OHSAS 18001

Occupational Health and Safety Assessment Series

TEMEL
EĞİTİMİNE
HOŞGELDİNİZ
 OHSAS 18001 İSG Yönetim Sistemi
Spesifikasyonu Nedir?

Occupational Health and Safety Assessment Series

İş Sağlığı ve Güvenliği (İSG)Değerlendirme Serisi
 TS 18001 (OHSAS) STANDARDININ
TARİHSEL GELİŞİMİ

 1996’da BS 8800 Mesleki Sağlık ve Güvenlik Yönetim

Sistemleri Rehberi

 1997’de Technical report NPR 5001

 15 Nisan 1999’da, 13 Kuruluşun katılımıyla British

Standards Institution tarafından OHSAS 18001 olarak,

 2001 yılında TS 18001 (OHSAS) olarak yayımlandı.

 TS 18001 (OHSAS) SERİSİ

 OHSAS 18001 : İş Sağlığı ve Güvenliği Değerlendirme Serisi –

İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi
Spesifikasyonu (2001)

 OHSAS 18002 : İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi OHSAS

18001 Uygulama Rehberi (Şubat 2004)
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim Sistemi Nedir?

 Kuruluşun yönetim sisteminin, faaliyet alanı ile ilgili İSG risklerini

yönetmek için kullanılan parçası.

 Bu sistem;
 kuruluşun yapısını,
 planlama faaliyetlerini,
 sorumlulukları,
 uygulamaları,
 prosedürleri,
 süreçleri ve
 İSG sisteminin geliştirilmesi, uygulanması, iyileştirilmesi,
gözden geçirilmesi ve sürekliliğinin sağlanması için kaynakları
 kapsar.
 OHSAS 18001

İş Sağlığı Ve Güvenliği Yönetim Sisteminin

Yararları Nelerdir ?
 Zararla sonuçlanabilecek olası tehlikelerin önceden tespiti ve
gerekli önlemlerin alınması,

 Çalışanları işyerinin olumsuz etkilerinden korur, rahat ve

güvenli bir ortamda çalışmalarını sağlar,

 İş kazaları ve meslek hastalıkları sebebiyle oluşabilecek iş

gücü ve iş günü kayıplarının en aza indirgenmesi, dolayısıyla
iş veriminde artışın sağlanmasıyla üretimin (ürün ve/veya
hizmet) korunması,

 Çalışanların memnuniyeti, müşteri memnuniyeti ve üretim

maliyetlerinde azalma,
 İş kazası ve meslek hastalıklarının oldukça yüksek maliyetlerini en aza
indirmek,

 Çalışma ortamlarında alınan tedbirlerle, işletmeyi tehlikeye sokabilecek

yangın, patlama, makine arızaları ve devre dışı kalmaların ortadan kaldırılması
işletme güvenliğinin sağlanması,

 Resmi makamlar önünde, organizasyonun iş güvenliğine karşı duyarlı

olduğunun kanıtlanması ve yasal ceza riskinin azaltılması,

 OHSAS 18001, ISO 9001:2000 ve ISO 14001 ile uyumludur, mevcut kalite
sistemi OHSAS 18001’i de içererek var olan alt yapı geliştirilir ve daha
kapsamlı hale getirilir.

 Çalışanların sağlığını dolayısı ile verimliliği ve üretimi de artar.

 Kuruluşların
İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetim
Sistemine İhtiyacı Var Mı?

Neden?
 İSG Yönetim Sistemi Belgesi Almanın Yararları

 Karlılığı arttırmak,
 İSG çalışmalarını diğer faaliyetlere entegre ederek kaynakların
korunmasını sağlamak,
 Yönetimin taahhüdünün sağlandığını göstermek,
 Motivasyon ve katılımı arttırmak,
 Ulusal yasa ve Dünya Standardlarına uyum süresini ve maliyetini
azaltmak,
 Paydaşların istek ve beklentilerini karşılayarak rekabeti artırmak,
 Kuruluşlar tarafından sürdürülmekte olan İSG faaliyetlerinin sistematik
olarak yayılımını sağlamak,
Kuruluşların OHSAS 18001 Karşısındaki Durumu

1. Belgeyi alabilecek durumda olup almayanlar,

2. Hiç ihtiyaç hissetmedikleri halde 6 ay içinde almaya çalışanlar,

3. Almış olup yapısal bozuklukları olanlar,

4. Belge hedefi ile olaya sistematik, bütünsel bir şekilde yaklaşıp hızlı

bir şekilde mesafe kaydetmek isteyenler,

5. Alabilecek duruma hızla gelebileceği halde hedefi “olgun – işleyen”

bir sistem olduğu için belge hedefi koymadan yavaş ama sağlam

adımlarla ilerleyen firmalar.

 OHSAS 18001
Occupational Health and Safety Assessment Series

STANDARDI
 TS 18001 (OHSAS) Standardı
1.KAPSAM
2.ATIF YAPILAN STANDARDLAR
3.TERİMLER VE TARİFLER
4.İSG YÖNETİM SİSTEMİ UNSURLARI
4.1 GENEL ŞART
4.2 İSG POLİTİKASI
4.3 PLANLAMA
4.3.1 Tehlike Tanımlaması, Risk Değerlendirmesi ve Risk Kontrolü İçin Planlama
4.3.2 Yasal ve Diğer Şartlar
4.3.3 Hedefler
4.3.4 İSG Yönetimi Programları

4.4.UYGULAMA VE İŞLETME
4.4.1 Yapı ve Sorumluluk
4.4.2 Eğitim, Bilinç ve Yeterlilik
4.4.3 Danışma ve İletişim
4.4.4 Dokümantasyon
4.4.5 Doküman ve Veri kontrolü
4.4.6 İşletme Kontrolü
4.4.7 Acil Durum Hazırlığı ve Bu Hallerde Yapılması Gerekenler

4.5. KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET

4.5.1 Performans Ölçümü ve İzleme
4.5.2 Kazalar, Olaylar, Uygunsuzluklar, Düzeltici ve Önleyici Faaliyetler
4.5.3 Kayıtlar ve Kayıtların Yönetimi
4.5.4 Tetkik

4.6.YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ

 BU STANDARD

Kuruluşun faaliyetleri ile

birleştirilen, İSG
risklerine maruz
kalabilecek çalışanlar
ve ilgili diğer taraflar
için riskleri yok etmek
veya en aza indirmek
için bir İSG yönetim
sistemi oluşturmak,
Bir İSG yönetim sistemini kurmak, uygulamak
ve sürekli iyileştirmek,

Kuruluşun beyan edilen İSG Politikasına kendi

kendine uymayı sağlamak,
Bu gibi uygunlukları diğerlerine göstermek,

Kuruluşun İSG Yönetim Sisteminin bir dış kuruluş

tarafından belgelendirilmesini amaçlar.
 Tanımlar
Kaza: Ölüme, hastalığa, yaralanmaya, hasara ve diğer kayıplara
sebebiyet veren istenmeyen olay.

Tetkik: Faaliyet veya faaliyetlerle bağlantılı sonuçların, planlanan

düzenlemelere uygunluğunu ve bu düzenlemelerin etkin bir şekilde
uygulanıp uygulanmadığını, kuruluşun politikasını ve hedeflerini
gerçekleştirmek için uygun olup olmadığını belirlemek amacıyla
yapılan sistematik inceleme.

Sürekli iyileştirme: Kuruluşun, İSG politikasına bağlı olarak, genel

iş sağlığı ve güvenliği performansını iyileştirmek için, İSG
yönetim sistemini geliştirme prosesi.
Tehlike: İnsanların yaralanması, hastalanması, malın veya
malzemenin hasar görmesi, işyeri ortamının zarar görmesi veya
bunların birlikte gerçekleşmesine sebep olabilecek kaynak veya
durum.

Tehlike Tanımlanması: Bir tehlikenin varlığını tanıma ve

özelliklerini tarif etme prosesi.

Olay: Kazaya sebep olan veya sebep olacak potansiyele sahip olan
oluşum.

NOT: Hastalığa, ölüme, yaralanmaya, zarara veya diğer kayıplara

sebep olmadan gerçekleşen olaylara “hasarsız olay” denir. Olay
terimi “hasarsız olay”ları da kapsar.
İlgili Taraflar: Kuruluşun İSG performansı ile ilgilenen ya da bu
performanstan etkilenen kişi veya grup.

