Yorulma WB

www.ansysbilgihavuzu.
com
DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

MAKİNE MÜHENDİSLİĞİ BÖLÜMÜ
ANSYS WORKBENCH İLE YORULMA

ANALİZİ
Hazırlayan
Yuksel Chaush
2001508085
Danışman: Doç.Dr. Mehmet Zor
Şubat 2008
İZMİR
Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 1

www.ansysbilgihavuzu.com
Önsöz
Gelişen Dünyada gelişen teknolojiyi takip etmek ve öğrenmek insana

büyük avantajlar ve kolaylıklar sunmaktadır.Ansys Workbench
programı da bunlardan birtanesidir.Giderek globalleşen dünyada
Türkçe kaynak bulma açısından büyük bir sıkıntı yaşanmaktadır.Türkçe
olarak hazırlanan bu çalışmanın ,okyanusta bir avuç su misali kaynak
eksikliğini gidermede yardımcı ocağı düşüncesindeyim.
Beni bu çalışmayı hazırlamaya yönelten değerli hocam sayın
Doç.Dr.Mehmet Zor’a ,çalışmada emeği geçen Makine Mühendisi sayın
Mehmet Kamil Sarıya, maddi ve manevi desteğini benden hiç bir
zaman esirgemeyen sevgili dostum güzel insan Deniz Bilimleri
Enstitüsü Deniz Jeofiziği bölümü yüksek lisans öğrencisi sayın Cabir
Alkan’a teşekkürü bir borç bilirim.
04/02/08
Yüksel İrfan Chaush

İçindekiler
Sayfa
1. GİRİŞ 6
1.1 Analiz Tipi Seçimi 7
1.2 Yükleme Durumu Seçimi 8
1.2.1 Sabit Genlikte Yükleme 8
1.2.2 Değişken Genlikte Yükleme 9
1.2.3 Orantılı veya Orantısız Yükleme 9
1.3 Ortalama Gerilme Etkileri 10
1.3.1 Ortalama Gerilme Eğrileri 12
1.4 Çok Eksenli Gerilme Düz. Fakt. 13
1.5Yorulma Değişimi(Fatigue Modification) 13
1.5.1 Sonsuz Ömür Değeri(Value of Infinite Life) 13
1.5.2 Yorulma Mukavemet Faktörü(Fatigue Strength .Fact)15
1.5.3 Yük Faktörü (Load Scale Factor) 16
1.5.4 Stress Life Interpolation 16
1.6 Sonuçların Değerlendirilmesi 17
1.6.1 Yorulma Ömrü (Fatigue Life) 17
1.6.2 Yorulma Hasarı (Fatigue Damage) 18
1.6.3 Güvenlik Faktörü (Fatigue Safety Factor) 19
1.6.4 Biaxiality Indication 20

1.6.5 Yorulma Hassasiyeti (Fatigue Sensitivity) 21
1.7 Gerilme Tanımları 21
1.8 Özet 22
2. CONSTANT AMPLITUDE, PROPOTIONAL LOADING 24

(Sabit Genlik,Orantılı Yükleme)
2.1 Problemin Tanımı 24
2.2 Ansys Workbench Programın Çalıştırılması 25
2.3 Program Modüllerin Tanıtımı 26
2.4 Model Oluşturmak 29
2.5 Model Analizi 32
2.5.1 Malzeme Özelliklerin Girilmesi 34
2.5.2 Yüklerin Girilmesi 41
2.5.3 Fatigue Data Girdileri 46
2.6 Solve 47
2.7 Sonuçların Görülmesi 47
3. NON-CONSTANT AMPLITUDE,PROPOTIONAL LOADING 54

(Değişken Genlik Orantılı Yükleme)
3.1 Problemin Tanımlaması 56
3.1.1 İmport İşlemleri 56
3.1.2 Malzeme Bilgileri 57
3.1.3 Yükleme Seçimi 58
3.1.4 Yüklerin Tanımlanması 60
3.1.5 Solve 61

4.CONSTANT AMPLITUDE ,NON-PROPOTIONAL LOADING 64

(Sabit Genlik Orantısız Yükleme)
4.1 Ortamın tanımlanması (Environment) 64
4.2 Yüklerin Girilmesi 65
4.3 Çözüm Kombinasyonları (Solution Combination) 66
4.4 Sonuçların İstenmesi 68
4.5 Çözüm (Solve) 68
Fatigue References 70

