I

A ltı ya şın d a yke n G e rçe k Ö ykü le r a dlı. b alta girm em iş o rm a n la rd a n sö z e d e n b ir kita p ta ko rku n ç b ir
re sim g ö rm ü ştü m . B o a yıla n ın ın bir h a yva nı n a sıl yu ttuğ u n u g ö ste riyo rd u . R e sm i yu ka rıya çizd im .
K ita p ta şu n la r ya zılıydı: "B o a yıla n ı avın ı b ü tü n h a lind e çiğ n em e d e n yu ta r. O n d a n so n ra h içbir ye re
kım ıld a yam a z v e a ltı a y sü re n sin d irim i b o yu n ca u yu r."
B a lta girm em iş o rm a n la r ü ze rin e u zu n u zu n d ü şü n d ü m b u n la rı o ku yu n ca . S o n ra d a b ira z ça b a ve
re n kli kalem le ilk re sm im i ya p tım . İşte l n um a ra lı re sm im a yn e n şö yle yd i:

S a n a t ya pıtım ı b ü yü kle re g ö ste rd im . K o rku p ko rkm ad ıkla rın ı so rd u m . "K o rkm a k m ı? " d e d ile r.
"Ş a p ka d a n m ı? "
İyi am a, şa p ka re sm i ya pm am ıştım ki b e n . F ili yu tm uş o la n b ir b o a yıla n ı re sm i ya pm ıştım . A m a
b ü yü kle r a n lam a dığ ı için o nla ra b ir re sim d a h a ya p tım . B ü yü kle r a çık se çik g ö rü p a n la sın la r d iye fili
yu tm u ş o la n yıla n ın içini çizdim . Ş u b ü yü kle re h e r şe yi te k te k a çıklam a k g e re kir h e p . 2 n um a ra lı
re sm im d e şö yle old u :

B ü yü kle r b u ke z d e b o a yıla n ın ın içinin ya d a d ışın ın re sim le riyle u ğ ra şm a yı b ıra kıp , ke n dim i

co ğ ra fya, ta rih , a ritm etik ve dilb ilgisin e ve rm em i ö ğ ü tle dile r. İşte d a h a a ltı ya şın d a yke n b e lki d e ço k
b ü yü k b ir re ssa m o lm a fırsa tın ı b ö yle ce ka çırm ış o ld um , l ve 2 n um a ra lı re sim le rim in b a şa rısızlığ ı
h ev e sim i kırm ıştı d o ğ ru su . B ü yü kle r h içbir şe yi ke n d ilikle rin d e n a n lam ıyo rla r. O n la ra h e p bir şe yle ri
a çıklam a k zo ru n d a o lm ak n e ka d a r d a sıkıcı b ir şe y ço cu kla r için .
B e n d e b a şka b ir m e sle k se çtim ke n d im e : pilo t old um . D ü n ya n ın h e r ye rin d e bira z u çtum .
C o ğ ra fya n ın ço k işim e ya ra d ığı bir g e rçe k. B ir b a kışta Ç in 'd e m iyim , yo ksa A rizo n a 'd a m ıyım a nla rım .
G e ce le yin yö n üm ü şa şırın ca ço k ya ra rlı olu r b u bilgile r.
H a ya tım b o yu n ca birço k ö n em li kim se yle ilişkile rim old u . B ü yü kle rin a ra sın d a d a ço k b ulu n d u m .
O n la rı ço k ya kın d a n ta n ım a fırsa tı g e çti e lim e. A m a d o ğ ru su o n la r h a kkın d a ki ilk ya rg ım d a bir d e ğ işm e
o lm a d ı.
Z am a n zam a n a ra la rın d a b ira zcık d a h a ze ki g ö rü n e n le r olm a d ı d e ğ il. Ö yle zam a nla rd a h em e n h e p
ya n ım d a ta şım a kta old u ğ um l n um a ralı re sm im i çıka rıp d e n e m em i ya p ıyo rd um : b a kalım kavra yışı
ye rin d e m i diye . A m a n e ça re , o d a sö zle şm iş g ib i ö te kile rle a yn ı ya n ıtı ve riyo rd u : "Ş a p ka ."
E h . b u n u n ü ze rin e b e n d e o n a b o a yıla n ın d a n , b alta g irm em iş o rm a n la rd a n , ya d a yıld ızla rd a n fila n
sö z e tm iyo rd um a rtık. A nla ya ca ğ ı d ü ze ye inive riyo rd um ; b riçte n , g o lfte n . p olitika d a n , kravatta n fila n
sö z a çıyo rd u m . B ü yü kte ki ke yfi g ö rü n siz a rtık; a klı b a şın d a b iriyle ka rşıla ştı ya so n u n d a .
II

B u n d a n a ltı yıl ö n ce B ü yü k S a h ra Ç ölü ü ze rin d e u ça ğ ım la g e çirdiğ im ka za ya ka d a r işte b u yü zd e n

ya p a ya ln ız bir h a ya t sü rd ü m . M o to rd a bir p a rça kırılm ıştı. D e ğ il tam irci, ya n ım d a bir yolcu bile
o lm a d ığ ın d a n b u çe tin işe te k b a şım a ko yulm u ştum . B en im için ölüm ya d a kalım dı b u . çü n kü yaln ız ca
b ir h afta lık su yum va rd ı.
İlk g e ce e n ya kın ye rle şim m e rke zin d e n b in kilom etre u za kta kum d a u yu d um . O kya n u su n o rta sın d a
sa lıyla ka la kalm ış bir d e n izcid e n bile ço k d a h a ya ln ızdım . B u yü zd e n g ü n d o ğ a rke n in ce cik bir se sle
u ya n d ırıld ığım d a n a sıl şa şırd ığ ım ı ta hm in e d e rsin iz sa n ırım . İn ce se s, "L ü tfe n ," diyo rd u . "B a n a b ir
ko yu n çizin!
"Ne?.."
"B ir ko yu n çizin!"
Y a ttığ ım ye rd e n a ya ğ a fırla d ım . B e ynim d e n vu rulm uş
g ib iydim . G ö zle rim i a çıp a çıp ka p a d ım . Ç evrem e b a ktım .
K ü çü cü k, ola ğ a n d ışı b iri cid d i b a kışla rla b e n i sü zü yo rd u .
S o n ra d a n re sm in i ya pm a ya çalıştım , am a ke n d isi
re sm in d e n ço k d a h a se vim li ta b ii.
A m a b u b e n im su çu m d e ğ il. D a h a a ltı ya şın d a yke n
b ü yü kle r re sim ya pm a ko n u su n d a h e v e sim i kırdıkla rın d a n ,
b o a yıla n ının d ışta n ve içte n g ö rü n ü m le ri d ışın d a b a şka b ir
şe y çizm e yi ö ğ re n em e d im .
Ş a şkın şa şkın , ka rşım d a d u ra n b u kişiye b a kıyo rd um . E n
ya kın ye rle şim m e rke zin d e n tam bin kilom e tre u za kta
o ld u ğ u m u sö ylem iştim . A m a b u kü çü k kişinin h iç d e çöld e
ka yb o lm u ş, yo rg u n lu kta n , a çlık ya d a su su zlu kta n p e rişa n
o lm u ş v e ya ko rkm u ş b ir g ö rü n ü şü yo ktu . K e n d im i to pla yıp
ko n u şm a ya ça lıştım :
"A m a se n ... S e n b u ra d a n e a rıyo rsu n ? "
A lça k bir se sle , ço k ö n e m li bir şe y sö ylü yo rm u şça sın a
yin e le di: "L ü tfe n ... B ir ko yu n çizin b a n a ..."
K afa n ız a lla k b u lla k olu n ca sö yle n e n i
ya p m am a zlık e d em iyo rsu n u z. S ize sa çm a ya
d a g ü lü n ç g e le bilir, am a e n ya kın ye rle şim m e rke zin d e n b in kilom e tre u za kta ölüm
te h like siyle yü z yü ze b ir h a ld e olu şu m a b a km a ksızın ceb im d e n
d o lm a ka lem im le bir kâ ğ ıt çıka rdım . A m a b ird e n a klım a yılla rım ı co ğ rafya ya ,
ta rih e , a ritm etik ve d ilb ilgisin e ve rdiğ im g e ldi. R e sim yap m a yı bilm iyo rd um ki.
B ira z ü zü le re k b u n u sö yle diğ im d e , "N e ola ca k ca nım ," d e d i kü çü k ço cu k. "B ir ko yu n
çizive rin işte ..."
D a h a ö n ce h iç ko yu n çizm em iştim . B u n e d e n le o n a ko yu n ye rin e , çizm e yi
b e ce re b ildiğ im iki re sim d e n birin cisini çizdim . Ş u , b o a yıla n ının d ışta n
g ö rü n ü şü n ü . R e sm i g ö ste rin ce ço cu ğ u n sö yle d ikle ri b e n i ço k şa şırttı:
"H a yır, h a yır! F ili yu tm u ş o la n b o a yıla n ın ın re sm in i iste m iyo rum
b e n . B o a yıla n ı ço k te h like li, fil ise ço k b ü yü k. B e n im yaşa d ığ ım
ye rd e ö yle kü çü ktü r ki h e r şe y. B ü tü n iste d iğim bir ko yu n . B ir ko yu n çizin b a n a ."
S o n u n d a b ir ko yu n re sm i ya ptım . D ikka tle in cele d i. S o n ra d a , "H a yır," d e di.
"B u ko yu n ço k za yıf, h a sta g ibi. B a şka b ir ko yu n çizin ."
B a şka b ir ko yu n çizd im . B u ke z ta tlı ve h o şg ö rü lü b ir g ü lüm se m e yle , "S iz d e
g ö rü yo rsu n u z ki," d e d i. "K o yu n d e ğ il b u , ko ç. B o yn u zla rı va r b a ksa n ıza ."
B ir ko yu n d a h a çizdim . O d a ö te kile r gib i b e ğ e n ilm e d i. "B u d a ço k ya şlı," d e di. "U zu n b ir sü re
ya şa ya ca k b ir ko yu n istiyo rum b e n "
A m a a rtık sa b ır fila n ka lm am ıştı b e n d e , çü n kü m oto ru b ir a n ö n ce sö km e k istiyo rd um . B u yü zd e n d e
a şa ğ ıd a ki re sm i çizip b ir d e a çıklam a ya p tım : "B u se n in ko yu n u n u n ku tu su . K o yu n ku tu n u n için d e ."
G e n ç e le ştirm e n im in yü zü a yd ınla n ıve rd i b ird e n . "E ve t!" d e di. "T am iste d iğim g ibi old u işte . S izce b u
ko yu n ço k o t iste r m i? "
"Niye sordun?"
"Ç ü n kü ya şa d ığ ım ye rd e h e r şe y ö yle kü çü k ki..."
"C a n ım a rtık bir ko yu n için bira z ot b ulu n u r h e rh a ld e . H e m sa n a çizdiğ im ko yu n ço k kü çü k za te n ."
R e sm e b a ka ra k b o yn u n u b ü ktü . "B a n a p e k kü çü k gib i g e lm e d i. H e y! B a k se n şu n a , u yu d u ."
İşte kü çü k p re n sle ilk ta n ışm am b ö yle o ld u .
III

N e re d e n g e ld iğin i ö ğ re nm e k old u kça zam a n ım ı ald ı. B a n a b ir sü rü so ru soruyor, ama benim

so ru la rım ı d u ym a zlıkta n g eliyo rd u h e p . A rtık, ra stla ntıyla a ğ zın d a n çıka n sö zle ri bir a ra ya g etire re k
a n la ya b ild im n e a n la d ıysa m .
Ö rn e ğin u ça ğ ım ı ilk ke z g ö rd ü ğ ü n d e (u ça ğ ım ı çizm em i istem e yin n e olu r, ço k ka rışık, b e ce rem em ),
Nedir bu?" diye sordu.
"U ça k. B e n im u ça ğ ım ." U çtu ğ um u ö ğ re nm e si b e n i ço k g u ru rla n d ıra ca ktı. "N e ? Y o ksa g ö kyü zü n d e n
m i in din ? " d iye b a ğ ırd ı b ird e n . "E vet," d e d im ö n e m sem iyo rm u ş g ibi b a şım ı çevire re k.
"A m a b u ço k h o ş!" d e d i kü çü k p re n s. S o n ra d a ka h ka h a la rla g ülm e ye b a şla d ı. B ira z ra h a tsız etti
b e n i b u . D o ğ ru su b a şım a g e le n ta lih sizlikle rin cid diye alınm a sın ı iste rim .
G ülm e sin i b itirip , "D em e k se n d e g ö kyü zü n d e n g e liyo rsu n ,"
d e d i. "H a n g i g e ze g e n d e n p e ki? " B ird e n ka rşım d a ki kü çü k
ya ra tığ ın bir tü rlü a n lam ve rem e d iğim va rlığ ıyla ilgili bir ışık
belirdi kafamda. Olabilir miydi? Duraksamadan sordum:
"S e n b a şka b ir g e ze g e n d e n m i g eliyo rsu n ? " Y a n ıt verm e di.
U ça ğ ım d a n g ö zle rin i a yırm a d a n b a şın ı sa lla d ı h afifçe .
"B u n u n la p e k d e u za kla rd a n g e lm iş o lam a zsın za ten." dedi.
B ir sü re u zu n u zu n d ü şü n d ü . S o n ra ce b in d e n çizdiğim
ko yu n u çıka rıp h a zin e sin i in celem e ye d ald ı.

B u tam d a a çıklığ a kavu şm am ış o la n "b a şka g e ze g e n "

o la yın ın n a sıl kafam a ta kıldığ ın ı ta hm in e d e rsin iz. B ir şe yle r
d a h a ö ğ re n e b ilm e k için ça b a g ö ste rm e liydim .
"B a k ca n ım , sö yle r m isin , n e re d e n g e ld in se n ? Ş u
'ya şa d ığ ım ye r'd e d iğin ye r n e re si? K o yu n u n u g ö tü re ce ğ in ye r
yani?"
B ir sü re su sku n su sku n d ü şü n d ü kte n so n ra , "B iliyo r m u su n ,"
d e d i. "K o yu n u m b a n a v erd iğin b u kutu yu g e ce le ri evi o larak
kullanabilir."
"E vet. A yrıca iyi ço cu k olu rsa n sa n a b ir ip d e ve re b ilirim ,
g ü n d ü zle ri o n u b a ğ lam a n için ; h a bir d e ka zık ta b ii."
A m a b u ö n e rim kü çü k p re n ste şo k e tkisi ya p tı sa n ki.
"B a ğlam a k m ı!" d e d i. "O niye ki? "
"B a ğlam a zsa n , çe ke r g id e r, ka yb olu r." K ü çü k a rka d aşım
yin e bir ka h ka h a a ttı. "G id e r m i? N e re ye gid e b ilir ki? "
"H e r ye re. B u rn u n u n d o ğ ru su n a çe ke r g id e r."
"N e fa rk e d e r ki? " d e di kü çü k p re n s. "N a sıl olsa h e r şe y kü çü cü k b e n im ya şa d ığ ım ye rd e ."
Sonra da ekledi; sesi b ira z ü zü n tü lü gibiyd i: "B u rn u n u n d o ğ ru su n a g itse d e kim se fa zla u za ğ a
gidemez orada..."
IV

B ö yle ce ço k ö n e m li bir şe y ö ğ re nm iştim : K ü çü k p re n sin g e ld iğin i sö yle d iği g e ze g e n o lsa o lsa b ir ev

