TÜRKİYEDE SPORUN BAŞLANGICI VE GELİŞİMİ

Yurdumuzda ilk yapılan spor okçuluktur. Okçuluk 1453 yılında ülkemizde başlamıştır.Yani Fatih
Sultan Mehmet’in İstanbul’u fethedip Bizans İmparatorluğu’nu ortadan kaldırdığı zaman.
Okçuluk Meydan-ı Kemankeşani’de yapılıyordu. Meydan-ı Kemankeşani’nin kurulması Türk
spor tarihinde ilk belgeli olaydır.

Okçuluktan sonra yurdumuzda ˝güreş˝ yapılmaya başlandı.Güreş yurdumuzda 1361 yılında

başladı.

1870 yılında yurdumuz sporu için önemli bir olay gerçekleşmiştir. Bu olay bir spor şenliği idi.
İlk spor şenliği, Galatasaray Lisesi öğrencileri tarafından Kağıthane’de gerçekleştirildi.

1890 yılında ise İngilizlerin icadı olan futbol Türkiye’ye geldi. Türkiye’de ilk kez Bornova
semtinde, buraya yerleşmiş bulunan ve pek çoğu tütün ve pamuk ticaretiyle uğraşan İngiliz
aileleri arasında Bornova çayırlarında oynanmaya başladı. Türkiye’de ilk futbol maçları böylece,
bu sporun İngiltere adasında doğmasından yaklaşık kırk yıl sonra oynanmaya başlamıştı. Daha
sonra futbol İstanbul’da da görüldü. İzmir’den İstanbul’a göç eden aileler beraberlerinde
futbolu İstanbul’a da getirdiler.

1901 yılında ilk Türk futbol takımı kuruldu. Takımın ismi Black Stocking yani Siyah Çoraplılar
idi. İlk Türk futbolcusu da Bahriyeli Fuat Hüsnü Kayacan futbol sahalarına çıkan ilk Türk’tür.
Bobby takma adıyla İngiliz takımlarında oynayan Fuat Hüsnü daha sonra Galatasaray’da top
koşturmuştur.

1903 yılında bir grup genç Beşiktaş Jimnastik Kulübünü kurdu.

Basketbol Türkiye'de ilk defa 1904 yılında Amerikan Robert Koleji ögrencileri tarafından
oynandı.

1905 yılında bir grup Galatasaray’ı kurdu. Amaçları İngilizler gibi toplu halde top oynamak, bir
isme ve bir renge sahip olup, Türk olmayan takımları yenmekti. Galatasaray İstanbul Ligi’ndeki
ilk Türk takımdı.

1907 yılında Moda çevresinde oturanlar ve St. Joseph Fransız Frerler Mektebi’ndekiler
Fenerbahçe’yi kurdular.

1921 yılında Trabzon İdman Ocağı kuruldu.

1922 yılında Türkiye Futbol Federasyonu kuruldu.Aynı yıl Milli Takım kuruldu
1923 yılında Gençlerbirliği kuruldu. Aynı yıl FIFA’ya kabul edildik.
1957 yılında ilk Türk voleybol takımı sahaya çıktı.
1936'dan 1959'a kadar basketbol 'Spor Oyunları Federasyonu' adı altında kurulan bir
federasyonun içinde voleybol ve hentbol ile birlikte yürütüldü.
1 Mart 1959'da Türkiye Basketbol Federasyonu resmen kuruldu.
1989 yılında Galatasaray Avrupa Şampiyon Kulüpler Kupası’nda yarı finale çıktı.
1990 yılında yurdumuzda buz hokeyi oynanmaya başlandı.
TÜRKİYEDE SPORUN GELİŞİMİ

