Kur'an'ı Anlamak İçin

ARAPÇA

Önsöz

Bir yabancı dili öğrenmek, uzun zaman alan,

yorucu ve sabır isteyen bir iştir. Dil öğrenmenin ideal
yolu çocuğun ana dilini öğrendiği doğal yoldur. Burada
çocuk annenin dilinden anlamaz, anne de çocuğun
dilinden anlamaz, fakat çok geçmeden çocuk, annesinin
dilini konuşmaya başlar. İnanılmaz ve imkansız gibi
görülen bu durum bir gerçek olup milyarlarca çocuk ana
dilini bu şekilde öğrenmektedir.
Modern ve ideal yabancı dil öğretimi yukarıdaki
doğal yol izlenerek yapılmaktadır. Meselâ, İngiltere'de
İngilizce’den başka dil bilmeyen bir öğretmen,
sınıfındaki Türk, Arap, Japon talebelere, öğretmen ve
talebeler birbirlerinin dilini bilmedikleri halde, daha ilk
günden itibaren İngilizce öğretmeye başlıyor ve bir sene
sonra da bu talebeler İngilizce öğrenip birbirleriyle
anlaşıyorlar.
Yabancı dil bilmenin içinde, konuşma, anlama,
okuma, yazma gibi kısımlar bulunur. İdeal dil
öğretiminde bir kaç sene içinde bunların tamamı
gerçekleşir. İdeal metodun dışına çıkıldığında ise, çok
büyük gayretlere rağmen ancak anlama
gerçekleşmektedir. Yani bu kişi yabancı dili iyi
konuşamaz, konuşulanı iyi anlayamaz, telâffuzu bozuk
olduğundan iyi okuyamaz ve okuduğunu da karşısındaki
iyi anlayamaz. Fakat kendisine verilen yazılı bir şeyi,
ancak anlar.
Her Müslümanın bir Arapça öğrenme tutkusu ve
ihtiyacı vardır. Dinî tahsil yapmayanların ideal bir
metodla Arapça öğrenmeye ne vakitleri vardır ne de
ihtiyaçları. Onlar için gerekli olan, ibadetlerinde
okudukları Arapça dua ve Kur'an Ayetlerini
anlayabilmektir. Her Müslüman için lazım olan da budur.
Arap ülkelerindeki yazılı metinlerde, kitap ve
gazetelerde, İslam kültürünün klasik kaynaklarında
hareke yoktur. Arapça bilmeyen ve Arap olmayan
milyonlarca insan Allah'ın kitabını anlamak için ya
Arapça öğrenecekler veya ibadetlerini gereği gibi
yapamıyacaklardır.
Kur’an’ı okuyarak ibadet ediyoruz. Yapmamız
gereken, pratik bir yol bularak, Kur'an'ı anlayabilmek
için basit bir Arapça öğretim metodu geliştirmektir. İşte
bu eser bunun başlangıcı olmak ve bilim adamlarının
katkılarıyla milyonlarca insanın Kur'an'ı anlamasına
katkıda bulunmak amacıyla hazırlanmıştır.
Kur'an'ı anlayabilecek kadar Arapça’yı öğrenmek
hem zor değil ve hem de her yerde öğrenmek
mümkündür. Bunun ilk basamağı, bilen birisinden, cami
görevlisi imam veya müezzinden, Kur'an Kursları'ndan
Kur'an'ı yüzünden okuyabilmeyi öğrenmektir. Zaten her
Müslüman bu basamağı geçmek zorunda olduğundan
öğrenme daha da kolaylaşır. Geriye kalan, dinî
kelimelerin mümkün olduğu kadar dışına çıkmadan,
basitleştirilmiş bir şekilde, Arapça dilbilgisi ve cümle
yapılarının, bu kelimeler ile öğretilmesidir. Bu kitap ile,
Kur'an'ı yüzünden okuyabilen bir kişi, Arapça
kelimelerin anlamları verildiği taktirde, Kur'an'ı Kerim
Ayetlerini anlayabilir bir seviyeye gelecektir.
Bundan sonra yapılacak ilk iş, daha önce çıkan
Anlayarak Namaz isimli kitabımız üzerinde bu
öğrendiklerimizi uygulamak; daha sonra da, her Arapça
kelimenin altında Türkçe karşılığı bulunan kelime mealli
bir Kur'an alarak, ondan senede bir kez hatim yapmaktır.
Böylece sabırla devam ettiğiniz takdirde, her sene kelime
hazineniz gelişecek ve bir müddet sonra, Kur'an'ı
okurken bilemediğiniz kelimelere altlarındaki Türkçe
anlamlarına bakmak suretiyle Kur'an'ı anlıyarak
okuyabilir hale geleceksiniz.
Yalnızca Kur'an'ı anlamaya yönelik bir çalışma
olduğundan klasik Arapça dilbilgisi öğretiminin dışına
çıkılmış; kelimelerin nereden geldiğine hiç girilmemiş,
çoğu harekesiz metinleri doğru okumaya ve kelimelerin
hareke ve harflerle değişik şekil almasına yönelik,
gramer kaidelerine ve Arapça terimlere yer verilmemiştir.
Arapça dilbilgisi öğretimi Türkçe dilbilgisi öğretimine
uyarlanarak; okullarda öğretilen, herkesin bildiği Türkçe
dilbilgisi kurallarından yararlanılmış, bu da hem
öğrenmeyi kolaylaştırmış hem de öğrenim süresini
kısaltmıştır.
Bu kitabın hazırlanmasında, Prof. Dr. İbrahim
Sarmış' ın yazdığı Metin ve Alıştırmalarla Uygulamalı
Arapça Dilbilgisi, Prof. Dr. Mehmet Maksudoğlu’nun
yazdığı Arapça Dilbilgisi, Doç. Dr. Taceddin Uzun ve
arkadaşlarının yazdığı Anlatımlı Arapça isimli
kitaplardan istifade edilmiştir. Kitabın gözden
geçirilmesinde emeği geçen İlahiyat Fakültesi’nin değerli
öğretim üyelerine teşekkür ederim.
 Amacımız az da olsa Allah'ın dinine hizmet
etmektir. Yüce Allah'dan dinine hizmet nasip etmesini
dilerim.

Zeynep Yılmaz
 İÇİNDEKİLER

BİRİNCİ BÖLÜM
Kur’an Alfabesi
Harekeler
Harflerin kelime başında , ortasında , sonunda
oluşuna göre şekilleri
Cezm
Şedde
Tenvin
Durak
Uzatma harfleri
Görülmeyen uzatma harfi
Uzatma işaretleri
Elif lam takısının okunuşu

İKİNCİ BÖLÜM
FİİLLER
Mâzî Fiil
Muzâri Fiil
Masdar
Sayı ve Çeşit Bildiren Masdar
Emir
Etken Fiil
Edilgen Fiil

İSİMLER
İsimlerde Erkeklik ve Dişilik
Cins İsim
Teklik İsmi
İsimlerde İkilik ve Çokluk
İsmul Fail
İsmul Mef'ûl
Alet İsmi
Küçültme İsmi (İsmi Tasgîr)
Beraberlik İsmi (Mef’ûlu Maah)
Bedel ( Atıf ) İsmi

SIFATLAR
İşaret Sıfatları
Mübâlağa Sıfatı
Sayı Sıfatı
Mensûbiyet Sıfatı ( el-İsmul Mensûb )

ZAMİRLER
Ayrı zamirler
Bitişik zamirler
Örtülü zamirler
İlgi zamiri

ZARFLAR
Yer Zarfları
Zaman Zarfları
Üstünlük Derecesi Gösteren Zarflar ( İsmul
Tafdîl )
Özel Kullanışlı Bazı Zarflar

EDATLAR
İstisna Edatları

ÜNLEMLER
HARFLER
Yemin Harfleri
Atıf Harfleri
Cer Harfleri
Soru Harfleri

SORU KELİMELERİ
İNNE VE BENZERLERİ
LEYSE VE BENZERLERİ

ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
TAMLAMALAR
İsim Tamlaması
Sıfat Tamlaması
CÜMLELER
Basit Cümle
Bileşik Cümle
Şart Cümlesi
Açıklama Cümlesi

İŞTİGÂL
MUTLAK MEF'ÛL
HÂL
İHTİSÂS
TEKİD
 BİRİNCİ BÖLÜM

Bu bölüm her Müslümanın Kur'an'ı yüzünden

okuyabilmek için bilmek zorunda olduğu temel kaideleri
içerir. Bu bölümde harflerden kelimelerin okunuş ve
yazılışlarından bahsedilmektedir.

