'u kltaphk memuru olarak atarnrs.

Bundan sonra, bir dizl kltaplik memuru, yuzYlliar boyunca. par~()menler, papirOsler. gravOrler, kimf geleneklere kulak vermek gerekir6 se baslh kltaplar bile Ylgarak, kitaphgl geni$letiyor. Kitaphk oyJeyse tamamen paha blcllmez belgeler lcertyor. Ozellikle, Roma.daki rnuhalifleri topluyor.

Belgeler I. O. 131'e kadarki kitaphk memurlarmm oldukca gerr;ege

yakm bir c;izelgesinl cikarmak olanagrm verlr. .

I. e.

den

ye,

Phalerli Demetrios

Efes Ii Zenodotus Kureneli Callimachus Rodosfu Apollonius Kurenel i Eratostenes Blzansl, Aristophanes Apollonius l'Eidographe Semadirekll Aristarkus

y. y. y.

282 260 240 230 195 reo 160

y. y. y.

282 260 240 230 195 180 160 131

y.

y.

Bundan sonra. gostergeler belirsizle~iYor. Bir kitaplJk memurunun I. O. 47 yrhnda Curius Caesar'ca bir ilk kitaplrk soygununa korkune karsi QlktlQI bilinlyor ama, Tarlh onun adiru vermernlattr, Belli olan sey, daha Cullus Caesar denernlnde, Iskenderiye kitaplrgrnrn hemen hemen

IANETLt KtTAPLAR·

SIOIfSIZ blr gue; tasiyan kitaplar bulundurmak gibl pek verleemts Ona oldugudur.

Caesar'm Iskenderiye'ye geldiginde kitaphk en aimdan yedi yOz bin elyazrnasrru lcertyor. Neleri? Ve neden Iclerlnden kimilerinden korkulrnaqa baslamyor?

Kalan belgeler bu konuda bize yeterlnce saglam blr brlgi verir.

Once Yunanca kltaplar vardr. Ku~kusuz g6muler: klastk Yunan yaZla pmdan ellmizde bulunmayan birtun 0 parca, Arna bu elyazmalan arasmdaelbette tehlikelileri olmahydr.

Buna karsrhk, Beros'un yaprtmm tumunde kayqrlandrracak ~ey vardr. Yunantstan'a sigman Babil'li rahip Beros, bize dOnya· du;lIarla bir kar,lla,mamnoykusiinu brrakti : bahklara benzeyen, dalgu; klspetleri Iclnde yasayan ve Insanlara ilk blllrnsel bilgileri getirml~ olacak .olan yaratrklar, kimlikleri karanhk Apkalluslar.

Beros Buyuk Iskender zamamnda ve Ptolemaios I dOnemine kadar yasamrsti. Babil'de Bel- Marduk (1) rahibi olrnustu. Tarlhcl, rnunecclrn ve gokbilimciydi. Yanrn cernber gOne~ seattnt bulmustu, h;ugm grri~iml konusuhdaki en _yeni cahernalan onceden kestiren Gune~ rsiklanyla Ay'mkiler arasmdakl cansmalarrn blr kurarrnru buldu. Yasarnmm tarihleri dogumu lcln i. O. 356 va alGmu lcln 261 olarak saptanabillr. -Ca~das bir efsane, kahlnellk edenImlti Sibylla'nm (2). onun klz kardest 01- dUQunu sayler.

Beros'un dunya - drsilarla ilk lliskllertnl anlatan -Dunya tarlhl-, kayrptrr. Geriye blrkac pares kallyor arna, bu yaprtm turnu Iskenderlye'deydi. Dunya - drsrlarm ogretmi~ olduklarr da lclnde .

..

iskenderiye'de Manethon'un tam yaprn da bulunuyor. Bu, Ptolemalos I ve ll'nln c;agda~H, Mfslrlr rahlp ve tarlhcl, M rsrr'rn butun sirlarim tarnrmsn. Adrblle -Toth'un sevgilisi- ya da • Toth'un gerc;eglni ellnde bulunduran- diye yorumlanabilir.

Bu MISlr Ilstllne herseyl bllen, hiyogralifleri okuyan, son Mrarr ra .. hiplerlyle lllskllert olan lnsandr. Kendi de sekiz kltap yazrms, MISlr'm butun -sirianni ve belki Toth Kitabl'nr .Iclnde bulunduran ozelllkle iyi

(1) Babll'ln tanm tanner. Cay.

(2) FalCl, kadm peygamberlerden. Cev.

22

23

tSKENDER1YE'DE YOK OLAf\r

'8ecilmi~ kirk tamar parsoment de iskenderiye'de toplarrus olacaktr. Bu kolekslyon saklanmrs olsaydr, MISlr srrlan ustune bilinmesi gereke!l her,eyl bllacektlk belki. Engellemek istenilen kuskusuz budur.

fskenderiye kitapllQI, fenikeli bir tarlhclntn, kendisine atom kurarmrun buluculugu kondurulan Mochus'un yaprtlarrru da bulundurur. .

Kttaphkta son derece az buJunan ve degerli Hint elyazrnalan da vardir.

BOt~n bu elyazmalarmdan. geriye hlc;bir iz kalrruyor. Yrkrm basladlgmda tomarlarm kesin sayrsrru biliyoruz : bee yuz otuz iki bin s-sklz yuz. • Matematik blllmler!- denebllen' bir bolumle «Oogal blllrnler» denen baska bir b61umOn bulundugunu biliyoruz. Genel bir katalog da var .. d r. Bu da yrkrma ugraml~ oldu.

Bu yrkrrnlan baslatan Oaesar'drr. Belirli bir sayrda kltabi topladi, bir bolOmunu yaktl ve gerisini sakladi, Hem bu olav Ozerinde gOnOrnuzde de bellrlt bir kararerzhk dolasryor ve 61umunden 2000 YII sonra Culius Caesar yandaslarrru ve dusrnanlanru elden kacrrmadr, YandasIan onun kitaphgm kendisinde hlcblr zaman kitaplar yakmadrqrrn soyIOyorlar; olsa olsa, Roma IGln gemiye blndlrllmls olmaya haztr belirli blr savrda kftap fskenderiye limanmdaki blr hangarda yanmrsrrus, ama hanqan atese veren Ramahlar degllmi~.

Buna karsrhk, Caesar'm kimi dilsrnanlart kltaplann, korkunc sayrda, bile bile yok edllmls oldugunu soylOyorlar. Tahmlnl sayt 40000'le 70000 arasrnda degl~iyor.

Orta bir tez, carpiarlan bir mahalleden geren aJevlerin kitaplrga ulasrms ve kaza sonucu kitapligl yakrrus olacaqrrnblldlrlyor.

Bu yrkrmm tam oll1ladlQI ne olursa olsun belli gorOnuyor. Caesar'm yandafillarr gibi dusrnanlan da sag lam kaynakca verrniyorlar, 9agda~bn htcblr ~ey soylemlvor ve olaym en yakrn oykiileri iki yuzyrl sonraki oykOlerdir.

caesar'm kendl de, ,yapltlarmda. bundan soz etmiyor. Kendlslne ozelllkle ilgim;gelen klml kttaplan -ayinp alnus lila benziyor.

/ ,

MISlr tarlhi uzmanlarmm cogu· yedi yOz bin clldl, cahsma sa-

lonlannt, ozel daireleri kapeadrqrnaqore kitaplrk yaprsrrun buylik capta olabtleceqlnt I srrf yangmrn smmnda kalan bu onernllliktekl bir am-

L~NETU KtTAPLAR

trn butun bOtOne de yok olmus olmadlg~nt dusunuyorlar. Yangmln lslenmernis paplrus tornarlanru oldugu kadar bugday atoklanru da ya .. kip kul etmls olmasi otasrdir. Yanqrrun kitaphqm buyCk bir bolOrnunu yak etmls oldujiu da belli de~~FldirJ bu belOmO hepten yok etmls almadig. aciktrr, Ve daha cok tehllkelt gibi g6rOl~n bol sayida kitabm drtadan kalktlgl da bellidir.

Kitaphga karsi sonraki en onernh saldm imparatoric;e Zenobia'ca yaprlrmsa benziyor. Sir kez daha, yrkrrn tam olmad r, yalruz onernlt kltaplar ortadan kalkrrus oldu. lrnparatortcedsn sonra Irnparator DiocleticF nus'un (I. S. 284 - 305) yaptlQJ saldrrrnm nedenini billyoruz, Cagda~ belgeler bu konuda ayrn karndadrr.

)

Diocletianus altm ,va gOmO~ yaprrrunm pilf noktalanru aciklayan

butOn kltaplan ortadan kaldrrmak istiyordu. Baska deyimle butun slrn .. ya kltaplanru. Mrsrrhlar dilediklerince altm ve g(jm(j~ yapabilselerdi, bir ordu hazirlayrp boylece lmparatorluqa karsi koymarun yollanru bulacaklardr. 'diye dusurulyordu. Kole oglu alan Diocletianus'un kendl, 17 EylUl 284'te, imparator ilan edllmlstl. 0, galiba, bir dogu~tan - zallmdi ve tahtrru brrakrnasmdan once, 1 Mayrs 30S'te imzaladlgl son buyrukla, hrristlyanlrqm ortadan kaldmlrnasrru istiyordu. Diocletianus Mrstr' .. da gUGIO bir baskaldrnyla karsilasn ve 295 Temmuzunda lekendertyenln kusatrlrnasrm baslattr, Kenti ele geC;irdi ve bu korkunc kryrmlann nedenl oldu. Bu arada, fethedilmls kente girerken Diocletianus'un att tokezledl, Diocletianus ta bu olayt tannlann ona kente karsi ho,goru .. 10 davranmasiru buyuran bir blldlrlsl diye yorurnladr.

lskendertye'nln ele ge9irili~ini simyayla ilgili, elyazmalanru toplamayr arnaclayan dilzenll aramalar lzlemls oldu. Ve bulunan turn elyazrnalan b6ylece ortadan kaldmlrnrs oldu. Bunlarda. galiba, madensi deqi!?ikliklerin qercekleseblllr oldugunu bildigimize gore, bu bilimin kavranrnast lcln slmyanm elirnizde olmayan bashca anahtarlarr bulunu .. yordu. Ellrnlzde yok edilen elyazmalarmm listesi bulunmuyor ama efsane, lclertnden bazrlanru Pythaqoras'm, SOIeyrnan'rn ve Hermes'in kendinin yaprn olduklanrn soyler, Elbette srmrh bir gOvenle kabul edllmesi gereken nokta.

Ne olursa olsun, gerekli belgeler slmyarun anahtarlarrru Veriyorlardi ve bunlar sonsuzluqa dek yak olruustur.: Arna kltaphk yasadi, Ugradlgl arahksrz yikrmlara karsm, Araplar'm kendisini butun bOtOne or-

24

25

tSKBNDERtYE'DE YOK OLAN

tadan kaldumcaya kadar gorevini surdOrdu. Araplar bu yrkrrru gerQeklestlrdller arna, ne yaptrklanm btllyorlardr, Bir crrprda bOyOk sayrda gizli bOyu. simya ve mOneccimlik kltabrrn -lran'da oldugu gibi. fslam dunyasinda, ortadan kaldrrrmslardr.

Fatihlerin parclasi «Kitap'tan ba,ka kitaplara gerek yokturJ)~u" yani Kur'an'dan baska, Bu bakrmdan I. S. 696'daki yrkrrn cok genel konulu kitaplardan daha fazla, Janetli kltaplan arnachvordu. fslam tarlh<;isi Abdaf • Latif (1160· 1231) sunu yazar: .Iskenderiye kitaphgl Fatih Omer'in buyruguna gore davranarak, Amr lbnl As'ca yangmlarla ortadan kaldmlrms oldu.» Hz. Orner zaten Mi.isliiman kitaplardaki yazilam: hep «Tanrr'nm kitabl bize yeter» ilkesine gore enqellernlstt. Kendisl daha yeni din degi~tirmi~, yaratrhs bakrmmdan alabildigine koyu bir MuslUmandl, baska kitaplardan igreniyordu ve peygamberden soz aetrklan i<=in blrcok kez kitap yakrmstr.

.

Oyleyse Cullus Caesar'ca baslenlan, Diocletianus va baskalannca , surdurillen i~i sonuclandrrrrus olrnasi yeterl kadar dogaldlr.

BeJgeler bu ateste yakmalardan kurtuldularsa da, L S. 646,·dan bu , yana tltlzllkle saklandilar ve bir daha ortaya crknklan hlcblr zaman gorOlmedi. Ve kimigfzli topluluklann elinde bugun lskeriderlya'den gelen elvazmalan varsa, bunlan gozQ gibi korurlar,

$imdi destekledldlmtz tezin I~uglnda olaylarrn tncelenmeatnt yapahrn gene: KaraCiippeliler dedigimiz ve belli bir tOr bilglnln ortadan kalkmaslnl amat;layan bir birlikte yonetmeyi kuran bu topJulugun varIIgl.

. Bu topluluqun, Diocletianus zamanmda si.ireklice arandrklarmdan 391 'de sarnan altmdan su yurOtmO~ oldugu, simya ve bOyu kltaplanrn yakmrs burundugu apacrk gorOlOr.

Bu topluluqun 646 olaylarmda yapacak hicblr seyt kalmadrgr da gene apaerk gorulGr: lslam'm geli~mesi buna yetti.

1692'de, B. de Maillet admda bir Fransrz konsolosu Kahire'ye stanrrustir. iskenderiye'nin hemen hemen bos ve hepten ISSIZ bir kent 01. dugunu blldlrlr. Daha cok hrrsiz olan. 'tek tiik ktsller, klYI koselerde saklamyorlar. Yaprlann vrkmtrlan oylece brrakrlrmstrr, Kitaplar 646 yangrnmdan kurtulduJarsa da, artik '0 donemde lskenderlye'de olma .. rnalan bu durumda cok olasr gorunur: kltaplan ahp goturmO~rer.

8610m lI'ye ek Va Piramitler?

LANETLI KtTAPLAR

Buradan baslayarak, varsayimlara gelinmi~tir.

. Blzt ilgilendirenin. yani batrp giden uygarhklara, simyaya. bOyOye

ya da arnk bllrnedlqlmtz yonternlere deginen kltaplann alamnda kala. 11m. Oyleyse, yok olusu kuskusuz cok uzucu alan, ama konumuzun drsmda kalan Yunan klasiklerini bir yana brrakacaqrz.

Once, Mrsir'a bakahrn .. Toth Kitabl'nrn bir nushasi fskenderiye'de bulunrnus olsaydr, Caesar buna benimsenebilir blr gO~ kaynagl olarak dart elle sanlrrna olmahydr, Arna Toth'un kltabi kuskusuz Iskenderlye' .. dekl tek Mlslr belgesi degildi. Nice Mrsrr belgesi yak olmarms olsaydr, MISlr konusunda slmdl bile ortaya cikan tOm sorunlar belki cozurn yollanm bulrnus olabilecekti.

Ve bu belqeler arasmda. daha cok bunlar arnacfennusn ve ozen~ Ie gergek metlnlerl. sonra kopyalan, sonra da Ozetleri ortadan yak etmek zorunda kalmdr : bilinen husus Mistr'dan once gelen uygarllQI bize anlatanlar. Bazi izlerin kalrnrs olmasi olasidrr. ama QZ kayrp, ve bu yrkrm oylesine tamve derin oldu kt akrlcr arkeologJar ~imdi Mrsrr'da uygarhgln neolotik cagda~ bOyOk hanedanlara kadar geli~imininon~ cekl uygarhgrn varhjirrun, hlcblr seyln tanrtlarnasr gerekmeden, Izlenebildigini ileri s.urOyorlar.

Bu oncekt uygarhgm tarlhl, hi I imi ve cografya konumu, zaten bizim lcln butGn butune bilinmedik seylerdlr. Bir Zeneiler uygarIrglOJn soz' konusu olduqu varsayrrm ortaya atrldr, Bu 'kosullarda, Mrsrr'in kaynaklanrun Afrika'da aranrnts olmasi gerekiyordu. Bu batan uygar· hktan galen kayitlar, paplrusler ya da kitaplar belki Iskenderlye'de yok

oldu. .

En avrmnh simya el kltaplan, ger<;ekten elementlerln degi~imlE:rlnl elde etmek yolunu gosterenler yakrldi. BuyO yapitlan yakrldr. Beros'un Apkalluslar konusunda s520nO etligi dGnya ~ drsrlarla karsrlasman," karutlan silinlp gitti. Yok oldu ... ama bilmedfgimiz herseytn sayrmrm -nasd yapmah. Iskenderiye kitaphglmn boylesine parlak Ylklml ku,kusuz Kara COppelil'er'in en buyUk ba,arlsldlr.

iskenderiye kltaphqrrun blrcok yikrhemdan kurtulan elyazrnalanrun plramttler alnndakl glzli magaralarda slgrnak bulduklanm dusune-

26

•

tSKENDERtYE'DE YOK OLAN

cek okuyucular olacaktrr kuskusuz, En ilginy Dian nokta okuyuculann belki tamamen haksrz olmadrklandrr, Mrsrr'm srrn kesinlikle rrozOIM rna, olmaktan uzaknr.

Bu bakrmdan yalruzca Fransrz Mlslrbilimcisi Alexandre Varllle'in iki uyansrm s6yieyellm. Kendisi scrumluluqunu Kara COppeliler'e yOktemege Qalr~mr~ olacaglmlz garip blr kazada 1 Kasun 1951'de vldO; sunu yazryordu :

.Batl anlayrsr bu du~Onceyi cc>zmekte gO.;sOz goriindiigunden f(~ ravun felsefesini bilmlyoruz.»

Sonra da sunu vurguluyordu :

.Onlversltenin resmi kadrosuna girip meslekten MlslrbiUmciler yavas yavas yetenekli Mrsrrbllimcilerln yerinl ahnea Mlsrrbilim krsrr- , ' lafmaga basladr.»

Varille plramitlere safca ve delice deger blcmeden uzaknr. Mrslr yapilannm bulunrnus olabilen son derece saglam bir bilimsel anlarm ,

olduklarrru hl~ degilse dO~Onm(jyor. .

Bu bilimsel srrlarm tOmO Keops'ca yazrlmte olacak ve hem btrcok nushah bir kitapta, hem de ban plrarnltlerln kendi ic;inde bulunacakn.

Ozellikle Glze'dekl Iki buyjjk piramitte. '

. .--

Bu bilglnin en bOyOk parcasr Iskenderiye'de. yok olrnus olrnahdrr.

Ama hepsi degif. Caesar'm geli~inden once bile, bashca blrkac bel .. genln yok edllrnls va eaklanrms olrnast tsten deg'ildir. Bugun de bulunmalan tamamen olanaksu bile deglldir.

Amerlkah flzikt;i Luis Alvarez buyuk piramiti ismlarla arastrrma- 91 denedi. Ilk sonuclar slmdl bulunmasmm soz konusu oldugu glzli odalarm varhglOi gerc;;:ekten ortaya crkanyora benziyor. ObOr plrarnltlerin va mezarlarm arastmlrnas) yapilrms degildlr. Tout Ankh Amon'un

I .

mezarmm bulunusu kadar onemli, ama artrk esyalar degil de belgeler

I~erecek olan bir bulquyu d{j~unmemek gerekmez.

27

3

DZV AN DORTLOKLERi

Hindlstan'dan getirilen ve Venus gezegeninden gelen blr kitaba Ilk imada bulunanm kim oldugunu bilmek gu~tur. Bu XVIII. yQzYllm sonunda Franslz .giikbilimcisi Bailly olrnah. ama on 'kaynak~alar bulunrna-

SI olasrdrr. .

XIX. YjzYllda, Fransrz Louis Jacollrot, bu kitaba Dzyan Dortliikleri adrrn verecek ilk insan olrnusa benzer (1]. XIX. yOzylim ortasrnda, ellerinde bu kltabi bulundurduklanm ileri sOren klsllerln basrna gelen blr dizi olay yazilablllr. 'Ama Bn Blavatsky'nin y(jkseli~i ve dO~(j~Oyle- ' dir ki Dzyan Ddrthiklerl'nln 5ykOsO olanea geni$ligini kazanrr.

Bn Bfavatsky'den tamamen yansiz bir dille soz etmek gO(ftQr. Gorusler cok degi~jktir ve cag.mrzda bile, bagnazllklar alabildiglne sOrOp glder.

Frenarzcada konuya lliskln en iyi kltap Jacques Lantier'ce yaz1fml~ oldu : La theosophie (GAL). Dzyan Dortliik'eri'nln Inanrlmaz 6ykusOnO anlamak ic;in bana gerekli goziikeni yalrnz Bn Blavatsky'den _alacaglm.

Helena Petrovna Blavatsky blrcok musibet belirtlsiyle, 30 Temmuz 1831'de Rusya'da dogar. Vaftizinde. ugursuzluk baslar : papazm ayin giysisi ates ahr, adamcearz a91r blclrnde yanrrus ve ayindekileri. nln ~ogu panige kaprlrmsnr. Bu parlak baslanqietan sonra, Helena Blavatsky bes yasmda, oyun arkadaslarrru lpnotlzs ederek, cevreslne denset salar: lclerlnden blr! Irmaga dO~iip bogulur.

15 yasmda biitiin butune beklenmedik durugorU yetiler gostermege baslar ve ozelllkle poltstn bulamadlgl katilleri bulur.

(1) lnsanlare atest, yayr. oku ogreten Dzyan D~rtlQkleri Ostunde duran bu kl~i. Ikln<:1 imparatorluk d6nemlnde, Kalkutta'da konsolosluk yapm.,tlr.· Cay.

28.

nZYAN DORTLUKLBRI

ea~kmlrk ahp yurOr, davraruslan ve yetilerl u!Jtune dogru durust 8ylktamalar yapmcaya kadar ge~Q klZI hapse atrnayr dO~OnOrler. Bereket versin lse ailesi kansrr : yatr~trrmagl du~unerek, onu ba~goz ederler, ama klzcaglzka~ar ve istanbul'a gitmek Ozre Odessa'da gemiye bi ..

nero Istanbul'dan, MISl,'a gelir. , \

. \

Bir kez daha ilk bolOmde, loth Kitabl'ndat iskenderiye yrkrmrndan

kurtufan kitaplarla ayru yallara dO~ayoruz.

. Ne oll(rsa olsun, Bn Blavatsky Kahire'de, kopt aS111J ve OsteHk buyOk islam aydrm bir bOyucOyle yasar. BuyOcu ona 90k tehlikeli, ama durugorO I yoluyla lncelerneql ogrettigi lanetlj blr kitabrn varhjnrn bil .. dlrir. BOyOcOye gore, gerc;:ek metin, Tibet'teki bir manaanrdadrr.

Kitabmadr: Dzyan DtirtlOkleri'dir.

Koptf bOyOcOye gore. bu kitap degi~ik gezegenlerden gelen ve yOz rnrlyonlarca yrlhk eski bir oykOye deginen-- srrlan aerkhyordu,

H .. P. Lovecraft'm soyledigi gibi :

.leozoflar saf9a olduqu kadar, dokunakh bir iyimserlikle aciklan .. ml, olrnadrklarmda, karu dehsetten donduracak olaylardan soz ederler .»

Bu dortlQklerin kaynagml arasttrrnak istedik. Dostum Jacques Van· Herp ~iatic Review'in Bn Blavatsky'nin belki hlcblr zaman incelemek otanaglnl bulamadlgl karanhk bir yazrsmda. birkaynaglna rastlarrus oldugunu samyor.

Hie; degilse, kafasi her zaman cok lslekolan Bn Blavatsky'nin, pek aski bir gelenege uygun gelen gen;:ekdl~u oykOlere karst, zivanadan elktlgl soyleneblllr. VarsaYlml en iJerlye vardrrmak lstenseydt, ne olursa olsun dij~ijn(jlebllirdi. Tamamen ayncalikh duruQorO olaylart vardu, Ba~ka bit iyi ornek Edgar Cayce'rn ornegidir. Bn Blavatsky'nin durugoru yoluyla olaganustu bir kltabi .Qerc;ekten okumus olmast butun butune' olanaksu degildir.

Oaha sonra, blr kltap forrnasr kadar olan bu Dzyan Dortlukleri'ne sahlp oldugunu ileri sOrerek. Kahire'den ayrrlarak, Paris'e gider, babasmm para. yardirmyla burada yasar. Sonra Londra'ya,. son Amerlkat. ya get;:ip burada Mormonlar'la ili~ki kurar ve Vaudou'yu inceler.

29

LANETLt KiT APlAR.

Bundan sonra, Far West'te _(1) esklya olur - abartrmyorurn, tarihe uygundur bu.

Sonra gene Londra'ya donOp burada Kut Humi Lal SIng adrnda blrine rastladrqtru sayler. Bu ki~i uzerine. ortaya dart varsayim atrlrmstrr:

1 e 0 hap sadece Bn Blavatsky'nin du~undE: yafadl.

20 Hlcblr zaman yoktu ama Asya'da bulunan murltlsrden gelme zihinsel gOcferin bir yanermasrydr.

3D Bu Bn Blavatsky'yi Hlndlstan'm Bagfmslzhk'maAlet etmek iein kullanan, glzll bir orgutun casusu, blr Hintliydi. Bu tez ~eklrdekten yetlsme polis alan Jacques Lantler'nln tercihini kazanmrea benzlyor,

4° Bu klsl IntelUgence Servlce'ln blr caausuydu.

Bu dordOncu tez Bn Blavatsky'nln ve butun eyleminin fngiliz em .. peryallzminin bir araci olarak gorOldOgli Sovyet yazmmda bulunur.

K. H. basharflertyle bellrtllen bu kimllgi karanhk klsl uzerlnde oluo bitenlerden blr yOzyll sonra, onea basyazrdan ve yOzlerce kitaptan sonra gene de oykOnOn baslanqrcmda bilinenden oteslnt bllmedlqtmlzl soylernek korkunctur, Sarulara vanlnustrr ve daha yukanda ortaya ataIan dort varsayimm hepte uydurma olmasi du~unOlmemi~ degildir.

Ne olursa olsun, K. H. So Blavatsky'ye yazmaqa bashyor. Mektuplarrrun bir bolOmu yayrrnlanrms oldu. Baska konular arasmda, atom . enerjisine baglJ sllahlarm tehlikesinden. sonuc olarak ta, kimi sirjan gizlemenin gereklrliginden soz acar burada. YOzyll once! iC;:inde mad .. denin tam encrjiye donO$umOne tanrk oldugumuz, louis Jacolliofnun kurgu .. blllm rornaru Les mangeurs de feu'de bu mektuplarrn bir vankrsrru bulacaqrz.

Bu mektuplar basks blrcok konuyu tcertrler. Bn Blavatsky, kttaphgl yalruzca garlardan ucuza satm ahnma romanlardan olusan egitll .. rnemls kadm olduqundan, bu mektuplari aldikca, bilimler konusunda birden XIX. yOzyll1O en iyi haber alan klslsl olur. Dilbillmden Ieskl : senskrltcenln anlambilimini incelemekte birincldir) tutun da zamarurun, zamarummn bi.itun bilgilerinden. daha bulunmasr gereken btrkac

(1) jf:Far West· uzak ban-, XIX. yuzydda, A.B.O:lerinin bat. eyaletlerine verUen ad.

Cev.

. ,

30

DZYAN DORTLOKLBR!

.

bilimden geyerek ceklrdek fizigin'e kadar uzanan geni~ bir kOltOrO ·gor·

mek lcln, La doctrine secrete, Isis devoilee, L, symholisme archalque des religions gibi kltaplart, altma trnzasrru attlgl kltaplan okumak yeter.

