ΥΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ 2010-2011

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΦΥΣΙ ΚΗ
Διδακτέα ύλη – Διαχείριση Διδακτέας ύλης
Κεφάλαιο 1. Εισαγωγή.
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 4
1.1. Οι φυσικές επιστήμες και η μεθοδολογία τους. σελ. 9-11. Να διδαχθεί.
1.2. Η επιστημονική μέθοδος. σελ. 11-14

Να μη διδαχθεί. Την επιστημονική μέθοδο οι μαθητές θα την προσεγγίσουν κατά την
εκτέλεση των εργαστηριακών ασκήσεων.
1.3. Τα φυσικά μεγέθη και οι μονάδες τους. σελ. 14-17

Να μη διδαχθεί από το βιβλίο αλλά να γίνει εργαστηριακή διδασκαλία. Οι μαθητές
θα προσεγγίσουν τα φυσικά μεγέθη μέσω της εκτέλεσης των εργαστηριακών
ασκήσεων 1 και 2. Να γίνεται υπόμνηση μέρους του περιεχομένου της ενότητας 1.3
όπου και όταν αυτό προαπαιτείται για τη διδασκαλία των επομένων ενοτήτων.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 18-20

ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη
που αφαιρέθηκε.
Εργαστηριακή δραστηριότητα
Εργαστηριακές Ασκήσεις 1 και 2.
Κεφάλαιο 2. Κινήσεις
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 5 – 7
ΥΛΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ

Να μη διδαχθεί. Να ενσωματωθούν παραδείγματα για την έννοια της κίνησης κατά τη
διδασκαλία των επόμενων υποενοτήτων.
2.1. Περιγραφή της κίνησης σελ. 23-28

Να μη διδαχθεί. Να γίνουν μόνο οι δραστηριότητες των σελίδων 25 και 27
Να διδαχθούν οι υποενότητες:
• «Χρονικό διάστημα» στη σελ. 27,
• «Τροχιά» στη σελ. 28.
Παρατηρήσεις
Το επίπεδο παρουσίασης των εννοιών είναι υψηλό για το επίπεδο των μαθητών.
Επειδή προαπαιτούνται μη διδαγμένες μαθηματικές έννοιες να μη γίνει επέκταση
στη διανυσματική θεώρηση της μετατόπισης. Στην Α Λυκείου θα παρουσιασθεί η
μετατόπιση αναλυτικά.
Μέσω των δραστηριοτήτων θα εισαχθούν και θα οριστούν οι έννοιες που απαιτούνται
για την περιγραφή της κίνησης.
2.2 Η έννοια της ταχύτητας Σελ. 29-32

Να διδαχθούν:
• Η εισαγωγή «Η έννοια της ταχύτητας» οι υποενότητες,
• «Μέση ταχύτητα στην καθημερινή ζωή» σελ. 29 και
• «Στιγμιαία ταχύτητα στην καθημερινή γλώσσα» σελ.30.
Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Διανυσματική περιγραφή της ταχύτητας» σελ. 31,32.
Ο διανυσματικός χαρακτήρας της ταχύτητας θα εξετασθεί αναλυτικά στην Α’ Λυκείου.
2.3 Κίνηση με σταθερή ταχύτητα σελ. 33-35

Να μη διδαχθεί.
Οι μαθητές δεν είναι ακόμη εξοικειωμένοι με τις γραφικές παραστάσεις.
Η ευθύγραμμη ομαλή κίνηση με τις αντίστοιχες γραφικές παραστάσεις θα μελετηθεί
αναλυτικά στην Α’ Λυκείου.
2.4. Κίνηση με μεταβαλλόμενη ταχύτητα σελ. 36-37

Η μεταβαλλόμενη κίνηση θα μελετηθεί στην Α’ Λυκείου
Οι τελευταίες υποενότητες αφαιρούνται ώστε να υπάρξει η δυνατότητα για τη
διδασκαλία ενοτήτων που λόγω έλλειψης χρόνου δεν διδάσκονται.

• ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε
ύλη που αφαιρέθηκε
• ΟΧΙ οι ασκήσεις 3,4,6,8
Οι ερωτήσεις, εφαρμογές και ασκήσεις να παρουσιασθούν ως συμπλήρωμα ή
εμπέδωση του κάθε μαθήματος.
Πραγματοποίηση της Εργαστηριακής Άσκησης 4.
Κεφάλαιο 3. Δυνάμεις
«Κίνηση και αλληλεπίδραση: Δυο γενικά χαρακτηριστικά της ύλης».

Να διδαχθεί.
3.1. Η έννοια της δύναμης Σελ 43-46.

3.2. Δύο σημαντικές δυνάμεις στον κόσμο Σελ. 47-49.

3.3. Σύνθεση και ανάλυση δυνάμεων Σελ. 49-50.

Να διδαχθούν οι υποενότητες, παράγραφοι:
• Σύνθεση δυνάμεων - συνισταμένη
• Σύνθεση δυνάμεων με την ίδια διεύθυνση,
• Σύνθεση δυνάμεων με διαφορετικές διευθύνσεις,
Να μη διδαχθούν οι υποενότητες:
• Δύναμη που ασκείται από τραχιά επιφάνεια,
• Ανάλυση δύναμης.
Οι υποενότητες αυτές εισάγουν εφαρμογές σύνθεσης και ανάλυσης δυνάμεων σε δύο
διαστάσεις.
Οδηγούν στο να αφιερωθεί πολύς χρόνος σε επίλυση δύσκολων για την
συγκεκριμένη ηλικία ασκήσεων. Ο χρόνος μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την
κατανόηση των αντίστοιχων φαινομένων και νόμων σε μία διάσταση.
Εφαρμογές σε δύο διαστάσεις θα εξετασθούν αναλυτικά στην Α’ Λυκείου.
3.4. Δύναμη και ισορροπία Σελ. 52-53.

Να δοθεί έμφαση στην έννοια αδράνειας και όχι στην ιστορική αναφορά για το
Γαλιλαίο.
3.5. Ισορροπία υλικού σημείου Σελ. 54-55.

Να μη διδαχθεί η υποενότητα:
• Ανάλυση δυνάμεων και ισορροπία και το παράδειγμα 3.2.
Η ισορροπία δυνάμεων σε δύο διαστάσεις θα εξετασθεί αναλυτικά στην Α’ Λυκείου.
3.6. Δύναμη και μεταβολή της ταχύτητας Σελ. 55-57.

3.7. Δύναμη και αλληλεπίδραση Σελ. 57-59.

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Εφαρμογές» στις σελ. 58,59.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 59-63.

• ΟΧΙ οι ασκήσεις 7,12,13.
Πραγματοποίηση εργαστηριακής άσκησης 7 «Νόμος του Hooke».
Κεφάλαιο 4. Πίεση
Προτεινόμενες ώρες διδασκαλίας 9-10
4.1. Πίεση Σελ. 65-68.

Να διδαχθεί η εισαγωγή «Πίεση και δύναμη δύο διαφορετικές έννοιες»
Να διδαχθεί η ενότητα «4.1 Πίεση».
Να μη διδαχθεί το παράδειγμα της εικόνας 4.4 για την διείσδυση της πινέζας.
Το συγκεκριμένο παράδειγμα αν και στοχεύει στη διαφοροποίηση της έννοιας της
δύναμης απο την έννοια της πίεσης είναι δυσνόητο. Ο ίδιος στόχος επιτυγχάνεται πιο
εύκολα στην παράγραφο 4.4.
4.2. Υδροστατική πίεση Σελ. 68-71.

4.3. Ατμοσφαιρική πίεση Σελ. 72-74.

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Πως υπολογίζουμε την ατμοσφαιρική πίεση;»
Ο συγκεκριμένος υπολογισμός δεν προσθέτει ουσιαστικά στην κατανόηση της
έννοιας της ατμοσφαιρικής πίεσης και οδηγεί στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς
χρόνος σε επίλυση ασκήσεων.
4.4. Μετάδοση των πιέσεων στα ρευστά – Αρχή του Πασκάλ Σελ. 75—76.
Να μη διδαχθεί η δραστηριότητα στο τέλος σελ. 76.
Αν η δραστηριότητα ερμηνευθεί μέσω της μεταβολής της πίεσης που ασκείται στο
υγρό απαιτείται αρκετά πολύπλοκη επεξεργασία. Αν ερμηνευθεί μέσω της άνωσης
είναι έννοια που δεν έχει ακόμη διδαχθεί.
4.5. Άνωση – Αρχή του Αρχιμήδη σελ. 77-79.

4.6. Πλεύση σελ. 80-81.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 82-86.

