AG ENERJİ DAĞITIMINDA

BUSBAR VE KABLO KULLANIMININ KARŞILAŞTIRMASI

1. TESİSAT ŞEKLİ
1.1. KABLO
Trafoların yükleri eşit paylaşabilmeleri için kabaca her bir trafonun 19 blok ve sosyal
tesisin yarısını beslemesi gereklidir. Bunu temin için aşağıdaki dağıtım seçenekleri
vardır:

A- Dalbudak dağıtım şekli.

TRAFO

AG KESİCİ
AG ANA BARASI

AG ANA DAĞITIM PANOSU

BİNALARA ÇIKIŞLAR 20 adet

AG BİNA DAĞITIM PANOSU

DAİRELERE ÇIKIŞLAR 6 adet

AG DAİRE PANOSU

Bu dağıtım şeklinde her bir binaya ayrı bir besleme şalterinden çıkan ayrı bir
kablo çekilmektedir. Kablolar bina dağıtım panolarını beslemektedir. Bina
dağıtım panolarındaki çıkış sigortalarına bağlı kablolarla da daire panoları
beslenmektedir.
B- B. TEK KOLDAN DAĞITIM SİSTEMİ

TRAFO

AG KESİCİ
AG ANA BARASI

AG ANA DAĞITIM PANOSU

BİNALARA ÇIKIŞ

KABLO

BİNA-1 GİRİŞ PANOSU

KABLO

BİNA-2 GİRİŞ PANOSU

Bu dağıtım şeklinde trafo ana dağıtım panosundan çıkan bir kablo tüm binalara
sırayla giriş çıkış yaparak her bir binanın ana giriş panosunu beslemektedir. Bina
dağıtım panolarındaki çıkış sigortalarına bağlı kablolarla da daire panoları
beslenmektedir.

Bu yöntemle bir trafodan iki kol çıkıp her koldan 10 bina besleme yapılacaktır.

KARŞILAŞTIRMA

DAĞITIM YÖNTEMİ OLUMLU YÖNLERİ OLUMSUZ YÖNLERİ

A. Dalbudak Besleme sürekliliği Kablolama masrafı
daha yüksek yüksek
B. Tek koldan Kablolama masrafı Ana kablo arızalanırsa
düşük tüm binaların beslemesi
kesilir
1.2. BUSBAR

Busbar kullanarak enerji dağıtımında dalbudak kablolu sistemin ilk yatırım maliyeti ve
tek koldan besleme sisteminin besleme sürekliliğindeki olumsuzluğu ortadan
kaldırılmaktadır. Ayrıca busbar kullanımıyla trafo merkezinde kullanılması gereken
dağıtım panosu yatırımı azalmaktadır. Böylece yer tasarrufu da sağlanmaktadır.

KAT BESLEME ÇIKIŞLARI

Çok sayıda çıkış panosu ve kablo gereklidir

Çok az sayıda çıkış panosu gerekir

DAĞITIM ÇIKIŞLARI

TRAFO

ANA DAĞITIM PANOSU

 Kullanılacak busbarın ölçüsü taşıdığı akım azaldıkça küçülmektedir.

Busbardan gereken yerlerde “T” parçası ile branşman alınabilmektedir.

Busbarın pano girişleri kabloya göre daha

düzenlidir ve az yer kaplar.
Busbarın trafo bağlantıları kabloya göre daha düzenlidir ve çok az yer kaplar.

Busbar ilerledikçe her bina için bir çıkış kutusu ile enerji alınmaktadır. Çıkış
kutusunda sigorta mevcuttur. Ana busbarın enerjisi kesilmeden bu sigortalar
değiştirilebilmektedir.

Çıkış kutusu resmi aşağıda görülmektedir. Çıkış kutusu ile bina arası irtibat kablo
kanalı+kablo ile yapılacaktır.
 160A çıkış kutusu
A: 540mm
B: 310mm
C: 177mm

160A çıkış kutusu içinde bulunan sigortalı yük şalteri

Site içinde busbar kullanımı basitçe şöyle gösterilebilir:

TRAFO-1

TRAFO-2
 2. BUSBAR-KABLO KARŞILAŞTIRMASI

Kablo tesisatı eğer yer altı toprak kanala ve açık alanda yapılacaksa kesin olarak tek
seçenektir. Ancak kapalı alanda, bina içindeki tesisatlarda busbar kullanmak bir çok
yönden daha iyidir.

 Kablo kanalı+kablo tesisine göre maliyeti yaklaşık %5 daha düşüktür.

 Kabloların ağır makaralardan sağılarak döşenmesi gerekir. Bunun için çok sayıda
adam ve zaman gereklidir. Busbar ise bir kişinin taşıyabileceği parçalar halinde
gelir ve iki kişi tarafından monte edilebilir.
 Busbar, aynı akımı taşıyan kanal+kablo tesisatına göre daha az yer kaplar. Örneğin
bizim trafo anma azami akımımız olan 3613 A akımın yarısı 1807A akımı taşıyacak
busbar kesit ölçüleri G:185mmxY:150mm şeklindedir.

Aynı akımı kablo ile taşımak için 2 adet 3x95/50mm2 (sosyal tesisin yarısı için) ve
10 adet 3x50/25mm2 (10 adet konut bloğu) kablo kullanmak gerekir.
3x95/50mm2 kabloların çapları 42mm dir. 3x50/25mm2 kabloların çapları
32,5mm dir. Bu kadar kabloyu kablo kanalı içine yan yana döşediğimizde 744 mm
yer işgal etmekte ve 2 adet 400mm genişlikte yan yana iki kablo kanalına
sığabilmektedir.

Busbar tesisatının işgal ettiği kesit alanı 551cm2 iken kablo kanalı tesisatının işgal
ettiği kesit alanı 2520cm2 olmaktadır. Kablo kanalının işgal ettiği yer busbarın 4,5
katıdır.

100mm
400mm 400mm
300mm
BUSBAR
150mm KABLO KANALI

40mm

190mm 840mm

BUSBAR UYGULAMASI ENİNE KESİT GÖRÜNÜŞÜ KABLO KANALI+KABLO UYGULAMASI ENİNE KESİT GÖRÜNÜŞÜ

Yukarıda görülen busbar kesiti trafo çıkışındaki en yüklü durumdaki kesittir.

Busbar ilerledikçe her bina için bir çıkış kutusu ile enerji alınmaktadır. Ayrıca
busbarın taşıdığı akım azaldıkça kesiti de küçülmektedir. Trafodan çıkışta 2000A
 lik busbar kullanılırken hat sonunda bu kesit redüksiyonlarla 160A e kadar
düşebilir.

3. SONUÇ
Trafolardan binalara AG enerji dağıtımı kablo yerine busbar ile yapılabilirse;

 AG ana dağıtım panosu küçülecektir.

 Otopark tavanlarında işgal edilen yer azalacaktır.
 Enerji dağıtımı daha esnek ve güvenli hale gelecektir.
 Montaj işçiliği çok azalacaktır.
 Kabloda bir hasar oluşursa yakınındaki kablolar da hasar görebilir. Busbarda böyle
bir durum yoktur.
 Uygulama projesi düzeyinde bir proje yapmadan maliyet karşılaştırması yapmak
imkansızdır. Ancak tecrübelerime dayanarak busbarın kabloya göre %5 kadar
maliyet üstünlüğü sağlayacağını söyleyebilirim.

Saygılarımla,
Mevlüt Günaydın
Elektrik Mühendisi