Professional Documents
Culture Documents
Seher Ulutaş
1
Sununun İçeriği
• Eğitimde Değerlendirmenin Yeri
• Neden Ölçme ve Değerlendirme?
• Programların Ölçme ve Değerlendirme Yaklaşımı
• Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan Bazı Araç ve
Yöntemler
Performans Değerlendirme
Performans Ödevleri
Projeler
Öz Değerlendirme/ Akran Değerlendirme
Ürün Dosyaları
(Dereceli Puanlama Anahtarları)
Seher Ulutaş 2
Eğitimde Değerlendirmenin Yeri
Eğitim Sistemi
Değerlendirme
Seher Ulutaş 3
Neden Ölçme ve Değerlendirme?
Seher Ulutaş 5
Programların Ölçme ve Değerlendirme
Yaklaşımı-I
Değerlendirme, öğrenmenin ayrılmaz
bir parçası olarak görülür.
Öğrencilerin ezber bilgileri değil,
üst düzey becerilerinin
değerlendirilmesi hedeflenir.
Sadece öğrenme ürünü değil, öğrenme
süreçleri de değerlendirilir.
Değerlendirme, öğrencilerin neyi
bilmediğini değil, ne bildiklerini
görmeye yarayan bir araçtır.
Seher Ulutaş 6
Programların Ölçme ve Değerlendirme
Yaklaşımı-II
Not vermenin yanı sıra etkili ve zamanında
geribildirime ağırlık vermeyi
önemsemektedir.
Öğrencinin gerçek yaşam durumlarını
yansıtmasını, gerçek yaşamla kendi bilgileri
arasında ilişki kurmasını gerektirir.
Öğrencilerin karşılaştığı problemlere farklı
çözüm yolları üretebilmesini önemser.
Seher Ulutaş 7
Programların Ölçme ve Değerlendirme
Yaklaşımı-III
Ne kadar öğrenildiğini tespit
etmenin yanı sıra nasıl öğrenildiğini
de belirlemeyi vurgular.
Değerlendirme sürecine öğrenciyi de
katar.
Öğrencileri değerlendirmek için
farklı ölçme tekniklerinden
yararlanmayı önerir.
Klasik ölçme ve değerlendirmenin
yanında yeni ölçme ve değerlendirme
yaklaşımlarının kullanımını da önerir.
Seher Ulutaş 8
Geleneksel Yaklaşıma Göre Ölçme ve
Değerlendirmede Öne Çıkan Beceriler
Seher Ulutaş 9
Programlardaki Ölçme ve Değerlendirme
Sürecinde Önem Kazanan Beceriler
Okuduğunu anlama, kritik etme, yorumlama
Bilgi toplama, analiz etme ve bir sonuca ulaşma
Grafik ya da tablo halinde verilen bilgilerden sonuç
çıkarma
Gözlem yapma, gözlemlerden sonuca ulaşma
Günlük hayatta karşılaşılan problemleri çözebilme
Sahip olduğu bilgileri yeni durumlarda kullanabilme
Araştırma yapma
Öğrendikleri ile gerçek yaşam arasında ilişki kurma
Seher Ulutaş 10
Ölçme ve Değerlendirme Araç ve
Yöntemleri
Değerlendirme Araçları
Yaklaşımı
Geleneksel Araç ve Çoktan seçmeli, eşleştirmeli,
Yöntemler doğru yanlış testler; yazılı
yoklamalar vb.
Ölçme ve
Değerlendirmede Yeni Performans görevleri, ürün
Yaklaşımlar dosyaları, projeler, öz
(Alternatif -Authentic) değerlendirme vb.
Seher Ulutaş 11
Ölçme ve Değerlendirmede Kullanılan
Bazı Araç ve Yöntemler
Performans Değerlendirme
Performans Ödevleri
Projeler
Öz Değerlendirme/ Akran
Değerlendirme
Ürün Dosyaları
Dereceli Puanlama Anahtarları
Seher Ulutaş 12
Performans Değerlendirme-I
Öğrencilerin bilgi ve becerilerini ortaya koyarak
oluşturduğu cevap ve ürünlerin
değerlendirilmesidir.
Öğrencinin yeni bilgiyi yapılandırmasını
gerektirir.
Süreç içine yayılmıştır, zamana bağlı değildir.