KUR’AN ALFABESİ

Kur’an Alfabesi 28 harfdir.
Lâmelif ayrı bir harf

olmayıp, elif ve lâm harflerinin birleşmesiyle meydana
gelmiştir.  Hemze, elif’in diğer bir şeklidir. Kur’an
harfleri Türkçe harflerin aksine sağdan başlayıp sola
doğru yazılır ve okunur. Harflerin yazılışı ve isimleri
aşağıdaki gibidir.

     
hı ha cim se te be elif

    
sad şın sin ze rı zel dal

       
kef kaf fe ğayın ayın zı tı dat

     
ya he vav nun mim lâm
 HAREKELER
Harekeler, harfi seslendirerek okunmasını sağlar.
Üç çeşit hareke vardır:
1. Üstün: Harfin üstüne konan çizgidir. Harfe a ve
e arası bir ses verir.
2. Esre: Harfin altına konan çizgidir. Harfe i sesi
verir.
3. Ötre: Harfin üstüne konan vav harfine benzer
işarettir. Harfe u sesi verir.
Bunları bir Arap gibi seslendirmek, Türkler gibi
Arap olmayan milletler için zordur. Hedefimiz yalnızca
Kur'an'ı anlamaya yönelik Arapça öğretmek olduğundan,
ülkemizde öğretildiği gibi üstün için a veya e , esre için ı
veya i, ötre için u veya ü seslerini vermek, pratik bir
fayda sağlayıp, okumayı ve öğrenmeyi kolaylaştırmak-
tadır. Harflerin ağızdan çıkışları ve harekelerle birlikte
okunuşları mutlaka bir bilenden öğrenilmelidir.

HARFLERİN KELİME BAŞINDA, ORTASINDA,

SONUNDA OLUŞUNA GÖRE ŞEKİLLERİ

Harfler birbirleriyle birleşerek kelimeleri oluşturur.

Harflerin kelimelerin başında, ortasında, sonunda
oluşlarına göre şekilleri değişik olur.


! "#! $% &% &% 
  
"% $'% ( $% ")% "#!

 
*% $+ , -% $. /

 
0%  0%   1% $2 3

 
5% 5%  4%  4%  


6% $7% 8 9% 9% 


:% $;% < =% $>#% ?
  
@% $A% B C% $D% E

 
F% $G% H I% $J% K

 
L% $M% N O% $P% Q

 
R% $S! T U% $V% W

 
Z $[ \ ]% $X% Y

 
^% ^%  _% $`% a
  
b! $c% d e, f, g

CEZM

Harfin üzerine konan küçük sıfır rakamı şeklinde

bir işarettir. Harfte harekenin olmadığını ifade eder, ses
verilmez.
h i el

ŞEDDE

Harfin üzerine konan çentikli bir işarettir. Harfin

iki defa okunmasını sağlar. Şeddenin altına esre konabilir,
normalde esre harfin altına konur.
jk rabbi l k rabbe

TENVİN

Kelimelerin sonundaki harflere konan iki üstün,

iki esre, iki ötre şeklindeki işarettir. Üstün şeklinde ise
harfe en, an; esre şeklinde ise in; ötre şeklinde ise un sesi
verir.

L
m ;
n Gk Ti keasfin o5cn Bi Tayran 5p cn 3k Hayrun
 DURAK

1. Kur’an’da kelimenin sonunda üstte mim harfi

veya Tı harfi varsa burada durulur. Lamelif varsa burada
durulmaz. Geri kalan işaretlerde ise durulsa da olur
durulmasa da olur.
2. Kelime sonunda durulduğunda son harfin
harekesi üstün, esre, ötre okunmaz, harf cezimli gibi
okunur. Son harfin harekesi üstünlü tenvin ise, tenvinli
değil de üstün varmış gibi uzatılarak okunur. Kelime
sonundaki harf yuvarlak te ise, bu he gibi okunur,
hareke okunmaz.
k 5q cn Qi ğayruk

&o% l^!k tevvâbâ

sr t
i l;Y $
u \k &iW Kâmeti ssalâh

UZATMA HARFLERİ

Kendinden önceki harfleri uzatarak okutmaya

yarayan harflerdir, kendileri okunmaz. Bu harflerin
harekesi yoktur. Bunlar elif, vav, ya harfleridir.
Elif harfi, kendisinden önceki harfin harekesi
üstündür, üstünlü harfi uzatır. Ya harfi, kendisinden
önceki harfin harekesi esredir, esreli harfi uzatır. Vav
harfi, kendisinden önceki harfin harekesi ötredir, örteli
harfi uzatır. Türkçede uzatma işareti olarak harfin
üzerine ^ işareti konur. Harf biraz uzatılarak okunur.
 &k\ mâ vuN fî ^/q 5n ak nercû

GÖRÜLMEYEN UZATMA HARFİ

Yazıda görülmeyip, gizli olurlar. Kelimelerin

sonlarında bulunan “he” den önceki harfler harekeli ise
“he” uzatılarak okunur.
eq laxw innehû

UZATMA İŞARETLERİ

Harfin üzerine konan yatay dalgalı çizgi ile dik

çizgilerdir, harfi uzun okuturlar.
âli w y

ELİF LAM TAKISININ OKUNUŞU

İsim ve sıfatların başına, onların belirli olduğunu

gösteren belirlilik takısı dediğimiz el veya elif lam takısı
h i getirilir.
    
      
Şemsi harf denen bu harflerle başlayan kelimelerin
önünde elif lam takısı bulunursa lam okunmaz, şemsi
harf okunur.
u &kz,n l5Yi erraHmâni
Şemsi harflerin dışındaki geri kalan diğer harflerde
lam’ın okunuşunda bir değişiklik olmaz, lam cezimli
olarak okunur
 ]w cuMYh 
w &k{<
n &i%w bieshâbilfîl

İKİNCİ BÖLÜM

Bu bölüm kelimenin yapısından söz eden bölümdür.

Kelimelerin şekillerinden, değişikliklerinden bahseder.
Arapçada üç çeşit kelime vardır: Fiil, İsim ve Harf. Fiil
belli bir zamanda olan işi gösterir. İsim insan, hayvan,
bitki ve cansızları gösterir. Harf ise başka bir kelime
olmadıkça tam bir mana vermeyen kelimelerdir.
Türkçe’de 8 çeşit kelime vardır: İsim, sıfat, zamir,
fiil, zarf, edat, bağlaç, ünlem. Türkçe’deki bu 7 kelime
fiil dışında Arapça’da bir isim kelimesi ile ifade
edilmektedir. Fakat biz Türkçe’dekine uygun bir öğretim
metodu takip edeceğiz.

FİİL

Fiiller kendilerini meydana getiren harflerin sayısı

ve çeşidine göre birçok kısımlara ayrılır ve bunlara göre
de isimlendirilir. Burada normal bir fiilin çekiminden
bahsedilecek, diğerlerinden bahsedilmeyecektir. Diğerle-
rini olduğu gibi ezberlemek daha pratik ve kolaydır.

Geçmiş Zaman ( Mâzî Fiil )

Bir işin geçmişde yapıldığını gösterir. Türkçe'deki
di’li ve miş’li geçmiş zaman karşılığıdır. Arapça’da
kelimeler erkek ve dişi olma özelliklerine sahiptir; fiiller
de böyledir. Çoğul olan fiiller de iki şekildedir: İki kişi
veya ikiden fazla kişi.
 k gk i Gitti fiilinden Mâzî Fiil’in çekimini görelim.

Şahıslar erkek ise fiilin çekimi şöyledir:

$
q #n gk i &k̀#n gk i &k̀#n gk i
Gittim Gittik(iki kişi) Gittik(ikiden fazla)

$
k #n gk i &kz)q#n gk i |n )q#n gk i
Gittin Gittiniz(iki kişi) Gittiniz(ikiden fazla)

k gk i &k#gk i ^q#gk i
Gitti Gittiler(iki kişi) Gittiler(ikiden fazla)

Şahıslar dişi ise fiilin çekimi şöyledir:

$
q #n gk i &k̀#n gk i &k̀#n gk i
Gittim Gittik(iki kişi) Gittik(ikiden fazla)

$
u #n gk i &kz)q#n gk i l_)q#n gk i
Gittin Gittiniz(iki kişi) Gittiniz(ikiden fazla)

$
n #kgk i &k)#kgk i _k #n gk i
Gitti Gittiler(iki kişi) Gittiler(ikiden fazla)

Geniş Zaman ve Şimdiki Zaman ( Muzâri Fiil )

Bir işin yapılmakta olduğunu gösterir. Türkçe'deki
şimdiki ve geniş zaman karşılığıdır.
 q gk 4h dk Gider (gidiyor) fiilinden Muzâri Fiil’in
çekimini görelim.

