Professional Documents
Culture Documents
Prokaryotlarda çevre koşullarına cevap veren etkin genetik mekanizmalar bulunuyor. Gen
ifadesinin regülasyonu hücrenin metabolik ihtiyacını karşılayan gen ürününe gereksinimine
göre genleri açıp kapayan son derece etkin bir sistemdir. Bu sistem genetik mekanizmalarca
kontrol edilmektedir.
Konstitütif enzimler yapısal enzimler olarak da bilinmektedir. Bu enzimler hücrede her zaman
sentez edilmektedir. Fakültatif ya da adaptif olarak adlandırılan enzimler yalnızca substrat
varlığında sentez edilebildiklerinden bunlara sonraları uyarılabilen; indüklenebilen enzimler
denir. Diğer alternatif model ise uyarılabilen modelin aksine metabolik son ürün uyarmak
yerine transkripsyonu baskılayarak baskılanabilir sistem adı verilmektedir. Enzim substratı
kendi sentez yolunu baskılamaktadır.
OPERON: birbiri ile aynı işlev gören ürünleri, sentezleyen genlerin oluşturduğu kümelerdir.
Operon modelinde regülatör bir genin ve gen kümesinin oluşturan bir regülatörün bulunuşu
bu sistemde gen ifadesinin anlaşılması açısından önemlidir. Regülatör elemanların şifreleme
yapmak yerine , yapısal genlerin işlevini düzenler.
YAPISAL GENLER: Enzimlerin birincil yapısını şifrelemek ile görevli olan enzimlerdir.
LacZ : beta galaktozidaz enzimi
Glukoz yokken:
CAP molekülü CAP bölgesine bağlanır ve bu sayede enzim promotor alanına yerleşir.
Gen ifadesi olur.
Promotor ve yapısal genler arasında operatör bölge ve represör proteini kodlayan İ geni
bulunur.Represör gen represör mRNA oluşumu için RNA polimerazın bağlandığı kendine ait
bir promotora sahiptir.
Allolaktoz ve IPTG gibi indükleyicilerin yokluğunda İ geni transkribe edilir ve oluşan
represör protein lac operonun operatör bölgesine bağlanarak Z,Y ve A genlerinin
transkripsiyonuna engel olur.İndükleyicilerin varlığında,indükleyici represöre bağlanır ve
represörün operatör bölgeye bağlanmasını önleyerek dolaylı olarak Z Y ve A genlerinin
transkripsiyonunu aktive eder.
Normalde E.coli bu üç preteini çok az miktarda sentezler,ancak besin ortamına laktoz
konulduğunda her bir enzimin miktarında koordineli ve büyük bir artış meydana gelir.Böyle
sadece gerektiği zaman sentezlenen enzimlere indüklenebilir enzim ve bu olaya indüksiyon
denir.(Hücrede çevre koşullarına bakılmaksızın sürekli olarak sentezlenen enzimlere ise
kostitütif enzimler denir.)Lac operonun indüksiyonunda,hücrede indüksiyondan önce -
galaktozidaz molekülleri laktozu allolaktoz denen ve lac operonundaki bu üç geni aktive eden
bir moleküle dönüştürür dolayısıyla allolaktoz indükleyici olarak i,şlev görür.Laktoz
operonunu indükleyen diğer bir indükleyici de laktozun kükürtlü sentetik analoğu olan
izopropilthiogalaktozid(IPTG) dir.IPTG ,allolaktoz gibi E.coli tarafından metabolize edilmez
buyüzden indüksiyon deneylerinde çok kullanışlıdır.Özellikle E.coli'de bu amaçla yoğun
çalışmalar yapılmıştır.Bir hücredeki genlerin çoğu her zaman gerek duyulmayan fonksiyonları
kodlar örneğin;bakteriler glukoz içeren bir besiyerinde üretiliyorlarsa onların laktoz veya
selüloz gibi alternatif C kaynaklarını kullanmalarını sağlayan enzimleri üretmelerine gerek
yoktur.Bu yüzden gereksiz enerji tüketimine engel olmak için hücrede fiziksel ve besinsel
ortama cevapta genlerin ifadesini kontrol etmek için regülatör sistemler mevcuttur.Gen
ifadesinin kontrolü transkripsiyon, mRNA işlenmesi veya translasyon gibi farklı düzeylerde
ortaya çıkabilir.Ancak bu kontrol çoğunlukla RNA polimerazın promtora bağlanması
dolayısıyla sentezlenen RNA miktarını hızlı ve hassas bir şekilde kontrolünü modüle eden
düzenleyici proteinlerin işlev yaptığı transkripsiyon seviyesindedir.
Kaynak:
www.csus.edu/indiv/d/dulaik/GeneticsLectures07/L12_Genetics_07.ppt
Prokaryotic and Eukaryotic Gene Expression
Moleküler biyoloji
Physiology of the bacterial cell
Genetic regulatory mechanisms and the ecological of E.coli
Laktoz analogları:
laktozda galactose-(β1->4)-glucose
allolaktozda galactose-(β1->6)-glucose
DENEYİN YAPILIŞI:
N.A’ da hücreler üretilecek
Kör(ml) Örnek(ml)
Fosfat tamponu 2,75 2,35
ONPG ----------- 0,40
Enzim 0,25 0,25
Sarı renk oluşana kadar 37°C de inkübe edilecek
Na2CO3 1,00 1,00
Tüplerde sarı renk görülünce 1ml Na2CO3 eklenerek reaksiyonun sonlanması sağlandı. Daha
sonra geçen süre kaydedildi. 420nm de absorbans okundu. Tüm bu işlemlerin sonucunda elde
edilen sonuçlara bakacak olursak:
T: dakika
3.tüp(IPTG+Laktoz):
4.tüp için(glukoz+laktoz):
5.tüp için(IPTG+GLUKOZ):
0,074 x 2,666/6 0,033(U/ml) sonuçları elde edildi. Diğer kalan tüplerde renk
oluşumu gözlenmediği için absorbansları okunmadı.
Yöntemin prensibi: protein boya kompleksinde iki tip bağ interaksiyonu gerçekleşiyor.
Coomassie boya önce kendisinin serbest protonlarını protein üzerindeki iyonize olabilen
gruplara veriyor. Buna bağlı olarak proteindeki doğal durum bozuluyor ve sonuçta hidrofobik
oluklar ortaya çıkıyor. Proteinin oluklarındaki tersiyer yapı boyanın non-polar bölgesine
kovalent olmayan bağlarla bağlanıyor. Bu etkileşime bağlı olarak da mavi renk oluşumu
gözleniyor.
x : 1,60 mg/ml
ADI: EDA
SOYADI: AÇIKGÖZ
NUMARA: 04-04-6253
ASİSTAN: ALPER AKKAYA
DENEYİN ADI: E.coli HÜCRELERİNDE β- GALAKTOSİDAZ
SENTEZİNİ İNDÜKSİYONU