b ü yü klü ğ ü n d e yd i!
B u b e n i ço k d a şa şırtm am ıştı d o ğ ru su . Ç ü n kü b ild iğim iz, isim le ri ko n u lm u ş D ü n ya , Jü p ite r, M a rs,
V e n ü s g e ze g e n le rin in ya n ı sıra u za yd a a dı ko nm am ış, b a zıla rı tele sko p la b ile g ü çlü kle g ö rü le bile ce k
ka d a r kü çü k yü zle rce g e ze g e n o ld u ğ u n u b iliyo rd um . G ö kb ilim cile ri b u n la rd a n birin i ilk ke z g ö rü p o rta ya
çıka rd ığ ın d a isim ve rm e k ye rin e ya ln ızca bir n um a ra veriyo rla r. Ö rn e ğin "A ste ro id 3 2 5 " g ibi.
K ü çü k p re n sin g eld iği g e ze g e n in B -6 1 2 d iye b ilin e n a ste ro id o ld u ğ u
ko n u su n d a b e n i h a klı çıka ra ca k cid d i b ir n e d e n im va r.
Bu asteroidi ilk ke z 1 9 0 9 yılın d a bir T ü rk g ö kbilim ci te le sko p la g ö zlem
ya p a rke n g ö rm ü ş. B u b ulu şu n u h e m e n U lu sla ra ra sı G ö kb ilim i T o pla n tısı'n d a
b ü yü k b ir h e ye ca nla su n m u ş, am a a d am ca ğ ız şa lva r, ce p ke n v e fe s g iyiyo r
d iye o n u n sö yle d ikle rin e h iç kim se d e ğ e r v erm em iş. B üyü kle r b ö yle d ir işte ...
B ir sü re so n ra b ir T ü rk lid e ri h e rke sin A vru p a lıla r g ibi
g iyinm e sini zo ru n lu kılm ış, h a tta b u n a u ym a ya n la rı
ö lüm le ce za la n d ıra ca ğın ı sö ylem iş d e , 1 9 2 0 yılın d a
a yn ı g ö kb ilim ci e tkile yici ve şık b ir giysiyle A ste ro id B -
612'yi ta n ıta b ilm iş. B u ke z h e rke s ilgiyle izlem iş o n u n sö yle d ikle rin i.
Ş u a n d a size b u a ste ro idle ilg ili b u ka d a r ço k şe y a n la ta b iliyo r, n um a ra sın ı
fila n sö yle ye b iliyo rsa m b u h e p b ü yü kle r sa ye sin d e o lu yo r. B ü yü kle r sa yıla ra
b a yılırla r. Y e ni bir a rka d a ş e d in d iniz diyelim : o n u n h a kkın d a h içbir zam a n a sıl
so rm a la rı g e re ke n le ri so rm a zla r. "S e si n a sıl? " d em e zler ö rn e ğ in , ya d a . "H a n g i o yu nla rı sev e r?
K e le b e k kole ksiyo n u va r m ı? " diye so rm a zla r. O n u n ye rin e . "K a ç ya şın d a ? "
d e rle r. "K a ç ka rd e şi va r? K a ç kilo ? B a b a sı ka ç p a ra ka za n ıyo r? " A n ca k b u
sa yıla rla ta n ıya b ile ce kle rin i sa n ırla r a rka d a şın ızı.
E ğ e r b ü yü kle re , "G ü zel bir ev g ö rd ü m , kırm ızı tu ğla lı: p e n ce re le rin d e n
sa rd u n ya la r sa rkıyo r, d a m ın d a ise kum rula r va r," d e rse n iz, n a sıl bir evd e n sö z
e tm e kte old u ğ u n u zu b ir tü rlü a n la yam a zla r. N e zam a n ki o nla ra , "Y ü z m ilyo nlu k
b ir ev g ö rd üm ," d e rsiniz, işte o zam a n size , "O o, n e ka da r g ü ze l bir evm iş!"
d e rle r g ö zle rini ko ca ko ca a çıp.
A yn ı şe kild e o n la ra , "K ü çü k p re n sin g üle r yü zlü lü ğ ü , ta tlılığ ı ve bir ko yu n istiy o r olm a sı, o n u n va r
o ld u ğ u n u g ö ste rir. B irisi bir ko yu n istiyo rsa , b u o n u n v arlığın ın ka n ıtıd ır." d e rse n iz size in a n m a zla r,
d a lg a g e çe rle r. A m a o n la ra , "K ü çü k p re n sin g eld iği g e ze g e n in a d ı A ste ro id B -6 1 2 'd ir," d e rse n iz, işte o
za m a n size in a n ıv erirle r ve sıkıcı so ru la r so rm a zla r.
B ü yü kle r b ö yle d ir işte . A m a b u n u o nla ra a n la ta bilm ek o la n a ksızd ır. Ç o cu kla r b ü yü kle r ka rşısın d a
h e r zam a n sa b ırlı ve a n la yışlı o lm a k zo ru n d a la r.
D o ğ a l ola ra k, ya şa m ı a n la ya n bizle r için sa yıla rın hiç ö n e m i yo k. B u ö ykü ye tıp kı p e ri m a sa lla rın d a
o ld u ğ u g ib i b a şlam ış o lm a yı iste rd im . "B ir zam a nla r ke nd isin d e n b ira zcık d a h a b ü yü k bir g e ze g e n d e
ya şa ya n kü çü k b ir p re n s v a rm ış. B u p re n s b ir ko yu n istiyo rm u ş..." diye b ilirdim ö rn e ğin .
Y a şa m ı a n la ya bile nle r için em inim b u ço k d a h a g e rçe kçi bir h ava ve rird i ö yküm e . H iç kim se n in
kita b ım ı ö ze n sizce o kum a sın ı iste m em d o ğ ru su . B u a n ıla rım ı ya za rke n ço k ü zü n tülü a nla r ya şa d ım .
A rka d a şım , ko yu n u ile b irlikte b e n i bıra kıp gid e li tam altı yıl o ld u . O n u b u ra d a a n latm a ya ça b alıyo rsam ,
bu bira z d a o n u u n u tm am ak için . A rka d a şı u n u tm a k çok ü zü cü b ir şe y. H e rke sin a rka d a şı o lm am ıştır.
A rka d a şım ı u n u tu rsa m , ke n d im i o , sa yıla rd a n b a şka b ir şe ye d e ğ e r v e rm e ye n b ü yü kle r gib i h isse d e rim
sonra.
İşte yin e b u am a çla bir kutu b o ya ve ka lem sa tın a ldım ke n d im e. B u ya şta n so n ra re sim ya pm a ya
ka lkışm a k b e n im için çetin işti d o ğ ru su . H e le altı ya şın d a n b e ri te k ya p tığ ım re sm in bir b o a yıla n ının
içte n v e d ışta n g ö rü n ü şü o ld u ğ u d ü şü n ü lü rse ... R e sim le ri ola b ild iğin ce g e rçe ğ e u yg u n çizm e ye
ça lışa ca ğ ım ta b ii. A m a b a şa ra ca ğ ım d a n p e k em in d e ğ ilim a çıkça sı. B ir re sim fe n a olm u yo r d e rke n , b ir
ö te kinin g e rçe kle h içb ir ilgisi olm a yıv e riyo r. K ü çü k p re n sin b o yu n u çize rke n d e h a ta ya p tığım olu yo r:
b ir ye rd e kısa . b a şka b ir ye rd e u zu n b o ylu çiziyo rum o n u . G iysile rin in re n g iyle ilgili ku şku la rım d a va r.
İşte b ö yle d o ğ ru lu ya n lışlı d a olsa h e rh a ld e ü ç a şa ğ ı b e ş yu ka rı g e rçe ğ i h a kkın d a b ir fikir v erm e yi
b a şa rıyo ru m d u r.
B a zı ço k ö n em li a yrın tıla rd a h a ta ya p tığ ım d a olu yo r. A m a işte b u b e n im su çu m d e ğ il. A rka d a şım
h içb ir zam a n b a n a tam bir a çıklam a ya pm a d ı ki. B e nim d e ke n d isi g ibi old u ğ um u d ü şü n d ü b e lki, kim
b ilir? A m a , şim d i a çık ko n u şa lım , b e n ku tula rın için d e ki ko yu n la rı g ö rem iyo rum . B elki d e b ü yü kle r
g ib iyim b ira z. B ü yüm e k zo ru n d a kald ığ ım d a n ola ca k.
V

H e r g e çe n g ü n , ko n u şm ala rım ız a ra sın d a kü çü k p re n sin g e ze g e n i v e o ra d a n a yrılışı ile ilgili b ir

şe yle r ö ğ re n iyo rd um . B u b ilgile ri ço k yava ş ve o n u n d üşü n ce sü re cin e b a ğ lı ola ra k sö yle dikle riyle eld e
e d iyo rd u m . O b a o b a p a ğ a çla rıyla ilgili fela ke ti d e b ö yle ra stla n tıyla ö ğ re n d im .
B u n u n için d e b ir ke z d a h a o ko yu n a te şe kkü r b o rçluyu m . Ç ü n kü kü çü k p re n s ço k cid di bir e n dişe ye
ka p ılm ış g ib i b ird e n , "K o yu nla rın kü çü k çalıla rı ye d iği do ğ ru m u ? " d iye so rm u ştu .
"Evet, yerler."
"Hah, neyse!"
K o yu n la rın kü çü k ça lıla rı yem e sinin n e d e n b u ka d a r ö n e m li o ld u ğ u n u a n lam am ıştım . A m a kü çü k
p re n s, "B a o b a p a ğ a cın ı d a ye rle r ö yle yse ," d e d i.
O n a b a o b a p a ğ a cın ın kü çü k çalı o lm a dığ ın ı, tam te rsin e ka le gib i b ü yü k
o ld u ğ u n u , b ir fil sü rü sü n ü n b ile te k bir b a o b a p a ğ a cın ı yiyip b itirem e ye ce ğ ini
a n la ttım . F il sü rü sü fikri o n u ço k g ü ld ü rd ü . "O nla rı ü st ü ste ko ym a k zo ru n d a
ka lırdık," d e d i. A m a so n ra d a ço k a kıllıca bir sö z e tti:
"O ka d a r b ü yüm e d e n ö n ce b a o b a p la r d a kü çü k o lu yo rla r."
"Ç o k d o ğ ru , am a ko yu n u n u n kü çü k b a o b a p a ğ a çla rın ı yem e sin i n e d e n
istiyorsun ki?"
"B u n d a a n lam a ya ca k n e va r? " d iye ya n ıtla d ı b e ni. Ç o k a çık bir şe yd e n sö z
e d iyo rd u sa n ki. K afam ı zo rla yıp a nlam a lıyd ım b u n u , h em d e ya rd ım sız.
S o n u n d a kü çü k p re n sin g e ze g e n in d e , ö te ki g e ze g e nle rd e o ld u ğ u g ibi, iyi ve
kö tü b itkile rin va r o ld u ğ u n u ö ğ re n d im . İyi b itkile rin to h u m la rı d a h a iyi, kötü
b itkile rin to h um la n d a h a kö tü olu yo rm u ş. A m a b u to h um la r g ö ze g ö rü n m ü yo rm u ş.

T o p ra ğ ın ku ytula rın d a gizle nm iş d u ru rla rke n a ra d a b ir b irka çının u ya n a ca ğ ı tuta rm ış. B u to h um

b a şla n g ıçta b ira z çe kin g e n lik g ö ste rse d e . ke n d i h a lin de g ü n e şe d o ğ ru u za m a ya b a şla rm ış. E ğ e r b u
b itki ya ln ızca bir tu rp ya d a bir g ül g o n ca sı o lsa b ü yüm e sin d e h içb ir sa kın ca yo km u ş. A m a ö yle kö tü
b itkile rd e n se h e m e n o rta d a n ka ldırılm alıym ış. Ş u sıra lard a kü çü k p re n sin g e ze g e n in d e ço k ko rku n ç b ir
b itkin in to h um la rı sa rm ış o rtalığı. B a o b a p to h u m la rıym ış b u n la r. T o p ra ğ ın içi b u nla rla d o lu ym u ş. F a rk
etmekte bira z g e ciktiniz m i, iş işte n g e çe r, b ir d a h a o n lard a n ku rtu lu ş o lm a zm ış. B ütü n g e ze g e n i
sa ra rla r, kö kle riyle d e içe rd e n sıkıca kavra rla rm ış. E ğ e r b ir d e g e ze g e n kü çü cü k, b a o b a p la r d a ço k
sa yıd a ysa işte o zam a n ufala n ıve rirm iş g e ze g e n cik...
Sonraları kü çü k p re n s b u ko n u yu , "B u bir çe şit disip lin ," d iye a çıklam ıştı. "S a b a h u ya n d ığ ın ızd a
n a sıl yü zü n ü zü yıka yıp tem izliğ inizi ya p ıyo rsa n ız, g e zeg e n e d e a yn ı şe yle ri ya pm a lısın ız; h em d e
d a h a b ü yü k b ir ö ze nle . B ütü n b a o b a p la rı h em e n sö km elisiniz. yo ksa b ir sü re so n ra iyice g ül fid ele rin e
b e n ze rle r. İşte o zam a n h a n g isinin g ü l h a n g isin in b a o b a p o ld u ğ u n u a n lam a k d a g ü çle şir. S ıkıcı b ir iş
b u , am a ço k ko la y."
B ir g ü n d e , "G ü zel bir re sm in i ya pm a lısın b u n u n ." d ed i. "B ö yle ce sizin o ra la rd a ki ço cu kla r d a n a sıl
b ir şe y o ld u ğ u n u g ö rsü n le r. K im b ilir b elki b ir g ü n yolla rı d ü şe rse , o n la ra ya ra rı o lu r b u b ilgin in . U fa k b ir
işi e rte si g ü n e b ıra kıve rm e nin p e k sa kın ca sı o lm a z ço ğu ke z," diye e kle di. "A m a b a o b a p la r e rtele n irse
fela ke t! T em b e l b irisinin ya şa d ığ ı b ir g e ze g e n b iliyo rum . A d am ca ğ ız yaln ızca ü ç kü çü k fid e yi sö km e ye
ü şe n d iyd i d e ..."
İşte kü çü k p re n sin sö zü n ü e ttiğ i b u g e ze g e n in re sm in i ya pm a ya ça lıştım . B e n ö yle ö ğ ü tle r ve rm e yi
se v e n biri d e ğ ilim , am a b u b a o b a p ko n u su n e ka d a r a z b iliniyo r ve ö ze llikle b ir a ste ro id d e ya p a ya lnız
ka la n b iri için ö yle te h likeli bir b ela ki, b u se fe rlik ku ralım ı b o zu yo rum v e, "A m a n ço cu kla r." diyo rum ,
"baobaplara dikkat!"
A rka d a şla rım d a , b e n d e . h iç fa rkın d a o lm a d a n b u teh like nin ya kın ın d a n g e çm işiz. B u re sim le u zu n
uzun uğ ra şm a m b ira z d a o n la r için. B ö yle ö n em li bir u ya rıyı ya pm am ı sa ğ la d ığ ı için h a rca d ığ ım em e ğ e
d e ğ d iğ in i d ü şü n ü yo ru m . B elki şim di. "B u kita p ta niçin bu b a o b a p re sim le ri ka d a r e tkile yici ve n efis
b a şka re sim le r yo k? " diye so ra ca ksın ız. Y o k, çü n kü çok u ğ ra ştım , am a ö te ki re sim le rd e b u ka d a r
b a şa rılı o lam a dım . B a o b a p la rı ya p a rke n ko n u n u n ö n e m in e o ka d a r ka p tırm ıştım ki ke n dim i, iyi b ir iş
çıktı so n u n d a , kü çü k p re n s.
! H e r a n bira z d a h a a nlıyo rum o kısa ve h ü zü nlü g e çm işin in g izle rini... E p e ydir te k e ğle n ce n o tu ru p
g ü n b a tım ın ı izlem ek olm u ş d e m e k. B u n u d a h a d ö rd ü n cü g ü n ü n sa b a h ın d a , "G ü n b a tım ın ı izlem e ye
b a yılırım . H a ydi, g ü n b a tım ın ı izlem e ye g id elim ," d e d iğin d e a n la d ım .
"A m a b u n u n için b e klem em iz g e re kir," d e d im .
"Beklemek mi? Neyi?"
"G ü n b a tım ını. D a h a e rke n ."
Ö n ce ço k şa şırm ış g ö zü ktü n . S o n ra d a b a stın ka h kah a yı. "Y in e ke n d i g e ze g e n im d e sa n d ım
kendimi!" dedin.

H e rke s b ilir ki, A m e rika 'd a ö ğle o ld u ğ u n d a g ü n e ş F ra n sa 'd a b a tıyo rd u r a rtık. F ra n sa 'ya b ir d a kika d a
u çu la b ilse yd i, ö ğle sa a tin d e a kşa m ı ya kala ya b ilird i in sa n . A m a n e y a zık ki. F ra n sa b ö yle bir iş için
o ld u kça u za k. O ysa se n in g e ze g e n in d e sev g ili kü çü k p re n sim , ya p a ca ğ ın te k şe y iskem le ni bira z
ka yd ırm a k. B ö yle ce d ile diğ in d e g ü n ü n b itim ini, ka ra n lığın çö kü şü n ü izle ye bilirsin...
"B ir g ü n ," d em iştin b a n a , "g ü n b a tım ını tam kırk d ö rt ke z izle dim !"
S o n ra d a , "B iliyo r m u su n ," d iye e kle din . "İn sa n g ü n b a tım ını ço k ü zg ü n o ld u ğ u n d a sev iyo r."
"O sıra d a ço k ü zg ü n m u yd u n ? " diye so rd u yd u m . H an i şu kırk d ö rt g ü n b a tım ı izle diğ in d e ? "
A m a kü çü k p re n s h içbir şe y sö ylem e d i b u so ru m a karşılık.
VII
B e şin ci g ü n yin e o ko yu n sa ye sin d e kü çü k p re n sin g izin i ö ğ re n ive rdim . D u ru p d u ru rke n so rm u ştu ;
sa n ki u zu n u zu n d ü şü n e re k çö zü m a ra d ığ ı b ir so ru n u n u d ile g e tiriyo rd u .
"K o yu n ... K o yu n çalıla rı yiyo rsa çiçe kle ri d e ye r, d e ğ il m i?"
"K o yu nla r b u la bildikle ri h e r şe yi ye rle r."
"D ike n li çiçe kle ri d e m i? "
"E vet dike n li çiçe kle ri d e ."
"Ö yle yse d ike n le r... N e işe ya ra rla r ki? .."
B ilm iyo rd um . O a n d a m oto ru n sıkışm ış b ir cıvata sın ı g ev şe tm e ye çalışıy o rd um . E n d işe m a rtıyo rd u ,
çü n kü g id e re k u ça ğ ım d a ki a rıza n ın so n d e re ce cid d i old u ğ u n u fa rk e diyo rd um . İçm e su yu m d a ço k
a za ld ığ ın d a n e n d işe m d e h a klıyd ım .
"D ike n le r n e işe ya ra r? "
K ü çü k p re n sin a klı b ir şe ye ta kıld ı m ı a sla p e şin i bıra km ıyo rd u . B e n im se a klım cıv ata d a yd ı. A klım a
ilk g e le ni sö yle yive rdim :
"D ike n le r h içbir işe ya ram a z. Ç içe kle r kin d a rlıkla rın d a n d o la yı dike n lidirle r..."
"Ya!"
B ir a nlık b ir se ssizlik old u . S o n ra kü çü k p re n s b ird e n p a rla yıve rdi. G ü ce nik bir se sle :
"H a yır! S a n a in a nm ıyo rum . Ç içe kle r n a rin ya ratıkla rdır. Ç o k m a su m d u rla r. K e n d ile rini g üve n ce d e
h isse tm e k iste rle r. D ike n le rin in ko rku n ç sila h la r o ld u ğ u n a in a n ırla r..."
B ir şe y sö ylem e d im . O a n d a a klım d a te k b ir şe y v a rdı. "E ğ e r b u cıva ta h âlâ g ev şem e ye ce kse
çe kiçle vu ru p ko p a rta ca ğ ım ," diyo rd um içim d e n . K ü çü k p re n s d ü şü n ce le rim i d a ğ ıttı yin e :
"D em e k se n sa n ıyo rsu n ki çiçe kle r..."
"H a yır! H a yır!" d iye b a ğ ırd ım . "H a yır, h içbir şe y sa n m ıyo rum b e n . A klım a ilk g e le ni sö ylem iştim
ya ln ızca. G ö rü yo rsu n ki ço k ö n em li işle rim va r b e n im !"
"Ö n e m li işle r m i?"
B a n a b a kıyo rd u . E lim d e çe kiç, p a rm a kla rım ya ğ d a n sim siya h olm u ş, o n a ço k çirkin g ö zü ke n b ir
n e sn e n in ü ze rin e e ğilm iş o la n b a n a ...
"T ıp kı b ü yü kle r g ibi ko n u şu yo rsu n !"
B ira z u ta n d ım am a o a cım a sızca sü rd ü rd ü :
H e r şe yi birbirin e ka rıştırıyo rsu n , ka rm a ka rışık e d iyo rsu n ..."
G e rçe kte n ço k kızm ıştı. A ltın re n kli sa çla rı rü zg â rd a d a lg a la n ıyo rd u .
"G e ze g e n le rd e n b irin d e ya şa ya n kırm ızı yü zlü b ir a d a m ta n ıyo rum . T e k bir çiçe k ko klam am ış, te k
bir ke z b ir yıld ıza b a km am ış, kim se yi sevm em iş. Y a şa m ı b o yu n ca te k ya p tığ ı şe y b ir ta kım sa yıla rı
to p lam a k. O d a b ü tü n g ü n ke n d i ke n d in e a ynı şe yi sö ylü yo r, se n in g ibi: 'Ç o k ö n em li işle rim va r b e nim !'
B u n la rı sö yle rke n g u ru rla ka b a rıyo r g ö ğ sü . A m a o bir insa n d e ğ il ki, m a n ta r!"
"Ne?"
"Mantar!"
K ü çü k p re n s şim d i öfke d e n b em b e ya zd ı. "Ç içe kle rin m ilyo n la rca yıld ır d ike n le ri va r. M ilyo nla rca
yıldır ko yu nla r dike n li çiçe kle ri d e yiyo rla r. P e ki b u çiçe kle rin h â la dike nle ri o lsu n d iye ça b a lam ala rın ın
nedenin i a n lam a ya ça lışm a k ö n em li işle rd e n sa yılm ıyo r. K o yu n la rla çiçe kle r a ra sın d a ki b u sav a ş
kırm ızı yü zlü a d a m ın to p la d ığ ı ra kam la rd a n d a h a m ı ö ne m siz? H ele b e n im g e ze g e n im d e , yaln ız
b e n im kin d e ya şa ya b ile n b ir çiçe ğ im in o ld u ğ u n u , b u n u ko yu n u n b ir ısırışta yo k e d e b ile ce ğ ini d ü şü n . B u
ço k m u ö n em siz? "
Ş im di d e yü zü al ald ı.
"İn sa n b ir çiçe ğ i sev erse , m ilyo nla rca ve m ilyo n la rca yıldızd a yaln ız te k
b ir çiçe k a ça rsa , işte o yıld ızla ra b a ka ra k m utlu o lu r. K en d i ke n d in e şö yle
d e r: 'İşte o ra d a , o yıld ızla rd a n b irin d e b e nim çiçe ğim .'A m a ko yu n çiçe ğ i
ye d i m iydi b ü tü n yıld ızla r ka ra rıve rir... B u d a hiç ö n em li d e ğ il, ö yle m i? "
S ö zle ri h ıçkırıkla ra b o ğ uld u .
G e ce olm u ştu . A le tle rim i o ld u ğ u ye re b ıra ktım . Ş u a nd a çe kicin , cıva ta n ın ,
su su zlu ğ u m u n n e ö n em i va rd ı? Y ıld ızla rd a n , g e ze g e n le rd e n b irin d e , b e n im
g e ze g e n im D ü n ya 'd a b ir kü çü k p re n s v a rdı avu tula ca k. K o lla rım a ald ım o n u
ve b a şın ı o kşa d ım .
"S evgili çiçe ğ in te h like d e d e ğ il, ü zü lm e ," d e d im o n a . "K o yu n u n u n a ğ zın a
ka p a m a k için bir a ğızlık çize rim sa n a , ya d a iste rse n çiçe ğ in çevre sin e b ir
p a rm a klık çize rim ..."
N e sö yle ye ce ğ im i b ilem iyo rd um a slın d a . K e n d im i to y b ir b u d a la g ibi
h isse d iyo rd u m . O n a n a sıl ula şa b ile ce ğ im i, yin e e skisi g ib i ya n ya n a olm a yı
n a sıl b a şa ra b ile ce ğ im i bilem iyo rd um .
Ç o k gizem li b ir ülke şu g ö zya şla rı ülke si.
VIII

