You are on page 1of 89

Hesap

Bu belgedeki tüm bilgiler önceden uyarı yapılmadan değiştirilebilir ve Ulusal CAD


ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. adına verilmiş herhangi bir taahhüt
niteliği taşımaz. Bu belgede açıklanan yazılım bir lisans ya da sınırlı kullanım
sözleşmesine tabidir. Bu yazılım lisans ya da sınırlı kullanım sözleşmesinde
açıklanan amaçlar dışında herhangi bir ortama kopyalanması yasalara aykırıdır.
 Copyright Ulusal CAD ve GIS Çözümleri Mühendislik Bilgisayar A.Ş. 1999-2004
Bütün Hakları Saklıdır. Telif hakkı kanunları çerçevesinde izin verilen haller
dışında, önceden yazılı izin alınmaksızın çoğaltılması, uyarlanması ve tercüme
edilmesi yasaktır.
NETCAD Apache Software Foundation tarafından geliştirilen XML Parser
kütüphanesini kullanmaktadır. Bu nedenle devam eden not eklenmiştir.
"This product includes software developed by the Apache Software Foundation
(http://www.apache.org/)."
Birinci baskı, Nisan 1999
Basıldığı Yer: Ankara
Versiyon: V.5
Revizyon Tarihi:12.04.2007
Revizyon No: 011
Doküman No: NC_HESAP_001
www.netcad.com.tr
teknik@netcad.com.tr

1. Kitap hakkındaki görüş ve düşünceleriniz için bilgi@netcad.com.tr


2. Teknik Destek almak için http://www.netcadportal.com
adreslerinden ulaşabilirsiniz.

Hesap 1
İÇİNDEKİLER
1. Hesap Menüsü ............................................................................... 5
2. Kutupsal Hesaplar ......................................................................... 5
2.1 Eğik Kenar-Düşey Açı .........................................................................5
2.2 Yatay Kenar-Kot Farkı ........................................................................6
2.3 Yatay Kenar-Düşey Açı .......................................................................6
2.4 Takeometrik Hesap ............................................................................6
3. Yazıcı Çıktıları................................................................................ 7
3.1 Koordine Özet ...................................................................................7
3.2 Alan çıktıları......................................................................................8
3.3 Aplikasyon Çıktıları .......................................................................... 10
3.4 Prizmatik Aplikasyon ........................................................................ 10
4. Poligon Hesabı............................................................................. 11
4.1 Poligon Hesabı................................................................................. 11
4.1.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 12
4.1.2 Hesap Penceresi......................................................................... 14
4.2 Karne Editörü .................................................................................. 17
4.2.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 17
4.2.2 Karnelere Veri Girişi ................................................................... 19
4.2.3 Rasat Karne .............................................................................. 19
4.2.4 Gauss Karne .............................................................................. 20
4.2.5 Özet Karne ................................................................................ 22
4.3 Kanava Çizimleri.............................................................................. 23
5. Netveri ........................................................................................ 24
5.1 Takeometrik Hesap .......................................................................... 24
5.1.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 24
5.2 Kutupsal Hesap (Eğik Kenar-Düşey Açı).............................................. 26
5.2.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 27
5.3 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Düşey Açı) ............................................ 29
5.3.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 30
5.4 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Kot Farkı) ............................................. 32
5.4.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 33
5.5 Prizmatik Ölçü Girişi ......................................................................... 36
5.5.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 36
5.6 Netveri Koordinat Editörü ................................................................. 38
5.6.1 Editör Kullanımı ......................................................................... 39
5.7 Enkesit Editörü ................................................................................ 41
5.8 Editör Kullanımı ............................................................................... 42
5.9 Kayıt Girişi......................................................................................43
6. Yardımcı İşlemler ........................................................................ 44
6.1 Otomatik Nokta Üret ........................................................................ 44
7. Kesişim (4 Nokta)........................................................................ 44
8. Kesişim (2 Kenar)........................................................................ 45
9. Yan Nokta Hesabı ........................................................................ 46
10. Dönüşümler .............................................................................. 47
10.1 N Noktadan Affin Dönüşümü ........................................................... 48
10.2 N Noktadan Helmert Dönüşümü....................................................... 49
10.3 Helmert Dönüşüm Matrisinden......................................................... 50

Hesap 2
10.4 Dilimden Dilime Dönüşüm Hesabı..................................................... 50
10.5 Coğrafi-UTM .................................................................................. 51
10.6 UTM-Coğrafi .................................................................................. 52
10.7 Sonuç........................................................................................... 52
10.8 Dönüşüm Çıktısı Örnekleri............................................................... 52
11. Nokta Editörü............................................................................ 54
11.1 Dosya Menüsü ............................................................................... 55
11.1.1 Dosya Yükle............................................................................. 55
11.1.2 Dosya Sakla ............................................................................ 56
11.1.3 Sakla ...................................................................................... 57
11.1.4 Yazdır ..................................................................................... 57
11.2 Düzenle Menüsü ............................................................................ 59
11.2.1 Sırala...................................................................................... 59
11.2.2 Çift Noktaları Ayıkla .................................................................. 60
11.2.3 Yeniden Adlandır ...................................................................... 60
11.2.4 Sıralı Numara Ver ..................................................................... 61
11.2.5 Kolon İşlemleri......................................................................... 62
11.2.6 Eksen İşlemleri ........................................................................ 62
11.2.7 Modelden Kot Oku .................................................................... 63
11.2.8 Sil .......................................................................................... 63
11.2.9 2 Haneye Yuvarla ..................................................................... 64
11.2.10 Sakla .................................................................................... 64
11.2.11 Tabakalandır .......................................................................... 64
11.2.12 Ayarlar .................................................................................. 64
11.3 Süzgeç ......................................................................................... 66
11.4 Nokta Ara ..................................................................................... 67
12. Pafta Editörü............................................................................. 67
12.1 Dosya Menüsü ............................................................................... 68
12.1.1 Paf Dosyası Yükle ..................................................................... 68
12.1.2 Paf Dosya Sakla ....................................................................... 68
12.2 Pafta Menüsü ................................................................................ 68
12.2.1 Pafta İndeksi Oluştur ................................................................ 69
12.2.2 Tek Tek Pafta Paftala ................................................................ 69
12.2.3 Otomatik Paftala ...................................................................... 70
12.2.4 Rasterlar Paftalansın ................................................................. 70
12.2.5 Gör......................................................................................... 70
13. STP Pafta Editörü ...................................................................... 71
13.1 Dosya Menüsü ............................................................................... 72
13.1.1 Paf Dosyası Yükle ..................................................................... 72
13.1.2 Paf Dosyası Sakla ..................................................................... 72
13.2 Pafta Menüsü ................................................................................ 72
13.2.1 Pafta İndeksi Oluştur ................................................................ 72
13.2.2 Tek Tek Pafta Paftala ................................................................ 73
13.2.3 Otomatik Paftala ...................................................................... 73
13.2.4 Pafta Raporu............................................................................ 73
13.2.5 13.2.5. Rasterlar Paftalansın ...................................................... 73
13.3 Gör ..............................................................................................74
13.4 Yenile ...........................................................................................74
14. PROJE İŞLEM ADIMLARI ........................................................... 75
14.1 Poligon Hesapları ........................................................................... 75

Hesap 3
14.2 Koordinat Girişi.............................................................................. 76
14.3 Poligon Rasatlarının Girilmesi........................................................... 76
14.4 Poligon Güzergahlarının Hesaplanması .............................................. 80
14.5 Kanava Çizimleri ............................................................................ 82
14.6 Detay Ve Takeometrik Noktaların Hesapları ....................................... 83
14.7 Yan Nokta Hesapları ....................................................................... 84
14.8 Dönüşüm İşlemleri ......................................................................... 85
14.9 Paftalama İşlemleri ........................................................................ 86

Hesap 4
1. Hesap Menüsü
Hesap menüsü Haritacılık tabanlı bir çok hesaplamanın yapılabileceği işlemleri ve
editörleri içermektedir. Bunu yanı sıra çizimin paftalandırılması işlemi de gene bu
menü içerisindedir. Burada yapılabilecek hesaplamalar belirli bir düzen içerisinde
aşağıda anlatılmıştır.

2. Kutupsal Hesaplar
Kutupsal hesap az sayıda noktanın, elde bulunan değerler yardımı ile koordinat
ve kotlarını hesaplamak için kullanılan işlemlerdir. Eğer nokta sayısı fazla ise
poligon hesabı içindeki kutupsal hesap menülerini kullanmak çalışma açısından
daha kolaylık sağlayacaktır. Kutupsal hesap bölümünde, hesaplanan noktalarla
ilgili değerlerden biri yanlış girilirse nokta ile ilgili tüm değerlerin tekrar girilmek
zorunluluğu vardır. Noktalar tek tek hesaplanır. Ayrıca hesap ile ilgili çıktı
alınamaz. Poligon hesabı içindeki kutupsal hesap menüsünde ise nokta hesapları
toplu olarak yapılır ve hesap çıktıları alınabilir.

Tüm kutupsal rutinler benzer


kullanımdadır. Kutupsal hesaba girilmesi
ile durulan ve bakılan noktanın
gösterilmesi gerekir. (Nokta gösterme
işlemi yapılırken yakalama butonlarına
dikkat edilmelidir) Gösterme işlemi
bittiğinde, Durulan ve Bakılan nokta
isimlerinin ve kontrol mesafesinin yazılı
olduğu bir menü gelir.

Bu menüye bakış açısı ve alet yüksekliği girilir. Bu işlemden sonra seçilen


kutupsal hesap şekline göre ölçü değerlerinin verilmesi gerekir.

2.1 Eğik Kenar-Düşey Açı

Yatay açı, Düşey açı, Eğik mesafe ve Reflektör


yüksekliği değerleri girilir.
Düşey açı değerine "0" ya da "100" girilerek
Eğik mesafe yerine Yatay mesafe girilebilir.
İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır.
Nokta numaraları otomatik seçeneği
işaretlenmişse, verilen nokta adından itibaren
sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

Hesap 5
2.2 Yatay Kenar-Kot Farkı

Yatay açı, Yatay mesafe, Kot farkı ve Reflektör yüksekliği değerleri girilir.
Arazide Kot farkı yerine noktaların kotları ölçülmüşse, Durulan ve Bakılan
noktaların kotları "0" girilerek hesap yaptırılır.
İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır.
Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından
itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

2.3 Yatay Kenar-Düşey Açı

Yatay açı, Düşey açı, Yatay mesafe ve Reflektör yüksekliği değerleri girilir.
İşlem sonucunda koordinat ve kot hesaplanır.
Nokta numaraları otomatik seçeneği işaretlenmişse, verilen nokta adından
itibaren sonraki hesaplamada numaralar artarak gider.

2.4 Takeometrik Hesap

Yatay açı, Düşey açı, Alt ve Üst kıl değerleri


girilir.
İşlem sonucunda koordinat ve kot
hesaplanır.
Nokta numaraları otomatik seçeneği
işaretlenmişse, verilen nokta adından
itibaren sonraki hesaplamada numaralar
artarak gider.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Kutupsal Hesaplar\İstenilen yöntem seçilir.

2. Nokta yakalama modu açılarak durulan ve bakılan noktalar gösterilir.

3. İlk açı ve alet yükseklik değeri girilir.

4. Ekrana gelen Kutupsal Bilgi menüsünden gerekli değerler doldurulur, tamam


butonu ile nokta hesaplatılır.

5. Nokta bilgisi menüsünden, yeni hesaplanan noktanın adı girilir ve diğer


hesaplanacak noktalar için işlemler tekrarlanır.

Hesap 6
3. Yazıcı Çıktıları
Koordine özet çıktısı, Alan çıktıları, Aplikasyon çıktıları ve Prizmatik aplikasyon
çıktılarının alınabileceği işlemleri içerir.
Seçenekli olarak, çıktı sonucu ekranda uygun bir yere proje ile beraber
çizdirilmek amacıyla etkileşimli olarak bırakılabilir. Dosya seçeneği ile Text
editörüne yüklenir, gerekli değişiklikler yapılıp buradan bağlı yazıcıya
gönderilebilir veya daha sonra çizdirilmek üzere dosyaya kaydedilebilir. Saklanan
dosya ASCII yapıdadır.

3.1 Koordine Özet

İşlem için noktaların seçilmesi gerekecektir.


Seçme işlemi, Obje Seçme Menüsü kolaylıkları ile
yapılabilir. Obje Seçme Menüsünde, diğer obje
butonları otomatik kapatıldığı için, pencere veya
diğer yöntemler ile seçim yapılsa bile sadece
noktalar seçilecektir.

Seçme Menüsü Tabaka süzgeci bölümünde,


noktalar isimlerinden ayrım yapılarak seçilebilir.
Örneğin nokta adını olarak
P.*+N.*+125..156+159/* verdiğimizde; tüm
poligon ve nirengilerin yanı sıra, 125..156 arası
noktalar ve 159 adanın tüm kırıkları seçilecektir. (Bknz. Nokta Seçme Kuralları)

Seçilen noktaların koordine özetleri, kot değerli veya kot değersiz olarak
alınabilir.

Rapor Sonucu

Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere
bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir.

Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve
değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII formatta dosyaya kaydedilebilir. Bağlı
yazıcıdan çıktı alınabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Koordine özet işlemi seçilir.

2. İşleme girildikten sonra ekranın altında 'Çıktısı alınacak noktaları seç'


şeklinde mesaj gelir. Noktalar tek tek veya orta tuş seçme yöntemleri ile
seçilir. ESC tuşuna basılarak seçme işlemi sonlandırılır.

Hesap 7
3. Ekrana koordine özet menüsü gelir. Bu menüden çıktının kotlu veya kotsuz
olduğu, ekrana mı veya dosyaya mı yazılacağı işaretlendikten sonra Tamam
butonuna basılarak çıktı alınır.
3.2 Alan çıktıları

NETCAD' de mevcut herhangi bir alanın veya


çoklu doğrunun (Ada/Parsel) alan çıktısı
oluşturulabilir. Bir çoklu doğrunun alan
çıktısının alınabilmesi için çoklu doğrunun
kapalı olması gerekir (Bkz İmar/Ada parsel
oluştur).

Çıktısı alınacak alanlar, seçme kuralları ile


tek tek veya topluca seçilebilirler. Alanlar,
Özet ve Cepheli alan çıktısı olarak
alınabilirler.

Çıktı oluşumu sırasında alanlar sıralanacaktır. Çıktı alımı sırasında alan


dengelemesi yapılmayacaktır. Dengeli alan çıktıları Hesap Menüsü/ Parsel Editörü
içerisinden alınabilir. Bu bölüm genel kullanım için oluşturulmuştur.

Özet alan çıktısı

Ada Parsel Alan Tapu


20100 3380.795 3380.000
1 383.681 383.610
2 374.450 374.360
3 374.378 374.290
4 375.281 375.190
5 374.183 374.090
6 371.005 370.910
7 376.818 376.730
8 375.004 374.910
9 375.995 375.910

Cepheli alan çıktısı

Ada/Parsel Alan Nokta No Y X Cephe


20100/1 383.610 20100/1 413090.436 4183016.282 14.91
20100/2 413101.660 4183006.462 23.052
20100/19 413086.483 4182989.111 16.607
20100/17 413073.983 4183000.044 21.162
20100/18 413087.756 4183016.111 2.685
20100/2 374.360 20100/2 413101.660 4183006.462 16.24
20100/3 413113.888 4182995.771 23.055
20100/20 413098.709 4182978.418 16.243
20100/19 413086.483 4182989.111 23.052

Hesap 8
Koordine özetli alan çıktısı

Nokta No Y X Nokta No Y X
20100/7 413162.6 4182953 20100/6 413150.6 4182964
20100/8 413147.6 4182936 20100/5 413138.4 4182974
20100/23 413135.4 4182946 20100/9 413132.5 4182918
20100/4 413126.1 4182985 20100/22 413123.2 4182957
20100/10 413120.2 4182929 20100/3 413113.9 4182996
20100/21 413110.9 4182968 20100/11 413108 4182940
20100/2 413101.7 4183006 20100/20 413098.7 4182978
20100/12 413095.7 4182950 20100/1 413090.4 4183016
20100/18 413087.8 4183016 20100/19 413086.5 4182989
20100/17 413074 4183000

Ada Parsel Noktalar Hesap Alan


20100 1 20100/1,20100/2, 383.681
20100/19,20100/17,
20100/18
20100 2 20100/2,20100/3, 374.45
20100/20,20100/19
20100 3 20100/3,20100/4, 374.378
20100/21,20100/20
20100 4 20100/4,20100/5, 375.281
20100/22,20100/21

Rapor Sonucu

Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere
bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir.

Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve
değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII formatında dosyaya kaydedilebilir.
Bağlı yazıcıdan çıktı alınabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Alan çıktısı işlemi seçilir.

2. Ekrana alan çıktıları menüsü ekrana gelir.

3. Bu menüden yazılacak alanlar satırına çıktısı istenen alan adları yazılır. Çıktı
tipi ve Rapor sonucu seçenekleri işaretlendikten sonra tamam butonuna
basılarak alan çıktısı alınır.

Hesap 9
3.3 Aplikasyon Çıktıları

Arazide koordinat ölçümü yapılmışsa, ölçülen


koordinatlardan aplikasyon verisinin elde edilmesi
amacıyla kullanılır. İzlenecek yöntem aşağıda adım
adım anlatılmıştır.

Rapor Sonucu

Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere
bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir.

Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve
değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı
yazıcıdan çıktı alınabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Aplikasyon çıktıları işlemi seçilir.

2. Ekrana diyalog penceresi gelir. Çıkması istenen alanlar işaretlenir. Rapor


sonucu seçeneği de işaretlendikten sonra tamam butonuna basılır.

3. Ekrandan önce durulan ve bakılan nokta seçilir. Daha sonra aplikasyon


çıktıları alınacak noktalar işaretlenir, Aplikasyon noktalarının seçimi sırasında
Obje seçme penceresi kolaylıklarında faydalanılabilir. ESC ile seçme işlemi
bitirildiğinde aplikasyon değerleri çıktısı ekrana gelir.

3.4 Prizmatik Aplikasyon

İşlem aşamaları Aplikasyon çıktıları ile aynıdır.