• ΟΧΙ οι ασκήσεις 8,9.
Να γίνει η εργαστηριακή άσκηση 9 «Άνωση – Αρχή του Αρχιμήδη».
Κεφάλαιο 5. Ενέργεια
«Ενέργεια μια θεμελιώδης έννοια της Φυσικής»

5.1 Έργο και ενέργεια Σελ. 88-92

Να διδαχθεί η 5.1 «Έργο και ενέργεια»
Να μη διδαχθεί από την 5.1 η δεύτερη παράγραφος (ιστορία της έννοιας του έργου).
• «Περιπτώσεις έργου»
• «Β. Δύναμη πλάγια σε σχέση με την μετατόπιση.»
Αφαιρούνται διότι οδηγούν στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση
ασκήσεων που δεν έχουν να προσφέρουν σημαντικά στην κατανόηση των εννοιών.
Άλλωστε η μελέτη του έργου θα γίνει αναλυτικά στην Α΄ Λυκείου. Σε αυτό το επίπεδο
( Β΄ Γυμνασίου) ο χρόνος μελέτης να αφιερωθεί σε εισαγωγικές εφαρμογές όπου η
δύναμη και η μετατόπιση είναι συγγραμικές.
5.2. Δυναμική – Κινητική ενέργεια. Δύο βασικές μορφές ενέργειας Σελ. 93-96
5.3. Η μηχανική ενέργεια και η διατήρησή της Σελ. 97-99

Από την υποενότητα «Έργο και μηχανική ενέργεια» να διδαχθεί μόνο το μέρος της
τελευταίας παραγράφου « … Το άθροισμα της δυναμικής …» ως και τον τύπο με το
οποίο ορίζεται η μηχανική ενέργεια.
Το παράδειγμα 5.4 να διδαχθεί δυνητικά, ανάλογα με το επίπεδο της τάξης.
Το έργο έχει ήδη συσχετισθεί με την μεταβολή της ενέργειας (5.1). Σε αυτό το
επίπεδο είναι πολύπλοκο να συσχετισθεί το έργο με μετατροπή ενέργειας από μία
μορφή σε άλλη.
Προτείνουμε τον περιορισμό στον ορισμό της μηχανικής ενέργειας και αποφεύγουμε
αναφορές που πιθανόν να δυσκολέψουν τους μαθητές.
5.4. Μορφές και μετατροπές ενέργειας Σελ. 100-102

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Θεμελιώδεις μορφές ενέργειας».
Τα μοντέλα του μικρόκοσμου θα εισαχθούν με έννοιες της θερμότητας.
5.5. Διατήρηση της ενέργειας Σελ. 103

5.6. Πηγές ενέργειας Σελ. 103-106

Έχει διδαχθεί στο Δημοτικό. Αφαιρείται ώστε να υπάρξει χρόνος για τη διδασκαλία
ενοτήτων που λόγω έλλειψης χρόνο δεν διδάσκονται. Προτείνεται η παρουσίαση
τους μέσω διαθεματικών δραστηριοτήτων αν υπάρξει χρόνος.
5.7. Απόδοση μιας μηχανής Σελ. 106

5.8. Ισχύς Σελ. 107-108

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Ισχύς και κίνηση». Θα μελετηθεί αναλυτικά στην Α
Λυκείου.

• ΟΧΙ οι ασκήσεις 12γ, 13γ,16,17.
Δεν προτείνεται.
Κεφάλαιο 6. Θερμότητα.
Η Θερμότητα και ανθρώπινος πολιτισμός»

6.1. Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας Σελ. 117-1121

Οι έννοιες θα παρουσιασθούν μέσω εργαστηριακών ασκήσεων
Να γίνουν οι εργαστηριακές ασκήσεις 10 ( βαθμονόμηση θερμομέτρου) και 12
(βρασμός) προκειμένου να γίνει βιωματικά η μέτρηση της θερμοκρασίας.
6.2. Θερμότητα: Μια μορφή ενέργειας Σελ. 121-123

Επισήμανση: Να αποφευχθούν οι παρανοήσεις που εισάγονται με την πρόταση « η
μεταφορά θερμότητας σταματάει….» που βρίσκεται στο τέλος της σελ. 122.
6.3. Πώς μετράμε τη θερμότητα. Σελ. 123-125
6.4. Θερμοκρασία, θερμότητα και μικρόκοσμος Σελ. 126-127

• «Θερμική ενέργεια»,
• «Δυνάμεις μεταξύ μορίων και εσωτερική ενέργεια σώματος»,
• «Η θερμότητα και η αρχή διατήρηση της ενέργειας».
Επισήμανση:
Να αποφευχθούν οι παρανοήσεις που εισάγονται με τη διατύπωση «Μεταφορά
θερμότητας» στη σελ. 127
6.5. Θερμική διαστολή και συστολή Σελ. 130-135

Να διδαχθούν.
• η εισαγωγή «Θερμική διαστολή και συστολή» και
• η υποενότητα «Γραμμική διαστολή στερεών».
Να μη διδαχθούν οι υποενότητες
• «Επιφανειακή διαστολή»,
• «Διαστολή όγκου σε στερεά και υγρά», «Διαστολή των αερίων»,
• «Ερμηνεία της διαστολής»,
• «Δυνάμεις κατά τη διαστολή και συστολή».
Να διδαχθεί η υποενότητα «Η διαστολή του νερού».
Η εννοιολογική και φορμαλιστική δομή έχει ήδη ολοκληρωθεί και οι συγκεκριμένες
υποενότητες δεν προσφέρουν σημαντικά αλλά μάλλον αφαιρούν χρόνο που θα
μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγικότερη διδασκαλία άλλης βασικής
ενότητας / γνώσης.
Το σωματιδιακό μοντέλο θα εισαχθεί με απλούστερο τρόπο με τα φαινόμενα της
εξάτμισης και συμπύκνωσης.

• ΟΧΙ οι ασκήσεις 4, 5δ, 6,7, 8,11.
Να γίνει η εργαστηριακή άσκηση 10 (βαθμονόμηση θερμομέτρου).
Κεφάλαιο 7. Αλλαγές κατάστασης

Εισαγωγή «Η θερμότητα προκαλεί μεταβολές».

Να μη διδαχθούν όσα αναφέρονται στις σελίδες 144-145.
Οι παράγραφοι που αφαιρούνται δεν προσφέρουν σημαντικά στην εννοιολογική
κατανόηση των εννοιών αλλά μάλλον μειώνουν χρόνο που θα μπορούσε να
αφιερωθεί για την παραγωγικότερη διδασκαλία άλλης βασικής ενότητας / γνώσης.
7.1. Αλλαγές κατάστασης και θερμότητα Σελ.142-145

7.2. Μικροσκοπική μελέτη των αλλαγών κατάστασης Σελ. 146-148

7.3. Εξάτμιση και συμπύκνωση Σελ.. 149-151

Το σωματιδιακό μοντέλο που εισάγεται είναι απλό και έχει τις λιγότερες παρανοήσεις
σε σχέση με τη διαστολή, τη διάδοση. Προτείνεται η αξιοποίηση σχετικού υλικού από
το λογισμικό Φυσικής για τη Β΄-Γ΄ Γυμνασίου που υπάρχει στα netbooks.
Επισήμανση: Να προσεχθούν οι πιθανές παρανοήσεις που εισάγει ο χρωματισμός
των μορίων με το χρώμα του υγρού.
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
• ΟΧΙ η άσκηση 3.
Να γίνει η εργαστηριακή άσκηση 12 (βρασμός).
Κεφάλαιο 8. Διάδοση θερμότητας

Σύνολο ωρών 44 – 52
Γ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ
ΦΥΣΙ ΚΗ
Διδακτέα ύλη – Διαχείριση Διδακτέας ύλης
Κεφάλαιο 1. Ηλεκτρική δύναμη και φορτίο

«Από το κεχριμπάρι στον υπολογιστή»

1.1. Γνωριμία με την ηλεκτρική δύναμη Σελ. 11 -12

1.2. Το ηλεκτρικό φορτίο Σελ. 12-14

1.3. Το ηλεκτρικό φορτίο στο εσωτερικό του ατόμου Σελ. 15-16

1.4. Τρόποι ηλέκτρισης και η μικροσκοπική ερμηνεία Σελ. 16-21

Να διδαχθεί .
Η υποενότητα «Αγωγοί και μονωτές» να διδαχθεί χωρίς έμφαση στις λεπτομέρειες
του μικροσκοπικού μοντέλου.
Να μη διδαχθούν:
• η Δραστηριότητα με την εικόνα 1.20 στη σελ. 18,
• η υποενότητα «ηλέκτριση με επαγωγή»,
• η υποενότητα «ηλέκτριση μονωτών με επαγωγή».
Τα θέματα που θα διδαχθούν να υποστηριχθούν με τη χρήση του Λογισμικού
Φυσικής για τη Β΄ και Γ΄ Τάξη που υπάρχει στο netbook.
Οι ενότητες που αφαιρούνται δεν προσφέρουν σημαντικά σε αυτό το επίπεδο στην
εννοιολογική κατανόηση και αφαιρούν χρόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο
παραγωγικά. Θα παρουσιασθούν αναλυτικά στη Β’ Λυκείου.
1.5. Νόμος του Κουλόμπ Σελ. 22-24

