İlk olarak ben ve diğer stajyerlere iş hakkında bilgi verildi ve tanışmamız sağlandı.

Bunun

akabinde şantiye içinde inşaatı gezdik ve sahayı tanıdık. İnşaatı süren bloklara girdiğimiz zaman

hepsinde farklı işlerin ve diğer stajyerlere iş hakkında bilgi verildi ve tanışmamız sağlandı.

Bunun akabinde şantiye yer aldığını gördük ve bize hemen bu işlerde dikkat edilmesi gereken

hususlar anlatıldı ve ilerleyen günlerde bunların sorumluluğunun bize verileceği belirtildi.

Bir yandan yeni kalıplar çakılırken diğer yandan da betonu dökülmüş ve artık sökülme

zamanı gelen katların kalıpları sökülüyordu. Şantiyede çalışan tekniker bize yapılan bütün bu

işler hakkında sürekli bilgi aktararak bizim işe daha çabuk ısınmamıza yardımcı oluyordu.

Şantiyede kurulan prefabriklerden oluşan büroların birinde bize metraj hakkında bilgi

verildi. Nasıl hesap yapılacağı anlatıldı. Bundan sonra önümüze binaya ait demir projeleri

çıkartılıp hesap yapmamız istendi. Bu arada bazı yeni terimler de öğrendik. Örneğin tevzi, etriye,

çiroz, kafa bölgesi, sıklaştırılmış bölge ve orta bölge gibi. Tevzi etriye çiroz kolonlardaki

demirlerin birbirine bağlanmasına ve herhangi bir deformasyona sebep olacak bir durum

karşısında birbirlerine sıkı sıkıya kenetlenmelerini sağlayan şekillendirilmiş demirlerdir.

Özellikle etriye kafa bölgesi denen yerlerde bağlanan demirleri bir kare veya dikdörtgen

haline getirilerek bir arada tutmaya yarayan demirlerdir. Bunların uç kısımları 45 derecelik açı

yapacak şekilde içeriye doğru kıvrılıp bağlanıyor. Bu sayede depremin oluşturacağı maksimum

kayma gerilmesi de karşılanmaya çalışılmaktadır.

Sıklaştırılmış bölge ve orta bölge ise perde kolonda kat boyunca yerleştirilmesi gereken

tevzilerin(kolonu dıştan tamamen saran demir parçaları, karşılıklı konan iki demir çubuğun

birbirine bağlanması sonucu oluşur) aralıkları sonucu oluşan bölümlerdir.

Kolonun baş ve alt bölgelerinde daha fazla yük yığılımı olacağı için buraların bağlantı

görevi görüp daha sağlam ve dayanıklı olması gerktiği için bu bölgelerdeki sarım aralığı daha

1
azdır. Bu yüzden buralara sıklaştırılmış bölge denmiştir. Orta bölge ise tevzilerin daha seyrek

yerleştirilmesinden oluşan bölgedir.

Çirozlar da tevzileri birbirine ve donatı demirlerine bağlamak amacıyla yerleştirilen ‘Z’

şeklindeki küçük demir parçalarıdır.

Metraj yaparken projeye göre kullanılan demirlerin boy, ağırlık ve sayı gibi niceliklerinden

yaralanarak nekadar demir kullanıldığını hesapladık.

Sonraki gün kalıp yapımına başlanmış yerler tamamlandı.

Bu kalıpların doğru olup olmadığını kontrol ettik. Öncelikle kalıpların projedeki ölçülere

uygun olup olmadığını kontrol ettik. Bu sayede binanın düzgün bir şekilde yapılması sağlanmış

oldu. Daha sonra kalıpların düzgünlüğünü kontrol etmek için su terazisi kullanıp dökülecek olan

betonun düzgün bir şekilde kalıptan çıkması sağlanmış oldu.

Bir sonraki adımda da kalıpların en dışından şakül atarak bir alttaki kata göre aynı hizada

olması sağlandı. Bunu yapmanın amaçlarından bir sıva yapılırken alt ve üst katlarda oluşacak

girinti veya çıkıntılardan dolayı buraları kapatmak için fazla sıva kullanılmasını engellemektedir.

Çünkü inşaat mühendisliğinde en önemli şey önce emniyet sonra da ekonomidir.

2
 Bütün bu işlemler bittikten sonra sıra kalıbın yağlanmasına geldi. Yağlama işleminin

yapılmasının sebebi dökülecek olan betonun kalıp söküleceği zaman kalıptan kolay ayrılmasını

sağlamaktır. Bu işlemlerden sonra demirciler işe başlıyor. Önce kalıplarda kirişler için bırakılan

yerlere projeye uygun olarak demirler yerleştirilip etriyelerle birbirlerine bağlanıyor. Tabi bu

işler yapılırken bazı baştan savma işler de olmuyor değil. Örneğin etriye aralıklarında çoğu kez

sapmalar oluyor. Bu da yapılan hesapların değişmesi demek oluyor. Bazı yerlerde 2-3 cm’lik

hataların olduğunu gördük. Bu da istenmeyen bir durumdur. Fakat bir çoğuna göz yumuldu.