Sekreterfnin. George Robert Stow Mead'rn, cok kultOrlO bir insan oldugu ileri surGldO. Ama Mead, Bn Blavatsky'ye aneak 1889'da raatladi ve onunla aneak yasarrurnn son Lie yilmda kaldr, Ayrlca,' bu Carnbridge'Jj eski i)grenci gnoztizmle ilgili butun sorunlan cok Iyi bilmekre blrllkte, gene de Bn Blavatsky'nin yaprtmda gorGlen 0 evrensel, za-

, maruna gore oylesine ileri kOltOre sahip degildl.

Bn Blavatsky geli~mesinint once uzaktan izlemi~ ve sonra mr nushasrm Hlndlstan'da alnus oldujiu Dzyan Dortli.ikle~i'nden dogdugu· nu her zaman llerl sOrdu; sanskritc;eyi nerede ogrendigi pek blllnrruyor: bu sirrm bir parcas: olur .

..

18~2'de, Bn Blavatsky gene Hindistan'da gori.inur. sonra yenldan New York'a doner ve iki YII yeniden Far West'te yasar, 1855'te,'yenider. Kalkutta. sonra Tibet'e girmege kalkar: kendisini siddetle engellerler. o zaman uyarilar almBgB baslar : Dzyan Dortliikleri'ni geri vermezse, basma bela gelecekmi~. Gerc;ekten, 1860'da. hasta olur. Oc; YII boyun-

ca, arkasmdan kovatannus gibi Avrupa'da dolasacak. •

1870'de, acrlan 'Suvey~ kanahrn gec;en bir gemlyle Dogu'dan done •• Gemi imfilak eder. Geminin top barutu ta~Hdlgl soylenlr ama bu, kamtlanmrs olmaktan uzaktrr. Yolcularm Qogu her halde cylestne ince baruta donmO~tOr ki cesetlerinden iz bile bulunmaz. Patlamanrn tarurru baska seyden .daha cok taktik bir atom bornbasrrun patlayrstrn dO$un· durUr. Bn Blavatsky bilinmez hangi mucize eseri kurtulur.

Sonra Londra'da bir basin konferanst vermege kalkar. Dellnln birl (1) ona ustuste ate, eder tabancayla. Boylece lee Harvey, Oswald. Sirhan Sirhan ve Charles Manson'dan once. uzaktan yonetilml, oldugunu bildirir deli sonra.

Bn Blavatsky bundan kurtulur, ama cok korkrnustur. Bunun uzerlne gozdagml ortadan kaldlrmagl dusunerek. Dzyan Dortliikleri'ni gi)stermek ir;in bir basin konferansi duzenler, Arna elyazmaai yok olur. BuyOk blr otelde duran, zarnana gore yeni bir para kasasmdan yok olur.

Bn Blavatsky 0 zaman cok yaman bir gizli toplutuga karat savasn .. gina tamamen lnanmrstrr, Su savaern ge~cek olayr blrkac YII daha sonra.

31

LA.NETt! KtTAPLAR.

Bn Blavatsky. Amerika'da, albay oldugunu soyleyen, Amerikah i~ adarm, Henry Steel Olcott'a rastlar rastlamaz clmahvdr,

Olcott yabanci kadma biiyuk hir ilgi gost"eriyordu. Bn Bfavatsky ana buyOleyici geldi.\Adam onunla ilkin bir .mucizeler kulilbO. kurdu. Bunun arkasrndan once Mlslrbilimsel topluluk admt vermek istedigi bir topluluk. Derken degi~ik uyarrlar sonunda, adam bu ad •• Teozofik ToploJuk»a cevlrlyor. 8 EylOI 1875'teyiz. Hemen belirtiJer ve. mucizeler ba~gosteriyor. Topluluk, bu toplulueun uyesl ve kimJigi karrsrk serilvencl, Palm Baronu'nun cesedtru yaktrrmak istiyor. 010 yakma, hie; degilse Amerika'da tamamen yenidir. Teozofik topluluqun bir oJu yakr~u dOzenleyebilmesi it;:in ozel blr izin gerekiyor. Palm Baronu'nun cesedi yerine yerle~tirilir yerlesttrilmez, Baron'un sag kolu olmaz 01- maz diye havaya kalkryor, Aynr zamanda, 0 anda, Brooklyn'de korkunc bir yangrn crkryor : buyOk bir tiyatro yan',}'or ve iki yOz New York'iu 010- yor. BOtOn kent titriyor.

Bir sOre sonra, albayOlcott'ta Bn Blavatsky'nin bOyuk Beyaz Loea Ustalarr'yla ili~kl kurmak lcln Asya'ya gitmelerine karar veriliyor. Gorev Birle~ik - Devletler hakDmetince 0 kadar onemsenmi~:tir ki yola ~I_ kr~ arunda, 187B'de, baskan Rutherford Hayes Bn Biavatsky'le albay Olcott'u ozel muhabirleri olarak gosteriyor, onlara kendi eliyle yazilmrs ir;; buvruklan ve diplomatik pasaportlar veriyor. Bu belgeJer onlarr daha sonra Hindistan'da Sovyet casusu olarak Ingilizler'ce cezaevine konrnus olmaktan kurtaracak : bu olayda pek easusluk yoktur, 0 kadar.

~ ,

Kafile 16 subat 1879'da Hindistan'a vanyor. Bn Blavatsky Pandft Schiamji Krishnavarma ve baska mOritlerce karsrlanrruetrr, Karsilama torenlnln daha az hos yam: varu; sirasinda' yolcularrn .. dtun belgelerl va biitiin paras. ~ahnmu;tlr. Ingiliz polisi paray. bulacak ama ,belg.lerl dunyada ele ge~irem8yecek.

Acrmasrz bir savasm acryla sonuclanacak olan baelanqrcrdrr bu.

Polisc;e tutuklamalar va aramalar birbii'ini kovallyor. Albay Olcott karsr elklyor, Blrleslk • Devletler baskanmm mektubunu crkanp gosteriyor ve ,oyle yazryor = -Hlndlstan hOkOrneti hakkrrrnzda, bilgisizlige ya da kotOluge dayanan iki uydurma rapor aldi, biz de o~lesine beceriksizce clan bir g6zetim altinaahndrk ki bOtun iHkenln dikkati buna csklldl ve yerlHerde dostlanmu olma i~inln kendilerine yuksek memu-Ierm rj~. manitglOl kazandlracagma ve ozel C;lkarlarlna zarar verebtleceame man-

32

33

nZYAN nORTLtlXLBIU

maga yol acrldr. Boylece toplumun QvOlmege deger ve yardrmsever Isteklerl clddi blclrnde enqellenmls oldu ve bizler uydurma soylentllerle yanlfdrgmdan, hukOmetin karanmn ardrndan kesinlikle haksu kotliluk. lerin kurbaru olduk .•

Bunun sonunda, polis tskencelert azaltryor ama gozdaglarl 009all. yor: Bn Blavatsky Dzyan kitabrndan soz etmekte ayak dlrerseyrnls, da-

ha beterini beklernellymls, Ayak diriyor. .

~imdl elinde, sanskrttce bile olrnayan ama ne kendislnden once ne de sonra kimsenin konu~uldugunu hie; duymadlgl Senzar denen bir dil~ de kaleme ahnmrs Dzyan DortU.ikleri vardrr. Bn Blavatsyk metni Ingilizceye bile cevlrdl : bu c;eviri Dr. A. S. Raleigh'in blr onsQzOyle, Birle .. slk-Devletler'de, San Diego'daki Hermetic Publishing Company'de C;I. kacak 1915'te. Washington'daki Kongre kltaphgmda bu belgeyi lnceleyeblldim. <;ok ilginctir ve Incelenrnls olmaga degiyordu.

Billnmeyenler'in karsr ~ dustince one 80rO$0 korkune: hayranflga degercesine dOzenlidir. Kendisine en ilginc ,gelen noktaya dikkati eeklliyor Bn Blavatsky'nin : gizlibiJime yonelik lsteklerl. ingiliz Ruhsal Arastrrrnalar TopluluQu Dr. Hodgson'ca kaleme ahnan, kesinlikle ezici, bir raporu yaymlryor; Bn Blavatsky tam ortamah bir gozbagcldan ba,ka bir,ey degildirj biitiin oykUsii bir dolandlrlclhktlr' Bu rapordan hlcblr zaman balini dogrultamayacak. 1c;ler aCISI blr zihinsel bunalrm lctnde, ruhsal olarak iyice cokmas, 1891 'e kadar ya~ayacak.

Dzyan DortlUkleri'nden soz etmls olduquna OzUldOgOnO herkesin onunde bildiriyor, cok sonra. E. S. Dutt gibi, Hintli arastmcrlar Hodg .. son raporunu elestlrecek ve gec;ersiz sayacaklar arna, Bn Blavatsky'yl kurtarmaqa arnk zaman yoktur.

OIOmlinden aonra hem Inglliz hOkOmetince. hem Hindistan'dakl krral- naiblnin polis dairelerince, hem Hlndlstan'dakt protestan mlsyonerlerce, hem de kimligi saptanamayan, belki de kornplonun en onem. liIeri olan baska klstlerce, ger~ek blr entrikanm duzenlenmts oldugu gosterilml~ olacak. Ruhbilimsel savas alarunda, Bn Blavatsky'ye karst yapilan islern bir saheserdlr,

Bu dolap, ote yandan. Blrleslk • Devletler'ln baskarunm bile, koruma hususunda, kendilerine karsi kesinlikle hlcbtr ~ey yapamadrgl bazt orgutlerin oldu§unu gosterir. Sonuc saglanml~tl. Siyasal alanda.

LANETLt KtTAPLAR

Mohandas Karamchand Gandhi, Bn Blavatsky sayesinde yolunu, ulusal

'"

blltncl bulmus olablldlqln]. ve onun sayesinde en sonu Htndlstan'i dus-

man clzmaslnden kurtarrrus oldugunu kabul etti. Gandhi en guC; anlarda alsrn diye kendisine soma h;kisi (*) veren Bn Blavatsky'nin hir comezidir. Ve belki bu tltskllerden oturu Gandhi bir kez daha uzaktan yonetilen ve muhbir bir bagnazca, 30 Ocak 1948'de, 61dOrOldO.

Ama Bn Blavatsky'nin dusuncelerl aglr basryordu. Teozofi toplulu{junun, Hlndlstan'm kurtulusunda. kesin degilse de onernll bir rol oynadlgl bellidir. Intelligence Service'le ingiliz emperyalizminin baska aletlerinin Bn Blavatsky'ye karst ve Dzyan kltabma karst entrikada yer aldrklan da acrktrr.

Bununla birlikte Bn Blavatsky'nln konusmasrm ·engellemege ~ah .. san, Intelligence Service'tende daha gii~lii. ama siyas8,1 olmayan bir orgiit bulundugu izlenimi uyan.yor.

Bana bu orJOtun 1915'te metnln yaymlanrstm onlemedigi soylenecek ama, yayrnlanrrus parcarun gert;ek metinle cok az ilgisi olduqunu kim gosterecek? Ne de olsa, San Diego'dakl hermetik topluluk ustune hlcblr ~ey bilmiyorum.

Ne olursa olsun, Bn Blavatsky felaketten sonra kendlni yitip bitiriyor. Son bir golgesini gormek llzre biz onu gene Paris'te Notre - Dame - des - Shamps sokaqrnda buluyoruz. Sonra 1891 'de Londra'ya gidiyor. olrnek igin yasarmm burada tarnamhyor.

Ona dusmanlarmdan birinin, zamanrn bir dergisinde, Messager de la Russie'de kendisiyle. kararlasmalanru anlatan Rus V. S. Solovyoffun gozOyfe bakahrn. Adam, Bn Blavatsky'nin durmadan kendisine actlgl sessiz yakmrnalardan sasrnp kalrrus gibidir ozelllkle. Engellenr'ni~ 01- masma karsrn, Bn Blavatsky gene de garip .olqulann konusuydu. late Bn Blavatsky'yle comezlerlnden blrkacma gezide esltk eden suphecl Solovyoff'un Elberfeld'de (Almanya) basma gelen :

«Birden uyandirn. Srcak bir solukla canlandrrn. Karanhkta, yanrmda, beyazlar qlylnmls uzun boylu bir insan yuzO duruyordu. Hangi dilden olduqunu soyleyerneyeceqlm bir sesin, bana, mumu yakmarru buyurduqunu duydum. Mum yanmca, sabahm saat 2'si oldujiunu ve canh bir lnsanm yarurnda durduqunu gordum. Bu insan trpatrp Mahatma Mor-

(e) Soma icklsl : Hind'in Kutsal Kltabt Veda'da gec;en Soma bitkisinden hazirlanan sarhos edle! slhlrli it;ki: Tantrizmde ozer bir rolO vardtr. Ay Tanrterrun da adidrr.

34

35

DZYAN DORtLUKLERt

ya'run gormi..i~ olduqurn portresine benziyordu. Benimle bllmedlqlm, ama gene de anladrqnn bir dille konustu, Bana bOyOk ozel yetilerim olduqunu ve gorevimin bunlari kullanmak olduqunu soyledi. Sonra kirklara karrsn. Az sonra yeniden gorundu, gulumsedi ve ayrn bilinmeyen ama gene de anlasihr dille, soyle dedi: «Emln 01, ben bir haysi degJ· lim, sen de akhru kacirmakta degllsin," Sonra yeniden yak oldu. 0 zaman saat 3'tO. Kapt kltllydl.»

Bu olay suphecllerln basrna gelen olay cinsindense de Bn 81avatsky'nin kendisinin daha olaganustu denemeler uzerinde yargl yarut· rnus olmast sasrrnci degildir elbette. Yazmak i~in bir t;e,it durugoriiden yararlanml!?a benziyor, her halde. Bir ingiliz elestlrrnanl, William Emmett Coleman Bn Blavatsky'nin Isis devoilee'de,. sahip olmadlQI a~agl yukari bin dart yiiz kltabr andrqrm soylllyor. Anmalar dogrudur.

Le matin des mag,iciens'i (1) yazmak lcln ayru benl gizli blclmde davranrms olmakla sucladrlar ama, bu kltabrn da, sonraki kttaplanmm da, au slrndlkl kltabm da, hlcblr ahntrsr uydurma deqlldlr, YaYlnlanmuj; 1915 bask.h Dzyan Dortlukleri'nden 1947'de crkarttrrrrus olduqum fo .. tokopileri bulamadrqrrn i9indir ki kafadan aktarma yapmryorurn.

Bn Blavatsky artik her halde Dzyan DortlOkleri'ni yaymlamakla kimseyi korkutmayacak. Okuyucu bana cok eski uygarllklarla i Igill ya-

• prtlarm, belki gezegenierarasl kaynakh yaprtlarm Hindistan'da bulundugu dusunceslnln nereden akhrna geldigini sorabilecekti. Bu dilstmce yeni degildir: Bati'ya Bn Blavatsky'nin kendisi kadar garip blr klstce sokuldu : Tyanah Apo!fonius. Tyanah Apollonius, sanki beklenmedik blclmde yasarrurun son O~ yrlinda Bn Blavatsky'nin son yazmam Dian George Robert Stow Mead'ca (1863 - 1933) lncelend! ozelllkle.

Tyanah Apollonius qercekten yasarmsa benziyor. Sir yasanu Flavius Philostratus'ca (i. S. 175 .. 245) yazrlrms oldu. Tyanah Apollonius, r;agda~larlm ve gelecek kusaklan 0 kadar etkiledi kit bugOn bile, guvenllir arasttrrnacrlar lsa'nrn hlcblr zaman yasamadrqiru. ama ogretisinin qercekte Tyanall Apollonius'tan geldigini ilerl surerler. Bu yalmz blraz u~OtOk akrlcilarda onern tasrrnayan bir tezdir. Apollonlus'a en bOyOk anerji olarak gordOgunu kendi bile yatsldlQI dogaOstO gucler kondurul .. duo

(1) BiiyOcUler'in Sebah r, Vazarm Louis Pauwels'le birlikte yazdlgl bu kitap, Nihal Onal'ca, aEvrenin SahipleriD adryla dllhnlze cevrilmlstlr (Alnn Kitaplar). cev,

LANETLI KlTAPlAR

DurugorO yoluyJa her halde Rama Imparatoru Domitianus'un ctnayetini (1), f. S . 96 'Ylhnln 18 EylOlunO gormO~e benzer. Kuskusuz Htndlstan'a yolculuk ettl, Cok geokin, yuzOn OstOnde blr yasta, Girit'te oldO belki.

Kendisini saran efsaneleri, ozeUikle de Tyanah Apollonius'un gene de aramrzda yasryor aldugunu ilerl sOren efsaneyi bir yana brrakahrn, Ogretisiyle Hrrtstlyanhk arasmdaki ili~kiJer; de blr yana brrakahrn. Bu arada yalruzca Voltaire'in onu lsa'nm iistui1de tuttugunu. ama bunun kuskusuz Hrrtsttyanlan sinirlendirmek iein oldugunu soyleyelim.

Belli alan sey, Tyanah Apollonius'un kendi zamanmda, yani I. s.

I. yuzyllda, Hindistan'da, yak olrnus t;aglardan, cok eski bir gec;mi~ten gelen bir bilgelik dolu ~ok eski olaganusti,i kltaplar bulunduaunu blldlrdigidir. Tyanah Apollonius bu kitaplardan hlr kacirn getirmi~e benzer, hermetik yazmda Upanh,ad'iardan ve Bhagavad Gita'dan degi~rnemi~ parcalar bulmamm da ozellikle kendisine borcluyuz,

Bailly'den once ve Jacolliot'tan Once. aglzdan aglza dolasmaktan geri kalmayan bu dusunceyl ortaya atan odur. Cornezl Damis bu kitaplar Ostline notlar almrstr, ama not defterlerl, sanki beklenmedik blclrnde, yak oldu. Mead'rn kltabrrnn onsozcOsO, leslie Shepard, 1965 Temrnuzunda, yani daha yakrnda, Damis.in not defterlerinin bir gOn ortaya cikmastrun olasr oldugunu yazar. Bu cok i1ginc; olurdu, 010 Deniz elyazrnalanrun tarihi ne de elsa, en garip nesnelerin ortaya crkrnalannm da olasi olduklanm gasterir.

. Notlarrndan bize kalanda Damis, Apoilonius'la Hint bllgeleri arasmda, dO~Onmemi~ olduqu, gizli baglardan soz eder. Katkisu bir irade etkisiyle, arac yardrrm olmadan levitasyon (2) ve panltrh dogrudan olusum olgulan da clzer, Hint bi Iginlerinde gerc;eklef;ltirilen, bu blclm olgularda hazrr bulunmus olmah. Bu bilginler Apollonlus'u kendilerine estt olarak kabul etmls, onu egitmi$ va ona hlcblr zaman. hi~bir Batrli'ya iigretmediklerinden c;ogunu ijgretml~ gorunuyorlar.

Apollonlus Dzyan Dortliiklerini okumusa benziyor. Bir nushaslm Bati'ya getirdi mi? Bunu kim bilecek?

(1) I. S. B4 ve 80 Yillarmdaki yangmlardan attOst alan Roma'YI yeni bastan yapan, yahudllere korkunc zulumlerde bulunan. tarihe -Kel Neron- adlyla ger;en Impa· rater (I. S. 51 ~ 96). Cay.

(2J Olagandl~1 yollardan bedenin ya da clslmlerln yarden yilkselmesi. Cev.

36

4

RAHlp TRITHEME'jN &JRRI

Rahlp Tritheme'ln bu kltabrn cbur klsllerlne gore su ustunlOgu vardrr ki sercekten yasadr, 1462'de dogdu ve 1516'_da aida. Blrcok tarlhclyi etkiledi ki Paul' Chacornac bunlarrn arasmdadrr : Grandeur et adveraite de I'abbe Trltheme, (Traditionnelles Yaymlan, Paris, 1963). Oaha slmdlden soyliyeylm ki bu seckln tarlhclyle biltiln butune anlasrmya caglm. Bu sozle, kendisinin tarihci degerinden kusku ettigimi, ama B. Chacornac'Jn belki ikineil olarak gorecegi, ama elimde hem kriptografide (1), hem de yok olan yontemlerin incelenmesinde uzman olan banal bOyOk bir onemi var gibi gelen. bazi bilgller bulunduqunu hie; soylernek istemiyorum.

Ote yandan, benim kaynaklarlm tumiiyle B. Chacornac'm kaynaklarIO. kapsarruyor.

Bunu dedikten sonra, lse basmdan baelayahrn. Hahip Tritherne adr-

m alacak alan rahip Jean de Heidelberg, 2 ~ubat 1462'de, Tritthenheim'-

de dGnyaya gelir (2). Ogrenimini yapmak uzere 148'O'de OnlO Heidelberg Oniversitesine girer. Onu ogrenim giderlerini odernektenbaqrsrk tutan bir yoksulluk belgesr ahr. Jean de Dalberq Rudolphe Huesmann'la \ blrlikte rnunecctmltk, sayllardaki buyu, diller ve matematik ustune arastrrrna ir;in glzli bir topluluk kurar. Oyerer takma adlar alrrlar. Jean de Dalberg Jean Camerarius, Rudolphe Huesmann Rudolphe Agricola. Jean

de Heidenberg de Jean Trltheme olur.

Takma adlar genellikle rastqele secllmez ama, ue; klslnln acikca belli olmasmdan baska, bu seclmln kaynagl bilinmiyor. Topluluqun kendisi de cok anlamh gizli bir ad alacak : Sodalitas Celtiea, Keltik Derne- 9i. ilk yanda~lara kendilerrne kahalayt egreten Yahudi Paul Ricci katr-

(1), ~lfrByle yezl yazma. Cev.

(2) Rahip ... abbe- kar,lhgmda verlldi. Cay.

37

LANETLt KtTAPLAR

hyor. 2 Subat 1482.de, yirminci dogum yildonumunde, Jean Trltherne Saint - Martin - de - Spanheim rnanastmnm Benediktinleri'nin yarunda dine giriyor. Daha aonra Spanhelrn, derken 'Wiirzhurg rahibi olacak. HIrlstlyanhk sevgisi kusku uyandmyora benzemiyor.

Muneccimlige ve bGyOculOge ilgi duyacaq: atralarda onu seytana uymaktan kurtaracak alan bu sevgidir. Bu rlgi ne zenginlik ne aiel sayqmhk arayan., yarar g6zetmez blr bilim adarmrnn sevgisi olrnusa pek benzer. Rahip Trftheme'In durumu evrenin qenlesmesl kurarmru bulan Einstein'm kendisince de begenilen piskoposluk kurulu Gyesi Lemaitre de l.ouvaln'ln gunumuzdeki durumuyla bir olrnus gibidir. Bu onu evrenin varsavilan qenlesrne olgusunda Tanrr'run varllQlnln kanrtmi ararnaktan engellemiyordu.

Tritherne Sa it R Martin manastinnda, Alrnanya'mn esas olarak elyatmalarrndan olusan en zengin kitaplrqrru bir araya getirdi. Basrh, son zamanlarda uydurulrnus, ustellk bayagl buldugu kitaplan sevmiyordu.

Tam uzman ve tarlhct gorevini yerine getirerek, arasnrmalann ardina dustu, Cok garip arastrrrnalar, Ozerlerinde 0<; alan ve kendlslne engel olan gevezelerin ya da krskanclanri'sayqreizca mektuplar yazmalanru hakh gordugu arastrrrnalar. insanlan telepatiyle, dilin klrnl kullamrnlan yardrrruyla uzaktan ipnotize etmek olanaqim veren blr yonteme dayanryordu arasnrmalan. Dilblllrn, matematik, kabala ve ruhbilim otes! arastrrrnalannda garipQe birbirine kansryordu.

Arastirmalanru bir araya getiren, boylece de tnamlrnaz bir gueun srmrlartru kapsayan sekiz ciltlik kitap, Steganografi adrru tasryordu. Bu tamamiyle elyazrnasi kitap, bunu babasinm kltaphqmda bulan ve cok korkan Elektor Philippe'in, kont Palatin Philippe ll'nln buyruqu ire ateste vakrlmrs oldu.

Bu kltabm tam hlcblr ntlshasi yoktur. Buna mim koyalrm, cok buytrk gUQJerin anahtanru tceren qercek elyazmasr yakllml~ oldu. Lovecraft'm oykOsO, L'abomination de Dunwich'de, slfrell eskl yaztlan QOz· mek lcln elyazmalanndan yararlanan Dr. Armitage, kahrarnarnmn tarlh sel gen;egi bulabllmls olrnasma kesinlikle inanmayan, baskalan kadar kuskusuz kendisinde de tam Steganografi bulunmayan lovecraft'la her

parcayi kafadan uyduruverrnls oldu. .

. Bununla blrllkte butunun a~agl yukan sekizde l.i<;Onu lceren eksik bir eyazmasr vardrr, i$te bundan soz edeceqlz,

38

RAHtp TRtTHEME'tN SJRR)

Bu Steganografi'de ne vardr? Once Trltherne'In kendisinden btrkac soz aktarah m :

.~u 1499 yrlmda bir gOn, uzun uzadtya. bilinmedik srrlann bulunrnasrru dusundukten, en sonu aradrjumm olanaksrz olduquna, inandrktan sonra, olanaksm deneyecek kadar i~i delilige vardrrmrs olmamdan biraz utanarak, gidip yattrm, Geceleyln [du$te) karsrrna bana adrrnla , seslenerek biri crktr : Trltherne, dedi bana, butun bu dusuncelerln boo suna olduqunu sanma. Aradlgm seyler ne senin ne de hlcblr insan lcln gerc;ekle~ebilir seyler degillerse de, gen;ekle~ebilirler.

"«- Oyleyse. dedim, bana basarmak lcin ne yapmam gerektigin.i ogretir misin? Bunun Ozerine, butun srrn onume serdi ve bana hlcblr seyln artrk kolay olriladlgml gosterdi.»

Trltheme 0 zaman lse bashyor ve iste gene kendi agzmdan,buldugunun oykusu:

'" Eskiden kimse hlcblr zaman bandan once yazmadJgl ya da adrru anmadlQI lcln, blrcok az bilinen srrn ve karanhk noktayi kendisiyle ortaya serdlqirn bu kltabm, herkese, ayrrca bilgisizlere tnsanustu, hayranliga deger ve inamlmaz konulan kapsryora benzeyeceqine dair size inanca verebilirim.

«ilk kitap istenecek herseyt ve ger~ek metinden kuskularularna .. dan. bilinen hangi dilde olursa olsun onu, metatezsiz yani harflerln yer degi~tirmeSi olmaksrzm, srrrtn da hlcblr zaman bu blllml kendisine gizlice 6gretmi~ olacaqrrn klslden baska klslce tarunrms, ya da ikili sayrrnm da gene kendisine gizlice lletilrnls olacagl klslye varrms olmasrndan hlcblr korku ve kusku olrnaksrzrn ona yazmanrn yuzO askrn yoIunu kapsryor ve gosteriyor. Kullarulan butun sozler ve deyimler, hlcbir gOvensizlikyaratmayan, srradan ve belli seyler olduqundan, denemls te olsa, srrrrrru kendi basma c;ozebilecek alan hicblr kimse olmayacak bunda, bu da herkese hayran olmaga deger blrsey, bilgisizlere de blr olanaksrzlrk gibi gelecek.

II lktnct kitapta, kendllerl sayesinde uzakta da, benden yuz mil otede de olsa, hunerlmln anlarruru, blrtakrm simge. blclm ya da harf kullanmrs olduqurndan benden kusku edilmeden de kavrayacak herhangi bir kislye, gilvenilir blclmde, lsternlml benlmseteblldljjlm kimi yetllere benzeyen gene daha olaganustu konulardan soz acacaarm, ve blr ulak

39

\.ANETLt KtTAPLAR

kullamrsam ve 0 da yola ~Ikml~ olursa. hlcblr bilgisi olmadlgmdan hi<;a bir yalvarma. g6zdagl ya da sozverts. slddet bile bu ulagl srrrrrru acmaga zorlamayacak; ve bunun i~indir ki hrt;:bir klmse, uzman da olea,

r;ozemeyecek Slrnml. .