1. GİRİŞ
Makina elemanları genel olarak değişken yüklerin ve gerilmelerin etkisi

altındadır.Elemana etki eden yükler statik olsa bile kesitinde meydana
gelen gerilmeler değişken olabilir.Örneğin dönen bir mile etki eden
statik yükün oluşturduğu gerilmeler tam değişkendir.
Değişken gerilmelerin etkisi altındaki elemanlarda bunların maximum
değerleri değil tekrar sayısı önemlidir.Çevrimsel olarak değişen
gerilmeler malzemenin iç yapısında bazı yıpranmalara sebep
olur.Böylece kopma olayı statik sınırların çok altında meydana
gelir.Değişken gerilmelerin etkisi altında malzemenin iç yapısındaki
değişikliklere yorulma ve elemanın kopuncaya kadar dayandığı süreye
de ömür adı verilir.Elemanın ömrü genellikle çevrim sayısı ile tarif
edilir.Değişken zorlanmada kopma iç yapıdaki veya dış yüzeydeki bir
süreksizlik noktasından başlar.Bu nokta civarında malzeme yorulur bir
çatlak meydana gelir.Zamanla bu çatlak derinleşir,sonunda çatlak
dışındaki bölgedeki gerilme mukavemet sınırını aşarak elemanın birden
bire kırılmasına neden olur.Bu şekilde oluşan kırılma yüzeylerinde iki
bölge görülür.Kırılma yüzeyinin bir kısmı mat ve düz,diyer kısmı ise
parlak ve tanelidir.Birinci bölge önceden meydana gelen ve zamanla
büyüyen çatlağı gösterir.İkinci bölge ise birden bire kopan bölgedir.
Bir çok parça başlangıçta çok iyi çalışabilir yalnız belli bir süre sonra
yüklemenin çevrim sayısına bağlı olarak yorulma hasarına uğrayarak
işlevselliğini yitirir.Yorulma analizinin temel amacı malzemenin ömrü
süresince nekadarlık bir çevrime dayanabileceğini karakterize
etmektir.Yorulma analizinde genel olarak 3 ana metod
mevcuttur.Bunlar Strain Life,Stress Life ve Fracture Mechanics’dir.
Ansys Workbench Fatigue Modülü bunların ilk ikisini kullanıcıya sunar.
Strain Life yaklaşımı günümüzde oldukça yaygın bir şekilde
kullanılmaktadır ve yorulmanın düşük çevrim sayılarını karakterize
eden, tipik olarak çatlak başlangıcını kapsayan bir metodtur.Diğer
yandan Stress Life ise parçanın toplam ömrü ile ilgilenir bunun için
çatlak başlangıcını ve çatlak ilerleyişini kapsamaz.Analizleri çevrim
sayılarına göre sınıflandırırsak Strain Life düşük sayılı çevrimler için
kullanırız bu yüzden Low Cycle Fatigue (LCF) olarak bilinir aynı
zamanda yüksek sayıdaki çevrimler içinde kullanılabilir.LCF genellikle
10 5 ve bundan daha düşük çevrimleri kapsar.Stress Life S-N(Stress-
Cycle Curves) diagramına dayanır ve genellikle yüksek çevrimleri
kapsar bundan dolayı High Cycle Fatigue (HCF) diye bilinir. 10 5 ve üzeri
çevrimleri kapsar.
Fracture Mechanics(Kırılma Mekaniği) varsayılan bir kusur veya boyutu
bilinen bir hasar ile başlar ve çatlağın ilerlemesini inceler bu yüzden
bazende ‘’Crack Life’’ (Çatlak Ömrü) diye bilinir. Çatlağın büyüme

hızı,çatlağın ömrü sürecindeki bölgeler ve kritik çatlak boyu hakkındaki

bilgileri kapsar.
Bu durumda Çatlak başlangıcı (Crack initiation) artı Çatlak ömrü (Crack

Life) parçanın toplam ömrüne eşittir. İşte bu çalışma parçanın toplam
ömrü üzerine yapılmıştır.
1.1Analiz Tipi Seçimi

Genel olarak yorulma sonuçlarının bağlı oduğu 5 adet girdi
mevcuttur.Bunlar;
• Fatigue Analysis Type (Stress-Strain Life seçimi)

• Loading Type (Yükleme Durumu Seçimi)
• Mean Stress Effects
• Multiaxial Stress Correction
• Fatigue Modification Factor
Fatigue Analysis Type
Loading Type
Mean Stress Efects
Multiaxial Stress Correction
Fatigue Modification Factor
Şekil 1. Yorulma Analiz Şeması

1.2 Yükleme Durumu Seçimi

Bu çalışma parça ömrü ile ilgili olduğu için yorulma analizi,Stress Life
metodu ele alınarak yapılacaktır ve aşağıda belirtilen yükleme çeşitleri
tanıtılıp bunlardan Ansys Workbench’in desteklediği 3 yükleme durumu
için örnekler verilip anlatılacaktır.
• Constant Amplitude,Propotional Loading (Sabit Genlik,Orantılı

Yükleme)
• Constan Amlitude , Non-Propotional Loading (Sabit Genlik,
Orantısız yükleme)
• Non-Constant Amplitude ,Propotional Loading (Değişken Genlik
,Orantılı Yükleme)
• Non-Constant Amplitude,Non-Propotional Loading (Değişken
Genlik ,Orantısız Yükleme)
1.2.1 Sabit Genlikte Yükleme

(Constant Amplitude Loading)
Şekil 2
Yukarda belirtildiği gibi yorulma tekrarlanan yükler sonucu meydana

gelir.Bu durumda parçaya uygulanan maximimum ve minimum
gerilmelerin değişmediği yani sabit kaldığı uygulamalara Sabit Genlikli
Yükleme adı verilir. En basit yükleme çeşidi olduğu için ilk önce bu
yükleme çeşidi ele alınacaktır.

1.2.2 Değişken Genlikte Yükleme

(Non-Constant Amplitude Loading)
Şekil 3
Burada yüklemenin orantılı olmasına rağmen gerilme genlikleri ve

ortalama gerilme zamanla değişiyor. Bu yükleme çeşidi için özel
gereksimlere ihityaç vardır. Bunun için ileride ayrıntılı olarak
açıklanacaktır.
1.2.3 Orantılı veya Orantısız Yükleme

(Propotional,Non-Propotional Loading)
Yükleme çeşitleri Orantılı veya Orantısız olabiliyor.
Orantılı yüklemede ,esas gerilmelerin oranı sabit olduğu ve zamanla
değişmediği kabul edilir.
σ2
= Sabit
σ1
Orantısız yüklemede ise gerilme bileşenleri ile ilgili herhangi bir
bağlantı yoktur.Aşağıda sıralanan durumlar için geçerlidir;
• Aynı noktaya İki farklı yükleme durumu söz konusu olduğunda

• Statik bir yükleme üstüne değişken bir yükleme halinde
• Nonlineer sınır şartları

Şekil 4
1.3 Mean Stress Effects (Ortalama Gerilme Etkileri)
Analiz tipi seçimi (Stress-Strain Life) ve yükleme şeklini tayin ettikten

sonra bir sonraki adım Mean Stress Correction’nun kullanılıp
kullanılmamasına karar vermektir.Malzemelerin yorulma ile ilgili
özellikleri genellikle tam değişken (fully reversed) sabit genlikli
(Constant Aamplitude) testlerde elde edilir.Oysaki (bazı ortalama
gerilmeler görülsede) pratikte bu tür yüklemelerin olması oldukça
nadirdir.Yükleme tam değişkenden farklı ise o zaman ortalama gerilme
mevcuttur ve hesaplanması gereklidir. Ortalama gerilmeleri
hesaplamak için Soderberg,Goodman veya Gerber gibi teoriler
kullanılır.Goodman bir yandan gevrek malzemeler için iyi bir tercih
olurken diğer yandan Gerber de sünek malzemeler için
seçilebilir.Soderberg ise düşük sünekli malzemeler için kullanışlıdır.