Etriyeler bağlanırken dikkat edilmesi gereken bir diğer husus da bağlama yapılırken uç

kısımlarının 45 derecelik açıyla içeriye doğru kıvrılıp bağlanmasıdır. Bu durum özellikle deprem

etkisine karşı direnci artırmaktadır. Diğer yandan yerleştirilen demirlerin sayısını ve çaplarını

projeden bakarak kontrol etmeye başladığımızda önce yanlış yerleştirildiğini sandığımız fakat

daha sonra yanlışlık olmadığını anladığımız bir durum oldu. Projede dört tane 18 lik demir

olmasına rağmen kirişte beş tane 16 lık demir yerleştirilmişti. Bunun sebebi o an şantiyede 18 lik

demir kalmamasıymış ve bu şekilde dönüşüm yapılabiliyormuş.

Demirler yerleştirilirken gözümüze ilişen bir diğer nokta da bazı demirlerin mesned

noktalarında yani kiriş baş ve son kısımlarında düz demirlerin eğimli bir şekil aldırılıp alt kısmı

düz olarak yerleştirilmesiydi. Bu demirler pilye denir. Bunlar kirişte oluşacak moment etkilerine

göre şekillendirilip kalıp içine yerleştiriliyor.

Diğer yandan daha önceden betonu dökülen perde kolonların kalıpları çıkarılmaya

başlandı.

3
 Bu kalıplar betonu dökülecek kolonların boyutlarına göre değişen hazır bulunan tahta

kalıplardır. Bunlar takılırken dikkat edilmesi gereken önemli nokta beton dökülürken kalıbın

açılmasını veya patlamasını önlemektir. Aksi taktirde açılan kalıplar çıkarıldıktan sonra şakülden

kaçabilir, bombe yapıp sağlıksız bir görünüm taşkil edebilir.

4
 Perde kolonların kalıplarının sökümünün tamamlanmasından sonra bu kolonların üzerine

çıkacak katın her yerde aynı yükseklikte olmasını sağlamak ve üzerine yapılacak kalıbın düzgün

olmasını sağlamak için eşit yüksekliklerde olması gerekiyor. Bunu için de bir hortum terazisi

kullanılıyor. Bu terazi içinde su bulunan bir hortumdan oluşmaktadır. Terazinin ana prensibi aynı

yükseklikteki noktaların basınçlarının da eşit olacağıdır. Bu sayede aynı yükseklikteki noktalar

işaretleniyor bir sonraki katın her yerinin aynı yükseklikte olması sağlanıyor.

Perde kolonlarda da düzlüğün sağlanması gerekir, yani şakülden kaçmamalıdır. Bunun için

bütün perde kolonların şakülünde olup olmadığını tek tek kontrol ettik. Diğer yandan bir önceki

gün kiriş demirleri monte edilen katın döşeme demirlerinin monte ve aynı zamanda katın elektrik

tesisatını döşemek için elektrikçiler de işe koyuldu. Döşeme demirleri birbirine dik ve paralel

demirlerden oluşmaktadır.

Bu işlemde dikkat edilmesi gereken husus da yerleştirilen döşeme demirlerinin hangi

aralıklarla olması gerektiğidir. Bunların hepsini projeden okumak suretiyle kontrol edip nerede

pilye nerede düz demir olması gerektiğine bakıldı.

5
 Döşeme demirleri takılırken balkonlarda diğer odalardan farklı bir uygulama dikkatimizi

çekti. Burada odalarda olduğu gibi üzerine binecek yüke göre oluşacak momente göre ya üste ya

da alta yerleştirilen demirler gibi tek sıra değil de hem üste hem de alta yerleştirilmişti. Bunun

sebebi balkon gibi bir tarafında alttan taşıyıcısı olmayan yani direk mesnede bağlı olan

bölümlerde yani ankastre yapılarda taşıma gücünü artırmak için hem döşemenin üstüne hem de

altına demir döşenmiştir. Çünkü balkona yük bindiği zaman desteksiz tarafı aşagı doğru eğilme

yapacaktır. Bu durumda üst kısımda uzama yani çekme, alt kısımda ise kısalma yani basınç

oluşacaktır. Beton ise kendi başına çok iyi bir basınç direbnci göstermesine karşın çekmeye karşı

oldukça zayıftır. İşte bu zayıflığı gidermek için de çekme dayanımı son derece iyi olan demir bu

bölgeye yerleştirilip betonla olan aderansı sağlanarak mukavemeti artırılmıştır.

6
 Fakat bu bile bazen yeterli olmayabilirmiş. Döşeme içine bunların yanı sıra bir de balkon

açıklığı boyunca gizli bir kiriş yerleştirildi. Bu kiriş döşeme kalınlığında olup açıklığı fazla olan

balkonlarda güvenliği tam olarak sağlamak ve üzerine binecek yükleri aktararak kolonlara

iletmek amacıyla yerleştirilmiştir.

Kalıpların yağlanması, kontrolü, demirlerin döşenmesi ve elektrik tesisatının

çekilmesinden sonra sıra beton dökmeye geldi. Fakat beton dökülmeden önce kalıpların

çökmemesi ve sağlamlığının kontrolü için alt kata geçip destek ayakların yeterli olup olmadığını

ve gerekli yerlere yerleştirilip yerleştirilmediğini kontrol ettik. Böylece can ve mal güvenliğini

sağlamış olduk. Zira inşaat işlerinde can güvenliği birinci sırada gelir.

