Professional Documents
Culture Documents
İçindekiler:
1. Tanım
2. Projeksiyon Tipleri
3. Ölçek
4. Harita Çeşitleri
a)Ölçeklerine Göre
b)Kullanım Amaçlarına Göre
5. Haritalarda Uzunluk ve Alan Hesaplama
6. Harita Çizim Yöntemleri
7. Profil Oluşturma
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 1
a)
1. Tanım
Harita: Dünyanın tamamının veya
bir kısmının belli bir
ölçek dahilinde küçültülerek,
kuşbakışı görünümünün
düzleme aktarılmasıdır.
–
– Kulanım amacı belirlenir
–
– Ölçek belirlenir
–
– Amaca uygun başlık belirlenir
–
– Çizimi yapılacak yerin konumu belirlenir.
–
– Çizim yapılacak yerin alanı belirlenir.
–
– Çizim yöntemi (Projeksiyon) belirlenir.
10/03/10 – ahmetaydin.com.tr 3
ÇERÇEVE BAŞLIK İŞARETLER
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa8 Dön
Öncü Soru
Dünya haritaları çiziminde uzaklık, alan
ya da açılarda
bozulmalar meydana gelir.
hangisidir?
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 10
Başa Dön
Projeksiyon Yöntemleri:
1 . K o n ik Pro je ksiyo n :
Orta kuşak ve
çevresini en az hata
ile çizmek için
kullanılır.
10/03/10
V id e o İçin T ıkla
ahmetaydin.com.tr 11
Başa Dön
Pro je ksiyo n Yö n te m le ri:
2 . S ilin d irik Pro je ksiyo n :
E k v a to r v e
çe v re sin i e n a z h a ta
ile çizm e k için
k u lla n ılır.
10/03/10
V id e o İçin T ıkla
ahmetaydin.com.tr 12
Başa Dön
Pro je ksiyo n Yö n te m le ri:
3 . D ü zle m Pro je ksiyo n :
K u tu p la r ve
çe v re sin i e n a z h a ta
ile çizm e k için
k u lla n ılır.
10/03/10
V id e o İçin T ıkla
ahmetaydin.com.tr 13
Başa Dön
Öncü Soru
Yeryüzünün herhangi bir
bölümünün kuşbakışı olarak
çizilmesiyle elde edilen şekillerin
harita özelliğini taşıyabilmesi için
öncelikle aşağıdaki şartlardan
hangisi gereklidir?
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 15
Başa Dön
A) Çizgi ölçek:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 16
Başa Dön
A) Çizgi ölçek:
• Haritada iki
nokta
arasındaki
kuş uçuşu
uzaklığın
daha pratik
olarak
bulunmasını
sağlar.
•
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 17
Başa Dön
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 18
Başa Dön
B) Kesir ölçek:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 20
Başa Dön
Harita Çeşitleri
A) Ölçeklerine Göre;
1. Büyük ölçekli haritalar:
a) Planlar: Ölçekleri
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 21
Başa Dön
Harita Çeşitleri
A) Ölçeklerine Göre;
1. Büyük ölçekli haritalar:
b)
TopoğrafyaHarital
arı: Ölçekleri
1/20.000 ile
1/200.000
arasında olan
haritalardır.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 22
Başa Dön
Harita Çeşitleri
A ) Ö lçe kle rin e G ö re ;
2 . O rta ö lçe klih a rita la r:
Ölçekleri
1/200.000 ile
1/500.000 arasında
olan haritalardır.
1/200.000 1/8.000.000
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 25
Başa Dön
200 m 100 m
seltisi
lıca tepesi
yaklaşık
az küçültüldüğü
270 m olan Çamlıca tepesi fazla küçültüldüğü İçin har
ır
n .dar olduğu için az sayıda izohips çizilebilmiştir . Bu nedenle izohip
a izohips çizilebilmiştir . Bu nedenle izohipsler arası yükselti farkı
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 26
Başa Dön
I. 1 / 20000
II. 1 / 200000
III. 1 / 300000
IV. 1 / 800000
V. 1 / 1200000
Yukarıda ölçekleri verilen haritalardan
hangisinde ayrıntıyı gösterme gücü en
fazladır?