σ Alternating σ Mean
+ =1
S Endurance _ Limit SYield _ Strenght
Şekil 5 Soderberg Diagramı ve Formülü
σ Alternating σ Mean
+ =1
S Endurance _ Limit SUltimate _ Strength
Şekil 6 Goodman Diagramı ve Formülü

2
σ Alternating ⎛ σ Mean ⎞
+⎜ ⎟ =1
S Endurance _ Limit ⎜S ⎟
⎝ Ultimate _ Strength ⎠
Şekil 7 Gerber Diagramı ve Formülü
1.3.1 Mean Stress Curves(Ortalama Gerilme Eğrileri):

Mean Stress Curves deneysel yorulma verilerini kullanarak ortalama
gerilmelerin etkilerini hesaplamak için kullanılır.İki farklı eğri çeşidi
mevcutur:
1. Mean Stress Value Curves: Burada deney parçasına değişken bir

gerilme genliği uygulanırken sabit bir ortalama gerilmenin
bindirilmesidir.Pratikte uygulanması oldukça zordur
2. R-ratio Stress Curves: Mean Stress Value Curves ile benzerdir

yalnız tek fark deney parçasına belirli bir ortalama gerilmenin
uygulanması yerine daha uygun ve tutarlı bir yükleme oranı
uygulanmasıdır.Bunun pratikte uygulanması daha kolaydır

Şekil 8
1.4 Multiaxial Stress Correction Factor (Çok Eksenli Gerilme

Düzeltme Faktörü)
Deneysel veriler genellikle tek eksenli gerilme sonuçlarından

ibarettir.Oysa Yorulma analizi sonuçları genellikle çok eksenli
gerilmelerden oluşmaktadır.Bazı noktalarda gerilmelerin çok eksenli
durumdan tek eksenli duruma dönüştürülmesi gerekir.Von-
Misses,Maximum kayma veya farklı gerilme bileşenleri tek eksenli
deneysel verilerle karşılaştırılması için kullanılabilir.
1.5 Fatigue Modification
1.5.1 Value of Infinite Life (Sonsuz Ömür Değeri)
Değişken genlikli (non-constant amplitude) yüklemede yorulma analizi

yaparken kullanılabilecek diğer bir seçenek ise sonsuz ömür
değeridir.Sabit genlikli yüklemede, meydana gelen gerilme genliği S-N
diagramına girilen en küçük gerilme genliğinden daha küçük ise parça

ömrünü, S-N diagramına girilen en küçük gerilme genliğine karşılık

gelen çevrim sayısı alacaktır(Birçok malzeme sınır limitinde
bulunmadığı için bunu güvenlik dolayısıyla yapar).Diğer yandan
değişken genlikli yüklemelerde çok küçük gerilme genlikleri meydana
gelsede eğer çevrim sayıları yeterince yüksek ise önceden tahmin
edilemeyen deformasyonlara yol açabilir.Bunu kontrol etmek için bir
sonsuz ömür değeri girilebilir.Bu değer analiz sırasında gerilme genliği
S-N diagramında belirtilen değerlerin dışında olursa kullanılır.Yüksek
bir sonsuz ömür değerinin seçilmesi küçük gerilme çevrim sayılarının
yüksek olması durumunda daha az deformasyon olmasına neden
olur.Aşağıda gösterilen rainflow ve damage matrixlerinde muhtemel
sonsuz ömür etkileri gösterilmiştir.Her iki damage matrix de aynı
yükleme historsinden oluşuyor yalnız birinin sonsuz ömür değeri 1e9
iken diyerinin 1e6 dır.
Verilen yükleme durumu

için Rainflow matrisi
Şekil 9

Sonsuz ömür değeri 1e6

olduğu zaman
damage(hasar) matris
sonuçları.Toplam hasar
0.19 olarak hesaplanır.
Şekil 10
Burada ise sonsuz

ömür değeri 1e9
olduğu zamanki
sonuçlar
görülüyor.Toplam
hasar 0.12 olarak
hesaplanır.(%37 daha
az hasar)
Şekil 11

1.5.2 Fatigue Strength Factor (Yorulma Mukavemet Faktörü)
Malzemenin yorulma özelikleri ile ilgili testler genelikle çok özel ve

kontrollü koşullar altında gerçekleştirilir.Eğer analiz edilecek parça test
koşullarından farklı ise bu modifikasyon faktörü aradaki farkları
hesaplamak için kullanılabilir.Fatigue Strength Factor ( k f ) yorulma
mukavemetini düşürdüğü için birden küçük olmalıdır.Bu faktör sadece
gerilme genlikleri için kullanılır ve ortalama gerilmeleri etkilemez.
1.5.3 Load Scale Factor (Yük Faktörü)

Eğer istenirse girilen bir Loading Scale Factor değeri için hem gerilme
genlikleri hem de ortalama gerilmeleri ölçüp bu değere göre
dengelenebilir.Bu değer statik bir modelin üzerinde değişen ortalama
ve gerilme genliklerin şiddetlerini görmek için her defasında çözüm
bulmaktan kaçınmak için kullanışlıdır.
1.5.4 Stress Life Interpolation
Şekil 12