Öğrencinin günlük yaşamındaki problemleri nasıl
çözeceğini ve problem çözmek için sahip olduğu
bilgi ve becerileri nasıl kullanacağını
göstermesini ister.
Seher Ulutaş 13
Performans Değerlendirme-II
Öğrencilerin becerilerini “gerçek yaşam” ortamında
değerlendirmeyi hedefler.
Gözlenebilen bir performans veya somut bir ürünle
sonuçlanır.
Performans görevlerinde, tek bir cevap yoktur. Görevi
tamamlamak için değişik yollar bulunmaktadır. Bu nedenle
iyi tanımlanmış bir ölçütle değerlendirmelidir.
Başarılı bir değerlendirme yapmak için her performans
görevi bir dereceli puanlama anahtarı (rubric) ile
eşleştirilmelidir.
Performans değerlendirmek için en çok kullanılan araçlar;
performans ödevleri, projeler, öğrenci ürün dosyaları,
posterler vb.dir.
Seher Ulutaş 14
Yapılacak Değerlendirmenin Performansa
Dayalı Değerlendirme Olabilmesi İçin;
Ürün: yazılı bir makale, kompozisyon, grafik çizme, deney
düzeneği oluşturma, proje hazırlama, inceleme yazısı
yazma vb.
Gözlenebilir performans:Ürünün ortaya konmasında
geçen süreç (bir ders veya bir dönem) takip edilerek geri
bildirim verilmesi, değerlendirilmesi.
Üst düzey düşünme becerileri: Öğrencilerin bilgiyi
aynen aktarmalarından çok bilgiyi edinme, düzenleme,
kullanma, kritik etme, yaratıcılığı kullanma vb. üst zihinsel
süreçlere dönük olmalıdır.
Grup çalışması ve sosyal beceriler: Grup çalışmasına
yatkınlık, başkalarının fikirlerine önem verme, kendini
ifade etme, sunum yapabilme vb. becerilerin gelişmesi
beklenir.
Disiplinler arası geçişin ve bilgi alış verişinin sağlanmış
olması gereklidir. Seher Ulutaş 15
Performans Değerlendirme Sürecini
Planlarken ve Uygularken Atılacak Adımlar
Amacı açıkça ifade etme, neyi ölçeceğine
karar verme
Seher Ulutaş 17
Neler Performans Ödevi
Örnekleri Olabilir?
Bir gazeteye makale yazma,
Bir oyun düzenleme / planlama
Bir tiyatro oyununa eleştiri yazma,
Bir oyun için sahne ve kostüm hazırlama,
Bir ev planı çizme,
Bir müzik parçası çalma,
Bir dans sergileme,
Yörelerini tanıtan bir turistik broşür hazırlama,
Mahallelerinin bir haritasını, krokisini çizme
vb.
Seher Ulutaş 18
Performans Ödevi Örnekleri
Seher Ulutaş 19
AÇIK UÇLU SORULAR.
Seher Ulutaş 20
Proje
Öğrencilerin grup hâlinde veya bireysel
olarak istedikleri bir alan veya konuda
inceleme, araştırma ve yorum yapma,
görüş geliştirme, yeni bilgilere ulaşma,
özgün düşünce üretme ve çıkarımlarda
bulunmaları amacıyla ders öğretmeni
rehberliğinde yapacakları
çalışmalarıdır.
Seher Ulutaş 21
Proje
Proje geliştirme süreci uzun, karmaşık ve
zorlu bir süreçtir.
Bu ödevler, öğrencilerin yaratıcılık,
araştırma, iletişim gibi üst düzey zihinsel
becerilerini geliştirir.
Projenin tasarımından ortaya konulmasına
kadar geçen süreç, bilimsel süreç
basamaklarını içereceğinden bilimsel süreç
becerilerinin gelişmesine yardımcı olur.
Seher Ulutaş 22
Proje Örnekleri
Seher Ulutaş 23
Dereceli Puanlama Anahtarı (Rubric)
Seher Ulutaş 25
Dereceli Puanlama Anahtarı Geliştirme
Aşamaları II
Seher Ulutaş 26
Dereceli Puanlama Anahtarının
Hazırlanmasına Yönelik Bazı Öneriler
Dereceli puanlama Anahtarlarında çok genel ölçütler
kullanılmamalıdır.
