Professional Documents
Culture Documents
2. DERSİN TÜRÜ
Mesleki Zorunlu
3. DERSİN ÖNKOŞULU
Dersin önkoşulu yoktur
Turgay Atalay
Prof.Dr.
Fen-Edebiyat / Fizik / Katıhal Fiziği
Fen-Edebiyat Fak. 6 Nolu Dersane
Pazartesi 10.30 – 12.30 ; Salı 10.30 – 12.30
Pazartesi 09.30 – 10.30 ; Salı 09.30 – 10.30 ; Fen-Edeb. Fak. No 55
atalay@karaelmas.edu.tr/kişisel sayfalar
atalay@karaelmas.edu.tr
10. DERSİN AMAÇ, HEDEF, VE ÖĞRENCİ KAZANIMLARI, ÖĞRETİM
STRAJESİ
Dersin Öğrenci Kazanımları: İyi bir Matematik , Kuantum Mekaniği ve Atom Fiziği
Bilgisine sahip olmalıdır. Katı cisim içindeki olayları canlandırabilmek için hayal
gücünü kullanmayı bilmelidir. Sayısal problem çözümlerine alışabilmek için çok
sayıda örnek üzerinde çalışılmalıdır. Türkiye ve Dünya Üniversiteleri Web siteleri
araştırılarak sürekli bigi toplanmalıdır.
Arasınav sayısı 1
Arasınavın genel sınava katkısı % 50
Sınavlar kitap ve notlar açık olarak uygulanıyor
Sınavlarda 5 soru soruluyor, her birine 20 puan verliyor.
Sınav kağıtları daha sonra, derste dağıtılıyor, hatalarını görmeleri sağlanıyor
Soruların ağırlıkları öğrenci ile tartışılarak değerlendiriliyor
1. DERS PLANI
1. Hafta : Katıhalin tanımı, Kristal Yapısı, kristal simetrileri
2. Hafta : Örgü doğrultu ve düzlemleri, kristal bağları,
E
E
GS GS
E E
dn/dE dn/dE
E E
Bakýrýn oda sýcaklýðýnda gözlenen iletkenliði 5,8.10 5 -1.cm-1 dir. Bu deðeri
kullanarak, Fermi seviyesindeki elektronlarýn relaksayon zamanýný ve ortalama
serbest yollarýný hesaplayýnýz. Cu’ýn 1 valens elektronu bulunduðunu varsayýnýz.
n. e 2 . F
m
m. 9 ,1 . 10 31 . 5 ,8 . 10 7 5 , 271 . 10 23
F 2 , 422 . 10 14 s
n. e 2 8 , 5 . 10 28 .(1, 6 . 10 19 )2 2 ,176 . 10 9
dir.
Ortalama serbest yol ise,
v F . F
1, 569.10 6 .2,422 .10 14 3,800 .10 8 m 380 .10 10 m 380 A o
bulunur.
2002-2003 KATIHAL FİZİĞİ I ARASINAV SORULARI
1- Cd metali ile alçak sıcaklıklarda yapılan spesifik ısı ölçüm sonuçları
Tabloda verilmiştir.
CV (J / mol. K) T (K)
2,47546.10 – 3 0,053
4,543.10 – 3 0,065
0,0111605 0,088
0,0554032 0,15
0,105528 0,186
0,117833 0,193
0,141241 0,205
Cd metaline ait katsayısını grafiksel yöntem ile bulunuz. katsayısını hesaplayınız.
2- Bir mol Na metalinde 20 K de örgü spesifik ısısının elektronik spesifik
ısıya oranını hesaplayınız.
3– Bir deneyde dikdörtgenler prizması şeklinde, boyutları 0,2 mm x 0,35 mm olan ve
ymk yapıda kristalleşen kalsiyum elementi kullanılmıştır. Bu kalsiyum parçacığında
3,223.10 16 tane kalsiyum atomu bulunduğu bilinmektedir.
a) Kalsiyumun yoğunluğunu hesaplayınız
b) Bu kalsiyum parçacığının kalınlığını mm olarak hesaplayınız.
4- Çinko’nun oda sıcaklığındaki elektriksel iletkenliği 1,69.10 7 -1.m –1
dir. Zn’ da Fermi seviyesindeki elektronların relaksasyon zamanını s ; ve ortalama serbest
yollarını Ao olarak hesaplayınız.