Stress Life analizi S-N eğrisinde belli bir değeri bulmak isterse her
zaman mevcut olmayabilir.Bunun için stress life interpolasyona
gider.Stress Life analizinde bu işlemi gerçekleştiren 3 ayrı metod
bulunur bunlar; log-log , Semi-log ve Lineer ‘dir.Sonuçlar seçilen
metoda göre değişir.Ama genellikle S-N eğrisini ve karşılık gelen
değerleri görmek açısından log-log metodunun kullanılması daha
uygundur.
1.6 Sonuçların Değerlendilmesi
1.6.1 Fatigue Life (Yorulma Ömrü)
Şekil 13

Yorulma analizi yapılan parçanın muhtemel ömrünün tayini için

kullanılır.Yorulmadan dolayı parçanın kopacağı ana kadarki çevrim
sayılarını gösterir.
1.6.2 Fatigue Damage (Yorulma Hasarı)
Şekil 14
Verilen ömür için yorulma hasarını gösterir.Fatigue Damage için birden

büyük değerler ömür tamamlanıncaya kadar olan hasarları gösterir.

1.6.3 Fatigue Safety Factor (Yorulma Güvenlik Faktörü)
Şekil 15
Verilen ömürde parçanın güvenirliği hakkında bize bilgi verir.Maximum

güvenlik faktörü 15 değeridir ve 1’den küçük olan değerler ömür
tamamlanmadan önceki güvensiz bölgeleri temsil eder.

1.6.4 Biaxiality Indication
Şekil 16
Daha önce belirtildiği gibi yorulma ile ilgili malzeme özellikleri tek
eksenli gerilmeler altında belirlenir.Bu sonuç kullanıcıya bütün model
üzerindeki gerilme durumları ve bunların yorumlanması hakkında bilgi
verir.Tek eksenli gerilmeler 0,kayma gerilmeleri -1 ve çift eksenli
gerilmeler 1 ile temsil edilir.

1.6.5 Fatigue Sensitivity (Yorulma Hassasiyeti)
Şekil 16
Yorulma sonuçları kritik bölgelerdeki yüklemenin bir fonksiyonu olarak

nasıl değiştiğini gösterir.Hassasiyet ömür , hasar veya güvenlik
faktörü için bulunabilir.
1.7 Gerilme Tanımları

Constant Amplitude,Propotional Loading durumunu ele alırsak max. Ve
min. Gerilmeler σ max ve σ min ise;

σmax
σmin
Şekil 17
• The stress range (Gerilme Değişimi) Δσ = σ max − σ min
σ max + σ min
• The mean stress (Ortalama Gerilme) σm =
2
• The stress Amlitude or Alternating Stress (Gerilme Genliği)

Δσ
σa =
2
σ min
• The stress ratio (Gerilme oranı) R=
σ max
• Fully-reversed loading ,eşit ve zıt yönlü yükleme durumu olduğu

zaman.( σ m =0 ve R=1 )
• Zero Based loading durumu yükün uygulanıp tekrar geri

σ max
kaldırıldığı zaman meydana gelir. ( σ m = , R=0 )
2
1.8 Özet:
Aşağıda şu ana kadar bahsedilen durumlarda Fatiguge Analysis

Stress Life metodunun daha pratik olması için adım adım gösteren
bir şema hazırlanmıştır.

Fatigue Analysis Type

-Stress Life
Loading Type
-Constant Amplitude , Propotional Loading
-Constant Amplitute , Non-Propotional Loading
-Non-Constant Amplitude , Propotional Loading
-Non-Constant Amlitude , Non-Propotional Loading
Mean Stress Effects

-Goodman
-Soderberg
-Gerber
-Mean Stress Curves
-Mean Stress Dependant
-Multiple r-ratio curves
-None
Multiaxial Stress Correction

-Component X
-Component Y
-Component Z
-Component YZ
-Component XZ
-Von Misses
-Maximum Shear
-Maximum Principal
-Abs Maximum Principal
Fatigue Modification
-Volume of infinite life
-Fatigue Strength Factor
-Load Scale Factor
-Interpolation Type
-Log-Log
-Semi-Log
-Linear
Şekil 18
2
CONSTANT AMPLTITUDE PROPOTIONAL
LOADİNG (Sabit Genlik,Orantılı Yükleme)
ÖRNEK 1
2.1 Problemin Tanımı: Şekilde görülen makina parçasının sağ ve

sol yanlarından mesnetlenmiş orta kısmına da +-50000Nm’lik bir
döndürme momenti etkimiştir.
Şekil 19

2.2 Ansys Workbench Programın Çlıştırılması

Başlat (Start )> Programlar > ANSYS 10.0> ANSYS Workbench
Şekil 20
Modüllerin bulunduğu aşağıdaki pencere açılır. WorkBench’de

çalışmamızın her bir ana aşaması farklı modüllerde yapılır.

Şekil 21
2.3 Program Modüllerinin Tanıtımı

• Empty Project: Boş bir çalışma sahası (Proje) açar.Çalışma ile
ilgili tüm dosyalar bu sahanın içinde kaydedilir. Proje kaydedilirse
ona bağlı tüm çalışmalar kaydedilir.
• Geometry: Geometrik modelinin oluşturulduğu modül.
• Simulation: Analizin yapıldığı ve Sonuçların Görüldüğü modül.
• CFX-Mesh:Yüksek kalitede elemanlara ayırma (meshing)

işleminin yapıldığı modül.
• Open: Daha önce kaydettiğiniz dosyaları açabilirsiniz.
Modüllerin bulunduğu pencereden Empty Project butonuna basılarak

yeni bir proje oluşturulur proje ismi ‘’YorulmaAnalizi’’ girilir ve Save
butonuna basılarak kaydedilir.

