Türkiye’de Tıp Eğitimi ve

Tıp Fakülteleri : Güncel Durum

Dr. İskender Sayek

TTB Merkez Konseyi Üyesi

Tıp Fakülteleri / Tıp Eğitiminde Kriz

27.3.2009 Ankara
 Tıp eğitimi tıp fakültesine
girişle başlayan ve emekliliğe kadar
süren yaşam boyu bir eğitimdir

Amacı toplum sağlığını en yüksek

düzeyde tutacak “iyi hekim” yetiştirmektir

“Kök hücre” olarak yetişmek

Tıp eğitimi Flexner’den beri sürekli bir gelişim
ve değişim içinde olmuştur.

Tıp eğitimi sağlık hizmet sistemlerindeki

değişime adaptasyonda sorun yaşamaktadır.

21. yüzyılda tıp eğitimi, bu değişimin getirdiği

sorunları karşılamak zorundadır.

Rees LH J Inter Med 2000:248:95-101

Tıp eğitiminin amacı, toplumun sağlığını
koruyan ve geliştiren hekimler
yetiştirmektir (DTF 1988)
 Örgütsel
Eğitim

Sağlığı Geliştirme
Sağlığı Geliştirme
(Health Promotion)
(Health Promotion)
Ekonomik
(Finansal) Çevresel
 Eğitim
• Sektörlerarası işbirliği, toplum katılımı,
yasal düzenlemeler, motivasyon
teknikleriyle sağlıklı çevre, sağlıklı yaşam
biçimi,

• Olumlu davranış biçimleri geliştirerek

sağlık göstergelerinde iyileşme ve yaşam
kalitesinin yükselmesini hedefler.
 Sosyal yükümlükler

Sağlık Tıbbi Tıp

hizmeti uygulamalar eğitimi

Boelen C Academic Med 74(Suppl 8):13,1999

Tıp eğitiminin amacı, toplumun sağlığını koruyan
hekimlerBuyetiştirmektir
alanda sosyal(DTF 1988)
farkındalık
yaratılmaya çalışılmış
olmasına karşın
Dünyada tıp
pekfakülteleri
te başarılıbu amacı ne kadar
olunamamıştır.
karşılayabilmektedir?

Rees LH J Inter Med 2000:248:95-101

 Türkiye’de sağlık
politikalarında bugün

Sağlıkta Dönüşüm Programı

Sağlık hizmetlerinin Sağlık çalışanları

finansmanı
Sağlık hizmetleri sunumu
 Sağlıkta Dönüşümün Ögeleri
• Özelleştirme
• Hastanelerin işletme haline getirilmesi
• Prime dayalı genel sağlık sigortası
• Aile hekimliği
• Performansa göre ücretlendirme
• Sözleşmeli personel
• İthal hekim
• Zorunlu hizmet, Tamgün çalışma
• Sağlık Bakanlığı’nın küçülmesi
• Yerelleşme
• Taşeronlaşma
 Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm
Programının Etkileri
Sağlık hizmetlerinde İnsancıl sağlık hizmet
eşitlik : eşitsizliklerin sunumu : sağlık
derinleşmesi hizmeti erişim sorunu

Tıpeğitimi
Tıp eğitimi

Topluma maliyeti:
yüksek maliyet
 Türkiye’de Sağlıkta Dönüşüm
Programının Etkileri
Tıp eğitimi
Sağlık hizmetlerinde İnsancıl sağlık hizmet
eşitlik : Eğitim kurumlarında hizmetsunumu
eşitsizliklerin ön planda
: sağlık
Öğrenciler ile hasta teması kısıtlanması
derinleşmesi hizmeti erişim sorunu
Hastaların hızlı yatış-çıkışı
Tanısı konmuş, kesin tedavisi
Tıp eğitimi
planlanmış hastada artış
Endüstri temelli araştırmada artış
Ticari bir eğitim ortamı
Toplum yönelimli
Topluma eğitimin
maliyeti:
ortadan kaldırılması
yüksek maliyet
Türkiye'de yıllara göre tıp fakülteleri
sayıları
 Tıp Fakülteleri Öğrenci Profili
• ÖSS giriş puanları giderek yükselmektedir.
• Kontenjanlar fakülteler arasında farklılıklar
göstermektedir (21-318 öğrenci)
 Öğrenci Sayıları /
Öğretim Üyesi / Öğrenci Oranları