Beton dökülmeden önceki son iş de bağlantı yerlerini yani kolon ve kiriş kalıplarının dibini

suyla temizleyip artık tahta ve demir parçalarının temizlenip betonun homojenliğinin

bozulmaması ve pas paylarının bırakılması işlemidir. Pas payı demirin havayla temas edip

paslanmasının önlemek ve dış etkilere karşı daha uzak kalmasını sağlamak için bırakılır.Bu işlem

7
demirin ömrünü uzatır dolayısıyla betonarmenin de ömrü uzar. Çünkü pas demirin

mukavemetini düşürür.

Mikserlerle gelen hazır betonlar büyük pompaların hortumları yardımıyla boşaltılıyor.

Kuşkusuz kullanılan betonun özellikleri binayı doğrudan etkilemektedir. Ne kadar kaliteli beton

kullanılırsa okadar uzun ömürlü ve dayanıklı yapılar inşa edilir. Mikserlerde betonun donmaması

ve işlenebilirliğini kaybetmemesi için sürekli karıştırılarak gelen betonun öncelikle kıvamı test

edilip sonra kullanılıyor. Çünkü gelen betonun ne çok cıvık (mukavemeti düşer) ne de çok katı

(işlenebilirliği azalır, boşluklu olur) olması istenir. İstenilen kıvam elde edildikten sonra

öncelikle kiriş boşlukları doldurulmaya başlanır.

Bunun sebebi bağlantı yerlerini daha sağlam ve güvenli yapmaktır. Tabi betonun

dökülmesi işleminde dikkat edilecek diğer bir önemli nokta da vibratör kullanmaktır. Vibratör

sayesinde dökülen betonun daha iyi yayılması ve betonun dökülmesi sırasında oluşacak

boşlukların oluşmaması sağlanır.

8
 Vibratör Kullanırken Dikkat Edilmesi Gerekenler

1- vibratör ile beton taşınması yapılmamalı, taşıma işlemi işçiler tarafından küreklerle

yapılmalıdır.

2- Vibratörle sıkıştırılacak betonun kalınlığı en fazla 40 cm olmalıdır.

3- Beton karma suyu yüzeye çıkınca vibrasyon işlemine son verilmelidir.

4- Vibratör betona mümkün olduğunca dik daldırılmalıdır.

5- Vibratör betona yavaşça daldırılıp yavaşça çekilmelidir.

Beton dökme işlemi bittikten sonra kalıbı sökülen perde kolonların ve döşemelerin sulama

işlemi yapılır, bu sayede betonun çatlaması önlenmiş olur. Bu istenmeyen bir durumdur, çünkü

çatlaklar yapısal bozukluklara işarettir ve betonun mukavemetini azaltır. Sulama işlemi serin

havada yapılmalıdır.

BETON

Betondan beklenen esas nitelikler:

1- İşlenebilir olması. Ne çok sıvı ne de çok katı olmalıdır.

2- Mukavemetli olması

3- Dış etkilere dayanıklı olması ( Donma Çözünme gibi )

9
 Beton, kum, çakıl, çimento ve suyun karıştırılmasından elde edilen bir yapı malzemesidir.

Bunların belirli oranlarda karıştırılması sonucu işlenebilir plastik bir yapı oluşur. Betonu öne

çıkaran özelliklerinden biri de işlenebilirliğidir. Betonun özellikleri beton karışımında kullanılan

çeşitli malzemelerin özellikleriyle ilgilidir. Betonda aranan en önemli özellik basınç dayanımıdır.

Beton Karışımı :

Belirli bir basınç dayanımına sahip karışım seçilirken karışımın ekonomik ve kullanıldığı

yere göre işlenmesi kolay bir kıvamda olması gerekir. Beton kıvamı çeşitli yollarla ölçülebilir.

Bunlardan en kolayı ve şantiyemizde uygulananı slump ( çökme ) testidir. Bu test bir huni kabın

içine üç kademede ve her seferinde şişlenerek doldurulduktan sonra kalıbın çıkartılarak kalan

betonun çökmesi şeklinde olur. İstenen çökme miktarı amaca göre değişebilir ama kirişler için

ideal olan çökme miktarı 2-10 cm olmalıdır.

Özellikle donatıyı paslanmadan korumak için çimento dozajının belirli bir düzeyden az

olmaması gerekir. Çünkü dayanım dozaja değil su çimento oranına bağlıdır.

Betonun Yerleştirilmesi ve Bakımı:

Betonun yerleştirilmesinde veya bakımında dikkat edilmesi gereken en önemli hususlardan

birisi malzemede segregasyon olmamasını sağlamaktır. Özellikle şantiyemizde dikkat edilen

noktalardan birisi de beton dökülürken taşınması olayıdır. Uzun mesafelerden taşınması

gerekiyorsa konveyorlar yardımıyla taşınması sağlanır. Ayrıca dökülecek beton yüksek bir yere

pompa yardımıyla borular vasıtasıyla dökülüyordu. Bunun için karışımın su oranı ve karışımdaki

agregaların büyüklüğü buna uygun olmalıdır.

