Aegyptiacus I

ATHANÀSII KIRCHERI
E SOC»IESV.
OE D I P V S
AEGYPTIACVS.
Hoc EST
Vniuerfalis Hieroglyphicae Veterum
Doûrinœ temporum iniuria
abolitae
INSTAVRATI O>
4
ex omniQficntalium doÛrina& fàpientia
Opus
conditum, nonviginti
diuerfarum
nec, linguarunu
authoritate
ftabilitum,
Telicibus
Aufptcijs
III.
FERDINAND!
A VSTR I A C I
Sapicntiftimi
&Inuidljfsimi
Rdttnârîdrum
Imperàt-o'ris
femper Àugufti
ctencbris
érutum
Atque
Bono
Reipjiblieaef
Literarise
conlècratum_>
Tomus I. 0.
– ^-i,– »!
R.
J'AE »
Q^ *$&;
ltn!y^Q^6î, M DC LII.
SFPERIOR FM *PERMlSSr
SYNOPSIS TOMI PRIML
Qui ôt infcribitut
TEMPLVM I S I A Ç V M.
./Egypti, Dynaftias, Politicarrij Thcogoniam feu Archite&u-

GHorographtatn
ram Deorum, origincin idololatrts /Egypciacae> eiufdemque învniuerfum
Mundum, praefmim adGrœcos, Hebraeos Romahos, Indos, aliofque populos
pera&am propagacionem continet, & in quinquejSyncagmata diuiditur.
PROPYL/E VM In quo rotius Dperis fcopùs, cau&>& occafio explicatur j
hieroglyphîcx inftaurationis rationes impugnantiuni argumenta aliquot Capi-
libus confurancur
SYNTAGMA I. Deha Nihticum. Continet Chorographicam totius /€gy-
pti in go. Nomos diftributse defcriptioncna; Deorum in fîngulis Norois coli foli-
corum nomina exhibetj caufasincrementi & decrementi Nilocici vti Scorigi-
nem eiufdem fluminip, huçufque forfan in çognitam, tandem certo &fideli tefti-
monio detegit; DynaftiasRegum Êgypti ex omnibus Orientaliura monumen-
tis demonftraE vbi & de Regibus ante& poft diluuium, eorumque geftis ex
mente Arabum ample tractatur
SYNTAGMA 11. Politica Mgyptiorum Agit» de Regum vita, moribus»
atque in Regnobenè beatèque adminifirando racione; item de legibus infti-
tucjs, 8c yarijs fubditorum cûfllbus quae oinnia policica, tropologicâ,myfticâ, &
hieroglyphica methodo profequiror.
SYNTAGMA III. Theogonk Jeu Jrchiteflura DeorUm. In éa dé origine
fuperftitionis ^gyptiacae & propagatipne eiufdem ad Graecos Se Romanos fa-
Û2L item de Ofiride, Ifide, Apide, Setapide, Canopo, Hôro, Harpocrate, Ty«
phone, Mithra, Ammone cqeterifque Numinibus .Êgyptiacis-i de cœremonijs
denique &ritibus ineorundem honorera infticutis brutorumque cultu varie &
fusé agitur:vbi apertè GcéEcorufn Roaîïnorumqueidololatnam prirna fandamen-
v
ta ab^gyptijs fufeepiffe oftenditur
SYNTAGMA IV. Panthéon Hebrxorttm în eo de varijs Hebraeorum 1
Syrorum> Chaldsoram, Perfarum, Samaricanorum aîiarumque >Egypto vicina-
ru m gent "maiidolis, lucis, aris, iacnfict)5,agitur; atqiie adeo parallcla quâdanu
compara tioae omnem didaruœ gentiurn idololftriam, ritufquc ab J3gyptijs
primùm promanafie oftenditur. | f4 |
S YNTAGMA V. Simià JUgypiiàchî Âgitisr de Indorum, Sincnfiatn, Iapo-
nuTOiTartaroruro,Mogorum, &Noui Orbis idololatriaj eiufque ad ^gyptiacam
atfi nicate, vbi Le&ori manifefta i^gyptiacae fuperftitionis ve-
~n.. ftigiapatebunt. _n"
FERDINANDO III
ROMANORVM
I MPBRATORÏ
SEMPER AVGVSTO*
IVSTO, PIO, FELICI,
REGI
TRISMETISTA
VELICITATEM P.
ATHANASIVSKIRGHERVSE SOC. IESV.
TINAM, 1MPERATOR
SAPIENTISSIME vtinam vti
vellem1fie poflem,in primo hoc
Oedipi mei veftibulo fymbolum
quoddam ex intimis Aegyptiacae
Sapientiœ medallis depromptumreperire quo
heroicarum virtutum Tvarvm fplendores,atque
inexhauftos anim^ Tv^ Magnœ verè Cœfare^
thefauros quouis modo adumbrareliceret: tum
enim verô ad vltimum voluntatis mca: portum
felicibûs Euris non immericô pertigiflfe videri
pofsim Sed Tv in hoc humant conditionis
ta-
faftigio conftitucus earum fublimitate»fulgorif-
que vehementia, meos adeo oculos animum-
que praeftringiSjVtficuticas nec pro paginas an-
guftia nec pro mentisfatis ( viribus çalamoque
defîcientibus)defcribereliceuta folo filentio con-
fultiùs celebrandas, aut,certè non nifi parce in-
digitandas exiftimem Praftabit id, ni fallor,ta-
metfi minime condigna laude, hic Oedipus
meus. quem iam dudum Reipublicae Literariac
promiffum, modoplena fide exolutum, Augu-
ftifsimo confpeûui Tvo fifto Fuit is quidem
hand incuriofisàmelucubrationibus concinna-
tus at vel hac fola gloria in Literario Orbe
triumphaturus quôd inui£ta mentis Tv^ vi
& efficaciafit extortus Opus fanè quot fym-
bolis, tôt virtutùmTVARVMfpcculis quot my-
flerijs,tot magna: Anim^Tv.^ fublimium a&io-
num eûypis confpicuum vbi colligata fimul
& çonferta cernuntur omnia, qu^fparsimdiffu-
1 apud alios inchoata funt virtutum inter fe
fèque
catenatarum vt
prarfidia; qux diuifa, ac quafi per
inciles corriuata deprehenduntur in multis, in
yno eodemq; peûore Tvo fine exemplo, tanto
rerum çompîexii abfoluta perfeQiaque confpi-
çiantur. Enituit in alijs virtus illa, qua*mores
expolit fed eft defiderata, qu^ mentem infor-
met In Te,Maxime C^sar, fîdem & conftan-
tiam erga çommiffum cur^Tv^ imperium ad-
mi-
miranturom nés amorem erga Remp. fupre-
mi, medij, atque infimï religionis culcam, pa-
cis àcconcordix fludia vnicèfufpiciunc cœteraf-
que virtuces verè heroicas non apertis dunta-
xat indicijs animaduertunt fed & facri, profani
hofles, amici fentiunt, loquuntur fa£ta infignia
pr^clara confilia, vocefque veluti oraculo datât
quarumtameninternosôcmyfticos fenfus lon-
ga pofleritas fortafsis, & pleniùs rnulto, &maio-
ri cum veneratione percipiet Alijs non robur,
non lortitudo atque potentia defuerunt defue-
runt tamen mentis ornamentafcientia:. TlBI
omnia complexo, mira morum-probicas rara àc
infueta forticudo,inconcuffus prospéra inter atq;
aduerfa xqualis idemque femper animusjuftitia
in cognitionibus, conflantia in dubijs, in confilijs
pruêntia, clementiaincredibilis, quancam quis
nunquam in Principe vidit,lcgit,audiuic. Inho-
rum ancipici temporumftatu minime defuerunt
TvAEirritamentafeueritatis,neque cluilis mo-
tus femina, mentiumque exulcerationes vbique
obui^. Sed Tv iuftitk amufsirid eft, pf ouidenti
magnœ mentisTVAE modèratione, quas vulne-
rata crantfanafli potiùs,quàm recidiftiiqui etiam
difsimulando, nec in omnia anxiè inquirendo,
maluifli videri inueniffebonôs, quàmfeciffe.
Turpem iliam Tyrarînorum vocéM odemn,dum
*J*>j4 me-
mettant*J ipfis fadis reprobas dum dignum fané
CxÛlTCG pronunciatum fubfticuis m tnewant > âum é-
Scd
lifiantimalovererhquàmàmeistimeri. quid de vera
Sapientia: norma, literie inquanvvôc fcientijs di-
cam? TiBI niirè c-apax ad res omnes intelli-
gendas ingenium TiBI lingua totius interpres
iuftiti^ quot verba fundis, tôt leges condis in
cuius mukiplici jdioraatum noti-tl-amundus re-
diuiuumfufpicit Mithridatem in humanarum
literamrn, Mufammûe Choro, Apollinem in
Mathemamm recondicorum pcritia magnum
agnofcitAlphonfum; in abdica denique Philo-
iophia Hermetem admiratur Trifmegirtum.
Neque aliter adLiteratorumlauream viam fter-
nis, quàm exemplo cùm iam inde vel à tenera
^tateTvO in pe9ore Mufarum omnium palae-
flram erexeris vtlproinde iam liberalium 4!fà~
plinarum vertice^ non Lauro tantùm, fed àclm-
periali pr^tenfosDiadçmate, compofitumque-
tandem Martem, inter & PalJadem fororefque
difsidium cumgaudio Ljterarius Orbis agnofcat.
Cùm itaque talis ac taneus fis,CAESAR SA-
PIENTISSIME, Tv vnus huius Operis Tucor
legendus çras, qui partum hune nouum rari-
tate infolimmj^Qntantùn^jquàes admirabjli Sa-
pientia pradi£us, ludicare poffes fed & eundem
aduerfus obtre&atorum eontentionem autho-
rira-
ri tate confïrmareTVA &amplitudine poten-
tix tutum illius nouicatiadferreprcefidium Ac-
cufabit forfan nonnemo temeritatem meam,&
prudentiam defiderabic quôd TE Cafàrem
Mundo fuftinendo praegrauatum, mea interpel-
lare fcriptione nonfimveritus; atTv Caefarcel-
fifsimusidem atque humanifsimus, ex augufto
benignitatisMaieftatifqueTVAE folio, perlons
miea humilitatem, vt interpellareris,inuitaffi né
vererer, animafti ne denique cûnftarer, follici-
tafti Hinc fa&um eft, vt Opus hoc quancumuis
anguftum,ac tant« Maieftacisoculis indignum,
augufium tamen dignumqùe vel hoc ipfo vifum
ficquodid, vtprodiret, Auguftus iufsit; &vt
facile prodire in lucem poflet, munificentia plut
quàmRegiaprcefto fuit. Vnde Benignissimb
CUsar, quod mihi dedifti, Tïbi reddo,Opus non
tam meum 2 quàm Tvvm Tvvm*= quiatotum
me Tvvm» quantus quantus fum, agnofco
l'YlPllil"1
meum
"7 lllTqt~1
1 .1..
id ~i"~«.
1 , r~~trWa.,sr~
quia
'j-.IQI.lUauxilijs Tvïs
Q¡UAJ.J._I}3 longé .1.1..IU.1.11I.1\11"
munificent
1 V1~LV1.15'"
tifsimis metrm fecifti Non ego hic çumPoë-
ta canam?
lam dominas dures, iam regia tefta meremtêr9

