Professional Documents
Culture Documents
Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal Cad ve GIS
Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt niteliği taşımaz.
Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesine tabidir. Bu
yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde açıklanan amaçlar dışında herhangi bir
ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.
Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller dışında,
önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme edilmesi yasaktır.
1. AYARLAR
NETCAD/PLAN 1
NETCAD/PEYZAJ ile hazırlanacak projelere başlamadan önce daha sonraki
işlemlerinizde gerekli olacak blok dosyalarını eklemeniz yararlı olacaktır. Bu blok
dosyaları NETCAD/PEYZAJ kurulumunda, blok dosyası olarak
\\NETCAD\ornekler\PEYCAD altına gelmektedir. İstenilen bloklar işlemlere
başlamadan Proje—Blok Ekle ile, sonradan eklenmek istendiğinde ise Proje—Aç-
–Projeye ekle adımıyla eklenebilir.
NETCAD/PLAN 2
2. RASTER HARİTA TANIMLAMA
3. ÇİZİM İŞLEMLERİ
NETCAD/PLANET menüsü altından Yol Çiz (Aksis) i seçin. Seçim işleminden sonra
yol ile ilgili bilgileri girmek için pencere gelecektir. Raster harita üzerindeki
yollardan birinin genişliğini, refüjünü ve kaldırım genişliğini aldıktan sonra bu
değerleri pencerede girin. Harita üzerinde uzunluğu ölçmek için Netcad menüsü
üzerindeki Sorgu/Ardışıl Mesafe-Semt/Açı kullanılabilir.
Haritada 17 metrelik yolu çizmek için yol bilgilerine aşağıdaki bilgileri girin. Yolun
sol ve sağ genişliği için farklı değerler girilebilir, ama herhangi birine değer
girilirse yolun her iki tarafında eşit olacağı kabul edilir.
4. DÜZENLEME İŞLEMLERİ
Sol buton ile işlem başlatılır ve kavşak oluşturulur. Kavşak modeli, belirtilmiş
olan parametrelere göre oluşturulur. Yarıçap ikonu işaretli değilse, kaldırım
köşeleri yuvarlatılmaz. Kırma ikonu işaretli değilse adakenarı köşeleri
yuvarlatılmaz.
Biz kavşağı çizmek için aşağıdaki parametreleri kullanabiliriz.
Bu işlem, Yol Çiz ve Kavşak Oluştur işlemlerinden sonra refüj aralarının açılması
ve yuvarlatılması amacıyla kullanılır. Yol çiz ve otomatik kavşak ile oluşturulmuş
olan kavşakların refüj başlama mesafesi kullanıcı tarafından bir hat ile belirlenir.
İşleme girildikten sonra refüjün kırılmak istenen ucunda iki refüj çizgisi ve daha
sonra hangi yönde yuvarlatılmak istendiği kullanıcı tarafından fare ile gösterilir.
Refüjün uç noktaları uygun yarıçapta yay ile otomatik olarak kapatılmış olur.
Tüm refüj uçları için de bu işlem uygulandıktan sonra arada kalan çizgiler
Düzenle-Sil işlemi ile temizlenir. Refüj kapat işlemi orta göbek oluşturulması
gereken yollar için kullanışlı değildir.
NETCAD/PLAN 5
4.3 Ada/Kaldırım Köşesi Düzenleme
Bu işlem köşeleri kırılmış olan ada kenarlarının düzeltilmesi için kullanılır. İşleme
girildiğinde düzeltilecek köşe seçilir ve harita üzerinde istenilen yere taşınır.
NETCAD/PLAN 6
4.5 Kalınlık Ver
Planın yapılma sürecinde adalar içinde doğru çiz komutu ile oluşturulmuş yaya
yolu hatları bu işlem ile otomatik olarak istenilen şekilde yaya yoluna
dönüştürülür. Plan/Yardımcı İşlemler/Yaya Yolu Yap işlemine girildikten
sonra yaya yolunun sağa ve sola genişlikleri verilir.
NETCAD/PLAN 7
5. ALANLARIN OLUŞTURULMASI VE DÜZENLENMESİ
Buraya kadar yapılan işlemler ile tüm yollar, kavşaklar ve ada kenarları
düzenlenmiş ve iç alanlar oluşturulmuş oldu. Bu alanları kapatıp istenilen
tabakalarda tanımlamak için yapılacak işlem Plan/Yardımcı İşlemler/Otomatik
Alan Kapattır. NETCAD/PLANET da tabakalar PL_ KULLANIMADI olarak
oluşturulur. Otomatik Alan Kapat ile sadece PL_KONUT tabakası açılır, diğer
tabakaların, örneğin PL_PARK, PL_TICARET gibi, elle açılması gerekmektedir.