Beton prize ( çimento hamurunun plastik özelliğinin, işlenebilirliğinin kaybolmaya

başladığı an) başlamadan önce dökülüp işlenmeye başlanmalıdır. Kalıplara yerleştirildikten

sonra vibratörle sıkıştırılmalıdır. Şantiyemizde bu konuya büyük önem veriliyordu. Özellikle

kirişlerin betonu dökülürken kalıplar çıkarıldıktan sonra boşluklu bir halde kalmaması için buna

10
özen gösteriliyordu. Çünkü boşluklar zayıf bölgeleri oluşturuyor ve oluşan yükler de bu zayıf

bölgelerde kırılmalara sebep oluyor.

Betonun bileşimindeki suyun bir bölümü belirli bir zaman içinde hidratasyon için

kullanılır. Bu suyun buharlaşıp kaybolması hidratasyon için gereken suyun yok olması ve

bundan dolayı da betonun gereken dayanımı kazanamamasına sebep olur. Bu yüzden betonun

bakımı da karışımın hazırlanması kadar dikkat edilmesi gereken bir noktadır. Priz için ideal

ortam nemli bir ortamdır. Bu nedenle beton yüzeyleri sürekli ıslatılmalı ve buharlaşmayı

önlemek için örtülmelidir. Bu yüzden beton yüzeyleri sulanıyor ve nemli telislerle yüzeyleri

örtülerek ıslak kalması sağlanıyordu.

Kalıp Bilgileri Var!!!

Beton döküldükten sonra diğer blokta kalıp işlemleri tamamlanmış ve kontrol etmemiz

söylenmişti. Yine teraziyle ve şakülle doğruluk ve düzgünlüklerini kontrol ettiğimiz kalıplarda

bu defa farklı bir işlemle karşılaştık. Kalıplar üzerinde çekilen ipler hem odaların, kolonların

doğru yerlerde olup olmadığını ölçüyor hem de hata payını aza indiriyor. Bu iplerle gönyesine

bakılmamız istendi, yani çekilen iplerin birbirine dik olup olmadığını ölçecektik. Bunun için 3-4-

5 üçgeninden yararlanılıyor. Fakat hatayı mümkün olduğunca aza indirmek için 6-8-10

değerlerini kullandık. Çelik şerit metreyle boylarını kontrol ederek bu değerlere uydurup

doğruluğunu sağladık. Bu sayede çıkılacak olan kolonların yerlerini doğru olarak belirledik ve

üst katlara doğru gidildikçe kolon yerlerinde sapma olmaması sağlandı. Eğer kolonlar düzgün

yerlere konulmazsa, yapının yük dağılımı düzgün olmayacağı ve dengesizliklerin olacağından bu

istenmeyen bir durumdur. Tehlike oluşturur.

Diğer blokta betonu donan döşeme ve kirişlerin kalıpları çıkarılmaya başlandı. Bu işlemde

iki önemli nokta var. Birincisi kalıpların yeniden kullanılması için tahrip edilmeden sökülmesi

ikincisi ise işçilerin can güvenliğinin sağlanması. Kalıpta kullanılan tahta ve playwood denilen

11
kalıplar çıkarılırken öncelikle yere plastik lastikler yerleştirilir ki yere düştükleri zaman zarar

görmesin ve üst katlarda da verimli bir şekilde kullanılabilsin. Tabi kalıplar çıkarılırken hepsi

birden bir anda yere düşürülmemeli, çünkü zarar görebilir bunun yanında işçilerde yaralanabilir.

Bunu önlemek için teker teker ve dikkatli bir şekilde sökülmelidir. Bu işlemler sırasında işçiler

mutlaka baret takmalıdır,can güvenliğini sağlamalıdır. Şantiyede bize söylenen ilk şeylerden

birisi de işçinin can güvenliğinden sorumlu olduğumuzdu.

Şantiyemizde kalıpları desteklemek için kullanılan malzemeler demirdi. Bazı inşaatlarda

kullanılan tahta desteklere göre hem daha uzun ömürlü hem de daha dayanıklılar. Bu sayede

daha ekonomik olunabiliyor çünkü destekler sürekli olarak kullanılıyor , tahta olanlar ise belli bir

kullanımdan sonra değiştirilmek veya yenilenmek zorunda kalınıyor.

12
 Kolon Akslarının Çakılması!!!

Betonu dökülen döşeme üzerinde hemen kolon aplikasyonlarına geçildi ve çıkılacak olan

kolonların yerleri belirlendi. Bu işlemler hep daha güvenli daha sağlam ve binayı doğru bir

şekilde inşa etmek için sürekli yapıldı. Bu işlemlerin hemen arkasından döşemede bırakılan filiz

demirlerine kolonların demirleri bağlanmaya başlandı.

Kolon demirleri aşağıda demirci işçilerinin işlemesi ve şekillendirmesi yoluyla birbirine

bağlanarak hazırlandıktan sonra dev vinç yardımıyla gerekli yerlere taşıdı.