Et cbelys<iAugu(loindice noftra Jhnet
Sed illud audentiùs vfurpabo, hoctotius

~à 1\MundiJ~1~ Opus a
P*nè îinguis concinnatum, Ca:urîs ap- a
*fr 4»
pro-
probatumiuditio, in quadripartite Mundi fines
inoffenfunipereurret narrabit Europe, depra>
dicabicAfm,Africaedecantabiccxcollet America
FerdinândvM iii. AuguftutDicuius reuixit mu-
nifiçcnda cuius imperio rcftitutum eft. Vale
Chriftiarii Grbisfulcimentum Idea Crfarum
ôc humani generis delicium. E Collegio Ro-
mano:Kal. tanuar. M DC LV.
Li-
FERDINANDVS III.
Diuina fauente clementia eledus Romanorum Itnpera-
tor ièmper Auguftus &c.
Ad perpetuam rej memoriam.
A N ^TA e(ï fapientiœ 'vis %)pQte(las njt eam non^
fceptrts dttntaxat f%)Regriis anteponendamyJed %) i>#<-
uerjas diuitias nihili eius comparatione dnxerit Sa-
ptens Et reftè quidem neque enïm ed quicquam^
ad httmani generis aéîiones reElè madçrandas effica-
fiuSfVel ad A4 undi pondus, quod Regum hameôspremti tmper-
turbabUi quadam dntmi çonflantia fuftïmndumfortws, vel dçntqttc^,
ad pol'uicum Qrbis corpus in pace g} vnione conferuandum potçntïus
4jjè potefl Siqwdem multitude) Sapientum fanitas Orbis terra-
rum,& Rex fapiens populi ftabiiimentum eft Hœctot'ws luftitiœ
norma $ amuffîs eft ad hutus duêïum melfumma quitus tt&perïa
. addeftdçraturn beatitudinis gjfel'tcitatis partum peruçniunt Sicut
tgitur JMos,quibus fuprema Imperatorij mumris cura Deo ita dif.
ponente, impofitaefl) hançprœ cceteris Imper10 dignis liirtuiibMSJUfci-
pkndam, omnique fludio Jemper quarendam ita in aïijs prQrqouen-
damduximus. Garnit aque fimerè Nobisdiieftiim p. Athanafium
Rtrcherum; Soçktatis IESF Presbyterum, ïmperij Nafak fuhdi-
tum}iam âmultïs annis, îàm ad naturcilium terum Maihçmatiim-
que ftudia, quœ diclœfapienùœ •vberrima quœdam feminaria Jura
tàm potijjîmàm adrecondttiorem tllatn hieroglypèjc<ç literaturœ do-
clrinam3quam Aegyptiorum Sœpientiamruocant } eruderandam ex-
plicandamquçexhortait Jîmus is uero pro data fibi à diuina Boni-
tate interpretandi talento, ingenijque
capqatate, ea iam dudtfmrfttem-'
admodum d "Viris iudicio g^ rerum notitia confpïcuis accepimus, edi-
derit fpeçimina,quœ eum ad impofëtHmfîbi munusdigne complendum
minime infujficientemeffe probauerint atque adeo adinacçeffa hue-
ufque primœuœ .Sapicntiœ adyta portam aperuiffe primus iure videri
pojjit samqtie Uudem in prœfenti Opère ( quemOedipum Aegyptia-
cum^Qcat JOperê multûrum annorum iucubratiombus conemnato
neç hemab vniherjà,vti intelligimus}Literatorum Schola auidè defide-
ra-
ràto (quippe quod Nofîro iujfu dofiijfintopum Virorum cenjîtra re-
cogmtum,eo moxplaufu, quera adeo abflrufumtatque in hoc 'v/quç^,
tempus incognitum matenœ difficillimœ argumentum,Juoveluti tare
quodam merébat ur, exceptumjuerit ) gloriosè promeruerit porro
cum qub minus id lucem afpiceret fumptuum in eo fàciendorum-i
magnitudimm obftare cornpererimus Nofîrum effècenfuimus ,par-
tui iam maturo manumfupponere, acprouidere ne
Opus tot annorum
iuçubraùonibus conceptumç) tlaboratum diutius latsretfub tenebns >
fed lucem quamprimùm ajpiceret ,Jûoque fplendore luci tpfi Sapien-
tia lumenaffunderet Atque iddrcb, cùm iam antè prater Orienta*.
lium linguarum typos Operi excudendo neceflarios, annuum Authori
cenfumin fiudiorum fuorumfubfîdium afftgnaffemus omnes quoque
fumptus Operi in lucem proferendo neccffarios ex Aerario Hoftro
Imperiali abundè fubminiflrari iujpmus; hoc ipfo nïmirum pro No-
firo in tam excellents datfrinœ inftaurandœ notitiam ( quam tot *vot'ts
Cafàres lAntecejfores No(lri,pnmi Obelifcorum in Vrbe ereclores
'Vtiq) poflremis tempor'éus nonnuïïi ex Sum/nis Pontificibus lauda-
bilifanc conatu indagantes baèlenus non potuerunt affèqui ) fiudto 1
qualecunque monumentum extare voluimus literatis quidem ad in
Sapientix inquifîtione impigrè laborandum inàtarncntum Regibus
i?ero frfPrincipibus ad laudabiles huiufmodi doclorumVirorum la-
bores fummoftudio promouendosexemplum §hti de cœtero memo-
rato P, Athanafîo Kirchero Cœjaream Nofiram gratiam clementer
offer entes teundemJùb tutelam è) proteàlionem Noftram. tanqunwL*
deNobtStft) AupuflaNàftra Domo benemeritum, bénigne (ùfeipi-
mus barum ingore patent'mm Noflrarutn que dabantur mCiui-
tate Nofira Imperiali Ratisbona die vige/tma quarta sAprilis Anna
Domini mille fimotfexcentefimo y quinquagefimoquarto, Regnorunta
Noflrorum Romani Decimo oéiauo, tiungarici vigefimo nom, Hobc-
mict *veromigefitnoJeptimo
Fcrdina^dus,AJ
Locus >£ Sigillic
vi
VêràinanàmCornesCurtius
Ad mandatutii Sac.Caef.
Maieftatis proprium.
l Walderodem.p.
TRIVMPHVS
C AE SA R E VS
POLYGLOTTVS.
Toc concinnacuslanguis quot in

Vecerum dodiiina,ftabilienda Lin-
guis OEDIP^S Aegyptiacus
vcitur,
QVEM- IMMORTALI
FERDINANDI
JL JL~ i. IIL
i. I. JL Y
s
s
Sapientjj[mnLRpmm ~r.ra~c~ui
g l I ae,
(Iri
Gb immortale in prifcêÇapientiaBinftaurattone meritum,

LITEkÀTORVM
in Romano Orbis terrarum Thçatro
ex omnibus Populis& Nationibus
congregatpm~
ÇHO
RV
S
aeternùmj
crigit, dicat, confecrat.
Sume LyrarnPoIyglofTaCharisi fua barbita Grxcus
Aptet, Nablon Heber, ple&ra Latinus agat.
Vnà Italus, Gallus Lufitanus, & Hungarus, Anglus, 9
Illyriufque acer Teuto, Boëmus,lber.
Et Syrus, Indus, Arabs, Chaldaeus, & Armenus adfint.
Aethiopes, Perfse, Sinaque, Coptus, Afer
F E R N A N D 1 meritas diffundant pedorc laudes 9
Vt quas vna nequit, plurima lingua canat.
*ALLA oPldAESTA DELVIMPEKdTQRE
FERDINANDO III.
Sopra l'Edipo Egizîo dçl P. AtanafioRirchero.

C A N Z 0 N E
VELVILLFSTRISSIMO ET ECCELLENTISSIMO
SJGNORE
POMPEO COLONNA
PRINCIPE DI GALLICANO.
IGNOR chel CDiadcma tuo pefantt^