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Έλξη μεταξύ φορτισμένου και ουδέτερου σώματος».
1.6. Το ηλεκτρικό πεδίο Σελ. 24-28

• «Περιγραφή του ηλεκτρικού πεδίου».
• «Ηλεκτρικές δυναμικές γραμμές»
• «Ηλεκτρική θωράκιση».
• «Ηλεκτρικό πεδίο και ενέργεια».
ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Σελ. 29-33

ύλη που αφαιρέθηκε.
• Να μη γίνουν οι ασκήσεις 1και 3.
Η άσκηση 2 να διδαχθεί ανάλογα με τις δυνατότητες των μαθητών.
Εργ. Άσκηση 1 «Ηλεκτρικές αλληλεπιδράσεις»,
Να μη γίνουν οι δραστηριότητες ούτε να απαντηθούν οι ερωτήσεις για την ηλέκτριση
με επαγωγή.
Οι ερωτήσεις του εργαστηριακού οδηγού και του τετραδίου εργασιών να
αποτελέσουν οδηγό για την διδασκαλία του 1.4.
Κεφάλαιο 2. Ηλεκτρικό ρεύμα

2.1. Το ηλεκτρικό ρεύμα Σελ. 35-39

Να διδαχθεί η εισαγωγή «Ηλεκτρικό ρεύμα και σύγχρονος πολιτισμός».
Να διδαχθεί η 2.1 «Το ηλεκτρικό ρεύμα» (σε μακρο- και μικρο-επίπεδο).
2.2 Το ηλεκτρικό κύκλωμα Σελ. 39-43

Να διδαχθεί
Στην υποενότητα «Η διαφορά δυναμικού στο ηλεκτρικό κύκλωμα» να μη δοθεί
έμφαση στους ορισμούς.
Να μη διδαχθεί η παράγραφος « Ταχύτητα των ηλεκτρονίων στο ηλεκτρικό
κύκλωμα».
Θα γίνει λειτουργική νοηματοδότηση της έννοιας «διαφορά δυναμικού» μέσα από τις
εργαστηριακές ασκήσεις του κεφαλαίου (Εργ. Ασκ. 4 και 5).
Θα εξετασθεί αναλυτικά στην Β’ Λυκείου.
Στην παράγραφο «Προέλευση ηλεκτρονίων σ’ ένα κύκλωμα.» να προσεχθούν οι
παρανοήσεις που εισάγει η φράση «πηγή ηλεκτρονίων».
2.3 Ηλεκτρικά δίπολα Σελ. 43-48
Να διδαχθεί η εισαγωγή και οι υποενότητεςQ
• «Αντίσταση του διπόλου»,
• «Νόμος του Ωμ».
Να μη διδαχθεί το τμήμα που αρχίζει με τη φράση « Ισχύει ο νόμος του Ωμ για κάθε
ηλεκτρικό δίπολο;» (σελ. 46) έως το τέλος της υποενότητας.
• «Ο νόμος του Ohm και μικρόκοσμος».
• «Μικροσκοπική ερμηνεία της αντίστασης ενός μεταλλικού αγωγού».
Θα εξετασθούν αναλυτικά στην Β’ Λυκείου.
Η εννοιολογική και φορμαλιστική δομή σε αυτό το επίπεδο έχει ήδη ολοκληρωθεί και
οι συγκεκριμένες υποενότητες δεν προσφέρουν σημαντικά αλλά μάλλον αφαιρούν
χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγικότερη διδασκαλία
άλλης βασικής ενότητας/γνώσης.
2.4. Παράγοντες από τους οποίους εξαρτάται η αντίσταση ενός αγωγού Σελ.48-
51
Θα εξετασθούν αναλυτικά στην Β’ Λυκείου.
Αφαιρούνται διότι οδηγούν στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση
ασκήσεων που δεν προσφέρουν σημαντικά στην κατανόηση των εννοιών.
2.5. Εφαρμογές αρχών διατήρησης στη μελέτη απλών ηλεκτρικών

κυκλωμάτων Σελ. 52-56
Να διδαχθούν οι υποενότητες
• «Σύνδεση αντιστατών»,
• «Σύνδεση δύο αντιστατών σε σειρά»,
• «Παράλληλη σύνδεση αντιστατών».
• «Κύκλωμα σύνδεσης σε σειρά»,
• «Κύκλωμα σε παράλληλη σύνδεση».
Η εννοιολογική και φορμαλιστική δομή θα παρουσιασθεί επαρκώς στις αμέσως
επόμενες υποενότητες. Οι αφαιρούμενες υποενότητες δεν προσφέρουν σημαντικά
αλλά μάλλον αφαιρούν χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την
παραγωγικότερη διδασκαλία άλλης βασικής ενότητας/γνώσης.
Να δοθεί έμφαση στην έννοια της ισοδύναμης αντίστασης και να υποβαθμιστεί η
διαδικασία απόδειξης των σχ. 2.19. και 2.22
Να αξιοποιηθούν τα λογισμικά που υπάρχουν στα netbooks π.χ. «Φυσική Β-Γ
Γυμνασίου».

που αφαιρέθηκε.
Να μη διδαχθούν ασκήσεις με κυκλώματα που περιλαμβάνουν περισσότερες από
δύο αντιστάσεις ή από μία πηγή.
Να γίνουν οι Εργαστηριακές Ασκήσεις
• 2 (Ν. Ohm),
• 4 (Σύνδεση αντιστατών σε σειρά,
• 5 (Σύνδεση αντιστατών παράλληλα),
• 6 (Διακοπή και βραχυκύκλωμα).
Κεφάλαιο 3. Ηλεκτρική ενέργεια

3.1. Θερμικά αποτελέσματα του θερμικού ρεύματος. Σελ. 65-71

Να διδαχθεί:
• η εισαγωγή «Ηλεκτρική ενέργεια και σύγχρονη ζωή».
• η αρχική παράγραφος της ενότητας 3.1.
Να μη διδαχθούν οι υποενότητες
• «Πειραματική μελέτη του φαινομένου Τζάουλ»,
• «Νόμος Τζάουλ»,
• «Ερμηνεία φαινομένου Τζάουλ».
Αφαιρούνται διότι:
α) έχει ήδη αφαιρεθεί προαπαιτούμενη σχέση από το περιεχόμενο της Β΄ Γυμνασίου
β) οδηγούν στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση ασκήσεων που
δεν έχουν να προσφέρουν σημαντικά στην κατανόηση των εννοιών και
γ) θα εξετασθούν αναλυτικά στη Β’ Λυκείου.
Να διδαχθεί η υποενότητα «Εφαρμογές του φαινομένου Τζάουλ».
3.2 Χημικά αποτελέσματα του Ηλεκτρικού ρεύματος Σελ. 72-73

3.3 Μαγνητικά αποτελέσματα ηλεκτρικού ρεύματος Σελ. 73-76

3.4 Ηλεκτρική και μηχανική ενέργεια Σελ. 76-78

3.5 Βιολογικά αποτελέσματα του ηλεκτρικού ρεύματος Σελ. 78-79

Υπάρχει μερική επικάλυψη με την υποενότητα «αποτελέσματα ηλεκτρικού ρεύματος»
σελ. 39.
Εμπεριέχονται λεπτομέρειες που δεν προσφέρουν σημαντικά αλλά μάλλον αφαιρούν
χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί για την παραγωγικότερη διδασκαλία
άλλης βασικής ενότητας / γνώσης.
3.6. Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος Σελ. 79-81

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ
που έχει αφαιρεθεί.
Δεν προτείνεται
Κεφάλαιο 4. Ταλαντώσεις
4.1. Ταλαντώσεις. Σελ. 89-90
• η εισαγωγή «Περιοδικές κινήσεις»
• η ενότητα 4.1 «Ταλαντώσεις»
Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Δύναμη στην απλή αρμονική ταλάντωση».
4.2. Μεγέθη που χαρακτηρίζουν μια ταλάντωση. Σελ. 91-92