Geniş Zaman için şahıslar erkek ise fiilin çekimi

şöyledir:

q gk h i q gk 4h ak q gk 4h ak
Giderim Gideriz (iki kişi) Gideriz (ikiden fazla)

q gk 4h !k u &k#gk 4h !k i ^q#gk 4h !k
Gidersin Gidersiniz (iki kişi) Gidersiniz (ikiden fazla)

q gk 4h dk u &k#gk 4h dk i ^q#gk 4h dk
Gider Giderler (iki kişi) Giderler (ikiden fazla)

Geniş Zaman için şahıslar dişi ise fiilin çekimi

şöyledir:

q gk h i q gk 4h ak q gk 4h ak
Giderim Gideriz (iki kişi) Gideriz (ikiden fazla)

}
k #wgk 4h !k u &k#gk 4h !k _k #n gk 4h !k
Gidersin Gidersiniz (iki kişi) Gidersiniz (ikiden fazla)
q gk 4h !k u &k#gk 4h !k _k #n gk 4h dk
Gider Giderler (iki kişi) Giderler (ikiden fazla)
 Şimdiki Zaman için şahıslar erkek ise fiilin çekimi
şöyledir:

q gk h i q gk 4h ak q gk 4h ak
Gidiyorum Gidiyoruz (iki kişi) Gidiyoruz (ikiden fazla)

q gk 4h !k u &k#gk 4h !k i ^q#gk 4h !k
Gidiyorsun Gidiyorsunuz (iki kişi) Gidiyorsunuz
(ikiden fazla)

q gk 4h dk u &k#gk 4h dk i ^q#gk 4h dk
Gidiyor Gidiyorlar(iki kişi) Gidiyorlar
(ikiden fazla)

Şimdiki zaman için şahıslar dişi ise fiilin çekimi

şöyledir:

q gk h i q gk 4h ak q gk 4h ak
Gidiyorum Gidiyoruz (iki kişi) Gidiyoruz
(ikiden fazla)

}
k #wgk 4h !k u &k#gk 4h !k _k #n gk 4h !k
Gidiyorsun Gidiyorsunuz (ikikişi) Gidiyorsunuz
(ikiden fazla)
q gk 4h !k u &k#gk 4h !k _k #n gk 4h dk
Gidiyor Gidiyorlar (iki kişi) Gidiyorlar
(ikiden fazla)
 Muzâri fiilin başına  sin harfi getirilirse yakın

gelecek zaman, 
k ^n 8k (sevfe) eki getirilirse uzak gelecek
zaman yapılır.

q gk 4h ck8k q gk 4h dk 
k ^n 8k
Yakında gidecek Uzak bir zamanda gidecek

Muzâri fiilin başına _n Yi len eki getirilirse kesin

olumsuz gelecek zaman yapılır.
k gk 4h dk _n Yi Gitmeyecek

Muzâri fiilin başına h xw in eki getirilirse mana

gelecek zaman ile ilgili olur ve şart anlamı olur.
n gk 4h dk h xw gidecek olursa, eğer giderse

Masdar
Zamana bağlı olmaksızın bir durumu anlatan
sözdür. Fiil çeşitlerine göre şekilleri de değişir. Bir örnek
verilerek geçilecektir. Öldürmek ]~ )n Wi ( Öldürdü ]i )kWi )

Sayı ve Çeşit Bildiren Masdar

Fiillerin mastarlarına yuvarlak te eklenerek yapılır.
a) Sayı bildiren mastar:
 s 0k €
n 8k |q Xu 7
n zq Yh 0k €
k 8k
bir defa secde Müslüman secde etti
Müslüman bir defa secde etti.

b) Çeşit bildiren mastar:

&o,^q;ak  %k^n !k eu ‚XY&ƒiYxw ^q%^q!
nasuh bir tevbe ile Allah’a tevbe edin.
Allah’a nasuh bir tevbe ile tevbe edin.

Emir
Bir işin yapılmasını emretmektir.
İkinci erkek şahsa verilen emir fiilin çekimi
şöyledir:
n gk h xw &k#gk h xw ^q#gk h xw
Git Gidiniz (ikikişi) Gidiniz (ikiden fazla)

İkinci dişi şahsa verilen emir fiilin çekimi şöyledir:

v#wgk h xw &k#gk h xw _k #n gk h xw
Git Gidiniz (iki kişi) Gidiniz (ikiden fazla)

Üçüncü erkek şahsa verilen emir fiilin çekimi

şöyledir:
n gk 4h ckYu &k#gk 4h ckYu ^q#gk 4h ckYu
Gitsin Gitsinler (iki kişi) Gitsinler
(ikiden fazla)
 Üçüncü dişi şahsa verilen emir fiilin çekimi
şöyledir:
n gk 4h )kYu &k#gk 4h )kYu _k #n gk 4h ckYu
Gitsin Gitsinler (iki kişi) Gitsinler
(ikiden fazla)

Etken ( Ma’lüm ) Fiil

İşi yapan bellidir.

k &k#Yh q Yu&‚AY *
k )kNi
kapıyı öğrenci açtı
Öğrenci kapıyı açtı

Edilgen ( Meçhul ) Fiil

İşi yapan belli değildir.

q &k#Yh *
k )uNr
kapı açıldı
Kapı açıldı

Mâzî veya Muzâri bir fiil edilgen ise ötre ile

başlar: *
k )uNr

İSİM

İsimlerde Erkeklik ve Dişilik

Arap dilinde erkek kelimeye müzekker, dişi
kelimeye müennes denir.
Dişi sayılan varlıkların isimlerinin (dişi kelimelerin)
sonuna yuvarlak s tê konur:
 0p gu &k€\q s~ 0k gu &k€\q
Mücahit erkek Mücahit kadın

Dişi ve erkek kelime ayrı ayrı olabilir:

]~ /q k s~ i5k \n xw
Adam Kadın

Bazı dişi kelimelerde dişi varlık ismi olduğunu

gösteren yuvarlak tê gibi hiçbir ek bulunmaz.
|p l̀fk /k
Cehennem

Cins İsim
Bir cinsin tümünü belirten isimdir.
]~ /q k
Adam

İsimlerde Teklik
Bir cinsden yalnız bir varlığı gösterir.
]~ /q k
Bir adam
İsimlerde İkilik ve Çokluk
a) İki varlığı gösteren isimler ismin sonuna 
veya _d eklenerek yapılır.

]~ /q k u t
i /q k _w cn Xi /q k
Bir adam iki adam iki adam
 b) İkiden fazla varlığı gösteren çoğul isimlerde,
isim erkek kelime ise ismin sonuna  veya _d , isim

dişi kelime ise ismin sonuna  eklenerek yapılır.

|p Xu 7
n \q i ^zq Xu 7
n \q }
k zu Xu 7
n \q
Bir erkek Müslüman İkiden fazla erkek Müslüman

~ zk Xu 7
n \q 
p &kzXu 7
n \q
Bir kadın Müslüman İkiden fazla kadın Müslüman

İsimler bu genel kaidelere uymıyan bir şekilde,

kelime yapısında değişiklik ile çoğul hale gelebilir.

p &k)Tu p )qTr p Xh Wi 
p ^rXWr
Kitap Kitaplar Kalp Kalpler

Bu kaidelere göre isimleri çoğul yapmayı

öğrenmek yerine isimlerin çoğul şeklini öğrenmek daha
pratik ve daha kolaydır

İsmul Fail
Fiilden türeyip bir işi yapan kelimeye denir.
]~ !u&iW ( Öldürdü ]i )kWi )
Öldüren

İsmul Mef'ûl
Fiilden türeyip de yapılan işten etkilenen kişi veya
nesneyi gösteren kelimeye denir.
 ~ ^rT„h \k ( yedi ]i Ti … )
Yenmiş

Alet İsmi
İşin yapıldığı âleti anlatan fiilden türer.
~ k9cu\ ( Tarttı i k k )
Terazi

Küçültme İsmi (İsmi Tasgîr)

Küçüklüğü ve azlığı gösterirler.
vp k̀q%
Oğulcuk ( Oğul _p %nxw )

Beraberlik İsmi (Mef’ûlu maah)

Beraberlik bildiren isimdir. Vav harfinden sonra
gelir. Bu vava maiyet vav’ı denir.
k &k%i k $
k Gn k̀<
k &k\
Babanla birlikte yaptın ne
Babanla birlikte ne yaptın?

Bedel ( Atıf ) İsmi

Bir ismi açıklamak ve izah etmek için ona ilave
edilen, ondan sonra gelen diğer isimdir.
}
k zu Yi&kGYh j5k %w &l̀\k y ^rY&iW
Alemlerin rabbine inandık dediler
i q&kgk †k8^q\ jk
Mûsâ ve Hârûn’un Rabbine
 “Dediler: Alemlerin rabbine inandık, Mûsâ ve
Hârûn’un Rabbine.” A'râf Sûresi, 121-122.
İkinci rabbi ismi, birinci rabbi ismini açıklamak-
tadır

SIFATLAR

Sıfat ismi niteleyen kelimedir. Erkeklik dişilik

bakımından; belirlilik takısı alma ve almama bakımından;
teklik, ikilik, çokluk bakımından nitelediği isme uyar.
Yani isim bunlar bakımından nasılsa sıfatta öyledir. Dişi
sayılan varlıkların isimlerine ait sıfatların sonuna
yuvarlak tê konur.