Col tnerto ontripiù cb'ci tè coltrono,1
Tu nel cmfeno abitatricifono
Onefie voglie, ijirtuo/è e fanu\
Tu che cono/citor del ben verdce^?
Fra tante cure ondegomrni *vnoPIdondo 3
D'ingegno acutoye di faper profondei,s,
Set di dottrina e di 'Utrtu Jeguace;
Onde auuien pot checan l 'ejèmpto Jpeflb
^Prccorri l'alte leggi,e buono-, 11giufÎQ
Confenp di pietri dal figlio Augufto
"Pria che regger altrut reggi te fieffàâ
'"TtJche l>en/ai che chigouerna in terreL^
*Fafcer dèe,non opprtmere l'outle,
E che chi ingordapiega adaltro /UIl~>>
Dal diritto camin fifeofla ed erra;
Tu al jin cb'a ogni buon Jiudw foi rluolto
E dogni QÏWagifteria intendï Parte
D'Atanafto il volume a pane a parité
oJMira, e vedraiui ogni faper nfccolto.,
Edipa è cbe dogni Edipo riueleLj
<&Acomun pro glieritgrm più celati
E gli arcani a piàfaggi rijeruati
*Ad ogriintendimento ed offre» e fuela
îh^ cDtf^
tobliquo e torto fuo cdmino
CDoppo
Onde quai Idra il Nil fue bocche fpande
Feduto fol fin, or gigante e grande^,
Scuopre al fin la fut, cuna e fi bambino
Vedrai Signor ne comendati gefli
Dt quei Rè ch 'aUe leggi fipiegaro
Al liitdo efpreffb i>n fimulachro chiaro
<T)i cw che ta nel tuo regnar facejli
E tanti Numi in forma d animait
Iftdsy Anub'hApi, o Serapi, o O/iri,
E tanti nati al Mondo altri deliri
Sol da Egitto conofiere i Natali
oTlda in quëSaggi nonfit tant a Jciocche%gjL_,
Ctfin quelli Dei per cui fitmar gli Akari
Non cbiudeffer mifleri afcoft e rari
De quaïl dotto Atanafîo or dà contez^,
Pià auanti poi ti s offrira vna Scnola_j
cDa/âtotlar i più affamait ingegni
Poi che feritta con quegli ofcuri fegni
Contiene vna fcienzjt ogni parola.
Il Caratter cb'in ogni creatura^
1 mprejfe il Jùo fattor ma non ueduto
Cofi da ognun da ognuno or conofciuto
Sarà con fi-sa virtute e fua natura
Non altramente credére pofftamo
Ctiïl nome alla virtù coirrifpondentç_>
O'ogni cofa que già con faggïa ment£_j
Poneffè allora il primoPadre zsidama
oTLÎedicinavulgar qui fi hà per "vama_j
Che fol co' fuoi contrarij il mal difcacciâ,
E quelîa a cornun pro fol fî proraccin^
Che per propria ixrtà gli vmori apttiana
O quai di luce nfpkndenti lampi
Per rintracciar gli arcani,orneUe belue J
Ne gli augei, nelie piètre, or neIle felue,
Némuupefci or nefioriti campi
oTl/landerdnne Atanafio ornai godets
OfigU d Efculapio ch'Mper dut a
oPl/lodo del bén cwrar con taie aïuto
epri aa pro
l~e gli egri
De prà ~i~rxt,trar
rifia^frar ~àt~ète
potrete é
Chi
Chipofe mai ne gli Elément il piede
Del dotto Euelide ornai ben puo fperare
tAd onta di queSauij anch'ei difare
Laugel d'Archita e'l globoûtArchimede,,
Chi d'Ermete nericcbi ampij giardini
Fù per 'Ventura a pajfeggiare intenta >
Con paffo tardo tjblitario e lento.
Giungerd a âgbeggiar gli aurei confini q
oTlda l'ingerdo di cui rider coflumo
Che prétende inahrprfii i monti dore
Leggerà che promette il JUolauoro
Famé ,fredda fitor fatica e fitma»
Fuggtr in vna e preueder difaftri
Chi curiojb difaper défia,
Ben potra qui con natural Magicts
Scolpiti in pria fàrfi propizjj gli Aftri a.
^Dallefire fç) augei, da gli elementi,.
Da ognt cofa del Mondo al fin creata^s
Chi hà dtndoutnar 'voglia aJfetatcLj»
Gtyafi ridir potriafmuri euenti
Pur che folle conojeer non agogne^j
Da gt'incantefmi dtliinferno il vero
Potche qui leggerd ch'è van penftero
S per are il ver dal Rè delle menâgne.
DeMifleri laffu del Creatore
E de gkjpïrti di materia Je ar chi,
Corne fia mojfo e tanto fpazjo marché
Il granPianeta che di flingue l'ore.
Chi brama auer contesta or fard pago
Che da Atanafto al fin con gloria doppicu*
71
Ferme non pià calcate oggi saccoppia^»
Sagacemente il Crifîiano el Mago
Le merauiglie del famofo Egitto
Fra mifleri nafeofie or fin
palefi*
E i Caratteri o/curi e non ïntefi
Che Menfi antica in Obelifchi hd fcr'uto
Roma non so che più in tua gloria for ni
Che (t gran moli fiant i dornamento,
O pur cbe chi il lor muto Jéntimsnto
*Ti renda chiaro appieno in tejbggiorm
*H4**ha Fat
Far fi lunghi Wggi or non è difvopo
Perjàper quai mifttri in fe mfionda^
Quand 'vom gouerna, o quandl fila è in ondaP
O quando ftella in Ciel fj>lende Çanopo.
Inuano ifajjî in ver VEgitto ff'mgi
zA perigliojb ç lungo ajpro camino
Curiqfby çhe qui parlano infino
In lingua ïntelligibile le Sfingi s
pa ifepolcri i cadauerp ferbati
Sorgono ançh'ejjt a riuelare arçam,
Che nonfuron deliri o penfîer njani
L'ejfer quaft bambint vnii e fafciati,
Felice ingegno çhe con çhiaro ryolo
fârchi il /entier di gloriofa famcu*
Che chi d'ogni contera ha ardente brama^
Satollar fai con *un -volumeJolo
*Pittagora>e Platon per far e acqutfto
^Di non comun dottr\na Egitto *vedc_,
c^Pîa d'ora auanti ognttn fermera il piedç^
Che l'Edtpo tuo fol bafta auer wfto.
Ter lo mar del fapere or tunaccogli
Nocchiero efperto con ficura Nau^_»
Poiche con aura placida e Jbauç^j
Çaminiam per l1 Egitto entro i tuoi fbgli
fra le wende di firtuna oppreffb
Ch'in <vil feruaggio hd fae grandezjzj inuoltç^
Le fite rnemorie in fra l'oblio fëpoltc_
Jn dono aurà da te l' Egitto fteffo.
Tu gran FERNANDO fol nulla faprai
*Di più di quel che già tua mente intejc 9
o7Aa quefie carte altrui faran patejï_j>
p'na me maria aîmen di quel che fai
ELO-
ELOGïVM L
Siue.
EPIGRAPHE,
Augufte Cafar;
Oementior Cefare, Augufto fapientior $
Vtriufque genitura felicior;}
Sub Catholicse Religionis Horofcopo
Natus inter Aui, & Parencis pro Ecclefia labores;
Hauflfti c Cœloregnaturam in terris per aduerfa profperitatem
Poft Infantiam Hcrculeâ force exercitam
Pueritiam Virtuti &Mineru«e facram,
Iuuentam Conftantia & Victoria firmatam;
Superis Hominibufque confpirantibus
Eleûus Romanorum Imperator
es
More Roniano didlus
A debellato feculo ferreo
Ferdinandus
A propagata Primi & Secundi Pietâto
Tertius •
Mox impcrafti more Auftriaco j
Amando & triumphando:
Hoftium armis in trophxa beneuolentix verfis
Fortuna Maieftatt conciliata
Bellana Religioni fubieda
Sic ftetit Rerum moles
Tuae Potenti» ficnnî. ac Sapiencise viribus
Potentiâ viget Imperium, Sapiencià nicitur.
Demum àomho Marte domuifti indomitamMortern j¡
Expirante quam genueras Mundi Spe
An vt Pofteritas difceret à TE aliquid plufquàm Cxfareum ?
Cxfareum eft Hoftibus, plufquàm Cxfareum fatis non terreri
Maiorem hinc ominare triumphum.
Nunquam Pietati fata nocent.
Olim Te Occidemynunc& Oriens manet;
Cui Sapientiam reddis reddes felicitatem.
Sic voueo
S. L
fana tins (Bompianus
H.
GLORIOSlSSlMO
FERDINANDO III-
SEMPERAVGVSTO.
CAESARI
E L E GI A
c Furftenberg Canonici Hildefienfis &
Ferdinandi de
Paderbornçnfis
Diuum t
0 N gemts AVSTKIAVVM demiffûm 'Ifàrigume
TSlonclaujum mundi finibus imperium
Non immortales aufim memorare triumphos >
Dignaque Mœonià fortu.bella tuba:
SeudomitaA aquilts C&SAl$jvi£îricibw arces
Sueuorwn lœtis Jubruit auîpkijs
Seu maie Romanis parentem kgibm Iîlmm-*
Vindicat jîrclo&s
(tue rtfringit opes
Illa canant alij, quorum fuffulta cothurnis
Surgit, £«^ beroum Mujà laborat epos
Me iuuat imbelles elegos ac parua /onantenua
Carmina non ait 4 tutiùs ire vid3
Et mores cekbrare fàcras i? C MSA RIS artes
Materies numeris çonuenit isla mets.
Vatcs ille pios, Çjp vatum dona pioruiiis
Blandtts ûmat pojîtd nube fupercilij
llh Heliconiadum decus t? tuteU Sorornrru»
Ornât diuitijs Numina doftz Juis
jîrduct Cecropu quis nefeit fana Minerna
Condita ? quis Clario tecîa Juperba Deo ?
ûd Vtadrus glaucwn redimitus arundine ainenLjt
Âllait <AoHtjS temph dicata eboris
jjfuà Pandionias late mtratus Atbenas
T>anubius mntis fegnior h&fît aquis
Et quà CA2 SAiÊ 0 fttrgemta limina [umptn
JBqum Cyrrbœis regia Traga iugis
lllic Enceladi qualis pop bella minacï
luppiter armatas exuh igne manus $
Jgualis £5° Herculeis altum ccrwibw axe??ua
Impofuit longo pondere fejfm J-tlt*
Terrarum dominas exojits CMSA^ babenas
Jmperij Vaflttmfepe reclinat onus t
Et
Et "vires, Natum3 tuas, ac f&m'ma remt}Lj>
Scrutâttir dofto fedulus ingenio
ghiis tnmor attonitas yertat cum citfibus yrbesy
Impetlat refluas quis maris aîlus apitt i
Jthia vis diuitias imâ tellure reposlas
Nutriat aut gemmas J>#dala concba»tuas 5
Jguàm procul ArBoo concmus frtgore pontus
Ingentis Nili diïïet origintbus
Gadibus Indus
Jguàm procul occiduis dtuiftts
Mergat Erytbuo nota fluentafilo; i
Ynde leues Venti nafcantttrt Ç$* Mtwx, ruinas
Montis dlat • pkeos*tiacnfat* globos
Vnde fluat falfus peUgi lïquor, vnde teporem^*
T)ucat TZaianœvtftdjalubris aquœ v
Omnia rimatus demuw miraçula terra
SubieÏÏam Volucri mente rçtinquit bunum?
Et ptiïttratum .jlellk emenjùsOlympum^»
Ç'erttçlat çetberea lucida figna. domàs
Hic Uh gemmrn FJrgo Marâthomdr-tibmm*
Et fua viciuus jubijcit aHmLeo
Et demptum lateri gladittfâ ç&neçditQrionâ
'Débita C/ESjREJi protmi* mtliti*
Htc Solis vefligat iter çmfaffe latentes
Pai/ida cur nigris Cynthia phret eqms\
Cur fttiant F~yperboreo
jfri cur feptem régna gela
Triowtm^
Vr&t Hyperboreo~rua~,r~
y'rat brumAmvrata
morata gefa j
Cur fugiant lumbr<eyCancrotoççèt^ft Syenenji
Cur Variet maior mefatnïnôriië>diem
Sed quota doclrinœ pars e,^dmàuMfjiiiuArum
JFSTRJ4.]^f^no^polgf r
Et circumfu/o
porre^^$âm^p: i v
Qyà Sol Eoos lufirQtl^Qil
Si tibi facnndis etiam SafÈiï^'mWPîf'^
Eruta Niliaca panditurt&Êà'iœ
i£__r#t
Mec te facra latent aâytis abflMfa, Verendis3
Marmom nec (culptis nobilit#ta feris
Scilicet Mgyptm dotlrinam çredere Jaxis
Jufa peregrinas finxemt effigies
Vt Jolis arcana Deum manifejla magijlrîj
jircerent dubijs Vttlgtss imaginibm
Serag.pojîeritas quondam labentibus annis
Intaèlum prijcœ nofceret artis opus »
0 vanas hominum curas 0 çœca futuri
PeSlora regali tot monument a Jtttt
IBarbarus Arment) lacemuit potor Praxis
Cambjijès ÏÏhmos depopulatits agrçf J
Et
et potuît feclisfugittm tttccntibtu œtts
Sernattf ettam Vertère relliqwas:
Jlt non aternos olim jubducet honores
Longa dies meritis inclyta %om& tuis » <
Jjj>u&Pe/ujtacurn tytrantu rudera faBuitu»
ColligtSjzsr medto tollis ad aflraforo
Nec tua celabunt obtiuiat MAXIME CMSA%^
Faiïa nec mgenium nox premetl atra tuum
Si qua etenim laus efly quôd Te duce freta Vetuîtds
Mempheos obfcurosprodit aperta finus
Quod patei Inacbiœ facies Jecreta iuutncct
Quodcanis Çjrfacri myjïïcaformabouts
Et quœ prœtena famofi monfira Canopi
jînticjuïs fuperant conjpiciendu notés
JVSTRIADFM titulos kgetvltim%saccolta Niîi,t
Et quatïet lato tinnuh Jijlra fona.
Iam Solyme iam difiet jîrabs €7 clam loqmntur
Marmora CjE S A \E A munera fyarfa manu.
JèalloY? an A VS TR 1 ACI S addent quoqusjata troùbœis
Sacra Pardtontjs fign* nuulfa tholis ?
Jn F 6 RNANX> E tuum iam nunc FiSïoria nomeru»
Lut a parât faxis Jcribere Vyramidum?i
Gloria Pellais certè yocat œmula palmis
Europe rejides ad pia bella marna
ELO-
E LO..G IV M Ml. =
w nr
G R AE CIA*
4>PPAINANAO TÛ TPITQ.
T a A H T T H TrO,
`
K AI SA F T>
ATTOKPATOPI 1 0EO n P O B A H-t Û,
K AI B A 2 I A EI TPISMEr'iîTÛ,
E T 2 E B E 2 T A T a,
;îr
nATPI BATPU.-OI lt 'i'i
`
X P H 2 T fl.» E T T T X El," K AI E TE P T E T H
AOSA, ZilH, K AI TTI El A AENNAO2.
Kœ~ T~CKTe'3'M<~E'AA~s-<~ot<rj8MKt, d~`
$PATKI2KOÏ TOTrOZAAlNOTEni2KOnOT ZAKTN0OT,

KAI KE$AAAHNJA2.
A PO
P 0 SE T
Y N e El 2, E 1
O'x~~rawôç a A ,1 U'/ 7&f TS 1/'1 7e
A~KP< <M-.M~<!6~
!r~T~e<' (fi~G U7l aacrt~ <~«?'«~So'<)~o''j!3~(nt9<; ~'riGrGO7~àG(t;~t~iu
slun Aiyv~s7av aret~, ~ecs-(.c'" \7JQU~Î'°r.wTmll, >~
<tg.~<McM'o'e'p~ef)
w~~pmziévrr~v co~wt~ ~œTinÓ 7f)f/F sç,.u~-cJ~9.ivffo-¢v .d~~=cvç~i mvx
c~`ç'A~~gt ie~ y.Jl,uqptxp mât
jtt~' jM.6~e~t')tJ~ ,6 uan~ECiaa ~PnNrcw s ,w~°cECVç.
A' ")1.' 'lu 6e d~ xn 5~sk ee!r!/3)) ).n Œ~ 'sr~A« 'u~xM<7'
7raA<qMy<t~wr&)f 's-a<~H~: ,e<efM '5?;~ 7lri~r.S ~p~i~ixcr xéc~ 7l:aa--
9~cscnç, u~ <t«'<t7!7'<a~<n)! c'h'iV~ JlIi~ ~T~, KwGxg
f9JI Õlœvo"è,Éruxe., T~@~ K<~f~~ (tP'He~tf. t~raMH S~fT~K{ )f6ya)!~fa:tif~T~.uye)', Ó

Tlç-r < a~~x<t <~)t',!$~ e~'6~<Mt <s~c'to'6f MUTBJ' A*eM'~9'<@'7o'u!r~~ oK~~@< t xc~-
f~' ~y~!it'5(etfp~M/<5'Mt ) OteT~Ht ?n:A~@'t e$ Efto-<A<«m l'ù~a~, Cf~A~n~T~, A~tus~~s
&Sj&mutç «s S's ét6Ç(«î 7rae9«/«s » dîztvà<rit%jtii k<Hd<p'fffa% >gJb*f* tsix a®c?-
<Br%fX$-HC, 'M~œvHf.I.9UÇ
J¡f/TIW~!U~~Q.tI"tli, ¡t;itTli¡¿"I'i,. t~- ye ~MT~ ~tM~oP'
~~IÍF' ~a'!Tre<3'<M{nS.(I,lp'II/f.~ 'Ss ~arf'I, Cf~e~u~ct ? Me,m~" a~jTMt! "~11.,
ffÇufÊS»^ /3a ô"®-ettrtPvçt&i f*uç-M.ctç ify oçyiavtrÇapyïePoLç lu'tq>jre, 7gi<ffî etç%afc>vjst>îcàv[fvrn?.
V~4J\1ff&ftll'wriéœ l'JJ/!!XH6/<~61 à.uTO,O~JG"' o'f~jM~M)6 0-M~~t+U'X.~irÍ!~tiér4À'-
â>eJa-çtùi-nfvî Ato <n KiljÇu&l•nuv&JePttjitAvtt, SfexnQJjïït/dp » o j f« df1» to/j ^pf (tifdAœvàè'ct-
Çï.ifofiiïfi®' KaToç&c&fAetri> ngytoÏç"Pft"ù^lAiU^&réai'jJjôjiAfi^' 'fknn£éjp,%tri raiJra> a-vuilivTH'
~'t:{,~?-~ $J}iO/'1'O
<M)?~6~M~a~Te o°EttT~m; 'rrWJœ:f"f."¡v ~û!) o~T~<~<~ 'r! 'pM~ cr' <t'~iY~~
^*t/w'f*aS. Ta7JuA.cqivàAiïyhsç(<rlt0 o-tpàjpeiir£ wjrd Jtu-eijitMi <^jutzJ[£a.rt rifft*t!f('9f,4;
\#%>4fawO'@tymiwti » A'AApt«ru «afàyro tSto cTiw>ar«>T«5(^s'r' « /»ôwi/cSù- ^Xg^tg/aj»?
A(-9"e«aèaç&olç aAÀa t^ gÏÙ-aAAaf «'A*«ç «re rf a- %sçh>'? > W5î*B£«'aG^ù-a/#»ç
~a~MfH: W'{f. ~c!*c'~o~y~)<Ae:AHy,etAt<r<t'u~M~e<s T-~) M~-c'~T~) ~4~
CK ef~Â~ !~T~A~~<<)yo'a<P~V<e3'~T6,&~?'~CtT~t'. I*<~MTt<j~o~M~c<t-
J\'xa>çgî t iTxsywW e^rftâs éj<!frp!ufjfii£W«7« <PnV"îêVaûâ/^w©* •fî'éçjfy rufcep-
T-ottoT@. iriw/caAaAaÇiïTQ->?«}«•uj*îr<â»'(^évT(^« T» «-ufiTmvT^-àv&wnrivH yîvxç <iaîo[Apr&n, J
>X* V *X* T^< §U«*S