A) I B) II C) III D) IV E)
V
ahmetaydin.com.tr 10/03/10
27
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 28
Başa Dön
H arita Ç eşitleri
B ) K u lla n ım A m a çla rın a Göre ;
1 . Fiziki haritalar :
Yeryüzü şekillerini göstermek için çizilir.
Yalnızca bu haritalardan profil
çıkartılabilir.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 32
Başa Dön
5. Haritalarda Uzunluk ve
Alan Hesaplama
A ) Uzunluk Hesaplama
• Hesaplamalarda uzunluk ölçülerini
kullanacağımızdan kısa bir hatırlatma
yapalım.
ıfır ilave
ederiz. Cm’yi km’ye çevirmek için ise yanın
• 10 hm
1 km= • 100 dam
• 1000 m
• 10.000 dm
• 100.000 cm
• 1.000.000 mm
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 33
Başa Dön
A ) Uzunluk Hesaplama
a) Gerçek uzunluk bulma:
• G.U= H.U. X ÖLÇEK PAYDASI
• Soru: 1/3.000.000 ölçekli haritada Bursa ile İstanbul arası 3
cm gösterildiğine göre bu iki şehir arası kuşuçuşu gerçek
uzaklık kaç km’dir?
• Gu= 3 x 3.000.000 ölçeğin paydası cm cinsindendir. Sonuç
km olarak istendiğinden 5 sıfır önceden silinir veya
çarpılır sonra silinir.
• G.U= 90 km
G.U
ÖLÇEK
H.U PAYDASI
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 34
Başa Dön
A ) Uzunluk Hesaplama
b) Harita uzunluğu bulma:
•
•
• Soru: Gerçekte 100 km olan iki şehir
arası 1/1000.000 ölçekli haritada
kaç cm olarak gösterilir.
•
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 35
Başa Dön
Karşılaştırmalı soru
• Soru: 1/200.000 ölçekli haritada 4 cm olarak gösterilen iki
şehir arası 1/800.000 ölçekli haritada kaç cm olarak
gösterilir?
• Bu tip sorularda öncelikle 1. haritadaki verilerden
yararlanarak gerçek uzaklık bulunur. İkinci haritada
harita uzunluğunu bulmak mümkün hale gelir.
1. Harita 2. Harita
G.U: ? G.U: ? BİRİNCİ HARİTADA 8 KM OLDUĞUNU BULDUK
H.U: 4 CM H.U: ?
Ölçek=1/200.000 Ölçek=1/200.000
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 36
Başa Dön
A ) Uzunluk Hesaplama
c) Ölçek bulma:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 37
Başa Dön
Karşılaştırmalı soru
• Soru: 1/200.000 ölçekli haritada 4 cm olarak gösterilen iki
şehir arası başka bir haritada 2 cm gösterildiğine göre
haritanın ölçeği nedir?
• Bu tip sorularda öncelikle 1. haritadaki verilerden
yararlanarak gerçek uzaklık bulunur. İkinci haritanın
ölçeğini bulmak mümkün hale gelir.
1. Harita 2. Harita
G.U: ? G.U: ? BİRİNCİ HARİTADA 8 KM OLDUĞUNU BULDUK
H.U: 4 cm H.U: 2 cm
Ölçek=1/200.000 Ölçek=
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 38
Başa Dön
B ) Alan Hesaplama
a) Gerçek alan bulma:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 39
Başa Dön
B ) Alan Hesaplama
b) Harita alanı bulma:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 40
Başa Dön
B ) Alan Hesaplama
c) Ölçek bulma:
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 41
Başa Dön
EĞİM HESABI
İkinokta arasındaki yükselti farkının bu iki nokta
arasındaki yatay uzaklığa (metre cinsinden)
oranına eğim denir. Yüzde veya binde olarak
hesaplanır. Eğer yüzde isteniyorsa yükselti farkı
100 ile binde isteniyorsa yükselti farkı 1000 ile
çarpılır.