İşaret Sıfatları
Yakın işaret sıfatları ve uzak işaret sıfatları olarak
ikiye ayrılır.
Yakın İşaret Sıfatları (Erkek için)
i4gk u i4gk ˆ‡
i ‰… Škg
Bu Bu ikisi Bunlar

Yakın İşaret Sıfatları (Kadın için)

u 4u gk u &k)gk ˆ‡
i …‰ Škg
Bu Bu ikisi Bunlar

Uzak İşaret Sıfatları (Erkek için)

k i R
k aw i R
k ‹u
i r R
k ŒuYir
 O O ikisi Onlar

Uzak İşaret Sıfatları (Kadın için)

k &k! R
k aw &k! R
k ‹u
i r R
k ŒuYir
O O ikisi Onlar

Mübâlağa Sıfatı
Bir varlıkta bir niteliğin aşırı derecede olduğunu
gösterir.

p &lgk Çok veren ( Vermek k gk k )

Sayı Sıfatı
Sayılarla ilgili kaideler çok fazladır. Sayılar cümle
içindeki yerine göre hareke ve harf değişiklikleri gösterir.
Bunlarla ilgili olanlardan ve temel kaidelerin
dışındakilerden bahsedilmeyecektir. Sayılar soldan sağa
doğru yazılır; dişi ve erkek için farklılık gösterir.
Asıl sayılar Erkek için Dişi için
1 0p ,u k (0p ,k i ) s~ 0k ,u k ( 0k ,n xw )
2 u &k̀h( xw u &)kk̀h( xw
3 ~‰ (it
i (i 
~ t
i (i
4 ~ Gk %k n i Fp %k n i
5 ~ 7
k zn 3k 6
p zn 3k
6 ~ l)8u Ž$8u
 7 ~ Gk #n 8k Fp #n 8k
8 ~ ckaw &kz(i  &kz(i
9 ~ Gk 7
n !u Fp 7
n !u
10 s~ 5k >
k Hk 5p >
n Hk
İki varlığı göstermek için, manayı kuvvetlendirmek
haricinde u &k̀h( xw u &)kk̀h( xw sayı olarak kullanılmaz. İkil
isim yapmak için isimde değişiklik yapılır. iki adam
u t
i /q k iki kız çocuğu 
u &k)Xi Mh Bu

1-19 arasındaki sayıların isimle birlikte kullanılışı

ve yanlarında Arapça rakam karşılıkları:

1 ١ erkek çocuğu 0p ,u k ]~ Mh Bu
2 ٢ erkek çocuğu u t
i Mh Bu
3 ٣ erkek çocuğu  &iMBh i r (it
i (i
4 ٤ erkek çocuğu  &iMBh i r Gk %k n i
5 ٥ erkek çocuğu  &iMBh i r 7
k zn 3k
6 ٦ erkek çocuğu  &iMBh i r l)8u
7 ٧ erkek çocuğu  &iMBh i r Gk #n 8k
8 ٨ erkek çocuğu  &iMBh i r ckaw &kz(i
9 ٩ erkek çocuğu  &iMBh i r Gk 7
n !u
10 ١٠ erkek çocuğu  &iMBh i sr 5k >
k Hk
11 ١١ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk 0k ,k i
12 ١٢ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk &k̀h( xw
13 ١٣ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i (it
i (i
14 ١٤ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i Gk %kn i
15 ١٥ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i 7
k zn 3k
16 ١٦ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i l)8u
17 ١٧ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i Gk #n 8k
18 ١٨ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i ckaw&kz(i
19 ١٩ erkek çocuğu t
 Mh Bu 5k >
k Hk i Gk 7
n !u
1 kız çocuğu s~ 0k ,u k ~ Xi Mh Bu
2 kız çocuğu u &k)Xi Mh Bu
3 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu 
r t
i (i
4 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu Fq %kn i
5 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu 6
q zn 3k
6 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu ‘$8u
7 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu Fq #n 8k
8 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu vwa &kz(i
 9 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu Fq 7
n !u
10 kız çocuğu 
m t
i Mh Bu 5q >
n Hk
11 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk  0k ,n xw
12 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk &)kk̀h( xw
13 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk 
i t
i (i
14 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk Fk %k n i
15 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk 6
k zn 3k
16 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk l$8u
17 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk Fk #n 8k
18 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk vwa &kz(i
19 kız çocuğu  Xi Mh Bu si 5k >
k Hk Fk 7
n !u

20 den sonraki sayılar hem erkek hem dişi için aynıdır.

20 erkek çocuğu t
 Mh Bu i q5>
n Hu
20 kız çocuğu  Xi Mh Bu i q5>
n Hu

20 ٢٠ i q5>
n Hu 60 ٦٠ i ^‘)8u
30 ٣٠ i ^(r t
i (i 70 ٧٠ i ^qG#n 8k
40 ٤٠ i ^qG%k n i 80 ٨٠ i ^qa&kz(i
50 ٥٠ i ^q7zn 3k 90 ٩٠ i ^qG7
n !u

100 ١٠٠ ~ ‹i&\u 600 ٦٠٠  …‹i&zu ‘)8u

200 ٢٠٠ u &)k‹i&\u 700 ٧٠٠  …‹i&zu Gq #n 8k
300 ٣٠٠ m ‹i…&zu (r t
i (i 800 ٨٠٠  …‹i&zu aw&kz(i
400 ٤٠٠  …‹i&zu Gq %k n i 900 ٩٠٠  …‹i&zu Gq 7
n !u
500 ٥٠٠  …‹i&zu 7
q zn 3k

1000 ١٠٠٠ L
p Yh i
2000 ٢٠٠٠ u &iMYh i
3000 ٣ ٠٠٠ 
m
i y r (it
i (i
4000 ٤٠٠٠ 
m
i y r Gk %k n i
5000 ٥٠٠٠ 
m
i y r 7
k zn 3k

Aradaki sayılar iki bölümden meydana gelir ve bu

iki bölüm birbirine vav harfi ile bağlanır.

Erkek için Dişi için

45 ٤٥ i ^qG%k n i k ~ 7
k zn 3k i ^qG%k n i k 6
p zn 3k
445 ٤٤٥ i ^qG%k n i k ~ 7
k zn 3k k  …‹i&zu Gq %k n i (Erkek için)
i ^qG%k n i k 6
p zn 3k k  …‹i&zu Gq %k n i (Dişi için)

Sıra sayıları
Erkek için Dişi için
Birinci r l’… i †iY ’‰ i
İkinci vwa &‚“”'Yi r ckaw&‚“”'Yi
Üçüncü "
r Yu&‚“”'Yi r 'iYu&‚“”'Yi
Dördüncü Fq %w l5Y i r Gk %w l5Y i
Beşinci 6
q \u &•
k Yh i r 7
k \u &•
k Yh i
Altıncı 
q u &l7Y i r 8k u &l7Y i
Yedinci Fq %w &l7Y i r Gk %w &l7Y i
Sekizinci _q \u &‚“”'Yi r k̀…\u &‚“”'Yi
Dokuzuncu Fq 8u &l)Y i r Gk 8u &l)Y i
Onuncu 5q ?u &kGYh i sr 5k ?u &kGYh i

Kesirli Sayılar
Fp %qq L
p ;
n aw "
~ Xr (r
1/4 (Çeyrek) 1/2 (Yarım) 1/3

Üleştirme Sayıları
 Erkek için Dişi için
Birer birer 0o ,u k 0o ,u k s 0k ,u k s 0k ,u k

Erkek için Dişi için

İkişer ikişer _w cn k̀h(‡ _w cn k̀h(‡ _w cn )kk̀h(‡ _w cn )k…`h(‡

Erkek için Dişi için

Üçer üçer &(t
i (i &(t
i (i  (it
i (i  (it
i (i

Erkek için Dişi için

Onar onar 5o >
n Hk 5o >
n Hk s 5k >
n Hk s 5k >
n Hk

Mensûbiyet ( el-İsmul Mensûb )

Bir yere, bir varlığa, bir işe mensubiyet bildiren

kelimedir.
Ž–5w ;
n \u Žv7
‡ zn ?k Žvzu Xh Hu
Mısır’lı Güneş’e ait ilmi, bilimsel

ZAMİRLER

Zamir, cümlede ismin yerini tutan kelimedir. Ayrı,

bitişik ve örtülü olarak bulunurlar.
 A. Ayrı zamirler
Yalnız başlarına kullanılabilen zamirlerdir.
Cümlede özne veya nesne olarak bulunurlar.

a. Özne olanlar:
Şahıslar erkek ise durum şöyledir:
&kai _q {
n ak _q {
n ak
Ben Biz ( İkimiz ) Biz

$
k ani &kz)qani |n )qani
Sen Siz ( İkiniz ) Siz

^k gq &kzgq |n gq
O Onlar (İkisi ) Onlar

Şahıslar dişi ise durum şöyledir:

&kai _q {
n ak _q {
n ak
Ben Biz ( İkimiz ) Biz

$
u ani &kz)qani l_)qani
Sen Siz ( İkiniz ) Siz

vk gu &kzgq l_gq
O Onlar (İkisi ) Onlar

b. Nesne olanlar:
 Şahıslar erkek ise durum şöyledir:
–
k &ldu &ka&ldu &ka&ldu
Bana Bize ( İkimiz ) Bize

k &ldu &kzTr &ldu |n Tr &ldu

Sana Size ( İkiniz ) Size

q &ldu &kzgq &ldu |n gq &ldu

Ona Onlara (İkisi ) Onlara

Şahıslar dişi ise durum şöyledir:

–
k &ldu &ka&ldu &ka&ldu
Bana Bize ( İkimiz ) Bize

u &ldu &kzTr &ldu l_Tr &ldu

Sana Size ( İkiniz ) Size

&kg&ldu &kzgq &ldu l_gq &ldu

Ona Onlara (İkisi ) Onlara

B. Bitişik zamirler
Fiil, isim ve harfe eklenirler.

Şahıslar erkek ise durum şöyledir:

– &ka &ka
Bana, Beni, Benim Bize, Bizi, Bizim Bize, Bizi, Bizim
 (iki kişi) (ikiden fazla)

k &kzTr |n Tr
Sana, Seni, Senin Size, Sizi, Sizin Size, Sizi, Sizin
(iki kişi) (ikiden fazla)

q &kzgq
Ona, Onu, Onun Onlara, Onları, Onların (iki kişi)

|n gq
Onlara, Onları, Onların (ikiden fazla)