Ç o k g e çm e d e n şu çiçe k h a kkın d a d a h a ço k b ilg i e d in d im . K ü çü k p re n sin g e ze g e n in d e çiçe kle r h e r

za m a n ço k sa d e yd i. T e k sıralı ta ç ya p ra kla rı va rd ı, fa zla ye r ka p lam ıyo rla r ve kim se ye d e so ru n
o lm u yo rla rd ı. B ir sa b a h o tla rın a ra sın d a b e lirive rirle r, g e ce le yin d e se ssizce so lu p g id e rle rdi. A m a bir
g ü n kim se n in bilm e diği bir ye rle rd e n b ir to h um u çu p g e lm iş ve kü çü k p re n s g e ze g e n in d e e şi b e n ze ri
b u lu n m a ya n b u çiçe ğ i dikkatle izlem işti. Ö yle ya, ye ni bir tü r b a o b a p d a o labilirdi bu.
B ir sü re so n ra fid e n in b ü yüm e si d u rm u ş, çiçe k ve rm e ye h a zırla nm ıştı. K o cam a n tom urcu k ke n din i
g ö ste rd iğ in d e o ra d a b u lu n a n kü çü k p re n s b ü yü k b ir m era kla o rta ya ço k ilg in ç b ir şe yle rin çıkm a sın ı
b e klem işti. A m a çiçe k ye şil ö rtü sü n ü n a ltın d a ki h a zırlığ ın ın ye te rli o ld u ğ u n u sa n m ıyo rd u h e n ü z.
R e n kle rini b ü yü k ö ze nle se çiyo r, ke n d ini a ğ ır a ğ ır sü slü yo r, ta ç ya p ra kla rın ı te k te k sıralıyo rd u .
G e lin cikle r gib i b u ru şu k b u ru şu k çıkm a k istem iyo rd u o rta ya . G ü zelliğin in e n p ırıltılı a n ın d a ke n d ini
g ö ste rm e ye ka ra r ve rdi. A m a n! O n e cilve le r, o n e p o zla r! G ü nle rce sü rm ü ştü o g izem li sü sle n m ele r.
V e bir sa b a h tam g ü n d o ğ a rke n o rta ya çıkıve rd i.
U zu n u zu n ke n d in e çe ki d ü ze n ve rm e ye ça lıştıkta n so n ra e sn e d i v e . "O h!
Ç o k e n d e r o la ra k u ya n ık kalırım " d e d i. "L ü tfe n ta ç ya p ra kla rım ın d ü ze n siz
o lm a sın d a n d o la yı kın am a yın b e n i..."
K ü çü k p re n s h a yra n lığın ı gizle yem e yip , "N e ka d a r gü ze lsin!" d e di.
Ç içe k, "E ve t b iliyo rum ," d e d i, "Ü ste lik g ü n e şle b irlikte d o ğ d u m ..." K ü çü k
p re n s o n u n p e k d e a lça kg ö n ü llü sa yılam aya ca ğ ın ı
ta h m in e d e b iliyo rd u ta b ii, am a olsu n ; yin e d e ço k
etkileyiciydi.
B ira z so n ra çiçe k. "S a n ırım ka hvaltı zam a n ı," d e di.
"L ü tfe n b e n im g e re ksin im le rim le ilg ile nm e k n e za ke tini gö ste rir m iyd in ? "
K ü çü k p re n s u ta n a ra k b ira z su a lıp g e ldi ve çiçe ğ i su la d ı.
Ç içe k ço k g e çm e d e n ke n d in i b e ğ e n m işliğ iyle kü çü k p re n si ca n ın d a n
b e zd irm e ye ko yuld u . D o ğ ru su n u sö yle m e k g e re kirse h iç d e ko la y o lm u yo rd u
b u n a ka tla nm a k. Ö rn e ğin bir g ü n ü ze rin d e ki d ö rt dike n in d e n sö z e d e rke n kü çü k
p re n se , "S ıkıysa ka p la n la r p e n çe le rin i b ir u za tsın la r!" de m işti.
"G e ze g e n im d e ka pla n yo k." d em işti kü çü k p re n s o n a . "H em
kaplanlar ot yemezler."
"B e n o t d e ğ ilim ," olm u ştu çiçe ğ in ta tlı b ir se sle
ve rdiğ i ya n ıt.
"Ö zü r dile rim ..." "Kaplanlardan korkmam ben.
Sert rü zg â rla rd a n ko rka rım . B e n i rü zg â rla rd a n
ko ru ya ca k b ir sip e rlik b ulam a z m ısın ? "
"S e rt rü zg â rla r... B u b ir çiçe ğ in e n ko rkulu rü ya sı
o lm a lı," d em işti kü çü k p re n s. S o n ra d a için d e n , "B u
çiçe k ço k a nla şılm a sı g ü ç bir ya ratık," diye
m ırıld a nm ıştı. "G e ce le ri b e n i cam bir fa n u sla ö rtm e n i istiyo rum . B u ra sı ço k so ğ u k.
B e n im g eld iğim ye rd e ..."
T am o a n d a su sm u ştu . B ir to h um o la ra k g elm işti o ra ya . Ö te ki d ü n ya la r h a kkın d a bilgisi olam a zd ı
B ö yle g e rçe k o lm a ya n b ir şe yi sö ylem e k ü ze re yke n ya ka la nm ış o lm a sın d a n d o la yı u ta n a ra k iki ü ç ke z
ö ksü rm ü ş, kü çü k p re n sin ilgisin i d a ğ ıtm a ya ça lışm ıştı.
"Siperlik hani?"
"S e ni din lem e k için d u rd u m . Ş im di gidip b u la ca ktım ..."
Ç içe k kü çü k p re n sin vicd a n a za b ı çe km e si için bira z d a h a ö ksü rm ü ştü
sonra.

B ö yle ce kü çü k p re n s tü m sev g isin e , iyi niye tin e ka rşın b ir sü re so n ra

çiçe ğ in d e n şü p h e e tm e ye b a şlam ıştı. Ö n em siz sö zle ri ço k fa zla cid d iye
a lm ış, so n u çta d a m u tsu z olm u ştu .
"O n u d inlem em eliydim ," d e di bir g ü n b a n a . "İn sa n h içb ir zam a n çiçe ğ ini
dinlememeli. O n a b a km alı ve g ü zel ko ku su n u için e çe km eli yaln ızca.
Ç içe ğ im in ko ku su b ü tü n g e ze g e n e ye tiyo rd u . A m a b e n o n a h a k e ttiğ i in celiğ i g ö ste re m e d im . Ş u
ka p la n la rın p e n çe le riyle ilgili sö zle ri ya lnızca a cım a d u yg u la rıyla d o ld u rm alıyd ı yü re ğim i."
K ü çü k p re n s, "G e rçe k şu ki," d iye sü rd ü rd ü sö zle rin i, "b ir şe yi a nlam a ya çalışırke n n e yi dikka te
a lm am g e re ktiğini bilm iyo rd um . S ö zle re d e ğil, ya pıla nla ra b a km a lıyd ım . G ü ze l ko ku la rıyla b e n i ö yle
b ü yü lem işti ki... O n d a n u za kla şm am alıydım ... O n u n b an a ya p tığ ı o kü çü k n um a rala rın a rka sın d a ya ta n
se v giyi a n lam alıyd ım . Ç içe kle r ço k tu ta rsız o lu yo rla r. A m a o n u n a sıl sevm em g e re ktiğ ini bilem e ye ce k
ka d a r kü çü ktüm ..."

IX

S a n ıyo rum kü çü k p re n s g e ze g e n in d e n a yrılırke n , g ö ç e tm e kte o la n bir ya b a n i ku ş sü rü sü n d e n

ya ra rla nm ıştı. O sa b a h g e ze g e n in i d e rle yip to p a rlam ıştı. E tkin vo lka n la rı tem izlem işti ö n ce . İki
ta n e yd ile r ve sa b a h la rı ka hvaltı h a zırla rke n o ca k o la ra k ço k işe ya rıyo rla rd ı. B ir ta n e d e sö n m ü ş
volka n ı v ard ı kü çü k p re n sin . A m a, "H iç b e lli olm a z!" diyo rd u . Bu nedenle onu da temiz tutuyordu.
T em iz tutu ld u ğ u n d a vo lka nla r a ğ ır a ğ ır v e d ü zg ü n ya n ıyo rla rd ı. Ö yle p a tlam a ya fila n g e re k d u ym a d a n .
V o lka n ik p a tlam a la r tıp kı evle rin tu tu şa n b a ca la rın a b en ze rd i.
D ü n ya 'd a ki volka nla r bizim için ço k fa zla b ü yü k; b u n edenle de temizleyemiyoruz ve ikide bir
b a şım ıza olm a d ık işle r a çıyo rla r.
K ü çü k p re n s a yrıca so n iki b a o b a p sü rg ü n ü n ü d e sö km u ştu içi sıkıla ra k. B ir d a h a d ö nm e k
iste m e ye bile ce ğ im d ü şü n ü yo rd u . A m a o sa b a h h e r za m a n ya p tığ ı işle r ço k ö n em liyd i o n u n için . Hele
çiçe ğ ini so n ke z su la yıp cam fa n u sta n ko ru yu cu su n u ü ze rin e g e çirirke n n e re d e yse a ğ la ya ca ktı.

"E lve d a ," d e d i çiçe ğin e . Ç içe kte n b ir ka rşılık g elm e d i. "E lve d a ," d e d i bir ke z d a h a . Ç içe k ö ksü rd ü ,
a m a so ğ u k a ld ığın d a n d e ğ ildi ö ksü rü k.
"S a çm ala d ım ," d e di so n u n d a kü çü k p re n se . "B a ğ ışla b e n i, m u tlu olm a ya çalış..."
 K ü çü k p re n s çiçe ğ inin o n a sitem e tm em e sin e şa şırm ış, e lin d e cam fa n u sla ka la kalm ıştı. B u se ssiz
ta tlılığ ı a n la yam ıyo rd u .
"T a bii, se n i ço k seviyo rum ." diye ko n u ştu çiçe k. "B u nu şim diye d e k sa n a b e lirtm em iş o lm am b e n im
h a ta m . A slın d a b u d a ö n e m li d e ğil. A m a se n ... S e n d e b e n im ka d a r a p talca d avra n d ın . M u tlu olm a ya
ça lış... F a n u su d a istemem."
"A m a rü zg â r..."
"S o ğ u k alg ınlığ ım o ka d a r kö tü d e ğ il. G e ce n in se rinliğ i iyi g e lir b a n a . Ç içe ğ im b e n ."
"Ya hayvanlar?.."
"K ele b e kle rle ta nışm a k istiyo rsa m , b ir iki tırtıla ka tla nm a yı ö ğ re nm e k zo ru n d a yım . Ç o k g ü ze l
o lm a lıla r. K e le b e kle r d e , ya n i tırtılla r d a olm a zsa kim le d o stlu k e d e ce ğ im ki? ... S e n u za kla rd a
o la ca ksın ... B ü yü k h a yva nla ra g e lin ce ... O nla rd a n ko rkm u yo rum . P e n çele rim va r b e n im ."
B u n la rı sö yle d ikte n so n ra kü çü k p re n se d ö rt ta n e cik d ike n ini g ö ste rd i. S o n ra d a , "H a yd i sallanma.
G itm e ye ka ra r ve rm iştin. G it!" d e d i.
Ç o k g u ru rlu yd u . A ğla d ığ ın ı g ö rm e sin i istem iyo rd u küçü k p re n sin ...

K ü çü k p re n s 3 2 5 , 3 2 6 , 3 2 7 . 3 2 8 . 3 2 9 ve 3 3 0 n um a ralı a ste ro id le rin ya kın la rın d a b u lm u ştu ke n d ini.

B ilg isini a rtırm a k am a cıyla h e p sin i te k te k d o la şm a ya b a şla d ı.
İlkin d e b ir kral ya şıyo rd u . K ra liye t m o ru n d a n kü rklü ka fta n ıyla h em ço k sa d e . h e m d e ço k m u h te şe m
g ö rü n e n b ir ta h ta ku ru lm u ştu .
"İşte bir kul!" diye b a ğ ırd ı kü çü k p re n sin g eld iğin i g ö rü n ce .
K ü çü k p re n s, "B e ni d a h a ö n ce hiç g ö rm e diğ i h a ld e ta n ıya b iliyo r? " d iye so rd u ke n d i ke n d in e .
K ralla r için h e r şe yin n e ka d a r b a sit o ld u ğ u n u b ilm iyord u . O nla ra g ö re b ü tü n in sa n la r kuld u .
Y a kla ş, se n i d a h a iyi g ö re yim ," d e d i kral. S o n u n d a b irisin e krallık e d e ce ğ i için g u ru rla n ıyo rd u .
K ü çü k p re n s o tu ra ca k bir ye r b u lm ak için çevre sin e ba kın d ı. A m a b ü tü n g e ze g e n kralın m u h te şe m
kü rkü yle ka plıydı. B u yü zd e n a ya kta b e kle di; yo ru ld u ğ u için d e e sn e d i.
"K ral h u zu ru n d a e sn e m e k so n d e re ce ya kışıksız bir şe yd ir," d e d i kra l. "B u n u h em e n ya sa klıyo rum ."
"E lim d e d e ğ il ki. K e n dim i tu tam ıyo rum ." d e d i kü çü k pre n s. Ç o k u ta n m ıştı. "U zu n yold a n g e liyo rum
ve hiç u yum a d ım ..."
"P e ki ö yle yse ," d e d i kral, "e sn e m e n i em re d iyo rum . Y ılla rd ır e sn e ye n b irini g ö rm e dim . E sn e m e k bir
merak konusu b e n im için. H a ydi şim di! E sn e! B u bir em ird ir."