4.3. Ενέργεια και ταλάντωση. Σελ. 92-93

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ. Σελ. 94-96

που έχει αφαιρεθεί .
Να γίνει η Εργ. Άσκηση 7. Πειραματικός έλεγχος των νόμων του απλού εκκρεμούς
Κεφάλαιο 5. Μηχανικά κύματα

5.1 Μηχανικά κύματα. Σελ. 98-100

• η εισαγωγή « Η ενέργεια ταξιδεύει»
• η ενότητα 5.1
5.2. Κύμα και ενέργεια. Σελ. 100-102

5.3. Χαρακτηριστικά μεγέθη του κύματος. Σελ. 101-104

Να διδαχθεί η πρώτη υποενότητα.
Να μη διδαχθεί η απόδειξη της εξίσωσης υ = λf.
• «Κυματικά φαινόμενα: Ανάκλαση και διάθλαση μηχανικών κυμάτων»,
• «Ανάκλαση»,
• «Διάθλαση»..
Αφαιρούνται διότι
α) θα διδαχθούν αναλυτικά στη Γ΄ Λυκείου
β) οι έννοιες ανάκλαση και διάθλαση θα παρουσιασθούν σε επόμενο κεφάλαιο για το
φως.
5.4. Ήχος. Σελ. 104-106

Οδηγία για την ανάγνωση των εικόνων 5.10 και 5.15. «Παρουσιάζουν την αλλαγή της
τιμής της ατμοσφαιρικής πίεσης λόγω της διάδοσης του ηχητικού κύματος. Η τιμή της
πίεσης αλλάζει γύρω από την κανονική τιμή της ατμοσφαιρικής πίεσης».
5.5. Υποκειμενικά χαρακτηριστικά του ήχου. Σελ. 106-108

ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που
έχει αφαιρεθεί. (πχ ερώτηση 17).
Να γίνει η εργ. Άσκηση 9 (Μελέτη κυμάτων) σε ρόλο συμπλήρωσης του βιβλίου και
όχι υποκατάτασής του.
Υπάρχει πρόβλημα λόγω χρήσης του στάσιμου κύματος στη μελέτη του τρέχοντος
Από την εργαστηριακή άσκηση 9 να γίνει μόνο το Πείραμα 1 και από αυτό όχι η
ερώτηση 5.
Κεφάλαιο 6. Φύση και διάδοση του φωτός

6.1. Φως: όραση και ενέργεια. Σελ. 115- 118

Να διδαχθεί η εισαγωγή «Φως από το μύθο στην τεχνολογία».
Προαπαιτούμενη έννοια είναι το φωτόνιο που διδάσκεται στην τελευταία σελίδα του
βιβλίου της Β’ Γυμνασίου η οποία δεν έχει διδαχθεί. Η παρουσίαση της έννοιας να
περιοριστεί στα αναγκαία για τη μελέτη της συγκεκριμένης ενότητας.
Να διδαχθεί η 6.1.
6.2. Διάδοση του φωτός Σελ.118-123

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Αρχή του ελαχίστου χρόνου».

που έχει αφαιρεθεί .
Κεφάλαιο 7. Ανάκλαση του φωτός

7.1. Ανάκλαση του φωτός Σελ. 128 - 130

Να μη διδαχθεί το ένθετο :
«Ανάκλαση και αρχή του ελαχίστου χρόνου».
7.2. Εικόνες σε καθρέφτες: είδωλα Σελ. 131-134

Να διδαχθούν μόνο οι υποενότητες:
«Εικόνες σε καθρέπτες: είδωλα»
«Επίπεδοι καθρέπτες»
7.3. Προσδιορισμός ειδώλου σε κοίλους και κυρτούς καθρέφτες Σελ. 134-137

Κεφάλαιο 8. Διάθλαση του φωτός

8.1. Διάθλαση του φωτός. Σελ. 141 - 143

Να διδαχθεί η ενότητα «Διάθλαση του φωτός»
Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Διάθλαση και αρχή του ελαχίστου χρόνου».
Από την υποενότητα «Νόμος του Snell» να διδαχθεί μόνο η αρχή έως τη σχέση
ημ(π)/ημ(δ) = η, της σελ. 143.
Να μη διδαχθούν οι παράγραφοι από την:
«Το 1678 ο Κρίστιαν Χόυχενς …» έως το τέλος
Η εννοιολογική και φορμαλιστική δομή έχει ήδη ολοκληρωθεί και η αφαιρούμενη ύλη
δεν προσφέρει σημαντικά αλλά μάλλον αφαιρεί χρόνο που θα μπορούσε να
χρησιμοποιηθεί για την παραγωγικότερη διδασκαλία άλλης βασικής ενότητας /
γνώσης.
8.2. Εφαρμογές της διάθλασης του φωτός Σελ. 144-146

8.3. Ανάλυση φωτός. Σελ. 147 -148

8.4. Το χρώμα. Σελ. 148 - 150


ΟΧΙ ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη που
έχει αφαιρεθεί.
Να γίνει η εργ. άσκηση 12 (Διάθλαση).
Κεφάλαιο 9. Φακοί και οπτικά Όργανα

9.1. Συγκλίνοντες και αποκλίνοντες φακοί. Σελ. 155-157

• η εισαγωγή «Φακοί: η όρασή μας στο μικρόκοσμο και το μεγαλόκοσμο»
• η ενότητα 9.1.
9.2. Είδωλα φακών. Σελ. 157-159

9.3. Οπτικά όργανα και το μάτι. Σελ. 159-162

Να γίνει η Εργ. Άσκηση 13 «Συγκλίνοντες φακοί».
Κεφάλαιο 10: Ο Ατομικός Πυρήνας

Κεφάλαιο 11: Πυρηνικές αντιδράσεις

Σύνολο ωρών 44 – 52
Α΄ Τάξη Ημερήσιου Γενικού Λυκείου
Φυσική
Διδακτέα Ύλη – Διαχείριση διδακτέας ύλης
Απαραίτητες εισαγωγικές γνώσεις.

Β. Μονόμετρα και διανυσματικά μεγέθη. Σελ. 15-16

Στο 1ο μάθημα «γνωριμίας» μπορεί να χρησιμοποιηθεί υλικό από τις σελ. 9-14 που
αναφέρονται στην ιστορία, τη μέθοδο, τη σχέση των ΦΕ με τις άλλες επιστήμες, την
κοινωνία και τη τεχνολογία.
Γ. Το διεθνές σύστημα μονάδων S.I. Σελ. 16-19
Δ. Διαστάσεις. Σελ.19
Ε. Η έννοια του χρόνου. Σελ. 19-21
ΣΤ. Το μέγεθος των αντικειμένων και οι μονάδες μέτρησής τους . Σελ. 23 -25
Ζ. Η μάζα και η πυκνότητα. Σελ.26-28
Η. Η μεταβολή και ο ρυθμός μεταβολής. Σελ. 29 -30
Θ. Γραφικές παραστάσεις. Σελ. 30-31
Εργαστηριακή δραστηριότητα.
1η Εργ. Άσκηση Μέτρηση μήκους, χρόνου, μάζας και δύναμης ή ανάλογη
δραστηριότητα.
1.1. Ευθύγραμμη κίνηση.

1.1.1 Ύλη και κίνηση. Σελ. 35-36.
1.1.2 Ο προσδιορισμός της θέσης ενός σωματίου. Σελ. 36-38
1.1.3 Οι έννοιες της χρονικής στιγμής, του συμβάντος και της χρονικής διάρκειας.
Σελ. 38-40
1.1.4 Η μετατόπιση σωματίου πάνω σε άξονα. Σελ. 40-42
1.1.5 Η έννοια της ταχύτητας στην ευθύγραμμη ομαλή κίνηση. Σελ. 42-48
1.1.6 Η έννοια της μέσης ταχύτητας. Σελ. 48-49
1.1.7 Η έννοια της στιγμιαίας ταχύτητας. Σελ. 49-50
1.1.8 Η έννοια της επιτάχυνσης στην ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Σελ.
50-52
1.1.9 Οι εξισώσεις προσδιορισμού της ταχύτητας και της θέσης ενός κινητού στην
ευθύγραμμη ομαλά μεταβαλλόμενη κίνηση. Σελ..52-59
Ένθετο: Το θεώρημα MERTON. Σελ. 59-60
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα. Σελ. 63-71

Περιορισμός της πολυπλοκότητας και του φορμαλισμού των ασκήσεων στο πλαίσιο
του σχ. βιβλίου.
Εργαστηριακή δραστηριότητα. Εργαστηριακή άσκηση 2.