Durulan ve bakılan noktalar seçilmelidir. Daha
sonra ise prizmatik aplikasyon değerleri
hesaplanacak noktalar seçilmelidir. Obje
Seçme Menüsü kullanılabilir. Seçilen
noktaların, ölçü hattına olan dik ayak ve dik
boy değerleri listelenecektir. Koordinat
seçeneği işaretlenirse tabloda Y, X değerleri de
listelenecektir.

Hesap 10
Rapor Sonucu

Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere
bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir.

Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve
değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı
yazıcıdan çıktı alınabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Yazıcı Çıktıları\ Prizmatik aplikasyon işlemi seçilir.

2. Rapor menüsü ekrana gelir. Bu menüden rapor sonucu seçeneği de


işaretlendikten sonra tamam butonuna basılır.

3. Ekrandan önce durulan ve bakılan noktalar seçilir. Daha sonra prizmatik


aplikasyon çıktıları alınacak noktalar işaretlenir. ESC ile seçme işlemi
kesildiğinde ekrana prizmatik aplikasyon değerleri çıktısı gelir.

4. Poligon Hesabı
Bu bölümde Poligon Hesabı için gerekli verilerin Karne Editöründen girilmesi,
Poligon Hesabı ve Kanava Çizim işlemleri yapılabilmektedir. Verilerin girilmesi
hesap ve çizimlerin yaptırılması ile ilgili geniş bilgi aşağıda anlatılmıştır.

4.1 Poligon Hesabı

Poligon hesabına ilk girildiğinde diğer editörlere benzer şekilde boş bir kayıt
açılır. Bu ekranda her satır bir güzergahı belirtir. Ekranda görülen alanlar
güzergahın adı, numarası ile Semt alınan, başlangıç, Son ve Semt Kapanan
olmak üzere 4 sabit noktaya aittir. Bu değerler grafik olarak aşağıdaki gibidir.

1 2 N-1 N
------------o----o---......--- o----o-----
   
Semt Alınan Başlangıç Son Semt Kapanan

Hesap 11
Hesaplamaların yapılabilmesi için gerekli bilgiler “F3” tuşu ile girilebilir. “F2” tuşu
ile de mevcut kayıtlar değiştirilebilir. Hesaplamalar öncesinde “F5” işlem
menüsünde, Sabitler bölümünden, gerekli proje sabitlerinin belirlenmesi önerilir.
Bu işlem aynı zamanda veri girişini de hızlandıracaktır.

Örneğin Şehir Adı bölümüne ANKARA yazıldığında, veri girişi sırasında Şehir Adı
kısmında ANKARA girilmiş olarak gelecektir.

4.1.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak ya da Mouse iki kez seçilerek güzergahta istenen


değişiklikler yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak yeni güzergah eklenebilir.

“F4” tuşuna basılarak Şehir Adı ve Güzergah numarasından arama yapılabilir.

“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

Hesap 12
 Değiştir: Editörde seçili olan güzergahta değişiklik yapmak amacıyla açılır.
Dışarıdan “F2” tuşuyla ve mouse ile iki kez seçilerek de aynı işlem yapılabilir.

 Ekle: Yeni güzergah eklemek amacıyla kullanılır. Dışarıdan “F3” tuşu ile de
aynı işlem yapılabilir.

 Sırala: Kayıtları güzergah numarasına göre sıralamak amacıyla kullanılır.

 Nokta Ara: Numarası girilen noktanın bulunduğu güzergah numaraları şehir


adlarıyla beraber listelenir. İşlem için aranılan noktanın numarası yazılır ve
“Ara” butonuna basılır.

 Yaz: Hesaplatılan güzergahların çıktıları bu bölümden alınabilir.

Normal Çıktı: Çıktısı alınacak Güzergah ve Şehir Adı için süzgeç


verilebilir. Süzgeç verilen Güzergahların çıktıları normal yapıda Text
editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek
üzere saklanabilir.

Düşeyde Sıkıştırılmış Çıktı: Çıktısı alınacak Güzergah ve Şehir Adı için


süzgeç verilebilir. Süzgeç verilen Güzergahların çıktıları düşeyde
sıkıştırılmış olarak Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir,
daha sonra çizdirilmek üzere saklanabilir.

Güzergah Listesi: Şehir adı, Güzergah numarası ve Güzergahta


kullanılan noktaların isimleri bu bölümden rapor olarak alınabilir. Çıktı
sonucu Text editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra
çizdirilmek üzere saklanabilir.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

Hesap 13
4.1.2 Hesap Penceresi

Her güzergah için bir hesap yapılması gerekmektedir. Hesap için gerekli bilgiler
“F3” Ekle ile açılan aşağıdaki pencerede girilir ve hesap yapılır.

Nokta ve Özet Karne bölümünde Nokta koordinatları ve Karne bilgileri ile ilgili
ekleme, düzeltme ve benzeri işlemler yapılabilir. Güzergah bölümünden ise
Güzergah bilgileri girilir ve hesaplamalar yaptırılabilir. Hesaplama ile ilgili ayrıntılı
bilgiler aşağıda ayrıntılı olarak anlatılmıştır.

Kurum: UVDF(Ulusal Veri Değişim Formatı) gereği hesaba girecek kenarlar


Elipsoid yüzeyine göre hesaplanıp sonra Gauss düzlemine indirecektir. Poligon
hesapları bu kenarlar üzerinden yapılacaktır. (Daha detaylı bilgi karne editöründe
anlatılmıştır.) Bu sebeple poligon hesapları tek bir yöntemle yapılacaktır. Yani
hem İller Bankası’na, hem de Kadastro Kurumu’na yapılacak işlerde yöntem ve
tecviz hesapları aynı olacaktır. Bunun için kurum seçimi hep KADASTRO ve
POLİGON olarak yapılacaktır. Dizi nirengi hesaplarında herhangi bir değişiklik
yapılmamıştır. İlgili kuruma göre seçim yapılıp hesap yapılabilecektir. Dizi nirengi
hesapları “mm.” inceliğinde görüntülenir.

Güzergah Türü: Ana güzergah ya da Ara güzergah seçimi yapılabilir. Tecviz


hesaplamalarında fark edecektir.

Tanımla: Güzergah ilk defa tanımlanacaksa veya gidiş yönü değiştirilecekse


öncelikle Tanımla butonu ile güzergah bir kere tanımlanmalıdır. Dallanma varsa
açılan küçük pencerelerde ok tuşları ile bir sonraki nokta seçilmelidir. Üzerinde
Dallanma olmayan noktalar ve Güzergahlar program tarafında otomatik olarak
seçilerek çözüm tamamlanır.

Hesap 14
Tekrar Çöz: Güzergahta herhangi bir değişiklik yapılmamış ise Tekrar Çöz işlemi
hesabın tekrarlatılması amacıyla kullanılır. Hesaplama sırasında güzergahta
dallanmalar varsa kullanıcıya sorulmadan daha önceki hesaplamada kullanılan
noktalar ile hesaplama yapılır.

Yaz: Hesabı yapılan güzergahın çıktısı bu bölümden alınabilir. Çıktı sonucu Text
editörüne gelir. Bağlı yazıcıdan çıktısı alınabilir, daha sonra çizdirilmek üzere
saklanabilir.

Güzergahın hesaplanması sırasında pek çok hata rapor edilebilir. Bu hataların


giderilmesi için Nokta bölümünden Nokta Kayıtlarına, Özet Karne bölümünden
Özet Karne Kayıtlarına anında ulaşabilir. Gerekli kontrol ve düzeltmeleri
yapıldıktan sonra veriler saklanmalıdır. Düzeltmelerden sonra Güzergah
bölümüne dönülerek hesaba devam edilebilir.

P.124 noktası bulunamadı mesajı bilinen 4 nokta için verilir. Hata Giriş
penceresinde nokta adlarının yanlış verilmesinden veya ilgili noktanın Koordinat
Kütüğünde olmamasından kaynaklanabilir. Bu durumda Nokta kayıtlarına geçilir,
hata düzeltilir ve saklanır daha sonra Güzergah bölümünden işleme devam edilir.

Önceki nokta [P.123] ye bakış yok mesajı geriye bakış olmadığını gösterir.
Nedeni karne kayıtlarında yapılan bir hata olabilir. Karne kayıtlarına ulaşıp
gerekli kontrol ve düzeltmeleri yapılabilir. Değişiklikler saklanıp, Güzergah
bölümünden işleme devam edilebilir.

P.127-P.128 Arasında kenar ölçülmemiş mesajı karşılıklı ölçülerin her ikisi


de sıfır ise verilir.

P.130 Noktasında aralık açısı sıfır mesajı güzergah üzerinde geri dönüş
olduğunda veya karnede her iki yönde aynı açı girildiğinde verilir.

N.215 noktasında gözlem yapılmamış mesajı bakış olan bir noktaya ait
karne kaydının bulunamadığını gösterir.

Nokta sayısı en çok 60 olabilir mesajı güzergah tanımında 60 noktayı


geçilmesi durumunda ortaya çıkar.

Bu hataların tümü güzergahın çevrilmesini engelleyici niteliktedir. İşlemden


çıkılıp gerekli düzeltmeler yapılır ve tekrar hesaplatılabilir.

Güzergahın çözülmesini engellemeyen ancak düzeltilmesi gereken


hatalar ise;

Karşılıklı kenar ölçüleri tecviz dışında mesajı karşılıklı ölçülen kenarlarda


kenar farkı, F5 İşlem menüsü Sabitler bölümünden verilen değeri aştığında
çıkar.

Güzergahın kapanmamış olması durumunda Karne ve Nokta kayıtlarında


gerekli düzeltmeler yapılır ve hesap tekrarlanır.

Hesap 15
Program kaba hataları kolayca bulduğu gibi pek çok durumda ince hataları da
bulabilir. İnce hatanın olduğu rapor edilen gözlemin değiştirilmesi hatayı yok
etmiyor ise büyük olasılıkla güzergah üzerinde birden çok hata vardır. Hata
arama iteratif olarak hata tek açı ya da kenara inene değin sürer.

Hesaplanan noktalar Tamam butonu ile çıkılarak


saklanabilir, hesaplanan noktalar dosyada mevcut ise
Eskilerle değiştir seçeneği kullanılarak yeni
hesaplanan koordinatlar yazılır. İlk defa hesaplanan
noktaların Eskilerle Değiştir seçeneğiyle saklanması
sorun yaratmaz. Çünkü bulunamayan noktalar da yeni
olarak eklenir.

Yeni olarak Ekle seçeneği kullanıldığında Hesaplanan


noktaların dosyada bulunup bulunmadığı kontrol
edilmez, yeni hesaplanan noktalar dosyanın sonuna eklenir.

Saklamadan çık seçeneği kullanıldığında, noktalar saklanmaz.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Özet karne verileri ve Semt alınan, Başlangıç, Son, Semt kapanan


noktalarının koordinatları uygun şekilde girilmiş olmalıdır.

2. Poligon Hesabı işlemi seçilir.

3. “F3” Ekle butonuna basılır.

4. Güzergah bilgileri girilir.

5. Kurum seçiminde KADASTRO ve POLİGON seçilir. (Poligon hesabı ise)

6. Tanımla butonu ile hesap yaptırılır. Güzergahta dallanma yok ise güzergah
hesaplanır, Açı ve Kenar hatası rapor edilir. Güzergahta dallanma var ise
izleyen noktalar seçilir ve güzergah tamamlandığında aynı şekilde Açı ve
Kenar hatası rapor edilir. Hata var ise gerekli değişiklikler yapılıp hesap
tekrarlanır.

7. Tamam butonu ile hesaplamadan çıkılırken hesaplanan noktaların ne şekilde


saklanacağı sorulur. Uygun seçenek seçilip Tamam butonuna basılarak
hesaplamadan çıkılır. Saklamadan çık seçeneğinde noktalar kaydedilmez,
Eskilerle değiştir ve Yeni olarak ekle seçeneklerinde hesaplanan noktalar
koordinat dosyasına yazılır.

Hesap 16
4.2 Karne Editörü

Karneler bölümü temel olarak farklı editörlerden oluşan bir ekrandır. Editörler
arası geçiş işlemini ortadan kaldırmak ve hesaplamaları tek bir ekranda takip
edebilmek amacıyla tüm editörler aynı ekranda toplanmıştır.

Elde bulunan veriler uygun editöre girilerek gerekli hesaplamalar yaptırılabilir.


Amaç, veri girişi sonrası gerekli hesaplamaların yapılarak özet karnenin
oluşturulmasıdır.

Editörler ile ilgili açıklamalar aşağıda ayrıntılı olarak verilmiştir.

4.2.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak veri ekleme moduna geçilir ve veri girişi yapılabilir.

Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak Durulan Nokta İsminden arama yapılabilir.

“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Hesap Kenarlarını Seç: Hesaplamada kullanılacak kenar ve açı seçilir,


Aktar işlemi ile seçilen Açı ve Kenar Özet Karneye aktarılır. Poligon hesabı
için Özet karnedeki değerler kullanılacaktır.

 Deniz Yüzeyini Hesapla: Açılan menüde indirgemenin İller Bankası’na veya


Kadastro’ya (Yönetmelik) göre mi yapılacağı, Yatay kenarların ya da Eğik
kenarların kullanılacağı belirlenir. İndirge işlemi ile Ortalama Kot Değeri ya
da Eski Kot Değeri girilir. Program Ortalama kot değerini girilen nokta
kotlarından hesaplar, noktaların kotları girilmemişse bu değer kullanıcı
tarafından girilmelidir. Girilmemesi (Sıfır olması) durumunda indirgeme “0”
kotuna göre yapılır.

 Elipsoid Yüzeyini Hesapla (Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla):


UVDF (Ulusal Veri Değişim Formatı) gereği kenar hesabı değiştirilmiştir. Ölçü
düzlemindeki eğik kenarlardan hareketle elipsoid kenarı hesaplanacaktır.
Bunun için F5 işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla
komutu tıklanır. Burada yöntem olarak “BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid
Yüzeyine” seçilir ve sağda N katsayısı girilir. (N değeri nivelman ölçülerinin
dengelenmesinden sonra belirlenmektedir) Kenar seçiminde “eğik
kenarlardan” seçilecektir. Buna göre elipsoid kenarı hesaplanmış olur.

 Gauss Kruger Düzlemini Hesapla: Açılan menüden Gauss Kruger


kenarlarının hangi kenarlardan hesaplanacağı seçilir. Bilindiği gibi Açı ve
Kenarların Gauss Kruger Düzlemindeki değerlerinin hesabı için koordinatlara
gereksinim vardır. Kenarın her iki ucundaki nokta koordinatları nokta

Hesap 17
kütüğüne girilmiş olmalıdır. Koordinatlardan ortalama Y Koordinatı
hesaplanır, bu değer istenirse değiştirilebilir. İşlem sonucunda Gauss Kruger
düzlemindeki kenarlar hesaplanmış olacaktır.

 Boş Kotları Tamamla: Koordinat girişinde noktaların kot değerleri girilmiş


ise girilen bu değerler, boş kotları tamamla işlemi ile karnedeki durulan ve
bakılan noktaların kot değeri bölümüne otomatik olarak yazdırılabilir. Burada
elipsoid kenarlarını hesaplayabilmek için güzergaha ait tüm noktaların kot
bilgileri girilmiş olmalıdır.

 Noktaları Poligon Yap: Veri girişi sırasında Poligon noktaları için “P.”
kullanılmadan veri girişi yapılmışsa bu işlem ile noktaların adına “P.” (P.88,
P.65) otomatik olarak yazılır.

 Karne Sırala: Durulan noktalar, Nirengiler başta ve Poligonlar olmak üzere


nokta adı sırasına sokulur.

 Karne Yaz: Verilerle ilgili çeşitli çıktılar bu bölümden alınabilir. Durulan


noktalar ve seçilen çıktı türüne göre Bakılan noktalar için süzgeç verilebilir.
Çıktı sonuçları öncelikli olarak Text editörüne gelir, istenirse bağlı yazıcıdan
çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya kaydedilebilir.
Açıklama bölümüne çıktıların üzerinde görünmesi istenen bilgi varsa girilir.

Özet Karne: Çıktı1, Çıktı2, Kenar Özet ve Formatsız çıktı olmak üzere 4
farklı çıktı alınabilir. Yazılacak istasyonlar ve Bakılan noktalar (Kenar Özet
çıktısı) için süzgeç verilebilir.

Rasat Karne: Durulan, Bakılan noktalar, I. Durum, II. Durum,


İndirgemeler, Ortalama açı, Düşey açı, Eğik uzaklık, Yatay uzaklık
değerleri rapor edilir. Yazılacak istasyonlar için süzgeç verilebilir.

Gauss Karne: Durulan, Bakılan noktalar, Kot değerleri, Alet yüksekliği,


Reflektör yüksekliği, Düşey Açı ve Tüm kenar değerleri (Eğik, Yatay, Deniz
yüzeyi, Gauss) rapor edilir.

Kenar Özet: Durulan, Bakılan noktalar, Yatay açı, Seçeneğe bağlı olarak
Ölçülen yatay veya Eğik kenar ve Deniz yüzeyi ve Gauss kenarları rapor
edilir. Yazılacak istasyon ve Bakılan noktalar için süzgeç verilebilir.

 Kolonlar: Kot, Alet Yüksekliği, Ppm Değerlerinin girildiği sütunların açık/


kapalı olma durumu belirlenebilir. Ancak açık olması durumunda bu alanlara
veri girişi yapılabilecektir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

Hesap 18
“F8” Karne yaz bölümüne ulaşmak için kullanılır. Ayrıntılı bilgi “F5” İşlem
menüsü içerisinde anlatılmıştır.
“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

4.2.2 Karnelere Veri Girişi

İlk önce programa Durulan Nokta Adı, Kot Değeri, Alet Yüksekliği ve Ppm değeri
girilir. Daha sonra elde bulunan verilere ve yapılacak hesaba göre karnelerden
uygun olanına veri giriş yapılır.