Uygunsuzluk: Doğrudan ya da dolaylı olarak yaralanma,

hastalık, malın hasar görmesi, işyerinin zarar görmesi veya
bunların birlikte gerçekleşmesine neden olabilecek; yönetim
sistemi performansından, kanunlardan, prosedürlerden,
uygulamalardan ve çalışma standardlarından veya
benzerlerinden herhangi bir sapma.
Performans:
Kuruluşun İSG politika ve hedefleri temel
alınarak, kuruluşun sağlık ve güvenlik
risklerinin kontrolü ile ilişkili İSG yönetim
sisteminin ölçülebilir sonuçları.
Risk:

Tehlikeli bir olayın meydana gelme olasılığı

ile sonuçlarının bileşimi.

Katlanılabilir risk:

Kuruluşun, yasal zorunluluklara ve kendi İSG

politikasına göre, tahammül edebileceği
düzeye indirilmiş risk.
 Durum Tespiti
Kuruluşun ön durum değerlendirmesi yapılarak,

“Biz şu anda neredeyiz”

sorusuna cevap aranmalıdır.
Durum tespitinde;

a- Mevcut İSG yasal mevzuatına göre ihtiyaçlar

belirlenmeli,
b- Var olan veya önerilen çalışma ortamı ve iş
organizasyonundan kaynaklanan veya beklenen
tehlikeler veya riskler tanımlanmalı,
c- Yapılan çalışmaların, tehlikelerin ortadan kaldırılması
veya risklerin kontrolü için uygun olup olmadığı tespit
edilmeli,
d- İşçilerin sağlık muayenelerinden elde edilen veriler
analiz edilmelidir.
İnceleme sonuçları;

• Dokümante edilmeli,
• İSG yönünden yapılacak çalışmalara temel
oluşturmalı,
• İSG yönetim sistemini sürekli
iyileştirilmesinin ölçülebilmesi için başlangıç
noktası teşkil etmelidir.
 OHSAS 18001
İŞ SAĞLIĞI VE
GÜVENLİĞİ
YÖNETİM SİSTEMİ
ELEMANLARI
 SÜREKLİ İYİLEŞTİRME

İŞ SAĞLIĞI
VE
YÖNETİMİN GÜVENLİĞİ
GÖZDEN POLİTİKASI
GEÇİRMESİ

PLANLAMA

KONTROL VE
DÜZELTİCİ
FAALİYET
UYGULAMA
PUKÖ Döngüsü
 PLANLA
 İş Sağlığı ve Güvenliği açısından amacın belirlenmesi
(neyi başarmak istiyoruz, nerede, ne zaman)
 Mevcut durumu analiz etme
 Hedeflerin belirlenmesi
 Kayıtların analizi
 Tehlikelerin Belirlenmesi
 Risk değerlendirme metotlarının belirlenmesi
 Detaylı plan hazırlaması ( uygulama planı )
 İç talimatlar hazırlama
 UYGULA
 Riskleri Değerlendirme

 Risklerin kabul edilebilir olup olmadığına karar verme

 Kontrol Önlemlerinin seçimi ve uygulaması

 Her bölümdeki İlgili kişileri bilgilendirme, eğitme ve

katılımını sağlama

 Faaliyet planını izleme ve gerçekleştirme

 Uygulama sonuçlarını yakın takip etme

 KONTROL  ET

 Hedef veya hedeflere ulaşıldı mı?

 İç talimatlar ve yönergeleri gözden geçirme

 Olası sapmaları tespit etme ve kaydetme

 İlgili kişileri bilgilendirme

 ÖNLEM AL

 Kalıcı bir denetleme sistemi kurma

 Etkili önlemleri standartlaştırma

 Gerekli eğitim ve yönlendirmeleri sağlama

 4.1. GENEL ŞARTLAR

Kuruluş, gerekli
şartları 4.
Maddeden
başlayan bir İSG
Yönetim Sistemi
kurmalı ve
sürdürmelidir.
4.2. İSG POLİTİKASI

Yönetimin Gözden Geçirmesi

Performans
Tetkik POLİTİKA Ölçüm Girdileri

Planlama
 4.2. İSG POLİTİKASI

Kuruluşun üst yönetimi tarafından onaylanmış,

tüm sağlık ve güvenlik hedeflerini, sağlık ve
güvenlik performansını geliştirme karar ve
iradesini açıkça ortaya koyan bir İş Sağlığı ve
Güvenliği politikası olmalıdır.
Politika;
 Kuruluşun İSG risklerinin yapısına ve büyüklüğüne
uygun olmalı;

 Sürekli iyileştirme için bir taahhüt içermeli;

 En azından yürürlükteki İSG mevzuatına ve üyesi

olduğu kuruluşların şartlarına uyulacağı taahhüdünü
içermeli;

 Dokümante edilmeli, uygulanmalı ve sürdürülmeli;

 Çalışanların kendi bireysel İSG sorumluluklarının
farkında olmaları amacı ile, tüm çalışanlara
duyurulmalı;

 İlgili taraflar için ulaşılabilir olmalı; ve

 Kuruluşun kendisine uygun ve ilgili olarak

kalmasını sağlamak için periyodik olarak gözden
geçirilmelidir.
ÖRNEKLER:
 Bütün çalışanları, misafirleri ve çalışmalarımızdan
etkilenen üçüncü şahısları faaliyetlerimiz esnasında
meydana gelebilecek kazalardan korumak.

 Kazaya sebep olabilecek bütün şartları ortadan

kaldırarak yüksek standartta güvenli bir iş yeri ortamı
sağlamak

 Alt İşverenlerin de çalışmalarında İş Sağlığı ve

Güvenliği esaslarına riayet edecek şekilde
çalışmalarını yürütmelerini sağlamak.

 Gerekli kaynakları temin etmek,

GRUP ÇALIŞMASI-1

İSG POLİTİKASI
 4.3. PLANLAMA
POLİTİKA

PERFORMANS
ÖLÇÜMÜNDEN
TETKİK PLANLAMA GELEN GERİ
BESLEME
4.3.1 TEHLİKE TANIMLAMASI, RİSK DEĞERLENDİRMESİ
VE RİSK KONTROLÜ İÇİN PLANLAMA

Kuruluş, tehlikelerin
belirlenmesi, risklerin
değerlendirilmesi ve
gerekli kontrol tedbirlerin
uygulanması için
prosedürler oluşturmalı ve
sürdürmelidir.
Bu prosedürler aşağıdakileri içermelidir;
 Rutin veya rutin olmayan faaliyetler;

 İş yerine erişebilme imkanına sahip personelin

faaliyetleri (alt işverenler ve ziyaretçiler dahil);

 Kuruluş veya diğerleri tarafından sağlanan iş

yerindeki olanaklar.
Risk Değerlendirmenin Amacı

Risk değerlendirme çalışmaları ile

 Risklerin sınıflandırılması,
 Önlemlerle ortadan kaldırılabilecek
risklerin belirlenmesi ve
 Ortadan kaldırılması

hedeflenmektedir.
 Risk Analizinin ve Yönetiminin Yararları
1. İşyerinin yazılı prosedür ve politikalarının oluşmasını ya da olgunlaşmasını sağlar.

2. İşyeri çalışanlarının İSG konularında bilgi sahibi olmalarını ve katılımını sağlar.

3. İşyeri yönetiminin de İSG konularında bilgi sahibi olmalarını ve bu konularda karar

vermelerini sağlar.

3. Risk analizi prosesinden alınan ilk sonuçlar ile organizasyon ya da işletmedeki olası
tehlikeler ve alınacak tedbirler belirlenir.

5. İşletme, organizasyon ya da kurumdaki risklerin büyüklüğünün hesaplamasına ve riskin

tolere edilebilir olup olmadığına karar verilmesini sağlar.

6. İşyerinde yanlış güvenlik tedbirleri alınmış olabilir, ya da insanlarda yanlış güvenlik

bilinci oluşmuş olabilir, tüm bu tedbirlerin ve güvenlik bilincinin gözden geçirilmesini
sağlar.

7. İşyerinde yasal yükümlülükler ve İSG politikası çerçevesinde tahammül edilebilir düzeye

indirilmiş risk ile çalışılmasını sağlar.