Μελέτη ευθύγραμμης ομαλά επιταχυνόμενης κίνησης (2α) με χαρτοταινία και
Multilog.
1.2 Δυναμική σε μία διάσταση

1.2.1 Η έννοια της δύναμης. Σελ. 75-76
Ένθετο: Ελαστική παραμόρφωση. Σελ. 76-77
1.2.2 Σύνθεση συγγραμικών δυνάμεων. Σελ. 77-82
1.2.3 Ο πρώτος νόμος του Νεύτωνα. Σελ. 82-84
1.2.4 Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα ή Θεμελιώδης νόμος της Μηχανικής. Σελ. 84-
87
1.2.5 Η έννοια του βάρους. Σελ. 87
1.2.6 Η έννοια της μάζας. Σελ. 87-89
Ένθετο: Η αδρανειακή μάζα αλλάζει. Σελ. 89
1.2.7 Η ελεύθερη πτώση των σωμάτων. Σελ. 89-91
Ένθετο: Η πειραματική μέθοδος. Σελ. 93-94

Ένθετο: Μήκος φρεναρίσματος και απόσταση ασφαλείας. Σελ. 94-96
Ένθετο: Οι ζώνες ασφαλείας και οι αερόσακοι. Σελ. 96-101
Ερωτήσεις, Ασκήσεις – Προβλήματα . Σελ. 101-108

Όχι ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα τα οποία αναφέρονται σε ύλη
1.3 Δυναμική στο επίπεδο.

1.3.1 Τρίτος νόμος του Νεύτωνα. Νόμος Δράσης – Αντίδρασης. Σελ. 111
1.3.2 Δυνάμεις από επαφή και από απόσταση. Σελ. 112-113
1.3.3 Σύνθεση δυνάμεων στο επίπεδο. Σελ. 114-115
1.3.4 Ανάλυση δύναμης σε συνιστώσες. Σελ. 115-116
1.3.5 Σύνθεση πολλών ομοεπιπέδων δυνάμεων. Σελ. 117-118
1.3.6 Ισορροπία ομοεπιπέδων δυνάμεων. Σελ. 118-120
1.3.7 Ο νόμος της τριβής. Σελ. 120-123
1.3.8 Οριζόντια βολή. Σελ. 123-127.

Να διδαχθεί ως παράδειγμα εφαρμογής της αρχής ανεξαρτησίας των κινήσεων.
Αφαιρούνται οι ασκήσεις της οριζόντιας βολής ώστε να υπάρξει χρόνος για τη
διδασκαλία ενοτήτων που λόγω έλλειψης χρόνου δε διδάσκονται επαρκώς.
1.3.9 Ο δεύτερος νόμος του Νεύτωνα σε διανυσματική και σε αλγεβρική μορφή. Σελ.
127-129
1.3.10 Ομαλή κυκλική κίνηση. Σελ. 130-134
1.3.11 Κεντρομόλος δύναμη. Σελ. 134-135
1.3.12 Μερικές περιπτώσεις κεντρομόλου δύναμης. Σελ. 136-141

Να διδαχθούν μόνο οι περιπτώσεις Α και Β και ανάλογα να περιοριστούν οι
ασκήσεις. Να μη διδαχθούν οι περιπτώσεις Γ και Δ.
Να μη διδαχθούν τα παραδείγματα 1, 2 στις σελ. 139-140.
Αφαιρούνται ώστε να υπάρξει χρόνος για τη διδασκαλία ενοτήτων που λόγω
έλλειψης χρόνου δεν διδάσκονται επαρκώς.
Ένθετο: Από τον Αριστοτέλη στο Νεύτωνα. Σελ. 141-146.
Ερωτήσεις Ασκήσεις σελ. 151-159

που έχει αφαιρεθεί. Να μη γίνει η άσκηση 14.
Τριβή ολίσθησης σε κεκλιμένο επίπεδο με τη χρήση του Μultilog ή την κλασική
μέθοδο (Εργ. άσκηση7).
1.4 Βαρύτητα.
1.4.1 Νόμος της παγκόσμιας έλξης. Πεδίο βαρύτητας. Σελ. 163-165

Να μη διδαχθεί η υποενότητα β το βαρυτικό πεδίο.
2.1 Διατήρηση της ορμής.

2.1.1 Η έννοια του συστήματος. Εσωτερικές και εξωτερικές δυνάμεις. Σελ. 195-198
2.1.2 Το φαινόμενο της κρούσης. Σελ. 199-200
2.1.3 Η έννοια της ορμής. Σελ. 200-201
2.1.4 Η δύναμη και η μεταβολή της ορμής. Σελ. 201-203
2.1.5 Η αρχή διατήρησης της ορμής. Σελ. 205-206
2 17 Εφαρμογές της διατήρησης της ορμής. Σελ. 208-210
Ερωτήσεις Ασκήσεις. Σελ. 213. Όχι ερωτήσεις, ασκήσεις ή επιμέρους ερωτήματα

τα οποία αναφέρονται σε ύλη που έχει αφαιρεθεί.
Να μην γίνουν οι ερωτήσεις 14, 15 και οι ασκήσεις 7, 13, 17.
Στην ερώτηση 10 να γίνει η διόρθωση «και ποιο στη - = f(t)»
2.1 Διατήρηση της μηχανικής ενέργειας.

2.2.1 Η έννοια του έργου. Σελ. 221-224
2.2.2 Έργο βάρους και μεταβολή της κινητικής ενέργειας. Σελ. 224-227
2.2.3 Η δυναμική ενέργεια. Σελ. 227-230. Nα μη διδαχθεί από τη τελευταία

παράγραφο της σελ. 228 «Η Δυναμική ενέργεια U είναι αποτέλεσμα. της
αλληλεπίδρασης…», έως το τέλος της σελ. 229.
2.2.4 Η μηχανική ενέργεια. Σελ. 230-232. Να μη διδαχθεί το τμήμα της σελ. 232 από
το «Ποσοτικά η διατήρηση…» έως το τέλος της ενότητας.
2 2 5 Συντηρητικές δυνάμεις. Σελ. 234-236
2.2.6 Η ισχύς. Σελ. 236-237
2.2.8 Η τριβή και η μηχανική ενέργεια. Σελ. 239
Ένθετο: Τι είναι η ενέργεια; Σελ. 241
Ερωτήσεις, Ασκήσεις - Προβλήματα. Σελ..247

Να γίνει η Εργ. Ασκ. 9. Μελέτη και έλεγχος της διατήρησης της μηχανικής ενέργειας
στην ελεύθερη πτώση σώματος.
Σημείωση:
Τα ένθετα επιλέγονται ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των
μαθητών.
Σύνολο ωρών : 55-65
Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΓΕΝΙΚΗΣ ΠΑΙΔΕΙΑΣ
Φυσική Γενικής Παιδείας
Διδακτέα Ύλη – Διαχείριση διδακτέας ύλης
Εισαγωγικό Ένθετο σελ. 3 – 9 (Ώρες διδασκαλίας 2 – 3)

3.1 Δυνάμεις μεταξύ ηλεκτρικών φορτίων (Ώρες διδασκαλίας: 12-14)
3.1.1 Ο νόμος του Coulomb σελ 13-16

Να διδαχθεί..
Να μη διδαχθεί το παράδειγμα 2.
Η εννοιολογική κατανόηση και φορμαλιστική προσέγγιση του περιεχομένου της
ενότητας μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τη διδασκαλία του παραδείγματος 2, η
οποία αφαιρεί χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
3.1.2 Ηλεκτρικό πεδίο. σελ 16-23

Να μη διδαχθεί το Παράδειγμα 4.
Η εννοιολογική κατανόηση και φορμαλιστική προσέγγιση του περιεχομένου της
ενότητας μπορεί να ολοκληρωθεί χωρίς τη διδασκαλία του παραδείγματος 4, η
οποία αφαιρεί χρόνο που θα μπορούσε να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
3.1.3 Ηλεκτρική δυναμική ενέργεια. σελ 23-26

Το επίπεδο παρουσίασης της έννοιας, στο πλαίσιο της Φυσικής Γενικής Παιδείας,
είναι υψηλό.
3.1.4 Δυναμικό- διαφορά δυναμικού. σελ 26-30

Να μη διδαχθούν:
• οι «Παρατηρήσεις»
• το παράδειγμα 7.
Να ορισθεί αξιωματικά η δυναμική ενέργεια διότι προτείνεται να μη διδαχθεί η
ενότητα 3.1.3. Nα συσχετισθεί με τη δυναμική ενέργεια στο βαρυτικό πεδίο.
Υποβαθμίζεται η διδασκαλία των εννοιών ηλεκτρική δυναμική ενέργεια και ηλεκτρικό
δυναμικό στη Φυσική Γενικής Παιδείας και αναβαθμίζεται η διδασκαλία τους στη
Φυσική Κατεύθυνσης.
3.1.5 Πυκνωτές. σελ 31-35

Να μη διδαχθούν
• η εξάρτηση της χωρητικότητας του επίπεδου πυκνωτή από τα χαρακτηριστικά
του σελ. 33
• η υποενότητα «Τύποι πυκνωτών» και η «Μηχανή Wimshurst».
Δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση και αφαιρεί χρόνο που
μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
Οι τύποι πυκνωτών και η μηχανή Wimshurst να παρουσιαστούν σε πειράματα
επίδειξης και στο εργαστήριο.
Σ' αυτή την ενότητα μάθαμε. σελ 36.