K ü çü k p re n s, "K o rka rım , bir d a h a e sn e ye m em ..." diye m ırıld a n d ı. U ta n cın d a n kıp kırm ızıyd ı şim d i.
 K ral, "H ım m m ..." d iye b a şın ı sa lla d ı. "O h ald e sa n a e m re diyo rum , b a ze n e sn e ye ce ksin , b a ze n d e ...
Bazen de..."
B ir iki ke kele d i. K afa sı ka rışm ış g ibiydi. Ç ü n kü g e rçekte kralın d e rdi h e r n e biçim d e olu rsa o lsu n
kra llığ ın a sa yg ı g ö ste rilm e siydi. D ik b a şlılığ a hiç g elem e zd i. E n b ü yü k o to rite o yd u . A m a ço k iyi b ir
in sa n o ld u ğ u için m a n tıklı em irle r ve riyo rd u .
"B ir g e n e ra lim e, e ğ e r m a rtıya d ö n ü şm e sin i em re d e rse m ve g e n e ra l d e b u em rim e u ym a zsa b u
g e n e ra lin d e ğ il b e nim h a tam dır," diyo rd u .
K ü çü k p re n s çekingen bir sesle, "Oturabilir miyim?" diye sordu.
"O tu rm a n ı em re d iyo rum ," d e d i kra l ve h e yb e tli h a re ke tle rle kafta n ın ın u cu n u çe kti.
K ü çü k p re n sin a klın a bir şe y ta kılm ıştı. Ç o k kü çü k bir g e ze g e n d i b u . K ral kim e krallık e d iyo rd u ki?
"Efendim," d e d i, "um arım size bir so ru so ra ca ğ ın ı için b e n i b a ğ ışla rsın ız..."
K ral, "S o ru so rm a n ı em re diyo rum ," diye re k ra h a tla ttı o n u .
"E fe n dim , siz kim in kralısın ız? "
"H e r şe yin ," d e d i kral şa şıla ca k d e re ce d e içte n likle .
"H e r şe yin m i? "
Kral eliyle ke n d i g e ze g e n ini, ö te kile ri ve b ü tü n yıldızla rı g ö ste rd i.
"H e p sin in m i!" diye so rd u kü çü k p re n s.
K ral, "H e p sin in ," d iye ya n ıtla d ı.
E g em e n liği yaln ızca m u tla k d e ğil, a yn ı zam a n d a evre n se ld i d e .
"Y ıldızla r d a em irle rinize u yu yo rla r m ı? "
"T a bii ki," d e d i kral, "h iç a ksa tm a d a n h e m d e . B a ş kald ırm ala rın a a sla izin v erm em ."
B u kü çü k p re n s için in a n ılm az bir şe yd i. B ö yle bir g üç o n d a o lsa yd ı iske m le sin i ye rin d e n bile
o yn a tm a d a n g ü n b a tım ın ı g ü n d e ya ln ız kırk d ö rt ke z d eğ il, yetm iş iki ke z, yü z ke z, h a tta iki yü z ke z
izleyebilirdi.
G e rid e b ıra ktığı kü çü k g e ze g e n in i h atırlam a k o n u bira z ü zm ü ştü . K rald a n b ir d ile kte b u lu nm a k için
b ü tü n ce sa re tin i to p la d ı.
"B ir g ü n b a tım ı g ö rm e liyim ... L ü tfe n b e nim için g ü n e şe b a tm a sın ı em re d e r m isiniz?"
"G e n e ra lim e bir kele b e k gib i çiçe kte n çiçe ğ e u çm a sın ı em re d e rse m , ya d a tra jik b ir p iye s ya zm a sın ı
iste rse m , ya d a bir m a rtı o lm a sın ı em re d e rse m ve g e n e ra l d e b u em rim i ye rin e g e tirm e zse kim
su çlu d u r? " d iye kü çü k p re n se so rd u kra l. "G e n e ral m i, yo ksa ben mi?"
"S iz," d e d i kü çü k p re n s yü kse k se sle .
"D o ğ ru ," d e d i kral. "İn sa n h e rke ste n v e re bile ce kle rin i istem e li. B ir o to rite n in ka b u l g ö rm e si m a n tıklı
o lm a sın a b a ğ lıd ır. E ğ e r h a lkın ıza gidip ke n d ile rin i d e n ize a tm a la rın ı em re d e rse n iz size isya n
ed iv erirle r. B a n a g e lin ce ... E m irle rim e u yulm a sın ı istem e k b e n im h a kkım . Ç ü n kü b e n m a n tıklı em irle r
veriyorum."
"P e ki b e nim g ü n b a tım ı? " diye h atırla ttı kü çü k p re n s. S o rd u ğ u b ir so ru yu a sla u n u tm a zd ı.
"İste d iğin g ü n b a tım ı olsu n . G e re ke n em ri ve re ce ğ im . A m a b e n im yö n e tim ilkele rim e g ö re , u yg u n
ko şu lla rın olu şm a sı için d a h a b e klem eliyim ."
"Bu ne zaman olur?"
"H ım m m , h ım m m ..." d iye re k kra l kalın ciltli b ir ki- ta ba b a ktı. "E vet, a kşa m le yin tam se kize yirm i kala .
E m irle rim e n a sıl u yu ld u ğ u n u o zam a n g ö re ce ksin ."
K ü çü k p re n s e sn e d i. G ü n b a tım ı şim d ilik su ya d ü şm üştü . A yrıca sıkılm a ya d a b a şlam ıştı b ira z.
"B u ra d a ya p a ca k bir şe yim kalm a d ı," d e d i. "Y o la ko yu lm a lıyım a rtık."
"G itm e ," d e d i kra l. B irin e krallık ya pm a kta n d ola yı m u tlu olm u ştu . "G itm e, se n i b a ka n ya p a ca ğ ım !"
"N e b a ka n ı? "
"Ş e y... A d a let b a ka n ı!"
"A m a b u ra d a ya rg ıla n a ca k h iç kim se yo k ki!"
"B u n d a n em in o lam ayız," d e d i kral. "K rallığ ım ın h e r ya n ın ı d o la şm a dım h e n ü z. Ç o k ya şlıyım . A ra b a
için b u ra sı ço k kü çü k. Y ü rüm e k de beni yoruyor."
"B e n ço kta n b a ktım bile!" d e d i kü çü k p re n s. B ir ke z d a h a g e ze g e n in a rka yü zü n e b a kıp g e ldi. H iç
kim se yo ktu g e rçe kte n ...
"O h a ld e ke n d in i ya rg ıla ya ca ksın ," d e di kral. "E n zo ru d a b u d u r. K e n d ini ya rg ılam a k b a şka sın ı
ya rg ılam a ya b e n ze m e z. E ğ e r ke n d ini ya rg ılam a yı b a şa ra b ilirse n , o zam a n g e rçe k b ilg eliğ e ula şm ışsın
demektir."
"E vet," d e d i kü çü k p re n s, "am a ke n dim i h e r ye rd e ya rg ıla ya bilirim . B u n u n için b u g e ze g e n d e
kalmama gerek yok ki."
"H ım m ," d e d i kra l. "G e ze g e n im in bir ye rle rin d e ya şlı b ir fare n in va r o ld u ğ u ko n u su n d a ku şku la rım
va r. G e ce le ri se sin i d u yu yo rum . O n u ya rg ıla ya b ilirsin . Z a m a n zam a n o n a ö lüm ce za sı ve rirsin .
B ö yle ce ya şam a sı sa n a b a ğ lı o lu r. A m a o n u h e p b a ğ ışla rsın . T u tum lu d avra nm alıyız, çü n kü elim izd e
b a şka sı yok."
 "B e n kim se ye ö lüm ce za sı ve rm e k iste m iyo rum ," d ed i kü çü k p re n s. "H e m sa n ırım a rtık g itm e
za m a n ım g eld i."
"H a yır," d e di kral. G itm e ye ka ra rlı o la n kü çü k p re n s ya şlı kra lı ü zm ek istem iyo rd u .
"Y ü ce kra lım e ğ e r em irle rin e a yn e n u yu lm a sın ı istiyorlarsa," dedi, "bana akla uygun bir emir
ve rm elile r. Ö rn e ğ in b ir d a kika için d e b u ra yı te rk e tm em i em re tm elile r. Ç ü n kü sa n ırım ko şu lla r b u n u n
için u yg u n d u r."
K ral bir şe y sö ylem e d i. K ü çü k p re n s b ir a n d u ra ksa d ı. S o n ra ye rin d e n ka lktı.
"S e ni b ü yü ke lçi ya p a ca ğ ım ," d e d i kral a rka sın d a n ça b u ca k. B a kışla rın d a o to rite r bir h ava va rd ı
b u n la rı sö yle rke n .
"Ş u b ü yü kle r ço k tu h af," d e di kü çü k p re n s v e yola koyu ld u .

XI

İkin ci g e ze g e n d e ke n d in i b e ğ e n m iş b ir a d am ya şıyo rd u . "A h işte , bir h a yra n ım g eliyor!" diye

se vin çle h a ykırdı kü çü k p re n si g ö rü n ce .
K e n d ini b e ğ e nm iş bir in sa n h e rke sin ke n d isin e h a yra n o ld u ğ u n u d ü şü n ü r çü n kü .
"G ü n a yd ın ," d e di o n a kü çü k p re n s. "Ş a p ka n ız n e ilg in ç ö yle ."
"H a lkı se lam lam a k için u yg u n b ir şa p ka ," d e d i a d am . "H a yra n la rım b e n i a lkışla rke n çıka rıp o n la rı
se la m la ya ca ğ ım şa p kam la. A m a n e ya zık ki, h iç kim se g e çm iyo r b u rala rd a n ."
"A lkışlam ak m ı? " diye so rd u kü çü k p re n s. A d am ın sö yle d ikle rini a n lam am ıştı, "iki elin i b irbirin e
vu ra ca ksın ," d iye a çıkla d ı a d am . K ü çü k p re n s e lle rini birb irin e vu rd u . A d a m şa p ka sın ı çıka rıp o n u
a lça kg ö n ü llü b ir tavırla se lam la d ı. "K rald a n d a h a e ğ le n ce li," d iye d ü şü n d ü kü çü k p re n s. E lle rin i yin e
b irb irin e vu rm aya b a şla d ı. K e n d in i b e ğ e n m iş a d a m d a yin e şa p ka sıyla se la m la d ı o n u .
B e ş d a kika so n ra kü çü k p re n s b u te kd ü ze h a re ke tten sıkılm ıştı.
"Ş a p ka n ız a şa ğ ı in d irm e n iz için n e ya pm a lıyım ? " diye so rd u .
A m a ke n d in i b e ğ e n m iş a d a m o n u d u ym am ıştı. K e n d in i b e ğ e n m iş
a d a m la r övg ü sö zle ri d ışın d a b ir şe y d u ym a zla r çü n kü .
"B a n a g e rçe kte n ço k h a yra n lık d u yu yo r m u su n ? " d iye a d a m kü çü k
prense sordu.
"H a yra n lık n e dir? "
"H a yra n lık d em e k, b e n i b u g e ze g e n d e ki e n ya kışıklı, e n iyi g iyin e n , e n
ze n g in ve e n a kıllı kişi ola ra k g ö rm e k d em e ktir."
"A m a b u g e ze g e n d e sizd e n b a şka kim se yo k ki!"
"H iç fark e tm e z. S e n yin e d e h a tırım için b a n a a yn ı şe kild e h a yra n lık
duyabilirsin."
"S ize h a yra nlık d u yu yo rum ," d e d i kü çü k p re n s o m u zla rın ı silke re k,
"F a ka t b u sizin için n iye b u ka d a r ö n em li? "
K ü çü k p re n s b u n la rı sö yle yip u za kla ştı. "B ü yü kle r g e rçe kte n ço k
tu h a f," diye re k yo lculu ğ u n u sü rd ü rd ü .

XII

S o n ra ki g e ze g e n d e b ir a yya ş ya şıyo rd u . K ü çü k p re n s o ra d a ço k a z ka ld ı, am a yü re ğ i sıkın tıyla

d o lu yd u a yrılırke n .
B ir sü rü b o ş v e d olu şişe n in b u lu n d u ğ u b ir m a sa d a o tu rm a kta ola n a yya şa , "N e ya pıyo rsu n u z
b u ra d a ? " d iye so rm u ştu .
"İçiyo rum ," d em işti a yya ş a sık b ir su ra tla .
"N iye içiyo rsu n u z? " d iye kü çü k p re n s yin e so rm u ştu ,
"U n u tm a k için," diye ya n ıtlam ıştı a yya ş.
K ü çü k p re n s a d a m ın h a lin e ü züle re k, "N e yi u n u tm a k için ? " diye so rm u ştu b u ke z d e .
"U ta n cım ı," d em işti a d am b a şın ı sa lla ya ra k.
 "N için u ta n ıyo rsu n u z ki? " d iye so rm u ştu kü çü k p re n s. O n a ya rd ım e tm e k istiy ordu.
"İçtiğ im için!" d e m işti a d am . S o n ra d a yin e e ski se ssizliğ in e g öm ülüve rm işti.
K ü çü k p re n s kafa sı ka rışm ış o la ra k u za kla şm ıştı o rad a n .
"B ü yü kle r g e rçe kte n .ço k tu h af," d iye sö yle n iyo rd u gid e rke n .

XIII

D ö rd ü n cü g e ze g e n in sa h ib i bir işa d a m ıyd ı. O ka d a r m e şg u ld ü ki kü çü k p re n sin g e ld iğini g ö rm em işti

bile.
"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s o n a . "S ig a ra n ız sö n m ü ş."
"Ü ç iki d a h a b e ş e d e r. B e ş ye d i d a h a o n iki; o n iki ü ç d a h a o n b e ş; o n b e ş ye d i d a h a yirm i iki; yirm i
iki altı d a h a yirm i se kiz... S ig a ram ı ye n id e n ya ka ca k zam a n ım yo k. Y irm i a ltı b e ş d a h a o tu z b ir... V a y
ca n ın a! B ö yle ce b e ş yü z b ir m ilyo n altı yü z yirm i iki bin ye d i yü z o tu z bir etti.
"B e ş yü z m ilyo n n e ? " diye so rd u kü çü k p re n s.
 "H a ? S e n h âlâ b u ra d a m ıydın ? B e ş yü z bir m ilyo n . D u ra m am . Y a p a ca k ço k işim v a r, ço k. Ö n em li
işle rim va r b e n im . B o ş sö zle rle zam a n ö ld ü rem em . İki be ş d a h a ye d i..."
"B e ş yü z bir m ilyo n n e ? " diye so rd u kü çü k p re n s yin e. Y a n ıtın ı a lm a d a n so ru su n d a n a sla
va zg e çm e zdi.
İşa d a m ı b a şın ı kald ırd ı.
"B u g e ze g e n d e ya şa m a ya b a şla d ığ ım d a n b u ya n a g e çe n e lli d ö rt yıl için d e ya lnızca ü ç ke z
ça lışm am b ölü n d ü . İlki yirm i iki yıl ö n ce yd i. N e re le n g eld iğ ini bilm e d iğim se rse m bir ka z ko n uve rm işti
ka rşım a . Ç ıka rd ığ ı ko rku n ç se sle r h e r ye rd e n ya n kıla n ıyo rd u . T o p lam a d a tam d ö rt ya n lış ya p tırd ı b a n a .
İkin cisi, o n bir yıl ö n ce yd i. R om a tizm am tu tuve rd i. P e k jim n a stik ya p am ıyo rum . B o ş g e ze ce k zam a n ım
yo k. Ü çü n cü sü , işte o d a şim d i! N e diyo rd um ? B e ş yü z b ir m ilyo n ..."
"Milyon ne?"
İşa d a m ı bird e n b u so ru yu ya n ıtlam a d a n ra h a t b ıra kılm a ya ca ğ ını a n lam ıştı.
"Ş u kü çü k şe yle rd e n ," d e di. "H a n i g ö kyü zü n d e g ö rü rü z ya a ra d a b ir."
"Sinekler mi?"
"Y o , h a yır. P a rıld a ya n kü çü k şe yle r."
"A rıla r? "
"H a yır h a yır, tem b elle re h a ya l ku rd u ra n kü çü k altın şe yle r. B e n se b o ş h a ya lle rle zam a n ö ld ü rem em ,
ö n e m li işle rim va r b e nim ."
"H a , a n la d ım yıld ızla r."
"E vet, yıld ızla r."
"E e e ? B e ş yü z m ilyo n yıld ıza n e olm u ş p e ki? "
"B e ş yü z bir m ilyo n altı yü z yirm i iki bin ye di yü z o tu z b ir. Ö n em li bir iş ya p ıyo rum b u ra d a . S a yıla r
şa şm am a lı."
"N e olm u ş b u ka d a r yıld ıza p e ki? "
"N e m i o lm u ş? "
"Evet."
"H içb ir şe y o lm am ış. B e nim o nla r, h e p si b u ."
"Yıldızla r sizin m i? "
"Evet."
"A m a d a h a ö n ce g ö rd ü ğ ü m kra l..."
"K ralla r yö n e tirle r, sa h ip olm a zla r. İkisi ço k fa rklıd ır."
"Y ıldızla ra sa h ip o lm a n ın size n e ya ra rı va r ki? "
"N e ya ra rı m ı va r? Z e n g in o lu yo rum b ö yle ce."
"Z e n gin olm a n ın n e ya ra rı va r p e ki? "
"Z e n gin olu n ca ye n i yıld ızla r sa tın a la bilirim . Y e nile ri b u lu n u rsa ta b ii..."
K ü çü k p re n s ke n d i ke n d in e , "B u a d am ın d ü şü n ce le ri o a yya ş a d a m ın kile ri a n d ırıyo r b ira z," diye
sö yle n d i.
A m a yin e d e a klın a ta kıla nla rı so rm a d a n e d e medi.
"İn sa n n a sıl o lu r d a yıld ızla ra sa h ip çıka bilir? "
"P e ki se n ce kim in yıld ızla r? "
"B ilm em . H iç kim se n in ."
"G ö rd ü n m ü işte , b e n im , çü n kü b u n u ilk b e n a kıl e ttim ."
"Bu yeterli mi?"
"T a bii, ö rn e ğin sa h ip siz b ir elm a s b u ld u n d iyelim , o se n in d ir. S a h ip siz b ir a d a ke şfettin , se n in d ir.
A klın a d a h a ö n ce kim se n in a klın a g e lm e ye n b ir fikir g eld i, h em e n p ate n tini alırsın , se n in o lu r. İşte tıp kı
b u n u n g ib i, yıld ızla rın sa h ib i d e b e nim ; çü n kü o n la ra sa h ip çıkm a yı ilk b e n a kıl ettim ."
"Evet, d o ğ ru ," d e d i kü çü k p re n s. "P e ki n e ya p ıyo rsu n u z o n la rla ? "
"D efte re işliyo rum ," d e di işa d a m ı. "S a yıyo rum . S o n ra yin e sa yıyo rum . Ç o k zo r iş. A m a b e n tam
b ö yle ö n em li işle r için ya ra tılm ış b ir in sa n ım ."
K ü çü k p re n s h â lâ tam ta tm in olm am ıştı b u sö zlerden.
"B ir ip e k atkım olsa ," d e d i, "b o yn um a sa rıp g ö tü re b ilirim . B ir çiçe ğ im o lsa , ko p a rıp o n u d a
g ö tü re b ilirim . A m a yıld ızla rı g ö kyü zü n d e n ko p a rıp alam a zsın ız ki..."
"E vet, am a b a n ka ya ya tıra b ilirim ."
"O da ne demek?"
"Y a ni yıldızla rım ın sa yısın ı b ir kâ ğ ıd a ya za r, b u ka ğ ıd ı d a b ir çe km e ce ye ko yu p kilitle rim ."
"Hepsi bu mu?"
"Bu ye te r," d e d i işa d a m ı.
"Ç o k e ğle n ce li," d iye d ü şü n d ü kü çü k p re n s. "P e k şiirse l, am a ço k ö n e m se n e ce k b ir iş d e ğ il
gibi." Ö n e m li işle r ko n u su n d a kü çü k p re n s b ü yü kle rinkin d e n fa rklı d ü şü n ce le re sa h ip ti.
"B e nim bir çiçe ğim va r," d e d i işa d a m ın a . "H e r g ü n su yu n u v e riyo rum . H e r h afta tem izle diğ im ü ç
volka n ım va r. S ö nm ü ş o la n volka n ım ı d a tem izliyo rum b e n , n e o lu r n e olm a z d iye . O n la rın sa h ib i
o lm am çiçe ğ im in d e , vo lka n la rım ın d a bira z işin e g eliyor. A m a siz yıld ızla rın hiçbir işin e
ya ra m ıyo rsu n u z ki..."
İşa d a m ı a ğ zın ı a çtı, am a sö yle ye ce k bir şe yi yo ktu. K ü çü k p re n s o ra d a n u za kla ştı.
"Ş u b ü yü kle rin tüm ü d e ço k g a rip ," d iye sö yle n e re k yin e yola ko yuld u .