«Ve gene bOtun bunlarr, hoeurna giderse. brr gece bekc;f~inin {jnOnde cok kuytu bir yere kapatllmu;; bir tutukluyla bile, kimsenln yardum da haberi de olmadan, kolayca gerc;ekle~tlrebiHrim .•

lste korkunc savlardrr bunlar.

Rahip I Trltherne tarihcllerlntn c;ogu onun hie;;: te blrsey bulrnarrns o'ldugunu ve dusler kurduQunu soyJOyorlar, kibarca. Bizim dusuncerntz boyle degildir. Ben Trltheme'ln sercekten korkune bir bulgu yapmrs oldugunu, bundan soz etmekte yerden gage hakh oldugunu, kltabrnrn ortadan kaldrnlrsmm cia kltabirmn kendilerine aynlrms olduqu Kara CUPa pelller'ln lslert dizislne hepten dogalca bagll bulundupunu dO~OnOyo. rum.

Trttheme zamanrna gOre 90k akrlcrydr ve ozalllkla munecctrnllqe (astrolojiye) saldrrrnakta da haklrydr, lste bu konuda dedigi :

.Savulun, kafalar. karl,tlran va uydurma ,eyler iizerincje ~ene ~. lan, yOrekli ki,iler, bo, adamfar va yalanc. miineccimler. Ci.inku ylldlz" larln diizenlnin oliimsiiz ruh iizerinde hh;bir haznhgl, dogal bifim fizeoo rlnde hh;bir- etkisi yoktur; bedenln pek pek beden Ozerinde gilcD olabil. diginden Ylld.zlarln diizeninin uhr- g6ksel bilgelikle ,hl-;blr IIgisl yoktur. Ruh azgOrdur ve ylldlzlarln boyundurugunda degildir, onlann etkilerlnl almaz ve klplrdanl~;larml Izlemez. ama yalmaca kendisince yaratr'ml$ .

,

olduQu va kendislnce d6l1enml, bulundugu ufu .. goksel IIkeyle ilet.,Im-

dedir."

Bu uyarrda, Trltheme'ln baska birc;ok mektup ve yazrsmda oldugu gibi, keslnlikle akrlci bir anlayrs gorUlOr.Kendisinin dogal bUyU dedlgi. bizlm teknik dediglmiz seydtr.

Dna felsefe tasr (1) ustune kitaplar maledilir. Bu saptanrrua degil., dir. Trltheme'In kitaplarr ozellikle: -Yaymlayarnayanlara valvarrrimdiye yazan fngiliz slmvacrst George Ripley'ce uzun uzadrva yorurnlanrrns oldu. Rahip Trltherne'e, ollimuns!en sonra bir kara buyOcO unu

(1) Eskllerfn -hacsrt felsefi- dedlg:f. elmyacrlara gOre. madenleri altma cevlren tBf.

Cev.

40

41

RAHip TRtTHBME'iN SllUU

kondurulmusnn-, Engizisyon'un en gOzD donmus cizvitlerlnden blrl, Del Rio, ortahkta gene de yalnrz tamamlanmamrs hlclrnda dolasan Steganografi'nln neden yasaklanmrs ve sansur edllmls kltaplar arasrna SO~ kulmamrs oldugunu soracak. Ozetle, denememin konusu alan kitaplar.

Valnrzca 1610'da, Francfort'ta, Mathias Becker'ce Steganografl'den geriye kalarun bir Ilk haskrst yaymlanrrustrr. Bu baskr -Ostler'in ayrlcal'QI velznlyle- bllgislnl tasrr, ne var ki Ozerinde hlcblr basma lzni goruJmOyor. Hangi Ostler'in soz konusu oldugunu sorabilmemizi do.

{juran nokta. .

Kitap sonradan kaldrrrlacak olan, ve Iclnde su iJginC sozdlzirnl bulunan blr onsozO kapsar: «Amrna bu bilimin gizli kalmasrru istedigine gore, belkl biri beni suclayacak, neden hemen, soz konusu harflerin anlamrru aelga vurmak lstedln?

'«Sana bagh oldugum bazi insan topluluklanru bu OstOn ilkelerden yararlandrrrnek Istedlqlm- lcln, onlan Ylgmla tehlikeden kurtarmak i~in, ve onlan ban beklenmedik olaylardan korumak icln diye karsil: k verecegim .•

Bu tam akla yakrn blr goru$tOr. Ne var ki kitap, kusa cevrllmlsken bile, gene de tehlikeli gorOnOyordu. Bundan dolayi, bu baskr, butun butune eksik olmasma karsm, 7 EylOI 1609'da, Engizlsyon Mahkemesi Kurulu'nca Index'e (1 )gec;ml~ oldu. Bu yasaklama 1930'a dek sureblilyordu.

1616'da, rahip Trltheme'In bfr savunrnast 8avyera'daki benediktin Ceon manasnrrndan rahlp Cigisemon'ca yavmlannustrr. Yeni blr bask. C;Tkryor 1621 'de. Bu baski da I( Ostler'in izni ve onayryla» yazrsnu tasryar. Bu kez, yaprt 1609'dan beri lndex'te olduguna gore kuskusuz killsa babalarr soz konusu olsmaz. Oyleyse bu kimligi kansrk Ostler kim. lerdir?

Kitaphklarda bu baskrlardan bellrli blr sayrda vardrr, Burada ozelllkle garGlen, gunumOzde de diplomathkta ve casuslukta kuJlam(drgl gibl transpozlayonlu (2) slfrelere Illskln genel bir kuramdrr.

Transpoztsyonlu metinlere lllskln belirli bir savrda ornek, uzmanlara gore, yok olmus tam baskrda bulunan bilgilerin hif:i degilse bir b5- (umunu olustururdu. Bu bilgilerin hlcblrl Inandmci deglldir. Cok daha

(1) Index ya da index librorum prohibitorum: Papahkca okunmasi yasak kltaplar -liatesl. Ilk Jlstenin 1559'da' ~Tktltjl gen;ekt_ir. Cev.

(2) SozcGkrerin yerlni degi~tirme. Cev.

(1) lletlslm yonteminde kullarulan bir seramik. Bu seramikte, gerek magnetlk ge.- c;irgenligin, gerekse elektrik dlrenclnln yuksek oldugu gorulur. cev .

.

LANETtt KtT APl.AR

sonra Per eL Brun Steganografi'deki srrlardan yararlanmanm bir dona-

·1

rurm kullanmaq: lcerdiqinl belirtiyor : bu donarurn, galiba, bugi.inkO rad-

yomuzdan 0 denli degi~ik degildir.» Blrkac kialnln, rntknatrslanrrns ig. nelerle. birbirlerine elli mill askrn uzakhktansrrlar Iletmts olduqunun soylendigini cok zaman duydum. lkl erkadasm herblrl eline, cevrestne alfabe harflerinin kazrlrrus olduqu bir pusula ahyor, arkadaslardan biri ibreyi harflerden birine yaklastrrdijjmda, cok uzaktaki otekl ibrenin, 0 saat ayru harfe dogru d6ndOgG llerl suruluyorrnus.»

Cok ilgi uyandmci f;ey. Tranzistorlar ve ferritler (1) sayesinde bu tur donanrm gGnGmGzde gerc;ekle~mi~ .olurdu dOpedGz. Ama lnsanlar XVII. yuzYllm baslanqrcmda bu gGr;te oldularsa, ellerinde dupeduz sag· lam. ustelik dupedilz dogal, seytanla hicbir anlasrnaya dayanmayan ve yararlanmakta ruhu tehlikeye dusurmeyen bir iletim araci olmak ustOnlOgOne sahiptlrler.

Bir topluluk bu sirlara sahip 91ktlQmda, bunlan korumak tstemls olmasi oldukca olasrdrr. Topluluk bunda basanya ulasmrs gorunuyor.

Tritherne'in baska bir yaprtr, Poligrafi, yalruz gizli yaztlan inceler. iistelik son derece yeni blclrnde. Yaprt 1518'de crkn ve 1516'da Fransrzca bir cevlrlsl yaprlrrus oldu. Yaprt alablldtqlne geni~c;e taklit edllrnls oldu. Bu yaprtta, gizli blclmde hie; bir Sir olrnaksrzm. yalmz arr krlptografl soz konusudur.

Tamarnlarrus olmak Icln. 1515'te, Trlthsme'In hem Hint gelenegini, hem de bazi yenl kuramlan dusunduren cevrlrnsel bir lnsanhk tarihi kurarmru yaymladlQln1 belirtelim. Kitap Vedi ikincil neden, yani Zekalar, ya da Tanri'dan sonra ev:renin Buhlar'], ya da ilgiye deger olaganOstu giileri leeren, gizem,sel kronoloji ba~lr-gl", alrmstrr. Yaprt kabalaCI ve buyucO Pierre d'Apona'un cahamalanna dayarur, Bu bOyucu Kilise'yi 6ylesine htrpalarmsti ki 1313'te Padoua'da 6Jdugunde Engizisyon, yakmak lctn cesedini aradi arna bulamadr, Pierre d'Apone'un dostlan bu cesedi Santa Giustina kilisesine giziemi~lerdi. Krzglnlrktan, Engizis· yon. onun yerine, bir kuklayi yaktirdr.

- Trltherne'ln bir yaprtrrun yeni kurgu ve du~gGcu romanian okuyucusuna buyuk bir yaran vardrr. Geryekten, C. S. lewis eldila'lar, gune~ dizgesini cahsnran melekler, dusunceslm burada buldu. Bunu soyledikten sonra, c;evrimler kurarru cok aglrbafllr klsllerce kabul edtlrnlstir.

42

43

RAHtp TRITHEME'tN SIRRI

ve Trltherne bir kez daha bize cok yeni dusunceler sagJiyor. Kuskusuz, kltabrrnn yarattrgl coekunluklerdan. ozelltkle de, 1890'a dogru, gizli blr toplulugun, Hermetic Brotherhood of Luxor'un yaptlgl acrklemeden onu sorumlu tutsmayiz. Bununla birlikte bu konuda Trltherne'In rnunec- , cimlik OstOne d(j~uncesini, daha yukanda deginmi~ oldugumuz dO~Onceyl arnmseyablllrlz.

KOyuk oykO rnerakhlan lcln, Tritherne'ln, kitabmda, kesin tarlhl, 1915'i vererek, lsrall'de bir Yahudi Devleti'nin kurulusuna iliskln Bal. four bildlrlsJnl onceden soyledigini, ve bu kehanetin olaydan 400 yrl Once yapllml~ oldugunu bildirelim.

Trttheme'ln, yazrms oldugundan ham emin olmadlgrmlz bulunmayan kltaplan ilzerlnde durmayahm, ve gene Steganografi konusundaki

varsaYlmrmlza donelirn, /

- Bize gore, Trltheme, dllden yolacikrp simgeler kullanaraktan. asr-

• -IJ,

n uzakliktakt baska zihinlerce saptanrms olabilen. ve bu zihinlerl de-

netlemek olanaqrm saqlayan ekiler yaratmanm bir yolunu bulmus olacakn. Bu olagani.istO ama pek olasi gorOni.iyor. Trltheme dunyayt yeni gazlerle gorOyordu, butun butane yeni blrsey bulmus olmak yetenegi. ne sahipti.

Kendisinin pek akla yakm savlan oldu aneak: CI! Ben olaganustO 9091O hlcbir sey yapmadrm ama gene de blr «bOyOcu Doldugum dedlkodusu crkanlryor. Taklit etmek letn degil, ama cok koto bos lnanclarim blr gOn curutmek goru~(jyle bOyucUlerin kltaplannrn e;09unu okudum .•

Iste bunun lcln Steganografi'nin, Trltheme'tn Ozerlerinde durduqu, butun bOtOne dogal gilclerine inanmaga oldukca egilimliylm" Boyle blr gOg kuskusuz tehlikelidir. Trltharne hemen 90k sakmcah olabilir. Hieblr zaman Gomez; olmusa benzemeyen ama «yetlskin felsefe sst ir;in coskunlukla kutladrg" Agrippa adlr, Heinrich Comellus'a (1) da sakrruml oneriyor. Ona bilgece sahk verlyor :

«OkOzlere kuru at, ama papaqanlara, seker verin yalruzca.» Paracelsus'a (2) gellnce, Trltheme fildOgOnde ancak on iki yasindaydr. oyleyS'e ona hie; te rastlarnadr. Ayrica, Paracelsus ondan hlcbtr

(1) Agrippa Von Nettesheim (Heinrich Cornelius), Alman hekimi, slrnyacrsr ve fl. lozofu (1486/15351. Cev.

(2) Gercek adi Thephrastus Bombastus von Hohenheim. OnlO hekim, klmyacr (1493. 1541). Cev.

LANETLt IdTAPIAR

esin alnus olamazdr. Paracelsus pek pek oriun kltaplanrn okumus olabilir. Bundarrbaska, destekledlqlmlz gibi, Trlthame bu kadar gQven uyandrrablldljilne gore, gerr;ekten uzaktan bir telepatik denatim yolunu buldu. Hangi papa, hangi imparator boyle bir gOce, sahip olacak kadar brlgeydi? Trltheme'In susturulrnus olmast anlaeilrycr. Elyazrnasmrn or .. tadan kaldmlrrus oldugu ve kusa cevrllen baakrlann aneak CI; Ostler'ln izni.yle crkabllmls oldugu da anlasrlryor.

Gene mektuplanndan birinl anahrn, bir an lcln de gerr;:egf soyledlgini dusuneltm. ·Cunku bu bilim kimsenin tam bir blcimde anlaya .. madlQI sonsuz bir derinlikle dolu bir kansikhknr, c;unkLi bu sanatm olanea kavraruhsma ve deneyimine karsm, elde etmls olacaqrn ~ey butun bllmedljitn arta kalana gore haydi haydl cok dO~Ok kalacak her zaman. Bu derlnve cok gizli sanatrn gercekten eu ozelligi vardrr ki f;ome;z ustasindan daha bilgili olacak kolayca. bu ~omez doau~. tan iferlemeler gostermege iyice hazrrsa, ve yahudi Kabala'srnda bulunan konularda buyuk caba gosterirse. Kltabrrnm birka~ okurunun du~jjncelere yonelik kimi tslernlertn adr, dOzenl ve 6zell'iglyle sarsrtrme olrnadrqr, benim bir buyucu, ruh c;:a~lrlclsl oldugumll ya da seytanlarla bir sozlesrna yaptrQlml ve su ya da bu ustilnlUgO gos~ terdlgimi de sandlg) anda, bu onsozde tumturakh bir itirazda bulunmak ve gene boylece, unOmu ve adirm boyle bir bataga karst korumak ka-

J

rusina vardrrn st;:Jkga.lII .

. .

lelnde butun bu bilgiYI bulduqurnuz karanhk, daha sonra ortsk bl-

llncaln dedigimiz ~ey degil midir? Tritheme'ln ,glzinrn yok olrnast bel~I .tyldlr, ama ben Trltheme'ln gerc;ekten bOyuk ve korkunc; blr srrn buldugundan kusku etmiyorum.

44

'\

45

5

JOHN DEE'NIN KARA AVNADA GORDOOO

Rahip Trltheme gibi, John Dee de gergekten yasadr, 1527fde dog. du, 160B'de oldu. -Ve yasamr 0 kadar sasrlasr oldu ki dU$gucOne lllskln yapltlarda bunu yasam oykusOnOn yazarlannm c;ogundan daha iyi beltrtmls olan romancrlardrr. Bu rornancrlar Jean Ray1la Gustav Meyrlnk'tiro Sec;kJn matematikc;i, klaaikler uzmaru John Dee, blr ana meridyen dOfunceSini buldu : Greenwich meridyeni. Denizcilik araclan gibi Mer4 cater (1 J yerkurelerinden Ikisini, louvain'de (2) bulduktan sonra In .. giltere'ye getirdi. Boylece ingiltere denizciliginin geli~meSrnin nedenl oldu.

Klralir;e Elizabeth hesabrna ingiltere'ye cok sayida denizcilik sir. r. ve yaprm srrn getirdiginden, b6ylece John Dee'nin sanayi casuslugu yapmakta basta geldigi -bu du~Oneeyi payla~mryorum4 soylendl, Ku~. kusuz tam ilk siradan -blr fencl, ayrn zamanda blr klasikler uzrnarn 01 .. du, XVI. yuzYlldal slmdl oldugu gibi birbirinden belki aYrllmf~ olmayan iki kO~tOr arasmdaki geci~i de gasterir.

'Gorecegimiz gibi, bambaska ~ey de oldu. Cambridge'teki parlak cahsmalan straamda, kendisi lcln ne yazrk, arelannda, tiyatrovari bir gosteride ortaya salrverdlgi va panik yaratan mekanik bir bokbocegi bulunan robotlar yapmaga basladr. BuyuciilOkten otOrO Cambridge'ten kovulunca, 1547'de solO'gu louvain'de ald •. lste Mercator'Ia burada lIi$kl kurdu. MOneccim oldu ve falcr olarak gec;:imini sagladl, sonra kirallge Mary Tudor'un ya~amrna karst baylisel komplodan otOru tutuklandt. Oaha sonra, Elizabeth onu cezaevinden kurtard, ve kendisini Ingiltere·. ye lllskln karanhk lslerle gorevlendirdi.

BOyuye ve bOyOcUluge karst belli tutkusunun gercek fonksiyonu : caeusluk tst ic;fn aneak bir • 6rtu» oldugu cok zaman yanldr, Ben buna pek lnanrrus degillm.

(1) Flaman matematlkc;Jsl. cografyaci (1512 -1594). Cev. (2) Belc;fks·da. Leuven kentf. Cev.

LANETLt KiTAPLAR

1563'te. Anvers'deki bir kltapcida, Trltherne'ln Steganografi'sinin. her halde ekslk bir elyazmasrm buldu. Bunu tamamladi ve hemen hemen Tritherne'in kendisininki kadar etklli bir yontemi ortaya koymus gibl oldu.

Eukleides'in ilk ingilizce cevlrtslnt yaymlayarak. ingiliz ordusu Icin teleskoplarm ve diirbunlerln askeri kullamrmm da inceleyerek, Steganografi konusunda cahsmalanm surdurdu. Ve 25 MaYls 1581'de. cahsmalar: butun' umutlan asn,

lsrkla cevrtlt, insanOstO, ya da, en azrndan insan olrnayan bir varIrk cikn karsrsma. John Dee yalmlastrrrnak lcln buna melek adiru verdi. Bu melek ,ona slmdt British Museum'da bulunan bir kara ayna biraktr. Bu cok parlak bir antrasit parcasrdrr. Melek ana, bu krlstale bakrnca. baska diinyalar gorecegini ve Insanlnkinden ba,ka' zekllarla lllskl kurabilecegini soyledi, cok yeni dusunce. Bu lnsan olmayan varhklarla yaptlgl konusmalan kalame aldr, Meric Casaubon'ca 1659'da, A true and faithfull relation of what passed between Dr John Dee and some sprits ba~lrgmda belli bir sayrda yaymlandr,

Obur belli bir sayida konusmalar crkmarmstrr ve elyazmalan Bri· tish Museum'da bulunur.

John Dee'ce tutulan notlarm en bi.iyuk bolumu ve hazlrladlgl kltaplar, gorecegimiz uzre, yak oldu. Bununla blrllkte. bu varhklann konustugu ve Dee'nin enoslyen dill dedigi dill yeniden kurabtlmemlz Icln btze yeteri kadar parea kahr.

Bu ilk blreslrnsel dil, blldiqlrniz ilk insanca olmayan dil olmali. Bu her halde bir alfabesi ve bir diloilgisi alan bir dildir. Bize kalan enoslyen dilinden butun metinler arasmda, kimileri John Dee'nin ya~adlgl zamanda olrnadtjnndan daha ileri rnatematlql lcertr.

Enosiyen <Iii XIX. yOzytlrn sonunda, OnlO Golden Dawn derneglnin gizii ogretisinin kaynagl oldu.

Dee garip zlyaretclleriyle yaprms olduqu konusmalan arnrnsayamadlglnl cabuk gordO. 0 zamanlar konusrnayla ilgili hrc blr mekanik kayrt duzent yoktu. Bir fonograftan ya da bir magnetefondan yararlanabllrnls olsaydr, Dee'nin yazqrsr, belki de .dunyarnn yazglsi bile. degi~mls olacakn,

46

10HN DBE'NtN KARA AYNADA GC>RDUGO

Yazik ki, Dea'ntn akhna kendisini yrkrrnrna surukleyen bir dusunce geJdi. Bu di.i~Once akla yakmdi gene tie: Dee'nin notlar aldJgl strada bOyuh..i aynaya bakan ve dilnya R disrlarla konusrnalar yapan birini bur .. mak. ilke ofarak, bu dusunce butiln buttme yalmdr, Yazrk kl, Dee'n;n yanma ald'gl iki keslf sahibi, Barnabas Saul'le Edward Talbott, birbiri ardrndan korkunc rezll insan olduklarmt ortaya koydular. Dusrnanlanrun aylrkh bir casusu olmusa benzeyen Saul'den cabuk yakasim sryrrdr, Buna karsrlrk, adrru. Kelly adryla defji~tiren Talbott, takrlrp kaldr, 0 kadar takrlrp kaldi ki Dee'yi mahvetti, kansim bastan crkardr, bir slrnyaci gibi gezip tozmak bahanesiyle adamcajnz: Avrupa'da her yerde dolastrrdr, en sonu da yasamrm olduqu gibi sondurdu. Dee bitkin ve butiin butune gozden dusmus. 1608 'de Dldu sonunda. Elizabeth'in ardmdan gelen krral James I, ona bir pansiyonu cok gordu ve adamcaglz yoksulluk lclnde oldO. BuJunabilen tek avuntu Talbott'un, obur adryla Kally'nin, Prag'daki bir cezaevinden kac;maga kalkarken 1595 $ubatytda 01- dug-unu dusunrnekttr. Adam cok iri yan ve cok etki butlu oldugundan, hazrrlarrus olduqu ip koptu, bdylece bacaklarrru ve kollanru krrdr, Tarlh'In 0 zarnana kadar tamdlQI en ugursuz afcaklarmdan blrt Icln hakh blr son.

EI izabeth'In kol kanat germesine karsrn, Dee ezilmi~ olmagl surdurdil, notlanrun bOyuk _ bir b610mG gibi elyazmalan da boylece calmmrs oldu.

Yoksulluk lclnde olmayi bir bakrrna hak etmlstl, bunu kabul edaJim. Gercekten, krrallce Eltzaberh's slmyaci olduqunu acrklarms olduk-

. tan sonra, ondan paraca bir yardrrn lsternlstl. ingiltere'nin Elizabeth'j ana, pek zekice, altm yapmagl bildiginden, ozel gereksinimlerini sagJamak zorunda olrnadiq] kar~",gm' verdi. Son olarak, John Dee yasaya .. bilmek Icln koca kitaphqrru satmak zorunda kaldr. boylece krsmen achktan oldG.

Tarih onun Kelly'le cok ilgin<; Dian seruvenlerlntn Inarulrnasr gue; olaylanm ozelllkle sakladr, Birfe$ik - Devletler'de bugun 0 kadar halka yonelik olmus alan kadmlarm degi~ - tokusu burada ilk kez gorulebillr, ozelllkle.

Ama $U Epinal resim ticareti enostyen dilinin sorunu, Dr. John Dea'nln hlcblr zaman yaymlanrnarrus alan kltaplannm sorunu gercek sorunu karartryor.

47

,

UUor.Eld KtTAPLAR

Jacques Sadoul, Dr Dee'yle Kelly'nin serilvenlerlnln tam simyayla ilgili bolumunil kltebmda. Le tresor des alchimlstes'te pek iyi anlanr. Oyle.yse okura bu kltabi sahk vereyim.

Biz gene encslyan diline ve bundan sonra gelene doneltrn. Ve ken .. disi lnsan olmayan -melek-lerle konusmalanm yayrnlayacaqrm blldlrmege kalkar kalkrnaz, John De.e'ye yapilan lskenceden soz edellm on .. ceo 1597'de, yoklugu strasmda, blllnmeyen klsller kalaballgl krskrrtn, kalaballQI evine saldirttr. Az bulunur dart bin kitap ve bee elyazmast kesinlikle yok oldu, blrcok not yanc:h. Sonra ingiltere krraltceslnln koruyuoutuquna karsrn surup gitti tskence. Gonia kmk, daha sonra Bn 813· vatsky'nin basrna gelecegi gibi, gozden dusmns, 81 yasmda, 1608'de. Mortlake'da 61dO. Bir kez daha, Kara COppeliler'in entrlkaat basanya ulasrmsa benziyor.

E~siz ingiliz ansiklopedlsi, Man, Myth and Magic, John Dee OstOne yazlsmda pek hakh olarak su noktayi goz onunde tutar: «B~e'nin yafa· nu Ozerine belgelerin bol olmasma karsm, kendislni acrklarnak va vorumlamak lcln az ~ey yaprldi .• Bu tamamen dogrudur.

Buna karsihk, Dee'ye kars: iftiralarm arkasi kesilmiyor. Bo~ inane; donemlertnde, onun blr kara buyOcu oldugti soylendl' Bizim akrlc: donemde, onun, sfmyaYI ve kara bOyuyo gerc;ek eahsma alanlannm bir gizlemesi haline getiren bir casus oldugu ortaya anhyor. Bu sav Oze)likle daha yukarrda adrru andlQlmlz anslklopedlnln savrdrr,

Bununla birlikte, olaylan inceledigimizde, herseyden once cok yetenekll, 24 saatte 22 saat cahsabtlen, cok hrzh okuyucu. ilk srradan pre .. tik matemattkcl bir insan goruyoruz. Bundan baska, kendi kendine i~le .. yen nesneler yapryor, optik dalmda ve optigin askeri uyqulamalarmda. kimyada blr uzmandir.

Pek kotuluk d(j~(jnmez ve saf olrnus olrnasr, olasrdrr. Kelly'nin sariiveni bunu gosterir. Ama cok onsmlt, insanhk tarihinin belkl de en onemli bir bulusunu yaprrus olmasr, busbutun yabana atihr ~ey degil. dir. Dee'nin insan olmayan varhklarla telepati, durug6rU ya da bamba,. ka parapsi1;lk yolla ili,ki kurmu, olmasr btiti.in bUtUne alas. giblme geliyor. Ba,ka blr gezegenden ya da ba,ka bir boyuttan getirtmekten88, bu varhklarl melaksi bir kaynaga bag.aml, olmasI, ~agln anlaYI,. bakl.

\

mlndan, dogaldl. Arna insanea olmayan bir dili ogrenmek lctn onlarla

yeteri kadar haberleetl.

48

49

JOHN DEE 'NIN KARA AYNADA GORl>tJOO

BOtOn butOne yeni bir dil ·bulma dO~anceSi Oee'nfn c;agma OzgO degildir, onun anlayrsrmn parcasi da olmaz. Ancak cok daha sonra WII. kins ilk blreslrnsel dili bulacak. Enoslyen dll bOtOnOyle tarndrr, ve In .. sanca hleblr dile benzemez.

Dee'nin bu dili tamamen kendi bilinc;altmdan ya da ortak blllneal .. tmdan cikarmrs olmast olasrdir. ama bu varsayrm dunya .. disrlarla ile. tlstrn varsayrrm kadar uydurmadir. Ne yazrk kl, Kelly'nin araya giri~inden sonra, konusmalar acrkca bozulmustur, Kelly bu konusrnalan 01. dugu gibf uyduruyor ve meJeklere ya da ruhlara tslne gelenl soyletiyar. Zeka ve dO$gOcli bakrmmdan da Kelly az yetenekliydi. Kendisine blr on bes gunlugi.ine" bes sterling bore verlllrse c ruhlar-m birinden Istedigi bir konusrna Ozerine notlar ahnrr.