@PL şeklinde açılacak bir ana tabaka, tüm bu tabakaları tek başlık altında toplar.
Bu yapılacak işlemin daha sonra yapılacak Alan Dağılımı için yapılması
gereklidir.
İşlemi yapmak için örnek veri altındaki yoltum.ncz dosyasını açalım. Tabakalara
gelerek @PL, PL_TICARET, PL_PARK, PL_ILKOGRETIM, PL_DINITESIS,
PL_KULTURALANI tabakalarını açalım.
NETCAD/PLAN 8
İşlem adımlarını Sonraki ile geçerken yeni oluşacak alanların tabakasını
PL_KONUT seçin.
NETCAD/PLAN 9
Alan oluşturma işlemi bittiğinde oluşan alanlar otomatik olarak PL_KONUT
tabakasına atılır. Buradan sonra yapacağımız işlem alanları kullanımlarına göre
doğru tabakalara atmaktır. Bunun için aktif tabaka olarak PL_PARK tabakasını
seçin ve Netcad ana menüsündeki Düzenle—Tabaka Değiştir adımını
izleyerek raster üzerindeki bilgilere göre tabakayı değiştirin. Bu işlemi tüm
alanlar için tekrarlayın.
Alanları oluşturduktan sonra yapı alanları içine TAKS, KAKS, YERLEŞİM, EMSAL
değerlerini, yollar üzerine yol genişliğini yazmak gerekir. Bu işlemi yapmak için
örnek verilerin altındaki alansm.ncz dosyasını açın. Plan /Yerleşim Sembolünü
seçin, seçim sonrasında değerlerin girilmesi için bir pencere gelecektir. Bu
pencerede gerekli değerleri girin, bu değerlerde sol tarafa eklenerek daha sonra
kullanılabilir. Gerekli alanlar için yerleşim sembollerini yerleştirin.
NETCAD/PLAN 10
Bir sonraki adımda Plan—TAKS/KAKS Sembolünü seçin ve gelen pencerede
gerekli bilgileri girin.
NETCAD/PLAN 11
Son olarak yolların üzerine genişliklerini yazdırmak için Plan —Yol Genişliği
Sembolü seçilir. Gelen pencerede değerler girilir. Eğer sembolleri yola paralel
yerleştirmek istiyorsanız Yola Paralel seçeneğini işaretleyin. Yol genişliğini
bilmiyorsanız Yol Genişliğini Oku seçeneğini işaretlediğinizde genişlik kısmında
ne yazarsa yazsın haritadaki genişliği sembol olarak ekleyebilirsiniz.
NETCAD/PLAN 12
5.3 Tarama İşlemleri
Tarama Yap penceresinde iki tür tarama işlemi yapılabilir. Birincisi yani TARA
seçeneği ile alanlar tek tek gösterilerek taranır. Bu şekildeki tarama ile eğer alan
içinde başka bir obje varsa ve onun bulunduğu yer taratılmak istenmiyorsa
DİĞER OBJELER seçeneği işaretlenir. İkinci seçenek olan ÇOKLU TARA ile
süzgeçler verilerek bir çok alan aynı anda taratılabilir. Ancak bu seçenek ile alan
içerisindeki objeler seçilemez. İşleme girildiğinde sol taraftaki listeden istenilen
tarama tipi seçilir, büyültmeye değer girilmezse ölçeğe göre tarar. Yani 1000
ölçekte çalışılıyorsa, büyültme 1 olarak kalmalıdır. Taramalara açı da verilebilir,
açılar grad olarak yazılmalıdır. Açı değerinin yanında bulunan buton ile harita
üzerinden açı gösterilebilir.
Haritamızdaki tüm park alanlarını taratmak için —Tarama Yapı seçelim. Sağ
taraftan Park taramasını işaretleyelim. ÇOKLU TARA butonuna basalım ve orta
tuşa(spacebar) basıp süzgeçte sadece tabakası PL_PARK olanları seçelim.
NETCAD/PLAN 13
Sağ tuş ile işlemi bitirdiğimizde haritamızdaki tüm park alanlarını taratmış
oluruz. Bu işlemi haritamızdaki taranacak tüm alanlar için yapalım ve tarama
işlemini bitirelim. Taramaları daha sonra lejant oluşturmak için kullanacağız.