Şekil 22
Proje ekranında iken soldaki butonuna basınız. Aşağıdaki
Design Modeler ekranı açılır.
Şekil 23

Eğer sorulursa boyut olarak mm seçiniz.
Şekil 24
Bu ekranda iken Save as butonuna basarak geometrik modelinizi

parca-1 isminde kaydediniz.(Hiçbir geometri olmamasına rağmen boş
olarak kaydediyoruz).
Şekil 25

Üsteki butonuna basarak Project ekranına geri

dönerseniz kaydettiğimiz parca-1 isimli çalışmayı görebilirsiniz.Project
ekranında iken butonuna basarsanız projeye ait başka bir
çalışma oluşturabilirsiniz.
Şekil 26
Şimdi parca-1 isimli çalışmayı çift tıklayarak tekrar DesignModeller

ekranına geri dönüp çalışmamıza başlayabiliriz.
2.4 MODEL OLUŞTURMAK:

Aşağıdaki çizim gerekli ölçü ve constrainler verilerek oluşturulur.
Şekil 27

Şekil 28
Daha sonar Revolve komutu kullanılarak katı hale getirilir.
Şekil 29

Parçaya komutlarını kullanarak 3 mm chamfer veririz,
Şekil 30
Daha sonra komutu kullanılarak parçaya 5mm ve

3mm olmak üzere radius verilir

Şekil 31
Böylece parça hazır hale geldi şimdi ise yorulma anailizi için gerekli
malzeme özellikleri,S-N diagramı vs. gibi girdileri tanımlayacağız.
2.5 MODEL ANALİZİ
Butonuna basarak Project ekranına geri dönülür

ekranın sol tarafında bulunan butonuna basılarak analiz
bölümüne geçilir.

Şekil 32
Similasyon bölümüne gelindiğinde sağ tarafta bulunan Similation
Widzard ksmından yapmak istediğimiz analizi (Fatigue) seçip Run
tuşuna basarız
Şekil 33
Run komutundan sonra artık ‘’YorulmaAnalizi’’ adını verdiğimiz

projenin ‘’parca-1’’ adlı modelini çalışma sahası içinde
yorulma analizini yapabiliriz.
Şekil 34
Yine sağ tarafta görülen Simulation Wizard kısmında analiz için gerekli
bilgileri teker teker gireceğiz. Sol tarafta ise ‘’Model Tree’’ model
ağacımız görülmektedir buradan model üzerinde yapılan çalışmalar
görülebilir ve gerek duyulduğunda değişiklikler yapılabilir.
2.5.1 Malzeme Özelliklerin Girilmesi:

Wizard kısmıda Verify Materials butonunu tıkladıktan sonra Details
kısmında bize bir uyarı penceresi açılır ve hangi malzemeyi
kullanacağımızı sorar. Ansys Workbench programının bize sağladığı
kolaylıklardan birtanesi de sanayide sıklıkla kullanılan malzemelere ait
özellikleri kendisinin vermesidir (Poison.Young modülü,S-N vs.). Eğer
bu malzemeleri kullanıcaksak import dememiz gerekir ve açılacak
pencereden istediğimiz malzemeyi seçebiliriz.

Şekil 35
Şekil 36

Eğer analizini yapacağımız parçaya ait malzeme özellikleri Ansys

Workbench veri tabanında mevcut değilse o zaman kendimiz girmemiz
gerekecek.Bunun için Details kısmından New Material’i seçeriz .Bu
örnekte malzeme özelliklerini kendimiz tanımlayacağız diğer
örneklerde ise Workbench veri tabanından yararlanıp her iki seçeneği
de öğrenmeye çalışacağz.
Şekil 37
New Material seçeneğini seçtikten sonra açılan Engieering Data

kısmında hiç bir malzeme özelliği tanımlanmamıştır. Bize gerekli
malzeme özelliklerini tanımlayacağız.Bunlar öncelikle Young Modülü
,Poisson oranı ve S-N diagramıdır.Diğer özellikler gerektiği takdirde
veya farklı analizlerde girilebilir (ısıl, elektromanyetik analizleri vs.)
S-N diagramını girmek için gerekli özellik seçeneği gözükmüyor bunun
için butonundan Alternating Stress ve Tensile
yield Strength özelliğini seçip aktif hale getiririz.

Şekil 38
Şekil 39 Şekil 40
Bu işlemleri yaptıktan sonra Tensile Yield Strength değerini 1.98e+009

olarak gireriz. S-N diagramı ile igili değerleri girebilmek için Şekil 28’de

okla gösterilen seçeneği tıklarız . Açılan pencerede ilk önce gerilme

genlikleri ve bu genliklere karşı gelen çevirim sayılarını bize grafik
olarak gösterecek yöntemleri seçeriz.Genellikle Semi-Log veya Log-Log
olarak seçilmesi sonuçları görmemiz açısından bize kolaylık sağlar.
Şekil 41
S-N eğrileri ortalama gerilmelere bağlı olduğu için gerektiği takdirdede

birden faza S-N eğrisi girilebilir.Kısacası eğer malzemenin farklı çevrim
sayılarına ait farklı ortalama gerilme değerleri mevcut ise bunlar da
girilebilir.Mean Curve type olarak R-ratio seçilir.
Şekil 42

Şekil 43
Farklı S-N eğrileri girmek için Mean Value sağ tıklayarak bu işlem
yapılabilir.
Engineering Datada son aşama Ortalama gerilmeleri ve bunlara karşılık

gelen çevrim sayılarını girmektir. Dikkat edilecek olursa çevrim sayısı
arttıkça malzemenin taşıdığı gerilme azalacatır, bu da bir süre sonra
malzeme koptuğu zaman normal kopma değerinin çok altında bir
değerde olacaktır.