Bununla birlikte KeJry'yi tanrmadan once. Dee garip bir kitap yaYlnlaml~tl : La Monade hieroglphique. Bu kitap Ozerinde yedi YII cahsrmsn, ama Steganografi'yi okumus olduktan sonra, kltabi on rki gun h;inde tamamladr. Cagda~ bir Devlet adarnr, Sir William Cecil, 0 zaman' sunlan dedi: «La Monade hierogJyphique'de bulunan srrlar krral- 119m gOvenligi acrsmdan en bOyOk onemde sulardrr .•

Ku~kusuz, bu arrlar kriptografiye baglanmak lstandl, bu oldukc;a elaardrr, Arna John Dee icln hersey ille de casualuqa yorulmak istenir- · se, bu fazla gibime geliyor. <;OnkO simyacrlar ve bOyOcOler krlptograffyicasusJarrn yararlanmadlgmdan daha cetreftl blclrnde bol bol kullarnyorlardl. Dee'yl oldugu gibi kabul etmek ve aynasiyla saglanan kendl kendine - ipnotizmayla, ya da baska bilinmedlk yollarJa gezegenler arasmdakl ya da boyutlar 'arasmdakt blr smm a~magl ba~ardlgmr dQ~unmek egilimindeyim.

Kendi dedigine gore. yazrk kl, 0, olagan • iitesi her yetiden yoksunduo • Medyum»larla d(l~e kafka hasta oldu, bu da bir yikrrnla eonuclaner.

Ayrlca La Monade hleroglyphlque'te slfreyle soylemi, oldugunu acik acrk yaymlamasfnJ istemeyen .Ostler»ce krskrrtrlan, alaya alinan, c;oaaltllan yikrm. Dee'nin lekencest 1587'de basladt va 0I0mOne dek kesllmedi. Bu lskence Avrupa'da da sOrdO, Polonya krrahyla Imparator Rodolphe II -ruhlardan gelen- bildlrilerden otOrO Oee'ye karsi uyanlmrs oldular, 6 MaYls 15B6'da, papanrn bOyOk elclst, lmparator Rodolphe'a John Dee'yi ruh caglrmayla suclayan bir beige sundu.

LANETLtKtTAPLAIt

Belgeyi yaymlamaktan vazqecerek, Ingiltere'ye donen ve 1595'ten 160S'e kadar surdurdOgu, ve, galiba, kendisinl 'doyurmayan gorevle. Manchester'deki Isa Kolell 'nln mildOru olarak olen, cesareti krnk hir lnsandrr bu.

Aynca, geriye bu gorev konusunda, c;;ozulmu~ olmayan bir sorun kahyor. Gene bu srralarda Rus can John Dee'yi blllm danrsmarn unva~ rnyla Moskova'ya Qagrrryordu. Yilda iki bin sterling lira. bugun hemen hemen iki yuz bin lira tutan cok boyuk para, prenslere varastr bir ev, ve Car'm (1) mektubuna g5re «onu Busya'rnn en linde gelen klsllerlnden biri durumuna getirebilen» bir durum alabilirdi. Bununla blrlikte John Dee istemiyor. Buna karst crkan Inglltere'nin Elizabeth'i mi G6zdaglan rm aldr?

Bilinmiyor, belgeler cok karrsiktrr. Ne olursa olsun, turrll iftlralar crkryor, bu iftiralara gore gene tamamen Kelly'nin egemenligfne giren Dee, prenslerle zenginlerl. arka arkaya, soyup sovana c;evirerek Avrupa'da dolasryormus, bu red dikkate ahmrsa amamayr akhrun ucundan bile qeclrmlvor. Car'ln onu bulrnus oldugu srrlan uygulamaga zorlamasmdan ve boyleca Rusya'ya dunyarun egemenligini saglamasmdan belki karkuyordu.

Ne olursa olsun Dee, bize, Insan ·olmayan varhklann ziyaretfni kabul eden, onlarm diHerinl ogrenen ve onlarla dOzenll blr i1etl,lm leurmaga eahsan bir insan olarak goriinuyor. Hele John Dee'nln zihinsel degerinde bir insan soz konusu oldugunda, durum bOtOn butOne esstz .. dir.

Dee'nin bizlere blraktlgrndan baslayarak, yazrk kl, ne bu varhklann bulunduklan yer konusunda, ne de kendilerinin bedensel nitelik .. lerl tlzerlne hicbir ~ey erkararmyoruz, 0 yalnrzca onlann telepat olduk· larmr,' sonra ger;mi,te ve gelecekte dola,abildiklerini soylOyor. Bu zamanda yolculuk dusunceel, bildigfm kadanyla, ilk kez ortaya crkiyor.

Dee bu yaratiklardan dogal yasaJarm hepsini, rnatematlqln gele~ cektekl turn geli~imini ogrenecegini umuyordu. Ne ruh c;aglrma soz konusuydu ne de ruhculuk, Oee'de srrlar, dagasl herseyden once blllmsel alan gizler ogrenmek isteyen btr bilginin anlaYI~u vardr. Sonra kendini Ikide bir matematik fJlozofu diye tammhyor.

(1) Korkune Ivan. Cev.

50

51

10HN DEE'NIN KARA AYNADA GORDOGO

I

Evinin yangmmda notlarm buyuk parcasi yak oldu, otekl ler pek

degf~ik klsllerce blrcok kez ortadan kaldrnldr, Bizlere La veritable relation de Casaubon'daki ve henuz bulunan kim) notlardaki blrkac ima kahyor. Bu bilgiler cok ilginc;;:tJr. Dee, ozerrikle, Mercator projeksiyonunun (cografyada) ilk yaklastmrndan baska blrsey olmadidrru bildiriyor. Ona gore, dunya tam yuvarlak degildir. ya da en azrndan baska bir boyut boyunca srralanrrus uetuste konma blrcok kureden oluamadrr.

Bu kureler arasmda, noktalar. daha dogrusu Ilettslm yuzeyleri vardr, i~te boylece de Groenland bizlmklnden baska topraklarda sonsuz .. luga kadar uzanrr. Krrallce Elizabeth'e blrcok liltuf dtlekcestnds, bunun lelndlr kl, diye israr ediyor Dee, ingiltere'nin baska dunyarun kapilanm ellerine gecirecek blclmde Groenland'r fethetmesi yerinde olurdu.

Ba~ka bUg; : matematik henuz baslanqrcmdadrr, Dee'nin, anrmsa .. yahm, Inglflzceye cevlrmede llk oldugu Euklides'ten cok daha fieri de gldilebilir. Dee'nin bunu soylemekte yerden goge hakla vardr, daha sonra gorUiebilen euklldes i~i olmayan geometri de. kendisinin gorO .. f}unu dogrular.

lnsanm her i$ini gorecek olan butun butune kendi kendine cahsan makinalar yapmak olasrdrr, diyor gene, John Dee. Bu, diye ekliyor, 1585'te gerc;ekle~m)~ oldu hem coktan . nerede oldugunu bilmegl cok isterdik.

Sayrlann oneml ve yQksek matematlqln pek buyOk 9u91090 Ozerinde de duruyor. Sir kez daha, hakkr var. Sayrlar kurarnr, matematlqtn cebirden ya Cia geometriden cok daha en gue dah olarak dogmu~tur.

John Dee'nin dikkati c;ektirdigi uzre, hem iC diinyarruzr, hem de du~ dQnyalan acrklayan dusler! incelemek cok onernlldtr. Bu butun butOne jung'cu gorO$ zamanrna gore c;ok ileridir Ostelik. Gene dikkati cektirdigi lizre, eok tehlikeli olabilen srrlan toplumdan gizlemek onemlldlr, Burada da yenl. bir du~(jnceye rastlryoruz. Dee'nin ozel gunlUg(j~ nUn bu temalll konusunda blr d(j~Oncesinl daha bulduqurnuz uzre, cok dogel ve SlmrSIZ gQc;lerin nitellginin bilinmesinden crkanlabllenl, ama arastrrmaya kum gibi para dokrnenln gerektigini bllrnek.

Bu parayi bulmak I<;in bQyuklerfn yardumru ve altrn yaprrmru arad •. Onun lcln ne 0 ne de oteki basarrh olmadr, Yalrnzca bir blllm koruyucusu bulabllrnls olsaydr, dunya pek degi~mi~ olurdu.

RastladrQJ turn kistler arasrnda, William Shakespeare': (1564 - 1616) rarud: rru? Buna lnanrnak isterim. Belidi bir sayrda shakespeare'cr

LANETU KlTAPLAR

•

elestlrrnen John Dea'nln Flrtlna'daki Prospera admdakl klslnln kendisi

oldufJ'unu kabul etmekte es kamdadrr, Oysa, bildigim kadanyla, Shakespeare'm yaprnru kaleme alanrn John Dee oldugunu d(j~unecek kadar kacrk shakespeare - karsrn ortaya crkrrus degildir henuz, Bununla blrlikte, Dee bana Francis Bacon.dan daha iyi bir aday gibi geliyor.

jngillz mizahcrsr A. A. Milne'in bu kurarnrm dile dolamanm kevftne de dayanarruyorum, Dna gore, Shakespeare yalruz Shakespeare',n yaprtrm degil, hepten okumasi yazrnasr olmayan Francis Bacon hesabma Novum Organum'u da yazrrus! Bu kuram bacon'cutan. yani Shakespeare'm yaprtrm kaleme alarun Francis Bacon olduqunu yumurtlayanlan of ked en kudurttu.

Bu arada baska bir efsaneyi oldOrellm, John Dee hlcblr zaman Abdul AI Azred'in lanetli kltabmr, Necronomicon'u eevlrmedl, ad. ge .. een yaprtrn hlcblr zaman olmadlQI hos nedenden oturu. Ancak Lin Car. ter'in pek hakh olarak dedigi uzre, Necronomicon olmus olsaydr, Dee, bunu saglayabilecek ve cevirebilecek tek insan olmus olurdu, her halde.

Vazrk kl, bu Necronomicon, bana blr mektupla bunu sahsen dogrulayan Lovecraffca bulunrnus oldu oldugu gibi. Yank,

Baska bir evrenden gelen, kara tas kont de Peterborough,sonra Horace Walpole1ca (1) ele geC;irilmi~ olduktan sonra, British Museum'. da bulunuyor slrndl. Muze ne bu tasm kullarulrnaama izin veriyor, ne de ban cozurnlemeler yaprlmasma. Oak yazik, Ama bu tasrn yaptlmrs oldujiu karbonun cozumlemeleri yeryOzu karbonununkinden baska, bcyleca bu tasin d.egi~ik yerden geldigini kanrtlayan izotopik bir uygunluk gosterseydi, herkes cok ~a~;)rml~ olacaktr,

Dee'nin La Monade hieroglyphiqua'i bulunmus ya da fotokop] yo. luyla saglanml~ olabilir. Arna yaprtm c;e~itli fiJifrelerine uygun gelen anahtarlar olmadan, John Dee'nin kiral James fin buyrugu uzre Mortlake'da yakrlrms ya da yok edllmls alan titeki elyazrnalan da olmadan, bu pek blrseye yarayamaz. Bununla birlikte Dr, John Dee'nin oykOsQ son bulrnus degildir ve gerisini anlatmak Ic;in bana iki bolum gerekli olacak.

(1] Peterborough Ingiliz generali (1658·1736), Horace Walpole Ise InglUz yazarl (1717. 17971.Cev.

52,

53

:,"_

'" . .-

6· VOYNICH EL V AlMASI

Dr. John Dee garip elyazrnalanna duskun bir koleksiyoneuydu. 1584'le 1588 arasmda, garip Voynich elyazmasrru lrnparator Rudolphe Il'ye sunan odur •

. Bu elyazmasmrn oykusu bir kez daha, ozellikle de bence L'homme eternel'de ve Les extra. terrestres dans I'histoire'da anlanlrms oldu. Bununla birlikte bunu gene baslanqrctan ele almak yararhdrr,

(Northumberland dOkO (1) Henry VIII zamanmda bOyOk bir sayida manastm yagma etrnlstl, Bu rnanastrrlann birinde, bir elyazrnasr buldu ki ailesi bunu garip olaylara ve gizemli metinlere karst ilgisi pek belli olan John Oee'ye verdi. Bunlann belgelere gore. soz konusu elyazmasi Roger Baeon.m kendlstnce yazdml~tl. Roger Bacon (1214 - 1294) sonrakl kusaklarca bOyOk bir buyOeu diye sayrlrms oldu. Gercektan, oncOlerinden blrl olduqu bilimsel inceleme dedigimize ozelllkle ilgi duyuyordu.

Mikroskopla teleskopu, rnotorlarla calrstmlan gemileri. otomoblllerl, buyOk carkh makinalan onceden bildirdi. L'epitre sur les oeuvres secrites de I'art et la nullite de la magie'de SQzOnO etligi kriptografiye de ilgl duyuyordu. Dee tam boylece Roger Bacon'rn yaymlanrnarms ve slfrel! bir elyazmasmm ilginc; srrlan kapsamak olasrhklan oldugunu du~unebildi. Prag'da John Dee'nin yasarrundan ·SOl acan, oglu, Dr. Arthur Dee, -babamm bosuna r;ozmege c;alt~tlgr anlasilmaz blr metni tceren bir kltap-tan soz eder. Dee boylece elyazrnasuu imparator Rudolphe'a vereeek. Karrsik seruvenlerden sonra, beige New York'takl Hans P. Kraus kitabevine varaeak, 1962'den bert burada 160000 dolar gibi onemll fiyata satrstadrr. Kltabm dOnyanm tum sirlanrn lcertp leer-

(1) John Dudley de denen Ingllfz slyaset(:lsf (1502 -1553). Cev.

LANETLt KtTAPLAR

memesl onernlt degildlr, lclnde yalruzca XIII. yOzyJlm bilimsel bilgilerinin ozeti bulunuyorsa c;ok onemlidir.

Daha once su, ilke olarak, -karanhklarm tOm airlanvru aydmIata .. bilen, okuyucuya yalruzca birinci dereceden denklemlerin r;ozOm yontemini gostermege de cahsan MISlr paplrusunden SOl etrnistlk, Voynich elyazmasi iQin de, boylece kuskulu davranmak gerekir. Ben. kendi hesabrrna, bu Voynich elyazmasrnm yalruzca kendisini (::ozmegl basararnadiklan. bu bakimdan. ani blr tehlike meydana getirmedigi lcln ylkimdan kurtulan lanetll kltabrn guzel bir 6rneginl verdigini du~(jn(jyorum.

Kapaksrz, 27'ye 15 cm.lik bir sekiz yaprak olarak gorunur ve sayfa numaralamasma gore, yirmi sekiz sayfa yitiktir. Metin mavi, sari, krrrmzt. kara ve yesll renkle boyanml~tlr.' Desenler kisa boylu etplak kadmlarr, dlyaqramlari (astronomik?) ve hemen hemen dassel dart yOz bitkiyi gosterir. Yazi butOn butune her zamanki blr ortacag yazisma benzer. Yazisal i~leme yazicmm kullandrqt dll! bildigi sonucunu C;lkarmaga olanak verlr : noktasi noktasma degil de tslek blr blclmde kopya yaprms,

Kullarulan- slfre kalaya benziyor ama, insan bunu r;:ozmegi basararruyor,

Elyazmasi 19 Agustos 1666'da cikmca, Prag Oniversitesl rektorO.

Joannes Marcus Marci bunu, ozellikle kriptografi, Mrsrr hlyeroqllflerl, aynca yiten _ anakaralar iizerinde uzman clan, unJii cizvit Athanase Kircher'e gonderiyor. Bu tam bu metru kendisine gondermenin uygun olduqu Insandi, ama metni I;tozmegi basaramadr.

Elyazmasr sonra Rodolphe lI'nin gozdesi, cek bilgini Johannes de Tepenecz'ce Incelenmls oldu. Sayfa kenarmda Tepenecz'in bir Imzasi bulunuyor, ama 0 da srrrt (:ozmege ulasrrus degiJdir. Kircher de. lsln Ostesinden qelememls olduqundan, elyazrnastru, bir clzvit kitaphgma veriyor. 1912'de, Wilfred Voynich admda bir kltapci elyazrnasrru halya"da, Frascati'de, Mondragone cizvit ckulunda buh.Jyor. Bunu Blrleslk - Devletler'e getiriyor, burada bir suru uzman dart elle lse san lryor, Bitkilerin Gogunun kimlJgini saptarnaqt basaramrvorlar. Astronomik diyagramlarda, Aldebaran ve Hyade takrmytldrzlanrun kimligi saptamyor, bu da pek blrsey gostermiyor. Genel karu ~ifreli. ama bilinmeyen btr

54

/

55

VOYN1CH EL YAZMASI

dilden bir metnin soz konusu oldugudur. Vatikan'rn unlU arstvlert aras .. nrmaya yardtmcr olmak uzre acrktrr. Gene if?in Icinden crkrlarmyor.

Bir suru fotograf basrhyor, bunlar bOyOk slfre uzrnanlanmn ellerine verllrnlstlr. Toptan baeansrzlrk.

1919'da, fotokopller Pennsylvanya universltesl dekaru, Prof. William Romaine Newbold'a ulasryor, Newbold bu srrads 54 yasmdadrr. Hem dllbiltm, hem de kriptografi uzmarudrr.

1920'de, bu ara Deniz Bakanhjnnda cahsan Franklin Roosevelt, casuslar arasmda, srrn Washington'daki uzrnanlasrms dairelerin hlcblrlnce t;ozi.ilememi~ Dian blr haberlesrneyl t;6zmO~ olduqundan, kendisine tesekkur ediyor. Newbold gitgide Gral efsanesiyle ve gnostizmle llqlleniyor. Voynich elyazmasuu 90zmekte, dOnyada yetenekl i biri varsa, bu kuskusuz derin ki.HtOrlu, yetenekli blr lnsandrr.

o iki YII buna calraryor. Blr anahtar bulrnus olduaunu, gene de garlptlr, bunu yolda ytttrmle oldugunu ileri sOrOyor. 1921'de, buluslan Qzerine konferanslar vsrmeqe bashyor, Bu konferanslar lcln en az s6ylenehilen, bunlarm e~slz olduklandir.

Newbold'a gore, Roger Bacon Andromeda nebtilozunun tipki bizimki gibi bir gokada oldugunu blllyormua. Gene ana gore, Bacon hGcre yaprsim ve bir spermaylabir yumurtaciktan baslayarak bir ogulcugun olusurnunu blllyormus. Cosku dunya capmdadrr.

Yalruz bilginler ortarnmda degil, qenls halk arasrnda cosku. Bir kadm Roger Bacon'm yontemlerini kullanarak, kendisine lskence eden seytaru kovrnasi [tiin Newbold'a yalvarmak i.izre biitun Amerika krt'astna geciyor.

Bundan dolayi itlrazlar vardir. Newbold'un y5ntemi anlasrlrruyor, savlanm- geri aldlQI saruhyor, onun yontemi kullanrlarak yeni bildiriler iletmekte basan saglanamlyor, Oysa, bir kriptografi dizgesinin lkl yonde lslemealnln gerektigi ortadadrr, Insan blr slfrey] bulursa. bu sifreye gOre blldlrllerl cozebllirdi, ama acik bildirileri bu slfreye cevlrebllmesi de gereklrdi. Cosku sOrOp gidiyor. ama Newbold gitgide bellrslzleslyor, gitgide daha az kabul edilir oluyor. 1926'da 610yor. I~ arkadast ve dostu, Roland Grubb Kent, onun ealrsrnalanrn yayrnlryor. DOnYlldflki cosku pek biiyuktOr.

lANBTLI KlTAPLAR

Sonra, ozellikre Prof. Manly'ce yurOtQJen blr karsr ~ saldrn ba~lIyor. o Newbold'un ~ifreyi c;ozme konusunda eynr dO~Oncede degildlr. Kimi yardrmcr belirtilerfn aneak kagldrn ozunO degi~tirmeler .oldugunu du~Onuyor. Yeterince hizla da, elyazmasmdan artrk soz edihniyor.

lste sorunu lnceleyen blrcok derin ~bilgiliden, ozelJikle de, hayranhga deger kltabr The Coda· Breakers'rn kriptografi uzmanlarrnrn yeni incill olan David Kahn'dan bu srrada aynhyorum, Kriptografi alarnnda. ki ktstsel serOvenlerimden birlni anrrus oldugundan David Kahn's tesekkiir etmek Icln frraattan yararlanayrm. Alman I~gali srrasmda. blr tel kafesi tamamlamak lcln, bes harfe serekemrnern varken, ltfalyecl. fer gibi sigara ic;;:en, ama sigaralarr olmayan genglerin basinda bulunurken de, bildiriye TAB A C harflerini (1) kattrm. Londra anladt ve ertesl ay parasutle, indirme alaornda, basrrna 150" kilo tOtOn dustu.

Yayrnaqa <;all~acagrm varsayrm ktstseld!r. Hie; degilse, ovle gibime geliyor ki, kendisini hlcblr yerde gormemi~ ordugumu saruyorurn ve "oyntch elyazmasmr lceren herseylokumus oldugumu da samyorum. Bana gore" Newbold gozdagl aim., oldugundan, ortahg. bile bile karl,. tlrdr. Kendi'sinin her tOrlO toplulukla t;ok garip In,kileri vard •. Kimi gjz. (I orgfitlerin ger~ekten tehlikeli olduklar.nr anlayacak kadar ~ok fey bi .. liyordu. Ve 1923'ten baslayarak, korkutulmus oldugu, agrr rnlsillernelerden ceklnerek tel savlannr geriye aldlgr kamsmdayrm. Yonternlnln ozunu sakladr, bashca anahtarrda henOz bulunmus degildir.

Vovnich elyazrnasmm fc;erigine lllskln d(j~(jndOgDme donrneden once, llktn hemen Newbold'dan sonraki slfre ~5zme grri~imrerini ozetlernek gen9kir. Qogu 9uJun9tur. Ama 1944 'ten ba~layarak,1970'te OIenr buvuk askerf kriptografi uzmanr, William F. Friedman, sorunla IIglien .. di. R. C. A. 301 ornegl bir bilgisayarr kullandr. Friedman'a gore, blldiri yalruz slfretl degil, ayrn zamanda butun bOtOne uydurma bir dHdedir . • John Dee'nln enoslyen dlll gibl. Bu blr gOn belki karutlanmrs olacai< olan ilgint; bir versevimdrr.

- -... -_. ·---·-r.· ....... ~.......,.,

Vovnich'in olumiinden sonra, karrsmm mlraserlan elyazmasrm ki~ tapc;r Kraus'a satrvorlar. Bu elyazmasr John Oee'yl bu kadar etktledlyse. onun, Trltherne'In Steganoqrafi'sinde oJdugu gibf, bunda bildigf ve belkl insanea bir dil olmayan bir dilin slfrelenmestnt gordligO fr;indir.

(1) Tabac. tOtOn. Cev.

56

VOYNICH ELY~ZM.\~I

Roger Bacon. kendinden once ve kendislnden sonra baskalen gibi, ge'rek batsn bir uygarhktan, gerek ba,ka zekilardan gelen bir bilgiye sahipti. Bir kez daha, kimileri, cok erken bizimkinden ustun bir bilginin degi~ik srrlarmdan gelen hir vahyin, uygarllglmizi yok edecegini dil~undOler, gene de du!?unilyorlar.

Bu durumda, sorulacak, Voynich elyazmast ne diye ortadan kaldrnlrms olrnadr? Bence. varllgmdan eok sonra, 1920'ye dogru haber ahndr 0 zaman da metnin fotoqraflan oylestne elden ele dolasryordu ki bunlarm hepsini yak etmek olanakarzdr. lste ilk kez I§netli blr kltap lslnde fotoqraf araya giriyor, fotoqrafm, sonradan. Kara COppeliler'in lalnl cok zorlastrracaqr da belli goruluyor. Fotograflar bir kez yayihnca. Newbold'u susturmaktan baska yapacak sey kalrmyordu, bu da, aman aman kusku uyandirrnadan yapilarnazdr. lste bunun Icmdir ki Newbold'un basrna fC i~» gelmedi, 0 da dogal bir olOmle bu dOnyadan goc;up gitti. Ama kendisini gozden dO~Ormegi, ve elyazmasmdan gUlunc cevlriler yayinlamaq: arnaclayan savasrm cok iyi duzenlenrnls oldu.

I~ olsun diye ve dogum denetimlyle ilgilenen klstler lcln, bu uydurmac;evirilerden birinin, Dr. leonell C. Strong'un cevtrlsln!n, VOl" nich elyazrnasmdan blr dogum onleylcl hapm verilen bir formillOnO ozetledigini bildirelim. Arnaqercek sorun oylece kaliyor.

Veni sorusturrnalara aynlan, INFO Amerikan dergisinin amaclarmdan blrl, Voynich elyazmasmm stfrestntn gozi..imOne dayarnr. Slrndlye kadar, bu sifre C;6z0mO qsltsmeler gosteriyora benzemedi. Bence, bu turden baska sorunlardan dahacok Voynich elyazmast Gzerinde durmak uyqun olurdu. Trltheme'ln elyazrnalan ya da John Dee'nln tarnarnlanrnamrs elyazmalan SOl konusu olsun. Voynich elyazmasi olaytnda,

I elimizde tam yasaklanrrus bir metin bulunuyor gibidlr. Newbold'un yaymlarmda geeen kimi sozler arasmda, blr gen:;ek qzellikle du~undurOyor insam. ~oyle diyen Roger Bacon'drr : -Icbukey bir aynada salyang02 bic;iminde bir yildrz qordurn. Bu yrldrz Peqasus'un merkezl( Androrneda'nm govdesi ve Casslopela'mn basi arasma yerlesrntstlr.

Buvuk Andromeda nebulozu, 6teden beri tanrnmrs alan ilk gokadac' dl$1 nebuloz lste tam burada bulundu. Artrk kencii metin yorumlarnastna gore etki altmda kalrms olmayan Newbold'un yaymrndan sonra bunun kamti henuz bulunmayan hir gerQekle blldirilrnls oldu.

Newbold'un baska sozlert «yeni Ylldlzlarm Sirrine» imada bulunur.

57

LAN£TLl KIT APUR

Voynich elyazmaai ger\=ekten novalann ve kuasarslann srrlarrm iceriyorsa. cozOlmeden kalmasi daha dogru olurdu, COnku hidrojen bombasmdan OstOn va XIII. yuzYlldaki bir insanm kavrayabllecegi kadar kullamlmasi yeterince kolay bir enerji kaynagl, uygarlrglmlzm hepten gerekslnimini duymadlgl batOn srrn lcerlyor. H. bombasrna egemen olmagl hemen hemen ba~ardlglmlz h;fn ancak, g"Ot;lUkre. yasryoruz. YOksek enerjileri ozgOr birakrnak olasryse, bunu bilmernlz degil. bllrne .. memiz daha dogrudur. Yoksa, bir ustunncva'nrn krsa ve parlak alevlnde gezegenlmiz cok cabuk yok olurdu.

Voynich elyazmasrnm c;ozOlmesi. bence, yaymlaumrs olmadan Once iyi blr sansurden sonra gercekle~mi~ olrnahydi 6yleyse. Arna bu sansOrO kim yaptr? Latin atast5z0nun dedigi gibi, bekcllerl kim gaze .. tecek? Voynich elyazmasrnm bir fatokopisini Edgar Cayce gibi. kendini hanl hard bir slfre t;ozme Islne kaptrrrnadan cevlrl yapabllmls olacak olan sezgisi gucO buyOk birine verildi mi diye soruyorum kendi kendime. Anahtanrn bulmasi yetmls olurdu zaten, bilgfsayarlar gerisini getlrirdi. Daha once arulan David Kahn'rn, Weidenfeld va Nicholson baskier kitabrnm 855. sayfasrnda Voynich elyazmasrnm btr sayfasmm fotokopisi bulunabilir. Ne olursa olsun, kuskusuz, aynrrnlanvla anlatrlamaz. Yalruzca insan yinemelerin sayrsrndan sastrtr kahr, Bu ylnemeJer 4;eli~kill sonuclanrn ortaya cikaran btreok kriptografi uzmanrnca gostertlmls oldu hem.

