Dinlenim Membran

Potansiyeli ve Aksiyon
Potansiyeli
•Bir nöronun membran potansiyeli -65 mV tur. Aşağıdaki seçeneklerden
hangisi nöronu depolarize eder?

I. Na+/K+-ATP azın artan aktivitesi

II. Plazma membranı K+-Permeabilitesinin artması
III. Ekstrasellüler K+-Konsantrasyonunun artması

A Yalnız II doğru
B Yalnız III doğru
C I ve II doğru
D I ve III doğru
E I, II ve III doğru
• K+-İyonu denge potansiyeli için hangi tanımlama yanlıştır?

A Denge potansiyelinde kimyasal ve elektriksel kuvvetler eşittir, fakat zıt

yönlüdür.
B Denge potansiyeli açık iyon kanal sayısı ile belirlenir
C Denge potansiyel Nernst- eşitliği ile hesaplanır.
D Aksiyon potansiyelinin repolarizasyonu esnasında nöronun membran
potansiyeli K+ İyonu denge potansiyeline yaklaşır.
E K+ İyonu denge potansiyeli nöron membran potansiyelinden daha
negatiftir.
 Soru-Yanıt
Soru1: Membran potansiyeli çoğunlukla elektrojenik iyon pompaları ile mi, yoksa difüzyonn ile
mi oluşturulur?
Yanıt1: Aktif iyon pompaları potansiyel oluşumunun temeli olan konsantrasyon farklarını
oluşturur, ama direkt neden difüzyonn olayıdır.
Soru2: Sinir hücrelerinde dinlenim membran potansiyeli, K denge potansiyeli ilişkisi nedir?
Yanıt2: Dinlenimde K permeabilitesi dominant olduğundan membran potansiyeli K denge
potansiyeline yakındır (-90 mV) , ama eşit değildir. Ancak membran diğer iyonlara da (Na
gibi) az da olsa permeabıl olduğundan membranın gerçek potansiyel değeri (-80 mV) hafif
depolarizedir.
Soru3: Sinirin uyarılmasında membran potansiyeli hangi değere yaklaşmaktadır?
Yanıt 3:Uyarılmada membranın Na iletkenliği dominant olduğundan membran potansiyeli Na
denge potansiyeline yaklaşır (yaklaşık+60 mV)
Soru 4: Na kanalının üç durumunu açıklayınız?
Yanıt 4:1. Kapalı ve aktive edilebilir
2.Açık
3.Kapalı ve aktive edilemez
Soru 5: Mutlak ve relatif refrakter süre nedir?
Yanıt 5: Mutlak refrakter sürede membranda hiçbir impuls tetiklenemez, relatif refrakter sürede
ise uyarılma eşiği arttığı için ancak güçlü uyaranlarla aksiyon potansiyeli tetiklenebilir.
Soru 6: Sinirde iletim hızını artıran süreçleri açıklayınız?
Yanıt 6: Akson çapının büyümesi ile boylamasına iç direnç azalır ve akım uyarılmış alandan
uyarılmamış alana daha kolay yayılır. Aksonun miyelin kılıfla izolasyonu daha etkindir.
Böylelikle membran dirençi artar, membran kapasitansı azalır. Sonuç membran üzerindeki
kaçak akımların azalması. Ayrıca Ranvier boğumları arasındaki sıçrayıcı tipteki akımlar
iletimi hızlandırır.
 Sorgulayarak öğrenme

