Professional Documents
Culture Documents
http://besicilikteknigi.com/
SIĞIR BESİCİLİĞİ
BESİCİLİĞİN TANIMI:
İnsan yaşamında en önemli gıda maddelerinden birisi olan kırmızı etin üretilmesi için yapılan
hayvan yetiştiriciliğine kısaca besicilik denir. Genelde besicilik denildiğinde bük baş hayvan
besisi yani sığır besiciliği akla gelir. Sığır besiciliği dünyanın pek çok yerinde farklı şekillerde
yapılmakla beraber temel amaç aynıdır en kısa zamanda en fazla canlı ağırlık artışını mümkün
olduğu kadar ucuza üretmektir.
Sığırların et verimini artırmak için besi sığırcılığı yapılır. Bilgili bir besicilik ile, hayvana
yedirilen yem kaliteli ve ucuz ete çevrilir. Besicilikte hayvanın ırkı, yaşı, cinsiyeti, sağlığı ve
görünüşü önemlidir. Besicilikte yemin ucuza mal edilmesi gerekir. Az zamanda çok et almak
besicinin hedefidir. Öyleyse besiciliği anlatılacak kurallara uygun olarak yapmak gerekiyor.
Besicilik yapacak olanlar bu bölümü çok iyi okumalı..
Evet, yerli ırklarımız besicilikte pek fazla kâr getirmiyor. Bizim yerli ırklarımızın iyi besi
kabiliyeti yok. Yani ne kadar iyi beslesek de canlı ağırlık artışı düşük oluyor. Ancak, yerli ırk
sığırlarımızı kültür ırklarıyla melezlersek çok iyi sonuçlar alıyoruz. Mesela bir yerli ırkın
günlük canlı ağırlık artışı ortalaması 650 gram iken, melez bir sığırın günlük canlı ağırlık
artışı, ortalama 1100-1200 grama çıkabiliyor.
Besiye alınan sığırlar ya kapalı ahırlarda veya etrafı uygun şekilde çevrili açıkta beslenir ya da
meradan yararlanarak besi yapılır. Bunlar bir arada da uygulanabilir.
Besiciliği yapacağımız bölgenin iklim özelliklerine göre uygun bir barınağımız olmalı. Tabii
barınak büyüklüğü de besleyeceğimiz hayvan sayısına, ahırların ölçüsüne ve yapım tekniğine
uygun olmalı. Kapalı sistem, açık sistem veya yarı açık sistemlerden biri bölgenin iklim
şartları da göz önüne alınarak tercih edilmelidir.
1. Irk:
Yerli ırkların besi kabiliyeti kültür ırklarına göre düşüktür. Buna karşılık yerli ırklar uygun
zaman ve oranda beslendiklerinde karlı olabilir. Ayrıca, Şarole gibi etçi ırklar ile Holstein
(Avrupa menşeli), İsviçre Esmeri gibi ırkların melezlenmesinden elde edilen yavruların et
tutma kabiliyetleri daha yüksektir.
2. Yaş:
Genç hayvanlar yaşlılara göre daha iyi besi tutarlar. Kültür ırkları; 1-1.5 yaşında, yerli ırklar 2
yaşında besiye alınmalıdır.
3. Cinsiyet:
4. Kondisyon:
Genellikle derin, geniş, uzun gövdeli, kısa boyunlu, küçük başlı, geniş ve düz sırtlı ve uzun
sağrılı hayvanlar besi için uygundur. Buna karşılık, hastalık dışındaki sebeplerden dolayı zayıf
kalmış hayvanlar da besi için tercih edilebilir. Çünkü zayıflar, besililere göre daha fazla canlı
ağırlık artışı sağladığı gibi, daha ucuza alınabilmesinden dolayı ekonomik de olmaktadır.
Besiye alacağımız hayvanların ırk, yaş, cinsiyet ve ağırlık yönünden aynı özellikte olması
yapacağımız beside bize kolaylıklar sağlar. Hayvanın kesime gideceği tarih, bulunduğu
bölgedeki hastalıklar, nakil ve satın alındıktan sonra mevcut hayvanlardan ayrı bir yerde tecrit
edilmesi, iç ve dış parazit mücadelesi, aşılama ve koruyucu tedavilere de önem verilmelidir.