8. İşyerindeki gerekli düzeltici ve önleyici faaliyetlerin gerçekleştirilmesini sağlayacak

verilerin kaydedilmesini, sonuçların izlenmesini ve ölçülmesini sağlar.
RİSK ANALİZİ YASAL BİR
ZORUNLULUK MU
YOKSA
SİSTEMİN BİR
PARÇASIMIDIR ?
 1475 Sayılı İş Kanunu’na göre çıkartılmış olan tüzük

ve yönetmeliklerden farklı olarak 4857 sayılı İş

Kanunu’na göre çıkartılmış tüm yönetmeliklerdeki en
büyük ve en önemli yeniliklerden biri de, işverenlere
işyerlerinde “Risk Değerlendirme”’si yapma ve
alınan sonuçlara göre gerekli sağlık ve güvenlik
önlemlerini belirlenme zorunluluğunun getirilmiş
olmasıdır.
 4857 sayılı İş Kanunu’nun 78. maddesine göre çıkartılan
yönetmeliklere göre işveren;

 Sağlık ve Güvenlik yönünden Risk Değerlendirmesi

yapmakla,

 Risk değerlendirmesi sonucuna göre, alınması gereken

koruyucu önlemlere ve kullanılması gereken koruyucu
ekipmana karar vermekle,

YÜKÜMLÜDÜR.
Tehlike ve Risk
Kavramı
Somut Tehlike Risk
 Yaralanma, hastalık, hasar, zarar  Tehlikenin oluşma olasılığı ile
meydana getirme potansiyeli olan bu olasılık
kaynak ya da durumdur. gerçekleştiğinde ortaya
çıkabilecek sonucun ciddiyet
derecesidir.

Tehlike Ortaya
RİSK
SEVİYESİ = Çıkarsa
Yaratabileceği X Ortaya çıkma
Olasılığı
Şiddet
Bu durumda:

Köpek balığı;

Tehlike midir ?

Risk midir?
 Bu durum için
köpek balığı
sadece bir
TEHLİKEDİR.
 Suya girerseniz
köpek balığı bir
RİSK olur.

RESİMDE BAŞKA TEHLİKE VAR MIDIR ?

Diğer tehlikeler nelerdir?

Hindistan cevizi
Hava Durumu
Güneş
Yağmur
Rüzgar
Deniz
Ağaç
Mevsim
Korsanlar
Gel-git
Sağlık
Risk Değerlendirmenin Temel
Adımları
İşlerin Sınıflandırılması

Tehlikenin Tanımlanması

Riskin Belirlenmesi

Riskin Tolere
Edilebilirliğine Karar Verme

Gerekli İse Riskin Kontrol

Altına Alınması İçin
Faaliyet Planı Hazırlanması

Faaliyet Planının
Yeterliliğinin
Gözden Geçirilmesi
 İşlerin Sınıflandırılması

 Rutin ve rutin olmayan işler (işletme, bakım,

yönetim faaliyetleri) ve çalışanlara sağlanan
olanaklar (ulaşım, yemek, banyo) belirlenmelidir.
TEHLİKELER NASIL
BELİRLENİR ?
 İş Sağlığı ve Güvenliği’ne ilişkin hukuki ve diğer şartlar,
 Ön gözden geçirme sonuçları,
 Çalışanlar ve diğer ilgili taraflardan alınan bilgiler,
 Çalışanlardan elde edilen İSG bilgileri, işyerindeki gözden
geçirme ve iyileştirme faaliyetleri
 İSG politikası ,
 Kaza ve olay kayıtları,
 Uygunsuzluklar,
 Denetim sonuçları,
 En iyi uygulamalar hk.bilgiler,
 Kuruluşa özgü tipik tehlike riskleri, benzer kuruluşlarda
olmuş olan kaza ve olaylar,
 Elektrik kullanımı,
 Kuruluşun tesisleri, prosesleri ve faaliyetleri hakkında bilgiler,
 Saha planları,
 Radyasyon kaynakları,
 Proses akış şemaları,
 Makine, ekipman v.b. bilgiler,
 Malzeme envanterleri (ham maddeler, kimyasallar, atıklar, ürünler
ve alt ürünler),
 Toksikoloji ve diğer sağlık ve iş güvenliği verileri,
 Verilerin izlenmesi,
 Kimyasal ve biyolojik maddeler,
 Malzeme Güvenlik Bilgi Formları (MSDS),
 Yöntemler, görevler,
 İnceleme Raporları,
 Profesyonel destek, uzmanlık
 Tıbbi/ilk yardım raporları,
 Sağlık Riskleri
 Tehlikelerin Tanımlanması
 kayma / düşme,
 yüksekten düşme,
Bu Iiste eksiksiz
 aletlerin, malzemelerin vb.'nin yüksekten düşmesi,
değildir. Kuruluşlar
 uygun olmayan geçitler, tüneller , kendi tehlike
 malzeme ve aletlerin elle kaldırılması, Iistelerini kendi
 montaj, operasyon, bakım, modifikasyon, tamir ve sökme ile ilgili makine işlerini, yerleşimlerini
veya tesisin tehlikeleri, dikkate alarak
 fabrika içindeki araçlar (kamyon, tren, forklift vb.), geliştirmelidir.
 ateş, patlayıcı ve parlayıcı maddeler,
 çalışanlara saldırı,
 solunabilecek maddeler, Tehlikeleri çeşitli
şekillerde kategorize
 göze zarar verebilecek maddeler,
etmek faydalıdır,
 ciltle teması veya cilt tarafından absorbe edilmesi halinde zarar
• mekanik
verebilecek maddeler,
• elektrik
 yutulması halinde zarar verebilecek maddeler,
• radyasyon
 zararlı enerjiler (elektrik,radyasyon,gürültü, vibrasyon gibi),
• maddeler
 sık tekrarlanan işler, • yangın ve
 yetersiz termal çevre(çok sıcak,çok soğuk gibi), patlama
 kaygan veya engebeli yer / yüzey,
 taşeronların faaliyetleri.
TEHLİKENİN TANINMASI
 İşvereni Maddi ve Manevi Olarak
Kayba Uğratan
İş Kazası ve Meslek Hastalıklarını
Meydana Getiren
Nedenler
1. Fiziksel Tehlikeler

 Titreşim
 Gürültü
 Yetersiz havalandırma
 Aşırı Isı, nem ve hava hareketleri
 Yetersiz veya aşırı aydınlatma
2. Kimyasal Tehlikeler
 Toksik gazlar, organik sıvıların buharları, ergimiş
haldeki metal gazları

 Radyasyona maruz kalma (X ışınları, doğal ve

yapay radyoaktif maddeler, kızılötesi ve mor ötesi
ışınlar

 Asitler, Bazlar nedeniyle yanma

 İnert tozlar, fibrojenik tozlar, toksik tozlar,

kanserojenik tozlar, alerjik tozlar
3. Elektrikle Çalışma İle Meydana Gelen Tehlikeler
 Topraklaması yapılmamış tezgahlar veya el aletleri
 Topraklamanın belli periyotlarla kontrolünün yapılmaması
 Elektrik ve aydınlatma tesisatının periyodik kontrolünün
yaptırılmaması
 Yıpranmış ve hatalı onarılmış el aletleri
 Yetkisiz kişilerin müdahale etmek istemesi
 Kırık yıpranmış el aletleri
 Koruyucu baret, eldiven, çizme, ıstaka veya tabure gibi kişisel
koruyucuların bulunmaması
 Zeminin yalıtılmaması
 Yüksek gerilim ile çalışmada gerekli kurallara uyulmaması
4. Mekanik Tehlikeler
 Makine ve tezgahın ezen, delen, kesen, dönen operasyon
koruyucusunun bulunmaması
 Preslerde çift el kumanda kullanılmaması
 Preslerde ayak pedalı koruyucusu olmaması
 Transmisyon kayışlarının koruyucusunun takılmamış olması
 Makine ve tezgahı tehlike anında durduracak stop butonunun ya da
swich’nin bulunmaması
 Yetersiz ve uygun olmayan makine ve koruyucu teçhizat
 Yetersiz uyarı sistemleri
 Düzensiz ve dağınık işyeri ortamı
 Makinelerin, kaldırma aletlerinin, kazanların, kompresörlerin vb. gerekli
bakım ve periyodik kontrollerinin yapılmaması
 5. Tehlikeli Yöntem ve İşlemler
 Makine veya tezgahlarda çalışırken koruyucu teçhizatın devre dışı bırakılması
 Baret, gözlük, siper, maske vb. kişisel koruyucuların kullanılmaması
 Aşırı yük kaldırma
 3m’den yüksek malzeme istifleme
 Etiketlenmemiş veya yetersiz etiketlenmiş malzeme
 Gereken uyarı,ikaz işaret ve yazılarının konmamış olması
 Güvenlik kartı olmayan kimyasalla çalışma
 İşe yeni başlayan işçiye çalıştığı işle ve iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim
vermeden çalıştırma
 Belli aralıklarla işçilere iş sağlığı ve güvenliği konularında eğitim verilmemesi
 Yeterli ikaz vermeden araçların çalıştırılması veya durdurulması
 Elektrik kesilmeden teçhizat üzerinde onarım
 Onarım esnasında şalter veya beklenmedik bir harekete karşı güç düğmesinin emniyete
alınmamış olması
 Çalışır haldeki teçhizatın yağlanması, temizlenmesi, ayarlanması,
 Depo ve konteynırların tam olarak boşaltılıp temizlenmeden üzerinde onarım ve kaynak
yapılması
 Yüksekten atlama
 Parlama, patlama ve yangın ihtimali olan yerlerde elektrik tesisatının exproof olmaması
 Parlama patlama tehlikesi olan yerlerde sigara içilmesi
 Yükleme ve boşaltma işlemlerinin uygun yöntemle yapılmaması
 Malzemelerin, makinelerin ve teçhizatın uygun yerleştirilmemesi
6. İşyeri Ortamından Kaynaklanan Tehlikeler