Reflektör yüksekliği, Alet yüksekliği, Ppm değerleri elektronik aletle yapılan


ölçüm sırasında hesaba dahil edilmiş ise tekrar girilmesine gerek yoktur. Alet
yüksekliği, Kot ve Ppm değerlerinin girilebilmesi için F5:İşlem/ Kolonlar
bölümünden bu alanlar açık konuma getirilmelidir.

Kayıt girişinde Poligonlar için “P.” Girilmesi zorunlu değildir, Noktaları poligon
yap işlemi ile otomatik olarak nokta isimlerinin başına “P.” Ekletilebilir. Nirengi
noktaları için “N.” Girilmesi gereklidir.

Eğer aynı noktaya hem Poligonlar hem de Dizi nirengiler için birden fazla alet
kurularak aynı nokta için birden çok kayıt elde edilmişse, öncelikle çift kayıt
oluşumunu önlemek için ölçülerin birleştirilmesi önerilir. Bu işlemin yapılmaması
veya ortak doğrultu olmadığı için yapılamaması durumunda Poligonlar ve Dizi
Nirengiler için iki ayrı Karne Kütüğü oluşturulması önerilir.

I. Durum ve II. Durum ölçümlerinde hata miktarı 2 dakikadan fazla ise kullanıcı
uyarılır.

Eğer karşılıklı kenar ölçüleri yapılmadıysa ölçülmeyen kenarlar kayıt girişi


sırasında <enter> ile geçilerek 0.00 (sıfır) girilmelidir. Bu şekilde program
ölçülen diğer kenar ile hesaba girecektir. Her iki kenarında sıfır olması
durumunda ise "kenar ölçüsü yok" mesajı verilir. Karşılıklı yapılan ölçülerde
kenarlar arasındaki fark tecviz içinde ise bunların ortalamaları alınır. Değilse
"Kenarlar Tecviz Dışı" mesajı verilir.

Durulan noktaların adı içerisine “*” girildiğinde, sıralama sonrası kayıt otomatik
olarak silinir, Bakılan noktaların adı içine “*” verildiği zaman kayıt sıralamaya
gerek kalmadan otomatik olarak silinir. İlgili satır üzerinde iken “Del” tuşu ve
“F7” tuşu ile de kayıtlar silinebilir.

4.2.3 Rasat Karne

Araziden alınan I. Durum, II. Durum, Düşey açı, Eğik mesafe bilgileri okunmuş
ise açı değerlerinin ve yatay kenarların hesabı için veri girişinin yatay karneye
yapılması gereklidir. Ayrıca deniz yüzeyi kenarının ve buna bağlı olarak Gauss
Kruger düzlemindeki kenarın hesabı için Rasat karnedeki Eğik kenar ya da Yatay
kenarlar kullanılır.

Hesap 19
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Durulan Nokta Editöründen, F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgileri girilir.


2. Rasat Karne bölümüne, mouse ile çift klik yapılarak bakılan nokta bilgileri
girilir.
3. Durulan noktadaki tüm bakışlar için I. Durum, II. Durum, Düşey açı, Eğik
mesafe bilgileri girilir. Açı ortalaması ve Yatay mesafe program tarafından
hesaplanır. Düşey açı değeri sıfır “0” yada 100 girilerek Eğik mesafe yerine
yatay mesafe girilebilir.
4. İsteniyorsa Hesap Kenarlarını Seç işlemi ile Eğik ya da Yatay kenarlar ve
ölçülen açılar özet karneye poligon hesabında kullanılmak üzere aktarılır.

4.2.4 Gauss Karne

Bu bölüm Ölçülen Yatay ya da Eğik kenarlardan, İller Bankası ya da Kadastro ile


uyumlu olarak Deniz yüzeyi kenarlarının hesaplanması ve yine Yatay, Eğik ya da
deniz yüzeyi kenarından Gauss Kruger düzlemindeki kenarın hesabı için
kullanılır. Genel olarak Gauss Karne kenar indirgemelerinde kullanılmaktadır.
Gerekli hesaplamalar, indirgemeler yapıldıktan sonra bulunan değerler özet
karneye aktarılır.

İşlem Nasıl Yapılır?

Deniz Yüzeyinde kenar hesabı

Deniz yüzeyi kenarı, ölçülen eğik ya da yatay kenarlardan İller Bankası ya da


Kadastro yönetmeliklerine uygun yapılabilir.

1. Hesaplama için Durulan nokta bilgileri ve Rasat karne verileri, Gauss


Karnedeki Yan. Yük, Bakılan noktanın kotu uygun şekilde girilmiş olmalıdır.

2. “F5” işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid yüzeyini hesapla işlemi


seçilir. Kurum ve hesaplamada kullanılacak kenar seçilir ve “Tamam”
butonuna basılır.

Hesap 20
3. Kot değerleri girilmişse Ortalama kot program tarafından hesaplanır,
girilmemişse ortalama kot değeri kullanıcı tarafından girilmelidir.

4. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri Gauss Karnedeki Dz./Elp.Kenar


bölümüne otomatik olarak yazılır.

Elipsoid Yüzeyinde Kenar Hesabı

Elipsoid kenarı ölçülen eğik kenarlardan hesaplanacaktır.

1. Hesaplama için rasat karne editöründe durulan ve bakılan nokta bilgileri


girilmiş olmalıdır.
2. “F5” işlem menüsünden boş kotları tamamla işlemi uygulanır.
3. “F5” işlem menüsünden Deniz veya Elipsoid yüzeyini hesapla işlemi
seçilir. BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid Yüzeyine seçilir, N katsayısı girilir, eğik
kenar seçilir ve “Tamam” butonuna basılır.
4. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri Gauss Karne’deki
Dz./Elp.Kenar bölümüne otomatik olarak yazılır.

Gauss Kruger Düzleminde kenar hesabı

Gauss Kruger düzlemindeki kenar, ölçülen eğik kenarlardan, yatay kenarlardan


yapılabileceği gibi hesapla bulunan deniz yüzeyi kenarlarından ya da elipsoid
kenarlarından da yapılabilir.

Hesap 21
1. Hesaplama için Durulan nokta bilgileri, hesaplamada kullanılacak kenar
bilgisi, Gauss Karnedeki Yan. Yük, bakılan noktanın kotu ve bilinen
noktaların koordinatlarının girilmiş olması gereklidir.

2. “F5” işlem menüsünden Gauss Kruger


Düzlemini hesapla işlemi seçilir.
Hesaplamada kullanılacak kenar seçilir ve
“İndirge” butonuna basılır. Program
koordinatlardan ortalama Y değeri hesaplar,
bu değer istenirse değiştirilebilir.

3. İşlem sonunda hesaplanan kenar değerleri


Gauss Karnedeki G.K. Kenar bölümüne otomatik olarak yazılır.

4.2.5 Özet Karne

Özet karneye indirgemeleri yapılmış değerler girilebileceği gibi gereken veri,


Rasat karne yada Gauss karneden de aktarılabilir. Özet karne aynı zamanda
poligon hesaplamalarında kullanılacak olan sonuç karnedir. Karnede, Bakılan
nokta açı ve Kenar değerleri bulunur.

Açı değerleri, Ölçülen açılar olabileceği gibi Gauss Kruger açıları da olabilir. Kenar
değerleri ise Eğik kenar, Yatay kenar, Deniz yüzeyi kenarı ya da Gauss Kruger
kenarı olabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

Manuel Veri Girişi

İlk önce durulan nokta bilgisi girilir. Daha sonra Özet


karne bölümüne bakılan nokta ile ilgili Nokta Adı, Açı
ve Kenar bilgileri Mouse ile çift klik yapılarak ya da
“F2” değiştir işlemi ile girilebilir.

Veri Aktarımı

Rasat Karnede ve Gauss Karnede bulunan Açı ve Kenar


değerleri özet karneye Hesap Kenarlarını Seç işlemi

Hesap 22
ile aktarılabilir.

İşleme girildiğinde aktarılacak kenar ve açıların seçilebileceği diyalog çıkar. Bu


diyalogdan aktarılacak kenar ve açı seçilir. Aktar işlemi ile veri aktarımı
tamamlanır.

4.3 Kanava Çizimleri

Poligon ve ölçü kanavası


çizilmesine yönelik işlemdir.

Poligon kanava çizimi: Güzergah


başlangıç ve bitişi, nokta ad ve
sembolleri, güzergah çizgi ve
numaraları yazılır. Poligon kanava
çizimi için *.PO4 uzantılı dosyaya
ihtiyaç vardır. *.PO4 uzantılı dosya
poligon hesabı yapıldıktan sonra
oluşur. Bu nedenle poligon kanava
çizimi yapılmadan önce poligon
hesabının yapılması gerekir.

Ölçü kanava çizimi: Sadece


güzergah çizgileri, nokta sembol ve
numaraları yazılır. Ölçü kanava
çizimi için özet karne bilgilerini girmek yeterlidir. Çizim sırasında *.NCK dosya
ismi verilerek işlem bitirilir.

İşlem Nasıl Yapılır

1. Poligon/ Dizi hesaplarının yapılması sonrası gerekli parametreler


ayarlandıktan sonra isteğe bağlı olarak Poligon ya da Ölçü kanavası
oluşturulabilir.

2. Poligon kanavasında, çıkacak güzergahlar, süzgeç düzenleri kullanılarak


belirlenebilir.

3. Kanava üzerine, nokta numarası, güzergah numarası gibi detaylar uygun


şekilde yerleştirilmiş olarak oluşturulur.

4. Hazırlanan kanava paftalanabilir veya karelaj üretilebilir.

Hesap 23
5. Netveri
Netveri programı genel olarak veri girişi ve hesaplamaların yapıldığı editörlerden
oluşmaktadır. Programa veri girişi manuel olarak, klavyeden yapılabileceği gibi
Total Stationların veri kayıt ünitelerinden aktarım yolu ile de yapılabilmektedir.

Yapılacak hesaplama ya da girilecek veri tipine uygun olan işleme girilerek,


gerekli çalışmalar yapılabilir. İşlemlerle ilgili ayrıntılı bilgi aşağıda verilmiştir.

Not: Tüm editörlerde mouse sağ tuşu ile F5 işlem menüsüne girilerek, seçim
yapılabilir.

5.1 Takeometrik Hesap

Bu bölüm takeometrik yöntemle okunmuş verilerden kot ve koordinat


hesaplanması amacıyla kullanılır.

Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Alt-Orta-Üst mira


değerleri, Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.1.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan
nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı
değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde
devam edilir.

Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.

“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

Hesap 24
 Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları
girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen
noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın Mira dosyasından farklı bir
isimde olması gerekmektedir.

 Hesapla: Açılan menüde gerekli


parametreler belirlenir ve kabul ile
hesaplamaya geçilir. Hesaplamada
kullanılacak nokta koordinatlarının
olduğu dosya sorulur, varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap
sonucu detay noktalarının koordinatları
Mira dosyası ile aynı isimde bir nokta
dosyasına yazılır.

Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için


ölçüm değerleri girilmişse ve koordinat değerlerinden hesaplanan ile
arasındaki fark bu bölümden verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya
mesaj olarak bildirilir.

Rapor: Hesap sonuçları iki farklı şekilde rapor edilir.

Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak


görünür.

Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra
istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir.

Yükle: Mevcut Mira dosyalarını yüklemek için kullanılır.

Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Takeometrik Hesap seçilir.

2. Takeometrik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı


dizin belirlenir.

3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.


Dosya adı Takeometrik Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

Hesap 25
5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa
diğer seçenekler de işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş
olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak
amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Durulan, Bakılan nokta bilgileri girilir. Enter ile alt satıra
geçilir ve veri girişine devam edilir.

7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır.

8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır.

9. Takeometrik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı


dizin belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat
dosyası ile aynı olmamalıdır.

10. F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir.
Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde
yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine
aynı şekilde devam edilir.

11. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.
Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu
nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu seçilen rapor türüne göre
ekrana gelir. İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra
yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.2 Kutupsal Hesap (Eğik Kenar-Düşey Açı)

Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla


kullanılır.

Hesap 26
Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Eğik Mesafe, Reflektör
Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.2.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan
nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı
değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde
devam edilir.
Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.

“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları


girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen
noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YDE dosyasından farklı bir
isimde olması gerekmektedir.

 Hesapla: Açılan menüde


gerekli parametreler
belirlenir ve Kabul ile
hesaplamaya geçilir.
Hesaplamada kullanılacak
nokta koordinatlarının olduğu
dosya sorulur, varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak
gelir. Hesap sonucu detay
noktalarının koordinatları
Kutupsal Hesap dosyası ile
aynı isimde bir nokta
dosyasına yazılır.

Koordinatlar:
Bu bölümden hesaplamanın
yapılacağı koordinat düzlemi
seçilir. İller bankasına yapılan
işlerde Elipsoid Yüzeyinde
yöntemi seçilecek ve N
katsayısı girilerek hesap
yapılacaktır.

Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm değerleri girilmişse ve koordinat


değerlerinden hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümde verilen hata
ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir.

Hesap 27
Yatay Açılar: Günümüzde açı ölçümleri saat ibresi yönünde yapılmaktadır.
Bu durumda Normal seçeneği işaretli olmalıdır.
Saat ibresi tersi yönünde yapılmış açı ölçümlerinde ise 400-Yatay Açı
(Fransız) yöntemi kullanılmaktadır. Bu durumda program açıların, 400’den
farkını alarak hesaplamalarda kullanacaktır.
Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak
görünür.

• Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra
istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir.

• Yükle: Mevcut YDE dosyalarını yüklemek için kullanılır.

• Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

• Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri


girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak manuel veri girişi
sırasında hız kazanılmış olur.
Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden
açık konumuna getirilmelidir.

• Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları


tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır.

• Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye


aktarılır.

• Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak


oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp
saklanmayacağı sorulur.
Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyorsa İlk Açı, Alet
Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan
aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre
gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri
girişine devam edilebilir.
“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.
“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.
“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Eğik Kenar-


Düşey Açı) seçilir.

2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir.

3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

Hesap 28
4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.
Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa


diğer seçenekler de işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş
olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak
amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Durulan, Bakılan nokta bilgileri girilir. Enter ile alt satıra
geçilir ve veri girişine devam edilir.

7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır.

8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır.

9. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat
dosyası ile aynı olmamalıdır.

10. F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir.
Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde
yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine
aynı şekilde devam edilir.

11. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.
Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu
nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir.
İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere
dosyaya saklanabilir.

5.3 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Düşey Açı)

Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla


kullanılır. İşlemler genel olarak diğer Kutupsal hesap yöntemleri ile aynıdır.

Hesap 29
Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Düşey açı, Yatay Mesafe, Reflektör
Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.3.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan
nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı
değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde
devam edilir.
Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.

“F5” tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları


girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen
noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YDE dosyasından farklı bir
isimde olması gerekmektedir.

 Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler belirlenir ve Kabul ile


hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu
dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu
detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir
nokta dosyasına yazılır.

Koordinatlar: Bu bölümden
hesaplamanın yapılacağı koordinat
düzlemi seçilir. Seçilen yönteme
göre, Ortalama Arazi Kotu ve Eski
arazi Kotu bilgilerinin girilmesi
gerekebilir.

Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için


ölçüm değerleri girilmişse, ve
koordinat değerlerinden hesaplanan
ile arasındaki fark bu bölümden
verilen hata ölçütlerinden fazla ise
kullanıcıya mesaj olarak bildirilir.

Yatay Açılar: Günümüzde açı


ölçümleri saat ibresi yönünde
yapılmaktadır. Bu durumda Normal
seçeneği işaretli olmalıdır.

Hesap 30
Saat ibresi tersi yönünde yapılmış açı ölçümlerinde ise 400-Yatay Açı
(Fransız) yöntemi kullanılmaktadır. Bu durumda program açıların 400’den
farkını alarak hesaplamalarda kullanacaktır.

Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak


görünür.

 Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra
istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir.

 Yükle: Mevcut YDE dosyalarını yüklemek için kullanılır.

 Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

 Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri


girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi
sırasında hız kazanılmış olur. Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi
yapılacaksa bu bölümden açık konumuna getirilmelidir.

 Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları


tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır.

 Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye


aktarılır.

• Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak


oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp
saklanmayacağı sorulur.

Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyor ise İlk Açı, Alet
Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan
aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre
gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri
girişine devam edilebilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Yatay Kenar-


Düşey Açı) seçilir.

2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir.

Hesap 31
3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.


Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa


diğer seçenekler de işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş
olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak
amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Durulan, Bakılan nokta bilgileri girilir. Enter ile alt satıra
geçilir ve veri girişine devam edilir. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc”
tuşu ile işlemden çıkılır.

7. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır.

8. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat
dosyası ile aynı olmamalıdır.

9. F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir.
Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde
yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine
aynı şekilde devam edilir.

10. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.
Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu
nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir.
İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır ya da daha sonra yazdırılmak üzere
dosyaya saklanabilir.

5.4 Kutupsal Hesap (Yatay Kenar-Kot Farkı)

Bu bölüm okunmuş ham verilerden kot ve koordinat hesaplanması amacıyla


kullanılır. İşlemler genel olarak diğer Kutupsal hesap yöntemleri ile aynıdır.

Hesap 32
Hesaplamaların yapılabilmesi için Yatay açı, Yatay Mesafe, Kot Farkı, Reflektör
Yüksekliği ve Alet yüksekliği verilerinin uygun şekilde girilmiş olması gereklidir.

5.4.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir. Bakılan
nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde yatay açı
değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine aynı şekilde
devam edilir.
Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.
“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.
“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları


girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen
noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın YMK dosyasından farklı bir
isimde olması gerekmektedir.

 Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler


belirlenir ve Kabul ile hesaplamaya geçilir.
Hesaplamada kullanılacak nokta
koordinatlarının olduğu dosya sorulur, varsa
hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap
sonucu detay noktalarının koordinatları
Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir
nokta dosyasına yazılır.

Hata ölçütleri: Bakılan noktalar için ölçüm


değerleri girilmişse, ve koordinat değerlerinden
hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümden
verilen hata ölçütlerinden fazla ise kullanıcıya mesaj olarak bildirilir.