Tabaka menüsünü açarsak her taramanın TR_KULLANIMADI’na göre
tabakalandırmış olduğunu görürüz. Taramaları daha rahat görmek için Netcad
ekranının altında bulunan sarı üçgenden Taramaları ve Rasterları Göster
seçeneğini kaldırabiliriz.
NETCAD/PLAN 14
5.4. Lejant Oluştur
Tamam ile işlemi geçtiğimizde, Plan üzerinde Tarama yaptığımız alanlara göre
lejant oluştuğunu görürüz. Oluşturduğumuz lejantı Netcad ekranı üzerinde
istediğimiz yere yerleştirebiliriz.
NETCAD/PLAN 15
Doğru Tiplerine göre lejant oluşturmak istersek Doğru Tipleri’ ni seçelim.
Tamam ile işlemi geçtiğimizde, Plan üzerinde çizim yaptığımız doğru tiplerine
göre lejant oluştuğunu görürüz.
6. ALAN DAĞILIMI
NETCAD/PLAN 16
Tamam ile işlemi geçtiğimizde, alan dağılımı raporunun kaydedileceği metin
dosyasının (.txt) yerini soran menü gelir. alandagilimi.txt dosyası olarak raporu
kaydedelim.
NETCAD/PLAN 17
7. NÜFUS BÖLGELERİ VE HESAPLAMALARI
NETCAD/PLAN 18
Nüfus bölgelerini çizdikten sonra Plan—Yardımcı İşlemler—Nüfus Bölgelerini
Oluştur işlemi ile önce oluşacak *.taf dosyasını kaydetmek için dizinimizi
seçelim ve NUFUSDAGILIMI.taf dosyası olarak kaydedelim.
UYARI: *.taf dosyası oluştururken eğer dizin olarak uzun bir yol
gösterilmemesi, dizin olarak lokal tanımlanması önerilir.
Biz seçtiğimiz yöntemlere göre aşağıdaki değerleri her bölge için ayrı ayrı
girelim. Her bölge için aynı işlemi işlemden çıkmadan yapalım ve en son sağ tuş
ile işlemi bitirelim.
NETCAD/PLAN 19
Tüm nüfus bölgelerini oluşturup değerlerini girdikten sonra, nüfus hesaplama
işlemine geçebiliriz. Plan —Yardımcı İşlemler—Nüfus Hesapla yı seçelim ve Örnek
veriler altından NUFUSDAGILIMI.taf dosyasını seçelim. Bu seçimden sonra rapor
türünü seçmek için bir pencere gelecektir. Bu pencerede tek bir seçim yapılabilir.
Biz başta iki yöntem seçtiğimiz için burada öncelikle Ortalama Parsel
Büyüklüğü’nü seçebiliriz.
Tamam ile işlemi geçtiğimizde harita üzerinden SINIR tabakasına çizdiğimiz alanı
seçeriz ve işlemi bitiririz. Ekrana nüfus dağılımını gösteren pencere gelir. Bu
dosya rapor dosyası olarak kaydedilebilir ve Netcad menüsünde bulunan Çiz—
Yazı—Text Dosya Yükle adımları ile ekrana yüklenebilir.
NETCAD/PLAN 20
7.2 Nüfus Bölgeleri Oluşturma Yöntemleri
Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi KAKS, TAKS belirtilen konut alanları için
kullanılan bir yöntemdir. EMSAL ve hmax belirtilen konut alanlarında kullanılmaz.
Sonuçta bulunan toplam nüfus, Toplam İnşaat Alanı yöntemi ile aynı olacaktır.
Farklı olarak, rapor bloğunda ORTALAMA PARSEL BÜYÜKLÜĞÜ değeri yer
NETCAD/PLAN 21
alacaktır. Belirtilen Ortalama Parsel Büyüklüğü, plancı tarafından her nüfus
bölgesi için varsayılan bir değerdir. Verilen OPB değerleri, sonucu sayısal olarak
etkilemeyecektir.
Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda her bölge için şu
bilgiler elde edilir;
Ortalama Parsel Büyüklüğü Yöntemi ile planın tümü için şu bilgiler elde edilir:
TOPLAM KONUT ALANI(m2)
Toplam İnşaat Alanı Yöntemi ile nüfus hesabı raporunda planın tümü için şu
bilgiler elde edilir:
NETCAD/PLAN 22
• TOPLAM KONUT ALANI
• KONUT ALANI
• NÜFUS
Kişi Başı İnşaat Alanı Yöntemi ile planın tümü için şu bilgiler elde edilir:
Yerel sistem, genelde İller Bankası tarafından kullanılan, kendi içerisinde tutarlı
adlandırma ve koordinat sistemine sahip, diğer sistemlerle komşuluk içermeyen
paftalandırma şeklidir. Yerel sisteme göre indeks oluşumunda, aynı pafta
sisteminde herhangi bir paftanın sol alt köşe koordinatlarının ve pafta
numarasının bilinmesi projenin gireceği tüm paftaların otomatik üretilmesi için
yeterlidir. Yerel pafta açmak için iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç işlemi
ile tek tek açılır. İkinci yöntem ise önce İndeks işleminden pafta indeksi
oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak
kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.
NETCAD/PLAN 23
Tek Tek Pafta Paftala
Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks
oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi
yapar. İşleme girildikten sonra aşağıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı, pafta
boyutları, ölçeği, pafta başlıkları ve köşe koordinatları girilir. Kontrol etmek
amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise Pafta Aç butonu ile
işlem bitirilir. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi kullanır ve yer olarak son
kullanılan dizine atar.
“F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında bulunulan
satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır. Ancak değiştirilecek sütun mavi
renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için
“F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3”
tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.
Otomatik Paftala
Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara
ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar.
Kısaca yönetmeliğe uygun olarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar.
Gör
Pafta indeksi açıldıktan sonra GÖR işlemi ile paftanın ekrandaki durumu
görülebilir . Hangi pafta ismi aktif ise ( pafta editöründe mavi renkli satır) Gör
butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.
NETCAD/PLAN 24
Tabaka menüsünü açtığımızda PINDEX tabakasının oluştuğunu görebiliriz.
Ülke sistemi, Ülke nirengi sistemine dayalı, pafta isimlerinin tek anlamlı olduğu
paftalandırma şeklidir. Sadece pafta numarasının bilinmesi ile, o paftanın dünya
üzerindeki konumu, köşe koordinatları ve ölçeği bulunabilir. Pafta indeksi
otomatik olarak üretilebilir. İNDEKS işleminde istenilen ölçek belirlenir, dilim orta
boylamı verilir. Program verilen ölçeğe bağlı olarak paftaları otomatik olarak
açar. 1/100 000 ile 1/500 arası tüm paftalar üretilebilir.
Yerel pafta sisteminde olduğu gibi iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç
işlemi ile tek tek açılır. İkinci yöntem ise önce İndeks işleminden pafta indeksi
oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak
kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.
NETCAD/PLAN 25
25000 ölçekli pafta oluşturmak için editörde iken F3 tuşuna basılır ve
paftanın adı yazılır. Dikkat edilmesi gereken nokta 25000'lik paftaların
isimlendirme (örneğin; F32-C1, H25-A2) farklılığıdır.
Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks
oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi
yapar.
İşleme girildikten sonra yukarıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı ve pafta
başlıkları girilir. Ölçek değeri verilen pafta ismine göre program otomatik yazar.
Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise
Pafta Aç butonu ile işlem sonlandırılır. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi
kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar.
Otomatik Paftala
Pafta Raporu
Bu işlem indeksi oluşturulmuş paftalar ile ilgili pafta adı, ölçeği, dilim orta
boylamı, pafta sol alt ve sağ üst köşe koordinat değerlerinin olduğu text editör
gelir. İstenirse printer’den çıktısı alınabilir.
Gör
Pafta indeksi açıldıktan sonra “GÖR” işlemi ile paftanın ekrandaki durumu
görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) “Gör”
butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.
NETCAD/PLAN 26
9. HARİTALARIN HAZIRLANMASI
NETCAD/PLAN 27
Haritanın nasıl olduğunu gösteren pencerede görüntü ayarları yapılabilir. Işık
butonuna basarak haritanın yükseklik ve ışık görünümü değiştirilebilir. Bu
ekranda NETCAD’E SAKLA butonuna basarak harita raster olarak saklanabilir
ve ekranda harita altında görüntülenebilir. Bu butona basalım ve haritamızı
saklayalım.
NETCAD/PLAN 28
Çık butonuna basılarak lejant harita üzerinde uygun bir yere yerleştirilir.
Tabakadan üçgen model kapatılırsa harita daha iyi görünebilir.
Yükseklik haritası eğim haritası ile aynı yöntemlerle hazırlanır. Bunun için Plan—
Haritalar—Yükseklik Haritası seçilir ve gelen pencerede yükseklik için slot
aralıkları elle girilir veya gelen default değerler kabul edilerek Hazırla butonuna
basılır. Netcade sakla ile imaj saklandıktan sonra Çık ile lejant ekrana yerleştirilir
ve işlem bitirilir. İşlemde unutulmaması gereken UCGEN_MODEL tabakasının
açık olmasıdır.