Şekil 44
Şekil 45

Bu örnekte biz sadece 1 S-N diagramı girdik ama gerekirse birden

fazlada girilebilir. ikonuna tıklanarak simulasyon
ekranına geri dönülür.
2.5.2 Yüklerin Girilmesi:

Wizard penceresinden ‘’insert load’’ butonuna tıklanarak açılacak uyarı
penceresi bizi hangi butondan yükleme seçmemiz gerektiğini
gösterecek.
Şekil 46

Buradan ilk önce ‘’Moment’’ i seçeriz daha sonra sol alt köşede açılan
Details kısmına önce yükün ugulanacağı yüzeyleri seçip apply deriz
sonra yükü ve yönünü belirleriz.
Şekil 47
Şekil 48

+X yönünde +-50000 N.m’lik moment yükledik şimdi parçanın

mesnetini (support) girelim.Bu sefer Widzard penceresinden ‘’insert
supports’’ butonuna basılarak işlem gerçekleştirilir.
Şekil 49
Burada yine aynı şekilde program bizi yönlendirerek mesnetimizi

nereden seçeceğimizi gosterir.Buradan sabit mesneti seçeriz (fixed
support)

Şekil 50
Ekranın sol alt köşesinde açılan details kısmına parçayı

sabitleyeceğimiz yüzeylerini seçip apply butonuna tıklarız.
Şekil 51

Şekil 53
Şekil 52
Şekil 54

2.5.3 Yorulma Analizi Girdileri (Fatigue Data)

Wizard penceresinden ‘’Insert Fatigue Tool’’ butonuna basılarak giriş
bölümünde bahsedildiği gibi ilk önce analiz tipine karar verilip seçilir;
‘’Stress life’’ yükleme biçimi ‘’Fully reversed’’ seçilir.
Şekil 55
Şekil 56 Şekil 57

Parçaya uyguladığımız yük tam değişken (fully reversed) olduğundan

herhangi bir ortalama gerilme teoremi girilmez.
İstediğimiz analiz sonuçlarını butonunu tıklayarak
seçebiliriz.
Şekil 58
2.6 Solve (Çözüm):

Modelin tanımlanması bitmiştir wizard penceresinden ‘’sove’’ butonuna
tıklanır üstte bir uyarı penceresi açılır solve butonuna tekrar basılır ve
çozüm başlar.
Şekil 59
2.7 Sonuçların Görülmesi:

Outline da “Solution” a eklediğimiz sonuçların ( Life,Damage, Safety
Factor vs..) üzerine sırasıyla tıklarsak modelde bu sonuçların dağılımını
görebiliriz. Model üzerinde her değer farklı bir renk ile temsil edilir. Sol
üst köşede ise bu renk skalasını görebiliriz.

Şekil 60
Şekil 61

Şekil 62
Şekil 63

Şekil 64
Şekil 65

Şekil 66
Şekil 67
Önemli NOT: Eğer yükten dolayı malzemede oluşacak gerilme genliği
S-N diagramında belirttiğimiz gerilme genliklerinin en küçüğünden
daha küçükçe, S-N diagramında en küçük gerilme genliğine karşılık
gelen çevrim sayısı bize parça ömrünü verir.Böylece yorulma
sonuçlarında ‘’Life’’ sonucunu görmek için tıkladığımızda parçamız
tamamen kırmızı renkte gözükecektir ve minimum life, S-N
diagramında en küçük gerilme genliğine karşılık gelen çevrim sayısını
gösterir.Zaten mantık yürütürsek çevrim sayısı arttıkça malzemenin
taşıyacağı genlik azalacağından (çevrim sayısı arttıkça malzemede
oluşan deformasyonda artacaktır dolayısıyla malzemenin taşıyacağı
gerilmede azalacaktır) S-N diagramındaki en küçük gerilme
genliğinden daha küçük bir genlik elde edersek bu da daha fazla bir
çevrim demektir diagramda daha yüksek bir çevrim belirtilmediği için
güvenlik açısından en küçük genliye karşılık gelen çevrimi alması doal
olacaktır.
Üsteki örnekte parçamıza yüklediğimiz 50 000Nm lik moment’e karşılık

gelen parça ömrü 1 çevrimden azdır (min.life 0.1e-001) .Eğer
5000 Nm yüklersek sonuç ne olucak birlikte görelim:

Şekil 68
Şekil 69
Görüldüğü gibi parçamız tamamen kırmızı renkte ve min.life S-N
diagramında en düşük genliğe karşılık gelen çevrim sayısına eşittir.
(1.e+008 çevrim)
NOT:
Yorulma analizi sonuçlarını gördükten sonra eğer istenirse verilen
yüklemelere karşılık gelen gerilme analizleri sonuçlarıda
görülebilir.Outline’da Solution bölümü altındaki Stress Tool seçemeğine
tıklanarak görülebilir.Farklı gerilme analizlerinide hesaplattırmak
istenirse , yorulma sonuçları istenirken onlarda istenebilir.

3
NON-CONSTANTAMPLITUDE,PROPOTIONAL LOADING
(Değişken Genlik Orantılı Yükleme)
Bir önceki bölümde yüklemenin max.ve min.gerilme genliklerinin sabit

olduğu constant amplitude,propotional loading ele alındı.Bu
bölümde ise yükleme propotional olmasına rağmen gerilme genlikleri
ve ortalama gerilmenin zamanla değiştiği durum ele alınacak.
Şekil 70
Düzensiz bir yükleme için özel bir işleme ihtiyaç vardır.Düzensiz bir
yükleme biçimi için çevrim sayısının saymak rainflow çevrim sayaç
metodu ile gerçekleştirilir.
Rainflow çevrim sayaç metodu düzensiz bir gerilme historysini

yorulma hesaplarında kullanmak için çevrime dönüştürmek için
geliştirilen bir tekniktir.