Hesap 33
Durulan Nokta Kotlarını 0 varsay: Yapılan ölçümlerde kot farkı yerine,
direk olarak kot okuması yapılmışsa bu bölüm işaretlenerek durulan nokta
kotları işleme sokulmayarak doğru kotlar hesaplanabilir. Kot farkı
okumalarında bu bölüm işaretli olmamalıdır.

Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak


görünür.

 Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra
istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir.

 Yükle: Mevcut YMK dosyalarını yüklemek için kullanılır.

 Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

 Kolonlar: Nokta Kodu, Reflektör yüksekliği, Alet Yüksekliği kolonlarına veri


girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi
sırasında hız kazanılmış olur.

Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden


açık konumuna getirilmelidir.

 Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları


tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır.

• İşlem: Karne yazma ve alet işaret yükseklikleri ile ilgili işlemlerin bulunduğu
menüdür.

Karne yaz: Veriler, poligon hesabında kullanılması için Rasat karneye


aktarılır.

Alet-İşaret yükseklilerini sıfırla işlemi ile Ölçüm sırasında alet, işaret


yükseklileri hesaba dahil ediliyor ise, hesapta tekrar kullanılmaması için
sıfırlanır.

Kot farkından alet, işaret yüksekliklerini çıkar işlemi ile Kot farkından
alet yükseklikleri çıkarılabilir.

• Grafikten Oku: Rasatlar grafik ekrandaki noktalardan etkileşimli olarak


oluşturulabilir. İşleme girildiğinde mevcut dosyadaki bilgilerin saklanıp
saklanmayacağı sorulur.

Ekrandan Durulan ve Bakılan nokta gösterilir. Gerekiyor ise İlk Açı, Alet
Yüksekliği ve Refl. Yüksekliği bilgileri girilir. Daha sonra ekrandan
aplikasyon noktaları seçilir. İşlemden çıkışta bilgiler otomatik olarak editöre
gelir. Tekrar işleme girilerek yeni Durulan ve Bakılan nokta gösterilerek veri
girişine devam edilebilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

Hesap 34
“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Kutupsal (Yatay Kenar-Kot


Farkı) seçilir.

2. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir.

3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.


Dosya adı Kutupsal Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden “Z Açık” işaretlenir. Gerekiyorsa


diğer seçeneklerde işaretlenebilir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş
olan alanlara veri girişi yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak
amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Durulan, Bakılan nokta bilgileri girilir. Enter ile alt satıra
geçilir ve veri girişine devam edilir. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc”
tuşu ile işlemden çıkılır.

7. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır.

8. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir. Dosya adı Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu koordinat
dosyası ile aynı olmamalıdır.

9. F3 tuşuna basılarak durulan nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, durulan
noktada yatay açı değeri "0" girilir ve ayrıca alet yüksekliği değeri girilir.
Bakılan nokta ve detay noktaları sırası ile girilir. Durulan nokta değiştiğinde
yatay açı değeri sıfır "0" verilerek alet yüksekliği değeri girilir ve veri girişine
aynı şekilde devam edilir.

10. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.
Gerekli parametreler belirlenir. Durulan ve Bakılan noktaların bulunduğu
nokta dosyası seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar
kullanıcıya mesaj olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir.
İstenirse bağlı yazıcıdan çıktı alınır yada daha sonra yazdırılmak üzere
dosyaya saklanabilir.

Hesap 35
5.5 Prizmatik Ölçü Girişi

Bu bölüm prizmatik yöntemle okunmuş verilerden koordinat hesaplanması


amacıyla kullanılır.

Hesaplamaların yapılabilmesi için Dik Ayak ve Dik Boy verilerinin uygun şekilde
girilmiş olması gereklidir.

5.5.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak güzergahın ilk noktası ve son noktasına ait veriler girilir.
İlk noktanın dik ayak ve dik boy değerleri için sıfır “0” son nokta için ölçülen
mesafe dik ayak değeri olarak girilir. Bu zorunluluk değildir. Program
koordinatlardan bu mesafeyi hesaplayabilir. Fakat son noktanın arazide ölçülen
değeri girilirse ara noktaların dengelenmesinde kullanılır. Hesap noktaları
girildikten sonra güzergah üzerindeki ara noktaların dik ayak dik boy değerleri
girilir. Güzergah değiştiğinde veri girişi aynı şekilde tekrarlanır.

Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.

“F5” tuşu yada Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Nokta editörü: Nokta editörüne geçilir. Bilinen noktaların koordinatları


girilebilir, noktalar kontrol edilebilir, gerekli değişiklikler yapılabilir. Bilinen
noktaların koordinatlarının girileceği dosyanın PRZ dosyasından farklı bir
isimde olması gerekmektedir.

 Hesapla: Açılan menüde gerekli parametreler belirlenir ve kabul ile


hesaplamaya geçilir. Hesaplamada kullanılacak nokta koordinatlarının olduğu
dosya sorulur, varsa hatalar kullanıcıya mesaj olarak gelir. Hesap sonucu
detay noktalarının koordinatları Kutupsal Hesap dosyası ile aynı isimde bir

Hesap 36
nokta dosyasına yazılır. Hesaplanan noktalar yazılacak dosyada var ise uyarı
olarak gelir bu durumda;

“F1” tuşu ile iki değerin ortalaması,


“F2” tuşu ile yeni noktanın koordinatı,
“F3” tuşu ile eski noktanın koordinatı dosyaya
yazılır.

Tamam butonu ile geçilirse yeni nokta, Nokta


numarası/X şeklinde aynı dosyaya yazılır.

Hata ölçütleri: Son nokta için ölçüm değeri


girilmişse ve koordinat değerlerinden
hesaplanan ile arasındaki fark bu bölümde
verilen hata ölçütünden fazla ise kullanıcıya
mesaj olarak bildirilir.

Sol Taraf Negatif: Veri girişi sırasında Güzergahın solunda kalan noktalar
için negatif değer girilmişse bu bölüm işaretlenmelidir.

Dengeleme Yapılacak: Hesaplamada kullanılan noktaların, Koordinatlardan


hesaplanan değerleri ve araziden ölçülen değerleri arasında fark varsa, fark
miktarı dik ayak değeri ile orantılı olarak koordinata düzeltme olarak getirilir.
Açıklama: Bu bölümde yazılanlar her çıktının üstünde açıklama olarak
görünür.

 Hatalıları gör: Hesap sırasında hatalar mesaj olarak gelir, daha sonra
istenirse bu bölümden de hatalar görüntülenebilir.

 Yükle: Mevcut PRZ dosyalarını yüklemek için kullanılır.

 Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Netveri işlemi, Hesap Türü olarak Prizmatik Hesap seçilir.

2. Prizmatik Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir.

3. F5 tuşuna basılır ve Nokta editörü seçilir.

Hesap 37
4. Koordinatların girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin belirlenir.
Dosya adı Prizmatik Hesap dosyası ile aynı olmamalıdır.

5. F5 tuşuna basılır ve kolonlar bölümünden veri girişi yapılacak seçenekler


işaretlenir. Veri girişi sırasında sadece belirlenmiş olan alanlara veri girişi
yapılabilecektir. Bu işlem veri girişini hızlandırmak amacıyla düşünülmüştür.

6. F3 tuşuna basılır ve Hesaplamada kullanılacak noktaların bilgileri girilir. Enter


ile alt satıra geçilir ve veri girişine devam edilir.

7. Girilecek veriler tamamlandığında “Esc” tuşu ile işlemden çıkılır.

8. Editörün sağ üstündeki “X” butonu ile veriler saklanarak çıkılır.

9. Kutupsal Hesap bilgilerinin girileceği dosya adı ve dosyanın oluşacağı dizin


belirlenir. Hesap noktalarının bulunduğu koordinat dosyası ile aynı
olmamalıdır.

10. F3 tuşuna basılarak ilk nokta bilgisi ile veri girişine başlanır, ilk noktada dik
ayak ve dik boy değeri sıfır “0” girilir. Son nokta için de dik ayak ve dik boy
değerleri sıfır “0” girilebilir yada son noktanın araziden ölçülen değeri dik
ayak olarak girilerek dengeleme yaptırılabilir. İlk nokta ve son nokta
girildikten sonra güzergah üzerindeki diğer noktalarda girilir. Veri girişi
sırasında sol taraftaki noktaların dik boy değerleri negatif “-” işaretli girilir.
Güzergah değiştiğinde, ilk noktanın dik ayak ve dik boy değerleri aynı
şekilde sıfır “0” girilir, son nokta girilir ve veri girişi aynı şekilde devam eder.

11. Veri girişi tamamlandıktan sonra F5 tuşuna basılır ve Hesapla işlemi seçilir.
Gerekli parametreler belirlenir. Koordinatların bulunduğu nokta dosyası
seçilerek hesap yapılır. Hesaplama sırasında varsa hatalar kullanıcıya mesaj
olarak iletilir. Hesaplama sonucu Rapor olarak ekrana gelir. İstenirse bağlı
yazıcıdan çıktı alınır yada daha sonra yazdırılmak üzere dosyaya saklanabilir.

5.6 Netveri Koordinat Editörü

Araziden ölçülen koordinat ve kot verilerinin girişi, koordinat girişi bölümünden


yapılmaktadır. Editöre veriler manuel olarak klavyeden girilebileceği gibi Total
Stationların veri kayıt ünitelerinden aktarım yolu ile de yapılabilmektedir.

Hesap 38
Girilen veriler Netcad Grafik Ortamına Proje\Dosya Yükle\Farklı tip dosya yükle
bölümünden Netcad nokta dosyaları seçilerek yüklenebilir.

5.6.1 Editör Kullanımı

“F2” tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

“F3” tuşuna basılarak veri ekleme moduna geçilir ve veri girişi yapılabilir.

Veri girişi bittiğinde ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır.

“F4” tuşuna basılarak ismi verilen noktaya ulaşılabilir.

“F5” tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

 Yükle: Mevcut nokta dosyalarını yüklemek için kullanılır.

 Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

 Kolonlar: Nokta Kotu, Nokta Kodu, Cinsi, Sayfa ve Defter kolonlarına veri
girişi yapılmayacaksa, bu kolonlar kapalı tutularak, manuel veri girişi
sırasında hız kazanılmış olur.

Bu alanlar editöre ilk girişte kapalıdır. Veri girişi yapılacaksa bu bölümden


açık konumuna getirilmelidir.

 Sıralama: Girilen verilerin Nokta adı, YX, XY, kot değerlerine göre
sıralatılabilir.

Çiftleri işaretle işlemi ile Nokta adı çift olan veriler işaretlenebilir.
İşaretlenen noktaların isimlerinin başına “C” (CP.56) konur. İstenirse Sil
\Çift Noktaları sil işlemi ile temizlenebilir.

Hesap 39
Sil işlemi ile çift noktalar ya da süzgeç kullanılarak istenen noktalar
silinebilir.

 Total Station'dan oku: Total Stationların veri aktarım programları


tarafından üretilen dosyaların Netcad ortamına aktarımı için kullanılır.
Koçev (Kolon çevir) işlemi ile ASCII yapıdaki dosyalardan veri okuması
yapılabilir. Okumanın yapılabilmesi için verilerin sütunlar halinde ve
boşluklarla ayrılmış olması gerekmektedir.

Örnek: N.517 484567.350 4565713.170 128.400


P.211 484492.161 4565862.872 114.135
1 485357.560 4564975.770 123.456
2 485376.750 4564944.520 124.153

Örnekteki veri Nokta adı, Y, X, Z formatında ve boşluklarla ayrılmıştır. Bu


veriyi Nokta editörüne aktarmak için, Koçev işlemi seçilir, verilerin
okunacağı dosya seçilir ve veri dosyasında bulunan alanlar (Nokta Adı,
Sağa Koordinat değeri, Yukarı Koordinat Değeri) açılan menüden
işaretlenir. İşlem sonunda koordinat dosyası hazır olacaktır.

 Total Station'a yaz: Netcad formatından, Total Stationların veri aktarım


programları tarafından okunabilecek şekilde veri dosyası üretmek amacıyla
kullanılır.
Koçev (Kolon çevir) işlemi ile dosyadaki veriler, ASCII yapıdaki bir
dosyaya sütunlar halinde ve boşluklarla ayrılmış olarak kaydedilebilir.

 Koordine özet tam: Standart koordine özet çıktısıdır, gerekli tüm bilgiler
çıktıda görünür.

İşleme girişte Proje açıklaması ve Pafta dosyası bilgileri girilerek çıktıda


görünmesi sağlanabilir. Pafta dosyalarının seçilebilmesi için STP Pafta Editörü
veya Pafta Editöründen kayıt edilmiş olması gerekmektedir.

 Koordine özet 2 nokta: Çıktıda sadece nokta ad ve koordinatları görünür,


sayfada yan yana iki bölüm olarak çıkar.
İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.
 Koordine özet 3 nokta: Çıktıda sadece nokta ad ve koordinatları görünür,
sayfada yan yana 3 bölüm olarak çıkar.

İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.

 Koordine özet YXZ: Çıktıda nokta ad, koordinat ve kotları görünür, sayfada
yan yana 2 bölüm olarak çıkar.

İşleme girişte Proje açıklaması bilgisi girilerek çıktıda görünmesi sağlanabilir.

Hesap 40
 Grafik İşlemler: Çalışmaların Netcad Grafik Ekranı ile etkileşimli olması
amacıyla hazırlanmış işlemler yapılabilmektedir.

Çizimden Yükle işleminde üzerinde çalışılan dosyanın saklanıp


saklanmayacağı sorulur, istenirse saklama yapılabilir.

Yüklenecek Noktalar için süzgeç verilebilir. Genel süzgeç operatörleri


geçerlidir. Yeni seçeneğinin işaretli olması durumunda, üzerinde çalışılan
dosyadaki tüm bilgiler silinir ve yeni okunan noktalar yazılır.

İşlem sonucunda kurala uyan noktaların bilgileri editöre gelir. Aynı isimli
noktalar varsa mükerrer kayıt olmaması için eski kayıt silinir.

Çizime Sakla işleminde editördeki kayıtlar süzgeç verilerek grafik ekrana


aktarılabilir. Ekranda aynı isimli noktalar var ise silinirler.

Çizimden Seç Yükle işlemi Çizimden Yükle işlemi ile aynı özelliklerdedir.
Tek fark seçme işleminin süzgeç operatörleri ile değil Obje Seçme
Penceresi ile yapılmasıdır.

İşlemden önce mevcut dosyanın saklanıp saklanmayacağı sorulmaz bu


nedenle bilgiler üzerine yazılacağı için açık olan dosya saklanabilir.

• 2 Haneye Yuvarla: Programda noktaların koordinat bilgilerinin virgülden


sonra 2 basamaktan fazla tutulması nedeniyle oluşturulan alanlar,
koordinatlardan hesaplanan alanlarla farklılık göstermektedir. Bu nedenle
alanlar oluşturulmadan önce 2 Haneye Yuvarla işlemi mutlaka bir kez
yapılmalıdır.

Alanlar oluşturulduktan sonra işlemin kullanılmasının gerekliliği durumunda


Hesap Menüsü içerisindeki Nokta Editörü kullanılmalıdır.

“F6” tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

“F7” tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

“F9” tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

5.7 Enkesit Editörü

İşleme Kesit Editörü ekranında mouse sağ tuşuna basılarak açılan menüden
Edit işlemi ile girilebilir. Ayrıca İmar veya Harita modülü yüklü kullanıcılar hesap
menüsü içerisindeki Netveri kısmından Enkesit Editörünü seçerek de ulaşabilirler.

Hesap 41
Kesit verilerinin metin ekranda görüntülendiği, klavyeden veri girişi ve
değişikliklerin yapılabilmesi için düzenlenmiş bir bölümdür. Enkesit editörü
işlemine girilmesi ile birlikte dosya seçim penceresi gelir, buradan yeni bir dosya
ismi verilerek açılabilir veya mevcut dosyalar ekleme ve değişiklikler için
seçilebilir.

• Kesit No: Yalnızca kullanım sırasında kilometreye ek bir referans özelliği


taşır. Bunun dışında herhangi bir özelliği yoktur.

• Kilometre: Kesitin, kesit alınan güzergah başlangıcına olan mesafesidir.


Aynı kilometrede iki kesit olması durumunda yalnızca ilk kesit dikkate alınır.

• Eksene Mesafe: Kesit üzerindeki noktaların eksene olan mesafesidir.


Kilometre artış yönünde sol taraf negatif, sağ taraf pozitiftir. Değerlerin
karışık girilmesi durumunda “F5” tuşu Sıralama işlemi gerekli düzeltmeyi
yapacaktır.

• Kot: Noktanın kotudur. Bir kesit dosyası içerisindeki tüm kotlar aynı
referansa bağlıdır.

• Kod: Noktanın özelliği ile ilgili kullanıcı tanımlı koddur. Bu kodların


tanımlanması zorunlu olmamakla birlikte, tanımlanması durumunda çizim ve
raporlamada pek çok kolaylık sağlayacaktır.

5.8 Editör Kullanımı

"F2" tuşuna basılarak kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir.

"F3" tuşuna basılarak yeni bir kayıt satırı açılır. Veri girişi bittiğinde ekleme
modundan Esc tuşu ile çıkılır.

"F4" tuşuna basılarak istenilen kesite; numara, kilometre ve kod verilerek


ulaşılabilir.

• Kesit No: Kesit numarası verilerek arama yapılır.

Hesap 42
• Kesit Kilometre: Kesit kilometresinden arama yapılır. Kesit kilometresi
3 desimal noktası ile birlikte verilmelidir. Arama her zaman son
bulunulan kayıttan dosya sonuna doğru yapılır. Herhangi bir kayıt
bulunamaması durumunda mesaj verilir ve bir sonraki arama tekrar
dosya başından itibaren yapılır.

• Nokta Kodu: Nokta kodundan arama yapılır. Aynı kod pek çok kesitte
bulunabilir. İşlem arka arkaya girilerek tüm kesitler taranabilir. Uygun
kaydın bulunması ile kayıt ekrana gelir. Bulunamaması durumunda
bulunamadı mesajı gelir ve pencere kapanır.

"F5" tuşu ya da Mouse sağ tuşu ile işlem menüsüne ulaşılabilir. Bu menüden;

• Yükle: Mevcut kesit dosyalarını yüklemek için kullanılır.