Şahıslar dişi ise durum şöyledir:

– &ka &ka
Bana, Beni, Benim Bize, Bizi, Bizim Bize, Bizi, Bizim
(iki kişi) (ikiden fazla kişi)

u &kzTr l_Tr
Sana, Seni, Senin Size, Sizi, Sizin Size, Sizi, Sizin
(iki kişi) (ikiden fazla kişi)

&kg &kzgq
Ona, Onu, Onun Onlara, Onları, Onların (iki kişi)

l_gq
Onlara, Onları, Onların
(ikiden fazla kişi)
 C. Örtülü zamirler
Görülmeksizin fiille birlikte olan zamirlerdir.
Fiillerin gizli öznesidir.
0u €
w7
n zk Yh †iYxw n gk h xw
Mescide git(erkek için)
Mescide git

0u €
w7
n zk Yh †iYxw q gk 4h !k
Mescide gidiyor(kadın için)
Mescide gidiyor

D. İlgi zamiri (el-İsmul mevsûl )

İki cümleyi birbirine bağlayan, manası ancak
kendisinden sonra gelen cümle tarafından açıklanan
kelimedir.
a. Ki o(en, an, in, ın), ki onlar diye manalandırılır.
Erkek ve dişide değişiklik gösterir.

Erkek Dişi
Ki o –u4‚Y i vu)‚Y i
Ki onlar _w dn4i ‚Y i u i4‚Y i _w cn )k‚Y i u &k)‚Y i
( iki kişi )

Ki onlar _k du4‚Y i vu!‚tY i

( ikiden fazla )
 Örnekler:
|n fw cn Xi Hk $
k zn Gk ani _k du4‚Y 
i k5<
u
kendilerine nimet verdiklerinin ki o yol
kendilerine nimet verdiklerinin yoluna


q ^w 8n ^k dq –u4‚Y i
vesvese verir ki o
vesvese veren

$
u cn #kYh 4i gk lk
evin(Kâbe’nin) bu Rabbi
bu evin(Kâbe’nin) Rabbi

 ^q/ _n \u َُْ
َْ‫َأ‬ –u4‚Y i
açlıktan onları doyurur ki o
onları açlıktan doyuran

|n Sr ‹u&k7aw _n \u i >
k ,u &iMYh }
k !u„h dk vu!‚tY k
Kadınlarınızdan fuhuş yapanlar ki onlar
“Kadınlarınızdan fuhuş yapanlar.” Nisâ sûresi, 15.

q5Mi Ti _k du4‚Y i &iWk

inanmayanlar ki o ve dediler

&k̀iXcw#8k ^qG#wl! ^q̀k\y _k du4‚XYu

yolumuzu takip edin inananlara ki o
 |n Tr &kd&iA3k ]h zu {
n k̀hYk
Sizin günahlarınızı yükleneceğiz
Ve inanmayanlar inananlara dediler: “Bizim
yolumuzu takip edin sizin günahlarınızı
yükleneceğiz.”Ankebut sûresi, 12.

i k5zn Hu $
k k̀n% |k dk5n \k k
İmran kızı Meryem

&kf/k 5n Ni $
n k̀k;,n i vu)‚Y
Namusunu korudu ki o
“Namusunu korumuş olan İmran kızı Meryem” Tahrîm
sûresi, 12.

b. _n \k O kimse ki (Akıllılar için kullanılır.)

R
u Xh zq Yh R
k Yu&k\ l|fq ‚XY ]w Wr
mülkün sahibi Allahım de

ˆ‰ &k>!k _n \k R
k Xh zq Yh vu!Šn !q
dilediğin o kimse ki mülkü verirsin
De ki “ Ey mülkün sahibi Allahım! Mülkü dilediğin
kimseye verirsin.” Âl-i İmran, 26.
 c. &k\ O şey ki (Hayvan ve cansızlar için
kullanılır.)
i q0#qGn !k &k\ 0q #qHn i
i
Taptıklarınız o şey ki tapmam
“Taptıklarınıza tapmam. “ Kâfirûn sûresi, 2.

d. Ž–i o kimse ki, O şey ki (İnsan, hayvan

ve cansızlar için kullanılır.)

0q dw5!q &—di 4h 3q
İstediğin o şey ki al
İstediğini al.

ZARFLAR

Cümledeki fiil ve sıfatları yer, zaman, nitelik ve

nicelik bakımından açıklayıcı kelimelerdir.

A. Yer Zarfları
$
k {
n !k altında }
p zu dk sağında

B. Zaman Zarfları
p ^n dk gün ~ k̀k8 yıl 5p ;
n Hk ikindi

]~ cn Yi gece †k{E
q kuşluk
 C. Üstünlük Derecesi Gösteren Zarflar ( İsmut
Tafdîl )
a. Bir niteliğin bir varlıkta, başka varlığa göre, daha
üstün olduğunu gösterir.
5p cn 3k Daha hayırlı

w ^n l̀Y _k \u 5p cn 3k sr t
i l;Yi
uykudan daha hayırlıdır namaz
Namaz uykudan daha hayırlıdır.

b. Bir ismin başında  (elif lâm) takısı olursa, en

üstün anlamında olur.

†iXHn …
h i
en yüce

D. Özel Kullanışlı Bazı Zarflar

1) h xw o zaman …idin, idiniz, idiler. Geçmişi gösterir.

|n Tr 5k ‚'Si Ni t
 cuXWi |n )qǹ˜Tr h xw
O sizi çoğalttı pek az idiniz
“Siz (vaktiyle) pek az idiniz, O sizi çoğalttı.” A'râf
sûresi, 86.

2) ixw …zaman. Geleceği gösterir, şart ifade eder.

*
q )n Mi Yh k eu ‚XY 5q ;
n ak ˆ… &k/ ixw
ve fethi Allah’ın zaferi geldiği zaman
“ Allah’ın zaferi ve fethi geldiği zaman.”Asr sûresi, 1.
 3) "
r cn ,k …yerde,yerden
|n gq ^qz!q0n /k k "
r cn ,k
Onları bulduğunuz yerde
“Onları bulduğunuz yerde…” Tevbe sûresi, 5.

4) i ™h … Şimdi.

|n Sr ǹkH eq ‚XY L
k ‚M3k i ™h …
Allah sizden (yükünüzü) hafifletti şimdi
“Şimdi Allah yükünüzü hafifletti.”Enfâl sûresi, 66.

5) ]i #n Wi Önce 0k Gn %k Sonra

0q Gn %k _n \u k ]r #n Wi _n \u 5q \n ’… h eu ‚XYu
ve sonradan önceden emir Allah’ındır
“Emir önce de sonra da Allah’ındır.” Rûm sûresi, 4.

6) 6
w \n i Eskiden( dün )

6
w \n
i &h %w _k Pn !k |n Yi h „iTi
eskiden yerinde bir şey yokmuş gibi
“Eskiden yerinde bir şey yokmuş gibi…” Yûnus
sûresi, 24.
7) _k cn %k Arasına

w ^n Vi Yh _k cn %k $
q 7
n Xi /k
Topluluğun arasına oturdum
Topluluğun arasına oturdum.
 8) o0%ki Ebedi olarak

o0%ki &kfcuN _k du0Yu&k3

ebedi olarak orada ebedi olarak
“Orada ebedi olarak ...” Nisâ sûresi, 57.

9) h 0q Yi Katından, yanından

&šcYu k R
k an0q Yi _n \u vuY n fk Ni
bir dost katından bana ver
“Bana katından bir dost ver.”Meryem sûresi, 5.

10) k0Yi Katında

jU{
k Yh&w% Uq Au ǹkd 
p &k)Tu &k̀nd0k Yik
doğruyu söyler kitap katımızdaki
“Katımızda bir kitap vardır, doğruyu söyler.”
Mü'minûn sûresi, 62.

EDATLAR

Cümle içinde kendi başına anlamı olmayan

kelimelerdir.
İstisna edatları
İstisna, bir cümlede istisna edatlarından sonra gelen
ismin, önceki ismin hükmün dışında tutulmasıdır.
 Başlıca istisna edatları şunlardır: hariç asla
mümkün değil
‚
xw hariç

5k cn Qi hariç

&k?&k, asla mümkün değil

^q̀k\y _k du4‚Y ‚
xw 

w ^qDPn zk Yh w5cn Qi
İman edenler hariç Gadaba uğrıyanlar hariç


k &k, _k Xh Wr
hâşa (asla mümkün değil) dediler

ˆ ^q8 _n \u eu cn Xi Hk &k̀nzXu Hk &k\ eu ‚XYu

kötülük Onun hakkında bilmiyoruz Allah için
“Hâşa, Onun hakkında hiçbir kötülük bilmiyoruz,
dediler.” Yûsuf Sûresi, 51.

ÜNLEMLER

Başlıca ünlem harfleri şunlardır:

&kd Ey &kf‘di Ey &kf‘di &kd Ey
 ]i cu‹ k58n xw vẁk% &kd
İsrail oğulları ey
Ey İsrail oğulları!

r &k7an
u h &kf‘di &kd

insanoğlu ey
Ey İnsanoğlu!