13
 Taşınan bu hazır kolon demirleri de yerlerine tevzi , etriye ve çiroz yardımıyla bağlandı.

Bu demirler bağlanırken birbirlerinden ayrılmamaları ve kayıp düşmemeleri için teller

yardımıyla tutturuldu. Bağlanan bu demirleri elimizdeki projeye göre kontrol ettik. Bu sırada

bazı farklılıkların olduğunu gördük. Örneğin kafa bölgesi denen etriyelerle sarılmış bölgelerde

farklı bir uygulamaya gidilmişti. Projeye göre daha büyük bir alan etriyelerle sarılmış. Bunun

sebebi ise daha sağlam ve dayanıklı bir yapı inşa etmekmiş. Bunun yanı sıra daha önce de

gördüğümüz gibi bu demirler döşenirken de bir takım dönüşümler uygulanmıştı. Örneğin 16’lık

demirler yerine 14’lük demirler döşenmişti. Fakat şantiye şefiyle bu olayı konuştuğumuz zaman

gidip oradaki demirleri düzeltmemizi söyledi. Bunun sebebi kolonlarda 14’lük demirin

kullanılamamasıymış.14’lük demirlerin kolonlarda gerekli dayanımı gösterememesi ve binanın

taşıyıcı elemanlarında da bu tür zayıflıkların olmaması gerektiği için bu çaptaki demirler

kullanılmamalıymış. Aynı zamanda diğer tarafta da yeni kalıp yapımına başlandı. Kalıpları

çakmaya başlarken öncelikle kirişlerin geçeceği yerleri tespit edip oralardan destek çıkıp

sabitliyor ve üstüne playwoodları çakmaya başlıyorlar.

14
 Bu işlemden sonra da aralarda oda olacak yerlere de hazır tahta kalıpları çakarak üzerine

yine playwoodları çakarak hazır duruma getiriyorlar.

Kullanılan bu kalıplar daima aynı odaların yapımında kullanılıyor. Bunu sağlamak için bir

alt katta sökülen kalıplar diğer odalarınkiyle karışmaması için ayrı ayrı istifleniyor ve zamanı

geldiğinde düzenli bir şekilde yukarıya taşınıyor. Bu sayede odaların hep aynı ebatlarda olması

sağlanıyor.

15
 Duvar Örülmesi Var!!!

Bütün bu kalıp, beton ve demir işleri sürerken diğer yandan da alt katlarda duvar örme

işlemi sürüyor. Öncelikle dış duvarlar dikkatli bir şekilde örülüyor. Şantiyemiz dış duvarlarda

yalıtım açısından daha etkili olan ytong malzemesini kullanıyor.

Duvar örülürken öncelikle duvar tabanının düz olması gerekiyor. Bunu sağlamak için de

çimento harcının üstüne yerleştirilen ytonglar tek tek su terazisi yardımıyla oturtularak

düzleştiriliyor ve üstüne gelenlerin de düzlüğü sağlanmış oluyor. Yalnız dikkatimi çeken

ytongların birbirine bağlanması için kullanılan karışım bildiğimiz çimento karışımından

farklıydı. Ytongların bağlanması için özel bir karışım kullanılıyordu. Ytonglar gözenekli bir

yapıya sahip olduğu için çimento karışımının içindeki suyu emip bağlayıcı özelliğini yok

eder.Bunun için tutkal gibi bir malzeme kullanarak nemli kalmasını ve bağlayıcı özelliğini

kaybetmeyen bir ara madde kullanılıyor.

Duvar örülürken dikkat edilecek diğer bir noktada duvarın düzgün ve aynı hizada olmasını

sağlamaktır. Bunun için yine iplerin yardımına ihtiyaç duyuluyor. Duvar örülecek yerin sınırlrı

16
boyunca düşey ve yatay çekilen ipler ,kullanılan ytongun veya iç duvarlarda kullanılan tuğlaların

aynı hizada ve düzgün bir şekilde örülmesini sağlar. İç duvar örümünde kullanılan malzeme ise

tuğlalardır. Bunlarda birbirlerine çimento,kum ve su karışımından oluşan bir harç yardımıyla

bağlanıyor. Biz stajerlere duvarların da az da olsa taşıyıcı özelliğinin olduğu söylendi. Özellikle

bir deprem etkisi altında oluşan kuvvetlere karşı kolonlarla birlikte duvarlarda bir taşıyıcı özellik

gösterir. Bu yüzden duvarların örülmesine özen gösterilmesi gerektiği vurgulandı.

Kalıp işlemi biten yerde yine demirciler zaman kaybetmeden işe koyuldular. İşler öyle bir

ayarlanıyor ki hiçbir zaman ne kalıpçılar ne de demirciler boş durmuyor. Sürekli çalışmalarına

imkan sağlayacak şekilde işler düzenleniyor. Bu sayede zamandan da tasarruf edilmiş olunuyor.

Çalışmaya başlayan demir işçileri kiriş demirlerini bağlamaya başlıyor ve bizde demirlerin

uygun ve doğru yerleştirilip yerleştirilmediğini kontrol ediyoruz. Bu sırada başka bir şeye dikkat

ediyoruz. Etriye aralıkları kolonlarda olduğu gibi kirişlerde de hep aynı şekilde gitmiyordu.

Bunlarda da yine mesned noktalarına yakın yerlerde yani baş ve son kısımlarda sık dizilen

etriyeler ortalara doğru seyrekleşiyordu. Bu şekilde sıklaştırılan etriyelerin amacı özellikle

deprem sırasında oluşacak yüklerin bu kısımlarda-bağlantı noktalarında-toplanacak olması ve

bunu önlemek için de etriyelerin patlama ihtimalini göz önünde tutarak daha fazla etriye

sayesinde kuvveti emmesini sağlamaktır.