• Sakla: Üzerinde çalışılan dosya yeni bir isim verilerek saklanabilir.

• Sırala: Kesitler kilometre ve eksene mesafe sırasına sokulur

"F6" tuşu ile bulunulan satırın üzerine yeni bir satır açar.

"F7" tuşu bulunulan satır silinir. Aynı işlem Delete tuşu ile de yapılabilir.

"F9" tuşu ile çıkmadan saklama yapılabilir. Veri girişi sırasında, veri kaybını
engellemek için periyodik aralıklarla girilen veriler saklanmalıdır.

5.9 Kayıt Girişi

"F3" tuşuna basılması ile yeni bir kayıt satırı açılır. Kursor Kesit No üzerindedir.
Bir değer girilmesi durumunda kayıt kesit başlığı olur, daha sonra kilometre
değeri sorulur. Kesit numarasının boş geçilmesi durumunda kursor eksene
mesafe alanı üzerine geçer ve sırasıyla kot ve nokta kodu değerleri sorulur.

Ekleme modunda iken veri girişine Enter tuşu ile devam edilmelidir.
Ctrl+Sola/Sağa ok tuşları ile yatayda, Yukarı/Aşağı ok tuşları ile düşeyde
kayıtlar arasında dolaşılabilir. Sola/Sağa ok tuşu ile ise aynı kayıt içerisinde
hareket edilebilir.
Ekleme modunda iken yatay veya düşeyde yer değiştirme yapılırsa değiştirme
(F2) moduna geçilir. Aksi takdirde kayıt ekleme işlemi Esc tuşuna basana kadar
devam eder.

"F2" tuşu ile kayıtlar üzerinde değişiklik yapılabilir. Değişiklikler yapıldıktan


sonra ekleme modundan Esc tuşu ile çıkılır. Ekleme veya değiştirme modunda
değil iken kesinlikle kayıtlar üzerinde değişiklik yapılamaz.

Hesap 43
6. Yardımcı İşlemler
Hesaplamalarda yardımcı olarak kullanabilecek işlemlerin bulunduğu menüdür.

6.1 Otomatik Nokta Üret

NETCAD'de noktasız çalışma avantajı


olduğu biliniyor. Bu işlemle noktasız
çalışılmış veya yabancı CAD
programlarından aktarılmış noktasız hat
uçlarına otomatik olarak nokta üretilebilir.
Başlangıç nokta numarası verilebilir.
Hatların seçiminde, Obje Seçme Menüsü
kolaylıkları kullanılarak, tabaka bazında seçme yapılabilir. Üretilecek yeni
noktalar YENINOKTA tabakasında yer alacaktır.

Bu işlemden sonra isteğe bağlı olarak, diğer bölümlerde anlatıldığı şekilde,


noktalar, bağlı hatların tabakasına alınabilir veya Ada/ Köşe no formatına
dönüştürülebilir.

7. Kesişim (4 Nokta)
İşlem, ikişer nokta ile belirlenen doğrultuların, kesim noktasının hesaplanmasına
yöneliktir. Ardışık olarak 4 nokta gösterilmelidir. Noktalar etkileşimli olarak fare
ile gösterilebileceği gibi, Referans Menüsü kullanılarak, nokta numaraları da
verilebilir. İlk verilen doğrultu sabit kalacaktır. Böylece bir doğrultunun, diğerleri
ile olan kesişimleri ardışık olarak hesaplanabilir.

Hesap 44
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Kesişim (4 Nokta) işlemi seçilir.

2. Yakalama modlarından uygun olanı seçilir ve ardışık olarak 4 nokta seçilir.

3. Ekrana Nokta Bilgisi menüsü gelir. Bu menüden nokta adı girilerek Tamam
butonu ile kesişim noktası hesaplanır.

4. İşlem sonunda ilk doğrultu ekranda kalır, bu doğrultu ile yeni belirlenecek
doğrultuların kesişimi hesaplatılabilir.

8. Kesişim (2 Kenar)
İki noktaya uzaklığı bilinen üçüncü bir
noktanın kestirme yöntemi ile
hesaplanmasına yönelik bir rutindir.
Örneğin iki noktadan röperi bilinen ve
koordinatı bilinmeyen poligon noktasını
bulmak için ya da arazi detay alımlarında
cepheleri ölçülmüş ve bir noktaya
reflektör tutulamamış ise bu noktayı iki
cephe yardım ile hesaplamada kullanılır.
Öncelikle bilinen iki noktanın gösterilmesi
istenecektir. Daha sonra kesim noktasına
olan uzaklıklar sorulacaktır. Uzaklıklar
(Daireler) iki tarafta kesişecektir.
Kesişimlerden biri veya her ikisi seçilerek nokta atılabilir. Yandaki şekilde 3 nolu
noktanın yeri bilinmemektedir. Fakat 1 ve 2 nolu noktaların 3 nolu noktaya olan
uzaklıkları bilinmektedir. İşleme girildiğinde sırası ile 1 ve 2 nolu noktalar
gösterildiğinde mesafelerin girileceği menü gelir.

Mesafeler girildikten sonra yandaki


şekildeki gibi iki daire gelir ve iki noktada
kesişir. Eğer mesafeler yanlış verilmişse
daireler kesişmez. Bu durumda mesafeler
tekrar kontrol edilmelidir. Doğru olan
nokta seçildikten sonra, noktanın isminin
girilebileceği, diyalog penceresi gelir,
istenirse program tarafında otomatik
verilen nokta numarası kabul edilir,
istenirse değiştirilebilir.

Hesap 45
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Kesişim (2 Kenar) işlemi seçilir. Yakalama modlarından


uygun olanı seçilir, 1. ve 2.nokta ardışık olarak gösterilir.

2. Ekrana 1.ve 2. noktaya olan uzaklık değerlerinin girileceği menü gelir. Bu


menüden uygun değerler girilerek Tamam butonuna basılır.

3. Ekrana, iki noktada kesişen iki daire gelir. Hangi kesişim noktası isteniyorsa
seçilir.

4. Son olarak ekrana nokta bilgi menüsü gelir. Bu menüden nokta adı verilerek
2 Kenardan kesişim işlemi yapılmış olur.

9. Yan Nokta Hesabı


Prizmatik ölçü değerleri bilinen noktaların girilmesi amacına yöneliktir. Ölçü
doğrusunu oluşturan iki uç noktasının gösterilmesi gerekir. Yakalama modları
uygun konumda olmalıdır. Referans menüsü açılarak (Boşluk tuşu veya fare orta
tuşu ile) nokta numaraları verilerek bağlama işlemi yapılabilir. (Bknz. Referans
Menüsü) Noktaların seçilmesi sırasında P.101-P.102 noktaları pencere büyüt
işlemi ile ekranı ortalamaları sağlanabilir.

Kontrol mesafesi olarak, iki nokta arasındaki


hesaplanan uzaklık ön değer olarak gelir. Kabul
edilebilir veya arazi ölçü değeri girilebilir. Farklı
uzunluk değerinin verilmesi durumunda, tüm
dik ayak değerlerine gerekli düzeltmeler,
uzunluk ile orantılı olarak getirilecektir.

Verilecek dik ayak (DA) ve dik boy (DB)


değerlerine göre yeni noktalar üretilir. Dik ayak
dik boy değerleri olarak tek rakam
verilebileceği gibi, bu alan bir hesap makinesi
olarak da kullanılabilir. (21.26, -13.78, 0,
12.34+4.56, 45.67-8.93, 9*SIN(45)-1. gibi).
İşlem için hesaplamanın sonucu alınacaktır.

Yanlış geçişlerde veya yanlış değer verilmesi


durumunda, fare sağ tuşu ile bir önceki işleme
dönülebilir. İşleme doğru değerin verilmesi ile
devam edilebilir. Nokta numaraları, alfa nümerik olabilir. (1, 2, P.101, EV1/2,
1309/46, A', B1', N.48/124).

Numaralar bir arttırılarak getirilir. İstenilen değişiklikler yapılabilir. Yeni üretilen


noktalar Aktif tabakaya yerleştirilirler.

Hesap 46
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Yan Nokta Hesabı işlemi seçilir.

2. Yakalama modlarından uygun olanı seçilir, 1. ve 2.nokta ardışık olarak


gösterilir.

3. Ekrana kontrol mesafesi menüsü gelir. Bu menüden iki nokta arasındaki


mesafe girilerek tamam butonuna basılır.

4. Ekrana prizmatik değerler tablosu gelir. Bu tablodan dik ayak, dik boyu ve
nokta adı girilerek Tamam butonuna basılır ve yan nokta atılmış olur.

10. Dönüşümler

Dönüşüm işlemi, farklı koordinat


sistemlerindeki projeleri istenilen koordinat
sistemlerine dönüştürmeye veya dönüşmüş
koordinat çıktısı alma işlemlerinde kullanılır.
Örneğin yerel koordinat sisteminde çalışılan
proje teslim edilecek kuruma ülke koordinat
sisteminde verilecekse, projenizi ya
başlangıçta ya da sonunda dönüşüm
yapmanız gerekir. Duruma göre sadece
dönüşüm hesap çıktısı da alınabilir.

Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950


datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm
yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/
Özellikler/ Projeksiyon kısmından
dönüştürülmelidir.

İşleme girildiğinde dönüşüm işlemlerinin


bulunduğu menü açılır. Bu menüden önce
dönüşüm yöntemi belirlenir, sonuç bölümünde Çıktı alınacak ya da Objeler
dönüştürülecek seçeneklerinden uygun olan işaretlenir.

Sonuç olarak Çıktı al seçeneği işaretlendi ise Rapor Sonucu bölümünden


alınacak çıktının, Dosyaya ya da Ekrana yazılacağı seçilir.

Hesap 47
10.1 N Noktadan Affin Dönüşümü

En az dört ortak noktadan yapılan bir dönüşüm şeklidir. Affin dönüşümü ile
paftalardaki çekme ve uzamalar giderilebilir. Dönüşüm işleminin yapılabilmesi
için referans alınacak noktaların ekranda olması gerekir.

Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm


yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından
dönüştürülmelidir.

Bu işlemde, nokta adı sütununa nokta adı girildiğinde NoktaY-NoktaX sütunlarına


ekrandan okunan nokta koordinatları gelir. Yeni Y-X sütunlarına o noktanın yeni
sistemdeki koordinatları girilir. Gereken sayıda noktanın adı ve bunların yeni
koordinat sistemindeki koordinatları sıra ile girilir. Menüde yer alan sakla butonu
yardımı ile girilen nokta değerleri saklanabilir. Saklama işlemi *.DNS uzantılı
ASCII dosyalara yapılır. Bu dosyalara herhangi bir editörle müdahale etmek
mümkündür.

Daha önce saklanmış dönüşüm


nokta kümesi varsa, ilgili buton
ile yüklenebilir. Kümeler
üzerinde gerekli görülen
değişiklikler yapılabilir. En alt
sırada yer alan Kontrol et
butonuna basılarak dönüşüm
kontrol edilebilir. Dönüşüm için
5 veya daha fazla nokta
girilmişse uyuşum testi yapılır.
Uyuşum testi sonucunda
dönüşümü olumsuz etkileyen
nokta varsa kaldırılabilir.

Hesap 48
Tüm bu işlemler yapıldıktan sonra Tamam butonuna basılarak dönüşüm işlemleri
başlatılır. Ekrana dönüşüm matris değerleri gelir. Bu menüde de tamam
butonuna basılır. Dönüştürülecek noktalar seçilir (Seçim işleminde OBJE SEÇME
MENÜSÜ kullanılmalıdır). ESC ile işlem kesildiğinde seçime bağlı olarak (Çıktı Al/
Objeleri Dönüştür) dönüşüm çıktısı alınır ya da objeler dönüştürülür.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ N Noktadan Affin Dönüşümü işlemi seçilir.

2. Ekrana affin dönüşümü menüsü gelir. Bu menüye ekranda da bulunan dört


ortak nokta koordinatı girilir.

3. Nokta ve koordinatları girildikten sonra tamam butonuna basılır. Ekrana affin


dönüşüm matrisi menüsü gelir. Bu menüden M0 değeri kontrol edilir. M0
değerinin çok düşük bir rakam olması gerekir. Aksi taktirde dönüşüm sağlıklı
yapılamaz.

4. Gerekli kontroller yapıldıktan sonra Affin dönüşüm matrisi menüsünden


tamam butonu ile çıkılır. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta
tuş seçme menüsü yardımı ile topluca seçilir.

5. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana dönüşüm tablosu gelir.

10.2 N Noktadan Helmert Dönüşümü


En az üç ortak noktadan yapılan bir dönüşüm şeklidir. O anda ekranda mevcut,
gereken sayıda noktanın adı ve bunların yeni koordinat sistemindeki
koordinatları sıra ile girilir.

Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm


yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından
dönüştürülmelidir.

Menüde yer alan butonlar yardımı ile girilen nokta değerleri saklanabilir.
Saklama işlemi *.DNS uzantılı ASCII dosyalara yapılır. Bu dosyalara herhangi bir
editörle müdahale etmek mümkündür. Kontrol et işleminden sonra saklama
yapılırsa, program dönüşüm matrisini de hesaplayacağından matrisle birlikte
saklama işlemi yapılmış olur. Bu matris değerleri ile HELMERT Dönüşüm
Matrisinden işleminden çağrılarak kullanılabilir.

Yine tüm değerler girilip kontroller yapıldıktan sonra AFFIN dönüşümünde


yapılan işlemler tekrarlanır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ N Noktadan Helmert Dönüşümü işlemi seçilir.

2. Ekrana Helmert dönüşümü menüsü gelir. Bu menüye ekranda da bulunan


dört ortak nokta koordinatı girilir.

Hesap 49
3. Nokta ve koordinatları girildikten sonra tamam butonuna basılır. Ekrana
Helmert dönüşüm matrisi menüsü gelir. Bu menüden M0 değeri kontrol
edilir. M0 değerinin çok düşük bir rakam olması gerekir. Aksi taktirde
dönüşüm sağlıklı yapılamaz.

4. Gerekli kontroller yapıldıktan sonra Helmert dönüşüm matrisi menüsünden


tamam butonu ile çıkılır. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta
tuş seçme menüsü yardımı ile topluca seçilir.

5. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana dönüşüm tablosu ekrana
gelir.

10.3 Helmert Dönüşüm Matrisinden

Bu seçenekte ise dönüşüm matrisinin 4 parametresi (a,b, Cx ve Cy) sıra ile


girilir. Saklama ve Yükleme işlemleri yukarıda anlatıldığı şekilde yapılabilir.
Dönüşüm matrisi parametreleri *.DNS uzantılı dosyalarda saklanır. Ayrıca N
noktadan helmert dönüşümünde saklanan matris değeri de kullanılabilir. Fakat
Affin dönüşümünde saklanan matris değerleri kullanılmamalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Dönüşümler\ Helmert Dönüşüm Matrisinden işlemi seçilir.

2. Ekrana dönüşüm matrisi gir menüsü gelir. Bu menüye a,b,cy,cx değerleri


girilir veya yükle ile a,b,cy,cx değerlerinin bulunduğu *.DNS dosyası çağrılır.
Tamam butonuna basılır.

3. Dönüşüm çıktısı alınacak noktalar tek tek veya orta tuş seçme menüsü
yardımı ile topluca seçilir. ESC tuşu ile seçme işlemi kesildikten sonra ekrana
dönüşüm tablosu ekrana gelir.

10.4 Dilimden Dilime Dönüşüm Hesabı

Farklı dilim orta boylamları için 3 derecelik dilimden 3 derecelik dilime, 3


derecelik dilimden 6 derecelik dilime, 6 derecelik dilimden 6 derecelik dilime ve 6
derecelik dilimden 3 derecelik dilime dönüşüm hesapları yapılabilir.

Hesap 50
Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm
yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından
dönüştürülmelidir. Dilim Orta Boylamları satırların yanlarındaki üç nokta
butonlarına tıklanınca çıkan Türkiye haritası üzerinden de seçilebilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. İşleme girilmeden önce, Çıktı alınması ya da Objelerin dönüştürülmesi ile


ilgili seçenekler, çıktı alınacak ise çıktının ekrana ya da dosyaya yazılacağı
gibi seçenekler belirlenmelidir.

2. İşleme girildiğinde diyalog penceresi gelir. Bu pencereden, projenin


bulunduğu sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim (3 derece ya da 6
derece) seçeneği işaretlenir.

3. Dönüştürülecek sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim 3 derecelik ya da


6 derecelik dilim olduğu seçilir.

4. Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen opsiyonlara


göre objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

10.5 Coğrafi-UTM

Proje Coğrafi koordinatlarda hazırlanmış ise UTM’ye dönüşüm işlemi için


kullanılır. Dönüştürülecek sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilim 3 derece ya
da 6 derece olarak seçilir.

Dönüştürülecek data EUROPEAN 1950 datumunda olduğu varsayılarak dönüşüm


yapılır. Farklı bir datumda ise Proje/ Özellikler/ Projeksiyon kısmından
dönüştürülmelidir.

Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen seçeneklere göre
objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

Hesap 51
10.6 UTM-Coğrafi

Proje UTM koordinatlarda hazırlanmış ise Coğrafi Koordinatlara dönüşüm işlemi


için kullanılır. Mevcut sistemin dilim orta boylamı girilir ve Dilimin 3 derecelik ya
da 6 derecelik dilim olduğu seçilir.

Tamam butonu ile dönüşüm işlemi yapılır. Başlangıçta seçilen seçeneklere göre
objeler dönüştürülür ya da dönüşüm raporu alınabilir.

10.7 Sonuç

Bu bölümde seçilen objelerin dönüştürüleceği ya da sadece dönüşüm çıktısı


almak için kullanılacağı belirlenir

Projenin (Seçilen Objelerin) Dönüştürülmesi: Projenin dönüştürülerek yeni


koordinat sistemine yerleştirilmesidir. Tüm proje seçilebileceği gibi, seçim
işleminde OBJE SEÇME MENÜSÜ özellikleri kullanılarak istenilen obje grupları da
seçilebilir.