İşlevsel olmayan detaylara yer verilmemelidir.
Sınırlı sayıda boyuta ya da özelliğe odaklanmak gerekir.
Anahtar nitelikte, öğretilebilir ölçütler kullanılmalıdır.
Ölçülebilir ölçütler kullanılmalıdır.
Tanımlayıcılar dikkatlice seçilmelidir.
Dörtlü bir performans düzeyi kullanmak daha işlevseldir.
Düzeyler arasındaki uzaklık eşit tutulmaya çalışılmalıdır.
Gerektiğinde, dereceli puanlama anahtarının ölçütlerinin
belirlenmesi sürecine öğrencilerin de katılımı
sağlanmalıdır.
Seher Ulutaş 27
Dereceli Puanlama Anahtarları Ne Tür
Etkinliklerin Değerlendirilmesinde Kullanılır?
Seher Ulutaş 29
Bütüncül Dereceli Puanlama Anahtarı Örneği
Puan Ölçütler
Seher Ulutaş 30
2. Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
Analitik dereceli puanlama anahtarı , önce
performans veya ürünün parçalarının ayrı ayrı
puanlanmasını sonra da bu puanları toplayarak
toplam puanın hesaplanmasını gerektirir.
Analitik dereceli puanlama anahtarları
aracılığıyla, öğrencilerin performanslarına
ilişkin olarak daha ayrıntılı bilgi elde edilir.
Bu, aynı zamanda öğrencinin zayıf ve güçlü
yanlarını gösteren bir profil sağlar.
Seher Ulutaş 31
Harita İçin Analitik Dereceli Puanlama Anahtarı
PUAN İÇERİK
4 Haritadaki bütün işaretler doğru ve dikkatli bir şekilde yerleştirilmiştir. Sınır
çizgileri doğru ve özenle çizilmiştir.
3 Bütün işaretler haritada var. Bunların çoğu da haritaya doğru yerleştirilmiş.
2 İşaretlerden bir kaçı haritada yok. Haritada olanların da bir kaçı doğru
yerleştirilmemiş.
1 İşaretlerin çoğu haritada yok. Haritada olanların da çoğu doğru yerleştirilmemiş.
PUAN GÖRÜNÜŞ
4 Haritanın görüntüsü temiz ve çok renkli. Haritadaki işaretler çok kolay okunuyor.
3 Haritada birkaç renk var. Bazı işaretler kolay okunmuyor.
2 Sınırlı sayıda renk kullanılmıştır. İşaretlerin ne olduğu haritadan zor okunuyor.
1 Renkler ya hiç yok ya da çok az kullanılmış. İşaretler çok az kullanılmış.
Seher Ulutaş 32
Öz Değerlendirme
Öğrencilerin kendi katılımlarını,
süreçlerini ve ürünlerini
değerlendirmeleridir.
Seher Ulutaş 33
Öğrencinin Kendini
Değerlendirmesinin Avantajları
Öz değerlendirme, öğrencilerin kendi güçlü
ve zayıf yönlerini tanımalarına yardım eder.
Öğrencilere değerlendirme sürecinin bir
parçası oldukları duygusunu verir.
Öğrencilerde motivasyonu artırır.
Öğrencilerin kendi öğrenmeleri konusunda
sorumluluk almaları yönünde cesaretlendirir.
Kendilerine dışarıdan bakma yetisi
geliştirir.
Seher Ulutaş 34
Öz Değerlendirme Formları Örnekl
eri
Seher Ulutaş 35
Akran Değerlendirme
Akran değerlendirme, gruptaki öğrencilerin belli
ölçütler çerçevesinde birbirlerini değerlendirme
sürecidir.
Akran değerlendirme, öğrencilerin kendilerine
Seher Ulutaş 36
Akran Değerlendirme
Bu form, gruptaki çalışmalarınızı değerlendirmek üzere hazırlanmıştır. Arkadaşlarınızın bu
konudaki görüşlerini almak için formu doldurunuz. Size ayrılan son sütunda da kendinizi
değerlendiriniz. Sorulara cevabınız “evet” ise E, “bazen” ise B, “hayır” ise H harfi yazınız.