Bunun yanı sıra bazı kirişlerde projede olmadığı halde fazladan pilye şeklinde veya düz

demirler eklenmişti. Bunun sebebi de açıklığı fazla olan kirişlerde moment etkisiyle kirişin eğilip

sehim yapmasını engellemektir. Çünkü yük karşısında kirişte oluşacak pozitif moment etkisiyle

kiriş aşağıya doğru sehim yapacaktır. Yani alt kısımda çekme oluşacaktır. Buna karşın demir de

çekmeye karşı iyi mukavemet gösteren bir yapı malzemesi olduğu için kullanımı bu tür

istenmeyen yapı bozukluklarına karşı çare olarak görülmüştür.Ayrıca bazı yerlerde ek mesned

donatılarının yerleştirildiğini de gördük. Bunlar yapılan sıtatik hesaplara göre gerekli yerlere

konan demirlerdir.

17
 .

Demirleri döşenen perde kolonların kalıpları da yerleştirildikten sonra beton dökülecek hale

geldi.

18
 Her perde için hazır olan kalıplar vinç yardımıyla gerekli olan yerlere taşınıyor ve daha

sonra monte ediliyor. Dikkat edilmesi gereken nokta ise kalıbın şakülünde olması yani düz

olması ve de beton dökülürken oluşacak basınçtan dolayı açılmamasını sağlamaktır. Bunun için

de kalıp , demir çubuklar yardımıyla sıkıştırılıp sabitleniyor. Daha sonra beton dökme aşamasına

geçiliyor. Perde kolonların betonu dökülürken heryerde olduğu gibi burda da vibratör

kullanılıyor.Çünkü kalıptan çıkan betonun düz ve boşluksuz olması gerekir. Bu yüzden vibratör

kullanımına çok dikkat ediliyor.

Kolonda vibratör kullanımı biraz daha farklıdır. Çünkü tamamen döküldükten sonra

kullanılması yerine üçte bir parçalar halinde doldurulduktan sonra kullanılması gerekiyor.

Böylece dökülen beton daha iyi yerleşiyor ve boşlukları gideriliyor. Tabi şantiyede bunun her

zaman uygulanması zor.İşçiler biz arkamızı döndükten hemen sonra tamamen doldurup öyle

19
 vibratör kullanıyor. Hatta bazen de hiç kullanmıyorlar.Bunun sonucunda da bazı kolonların dış

yüzeylerinde büyük açıklıklar oluşuyor. Buraları kapatmak için de ayrıca harç hazırlatıp oraları

sıvatıyorduk. Betonun , vibratörle boşlukları doldurularak hazırlanması ,kalitesini artıran

etkenlerdendir. Betonun kalitesini artıran sebeplerden birisi de içine konulan maddelerdir.

Örneğin çimento,agrega,su gibi.

ÇİMENTO

Çimento, kalker ve kil taşları karışımının yüksek sıcaklıkta pişirildikten sonra

öğütülmesinden elde edilen bağlayıcı bir özellik gösteren bir malzemedir. Çimento su ile

karıştırıldıktan sonra priz denen katılaşma ve donma olayı gerçekleşir. Artan sıcaklık bu priz

alma süresinin azalmasına sebep olur. Fakat aşırı sıcaklar da betonun zarar görmesine neden

olur. Katılaşmayla birlikte donma, sertleşme olarak bilinen ve görülen ,betonun dayanım

kazanma olayı başlar.

Çimento çeşitleri de betonun kalitesini, dayanımını etkiler. Yaygın olarak kullanılan

başlıca çimento türleri:

1) Portland çimento: En yaygın olarak kullanılan çimentodur. Bu belli oranlarda kalker taşı ve

kilin karıştırılıp pişirilmesinden sonra, klinkerde öğütülmesiyle elde edilir. Çimentoyu kullanabilmemiz

için plastik özelliğinin bir süre devam etmesi gerekir. Sadece klinker de bu özelliği sağlayamadığından

prizi geciktirmek için karışıma alçı taşı katılır. Bu tür çimento çeşitlerinde yüksek dayanım, öğütme

sırasında dane çapını küçülterek sağlanmaktadır.

2) Yüksek Fırın Cüruf Çimentosu: Bunların bileşimi normal portland çimentosuna benzer.

Aradaki en önemli fark bu tür çimentoya öğütme aşamasında öğütülmüş bazik yüksek fırın cürufunun

eklenmesidir. Bu tür çimentolar daha az geçirimli, tuzlu suya ve endüstri dumanındaki gazlara daha

dayanıklı olması sebebiyle su yapılarında ve temellerde uygun olarak kullanılır.

20
3) Traslı Çimentolar: Traslar, silisli ve alüminli maddelerdir. Kendi başlarına bağlayıcı

olmamalarına rağmen, betonda bulunan kireçle bu özelliği kazanırlar. Bu tür çimentoların da geçirimliliği

az ve hidrasyon ısısı düşük olduğundan, kütle betonları ve su yapılarında kullanılması tercih edilir.