Dönüşüm Çıktısı Üretilmesi: Bu seçenekte, projede mevcut noktalar


seçilecektir. Seçim işleminde OBJE SEÇME MENÜSÜ özellikleri kullanılarak
istenilen nokta grupları seçilebilir. Sonuçta, noktaların eski ve yeni
koordinatlarını içeren dönüşüm çıktısı hazırlanacaktır.

Dönüşüm çıktısı Rapor sonucu bölümünde seçilen seçeneğe göre, dosyaya ya da


ekrana olmak üzere iki şekilde rapor edilir.

Rapor Sonucu

Ekran seçeneği işaretli ise çıktı sonucu ekrana gelir ve ekranda istenilen yere
bırakılabilir. Çizimle beraber ya da tek olarak çıktısı alınabilir.

Dosya seçeneği işaretli ise sonuç text editörüne gelir. Burada eklenti ve
değişiklikler yapılabilir. Değişiklikler ASCII yapıda dosyaya kaydedilebilir. Bağlı
yazıcıdan çıktı alınabilir.

10.8 Dönüşüm Çıktısı Örnekleri

Aşağıda çeşitli dönüşüm çıktısı örnekleri verilmiştir.

Affine dönüşüm çıktısı

A= 1.00000558 CY= -361321.640


B= -0.00000108 CX=-4130023.804
Dönüşecek <koordinatlar> Dönüşmüş
Nokta no Y X Y X
20100/1 413090.436 4183016.282 51090.444 53016.277

Hesap 52
20100/2 413101.660 4183006.462 51101.671 53006.457
20100/3 413113.888 4182995.771 51113.901 52995.766
20100/4 413126.111 4182985.081 51126.127 52985.076
20100/5 413138.363 4182974.365 51138.381 52974.360
20100/6 413150.579 4182963.680 51150.600 52963.675
20100/7 413162.612 4182953.156 51162.635 52953.151
20100/8 413147.593 4182935.662 51147.618 52935.657
20100/9 413132.535 4182918.123 51132.562 52918.118
20100/10 413120.187 4182928.931 51120.212 52928.926
20100/11 413107.975 4182939.621 51107.997 52939.616

Helmert dönüşüm çıktısı

TABLO-1

10.8.1.1.1.1 DÖNÜŞÜM ORTAK NOKTALARI


I.SİSTEM <koordinatlar> II.SİSTEM
Nokta no Y X Y X
69 408150.81 4187888.87 92111.88 108150.63
43 411430.06 4190495.10 89505.21 111430.26
68 408992.55 4186733.95 93266.61 108992.35
89 412262.86 4194576.16 85423.92 112263.18
ÖLÇEK KATSAYISI = 1.000089662
DÖNÜKLÜK =-99.998765655
ORTALAMA HATA = 0.126976887

TABLO-2

ORTAK NOKTALARIN DÖNÜŞÜM SONRASI KOORDİNATLARI


II.SİSTEM <koordinatlar> hatalar
Nokta no Y X Vy Vx
69 408150.81 4187888.87 -0.182 -0.009
43 411430.06 4190495.10 0.087 -0.044
68 408992.55 4186733.95 0.127 0.064
89 412262.86 4194576.16 -0.032 -0.011

TABLO-3

A= 1.00000558 CY= -361321.640


B= -0.00000108 CX=-4130023.804
Dönüşecek <koordinatlar> Dönüşmüş
Nokta no Y X Y X
69 408150.81 4187888.87 92111.88 108150.63
43 411430.06 4190495.10 89505.21 111430.26
68 408992.55 4186733.95 93266.61 108992.35
89 412262.86 4194576.16 85423.92 112263.18
1 410689.43 4186321.31 93679.447 110689.44
2 410702.47 4186325.26 93675.497 110702.48

Hesap 53
3 410694.15 4186302.29 93698.469 110694.16

Eski sürümlerden farklı olarak Tablo-1 ve Tablo-2 bölümleri var. Ayrıca Tablo-3
bölümünde dönüşüm için kullanılan noktaların II. sistem verilen koordinatları
yazılıyor ve bunların dönüşüm için kullandığı "*" ile belirtiliyor. Ayrıca eskiden
dönüşümde kullanılan noktaların mevcut olması gerekiyordu, artık gerekmiyor.

11. Nokta Editörü


Nokta editörü, noktalar hakkındaki bilgilerin hepsine veya bir kısmına rahatlıkla
ulaşılmasını ve bunlar üzerinde değişiklik yapılmasını sağlar. Kullanımı kısaca şu
şekilde özetlenebilir. Noktalar üzerinde değişiklik yapılmak istendiğinde F4
tuşuna basıldığında aktif olan değer değiştirilebilir. Değerler ok tuşlarıyla aktif
hale getirilebilir. Mouse’un sağ tuşuna basıldığında karşımıza çıkan menü
kullanılarak Y ve X kolonu haricindeki diğer kolonlar işlem görebilecek şekle
getirilebilir ve satır aralıkları azaltılıp arttırılabilir.

Nokta editörü seçildiğinde, ekranda nokta yok ise direk nokta editörü gelir. Fakat
ekranda herhangi bir proje varsa Düzenlenecek Noktalar menüsü gelir. Bu
menünün amacı, sadece işlem yapılacak noktaları editöre yüklemektir. Diğer
noktalar editöre gelmez. Noktalar Nokta Adı, Nokta Kotları ve Tabaka
süzgeçlerine göre seçilebileceği gibi süzgeç Grafikten Seç fonksiyonu kullanılarak
ekrandan da seçilebilir. Nokta Adına Göre Sırala seçeneği işaretlenirse editör
açıldığında noktalar adlarına göre sıralı listelenir. Ayrıca bu editörün içinden
başka nokta dosyaları çağrılabilir veya istenen noktalar ayrı bir dosyaya
saklanabilir.

Editör içinde herhangi bir noktayı bulmak için " Ara " işlemi yapılabilir. Birden
fazla nokta arayarak editörde görüntülemek için " Süzgeç " kullanılabilir.

Hesap 54
11.1 Dosya Menüsü

Herhangi bir nokta dosyasından veri yükleme, veya saklama, girilen noktaların
saklanması, bağlı yazıcıdan çıktı alınması gibi işlemler bu bölümden yapılabilir.

11.1.1 Dosya Yükle

Bulunulan dosyaya, başka *.NCN dosyalarından nokta eklemek için kullanılır.


Amacı; hesaplanmış eski veya yeni noktaları eklemek, nirengi-poligon noktaları
eklemek, halihazır noktaları ile detay noktalarını birleştirmek, kot değerlerini
güncellemek vb.

Çiftlerden yenisini kullan işlemi; yeni


yüklenecek noktalardan nokta adları aynı
olanlar içinden çağrılan nokta
dosyasından gelen noktaları almasını
sağlar.

Çiftlerden eskisini kullan işlemi; yeni


yüklenecek noktalardan nokta adları aynı
olanları dikkate almadan eski nokta
koordinatlarını kullanır.

Hesap 55
Ortalama al işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı olanların
koordinat ortalamalarını alarak kullanılır.

Bulunamayanları ekle işlemi; yeni yüklenecek noktalardan, nokta adı


bulunulan dosyada yoksa bu noktaların kullanılan dosyaya eklenmesini sağlar.

Z Değerlerini güncelle işlemi; yeni yüklenecek noktalardan nokta adları aynı


olanların kotlarının bulunan dosyaya aktarılmasını sağlar.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Dosya Yükle işlemi seçilir.

2. Ekrana gelen menüden yüklenecek nokta dosyası (*.NCN) adı verilir.

3. Nokta dosyası seçildikten sonra ekrana Yeni Yüklenecek Noktalar menüsü


gelir.

4. Bu menüden istenilen işlemler işaretlenerek TAMAM butonuna basılarak yeni


noktalar yüklenir.

11.1.2 Dosya Sakla

Bulunulan dosyadan, istenilen noktaları başka bir dosyaya aktarmak için


kullanılır. Örneğin nirengi ve poligon noktaları başka bir dosyada tutulmak
isteniyorsa, bir nokta dosyası rahat çalışabilmek için ikiye bölünmek isteniyorsa,
bu gibi durumlarda kullanılabilir.

Saklanacak noktalar için süzgeç verilebilir. Kurala uyan noktalar saklanacaktır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Dosya Sakla işlemi seçilir.

2. Ekrana gelen menüden saklanacak nokta dosyası (*.NCN) adı verilir.

3. Nokta dosyası seçildikten sonra ekrana saklanacak noktaların verileceği


süzgeç menüsü gelir.

4. Bu menüden istenilen noktalar için süzgeç verilerek TAMAM butonuna basılır


ve seçilen noktalar saklanır.

Hesap 56
11.1.3 Sakla

Editörde yapılan değişiklikleri, nokta editöründen çıkmadan direkt grafik ekrana


aktarır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü \Nokta Editörü \Dosya \Sakla işlemi seçilir.

2. Yapılan saklama işlemi hemen ekrana yansır.

11.1.4 Yazdır

11.1.4.1 Raporlar

Noktaların koordine özet çıktılarının alınmasını sağlar. Yazılacak noktalar satırına


çıkması istenilen nokta adları yazılır veya Netcad süzgeç yapısı kullanılabilir.
Yazılacak alanlar bölümünde işaretli olan değerler çıktıda görünecektir.

Genelde kağıt tasarrufu sağlamak için çıktının kolon sayısı artırılabilir. Örneğin;
Nokta adı, Y, X ve Z değerleri 2 kolonlu çıktı olarak isteniyorsa aşağıdaki gibi
alınacaktır.

Bu penceredeki çıktıyı saklayabilir veya yazdırabiliriz. Saklandığı takdirde *.CKS


uzantılı bir ASCII dosya şeklini alacaktır.

Hesap 57
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\ Nokta Editörü\ Dosya\ Yaz işlemi seçilir.


2. Ekrana Koordine Özet menüsü gelir.
3. Bu menüden Yazılacak Noktalar satırına çıkması istenen noktalar yazılır
veya Netcad süzgeç yapısına uygun süzgeçler verilir. Yazılacak alanlar
bölümünden çıkması istenilen değerler işaretlenir. Kolon sayısı
bölümünden koordine özetin kaç kolon olacağı seçilir.
4. Tamam butonu ile koordine özet NETCAD Rapor ekranına gelir.

11.1.4.2 Kullanıcı Tanımlı Rapor

Rapor işlemi nokta editöründe bulunan noktaların Excel dosyası olarak alınmasını
sağlar. İstenilen kolon değerlerinin çıkması kullanıcı tarafından belirlenip
seçilebilir. Bu raporlama işlemi, editörde yüklü olan bütün noktalar için
geçerlidir. Eğer istenilen noktalara ait rapor alınmak isteniyorsa, nokta editörüne
girişte bu noktalara ait süzgeçler verilmelidir.
İşleme girildiğinde Rapor Şablonu Seç dialogu çıkacaktır. Buradan "Yeni Rapor
Şablonu" butonuna basıldığında çıkması istenilen kolonlar kullanıcı tarafından
seçilir ve oluşan şablon C:\NetcadReport\NOKTA adresine isim verilerek
kaydedilir. Aynı işleme tekrar girildiğinde aynı rapor şablonunun oluşturulmasına
gerek kalmayacaktır. Bu şablon tekrar seçilerek kullanılabilir.

Hesap 58
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta editörü\Dosya\Rapor işlemine girilir.


2. Yeni rapor şablonu butonuna basılır.
3. Raporda bulunacak bilgiler ">" butonu ile sağdaki pencereye alınır.
4. İşlem adımları takip edilerek tablo görünümü, alt toplamlar belirlenir ve
tablo adı verilerek bitir butonuna basılır.
5. Hazırlanan şablon seçilerek sonraki ve bitir butonlarına basıldığında
istenilen rapor Excel dosyası olarak görüntülenir.

11.2 Düzenle Menüsü

Sıralama, çift noktaların ayıklanması, noktaların yeniden adlandırılması, sıralı


numara verme, kolon işlemleri, eksen işlemleri, kotların modelden okunması ve
nokta silme işlemlerinin yapıldığı menüdür. Aşağıda işlemler anlatılmıştır.

11.2.1 Sırala

Nokta dosyasında nokta adlarına, YX, XY, Z ve


nokta koduna göre sıralama işlemini yapar. İşleme
girildikten sonra sıralama anahtarından sıralama
yöntemi seçilerek işlem tamamlanır.

Hesap 59
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sıralama işlemi seçilir.

2. Ekrana Sıralama Yöntemi menüsü gelir.

3. Sıralama Anahtarı bölümünden istenilen yöntem seçilir. Tamam butonuna


basılarak işlem bitirilir.

11.2.2 Çift Noktaları Ayıkla

Proje genelinde veya nokta


editörüne girerken seçilen nokta
grupları arasında çift noktaları
işaretlemek için kullanılır.

Çift noktalar; nokta adına,


koordinatına, kotuna göre
işaretletilebilir. Çift noktaların
başına "C" harfi gelir. İsteğe bağlı
olarak, sil işlemi ile nokta adı C ile
başlayanlar silinebilir. Koordinat ve
kotuna göre çiftler işaretlenirken
Koordinat/Kot Farkı satırına
girilecek değer kadar sapmalarda
aynı nokta olarak görülüp çift nokta olarak işaretlenecektir. İşlem öncesinde
noktalar sıralı olmalıdır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Çift noktaları ayıklama işlemi seçilir.


2. Ekrana Çift noktaları ayıkla menüsü gelir. Menüden karşılaştırma anahtarı
verildikten sonra tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.3 Yeniden Adlandır

Nokta adlarının başına belli bir düzende ek gelmesini sağlar. Örneğin nokta
adlarının başına P. gibi bir değer eklenebilir.

Yeniden adlandırılacaklar kısmına işlem görecek noktalar girilir ya da Netcad


süzgeç yapısı kullanılarak seçilir. Örneğin 7430..7435 gibi. Yeniden adlandırma
kuralı kısmına ise nokta adlarının başına gelmesi gereken ek yazılır. Örneğin P.
gibi.Sonuçta seçilen noktalar P.7430, P.7431 gibi değerler olacaktır.

Hesap 60
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Yeniden Adlandır işlemi seçilir.


2. Ekrana Noktaları yeniden adlandır menüsü gelir.
3. Menüden ilk satıra yeniden adlandırılacak nokta adları verilir. İkinci satıra
adlandırma kuralı verilir, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.4 Sıralı Numara Ver

Başlangıç numarası kısmına verilen rakam ardışıl olarak takip edilerek seçilen
bütün noktalar adlandırılır.Örneğin "A1" başlangıç numarası olarak verildiğinde
nokta adları A1, A2, A3 .... şeklini alacaktır. Veya "1" başlangıç numarası olarak
verildiğinde nokta adları 1,2,3,.... şeklini alacaktır.

11.2.4.1 İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sıradan numara verme işlemi seçilir.


2. Ekrana Sıradan numara ver menüsü gelir.
3. Menüden süzgeç satırına yeniden adlandırılacak nokta adları verilir. İkinci
satıra başlangıç numarası verilir, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

Hesap 61
11.2.5 Kolon İşlemleri

Nokta editöründe Y, X, Z kolonlarında çeşitli işlemler yapılmasına olanak tanır.


İşlem Görecekler satırına nokta süzgeci verilir ve formüller bölümünde gerekli
tanımlamalar yapılır. Örneğin “Y” ve “X” kolonları ters girildiyse Y’ler X'e, X’ler Y
kolonuna aktarılabilir. Formüller satırına “Y=X”, “X=Y” “Z=Z” yazılarak veya
Hazır formüller bölümünden “X<->Y” Değişimi seçilerek aktarım sağlanabilir.
Formüller bölümünde Y, X, Z satırına istenilen formül girilebilir ve
hesaplatılabilir.
Hazır formüller bölümünden bir formül seçilerek işlem yapılabilir. Örneğin dilim
dönüşümleri formülü buradan seçilerek 3 dereceden 6'ya, 6 dereceden 3'e
dönüşüm yapılabilir. Ya da “Y=” satırının karşısına “Y-50” yazıldığı takdirde
bütün “Y” değerleri 50’m azalacaktır.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Kolon işlemleri işlemi seçilir.


2. Ekrana Kolon işlemleri menüsü gelir.
3. İşlem görecekler satırına nokta adları verilir. Formüller satırına Y, X, Z
kolonlarından yer değişecek, eklenecek veya çıkarılacak değerler varsa
yazılır, tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.6 Eksen İşlemleri

Nokta editöründen koordinat


girerken, koordinatların değişmeyen
ilk haneleri girilmeyebilir ve eksen
işlemi ile sonradan bu girilmeyen
sayılar eklenebilir. Genelde
koordinatlar son üç basamakta
değişkenlik gösterir. Eksen işleminde
yine işlem görecek noktalar seçilir ve
dY, dX, dZ satırları karşısına yazılan
değerlere bağlı olarak Y, X ve Z
değerleri artar veya azalır. Değer “-”
verilirse bütün değerler azalır, “+”
verilirse değerler artar.

Hesap 62
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Eksen kaydır işlemi seçilir.


2. Ekrana Eksen kaydır menüsü gelir.
3. İşlem görecekler satırına nokta adları verilir. Eklenecek değerler satırına Y,
X, Z kolonlarına, eklenecek veya çıkarılacak değerler varsa yazılır, tamam
butonuna basılarak işlem bitirilir.

11.2.7 Modelden Kot Oku

Kotu hesaplanmamış ya da kotu yanlış olan noktaların kotları bu işlem ile model
üzerinden hesaplatılabilir. İşleme girildiğinde kotu hesaplatılacak noktalar için
süzgeç sorulur, buradan sadece istenen noktaların kotları hesaplatılabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap Menüsü\Düzenle\Modelden Kot Oku işlemine girilir.

2. Kotu modelden okunacak noktalar için süzgeç verilir.

3. İşlem sonunda kurala uyan noktaların kotları modelden hesaplanacaktır.

