You are on page 1of 24

BOYA ve TİTANYUM ESASLI GÜNEŞ

PİLİ MODÜL TASARIMI, ÜRETİMİ VE


KARARLILIK TESTLERİ
TÜBİTAK 1007-Proje Teklifi
E.İ.E. – E.Ü. G.E.E. – Şişecam

Yrd. Doç. Dr. Ceylan ZAFER


Prof. Dr. Sıddık İÇLİ
Ege Üniversitesi Güneş Enerjisi Enstitüsü

15.01.2008 Enerji Verimliliği Konferansı 1


11-12 Ocak 2008
2
FOTOVOLTAİK PİLLER
I. 1inci Nesil
• Tek kristal Si
• Çok kristal Si

II. 2nci Nesil (Düşük maliyetli-İnce Film Teknolojisi)


• Amorf Si
• İnce Film Si
• CuInSe2
• CdTe
• Organik Boya Sensörlü Güneş Pilleri
• Plastik Güneş Pilleri (moleküler ve polimerik)

III. 3üncü Nesil


• Yüksek verimli çok kavşaklı tandem piller
• Sıcak elektron dönüştürücüleri
• Kuantum parçacık güneş pilleri

3
Mevcut Teknolojiler

• Silisyum esaslı güneş pilleri, yüksek saflıkta silisyum kristali üretimi ve p-n
köprüsü sağlayacak kimyasalların yerleştirme teknolojisinin zorluğu nedenleri ile
fabrika direkt satış fiatları 4-5 $/W değerlerinin altına inememekte, Türkiye içinde
ise bu maliyetler 2-3 kat artmaktadır.

• Dünya’da silisyum pilleri üretimi hızla artsa da, üretim yapan ülkelerdeki (ABD,
Almanya, Japonya, Çin, Avustralya, Hindistan, Fransa) üretime oranla, daha fazla
olan talepler uluslar arası piyasada satış değerlerinin yükselmesine neden
olmaktadır.

• Alternatif teknoloji olan ikinci nesil İnce Film Güneş Pili teknolojileri’ nin(Ga-As,
GaAs/CuInSe2, CdTe/Cu2Te, CdS/CdTe, …), satış fiyatları, silisyum pillerinin de
çok üzerinde yüksek maliyetleri nedeni ile ekonomik maliyetli üretim yakın
gelecekte mümkün görünmemektedir.

4
Gelecek Nesil PV Teknolojileri
Geliştirmeye elverişli– ultra düşük
maliyet, ultra verim, yeni
malzemeler, yeni kimya ve yeni fizik

- Eksitonik piller (boya esaslı piller,


yarıiletken polimerler, moleküler
yarıiletkenler)
- Kuantum nokta piller

Nanotanecik
CIGS
malzeme

Mo
Glass

Ideal Structure 5
ORGANİK BOYA ESASLI NANO-KRİSTAL YAPILI
İNCE FİLM GÜNEŞ PİLLERİ
Organik Boya Esaslı Nano-kristal Yapılı TiO2 Güneş Pilinin Yapısı

Şekil 1. Organik Boya Esaslı Nano-kristal Yapılı TiO2 Güneş Pilinin Yapısı 6
ORGANİK BOYA ESASLI GÜNEŞ PİLİ NASIL ÇALIŞIYOR ?

S*/S+ Sayıcı
CB 3,7eV ELEKTROLİT Elektrot
4,2eV (I-/I3-)
e

EF e
4,7eV
T Boya ∆V=Voc
C TiO2 e
O 4,85 eV
6,1eV
e
7,4eV
S/S+
VB

yük

7
8
Modül üretimi

9
PROJENİN AMACI

Projenin ana amacı ve temel çıktısı, tamamen ulusal kaynaklarla OGP


panellerin, iletken cam altlık geliştirme aşamasından başlamak üzere,
üretimi, yıllık performans izlemelerinin yapılması ve EİE nin, henüz
gelişmekte olan OGP teknolojileri ile ilgili ulusal kaynak ve veri
eksikliklerinin tamamlanmasıdır.

10
PROJENİN ÇIKTILARI
Projeye dahil olan ve gerçekleştirilmesi planlanan işler:

• Güneş pili sistemleri için ticari mevcutlarından daha kaliteli (Rs< 5ohm/cm)
iletken cam altlık (ITO-FTO) geliştirme,
• Yarıiletken oksit nano-kristalleri büyük ölçekte üretmek ve ince film kaplanması
• Hücre performans iyileştirme,
• Modül üretimi ve performans ölçümleri,
• Laboratuar koşullarında (iklimlendirme kabini) dayanım testlerini yapılması,
• Modül performans değişimlerinin, iki merkezde yıllık izlemesinin yapılması,
şeklinde tanımlanabilir.

Tamamı değerlendirildiğinde, teknolojik gelişme sonucu elde edilecek patentler,


TUBİTAK a verilecek yıllık gelişme raporları, ülkemizin 2 ilinde pilot uygulama ve
uygulama verileri, ulusal kaynaklarla malzeme (iletken cam altlık ve OGP panel)
üretim ve geliştirilmesi, SCI’ de taranan dergilerde bilimsel yayın olarak
değerlendirme, projenin temel çıktılarıdır.
11
ÇIKTILARIN UYGULAMAYA AKTARILMASI
a) Uygulamaya Aktarım Adım ve Mekanizmaları
1. Sunulan projenin bitiminden itibaren 24 ay süre boyunca projede üretilen
modüller yıl boyunca test edilecek ve bu modüllerin aylık performansı ölçülerek
bir performans raporu hazırlanacaktır.