Να διδαχθεί προσαρμοσμένη στη νέα διδακτέα ύλη.
Στρατηγική επίλυσης προβλημάτων – Λυμένα προβλήματα. σελ 37-43

Τα παραδείγματα να περιοριστούν σε αυτά με 2 φορτία.
Να μη διδαχθούν τα λυμένα προβλήματα 3 και 4.
Ερωτήσεις – Δραστηριότητες (σελ 44- 51) – Προβλήματα (σελ 52- 55)

Όχι ερωτήσεις, και προβλήματα που αναφέρονται σε ύλη η οποία δεν διδάσκεται και
συγκεκριμένα:
• Όχι ερωτήσεις, και προβλήματα:
α) με περισσότερα από 2 φορτία,
β) κίνησης φορτίων,
γ) ισορροπίας φορτίων με δυνάμεις στο επίπεδο.
• Όχι τα προβλήματα 15, 16, 17, 18, 27, 42, 43, 44, 45.
Προτείνεται η αφαίρεσή τους για να μην αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος στην
ενασχόληση με ερωτήσεις και προβλήματα τα οποία δεν προσφέρουν σημαντικά
στην κατανόηση των εννοιών
Να γίνει διόρθωση στην εκφώνηση της ερώτησης 12 «…του κειμένου με μία ή
περισσότερες λέξεις».
Ένθετα: σελ 56- 58

Τα ένθετα επιλέγονται ανάλογα με τις δυνατότητες και τα ενδιαφέροντα των μαθητών.
3.2 Συνεχές ηλεκτρικό ρεύμα (Ώρες διδασκαλίας: 16-18)
3.2.1 Ηλεκτρικές πηγές σελ 61

3.2.2 Ηλεκτρικό ρεύμα. σελ 61 – 65

3.2.3 Κανόνες του Kirchhoff σελ 66- 69
3.2.4 Αντίσταση – Αντιστάτης σελ 70- 77

3.2.5 Συνδεσμολογία αντιστατών(αντιστάσεων) σελ 77- 83

3.2.6 Ρυθμιστική (μεταβλητή) αντίσταση σελ 84- 86

3.2.7 Ενέργεια και ισχύς του ηλεκτρικού ρεύματος σελ 86- 94

3.2.8 Ηλεκτρεγερτική δύναμη πηγής σελ 94- 96

3.2.9 Νόμος του Οhm για κλειστό κύκλωμα. σελ 96-99

3.2.10 Αποδέκτες. σελ 99-100

3.2.11 Δίοδος.σελ 100-105

Σ' αυτή την ενότητα μάθαμε.σελ 106- 108

Στρατηγική επίλυσης προβλημάτων- Λυμένα προβλήματα. σελ 109- 115

Να διδαχθούν τα λυμένα προβλήματα 2 και 4.
Ερωτήσεις– Δραστηριότητες. σελ 116 - 128

Προβλήματα.σελ 129-134
Όχι τα προβλήματα 16, 17, 18, 19, 20 (β ερώτημα), 41, 43, 44, 45, 46, 47, 48.
Ένθετα:
• Ηλεκτρική εγκατάσταση σπιτιού - ηλεκτρικές συσκευές σελ 135 - 139
• Οι ημιαγωγοί στη ζωή μας. σελ 139 - 140
Να γίνουν οι δύο εργαστηριακές ασκήσεις:
α) Ενεργειακή μελέτη των στοιχείων απλού ηλεκτρικού κυκλώματος DC με πηγή
και ωμικό καταναλωτή (2)
β) Μελέτη της χαρακτηριστικής καμπύλης ηλεκτρικής πηγής και ωμικού
καταναλωτή (3).
3.3 Ηλεκτρομαγνητισμός (Ώρες διδασκαλίας: 12 – 14)

3.3.1 Μαγνητικό πεδίο. σελ 143-148
3.3.2 Μαγνητικό πεδίο ρευματοφόρων αγωγών. σελ 148-154

3.3.3 Ηλεκτρομαγνητική δύναμη. σελ 155-160

• γ) Δύναμη μεταξύ παραλλήλων ρευματοφόρων αγωγών.
• δ) Ορισμός θεμελιώδους μονάδας Ampere στο διεθνές σύστημα, και
• το παράδειγμα 5.
3.3.4 Η ύλη μέσα στο μαγνητικό πεδίο. σελ 160-163

3.3.5 Εφαρμογές ηλεκτρομαγνητικών δυνάμεων. σελ 163- 166

3.3.6 Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή. σελ 166-175

• γ) Νόμος επαγωγής (Faraday)
• δ) Επαγωγικό ρεύμα
• Κανόνας του Lenz
• Υπολογισμός επαγωγικού ρεύματος.
• Νόμος Neumann.
• Όπως και τα παραδείγματα 7 και 8.
Παρατήρηση
Στο πλαίσιο της Φυσικής Γενικής Παιδείας, το επίπεδο παρουσίασης του
περιεχομένου σε αυτές τις υποενότητες, είναι υψηλό. Υποβαθμίζεται η διδασκαλία
τους στη Φυσική Γενικής Παιδείας και αντίστοιχα αναβαθμίζεται στη Φυσική
Κατεύθυνσης.
Σ' αυτή την ενότητα μάθαμε. σελ 176-177

Στρατηγική επίλυσης προβλημάτων - Λυμένα προβλήματα, σελ 178-181

Να μη διδαχθούν τα λυμένα προβλήματα 1,2,3 σελ. 180-181.
Ερωτήσεις – Δραστηριότητες. σελ 182-190

Όχι ερωτήσεις και δραστηριότητες από ύλη που έχει αφαιρεθεί.
Προβλήματα. σελ 191-198
Όχι τα προβλήματα 20, 32, 34, 36-41 και 52-60 των σελ. 193-198 και γενικά τα
προβλήματα από ύλη που έχει αφαιρεθεί.
Ένθετα:
• Η ζώνη ακτινοβολίας της γης. σελ 199
• Το μαγνητικό πεδίο της γης. σελ 199- 201
• Ο ιπτάμενος βάτραχος σελ 201-202
4.1 Μηχανικές ταλαντώσεις Ώρες διδασκαλίας: 2-3

Οι παράγραφοι:
4.1.1 Περιοδικά φαινόμενα. σελ 207-209
4.1.2 Γραμμική αρμονική ταλάντωση με ιδανικό ελατήριο. σελ 209-217
4.1.3 Απλό εκκρεμές.σελ 217-220
Να μη διδαχθούν ως μάθημα. Να διδαχθούν μόνο οι απαραίτητες έννοιες για την
πραγματοποίηση της εργαστηριακής άσκησης.
Οι ενότητες:
• Σ' αυτή την ενότητα μάθαμε. σελ 221- 222
• Στρατηγική επίλυσης προβλημάτων - Λυμένα προβλήματα. σελ 222- 224
• Ερωτήσεις-Δραστηριότητες. σελ 225- 229
• Προβλήματα. σελ 230-232
Να μη διδαχθούν αφού αναφέρονται σε ύλη η οποία προτείνεται να μη διδαχθεί.
Προσδιορισμός της έντασης της βαρύτητας με τη βοήθεια του απλού εκκρεμούς.
4.2 Κύματα
Να μη διδαχθεί το κεφάλαιο.
Σύνολο προτεινόμενων διδακτικών ωρών 44 – 52
Β ΛΥΚΕΙΟΥ ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗΣ
Φυσική Θετικής–Τεχνολογικής Κατεύθυνσης

1. Κινητική θεωρία των αερίων (Ώρες διδασκαλίας: 7-8)
1-1 Εισαγωγή. σελ. 8

Να διαγνωσθεί ο βαθμός κατοχής από τους μαθητές των προαπαιτουμένων
γνώσεων και να γίνουν οι ανάλογες υπομνήσεις ή αναφορές.
1-2 Οι νόμοι των αερίων. σελ. 9-11

1-3 Καταστατική εξίσωση των ιδανικών αερίων. σελ. 11-14

1-4 Κινητική θεωρία.