Mevcut sayısal halihazır harita üzerinde yapılan bakı analizi sonuçları üzerinden
arazi modelindeki üçgen yüzeylerin yönelimleri oklar ile belirtilmeyi amaçlar.
Plan—Haritalar--Yön Haritası (Ok) işlemine girildikten sonra Üçgen_Model
tabakasındaki üçgen yüzeyler üzerinde yön belirten oklar üretilir.
NETCAD/PLAN 30
9.5 Eğim Noktaları Oluşturma
Halihazır harita üzerinde yapılmış olan eğim analizi sonuçlarından giderek, aynı
eğimdeki noktaları tespit etmek amacıyla hazırlanmış rutindir. Aynı eğimdeki
noktaların birleştirilmesi kullanıcıya eğim bölgelerinin sınırlarını vererek tüm
analizlerin birleştirildiği SENTEZ ANALİZ' de kolaylıklar sağlayacaktır.
Haritalar adımı ile hazırlanan tüm rasterları Örnek Veriler altında bulabilirsiniz.
Haritaları görmek için Raster—Raster Yöneticisi-Raster Ekle adımlarını
izleyebilirsiniz.
Bu odf içinde tanımlanan tüm çizgi, nokta ve alanlar yönetmeliklere uygun olarak
hazırlanmıştır. Çizilmek istenen tip menüden çift tıklama ile seçildiğinde ekranda
onun tanımladığı çizgi tipi gelir ve belirtilen tabaka altına atılır. Menü üzerinde
bulunan S (Sayısallaştır), İ (İlişkilendir) yapılırsa ekranda çizilen objeler bu
menüde tanımlanan tarama, sembol tipi ile ilişkilendirilerek değişir.
NETCAD/PLAN 31
11. PLANLARIN GIS İLE ENTEGRASYONU
Şu ana kadar hazırladığımız planı GIS bağlantılı hale getirelim. Bunun için
öncelikle Örnek veriler altında bulunan alanGIS.ncz dosyasını açalım. Bu dosya
açıldığında Bağlantı yöneticisinde PLANLAMA isimli bir bağlantı hazır olarak
gelecektir. Bu bağlantı üzerinde sağ tuşa basarak özellikler penceresine girilirse
bağlantıda kullanılan mdb dosyasının dizini görülebilir. Başka bir veritabanı
kullanılmadığı sürece Netcad MS Access veritabanını kullanmaktadır ve
oluşturduğu dosyalar otomatik olarak mdb uzatılı olmaktadır.
Veritabanı ile objeler arasındaki bağlantı GIS sınıfı ile sağlanır. Her bir objeye bir
GIS anahtarı verilerek bağlantı sağlanır. Haritamız üzerindeki alanlara GIS Sınıfı
vermek için Düzenle—Toplu Obje Değiştir i seçelim. Orta tuşa (spacebar)
basalım ve sadece alanları seçtirelim.
Gelen menüde GIS Sınıfını Alan seçin ve tamam ile işlemi bitirin. Bu işlem ile
objelerin veri tabanı ile ilişkisini kurduk.
NETCAD/PLAN 32
Her obje için otomatik olarak kayıt oluşturmak için Bağlantı Yöneticisi’nden ALAN
sınıfı üzerine çift tıklayarak tablomuzu açalım. Tablomuz boş olarak gelecektir,
tablo üzerinde sağ tuşa basalım ve GIS ilişki sihirbazını açalım.
Gelen menüde ilk sayfa tablodaki bağlantısız kayıtları silmek için kullanılır. Biz bu
sayfayı sonraki ile geçelim. Gelen pencerede Bağlantısız Nesneler İçin Sözel
Kayıt Ekle yi işaretleyelim ve bitir ile işlemi tamamlayalım.
NETCAD/PLAN 33
Artık veritabanında haritamız üzerindeki her alan için bir kayıt oluşturulmuş olur.
Sorgulanmak istenen obje Sorgu—Obje Özelliklerini Sor ile sorgulanabilir ve
gelen pencerede obje ile ilgili bilgi girişi yapılabilir. Daha sonra bu bilgiler
üzerinden analizler yapılabilir. Ayrıntılı bilgi için Bağlantı yöneticisi helplerini
kullanabilirsiniz.
NETCAD/PLAN 34