 İşyeri zemini
 Yetersiz Geçitler
 Yetersiz Çıkış yerleri
 Yetersiz iş alanı
 Düzensiz işyeri
 Merdivenlerde korkuluk olmaması
 Duşların ve tuvaletlerin çalışır durumda
veya temiz olmaması
 GRUP ÇALIŞMASI-2

TEHLİKELERİN TANIMLANMASI
RİSK DEĞERLENDİRME
METEDOLOJİLERİ
 Kriterler What if…? PHA JSA Check List HAZOP FMEA/ FMECA

Gerekli Çok Az Orta Çok fazla Orta Çok fazla Çok fazla
Döküman
İhtiyacı

Tim Çalışması Bir Analist ile Bir Analist ile Yapılabilir Tim çalışması Tim çalışması Tim çalışması Tim çalışması
Yapılabilir

Tim Liderinin Orta düzey deneyim Orta düzey deneyim Çok fazla Orta Düzey Çok fazla deneyim Çok fazla deneyim
Tecrübesi deneyim Deneyim

Kalitatif/ Kalitatif Kalitatif Kalitatif Kalitatif Kalitatif Kalitatif

Kantitatif

Özel Bir Basit prosedürlü işler Her sektöre uyar Her sektöre Her sektöre Kimya endüstrisi Elektrik/ Makina Hizmet
Branşa Yönelik uyar uyar

Uygulama Risklerin belirlenmesi Birincil risk Özellikle Çeklistlerin Oldukça zor bir Analiz öncesinde, FTA
Başarı Oranı aşamasında tek başına değerlendirme kişilerin görev uzman kişilere yöntemdir, yüksek yapılması başarı oranını
yeterli değildir. Tim yöntemidir. Risklerin tanımları iyi hazırlatılması tecrübe ve takım artırır.
liderinin tecrübesine belirlenmesi yapılmışsa halinde başarı üyelerinin yüksek
göre başarı oranı aşamasında tek başına başarı oranı değişir. performansını
değişir. yeterli değildir. Tim sağlanabilir. gerektirir.
liderinin tecrübesine
göre başarı oranı
değişir.
 Kriterler Güvenlik FTA ETA L Tipi Matris X Tipi Matris Neden – Sonuç
Denetimi Analizi

Gerekli Çok Az Çok fazla Çok fazla Çok Az Çok fazla Çok fazla
Döküman
İhtiyacı
Tim Çalışması Bir Analist ile Tim çalışması Tim çalışması Bir Analist ile Tim çalışması Tim çalışması
Yapılabilir Yapılabilir
Tim Liderinin Orta düzey Çok fazla Çok fazla Orta düzey Çok fazla Çok fazla
Tecrübesi deneyim deneyim deneyim deneyim deneyim deneyim

Kalitatif/ Kalitatif Kalitatif/ Kalitatif/ Kalitatif Kalitatif Kalitatif/

Kantitatif Kantitatif Kantitatif Kantitatif
Özel Bir Branşa Her sektöre uyar Her sektöre uyarHer sektöre uyar Basit prosedürlü Her sektöre uyarHer sektöre
Yönelik işler uyar, ancak
özellikle kimya
sektöründe
kullanılır

Uygulama Başarı Risklerin Yüksek tecrübe Yüksek tecrübe Basit prosedürlü Tüm sektörlerde Yüksek tecrübe
Oranı belirlenmesi ve takım ve takım işlerde rahatlıkla ve takım
aşamasında tek üyelerinin üyelerinin uygulanabilir, uygulanır, tim üyelerinin
başına yeterli yüksek yüksek tim liderinin liderinin yüksek
değildir. Tüm performansını performansını tecrübesine göre tecrübesine göre performansını
sektörlerde gerektirir. gerektirir. başarı oranı başarı oranı gerektirir.
rahatlıkla Risklerin Risklerin değişir değişir. Risklerin
uygulanır, tim belirlenmesinde belirlenmesinde belirlenmesinde
liderinin çok etkili bir çok etkili bir çok etkili bir
tecrübesine göre yöntemdir. yöntemdir. yöntemdir
başarı oranı
değişir.
 RİSKLERİN
BELİRLENMESİ
L TİPİ MATRİS ÖRNEĞİ

Risk Skoru = İhtimal x Zarar Derecesi

 En sık kullanılan yaklaşımlardan biri olan risk
değerlendirme matrisi ABD. Askeri standardı
MIL_STD_882-D olarak da bilinen sistem güvenlik
program gereksimini karşılamak maksadıyla
geliştirilmiştir.
 5 x 5 Matris diyagramı (L Tipi Matris)

 Özellikle sebep-sonuç ilişkilerinin değerlendirilmesinde

kullanılır.

 Bu metod basit olması dolayısıyla tek başına risk analizi

yapmak zorunda olan analistler için idealdir, ancak değişik
prosesler içeren veya birbirinden çok farklı akım şemasına
sahip işlerin hepsi için tek başına yeterli değildir ve analistin
birikimine göre metodun başarı oranı değişir.

 Bu tür işletmelerde özellilkle aciliyet gerektiren ve biran

evvel önlem alınması gerekli olan tehlikelerin tespitinin
yapılabilmesi için kullanılmalıdır.

 Bu metod ile öncelikle bir olayın gerçekleşme ihtimali ile

gerçekleşmesi takdirinde sonucunun derecelendirilmesi ve
ölçümü yapılır.
OLASILIK

5 İş yapıldığı sürece (çok yüksek olasılık)

4 Her gün (yüksek olasılık)

3 Haftada bir (orta dereceli olasılık)

2 Ayda bir (küçük olasılık)

1 Yılda bir (çok küçük olasılık)

Şiddet
Olası Sonuç
Şiddet (Derecesi büyük olan dikkate alınır.)
Derecesi
İnsana Yönelik Tesis / Ekipmana Yönelik
Zararın maliyeti 100.000 $’a eşit veya
5 Ölümlü kaza
100.000 $’dan büyüktür.

Zararın maliyeti 50.000 ila 100.000 $

4 Büyük yaralanma
arasındadır.

Orta dereceli Zararın maliyeti 20.000 ila 50.000 $

3
yaralanma arasındadır.