~~6mi ~TB~tÂ~ T~tT~T~ ~<*5'0' ~St ôyewacr xgi!~~?J~ -a~~a~ft <~
~~e~ ~rr6GxaE,t~ôt~ç
Znrttt KàjC»? SEPAINANAOS a £ ir©

,ZMo'e<e''E't~~e~?'(~y6@.
t.. l Znrett 'Çit&m 7çT .xejtVy natii*0lu(
H'c~o't/3«<c, Te
Te*c'e~j6<@' Te< f~r~ttc, T&tCjFM~.
T'A'(*ift*iTTHirèv ^««jarus »c »«çe^<*s
E~9~ara zror~r~ri o'Z«nc3~ ~A~<M{
?À'~1~~ <e<!rMf ~<MaTM c.x M~M.
jirgumtntum Elogij Grœciprœcedentis
FERDINANDO III.
G AE S A R I,e
REGI TRISMEGISTO,
PATRI PATRIiE,&c.
Félicita tenu
Francifcus Goxjtd'mus Epijcopus Zacynthiç) CephaknU
CTAVIANVS AVGVSTVS C*far, veterisSapientia:, qux

inObelifcis à fe ere&is infcutpta ferebatur, acquirendas défi*
dcrio percitus, vniuerfam iEgyptutn, doftorutn hotninunu
operâ explorauit vt fi quem hieroglyphicae doôrinse pcri»
tum reperiret Interprctem, eu mRomain aduocaret ad arcanarum rerum
interpretationis officium Sed votis fuis potiri non potuic, omni iam.
dudum dodlrinâ Veterum myfticâ veluti lethaeo quodam fluminc fum-
merfà. FERDINANDVS III G*far Auguflus, tanto OSauiano fc
licior, quantôfeliciofibus aufpicijs ideonfecutus eft, quod alter nullis
votis aut fumptibus confequi potuic, dum nefeio quo fato ci obtigit
Athanaîius Kircheros nouus InterpresÔeùipus retiiumus,- qui Cxfareo
ftimulatus iraperio3intelledu fplendenti ad Sapienrix regiones volauit,
thefauros detexit hucufque inacceflbs Hic primus iuflis fretus Ferdi-
nandxis abditos adytorum Memphiticorum receffus alciûs ingreflus,
arcana facramentortim figilla aperuir, Sacerdotum veterum myfteriofa_j
volumina, Cxfareâ obftetricante munificentiâ> interpretatus eft Caefa-
rem proinde Te fcliccn: praedicatnus qui cùtn magna &pr*grandi per-
petrandi defiderio aeftucs ralis Tibi obtigerit, qui magna: mentis Tua;
conceptus in executioneni vrgere & velit, 8c poffit; Auguftus olim po-
rentix fax ambitum in Obeliicorum vaftis molibuserigendis pofuit; at
Tu vel hoc ipfo potentior, qui non tantùm faxa grandia erigas, fed &
hoc prse alijs Tibi obtigit vt Tua ope & opéra muta Gbelifcorum faxa
` iam
iain loquerentur & apertis buccis teconditam iam à bis mille annis
yËgyptiorumSapiciîtiaaieruâarenc Ecce icaque merito fuper enco-
juiorum plauftra ve&us humano génère applaudente triumphas, &om-
ne Idioma Orbis terrarura fuos ad Te nuncios mictit vt Tuum ad fide-
ra nornen exfoliant
Viuat FERDINANDVS III Oefar,

Viuat Mercurius Trifmegiftus rediuiuus
tripliciRegno, nec noru
Imperia, Potentia, Religions»
Termaximus
AUVD ELOGIVM.
<=~.
EAAHNIKON ETKAMÏON
E'v MS!-6~
$ E P A I N A N A 0 S
K AI SAP O TPITO2
ANABiaN AnOAAilN, KHPTTTETAI
ArE,eP/«V,
E°AÀ&tf/xt) Aogss HSH •srâh.ajf vvûu c*
~~U~o.~TH.
K~e ~`ç xoQââç o-K X9~r)!ï@' f,c~cad~i;~
HtPiç-aç
Tov <r cnç çivitoc, iriw kk A'iohco > aAA A&îuia
X~Mg9°At!Mc)' BreSa-a~.
Ëirajvaiv JWftsç, as «rtij^âw. irê/SaVêttiç vzjOTtAfffoy
Tx<f<~et~hU~< A'~rôa7~a~y:
ÊPAINANAnj TZif îra >ffl KaiQxepv KajQaex,
on v^f lâjQelepv cTo£« j
b K « (riftvvuâiiQA à'cPetç ri«) àujluù
ùçtrliv > mA«k« A/a
o. 8j âôE4ç..
3~ ~a(bVet.e~Etç
AVoAAwv»
*EPAINANAO2 KdjQtç'qitoripà TraQôôv ffî àçffi

oi xoegi ~gcpot7~Ri~t!T~çy9ç aA71n7~~s6
« \af47mrtv, n Kraftas «ç Sajupa, xivSnv
A wo'AAwv cj> yj?*' ï'AiCc&ï^^». i'yoxa, <riwi<rîCt)çf
*EPAINANAO2 w ag^H éVêXtt «&ejîvoiaç
Â\T~ÂM')' CAU,FW8 <p6'~f'60-<Tir~6s~<t$ ~~M-B~K
^^>ï< 2 $Ep.
ùqavx'rQTityint*wJJ'ieriv
$EPAINANAO2
AVfi'AAav mA/(5^ c* «Ve?*ç » on çmtiÇJ
«&EPAINANAO2 cv cntriri?e?tç ot^j S0i »
AVoXAmc é* aefs npcûçêi cSv xanùç »
0EPAINANAO2 é* {iourthncà
Ka/~uo ~e~(~. ô¢·9~xl~~uoi
A'iroMtoy cti&si h» Jfe<Pri[ioi<ritPct$vnç}
*EPAINANAOS c» ç-tpp&n &es<*(*l2uv •
AVaAAuv a'« TiW è'v v*@- >
*EPAINANAO2 rî« a/3Aa/?««f, s
xxv ef xd~'fcr~ .9~/3(~
AVo'AAûjp <2&e?<r<pog56 t^ voVû) ?e^ "S^Scra[*agrt >
ÊPAINANAOS t 4^^S y ara*y noroudrcûv
<Œ 1^"êflX|'
AVoAAaK Âu«yr«T< At/gptç9-«'Ar/ wctfrar (J ç Kctîccg o
0EPAINAN AO2 Xo'yay ffî ^v%!tuTi
Â»T?ap "Sîç a'^yô/ç Te âyfhwiïoiç
Ai-9"fl<çtftfitx,\hov~ù)v
A «"oAAay 7ia\a fietjç (sic tS BgjeVBcÇa/gêç
(T'MJa.7rfi{s
*EPAlNANAO2 ùçc/tviu, zs-oKitikS Kca-fin fyx*ç
à?u(t,$âvisç n' Tm&çiùffl > « v&'ftxç-tv
oiç o'~<p~y<BH'
AVoAAa)' (TO^'aç d^nyiçt
0EPAINANAO2 çr&nuç
AVe'AA«v éjKctçntt <£ <roq>ict,ïmlqt>%(& %k afà&?7r'ivoit}
ç-ri&ta-t Sfonfui
~EP_tl~INAN110~ 'rU 3'et'fH' a-celae '9'6fare<r<@< <s~6cf~~t~~ ~MM's't9
xj â~~Tn6 T ~fcT~~
AVaAAwi' ^T o'jMHgjoy wK6u/ta j o

<3>EPAINTANAO2 7$ a'^khScùv fâ(i*
AVfl'AA«y 'Sî's ©«oÎ5 jroAAs
zi,gE'J,
«EPAINANAO2 'g/ç 0*<ntâ<riv
A~aAANf 'ri z~r`ressJ~3M~< O~ t~<f6'5 <
ÔEPAINANAOSaWaT® ©«® « /3«A^
$EPAIhîAtfAO2 >è «jtfcêrf'e^s çuVeag é'-rœ garihaJÎ
&cu>fictÇit<ntçon /SariA^V-
T/ç 9i«r
TaV *EPAÏNANAON "5V KajÇa&t a *»§J^
ttèeLJSieyuu'fct: AVoAA&>-
`ciaaE~ XMtpee ô ~eca~;7rtqv,~Y '5'f siegcY.7i,sxv

»r« J^ • I1* *»çvfl«v *S'v *EPAINANAQN
«tf çe/3/aaoS aVo'aA»
A"76 E*AA«w*« M«Ca»
ToV ÊPAINTANAQNr roi HLafât&
Où Jofyiy wâç? ôVft@- ce ôg«^«Sfi *» ro/*aT@« ^yf« >
'5~ ~'e~~ct T~J a~T~ :$ <

lj~rt~ Gi7liZY(5~
'l~l~a%l%1:/
TE^priOS MOT2AAOS 0 KPHS EnOIEI î

JEnirPAMMA EÏS TON SEBAS~TOTATON
I~ I ~T .1~. ~T l~ O I~
"Cae i VTIYâ e`7tlta:ç' aeé~~i,~171 x $ao~tRg

c~
i(gc~Aûrox~iroPçe,
« ~r~ 7U KeJ1~~
^jOyç Awgji«^«|aA93«aî ÎKkiwnv fié Ajrco «Vajtas>

Ot/« *&£<» ff"0?»E'AAaç a^jV e-£*-S-sA«
A'ÂAaê aiVsAt/x» thçkuo tuçsuvv'hPo,&çpvvw »
~xn~r?x, d~'ô~aicH roi \9 x7~c ,e)"
O~;z~r~~i T~ÉC~ss,c~c EP'J'°V£9wïzzl,2yEsa~,
AWAAaw tfi<rsctj éf %%vi Aw"5v°^(Ér •
JL > –
Gr*ciElogij?inquoFERDINANDVS ÏIL CadTar
rediuiuus Apollo pradicatur, interpretatlo
Latina_>
Agcdiinj perfona Graeca Cythara

& olim3& modo inRegum laudibus canou,
ehordas tuas pulfa elegantia? melodiâ i'uauiiîimas
tui ingeni; vela non ^£q1o, fed Mineruae dicata
pande
Landutn tributum, vt veneracionis fîqnumjrepende rediuiuo Apolliai
FERDINANDO II I T Gafarum Caefari
quia Csfarum Gloria i.
quem iï laudans canas, victutem SoiisSoïem
& canis & laudas
Apollo amico Mufarom ftipatur choro;
FERDINANDVS Caefar magnifico omnium virtutum choro, y
qui inter fe digladiantes ita refulgent, vt omnes
in admiracionem rapiant.
Apollo in terris liber prudenriae dicitur i
FERDINANDVS Gxfar in imperio prouidenti»
Apollo regnat in Olympo luminibus virginitatis confpicuoi 3
FERDINANDVS in Gœlo Gçrmani* gloriâ nobilitatis
illuilriffîmo
Apollo inter fidera Sol, quia illuminat;
FERDINANDVS inter fceptra, quia optimè régit
Apollo in inferis fceleratos caftigacj
FERDINANDVS in Imperio;
ambolufticig oculi»
ApoU
Apollo Coronis cingitur lauri,
FERDINANDVS triumphor nm
Apollo fempcr in afpe&u iuiienis 3
FERDINANDVS in Innocentia
licet in Mundo miraculum
Apollo congruehtia morbis adhibet corporibus >"
FERDINANDVS animabus xgrocantium ex illis peftibus,
qua? in Deum armantur
Apollo dulcedine Cytharx mulcet corda omnium.
F E R D I N A N D V S dulcedine verborum animam,
& linguam inanimis, ac elinguibus prxbentium
Apollo manibus Cœl» fphseras adaptât >
FERDINANDVS cœleftis ac politiçiMundidifceptances
vel follicitando, vel nutu in concordiam vnic.
Apollo Sapientix praefes
FERDINANDVS exercituum Dux
Apollo fœcunda Sapientiaeiemioahumanis corporibus influit,
FERDINANDVS diuinâfcientiâ confpicuus cxempla
virtutis, ac vies
hominum mentibus prxbet 1
Apollo Homerorum Mufa,
FERDINANDVS fortium robur
Apollo plurimihabeturàDijs,
FERDINANDVSà Regibus
Apollo hifce clarus in Nuaien quart euafît,
FERDINANDVS geftorum gloria diuinum quid fapic
Quis igitur
non prsedicabic
FERDINANDVM III C^farerru
rediuiuumApollinem ?
Quemadmodum mutus, quifquis non laudat
Hercuiem,
ita
quifquis non praedicat FERDINANDVM IH Gsfareïiu
reditiiuum Anoïlinetn.
Age Mufa Graeca,
tuam pulfa Cytharam
FERDINANDVM Csfarem
quem totus terrarum Orbis in fui oris chordis habet a
habe i
quem cùm habeas, ipfam habes virtutem,
quse omnia fuperac
Epi-
EpigrammaGraecum in Auguftifsimum
FÊRD1NANOVM III ÇAESAREM,
quem Gracia fuum elegic Regem»s
&lmpcratorem
lyraGrutca tuam gloriam reeenfentes cecinitlaudes
TVAS JÇuas auitens doSîaGracia te pofcit fuum Impemtorem
T
Sed age grauis Lupi Turc* tyratmidem frange>
et dabit tibi (Régismagni honorent
Si ita faciès te facinus dignum erit,
Et eris Jpotto in terris liber i
ELOGIVM IV.
I T A L I A.
SONET T O
DEL SIGNOR tAGOSTINO VAFQRITl.
ONTRO te s'armi pure il furor cieco,