σ
σ
tim
time
Şekil 71
Farklı ortalama gerilmelerin ve gerilme genliklerin çevrimlerini sayar

daha sonra bu çevrimler kullanılarak yorulma hesabı yapılır.
Damage summation (hasar tespiti ve hesabı) Palmgran-Miner

kuralı ile yapılır.Buradaki temel mantık farklı ortalama
gerilmeleri ve gerilme genliklerine karşılık gelen çevrimler parça
ömründen ufak bir parçasını kullanmalarıdır.Herhangi bir gerilme
genliğine karşılık gelen çevrim N i , ve parçanın kopacağı ana
kadarki çevrim N ft olsun.Kopma ömür çevrim sayısı (N ft )
tamamlanınca olacaktır.
Ni
∑ N =1
fi
Değişken genlik için her iki metod kullanılır.
Şekil 72 Rainflow Matrix

ÖRNEK 2
Şekil 73
3.1 Problemin tanımı: Parçanın alt noktasını sabitledik üsteki iki

adet civata yatağını da silindrik mesnetle sabitledik ve parçanın iç
yüzeyini değişken bir yüklemeye maruz bıraktık.
3.1.1 İmport işlemi:

İşleme önce parçayı (Solid Works’de modellendiğinden) import ederek
başlanır.İmport işlemi eğer istenirse yeni project oluşturarak veya var
olan bir project’de DesignModeller bolümünden ‘’file>import
external geometry file’’ işlemi yapılarak import edilebilir.
σφϕησαϕφαηφηφυεωρφυαηφϕηφ
βϖνμ

Şekil 74
μ⎞ν
İmport işleminden sonra busefer Simulation bölümüne geçilerek analiz

işlemi başlanabilir.Burada yine bir önceki bölümde ele alınan adımlar
teker teker izlenir .
3.1.2 Malzeme Bilgileri

1.Adım: Önce malzeme bilgileri girilir(Bu örnekte Ansys database’den
faydalınacak).Malzeme olarak Structural steel seçilir ve bu malzemeye
ait bütün özellikler otomatik olarak verilmiş olur.
Şekil 75 Şekil 76
Aynı zamanda S-N diagramıda bize hazır olarak verilir.
Şekil 77
3.1.3 Yükleme Seçimi

2.Adım Yükleme tipi seçmi: Yükleme tipini History Data,Analiz
tipimizi Stress life ve Ortalama Gerilme Teorisini Goodman
seçeriz.History data bilgilerini Şekil..de gösterilen kutucuğa tıklayarak
açılan pencereden ‘’SAEBracketHistory’’ dosyasını seçeriz.Bin size 32 ,

infinite life 1.e+009 scale factor 5.e-003 ve stress component

Equivalent(Von-Misses) seçilir.
Şekil 78 Şekil 79
Şekil 80
Örnek history datalar instalation directoryde bulunabilir:

C:\ProgramFiles\Ansys
Inc\v100\AISOL\CommonFiles\Language\en-
us\EngineeringData\Load Histories
3.1.4 Yüklerin Tanımlanması
3.Adım Yüklerin Girilmesi: Widzard penceresinden insert loads

butonuna tıklanarak 4448.22 N’luk yük parçanın üst silindrik yüzeyine
uygulanır
Şekil 81
Daha sonra yine widzard penceresinden busefer insert supports
butonuna tıklanarak cylindrical support ve fixed support olmak üzere
iki adet mesnet tanımlarız.

Şekil 82
3.1.5 Solve (Çözüm)
Bu işlemlerden sonra sıra solve komutunu kullanmaya geldi,butona

basılmadan önce görülmek istenen sonuçlar istenir bunun yanında
Graph Results ikonundanda rainflow ve damage matrixleride
istenir.Sonuçlar taker teker aşağıda verilmiştir.

Şekil 83 Şekil 84
Şekil 85
Parçanın minimum ömrü 1.096e+002 çevrimdir.

Şekil 86
Şekil 87

Şekil 88 Rainflow
Matrix
Şekil 89 Damage
Matrix
4
CONSTANT AMPLITUDE, NON-PROPOTIONAL
LOADING (Sabit Genlik Orantısız Yükleme)
Bu bölümde constant amlitude ,propotional loading ele alınacak.

Burada temel mantık yorulma hesabı için tek bir loading Enviroment
yerine ikitane loading Enviroment kullanılmasıdır.Aşağıdaki istisnalar
hariç constant amplitude non-propotional loading ,constant amplitude
propotional loading işlemi ile aynıdır.
1. İki farklı yükleme için iki ayrı Enviroment bölümü açılır

2. Solution Combination bölümü eklenip iki Enviroment belirtilir
3. Solution Combination bölümü için Fatigue Tool eklenir ve
yükleme çeşidini non-propotional olarak girilir.
4. Yorulma sonuçları aynı şekilde istenir ve çözülür.
4.1 Environment
Şekil 90

4.2 Yüklerin Girilmesi
Bu işlemden sonra her iki Environment için yükler ve mesnetler

girilir.Burada dikkat edilmesi geren her bir Environment için farklı
yükler uygulanabilirken aynı support girilmesidir.İlk Environment’e +X
yönünde 1000 N’luk bir kuvvet ve frictional support girildi.(Parçanın
aynı bölgesine birden fazla yük tanımlanır)
Şekil 91

İkinci Environment’e –X yönünde 1500 N ve yine parçanın bütün

yüzeyine frictional support girilir.
Şekil 92
Environment’ler oluşturulduktan ve yükler tanımlandıktan sonra sıra

Solution Combination’nun oluşturulması.
4.3 Solution Combination
Şekil 93

Solution Combination oluşturulduktan sonra üzerine tıklanıp açılan

pencereye her iki Environment eklenir.
Şekil 94
Environmentler eklendikten sonra Solution Combination için Ftigue

Tool (veya istenirse başka araçlarda eklenebilir) eklenir.Fatigue Toola
tıklanarak yükleme çeşidini Non-Propotional seçilir.