XIV

B e şin ci g e ze g e n ço k ilgin çti. E n kü çü kle riydi. Ü ze rin d e b ir so ka k fe n e ri va rd ı ve bu feneri yakan

a d a m ın sığ a ca ğ ı ka d a r ye r va rdı. K ü çü k p re n s u za yın bir kö şe sin d e , ü ze rin d e hiçb ir in sa n ın v e evin
b u lu n m a d ığı bir g e ze g e n d e fe n e r ve fe n e rcinin n e işe ya ra ya b ile ce ğin i ke stirem e di. A m a yin e d e ke n di
ke n d in e , "B elki d e ka çığ ın birid ir," d iye d ü şü n d ü . "A m a o kra l ka d a r, ke n din i b e ğ e n m iş a d a m ka d a r,
a yya ş a d a m la işa d a m ı ka d a r ka çık d e ğil. F e n e ri ya ktığ ı zam a n b ir yıldız ya d a b ir çiçe k d a h a
ka za n d ırm ış o lu yo r bize . F e n e rin i sö n d ü rd ü ğ ü za m a n d a çiçe ği ya d a yıld ızı u yku ya g ö n d e rm iş o lu yo r.
B u ço k g ü ze l b ir u ğ ra ş. V e g ü zel old u ğ u için d e ya ra rlı." G e ze g e n e va rd ığ ın d a fe n e rciyi se lam la d ı.
"G ü n a yd ın . F e n e rinizi niçin sö n d ü rd ü n ü z? "
"E m ir b ö yle," d e d i fe n e rci. "G ü n a yd ın."
"Emir mi? Ne emri?"
"F e n e rim i sö n d ü rm em g e re ktiğ ini b elirte n em ir. iyi a kşa m la r."
Y in e fe n e ri ya ktı.
"A m a n iye yin e ya ktın ız? "
"E m ir b ö yle," d e d i fe n e rci yin e .
"A nlam ıyo rum ," d e d i kü çü k p re n s.

Fenerci, "A nla ya ca k bir şe y yo k," d e d i. "E m ir em irdir. G ü n a yd ın ." V e fe n e ri sö n d ü rd ü . S o n ra d a

ü ze rin d e kırm ızı kü çü k ka re le r b u lu n a n b ir m e n dille aln ın d a b irike n te rle ri sild i.
"B e rb a t b ir m e sle k b u . E skid e n b ir a n lam ı v ard ı. S a ba h la rı sö n d ü rü p , a kşa m la rı ya kıyo rd um .
G ü n d ü zü n ka la n b ö lüm ü n ü dinle n e re k, g e ce yi d e u yu ya ra k g e çire b iliyo rd um ."
"H e rh a ld e so n ra d a n e m ir d e ğişti."
"H a yır, em ir a yn ı," d e d i fe n e rci. "S o ru n d a b u! Y ıld a n yıla g e ze g e n d a h a h ızlı d ö nm e ye b a şla d ı, am a
e m ir d e ğişm e di!"
 "Sonra?"
"S o n ra sı şu : G e ze g e n şim di ke n di çevre sin d e ki d ö n ü şü n ü b ir d a kika d a tam am lıyo r. B u yü zd e n d e
ke n d im e a yıra ca k sa n iyem bile kalm ıyo r. D a kika b a şı fe n e ri ya kıp sö n d ü rm e k zo ru n d a yım !"
"Ç o k kom ik! D em e k b u ra d a b ir g ü n ya lnızca bir d a kika sü rü yo r."
"B u n u n n e re si kom ik? " d e d i fe n e rci. "Ş u ko n u şm am ızı ya p tığ ım ız sıra d a tam b ir a y g e çti."
"B ir a y m ı? "
"E vet, bir a y. O tu z d a kika . O tu z g ü n ya n i. İyi a kşa m la r." S o n ra d a fe n e rini ya ktı yin e .
K ü çü k p re n s g ö revin e b u d e n li sa d ık o la n b u a d am ı se v diğ ini d ü şü n d ü . İske m le sin i ka yd ıra ra k
p e şin e ta kıldığ ı ke n di g ü n b a tım la rını d ü şü n d ü ; ye n i a rka d a şın a ya rd ım etm e k iste d i.
"B iliyo r m u su n u z," d e d i. "S ize d ile d iğin izd e d inle n e b ilm e niz için bir yo l g ö ste re b ilirim ..."
"Hep dinlenmek istiyorum," dedi fenerci.
B ir a d am ın h em g ö revin e sa d ık, h em d e tem b e l o lm ası o la n a ksız b ir şe y d e ğ ildi.
K ü çü k p re n s a çıklam a sın ı sü rd ü rd ü :
"B u g e ze g e n ö yle kü çü k ki, ü ç a d ım d a çevre sini d ola şırsın ız. H e p g ü n d ü z o lm a sın ı istiyo rsa n ız a ğ ır
a ğ ır yü rü rsü n ü z. B ö yle ce siz iste d iğ iniz sü re ce h e p g ü n d ü z o lu r."
"B u n u n b a n a p e k ya ra rı o lm a z," d e d i fe n e rci. "H a yatta e n sev d iğim şe y u yum a ktır."
"O zam a n ya p a bile ce ğin iz h içb ir şe y yo k," d e d i kü çük p re n s.
"T a bii, yo k. G ü n a yd ın ," d e d i fe n e rci. V e fe n e rin i sö n d ü rd ü .
K ü çü k p re n s ke n d i ke n d in e , "B u a d am ı b ü tü n ö te kile r ço k kü çüm se rd i h e rh a ld e ," diye d ü şü n d ü yin e
yo la ko yulu rke n , "K ral, ke n d in i b e ğ e n m iş a d a m , a yya ş, işa d a m ı. Y in e d e ka çık olm a ya n te k kişi o g ibi
g e liyo r b a n a . B elki d e ke n d isin d e n b a şka b ir şe yi d a h a d ü şü n d ü ğ ü için ."
S o n ra d a ü zü n tü yle için i çe ke re k, "A rka d a şım ola ra k se çe b ile ce ğ im te k kişi o . A m a g e ze g e n i ço k
kü çü k. İkim ize b ird e n ye r yo k..." diye d ü şü n d ü .
K ü çü k p re n sin ke n din e a sıl itiraf e d em e d iği şe y ü zü n tü sü n ü n d a h a ço k b ir g ü n d e 1 4 4 0 g ü n b a tım ı
izle yem e ye ce ğ in d e n ka yn a kla nm a sıyd ı!

XV

A ltın cı g e ze g e n bir ö n ce kin d e n o n ke z d a h a b ü yü ktü. C ilt cilt kita p la r ya zm a kta o la n ya şlı bir a d am
ya şıyo rd u b u ra d a .

K ü çü k p re n sin g eld iğin i g ö rü n ce , "îşte b ir g e zg in!" d iye b a ğ ırd ı.

K ü çü k p re n s m a sa ya o tu ru p b ir sü re d e rin d e rin so lud u . Ş im d id e n ço k u zu n g e lm işti yolculu ğ u .
"Nereden geliyorsun?" diye sordu adam ona.
"O kocaman kitap n e kita b ı? " d iye kü çü k p re n s so rd u . "N e ya p ıyo rsu n u z? "
"C o ğ rafya cıyım ."
 "C o ğ rafya cı n e d ir? "
"C o ğ rafya cı b ü tü n d e n izle rin , ke n tle rin, d a ğ la rın ve çö lle rin ye rini bile n b ir b ilim a d am ıd ır."
"Ç o k ilg i çe kici," d e d i kü çü k p re n s. "İşte so n u n d a g e rçe k b ir m e sle k!"
S o n ra d a çevre sin e b a kın dı. C o ğ rafya cın ın g e ze g e n i kü çü k p re n sin g ö rd ü ğ ü e n g ö rkem li v e e n
b ü yü k g e ze g e n d i.
"G e ze g e n in iz ço k g ü zel," d e d i co ğ rafya cıya. "O kya nu sla rın ız d a va r m ı? "
"B u n u sö yle yem em ," d e di co ğ rafya cı.
"Yaa!" K ü çü k p re n s h a ya l kırıklığ ın a u ğ ram ıştı. "D a ğ la rın ız, p e ki? "
"B u n u sö yle yem em ," d e di yin e co ğ rafya cı.
"P e ki ke ntle r, ırm a kla r, çö lle r? "
"B u nla rı d a sö yle yem em ," d e d i a d am .
"A m a siz co ğ rafya cısın ız!"
"P e k ta b ii," d e d i co ğ rafya cı, "A m a g e zgin d e ğ ilim . G e ze g e n im d e te k bir g e zg in yo k. K e ntle ri,
a ka rsu la rı, d a ğ la rı, d e nizle ri, o kya n u sla rı v e çölle ri g idip sa ym a k co ğ rafya cın ın işi d e ğ ild ir.
C o ğ ra fya cın ın g e zip to zm akta n d a h a ö n em li işle ri v a rdır. B u m a sa d a n a yrılam a z am a g e zg inle ri ka b u l
ede b ilir. O nla ra so ru la r so ra r, g e zi izle n im le rin i n o t alır. E ğ e r g e zg in le rd e n h e rh a n g i b irinin a n lattıkla rı
ilgin ç g elirse , h em e n o g e zg inin a hla kın ı a ra ştırır."
"O niye?"
"Ç ü n kü yala n sö yle ye n b ir g e zg in, co ğ rafya cın ın kita p la rı için fe la ket d em e ktir. Ç o k içe n bir g e zg in
de."
"O niye ? " diye so rd u kü çü k p re n s yin e .
"Ç ü n kü sa rh o ş g e zg in le r h e r şe yi çift g ö rü rle r. D ü şü n se n e , so n ra co ğ ra fya cın ın kita pla rın a bir ye rin e
iki d a ğ ya zd ırm a zla r m ı? "
"Ç o k kötü bir g e zg in o la bile ce k b irini ta n ıyo rum ," d e di kü çü k p re n s.
"O la bilir," d e di ya şlı a d am . "D a h a so n ra , e ğ e r g e zg in in a h la kı ye rin d e yse ke şfe ttiği ye rle rle ilg ili
o la ra k a ra ştırım ı ya p ılır."
"O ra ya g id e re k, d e ğ il m i? "
"H a yır, b u ço k u zu n sü re r. G e zg inin ka n ıt g e tirm e sini iste riz Ö rn e ğ in , g e zg in ye n i bir d a ğ ke şfe ttiğini
sö ylü yo rsa , o ra d a n b ü yü k ka ya la r g e tirm e sin i iste riz."
C o ğ rafya cı b ird e n h e ye ca nla ye rin d e n sıçra d ı. "S e n! S e n d e u za kla rd a n g e ldin! S e n d e bir
g e zg in sin! B a n a g e ldiğin g e ze g e n i a nla t h a ydi!"
C o ğ rafya cı b u n la rı sö yle rke n b ü yü k d efte rinin ka p a ğ ın ı ka ldırd ı v e ku rşu n ka lem inin u cu n u sivriltti.
G e zg inle r u yg u n ka n ıtla r g e tirm e d e n h içb ir şe yi m ü re kke p le ya zm ıyo rd u .
"E vet? " diye kü çü k p re n se b a ktı.
"Ş e y, ya şa d ığ ım ye r p e k ö yle ilg in ç sa yılm a z," diye an la tm a ya b a şla d ı kü çü k p re n s. "Ç o k kü çü k. Ü ç
volka n ım va r. İkisi h âlâ e tkin , b irisi sö n ü k. A m a hiç b elli o lm a z."
"B elli o lm a z," d e d i co ğ rafya cı.
"B ir d e çiçe ğ im va r."
"Ç içe kle ri ya zm ıyo ru z," d e d i co ğ rafya cı.
"N e d e n ? Ç içe ğim g e ze g e n im d e ki e n g ü ze l şe ydir!"
"Ç içe kle ri ya zm ıyo ru z," d iye yin e le d i co ğ rafya cı, "çü nkü o n la r g elip g e çici şe yle r."
"G e lip g e çici d e n e d em e k? "
"C o ğ rafya kita p la rı, kita p la r için d e e n ö n em li o la nla rıd ır. H içbir zam a n e skim e zle r. B ir d a ğ ın ye r
d e ğ iştird iği ço k e n d e rd ir. B ir o kya n u su n su la rın ın çe kilm e si d e. B iz ka lıcı şe yle ri ya za rız."
"A m a sö n m ü ş v olka nla r yin e alev p ü skü rte b iliyo rla r," d iye ka rşı çıktı kü çü k p re n s. "G elip g e çici d e
n e d e m e k şim d i? "
 "S ö nm ü ş ya d a sö n m em iş, bizim için fark e tm e z," d e d i co ğ rafya cı. "B izim için ö n em li ola n o n u n b ir
d a ğ o ld u ğ u . B u d e ğ işm e z."
"A m a g e lip g e çici d e n e d em e k? " d iye kü çü k p re n s yin e so rd u . Y a n ıtın ı a lm a d a n bir so ru n u n p e şin i
b ıra km a zd ı hiçbir zam a n.
"G e lip g e çici d em e k, h ızla yo k o lm a te hlike siyle ka rşı ka rşıya o lm a k d em e ktir."
"B e nim çiçe ğim hızla yo k olm a te h like siyle m i ka rşı ka rşıya ? "
"K e sin likle ö yle ."
"Ç içe ğ im g e lip g e çici," d e d i kü çü k p re n s ke n d i ke n din e . "K e n d ini h e r şe ye ka rşı sav u nm a k için
ya ln ızca d ö rt dike n i va r v e b e n o n u g e ze g e n im d e ya p aya ln ız b ıra ktım !"
İlk ke z pişm a nlık d u ym u ştu . A m a h e m e n ke n d ini to pla d ı.
"B u ra d a n so n ra n e re ye g itm em i ö n e rirsiniz? " diye coğ ra fya cıya so rd u .
"Dü n ya 'ya git," d e d i co ğ rafya cı. "İyi şe yle r d u yd u m o ra sı h a kkın d a ."
V e kü çü k p re n s a klı çiçe ğ in d e yola ko yuld u .

XVI

Y e d in ci g e ze g e n b ö yle ce D ü n ya o ld u.
D ü n ya ö yle sıra d a n b ir g e ze g e n d e ğ ild ir. O ra d a (ze nci kra lla rı d a a tlam a d a n ) tam 1 1 1 kra l, 7.000
co ğ ra fya cı, 9 0 0 .0 0 0 işa d a m ı, 7.5 0 0 .0 0 0 a yya ş, 3 1 1 .0 0 0 .0 0 0 ke n d in i b e ğ e n m iş in sa n ya şa r;
2.000.000.000 insan yani.
D ü n ya 'n ın b ü yü klü ğ ü h a kkın d a siz bir fikir ve rm e k için şu ka d a rın ı sö yle ye yim : E le ktriğ in
b u lu n m a sın d a n ö n ce a ltı kıta nın tüm ü n ü a ydın la tm a k için tam 4 6 2 .5 1 1 kişilik b ir fe n e rci o rd u su
işb a şın d a yd ı.
U za kta n b a kıldığ ın d a g e rçe kte n g ö rülm e ye d e ğ e rd iler. S a n ki bir o p e ra d a ki b a le rin le r g ibi d ü ze n
için d e h a re ke t e d iyo rla rdı. Ö n ce Y e ni Z e la n d a ve A vu stra lya 'd a ki fe n e rcile r fe n e rle rini ya kıyo rla r ve
so n ra u yku ya ya tıyo rla rdı. S o n ra Ç in ve S ibirya 'd a ki fe ne rcile r sa h n e ye çıkıyo rla r v e g ö revle rini ya p ıp
ye rle rin e çe kiliyo rla rd ı. O n la rı R u s v e H intli fe n e rcile r izliyo r; d a h a so n ra A frika ve A vru p a ; so n o la ra k
d a G ü n e y ve K u ze y A m e rikalı fe n e rcile r işe ko yulu yo rlard ı. B u sıra yı hiçb ir zam a n a ksa tm ıyo rla rd ı.
H a rika bir şe yd i.
Y a ln ızca iki kişin in , K u ze y K u tb u 'n d a ki v e G ü n e y K u tb u 'n d a ki b ire r fe n e rin b a şın d a d u ra n fe n e rcile rin
işi a zd ı. Y ıld a ya lnızca iki ke z iş çıkıyo rd u o n la ra .