1.Dinlenim membran potansiyelinin oluşumunda hangi iyon akımları

primer rol oynar?
2. Bir akson membranında hangi potansiyel durumları vardır?(dinlenim
membran potansiyeli, hiperpolarizasyon, depolarizasyon)
3. Bir nöronun farklı membran bölümleri iyon permeabilitesi ve
potansiyel oluşumu bağlamında hangi farklılıkları gösterirler?
4. İyon kanallarını sınıflandırınız?
5. Nöron membranı iki tarafındaki farklı iyon gradiyentlerini nasıl
ayakta tutmaktadır (pompa)?
6. Aksiyon potansiyelinin seyrini hangi iyon akımları belirlemektedir?
7. Aksiyon potansiyeli seyrince Na ve K membran permeabiliteleri nasıl
bir değişim gösterir?
8. Nöron membranının iç ve dışındaki belli iyon yoğunlukları nasıldır?
9. Bu iyonlar için membranın permeabilitesi nasıldır?
10. İyon konsantrasyon gradiyentleri ve böylelikle membran dinlenim
potansiyeli nasıl ayakta tutulmaktadır?
 Sorgulayarak öğrenme
A.Dinlenim membran potansiyelinin (biyoelektrisite)
temelleri:
-Membranın iki tarafında iyonların farklı dağılımının nedeni
nedir?
-Dinlenimde hücre membranı permeabilitesi Na+ ve K+ için
nasıldır?
-Biyolojik membranlar iyonlar ve H20 için bir difüzyon
bariyeri oluştururlar mı?
-Membran permeabilitesinin fizyolojik denetimi nasıl
olmaktadır?
-Mebran transport proteinleri (iyonlar ve H2O için)
permeabiliteyi nasıl denetlemektedir?
-Kanal proteinlerinin özellikleri nelerdir?
- Na-K-ATP az ın işlevi nedir? İnhibisyonu hangi sonuçu
doğurur?
 Sorgulayarak öğrenme
B. Membranlarda potansiyel oluşumu ve değişimi:
-Membranın iki tarafındaki iyonlara hangi kuvvetler etki eder?
-Elektro-kimyasal denge nedir? ve
-İyonların denge potansiyeli kavramından ne anlıyorsunuz?
-Denge potansiyelinin Nernst eşitliği ile hesaplanması.
-Dinlenim membran potansiyeli için hangi faktörler belirleyicidir?
-Hücre dışı potasyum, Na ve Ca konsantrasyon değişimi membran potansiyelini nasıl
etkiler?
-Membran potansiyeli, denge potansiyeli, ve Goldmann eşitliği ilişkisi
-İimpuls oluşumunda iyon kanallarının rolü nedir?
-Eşik değeri nedir?
-“Hep veya hiç prensibine” uygun aksiyon potansiyeli ve dereceli potansiyel (genlik
modifiye) farkı nedir?
-Voltaj kapılı hızlı Na kanallarının özellikleri nelerdir?
-Aksiyon potansiyeli sırasında membran iyon iletkenliği nasıl bir değişim gösterir?
-Refrakter zaman kavramı ne demektir?
-Hangi yapılarda aksiyon potansiyeli oluşturulabilir?
-Akson, düz kas, çizgili kas ve kalp kası aksiyon potansiyel formu niçin farklıdır?
-Elektrotonik impuls iletimi nedir?
-Aksiyon potansiyel iletimine etki eden faktörler nelerdir?
 Bağımsız sorgulayarak öğrenme
(soru-yanıt)

Ekstrasellüler sıvıda K+ konsantrasyonu

artarsa dinlenim membran potansiyeli nasıl
etkilenir ?
Ekstrasellüler sıvıda K+ konsantrasyonu artarsa
dinlenim membran potansiyeli nasıl etkilenir ?
İyon konsantrasyonlarının kalbin aktivitesine etkisi
Hiperpotasemi: Membranda depolarizasyona
neden olur. Kardiyak uyarılabilirlik artar (örn.:
ekstrasistol, aritmi). Dış potasyum daha fazla
artarsa uyarılabilirlik ve ileti hızı Na+
inaktivasyonuna bağlı olarak azalır. .
Hipopotatasemi: Buda kalp aktivitesinde
düzensizliğe neden olur. Nedeni hiperpolarizasyon
nedeniyle azalan uyarılabilirliktir. Belirgin
hipopotasemide K+ kanalları kapanır ve bu durum
tekrar paradoksal bir şekilde miyositlerin
depolarizasyonuna neden olur.
K+ kanallarının aşırı çalışması aksiyon
potansiyeli süresini kısaltır, sonucunda kalp kası
daha az ATP tüketir ve kalbin pomba işi azalır, bu
ekonomi kalp iskemisinde ortaya çıkar.
 İyon konsantrasyonlarının kalbin aktivitesine
etkisi(II)
Kardiyopilejik çözelti (kalp akciğer makinası
bağlanacağı zaman kalbin felce uğratılması): Kalp
transplantasyonu için soğutulmuş 9 mmo/L K+
içeren düşük Na+ ve hiç Ca++ olmayan çözeltilerle
kalp sakinleştirilir, kalp kası hücreleri uyarılamaz
ve kalp daha az ATP kullanır ve bu durum geri
dönüşümlüdür.
Sempatik aktivasyonda SA- ve AV- düğümü
hücrelerinde Na+ ve Ca++ iletkenliği artar.
Miyokart hücrelerinde ise Ca++ iletkenliği artar.
SA ve AV düğümlerinde vagus aktivasyonunda
Na+ girişi azalır, K+ çıkışı artar böylelikle ön-
depolarizasyonunun eğimi azalır.
 Hiperpotasemi