Yıl Öğrenci Öğretim Öğretim Üyesi/

sayısı üyesi Öğrenci Oranı
1997 33 456 5 538 6 (1.9-11.8)
2000 31 648 6 592 4.5 (1.7-9)
2002 31 738 7 833 4.05 (1.8-7.5)
2004 31 942 8 277 3.85 (0.7-6.8)
2006 32 807 9 029 3.6 (1.2-6.8)
2008 33 871 9 626 3.5 (1.1-9.1)
 Bazı Fakültelerde Profesörlerin
Tam Zamanlı Çalışma Oranları
1997 2000 2002 2004 2006 2008
Fakülte
Çukurova %78 %55 %55.4 %61.1 %60.0 %63.0
Dokuz Eylül %100 %80 %83.2 %75.6 %72.1 %75.6
İstanbul Tıp %72 %60 %62.2 %57.7 %55.0 %52.5
İstanbul Cerrahpaşa %72 %63 %62.9 %64.3 %62.2 %56.5
Uludağ %89 %82 %82.6 %80.4 %84.0 %73.0
Gazi %81 %75 %77.7 %81.2 %69.8 %66.9
Marmara %69 %65 %64.6 %60.6 %46.2 %36.0
Hacettepe %85 %82 %80.7 %84.2 %80.7 %76.6
Ege %67 %65 %65.1 %72.5 %72.0 %67.2
Ankara %73 %72 %73 %74.6 %60.4 %61.6

Karadeniz %100 %100 %100 %100 %83.8 %78.2

TOPLAM %81 %76 %73 %75.8 %74.2 %72.6

Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı Sayıları
Tıp Eğitimi Ana Bilim Dalı Sayıları

Tıp Eğitimi Anabilim Dalları

Sağlık Bilimleri Enstitüsüne
bağlandı.
 Öğrenci Kontenjanları

Yıl 2007- 2008- Artış

2008 2009 Oranı
Öğrenci sayısı 4998 6492 % 30

Hedef : 13 000 öğrenci/yıl

 Ençok öğretim üyesi olan,
kuruluşu en eski olan
5 tıp fakültesinde kontenjan artışı
 
Fakülte 2007- 2008- Artış Artış
2008 2009 (n) %
Hacettepe 206 298 92 44.6
Cerrahpaşa 283 334 51 18
İstanbul 318 359 41 12.8
Ankara 231 257 26 11
Ege 257 277 20 7.7
 Ortak Eğitim yapılan Tıp Fakültelerinde
Öğrenci Kontenjan Artışı
Fakülteler 2007- 2008- Ana Toplam
2008 2009 Fakültede Artış %
Artış %
Karadeniz+Rize 93 200 71 115
İnönü+Adıyaman 82 154 50 87.8
Hacettepe+ 227 389 44.6 71.3
Kastamonu+Y.Doğu
Meram+Selçuklu 144 246 59 70
Kocaeli+Sakarya 129 180 19 39.4
Atatürk+ 144 191 25 32.6
Kafkas+Erzincan
Cumhuriyet+Giresun 123 150 4.8 21.9
Dünya bölgelerine göre Türkiye’de
öğrenci/öğretim üyesi oranı

Füsun Sayek TTB raporları: 2008

 Bölgelere göre nüfus, faal tıp fakültesi sayısı
ve nüfus başına düşen tıp fakültesi oranları

Bir Milyon Nüfusa

Bölge Tıp Fakültesi sayısı Nüfus(Milyon)
Düşen Tıp Fakültesi

Afrika 127 873 0.15

Asya 860 3.868 0.22
Avrupa 394 729 0.54
Kuzey Amerika 313 508 0.62
Güney Amerika 218 366 0.60
Okyanus 23 32 0.72
Dünya Geneli 1935 6.376 0.30
TÜRKİYE 66 70.6 0.94

Füsun Sayek TTB raporları: 2008

Türkiye’de ne kadar hekime gereksinim vardır ?

109 000
(Füsun Sayek TTB Raporları 2008)

Mevcut hekim sayısı

103 000
(Sağlık Bakanlığı YÖK Raporu 2008)
(2007 itibariyle)
YÖK Yürütme Kurulu Kararı
(26.2.2009)

27 Tıp Fakültesi
En az bir yıllık
görevlendirme

7 aylık
görevlendirme
13 tıp Fakültesi
 Görevlendirme

Temel Tıp Bilimleri Klinik Tıp Bilimleri

9 Anadal 32 Anadal

19 Yandal / Bilim Dalı

 Görevlendirme

BuTıpgörevlendirme
Temel Bilimleri Klinik talepleri
Tıp Bilimleri

“Eğitim”den
9 Anadal çok32 “Hizmet”in
Anadal
amaçlandığını düşündürmektedir.
19 Yandal / Bilim Dalı
Görevlendirme yapılması planlanan Tıp
Fakültelerinden farklı illerdeki eğitim
hastanelerine 130’dan fazla şef ve şef
yardımcısı atamaları yapılmıştır.