Çoğu zaman duada eq ‚XYi &kd yerine l|fq ‚XYi kullanılır.

ٍ 
َُ
‫ََى‬ ْ‫َ ِرك‬  ُ ‫َا‬
Muhammed'e bereket ver Allahım
Allahım Muhammed'e bereket ver

Bazen ünlem harfi olmayabilir:

jk &k̀l%k
Rabbim! Rabbimiz!

İsm'ul Fiil ( Fiil Manasındaki İsimler )

Bunlar fiil manası verdikleri halde, fiil gibi çekimi
olmayan, ünlem olarak karşımıza çıkan kelimelerdir.

k &kfcn gk Ne uzak! –
n k Vay! ›r Öf !

lv,k Haydi!
i q0Hk ^q! &kzYu 
k &kfcn gk 
k &kfcn gk
o korkutulduğunuz şey ne uzak ne uzak
“ O korkutulduğunuz şey ne uzak! ne uzak!
“ Mü'minûn Sûresi, 36.
 i q5Nu &iSYh *
q Xu Mh dq
i eq la„iTi –
n k
Kâfirler asla felah bulmaz demek ki vay
“Vay! Demek ki kâfirler asla felah bulmaz.” Kasas
Sûresi, 82.

&kzgq 5n fk ǹk!
i k ›r &kzfq Yi ]h Vr !k t

i Ni
onları azarlama öf onlara deme
“Onlara öf! bile deme, onları azarlama.” İsrâ Sûresi, 23.

su t
i l;Y&ƒiXHk lv,k
namaza haydi gel
Haydi namaza gel!

HARFLER

YEMİN HARFLERİ
Başlıca yemin harfleri şunlardır:
1. 
w
eu ‚XY&w% Allah'a andolsun

2. 
k
 eu ‚XY&k! Allah'a andolsun

3. k
5w ;
n Gk Yh k Asr'a(ikindi vaktine) andolsun

ATIF HARFLERİ

Cümle içinde ismi isme, ismi zamire veya fiili fiile

bağlayan harflerdir. Atıf harfleri ve anlamları şunlardır:

1. k ve

q &k)•
n dkk ˆ‰ &k>dk&k\ Uq Xr •
n dk R
k ‘%k k
ve seçer dilediğini yaratır Rabbin
“Rabbin dilediğini yaratır ve seçer.” Kasas Sûresi, 68.

2. 
k ve

n 4u an„iNi |n Wr
ve uyar kalk
"(Ey Peygamber!) Kalk ve uyar." Müddessir Sûresi, 2.

3. n i yoksa

|n fw cn Xi Hk ˆœ k^8k q5Mi Ti _k du4‚Y ‚xw

aynıdır inkar edenler şüphe yok ki
 i ^q̀u\Šn dq
i |n gq n 4u ǹq! |n Yi n i |n fq !kn 4i anii
inanmazlar korkutma yoksa onları korkut
"Şüphe yok ki, inkar edenleri korkut, yoksa
korkutma (korkutsan da korkutmasan da) aynıdır,
inanmazlar." Bakara sûresi, 6.

4. l|(r sonra

|n Sr Gq zk €
n dk l|(r |n Sr )qcuzdq l|(r |n Sr cwc{
n dq eq ‚XY ] Wr
toplar sonra öldürür sonra sizi diriltir Allah de

eu cuN k dnk
i u \k &kcVu Yh w ^n dk †iYxw

şüphe götürmeyen kıyamet gününde
"De ki: Allah sizi diriltir, sonra öldürür, sonra sizi
şüphe götürmeyen kıyamet gününde toplar." Câsiye
Sûresi, 26.

5. n i yahut, veya

|n )q'h #wYi |n Ti |n fq ǹu\ ]~ ‹u&iW i &iW

kaldınız ne kadar içlerinden biri dedi

 ^n dk C
k Gn %k n i &o\^n dk &k̀h'#wYi ^rY&iW
daha az bir müddet veya bir gün kaldık dediler
" İçlerinden biri: Ne kadar kaldınız, dedi? Bir gün
veya daha az bir müddet kaldık, dediler." Kehf Sûresi, 19.

6.
i değil
 ] fn /k &i%i
i 5 Sh %k&i%i eq ‚XY |k ,u k
Ebû Cehîl’e değil Ebû Bekir’e Allah rahmet etsin
Allah Ebû Bekir’e rahmet etsin , Ebû Cehîl’e değil.

7. _n Su Yi fakat

ٌ‫^د‬qz{
n \k _n Su Yi ٌ_k7,k k gk i &i\
Mahmut (gitti) fakat Hasan gitmedi
Hasan gitmedi, fakat Mahmut gitti.

8. †l),k …ye kadar

q ^qfckYh R
k ǹkH †kE5n !k _n Yik
Yahudiler senden asla hoşnud olmazlar
|n fq )k‚X\u Fk #wl)!k †l),k k&k;l̀Y
i k
Onların dinlerine uyuncaya kadar ve Hiristiyanlar
“Onların dinlerine uyuncaya kadar Yahudi ve
hiristiyanlar senden asla hoşnud olmazlar. Bakara Sûresi,
120.

9. ]h %k bilakis

i ^q̀u\Šn dq
i |n gq 5q 'iTh i ]h %k
iman etmezler onların çoğu bilakis
“ Bilakis onların çoğu iman etmezler.” Bakara
Sûresi, 100.

10. &l\xw ya…ya da

 
k 4Gk !q h i &l\xw _w cn ak5n Vi Yh i&kd &k̀hXWr
cezalandırırsın ya ey Zülkarneyn dedik
&òn7,q |n fw cuN 4i •
u l)!k h i &l\xwk
onlara iyi muamelede bulunabilirsin ya da
“Ey Zülkarneyn, onları ya cezalandırırsın, ya da
onlara iyi muamelede bulunabilirsin” dedik. Kehf Sûresi,
86.
 CER HARFLERİ

Cer harfleri denen bu ön takılar isimlerin başına

gelirler ve fiili nesneye bağlarlar. Başlıca cer harfleri ve
anlamları şunlardır:
1. 
w :... ile, …de,da.

eu ‚XY u h žw%w |n gq ^q\9k fk Ni

Allah’ın izni ile onları hezimete uğrattılar.
Allah’ın izni ile onları hezimete uğrattılar.

2. vuN : …içinde, … de,da.

&kcan‘0Y vuN Dünyada

3. †iXHk : …e,a, … üzerine,üzerinde.

l–0k Yu k^ƒiXHk Valideme

lvXi Hk Bana

eu ‚XY †iXHk ]h ‚T^k !kk

Allah’a tevekkül et
“Allah’a tevekkül et.” Ahzâb sûresi, 3.

|n fw %w^rXWr †iXHk eq ‚XY |k )k3k

Onların kalplerine Allah mühür vurdu
“Allah onların kalplerinin üzerine mühür vurdu
(kalplerini mühürledi).” Bakara sûresi, 7.
4. _n Hk : … den,dan.

|n fw !ut
i<
k _n Hk Namazlarından

5. †iYxw : …e,a

u 8k k 0n zk Yh&ƒiYxw &k̀hY&k<k
okula ulaştık
okula ulaştık

eu ‚XY †iYxw i ^q%^q)dk t

i Ni i
Allah’a tevbe etmezler mi
“Allah’a tevbe etmezler mi?” Mâide sûresi, 74.

6. _n \u : … den,dan.


 ^q/ _n \u Açlıktan

7. w : … in,ın, … için.

eq Yi Onun

8. †l),k : …e,a kadar

5w €
n Mi Yh Fw Xi Ah \k †l),k
tan yerinin ağarmasına kadar
“Tan yerinin ağarmasına kadar.”Kadir sûresi, 5.
 9. k : … gibi

L
m ;
n Gk Ti ekin gibi

SORU HARFLERİ

i… ]h gk Soru sormak için kullanılan harflerdir.

1. i… Mi? Mı?

]r Mh AY k gk i i…
Çocuk gitti mi
Çocuk gitti mi?

2. ]h gk Mi? Mı?

i Yi&k8j5Y $
k #n )kTi ]h gk
Mektubu yazdın mı
Mektubu yazdın mı?

SORU KELİMELERİ

Soru sormak için kullanılırlar. Yerine göre özne

veya nesne olurlar.
1. _n \k ( i _n \k ) Kim? (Akıllı varlıklar için
kullanılır.)
i4gk ]i Gk Ni _n \k
bunu yaptı kim
Bunu kim yaptı?
Fq Mi >
n dk –u4‚Y i _n \k
şefaat edebilir kim

eu awh žw%w ‚
xw q 0k ǹuH

izni olmaksızın O'nun nezdinde
“İzni olmaksızın O'nun nezdinde kim şefaat edebilir?”

2. &k\ ( i &k\ ) Kim?, ne? (Akıllı olmayan

varlıklar için kullanılır.)
i4kg &k\
bu nedir
Bu nedir?
$
k Xh Gk Ni i &k\
yaptın ne
Ne yaptın?

3. †k)\k Ne zaman?

q gk 4h !k †k)\k
gidiyorsun ne zaman
Ne zaman gidiyorsun?

4. i &ld i Ne zaman? Gelecek zaman sormak için

kullanılır.
i \k &cuVYh q ^n dk i &ld i
Kıyamet günü ne zaman
 Kıyamet günü ne zaman?