1-5 Τα πρώτα σημαντικά αποτελέσματα σελ. 15-18

1 Nmv 2
Να μη διδαχθεί η απόδειξη της σχέσης p = .
3 V
1.6 Κατανομή των μοριακών ταχυτήτων. σελ.19-21

1.7 Τα συμπεράσματα της κινητικής θεωρίας έχουν ευρύτερη εφαρμογή. σελ.
22-24
Σύνοψη. σελ. 24
Δραστηριότητες. σελ. 25
Να μη διδαχθούν.
Ερωτήσεις ασκήσεις προβλήματα. σελ. 26-31

Όχι τα προβλήματα 1.34 και 1.35.
Ένθετα. σελ. 32-33

Πειραματική επιβεβαίωση του γενικού νόμου των ιδανικών αερίων (Εργαστηριακή
άσκηση 1).
2. Θερμοδυναμική (Ώρες διδασκαλίας: 13-15)
2-1 Εισαγωγή. σελ. 36

2-2 Θερμοδυναμικό σύστημα. σελ. 36

2-3 Ισορροπία θερμοδυναμικού συστήματος. σελ. 36-37

2-4 Αντιστρεπτές μεταβολές. σελ. 37-39

2-5 Έργο παραγόμενο από αέριο κατά τη διάρκεια μεταβολών όγκου. σελ. 40-
41
Απαιτείται η παρουσίαση της έννοιας και των ιδιοτήτων των (φυσικών/ νεπέριων)
λογάριθμων για τη διδασκαλία του έργου στην ισόθερμη αντιστρεπτή μεταβολή.
2-6 Θερμότητα. σελ. 41

2-7 Εσωτερική ενέργεια. σελ. 41-42

2-8 Πρώτος θερμοδυναμικός νόμος. σελ. 42-43

2-9 Εφαρμογή του πρώτου θερμοδυναμικού νόμου σε ειδικές περιπτώσεις.

σελ. 43-46
2-10 Γραμμομοριακές ειδικές θερμότητες αερίων. σελ. 46-49
2-11 Θερμικές μηχανές. σελ. 49-54

Να μη διδαχθεί το παράδειγμα 2.4. Δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική
κατανόηση και αφαιρεί χρόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
Επιπλέον, οδηγεί στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση
παρόμοιων προβλημάτων.
2-12 Ο δεύτερος θερμοδυναμικός νόμος. σελ. 55

2-13 Η μηχανή του Carnot. σελ. 55-57

2-14 Εντροπία σελ. 58-61

2-15 Υπολογισμός μεταβολής της εντροπίας μερικές περιπτώσεις σελ. 61-63

Σύνοψη. σελ. 64-65

Να μη διδαχθεί
Ερωτήσεις, ασκήσεις, προβλήματα. σελ. 67-78

Όχι τα προβλήματα 2.71, 2.72.
Όχι προβλήματα της μορφής του παραδείγματος 2.4, για οποιαδήποτε θερμική
μηχανή. Δεν προσφέρουν σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση και αφαιρούν
χρόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά. Επιπλέον η μαθηματική
επεξεργασία που συνδέεται με την επίλυση τους δε χρησιμεύει στη διδασκαλία της
ύλης στη Γ΄ Λυκείου.
Ένθετο. σελ. 80
3. Ηλεκτρικό πεδίο (Ώρες διδασκαλίας: 5 – 7)
Να διδαχθούν οι ενότητες:
• 3-6 Η δυναμική ενέργεια πολλών σημειακών φορτίων. σελ. 93-95
• 3-8 Κινήσεις φορτισμένων σωματιδίων σε ομογενές ηλεκτροστατικό πεδίο σελ.
96-103
1) Να μη διδαχθεί η υποενότητα: «Κίνηση με αρχική ταχύτητα κάθετη στις δυναμικές
γραμμές»
και το σχετικό παράδειγμα 3.7.
2) Οι ερωτήσεις, παραδείγματα, ασκήσεις και προβλήματα που θα διδαχθούν και θα
λυθούν, να περιοριστούν σε δύο μόνο φορτία. Η αναφορά σε περισσότερα φορτία δε
προσφέρει σημαντικά στην ολοκλήρωση της εννοιολογικής και φορμαλιστικής
δομής και αφαιρεί χρόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
3) Επειδή στην Φυσική Γενικής Παιδείας παρουσιάζεται χωρίς ιδιαίτερη ανάλυση η
ηλεκτρική δυναμική ενέργεια δύο σημειακών φορτίων, να διδαχθεί επαρκώς η έννοια
της δυναμικής ενέργειας εδώ.
4) Στοιχεία από το κείμενο για τον καθοδικό σωλήνα και τον παλμογράφο να
διδαχθούν κατά την προετοιμασία των μαθητών για την εργαστηριακή άσκηση και
στο πλαίσιο της εργαστηριακής άσκησης.
Να μη διδαχθούν οι ενότητες:
• 3-1 Εισαγωγή σελ. 82
• 3-2 Ένταση ηλεκτρικού πεδίου. σελ. 82
• 3-3 Ηλεκτρική ροή. σελ. 83-84
• 3-4 Νόμος του Gauss. σελ. 84-89
• 3-5 Δυναμικό διαφορά δυναμικού. σελ 90-93
• 3-7 Σχέση έντασης και διαφοράς δυναμικού στο ομογενές ηλεκτρικό πεδίο. σελ.
95-96
• 3-9 Πυκνωτής και χωρητικότητα. σελ. 104-105
• 3-10 Ενέργεια αποθηκευμένη σε φορτισμένο πυκνωτή σελ. 106-108
• 3-11 Πυκνωτές και διηλεκτρικά σελ. 109-112
• 3-12 Το βαρυτικό πεδίο. σελ. 113-116
• 3-13 Το βαρυτικό πεδίο της γης. Σελ.117
• 3-14 Ταχύτητα διαφυγής Μαύρες τρύπες. σελ. 118-120
• 3-15 Σύγκριση ηλεκτροστατικού και βαρυτικού πεδίου. σελ. 120


Ερωτήσεις, ασκήσεις προβλήματα, σελ. 124-143

Όχι οι ασκήσεις 3.94, 3.96, 3.99, 3.100 ή αντίστοιχές τους.
Γνωριμία με τον παλμογράφο: Επίδειξη φαινομένου επαγωγής. Να γίνει η επίδειξη
με τη χρήση του Παλμογράφου. Να γίνει με τα κλασικά όργανα και με το Multilog.
Να γίνει αναφορά ποιοτικά στην αρχή λειτουργίας του παλμογράφου.
4. Μαγνητικό πεδίο (Ώρες διδασκαλίας: 5 – 6)
Να διδαχθούν οι ενότητες:
• 4-7 Δύναμη που ασκεί το μαγνητικό πεδίο σε κινούμενο φορτίο. σελ. 155-156
• 4-8 Κίνηση φορτισμένων σωματίδιων μέσα σε μαγνητικό πεδίο. σελ. 157-159
• Γ. Κίνηση με τυχαία γωνία στις δυναμικές γραμμές,
• Δ Κίνηση σε ανομοιογενές μαγνητικό πεδίο.
Η διδασκαλία τους δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση και
αφαιρεί χρόνο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί πιο παραγωγικά.
Να μη διδαχθούν οι ενότητες:
• 4-1 Εισαγωγή
• 4-2 Νόμος των Biot και Savart . σελ. 148-149
• 4-3 Εφαρμογές του νόμου των Biot και Savart. σελ. 149-151
• 4-4 Ο νόμος του Ampere. σελ. 151-153
• 4-5 Μαγνητική ροή. σελ.154
• 4-6 Ο νόμος του Gauss στο μαγνητισμό. σελ.154
• 4-9 Εφαρμογές της κίνησης φορτισμένων σωματιδίων. σελ. 160-162
• 4-10 Δύναμη Laplace. σελ. 163-164
• 4-11 Μαγνητική δύναμη ανάμεσα σε δύο παρ/λους ρευματοφόρους αγωγούς.
σελ. 165-166
Να μην διδαχθούν οι ερωτήσεις ασκήσεις και προβλήματα που αναφέρονται στο
περιεχόμενό της ενότητας 4- 9. (πχ προβλήματα 4.58, 4.60, 4.64
Οδηγεί στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση προβλημάτων που
δεν προσφέρουν σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση.