5. Arkadaşıma
1. Arkadaşıma
2. Arkadaşıma
3. Arkadaşıma
4. Arkadaşıma
göre ben
göre ben
göre ben
göre ben
Çalışmalara gönüllü katılır.
Bildiklerini arkadaşlarıyla
paylaşır.
Gerektiğinde arkadaşlarına yardım
eder.
Aldığı görevi zamanında yerine
getirir.
Arkadaşlarının görüşlerine
saygılıdır.
Tartışmalarda kırıcı olmadan
konuşur.
Seher Ulutaş 37
Akran Değerlendirme Formu Örneği
Seher Ulutaş 38
Öğrenci Ürün Dosyası(Portfolyo)
Seher Ulutaş 39
Öğrenci Ürün Dosyası
Hazırlamanın Amacı- I
Öğrencinin öz disiplin ve sorumluluk bilincini geliştirmek
ve kendi kendini değerlendirme becerisi kazandırmak,
Müfredata bağlı olarak gerçekleştirilen yazılı ve sözlü
değerlendirmeler ve standart testler dışına çıkarak, yeni
bir değerlendirme yöntemi geliştirmek,
Öğrencinin gelişimini kanıtlarla ve daha sağlıklı
izleyebilmek,
Öğrencinin gelecekteki öğrenmelerine bilgi sunmak ve
ışık tutmak,
Öğrencilerin arkadaşlarının gelişimini izleyerek
birbirlerine yardımcı olmalarını sağlamak ve böylelikle
gelecekte yapacakları ekip çalışmalarına başlangıç
yapmak,
Seher Ulutaş 40
Öğrenci Ürün Dosyası
Hazırlamanın Amacı-II
Öğrencilerin kendi çalışmalarını değerlendirmeye yardım etmek,
Öğretmene eğitsel kararlar vermede yardım etmek,
Aile ile iletişimi sağlamak,
Ürün ve süreci değerlendirmek için bilgi toplamayı sağlamak,
Öğrencilerin yeteneklerini sergilemek ve ilgi alanlarını geliştirmek,
Programın amaçlarını değerlendirmek için eğitimcilere yardım etmek,
Yazma, okuma ve düşünme becerileri arasında bağlantı sağlamak,
Öğrencilerin çalışmalarının değerlendirilmesi katılımlarının sağlanması
onların çalışmasını teşvik etmek.
Seher Ulutaş 41
Öğrenci Ürün Dosyasının Hazırlanma
Aşamaları
Öğrenci ürün dosyasının amacının belirlenmesi
Ürün dosyası politikası belirlemek
seçilmesi
Öğrenci ürün dosyasındaki çalışmalara ait
Seher Ulutaş 44
Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği-I
Dosyanın “içindekiler” bölümü
Önsöz, özet (ya da Özgeçmiş) (Burada öğrenci
çalışmalarının başlangıçtan o ana kadarki
gelişimini anlatır. Öğrenci başlangıçta
neredeydi? Bu aşamaya nasıl geldi?)
Öğrenci tarafından dosyaya konulan tüm
ürünler ya da çalışmalar.
Yapılan her çalışmanın değerlendirilmesi ile
ilgili dereceli puanlama anahtarı, kontrol listesi
ya da öz değerlendirme formları gibi araçlar.
Seher Ulutaş 45
Öğrenci Ürün Dosyasının İçeriği-II
Her ürünün dosyaya konulmasının gerekçeleri için şu
sorular sorulabilir:
Bundan ne öğrendim? Bu çalışma benim için neyi ifade
ediyor?
Bu çalışmanı neden ürün dosyana koymak istiyorsun?
Hangi konuda çok iyi/başarılı olduğunu düşünüyorsun?
Çalışmada hangi bölümler, kısımlar geliştirilmelidir?
Tekrar denesen neleri değiştirir ya da eklerdin?
Neden bu çalışmayı seçtin?
Bu çalışmanda en çok neyi beğendin?
Burada senin için önemli olan ne?
Bu, yaptığın çalışmaları en iyi temsil eden örnek midir?
Çalışmayı yaparken beklemediğim nelerle karşılaştım?
Seher Ulutaş 47
Seher Ulutaş 48
Öğrenci Ürün Dosyası
Seher Ulutaş 49
TEŞEKKÜR EDERİM
Seher Ulutaş 50