Bu işler için bir veteriner hekime baş vurulmalıdır. Yukarıda bahsettik. Yerli hayvanlarımızın
beside et tutma, yani canlı ağırlık artış kabiliyeti düşük, bunları siz de biliyorsunuz. Öyleyse
besiye alacağımız hayvanları seçerken bazı özelliklere dikkat etmeliyiz. Öncelikle iyi besiye
gelen kültür veya melez ırklardan genç, dişleri sağlam, sağlıklı, derisi ince, parlak ve erkek
hayvanları seçmeliyiz. Bunları alırken aşıları yapıldıysa aşı belgesi istenmeli, yapılmadıysa
hemen aşıları yaptırılmalıdır. Ahırımıza sonradan koyacağımız hayvanları 7-10 gün ayrı bir
yerde karantinada tutup, sonra hastalıksız ve sağlam olduğu tespit edilenleri kendi sürümüze
katmalıyız. Bir çok bulaşıcı hastalığın sonradan alınan hayvanlarla bulaştığı unutulmamalıdır.
Ahırımıza gelen hayvanların bireysel özelliklerini takip edebilmek için her birine kulak küpesi
takılması, her birine ait verim kayıt defteri tutulması uygun olur. Böylece hayvanlarımızı daha
iyi tanırız.
Besi performansı:
Besi döneminde hayvanların 1 kg canlı ağırlık artışı için ne kadar yem tükettiğinin saptanması
ile ölçülür.
İşletmemizde kantar varsa problem yok. Eğer yoksa o zaman göğüs çevresini ölçerek
hayvanların ağırlıklarını tahmin yöntemini kullanabiliriz. Bu yöntem bize az çok hayvanların
besi durumları hakkında fikir verecektir. Besiye aldığımız hayvanları belli periyotlarda
örneğin ayda bir ağırlıklarını ölçmeliyiz ki besi tutmayanları boşa beslemeyelim Hayvanı
beslenmeye başlarken yeme alıştırmak gerekir. Bu amaçla konsantre yemden azar azar
artırarak verilmelidir. Canlı ağırlının % 2-2.5 oranında yem yemesi gerekmektedir. Yem
miktarları ve yemin ne kadarı kaba ne kadarı ince olacağı besi dönemine göre değişir. Pratik
olarak besi başında % 70 kaba %30 kesif yem; daha sonraları %30 kaba, % 70 kesif yem;
semirtme döneminde % 10-15 kaba, % 85-90 kesif yem verilmesi gerekir. Yaş pancar posası
kullanılıyorsa, canlı ağırlığın %5'ini geçmemelidir.
Eğer hayvanlar 120 günden daha az sürede tane yem veya kesif yemle besleniyorsa, buna kısa
süreli besi denir.
Besleme süresi 120-220 gün arasında olursa, buna orta süreli besi denir. Besleme süresi 220
günü geçerse buna da uzun süreli besi denir. Besiye başlarken ne kadar sürede besi
yapacağımızı kararlaştırıp, ona göre besiye başlamalıyız. Besi sonunda süreyi uzatarak
kârımızı azaltmamalıyız. Besi süresini en ekonomik zamanda bitirip, besiden beklediğimiz
kârı almalıyız.
TAM YEMLEME
Sığırın günlük olarak tüketeceği tane veya kesif yem miktarı önemlidir. Tam yemlemede
hayvanın her 100 kilo canlı ağırlığı için 1,5-2 kilo tane veya kesif yem verilir. Bu yeme
hayvanlar yavaş yavaş alıştırılmalıdır. 10 gün sonra artık günlük yiyebilecekleri kadar bu
yemden verilir. Böyle bir beside hayvanın önünde devamlı yem bulunur. Bu uygulamada ilk
günlerde yem çok tüketiliyor gibi görünse de, sonradan hayvan ihtiyacı kadar yem tüketir,
fazlasını yemez. Bu sayede hayvanlar çabucak et tutar. Tam yemleme her zaman
uygulanmayabilir. Hayvanlarımız kesim çağına geldikleri zaman et fiyatları istenilen seviyede
değilse, hayvanların besi durumunu muhafaza etmek için KISITLI YEMLEME yapılır.