Δραστηριότητες. σελ. 167-168


Όχι ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα από ύλη που αφαιρείται (πχ. τα
προβλήματα 4.58, 4.59, 4.60).
5. Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή (Ώρες διδασκαλίας: 14 – 16)
5-1 Εισαγωγή σελ. 184

Να διδαχθεί. (Αφαιρέθηκε από τη διδακτέα ύλη της Φυσικής Γενικής Παιδείας)
5-2 Ηλεκτρομαγνητική επαγωγή. σελ. 184-187

5-3 Ευθύγραμμος αγωγός κινούμενος σε ομογενές μαγνητικό πεδίο. σελ. 188-

191
Να μη διδαχθεί το παράδειγμα 5.3.
Οδηγεί στο να αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος σε επίλυση προβλημάτων που
δεν προσφέρουν σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση.
5-4 Ο κανόνας του Lenz και η αρχή διατήρησης της ενέργειας στο φαινόμενο
της επαγωγής. σελ. 192-193
Να μη διδαχθεί η υποενότητα: «Η αρχή της διατήρησης της ενέργειας στο φαινόμενο
της επαγωγής».
Να γίνουν οι ασκήσεις 5.39, 5.42 (και το πρόβλημα 5.60 κατά την κρίση του
διδάσκοντα).
Η εννοιολογική δυσκολία επιτείνεται με το μαθηματικό φορμαλισμό.
5-5 Στρεφόμενος αγωγός. σελ. 194-195

Δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση και δεν συνδέεται με τη
διδακτέα ύλη που ακολουθεί.
5-6 Στρεφόμενο πλαίσιο- εναλλασσόμενη τάση. σελ. 194-196

5-7 Εναλλασσόμενο ρεύμα. σελ. 196-197

5-8 Ενεργός ένταση – Ενεργός τάση. σελ. 198

5-9 Ο νόμος του Joule – Ισχύς του εναλλασσόμενου ρεύματος. σελ. 198-199
5-10 Γεννήτριες εναλλασσόμενης και συνεχούς τάσης. σελ. 199-201

5-11 Ανόρθωση εναλλασσόμενης τάσης. σελ. 201-202

5-12 Ηλεκτροκινητήρας. σελ. 202-203

5-13 Αμοιβαία επαγωγή. σελ. 204-205

Να μη διδαχθεί η υποενότητα :
«Υπολογισμός συντελεστή αμοιβαίας επαγωγής δύο πηνίων»
Μαθηματικός φορμαλισμός ο οποίος δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική
κατανόηση.
5-14 Αυτεπαγωγή. σελ. 205-209

Να μη διδαχθεί η υποενότητα «Υπολογισμός του συντελεστή αυτεπαγωγής πηνίου».
Μαθηματικός φορμαλισμός ο οποίος δεν προσφέρει σημαντικά στην εννοιολογική
κατανόηση.
Σύνοψη. σελ. 210


Όχι ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα που αναφέρονται σε ύλη που αφαιρείται.
Όχι ερωτήσεις, ασκήσεις, προβλήματα:
α) κίνησης πλαισίου σε μαγνητικό πεδίο,
β) επαγωγικής τάσης σε ράβδο που κινείται σε κεκλιμένο επίπεδο,
γ) επαγωγικής τάσης σε ράβδο σε συνδυασμό με πηγή ΗΕΔ.
Συγκεκριμένα, όχι τα προβλήματα: 5.43, 5.61, 5.63, 5.64, 5.65, 5.66, 5.67.
Προτείνεται η αφαίρεσή τους για να μην αφιερωθεί δυσανάλογα πολύς χρόνος στην
ενασχόληση με ερωτήσεις, ασκήσεις και προβλήματα τα οποία δεν προσφέρουν
σημαντικά στην εννοιολογική κατανόηση. Επιπλέον η μαθηματική επεξεργασία που
συνδέεται με την επίλυση των προβλημάτων δεν χρησιμεύει σημαντικά στη
διδασκαλία της ύλης στη Γ΄ Λυκείου.
Σύνολο προτεινόμενων διδακτικών ωρών 44 – 52

ΥΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ 2010-2011

Uploaded by

Document Information

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

ΥΛΗ ΦΥΣΙΚΗΣ 2010-2011

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Β ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ

Διδακτέα ύλη – Διαχείριση Διδακτέας ύλης

1.1. Οι φυσικές επιστήμες και η μεθοδολογία τους. σελ. 9-11. Να διδαχθεί.

1.2. Η επιστημονική μέθοδος. σελ. 11-14

1.3. Τα φυσικά μεγέθη και οι μονάδες τους. σελ. 14-17

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 18-20

ΥΛΗ ΚΑΙ ΚΙΝΗΣΗ

2.1. Περιγραφή της κίνησης σελ. 23-28

2.2 Η έννοια της ταχύτητας Σελ. 29-32

2.3 Κίνηση με σταθερή ταχύτητα σελ. 33-35

2.4. Κίνηση με μεταβαλλόμενη ταχύτητα σελ. 36-37

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 38-41

«Κίνηση και αλληλεπίδραση: Δυο γενικά χαρακτηριστικά της ύλης».

3.1. Η έννοια της δύναμης Σελ 43-46.

3.2. Δύο σημαντικές δυνάμεις στον κόσμο Σελ. 47-49.

3.3. Σύνθεση και ανάλυση δυνάμεων Σελ. 49-50.

3.4. Δύναμη και ισορροπία Σελ. 52-53.

3.5. Ισορροπία υλικού σημείου Σελ. 54-55.

3.6. Δύναμη και μεταβολή της ταχύτητας Σελ. 55-57.

3.7. Δύναμη και αλληλεπίδραση Σελ. 57-59.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 59-63.

4.1. Πίεση Σελ. 65-68.

4.2. Υδροστατική πίεση Σελ. 68-71.

4.3. Ατμοσφαιρική πίεση Σελ. 72-74.

4.5. Άνωση – Αρχή του Αρχιμήδη σελ. 77-79.

4.6. Πλεύση σελ. 80-81.

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 82-86.

«Ενέργεια μια θεμελιώδης έννοια της Φυσικής»

5.1 Έργο και ενέργεια Σελ. 88-92

5.3. Η μηχανική ενέργεια και η διατήρησή της Σελ. 97-99

5.4. Μορφές και μετατροπές ενέργειας Σελ. 100-102

5.5. Διατήρηση της ενέργειας Σελ. 103

5.6. Πηγές ενέργειας Σελ. 103-106

5.7. Απόδοση μιας μηχανής Σελ. 106

5.8. Ισχύς Σελ. 107-108

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 109-114

Η Θερμότητα και ανθρώπινος πολιτισμός»

6.1. Θερμόμετρα και μέτρηση θερμοκρασίας Σελ. 117-1121

6.2. Θερμότητα: Μια μορφή ενέργειας Σελ. 121-123

6.4. Θερμοκρασία, θερμότητα και μικρόκοσμος Σελ. 126-127

6.5. Θερμική διαστολή και συστολή Σελ. 130-135

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ σελ. 135-140

Κεφάλαιο 7. Αλλαγές κατάστασης

Εισαγωγή «Η θερμότητα προκαλεί μεταβολές».

7.1. Αλλαγές κατάστασης και θερμότητα Σελ.142-145

7.2. Μικροσκοπική μελέτη των αλλαγών κατάστασης Σελ. 146-148

7.3. Εξάτμιση και συμπύκνωση Σελ.. 149-151

Κεφάλαιο 8. Διάδοση θερμότητας

Διδακτέα ύλη – Διαχείριση Διδακτέας ύλης

Κεφάλαιο 1. Ηλεκτρική δύναμη και φορτίο

«Από το κεχριμπάρι στον υπολογιστή»

1.1. Γνωριμία με την ηλεκτρική δύναμη Σελ. 11 -12

1.2. Το ηλεκτρικό φορτίο Σελ. 12-14

1.3. Το ηλεκτρικό φορτίο στο εσωτερικό του ατόμου Σελ. 15-16

1.4. Τρόποι ηλέκτρισης και η μικροσκοπική ερμηνεία Σελ. 16-21

1.5. Νόμος του Κουλόμπ Σελ. 22-24

1.6. Το ηλεκτρικό πεδίο Σελ. 24-28

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Σελ. 29-33

Κεφάλαιο 2. Ηλεκτρικό ρεύμα

2.1. Το ηλεκτρικό ρεύμα Σελ. 35-39

2.2 Το ηλεκτρικό κύκλωμα Σελ. 39-43

2.5. Εφαρμογές αρχών διατήρησης στη μελέτη απλών ηλεκτρικών

ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ ΑΣΚΗΣΕΙΣ Σελ. 56-63

Κεφάλαιο 3. Ηλεκτρική ενέργεια