Arna fotograflann bulunabilmesinin yahn gerc;egl Kara Cuppelller i~Jn slmdlden onemll bir ba~arrslzlrgr gosterlr. Va bu blclrn blr belqeyi ellnde bulunduran herhangi blrlnln, YJk,m1n1 onleyecek biclrnde, bu. nu elverdigince bol fotografla yayrnasmm istenmesi gerekecekti. Avrupa fermasonluqu 1939· 1945 savasmdan once boyle onlernler alrms olsaydr, blrlclk belgeler yok olmus olmayacakn, Mason belgelerfnin bu yrkrrm ozel komandolarla gerc;ekle~tirilmi~ oldu. Bu komandolarm herblrl Fransrz'dan, Belcikah'dan ya da yrkrmrn gergekre~tjgi ulkenin baska yurttaslarrnda yardrm goren blr nazice yonetllmi~ti. Bu kaman .. dolar cok saglam bilgiliydiler. Ve belirtrnek gerekir ki bu r~e kansan Fransizlar, 1944 kurtulusunu izleyen tasfiye srrasmda cok garip bir do. kunulmazhktan yararlandrlar. Yalrnz bu biclrn i~blrlikt;ilere uy,gulan. mrs olduqundan, gercekten garip dokunulmazlrk. Ozan Robert Brasil. lach gibi. daha cok aydm isblrllkcller, pek sertc;e cezalandlYlhrken. karst ~ mason eyleminin uzmanlarrna dokunulrnadr.

58

59

VOYN1CH BlYAZMAbI '

Voynich elyazmasma donrnek uzre, bu elyazmaarrun aeikca bir cevtt'isinin yok olmus olduguna inanrnak lcln cok yerinde nedenlerim var. Gerc;:ekten, Roger Bacon'rn elinde, kendisine bakthrsa, krral SuleymaIn mall olan, bOyuk srrlarrn anahtarlarrru de kapsayan bir beige varmts. Parsornen tomarfardan olusan, bu kitap, papa Innocent Il'nln buyrugu iizre 1350'de yakilrrus. lIeri surulen neden bu belgenin sevtanlan yardrrna ~agrrrriak yolunda bir yontemi kapsadlgfydl.

~eytan yerine melegi. melek yerlne de dilnya - d"r~IIrYI ge~lrebillr, bu yrkrmm nedenini 0 zaman cok iyi anlayabiliriz. Katolik kilisesi, 1350'de, Voynich elyazmasmm nerede 'bulunduqunu bilmi;; olsaydr, muhtemelen bunu ortadan yak ettlrmls olurdu.

Arna bu 'elyazmasmm bir manastirda saklanmis oldugunu, yalmz bu manastmn Northumberland dOkOnce yagmaianmasl srrasrnda yeni .. den ortaya c;lktlglnJ, b6ylece John Dee'nin bifgisine ulasrma oldugunu slmdl biJiyoruz. Roger Bacon'm blrkac notuna -gore, ellnde bulunan va SOleyman'dan gelen beIge, ne kodlu ne de sifrellydl, ama yalruzca lb. ranice yazrlrmsn. Rog~r Bacon bu konuda bu belgenln buyucilhlkten daha cok doga felsefesine uygun geldiginf soyluyor.

Bacon sunu da yazryor : «Srrlar konusunda halka gizli olmayan hictrnde kalem oynatan, tehlikeli bir delidir .• Bunu ~oyle boyle 1250'de yazlyor. Sonra ozellikfe hlcblr alfabede bulunmayan harflerin bulunmasrru kapsayan bu gfzll yazt yontemini acikhyor. SOleyman'tn belgesi dlyeblleceqtrnlz. ama Voynfch elvazrnasi demenin daha uygun oldugu seyln ~ifreli cevtrls: leln yaptlgldlr bu belki.

Bu elyazmasmm ana dili John Dee'nin kara aynasrrun araclflglyla ogreneblldi,gi, ve gelecek bolumde Golden Dawn tarlkati konusunda soz edlleceqlnl de cok i$itecegimiz ayru enostyen dilidir belkf.

Flavius Josephe'te (1) bu kitaptan izler bulunuyordu daha once.

Bunu ne Clavic;_ule de Salomon'la. ne Testament de Salomon'la, ne de Lemegeton'fa kanstrrrnarnah. BOtOn bu lntlhaller XVI. yuzyrldan oncedlrler, klmilerl de XVIII. yOzyrldan once.

<;:09U hem ilqlncllkte tamamen yoksundurfar ve yalmzca seytan-

lara tllsktn listeler verirler. ..

(1) Yahudl tarlhelsl (37. rooi. Cev.

LANETLt KtTAPLAR

.SOleyman'm kltabr-. Roger Bacon'm elinde bulunan ve 1350'de' yakrlmrs Dian kltap, barnbaska seydir ku~kusuz. ovecraft'rn dedigl Oz. re belirli bir sayida baska -kusku gotOrmez ve yasak kaynaklars: oldugu gibi, Roger Bacon'm bilinmeyen blr dlle <;p.vlrdigi. aynca da slfreledigi bu yaprttrr belki. Zavall! Newbold, bekll gozdagl verlldlqfnden ve cok korkutuldugundan, slfre ~ozmede yonternler bulmak ve ozelllkle kuskusuz latlnce degil, ancak enoslyen dilinde olmasma karsm, metnin latinee olduqu varsayrmrru surdurrnek zorunda kaldr.

Bacon bu 'belgeyi nasrl edindi? Bu konuda slmdlllk uzun uzun du~ ~GnOlebilir ve Kara Cilppeliler'in tiirdes blr blrllk' olusturrnadrklanrn, ama aralanndan kimilerinin srrlen acrklarnak lstedtklertnt ve en azrndan bunun krsrnen Ostesinden geldiklerini tasarlayabiliriz. Bu Kara Cuppelller'In pek srnrrlr bir dOnyasal argut olduklanm, dunyadrsr varhklarm deneme amacryla kimi zaman yardrm etrneqe geldiklerini de tasarlayabiliriz. Ve bu konuda Giordano Bruno'nun durumuna dtkkati cekmek Istedim.

Akrlcilar bu kurbanr kendiferine mal ettiler ve ondan Kilise'nin en geriei inanchlanrun kurbaru bir bilim adarru yarattrlar, Hlcblr sey artrkuydurrna degildir, Giordano Bruno herssyden once buyiiye dO~kiln ve biiyOyO uygulayan bir buyOcOydu. BuyOyO, yetenekli bir klslnln ellerinde, mucizeler yaratabilen bir krhca benzetiyor, matemattqtn buyGdeki rolO Ozerinde de ayak diriyor. Ona gore, baska gezegenlerln varlrgl ve Yer'in Gunes cevresinde donmesl 909U bOyOsel, altrrus bir kitaptan olusan yaprtrmn ikincil blr b610milnu dogurur. lctnde otururan baska gezegenlerin varllgl Dna gore buyuye baglldrr. Ve bu konuda cok sey bildigi lclndlr kl, kendisini efendilerine tesllm eden Giovanno Morenigo adrnda blr Engizisyon- casusunca Venedik'e cekllrnlstr.

BOyuye ve Yeryuzu'nden baska gezegenlerin ki~;ilerine inanehUI i~lndir kl, Giordano Bruno haddini bilmez ve dedigi dedik sapkrn diye hukum giymi~, 17 Subat 1600'de Roma'da Campo die Fiorl'de yakrlrnrsnr, 1583'ten 158S'e kadar ingiltere'de yasadr, John Dee'nin cahsmalarmdan ve Voynich elyazmasmdan haberli olmasr da bir yana anlmrs degildir. Giordano Bruno ustiine edlndiqlrnlz butun bilgilere gore, inanan ve goziinu budaktan sakrnmayan bir insandt bu. Acrkca cok konuamustu,

60

61

7

.. MATHERS ELVAZMASI

Mathers elyazrnasr, Steganografi ve Voynich elyazmasi gibl, ~if. relldir. Arna bu elyazmasmda bir dereceye kadar kolay bir ~ift transpo zlsyonlu slfreyle ugra~mak glhi tath taraf vardrr, bu oldukca cabuk ~ifra c;:ozOmOne olanak verir. Bu slfre c;ozOmli zamarummn en olagan-

\

ustu gizli seruvenlne, Golden Dawn Iarlkatr'run serQvenine burdan

ulasn,

Blldigim kadanyla, gene de yayrnlanrrus olmayan ama daha onceden cok yrkirna yo) acan, I€tnetli olduqu kadar bOy'OlU bir belgeler butununun kaleme ahnrnasma da neden oldu.

lee bastndan baslavahrn.

Bir ingiliz rahlbl, saygldeger A.F.A. Woodford Londra'da Farrington Caddesl boyunca dolasryor. Bir elden dusme kltaplar sancrama giriyor, burada slfrell elvazmalanyla Almanca birmektup buluyor. Bu olay 1880'de ge-;:iyordu. Saygldeger Woodford mektubu okurnakla lse ba~ hyor, Bu mektup elyazmasrm 'vozenin Anna Sprengel admdakl bir Ita .. dmm areclilglyla Alman gizli derneql Sapiens Donabitur Astrls'le (5. D. A.J gorO~Op konusabtleceqrnt bildiriyor. Buna layrksa basks bilgiler

vertlecekmls. 0 zaman. \ ..

Mason ve G(U - Hac (Rozkruva) uyest, saYQ.ldeger Woodford, arks .. daslanndan ikisine, -her ikisi de seckln bilgin, Ostelik • Kabalaci- olan Dr. Woodman'la. Dr. Winn Westcotfa gidip, bulusundan soz edecek. Dr. Winn Westcott (ngrliz polis romanian okurlanrun bildigi bir gorev .. de koroner'dir. Bir koroner hem vasal haktm, hem de sorgu yargici olur. Karanhk t)JOm olaymda, gerektiginde mahkemenin ve palisin araya glrmesini saglayabilecek blr yargl veren blr juriyi toplar. XIX. yOzyrlda koronerin yarqrlarmdan biri OnlO olmustur : Juri blr Londra. parkmda 61u bulunan bir bilinmeyen klslnln -blltnmeyen insanler ya da ~eyler.ce. old{jr(jlm(j~ olduguna karar verrnlstl, Bu yarglyl gerc;:ekten

ozel bir biQlmde kalema elarun Dr. Westcott oldugunu soyleyebilmek ho~ olurdu. Elimlzde karun bulunmuyor ama, daha Herda gorecegiz kl Dr. Westcott garip kosulla» Icinde koroner gorevini yJtirdi.

Her ne oJursa olsun, Woodman'la Westcott. Sapiens Donabltur A.tris'den (SOA) soz edildigini duydulae .. Ozellikle simyacllardan olusrna bir gizll Alman dernegi soz konusudur. Srradan hekimlerln iyile~. tlrmek Istemedikleri Goethe'nin yasarmnr, simya iI~c;lan sayesinde kurtaran, bu dernektir.

Olay gerc;ekten olrnustur, Oxford Oniversitesi de ccGoathe, I'alchi. mlste. adh bir kitap bile yaymladr, SDA gunumi.izde de ya~lyora benzlyor; slrnd]. Stephan George'ca kurulan va Hitler'i deviren «kozmik merkezler.e bagllydf. 20 Temmuz 1944 autkasnrun duzenlayicisl, Kant Von Stauffenberg. bu kozmik merkezlerdendl. SDA'mn tanrnmrs son temsilcisi, yakmlarda olen Alexander Von Bernus oldu.

Westcott'la Woodman elyazmaerm cozmegi oldukca cabuk basanyorfar ve Bn. Anna Sprengel'e yazlyorlar. Cah~mararml sOrdurmek tctn bllgiler edlniyorlar.Bunun uzerine basks bir Masondan, Samuel Liddell Mathers admda, Henri Bergson'un kiz kardeslyla evll, kararsrz mr kararsu bir klstden yardim goruyorlar. e:a~ulacak derecede kOJturlO, .ayrica cldukca karanhk du~OnceJ i bir lnsandrr bu .• Mathers toren kItaplar: -run henOz yayrnlanmamrs butununu kaleme alryor. Bu toren kltapIan ozgOn Alman belgesinin Qzetlerinden. Mathers'in ellndekl baska belgeJerden, bir de durugorO yoluyla Bn. Mathers'ce ahnrms bildfrilerden olusuyor, Almanya'da, kU9uk ingiliz topluluguna dl~a donuk, yani ecik bir gizli bilim <:Iernegi kurmak 018n89101 veren SOA'nm elindedir. Oernegin adt Order of the Golden Dawn in the outer: «Distakt Altrn eafak Tarlkatr» olacak. Bu yetki 1 Mart 1888'de. Woodmanl Mac Gre .. gor .. Mathers ve Dr. Westcott'a verllmlstlr. Samuel Liddell Mathers bu arada Mac Gregor'un adma kont unvarum ekledi, va slmdt onun tam yanm - duzune lskocvah soylu ve bOyucunOn' yeniden dogumu oldugunu bildiriyor.

1889·da, bu dernegin dogu~u resmen bildirllmi~tir. $unu gOzonunde tutmak gerekir ki XX. yiizyrlda oldugu gibi XIX. yOzYllda da ilk kez, ezoterik nitelikll blr gOg, SOAr drsa acrk bir dernek kurma yetkisini verlyor. Bu yetki hie; bir zaman bir daha verllmla olmadr ve bu tOr blr dernegi yetkim olmadan kimseye sahk vermem : cok a91r belalar· aemak olurdu boylesi.

62

63

MA THER,S ELY AZMASl

Dr. Woodman'm, .tamarnen dogal bir olumden sonra, Tarikat gall. ba, Westcott'la Mathers'ce yonetilmi~tir. 1897'de Westcott'un basma Tarikat'rn f~leriyle IIglli belgeleri bir takside unutmak kazasi geldi. Bu belgeler, yetkisinde bulunan cesetleri ruh yaglrma islerl lcln kullanmaga kalkrrus oldugu ic;ln, bir koronerin bu gibi davraruslarda bulunmasim kotO karsrlayan polisin eline ger;iyor. Boylesinin kendlsl i~in daha iyi olduquna inanarak, Tarlkat'tan r;:ekiliyor Westcott.

Dernek bGyumege bashyor ve zekasi ve kulturu tartrsilmaz olan klsllerl kendine r;:ekiyor. Nobel edebiyat 6dOIG alabilen Yeats'i Arthur Machen'i, Algernon Blackwood'u, Sax Bohrner'I, tarthcl A. E~ Walte'l, unlO kadm oyuncu F~orence Farr'l ve daha birr;ogunu sayahm, Zeka ve (jOfgucu bakrmmdan, Ingiltere'de zamanrn en sag lam kafah insanlan Golden Dawn'un uyes) oluyorlar. Ana loea Londra'dedrr. Baskaru, lmparator, W. B. Yeats'dir.

Ingiliz tasraemda ve Mathers'In gitgide konakladijn Paris'te. bas-

ka localar vardrr.

Tarikafm iki dlizeyl var:

- dokuz dereceye bolOnen, ders verilen, blrlnctst:

- derecesiz rutbeslz, arasnrma yapilan, iklnclsl.

Ogrenim ilk dlizeyin birlnci derecesinden ba~layarak bir <;evirisl yaprlan John Dee'nin enoslyen diline dayamr. Yazrk ki bu c;eviriler ya yok edlldi ya da saklanrrus oldu. Eno~iyen metinlerinden geriye, alnsana goriinmez olma olanaglnl» veren blr matin kaliyor daha cok : «01 sonuf vaorsag goho iad bait. lonSh calz vonpho. Sobra Z-ol ror I ta nazps.» Bilinen hicblr dile benzemiyor. insan bu tekerlemeyi tam olarak soyleyeblllrse, bedenden ortalama 45 santi metre uzakhkta blr glSrUnmezlik halkasiyla cevrilmls gibidir, Buna karst crkrnryorum.

Ogrenim, oyleyse, enostyen dlllne, simyaclhga, daha cok da ken. dl- kendine egemen olusa dayamyordu.

Birincl dOzeyin ikinci derecesinden baalayarak C;lraga oyle bakrlryor ki tum zihinsel hastahklan ve bOtOn zayrfhklan ortadan kalkryorduo Bu turden cok iyi basarrya ulasrms gorunen elli kadar tedavi billniyor.

Bes aln YII icinde, Tarikat herkese hosnutluk veriyor, buraya gl· ren butOn klstler de zihinsel yanden zenqtnlesmts olduklanm s6ylO.

LANETLt KtTAPLAR

yorlar, Sonra Mathers yakrsrksiz lsler yapmaga baslryor. 29 Ekim 1·896. da, Tarikat'm bir u9uncO diizeyi oldugunu aciklayan blr blldlrl yay.nllyor. Bu O~Onc(j dOzey, ona gore, tamrmrn verdigi 'nsaniistu varhklardan clusmustur :

-Benl ilgilendiren konuda inamyorum ki bunlar insandrrlar ve bu Yeryuzu'nde yasryorlar. Arna ellerinde lnaanuetu korkunc g091er var. Kalabalrk yerlerde onlara rastladrqrrnda, askrn saghk ve bedence saglarnhk izlenimi drsmda, gorOnO~lerinde ya da giyini~lerlnde htcblr ~ey onlan srradan klsllerden ayrrmryor,

• II[ Baska deyimle, gelenege gore uzun ya~am iksirini lcrnentn ver ..

digi be dense I gorOnu:;;. Buna karsihk, yabanci (j Ikenin yanma yaklasrlamaz hir yerlnde bulusrna olduqunda, simgesel giysiler giyiyor va simf-

larrrun rozetlerlnl tasiyorlardr.» .

Bu hildirinin icerigine gelince kuskusuz turlO blclrnde du~un(jlea blllr, Mathers'in deliligi de lsln lclne kanstmlablltr, ama yalan soylemedigini dusunmek gerekir belki. Bizim dlyeblleceqlmlz sey, susmaklacok dana yi etmls olacagldlr. Bildirisi bir yandan, onu 1917'de alOme sOrOkleyen bir tskencentn konusu oldu. ate yandan. bildirisi dernekte OnlO Aleister Crowley gibi, cok az iyi diye bilinebi len ktstlert .;ekti.

Hepten ugursuz ve elbetteki buyOklOk hastast ve de her haliikArda ~llgln bir kls! alan Crowley, 190Q'de, gunUn birinde, Londra Loca'srnda ortaya cikn. YOzOnde kara hir maske ve Ozerinde bir lskce giyslsl vardr, Mathers'in elc;isi oldugunu, Loca'run-yonettmlnl eline almak lcln aecllrnts bulunduqunu bildirdi. Tepkl korkunc oldu. Loca'nm Imparator'u, Yeats, Mathers'i tahtmdan indlrdl ve Crowley'i drsan atnrdr, A. E. Waite uc;uncu duzeyln ve bilinmeyen Ostlerin varlrglnr kuskulu buldu.

1903'te, Waite'la belirli bir sayrda arkadasi ceklldller ve gene Golden Dawn denen baska bir tartkat kurdular. Bu tarikat 1915'e kadar i~lerini sOrdOrdOler, sonra Yeats. Arthur Machen ve Wi·nn Westcott ceklldller.

Tarikat Dr. Felkin denen birinln yonetiminde .iyi kotu yOrildu,. derken kadmlarrn eline gecip yavas yavas sondO.' Boylece Yeats'm -ruhun zekaya karsi son degil. ilk baskaldmsr- dernls oldug.u ~ey son buldu. Mathers kimi olgularm ortaya cikrnasma yol acari toren kitaplannm hepsini geriye alrmsa benzlyor. Elyazrnalan ofkeli yazrlar oldugundan ya da kendisi hasta dU~t(jgunden bunlan yaYlmlamak lOin bO-

64

65

MATHJ3:RS ELYAZMASi

tun giri~imler suys du~mQ~ oldu. 1917'de gonlO hapten kink eldii. Klmileri .Crowley'tn onun bas Iskenceclst olduqunu soyluyor, ama Crowley ger~ekten aneak oldukca az tehllkelt bir bOyOklOk hastasr 01 .. musa benziyar.

Mathers'ln toren kltaplanrnn tOmu yak olduysa da, belirli blr sa .. yrda toren belgesi ya da Golden Dawn'ca verilen dersler yayimlanmrs oldu. Czellikfe Blrleslk - Devletfer'de Dr. Israel Regardie tarafmdan dart clltte ve bu 1971 yrhmn basrnda, R. G. Torrens BA'nm The Golden Dawn Its Inner teachlngs'j (yaymcr Neville Spearman. Londra).

Bu son kitabm akrlcr blclmde yazilrrus olmak, (kirk sekiz bolum vardrr), ve her bolumOn sonuna krsa ve degerli bir kaynakca da vermek gibi iki ayrrcalJgr vardrr,

Bundan baska. Golden Dawn konusunda ellrnlzde cok karut var. Bunun Icln durum saptarnasi yapmak olanakhdrr. Herseyden once gaze carpan nokta, uyelerlnin c;ogunun ilginc; zeka ve kultur duzeyidir. Golden Dawn yalnrzca buyuk yazarlardan degil. Ostelik fizlkcllerden, matematikc;ilerden, askert uzmanlardan, heklmlerden de olusuyordu. Belli olan sey, Golden Dawn denemesi yapan tum klsllerln bu denemeden zenqlnlesrnls olarak ciknklandrr. Hepsi yasarnlannm gO_ zelle~tirili~i uzerinde, yeni h;sel dolgunluk Ozerinde, Golden Dawn'm kendllerine asilarnrs oldugu duygu ve guzellik Ozerinde duruyor.

Gustav Meyrink ~oyle yazdi : .OlumsOz Ben'in bir uyarusr oldugu. nu biliyoruz .•

Aork gorunuyordu ki Golden Dawn bu uyarust krskrrtablilyordu, ayrrca valrnz blrkac arastrrrna yonunu: Insamn kendlslnln degi~jmini belirtmek uzre, atmyacrlann, gnostiklerin. kabalacrlarrn ve GOI - Hac;'cilann 0 61umsuz du~ana de ger~ekle~tirmi~ti.

80yOye karsi gosterilebilen kuskuculuk ne olursa olsun, -ktsrsel kuskuculueum oldukca onemlldlr- Golden Dawn'm blldigimiz kadanyla, insanhk tarihinde goriilenden daha sag lam bir buyGsel deneyimi b8~8rdlgr "daha az ge~erli sayrfmaz. Bunu yalruzca daha iyi basarrnakla kalmadr ustellk bOyOyu ogretmeyi de becerrnls oldu.

Insan binlerce yildrr, uyamam kendisinden cok, uyanrk blllnc durumunu dusledt. Golden Dawn buna erlsmlstlr. Bu actk, Acrk ta, en

LANE'CLI KtTAPLAR

azmdan pek olabilir gorunen bir noktada, Golden Dawn'rn John Dee'nin enostven alfabesini Qevirmegi ba:?ardlgl, bir de yoneticllerinin John Dee'nin vapmm, Trltheme'inkini va ellerinde bir ornegi varsa belki Voynleh elyazrnaarru okuduklandrr. John' Dee c;ogunu yapablldlginden. bunu dustlnmernek almaz.

Bunu boylece kabul ettikten sonra, gerc;ek sorun boyle bir bilgi _ve gUt; .biriklrnlnln neden blr gerQek enerji rnerkezl, XX. yuzyda egemen olacak olan bir rsryan kale kurmaga ula~madlglnl bllrnekle ortaya c;lkryor. Bellidir ki Golden Dawn dusrnanhklar yarattf, ama gene bellidir kl drsarrdan yrkrlmrs olmaktan daha cok Icerlden c;oktO.

Bu yrkrhsm sorumtulupu Aleister Crowley'e yukfenmek istandi. Bu sQziimona bOyOcOnun ztrdell ofdugu. kesinlikle bellldlr. Oldukc;a klastk blr cinsel taskmhk blclmlnde bellrmls olan deliliginden baska, lnarulmaz 6ykOIere karrsmaqa kalkmak gibi olaganiistli bir yetenegi vardi Crowley'in. Blrlncl Dilnya Savasi srrasmde, ingiltere'yi zorla ele vererek Almanya'nm yanrnr tuttu. Kimileri, gizli Alman servislerinden saglananbilgi lerle bir denlzaltmrn, Blrleslk, Devletler'ln savasa girmesine yol acan Amerikan transatlanti~jiLusitania'YI torpilleyerek batrrmasma olanak saglayanm a oldugunu lIeri sOrerler. Crowley Blrleslk _ 'Devletler'in basma belli bir sayrda i$ acn va baylece Slcllya'ya kactp orada Cefalu'da lanatlt bir manastir kurdu Istrndl bu yarde Akdeniz kulObOnOn blr kayu vardrr).

Crowley'in manastrrmda acrkh bir olay oldu. Raoul Loveday adrnda Oksfortlu bir salr, blr kara ayin torenlnde, bir kedinin kamrar lctl. o saat ta bundan aldu; adarncaqrz bu c)lOmO hak etmemlstl. Oul kanSI bir krzrlca kryarnet kopardr, basmrn etkisiyle de. Crowley 1923'te SiciIya'dan kovulmus oldu..

Oaha sonra IngiLtere'de yasayrp burada iftira dlye basrrn mahkemeye verrneqe kalktr, Yarqiclar Crowley'in OmOrlerinde raetladrklan «en igren.; kh;;i» olduquna karar verdtler, ana az da olsa zarar - zfyan parasi vermegi de reddettiler. Daha sonra, 1947'de, Hastlnqs'te bir aile pansiyonunda olunceye kadar gitgide derin bir yoksulluk ir;:inde sO .. rlindu, yasarmndan ve yaprtrndan yavrlan etki, tehlikeli blr kisiden daha cok, iyiee kol kanat gerebilecegimiz bir mutsuzun etkisidlr. Zaten CrOwley Mathers'in ellerine dilsen tek dolandmci da degildi.

1900'e dogru, kendini, billnmeyen Ostler'in temsilcisi diye tarn-

66

67

MATHERS ELYAZMASI

tan, ertesi YII tamamen olagan dolandrncrlar gibi de hOkum giymi~ Dian, Horos adn blr .-;iftin kurbaru oldu, '0 zaman basmda bol bol Golden Dawn'dan aOz edildi ve bu; klmllerlnln Tartkattan cektlmelenne sebep oldu.

Basin. 1910'da. Golden Dawn'la rlgilenmege basladijimda da Mat .. hers, Golden Dawn'rn toren kltaptanrn izinsiz yaymlayan Crowley'in Equinox gazeteainin Clku~unl onlemeg9 cahsn. ingUiz blllrklstler rnahkamasine denk bir mahkeme. rnudahaleyl kaldrrdi ve gazete crkn,

Ku:;;kusuz bu Mathers'in saygmlIgmr dOzeltmeyecek bir sey: Mat-

, hers'ln elinde gert;:ekten blr gU9 olrnus olsaydr, Crowley'i yak strnls olabileceginr, ya da Crowley'in elinde blr gue;: olsaydlMathers'j ortadan kaldrrrnrs olabllecejilnl saptayanJar coktur. Genellikle bOyQk sonuclar vermeyen buyiicOler dllellusunun yeni bir cok ornegini de hillyoruz. Beilidir ki Mathers'in- acrk yOrekliligi hayli zarar gordu, ama bunun Golden Dawn'm C,okmesinin terns 1 nedeni oldugu sarulmaz.

Ozel kaynaklardan baelayarak toplayablldlqtma gore, bellrll hir saYlda gQeDn. hele de durugorunun h;Jlerligi Tarikat'm uyeleri iein gercek blr ilaQ olmustur, 1905'ten bserayarak da her tOrJli arastrrma durrnustu. Olmadlglndan daha cok olaganGstu olabllmts alan bu seruvenin ba~arJslzhgmln nedenini burada aramak gerekir gibime geliyor.