Hayvanlara, sığır başına 1-3 kilo tane veya kesif yem verilirse buna kısıtlı yemleme denir. Bu
yöntem yemlemede gerekirse uygulanabilecek bir metottur.
Hayvanlar kışı kuru ot, saman, yonca gibi kaba yemlerle geçirirler. Bunun yanında tane veya
kesif yem de verilir. Meranın geniş ve ot çeşidi bakımından zengin olduğu bölgelerde ilkbahar
ve yazın merada otlatma yapılır. Eğer hayvanlar iyi beslenemiyorsa mera besisine ilave olarak
kesif yem verilir. Daha sonra 60-90 gün kadar tam yemleme yapılarak, hayvanların semirmesi
sağlanır. Böylece son besi durumuna ulaşılmış olur.
Besi sığırları ya ferdi (tek tek) ya da topluca (grup olarak) yemlenirler. Günde iki veya üç kez
yemleme yapılır. İlk yemleme sabah erken, son yemleme ise karanlık çökmeden önce
yapılmalıdır. Üç yemleme yapılacaksa ikincisi öğlen üzeri yapılmalıdır. Yemlemeler devamlı
olarak daha önce belirlenmiş ve eşit aralıklı yemleme saatlerinde yapılmalı, bu saatleri
değiştirmemelidir. Sağlıklı ve genç erkek dana ve tosunlar çok hızlı kilo alır. Bunun için
yemleri protein ağırlıklı olmalıdır. Besiye alınan hayvanlara verilecek yemin içerisinde
hayvanların günlük protein, enerji ve diğer temel gıda ihtiyaçlarının karşılayacak düzeyde
besin maddeleri bulunmalıdır. Bunlar buğday, arpa, mısır, kepek, pamuk tohumu küspesi veya
ayçiçeği küspesi, kireç taşı, tuz, vitamin ve mineral karması olabilir. Bu besin maddelerinden
hangisi elde bulunuyor ise bir zooteknist ziraat mühendisi veya veteriner hekimin bilgisine
müracaat edilerek bunlara göre hayvanın ihtiyacı olan yem yapılır.
SİLAJ BESİSİ
Bu beside esas yem mısır silajıdır. Bundan başka çayır silajı, arpa ve fiğ karışımı silajı ve diğer
hasıl bitkilerin silajları da kullanılabilir. Silaj besisi oldukça ucuza mal olur.
Bu yöntem kesif yemin kaba yemden daha ucuz olduğu ve hayvancılık için geniş arazinin
olmaması durumunda uygulanmalıdır. Bütün besi süresince yemlemede hayvanlara 1 kg
civarında kuru otun yanı sıra, sadece kesif yem verilir. Besinin ileri dönemlerinde kesif yem
miktarının artması, buna karşılık kaba yem miktarının sabit kalması sonucu asidoz türü
sindirim bozuklukların ortaya çıkabileceği ve karaciğerin önemli ölçüde zorlanabileceği
ihtimaline dikkat etmek gerekir.