A) 20 B) 40 C) 60 D) 80 E)
100
ahmetaydin.com.tr 10/03/10 44
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 45
Başa Dön
Kabartma Yöntemi
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 46
Başa Dön
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 47
Başa Dön
Gölgelendirme
Yöntemi
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 48
Başa Dön
Tarama
Yöntemi
Yer şekilleri kısa, kalın, sık ya da ince, uzun, seyrek çizgilerle
Eğim arttıkça taramaların boyları kısalır, sıklaşır ve kalınlığ
Eğimin az olduğu yerlerde ise taramalar uzar, seyrekleşir ve
Taramanın yapılmadığı yerler ise düzlükleri göstermektedir.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 49
Başa Dön
Renklendirme
Yöntemi
e kullanılan bu yöntemde yükselti ve derinlik basamakları re
r genellikle, yeşil, sari ve kahverenginin çeşitli tonları, derinli
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 50
Başa Dön
an renkler, yer şekillerini göstermez. Yükselti ve derinlik basamakların
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 51
Başa Dön
İZOHİPS YÖNTEMİ
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 52
Başa Dön
• İzohips eğrileri birbirini kesmezler.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 53
Başa Dön
• Bir izohips eğrisi üzerindeki bütün noktaların
yükseltisi eşittir.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 54
Başa Dön
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 55
• Sıfır metre eğrisi deniz seviyesini
gösterir.
•
•
•
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 56
Başa Dön
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 57
• İzohips eğrileri arasındaki yükselti
farkı her yerde aynıdır.
•
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 58
Başa Dön
• Eşyükselti eğrileri kapalı eğrilerdir. En
içteki eğri en yüksek yerleri, en
dıştaki eğri de en alçak yerleri
gösterir.
•
•
•
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 59
Başa Dön
Birbirini çevrelemeyen komşu iki eğrinin yükseltisi
aynıdır.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
60
Başa Dön
İzohipsler dağ doruklarında nokta halini
alırlar.
ahmetaydin.com.tr 10/03/10
Başa Dön
62
Akarsuyun her iki yanındaki izohips
eğrilerinin yükseltisi eşittir.
200 m 100 m
seltisi
lıca tepesi
yaklaşık
az küçültüldüğü
270 m olan Çamlıca tepesi fazla küçültüldüğü İçin har
ır
n .dar olduğu için az sayıda izohips çizilebilmiştir . Bu nedenle izohip
a izohips çizilebilmiştir . Bu nedenle izohipsler arası yükselti farkı
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 65
İzohipslerin sık geçtiği deniz kıyılarında kıta
sahanlığı (şelf) dar, seyrek geçtiği kıyılarda
kıta sahanlığı geniştir. Kıta sahanlığı: kıyı
çizgisinden itibaren denizin 200 metre
derinliğe ulaştığı yere kadar olan bölümdür.
ahmetaydin.com.tr 10/03/10 66
Başa Dön
Eğimin fazla olduğu yerlerde
Akarsuyun akış hızı fazladır.
Akarsuyun aşındırma gücü fazladır.
Akarsuyun enerji potansiyeli fazladır.
Akarsuyun taşıdığı materyal boyutu büyüktür.
Zirveye çıkış daha zordur.
Yatay uzaklık azdır.
VADİLER
71 ahmetaydin.com.tr 10/03/10
72 ahmetaydin.com.tr 10/03/10
KAPALI ÇUKUR
Arazide çevrelerine göre kapalı çukur özelliğine sahip
yerlerdir. Çukurlaşmanın başladığı yerden çukurlaşma
yönünde ok işareti konarak gösterilir. Buralara çanakta
denir. (Krater, polye, obruk gibi) Kapalı çukurların içerisinde
su varsa taranarak gösterilir.
ahmetaydin.com.tr 10/03/10
Başa Dön73
ahmetaydin.com.tr10/03/10
PLATO
Başa Dön
74
DORUK
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa75Dön
OVA
• Akarsular tarafından parçalanmamış
geniş düzlüklere denir. İzohipsler
ovalarda seyrekleşir.
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa76Dön
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 77
PROFİL ÇIKARMA
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa78Dön
Profil Çıkartma
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa79Dön
İZOBAT
0 metre
İZOBAT Deniz
Seviyesi
10/03/10 ahmetaydin.com.tr
Başa80Dön
r.
u ş tu
o l m
a lı
ay d
f
r ı m
a
Um
10/03/10 ahmetaydin.com.tr 81