5- Mutlak sıfır sıcaklığında valens elektronlarının ortalama enerjisi 8,256.10 - 19
Joule olan metalin hangi metal olduğunu araştırınız.
2002 KATIHAL FİZİĞİ I ARASINAV YANITLARI
1–
CV (J / mol. K2) T (K) CV/T T2
2,47546.10 – 3 0,053 0,0467068 2,809.10 –3
4,543.10 – 3 0,065 0,0698923 4,225.10 –3
0,0111605 0,088 0,126824 7,744.10 –3
0,0554032 0,15 0,369355 0,0225
0,105528 0,186 0,567355 0,034596
0,117833 0,193 0,610534 0,037249
0,141241 0,205 0,68898 0,042025
0,8
0,7
CV/T
0 , 68898 0 ,369355 16 , 37
0,6
0 , 042025 0 , 0225
0,5
0,4
0,3
0,2
0,1
Denklem, CV T T 3
şeklinde olduğundan, Tablodan seçilecek herhangi bir C V değerine karşılık gelen T ve değeri yerine yazılarak,
3– a) ymk yapının birim hücresinde 4 tam atom bulunur. Buna göre birim hücrenin kütlesi,
40
MB 23
4 2 ,657.10 22 g 2 ,657.10 25 kg
6,02.10
dır. Kalsiyum’un örgü sabiti 5,58 A0 olduğundan birim küpün hacmi,
VB a 3 5,58.10 10 3
1,737.10 28 m 3
olup, Kalsiyum’un yoğunluğu
M B 2,657.10 22
d 28
1,53.103 kg / m3 1,53 g / cm 3
VB 1,737.10
b) NA 6 ,02.10 23
N M 3,223.1016 M
A 40
3,223.1016 .40
M 23
2 ,1415.10 6 g
6,02.10
M 2 ,1415.10 6
V 1,4.10 6 cm3
d 1,53
V axbxd 0,02.0,035.d 1,4.10 6
d 2.10 3 cm 0,02mm
n.e 2 . F 6,02.10 23 m. 9,1.10 31.1,69.10 7
4– n 7,133.2 1,313.10 23 cm 3 F 4,575.10 15 s
m
65,38
3
n.e 2 1,313.10 29 1,6.10 19 2
n 1,313.10 m
29
1 2
EF mv F
2
2 E F 2.9,39.1,6.10 19 v F . F 1,817.10 6.4,575.10 15 8,313.10 9 m
vF
2
3,301.1012 elde edilir.,
31 o
m 9,1.10 83,13 A
v F 1,817.10 m / s
6
5–
3
E E F (0) 8,256.10 19 joule
5
5.8,256.10 19
E F ( 0) 1,376.10 18 joule
3
E F (0) 8,6 eV
1– E F (0)
2
2
1 2 1
3 2 N 3 mvF 9,1.10 31. 1,58.106 2
2m 2 2
18
E F (0) 1,135.10 joule 7,099 eV
E F (0) kTF
E F (0) 1,135.10 18
TF 82246 K
k 1,38.10 23
2–
E(eV) f
E(eV) f
0 1
Pb'NUN 800 K DE FERMİ FONKSİYONU
1 1
2 1
3 1 1,2
4 1 1
5 1 0,8
6 1
0,6
f
7 1
8 0,9999999 0,4
8,5 0,999996655 0,2
9 0,99533 0
9,2 0,9215
9,3 0,73389 0 2 4 6 8 10 12
9,37 0,5 E (eV)
9,4 0,392
9,5 0,1319
9,6 0,0344
9,7 0,008304
3
EF
1 2m 2
3– N 2 2e E dE
2 0
3
1 2me 2 32 3 1
2me EF 2 pF3 2me EF 2 pF
2
N EF
2 2 2 3
2.9,1.10 31
5,5.1,6.10 19 12
1,265.10 24 kgm / s
N
1 p F3
1 1,265.10 24 3
5,84.1028 m 3
3 2 3 3. 3,14 2 1,054.10 34 3
m 9,1.10 31.1,39.107
F 2 3,715.10 14 s
Ne 28
1,33.10 . 1,6.10 19 2
o
vF . 8,65.105.3,715.10 14 3,213.10 8 m 321,3.10 10 m 321,3 A
5– EF
2 2
k F 11,63.1,6.10 19
1,054.1034 k 2 2
F
2m 2.9,1.10 31
EF k .TF 11,63.1,6.10 19 1,38.1023 TF
k 3,048.10
2
F
20
1 1
TF 134841 0
K
k F 1,746.10 m 1,746.10 cm
10 8
1. SINAVLAR
2004-2005 GÜZ DÖNEMİ FİZ 451 KATIHAL FİZİĞİ 1
ARASINAV SORULARI
1 – 1,48 Ao dalgaboylu monokromatik X-ışınları ile yapı analizi yapılmaktadır. Deneyde aralarındaki uzaklık 1,286 A o
olan düzlemlerdeki Bragg yansımaları incelenmektedir. 1 nci, 2nci ve 3 ncü mertebe kırınım açıları ile kullanılan X-
ışınları demetinin keV olarak enerjisini hesaplayınız.