BESLEME VE RASYON
KM,
YEMLER % ME,Mcal/kg NEyp,Mcal/kg NEb,Mcal/kg HP,% Ca,% P,%
ARPA 89 3,13 2,00 1,35 12,00 0,06 0,38
BUĞDAY 89 3,51 2,20 1,52 13,00 0,05 0,43
MISIR 89 3,47 2,18 1,50 10,00 0,30 0,29
MISIR SİLAJI 27 2,50 1,59 1,01 7,70 0,19 0,27
KEPEK 89 2,70 1,43 0,90 15,50 0,15 1,32
AYÇİÇEĞİ
KÜSPESİ 93 2,45 1,47 0,88 49,80 0,44 0,98
PAM.TOH.KÜSPESİ 92 2,51 1,70 1,21 35,00 0,18 1,20
SOYA KÜSPESİ 89 3,29 2,06 1,40 49,90 0,30 0,68
SIĞIR BESİ YEMİ 88 2,95 1,82 1,20 17,05 0,90 0,80
KORUNGA 23 2,38 1,37 0,79 16,00 1,61 0,21
BİRA POSASI,KURU 92 2,49 1,51 0,91 25,40 0,33 0,55
YONCA 1 90 2,36 1,41 0,83 20,00 1,54 0,29
MELAS 78 2,89 1,79 1,16 8,50 0,17 0,13
KANOLA KÜSPESİ 91 2,62 1,60 1,00 40,60 0,67 0,91
Yem Maddeleri KM % M.e. % H.P. G.Y.M. Net K.M G.M.E % H.P. R % O
Fabrika Yemi 88 2,95 16 3,5 3,08 10,325 0,56 33,33333
Melas 78 2,89 8,5 1 0,78 2,89 0,085 9,52381
Buğday Kepeği 88 2,6 14 1 0,88 2,6 0,14 9,52381
Mısır Silajı 30 2,5 7,7 0 0 0 0 0
Kuru Yonca 90 2,36 13 1,5 1,35 3,54 0,195 14,28571
Arpa Kırması 89 3,13 12 1 0,89 3,13 0,12 9,52381
Korunga 23 2,38 14 1,5 0,345 3,57 0,21 14,28571
Saman 90 1,65 2 1 0,9 1,65 0,02 9,52381
10,5 8,225 27,705 1,33 100
Yem Kg Enerji 12,667
Protein %
K.M T.
canlı Ağırlık C.A. A. (Kg) M.E.Kcal H.P. (Gr)
50 Günlük
370 1400 8,8 22,44 959,2 Besi
YEMLER G.Y.M. N.K.M. ME,Mcal H.P. Gr Rasyon %
MISIR SİL + ARPA 37,931034
POS. 5,5 1,43 14,575 0,715 5
13,793103
ARPA 2 1,78 6,25895843 0,24 4
13,793103
KEPEK 2 1,78 5,39894888 0,31 4
6,8965517
MELAS 1 0,78 2,89 0,085 2
17,241379
SIĞIR BESİ YEMİ 2,5 2,2 7,375 0,42625 3
PAM.TOH.KÜSPESİ0 0 0 0 0
10,344827
ARPA SAMANI 1,5 1,35 2,475 0,057 6
14,5 9,32 38,9729073 1,83325 100
R.H.P.% si 12,6431
K.M T.
canlı Ağırlık C.A. A. (Kg)
400 1400 9,6
YEMLER G.Y.M. N.K.M.
MISIR SİLAJI,GEÇ 5 1,3
ARPA 2 1,78
KEPEK 2 1,78
MELAS 1 0,78
SIĞIR BESİ YEMİ 4,5 3,96
PAM.TOH.KÜSPESİ 0,3 0,276
ARPA SAMANI 1,5 1,35
16,3 11,226
AHIR TİPLERİ
Dünyadaki konumu ve coğrafi özellikleri itibarı ile daha düne kadar su ve gıda
konusunda kendine yeten bir ülke durumunda olan ve hatta özellikle meyve sebze ve
kırmızı et sektörlerinde hatırı sayılır ihracatlar gerçekleştirmiş olan ülkemizde maalesef
artık gizliden gizliye bir gıda yetersizliği acı ama daha doğrusu açlık tehlikesi riski
vardır.
Oysaki ülkemiz tarım ve hayvancılık konusunda kendine yetecek ve üretim fazlasını hiç
düşünmeden satacak bir potansiyele sahiptir. Ne yazık ki biz bunun farkında değiliz
ama yurt dışındaki yatırımcılar bu durumu çoktan fark ettikleri için son on yılda
ülkemizde ürk ortaklı yabancı sermayeli tarım ve hayvancılık yatırımlarının sayısı hızla
artmıştır.