E crollar tenti, ô ricufar i'impero
Che'1 brando vincitore,e'l cor guerriero,
FERNAN DO,cl Dio de le vittorie hai teco.
Ei miri te con îiaid'occhio,e bieco
ehe calcando di Gloria il bel fëntiero»
Rendi à i'Aonie Dee l'onor primiero, t.
Mentrc
fcr-*uo-n-fer iuon di
s ete iÂrabo, cl Greco;
Per te fpiega KIRCHERO in dotti inchioflri
Le note de i miracoli, ch'ereflo
La faggia Memâ, é*I barbaro Sefoftri
Vario è l'arcano de le forme impreffc:
Ma d'vn linguaggio fol parlah quei mofiri,
In dir, che à prô del Mondoil Ciel t'elcfle.
ELO-
E L O G ï V M V.
H I S PAN I A*
xl4 LA CESJREA; T tArÙPSTA oTMAGESTAD
DE • .' |
FERNANDO III.
EMPERAD O R*
EL O G I O
DeDonFrancifco de la Cadrera y Santos, Academico
de los Anfifl;ilos,de Roma
S Q N E j#V0*\
L Principe mayor, » alSoberano

GÇucen repetidas glorias goça eljuelo;
<l4.1que apoftando tmperiQScon et Cieio
Se dma^ntre Iqs fikros de lohumano:
sÀl EJplendor %AufiriAco^ qmbufam.; v

Le admira tanto barharo desbelo
Rindiendo la Kjtrbç^ çûn defionfuefo* • :ï:-e
Al impuijo imbençiÙe, defu^ manQ^ f^
y
A e(ie Campidn en cutta reberentt^
AtanA/tQChierchiërOidàlaglorïa,
Gfyefui Je Egipj^ hQwWyénbrert&Jîtma j -:j:
Porque traherla, puedejblameme. »

DelfepuU<zdooluidoalâmèmoricL^>
Para tan grande Principe, tal pluma 's. o; r
£LQ«
ELOGIVM VI.
GALLICVM
*A LA &4AIESTE* WE L'EMPEREUR
FERDINAND III.
Sur TOedippe Aegyptien
SONET
DE "PIERRE SIFFREIN GALTERll* If
O ME tu doibs beaucoup à la magnificence-»

De ces fameux Cefars, dont tu tiens tes beautés
Et qui t'ont autrefois fai£r. vaincre en raretés.
Tout le relte du monde aufly bien qu'en puifsance
Ces grands liures du Nil, don.t la rare fcienee->

S'esleuant jufq'au Ciel, voloit des touts coftes,
Ont eftes par leurs foins dans tes murs tranfportés,
Faifants gémir la mer, defsous leur poids immenfe
Mais ces liures n'eftoient, que des liures muets;

Et toute leur fcience inutile à jamais
Aux plus perçants efprits euft demeure fecretej
Si le grand F E R D 1N AN D, pour nous la reueler

Far les heureux trauaux de Con do£èe interprète,
N'eut trouué le moyen de les faire parler
"Y..Y. i»~r »-
ELO-
ELOGIVM Vfï.
L V S 1 T A N 1 A
FERDINANDO III.
C AE S A R 1,,
E L O G l 0 PORTFGTES
A FER.NANDO III. Reyde Rornanos,Empera*

dor Eleito.
Onjàgrarao os **4nttgos ao Sol feus Obelifeos hojz_*

fe dedicao aFEROl NA N DO Emperadorôl-
animado Dà lu^ de exempb aos Reys (ombra dc_>
emparo aos Sabios Sao mais altasfaas mirtudes “
que profundos os miflerios dos hieroglificos. Saomai's-
pregrmas Juas perfeiçoes}queperegrinas as figuras das ^Pyramides.
Leuantaraofe efîas pera memoria j agora fe iUuftrao com o entendis
mento. Com acertada eleiçao offrece hum Germano ofentido germa-
no défies migmas ao Emperador Eleito de Romanos que he jun*
tamente tAugufto ê&ldecenas ufugufto pera os TJaJfatlos, A4ece-
nas pera or Sabios Uaroes. AqueUes enriquece com a fortuna dc_»
Cefàr3aeftes alenta com o fauor de Adeeenas Tome Carlos §£uin-
to colunas com o Plus vitra defuas armasuitoriofas Âcette FER-
DlNANpO IH jirmijjïma coltina cCaPêligiaoCaibolica» Obeli-
fios com o non Plus vitra, defuas diuinas 'vtrtudes que bem corre-
fptmdem Obelijcos,e colunas. la Grecia may das fciencias for nome,
e cm figura de Grecio rendeo obediencia ao Imperio agora o Egypto
por mïftcrios e figuras e Roma Theatro délias A Jombra da Ce-
farea Aîageftade crece a luz^ da fabiduria Refufcitao à vida figu-
ras mortas Tornao/è polit/cas as que erao mudas "Sellas as
que pareciao monftros oPIdiléigres da proteçcao Impérial-. quc~>
çhega a obrar marauilbas nas mefmas marauilhas du Mundo
~T 0-
E L O G I V M VIII.
AN GLI A-
l N
FERDINANDI III-
AVGVSTISSIMI 1
Iuxtà & Sapientifsimi Imperatoris munificentiam qua

pbflctricante Kircherianus Oedipus poft viginti an-
norum nixum féliciter editur in lucem.
BNCOMIVM ANGLIGVM
îacobi Albaui Gibbefîj M éd. ^Dott.
O no more, turn'd milky cow, doch ftray

Nor Jpk the black oxe, Canopian hay
Chews into oracles Jnubis now
Barkes North, and lUs heares noCoptick vow.
Nor Œyramids nor Eieroglyphich hauej
Or place, or prieft in Mempbis Tïelus graue-»
le felfe lyes digg'd vp without Obeliske
To open ayrci wherein fome Rafiliske,i
Or fov/!er ferpent îurkes ^.vhich was in yorcj
Preft ( wondrous to behold ) by many' a feare.»
Of lofty towring fpires So nothing ftands
Touch to fell tyroe or fcapes its greedy hands
Çambyfescoaid doe this i Augujtttsyec,
ïnclin'd by pitty fau'd what he roigbt get
Romeshews in whole and parcels ail the rubblc»
Of wafled Mgypt, giuing pleafant trouble
And moft fweet rack to witts, to know, and fee_A
The mangled parent of Antiquitie
JEgy^, mother of arts, where better mighc
Then here, ith' lapp of fcience take delight,
Gather'd in ôme dîfmember'd ? perhaps too
Appeare farr brighter, then did cuer doe.
A Capitol, a Cirque a Vatican
Marsfisld a Pallace, markett Flpian
^>î< 2 The
The facred Hreet with the triumç hall £*te
The court, the porche, the pulpittïctt a ftatO
Farre other, chen brick Watts of B-ibylone e
Or Niles dry-shoare bepau'd with pibbleftone
ToNegro's miracles, who knew no better,
As vnto vs their beaft or fowle a lerter. 0
No longer shall it be fo. For their Sphinx
W'haue found anOEDIPVS, doth folue the links
Of chayn'd mylterious emblemes, >holy rites,
Cloferiddles, obfcure fymbols ^€gypts nightes;
Scarce hauing other darkeneffe. KIRCHER'she,
Thac whylonie gaue a proofe of mafterio
O're fuch concealed wifedome whea the Pile
He did expound ofSotbis', held a vile,
And lumpishnaaffebefore not vnderfiood,
Till great PAMPHILIO's order made ic good
Yea chang'd its name, and calPd it from his ovvnc,
With golden gentkVoue rei'plendent shovvne.
Thankcs then to highand mighty FERDINAND
For this hidd treafure, from whofe noble hand
The vvorld's inrichc, and eu'ry fingle vvight
Grovvth more then Sophi puefo forth to light
What marueylc fince he animateth flones
T'inftruét our ignorance, inuefts the boncs
Of dumbeHarpocrates vvith flesh againe,
To play the trmhman in a human ftrainc
O efficacious mouer f apes,and ovvles
Speake cachedraticklanguage: bythee,fovvlcs
Pythagorxan proue: transform'd an Afs is
So rearend, Tde fvveare it vvere Amaflîs.
To thee belongs the fame of Trifrnegiîl
A righter Hermès th'haft oatgon the !îu
Of 's triple grandure or if that not pleafe, J
Ioyne Ptolemies and (tout Mufagetes
This is the VnitedJenfe of th" Vniuerfç J
Though differing tongues it many vvays reherfe
ELO-
4;#Lj
ELOGIVM IX.
FERDINANDO III CAESARI

GERMANIAE. HVNGARIAE.
BOHEMIAE REGI TRÏSMEGISTO.
GERMANJA*
Ehren-Lied
DemGrofsmâchtigftea vnd Vnubervvindlictb

ften Keyfer
FERDINAND DEM DÏUTTEN
Zu Ehren gefungen
VonG. P. H»DicafiaNorimherg.
h
WST-SPIELENDE Schvvcftern dçnreyenJ
erncvvcrt
Befingetder Kûnftenerfrevvtes
gcdeyen
DieTrommel, Trampeten, x
KartaunenMufzqueten
Die rafenden Waflfen
Dasbuffenvndpaffen,der donnrendenRegenJ
Vnd blinckrenden Degen r
Nun liegen enrfchlaffen
Beftimniet den Chor i
Wcil FERDINAND bringet die Kûnften hervor
U.
Die faiten mit frevvden kunfilieblich crklingen “
Die jauchtzenden ftimmen nun lingen mie fingen»
Das geigen vnd pfeiffen, das fchluflfeade fchvvciffeiu
Der vvûrblenden flôten t
Das fchallen vnd hallen der prallenden zincken
Das fteigen vnd ônckeiu
Der holen Corneten
Bricht loblich hervor
Weil FERDINAND bringet fein Weifzheiç empor t
Gott
1 1 1.
Gott, welcher die vvallenden Wellen befchlofien»
Dafz felbe nicht aufler dem Vfer gefloflen
Der fleuret den Kriegen, verleyhet das Siegen;
Dafs Friedens gedancken
Vom Himmel durch jrrdifche Gôtter herrûhreiu
Die Hertzen regieren,
Vnd fonder befchrancken
Erôffnen das Thor,
Dafz FERDINAND bringer fein Weifzheit eropor I
1 V.
Die Kûnfte begûnftigt vom hôchften Regenten
Verjaget, geplaget, fich felbftcn nicht kennten
Beginnen zu fteigen fie vverden jhr eygen
Die lagen darnieder
Ervveifen vnd preyfen vvas vveyland verborgen,
Mit felcenen forgen
Vnd zeigen flch vvider
In hôheften Flor
Weil FERDINAND bringet fein Weifzheit empor 1
V.
Die fteine mit fchvveigenden zeichen begeiftert >
Von vvunder-dolmetfchender feder bemeiftert,
Sich fclbften bekrômen, erfchallen, ertônen;
Vnd laffen fich hôren
Die Weifzheit vnd Râhtzel der Alten entdecket
Von Todten ervvecket,
So klûgliche lehren
Vergnûgend das Ohr; i
Weil FERDINANDs Weifzheit nun blick'et hervor f
V I.
Gott, welcher vns Teutfchen die Ruhe gegeben, >-
Erhalre den Sciffcer des Friedens ,bey leben 1
Sein Name bekleibe, verevviget bleibe
I~n.m.nwaw traelnh
Mit zeiîsn
guldenea
In gvvidmeten Steinen mit luft zu lefen;

Ohn alles vervvefen I
Wir mûffen nun eilen
Mit fingendem Chpr
Das FERDINAND bringec die Kûnftc hervor I
£LO-
E L O G I V M X.
FERDINANDO III,
Eleâo, & Coronato fuo
REGI
H V N G A R I A-
in bis %AegyptiObeli/cis,Oedipointerprète às-avaria.
immortalitate donata estera Aegypttfecula legit fie in FERD.
tanquam inObelifco{uo^feuPyramide coron4t4>vetereiRegum,
g) HeroicorHmJuorum temporumglorias fe kBuram
Jperat $ fie ait
Egi Aegyptufnak sVmaz Oedipuf-