Önce artan uyarılabilirlik, kalpte aritmiler

Nernst’e göre miyokart membranı depolarize
olur,
Sonra kalpte uyarılabilirliğin azalması:
hiperpotasemik depolarizasyon bloğu Kalp
cerrahisi  Kardiyoplejik çözelti
K+ iyon permeabilitesi aksiyon potansiyeli
şekli için önemlidir
Ekstrasellüler sıvıda Na+ konsantrasyonu
azalırsa aksiyon potansiyeli nasıl etkilenir?
AP “hep veya hiç sürecidir”, fakat genliği ve şekli dış
Na+ konsantrasyonuna bağlı olarak değişir.
Ekstrasellüler sıvıda Ca++ konsantrasyonu
azalırsa aksiyon potansiyeli nasıl etkilenir?
• Hipokalsemide membran Na+ iletkenliği artar ve
m. depolarize olur, membran uyarılma eşiği düşer
ve spontan impulslar oluşur  Tetani
• Ca++ iletkenliği aksonda az, kalp kası, düz kas ve
presinaptik uçta fazladır.
Membran dış
yüzeyindeki sabit
negatif yüklerin
nötürlenebilirli-
ğinin membran
potansiyel
düzeyine ve
uyarılabilirliğine
etkisi.
a) Na+ kanalı aktive
edilebilirliğinin
DMP’ye bağımlılığı

b) Belirli bir DMP’de

Na+ kanal
aktivasyonunun dış
Ca+ düzeyine
bağımlılığı (Kalsiyum
dış konsantrasyonu
düşer ise daha az bir
depolarizasyon
aktivasyon için
yeterlidir)
Repolarisazyon başladıktan hemen sonra
ikinci bir uyaran verilirse ne olur? Neden?
Sonraki (ard) hiperpolarizasyon döneminde
ikinci bir uyarana yanıt oluşturmak için ne
yapmalıdır?
Eşik artacağı için daha şiddetli uyarı
verilmelidir.
Hücreye verilecek veya hücrenin ileteceği
impuls frekansının bir üst sınırı var mıdır ?
neden ?
Neden aksiyon potansiyeli bir yana doğru
ilerlerken geriye doğru iletilmez ?
Çünkü arkada bıraktığı membran alanı
mutlak refrakter ( voltaj kapılı Na+
kanalları inaktiftir ) dönemdedir.
 İleti hızını etkileyen faktörler
• Miyelinsiz liflerde iyonal akım membranın her noktasınıda
olacağından impuls iletimi yavaşlar.
• Miyelinli kalın liflerde iyon akımı sadece Ranvier boğumu
alanındadır. İmpuls bir boğumdan diğerine sıçrayarak,
hızlı ve ekonomik (iyon yük kaymaları daha az ve
ekonomiktir) taşınır. Buna sıçrayıcı (saltatuvar) iletim adı
verilir.

• Na+ içe girdisinin güçü, yani lokal akımın genliği.

• Bunlar aktif Na+ kanallarının sayısına, membran
potansiyelinin genliğine, ve Na + Dış / Na+ iç oranına
bağlıdır .