Bizim farkında olmadığımız ek çok özellik vardır bunların bir kaç tanesini kısaca
sıralamak gerekirse ülkemiz iklimi itibarı ile yılın her dönemi pek çok zirai üretimin
yapılmasına elvermektedir. Topraklarımız çok verimlidir. En önemlisi Pazar sorunu
yoktur. Çünkü sınırlarımızın hemen ötesinde aynı kültüre sahip 2-3 milyar insan
bulunmaktadır ve bu insanlar öncelikle kendi kültürlerine uygun olarak yaşayan
insanların ürettikleri gıdaları tercih etmektedirler.
Daha birkaç yıl öncesine kadar özellikle Arap ülkeleri canlı ve kesilmiş koyun
ihtiyaçlarını ülkemizden karşılamakta idi.
Bu gün Avutralyada Arap ülkeleri için üretim yapan Helal Gıda Sertifkalı işletmeler
kurulmuştur.
Yer Seçimi:
Tüm ticari işletmelerin kurulması öncesinde işletmemin kurulacağı yer ile ilgili bazı
kriterler belirlenerek yatırımın yapılacağı yerin seçilmesi bu kriterler doğrultusunda
yapılır.
Hayvancılık işletmeleri için yer belirlenirken de bir takım kriterlerin aranması gerekir.
En önemlisi 09/08/ 2006 tarihinde yayımlanan yönetmelik gereği işletme ruhsatı
alınabilecek bir yerin seçilmesi şarttır.
İnşaat Keşif Özeti hazırlanacak ve diğer evraklarla birlikte Ziraat Bankasına Yatırım
Kredisi için baş vurulması
İş akış Şeması
Tüm ticari işletmelerin kurulması öncesinde işletmemin kurulacağı yer ile ilgili bazı
kriterler belirlenerek yatırımın yapılacağı yerin seçilmesi bu kriterler doğrultusunda
yapılır.
Hayvancılık işletmeleri için yer belirlenirken de bir takım kriterlerin aranması gerekir.
En önemlisi 09/08/ 2006 tarihinde yayımlanan yönetmelik gereği işletme ruhsatı
alınabilecek bir yerin seçilmesi şarttır.
Yer Tespit Raporunun hazırlanmasından sonra kuruluş izni için hazırlanan avan proje
ile Tarım İl müdürlüğüne müracaat edilir. Yapılan inceleme sonucunda uygun
görülürse bu arazi üzerinde belirlenen kapasitede hayvancılık işletmesinin kurulmasına
izin verildiğini belirten Kuruluş İzni belgesi verilir.
Projeler:
Yatırımın bir kısmı öz kaynakla yapılıp diğer kısmı için Ziraat Bankasından
kredi kullanmak veya KKYDP AB hibelerinden yararlanmak için fizibilite
raporunun hazırlanması gerekmektedir.
Hayvan alımı, yem, aşı, ilaç, işçilik gibi giderlerinin finansmanı amacıyla azami
24 ay vadeli İŞLETME KREDİSİ
ürünlerimiz sunulmaktadır.
Cari Tarımsal
Uygulanacak İndirimli Faiz
Kredi Faiz Oranı
Kredi Konuları İndirim Oranı (%) Oranı (%)
(%)
Besicilik
13 50 6,5
(İşletme ve Yatırım Kredileri)
Yatırım Kredisi için baş vurulması; Ziraat Bankasından kredi kullanmak isteyen
yatırımcıların yapılacak yatırımın maliyeti ve yatırımın karlılık analizinin hazırlanması
gerekmektedir
Cari Tarımsal
Uygulanacak İndirimli Faiz
Kredi Faiz Oranı
Kredi Konuları İndirim Oranı (%) Oranı (%)
(%)
Tarımsal Mekanizasyon
13 50 6,5
(Yatırım Kredisi)
Yukarıdaki bilgilerden sonra 200 Baş Kapasiteli bir besi tesisinin kurulması ve
işletmeye alınması ile ilgili mali değerlendirmeler aşağıdaki tablolarda verilmiştir.