Kas Dokusu

Dr. Alp Can

Histoloji-Embriyoloji
Anabilim Dalı
Sıçan ekstremite kası
Alp Can, 2002
 Hedefler

• Kas dokusu türlerini ayırt etmek

• Çizgili iskelet kası yapısını öğrenmek
• Çizgili iskelet kasında sinyal iletimi ve
kasılma mekanizmalarını öğrenmek
• Düz kas yapısını öğrenmek
 Kas dokusu türleri
• Çizgili Kas (hızlı kasılır-gevşer, çabuk yorulur)
– İskelet kası
– Kalp kası

• Düz Kas (yavaş kasılır-gevşer, uzun süre kasılı

kalır)
 Kas hücresi
• Kasılma (kontraktilite) ile ilgili özelleşmiş filamanlar
(aktin, myozin) barındırır
• ADP + fosfatı enerji kaynağı olarak kullanır
• Az miktarda protein sentezi yapar
• Özelleşmiş endoplazma retikulumu (sarkoplazma
retikulumu)
• Komşu hücrelerle özel bağlantılar kurar
• Yenilenme ve onarım yetenekleri yoktur/sınırlıdır
Çizgili İskelet Kası
Sıçan ekstremite kası
Özgür Çınar, 2003
Kırmızı-Beyaz Lifler
Beyaz Kas Lifleri Kırmızı Kas Lifleri
•Renk Açık pembe Kırmızı
•Myoglobin Az Çok
•Lif çapı Büyük Küçük
•Mitokondriya Az Çok
•Glikojen Çok Az
•Yağ damlacığı Az Çok
•Kılcal damar Az Çok
Oksidatif enzimlerin
aktivitesini ölçen bir •Seyirme Hızlı Yavaş
histokimyasal reaksiyon
(NADH-TR) •Yorulma Çabuk Dayanıklı
•ATP sentez miktarı Çok Az
•ATP sentezi yolu Anaerobik Aerobik
•Egzersiz ile
•Bulunduğu yerler Göz çevresi Ekstremiteler
El-ayak Vertebra
parmakları Paravertebra
 Sinir Kas Kavşağı
(Nöro-Musküler Sinaps)
 Çizgili Kas Proteinleri
Protein İşlevi MA (kDa)
Myozin Kalın filamanları oluşturur, 510
Aktin ile olan ilişkisi ATP’yi hidrolize eder ve kasılma olur
Myomesin Myozin filamanlarını M çizgilerinde birbirine tutundurur 185

Titin Myozin filamanlarını Z disklerine tutundurarak 2500

sarkomere esneklik kazandırır
C protein Myozin filamanlarını M çizgisine tutundurur 140

G-Aktin Fibriller aktin filamanlarını oluşturur, 42

myozin ile birlikte kasılmayı gerçekleştirir
Tropomyozin Aktin filamanlarının oluklarına yerleşir 64

Troponin Kalsiyuma bağlanır; 78

Tropomyozine bağlanır; Aktine bağlanır ve aktin-myozin
ilişkisini keser
α-Aktinin Aktin filamanlarını Z diskine tutundurur 190

Nebulin Z diskinde yer alır, α-Aktinin moleküllerinin 600

aktin filamanlarına bağlanmasına yardım eder
Düz Kas Dokusu

Tek çekirdekli, ortada yerleşimli hücreler

Bağ dokusu kılıfı ve endomisyum
Nekzuslar
Enine çizgilenme yok
T tübülüsü yok
Az sayıda granülsüz ER
Ara filaman tipi = desmin
 Düz kas katı 20x

Barsak duvarı 5x
Barsak

Düz kas hücreleri 100x

İnsan Aorta Duvarı
Alp Can, 2002
 İskelet kası Kalp Kası Düz kas
Kasılma İstemli, İstemsiz; İstemsiz;
hepsi veya hiçbiri ritmik ve spontan yavaş ve güçlü
Sarkomer Var Var Yok
Çekirdekler Çok çekridekli, Tek çekirdekli, Tek çekirdekli,
perifer yerleşimli ortada yerleşimli ortada yerleşimli
Sarkoplazma Ret. İyi gelişmiş, Az gelişmiş Az sayıda granülsüz
terminal sarnıçlar + ER
(Ca deposu değil)
++

T tübülüs Var; triad yapısını oluşturur Var; diad yapısını Yok

oluşturur
Hücrelerarası Yok İnterkale diskler Nekzuslar
Bağlantı
Kalsiyum Kontrolü Terminal sarnıçtaki Hücre dışı Kaveola içinde
Kalsekestrin ortamdan gelen
kalsiyum
Kalsiyum Troponin C Troponin C Calmodulin
bağlanması
Yenilenme (onarım) Var, uydu hücrelerce Yok Var
Mitoz Yok Yok Var
Sinir lifleri Somatik motor Otonomik Otonomik
Bağ dokusu Epimisyum, perimisyum, Bağ dokusu kılıfı Bağ dokusu kılıfı ve
endomisyum ve endomisyum endomisyum
Belirleyici özellikler Uzun silindirik yapılar Dallanmış Mekik şeklinde,
hücreler enine çizgilenme yok