Üniversitelerden tersine göç

Üniversitelerin içinin boşaltılması

 TAM GÜN KANUN TASARISI TASLAĞI
I- Çalışma Düzenine Yönelik Düzenlemeler
• Hekimlerin kamu sağlık kuruluşları dışında çalışmaları,
• Üniversitelerde öğretim üyelerinin özel hasta
muayenesi,
• Muayenehanesi olan hekimin SGK ile anlaşması olan
özel hastane ve tıp merkezlerinde çalışması, hasta
takibi, ameliyat yapması,
• Özel sağlık kuruluşunda çalışan hekimlerin, kısmi
zamanlı olarak birden fazla sağlık kuruluşunda çalışması
kaldırılmaktadır.
 TAM GÜN KANUN TASARISI TASLAĞI
I- Çalışma Düzenine Yönelik Düzenlemeler
• SGK ile anlaşması olan ve olmayan sağlık kuruluşu ayrımına
göre hekimlerin, aynı tür kuruluşlarda birden fazla yerde
kısmi çalışıp çalışamayacağına ve çalışma yöntemine
SGK’nun görüşünü alarak SB’nın karar vereceği,
• Tıp Fakültelerinden kamu sağlık kuruluşlarına, kamu sağlık
kuruluşlarından tıp fakültelerine, ihtiyaç duyulması halinde
ilgilinin ve kurumların muvafakatiyle kısmi zamanlı olarak
veya belirli vakalar ve işler için hekimlerin görevlendirileceği
ve yaptıkları iş karşılığında döner sermayeden ödeme
yapılacağı düzenlenmektedir
 II- Ücretlendirmeye yönelik Düzenlemeler
• Hekim ücretlerinin iyileştirilmesinde, kurumların elde ettikleri döner
sermaye gelirlerinden hekimlere ödeyebilecekleri ek ücretler tek kaynak
olarak gösterilmektedir.

• Döner sermayeden yapılacak ek ödemelerde tam gün çalışan pratisyen,

uzman şef ve şef yardımcısı ve diğer personel için getirilen üst limit
oranları tıp fakültelerinde çalışan hekimler ve öğretim üyeleri için de kabul
edilmektedir.

• İlk iki taslakta tam gün çalışan hekimlere maaşlarına yansıyacak görev
tazminatı ödenmesine ilişkin düzenleme son taslakta bulunmamaktadır.

• Haftalık 40 saat çalışmanın ve nöbetlerin dışında yapılacak mesai dışı

çalışma halinde normal mesai ve nöbet karşılığı alınan ek ödeme
oranlarının yüzde 50'sini geçmeyecek şekilde ek ödeme yapılması
kararlaştırılmaktadır.
III- Çalışma Süresine Yönelik Düzenlemeler

• haftalık çalışma süresi 45 saatten 40 saate

indirilmektedir.
• İyonlaştırıcı Radyasyonla çalışan sağlık personelinin
haftalık çalışma süresi 40 saate çıkarılmaktadır.
• Nöbet dışında mesai dışı çalışma kavramı
getirilmektedir.
• Hekimlerin fazla çalıştırılmasına üst sınır
getirilmemektedir.
 IV- Türkiye Hekimlik Yapmak İçin
Vatandaşlık Koşulu Kaldırılmaktadır.

Türkiye de yabancı uyruklu hekimlerin çalıştırılabilmesi

için vatandaşlık koşulu kaldırılmakta, dil bilgisi, bilgi
beceri düzeyinin belirli ölçütler üzerinden ölçülmesine,
mesleki denetiminin sağlanmasına yönelik ölçütlere
taslakta yer verilmemektedir.Son taslakta yalnızca
Türkçe dil bilgisine ilişkin gerekliliklerin Sağlık
Bakanlığınca belirleneceği düzenlenmektedir.
 Türkiye’de Tıp Eğitiminde Bugün
• Tıp fakültesi sayıları giderek artıyor
• Tıp fakültelerinde alt yapı olanaklarının
ötesinde öğrenci kontenjanları arttırılıyor
• Norm kadro çalışması yapılıyor ve tıp
fakültelerine öğretim üyesi alınamıyor
• Tıp eğitimi anabilim dalları Sağlık Bilimleri
Enstitüsüne bağlanıyor
• Hizmet hastaneleri eğitim hastanelerine
dönüştürülüyor
• Hekimlere zorunlu hizmet sürüyor
– Tıp Fakültesi eğitimi sonrası
– Uzmanlık eğitimi sonrası
– Yan dal uzmanlık eğitimi sonrası
• Öğretim üyelerine rotasyon
• Tam zamanlı çalışma / İthal hekim
 Çalıştay
1. Oturum 11.35-13.00 2. Oturum 13.45-16.00

Durum saptaması / Sorunlar

Çözüm Önerileri : Kısa, Orta, uzun vadeli
Önerilere yönelik ortak tutum geliştirme

Grup 1 Grup 2 Grup 3

Mavi salon Sarı Salon Pembe Salon

Tıp Fakültesi sayıları Rotasyonlar Tamgün

Öğrenci Kontenjanları Norm Kadro Özlük Hakları
 Forum

1. Bugünkü tıp eğitimi ortamında sizi en

çok rahatsız eden konu(lar) genel olarak neler?
Neden?

2. Çalışanlar/öğretim üyelerinin yaşadıkları

duyguları nasıl değerlendiriyorsunuz? Kaygı,
tedirginlik, vb?

3. Çözüm beklediğiniz temel başlıklar nelerdir?

 
 
Teşekkür ederim