4) Alüminli Çimento: İmalatta ham madde olarak kullanılan kalker ve boksit karışımı, özel

fırınlarda yüksek ısıda eritildikten sonra büyük kütleler halinde dondurulur. Alüminli çimento bu

kitlelerin öğütülmesiyle elde edilir. Bunların katılaşması yavaş olmasına rağmen serleşme, yani dayanım

kazanma hızları çok fazladır. Normal çimentonun 28 günde kazanacağı dayanıma 1 gün gibi kısa bir

sürede ulaşır.

Çimento ne kadar ince öğütülmüş ise mukavemeti o kadar yüksek olur ve reaksiyon için

aynı oranda yüksek miktarda suya ihtiyaç duyar.

AGREGA

Kum, çakıl veya kırma taş karışımı agrega olarak tanımlanır. Agrega esas olarak bir dolgu

maddesidir ve en önemli fonksiyonu betondaki hacim değişikliklerini azaltmasıdır. Ayrıca agrega

kullanımı çimentodan tasarruf sağlar, bu yüzden de ekonomiktir. Betonun iyi işlenebilmesi için

kullanılan agreganın granülometresi çok önemlidir. Granülometri, bir agrega yığınını dane

büyüklüklerine göre sınıflandırmaktır. Önemli bir nokta da kullanılan kum ve çakılın dayanımı

çimento dayanımından az olmamalıdır.

Betonun kalitesinde, kullanılan agregaların şekilleri önemli rol oynar. Köşeli agregada malzeme

iyiyse mukavemet iyi olur ancak ıslatma suyu artar. En iyi mukavemetli beton agregaları birbirine

değen ve boşluğu olmayan betondur. Bilindiği gibi betonda yük akışı agregadan agregaya doğrudur.

Ayrıca agreganın büyüklüğü de önemlidir. Şantiyemizde mümkün olduğunca pompayla dökülen

betonun içindeki agrega danelerinin büyüklükleri kontrol edilip göze batan, çok büyük çakıl ve taşlar

seçilmeye çalışılıyordu.

21
 BETON KARMA SUYU

Beton karma suyu en basit ifadeyle içmek için kullanılabilen her su olarak ifade edilebilir. Fakat

ayrıntıya girildiğinde su kesinlikle asidik olmamalıdır. Karışım suyunda yüksek oranda tuz bulunması

da sakıncalıdır. Prizi geciktiren ağır metal tuzlarından da kaçınılmalıdır.

Yine inşaat alanını, sahayı gezerken bir bloğun önünde yerde kalıp içine beton döküyorlardı. Ben

de hemen lentoları mı hazırlıyorsunuz diye sordum. Ama aldığım cevap hayır oldu. Hazırlanan kapak

rögar kapağıymış. Rögar, kanalizasyon ve su borularının akış halinde olup olmadığını, eğer tıkanırsa

nerede tıkandığının kolay anlaşılmasını sağlayan yer altındaki geniş oyuklardır. Bunlar da yine

betonarmeden yapılır.

Bu durumda lentolar nerede hazırlanıyor diye sordum. Ama bu sefer de lento kullanılmadığını,

bunların yerine kapıların üst kısmına demirlerin yerleştirildiğini öğrendim. Bu sayede lento görevini

karşılandığını gördük. Zira demir bulunduğu yerin sehim yapmasına engel olacaktır.

Döşeme betonunun dökülmesinden bir hafta geçtikten sonra alt kalıpları sökülmeye başlandı.

Öncelikle zamanla seyreltilmeye başlanan demir destekler tamamen söküldü daha sonrada hazır tahta

22
kalıplar ve playwoodlar dikkatlice sökülmeye başlandı. Tabi bunca zaman boyunca dayanımını

kazanması için bütün dökülen betonlar da sulanmaya devam ediliyordu. Kolonlar hatta döşemeler bile

telislerle kaplanarak nemli kalmaları sağlandı.

Tabi şantiyede her şey istenilen şekilde olamıyor. Hiç istenmeyen zamanlarda aksiliklerle

karşılaşılabiliyor. Örneğin yüksek katlara pompaların yardımıyla beton dökülürken pompa arızalandı

ve işlem yarım kaldı. Arızası giderilen pompa daha sonra kaldığı yerden devam etti. Ama daha

önceden dökülen beton çoktan sertleşmeye başlamıştı bile ve yeni dökülenle eskisini kaynaştırmak için

bağlantı yerleri ıslatıldı. Buralarda soğuk derzin meydana geldiği görüldü. Bunun yanında yüksek

katlara pompanın kolları yetişmediğinden buralara beton dev hunilerin içine yerleştirilip vinç

yardımıyla yukarıya çekilmek suretiyle dökülüyordu.

Tabi buda hem çok zaman alıyor hem de betonun parça parça dökülmesine sebep oluyor.Bu da

istenmeyen bir durumdur, ama başka bir yol olmadığından böyle yapılmak zorunda. Bu durumda

dökülen betonda da vibratör kullanılmasına özen gösterildi.

23
 Tekrar demir döşenen yerleri kontrol ediyorduk ve yine projede olmayan bazı demirlerin

kirişlere eklendiğini gördük. Bu yerlere baktığımız zaman düzgün şekilli (kare,dikdörtgen) olmayan

yani oda içerisinde kesit farklılıkları olan yerler olduğunu gördük. Buralara fazladan donatı

konmasının sebebi de mukavemet dersinde gördüğümüz gibi kesit farklılıkları olan yerlerde yüklerin

yığılım göstermesi ve gerilimin artmasıdır. Bu artışı karşılamak için de faza donatı yerleştirilmiştir.