11.2.8 Sil

Noktaları tek tek veya toplu olarak


silmek için kullanılır. Süzgeç yardımı ile
istenilen noktalar daha kolay silinebilir.
Silme işlemine girildikten sonra silme
menüsü gelir. Bu menüden Çift noktalar
“C*” seçilirse daha önceden çiftleri
işaretle işlemi ile başına “C” harfi konan
noktalar seçilir. Süzgeç seçilirse, süzgeç
satırına yazılan kurala uygun noktalar
seçilir. Seçilen noktaların satırı koyu renk
alır ve nokta adlarının başına “*” işareti
konur. Seçilen noktalar hemen silinmezler. İşaretlenen satırların başındaki “*”
kaldırıldığında (F4 Edit ve F2 Değiştir işlemlerini kullanarak) nokta eski haline
döner. Nokta editöründen saklayarak çıkılıp tekrar girildiğinde noktalar silinmiş
olur.

İşlem Nasıl Yapılır?

Hesap menüsü\Nokta Editörü\Düzenle\Sil işlemi seçilir.

Ekrana Nokta sil menüsü gelir.

Nokta sil menüsünde, nokta adı başında C olanlar varsa Çift Noktalar (C*)
seçilir. Süzgeç verilerek seçilmek isteniyorsa Süzgeç işaretlenir ve süzgeç
satırına silinecek nokta adları verilir. Tamam butonuna basılarak işlem bitirilir.

Hesap 63
11.2.9 2 Haneye Yuvarla

Programda noktaların koordinat bilgilerinin virgülden sonra 2 basamaktan fazla


tutulması nedeniyle oluşturulan alanlar, koordinatlardan hesaplanan alanlarla
farklılık göstermektedir. Bu nedenle alanlar oluşturulmadan önce 2 Haneye
Yuvarla işlemi bir kez yapılmalıdır ya da alanlar oluşturulduktan sonra işlem
kullanılarak nokta editöründen çıkışta Bağlı Çizgileri Güncelle seçeneği
seçilmelidir.

11.2.10 Sakla

Nokta editöründe yapılan değişiklikleri saklar. Normalde menüden çıkarken


yapılanlar saklanır veya sorulur. Fakat bu işlem seçilirse saklama işlemini
menüden çıkmadan da yapar.

11.2.11 Tabakalandır

Noktaların tabakalarını editörden değiştirmek için kullanılır. Tabaka değişimi


yapmak için bu editörden yeniisim verilebildiği gibi grafik ekrandaki mevcut
tabakalar da seçilebilir. Editörden çıkıldıktan sonra yeni tabaka ismi Netcad
anamodulde tabakalar bölümünde çıkacaktır. Örneğin kadastro parsellerine ait
noktalar seçilerek KADASTRO tabakasına atılabilir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap/Düzenle/Tabakalandır işlemine girilir.


2. Süzgeç bölümünden tabakası değiştirilecek olan noktalar belirlenir.
3. Tabaka adı bölümüne noktaların atanacağı tabaka adı yazılır ya da
buradan seçilir.
4. Tamam butonuna basıldıktan sonra işlem sonlandırılır.
5. Yapılan değişiklikler editördeki tabaka kolonunda ya da editörden
çıkıldıktan sonra grafik ekranda görünecektir.

11.2.12 Ayarlar

Ayarlar menüsünde "Projeksiyon" sekmesinde aktif proje için projeksiyon


tanımlanabilir. Buradan tanım yapılabildiği Netcad anamodul içindeki
Proje/Özellikler/Projeksiyon sekmesinden de yapılabilir.
"Koordinatları farklı bir projeksiyonda da göster" seçeneği aktif yapıldığında
mevcut noktalar için farklı bir projeksiyon tanımlanabilir ve editöre bu
projeksiyona ait Y ve X kolonları açılır. Bu kolonların editörde görünebilirlik ve
değiştirilebilirlik durumları Ayarlar/Kolon Özellikleri sekmesinde ayarlanabilir ve
coğrafi projeksiyon seçilmişse nokta editöründen coğrafi koordinat girişi
yapılabilir. Buradan tanımlanan projeksiyon değeri sadece editörde görünür.
Grafik ekranda herhangi bir değişiklik olmaz. Coğrafi Projeksiyon seçildiğinde
Coğrafi Gösterim Tipi olarak Derece Dakika Saniye ya da Derece Desimal
seçilebilir.

Hesap 64
Görünüm sekmesinde ise obje izleme ayarlarında obje rengi ve objeye yaklaşma
seçenekleri belirlenerek nokta editöründe bulunan noktalar grafik ekranda
izlenebilir. Ayrıca kolonların editörde açma/kapama özellikleri ve değiştirilebilme
durumları seçilebilir.

Hesap 65
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap\Nokta editöründe sağ mouse tuşuyla açılan menüden ya da


Düzenle\Ayarlar seçeneğinden Ayarlar işlemine girilir.
2. Projeksiyon sekmesinden "aktif projenin projeksiyon tanımları" butonuna
basılır ve gelen ekrandan projeksiyon tanımlanır.
3. "Koordinatları farklı bir projeksiyonda da göster" seçeneği aktif edilir ve
… butonuna basılarak ikinci projeksiyon tanımlanır.
4. Görünüm sekmesinde "obje izleme ayarları" butonuna basılarak obje
rengi ve yaklaşma seçenekleri belirlenir.
5. Bu işlemler sonucunda nokta editöründe koordinatlar iki farklı
projeksiyonda görülebilir ve grafik ekranda izlenebilir.

11.3 Süzgeç

İstenilen noktalar ya da nokta aralıkları süzgeç yapısına uygun olarak editörde


işaretlenip görünebilir. Süzgeç hanesine aşağıdaki gibi yapılar yazılabilir;

• 8174+8188+8215 nolu noktalar,


• -(8174+8188+8215) nolu noktalar dışındakiler,
• 81* ile başlayanlar,
• *81 ile bitenler,
• ~/ içinde / olanlar vb..

Süzgece uygun olan noktalar kırmızı renkli olarak işaretlenirler.

Hesap 66
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap/Nokta editörüne girilir.


2. Süzgeç hanesine süzgeç yapısına uygun değerler girilir.
3. Enter tuşuna basılır.

11.4 Nokta Ara

Editör içinde herhangi bir noktayı bulmak için kullanılır. Bunun için Ara hanesine
istenilen noktanın adı yazılarak enter tuşuna basılır. Aranılan noktanın satırı mavi
bantla görünecektir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap/Nokta Editörüne girilir.


2. Ara hanesine nokta adı yazılır.
3. Enter tuşuna basılır ve işlem tamamlanır.

12. Pafta Editörü


Yerel sistem, genelde İller Bankası tarafından kullanılan, kendi içerisinde tutarlı
adlandırma ve koordinat sistemine sahip, diğer sistemlerle komşuluk içermeyen
paftalandırma şeklidir. Yerel sisteme göre indeks oluşumunda, aynı pafta
sisteminde herhangi bir paftanın sol alt köşe koordinatlarının ve pafta
numarasının bilinmesi projenin gireceği tüm paftaların otomatik üretilmesi için
yeterlidir.

Hesap 67
Yerel pafta açmak için iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç işlemi ile tek
tek açılır. İkinci yöntem ise önce İndeks işleminden pafta indeksi oluşturulup,
sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak kendi
isimlerinde dosyalar oluşturulur.

12.1 Dosya Menüsü

Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri


yapılabilmektedir.

12.1.1 Paf Dosyası Yükle

Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden


yüklenebilir.

12.1.2 Paf Dosya Sakla

Oluşturulan indeks isim verilerek daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya
kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine
özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

12.2 Pafta Menüsü

Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin


bulunduğu menüdür.

Hesap 68
12.2.1 Pafta İndeksi Oluştur

Bu işlem pafta çizgilerinin


oluşturulmasına yarar. İşlem
sonunda ekrandaki tüm proje
paftalandırma çizgileri ile
bölümlenir. Ekrana sadece
pafta çizgileri ve pafta adı
gelir. Oluşan pafta çizgileri
kutu obje tipinde ve PINDEX
tabakasına yerleşir. Pafta
ismi yazılırken aralara "-"
işareti konmalıdır (50-K-1-A)
Gerekiyorsa pafta numaraları
sonradan obje sor rutini ile
değiştirilebilir.

İndeksi oluşturmak için mevcut paftalardan veya komşu paftalardan


yararlanılabilir. Bu paftalara referans pafta da denilebilir. İşlem için komşu veya
mevcut pafta adı İlk Pafta satırına yukarıda belirtilen şekilde yazılır. İstenilen
ölçek “Ölçek” satırından seçilir veya girilir. Menüdeki ölçeklerden biri seçilirse
standart pafta boyutları (dY/dX değerleri) otomatik olarak değişecektir. Referans
paftanın sol alt pafta koordinatı girilmesi yeterlidir. Program diğer köşe
koordinatlarını otomatik hesaplar. İşlemin tamamlanması için devam tuşuna
basılarak bitirilir.

12.2.2 Tek Tek Pafta Paftala

Pafta aç işlemi tek pafta açımına


yönelik işlemdir. Bu işlemden önce
İndeks oluşturmaya gerek yoktur,
verilen değerlere göre pafta açarak
saklama işlemi yapar.

İşleme girildikten sonra yandaki


ekran gelir. Sırası ile pafta adı, pafta
boyutları, ölçeği, pafta başlıkları ve
köşe koordinatları girilir. Kontrol
etmek amacı ile Gör butonu
kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok
ise Pafta Aç butonu ile işlem bitirilir.
Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki
isimi kullanır ve yer olarak son
kullanılan dizine atar.

“F4” Pafta ile ilgili bilgileri


değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna
basıldığında bulunulan satırın ilk
sütunu değiştirme işlemine hazırdır.

Hesap 69
Ancak değiştirilecek sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki
bilgiler kaybolur. Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan
bölümde istenilen değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.

12.2.3 Otomatik Paftala

Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara


ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar.
Kısaca yönetmeliğe uygun olarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar.

İşleme girildiğinde ölçek ve pafta


başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı
sürücü ve dizin adları seçilir. Kabul
butonuna basılarak işlem başlatılır.
Program paftaları otomatik olarak
saklandığı ekrandan görülür. İşlem
bitince normal proje ekranı gelir.

12.2.4 Rasterlar Paftalansın

Grafikteki raster imajlar, kenarları kesilerek ya da istenilen bir bölgesi seçilerek


paftalandırılabilir. Raster üzerine pafta indeksi oluşturulduktan sonra “Rasterlar
paftalansın” işlemi aktif yapıldığında otomatik olarak paftalandırma yapılır.

İşlem Nasıl Yapılır?

• Raster grafik ekrana yüklenir.


• Eğer bu rasterın bütünü paftalandırılmak isteniyorsa üzerine pafta
pindeksinin açılması yeterlidir. Eğer, istenilen bir bölgesinin paftada
çıkması isteniyorsa Raster/Raster Aktif Alan Seç işlemi uygulanıp pindeks
açılması gerekir.
• Otomatik Paftala işlemi uygulanıp işlem sonlandırılır.
• Pafta pindeksinin dışında kalan kısımlar otomatik olarak kesilirler.
Paftalandırma sırasında raster’ın orijinali korunur. Yeni bir *.dre dosyası
oluşur.
• Oluşan pafta dosyası dosya ile yüklenebilirler.

12.2.5 Gör

Pafta indeksi açıldıktan sonra GÖR işlemi ile paftanın ekrandaki durumu
görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) Gör
butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.

İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü \Pafta Editörü işlemi seçilir.

Hesap 70
2. Ekrana pafta editörü menüsü gelir.

3. Bu menüden İndeks butonu seçilir. Ekrana Pafta indeks oluştur menüsü


gelir. Yine bu menüye açılması istenen paftalar için elde olması gereken
referans bir paftanın adı, ölçeği ve sol alt köşe koordinat değeri girilir ve
devam butonuna basılır.

4. Proje kaç paftaya giriyorsa tüm paftalar açılarak Pafta editörü menüsüne
gelir. Bu menüde pafta adları, sol alt-Y, sol alt-X, genişlik ve yükseklik
değerleri gelir.

5. Çık butonu ile çıkılırsa açılan paftalar ekranda görünecektir. Eğer bu paftalar
kendi isimlerinde ayrı ayrı dosyalara saklanmak isteniyorsa çık işlemi
kullanılmaz, Oto Pafta butonu seçilir.

6. OtoPafta işlemi seçilirse ekrana Otomatik Pafta Açımı menüsü ekrana gelir.
Bu menüden pafta başlıkları, paftaların saklanacağı sürücü ve dizin
seçildikten sonra kabul butonuna basılır. Paftaların dosyalandığı ekrandan
görülür.

13. STP Pafta Editörü

Ülke sistemi, Ülke nirengi sistemine dayalı, pafta isimlerinin tek anlamlı olduğu
paftalandırma şeklidir. Sadece pafta numarasının bilinmesi ile, o paftanın dünya
üzerindeki konumu, köşe koordinatları ve ölçeği bulunabilir. Pafta indeksi
otomatik olarak üretilebilir. İNDEKS işleminde istenilen ölçek belirlenir, dilim orta
boylamı verilir. Program verilen ölçeğe bağlı olarak paftaları otomatik olarak
açar. 1/100 000 ile 1/500 arası tüm paftalar üretilebilir.

Hesap 71
Yerel pafta sisteminde olduğu gibi iki yöntem vardır. Birinci yöntem Pafta Aç
işlemi ile tek tek açılır. İkinci yöntemde ise önce İndeks işleminden pafta indeksi
oluşturulur, sonra OtoPafta işlemi ile indeksi oluşturulan paftalar otomatik olarak
kendi isimlerinde dosyalar oluşturulur.

13.1 Dosya Menüsü

Oluşturulan pafta indekslerinin saklanması ve yüklenmesi işlemleri


yapılabilmektedir.

13.1.1 Paf Dosyası Yükle

Daha önceden oluşturularak saklanmış pafta indeksleri bu bölümden


yüklenebilir.

13.1.2 Paf Dosyası Sakla

Oluşturulan indeks isim verilerek daha sonra kullanılmak üzere bir dosyaya
kaydedilir. Kaydedilen indeks dosyası Netveri Koordinat Editöründen, koordine
özet çıktısı alırken seçilerek çıktılarda pafta adının görünmesi sağlanabilir.

13.2 Pafta Menüsü

Pafta indeksi oluşturulması ve paftaların oluşturulması ile ilgili işlemlerin


bulunduğu menüdür.

13.2.1 Pafta İndeksi Oluştur

Bu işlem pafta çizgilerinin oluşturulmasına yarar. İşlem sonunda ekrandaki tüm


proje paftalandırma çizgileri ile bölümlenir. Ekrana sadece pafta çizgileri ve pafta
adı gelir. Oluşan pafta çizgileri kutu obje
tipinde ve PINDEX tabakasına yerleşir.
Pafta ismi yazılırken aralara "-" işareti
konmalıdır (M28-A-21-A-4-D).
İndeks işlemini seçince Ülke Pafta İndeksi
isimli bir menü gelir. Bu menüden Ölçek ve
Dilim Orta Boylamı girilip Devam butonu ile
çıkılmalıdır (Pafta indeksini oluşturmak için
çalıştığınız bölgenin dilim orta boylamını bilmek zorunda değilsiniz, “…” butonu
ile harita üzerinden belirlenebilir). İşlem sonunda tüm proje için ülke pafta
bilgileri üretilmiş olur.
25000 ölçekli pafta oluşturmak için editörde iken F3 tuşuna basılır ve
paftanın adı yazılır. Dikkat edilmesi gereken nokta 25000'lik paftaların
isimlendirme (örneğin; F32-C1, H25-A2) farklılığıdır.

Hesap 72
13.2.2 Tek Tek Pafta Paftala

Pafta aç işlemi tek pafta açımına yönelik işlemdir. Bu işlemden önce İndeks
oluşturmaya gerek yoktur, verilen değerlere göre pafta açarak saklama işlemi
yapar.

İşleme girildikten sonra yukarıdaki ekran gelir. Sırası ile pafta adı ve pafta
başlıkları girilir. Ölçek değeri verilen pafta ismine göre program otomatik yazar.
Kontrol etmek amacı ile Gör butonu kullanılır. Eğer herhangi bir hata yok ise
Pafta Aç butonu ile işlem sonlandırılır. Açılan pafta, Pafta Adı satırındaki isimi
kullanır ve yer olarak son kullanılan dizine atar.

13.2.3 Otomatik Paftala

Daha önceden indeksi oluşturulan paftaları, otomatik kendi isimlerinde dosyalara


ayırır, karelaj açar, karelaj koordinatların, ölçeğini, pafta üst bilgilerini yazar.
Kısaca yönetmeliğe uygun alarak projeyi pafta isminde dosyalara saklar. Bu
işlem Yerel Pafta açma işlemi ile aynıdır.

İşleme girildiğinde ölçek ve pafta başlıkları verilir. Paftaların saklanacağı sürücü


ve dizin adları seçilir. Kabul butonuna basılarak işlem başlatılır. Program paftaları
otomatik olarak saklandığı ekrandan görülür. İşlem bitince normal proje ekranı
gelir.
13.2.4 Pafta Raporu

Bu işlem indeksi oluşturulmuş paftalar ile ilgili pafta adı, ölçeği, dilim orta
boylamı, pafta sol alt ve sağ üst köşe koordinat değerlerinin olduğu text editör
gelir. İstenirse printer’den çıktısı alınabilir.

13.2.5 13.2.5. Rasterlar Paftalansın

Grafikteki raster imajlar, kenarları kesilerek ya da istenilen bir bölgesi seçilerek


paftalandırılabilir. Raster üzerine pafta indeksi oluşturulduktan sonra “Rasterlar
paftalansın” işlemi aktif yapıldığında otomatik olarak paftalandırma yapılır.

İşlem Nasıl Yapılır?

Hesap 73
• Raster grafik ekrana yüklenir.
• Eğer bu rasterın bütünü paftalandırılmak isteniyorsa üzerine Pafta
pindeksinin açılması yeterlidir. Eğer, istenilen bir bölgesinin paftada
çıkması isteniyorsa Raster/Raster Aktif Alan Seç işlemi uygulanıp pindeks
açılması gerekir.
• Otomatik Paftala işlemi uygulanıp işlem sonlandırılır.
• Pafta indeksinin dışında kalan alanlar otomatik olarak kesilirler.
Paftalandırma sırasında raster’ın orijinali korunur. Yeni bir *.dre dosyası
oluşur.
• Oluşan pafta dosyası dosya ile yüklenebilirler

13.3 Gör
Pafta indeksi açıldıktan sonra “GÖR” işlemi ile paftanın ekrandaki durumu
görülebilir. Hangi pafta ismi aktif ise (pafta editöründe mavi renkli satır) “Gör”
butonuna basıldığında ekrana o paftayı getirir.