Dr. Felkin tarafmdan kurulan Stella Matutina, Aleister Crowley'in kurdui)u Argenteum Astrum, Bn. Violette Firth takma adh, yazar Dion Fortune'un kurdugu Soci6te de la Lumiere lnterleure gibi, yetkisiz. degl~ik gorO~Ju ktstlerce kurulan ce~itli ikincil onemda topluluklar, ileri gitmi~ gorOnmuyorlar.

Bu son topluluk gene de vardrr, ve Bn. Firth oykuler ve cok ilgim; romanlar yazdr.

Eksikslz olmak lcln, Golden Dawn'da anglikan katolik kilisesrne bagh hrrlstlyan kisllerln, ozelllkle La guerre du Graal'm yaraticrsr, buyOk yazar Charles Wllliams'ln, bir de gizemci Evelyn Underhill'in bulunduQunu belirtmek gerekir.

Golden Dawn'm belgelerfnin klrnllerj ezoterizme deginir ve bu alarun uzmanlarmca oldukca onemll olarak saytlrmslardrr.

Ayrlca Mathers'in gizemci yaprtlan ya da cevirllerl kalryor geriye : La cabals (1889), Salomon Ie roi (1889), La magie sacre d'Abra-

, ,

LANBTLt KlTAPLAR

melin (1898). Bu son kitap Mathers'in garip belqelerln ana kaynaqr, Arsenal Kitaphgl1nda bulduqu blr elyazmasmm cevlrlsldlr. 'Oldukca tam bir metni yakrnlarda, 1962'ye dogru Parls'te yeniden basrlrmstt. .

Oyleyse elimizde bol sayrda cok ilginc; parca hulunuyor, ama biz de olmayan Mathers'in tam toren kitabld.r. Bu torenkttabr, lanetH kltaplarm, bu kltaplarm c;;:ogunu ozetleyen ve tamamen ·olaganiistO kapilar acan, dorugu olabilirdi. Mathers'ln blllnm~yen Ustlarle bir iliskl olarak yorumladl91 ustiin bir bilinC blclmlnl boylece gerc;ekle~tirmi~ olmaSI sacrna gorunmuyor. Mathers'e seldmlrma olmasi hie; te sasrrnc: degildir.

Bununla birlikte, butiln bu olay Qaglmlzda gec;iyor ./Ie Mathers fotograftan yararlaruyordu, Yeterli blr sayida fotograf almf$ olmasi, butun bu fotograflarm da yok olrnus olmamasi oyleyse oliQaks,z degildir. 1967'de, butun Mathers belgelerinin yeniden buluninus olacagl umulabildi. Bu YII, Manche kryrsmdakl bir tepe sularla keniirildiginden c;oktu, Golden Dawn'dan kalan, toprak altinda yatan esyalsr da, denlzln kryrsma vurdu. Ne yazrk ki bu esyalann incelenmesi. dersler srrasmda ahnan notlar gibi~ahfiima araclanrun ve ders rnetlnlerlnin SOl konusu olduqunu gosterdi. 8elgeJerin hi't biri Mathers'ten gelmiyordu.

Golden Dawn'un cesltll derslerinin kalema ahrnsmda gorDlen etkiler uzerlnde cok tartrstldr. Daha onceden hrrlstlyan etkllerlrf blldtrdik. Kuakusuz Veats'ca getirilml~, Blake'm buyuk bir sayrda ~tl~uncesi de bulunur. Kuskusuz. acrkca Mathers'in tncelernelerlnden' gelen.

bOyOk bir sayida Kabala'ya basvurular da bulunur. '~.-

Bulunmayan, enoslyen dlllnin gOnlOk dile cevlrlsl ve bunun denemelerle ilgili uyqulamastdrr. Enoslyen deyiminin kendisi de ilglnc;tir. Ce~itli fie Enok kltaplarr» peygamber Enok'un baska gezegenlerdeki, dahas. da baska evrenlerdeki lnarulrnaz yolculuklartm anlatan bir dereceye kadar yeni sahtelerdir. 1883 ve 1B96fdan kalma baskrlan bulunur.

John Dee'nin enoslyen dili tamamen baska blr oykGdur. Dee .!;.k.

II bir yaratlkc;a baska gezegenlere gotGrUlen Enok'un efsaneslnl blllyordu ve karsrsma cikan rsrkl: yaratlgm diline enoslyen dili adiru verdi. Arna kimi safdillerin lnandrklan gibi, Ineil'le c;agrta~ Eno~ kltabt yoktur. iki Enos kltabrrun gnostiklerden kalma olduguna inanmak if;:in onemlt nedenler de yoktur. Elyazrnast durumunda bile .. bunlarm XVIII. yuzYlldan once ortaya c;rll~tlklarl gorQlmez.

68

MATHERS ELYAZMASI

Golden Dawn'm yasayan blrkac tamQI. enostyen dlllnln uyqulamalarr konusunda. inanmak zorunda kalrms olmadrdrrmz cok il9in9 seyfer anlatrrlar. SOl gelimi bir oyundan, .eno~Jyen satrancr -ndan, satranea benzeyen ama taalan Mlslr tannlartru andiran bir oyundan soz ederler. Taslar bir tOr satranc tahtasrmn blr yanlansi Dzerinde tek baelarma yer degi~tirirlerken, sanki gorunmeyen bir dusrnana karst oynamyormus bu oyun.

Bu deneme bir otomatik yazi ve telekinezi kansrrm olarak tarnmlanrrsa bile, gene de belirli bir salrane guzelligi vardrr. BOtun bunlar bize Mathers belgelerinin yok olusunu pek 0 kadar aratmaz,

_. Umabileceqtmta sey, yok olusun belki kesin almed.gld.r. Mathers onlemlerini aldrysa, blr gun, yeniden ortaya ,;akml~ olacak alan fotog~ raf kagltlarml londra'da ya da Parls'ta saklamak zorunda kaldr. Meger ki gizemli Alma dernegi SDA da ortaya crkrnasm.

Alexandre Von Bernus. Alchlmie et medeclneYde, bu Dernejiln ol~ medigini "gosterlr gibidir. Bu tOr sorunlan en lyl bilen Avrupa adarru, zavalh dostum Henri Hunwald'm dusuneest de b5yleydI. Belki bir gOn, yeni bir drsa acik bir dernek kurma izni verllehtllr.

~ , --"~ ,,> - - ... • ....._ ..

8

DELI EDEN KITAP: EXCALIBUR

~u sanrlan yazdlglmlz srreda, (1970 ~ 71 'Ierdel cok gosteri~11 bir yat dOnyanm denizferini dolasiyor. Bilinen, bilinmeyen hlcbtr ulkenln olmayan bir bayrak tasiyor yat. GOvertesinde bellrll bir say Ida koruyucu var, c;unku daha onceden cok kez, kaptamn para kasasi zorlanarak agilmaga kalkrsrlmrs: bu para kasasrnda okunmasr lnsaru deli eden, adrna da Excalibur denen tehlikeli bir kltap bulunuyor.

Bu 5ykOniin anlastlabillr clmasi lcln, yatm sahibinin yaeanuna deginmek gerekir: Ad: Lafayette Ron Hubbard, diyanetik ve slyantoloji gibi, iki bulusu da bulunan bir Amerlkali. Hubbard'rn oykOsi.i qenelllkIe, Martin Gardner'ce Les magiciens dem,asques'de, bence de Rlre avec les savants'da alayh bir blclmde anlatrlmis oldu. Ama son iki YII lclnde gorGlen. belirli bir sayida yeni olay, bunun yalruzca garip bir oy~ kG olmadrqrrn kabul ettirmek istiyor. Bunu elden geldiglnce en yansrz blctrnde anlatrnaqa cahsacaqrm,

Lafayette Ron Hubbard bir bulucu ve cok yOrekli bir Amerikan de .. niz subayrdir, kesinlikle. Ostelik - bu tOrde artik pek yazmlyor ~ en iyi ' Amerikan kurgu - bilim ve fantastik yazarlanndan blrl oldu. Fransizcaya cevrllen rornanlan arasmda, Le bras droit de 18 mort'u (Hachette) anahrn.

Kurgu - btllrn ve fantastik konusunda. yaprtrrun en Iyl bolOmu, 19'40 savasmdan once yazrlrrustr. Bu savas srrasmda, Japonlar'la 018n blr carprsmada, almrs oldugu bir yaranm sonunda Hubbard. Klinik BlUm deneyi gec;irdi. Yeniden kendine geldi, ama, hi«; bir zaman olagan blcimde bir insan olarnayacaqrru artrk anlamrs. hlcbtr zaman tam acrklanarnayan alqrlar ya da duyumlar edlnrnlstl.

Gene savastan sonra, dl.izenlice insanm sinir sistomi uzerlnde dO·

.

~Gnmege basladr. Sonunda diyanetik adrru verdigi yeni bir kurarm dO-

zenledi ve unlu kurgu - blllm bastcrsr, John Campbell's bildirdi.

70

71

DEL! EDEN KITAP

Diyanetik tamamiyle Amertkalrlar': ayartmak Icln yaplfmf:;; bir ruh <;DzOm blelrniydr, Amerikafllar gert;ekten «bunu siz • kendiniz yap.n»a dO~kun kisllerdlr ve diyanetik onceden hlcblr deneme ge9irmi~ alma. dan Insamn kendi yetilerini blri Ozerinde denemek olanaqrrn verir.

Genel diyanetik kurarru, Freud gibi, blr billncaltrm kabul eder ama Freud'ca blllncalnrnn 90k - tehlikeli - seytandan kopya edllrnls _ 01. masma karsm, Hubbard'm blltncaln tamamen sacmadrr. Bu blllncaln anlarnlryr asmaktan uzak, tumuyle yazrya dayalr olduqundan, kayrtlar ya da engram'larla (1) da (Hubbard bu bilimsel deyimi hlc te 0la9an blr;imde kendi anlammda olmayan bir anlamda kullaruyor gercekten) kurulmus bulunduQundan bizlere en koto CllglOlrklar yaptmyor,

Hubbard'rn blllncaln cok erkenden, ozelllkla d61utun (f6tOs) vasarni srrasmda olusur, Ve, gene Hubbard's gore, cocuqun erqlnleslnce kolaylikla en astrt solculujia dusmest lcln, karnr burnunda bir kadrna -solunu kullaninakta ayak dtrlyorsun- denmesi yeter!

Beyni bOtOn engram'lanndan kurtarmakta basan saglanrrsa, Hubbard'rn acrkca bildlrdijjlne gore. alablldiqlne -aydmhk- bir insan yaratrlacak. Her karmasaden uzak, zihince tilmOyle saglam bu «aydmhklnsan, (2) lnsanustune yakrn, yeni bir insan turiinun ceklrdejiini olusturacak. Hubbard'm Astounding Science· Fictlon'daki yazrlarmda ya da, cikar crkmaz, en cok okunan bir kitap alan Dianetics kitabrnda tanrmladrgl yontemlerden yararlanarak kialyle yalrn bir konusrna yoluyla bu saglanml~ olabilir.

Hubbard karrsrnr tedavi etmekle lse basladr. Kadm -aydinhk- olur olmaz, bosanmak istedi ve bunu elde etti. Daha sonra arkadaalanndan blrlni tedavi etti, hemen -aydmlrk- olan adam kansim oldOrup Intihar etti. Bunun Ozerine diyanetigin sevlllp tutulrnasi buyuk oldu. 1955'e dogru, Amerikahlar binlerce klslyl diyanetikle tedavi edlyorlardr, Sonuclar baslanqrctakl kadar cosku verici olmadr arna, bu kucuk salon oyunu cabucak ruhcozurnle lpslkanallzle) yarrsn.

Ruhc;ozOmun kuskusuz hayvanlara uygulanmak - aYricafrgl vardir.

Kopeklere gore diyanetik uyqulayrcrlan bilinmezken. kopeklere gore

I

(1) Engram: Flzlksel ve blllncdrs: anlar srrasrnda kaybedllen zihinsel imge resmi.

Tamm olarak, blr sarsmtr ya da yaralanrnayr h;erir. (R. Hubbard's gore)

(2) Aydrnlrk (Clear); aydmlanma: Bireysel hayatin biltiln fiziksel acrlanru ve istiraph heyecanfarrnl silmek. [R. Hubbard'a gore)

LANETU KITAPLAR

ruhcozumculert vardir, Blrleslk .. Devletler'de. Buna karsrhk, dlyanetlgin, luzh, az tehlikeli olmak, bir de, insan ruhunu kansrk deylrnlerle degil de size bir elektrik zilini evinize verlesttrrnek olanagml verenlere oldukca benzer diyagramlarla sergilemek ustunlOgu vardrr, Boylesi ne de olsa daha rahatlancidrr.

Ruh<;ozOmcOler aynca bunun kendilerine bOyOk Iyilik yaptlgml lncelemis oldular, kesinJikle «aydrnhk» olmaksrzm da, anladrlar. Hubbard'i okuyunca, onun Helch ya da Ferenczi'den (1) daha cok deli 01·' dugunu sanrnayrz. Oaha az delldlr. Ve dolutun canhllgl strasrnda olus •

. rnus anrlar konusunda, Hubbard haklr gorOnuyordu. Qlay klinik acrsmdan dogrulanml~a benziyor, ortaya boylece c;ozumlenmi~ olmayan bir sorun <;1 kiyor : daha I,itme slsteml olmayan d6Uit, nasrl oluyor da, c;evresinde soyleneni duyabiliyor? Ama doliit duyuyor, bu bilgi ,imdi sagla.mdlr.

Ne olursa olsun, diyanetigin ruhcozurnden az cok sacrna oldugu soylenernez. lklsl, ilkel sarnarun yonternlerlnden daha az saglam .I~ goruyor», ama goriiyor. Her ruhta dengeye dogru oyle bir caba vardrr kl, herhangi bi r yol kusurlu 'bir ruhsalhgl ge<;ici oJarak Iytlesttrebtll}. Bu lyllestlrrne kuskusuz sOrekl1 degildir, yalnrzkimyasal yontemler gerc;ekten iyi lestl rebi II r.

Diyanetik bu aneak olabildlgince ilgi",;: yonternlerden biri olrnaqa ozgu gorunuyordu, herkes te bunu boylece dusundu. Arna, i~ yOrOyordu durmadan. Hubbard diyanetiqln eksikliklerini dusundukten sonra, diyanetigin ancak bu dunya yasamrndakl pslslk bozukl~klarr giderdigi, ama hlc bir durumda qecmls yasarnlara Hi~kin ruhsal yanlanmalan iyllestlrrnedlql sonucuna vardr, Boylsce yeni bir bilim dahru, slyantoloj iyi yarattr.

, Diyanetik bir parlayip sondu ama, siyantoloji, aglr ve yavas yavas artier bir qeltstrnle, 1971'de slyantolo]t akirmrun blrcok klslyl kaygilan-diran dunya capmda bir gO~ yarattrqrrn gosteren soz gotOrmez bir bu-: vurne kazandr. Bu akrrmn YIQmla paras: vardi, hangi kaynaktan geldigi pek bilinmiyor. Hubbard'm ilk rnutesebbls hisseleri buyilk bir tutar karsihqmda elinden satm ahnrms olablllr, on milyon dolar tHan deniyor.

(1) Reich (Wilhe:m] Avusturya kdkenll ruhcozumcu (1897 - 1967); Ferenczl (Sandor) Macar ruhcozumcu (1873· 1933}. Cev.

72

73

DELl EDEN KtTAP

, Hubbard Scientology (1) diye, baska kltaplar yazdr, Ve birkac yakin dostun okumasi ic;in, kendi oncekt yasamlarrnm arulanru kalerne aldi. Bu amlar, ana ·gore, yitik blr sornurqes! oldugumuz bOyuk bir ga. laktlk uygarllktan geliyormu~.

Arnlanm, birkac gonOlluye okuttuqu Excalibur Istrnl! bir kitapta topladi. Bunlan okuyanlar, delirdiler ve, bildigim kadanyla, hep deliler evine kepatildrlar.

Ne diyanetlk, ne ruhcozumu, ne siyantoloji, ne de bildigimiz ila<;~ far onlara hlcblr sey yapamiyor. Hubbard denizierde dolaemaqi surdurOrken, bilinmeyen kistler kasasrru zorlayarak ac;:maga 've Excalibur'u okurnaqa kalkryorlar, Bu srrada, siyantoloji cok ki~iyi hayli kayqrlandrnyora benzeyen bir durumda yayihyor. Sharon Tate'm katlli, Charles Manson. siyantolojinin yerel ternsllclst olduqunu sovluvcr boylece. Siyantoloqlar bunu inkar ediyorlar ve Hubbard Manson'u tehlikeli bir seytanci insan diye FBf'ya bildirrnls olduqunu bile s6ylOyor. Siyantologlar insanlara egemen olmakla, lnsanlan denetlemekle va lnsanlan uzaktan yonetmekle ve yeryuzunu elege(:irmeyi amac;lamakla suclanml,lardlr.

Onlar, ilk hrrtstlyanlann yaptlQI gibi, sOkOnetfe karsihk veriyorlar.

Rakamlarla ifade edilemeyecek kadar kalabahktrrlar. Ama 1969'da. daha akrlci bir hekimlik iGin, ve resmi heklrnllqe para leI hekimliklcrln en aglr sekllde mahkumlyetl lcln rnucadele eden bir Ingiliz derneq], onlan herkese duyurdu. ButOn lnqlllz slyantoloqlarr derneqe yazrlrnaqa basladilar, burada da cok cabuk t;ogunrugu ele ge<;lrdiler. Bu olav on: lann oldukca kalabahk olduklanrn gasterir.

Kimi Olkeler siyantoJojiyl yasaklamaktan SOZ ediyorlar arna. bi Iw digim kadanyla bu. hi.;: blr verde ger<?ekle~medi. Slyantoloqlarm yaw rarlandrklan parasal bHy~k. kaynaklar gazetelerle. dergilerle ve belqelerle dunyayr tam_ anlarmyla doldurrnak olanaqrm saglJyor onfara. Sir siyantoloji kursuna yazlfma masrafh degildir, akimm kaynaklarr buradan da gelmiyor. Derneqln, blrcok ulkede, yerel yasaya uygun olarak _ saptanrrus olan yonetim kurulu, bunun cok saglam blr Is oldugunu biJiyor. Arna bu cok saglam lsln nasil yOrOdOgGnG acikca aydmlatmryor.

(1) Scientology: Uygulamall dlnsel felsefe. Dunyanm- blrcok yerinde klliseler haIInde OrgOtlenml~tlr.

LANETLt KtrAPL.U.

Ing;1 iz siyantoloji yoneticllerinden biri basrna sunu aQ:Jkladl : -Blr: bize satasrnaqa kalkarsa, anun hakkinda, arastrrrnalar yapar, kuekusuz aykm blrsey bulup bunu kamunun bilgisine sunariz Iste.» «Bu gar .. cekten olmustur, siyantolojinin elinde hem cok saglam blr casusluk a91 bulundueunu, hem ozel dedektiflerden olusrna en iyf cesuslan kullan .. mak yollan olduqunu bu bize gosterir.

Zaman zarnan yeni bir nazlzm gibi. ya da en azmdan bir ruhsaf sllahlanrna turu gibi gosterilmesine karsm, siyantoloji siyaset yapar gorunmuyor. Bu karutlanrms gibi degildir. Buna karsrhk, tam olarak bentmsenmts gorunen sey, siyantolojinin yalruz kryrda kosede kalmrs dinlerin ve' ufak tefek gizli mezheplerin mustertlerlnt degfl, ama hrrls .. tlyanhk ya da marksizm gibi tyi kurulmus dinlerin musterllertnt de kendine c;ektigidir. Siyantoloji hem sayt bakrmrndan, hem de gue;: bakirmn .. da siirekli yayrlrnadadrr. Ic;inde ben oe olmak uzre, Hubbard': alays alanlar, belki cok erken gOldOler. Siyantoloji olgusu alablldtqlne IIginc;~ tlr, henflz yeteri kadar da lncelenmla de degildir.-

Siyantoloji blrcok kurgu - bilim yazanru, hele, artrk sadece slyantolojiyle ugra:;smak lcln, belli bir suredlr, kurgu • blllrnl blr yana birakmrs bulunan Van Vogfu agma dusurdii, Siyantoloji dlyanetigi ioker et. miyor. ama gonO'I gozuyle gorii~ denebilen ek blr lcerlk katryor, Va Hubbard, gerQek seruvencl ve bilgill muhendls dl~ gorun(j~O altrnda, hie; kuskusuz, gonUl gozDyle goren bir klsidlr. Klinik 6liimde bulundugu srrada blr rOyet gormU~, 0 zamandan bu yana baska goriintuler de edlnmls gibidir. Aralarmda i~ adarnlan, ama belki baska klsllerln de bulunduQu styantolo]t yoneticileri hakkmda, ne vazik ki arnk pek blr~ey denmiyor.

Siyantolojinin halkla lllsklal duzeytnde, kolay ogrenimi dOzeyinde de. cok lnanmrs, tOm gorOn(j~lerine gore de, samiml klstlere rastlarur. Ost duzeyde olam tam olarak soyleyemeyeceqlm. Fllozof Max Weber'in (1) ardmdan, bir insan varhjnmn blr baskasma etkisine genellikle -seytanl etkl » deniyor (2). Siyantolojl cok yilksek seytanl atkilere sahip alan klstlerl topluyor.

Ne olursa olsun, bir siyantoloji topluluqunun uyelerlntn baskan-

(1) Dlnler Sosyofojisi ustune arasnrmalan bulunan Alman iktlsatcrsr (1864-1920]. (2) $eytani etkl : .. effet Charismatlque-: Cezbeden etkl, slhlrleven etki de denir.

74

75

DELt EDEN KtTAP

larma, genelfikle de styantolojlnln durumuna bagl r 1191 tam bagnaz bir niteliktedfr. 0 kadar ki topluluklara karsi Ylgmla yakmrna ortaya crktr.

Golden Dawn'un terslne, oldukca kaygllandlrIcl gert;:ek blr gucu belirten bir enerjt merkezi olmustur siyantolojl, Dlyanetigin basma gelmeyen ~ey. Gucu azalan Pslkanallztn ayn ve yahnlastmei yolundandaha Herde olmayan blr akirmn yaprsma blrsey ~'rmga edllrnls oldu ve bu akrm henOz slnJrland,rmadrglmrz amaclar if;in kullamlan blr ayglta dijn(j~tu. ~~kanln zarnaru geymi~tir ve oyleyse siyantoloji kadar dlnamik btr etkinligi gostermek lcln diyanetige getirilmi~ olan ne dfye sorulabilir.

BOtOn dinlerin baalangrcmda oldugu gibi, bir kitap vardrr. Hemen hemen bunun lclndlr ki Excal'ibur. yeni dinin gizli trlsrrm dtye ozenle sakh tutulrnustur. Olay ilgin~tir, cunku Mormon'lar va da Babf'ler gibi benzer durumlarda, temel kltabi - Morrr.on'Iar lcln Joseph Smlth'in kltabr, B§bi'ler l'tin Bab'in kehanetleri • bol bol yaymlanrrus oldu. Slyantoloji konusunda, hem cok yeni bir propaganda cabasr, hem de lanet .. II dlyebnece~lmlz gizli bir kitabl saklayan bir orgut kar,lslnda bul'unu. yoruz. Bu kitabr okuyan insanlarm basma geleni pek bilmlyoruz; kltabi okurlarken valmz deli mt oldular, yoksa bazi deneyimlere mi girl~tl-

ler? -

(Burada bana srk sik sarulan bir soruya karsrhk verevlrn : Matin des magiciens'le Planete'den dogan aknm neden bir din . otesl ture donu';ltOrmege kalktirn? Yalmzca su kar~.rlgl vereceqlm ki insan topIuluklanrnn dlnarnlqlnl bOtOnOyle bllemeylslmlz g020nune ahndlQ.nda din - otesl yeni akrrnlar crkarrnak bana cok tehllkell geliyor. Nouveau Planite'in 2. sayrsr lcln Fransrzcaya cevlrdlqlm Catherine Mac Lean'," L'effet boule de neige (1) adh guzelim blr oykOsunde, kOCOk bir Arnerlka kentinde. giysller toplamak, bunlan onarmak, sonra yoksullara daQltmakla ugra~an bir obek evde kalmis krz gorOlur. DO~(jncesfz toplurnblltrncller bu obege Qlg gibi bOyOyen. baska topluluklan da ceken dlnamik bir yapt ekllyorlar. Ve bu bir avuc insan sonunda dOnyaYI ele ge(:iriyor ... Bu tOr olaylar, bence, bLitOnOyle olanakhdir. lste bunun ir;in Planeta akrmmdan baalayarak butun bir din - oteslne Illskln gid,iml ozenle krsa kestim.)

Halk duzeylnde, siyantolojik ogrenim daha akla yakm blr blctmde.

(1) CIO glbi bOyuyen etkl. Cev,

t..ANETLt KtTAPLAR

oldukca IIkel dlyanetlqe benziyor. Tedavi goren lnsanlarda bilinein yogunlugunu artrrdrqrru ileri sOruyor( buna belki de erlslyor, Boylesi her zaman gorOlmez. Soz geli.mi, Amerikan kurgu - blllrn yazan Barry Malzberg 1971 yrhrun baslanqrcrnda, New York metrosunda siyantoloji propaqandasi afislerinl gorunce, nasrl dersler alrnaqa gittigini acrklad .. Bu kendisinde hie;: te blrsey yaratrnarms arna. belkide baslanqrcta iyl tesirleri yoktu ...

Ost dQzeyde ogretilen seyl, bilmiyorum. ilerleme edebiyatl Dimya'run henOz yitik bir somOrge olmadrgl, aneak buyuk galaktik insanhk akrmrna bagll bulunduqu cagdan gelen bilgilere lnaruyor. Bu kuskusuz kurgu - bilime cok benzer, ama hidrojen bombast ve Ay'a yolculuk ta buna benziyor. OlaYI, daha yakrndan gormek gerekirdi.

, Siyantolojinin Kara COppeliler dedigim, varhklanrn bu kltapta ser .. glledigim klsllere gerc;ekten oldukca benzer insanlarea hrrpalanmrs olarak ortaya t:aktlgml bellrtrnek te ilgin~tir.

GonullO ya da gonulsuz, devreden crkrms gorOnen Hubbard'rn drsmda, siyantolojinin arkasmda kimin bulunduqu pek iyi bilinmiyor. Burada oldukca ilging bir paradoksa dusuycruz : Golden Dawn'rn, 0 kedar parlak ve bazan 0 kadar daht erkek ve kadmlan, neden bir enerji merkezi yaratrnayi basaramadrler? Ve slyantolojinIn ad. belirslz klslleri neden bunun Ostesinden gelemediler?

Bunda topluluklarm dlnamlqlnden dogmu~ nedenler olabilir. Hepsl gOCIO bir ki?ilige sahip alan Ynsanlardan olusrnus bir topluluk yaranlamaz belki. Siyanto(oJide var olduqu lzlentrnl birakan, Golden Da,wn,'. da kendisini saydrrmakta basanya ulasrms gorunmeyen bir srra dOzenl (hlyeraral) gereklyor belki.

Belirli blr alayla, slyantoloji orta dOzeydeki kisllere seslenirken, Golden Dawn'm cok simrh bir ayncahkh insanlar katrna seslendljilde soyleneblltr.

Siyantolojik topluluklarrn uyeleri bana gene uquncu blr karsrhk verdiler: onlara gore, Golden Dawn yalruz blr bos Inanclar ve buyO. sel uygulamalar Ylgm;vken. siyantoloji, bifimsel olduQundan basarrya

I

ulasrmsrms.