Zararın maliyeti 1.000 ila 20.000 $

2 Hafif yaralanmalar
arasındadır.

1 Kayıpsız olaylar Zararın maliyeti 1.000.$’dan azdır.

Riskin
Derecelendirilmesi
Şiddet
Olasılık 1 2 3 4 5
Çok hafif Düşük seviye Düşük seviye Düşük seviye Düşük seviye
1 seviye risk risk risk risk risk
1 2 3 4 5

Düşük seviye Düşük seviye Düşük seviye Orta seviye Orta seviye
2 risk risk risk risk risk
2 4 6 8 10

Düşük seviye Düşük seviye Orta seviye Orta seviye Yüksek

3 risk risk risk risk seviye risk
3 6 9 12 15

Düşük seviye Orta seviye Orta seviye Yüksek Yüksek

4 risk risk risk seviye risk seviye risk
4 8 12 16 20

Düşük seviye Orta seviye Yüksek Yüksek

Çok yüksek
5 risk risk seviye risk seviye risk
seviye risk 25
5 10 15 20
 Riskin Tolere Edilebilirliğine Karar Verme
Risk Seviyesi Faaliyet ve Zamanlama
Çok hafif risk Ek bir faaliyet, dokümantasyon ve kayıt tutulması
gerekmemektedir.
Düşük seviye Tolere edilebilir risk. Ek kontroller gerekmiyor. Çabalar mali olarak
risk daha etkin çözümlere veya iyileştirmelere yoğunlaştırılmalıdır.
Önlemlerin mevcudiyetinden emin olmak için izleme gereklidir.
Orta seviye risk Risk seviyesini azaltmak için çaba harcanmalıdır. Fakat önleme
maliyeti dikkatle ölçülmeli ve sınırlandırılmalıdır. Risk azaltma
önlemleri belirlenen en kısa zaman periyodunda uygulanmalıdır.
Şiddeti çok yüksek olabilecek orta seviye riskler söz konusu
olduğunda; daha iyi önlemler alınabilmesi için olasılık
değerlendirmesi bir kez daha yapılmalıdır.
Yüksek seviye Çalışma risk azaltılmadan başlatılmamalıdır. Riskin azaltılması için
risk dikkate değer kaynak ayrılması gerekebilir. İşin bu riske rağmen
devam etmesi gerekiyorsa acil önlemler alınmalıdır.
Çok yüksek Tolere edilemez. İş, risk azaltılıncaya kadar başlatılmamalı veya
seviye risk devam ettirilmemelidir. Sınırsız kaynak kullanımı durumunda bile
riskin azaltılması mümkün değilse; iş hiç başlatılmamalıdır.
 Gerekli İse Riskin Kontrol Altına Alınması İçin
Faaliyet Planı Hazırlanması
 Eğer mümkünse tehlikelerin tümü yok edilir veya risk, kaynağında yok
edilir. Örneğin; tehlikeli bir madde yerine güvenli bir madde kullanılır.
 Eğer tehlikenin yok edilmesi mümkün değilse, risk azaltılmaya çalışılır.
Örneğin; daha düşük voltajlı elektriksel cihazların kullanımı
 Mümkünse işin yapılışı bireylere uygun hale getirilir. Bireylere adapte
edilir. Örn: bireylerin fiziksel ve zihinsel kapasiteleri dikkate alınır.
 Önlemlerin iyileştirilmesi için teknik gelişmelerden yararlanılır.
 Önlemler tüm ilgili taraflar (çalışanlar, müteahhitler, toplum, tedarikçiler,
müşteriler, ziyaretçiler) dikkate alınarak belirlenir.
 Önlemlerin teknik ve yazılı tarafları dikkate alınır.
 Ekipmanların güvenli bir şekilde çalışması için gerekli bakım çalışmaları
planlanır.
 Risk önleme çalışmaları riskin seviyesini azaltmak için yetersiz
olduğunda kişisel koruyucu ekipman kullanımı planlanır.
Faaliyet Planının Yeterliliğinin Gözden Geçirilmesi

a) Revize edilen kontroller risk seviyelerinin tolere edilmesini sağlar mı ?

b) Yeni tehlikeler oluşur mu ?

c) Mali olarak en etkin çözüm seçildi mi ?

d) Revize edilen önleyici kontrollerle ilgili ihtiyaçlar ve bu kontrollerin

uygulanabilirliği hakkında etkilenen kişiler neler düşünüyorlar ?

e) Revize edilen kontroller pratikte uygulanabilecek mi? İhmal edilmeyecek mi ?

(Örn : işin yapılması baskısı olduğunda)
Meslek Hastalığı Risk Yönetim Prosesi Aşamaları
TEHLİKENİN TANINMASI
RİSKLERİN
DEĞERLENDİRİLMESİ
RİSKİN KONTROLU
 eliminasyon

çok etkin
mühendislik kontrolleri
Kontrol Hiyerarşisi

yönetsel önlemler

Prosedürler,
talimatlar,
eğitim

uyarılar, ikazlar

kişisel koruyucular
az etkin
 Risk değerlendirme ekibinde
kimler yer almalıdır?

Ekipte ;

 İş Güvenliği Mühendisi,
 İşyeri Hekimi,
 İşletmenin geçmişini bilen yönetim sorumlusu,
 Operasyonel deneyimi olan teknik eleman,
 Bakım elemanı ve
 Çalışanlar
bulunabilir.
 Risk değerlendirmesi çalışmaları
ne zaman yapılır ?

 İlk çalışma ya da hizmet sunumunun öncesinde

 Çalışma/proses, ürün, donanım ya da malzemelerdeki

dikkate değer bir değişikliğin ardından,
 Proses esnasındaki bir iş kazası ya da kazaya ramak
kalmayı takiben,
 Olağandışı durumlara hazırlık sürecinde,

 Sistematik olarak belirlenmiş periyotlarda

DETAM  TEHLİKE TANIMLAMA VE RİSK DEĞERLENDİRME PROGRAMI Revizyon No:

Tarih:

Sayfa No:

SIRA PROSES / KONTROL ÖNCESİ TEHLİKE VE RİSK TEHLİKE VE KONTROL SONRASI TEHLİKE VE RİSK
NO FAALİYET RISK DEĞERLENDİRMESİ
DEĞERLENDİRMESİ
KONTROLU

PROSES / TEHLİKE RİSK OLASILIK ETKİ (B) RİSK (A*B) ÖNCELİK PLANLANAN İLGİLİ EĞİTİM / PERFORMANS RİSK ÖNCELİK
FAALİYET TANIMI TANIMI (A) SIRASI FAALİYETLER DOKUMAN BİLİNÇLENDİRME DEĞ. SIRASI
TANIMI

5
Grup Çalışması - 3

Risk
Değerlendirme
 4.3.2 YASAL VE DİĞER ŞARTLAR

Kuruluş, kendisine uygulanabilir olan yasal ve

diğer İSG şartlarını belirlemek ve bunlara ulaşmak için
bir prosedür oluşturmalı ve sürdürmelidir.

Kuruluş bu bilgileri güncel durumda tutmalıdır.

Kuruluş, çalışanlarına ve diğer ilgili taraflara yasal ve
diğer şartlar hakkındaki bilgileri iletmelidir.
 4.3.3 HEDEFLER

 Kuruluş, içerisindeki her bir ilgili fonksiyon ve

seviyede dokümante edilmiş İş Sağlığı ve Güvenliği

hedeflerini oluşturmalı ve sürdürmelidir.

NOT - Hedefler pratik olan durumlarda ölçülebilir

büyüklüklerle ifade edilmelidir.

 Kuruluş, hedeflerini oluştururken ve gözden geçirirken;
 yasal ve diğer şartları,
 İSG tehlikelerini,
 risklerini,
 teknolojik seçeneklerini,
 finansal çalıştırma ve işletme şartlarını,
 ilgili tarafların görüşlerini dikkate almalıdır.

 Hedefler sürekli iyileştirme taahhüdünü de içeren İSG

politikası ile tutarlı olmalıdır.
ÖRNEKLER:
 Çalışmalarımız Nedeniyle Üçüncü Kişilere
Verebileceğimiz Zararları Minimize Etmek.

 Potansiyel Tehlikelerin Azaltılması, Acil Durum Halinde

Çevre Güvenliğinin Sağlanması Ve Müdahalelerin
Hızlandırılması.

 Yaralanmasız Kazaları …..… Yılında %…… Azaltmak

 İşletmemiz Çalışanlarına Her Kademede İş Sağlığı Ve

Güvenliği Konusunda Planlı Ve Programlı Eğitim
Sağlamak.
Grup Çalışması - 4

İSG HEDEFLERİ
 4.3.4 İSG YÖNETİMİ PROGRAMLARI

Kuruluş, hedeflerine
ulaşmak için İSG
yönetim programı veya
programları oluşturmalı
ve sürdürmelidir.
Bu programlar şu
dokümantasyonu
içermelidir;
 Kuruluşun ilgili fonksiyon ve
seviyelerinde hedeflere ulaşılması için
verilen sorumluluk ve yetki;

 Amaçlara ulaşırken kullanılacak araçlar

ve zaman çizelgesi.
İSG Yönetim Programları düzenli ve planlı aralıklarla

gözden geçirilmelidir. Gerektiğinde İSG yönetim

programları kuruluşun faaliyetlerinde, ürünlerinde,

hizmetlerinde veya işletme şartlarındaki değişikliklere

göre yeniden düzenlenmelidir.