XVII
 D o ğ ru su in sa n sö zü n u cu n u b ira z ka çırın ca iste r iste m e z g e rçe kle rd e n bira z u za kla şıyo r. F e n e rcile r
h a kkın d a a n la ttıkla rım tüm ü yle d o ğ ru d e ğildi. Ü ste lik bilm e ye nle re g e ze g e n im h a kkın d a ya n lış b ir fikir
ve rm e te hlike sin e d e d ü şü yo ru m . İn sa n la r D ü n ya 'd a ço k a z bir ye r ka p la rla r. İki m ilya r in sa n ın tüm ü n ü
a ya kta tıp kı a çık h ava to p la n tıla rın d a ki g ibi bir a ra ya top la sa n ız, h e p si h e p si a n ca k e n i b o yu o tu za r
kilom e tre ola n bir ala n a sığ a rla r. Y a n i tüm in sa n lığ ı p a sifikte ki kü çü k bir a d a ya sığ d ıra bilirsiniz.
T a bii, b ü yü kle r b u n u sö yle d iğin izd e in a nm a zla r. Ç o k d a h a g e n iş b ir ye r ka pla d ıkla rın ı sa n ırla r.
B a o b a p a ğ a çla rı gib i ö n e m se rle r ke n d ile rini. A ynı h e sa b ı ke n d ile rin in d e ya pm a la rın ı ö n e rm elisiniz.
R a ka m la rı ço k sev dikle ri için b u n d a n h o şla n a ca kla rd ır. A m a siz b u n u n için zam a n h a rcam a yın .
G e re ksiz. B a n a g üv e n diğ inizi biliyo rum .
K ü çü k p re n s D ü n ya 'ya g e ldiğ in d e hiç kim se yi g ö rem e m e sin e ço k şa şırd ı. Y a n lış. g e ze g e n e g e ldiğ ini
d ü şü n ü yo rd u ki, kum u n ü ze rin d e altın gib i p a rıld a ya n a yışığ ı re n g in d e ki yıla n ı g ö rd ü .
"İyi a kşa m la r," d e d i n a zikçe.
"İyi a kşa m la r," d e d i yıla n .
"B u g eld iğim g e ze g e n in a d ı n e ? " diye so rd u kü çü k p re n s.
"D ü n ya ," d iye ya n ıtla d ı yıla n . "B u ra sı d a A frika."
"Y a! D em e k D ü n ya 'd a hiç in sa n ya şa m ıyo r? "
"B u ra sı çöl. Ç ö ld e in sa n o lm a z. D ü n ya ço k b ü yü ktü r," d e d i yıla n . K ü çü k p re n s b ir ta şın ü stü n e
o tu rd u , b a kışla rını g ö kyü zü n e çevird i.
"A ca b a ," d iye sö ze b a şla d ı. "G ü n ü n b irin d e h e p im iz ke n d i yıld ızım ızı b u lalım d iye m i h e p si b ö yle
b irb irin d e n u za k. Ö rn e ğin , şu b e n im g e ze g e n . T am ü stü m ü zd e , am a n e ka d a r u za k!"
"Ç o k g ü zel," d e d i yıla n . "S e n i b u rala ra g e tire n n e d ir?"
"B ir çiçe kle so ru n la rım va rdı," d e d i kü çü k p re n s.
"Y a!" d e d i yıla n .
İkisi d e su stu la r. S o n u n d a kü çü k p re n s, "İn sa n la r n e re d e ? " d iye sö ze b a şla d ı. "Ç öld e in sa n ço k
ya ln ız h isse d iyo r ke n d in i..."
"İn sa n la rın a ra sın d a d a yaln ızd ır in sa n ," d e d i yıla n .
K ü çü k p re n s u zu n u zu n o n a b a ktı.
"S e n kom ik b ir h a yva n sın ," d e d i. "P a rm a ğ ım ka d a r ka lınlığ ın..."
"A m a b ir kralın p a rm a ğın d a n b ile d a h a g ü çlü yüm ," de d i yıla n .
K ü çü k p re n s g ü lü m se d i.

"P e k g ü çlü d e ğilsin. A ya kla rın b ile yo k. Y ü rü yem iyo rsu n ."
"S e ni g em ile rin g ö tü re bile ce ğ in d e n d a h a u za kla ra g ötü re b ilirim iste rse n ," d e d i yıla n .
K ü çü k p re n sin a ya k b ile ğ in e sa rıld ı, a ltın bir b ile zik gib i.
"K im e d o ku n u rsa m , o n u g e ldiğ i d ü n ya ya g e ri g ö n d e ririm ," d e d i yin e . "A m a se n m a su m v e içte n bir
ço cu ksu n . B ir yıld ızd a n g e liyo rsu n ..."
 K ü çü k p re n s b ir şe y sö yle m e di.
"S e nin için ü zü lü yo rum . B u g ra n itte n ya p ılm ış D ü n ya 'd a n e ka d a r g ü çsü zsü n ," d e d i yıla n . "S a n a
ya rd ım e d e b ilirim . E ğ e r bir g ü n ke n di g e ze g e n in i ço k özle rse n , b e n ..."
"O o , se n i a nlıyo rum ," d e di kü çü k p re n s. "A m a niçin he p b ilm e ce gib i ko n u şu yo rsu n ? "
"H e p sin i çö ze rim b e n ," d e d i yıla n .
İkisi d e su stu la r so n ra .

XVIII

K ü çü k p re n s çö lü g e çe rke n ya lnızca te k bir çiçe ğ e rastla d ı. Ü ç ta ç ya p ra klı ö n em siz bir çiçe kti b u .
"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s.
"G ü n a yd ın ," d e di çiçe k.
K ü çü k p re n s, "İn sa n la r n e re d e ? " d iye n a zikçe so rd u .
Ç içe k bir ke z b ir ke rva n ın g e çtiğini g ö rm ü ştü .
"İn sa n la r m ı? " d e di. "S a n ırım o nla rd a n a ltı ya d a ye d i ta n e va r. B irka ç yıl ö n ce g ö rm ü ştüm . A m a
n e re d e o ld u kla rın ı kim se b ilem e z. R ü zg â r sü rü klü yo r on la rı. K ö kle ri yo k, b u yü zd e n d e ya şa m o n la r
için g ü ç."
"H o şça ka l," d e d i kü çü k p re n s.
"H o şça ka l," d e d i çiçe k.

XIX

Daha sonra kü çü k p re n s yü kse k b ir d a ğ a tırm a n d ı. K e n d i vo lka n la rın d a n b a şka d a ğ g ö rm em işti;

o n la r d a yaln ızca dizle rin e ka d a r g e liyo rd u . S ö nm ü ş o lan v olka n ını ta b u re ola ra k kulla n ıyo rd u . K e n d i
ke n d in e , "B u ka d a r yü kse k b ir d a ğ ın te p e sin d e n h e rh a ld e b ü tü n g e ze g e n i, b ü tü n in sa n la rı g ö rü rüm ..."
dedi.
A m a u çla rı iğ n e g ibi sip sivri ka ya la rd a n b a şka b ir şe y g ö re m e di. "G ü n a yd ın ," d e d i n a zikçe.
"G ü n a yd ın ... G ü n a yd ın ... G ü n a yd ın ..." d e d i ya n kı.
"K im sin ? " d e di kü çü k p re n s.
"Kimsin... Kimsin... Kimsin?..." de d i ya n kı.
"A rka d a şım olu r m u su n u z? Y a ln ızım ..." d e d i kü çü k p re n s.
"Y aln ızım ... Y a lnızım ... Y aln ızım ..." d e d i ya n kı.
"N e tu h a f b ir g e ze g e n!" diye d ü şü n d ü kü çü k p re n s. "K u p ku ru v e sip sivri; ü rkütü cü ve se rt.
İn sa n la rın d a d a h a ya l g ü cü yo k. N e sö yle rse n iz a ynısın ı yin e liyo rla r. B e n im g e ze g e n im d e bir çiçe ğim
va rd ı. Ö n ce o sö ze b a şla rd ı..."
XX

K ü çü k p re n s kum la rın , ka ya la rın ve ka rla rın için d e n ya p tığ ı u zu n yolculu ğ u n so n u n d a b ir yo la ula ştı.
B ü tü n yo lla r in sa n la rın ya şa d ığ ı ye rle re gid e rd i.
"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s.
A çm ış g ü lle rle d o lu bir b a h çe n in ö n ü n d e yd i. "G ü n a yd ın ," d e d i g ü lle r.

K ü çü k p re n s o n la ra b a ktı u zu n u zu n ; ke n d i çiçe ğ in e b e n ziyo rla rd ı.

"K im siniz? " diye so rd u şa şkın lıkla .
"B iz g ülle riz," d e d i g ülle r.
B ird e n kü çü k p re n sin içi ü zü n tü yle d old u . Ç içe ğ i o n a ev re n d e b a şka b ir e şi b e n ze ri b ulu nm a d ığ ın ı
sö yle m işti. O ysa işte b u ra d a , te k b ir b a h çe d e b e ş b in tan e b ird e n va rd ı!
"G ö rse yd i n e ço k ü zülü rd ü ," d e d i ke n di ke n d in e.
"H em e n ö ksü rm e ye b a şla r, ala y e dilm e sin d iye ö lü yorm u ş g ibi ya p a rd ı. V e b e n im d e o n u ya şa m a
d ö n d ü rm e k için çırp ınm am ı b e kle rd i. E ğ e r ö yle ya pm a zsa m g e rçe kte n ölm e ye bıra kırdı ke n d ini..."
K ü çü k p re n s d ü şü n ce le re d a lm ıştı:
"E şi b e n ze ri b ulu nm a ya n b ir çiçe ğ e sa h ip o ld u ğ um için ço k ze n g in old u ğ u m u d ü şü n ü yo rd u m .
Y a ln ızca sıra d a n b ir g ülm ü ş. S ıra d a n b ir g ül ve d izim e ka d a r g e le n ü ç volka n . B irisi b e lki d e a rtık
tüm d e n sö n d ü ... H iç d e b ü yü k bir p re n s d e ğ ilim b e n ...
K ü çü k p re n s çim e n le re u za n d ı ve a ğla d ı.

XXI

İşte tilki o zam a n o rta ya çıktı.

"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n se .
"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s n a zikçe , am a kim se yi g ö re m em işti.
"B u rd a yım ," d e d i tilki. "E lm a a ğ a cın ın altın d a ."
"K im siniz" d e di kü çü k p re n s. S o n ra d a , "Ç o k g ü ze l g ö rü n ü yo rsu n u z," d iye e kle di.
"Tilkiyim ben," dedi tilki.
"B e nim le o yn a r m ısın ? " d e d i kü çü k p re n s. "Ç o k m utsu zu m ."
"H a yır," d e di tilki. "O yn a yam am ; evcil d e ğ ilim b e n ."
"Ö yle m i? B a ğ ışla b e ni," d e d i kü çü k p re n s. A m a bir sü re d ü şü n d ü kte n so n ra , "Evcil ne demek?"
diye sordu.
"S e n b u ralı d e ğilsin," d e d i tilki. "N e a rıyo rsu n b u ra la rd a ? "
"İn sa n la rı a rıyo rum ," d e d i kü çü k p re n s. "E vcil n e d em e k? "

"İn sa n la rı m ı a rıyo rsu n ? S ila h la rı va r ve avlıyo rla r. Ç o k ca n sıkıcı. A yrıca tavu k ye tiştiriyo rla r. T e k
ko n u la rı b u n la r. T avu k m u a rıyo rsu n ? "
"H a yır," d e di kü çü k p re n s. "A rka d a ş a rıyo rum . E vcil n e d e m e k? "
"Genellikle ihm al e dile n b ir iş," d e d i tilki. "B a ğla r ku rm a k a n lam ın a g e liyo r."
"B a ğla r ku rm a k m ı?"
T ilki, "Y a n i," d e di, "ö rn e ğ in se n b e n im için h âlâ yü z b in ö te ki ço cu k gib i h e rh a n g i b ir ço cu ksu n .
B e n im için g e re kli d e d e ğ ilsin . S e n in için d e a ynı şe y. B e n d e se n in için yü z b in öte ki tilkid e n h iç fa rkı
o lm a ya n h e rh a n g i bir tilkiyim . A m a b e n i evcille ştirirse n , b irb irim iz için g e re kli olu ru z o zam a n . B e n im
için se n d ü n ya d a ki h e rke ste n fa rklı birisi olu rsu n . B e n d e se n in için e şsiz b e n ze rsiz o lu rum ..."
K ü çü k p re n s, "A nlıyo rum g a lib a ," d e d i. "B ir çiçe k va r... G a lib a o b e n i evcille ştird i..."
"O la bilir," d e di tilki, "d ü n ya d a b ö yle şe yle r h e p o lu r."
"A m a h a yır, o D ü n ya 'd a d e ğ il," d e d i kü çü k p re n s. T ilki şa şırm ıştı. M e ra kla ,
"B a şka b ir g e ze g e n d e m i? " diye sordu. "Evet."
"O ra d a avcıla r va r m ı? " "Y o k."
"A m a n n e h o ş! P e ki tavu kla r? " "H a yır, tavu kla r d a yo k."
"H içb ir şe y m ü kem m el olam ıyo r," d iye re k içini çe kti tilki.
B ird e n a klın a bir fikir g e ldi.
"B e nim ya şam ım ço k te kd ü ze ," diye a nla tm a ya b a şla d ı. "B e n tavu k avlıyo rum , in sa n la r d a b e ni.
B ü tü n tavu kla r birb irin e b e n ziyo r, b ü tü n in sa n la r d a ... B u yü zd e n ço k sıkılıyo rum . A m a b e n i
ev cille ştirirse n ya şa m ım a g ü n e ş d o ğ m u ş g ib i o la ca k. D u yd u ğ u m bir a ya k se sin in ö te kile rd e n fa rklı
o ld u ğ u n u b ile ce ğim . Ö te ki a ya k se sle ri b e n i kö şe b u ca k ka çırırke n , se n in kile r tıp kı b ir m ü zik se si g ibi
b e n i ça ğ ıra ca k, sığ ın a ğ ım d a n çıka ra ca k. H em b a k, şu b u ğ d a y ta rla la rın ı g ö rü yo r m u su n ? B e n e km e k
ye m em . B u ğ d a y b e nim hiçbir işim e ya ram a z B u ğ d a y tarla la rın ın d a hiçbir a nlam ı yo ktu r b e n im için. B u
d a ço k ü zü cü . A m a se n in sa çla rın a ltın sa rısı. B e ni evcille ştird iğini bir d ü şü n! B u ğ d a y d a a ltın sa rısı.
B u ğ d a y b a n a h e p se n i h a tırla ta ca k. V e b e n b u ğ d a y ta rla la rın d a e se n rü zg â rın se sin i d e sev e ce ğ im ..."
Tilki uzun bir sü re kü çü k p re n se b a ktı. S o n ra d a , "L ü tfe n... E vcille ştir b e ni!" d e d i.
"Ç o k iste rim ," d e d i kü çü k p re n s, "am a b u ra d a ço k ka lam a ya ca ğ ım . B ulm am g e re ke n ye n i d o stla r ve
a n lam am g e re ke n ço k şe y v a r."
"İn sa n a n ca k evcille ştirirse a n la r," d e d i tilki. "İn sa n la rın a rtık a n lam aya zam a nla rı yo k. D ü kkâ nla rd a n
h e r iste d ikle rin i sa tın a lıyo rla r. A m a d o stlu k sa tıla n bir dü kkâ n o lm a d ığ ı için
d o stla rı yo k a rtık. E ğ e r d o st istiyo rsa n b e n i evcille ştir."
"S e ni evcille ştirm e k için n e ya pm a lıyım ? " d iye so rd u kü çü k p rens.
"Ç o k sa b ırlı olm alısın ," d e d i tilki. "Ö n ce ka rşım a , şö yle u za ğ a çim e nle rin ü stü n e o tu ra ca ksın .
G ö züm ü n u cu yla sa n a b a ka ca ğ ım , am a bir şe y sö ylem e ye ce ksin . S ö zle r ya nlış a n lam ala rın
ka yn a ğ ıd ır. H e r g ü n b ira z d a h a ya kın ım a o tu ra ca ksın ..."
Ertesi g ü n kü çü k p re n s yin e g eld i.