Siyantoloji'nin kendisinin yaYlmladlgl belgenin okunrnasi en aZID' dan genellikle bu sozcugu verHen anlamda. hlc te bilimin soz konusu

76

77

D.ELI EDEN l<tTAP

olmadlQIOI gosterdiginden, bu kar~llIgl ge<;erli saymak bence guc;tur. Bu freudculOge oldukca benzer bir gizemdir. Trpki freudculukte oldugu gibi, elimizde hie; bir karut turOnun buhmmadrqr kesinlemelerl tartismasrz kabullenmek gerekir. Aynca, Golden Dawn uyarusm bOY-Ok sirrrru ~6zmege karar vermls gorunurken, siyantolajide hlcblr benzerlik gorUfmi..iyor. Arna gene de geli~ip buyuyor stvantolojt, Golden Dawn'm yoneldigine benzeyen bir yaprya gore de ilerJiyor.

Golden Dawn'da oldugu gibi, gOnlOk, dahasi Jung'la geli~tirilmi~ ruhbilim eri~emedigi ve varhgmr i"kar ettigi alanlarda bufunan derln ve bilinmedik guc;;lere basvurrnak soz konusudur. Golden Dawn aCI. srodan, uyarusm tlstunde bulunan- iistiin planlar»dandl bunlar. Siyantolojiye gore, akla uygun hie bir jenetik yasanrn acrklayarnadrq: surelere lllskln gec;:mi~e uzanan bir ustiin yiiksek • biJin~di" SOl konusuduro Kimi siyantolojik belgeler yetrnls mllyon yrldan soz ediyorlar. Cok gibl geliyor.

Su blclrn dusunceyl yanllgl diye suclarnak kuskusuz kolaydrr, ben lste bunu yapmaga kalktrrn. Bununla birlikte, of gun un varllQI kuskulu degildir, nereye kadar geli~ecegi sorulabilir.

Tarih'in markslst dlnarnlqlnln, Nobel 5dOlO alnus Jacques Monad'un Le hasard et la necessite'de cok kez gosterdigi gibi, bilimsel tabam da yoktur .. iki klslden birinin marksist duzende yasarnasrru engelleyen sey, budur.

Ay'a yolculuklar OstOne' bir acik oturumda. bir islam bilginin Ay'da ya~amldlglnl soyledigini duydum. Ay yolculuqu bunu karntlamadi arna, bu yolculuk Islam') sarsmadi da.

Bir insan topluluqu herseytnt bllmedlqimiz dinamlk guc;lerin etkialnde «;19 gibi bOyumege basladt rm, onu durdurmak cok gU9, belki de clanakstzdrr. Siyantolojinin belirli bir genc::Jige solculujiun ve LSO'nin verernedlqlnl verdigl ve siyantolojinin belki de sllahlann desteqlnde yaYlldrgl ne olursa olsun dusunulmernts degildir.

Bunun lcln, su Excalibur'da tam ne olduqunu bilmek,siyantolojlnin, varsa, gizli ogretisinin ne dereceye kadar lanetlj blr kitaptan dogdugunu da bilmek sorunu, lncelenrnls olmaga deger. Ve yalmzca Tann'nrn oldugOnO, blrseyln ya da bir kimsenin onun yerinl almasmrn acrkca gerektiglni de s6yleyerek bu tur sorunu aydrnlatrlabilsin sanmryorum. Atamun, dalga mekanljilne dayanan kesin kimya kurarrumn da bulunmasrndan once de slmyacrlann olduqunu dil~unuyorum.

LANETLt E1TAPLAR

Benzer blelmde, ~oyle boyle toplumbilimci alii klslllk bir koyde kendisinl saydiracak durumda olmayacakken, yapnklanm 8Qlklayamayen, ama gene de sonuclar alan topluluk _dinamlgi uyguJaYlcllan olduGunu sanryorum.

DO~Qn(jyorum ki Hitler ya da Hubbard tamamen gorgOI bletrnde ,a~It"tlcl sonuelar alan 0 amator toplumbilimcilerdendir.

Bununla birlikte, bu uygulsYlclJar bence arkalarmda bir orgutou· ler ve planlamacrlar takmu varsa i~ gorebiliyorlar yalrnz. Hitler'in arkasmda bulunan toplulugun ne oldugunu slrndl oldukca iyl biliyoruz, buna karsrhk Hubbard'm arkaamda bulunan takrma ait, hele de lslem i9tn. kesin amaclan lcln gerekli para OstOne olarn biteni bilmiyoruz. Hubbard'm arkasmda gercekten lanetli bir kitap varsa. bun un btrcok fotckoptstnt almasi, dOnyada biraz tehlikeden uzak bir yerlerde bunlan aaklamast arzu edilir. Yoksa, bir gun yatrrun baema bir i!l gelmesinden ,a'lrml~ olmayacaglm.

Hubbard'm kurarm kuskusuz uydurma sayrlablllr, ama belkl dogru sonuclar verebilir. Bu blclm lslerln clmasi ilk kez degildir.

Siyantolojinin kendine cektigi insanlara ait henuz toplumbilimsel arastirma yaprlmadi. Diyanetik, pslkanellz gibi, daha cok defileri eekti. Freud'un kendisi, mesleginin ilk donemlnde, zrrdell olmusa benzlyordu : numerolojtvl (1) uyguluyor ve en ketii bos inanc;lara lnamyorduo Bana onun ikinci bir donernde, kendi - kendini cozOml~dikten sonra akhm basrna devsirmls olduqu soylendi. ama bundan kusku ediyorum.

G. K. Ohesterton'un (2) pek hakh olarak dedrgi gibi «Delt aklrru yltiren klal degildir, deli aklmdan baska hereeylnl yitiren klsldlr .• Slyantoloji 0la9an dlyeblleceqlrnlz klsllerl y.gm hallnde vektigi bir evreye girmege baslarmyor mu? Hangl oranda? IIg!nc; olurdu bunu bllmek.

Tehlikelerine ve korkularrna karsm, ben de Excalibur'a ~6yle bir gaz atmagl pek isterdim.

(1) Sayilarm buyulQ etkislni derinlemesine acrklayan lnarus. Cay.

(2) Inglllz romancrsr, salrl, elestlrmenl va denemacisl (1874 - 1936). Qev.

78

79

9

PROFESOR FiLiPPOV SORUNU

1903 Ekiminin 17,'i 18"e baglayan geces;, Rus bUglni Mihail MihayloviO Filippov liiboratuvannda olii bulunrnus oldu. Kuskusuz cann gizIi polisi, Ohrana'nrn buyrugu uzerine oldurulm(j~tu. Polis bilginin bOtun dosyaJarma, ozelllkle de 301. baskrai yapllabifen bir kitabm elyazrnasrna el koydu. Imparator Nicolas II, dosyayt eliyle inceledi, sonra IAboratuvar oldugu gibi yak edildi ve kagltlar yakrldi.

Ele gec;en kltap su adl tasryordu : Bilimde devrim ya da sava,l. nn senu, Bu yalruzca kuramsal bir kltap degHdi. Filippov dcstlarma -rnektuplarr pollsee aerhp okunrnus olmah. Inarnlmaz bir bulus yaprme oldugunu yazrrusti. Yonetllen bir krsa dafgalar demetl ilzerlnde; radyoyla, bir patfamanm etkisini iletmek 0lan89ml bulrnustu gerc;ekten. Gercekten yeniden bulunan mektuplardan birinde kendlst sunu yazryor .. du : -Bir kiss dalgalar demeti uzerinde blr patlarnarun olanea gucOnu iletebillrirn. Patlayrm dalga buturuiyle tasiyrcr elektro- magnetik dalga boyunca geger, bu Moskova'da patlayan blr dinamit kutusunun lstanbul'a kadar etkisini iletebildigini gasterir. Yaptlglm denemeler bu 01- gunun binlerce kilometre uzakta meydana gelebildigini gosteriyor. Devrlmde boyle bir sllahrn kullarulmasr halklarrn ortadankalkacaklarrnr ve savaslarm bOtOn butune kokOnun kaztnmrs olabilecegini gosterecek .•

Bu tur blr gozdaglnm imparatoru costurrnus oldugu ve gerekenin cok cabuk va cok etklll blclmde yerlne getirilmi~ bulundugu anlasrlryor.

lstn aynnnlanna girmeden once. Filippov'un kendisi Ozerine blrkaQ aydmlanci bilg; verelim.

, BOtunuyle seckln blr bilgin olarak, Konstantin Tsifkovski'nin eahsrnasrru vayrnlarmsn : Tepkili aygltJarla kozmik_ uzaYln ele ge~irill,i. Fi-

LANETLt KITAPlAR

lippov olrnasaydi, Tsllkovskl oyleslne meebul kalrrus olacakn ki Sputnik I'i ve yeni astronotigi (1) dolayh olarak Fillppov'a borcluyuz. Filippov Mendeleev'ln temel yapmru. i~inde elementlerin surekll blr tablosunuveren unlu Mendeleev vasasmm acrklanrms bulunduqu, Kimyarun Temelleri'ni Fransrzcaya cevlrdl ve boylece dunyaya tanrttt.

./

FilippOV Rusya'da 11k kez, Revue de la science admda, cok yuksek bir duzeyde halka Indlrtlmls cok onelnli bir bilimsel dergi de crkarrmsn.

Arna Filippov blr bilgin olmakla yetinmedi, bOyuk Rus yazarlanndan biri de oldu. 1880'e dogru, Toistoy'la Gorki'nin hayranlrqa deger bulmakla btrlestlklerl rornam. Sivastopol Ku,atmasl'nI, yayrmladr.

Bu denli kisa bir ornrun -Flltppov kirk bes yasrnda old(jrulmu~dunasrl bu kadar dolu olabildigi sorulabilir. ButOn bir ansiklopediyi kaleme aldr, tum RUB bilginlerini bir araya toplayan ve Toistoy'la Gorki gibi yazarlarm ~azllarml da basan bir dergi crkardr, Butun ornrunce, yalruz bilimin yayrlrnasi icln degil, bilimsel yontemin yayrlmast lcln de call~tl.

Henuz yasayan oglu, Boris Fllippov, babasi U'stune, bir yasarn oykusO yaymlad: : MoskOva'daki Editions ae la Science'de. 1960 ve 1969 da lkl ,kez yaymlanan Dikenlerle. Dolu Yol.

FiUppov marksist dOzeyde estetigi de tncelemlstl ve cahsmasr, baska blrcok alanda olduqu gibi bu alanda dar klaslk diye kalrrustrr. Lenin'j eok etkiledi ve OnIO: tI KomOnizm Ruslar it;in elektriklenmedir de» sozun s5yleyicisi oldugunu dUf}unmekte hakhyiz. l.enln'de ileri blIlrnsel arastirmaya karsi ilgi uyandrrrrustr, RUB biliminin vayrhsmdan da ozelllkle sorumludur.

Kistllk olarak: halkm anlayacaq: dilde bilim yayimctsr, buyuk yazar, denemeci, bilimle marksizm arasmdaki lllakllerln kurarncrsr, lmparator Alexandre II'nin oldOriilu~Onden beri pollsce kollanan bir insan.

Bulusunun geniekligi tlsttme ne dusunmell ? Herseyden once, cok benzer bir bulusun : yanhs olarak argon bembasr denilen bornbarun Blrleslk - Devletler'de yapilrrus olduqunu arnmsayahm.

. Bu bulusun ilkesi bellidir: bir dinarnit kutusunun ya da bir kuars tupu lclndekl bir parca plastlk maddesinin patlamasryla elde edllen

(1) Ver atmosferl drsmdakl yolculuklarm billmsel incelenmesl. Cev.

- 80

81

PROF. ptLtpPOV SORUNU

ener]t yogunca rsrk sacan argon gazml stkarak hacmini kOc;Oltur. Bu I~Hkh enerji bir lazer demetinde yogunla~tlrllmr~ ve boylece. I~rk blclmtnde, asm uzakl rga Hetllmls enerJidir.

AIOminyumdan bir ucak maketini blnferce metreltk bir yOkseklikte ateslernek daha slrndlden basanldr. Blrleslk - Devletler'in kimi bolgelerinde, bugOn buralarda bu tOr denemelere giri~.ildiginden. ucaklara ucus yasaktlr. Bu donammm fi.izelere konabileceql ve baska fuzelsrl

. ateslemek ic;in de bundan yararlamlabilecegi urnuluyor. H bombaai, ta'Iyan degi~ik fuzenln karsrsmda bile, etkili bir savunma yaratacaknr bu.

Filippov'un ayqitrnm tamamlanmamrs bir blclrnl boylece daha slrndiden gercekle~tirllmi~ oldu.

Filippov kuskusua lazeri bilmiyordu ama. krvilcrmh bir Ienerator araclilQlyla aide ettigi, a~agl yukarr bir milimetre uzunluqunda, cok _ krss dalcalan inceliyordu. Bu konuda blrkac inceleme yaymlamrstr, Oysa, bugOn bile, bu tilr dalqalarm ozellikleri bOtOnOyle blllnmls degildir ve Filippov bir patlamanrn enerjisini dar -«~ok • krsa dalgalarD demstlne 'c;evirmanin yolunu cok iyi bufabildi.

1ek basma kalmrs blr bilginin' bu kadar onemll bir bulus, tOmden yitlk bulus, yapabilmesl sasirncr gorOlebilir. Arna bu itiraza karst birc;ok kanrt vardrr,

Herseyden once, Filippov bOtOn butune tek basrna yasayan blr bil .. gin deOlidi. BOtlin dOnyamn en buyOk bilimsal kafalanyla ili~kideydi. tOm derglleri okuyordu ve blrcok bilim dah smrrrnda f~ gormege ve bunun blleslrnln! yapmaga uygun ansiklopedik bir kafasi verdi.

Ote yandan s . bllimsel topluluk Ozerine enlanlan herseye karsrn, buluslarm henOz blreylerce yapllmr~ olmast gene de gervek kahr, Winston Churchill'in dedlgr gibi : -Bir deve blr kurulca aciklanan blr attrr .•

Caglmrzln. ozellikle flzlk alanrndaki buyOk buluslan, bireylerJn yaratrsi oldu: Cok kuc;uk uzakhklann radyoaktiviteyle oh;Olmesini s·ag~ layan, Mossbauer etkisi, kiic;:uk evrenlerde sa9m ve solun nesnel gercekler oldugunu gostererek bOtOn evren kavramrrmzi altilst eden tam e,itligln korunamazhq: tlkest, bellekli rnercekler yapmak olanagInI veren Ovsanski etklsl, Oysa ki C.E.A. ya da C.E.R.N. gibi buyuk topluluk .. Jar, yuz mllyonlarca para harcarms olmalarma kar$In,gene de hlcblr ~ey bulmadrlar, Filippov'un pek parasr yoktu. arna bir donanrrm elde

LANE.1.LI KtTAPLAR

etmek lcln yerinegetirilmesi gereken formalitede yoktu, bu ona tez ilerleme olanaguu veriyordu.

ate yandan, Fllippov'un call~tlgl srrada yOksek frekanslar bilimi ancak baslanqrclanndaydr, ama onculertn, genellikle, aneak daha yuz. lerce yrl sonra kesfedilen OIkeler hakkrnda acrk bir ruyetlerl vardrr.

Bense, Filippov'un inandmcr, yonteminin yaygmlasrrus olablldlqlnl karutlayan denemeleri labcratuvarda qerceklestlrmls olduquna lnandim.

Bir an seytarnn avukathjnru yapahm, sonra Rusya'nrn lrnparator Nicolas lI'sinin, Filippov'u oldurerek ve kltabiyla dosyalarrnr yok ettirerek, di.inyayr yrkrhstan kurtarrp kurtarrnadrqiru sorah m.

Soru sorulmaya deger. Hllppov 1903'te "Old(jri..irmG~du. Yontemlnl eger vayrnlanus olsaydi, tam zamanmda, 1914 - 1918 savast srrasmda, kullarulmaqa hazrr olrnus olacaktr. Ve Avrupa'run, belki de Amerika'nm hutun kentlerl yerle bir edilmls olabilecekti.

Va 1939 - 1945 savasr srrasmda? Hitler, elinde Flllppov'un yonte~ mi, Ingiltere'yi, Amerikalrlar da Japonya'yi oldugu' gibi ortadan kal .. drrrrus olmayacak rruydr?

Cekindigimizden bu sorulara evet yollu karsrhk veremiyoruz. Genellikle ipligi pazara crkanlan, imparator Nicolas ll'nln, inaanhqm kurtarrcrlan arasmda sayrtrrus olamamasi demek ki dusunulmemte degildir.

Biri nOkleer patlamalarrn, A ve H bombalanrun enerjisini uzaktan iletmek lcln Filippov yontemini kullanmamn bir yolunu bulursa, bugiin, 1971 'de ne olacak? Bu kuskusuz dunyarun felakett ve tumden ortadan kalkrsi olurdu.

Va Filippov'un bulusu ya da baska buluslar soz konusu olsun, bu gorG~, qenlsce paylasilrrus olrnaqa bashyor. Yeni bilim kendisinin bugun cok tehlikeli olduqunu kabul ediyor, seckln bllqlnlerden gelen uyan lardan da ondevlsl mizde soz acn k.

lste bunlar onemlt uyarilardandrr. RSurvivre. akrmrmn yoneticilerl, Prof. Grothendieck'ie Prof. Cheval1ey bu noktada pek anlasarruyorlar ama, bilimi butun bOtOne tek basma brrakrnaqa ve bilginlerle askerler arasmdakt olanca.tsbtrllqtnl onlemege cahsryorlar. Insan anladikca, aralarmda birkac siyaset aynllgl ria olsa, bilginlerin devrimcilerle i~birligini onlernek zorundaydi ayru zamanda. Bombayla, yapilann ka-

82

PROP. FiLlpPOV SORUNl.f

pilanm havaya ucuracak yerde, Filippov yonteminin sayesinde. Elysee'. yi ya da Matignon'u patlatacak olan cahsrnalan dO~(jnelim!

Fillppov'un bulusu, kullamhsi askeri ya da devrimci olsun, bir uygarll~1 bOtOn butilne ortadan kaldrrabllan buluslar arasrnda bulunuyor giblme geliyor. Bu tur huluslar tek kalrnrs olmahdrr.

v« bununla birlikte. bu buluslarm banscrl uygulamalan da olabillrrnls. Gorki Fi Iippov'la yapmre oldugu bir soyle,iYi yayrnlad I, yazan herseyden cok sasrrtan nokta da, uzaktan enerjl Iletmek ve enerjlye gerekslnimleri olan Olkelerl boylece pek cabuk sanayllesmek olana.:1lyml~. Ame bilgln hie askeri blr uygulamadan soz etmlyormus.

Amerlkan atom enerjisi komisyonu baekaru. Gle~n Seaborq, gecen YII bu gibi olanaklardan SOl ettl : bir dalga demeti uzerlnde gok. , ten geJip hi~ blr kirletme yapmaksrzm, geli:;;me yolundaki bir Ulkeyi hemen 0 anda sanayllestlrrnek olanaglnl verecek olan bir enerjl Ba~kan da arnk, ama kuskusuz hakki olmadrqmdan, askeri uygulamalardan soz acrmyor,

Filippov'un ~a~lrtlcl ki~iligi Rus halkrru ve yazarlarr her gun daha blr ilgilendirmege bashycr. Buyuk salr leonid Martlnov son yillarda ona Saint· Petersbourg Salad. adh bir sllr adadr,

Sik sik yeni olaylar goruJ(jyor. 1c;lerinden, 1969"da bas gosteren blrl, bir efsaneyi gene de Ylktl pekala.

Revue de 18 sclence'da V. UI imzah kitap ozetlerl cikryor, bu 1m .. zanm da Vladimir Ulianov'u, yani Lenin'in ta kendisini gosterdigi samhyordu. Lenin'le Fifippov arasmda boyle dogrudan bir baglantl kurmak ilglnC olrnus olurdu. Yazik kit yeni arasnrma bu o2etlerln V. D. Ulrts admda birinin i~i oldugunu ortaya koydu.

Arna Lenin Filippov'un kuskusuz kendisini cok etkileyen yaprtm, gerc;:ekten blliyordu. Elektronun bltlp tukenrneyen niteligi konusunda Mat6rlalisme et empiriocritlclsme'ln OnlO pa r«; as I dogrudan dogruya Filippov'un bir calrsmasma ba~hdlr.

Filippov ger«;ekten hem yaymlamaga can atan bir bilgln, hem de bir devrimciydi. Oaha yukanda bellrttlqlrnlz gibi, patlama enerjisinin lIatiai konusundakl bulusu 301. baskrsrru yapabiliyordu, dOnyaYI boylece ortadan kaldrracadrrn hesaba katmaksrzm, bunu kuskusuz yaprms olabilirdl.

COnkO, onun ellerlne verdigi sllahla donatrlmrs halklarrn. krallan va zorbalan sillp sapureceklertnl ve, marksizm sayesinde. evrensel

83

LANBTLI KlTAPLAR

barrsr saglayacaklaf\lnr dusunmek, soylemek gerekirmi~ gJbi, oldukca aptalca gorunuyor. Bugun en bOyuk ~ki marksist ulke, 8.S.C.B. ve Cln arasmda crkacak bir savasla korkutulrnus bulunuyoruz.

Her ikisl fOzeyle Iletllen bir H bombasuu kullarursa, zararlar korkuno olacak. Her ikisi yeniden Filippov aY9ftlnl bulursa, karsrhkhca birbirini yok edecek. Oysa, argon bombasryla Filippov arasrnda dar geQit bOyuk degildir.

,

lste bunun iclndlr ki, kimilerinin gene de kacmrlmaz diye gorduk. leri, S.S.C.B .• Cin canemasmm Clkma'yacagrnl ummak gerekir.'

Arna bilimlerin ve tekniklerin savasa uyguianmasl sorunu oldugu gibi kahyor, Bilimsel kurultaylarm .;ogugitgide daha srk kimi buluslan saklamanm gerektigi sonucuna vanyor ve gene gitgide eski slmyacrlann durumuna du!?uyorlar; yoksa dunya yak olacak.

Bu Kara Ciippeliler'in dusuncelertntn dogrulugu degll, aneak yasayan bir sorunun belirtisldir.

Fred Hoyle, sorunu baska bir acidan ele alarak, Des hommes at galaxies:de (Buchet Chastel) sunu yazryor :

fC,Uygarhgl silip sOpOrecek olan cok degil bes sanr yazmanm yeterl i olduguna lnandim .•

Hoyle. kuskusuz, bugi.in yeni bilim konusunda, hele yeni bilimln yapmagl basarablldijji konuda gezegenimizde en iyi habere sahlp olan lnsandir,

Filippov sorunu, oylece, lanetll kttaplarjseruventnln yenl, onemII bir evresini olusturuyor gibime geiiyor.

Hllppov elyazmasi cok eski hir bilgiye uzanacak yerde, deneye ve Marx'm genel kuramlarma da dayanan cok yenl buluslarm anahtarrru veriyordu_ Filippov 1903'te bilfmler Ostune bilinebilen herseyl kuskusuz bilen, tam ansiklapedik bir tnsandr. lste bulusunu, olUmi.inO getiren bulusu bunun lelnyaptr.

, Bu turden baska buluslann, blllncll olarak. saklanrms ve ortadan kaldrnlrms olup almadlgl sorulabillr.

Baskan Richard Nixon mlkroplarm va vlruslarrn kullamlmasrna dayanan butun bakteriyolojik sllahlarm ortadan kaldmlrnaarru buyurrnustu. Bu konuda arslvlerln de yak edilmesin( acaba buyurmus mu Idi? H i9 bir ~ey daha az em in degildir, belki - de bir gun ozgOrrugu sec;ecek ve Sir Richie Calder'ln -kryamet mlkrobu- dedigi r;;eyi boylece ,ger-

84

85

,

PROF. FtLlpPQV SORUNU

eeklestlrmek olanaqrru verdiginden, incelemelerinl anlatacak olan bir Amerikalr bilg)n ortaya crkacak.

Bu elyazmalanrn yak edenlerin insanhgrn iyilikc;ilerinden olacakIanm kabul etmek gerekir.

Askeri sir konusunda c;ok alay edlldi. Bu sir kimi zaman g(jIOnc;~ .. tur ama, kimi zaman da alablldlglna tehlikeli sllahlann 891ga vurulrna- 81n1 onleyebflir.

Benzer blclmde, sfmya strlannm yayrlmt~ olmadlgl ger~ektir. Sir gaz fmmnda bir hldrojen bombast yaptlablllrse, ktstsel ofarak bu yapilablllr samyorum, yapim yolunun ortaJrga yayrlrrus clmamasi daha Iyldlr. '

Bu tarnemamn a'iabi1digi zararlarm strurh olrnasr kosuluyla blr . tartrsrna evresinde yasamak cok iyidir cunku, Her topluluk, ya da her tarttsmaci kul;tuk arke., karsr crkrnak uzre, Paris'; ve New York'u ortadan kaldrrablllrse, uygarllk cok uzun zaman yasamayacak.

CunkO unutmayahm ki gOnGmuzde kim olursa olsun, cok kuc;uk yatinrnlarla, Curie'nin ya da Pasteur'On lsternls olacaklan bir laboratuvar kurabilfr. insanlar daha slmdiden kendi evlerinde LSD'vi, ya da cok dana bir tehlikeli ilser, fenilsiklidini yapryorler.

Bugi.in, biri, Filippov'un srrrtru bilseydi, ayqm gerc;ekle~tir:mek lein gerekli tOm ki.it;:Ok parcalan plyasada bulabilir ve, kistsel hlcblr tehlikeye ugramadan, hosuna gitmeyen klsllert kilometrelerce uzaktan havaya ucurtablllrdl.

Klalsel olarak ellmde, hosuma gitmeyen insanlan ve igrem; buldugum, boyleceelemegi cok istedigim vaprlan gosterir listem de var. LANETLl K1TA~R

Ama herkes yapirn leltklerlnde ucan bombayla ve onanlrms bir Filippov projektorllyle bu sonuca ulasablltrse, ayakta kalmakta zorluk cekecegiz.

SOylendigine gore. elde, cok tehlikeli buluslarm llstelerl var. lcIerlnden, Franau askerlerlnce yaprlan birr, 805'ten daha a~agl kalrnazdi. Bir! batOn bunlarr aciklayan blr vaz: yazrp bunu yayrnladi rm, Janetll kltaplarm rekorunu krrrms olacak.

Tehlikeli buluslari degil. ancak su dunyaYI degi:;;tirebilen -bes sa. ttrhk cOmleler. gibi, tehlikeli dO~Onceleri iceren Fred Hoyle yollu btr elyazmasl da dO,unulebllir. Birr bu elyazmasrm kaleme ahrsa, MihaiJ Mfhaylovh; Fllippov'un arnama armaqan edebilir.

· ..

10

CiFT SARMAL

Prof. James D. Watson'un yapm, «Citt Sarmal» bfitun kltapcrlarda rahatca bulunur. Robert Laffont yaymlarrnda Fransizcaya cevrlld}. Ve. niden bearlmrs ingilizce baskrlan, aynca bir cep kltaln baskrst da vardrr.

Lanetl] kitaplar konusunda bir denemeyi tarnamlarnak r~in 0 halde bu yaprtr secrnek neden? Az kalsrn iki kez ortahktan kaldrrriacaktr :

C;unkii once ktmse onu basmak fstemiyordu, ve sonra da kimse bunu 8Qlklamakistemiyordu.