  
İŞ SAĞLIĞI ve GÜVENLİĞİ
YÖNETİM PROGRAMI
 

POLİTİKA HEDEF FAALİYETLER SORUMLULAR ZAMAN İLGİLİ KAYNAK AÇIKLAMA

ARALIĞI DÖKÜMAN ARAÇLAR SONUÇ

               

               

               

               

               

               
 Grup Çalışması - 5

İSG
YÖNETİM PROGRAMI
 4.4. UYGULAMA VE İŞLETME

PLANLAMA

UYGULAMA PERFORMANS
ÖLÇÜMÜNDEN
TETKİK VE GELEN GERİ
İŞLETME BESLEME

KONTROL VE DÜZELTİCİ
FAALİYET
 4.4.1 YAPI VE SORUMLULUK

Kuruluşun İSG yönetimini

kolaylaştırmak için, İSG
risklerini etkileyen
faaliyetlerini, proseslerini
yöneten, yerine getiren ve
doğrulayan personelin
sorumlulukları ve yetkileri,
rolleri tarif edilmeli, dokümante
edilmeli ve duyurulmalıdır.
İş Sağlığı ve Güvenliği için nihai sorumluluk,
üst yönetimin üzerindedir.

Kuruluş üst yönetiminden bir üyeyi, İSG

Yönetim Sisteminin doğru uygulanması,
kuruluşun tüm alanlarında ve her proses
adımındaki gerekliliklerin sağlanması için
özel bir sorumluluk ile atamalıdır.
 Yönetim, İSG Yönetim Sisteminin uygulanması, kontrolü ve
geliştirilmesi için gerekli kaynakları sağlamalıdır.

Aşağıdakileri gerçekleştirmek için, Kuruluş yönetiminin atadığı bir kişi;

tarif edilmiş görev sorumluluk ve yetkiye sahip olmalıdır;

 İSG yönetim sistemi şartlarının bu standarda uygun olarak

oluşturulması, uygulanması ve sürdürülmesini sağlamak,

 İSG yönetim sisteminin iyileştirilmesi için bir temel oluşturacak ve

gözden geçirilmek üzere üst yönetime sunulacak İSG yönetim sistemi

performansı hakkındaki raporları sağlamak.
Bütün bunlar yönetimin sorumluluğu ile
birlikte İSG performansının sürekli
iyileştirilmesinde yönetimin taahhüdünü
göstermelidir.
 YÖNETİM KURULU BAŞKANI

Genel Müdür

Sekreterya Danışmanlar

Yönetim Temsilcisi

Genel Müdür Yrd.

 YÖNETİM SİSTEMLERİ TEMSİLCİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLARI

 Yönetim Sistemleri politikalarının, amaç ve hedeflerinin belirlenmesinde Üst Yönetime yardımcı olur,

 Yönetime Yönetim Sistemleri ile ilgili raporlar hazırlar ve sunar,

 Yönetim Sistemlerinin kontrollerinin (iç tetkikler dahil) ilgili birimler tarafından yapılmasını sağlar,

 Yönetim Sistemleri planlama ve kontrol sisteminin tasarımı ve geliştirilmesinde Üst Yönetime yardımcı
olur ve uygulamalarla ilgili raporlar sunar,

 Yönetim Sistemleri El Kitabı’nın ve Yönetim Sistemlerinin gerektirdiği prosedür, talimat ve diğer

dokümanların hazırlanmasını, dağıtımını, revizyonunu ve muhafazasını sağlar,

 Yönetim Sistemleri eğitim planlarını hazırlar ve koordinasyonunu ve uygulanmasını sağlar,

 Yönetim Sistemleri sorunlarının belirlenmesini ve iyileştirme önerilerinin geliştirilmesini ve seçim

mekanizmalarının yürütülmesini sağlar,

 Uygun olmayan hizmete ilişkin düzeltici ve önleyici faaliyetlerin başlatılmasını ve koordinasyonunu

sağlar,

 Yönetim Sistemleri sorunlarının çözümü için Üst Yönetime danışmanlık yapar,

 Çevre, İş Hukuku ve İş Sağlığı mevzuatlarını takip ederek Sistem Danışmanı ile birlikte güncelliğinin
uygulanmasını sağlar,

 Prosedür ve talimatların etkin bir şekilde uygulanmasını sağlar.

 İSG MÜHENDİSİ GÖREV YETKİ VE SORUMLULUKLARI
 İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulunun sekreterya hizmetlerini yürütmek.
 Tüm faaliyetlerde emniyet incelemesi yaparak emniyetsiz durumları belirlemek ve düzeltici
önlemleri almak veya aldırmak.
 İşyerinin özelliklerine göre emniyet ve kaza önleme programının yapılmasını koordine
etmek ve hazırlanmış olan programın uygulanması sırasında gerekli kontrolleri yapmak.
 Bir kaza olduğunda “Kaza İncelemesi” yapmak.
 Kazaların tekrarlanmasını önleyecek önlemleri belirlemek ve yapılmasını önermek.
 Alınan genel teknik emniyet tedbirlerinin sürekliliğini sağlamak.
 Eğitim ihtiyaçlarını belirlemek, personelin yetiştirilmesi konusunda tekliflerde bulunmak
 Yıllık kaza rapor ve istatistiklerin hazırlanmasını sağlamak.
 Bünyesinde bulunan yangınla mücadele personelinin ve araçlarının etkinliğini en üst
düzeyde tutmak için, her türlü faaliyeti göstermek, ihtiyaçları belirlemek ve bağlı amirlerine
bildirmek.
 Yangına ilk müdahale ve yangınla mücadele planlarının hazırlanmasını koordine etmek.
 Teknolojik gelişmeleri, konusundaki yayınları izlemek, yenilikler ve ihtiyaçlar üzerine
tekliflerde bulunmak.
4.4.2 EĞİTİM, BİLİNÇ VE YETERLİLİK

 İş yerinde, personel, İSG’ yi etkileyebilecek konularda

yeterli olmalıdır. Yeterlilik, uygun eğitim, öğretim
ve/veya tecrübe terimleri ile tanımlanmalıdır.

 Kuruluş, ilgili her seviye ve fonksiyonda çalışanların

haberdar olacağı prosedürler oluşturmalı ve bunları
sürdürmelidir,
Bu prosedür;
 İSG politika ve prosedürlerine, İSG yönetim sistemi gereklerine
uygunluğun önemini,

 Kuruluşun kendi iş faaliyetlerinin, gerçek veya potansiyel

faaliyetlerinin İSG üzerindeki sonuçları ve İSG’nin kişisel
performansın geliştirilmesine faydaları,
 Acil durumlara hazırlıklı olma ve bu durumlarda
yapılması gerekenler de dahil olmak üzere İSG politika
ve prosedürlerine ve İSG Yönetim Sisteminin
şartlarına uyumdaki görevleri ve sorumlulukları
(madde 4.4.7),

 Belirtilmiş işletme prosedürlerinden sapmanın

potansiyel sonuçları.
 Eğitim prosedürleri aşağıdaki farklı seviyeleri
dikkate almalıdır;

 Sorumluluk, yetenek,yeterlilik ve bilgi düzeyi,

 Risk
 Hazırlanabilecek
Formlar
 Eğitim Çağrı Formu
 Eğitim Kayıt Formu
 Personel Eğitim Kartı
 Eğitim Planı
 Eğitim Değerlendirme Formu
 4.4.3 DANIŞMA VE İLETİŞİM

 Kuruluş, uygun İSG bilgilerinin

çalışanlara ve ilgili diğer taraflara
iletildiğinden ve onlardan bilgi
alındığından emin olmasını
sağlayan prosedürlere sahip
olmalıdır.
 Çalışanların katılımı ve işbirliği ve danışma ile

ilgili düzenlemeler dokümante edilmeli ve ilgili

taraflar bilgilendirilmelidir.
 Çalışanlar;