Hogy kovet nézegettem (nak
Régi Kiralyimnak, s'el-dôlt Ofzlo-
Sze'p hiréremlegettem;
– t (pimnak
2. De reàd tekintven izi vcm-râdf uggelztven
Reménlve fohafzkottatn f
Es mar nem siraffal, de nagy ohaitaflal, t
Octan igy okoskottam
j. Romlott-Aegyptufnak,
= sôlmacs-Oedipuf-
Irasit îm ittlacom. (nak
Régi Xzepfégcmnek es diefofegemnek
Romlafat nem firatom
4. Mert Ferdinandomban, valafzt Kirdlyom-
Mint Kiralyi ko-fzalon (ban,
Régi Kiraiyimnak, s*édes Fiaimnak
Szép nevec fel-talalom. ~t
5. Iftvan-
f IftvintoLLafzlotdl^Ma'tjas Kiralyomtdl
Valakik moft félnének
Magyar-Koronadban,MagyarOrfzàgodban
Hogy ha mofl ôk elnenek;
6. Nagy Ferdinandomtol mint tî/i ïstva-
Kivdnom hogy fcilyenek (NOMTOL,
S'àzén Szent Kiralyim, vitez Kapitanyim
Ferdinandban éllyenek.
7. En vagyok Atyadnak,sîCfafzar-homlokod-
Szabad koronazdja i ( nak
Kerlek koronamnak,maroknyi hazamnak
TE legy Oltalmazoja: o
B. Szomfzed-ellenfégem hamis békeffegem
Hogy azt ne vefztegeffe;
Hanem Ofzlopimmal ùri-Fiaimmal
Felféged épicheffe
9. Hallyon ellenféged es éllyen Felféged
Szabad Magyar Orfzagban
Hogy Istvan Kiralynak es koronaj^nak
Tarfa legy Meny Orfzagban.
10. Eddig è kôveknek,
mint èlô kônvvekneks
Romlott kô-kep-irafi
Ko-, s'konyv-olvafasban, eskbnyhullatdsban
ùfz6 pennam-îrafi 1
FERDINAND CSASZAR» E KlS ÏRAS FELsEGEDheZ.ÏGY OHAlT:
®ïuan-
Gjhtando~egyptiacif
-tti irdntia fJecuta
/îegyptiaeis fjpirantia cula, jaxrs
faxis
Canaque /axa tuis 'video i/iuentia chartis 3
Oedipe mox patrij s altùm illachrymata ruinïs
Heu mibi dicot meospulcherrima Jceptra colojjos
Sic %) ego iaceo
Ne iaceam: tu ftayfelix, Augufo Coloffe
Quotquot %) Ungarïcis feltcta nommafceptris
Aurea Apofiolicoficerunt tempora Regno
Omnia in Augufîo legat œtas na/lra coloffb,
CDum vetert/que nouœque facis compendiafam<e
lam raucas tergens lachrymas atque iïmchs impîens
§hiodfokt aut virtus, vel fors fortuna vocari<Ó
fea Hung.
ELO.
ELOGIVM XI.
B O H E M I A*
HcymocniegQyhoa Neyneprzjemozjeniegffyho
C T S A KZ E
FERDYNANDA
TRZETIHO
VHERSKEHO A CZESKEHO KRALE&c
Ziàdny1 nelzp dofîi chwàliti.
Yt~te vvffyckni Narodo- OPINES lingua $}

vve
PERDYNANDE*chvv«i- Nationes Te FER-
.1 lili, DINANDE lau-
VV1,fyckni fpolu gazyko- dare non fuffîciunt
vV't.,J
Tvvau dûftoônof~ fla-
vvili
2..
Nemohliby z vvfly moz'nofti
Doft o Tobie mtuvviti,
A z niziâdnau vvy'mluvvnoftï
Chvvâly tvve vvypravviti.
3
Zdaliz' ga' vvfiak proto mufym_i
Do konce vmlknauti
Slavvy tvvé fe nepokufym Nonideo tamen linguam 7lobe~
Afpon zvvrchne dotknauti ? mkam tot inter alias filera
3
Acz g« nie dle tvvé hodnofti decet, @)Régi fuo honorent de-
Nemohu povviedieti » bitum non exhibera
Z me vvflak fluffné povvinnofti
Nemohu téz' mlczeti. «
S
Zdaliz' fnad mezy ginvmi
Czesky'gazyk przemily',
Gazyky vvflcrozliczny'mi
Bude iara nezdvvorzily' ?
6
Zia'dny' Na'rodu Czeske'mu
Krzivvdy te' ai neezini
Zie neçzinie Kraly fvvc'mu
Vctivvofti, zavvini,
7 Ey
7
Ey tehdy przeflavvny' Kraly S dm igitur
Wjtegod Sluhy tvvg'ho
Wflêch ginv'ch Gazykuvv chw«ly
M»eg odemnic fame'ho
8
Tys vvfly ctnofti ozdobeny' Omnibus yirtuùbus prœditc 7
FERDNANDE neyctnoftnicgflfy
.Tys Atlas nevvymifsleny'
Mocnarzi neymocnieyfly
9
Tvs Thefeusvvz'dy chvvsletty'
"Pin laskavvc' fylnoffi
Hercules neprzemozieny'
Pln vvtipno-vdatnofti
10
VV tvvc1 vvelke myflt ma St«ncfe

Voboznojl Sprawedlhvofl f
V tehe m^zlaty' fchranck
Z Sftiedrofti Dobrotivvoft
11
Maudrofti tvvc' CeSvviet divvi
Gîz' tQ nepochopuge.
Neni nezJli zâvviftivvy',
Ge nz' Tebe ncmilugc. a
12,
Tysn«S OjîmCyTarzi,
Ty gfy wflcch Srdcy' zie'doft
Tu O dis no(lri Soles,,
Wflem gednim zrzenim tvve' tvvétzî
Dûftognc czinjft zadoftq o
13
0/hh od Egyptczanûvv
Mifto pravveho Boha,
Od êch nemaudry'ch Pohanûvv
qaemAegyftif Ofirin vocabant
Byl cfcnprzcsLe'ta mnoha.
fj) tanqmmCDeHm cokbant,
14
Za Boha gim Sluncc bylo
Ofiris gey zuvvjce,
Zieby vvfle dobre' czinilo
Z.!e'
wm (s
sw·v·····aa 9-
dornnivvagjcc ·w~~W
15
Bohatftvvjm (vvy'm mucziniîi
Czcft Egyptfltj Kralovve
Z vvflym vmienjm mu flauz'ilj
Tc'z' gegich Mudrcovve.
16
Gemu ke cti fe lamali In émus honoremOhelifcos
erïgt-
Hory cele' z kamenc.
VVclke' Shtlyb tefali bant
Do proftrzed Mieft vvneflenc “
17
Coz' vvfle o Slaupjch
flpyczaty'ch
Y Plïnias fpyfuge,
Te'z* Mratnorzjch cztyrhrannaty'çh
Spûfob doftvkazugc.
sjc *!>£ z x8 Gichz
IS
Gichz'to flyroke' dolegflj v.
A rovvne' cztyry (Irany,
Auzfltj ku flpjcy vvrchniegflj
Se zchazy* z fvvy'ini hrany
l9
Totiz1 paprfslek SJuneczny'
Tak vvypodobnovvàli Solis reprœjemant
ûi radium
Die zda'ni fvve'ho dar vvdieczny'
Sluncy officrovvali.
20
Nafledovvnik tys pravvc'ho
SlunceSpravvedlnofti, T« TERD1NMDE Solis
Na'mieftek FERDNAxNDE geho Iuftitise irnùatorç) vice/gerens
Gfy bczvvfly pochybnofti.
11
Geden Ctnoftj tvvy'ch paprfslek
Z fvvau neygafhicgfly zarzi
Svvieta cele'ho okrfslek Lumine Tuo Orbem noflrum il-
Ofvviecuge, Cyfarzi.
2.2. luftras.
Kacy'rzeky'ch bluduvv temnofti Hœrefum tenebrds fugas
Od mnohy'ch vvypuzugefs
K pravvdivve' VVjry fvvietlofti
Blaudicy*przivvozugefs
233
ZobvvzIàfTtnj pakpowinnofti
Czechovvè ten blesk vrdicCznic 6)i4od Bohemt prœjèrùm e Xperti
Te tvvè Kràlovvskè gafnofti /tint
Slavviti budau vviecznie
24
Przjgmi tehdy Mramorovvyxch
Tiech paprfs'kuvv Slunecznych Accipe igitur donum ^Tïbi debi-
Obrazy' z tvkKjrcberov-yyçlj't tumjbbéîtfios Kircherianos
Za dobrodinj vvdicczny^cli
25
BVH Tic Domu Rakauz.ke'nm
Chràniti vvz'dycky Qm racz
A Smrt N«.oduCzetke'mu
Zàrz tvvau dlauho nczamracz.
Si toto facunde voces Caduciftr Orbe-»

Linguas,Ca?fàream laudando vt vincere pofsis
Virtutçm fine laude tamen fuperatus abibis.
HANELS.L
JMELCHIOR 'BdLTHASSAR
ELO-
ELOGIVM XII.
I L L,. Y R I A-
)HC Th1;
J1OAe^v.OA\,«/PpeCHANOJVV«,
JfeCAiE/IOA»
~s~e~,XKCpX~N~NX~ JIle£f1.10.M.!t;
t~~J~CKA
JT.OE€j~EUie~ II' OAKOx.XIl'1t
Ka'-Aie/WAcTOAnK.lAXe n^dké
R¡HIfIK JI\. ~~£1!
JIfi' ,sroNHCZK1-te)CR
Q'X
NAPIS POHVALNI
Golemomu ^resiln&mu Prejlavmmu car a
HVERDINA N D V
TR ET O M V>
Povelivjemu tolkovati Tegipskse kamcnnae ûolpL

Iaexe prebesjdi izuqi Mudreç
Atanàs Kirhar
Qy^îaximo, *PoUMifsimt
r> Gloriofifsima
IMPERATORI
FERDINAN DO III.
Mandanti enarrari Obelifcos.
EPIGRAMMA PROSP HONETIC V M.
Augufti(simoTcroptimoqueCaeûri
ILLYRIA
Vicam precatur, J
Pacem gratulacur
Viftorias ominatur
Hoc in Opère
Au-
Auguftali raunificentîa,*
planè digno
Cui fimile Orbis non vidit.
Vnde & Mufa Illyrica
Prorumpic in vertus inaudiros jy
Carmineque Illyrico, modis
Latinis colligato,
Maiellatem Sacranu
deuoca veneratur
D V, M A CARMEN PINDARICVM
Harvaçki. Illyricè modcrnè.
7 île. gorskekneginve mwtane principes2

V Keukôlo faftâv3e NYmphœ,
N ghue in cborumfiftentts
Spîva te dîvne pffni Concinitisgénialeshymnos
Nad ftudençî biftrîmi Lympidosfupra finies
Kîmno vicnôeime Queis nomen deditteternum–a
Orpey Odrfzkih dao ye Knez pevâçâ. Odryfiarum Orpheusprincepsvatum*
Gdi mutna, tîka Mariça fjebrtu -obiamnis turbidus
I virovita Strumiça, Strimonquevorticofus>
SQfedskiizuir prijam3t-» Qrtu vicine fumpto,
îdu protîvne çiftc Aduerfas abeuntvias.
Vile, ke iz visôçih Nymphe qua ab excelfis
Drivate Rflc VarhôvîL* FrondofaHhodopa iugis
3irôka Sridçà grâda_* SpaciofosSardic*vrbis
I xicorbdna pôlya^» Stfi-ugum firaces campos
Razmîrate ocima Dimetiminïoculis
Iftinu mi kazuite Vera mihi narrate
Kadi su onegûflej Vbinam Lyra illa a
Kîmi iz iâm martvackih Qu& ex cauernisïnfcmtn
On fvoiu, na fvît bîli llle fuam, ad lucem candidam?
Euridiku vcdîse ?a Eurydicenducebatf
Kîmi derlyive vuke, £>ua lamaceslupos
Divye medvide, i rife,» Ferofque<vrjôs,ly»cejqne
Pokômê fi tvotâ^c. Obfequiofostenebat»
Kod vafli Cehrâne il zaiflo Vobifneilla conditur anreucra-»
Bozi razkÔ3no nyfmi TDyiucunàeaà illavi-i
Svoie gudu popî'vke ? Sua perfonantcarnàna ?
Onih» onih ie meni llla mine, Ma.mihi
Golemo ninye tribal EU vehementeropus
Da flavim silna çaraï Vt celebremfirtem Cafarem
Da fpômnim mudra muâ Vt memoremfapientem virutn
Da pravim dîvno dilo. *ÎPf narrem mirum opus.
PJ-
P J S A N IAMBICVM BETTINIANVM
Staroflovinski Sclauonicè antique. 0
nebcfhjra car opotnenycn gîbom Cœfarpevmtusnutu

tvoriti icft poveljl cudefa: JL*Mira
T*7Ortiffimtspatraritmmdauit
calice prodigia
Sîlni
Dîvna
Kirharxc djvna mjru ft vorj cudefa_» Kjrcbemt^ mira orèi pa*twtitpr«4gk
Iako bo Môiza xezlyem udarj skalu Vf qfàfle virga Motfespercujiifrupem
Abye xe xîvjh vôd izavrisae vrûtçi Protiniifo ftremium aquarum ehultitrefinta s
koûiù umonu» Sic€? Kircherusc&utesvt tetigit mente,
Siçe iKîrhar skali gdj Arcanœ faitet fipitntht *$panure*
Taineae vï-tkrçimtidrôfti (k iavi$x
uxe da vmôlknut ftrûni bogîny Parnaskjfa lam conticefc&nt dearttmPmrnaîumfdes »
Spjvati drjvnjh hvalnaiadjla muxey ji Çekbrareprifcommjàâialaudanda virutn o
Vsixe dvoivarhae sinavi luzi gbti Omnesautemvmbroj? mentisbictttisluci
çârskimi glafno da vozvonaet hvalatni Cœforeisalte rejonentyrteconijs
uxc i mudrjh ti Davoriy podately, lam & doçïctmmtu lliadumdicJêtor
Vîi mcdoglasjh gizdâvi kolovode, NywqburHmmeUifonctmmfuperbiens. chorage,
Skiai iz glavi t* fvjtonôf* trâfci Corrige A
~tvertke
~s~ire iftesiuciêns radioa~.
~ns radiost
Jxeno mnaet f* xârkago fôlnça kôfi £>uirefutanturfiruidi lr~c~rea
Corri~e Solisconut;
Ibo bczumya markluia nôq razgôa«t /guomatn ignorantieaçcam difpellmtmflem
Tlxc Homîru vblhve fufpseti djvno Tuque Homerevates continemirandutn-»
Pètyc i vaeneç lôvorni pûfti lûcïim Carmen :•& corcnamkmra iinquemdiwibm
Hôqet bo pravda:daiauiifvjta traçi VtAtquippeThemis irtfereni lucis radij
Cela caftnôe Svjtlago caca pâût > Frontef»caltndamÀxguïii Cnfkrii cinpmt\
Pravda kazûiet: da mudro Atanafa DicTatqi aquum vt doclum Athânafij
Cudnago tfme lôvomi v«nec ktafte Mirartdiverticm, hurntm firttm'tma
D A
DAVORIJA t J A EPOS HEROICVM
VSarbski.
0R Modi & ftyli Sarbiaci
KLfknite mi sîlna cara mi'Ia bratyo J T NfottdtefortemCaf&retn carifratres, ér fi>-