3 – Monokromatik bir ışık demetiyle bir yüzeye 2W lık güç aktarabilmek için 4,229.10 18 tane foton düşürülmesi
gerektiği hesaplanmıştır. Bu elektromagnetik radyasyonun enerjisini (eV) ; dakgaboyunu (nm) ve frekansını (THz)
olarak bulunuz.
4 – Hidrojenin morötesi (ultraviyole) bölgede yer alan Lyman serisinde yayınlanan çizgilerin dalgaboylarını (nm) ;
enerjilerini (eV) olarak hesaplayınız.
3
5– 2
1
- Kalay kübik elmas yapısında olup örgü sabiti a = 6,49 A o dür. - kalay’da 1 – 2 ; 1 – 3 ve 1 – 4 atomları
arasındaki uzaklıkları hesaplayınız.
2004-2005 GÜZ DÖNEMİ FİZ 451 KATIHAL FİZİĞİ 1
ARASINAV YANITLARI
1 – 2dSin n
n 1.1,48
1 Sin 1 1 Sin 1 35,127
o
2d 2.1,286
2.1,48
Sin 2 1,15 > 1 olduğundan bu mertebe yansıması yoktur
2.1,286
3.1,48
Sin3 1,726 > 1 olduğundan bu mertebe yansıması yoktur 20
2.1,286
2– 1 h 2 k 2 2 2 2 0 2 2 2 4 4
1
d12
h 2 k 2 2 12 12 12
a2
2
c 52
2
3
2 1
25 9
1
2
d2
h 2 k 2 2 2 2 2 2 2 2
a2
2
c 52
2
3
8 4
25 9 d 32
a2
2
c 52
2
3
25 9 20
225 225 225
d1 2 ,287 A o d2 1,143 A o d1 1,286 A o
43 172 136
n=4 1 1 1 1 3
3– E1 h1 13,6 2 2 13,6 13,6 10,2eV
n=3 1 2 1 4 4
n=2 1 1 1 1 8
E2 h 2 13,6 2 2 13,6 13,6 12 ,088eV
1 3 1 9 9
1 1 1 1 15
E3 h 3 13,6 2 2 13,6 13,6 12 ,187eV
1 4 1 16 16
a 3 6,49.1,732
Uzay köşegenin yarısı :
4
4
2,810 A o 20
2004 – 2005 GÜZ DÖNEMİ FİZ 451 KATIHAL FİZİĞİ 1
FİNAL SINAVI SORULARI
1 – N = 64.1027 elektron/m3 ve = 1000 Ao olan metal için Fermi enerjisini bulunuz. Serbest
elektronların Fermi hızını ve metalin özdirencini hesaplayınız.
2 – a – Bir metalin ortalama serbest yolu 2 faktörü kadar arttırılırsa elektriksel özdirenç nasıl
değişir ?
b – 1 ve 2 metalleri için EF1 > EF2 ise, bu metallerin N1 ve N2 birim hacimdeki serbest
elektron sayıları için neler söylenebilir?
3 – Fermi enerjisi 10 eV olan bir metal için, serbest elektron gazı modeline göre m– 3 cinsinden
birim hacimdeki elektron sayısını hesaplayınız.