L

Ve bu yaprtm serOveninin blzleri sansurun ozell19i. yasaklamalann pilf noktalan ve blllrnln kendisinin ozelligi konusunda aydmlattlgr ic;in de sectlk.

lse klslden ba~layalJm; James D. Watson 1928'de Chicago'da dunyaya geldi; 1950'de. indiana Oniversltesinde Ph. D. bilim doktorasrru veriyor. sonra Copenhague'da ve, kalrtrrn alanrnda oJaganOstQ bulusIarda bulunduqu Cambridge'de 9all~lyor. 1962'de, -kahteal aslt- DN,~'nrn molekOl yaprsr uzerlne butustanndan dolayr, Prof. Crick ve' Prof. Maurice Wilkins'le Nobel 6dOlOnu paylasryor, Bu asltln molekulu c;ift sarmah olusturur fbelirtelim kt, burada uyan lste benim kl~isel uyanrndrr ve Prof. Watson'a kondurulmus olmamalrdrr. bu sarmal heklmli- '

gin eski simgesf, kadOs'e (1J90k benziyor.) ,

Bu bulus genellikle yuzytlm en onemlt bulustanndan blrl olarak sayrlrrustrr. Jenetik yasanrn 90zOlmesine gider, kalrtrrrun ve degi~melertn (2) insan aekasrvla bir denetimine de kapt scar.

(1) Sihirbaz degnegi. Tannlann habercisi olarak Hermes'ln ta~ldlgl degnek. TIp billmlnin simgesl, Cift Yllanh degnek. Cev.

(2) Bir karakterin birden, kahtsal olarak degl~meslr Jendeki degf~lkllk. Mutasyon.

Cev.

86

ctrr SARMAL

.

Molekiil biyolojlsi ad. altmda toplanan, bu blcl m arastrrmalar ko-

nusunda, Fred Hoyle iste sunu yazabildi : «Yirrnl yll sonra yalnrz zararsrz hidrojen bombast yapan ftzlkcller ozgurWk i~inde cahsacak, Ama rnolekul biyolojlstleri elektrlklendfrthnls dikenli teller arkasrnda ls g6- recekler.»

Bu buyOk bulusun, yaratrcilanndan birince kaleme ahnan bir 6y- 'kusu, hie kuskusuz, bOyi..ik bir basan kazanmrs ofabilirdi. Ama Atlan-

tic Monthly'de kltaptan parcalar cikmca, saskrnhk pek yaygrn oldu. Elyazmaai yaymlanrnea da, ofkeye d6nii~tO bu aaskmhk.

,

COnku Prof. Watson cam devirip keyifle pismis asa su kanyordu, Kitabmda. bilimsel ortarn, gen;egin pesinde bir soylu klsller birligi olarak gorOnmek ~oyle dursun, it;;:inde herblrlnln komsularrna en igren<; oyunlan oynadrQI bir batakhaneyi andmyordu. Di..i~unOldOgu gibi bilimsel daha cok bolsevlk partisi ya da mafia denmis olacaktr.

. .

Bu tur savlar yeni degildi. Oaha once George Duhamel'le Jules Romains bu dOzen in tarumlanm yaprrustr. Ama ilk kezdi ki guvenil ir ve dahl, Nobel kazanan blr bilgin, gizli tutulrnasi gerekeni acikhyordu. Ostelik, kitap kiprr kiprr gerc;;:egin gorkemlice bir dile getirilj~i uzerinde degil, yalruzca Saint - Germain - des - Pres'de krz tavlarnaqa kalkan Prof. Watson'un gorOntusG Ozerinde sonuclanryordu,

Yayrrncrlara yapllabilecek olanea baskrlar yapllmaga baslandr. Sonuc al rnamadr. Bunun Ilzerlne bi I ginler tarutrna yazisr yazmamakta a91z birligi ettiler. Sec;kin bir bilgin buyuk ingiliz dergisi Nature'e $U dernecte bulundu : -Pomoqraflk kitaptan soz edecek bir din adarrurn Cift Sarmal'dan soz edecekbir bilginden daha kolayca bulursunuz.»

, Kitap gene de tuttu. Bir Amerikan baskrsr, Weir.denfeld ve Nicholson'da 1968'de yeniden bir .ingiliz bask.sr, 1970'de Penguin Books'ta bir baskrst, Fransa'da bir cevlrlst, butun dOnyada cevlrtlerl ciktr.

Cift Sarmal'i okumak gerek.

Bu bakrmdan, kitaptan cok uzun almnlar vaomavacaqrm.

Prof. James ve D. Watson'un pek y.erinde olarak sunu dedi,gini belirtelim yalruzca :

. • Gazetelertn ve bilginlerin analarmr n destekledlql hal k dusunceslnln tersine, bu bilginle-rin kabarik bir saYISI yalrnz dar kafali ve re-

- :87

LANETLI KtTAPLAR

zil degil, Ostellk SlrSI klam aptaldrr da.» Bu bana 18 Nobel odulunOn daQltlldlQI Nobel vakfrnm bir toplantisma katihp, donQ~unde: «Nobel odullert alanlar arasrnda sapeellerm saYI!S! baska yerdekilerin ayrudrr» dlyen cok degerli bir dostun uyanstm arurnsattyor.

Cift Sarmal'da, yalruz sapsallar da gorOlmez. Burada g-(ice kar~u savasan, yeni dusuncelerl olanlann ayaglna karpuz kabuqu koyan, blllmin yararlanndan daha cok ktstsel kinlerlne onem veren utanmaz arlanmaz klsller de goriilebilir. Onlar lcln onemlt olan tek sey, para hesaplan ve odullerdlr.

Gene; Prof. Watson.a gelince -bulusu srrasmda yirmi besindedlr .. cahsmasmm 'c;ogunu bofjaz tokluquna calrsmak lcln Ingiltere'ye gelen g5z karnastmct gen<; krzlara ayrrrma olduqunu gizlemiyor.

Prof. Watson'u seve seve oldurecek blrcok bilim adarm tamyorum ama, ne yazik ki cok gett. Kltabi hasrraltt etmek girl~lmleri suya d(j~tO ve Watson acik yurek)e kurdunu dokeblldl, Onsozde, X rsmlanrun seckin uzmam ve X rsrnlanrun krnlrnasrm bulan bilginin oglu, Sir Lawrence .Braqq, durumu kurtarmaqa cahsryor : (II Bu kitapta bulunan klsiler, diye yazryor, kltabi bagl~lama dolu bir dusunceyle okurnahdrrlar. Durum cok zaman daha kansrkn ve Isl dO~tOgO klsllerln gOdUleri Wat-

. son'un anlamadijimdan daha az lskencellydl.»

Pek mumkundur. Bu kltabm 1ge dokunan bir acik yOreklilikte olrna- 810m onernl yak. Watson, ls arkadasi Francis Crick ic;:in : -Onu htcblr zaman blr ceklnqenllk arunda gormedimlt diye yaztyor. Ve daha ileride, gene Crick lcln : uCabuk cabuk ve herhangi bir baska ktslden daha gO· rultulil bir sesle konueuyor, butun Cambrldge'de hangi cehennemde 01- dugunu anlamak lcln de konustuqunu lsltmek yeter- dlyor.

Bu tiirden belirli bir sayrda portre kuskusuz herkesi sevindirdi, arna, tamtma arnaci gOden dilden bir sozcuk kullanmak tcin, billmin ve bilginlerin bellrgin goruntusO, basan kazansa da, gO~lQkle kendlni toparlayacagl blr darbe yedi ozellikle.

Baska bir 9agda, ya da baska siyasal kosullarda, baska yonetim blclrnlerlnde, kitap crkrrus olamayacak, Watsonda S.S.C.B.'de jenetik· vi vavrlov'un basma gGldig'i, gibi kendinl bir toplama kampmda bulrnus

olacaktr.

Watson bu arada belirli bir sayrda beylIk sozO yikryor. SOZ gelimi,

imece halinde cahsrna efsanesini : en cok az gereGli ve az dlplomah

88

89

ctrr SARMAL

(Watson'la birllkte DNA'nm yaprarru buldugunda Francis Crick doktor bile degildi) Iki U9 bilgin hOtOn 'zamanlerln en bLiyOk butuelanndan blrlni gercekle~tlrdi.

Uygulamall matematik efsanesl de c;okuyor ~ Crick'ie Watson cok sagduyuyla. ur; kurahm (1) gec;:meyen hesaplardan, sonra bir maklnaerda yaptirdrklan mekanlk stilde kahplardan yararlandrlar. Kuskusuz, htcbtr bilgisayar tipini kullanmadilar.

\

Prof. Watson belki camc;erc;:eve birbirine katmaqa devam ettlgi Harvard (ABO) Oniversitesinde, stmdl, molekOI biyofojisi va blyoklmya okutuyor. lnsanhqm bugOn kullandlQ' en guc;:lu aract buldu, COnkO DNA run yapisrrn degi~tirmegi ve, bunu hir Insan organizmasma boylece degi~ik olarak sokarak, gerek iyile~ml~ insan varlrklan, gerek Listun asarnayr, Insani ornek tutarak insandan sonra lnsarn: fnsani.istO mutant'r

(2) yaratmagl urnablllrlz. ,

Watson'da cana yakm Dian taraf, hlcblr uydurma ceklnqenllk gos· termedlqldtr. Sunu yazryor tum lctenllkle : "Biz yasarnm srrnru bulduk.» Haklrdrr da, fnsan soyuna kendi sovacektmlnt denetlemek olanaglnl verecek olan bOyOk srrdlr bu ~Opeduz.

Kiml bllqlnler Watson'un yalnrz halk I~I kltabrrun degIJ, tam anlamryla bilimsel cahsmas.rnn da yok edllmls olablleceqln] sanryorlar. Seckln bir biyoloJist, SIr McFarlane Burnet. sunu yazryor : -Insan i<;in cok tehllkell olduklarmdan bilinmelarl gerekmeyen seyler vardir.» Buna karsthk. baska [enetlkcller, hrzh davranmak dusunceslndedtrler. 'Nobel kaaannus Marshall W. Nirenberg sunu yazlyor : «Ylrm! bes YII sonra yapay bildirilerle i nsan hucrelerlnl. bundan pek bes yrl sonra bakteri hOcreJerini programlayacaglz.»

Bunu 1969'da yazryordu, ve hersey, cok az gerec;le, lkl insanca yapllml:;; cahsmalardan doquyor! Ama onlarm yureklerl ve dusunceleri vardi. Ve Cift Sarmal saygtdeger bilime ve bilim yOkselten de denen bOyOk sermayeli bilim ticaretine bununla cok aQ.r bir darbe indiriyor.

Bu kitap onemll olarun para hesaptan degil ·Watson a~agl yukan bes yilz dolar .alryor- ama kafa oldugunu gosteriyor. Va birkac dellkan-

(1) 81r orann meydana getlren dort nlceUkten 0ctU bilfndlgl halde, dOrdOncOyO bulma kurah. Cev.

(2) DeOI,lme ugraml$. Biyolojik deylm. C;ev,

LANSTLI KlTAPLAR

h Cavendlsh'In OnlO ve bOyiilO adrru tasiyan saygldeger bir laboratuvarda dOnyaYI degi~tirirken, milyonlarca dolar harcayan boyOk', blllm yOkselten orgOtlerin neden hicbir sonuc alamadrklari sorulamaz rru?

.

Crick herkes basuu ahp. giderken konusan, arahksrz konusan, 2000

biyokimyacmm 0 bir araya geldigl bulusmalar konusunda alay ediyor. Va uyutucu olmayan esslz akademi Oyeleri arasmda, 0 gOn bugilndOr •. Nobel odOIG alan ve daha once adrrn anmak olanaqrm buldujium ilginC bir kltabi :Le hasard et la necessite'yi yazan, Fransiz Jacques Monod'u saYlyer ..

Watson'un yepyenl blrseyl, bekterllertn 0 zamana kadar varllgrm btlmedlqlmtz cinsliklerini bulduqunu da soyleyellrn.' Tum kitaplarr, tOm yaymlarr yeni dilsuncelerle doludur.

,

Ve burada Cift Sa,rmal'm kendisini asan ger<;ek bir sorun crkryor

ortaya: buluslann baatmlmasi ve sansOrO sorunu, Kera Ci.ippeliler'in sorunu. Bertrand Russel sunu yazmada pek hakh : -Insanlar Dunya'daki herhangi blrseyden daha 90k, yrkrmdan daha cok, olumun kendlslnden daha cok ozgOn dO~Oncelerden korkarlar .• OyS8, bu ozgOn da~un. ce baska hlcbtr, yeni kitapta bulunmayandan daha cok gO<;le Cift Sar .. mal'da kendini gosteriyor. bana oyle geliyor kl, bilim diinyasmdaki of~

. kelerln ve cahsrnalann tarurrundan daha cok, kayqrlandrran ve gene kaygllandlran da; lste bu.

Watson'la arkadaslarmm bulusunun sonuclan uzman topluluklarrnca lncelenrnls ve G. Rattray Taylor'm kltabr, La revolution biologique'te (Robert Lafforit Yaymlan) bulunan bir c;izelgesi· crkanlrrus. Oldukca benzer blr c;izelge Rank Corporation'un uzmanlarmca duzenlenmls.

Buradan 1975'8 kadarki ilk asarna :

-. EI ve kollann ve organlann dOzenli nakli.

- insan yumurtacrklanrun deney tuplerinde vertrnltlesttrtlmest.

- Verlmlllesttrtlmls yurnurtacrklarm blr kadma nakli.

- Yumurtacrklarm ve eseyllk hOcrelerinin sonsuz saklanrnasr.

- Cinselllqin tstenlldlqlnde beltrlenmesl.

- Klinik olOmOn sonsuz gecikmesi.

~ lIac;larla dusuncentn degi~hni ve isteklerin duzealentst. - 8ellegin alllnlsl.

- ctrr SAItMA;'

--,Vapay plesents (dOl yatagl)

- Yapay virlislar.

•

Buradan 2000'e kadarki ikincl asama :

- DO~Oncenin degi~mesl ve ki~iligin yeniden duzenlentat,

- Bellek smnqasr ve bellegin yent blclrn].

- Sanayice <yaratrlrrus» cocuklar.

-Tam yeniden yaranlrms organizmalar.

-- Dondurma.

- Gem;ligin uzanlmasr.

- Celikleme yoluyla yaranlrrus hayvanlar.

- Sentez yoluyJa yaratrlmrs molekOler organizma!ar.

- Organlarm yeniden canlandmlmasi.

- $Imer (1) tipten insan - hayvan melezleri.

2000'den sonraki ii~Unci.i asama : - Ya~hllgm ortadan kaldmhsr,

- Tam canh orqanlzrnalann sentezl.

- Bedenden aynlrms beyinler.

- Beyinle bilgisayar arasmda ortaklrk,

- Tohumlann ahruslan ve eklenlslert.

- Celikleme yoluyla yaratrlnus insan varhklan,

- 8eylnler arasl lllskller.

-Insan - makine melezleri.

- OIOmsOzIOk.

.Bu ongoruler okununca akla ilk gelen sey, sudur : cesaret ademeyecekler. Ama Cift SarmalYm okunmasi hakh olarak Watson gibi klallertn herseyi krvrrablltr olduklanru gosterir. Bu kitapta adrru ettigim klsllerln kimilerinde rastlanan, az cok basanyla bastmlnus olan prometeuscu ve faustcu zeka airndl olanca 1~lglyla parhyor. Ve, ikl sarmal slmgesiyle, dunyarun fethine crkiyor.

J.B.S. Haldane ~oyle yazar : «Olrnayan olur ve bundan kimse uzak

kalmaz.» I

\

(1) Mltologyada ger;en, agzlndan atee fll;lklra,n canavar. Ba~1I arslan, govdesi ker;J, kuyru~u Yllan. Khlmalra. Oev.

'91

LANETLt KITAPLAR

Yanrnn tarlhcllert belkl, burada soz konusu edllmls Dian bOtOn lanetli kitaplardan daha cok, tnsanm kendlsine gore cok bQyOk gQclere erlsrnemestnl onlemek Icln, sansOr edllip ortadan kaldrnlmesrmn gerekrnls olacagl seyln Cift Sarma) olduquna karar verecekler. Belkl de tersine Kara CiippeliJer'in son sozii soylemeyeceklarine, ilerleyi,in durdurulmak yerfne yava,latllablieceglne, boyleslne kar,. 4;lkan gilt;ler

, ne clursaolsun, insanln da sonunda insanhk ,artlMlnda ustiln gO.;18r edinecegine kerar .verllecek.

Cift Sarma) felsefi ve ahlaksal dO~Oncelerden uzak bir kltaptir.

Yazar alay ettlgi esklrnls bilginJerden daha kafahdrr ama, Insanhga karst sorumluluqunun hleblr yanOnli karutlamryor. Oteki bilginlerin QO~ gu buluslarim aneak gizlice -va dar bir ortamda ortaya dokmekre dupe .. duz anlasrrlarken, Watson yaymlamagr dusunuyor yalruz. Kendisine kar~r uyandrrdlQr afke, bu yOzdeh. Parayr, ilnli. sonra gOcu, dogal ala .. ' rak 'arad.gml saklamryor. Ancak, bunlari ararken, butun insanlara sa-. ,rrtrcr kapilar acryor.

Kuskusuz geriye lnsanhqm IIstesini verdiglmiz ve az cok tOmu Clft Sarmal'dan dogan buluslara 96905 gerip geremeyecegini bilmek kahvor,

Kendim, lnsanhqm neye olursa olsun g0908 gerebilecegine ve andlQrm lanetll kitapJarr yak etmekle haksrzhk edlldiglne marnyorurn. Arna bu klslsel, oyleyse su giltOrOr blr dustlncedlr. Prof. Watson 'un ruhbilimsel evrimlni. insanlara karst sorumluluqunu anlamanm zamanla aklrna gelip gelmeyecegini de ogrenmek ilgim; olacak, BugOn. 81m· yacrlann ve Dr. Fausfun dustmceelnden esinlenen. Orie susarms bir yl~ittlr bu.

Galecek bize Watson'la arkadaslanmn ozgurce cahsacak son molekuler blvolojtstlert olup olmayacaklartru. arkalanndan geleeeklerinin en buyuk sirda zorlanrrus olup olmayacaklarrm ve cahsmalannm yaymlanmasma onernll stmrlarnalarrn getirllmi~ olup olrnavacaqnu da soyleyecek.

Ne olursa olsun, ~agrmlzrn sonu llqlncllkten yoksun kalmayacak.

92

93

SONSOZ

I Paranoya ya da eziyet manisi hepimizi pusuda bekleyen blr zihin hastahgldlr. late bunun lclndlr ki butun Tarlh'Imlz boyunca ye!yOzunOn dort bir ko~esine yayrlan buyuk komplolan du:;;unurken pek tedbirli olunmuyordu.

Bununla blrlikte, blztrnkinden once baska uygarllklar yasadrlar va blllrn ve teknikteki guc;lerini kotuye kullanarak yrkrldrlarsa, bu uygarhk~ lann ve 6lumlerinin, anrsi boylesi yrkrrnlann tazelenmestnl .amaelayan bir komployu cok iyi dogurabilir gibime geliyor.

Bu turden bir ideoloji Joseph de Malstre'ln, Saint .. Yves d'Alveydre'ln, ya da Rene Guenon'un yazrlarmda gur;lUk r;ekilmeden bulunmus olabilir. Su ldeotojl Tarih'ten daha eski bir Gelenegin, bu Gelenegi elde tutan merkezlerin ve buyuk olr;Ode korunan klsllerln varllglnl kabul etmege dayarnr: bu ldeolojlye gore, blllm, teknlkler ve bOtOn dogayJ.a ilglli bilgiler sOrekli bir tehlike yaratrrler.

Iste bu tamamen geriei bir ideolojidir. Arna gizll blr orgutiin kendilerini eyreme gecirdigini dO~Onmek tern bu yuksek • gelenaksel kuramlan destekleyen gOCIO insanlarrn va da orgOtierin, Tarth'te, yeteri

kadar ornekleri vardrr. .

Bu orgOti..in onemli gosterilerl Engizisyon'da, nazlzrnde ya da lisenkizmde goruleblliyordu. Bu son kanuda, Medvedev'in kltabrru, Grandeur at chute de Lyssenko'yu (Gallimard) okumak gerekir. Yalmzca yaYlnlanml$olamadlQI iyln degil, yazan 29 MaYls 1970'de tutuklanrnra va akh bast yerindeyken blr psikiatri hastanesine yatrnlrms olduau i~in de kendi i.ilkesine gore lanetll kitap. Yazar bOtOn Rus bilgin .. lerlnln ortaklasa bir eylernl sayesinde aym yrhn 18 Haziranmda sahve-

. rllmlstt, Bu kltapta· anlatrlan olaylarrn ge~tigi 0 az cok uzak geQmi~te 'degll de, 1970'de. gunumuzde oluyor bu. GorUldugu glbi, Kara Cappa· lller eylam yeteneklerlnden yoksun katmrs degillerdi-r.

/

Gazde Rus blyololtst], Jaures Medvedev'fn SUC;U, on lara gore, If. senklzmin gec;ersizliginl bildirmek olmus, Neydi soz konusu? Kendi kendini yetlstlran ve bagnaz. siyaset adamlannca ve hele Stalin'ce desteklenen sarlatan. T. D. Lyssenko, kafasrndan uydurrna blr biyolojl yaratml~, boyleca S~S.C.B"nde jenetik bilimini yikmrsn. Ozellikle. Ruslar'rn yaklastrklan DNA'nin r;ift sarrnahrun S.S.C.B.'de bulunusuou engelledi. Rus jenetikc;ileri toplarna kamplanna anldr, <;ok tnsanm Prof. Watso"'la arkadaslarma uygun gordOkleri bir yazgJ bu.

Rus jenetlgi ancak cok yakrnlarda gene belini dogruJtmaga, baaladl ve Lyssenko'nLm kurbanlan yeniden saygrnllga kavusrnus oldu. Lyssenko, ona geJince, 0 gene ozgurlOkteydi ve srkmnlan olmadr. OnO suasmda. Rus Devlet Korosu onun onuruna su ilahiyi' soyliiyordu :

·Cal keyfince, akordeonum, .Soyliyeyim dostumla bengi zaferini 8kademi ayesi Lyssenko'nun. Kararlr blr adimla izledigi

Volu Mltsurtn actl

Onun sayesinde, olmayacaglz artrk Mendelcilerin - mornancrlann kurbanlan ... (1)

Bu sirada. Stalin kamplarmda [enetlkcller topluca 5IdOruluyordu." Lyssenko'nun bir Kara Cuppeliler orgOtunden oldugunu kesinlikle

sc3yleyemezdim. Cok guCIO bir .uzrnandir her halde. Ve boyle blr orgO. tun var olduguna inandrm.

eimdl bu orgutOn gucunun bir dereceye -kadar yeni blr gosterisl' Ozerinde sorusturrna yapmak uzreyim. buqune dek elde ettigim sonuclar tam ve kesin degilse bile - hlcblr zaman boyle olmayacaklar ml? _ ilglm;likle doludur her halde.

1943'On sonundan 8 Mayrs 1945'teki ateskese kadar, ltalya'da Mussolini tarafmdan yonetilen bir italyan Cumhuriyeti oldu. Bu Cumhuriyetin gizli tarihi Reich III'Onkinden eok daha az beilidir. Mussolini, Hitler gibi, elinin altrnda gizli akrl hocalan. kara biiyiicliler bulundu- , ruyordu. Bunlar yasadilar ve iftira yasalan onlarm adlanru vermege., engel oluyor.

(1) Mit~urln tanmbtltrnct (1855·1935); Mendefeev klmyaci (1834 .. 1907); Morgan Amerlkah biyoloJist (1866.1945). Cev.

94

95

SON SOz

" . ic;lerinden lkisinln buyrugu' Iizerlne, ozel blr faslat bJrlik, 1944 'de, SOCiete Royale -du Savoir de Naplea'jn mall olan 80000 kitap ve elyazmaslnl yakt r.. Girlsimln amaer pek buyOk blr onern tasryanbelqelerin mOttefiklerin ellerine gec;mesini onlemekrrrls .

.

Bu belgelerin. kimilerl eskiydi; otekller, yeniler, Mussollni"nin za-

'manrnda yaprlan bOyii arasnrmalanna dayamyordu, benim bu arastrrmalar, konusunda ogrenebildigim sey de kitapligrn yaklll~1 Gzulecek ve fotokopilerini bulmak lcln elimden 'geleni yapmaya calrsacak derecede ilgin~tir. Bu araenrmalann "hie degilse hirinin bOtOn bOtOne ozgOn 01- mak degeri vardir, bu, bu alanda az bulunur seydlr. Bir bi.iyucu, teleskop yardtrruyla bir yrldizdan gelen 1~lgl su uzerlnde toplayrp bovlece

Sirius - suyunu, Vega - suyunu, Antares - suy~nu, Aldebaran _ suyunu, v.b. elde etmlstl. Oaha scnra bu suda ornegin uranil nitrat gibi meteorolojlk vekozmik etkilere karsr ozelllkle duyarh cevherleri billarla~- . tlrmagl duzenllyordu, Bunda, baskalan da vardr.

Hepten onemli kimi bilimsel orglitler' bu tOrden olgulan mcellyorlar. Ama buyOcO hlc te bilimsel olmayan sonuclar elde ediyor. VIIdizlarm u1Jgma serllmls suda blllurlasan tuzlar Ylgmalar yaratryorlar ve bu Ylgmalar, gordligilm bic;;imlerine gore, soz konusu yrldizlarrn ezoterik simgelerine cok benziyordu.

Bu olaym acrklamasrru bana sorrnaym, bilmiyorum bunu.

Napoli kltaphqmm bu turden fantasttk, eski ve yen! buluslarta dolu '·oldugu. lcinde leonardo. da Vinei'nin yasaklanrms elyezrnalartrun, faslst polis Sicilya'daki Cefalu manastrrmr-ortadan kaldrrdiqmda Alelster Crowfey'in o.zerinde ele get;en belgelerin de bulunduqu samlmak ... tadrr,

0, Mart 1944 gOnOnde, Kara Cilppeliler kara gomleklilerin muttefikleriydi. Korkunc; blrlasme.

Kuskusuz, butun lanetlt kitaplar bilimsel ya da buyo'sel degildir. 7 Nisan 1971 Car~amba gunlU Canard fnchaine'den su ilginC ahnnnm gosterdigi Ozre. sfY8sai olanlan da vardrr :

«Flldisl KIYlsl'nda, Yammassokro'ya sigman, biafra ordulanmn eski kurnandam, Alexander Madiebo, blrkac hafta once, arularirun yazrllw ~um bltlrdl. lclerlnde Ylgmla olayi aC;;lkladlQr arnlar.: Fransa'ca saglanml~ sllahlarrn llstesl, geQit yerleri, Biafra'yla uzlasma lclndekl Foccert'. In casuslartrun adlan, v.b.

LANsTLl KlTAPLAIt

- Hele SAFRAP ~ ERAptm kir etmesinin gerektigJ kimi petrol saz .. tesmelert, Qstellk te, eskt .. Biafra topraglnda kurulrnue maden yatak .. Ian' acrsmda Nijerya'yla tartl~uldlgl bir zamanda. bu te Parls'te ogrenlldl ve klmseyi sevlndirmedl.

tI Hoe degil arna, kalem ozgOrdGr, degil ml? Oyleyse ... Oyleys, ustOste galen bir rastlanny: belirtmekten kendimizi alarruyoruz : blr centllmen toplulugu FJldi,i KIYlsllna gidecek u~aga binip Madiebo'nun vlllasmda, kurala uygun, blr arastirma yapmaga gitti. Gorevleri, dogrusunu soylernek gerekirse. basanyla sonuelandi ve lanetli elyazmaai ortadan yak oldu. Talihsizlik: general Madiebo'nun elinde bu arnlarm Londra'da bir kasada sag lam yere de yerle,tirdigl bir kcpyas: varmrs.

·Cok rezilce ~ey. kuskulanrna ... »

Canard Enchaine'yle her ne kadar dostluqurn varsa da, bu yazi benlm degildJr.

Arna -IAnetli elyazmast- deylmlnl oldukca seviyorum va gOnOmQz. de. ozellikle de bu kltabm alamnda. du,unUlmediglnden daha cok Ip. liginin pazara e1kar.ldlgma Inandim.

96