2. OGP güneş pillerinin tanıtılması, uygulamaya aktarılması ve yaygınlaştırılması


için kamu, sanayi, belediyeler ve sivil toplum kuruluşları işbirliği ile çalışmalar
yapılacaktır.

3. Kullanımın yurt çapında yaygınlaşmasının önündeki engeller belirlenecek, bu


engellerin ortadan kaldırılması yönünde gerekli yasal düzenlemeler
hazırlanacaktır.

12
b) Uygulamaya Aktarım Süresi ve Takvimi

Proje çıktılarının uygulamaya aktarım süreci proje bitiminden başlayacaktır ve 24


aylık sürede gerçekleşecektir.

1-3 4-6 7-9 10-12 13-15 16-18 19-21 22-24

1 Modüllerin test
edilmesi ve test
raporunun
hazırlanması
2 Tanıtım ve
uygulamaya
aktarım
çalışmalarının
yapılması
3 Engellerin
belirlenmesi ve
yasal mevzuatın
hazırlanması

13
Proje İş Dağılım Ağacı (İDA) ve İş Paketleri (İP)

İDA
IP No İş Paketi Ad Özet İş Tanımı
Seviyesi

Malzeme ve Hücre Malzeme geliştirme; performansı yüksek iletken


1 1 Geliştirilmesi camların hazırlanması, nc-yarıiletken pasta hazırlığı.
Hücrelerin yapımı
Hücre & modül Laboratuvar performans ölçümleri ve laboratuvar ve
Performansları dış ortam bu ölçümler arasında anlamlı karşılaştırma
2 2
yapılmasına hizmet edecek ölçüm proseslerinin
tanımlanması
Modül laminasyonu ile panel Yüksek verim garantili laminasyon yöntemlerinin
3 3
üretimi geliştirilmesi
İklimlendirme kabininde Üretilen modüllerin laboratuar ortamında dayanım ve
4 4
kararlılık testleri güç değişim testlerinin yapılması
Atmosferik koşullarda yıl 2 Ayrı merkezde, İzmir ve İstanbul, yıl boyunca
boyunca günlük I-V değişen hava koşulları ve gün içerisinde değişen
5 5 performans ölçümleri hava yoğunluğu (AM) altında modül
performanslarının izlenmesi ve ticari c-Si modüller ile
karşılaştırılması.
Proje Yönetimi Projenin amaçlarına uygun ilerlemesinin sağlanması,
6 6
raporlama ve denetleme konularından sorumlu olma

14
Kararlılık Testleri

Fraunhofer ISE’de yapılan çalışmada nc-OGP lerin kimyasal dayanımı incelenmiştir.


Gerçek dış ortam dayanımlarının tespit edilmesi için yaşlandırma çalışmaları yapılmış
ve pek çok stres etmeni test edilmiştir; görünür ışık, UV ışığı ve sıcaklık gibi. Bozunma
basamakları açıklanmaya çalışılmıştır

a) b)

Şekil 2. a) 4 cm2 aktif alana sahip, 5 ayrı nc-OGP hücresi, b) 1 sun a eşdeğer kükürt lambası altında ışık
dayanım testlerine tabi tutulan 4 cm2 lik aktif alana sahip 60 hücre.

15
Şekil 3. N719 boyası, P25 TiO2 ve metoksipropiyonitril içinde 0.6M hekzilmetilimidazolyum iyodür, 0.1M LiI,
0.05M I2, 0.5 M 4-t-bütilpiridin içeren elektrolit ile hazırlanan nc-OGP nin 45 oC ve 1000 W/m2 ışınım altında
akım-voltaj eğrilerinin değişimi. 16
Şekil 4: 4 cm2 aktif alana sahip OGP’nin 60 oC ve 85 oC’de yapılan kararlılık testleri

17
UV-KARARLILIK

18
a) b)
Şekil 5. 10cmx10cm lik 64 adet hücrenin seri bağlanması ile oluşturulan OGP modüllerinin a) güneşli
günlerde yapılan ölçümler, b) bulutlu günlerde yapılan ölçümler. Çıkış gücü 1 kW modüle dönüştürülmüştür.

Şekil 6. Dört nc-OGP modülünden elde


edilen çıkışın bir yarıyıl boyunca değişimi

19
OGP’lerin Silisyum Pillerine Göre Avantajları
„ Düşük maliyet ve kolay üretim
„ Performans sıcaklıkla artmaktadır
„ Çift yüzlü konfigurasyon-difüz ışık için avantaj
„ Verim ışığın geliş açısından çok az etkilenmektedir
„ Enerji pencereleri için şeffaflık
„ Renk kullanılan boya ile değişmektedir- yakın IR’de
soğuran boyalar ile renksiz pil üretilebilir
„ Düşük enerji içeriği (silisyum için: 5 GJ/m2 !), geri-
ödeme zamanı sadece birkaç ay, silisyum için yıllar.
„ Türkiye için uygun teknoloji

20
Tarihsel Gelişim

2001 yılı 2003 yılı 2005 yılı

Şekil 9. 2006 yılında EGE GEE


de üretilen 30 cm x 60 cm
boyutlarında OGP modülü
Verim: %3,5

2005 yılı
Verim: %3 21
22
23
24

You might also like