13.4 Yenile

“F4” Pafta ile ilgili bilgileri değiştirmeye yarar. “F4” tuşuna basıldığında
bulunulan satırın ilk sütunu değiştirme işlemine hazırdır. Ancak değiştirilecek
sütun mavi renk alır ve herhangi bir değişiklikte önceki bilgiler kaybolur.
Kaybolmaması için “F2” tuşuna basılmalıdır ve bulunulan bölümde istenilen
değişiklik yapılır. “F3” tuşu ile de yeni paftalar eklenebilir.

Hesap 74
İşlem Nasıl Yapılır?

1. Hesap menüsü \ STP Pafta Editörü işlemi seçilir.


2. Ekrana pafta editörü menüsü gelir.
3. Bu menüden İndeks butonu seçilir. Ekrana Ülke pafta indeksi menüsü gelir.
Yine bu menüye açılması istenen pafta ölçeği ve bulunulan mevkiinin dilim
orta meridyeni değeri girilir ve devam butonuna basılır.
4. Proje kaç paftaya giriyorsa tüm paftalar açılarak Pafta editörü menüsüne
gelir. Bu menüde pafta adları, ölçekleri, dilim orta boylamları, sol alt ve sağ
üst değerleri gelir.
5. Çık butonu ile çıkılırsa açılan paftalar ekranda görünecektir. Eğer bu paftalar
kendi isimlerinde ayrı ayrı dosyalara saklanmak isteniyorsa çık işlemi
kullanılmaz, Oto Pafta butonu seçilir.
6. OtoPafta işlemi seçilirse ekrana Otomatik Pafta Açımı menüsü ekrana gelir.
7. Bu menüden pafta başlıkları, paftaların saklanacağı sürücü ve dizin
seçildikten sonra kabul butonuna basılır. Paftaların dosyalandığı ekrandan
görülür.

14. PROJE İŞLEM ADIMLARI


Amaç:
Arazi koşullarında ölçülen bilgilerin, büro ortamında bilgisayara aktarılmasından
sonra netcad’in ilgili editörlerine aktarma ve hesap işlemlerini yapmak.
Kapsam:
Poligon hesaplarının yapılması ve çıktıları
Kanava çizimleri.
Kutupsal hesapların yapılması.
Yan Nokta Hesaplarının yapılması.
Dönüşümler.
Stp Paftaların Tanımlanması ve Açılması.

14.1 Poligon Hesapları


Poligon hesaplarının yapılabilmesi için 3 adet dosyanın oluşturulması gerekir.
Bunlar;
Nokta dosyası (*.NCN)
Rasat Dosyası (*.NCK)
Poligon Dosyası (*.PO4) dır.
HATIRLATMA: Yukarıda belirtilen 3 adet dosyanın isimleri aynı olmak
zorundadır. Aksi halde poligon hesabını yapılamayacaktır. Çünkü program
arayacağı dosyaları bulamayacaktır.

Hesap 75
14.2 Koordinat Girişi

Yapılan nivelman sonucunda poligon rasadına ait tüm poligonların kotları ve


koordinatı bilinen poligonların X, Y, Z değerleri girilir. (Örnek: POLIGON.NCN)
Hesap\Netveri\Netveri Koordinat Editörü komutu tıklanır ve açılan pencerede
dosya adı yazılarak dosyanın açılması sağlanır. Burada F3 fonksiyon tuşuna
basarak güzergahlara ait tüm noktaların girişi yapılır. Koordinatlar girildikten
sonra F9 Sakla fonksiyon tuşu ile saklanır.

14.3 Poligon Rasatlarının Girilmesi

Poligon rasadına ait karne dosyası oluşturulur. (Örnek: POLIGON.NCK)

Hesap 76
Hesap\Poligon Hesabı\Karne Editörü komutu tıklanır ve açılan pencerede dosya
adı yazılır ve rasat karnenin açılması sağlanır. Bu pencerede F3 Ekle fonksiyon
tuşuna basılarak girişe başlanır. Önce Durulan nokta (D.No) girilir, enter tuşuna
basılır Ppm sütununa geçilir. Bir daha enter tuşuna basılır ve alt satıra geçmesi
sağlanır. Bir daha enter tuşuna basarak B.Nokta sutununa geçer. Burada bakılan
noktanın adı girilir ve enter tuşuna basılır. Sıra ile her kutudaki bilgi girildikten
sonra enter tuşuna basılır. (1.Yarım, 2.Yarım, Düşey Açı, Eğik Kenar. Diğer
bilgiler hesaplanır. Ortalama ve Yatay Kenar). Enter tuşuna basarak alt satıra
geçilir, bir daha enter tuşuna basarak diğer bakılan noktanın bilgileri girilir.
Bakılan başka nokta varsa girmeye devam edilir. Bitiminde bir alt satıra geçilir
ve D.No sutununda diğer istasyon numarası girilir ve aynı işlemler tekrarlanır.
Güzergahlara ait tüm istasyonların rasatları bu şekilde girilir.
Daha sonra Gauss Karne sayfasına girilir. Bu editöre geçildiğinde kotlar, alet
yükseklikleri, yansıtıcı yükseklikleri boş gelir. Bu ekranda mouse sağ tuşu (veya
F5 işlem fonksiyon tuşuna da basılabilir) ile gelen menüden Boş Kotları Tamamla
komutu tıklanır ve kotlar nokta (POLIGON.NCN) dosyasından aktarılır.
Devamında F2 Değiştir komutu ile tüm istasyon noktalarının alet yükselikleri,
bakılan noktaların da yansıtıcı yükseklikleri girilir.

Arazide ölçülen bilgiler bu şekilde girildikten sonra kenar indirgeme hesaplarına


geçilir. Mouse sağ tuş veya F5 İşlem fonksiyon tuşu ile menünün açılması
sağlanır. Gelen menüden Deniz veya Elipsoid Yüzeyini Hesapla seçilir.

Hesap 77
Gelen menüden BÖHYY 2002’ye göre Elipsoid Yüzeyine, N katsayısı ve
Kenar olarak da Eğik kenarlar seçilir ve Tamam butonu tıklanarak elipsoid
kenar hesabı yaptırılır.
Daha sonra Gauss Kruger projeksiyon kenarı hesabına geçilir. Aynı editörde
mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır. Gelen menüden Gauss
Kruger düzlemini hesapla seçilir.

Listeden Deniz veya Elipsoid Yüzeyi Kenarlarından seçeneği işaretlenir ve


Tamam butonuna tıklanır. Devamında nokta dosyasından (Örnek:
POLIGON.NCN) ortalama Y Koordinatı hesaplanarak listelenir. Tamam butonu
tıklanarak işleme devam edilir.

Hesap 78
İndirgenen kenarlar Gauss Kenar sütununa aktarılır. Ölçü düzlemindeki kenarlar
projeksiyon düzlemine indirgenmiş olur.
Kenarların indirgenmesinden sonra poligon hesaplarında kullanılmak üzere özet
karneye aktarım yapılır.
Karne editöründe iken; mouse sağ tuş veya F5 işlem fonksiyon tuşuna basılır.
Gelen menüden Hesap Kenarlarını Seç komutu seçilir.

Tamam butonuna tıklayarak açı ve kenar bilgilerinin aktarımı tamamlanır.

Hesap 79
F9 Sakla fonksiyon tuşuna basılarak son yapılan işlemlerin saklanması sağlanır.

14.4 Poligon Güzergahlarının Hesaplanması

Kenar indirgemelerinin tamamlanması ile karne dosyası hazırlanmış olup poligon


güzergahlarının hesabına geçilebilecektir.
Hesap\Poligon Hesabı\Poligon Hesabı komutu seçilir. Açılan pencerede dosya adı
satırına adı yazılır ve poligon hesap editörü açılır.
F3 Ekle fonksiyon tuşuna basarak güzergah bilgilerinin tanımlanacağı pencere
açılır.

Burada Dayalı (Bağlı) güzergahların ve kapalı poligon güzergahların çözümleri


yapılabilmektedir. Dayalı (bağlı) poligon güzergahlarında, güzergahın ilk 2
noktası ve son 2 noktası bilinen noktalardır. Dolayısıyla poligon güzergahı da
bilinen 2 noktadan çıkarak, bilinen 2 noktaya bağlanır.
Semt Alınan: Güzergahın bilinen ilk noktasıdır.
Başlangıç: Güzergahın bilinen ikinci noktasıdır. ( Alet kurulan ilk noktadır)
Son: Güzergahın bilinen 3. noktasıdır. (Alet kurulan son noktadır)
Semt Kapanan: Güzergahın bilinen 4. ve son noktasıdır.

Hesap 80
Bu bilgiler tanımlanır. Kurum Kadastro ve Poligon olarak seçilir. (Bu seçim
Büyük Ölçekli Harita Yapım Yönetmeliği (BÖHYY)’nin son değişikliklerini
içermektedir.) Tanımla butonuna tıklayarak güzergah çözümü yaptırılır. Hesap
sonuçları penceresinde sonuçlar listelenir. Herhangi bir değer tecvizi aşmışsa
yine aynı pencerede raporlanır ve olası hatanın yeri de işaret edilir.
Rapor edilen bilgiye göre aynı pencerede nokta sayfasına veya karne sayfasına
girilerek hata düzeltmesi yapılabilecektir.

Hesap sonucu Kabul butonu tıklanır ve gelen listeden Yeni olarak ekle
seçeneği işaretlenir. Tamam butonuna tıklayarak hesaplanan koordinatların
nokta dosyasına (Örnek: POLIGON.NCN) saklanması sağlanır.

Yaz butonuna tıklayarak hazırlanan çıktı listelenir.

Hesap 81
Tüm güzergahlar hesaplatılır. Güzergah bilgileri yukarıdaki gibi listelenir.

14.5 Kanava Çizimleri


Güzergahlar hesaplandıktan sonra Kanava çizimleri de yapılabilir. Hesap\Poligon
Hesabı\Kanava Çizimleri komutu seçilir ve açılan menüde yazı boyu
parametreleri ayarlanır. Tamam butonu tıklanır. Açılan pencereden Poligon
hesap dosyası (POLGON.PO4) seçilir. Devamında hangi güzergahların çizileceği
filtre satırı gelir. Herhangi güzergah numarası girilebileceği gibi * yazarak tüm
güzergahların kanavası çizilebilecektir.

Hesap 82
14.6 Detay Ve Takeometrik Noktaların Hesapları

Poligon güzergahlarının hesaplanmasından sonra sıra kutupsal yöntemlerle


ölçülen detay ve takeometrik noktaların koordinat hesaplarına gelir.
Hesap\Netveri’de yer alan kutupsal hesap yöntemleri aynı mantıkla kullanılır.
Bunlardan en çok kullanılanını örnekleyeceğim. (Eğik kenar-Düşey Açı yöntemi)
Hesap\Netveri\Eğik Kenar-Düşey Açı yöntemi seçilir. Dosya adı (Örnek:
20031106.YDE) yazılır ve pencere açılır.
Hatırlatma: Yazılacak olan dosya adı poligon dosyasından farklı olmak
zorundadır.

F3 Ekle ile her ölçülen noktanın bilgisi tek tek girilebilir. Ancak burada alet
okumalarına göre yapılan ölçümlerin aktarılmasını örnekleyeceğim:
Editör içinde mouse sağ tuşu veya F5 işlem fonksiyon tuşu ile gelen menüden
Total Station’dan Oku menüsünden ilgili alet seçilir ve gelen listeden önceden
bilgisayara aktarılan dosya seçilerek editöre aktarımı sağlanır. İşlem sonucu
yukarıda görüldüğü gibi bilgiler aktarılır.
Mouse sağ tuşu ile gelen menüden hesapla seçeneği tıklanır ve hesap
seçeneklerinin geldiği bir menü açılır. Elipsoid Yüzeyinde seçeneği işaretlenir ve
sağda açılan N katsayısı girilir. Tamam butonuna tıklayarak koordinat hesabının
yapılması sağlanır. Hesap bitiminde kutupsal ölçü ve hesap çizelgesi raporu
gelir. Bu görüntünün oluşması ile noktaların koordinatları hesaplanmış ve YDE
dosyasının isminde NCN olarak saklanmış olacaktır. (Örnek: 20031106.NCN)

Hesap 83
Her kutupsal ölçü dosyası bu şekilde alet formatından aktarılır ve hesabı yapılır.
Yada bütün kutupsal dosyaların hepsi alet formatından aktarılır ve birleştirilir.
Tüm dosyaların birleştirilmesinden sonra bir işlemle hesaplanması da
sağlanabilir. Bu yöntemi kullanıcı tayin edecektir.
(Cd içinde ÖRNEK VERİLER yer alır. Eğik-kenar Düşey açı yönteminde aletten
gelen ham veriler aktarılarak YDE dosyası elde edilir.
KUTUPSAL\TOPCON\RASAT.RAW
Aletle yapılan okumalar: RASAT1.RAW, RASAT2.RAW, RASAT3.RAW,
RASAT4.RAW, RASAT5.RAW, RASAT6.RAW, RASAT7.RAW. )
Rasat dosyaları bu şekilde aktarılıp hesaplandıktan sonra nokta dosyaları grafik
ekrana yüklenir. Proje\Aç ile nokta dosyaları seçilir ve yüklenir)
Halihazır harita yapımına göre; kutusal hesaplar tamamlanınca noktalar grafik
ekrana yüklenir ve detay krokilerinin bağlanmasına geçilir. Bu işlemlerin
devamını halihazır harita yapımına dönüp dokümandan takip edebilirsiniz.

14.7 Yan Nokta Hesapları

Prizmatik yöntemlerle arazide yapılan ölçümler sonucu bir iş varsa; öncelikle


jalon dikilen noktaların koordinatları grafik ekrana nokta editöründen girilir.
(Hesap\Nokta Editörü) Daha sonra Hesap\Yan Nokta Hesabı komutuna tıklayınız.
Komut satırında beliren bilgiye göre nokta yakalama modunu açarak 1. nokta ve
2. nokta seçilir. Grafikten hesaplanan değer listelenir. Değer kabul edilir veya

Hesap 84
ölçülen değer girilerek ölçülen değerin oranlanarak dengelenmesi de sağlanır.
Tamam butonuna tıklayarak ilerlenir. Gelen listede koordinatı hesaplanacak
noktanın hatta olan DİK AYAK ve DİK BOY değerleri girilir.

Nokta numaraları otomatik seçilmez ise koordinatı hesaplanan her nokta


koordinatı ile birlikte listelenir ve onaylanması beklenir.

Dik ayak, dik boy değerlerinin girildiği pencere her nokta için tekrarlanır.

14.8 Dönüşüm İşlemleri

Mevzi(yerel) koordinatlarda ölçüm yapılmış ama koordinatların


hesaplanmasından sonra memleket koordinat sistemine çevrilmesi gerekiyorsa
aşağıdaki işlemler uygulanacaktır.
Mevzi koordinatları gösteren dosya ekrana yüklenir. Hesap menüsünden
dönüşümler komutu seçilir ve dönüşüm seçeneklerinin olduğu pencere açılır.
Buradan N Noktadan AFFİNE ve Objeleri Dönüştür işaretlenir ve tamam butonu
tıklanarak sonraki adıma geçilir. Açılan Affine Dönüşüm editöründe bölgeye ait

Hesap 85
önceden bilinen ortak noktaların koordinatları girilir. Bu koordinatlar hem mevzi
(yerel) koordinatlarını, hem de memleket koordinatlarını gösterir.
Nokta No, Nokta Y, Nokta X mevzi, bunlara karşılık gelen Yeni Y, Yeni X
memleket koordinatları girilir. Tüm noktalar bu şekilde girilir. En az 4 nokta
girilmelidir. Tamam butonu ile işleme devam edilir ve gelen bilgi raporu kontrol
edilir ve tamam butonu tıklanır. Ardından dönüştürülecek objeleri seç mesajı
gelir. Tüm objeler seçilir ve mouse sağ tuşuna basılarak dönüşüm tamamlanır.
Projeyi görünür ekrana getirmek için Görüntü\Limitleri Bul komutu tıklanır ve
proje ekrana gelir. Dönüşüm işlemi tamamlanmış olur.

14.9 Paftalama İşlemleri

Memleket koordinat sisteminde olan koordinatlar ve çizimin pafta indeksini


oluşturmak için, projenin ekranda yüklü olması gerekir.
Proje\Özellikler komutuna girilir. Projeksiyon sekmesine geçilir. Burada
Projeksiyon satırının sağında 3 nokta butonu tıklanır ve açılan menülerde;
Projeksiyon satırında (UTM) Universal Transver Merkator 3° seçilir.
Datum satırında GRS80 Yönetmelik için Datum seçilir.
D.O.M hücresinde “…” butonuna basılarak Dilim orta meridyeni harita üzerinden
seçilerek girilir. (Dilim numarası (Dilim No) otomatik seçilecektir) Tamam
butonuna tıklayarak ayar yapılmış olur.

Hesap 86
Daha sonra Hesap\StpPafta Editörü komutu tıklanır. Pafta menüsünden pafta
indeksi seçilir ve gelen menüde Dilim orta boylamı (DOB) girilir ve Devam ile
onaylanır. Tüm çizimin pindeksleri açılmış olur.
Açılan pafta indekslerine göre çizimi paftalamak için Pafta menüsünden;
Tek Tek paftala: (sadece seçili paftayı ayrı bir NCZ olarak oluşturur)
Otomatik paftala: (Pindeksleri açılmış olan tüm paftaları NCZ olarak oluşturur)
İlgili seçenek tıklanarak paftalama işlemi başlatılır. (Belirtilen dizinde NCZ’ler
oluşur)

Hesap 87
Paftalanan çizimler (her pafta adı bir NCZ dosya olacağını ifade etmiştik)
saklandığı dizinlerden yüklenir ve Plotter çizimi için hazırlanıp çizdirilir.

Hesap 88

You might also like