12,054 .10
3. 3,14
34 2
2
2
EF 0
23 2
1– 3 2 N 31
.64.10 27 3 9 ,341.10 19 joule
2m .9 ,1.10
9,341.10 19
EF 0 5,838eV
1,6.10 19
1 2 2 EF 2.9 ,341.1019 m
EF mvF vF 31
1,432.106
2 m 9 ,1.10 s
mvF 9,1.10 31.1,432.106
7 ,95.109 .m
Ne 2 64.10 27 . 1,6.10 19 2 .1000.10 10
20
1 m mv
2 – a) İle tanımlandığından , 2 kez artarsa da 2 kez azalır.
Ne Ne 2
2
2mE 2mE
3 3
2 2 2
EF 0
2 – b) 23 F1 F2
3 2 N N1 N2
2m 3
2 3
3
2 3
3– EF 0
2
2m
3 2 N 23
2.9,1.10
3 3
N
2mEF 2
31
.10.1,6.10 19 2
4969,2
1,43.10 29 m 3
3
2 3 2
3 3,14 1,054.10 34 3
34,63.10 27
20
4–
EF
2 2 19
k F 11,63.1,6.10
1,054.1034 2
kF
2
2m 2.9 ,1.1031
k F2 3,048.10 20
k F 1,746.1010 m 1 1,746.108 cm 1 20
5– n=7 1 1 1 1 40
6 E1 h1 13,6 2 2 13,6 13,6 1,233eV
3 7 9 49 441
5
4 1 1 1 1 3
E2 h 2 13,6 2 2 13,6 13,6 1,133eV
3 6 9 36 36
1 1 1 1 16
E3 h 3 13,6 2 2 13,6 13,6 0 ,967eV
3 5 9 25 225
n=3
1 1 1 1 7
1 1 E4 h 4 13,6 2 2 13,6 13,6 0 ,611eV
E h 13,6 2 2 3 4 9 16 144
nson nilk
h.c 6 ,62.10 34.3.108
1 h1 19
1,0066.10 6 m 1,0066
E1 1,233.1,6.10
h.c 6,62.10 34.3.108
2 h 2 19
1,095.10 6 m 1,095
E2 1,133.1,6.10
h.c 6 ,62.10 34.3.108
3 h 3 19
1,283.10 6 m 1,283
E3 0,967.1,6.10
h.c 6,62.10 34.3.108
4 h 4 1,283.10 6 m 2,031
E4 0,611 .1,6.10 19
20
2. ÖDEVLER / PROJELER
2004 – 2005 Yarıyılında ödev veya proje çalışması yapılmamıştır
3. DİĞER ÇALIŞMALAR
2004 – 2005 Yarıyılında Güz Dönemi dersinin laboratuvarı yoktur, Bahar döneminde laboratuvar
çalışması yapılacaktır.
1 Tamamen katılmıyorum
2 Katılmıyorum
3 Fikrim yok
4 Katılıyorum
ÖĞRENCİ
ÖĞRENCİ DERS
DERS DEĞERLENDİRME
DEĞERLENDİRME ANKETİ
ANKETİ 5 Tamamen Katılıyorum
Verilen
Değer
1 Öğretim üyesi dersin içeriği, programı ve hedefi hakkında gerekli bilgileri vermektedir .
Notlar F1 F2 F3 C B2 B1 A2 A2
Öğrenci Sayısı - 2 5 10 10 3 7 -
Toplam 37
Başarılı Öğrenci 30
Başarısız Öğrenci 7
Başarı oranı % 81
A1 0
A2 7
B1 3
NOTLAR
B2 10
C 10
F3 5
F2 2
F1 0
0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
ÖĞRENCİ SAYISI
6 – İYİLEŞTİRME ÖNERİLERİ
Ders günümüz olanaklarında en mükemmel biçimde öğrenciye anlatılmakta ve gerek web sayfasından
gerekse ilave olarak verilen CD den kaynak gereksinimlerini giderebilmektedir. Önümüzdeki yıllarda
hazırlık sınıfı okuyan öğrencilerin gelmesi kaynak önermedeki ve inter’den yararlanmadaki kısıtlamaları
lakdıracağından daha verimli çalışma düzeni ve planı gerçekleştirilebileceltir.