5. L
k cn Ti Nasıl?

R
k Yr&i, L
k cn Ti
halin nasıl
Nasılsın?

6. _k dn i Nerede?

R
k %q&i)uT _k dn i
kitabın nerede
Kitabın nerede?

7. †lai nereden?

i4gk R
u Yi †lai |q dk5n \k &kd i &iW
bu sana nereden ey Meryem dedi
“Ey Meryem bu sana nereden (geldi)? Dedi.”Âl-i
İmran sûresi, 37.

8. ‘–i… Hangi?
] /q k ‘–i…
adam hangi
Hangi adam?

9. |n Ti Kaç?

k 0k ǹuH &%i&)uT |n Ti
 sende var kitab kaç
Kaç kitabın var?

10. |k Yu Neden? Niçin?




 
      
Allah’ın ayetlerini inkar ediyorsunuz neden
Neden Allah’ın ayetlerini inkar ediyorsunuz?

İNNE VE BENZERLERİ

Bunlar isim cümlesinin başına gelirler ve cümlelere

aşağıdaki anlamları verirler.
1. ‚xw Şüphesiz

5w #n l;Y&w% ^q̀cuG)k8n ^q̀k\y _k du4‚Y &kf‘di&kd

sabırla yardım dileyin iman edenler ey
_k dw5%w&l;Y Fk \k ek ‚XY ‚xw su t
i l;Y k
sabredenlerle beraberdir Allah şüphesiz ve namazla
“Ey iman edenler! Sabır ve namazla (Allah’dan)
yardım dileyin. Allah, şüphesiz sabredenlerle
beraberdir.” Bakara sûresi, 153.

2. ‚i Şüphesiz

|n Sr du0dni $
n \k l0Wi &kz%w R
k Yui
Ellerinizle yaptığınızın karşılığıdır bu
0u cw#Gk Xh Yu  ‚tJi %w 6
k cn Yi ek ‚XY ‚ik
 Kullarına zulmedici değildir Allah ve şüphesiz
“Bu kendi ellerinizle yaptığınızın karşılığıdır. Şüphesiz
Allah kullarına zulmetmez.” Enfâl sûresi, 51.

3. ‚„iTi Sanki, gibi

&k̀q!&kdy eu cn Xi Hk †iX)n !q ixwk

Ayetlerimiz ona okunduğu zaman
&kfGn zk 7
n dk |n Yi h „iTi o5#wSh )k7
n \q †‚Yk
işitmiyormuş gibi büyüklenerek sırt çevirir
o5Wh k eu cn akr r vuN ‚„iTi
ağırlık varmış kulaklarında sanki
| cuYi 
 i4Gk %w q 5n j>#kNi
can yakıcı azabı müjdele
“Ayetlerimiz o sapık kimseye okunduğu zaman
sanki kulaklarında ağırlık varmış da, sanki işitmiyormuş
gibi büyüklenerek sırt çevirir. İşte ona can yakıcı azabı
müjdele.” Lokman sûresi, 7.

4. l_Su Yi Fakat, ama

vj%k eq ‚XY ^k gq &l̀Su Yi

benim Rabbimdir Allah O fakat
o0,k i vj%5k %w q 5w ?n r
i k
hiçbirşeyi rabbime ve ben ortak koşmam
“ Fakat O Allah benim Rabbimdir ve ben rabbime
hiçbirşeyi ortak koşmam.” Kehf sûresi, 38.
 5. $
k cn Yi Keşke

$
k cn Yi&kd i &iW i l̀€
k Yh ]w 3q n ]i cuW
Keşke dedi Cennete gir denince
vj%k vuY 5k Mi Qi &kz%w i ^qzXi Gn dk vu\^n Wi
Rabbimin beni bağışladığını bilseydi kavmim
}
k \u 5k Sh zq Yh _n \u vẁXi Gk /k k
ikrama mahzar olanlardan ve beni kıldığını
“Ona Cennete gir denince, keşke, dedi, Rabbimin
beni bağışladığını ve beni ikrama mahzar olanlardan
kıldığını kavmim bilseydi! “ Yâsin sûresi, 26-27.

6. ‚…]Gk Yi Belki, umulur ki. Ümit ifade eder.

i k9cuzYh k jU{
k Yh&w% 
k &k)Su Yh i 9k ani –u4‚Y eq ‚XY i
mizanı ve hak olarak Kitâb’ı indiren Allah
p dw5Wi i Hk &l7Y ‚]Gk Yi R
k dw0n dq &k\k
kıyamet saati belki biliyorsun ve ne
“Kitâb’ı ve mizanı hak olarak indiren Allah’dır. Ne
biliyorsun belki kıyamet saati yakındır.” Şûrâ sûresi, 17.

7.
i Hiçbir, ...yok Olumsuz hüküm bildirir.

^rVMu ani ^q̀k\y _k du4‚Y &kf‘di&kd

hayra sarfedin ey inananlar
 p ^n dk vk !u„h dk h i ]w #n Wi _n \u |n Tr &k̀hW k k &lz\u
günün gelmesinden önce sizi rızıklandırdığımızdan
~ ‚X3q
i k eu cuN Fp cn %k
i
dostluk ve hiçbir onda hiçbir alışveriş yok

~ Hk &iM?k
i k
ve hiçbir şefaat yok
“Ey inananlar! Hiçbir alışverişin, dostluğun,
şefaatin olmayacağı günün gelmesinden önce sizi
rızıklandırdığımızdan, hayra sarfedin.” Bakara sûresi,
254.

LEYSE VE BENZERLERİ

Bunlar isim cümlesinin başına gelirler ve cümlelere

olumsuz anlam verirler.
1. 6
k cn Yi değildir

|n Sr du0dni $
n \k l0Wi &kz%w R
k Yui
kendi ellerinizle yaptığınızın karşılığıdır bu
0u cw#Gk Xh Yu  ‚tJi %w 6
k cn Yi ek ‚XY ‚ik
Kullarına zulmedici değildir Allah ve şüphesiz

“Bu kendi ellerinizle yaptığınızın karşılığıdır.

Şüphesiz Allah kullarına zulmetmez. Enfâl sûresi, 51.

2. 
k
i değildir
 m ,k i $
k Wh k 
k
i
Dinlenme zamanı değildir.

3. &k\ değildir

&oG8u k r i^u•Yh &i\

geniş yemek masası değildir.

4.
i değildir

s~ 0k cuM\q si 0k dw5/k
i
faydalı gazete değildir.
 ÜÇÜNCÜ BÖLÜM

Bu bölüm cümle yapılarından, cümle

kuruluşlarından bahseder. Arapça kelimeler cümle içinde
bulundukları zaman, bir kısmı olduğu gibi kalır,
değişikliğe uğramaz; büyük bir kısmı ise harf ve hareke
değişikliğine uğrar. Değişikliğe uğramayanlara Mebnî
kelimeler; değişikliğe uğrayanlara da Mu’rab kelimeler
denir. Harf ve hareke değişikliğine ise İ’râb denir.
Amacımız harekeli metin olan Kur’an’ı anlamaya
yönelik olduğundan, harf ve hareke değişikliği ile ilgili
gramer kaidelerinden mümkün olduğu kadar
bahsedilmeyecektir.

TAMLAMALAR

a. İsim Tamlaması
İki ismin yanyana gelmesiyle oluşur.
 fk Yi vw%i k0dk
Leheb'in Ebu iki eli

b. Sıfat Tamlaması
İsim ve ondan sonra gelen sıfattan oluşur.
ˆ‰ k5Mh <
k s~ 5k Vi %k
sarı renkli sığır
“Sarı renkli sığır.” Bakara sûresi, 68.
 CÜMLELER

Cümle yapı bakımından iki çeşittir: Basit Cümle ve

Birleşik Cümle.

a. Basit Cümle
Bir tek cümledir. Basit cümle isim veya fiil cümlesi
olabilir. Basit cümleler birbirlerine atıf harfleri ile
bağlanır.

İsim Cümlesi
İsim cinsinden bir kelime ile başlar; bir hüküm
bildirir. Bu cümlede isim özne, ismi izah eden kelime de
yüklemdir. Özneye mübtedâ, yükleme de haber denir.
Kapı açıktır cümlesinde; kapı kelimesi mübtedâ, açıkdır
kelimesi ise haberdir.

p ^q)Mh \k 
q &i#hY i
açıktır kapı
Kapı açıktır

Fiil Cümlesi
Fiil ile başlar; işlenen, işlenmekte olan veya
işlenecek olan bir işi anlatır.
1. Nesne içermez

k k^%n…
h $
u Vi ‚XQi k
kapıları ve sıkıca kapattı
“Ve kapıları sıkıca kapattı.” Yûsuf sûresi, 23.

2. Nesne içerir.
i zk Sh {
u Yh i &kzVh Yr &k̀nc!ky 0n Vi Yik
 Hikmet Lokman'a verdik and olsun ki
“And olsun ki, Lokman'a hikmet verdik.” Lokman
sûresi, 12.

b. Birleşik Cümle
Bileşik cümlede bir temel cümlecik ve buna bağlı
birkaç yan cümlecik bulunur. Temel cümlecik ve yan
cümlecikler fiil cümlesi veya isim cümlesi olabilir.