1 Mes î.
J. i druxino
Nacni More Davorïjus ili qu iu ia za încift commilito heroicum ">autid egoinfo-
pêti. naboa
Krïpoft mi va fvakom muxu hvâlé y'vri- yirtus qitideiftin omrâviro laude ejl digna &
dna i po3tcnya » honore
A iz çarskih on* parsî kot daoiça £po Ai ex rtgt»Ma feftore («« fhofçbonispulcre^
blîska fulget
Kîm te imam slavniKralyu pctiglafom, ghw te, debeogloriofeC<e[arcanere-voce aut
ilbeiîdom? ?~ fermone?
Tî, za mûdroft dati 3qcdro inilùvào nïfi Tu pro fapientid tofkfi àmh *en peperàM
zlâta auro
'Vridno tîy' iz obla zlata klaft'Obrazé i Mfumtibi ex filid» aunpcni fiatnas, & co-
ftobore. lumnas•
dk.lk%
Da-
D A V Latinski
OR I J A EPOS HEROICVM
Modi Latini.
ccftiti ççaru 1 dïkam bîlo do-

tvîm On erat, ofilix C&Jàr,mis gkrgs fatis
Nî
-L~ "VT
vôlyno,
Càfe neizbroinih glafopi proflav!ya3t-> Quoà innumerorumvocibusprœdicabaturpo~
lyudî pulorum
Tva krïpoft iur i tvardo zvonî tva ime. Tua virtuft iam & dura fonant tua nomina,
na skalye faxa, 0
I ftudene ftîne daiu mudrofti fiovefà. Et gelicLscautestàunt fapientkverba
Kîh, pokoli litnih dvî tffuqa Sunçe okru- guêxquoduo miUia annuorum Sol circui-
gov tuum
Obtece, viklafti mûdrac nemoga3e ie- Percurritjafientum nullusvaïuit expîanarcs j
dînij
Sam Atanâs ova cuda tvorî fam_. Soîus Mhanafiushxcmirandaprit filus in.
pameti silom genpvi
Iskrenavukov izkamena kre3e bogato. Scintillasioftrinarum exlapideexcutit cepiefe.
Na perutîh, hvalé çarovo pako ime vi- At Cœfareum,fuper alaslaudis, nomenfubli-

sôko me~
Prik gôr i priko môra letî i nebefado- Trans montes,trans maria volat, &fiàera tan-
sixe. ga.
Iur moakobza mucî: ali hôt nevftïne_^ Iamque mea citharafilefcit atitmusvero vo-
xeh'ti uereno» definet:
Cellito mnoga Iita çvati flovi ime go- Perfàufte multosannosflore, clarejce,nomen-»
lemo, ingens,
"Vikuy prcmagay vladay bud ftra 3no Perenna,triumpha, regna, inimicis efto tre-
protîvnira mendum.
Georgius Crifanius accinuit.
EIVSDFM
AD TVRCOS
AUocutio Turcica pro huius libri le&ione
dunjadè dogurlikten ey maldarlùk joktur,
Bu
13
R
Allah tala adamlarà jalnaez oni uerùr
()Otmantilèr
01' nn;
acinœz nva 0',
Brè fîz
_it_7 jarer
jâ_rPr gjo^îen:
Vc bakxnaez bu kitâbde akildar (ozleri.
Bundà vardurhakTangriden hep tamam bilmeklik;
Her kim buni okûrifà, onûn dur dogurlik
hocMundopra veritate meliorthefaurusnoneft,

IN Deusbonushominïbusillum folus largitur.
Heus vos martialesOtmanida aperiteoculos:
Et difpkite in hoc libro fapientiaverba
Hic adefl de vero Deofincera notitia
guifquis hune librum perlegerit is veritatem tentbit
ELO-
ELOGIVM XIII.
HEBRAICVM.
loannis Baptifte Ion* ex Sapheta Galileae,in Romano
AthenaeoHebraicae Lingux Profefforis.
xi If-M.62619
wxsra iKttan wj»q vnrorrT»»
onn~n 61161xn CDIDI&IMI61
'n1:;)~c:J
DaVon17»
10~ 'r1'~tfnO"Jt<J''1''S)
owûnn
REGI
Gloriofo in operibus fuis.fplendidoinSapientiafua,
excelfo in Regno fuo, maximorum maximo,
Régi Romanorum Augufto
FERDINANDO III^
CAESARL
o~iin '7~' "1h'~ Î~`Î,~L`.~r`'t`1~~"?y

mcefonm mna oVrttf Vy ^na nVO
rrtia ona nîtfaa rpyh «'SJn iVafon
mir HDrmiiio nopiio mnirt nVd
nnrort inanarf b •wpn no^ nnx ^v
n^'oft vw nnV *ia?"a aViv«*tVî
m11^jVjin^yn ntoja n-'iTxinttf
114 IY, 1J1\ D~n1 ( "1'N l!)'I:1'
p.,n'"10;
rr~, '1'1 "1~D~1zrd'r ~01'' 1~Dn~)l D~Q'I
tAlludit mhocoBaflycho Pocta Hebrœus breui(er,at ingeniosè,ad

zstquilam, quamE^jchïèl ^Propheta olïm vidit e. 17. eiufque itirtutes
tt) opérations FERDINANDO Cajàri adaptât
ELU-
Interpretatio Latina
FERDINANDO IIL
C ABS AR I.
VRGE calame,&illiiis Aquilae quae furfum volat
Et duobus capitibus duorum Imperiorum typos geric,
Virtutes coloribus elegantibusfcribe, pinge, triumphos
célébra, y
Et facrificia & hoîocaufîa perfe&a inter Syros ipfi ma£ta.
Calamus imbecillis ex ala anferis quomodo volem
Ad illum locum, ad quem vix peruenit magnus luppiter ?
Frasfercim in ea manu qaam ipfe cognofcis; & ad quem çonfugiam #
rropterea paruulus fum ab eius encomio omnibus modis & formis
Defcende igicur,&iriferiores eius ( virtutes) lauda,
Ec vota tua folue inter Syros,nè reprehendaris
Neque h,ascÊgyptius mihi permittic Oedipus
Quoniam omnia hxc miro modo ordinauit & figurauic.
Hune igitur ego & tu calame audemus,
Vt in eius laudatore doronam encomiorum illi ï offerarnus,
Et vnico verbo perftringamus noftrum argumencum,, audentes
111umcogciominjareiEgypùacc Za$bnatfanshb+
Mrahumus Ecçhelknfisacc'mmta
2 £LO-
Intcrpretâtio Latiria
FERDINANDO IIL
C AE S A RI. =
VRGE calame, &illius Aquifeequae furfum volac

Et duobus capitibus duorum Imperiorum typos gerie,
Virtutes coloribus clegantibusfcribe, pinge, triumphos
celebra,y
Et facrifieia & hoîocaufla perfe£U inter Syrosipfi mada.
Calamus imbecillis ex ala anferis quomodo volem
Ad illum lacum, ad quem vix peruenit magnusIuppiter ?
Prxfertim in ea manu quam ipfe cognotcis; 8c ad quem çonfugiam i
Fropterea paruulusfum ab eius encomioomnibus modis & formis
Defcende igitur,& infer iores eius ( virtutes) lauda,J.
Ec vota tua folue inter Syros,nè reprehendaris
Neque hase i^gypcius mihi permictit Oedipus
Quoniam omnia haec miro modo ordinauit & figurauit.
Hune igitur ego 8c tu calame audemus,
Vtin eius laudatore doronam encomiorum illi ofFerarnus,
Et vnico verbo perftringarnus noflrum argumentum, audentes
111uta cogaominare i£gyp ciacc 2<i^hnatfçmçhb
jibràbamts Ecdellmjjs minuit
^>î<^ 2 ^lo^
ELOGIVM XV.
A R A B 1 A~
u-JJ&J.)ÀS
4retelJQ^ë
FERDINANDO III.
C AE S A R 1
>t~11i~o (~Isi.si~s t,J>3 ~~a~M \.La, cj .1 v. j.~X)~

fWj d^îb ûI*ô\(£aj*5j $U;5j, *jmS&>&&*y\ J$ q$S>
~ë=j.~ ~c~ ~x~e3~~H ~l.4lo\sl"o U
)'Jl "'¡'o cj j.~eSi(J~ U~~ ~Ua.l,o
~5~ 13 C:M.>S1 .J"'C; Li $ X/)L9 ¡S,c.J. r' ",1;
^J^ £.ftÀM *J.*C12&&PJ(£*>j* & »j£=*ô Afa*.«u*M J»C^1/01*9
jS* ^j i> ^-ê*^*^J^' ÏÇ'&Â t^jJt o^>5^ jrfjiLa^c^î^
J~?~X â ~a ~.3i L~ j.~ ~&U~~JJ~ ~B (~
~=~ ~l1\ 0- (:JI(t~ j'4~; l6~ J" ~5~i:rot~
~3t ~~j.H.J~3\ \o-Îi.j J.~ c3 ~J-~
w'tt..w~? (~~S ï~ ,)?.>~3\c3 (~~a~~
–––~a~ ~S~t ViJ· ~o ~A. ïtJL&& ~~< ~y..5t (~
Interpretatio.
£" Auiîore propagata efl vera religio vtiïoriofo 'vexiitis,

Et tergaprofligata *vertit fèfîa infidelis;
Tuis obtemperant mandatis dolentesnolentes Principes,
tsîc tibi imper ami &}prohibent fer uiunt mortales
GImperaior,çjuï cœie/tibus comparare Angelis
In eorum qttoque gremiooptimus tibi prœparatur thronus
Velixfaufiumqm cedat Imperium quod tibi concejjtt ÇDeus3
tsfcpro meritis ^TV ABMaiefîati aliud felicius élargi atur
Nam nifi ftrenuè pro Deo certajffes J
Nequaquam ita viéiorio/à Chnjîiana (îetijfet religio
O Imperatorfiuiusfama totum terrarum occupat Orbem
Sperat imufquifque à te remunerationem,^ mulftam ttmet
lam obliuionifunt dati prateriti temporis Imperatores :1
Nec eorum potenùœ ratio ampliàs habenda efaneque tnaie/latis?
Isenim tibi adeft maiefîati s Jplendor}
Ft
ytpofi Solis lucem nihili ducatur aurora
*A tua comparatione longiffïmèprorfus tpjê abefî Cœfer
Et fi quifimiks illi fuerunt imperatoreSyf^ multo adhuc maiores
Inhis omnibus profité valde tuaexcettunt encomïa;
Atinreligiom tmnda.pt œciputtmïuœ glorix fiflis momentum:
Atqm htm maperOrbem terrarum gcfia fplendtnt,
§lua terra' mari fque incolis eekbrandi encomiaprœbent
'vnus b-ec
Sedvnus
,Ved hœc amnia hodie Oe'Üpus in filicibus
omniahodkOcdipus fîltcibus pyramidum Atgypti
celauit.
AbrahamusEcchellenfis Syriacas&
Arabicas:linguaeProfcfibr
His agitât FERDINAND VS Ideis.