Demir döşeme işlemi biten yerde yine daha önceden su terazisi, şakül yardımıyla kalıp kontrolu

yapılan yerlerde çelik şerit metreyle kalıbın dıştan dışa her taraftan ölçümü yapılıyor ki katlar arasında

farklılıklar olmasın. Bununla beraber bütün odaların ölçüleri tarafımızdan kontrol ediliyordu. Böylece

daha düzgün bir yapı elde ediliyordu. Yine her zaman olduğu gibi kalıpların desteklerini kontrol edip

sağlam olup olmadığını inceledik. Bu işlem yapılmazsa ve eğer destekler gereken yerlere, gereken

sayıda yerleştirilmezse beton dökülmeye başladığı zaman oluşan basınçtan dolayı çökebilir ve bir

felakete sebep olabilir. Hem can hem de mal kaybına neden olur. Kalıbın açılmasını önlemek içinse

kiriş kalıpları kalıbın alt tarafından sıkıştırılır.

Üst taraflarda ise teller yardımıyla kalıpların ayrılmasını ve açılmasını önlemek için çivilerle

tutturulan teller kalıba çakılıyordu.

24
 Betonun ve de betonarmenin daha sağlıklı olmasında diğer bir faktörde şüphesiz donatı ve beton

arasındaki ilişkidir. Aralarında tam anlamıyla iyi bir aderans sağlanmalıdır. Bunun çeşitli yolları var

ama şantiyemizde bunu sağlamak için nervürlü demirler kullanılıyordu. Bu demirler üzerlerindeki

girinti ve çıkıntılar sayesinde vida gibi betonun içerisine girip bağlantıyı oluşturuyor. Betonun içinden

kayıp gitmesini engelliyor.

Ayrıca şantiyemizde günlük yapılan işleri daha kolay takip etmek için bazı defterler tutuluyordu.

Şantiyemizde Tutulan Defterler

1- Şantiye defteri 3- Ataşman Defteri 5- Puantaj Defteri

2- Röleve defteri 4- Yeşil Defter 6- Sürveyon Defteri

Şantiye Defteri: Bu defterde hava koşulları , işin ne durumda olduğu ve yapılan işte

karşılaşılan zorluklar ,çalışan işçi durumu ve kullanılan ekipmanın durumu belirtilir. Bu sayede

kontrollü bir iş sırası izlenir.

Ataşman Defteri: Bu defterde ise projelerde hesaplanmış ve ölçülmüş fakat sahada

ölçülemeyen işler bulunur. Bunların değerleri hesaplanır. Keşif bilgileri de bu defterde tutulur.

Yeşil Defter: Bu defterde de tamamlanan işler tutulur ve kontrol mühendisi tarafından yazılır.

25
 Puantaj Defteri: Bu defterde ise farklı işlerde , değişen sayılarda çalışan işçilert kaydedilir

bu işlem çalışan işçilerin isimlerine göre de yapılabilir.

SONUÇ: Staj süresince öğrendiğimiz bilgiler şüphesiz meslek hayatımıza atıldığımız zaman
bizlere büyük avantajlar sağlayacaktır. Az ya da çok inşaatlarda yürütülen işler hakkında bilgi sahibi

olduk.

Staj yapığım yerdeki yapılan işleri değerlendirmek gerekirse kesinlikle çok sıkı bir kontrolün

yapıldığını söyleyebilirim. Neredeyse yapılan her iş, çakılan her çivi kontrol ediliyordu. Özellikle en

çok dikkat edilen nokta ise beton dökülmesiydi. Hazır olarak mikserlerle gelen betona su katılmaması

için büyük dikkat gösterildi. Çünkü bina projesi hazırlanırken kullanılan betonun dayanımı göz önünde

tutulmuş ve gelen betonun da bu yüzden kıvamına dikkat ediliyordu.

Şantiyemizde özellikle dikkat edilen diğer bir husus da vibratör kullanılmasıydı. Bu sayede

betonda oluşabilecek boşluklar gideriliyor ve betonda oluşacak zayıf bölgelerin oluşması

engelleniyordu.

Özellikle geçirdiğimiz Gölcük depreminden sonra depreme karşı daha dikkatli olmamız gerektiği

anlaşıldı. Şantiyemiz de özellikle depreme karşı daha dayanıklı yapılar yapmak için elinden geleni

yapmaya çalışıyordu. Bu yüzden bir çok yere ek mesnedler, fazladan demir donatılar ilave edilmiş;

etriyeler bağlanırken de deprem kuvvetine karşı uçları 45 derece kıvrılmasına dikkat edilmiştir.

26
 Kolonların perdeler halinde kullanılmasının sebebi de yine depreme karşı daha dayanıklı

olmaktır. Zira kolonların hep aynı yönde derinlik kazanacak şekilde yerleştirilmemesinin yegane

sebebi de her yönden gelebilecek bir kuvvete karşı koyabilecek bir yapı inşa etmektir.

Bence şantiyemiz tarafından yapılan inşaat son derece dayanıklı ve güvenilir yapılardır.

27