Yan cümlecikler cümlenin bazı elemanları yerine

gelebilir:
a) Özne yerine yan cümlecik gelebilir.
eu %w ^q#gk 4h !k h i vẁqa9q {
n ckYi vjaxw
Onu götürmeniz beni üzer muhakkak
“ Onu götürmeniz muhakkak beni üzer.” Yûsuf
sûresi, 13.

|n Sr Yi 5p cn 3k ^q\^q;!k h ik
sizin için daha hayırlıdır ve oruç tutmanız

i ^qzXi Gn !k |n )qǹrT h xw
bilirseniz eğer siz
“Eğer bilirseniz, oruç tutmanız sizin için daha
hayırlıdır.” Bakara sûresi, 184.

b) Sıfat yerine yan cümlecik gelebilir.


u &k̀u\Šn zq Yh k }
k ẁu\Šn zq Yh eq ‚XY 0k Hk k
mümin kadınlara mümin erkeklere Allah vaat etti
 q &kfan„iYh &kf)u{
n !k _n \u –w5€
n !k 
m &l̀/k
ırmaklar altlarından akan cennetler
&kfcuN _k du0Yu&k3
içinde ebedî kalacakları
“Allah mümin erkeklere ve mümin kadınlara,
ebedî kalacakları, altlarından ırmaklar akan cennetler
vaat etmiştir.” Tevbe sûresi, 72.

c) Zarf yerine yan cümlecik gelebilir.

i ^rS#n dk ˆŸ &k>Hu |n gq &k%i ‰ˆ&k/k
ağlayarak yatsı vakti babalarına geldiler
"Yatsı vakti (yalandan) ağlayarak babalarına
geldiler." Yûsuf sûresi, 16.

d) İstisna yerine yan cümlecik gelebilir.

R
k ak&k{#n 8q ^rY&iW
Seni noksan sıfatlardan tenzih ederiz dediler

! "       

bize öğrettiklerinden başka bizim bilgimiz yoktur
“ Dediler: Seni noksan sıfatlardan tenzih ederiz, senin
bize öğrettiklerinden başka bizim bilgimiz yoktur.”
Bakara sûresi, 32.

Şart Cümlesi
Şart cümlesi aşağıdakilerden biriyle başlar:
1. h xw Eğer, şayet
 vj%k $
q cn ;
k Hk h xw 
q &k3i vjaxw ]h Wr
Rabbime karşı gelirsem eğer korkarım doğrusu de

| cuJHk  ^n dk 
k i4Hk
büyük günün azabından
“De ki: Rabbime karşı gelirsem, doğrusu büyük günün
azabından korkarım.” Zümer sûresi, 13.

2. _n \k Kim, eğer

eu ‚XY k q0,q l0Gk )kdk _n \k

Allah’ın sınırlarını aşarsa kim eğer
eq 7
k Mh ak |k Xi Ki 0n Vi Ni
kendisine yazık etmiş olur
“Allah’ın koyduğu sınırları kim aşarsa kendisine yazık
etmiş olur” Talâk sûresi, 1.

Açıklama Cümlesi
Belirsiz bir manayı açıklayan, teferruatı belirten
cümledir.
Açıklama cümlesi h i ile başlar:

5k {
n #kYh k &k;Gk %w 
n 5w E
n u i †k8^q\ †iYxw &k̀nc,k n „iNi
denize değneğini vur Musa’ya vahyettik
“Musa’ya değneğini denize vur” diye vahyettik.”
Şuarâ Sûresi, 63.
 İŞTİGÂL

Nesnenin fiilden önce gelmesi, fiilin sonunda

nesneyi gösteren bir zamir bulunmasıdır.

eq )qdnik 0p lz{
k \q
gördüm Muhammed'i
Muhammed'i gördüm.

MUTLAK MEF'ÛL

Fiilden sonra gelip o fiille aynı kökten gelen

mastardır. Üç görevi vardır:
a) Anlamı kuvvetlendirir.
&ozcuXSh !k †k8^q\ eq ‚XY |k ‚XTi k
hitap ederek Musa ile Allah ve konuştu
"Ve Allah hitap ederek Musa ile konuştu." Nisâ sûresi,
164.

b) Çeşit bildirir. Yani fiilin ne çeşit, nasıl olduğunu

gösterir.
&kfYi k9Yh w 
q n
i h $
u Yi9w Yh q ixw
sarsıntıyla arz sarsıldığı zaman
“Arz sarsıntıyla sarsıldığı zaman."Zilzâl sûresi, 1.

t
 cu)#n !k eu cn Yixw ]h l)#k!kk
bütün varlığınla O'na yönel
"Bütün varlığınla O'na yönel". Müzzemmil sûresi, 8.
 c) Sayı belirtir.

m ii&dw 
i t
i (i C
k dw5zk Yh 
q n q
ziyaret ederek üç defa hastayı ziyaret ettim.
Hastayı üç defa ziyaret ettim.

HÂL

Nasıl sorusuna cevap teşkil eder. Değişik şekillerde

olur:
a) Bir kelimeden ibaret olabilir.
o0n Hk 0q Yi^k Yh ˆ… &i/
koşarak çocuk geldi
Çocuk koşarak geldi.

b) İsim cümlesinden ibaret olabilir. İsim cümlesini

asıl cümleye bağlayan vav harfi olur.
i ^qzXi Gn !k |n )qanik o k0ai eu ‚XYu ^rXGk €
n !k t
i Ni
bildiğiniz halde ve siz eşler Allah'a yapmayın
"Bildiğiniz halde Allah'a eşler koşmayın". Bakara Sûresi,
22.

c) Fiil cümlesinden ibaret olabilir. İsim cümlesini

asıl cümleye bağlayan vav harfi olabilir veya olmayabilir.
ˆ &kc{
n )u8n †iXHk vu>zn !k &kzgq k0,n xw eq !nˆ… &k€Ni
utandığı halde yürüyerek onlardan biri O'na geldi
"(Kızlardan) biri, utandığı halde yürüyerek O'na geldi".
Kasas Sûresi, 25.
 d) Zarf olabilir.
ˆ‡ &i`uMYh @
i 8k k 5k du0zq Yh &i`ndik
Avlunun ortasında müdürü gördük
Müdürü avlunun ortasında gördük.

e) Cer harfi denen ön takılar ile birlikte olabilir.

jU{
k Yh&w% |n gq „i#kak R
k cn Xi Hk ‘:Vr ak _q {
n ak
doğru olarak onların hikayesini sana anlatıyoruz biz
"Sana onların hikayesini doğru olarak anlatıyoruz".
Kehf Sûresi, 13.

İHTİSÂS

Zamirin açıklanması demektir.

w Ai {
k Yh i Yi&lz,k eq !qi5k \n k
odun hammalıdır ve onun karısı
"Ve onun karısı odun hammalıdır."

TEKİD

Tekid manayı kuvvetlendirmek ve pekiştirmekdir.

İki şekilde yapılır :
1. İsmin, fiilin, cümlenin tekrarı ile olur.
k l0Wi L
k cn Ti ]i )uVr Ni
ölçüp biçti ne biçim canı çıkası
k l0Wi L
k cn Ti ]i )uWr l|(r
 ölçüp biçti ne biçim canı çıkası sonra
"Canı çıkası, ne biçim ölçüp biçti! Canı çıkası;
sonra yine ne biçim ölçüp biçti!" Müddessir, Sûresi, 19-
20.

2. Tekid, şu kelimeler kullanılarak da yapılır:

t
i Tu
]Tr
&k)Xh Tu

5k #kSu Yh k 0k ǹuH l_Pk Xr #n dk &l\xw

ihtiyarlığa senin yanında ererlerse eğer

›r &kzfq Yi ]h Vr !k t
i Ni &kzgq t
i Tu n i &kzgq 0q ,k i
öf onlara deme her ikisi veya onlardan biri

&o 5w Ti
 ^n Wi &kzfq Yi ]h Wr k &kzgq 5n fk ǹk!
i k

güzel söz onlara ve söyle azarlama
“Eğer onlardan biri veya her ikisi senin yanında
ihtiyarlığa ererlerse onlara karşı “ Öf “ bile deme, onları
azarlama, ikisine de güzel söz söyle. “İsrâ Sûresi, 23.

i ^qGzk /n i |n fq X¡Tr r Si ‹ut

i zk Yh 0k €
k7
k Ni
toptan hepsi melekler secde etti
“Meleklerin hepsi toptan secde etti” Hicr
Sûresi, 30.
 &kfXi Tr r $
n !ky _w cn )kl̀€
k Yh &k)Xh Tu
ürünlerini vermişlerdi her iki bahçe
"Her iki bahçe de ürünlerini vermişlerdi." Kehf Sûresi,
33.

Kur'an'ı Anlamak İçin

ARAPÇA
Zeynep Yılmaz

1. Baskı,
Konya - 2005
 Kur'an'ı Anlamak İçin
ARAPÇA

Zeynep Yılmaz

Her hakkı mahfuzdur

Basım, Yayın ve Dağıtım

Tekin Kitabevi
Devle Mah.Şerafettin Cad.
Şerafettin İşh. No. 26/ A - B
Konya Tel - Fax 0332 3503017