 Risklerin yönetimi için politika ve prosedürlerin

oluşturulması ve gözden geçirilmesine katılmalıdır,

 İş yeri sağlık ve güvenliğini etkileyecek her değişiklik için

görüşleri alınmalı,
 Sağlık ve güvenlik konularında temsil edilmeli,

 İSG temsilcilerinin ve yönetimin atadığı kişinin

(madde 4.4.1) kim olduğu hakkında

bilgilendirilmelidirler.
 Hazırlanabilecek
Formlar
 Yazışma Formatı
 İç Yazışma Kayıt Formu
 Yazışma Teslim Tutanağı
 Kargo Teslim Tutanağı
 Gelen Faks Listesi
 Arama Notu
 Arayanlar Listesi
 Şikayet ve Öneri Formu
 Gelen-Giden Evrak Kayıt Defteri
4.4.4 DOKÜMANTASYON
Not : Dokümantasyonun etkinlik ve verimi
için gerekli olan en az seviyede tutulması
önemlidir.
 4.4.5 DOKÜMAN VE VERİ KONTROLÜ
Kuruluş, bu standardın gerektirdiği bütün dokümanları ve verileri
kontrol etmek üzere aşağıdakileri sağlamak amacıyla gerekli
prosedürleri oluşturmalı ve sürdürmelidir;

 Dokümanların yerleri belli olmalıdır,

 Periyodik olarak gözden geçirilmeli, gerekli olduğunda revize

edilmeli ve yetkili personel tarafından yeterlilikleri onaylanmış
olmalıdır,
 İSG sisteminin fonksiyonlarını etkili olarak yerine getirmek için
gerekli işlemlerin yapıldığı yerlerde veri ve ilgili dokümanların geçerli
sürümleri bulundurulmalıdır,

 Geçersiz hale gelmiş doküman ve veriler tüm yayın ve kullanım

noktalarından derhal uzaklaştırılmalı veya istenmeyen şekilde
kullanılmaları engellenmelidir,

 Yasal gereklilikler veya bilgi saklama amaçları ile veya her iki amaçla
saklanan arşiv dokümanları ve verileri uygun bir şekilde
belirlenmelidir.
 Hazırlanabilecek
Formlar

 Dokümanların Numaralandırılması Talimatı

 İç Kaynaklı Doküman Revizyon Takip ve

Dağıtım Listesi

 Dış Kaynaklı Doküman Dağıtım ve Revizyon

Listesi
 4.4.6 İŞLETME KONTROLÜ
Kuruluş, kontrol tedbirlerinin uygulanması gereken yerlerdeki
belirlenmiş riskler ile ilgili faaliyet ve işlemleri
tanımlamalıdır.

Kuruluş, bakım dahil, bu faaliyetlerin aşağıdakiler ile belirli

şartlar altında yürütülmesini sağlamak için gerekli planlamayı
yapmalıdır;

 Dokümante edilmiş prosedürlerin olmaması halinde İSG

politika ve hedeflerinden sapmaların meydana gelmesi söz
konusu olan durumları kapsayan dokümante edilmiş
prosedürlerin oluşturulması ve sürdürülmesi,
 Prosedürlerdeki işletme kriterlerinin hükme
bağlanması,

 Kuruluş tarafından satın alınan veya kullanılan

malların, donanım ve hizmetlerin tamamlanmış
İSG riskleri ile ilgili prosedürlerin oluşturulması,
sürdürülmesi; ilgili prosedür ve şartların tedarikçi
ve yüklenicilere iletilmesi,
 İSG risklerini kaynaklarında ortadan kaldırmak
veya azaltmak için iş yerinin tasarım, proses, tesis,
makine aksamı, işletme prosedürleri ve iş
organizasyonu ve bunların insan yetenekleriyle
adaptasyonunu da içerecek şekilde prosedürlerin
oluşturulması ve sürdürülmesi.
4.4.7 ACİL DURUM HAZIRLIĞI VE BU HALLERDE
YAPILMASI GEREKENLER

Kuruluş, olayların ve acil durumların meydana gelme

olasılığını tahmin etmek, bu durumlarda yapılacakları
belirlemek ve bunlardan kaynaklanabilecek muhtemel
hastalık ve yaralanmaları önlemek veya azaltmak için
plan ve prosedürler oluşturmalı ve bunları
sürdürmelidir.
 Kuruluş, özellikle olayların ve acil durumların ortaya
çıkmasından sonra acil durum hazırlıklarını, bu
durumlarda kullanılacak planları ve prosedürleri gözden
geçirmelidir.

 Kuruluş, pratik olan yerlerde bu gibi prosedürleri

periyodik olarak da denemelidir.
 SESLİ OLARAK
ETRAFTAKİLERİ
UYAR YANGIN

BÖLÜM YETKİLİSİNİ ARA

YARALI VARSA BİLDİR
E: EVET
YANGIN SÖNDÜRÜCÜ İLE
İLK MÜDAHALEYİ YAP H: HAYIR

YARALININ
YANGIN E YARALI
BÖLGESİNİN VAR MI?
DIŞINA ALINMASI

H
EKSİK KİŞİLERE
İLK YARDIM VE ACİL DURUM
YANGIN SÖNDÜRME EKSİK E AİT ÇALIŞMA
İLK TIBBİ TOPLANMA
EKİBİNİN MÜDAHALESİ VAR MI? BÖLGESİ
MÜDAHALE YERİNDE SAYIM
ARAŞTIRMASI

H
İŞLETME İMKANLARI H İTFAİYEYİ ARA
YANGINI SÖNDÜRMEK İÇİN EKSİK
YETERLİ Mİ? KİŞİLER
BULUN
E DU MU?
H
E
YANGININ SÖNDÜRÜLMESİ

YARALI
VAR MI?
YANGIN BÖLGESİNDE
İNCELEME, YANGIN
E
TOPLANTISI YANGIN
RAPORU
İLK YARDIM VE
TIBBİ MÜDAHALE
KARŞI ÖNLEMLERİN
UYGULANMASI
 ETRAFI SESLİ
OLARAK UYAR

DEPREM
BİNA DIŞINA AÇILAN KAPIYA HIZLI BİR ŞEKİLDE
ÇOK YAKIN MISIN?(İLK KORUNMA E
BİNAYI TAHLİYE
BÖLGESİNDEN DAHA YAKIN) ET

H
AÇIK ALANDA ARAÇ E: EVET
MAKİNE EKİPMANDAN
İÇİNDEYSEN, ARACI H: HAYIR
UZAKLAŞ VE EN YAKIN İLK
DÜŞEBİLECEK DİREK VS.
KORUNMA BÖLGESİNE GİT,
CİSİMLERDEN UZAK ALANA
(MASA ALTI, DUVAR
GÖTÜR, ARAÇ İÇİNDEN
BİRLEŞİM NOKTALARI VB.)
ÇIKMA

İLK
SARSINT H KORUNMA
I GEÇTİ BÖLGESİNDE KAL
Mİ?
E
BİNAYI TAHLİYE ET DÜŞEBİLECEK
CİSİMLERDEN UZAK DUR

DEPREM H GÜVENLİ BÖLGE

ETKİSİ
DIŞINA ÇIKMA
BİTTİ Mİ?

E
YARALI ARAŞTIRMASI İLK
YARDIM, TEDAVİSİ

KAZA, KİMYASAL DÖKÜLME,

YANGIN VARSA; İLGİLİ ACİL
MÜDAHALE PLANLARI

HASAR ARAŞTIRMASI,
NORMAL DURUMA DÖNÜŞ
ÇALIŞMALARI, TOPLANTI,
RAPORLAMA, İŞE DEVAM
KARARI
SESLİ OLARAK ETRAFTAN
YARDIM İSTE AMİRİNE
HABER VER İŞ KAZASI

H MALZEME E E: EVET
YARALANMA HASARIN ETKİLERİNİN
HASARI VAR
VAR MI? GİDERİLMESİ H: HAYIR
MI?
H
E

ÇALIŞMA
E KONTROL İÇİN HASTANEYE
ALANINDA
İLK YARDIM GİT, BÖLÜM YETKİLİSİNE
İLK YARDIM
HABER VER
YETERLİMİ?

BÖLÜM YETKİLİSİNİ ARA

KAZA HAKKINDA BİLGİ VER

AMBULANSLA İLK
MÜDAHALE

TEDAVİ REVİR-HASTANE

KAZA YERİNDE İNCELEME

KAZA PAPORU
HAZIRLANMASI

KARŞI ÖNLEMLERİN
UYGULANMASI
SESLİ OLARAK ETRAFTAN
YARDIM İSTE
SEL

MALZEM
H E HASAR
YARALI E
ETKİLERİNİN
VAR MI? HASARI E: EVET
GİDERİLMESİ
VAR MI?
H: HAYIR
H
E

ÇALIŞMA
ALNINDA E İŞ GÜVENLİĞİ
İLK YARDIM İLK YARDIM YETKİLİSİNE BİLGİ
YETERLİ VER
Mİ?