"A ynı sa a tte g e lm e n d a h a iyi o lu r," d e d i tilki. "Ö rn e ğin se n ö ğ le d e n so n ra d ö rtte g e le ce kse n , b e n
sa a t ü çte m u tlu o lm a ya b a şla rım . M utlulu ğ um h e r d a kika a rta r. S a a t d ö rtte a rtık sevin çte n ve m era kta n
d e li g ibi olu rum . N e ka d a r m utlu o ld u ğ um u g ö rm ü ş o lu rsu n . A m a h e rh a n g i b ir zam a n d a g e lirse n
yü re ğ im sa a t ka çta se n in için ça rp a ca ğ ın ı bilem e z. İn sa n ın b e lli a lışka n lıkla rı o lm alı..."
"A lışka n lıkla r m ı?"
"E vet. B u n la r ço ğ u n lu kla ihm al e d ilir," d e d i tilki.
"A lışka n lıkla r b ir g ü n ü ö te ki g ü n le rd e n , b ir sa a ti ö te ki
sa a tle rd e n fa rklı kıla n şe yle rdir. Ö rn e ğ in b e n im avcıla rım ın bir
a lışka n lığ ı va rd ır. H e r p e rşe m b e kö yü n kızla rıyla d a n sa
g id e rle r. B u n e d e n le p e rşe m b e le ri b e n im için g ü ze l g ü n le rd ir.
Ü zü m b a ğ la rın a ka d a r so ku la b ilirim o g ü n le r. A m a avcıla r
d a n sa h e rh a n g i b ir g ü n ü n h e rh a n g i bir sa a tin d e gid iyo r
o lsa la rd ı hiç ta tilim o lm azd ı."
B ö yle ce kü çü k p re n s tilkiyi evcille ştird i. A yrılm a zam a n ı
g e ld iğin d e tilki, "A ğ la ya ca ğ ım ," d e d i.
"B e nim b u n d a b ir su çu m yo k," d e d i kü çü k p re n s. "S en i
ü zm e k istem em iştim , am a evcille ştirilm e yi se n iste d in ..."
"E vet, o ra sı ö yle ," d e d i tilki.
"A m a a ğ la ya ca ğ ın ı sö ylü yo rsu n ."
"E vet, ö yle ," d e d i tilki.
"O h a ld e evcille ştirilm e k se n in için p e k iyi olm a d ı!"
"Ç o k iyi old u!" d e d i tilki. "B u ğ d a yla rın re n gin i d ü şü n ."
S o n ra d a , "G idip g ü lle re b a k şim d i," diye e kle d i. "K e n d i g ü lü n ü n e şi b e n ze ri olm a d ığ ını g ö re ce ksin .
Sonra da g e l ve d ala şa lım . S a n a a rm a ğ a n o la ra k b ir sır ve re ce ğim ."
K ü çü k p re n s g idip g ü lle re b a ktı.
"S iz b e nim g ülüm e b e n zem iyo rsu n u z," d e d i. "H a tta hiçb ir şe ysin iz şu a n d a . Ç ü n kü n e bir kim se sizi
ev cille ştird i, n e d e siz b ir kim se yi. İlk g ö rd ü ğ ü m zam a n ki tilkim g ibisin iz. O zam a n yü z bin b a şka
tilkid e n h e rh a n g i biriyd i. A m a şim di d o stu m o ld u ve b e n im için e şi b e n ze ri yo k."
G ülle r ço k u ta nm ışla rd ı.
"Ç o k g ü zelsin iz, am a b o şsu n u z b e n im için," diye sü rd ü rd ü sö zle rin i kü çü k p re n s. "İn sa n sizin için
ö lem e z. D o ğ ru , g e lip g e çe n biri için b e n im çiçe ğ im in sizd e n h içb ir fa rkı yo k. A m a o b e n im için
yü zle rce n izd e n d a h a ö n e m li; çü n kü su la d ığ ım , cam b ir fa n u su n a ltın a ko yd u ğ u m , ö n ü n e sip e rlik
ye rle ştirdiğ im çiçe k o . Ç ü n kü tırtılla rı b e n o n u n için öld ü rd ü m . (B irka ç ta n e sin i b ıra ktık, so n ra d a n
ke le b e k o ld ula r.) Ç ü n kü ya kın d ığı, ya d a övü n d ü ğ ü , ya d a h içb ir şe y sö ylem e d iği zam a nla rd a
d in le diğ im çiçe ğ im o b e nim . Ç ü n kü o b e n im çiçe ğ im ."
T ilkin in ya n ın a d ö n d ü so n ra .
"H o şça ka l," d e d i.
"H o şça ka l," d e d i tilki. "İşte sa n a b ir sır, ço k b a sit b ir şe y: İn sa n ya ln ız yü re ğiyle d o ğ ru yu g ö re b ilir.
A sıl g ö rü lm e si g e re ke n i g ö zle r g ö rem e z."
"A sıl g ö rü lm e si g e re ke n i g ö zle r g ö rem e z," diye yin ele d i kü çü k p re n s; u n u tm am alıyd ı b u n u .
"G ü lü n ü se n in için ö n em li kıla n , o n u n için h a rcam ış old u ğ u n zam a n d ır."
"O n u n için h a rcam ış o ld u ğ um zam a n ..." diye yin e le di kü çü k p re n s. U n u tm am alıydı b u n u .
"İn sa n la r u n u ttula r b u n u ," d e d i tilki. "A m a se n u n u tm a m alısın . E vcille ştirdiğim iz şe yd e n so ru m lu
o lu ru z. S e n g ü lü n d e n so ru m lu su n ..."
"B e n g ülüm d e n so ru m lu yum ," d iye yin e le di kü çü k p re n s. B u n u d a u n u tm am alıydı.

XXII

"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s.
"G ü n a yd ın ," d e di d em iryolu m a ka sçısı.
"B u ra d a n e ya p ıyo rsu n u z? " d iye so rd u kü çü k p re n s.
"Binlerce yolcunun gitmek iste d ikle ri yö n e gitm ele rin i sa ğ lıyo rum ," d e d i m a ka sçı. "T re n le rin kim ini
sa ğ a , kim ini so la g ö n d e riyo rum ."
G ö k g ü rlem e sini a n d ıra n bir se sle g e çe n ışıklı bir e ksp re s tre n i m a ka sçın ın kulü b e sin i sa rstı.
"N e ka d a r d a hızlı gidiyo rla r? " d e d i kü çü k p re n s. "N eyin p e şin d e le r? "
"B u n u o tre n in m a kin isti b ile bilem e z," d e d i m a ka sçı.
Y in e p ırıl p ırıl ışıklı bir e ksp re s, b u ke z te rs yö n e h ızla g e çti.
"B u ka d a r ça b u k m u d ö n ü yo rla r? " diye so rd u kü çü k p re n s.
"Y o yo , b u b a şka ," d e d i m a ka sçı. "B u bir tü r d e ğ işim ."
"B ulu n d u kla rı ye rd e m utlu d e ğ ille r m i? " diye so rd u kü çü k p re n s.
"K im se b u lu n d u ğ u ye rd e m u tlu d e ğ ildir," d e d i m a ka sçı.
Ü çü n cü b ir tre n in , g ö k g ü rü ltü sü n ü a n d ıra n b ir se sle g e ld iğin i d u yd u la r.
"D a h a ö n ce g e çe n le ri m i kova lıyo rla r? " diye so rd u kü çü k p re n s yin e .
"H iç kim se yi kova lam ıyo rla r," d e d i m a ka sçı. "U yku d a la r şim di. U yku d a d e ğ ille rse b ile e sn iyo rla rd ır.
Y a ln ızca ço cu kla r b u ru n la rın ı cam a d a yam ışla rd ır."
"Y aln ızca ço cu kla r n e yin p e şin d e o ld u kla rın ı biliyo rlar," d e d i kü çü k p re n s. "P a çavra d a n b ir b e b e kle
sa a tle rce o yn a rla r ve o b e b e k ço k ö n em li olu r o nla r için v e e ğ e r b irisi o n u e lle rin d e n a lm a ya ka lka rsa
a ğ la rla r..."
"Ş a n slıla r" d e di m a ka sçı.

XXIII

"G ü n a yd ın ," d e di kü çü k p re n s.
"G ü n a yd ın ," d e di tü cca r.
S u su zlu k g id e rici h a p la r sa ta n bir tü cca rd ı b u . H afta d a ya ln ızca b ir h a p yu tu yo rd u n u z ve hiç
su sa m ıyo rd u n u z.
"B u nla rı n e d e n sa tıyo rsu n u z? " d iye so rd u kü çü k p ren s.
"Ç ü n kü ço k zam a n ka za n d ırıyo r," d e d i tü cca r. "U zm a n la r h e sa p la m ışla r. B u h a p la rla h afta d a elli ü ç
d a kika ka za n ılıyo r."
"P e ki n e ya p a ca ğ ım o elli ü ç d a kika d a ? "
"Ne istersen..."
"B a n a so ra rsa n ız," d e d i kü çü k p re n s, "d ile d iğim i ya p a ca ğ ım b ir elli ü ç d a kikam va rsa , bir su
ka yn a ğ ın a d o ğ ru g ö n lü m ce yü rüm e yi se çe rim ."
XXIV

Ç ö ld e ka za ya u ğ ra d ığ ım d a n b u ya n a se kiz g ü n g e çm işti. T ü cca rın ö ykü sü n ü n so n u n u d in le rke n so n

yu d u m su yum u içiyo rd um .
"E vet," d e d im kü çü k p re n se . "A nla ttıkla rın ço k h o ş a m a b e n h â lâ u ça ğ ım ı o n a ram a d ım ; içe ce k b ir
şe yim d e ka lm a d ı. D o ğ ru su b e n d e g ö n lü m ce bir su ka yn a ğ ın a yü rü m e yi iste rd im !"
"Dostum olan tilki..."
"S evgili kü çü k a d am ım . B u işle tilkin in b ir ilgisi yo k!"
"Neden?"
"Ç ü n kü su su zlu kta n ö lm e k ü ze re yim d e o n d a n ..."
S ö yle d iğim i a nla yam ıyo rd u . "D o st e d inm iş o lm a k iyi b ir şe yd ir," d e d i ya n ıt o la ra k, "ölm e k ü ze re olsa
b ile in sa n . Ö rn e ğ in b e n bir tilki ile d o st o ld u ğ um için çok m u tlu yum ..."
"D u rum u a nla yam ıyo r," diye d ü şü n d ü m . "H iç su sa m ıyo r, hiç a cıkm ıyo r ki. B ira z g ü n e ş ye tiyo r o n a ..."
A m a dim dik b a n a b a ka ra k d ü şü n d ü kle rim i ya n ıtla d ı:
"B e n d e su sa d ım . H a yd i b ir ku yu a ra yalım ..."
B e zg inlikle elim i sa lla d ım . K o sko ca çö ld e ra sg e le kuyu a ram a k sa çm a ydı. Y in e d e yü rüm e ye
b a şla d ım .
B irka ç sa a t ko n u şm a d a n yü rü d ü k. G e ce old u ve yıld ızla r çıktı. S u su zlu k bira z b a şım ı d ö n d ü rü yo rd u ;
rü ya d a ym ışım g ibi b a ktım yıld ızla ra. B ird e n kü çü k p re n sin so n sö yle d iğ i çınla d ı kafam ın için d e .
"D em e k se n d e su sa d ın ? " d e d im .
S o rum u ya nıtlam a d ı, ya lnızca , "S u yü re k için d e iyid ir..." d e d i.
B ir şe y a n lam am ıştım , am a su stu m . O n u so rg u ya çe km e nin bir işe ya ram a ya ca ğ ın ı biliyo rd um .
Y o ru lm u ştu . O tu rd u . B e n d e ya n ın a o tu rd um . B ir sü re se ssizlikte n so n ra yin e ko n u ştu :
"B u rala rd a n g ö rü lm e ye n bir çiçe k sa ye sin d e yıld ızla r g ü ze l."
"E vet, g ü zel," d iye ya n ıtla d ım . S o n ra d a ö n üm ü zd e uza n a n , a y ışığ ın ın a yd ın lattığı kum te p ele rin e
çevirdim b a şım ı.
"Ç ö l g ü ze l," diye e kle d i kü çü k p re n s.
D o ğ ru yd u . Ç ö lü h e r zam a n sev e rdim . İn sa n çö ld e b ir kum te p e sin e o tu rd u ğ u n d a h içb ir şe y g ö rm e z,
h içb ir şe y d u ym a z. A m a yin e d e o se ssizliğin için d e b ir şe yle r so lu k a lıp ve riyo r, b ir şe yle r p a rıld ıyo r
gibidir...
"Ç ö lü g ü ze l ya p a n ," d e d i kü çü k p re n s, "bir ye rle rd e bir ku yu yu g izliyo r o lm a sı..."
Ş a şkın lıkla b a ktım . K um la rd a n ya yıla n g izem li ışığ ın n e d e n in i a n lam ıştım b ird e n . Ç o cu kke n
ya şa d ığ ım ız e ski evin altın d a b ir h a zin e n in g öm ü lü old uğ u n u sö yle m işle rd i bize . D o ğ ru su kim se tam
o la ra k n e re d e o ld u ğ u n u b ilm iyo rd u , h a tta b elki kim se a ra m am ıştı bile. A m a o evin b ü yü sü yd ü o . E vim
yü re ğ im in d e rinlikle rin d e bir sır sa klıyo rd u ...
"D o ğ ru ," d e d im kü çü k p re n se . "E v, yıldızla r, çöl... O nla rı g ü ze l ya p a n g ö zle g ö rü lm e ye n b ir şe yle r!"
"T ilkim le a yn ı fikird e olm a n a sevin d im ," d e d i kü çü k pre n s.
K ü çü k p re n s u yku ya d a la rke n o n u ku ca ğ ım a alıp yin e yo la ko yuld um . Ç o k e tkile nm iştim ; d u yg u la rım
ka rm a ka rışık olm u ştu . Ç o k n a rin bir h a zin e ta şıyo r gib iyd im . H a tta, sa n ki d ü n ya d a o n d a n d a h a n a rin
b ir şe y yo ktu. A y ışığ ın ın a yd ın lattığ ı so lu k aln ın a , yum u lu g ö zle rin e , rü zg â rın u çu ştu rd u ğ u sa çın a
b a ktım v e şö yle sö yle d im ke n d i ke n d im e:
"Ş u a n d a g ö rd ü ğ üm yaln ızca b ir ka b u k. A sıl ö n em li ola n ise g ö zle g ö rü lm ü yo r..."
D u d a kla rı b e lli b elirsiz bir g ü lüm sem e yle a ra la nırke n ke n d i ke n d im e şu n la rı sö ylü yo rd um :
"Kü çü k p re n sin b e n i e n ço k e tkile ye n ya n ı u yku d a yke n b ile çiçe ğ in e , tüm va rlığ ın ı b ir lam b a n ın ışığ ı
g ib i a yd ın lata n b ir g ü lü n h a yalin e o la n b a ğlılığ ı..." Ş im di o n u d a h a d a n a rin hisse d iyo rd u m . O n u
ko ru m a k, sa kınm a k istiyo rd u m ; sa n ki h afif bir e sin tinin sö n d ü rüv cre ce ğ i b ir kü çü cü k alevdi...
G ü n d o ğ a rke n ku yu yu b u ld um .
XXV

"İn sa n la r," d e d i kü çü k p re n s, "n e yin p e şin d e o ld u kla rın ı bilm e d e n e ksp re s tre n le re b in ip o ra d a n
o ra ya te la şla gid ip g e liyo rla r..."
Ve ekledi:
"B o şu n a b ir u ğ ra ş..."
Buld u ğ um u z ku yu B ü yü k S a h ra 'n ın ku yula rın a b e n zem iyo rd u . S a h ra 'n ın ku yula rı kum d a bir d eliktir
ya ln ızca. B u ku yu kö y ku yu su g ib iydi. A m a çevre d e kö y filâ n yo ktu . R ü ya g ö rü yo rum sa n d ım ...
"Ç o k g a rip ," d e d im kü çü k p re n se . "Ç ıkrık, kova , ip ... H e r şe y ku lla n ılm aya h a zır."
G üld ü , ipi ya kala yıp çıkrığ ı d ö n d ü rd ü . Ç ıkrık rü zg a rın u zu n b ir sü re için u n u ttu ğ u e ski b ir ye l
d e ğ irm e n i gibi in le di.
"D u yu yo r m u su n ? " d e d i kü çü k p re n s. "K u yu yu u ya n dırd ık, şa rkı sö ylü yo r..."
K e n d ini yo rm a sın a g ö n lüm ra zı g e lm e di.
"B a n a b ıra k," d e dim . "S a n a a ğ ır g e lir."
K ova yı çe kip ku yu n u n kıyısın a ko yd um . Y o rg u n , am a su yu çıka rd ığ ım d a n d ola yı d a m u tlu yd um .
Ç ıkrığ ın se si ku la kla rım d a yd ı. H âlâ çalka la n a n su d a g ü n e şin ışığ ı o yn a şıyo rd u .
"İşte b u su ya su sa d ım ," d e di kü çü k p re n s. "İçm e k istiyo ru m , bira z ve rir m isin b a n a ? "
N e iste d iğ ini a nlam ıştım . K ov ayı d u d a kla rın a e ğ d im . İçe rke n g ö zle rini ka p am ıştı. T a tlı b ir şö le n d i b u .
S ıra d a n b ir su su zlu k g id e rm e k olm a d ığ ı ke sin d i. Y ıldızla rın a ltın d a ki yolcu lu ğ u n , çıkrığ ın se sinin ve
ko lla rım d a ki yo rg u nlu ğ u n d a p a yı va rd ı b u tatlılıkta . Y ü re ğ e iyi g e le n bir ya n ı va rdı, a rm a ğ a n g ibi.
Ç o cu klu ğ u m d a ki N o el a ğ a cı g ibi, h e p b irlikte sö yle d iğim iz ye n i yıl şa rkıla rı, g üle n yü zle rin yum u şa klığ ı
d a a ld ığ ım a rm a ğ a n la rı b ö yle ısıtırd ı.

"Y a şa d ığ ın ye rd e ki in sa n la r," d e d i kü çü k p re n s, "bir b a h çe d e b e ş b in g ü l ye tiştiriyo rla r, am a a sıl

a ra d ıkla rını b u lam ıyo rla r yin e d e ."
"B ulam ıyo rla r," diye ya n ıtla d ım .
"V e a ra d ıkla rın ı te k bir g üld e , ya d a b ira zcık su d a b u la b ilirle r."
"D o ğ ru ," d e d im .
K ü çü k p re n s e kle di:
"A m a g ö zle r kö r. Y ü re ğ iyle b a km alı in sa n ..."
S u yu içtim . F e ra h bir so lu k ald ım . G ü n d o ğ a rke n kum b a l re n g in d e d ir. V e bu bal rengi de beni mutlu
e d iyo rd u . Ö yle yse içim d e ki b u ke d e r n e d e n d i?
"S ö zü n ü tutm alısın ," d e d i kü çü k p re n s h a fifçe, ya n ım a o tu ru rke n .
"N e sö zü ? "
"C a n ım , şu ko yu n u m için a ğ ızlık... Ç içe ğ im d e n so ru m lu yum , biliyo rsu n ..."
C e b im d e n çizim le rim i çıka rd ım . K ü çü k p re n s yin e h ep sin e b a ktı ve g üld ü .
"B a o b a p la rın... L a h a n a ya b e n ziyo rla r."
"Ö yle m i? "
B e n d e n e ka d a r övü n ü yo rd um b a o b a p la rım la!
"T ilkin in ku la kla rı d a b o yn u z gib i; ço k d a u zu n ."
Y in e g ü ld ü .
"H a ksızlık e diyo rsu n kü çü k p re n s," d e d im . "B e n fili yu tm u ş b ir b o a yıla n ının içe rd e n ve d ışa rd a n
g ö rü n ü m ü d ışın d a re sim çizm eyi ö ğ re n m e dim ki."
"Ç o cu kla r a n la rla r b e n ce ," d e d i kü çü k p re n s.
B u n u n ü ze rin e a ğızlığ ın re sm in i çizd im . O n a ve rirke n içim b u rku ld u .
"Benim bilm e d iğim b a zı ta sa rıla rın v ar g a lib a ," d e d im .
Y a n ıt ve rm e di. O n u n ye rin e , "B iliyo r m u su n ? " d e d i. "Y a rın g e lişim in yıld ö n ü m ü ola ca k."
Biraz sustuktan sonra ekledi:
"Ş u ra ya inm iştim ."
B ird e n kıza rdı.
Ve bir kez daha, nedenini bilmeden tuhaf bir ü zü n tü ye ka p ıldım . A klım a d a b ir so ru
ta kılm ıştı: "Ö yle yse e n ya kın ye rle şim m erke zin d e n bin kilom e tre u za kta sa n a ilk ra stla d ığ ım o
sa b a h , ö yle ya p a ya ln ız d o la şırke n yolu n u yitirm iş d e ğ ild in . İn iş ya p tığ ın ye re g eliyo rd u n ? "
K ü çü k p re n s yin e kıza rdı. B ira zcık d u ra ksa ya ra k e kled im :
"Y ıld ö n üm ü yü zü n d e n b e lki d e ? "
K ü çü k p re n s yin e kıza rdı. S o ru la rım a ya n ıt ve rm iyo rd u , am a kıza rm a k bira z d a ev et d em e k
a n lam ın a g e lm e z m i?
"K o rka rım ki..." diye sö ze b a şla d ım , am a b e n i su stu rd u :
"İşinin b a şın a d ö n m elisin . Ç alışm a lısın . S e n i b u ra d a b e kle ye ce ğ im . Y a rın a kşa m yin e g e l..."
R a h a tlam am ıştım . T ilkiyi h atırla d ım . İn sa n evcille ştirilm e yi ka b u l etti m i, bira z g ö zya şın ı d a g ö ze
a lm a lı...