Yükleme çeşidide girildikten sonra görmek

Şekil 95 istediğimiz sonuçlar istenir.
4.4 Sonuçların istenmesi
Şekil 96
4.5 Solve
Bundan sonra butonuna tıklanarak işlem
gerçekleştirilir.Sonuçların görülmesi diyer yüklemelerde olduğu gibi
aynı yoldan yapılır.

Şekil 97
Şekil 98

Şekil 99
NOT: Parça malzemesi için yine Ansys Database’den faydalanarak

Structural Steel seçildi.
Fatigue References
1. Hancq, D.A., Walters, A.J., Beuth, J.L., “Development of an

Object-Oriented Fatigue Tool”, Engineering with Computers, Vol
16, 2000, pp. 131-144. This paper gives details on both the
underlying structure and engineering aspects of the fatigue tool.
2. Bannantine, J., Comer, J., Handrock, J. “Fundamentals of Metal

Fatigue Analysis”, New Jersey, Prentice Hall (1990). This is an
excellent book that explains the fundamentals of fatigue to a
novice user. Many topics such as mean stress effects and
rainflow counting are topics in this book.
3. Stephens, Ralph I., Fatemi, Ali, Stephens, Robert R., Fuchs,

Henry O. “Metal Fatigue in Engineering”, New York, John Wiley
and Sons, Inc. (2001)

4. Lampman, S.R. editor, “ASM Handbook: Volume 19, Fatigue and

Fracture”, ASM International (1996). Good reference to have
when conducting a fatigue analysis. Contains papers on a wide
variety of fatigue topics.
5. U.S. Dept. of Defense, “MIL-HDBK-5H: “Metallic materials and

Elements for Aerospace Vehicle Structures”, (1998). This
publication distributed by the United States government gives
fatigue material properties of several common engineering
alloys. It is freely downloadable over the Internet from the NASA
website. http://analyst.gsfc.nasa.gov/FEMCI/links.html

Yorulma WB

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Yorulma WB

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

www.ansysbilgihavuzu.

DOKUZ EYLÜL ÜNİVERSİTESİ

ANSYS WORKBENCH İLE YORULMA

Danışman: Doç.Dr. Mehmet Zor

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 1

Gelişen Dünyada gelişen teknolojiyi takip etmek ve öğrenmek insana

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 2

1.1 Analiz Tipi Seçimi 7

1.2 Yükleme Durumu Seçimi 8

1.2.1 Sabit Genlikte Yükleme 8

1.2.2 Değişken Genlikte Yükleme 9

1.2.3 Orantılı veya Orantısız Yükleme 9

1.3 Ortalama Gerilme Etkileri 10

1.3.1 Ortalama Gerilme Eğrileri 12

1.4 Çok Eksenli Gerilme Düz. Fakt. 13

1.5Yorulma Değişimi(Fatigue Modification) 13

1.5.1 Sonsuz Ömür Değeri(Value of Infinite Life) 13

1.5.2 Yorulma Mukavemet Faktörü(Fatigue Strength .Fact)15

1.5.3 Yük Faktörü (Load Scale Factor) 16

1.5.4 Stress Life Interpolation 16

1.6 Sonuçların Değerlendirilmesi 17

1.6.1 Yorulma Ömrü (Fatigue Life) 17

1.6.2 Yorulma Hasarı (Fatigue Damage) 18

1.6.3 Güvenlik Faktörü (Fatigue Safety Factor) 19

1.6.4 Biaxiality Indication 20

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 3

1.6.5 Yorulma Hassasiyeti (Fatigue Sensitivity) 21

1.7 Gerilme Tanımları 21

2. CONSTANT AMPLITUDE, PROPOTIONAL LOADING 24

2.1 Problemin Tanımı 24

2.2 Ansys Workbench Programın Çalıştırılması 25

2.3 Program Modüllerin Tanıtımı 26

2.4 Model Oluşturmak 29

2.5 Model Analizi 32

2.5.1 Malzeme Özelliklerin Girilmesi 34

2.5.2 Yüklerin Girilmesi 41

2.5.3 Fatigue Data Girdileri 46

2.7 Sonuçların Görülmesi 47

3. NON-CONSTANT AMPLITUDE,PROPOTIONAL LOADING 54

3.1 Problemin Tanımlaması 56

3.1.1 İmport İşlemleri 56

3.1.2 Malzeme Bilgileri 57

3.1.3 Yükleme Seçimi 58

3.1.4 Yüklerin Tanımlanması 60

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 4

4.CONSTANT AMPLITUDE ,NON-PROPOTIONAL LOADING 64

4.1 Ortamın tanımlanması (Environment) 64

4.2 Yüklerin Girilmesi 65

4.3 Çözüm Kombinasyonları (Solution Combination) 66

4.4 Sonuçların İstenmesi 68

4.5 Çözüm (Solve) 68

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 5

Makina elemanları genel olarak değişken yüklerin ve gerilmelerin etkisi

Workbench’te Yorulma Analizi 28 Şubat 2008 6

hızı,çatlağın ömrü sürecindeki bölgeler ve kritik çatlak boyu hakkındaki

Bu durumda Çatlak başlangıcı (Crack initiation) artı Çatlak ömrü (Crack

1.1Analiz Tipi Seçimi

• Fatigue Analysis Type (Stress-Strain Life seçimi)

Fatigue Analysis Type

Mean Stress Efects

Multiaxial Stress Correction

Fatigue Modification Factor

Şekil 1. Yorulma Analiz Şeması