İŞ GÜVENLİĞİ YETKİLİSİNİ
ARA KAZA HAKKINDA
BİLGİ VER

AMBULANSTA İLK
MÜDAHALE

TEDAVİ
REVİR-HASTANE

SEL BÖLGESİNDE
İNCELEME

KARŞI
ÖNLEMLERİN
UYGULANMASI
ÖRNEK
 4.5 KONTROL VE DÜZELTİCİ FAALİYET

UYGULAMA VE
İŞLETME

KONTROL VE PERFORMANS
TETKİK DÜZELTİCİ ÖLÇÜMÜNDEN
FAALİYET GELEN GERİ
BESLEME

YÖNETİMİN GÖZDEN
GEÇİRMESİ
4.5.1 PERFORMANS ÖLÇÜMÜ VE İZLEME

Kuruluş, İSG performansını düzenli bir

temelde izlemek ve ölçmek için

prosedürler oluşturmalı ve sürdürmelidir.

 Bu prosedürler;
 Kuruluşun ihtiyaçlarına uygun hem nitel
hem nicel tedbirleri sağlamalı,

 Kuruluşun, İSG hedeflerine ulaşma

derecesini izlemeli,
 Performansın İSG yönetim programları,
işletme kriterleri ve uygulanabilir yasal
mevzuat şartlarına uygunluğunu izleyen
proaktif tedbirleri sağlamalı,
 Kazaları, hastalıkları, olayları (hasarsız olaylar dahil)
ve yetersiz İSG performansının diğer geçmiş
delillerini izlemek için düzenleyici tedbirleri
sağlamalı,

 Müteakip düzeltici ve önleyici faaliyetlerin analizini

kolaylaştırmak için yeterli izleme ve ölçme
sonuçlarının ve verilerin kaydedilmesi.
 Performans ölçmesi ve izlemesi için izleme donanımı
gerekiyorsa, kuruluş bu tür ekipmanların bakım ve
kalibrasyonu için prosedürler oluşturmalı ve
sürdürmelidir.

Kalibrasyon ve bakım faaliyetlerinin kayıtları ve sonuçları

muhafaza edilmelidir.
 Hazırlanabilecek
Formlar
 İş Kazası Formu

 İş Kazaları ve Viziteye Çıkılan Hastalıklar

İstatistik Verilerin Değerlendirme Çizelgesi
 4.5.2 KAZALAR, OLAYLAR,
UYGUNSUZLUKLAR, DÜZELTİCİ VE ÖNLEYİCİ
FAALİYETLER

Kuruluş, sorumluluk ve yetkiyi belirlemek

amacı ile, prosedürler oluşturmalı ve
sürdürmelidir.
 Kazalar,
Olaylar,
Uygunsuzluklar,

Olaylardan, kazalardan ve uygunsuzluklardan

gelen sonuçları hafifletmek için tedbir alınması,
 Düzeltici ve önleyici faaliyetlerin başlatılması ve
tamamlanması,

 Yapılan düzeltici ve önleyici faaliyetlerin

etkinliğinin doğrulanması,

Bu prosedürler,
Önerilen bütün düzeltici ve önleyici faaliyetlerin
uygulanmadan önce risk değerlendirmesi
prosesine göre gözden geçirilmelidir.
 Potansiyel ve gerçek uygunsuzlukların sebeplerini

ortadan kaldırmak için alınan herhangi bir düzeltici ve

önleyici tedbir, problemlerin büyüklüğü ve karşılaşılan
İSG riskleri ile orantılı olmalıdır.

 Kuruluş, düzeltici ve önleyici faaliyetlerden kaynaklanan

dokümante edilmiş prosedürlerdeki değişiklikleri

uygulamalı ve kaydetmelidir.
 Hazırlanabilecek Formlar

 Düzeltici ve önleyici faaliyet formu

 DÖFİF izleme tablosu

 4.5.3 KAYITLAR VE KAYITLARIN YÖNETİMİ

 Kuruluş, hem tetkik ve

gözden geçirme sonuçları
hem de İSG kayıtlarının
tanımlanması, sürdürülmesi
ve düzenlenmesi için
prosedürler oluşturmalı ve
sürdürmelidir.
 İSG kayıtları, okunaklı, ayırt edilebilir ve kapsadığı
faaliyet bakımından izlenebilir olmalıdır. İSG kayıtları
her an ulaşılabilir durumda olmalı; hasara, tahribata
veya kaybolmaya karşı korunmuş şekilde muhafaza
edilmelidir. Kayıtların muhafaza edilme zamanları tespit
edilmeli ve kaydedilmelidir.

 Kayıtlar, sistem ve kuruluş için uygun olan bir şekilde,

bu standarda uygunluğu göstermek için muhafaza
edilmelidir.
 4.5.4 TETKİK

Kuruluş, aşağıdakileri
sağlamak üzere
periyodik İş Sağlığı
ve Güvenliği Yönetim
Sistemi tetkiklerini
gerçekleştirmek için
bir tetkik programı ve
prosedürü oluşturmalı
ve sürdürmelidir.
a) İSG yönetim sisteminin aşağıdakileri sağlayıp
sağlanmadığının tayin edilmesi;

 Bu standardın şartları dahil, İSG Yönetim Sistemi

için planlanmış düzenlemelere uygunluğu;

 Düzenli bir şekilde uygulanma ve sürdürülme

durumu,

 Kuruluşun politika ve hedeflerini karşılamasındaki

etkinliği,
b) Önceki tetkiklerin sonuçlarının gözden
geçirilmesi,

c) Yönetime, tetkiklerin sonuçları hakkında

bilgi sağlanması.
 Tetkik programı bir takvimi de kapsayacak şekilde;
kuruluşun faaliyetlerinin risk değerlendirmesine ve
geçmiş tetkiklerin sonuçlarına dayandırılmalıdır.

Prosedürler tetkikin yapılması ve sonuçların rapor

edilmesi için şartlar ve sorumluluklar kadar kapsamı,
sıklığı, metodolojileri ve yeterlilikleri de belirlemelidir.
 Mümkün olan yerlerde tetkikler denetimi
yapılan faaliyet için sorumluluk sahibi
olanlardan bağımsız bir personel tarafından
icra edilmelidir.

Not - Buradaki “bağımsız” kelimesi mutlaka

kuruluş dışından anlamına gelmemektedir.
 Hazırlanabilecek
Formlar
 .............Yılı İç Tetkik Soru Listesi
 İç Denetim Planı
 İç Denetim Raporu
 4.6 YÖNETİMİN GÖZDEN GEÇİRMESİ
KONTROL VE DÜZELTİCİ
FAALİYET

YÖNETİMİN
İÇ GÖZDEN DIŞ
FAKTÖRLER GEÇİRMESİ FAKTÖRLER

POLİTİKA
Kuruluşun üst yönetimi, İSG Yönetim Sisteminin

sürekli uygunluğunu, yeterliliğini ve etkinliğini

sağlamak için kendi belirlediği aralıklarda İSG

Yönetim Sistemini gözden geçirmelidir.Yönetimin

Gözden Geçirme prosesi, yönetimin bu

değerlendirmeyi yapmasına imkan veren gerekli

bilgilerin toplanmasını sağlamalıdır. Bu gözden

geçirme doküman haline getirilmelidir.

 Yönetimin Gözden Geçirmesi, İSG yönetim
sistemi tetkik sonuçlarının, değişen durumların
ve sürekli iyileştirme için taahhüdün ışığında,
İSG yönetim sisteminin politikası, hedefleri ve
diğer elemanlarında değişikliklere olan
muhtemel ihtiyaca değinmelidir.
Grup Çalışması - 6

PROSEDÜRLER
 PROSEDÜRLER
 Tehlike Tanımlama ve Risk Değerlendirme (4.3.1)
 İş Sağlığı ve Güvenliği Mevzuatı Değerlendirme (4.3.2)
 Eğitim (4.4.2)
 İletişim (4.4.3)
 Dokümanların Hazırlanması, Revizyonu ve Dağıtımı (4.4.5)
 İSG Yönetim Programının Belirlenmesi ve Uygulanması (4.4.6)
 Satın Alma (4.4.6)
 Acil Durum (4.4.7)
 Performans Ölçümü (4.5.1)
 Emniyet ve Kaza Önleme (4.5.2)
 Düzeltici ve Önleyici Faaliyet (4.5.2)
 Kayıtların Kontrolü (4.5.3)
 İç Tetkik (4.5.4)