XXVI

K u yu n u n ya n ın d a yıkık b ir d uv ar kalın tısı va rd ı. E rte si a kşa m işim i b ıra kıp g e ldiğim d e kü çü k p re n si

d uv a rın ü ze rin e otu rm u ş, a ya kla rın ı sa lla rke n g ö rd üm . B ir ya n d a n d a , "Y a nlış h a tırlıyo rsu n . B u ra sı
d e ğ il," diyo rd u .
B irisi o n a ya n ıt ve riyo r olm alıydı ki, yin e , "E ve t, eve t! B u g ü n , am a b u ra sı d e ğ il," d e di.
D uv ara d o ğ ru yü rü d üm . H e n ü z kim se yi g ö rem em iştim . A m a kü çü k p re n s yin e , "A yn e n ö yle," d e di.
"K um d a a ya k izle rim in b a şla d ığ ı ye ri g ö re ce ksin . İşte o ra d a b e kle b e n i, b u g e ce g e le ce ğim ."
D uv ard a n yirm i m etre u za kta ydım . H â lâ kim se g ö zü km ü yo rd u .
B ir sü re su stu kta n so n ra kü çü k p re n s yin e ko n u ştu .
"Z e hirin e tkili m i? B a n a fa zla a cı çe ktirm eye ce ğ in e em in m isin ? "
O ld u ğ um ye rd e kala kald ım . Y ü re ğim p a rça p a rça yd ı, am a h â lâ bir şe y a n lam ıyo rd um .
"Ş im di git," d e d i kü çü k p re n s. "D uvardan inmek istiyorum."
O zam a n d uva rın d ibin e b a ktım . B a ka r b a km a z d a ye rim d e n sıçra d ım . Ö n üm d e , kü çü k p re n sin tam
ka rsısın d a in sa n ı o tu z sa n iye d e ö te ki d ü n ya ya yolla ya ca k sa rı yıla n la rd a n biri d u ru yo rd u . T a b a n ca m ı
çıka rm a k ü ze re e lim i ce b im e a ta rke n bile g e riye sıçram a kta n ke n d im i alam a d ım . A m a çıka rd ığ ım se s
ü ze rin e , yıla n h afif m eta lik b ir se s çıka ra ra k h iç a ce le e tm e d e n su yu ke sile n bir fıskiye g ibi kü çülü p
ka ya la rın a ra sın d a ka yb o ld u gitti.
T am zam a n ın d a d uva ra sıçra yıp kü çü k a d am ım ı ko lla rım a ald ım . Y ü zü ka r gib i b e ya zd ı.
"N e olu yo r? " diye b a ğ ırd ım . "N e d e n yıla n la ko n u şu yo rsu n ? "
 H e p b o yn u n d a d u ra n a ltın sa rısı a tkısın ı g ev şettim . Ş a ka kla rını ıslattım ve b ira z su v e rdim . O n a
so ru so rm a n ın sıra sı d e ğ ild i. Y ü züm e ço k cid di b a ktı ve ko lla rını b o yn um a d o la dı. Y ü re ğ i v u rulm u ş,
ö lm e k ü ze re o la n bir kü çü k ku şu n yü re ğ i gib i ça rp ıyo rdu ...
"U ça ğ ın ın m o to ru n d a ki a rıza yı b ulm a n a sevin d im ," de d i. "A rtık evin e d ö n e b ile ce ksin ."
"Bunu nerden biliyorsun?"
B e n d e tam , hiç b e klem e diğ im bir a n d a m o to ru tam ir e tm e yi b a şa rd ığ ım ı sö ylem e ye g eliyo rd um .
S o rum u ya nıtlam a d ı, o n u n ye rin e e kle di:
"B u g ü n b e n d e evim e d ö n ü yo rum ..."
S o n ra ü zü n tü yle , "Ç o k d a h a u za k... Ç o k d a h a zo r..." d e d i.
O la ğ a n d ışı b ir şe yle rin o ld u ğ u n u n fa rkın d a yd ım . K ü çü cü k b ir ço cu km u ş; g ibi ko lla rım d a tu tu yo rd um
o n u , a m a b a n a ö yle g eliyo rd u ki h ızla ko rku n ç bir u çu rum a d o ğ ru g idiyo rd u ve o n u ku rta rm a k için
ya p a b ile ce ğ im hiçb ir şe y yo ktu ...
B a kışla rı ço k u za kla rd a bir ye re b a kıyo rm u ş gib i d o n u kla şm ıştı.
"K o yu n um v a r a rtık. K u tu su v e a ğ ızlığı d a va r..."
A cıyla g ü lüm se d i.
U zu n sü re b e kle d im . Y av a ş yava ş ca n la n d ığ ını fa rk e d iyo rd u m .
"K ü çü k a d a m ım ," d e d im . "Korkuyorsun sen..."
K o rktu ğ u ke sin d i. A m a h afifçe g ü ld ü .
"B u a kşam d a h a ço k ko rka ca ğ ım ..."
B u z gib i h isse ttim ke n d im i yin e , o n a rılm a ya ca k, g e ri g e tirilem eye ce k bir şe yle rin se zg isiyle . O n u n
g ü lü şü n ü b ir d a h a h iç d u ym a ya ca k o lm a yı ka ldıram a ya ca ğ ım ı biliyo rd um . B e n im için çö lü n o rta sın d a
b ir ta tlı su ka yn a ğ ıyd ı o .
"K ü çü k a d a m ," d e dim . "G ü lü şü n ü d u ym a k istiyo rum yin e ."
A m a o, "B u g e ce , tam bir yıl ola ca k," d e d i. "Y ıld ızım , b ir yıl ö n ce D ü n ya 'ya in d iğim ye rd e tam
tepemde olacak bu gece..."
"K ü çü k a d a m ," d e dim . "N e olu r b u n u n ya lnızca kötü b ir d ü ş o ld u ğ u n u sö yle b a n a ; şu yıla nla
ko n u şm a n ın , b u lu şm a ye rin in ve yıldızın fila n ..."
A m a ya ka rışım a kula k a sm a d ı. O n u n ye rin e , "A sıl ö n e m li ola n , g ö zle g ö rü lm eye n d ir..." d e d i.
"Evet, biliyorum..."
"Ç içe kle o ld u ğ u gib i tıp kı. B ir yıld ızd a ya şa ya n b ir çiçe ğ i seviyo rsa n ız, g e cele yin yıld ızla ra b a km a k
h o ştu r. B ü tü n yıld ızla r çiçe k a çm ış g ib idir..."
"Evet, biliyorum..."
"S u için d e ö yle . Ç ıkrık v e ip sa ye sin d e v e rm iş o ld u ğu n su m ü zik gib i g e ldi b a n a . H a tırlıyo r m u su n ,
n e h o ştu ."
"Evet, biliyorum..."
"V e g e cele ri g ö kyü zü n e b a ka rsın . H e r şe yin ço k kü çü k o ld u ğ u g e ze g e n im in ye rin i g ö ste re m em
sa n a . B e lki b ö yle si d a h a iyi. Y ıld ızım se n in için h e rh a ng i bir yıldız olsu n . B ö yle ce g ö ky ü zü n d e ki b ütü n
yıldızla ra b a km a yı sev e ce ksin ... H e p si se n in d o stla rın ola ca k. H em sa n a b ir a rm a ğ a n ve re ce ğim ..."
S o n ra yin e g ü ld ü .
 "K ü çü k p re n s, se v gili kü çü k p re n s, b u g ülü şü n ü ço k se viyo rum !"
"İşte b u b e nim a rm a ğ a n ım . Y a ln ızca b u su yu içtiğ im iz zamanki gibi olacak."
"N e sö ylem e k istiyo rsu n ? "
"Y ıldızla r b ü tü n in sa n la rın ," diye ya n ıtla d ı. "A m a h e r in sa n için a yn ı d e ğ ille r. Y olcula r için , yıld ızla r
yo l g ö ste rici. Ö te kile r için ya lnızca g ö kyü zü n d e ki p ırıltıla r. B ilim a d am la rı için h e p si birer problem.
İşa d a m ı için ze n gin lik. A m a b ü tü n yıld ızla r se ssiz. S e n ... Y aln ızca se n yıld ızla ra h e rke ste n fa rklı sa h ip
o la ca ksın ..."
"N e sö ylem e k istiyo rsu n ? "
"Y ıldızla rd a n birin d e b e n ya şıyo r o la ca ğ ım . B e n g ü lüyo r o la ca ğ ım bir ta n e sin d e . V e g e ce le yin
g ö kyü zü n e b a ktığ ın d a b ü tü n yıldızla r g ü lü yo r g ibi ola cak... Y aln ızca se n in g ü le n yıld ızla rın ola ca k!"
S o n ra yin e g ü ld ü .
"V e ü zü n tü n h afifle d iğin d e (zam a n b ü tü n a cıla rı h afifle tir) b e n i ta n ım ış olm a k h e p se n i m u tlu e d e ce k,
dostum olarak kalacaksın . B e n im le g ü lm e k iste ye ce ksin . B u n u n için d e a ra d a b ir p e n ce re n i
a ça ca ksın ... D o stla rın g ö kyü zü n e b a kıp b a kıp g ü ld ü ğ ün ü g ö rü n ce ço k şa şıra ca kla r! O nla ra 'Y ıld ızla r
h e p g ü ld ü rü r b e n i!'d iye ce ksin. D e li o ld u ğ u n u d ü şü n e ce kle r. S a n a n a sıl bir o yu n o yn a d ığım ı
g ö rü yo rsu n ..."
S o n ra yin e g ü ld ü .
"S a n ki sa n a yıld ızla r ye rin e g ü lm e sin i b ile n b ir sü rü kü çü k ça n ve rm işim gibi ola ca k..."
V e yin e g üld ü . S o n ra bird e n yü zü cid dile şti.
"Bu gece... Biliyorsun... Gelme."
"S e ni b ıra km aya ca ğ ım ," d e d im .
"A cı çe kiyo rm u ş g ibi b a ka ca ğ ım . B ira z d a ölü yo rm u şu m g ibi... E ve t, ö yle . B u n u g ö rm e ye g e lm e.
G ö rm e ye d e ğm e z."
"S e ni b ıra km aya ca ğ ım ."
A m a o e n d işe liyd i.
"D in le b e ni. B ira z d a o yıla n yü zü n d e n ... Y a n i se n i so km a sın ı istem em . Y ıla nla r kötü n iye tli
ya ra tıkla rd ır. B u d a se n i ya ln ızca zevk için so ka b ilir..."
"S e ni b ıra km aya ca ğ ım ."
A m a bir d ü şü n ce o n u ra h a tla tm ıştı.
"İkin ci ke z so km a ya ze h irle ri kalm ıyo r ki."
O g e ce yola çıktığın ı g ö rm e dim . H iç se s çıka rm a d a n ka lkıp g itm işti. O n a ye tiştiğim d e ça b u k ve
ka ra rlı a d ım la rla yü rü yo rd u . B e n i g ö rü n ce , "D em e k g eld in ," d e di yaln ızca.
E lim d e n tu ttu . E n d işe liyd i h â lâ .
"G e lm em eliydin . A cı çe ke ce ksin . Ö lm ü şü m gibi ola ca k, am a ölm e ye ce ğim ..."
B ir şe y sö ylem e d im .
"A nlam a lısın . Ç o k u za k. B u g öv d e yi o ra ya ta şıyam am . Ç o k a ğır."
B ir şe y sö ylem e d im .
"A tılm ış, e ski b ir d e n iz ka b u ğ u g ibi ola ca k. B u n d a ü zü le ce k bir şe y yo k..."
B ir şe y sö ylem e d im .

C e sa re ti kırılm ıştı. S o n b ir ça b a d a h a g ö ste rd i.

"B iliyo r m u su n , ço k h o ş o la ca k. B e n d e yıld ızla ra b a ka ca ğ ım . B ütü n yıld ızla r çıkrığ ı p a sla n m ış
ku yu la r gib i o la ca k. B ütü n yıld ızla rd a n içm em için ta tlı su la r a ka ca k..."
B ir şe y sö ylemedim.
"H a rika ola ca k! S e n in tam b e ş yü z m ilyo n kü çü k ça n ın o la ca k, b e n im d e b e ş yü z m ilyo n su
ka yn a ğ ım ..."
A rtık su sm u ştu , a ğ lıyo rd u çü n kü ...

"İşte b u ra sı. B ıra k, yaln ız gid e yim ." V e otu rd u . K o rku yo rd u . S o n ra yin e , "Biliyor musun," dedi.
"Ç içe ğ im ... O n d a n b e n so ru m lu yum . V e o ço k g ü çsü z! Ç o k sa f! K e n d ini sav u nm a k için d ö rt işe
yaramaz dikeni var..."
Ben de oturdum. Ayakta duracak halim kalm am ıştı.
"İşte h e p si b u ..."
B ira z d a h a d u ra kla dı, so n ra a ya ğ a ka lktı. B ir a d ım attı. B e n kım ıld a yam a d ım .
A ya k b ile ğ inin dib in d e ki sa rı bir p a rıltıd a n b a şka h içbir şe y g ö rü lm e di. B ir a n h a re ke tsiz kald ı. Ç ığlık
a tm a d ı. B ir a ğ a ç gib i yava şça d ev rild i. K um a d ü ştü ğ ü için hiç se s çıkm am ıştı.

XXVII
 V e altı yıl g e çip g itti bile . B u ö ykü yü kim se ye a n la tm ad ım . D ö n d ü ğ üm d e b e n i ka rşıla ya n d o stla rım
b e n i h a ya tta g ö rd ü kle rin d e n d ola yı m u tlu yd u la r. B e n ü zg ü n d ü m , am a o n la ra , "Y o rg u n um ," d e d im .
Ü zü n tüm bira z h afifle di a rtık. Y a ni tüm ü yle g e çm e d i. A m a o n u n g e ze g e n in e d ö n d ü ğ ü n ü b iliyo rum ,
çü n kü g ü n d o ğ d u ğ u n d a g öv d e sin i b ulam a d ım . Ö yle , çok a ğ ır d e ğ ildi ki... V e g e cele ri yıld ızla rı
d in lem e yi ço k seviyo rum . S a n ki b e ş yü z m ilyo n ça n gibile r.
Y a lnız h âlâ a klım a ta kıla n bir şe y v a r. K o yu n u için a ğızlık çizdiğim d e a ğ ızlığı b a ğ la ya ca k ka yışla rı
çizm e yi u n u tm u şu m . A ğ ızlığ ı ko yu n u n a ğ zın a a sla b a ğla ya m a y a ca k. B u yü zd e n o ra d a n e le r old u ğ u n u
ço k m e ra k e diyo rum . B elki d e ko yu n çiçe ği ye di...
B a ze n ke n d i ke n d im e, "T a b ii ki, h a yır," d iyo rum . "K üçü k p re n s h e r g e ce çiçe ğin in ü ze rin e cam
fa n u su ka p a tıyo r, g ü n d ü zle ri d e ko yu n u n a g ö z kula k olu yo rd u r..." O zam a n m utlu o lu yo rum . Y ıld ızla rın
g ü lü şle ri ço k h o ş g e liyo r.
Ama bazen de diyorum ki:
"H e rh a n g i bir g ü n d alg ınlığ ın a g else , ye te r! B ir a kşa m fa n u su ka p a tm a yı u n u tsa , ya d a ko yu n b ir
g e ce se ssizce kalksa v e..." İşte o zam a n kü çü k ça n la r g ö zya şla rın a d ö n ü şü yo rla r...

İşte b u b ü yü k bir sır. K ü çü k p re n si b e n im ka d a r sev en sizle r için d e , b e n im için d e h iç bilm e diğim iz

b ir ye rle rd e , hiç g ö rem e d iğim iz, b ir ko yu n u n b ir g ü lü ye d iğ i ya d a yem e diğ i (a ca b a h a n g isi? ) ö yle ço k
şe yi d e ğ iştirir ki...
G ö kyü zü n e b a kın . K e n d i ke n din ize so ru n : Y e d i m i? Y e m e di m i? N e ka d a r ço k şe yin d e ğ iştiğin i
g ö re ce ksin iz...
H içb ir b ü yü k b u n u n n e ka d a r ö n em li bir so ru n o ld u ğ u n u a n la yam a z!

B u , b e n im için d ü n ya d a ki e n g ü ze l ve e n h ü zü n d olu g ö rü n tü . B ir ö n ce ki sa yfa d a kinin a yn ısı, am a

u n u tm a n ızı istem e d iğim için bir d a h a çizdim . K ü çü k p ren sin D ü n ya 'd a b e lirdiğ i ve so n ra d a yo k o ld u ğ u
ye r b u ra sı.
Ç o k dikka tli b a kın ki, e ğ e r bir g ü n A frika 'd a ki çöle yolu n u z d ü şe rse ta n ıya b ile sin iz. B u n o kta ya
g e ld iğin izd e lü tfe n a ce le e tm e yin . Y ıld ızın tam altın d a b ira z d u ru n . V e e ğ e r g üle n , altın sa çlı,
so ru la rın ıza ya n ıt ve rm e ye n kü çü k bir a d am la ka rşıla şırsa n ız, o n u n kim o ld u ğ u n u b iliyo rsu n u z. E ğ e r
b ö yle b ir şe y o lu rsa , n e olu r b e n i d e ra h a tla tın ; d ö n d ü ğ ü n ü h a b e r v e rin b a n a .