Beden eğitimi, düzenli ve sistemli olarak gerçekleştirilen fiziksel aktiviteler olarak

tanımlanabilmektedir. Ancak sporun rekabet ve yarışma özelliği bulunmaktadır. Bu durum
beraberinde insan performansının arttırılmasını gerektirir. Bu genel tanımlamadan da
anlaşılacağı üzere beden eğitiminin varlığı insanlık tarihi kadar eskilere dayanmaktadır.
Beden eğitimi ve spor aktiviteleri; SAĞLIK, BOŞ ZAMANLARI DEĞERLENDİRME,
PERFORMANS, KENDİNE GÜVEN, KİŞİLER ARASI İLİŞKİLER VE AKTİF YAŞAM TARZI
ALIŞKANLIKLARININ kazandırılması amaçlı yapılmaktadır. Beden eğitimi ve sporun ayrıca
toplumsal bir yönü de vardır ki eğitimciler, bir ülkede düzenli spor yapan nüfusun çoğalmasını
o ülkenin uygar olma durumunun bir göstergesi olarak kabul etmektedirler.
Ancak Türkiye’de spor kulübü sayısı, 1999 verilerine göre 5988’dir. Bunun 4828’i futbol
branşında, 1160’ı ise diğer spor branşlarında faaliyet göstermektedir.

SONUÇ VE ÖNERİLER

Ülkemizde spor yapan nüfusun bu kadar düşük olmasının temel sebeplerinden biri, sporu
toplum tabanına yaymak yerine uluslar arası spor organizasyonlarında gösterilen başarı ve
alınan madalya sayısına dönük politikalar olurken, bu durum ilginin tamamına yakınının
yarışma sporuna kaydırılmasına, böylece sporu tabana yayacak uzun vadeli plân ve özel
programlar yapmak yerine günü kurtarma hesaplarının yapılmasına neden olmaktadır. 1999
Spor Şûrası ÖnKomisyon Raporunda“yaygın, zevk ve sağlık için yapılan ve yarışma amaçlı
olmayan faaliyetlere önem verilmemektedir” görüşü de bunu doğrulamaktadır. O hâlde
Anayasanın sporun gelişimini içeren 59. Maddesinin özüne uygun olarak sporun
yaygınlaştırılmasına yönelik politikalara öncelik verilmelidir. Bu noktada, Türkiye’de sporun
sevk ve idaresinden sorumlu olan G.S.G.M. ile spor federasyonlarına büyük görevler
düşmektedir. Ayrıca yine Türkiye’de sporun geliştirilmesi ve yaygınlaştırılmasında önemli
etkileri ve katkıları olan kulüpler ile üniversitelerin spor eğitimi veren kurumları ve başta Millî
Eğitim Bakanlığı olmak üzere tüm kamu kurum ve kuruluşlarımızın önemli görevleri ve
sorumlulukları bulunmaktadır. Ayrıca,Türkiye’de sporun geliştirilerek yaygınlaştırılması konusu
ve uygulamasında kurum ve kuruluşları ile belediyelere de görev düşmektedir. Bu sonuçlar
çerçevesinde şu öneriler geliştirilebilir;

1. Türkiye’de acil spor eğiticisi açığı kapatılmalı ancak, kaliteden ödün verilmemelidir.
2. Genel bütçeden spora ayrılan pay yeterli değildir. Spora ayrılan bütçe arttırılmalıdır.
3. Kamu, özel kurum kuruluşları ile belediyelerin spora daha aktif katılımları sağlanmalıdır.
4. Basın yayın organlarının spora olan katkısı arttırılmalı, spor eğitimine yönelik yayınlar
yapılmalıdır.
5. 657 sayılı devlet personel kanunu içine spor hizmetleri sınıfı oluşturulmalı, sportif alanda
çalışan elemanlar oluşturulan bu kapsamda değerlendirilmelidir.
6. G.S.G.M.’nin ve federasyonların, üniversite beden eğitimi ve spor bölümleriyle ilişkileri sınırlı
düzeyde kalmaktadır. Özellikle federasyonlar sporcuların tıbbî ve fizyolojik uygunluk
ölçülerinin yapılması için tıp fakülteleri ve beden eğitimi ve spor bölümleriyle iş birliği
yapmaları gerekli görülmektedir.

GENÇLİK VE SPOR GENEL MÜDÜRLÜĞÜ