Mundummagnus
ELO»
E L O G I V M XVI.
S Y R I A-
GîoriopJJtmo inui&iffimoquLj
FERDINANDO III
C AE S A R I,
Rcligionis, Literatorumque Refugio.
lAcroflychïs Syriaca.
In-
Interpretaûo Latma Eiogij Syriaci nerjù lacobitico
VPER Nubés,orbefque fubliràcsexorabilemfuam dirigit fc-
rnitam
Hilaris Aquila cuiu$ fertùtn Imperio Dominus coronauit
Celfitudinem adamauit, né mundus obfcaenushiiineftârec
Dona pulchritudinis eius neue fuis eam nuctibus iactarec Oftentat
yEgyptiorum notas, Perfarumque Codices fuo imminuit exhaudu ,•
lllorum defumpfit diuitias, fibiqi illorum fummi honoris finem actribuic
Aquila, de qua vnus Prophetarum vaticinatus eft,
Suam impecu dirigit viam ad Cedfum^ qux Libanum inumbrat,
pennarumque iâu, & afpcdûs fucati, clegantifque candore-»
Libani montem afcendit, eiufque defascati opobalfamumligni detraxit
Collegit medullam» volatunoque fuum ad Occidentis plagas fubleuans
Illatn terra: indidit, vineam feliciori femine Exécuta
Exaltauit germina, attipJiùfque poma dccoxic, ac terfit;
Vt omnes ad iucundam ipfius vmbram nationes inuitauerit,ac vocauerit.
Ecclefiae exaltationem in elefta Occidentis plaga obumbrauit Vates
Noftroque feculo reuelauit, commendauitque fuâ fideli AquiU Cïfar
Hunc Dominus exto]Iat,omnefquead illius obedientiam populos inuitet»
Iufuper exaltet fuper haerefes, populumqué dementem
SlephcmmAîâohettfisEdemnfn Maronita
Sic agitât môlemï&magiio fe corpore îïsifcet
ELO-
EL OGÎ V M XVII.
A RAB 1 C V M
FERDINANDO III
C AE S A R I,
REGI TER M A X I M O,
Potentifsimo, Gloriofifsimo, Iufto Pio, Felici

Çoncinnatuni^
A P. Philippo Guadagnolo Clerico Minori & in Athena-o
Romano JLinguaeArabica? Profeflore Pontificio.
1RMJIME7\ITVM regnorumPietastsl; nemofimul.<à'benerexit,&n']n-*

bene vixit FEKDINANDVS IHi hoc comprqbare èoluiti vh-ga feeptri, &
trabe Crucifixi, quam globo Imperiali circumjèrt irt non tamfieptro, qubn ligno
regnaret falutifero Pietat iuncîa Regumfceptmvefa0a Sapientia eft, perquam
T{eges régnant per quam régnah tfito vigare cof/feràantur neque enim vllum
ngnum diu durare potefî, nifi in âiuini cultus provAçationefiinàatum FE1R-
DINANDFS lïf. Cntpir qiétnodo iâ prœHiterityMtinio notnmeH. Sapientiotnïfiinpietate e£»
timoréDominifiincfetur, fine lïteris conjure minimepoteft. Hinc adbonorum 'omnium complet
mentumliterataniSapeutîilftfemper epluit ïndijsfuoexemplo promoph> certus, multitudinem
Sap'ienmmfanitatimeffç Qrbisterranim, & vmeum vemmque regnoruty Ftahjlirmntum bu»
virtute haque hums.pïùdijthoc prœfens Opusmirificum, Tibi Gefari ad
ityientiœ augmentunL-» r
céleris vero Regwmtfaitlturafiientwrmn exemplum
ELO
E.LOGI.VM X VII I
CHALDAEA-
In Lingua Chaldaica Thargumica_,
CDottoris loannis Baptifiœ lonœ de Sapheta Galilêi, in lAthenœQ

Romano Lingnœ Hebr4icœ@} Chaldaica 7?rofe([oris.
Pohttficif
Gratîa Régi magno,cui in terra fimilis non reperitur,

dominatori clominatoruiru
F D I N A N DO II I
C AE SARI,
Interprétatif
LLVDIT in hoc oâaftycho Chaldaico ad Thronum Salomonis qui,
vti Rabbini memorant, cùm intcr alia fpolia ad Regem AflTuerumfuif-
fet delatus, Rex tanti operis reuerentia motus, nec eum ipfe infidere-»
vnquam, nec alium quempiam infidere voluit, nifi talis for(àn(èof-
ferret,qui virtate ôcSapientia Saîotnonem ad«auaret Et hune ait et
fe FERDINAND VM III. G«farem, quiyti fapientia, gloria, Ôcvirtutum fublimîta,
te, omnibus fupereminet,ita merito folus veluti alter.& rediuiuus Salomon, Throno
illodignuseft.
ÎLO-
ELOGIVM XIX.
A R M E N I A.
FERDINANDO III,
CAESARI.
R E G V M M À X 1 M O.
jinfi FERDlNAN'ÛVS non ail inu Zaniab Skaieferakan pucbtu-

tius~n kan juars ~aFtud~ainas~rakinus~n,uaj»oro iuiera hauiditrjahan
hauata haUatutianJatorr kajiatiac Kjmjt Jîroh ierkmnorac fzira-
nii uarrtac, shachtuttan nijctctn acciun (orutïan turu gauajanab ar-
bamperutiunn choragidutian iuro ind tagi ogoftaparr mie*
zana?ioc '• fcapirakam
i anwm iur fcaragri nuinpes paiâr-
zutian ïerrial hufiac Kjtnjiorpies ierkat
rwuin &ski i arrSiktm uars iur artapaili Sapflambs nuacciac sbinajantials
leb ierkatiekcn bachtokih fierkatiefon kjans
a&ttakan %ùchuùamp karrauare
Jpoftcic ieb patuakan narttk oiki tipiac %anfi Jamitmin ogoflaparr arraki-
nutium binun baïlatiac Naicus htmieôh fivkni ogoftaparr nueûtianfî kirtiel
i uars aftuaçapafcîutiarm Vafnoro aHuaâpafiïtttiunn in ail forutiuns
i itranutiann rritfcl hacbtiehçez
Jinkn uieraê bierkfns arr afluaç» ibauits^ttakm
an asks markan uvccierpiek merranitloc i pari bnmpaht iur
INTERPRET ATI O.
y^v VONIAM FERO1NANDVS Cse&ream fortunam nit aliud elfe fatetur,quàm
fidei confirmationem ié-
diuinx difpofïtionis
X^y ^demuiamfundauit. virtutem,- id cofupta astcrnam
Et quia atnore cœkftium purpureum ornaaic paluda-
mentum, ideo viûrrici dexcrae, virtutifque fuaefceptro adamantinam conncxult pa-
tientiam > & auream fuam prudentiam vëluti rutilan tem Carbunculumin Auguftae
magnitudinis coronâ jnferuit. Sicuti eniro ferrum in nomine citîs cxprimitur»ita il-
lud virtutum omnium magiftcrio in fplendidiisitnum conuertit aurum. Dum rebel-
les debellauit, quid aliud fecit, quàmquod aureâ viôriâ ferream hoftium virtutem
proftrauit? Aureusitaque iFÉRDINAîk)VS Caefar,quia aurea tncns,aareo virtutum
thefauro omnium in îè oculos, menteiquectiamferreas conuertit. Hac itaque au-
rea virtutum catena & nos Armcni atttaéti pedibus Maieftatis Tuae prouoluti tri-
batum laudis debitum pendere voluimus, orantes Deum, vt Augufta Maieftas qua;
mentis conformitate djuino fe(è femper fubijcit imperio pov hanevitam œternae
felicitatis Imperio fruatur in cœlis quae vircutum fplendore & terreni Impcrij ma-
<
goi/kentia tantoperc fulgct in terris
Zacharias%Agam Nachahtanenfisaàradiées
montisAraratySacerdosArmenus
£LO-
EL O G I V M XX
P E R S I A
F Ë R D I -WA Wê> I IÏL

CAES ÀRI S,
H O N O R I Q O N.S E CJt, AT
v
Interpretatio
CCE Gasfar fponfa raeditationis meae Liber hic caput faut»,
ob deformitatem, non cffert Neque vultum fpe omni ege-
numtollic ob verccundiam in pedis fuperficiem deBxum.
Neque in pulchrorum agmine fortnaon & fplendorem ouen-
tare poteft, nifi tune temporis; cùmamplexus ornamento eam exornàric
QxÎAt FERDINANDVS. Tum autem verè perfeftus eric, cùm gracus
acceptufque vifus fuerit in Aula Régis Magni? qui in hoc Orbe aaorta-
lium eftrefugiuaî,Gonditorisvmbra,beneuolenciîe diuinae fplendor &
radius, temporis annona & iaftentamentum, religionis refugium, cœîitùs
firmatus, vi6lricis potentiz lacertut, gentis illufiris lumen, haminutn pul-
chritiido, Chriftianx Religionis deliciam Princeps màgnus, fapiens, iu-
ftus, hoRium vifèonfoïij Régi) columen, Dux admiiuftrandi Reg,ni pru-
denti(ïimus,pauperum refugium, peregriaoiuniporCus,fuftenÈacor afti-
matorque Literatorum, piorum amator, tiducia Regum & Principum
Deus vitam illius proroget pocentiam eius extollac» animum illuftret,
& prxniia vitae asternée illi gerninet. Eft enim per tocum terrarum Orbetn
maximorum laudacifîiinus^ virtutum omnium, morumque corapendium-
Juthor-
J^^lîfa z ELO-
ELOGIVM XXL
Zingua qJ Charatlers Satnaritano e
ï M M O RT A l I
F E R D I N A N D I III.
C AESARIS
Hohori dicat Oedtpus.
Interpretatio
5VÏLAM fcfs rERDINANDE. CJsefàr, & quidcm bicipffem animo &
infignibus fuis Imperiaii Maieltatefulgcntibus Aquilafîquidem biceps
es, quia radijs inteJleâus Tui Orjcn tem & OccidentenJ coraplefteris So-
lem. Imperatorcm & Caefàrem quatuor oculis inftruftum efie oportet
vt vno Borcam. altero Aullrum.rcliquis duobus Orientem & Occidentem relpiciat i
atq>*adeo animo fuo totum comple&aturVniuerfum.MagnoalarUtti remigiogaudes.
qusettSapicnda:Tuîe virtus, qua vel ipfos cœbs pénétrais PotentiaeTuaîortitu-
dine & robore terra: marique dominaris,folas in poiitico Mundo maximus. Lconem
fers, quia Tibi cœleftis quidam efficacia eft, foli à Deo concéda Cxfari, qua omnia
Tux fubdas poteftati Columbam refcrs,& quidem fine fêllc quo cœleftis irianfue-
tudinisdulcedine omnes in Tui armorëm conuertas. Solem refers,quia prouidentias
Tux radijS Vniuerfi politici mundi finibus inf3uis Anubis es quia fagacitate ma-
gnas animx Tux omnia indagas omnes fcientias & artes ingenij Tui vaftitate com-
pletteris, Cùm itaque hoc virtutum complexu adorneris, mérité Tibi Obelifci Ita-
tuuntur> quorum apex non nifi coelum eonringit
£LO-
E L O G I V M XXII.
r
Feteri lingua çAegyptiacafiaç^*
C O P T A:nr:, \?.>
AE G Y P J;,rs
ferdi N;i;i;|t m
C AE S A R. I
,e,"
1 G' 1 T,
E 'R"."ERIGI T'.
H/ W<a(5r«i
dediçat Oidipûs,
`
Interpretatia
JLGMGtx iocmus fertur jàpienten detotius Mundïmyjïerïjs c<e/o-
mm opifkiûy natura. remmi Animaïwm naturam £5^ proprïeta-
tes argutè penetrauit i dehepbit*ftH&ibMy.floribui disjxutauit pru-
dentety à Cedro au<&eït in Libanoyvfque adHyflopum qua egredieur
de-pariete. î)iuina prouidentia alium mbisboctwnpore Salomonem dédit Ah
non hic BE^plHJtiDVS II L ImperatoriVtrtutè^J^hntiâyCTpotentid co-
ronata Maie/Joa} Jûis lingutf <& Jcteaif^s^msjpojfîcietjïtngtiâfatii expfanet?t
qtiidinnaturaliumrerumnotitiaiilumlatet} ToftHcet. c&gnuimem,pe)dt'$mairi
Mundtti miratar, cuiw Wmttu légescondanmry verfetipfkomculafuxti. fourni'
mhueltm Oheït/ci erigekantur Jguidni vr bunc laudU ûbeîipw^ F&R&I-
2ÇJND0 1H* C<gl«rî,*VehiiteMeno-cuidat» Namhitconfecrabimutï Coiffe*
w
cretur itafe Ctfart diainùatis vmbritiadnominisimmortaiitatem
ELO-
EU, O G IvV'M XXIII.
AE T M 1 Ô P I A-
r
"RegifitihmOtCelJdr-HmêlfiJJim^Db
F E R D I M%M i> O III-
C AE Sn AR L
LI N~-J~ a1
Interpretdtio.
ECce,potentjffime, Si'excelfeimReratorFiERDlNANDE Cafar,nos Aethiopias Sacerdotes,

qui Roitijê fumusi ad Virtntùm Tuamni laudes accedimus, genuaTua Tcneranda deofcu-
ando, ofculo pacis fpiritualis Siquidemaudiuimus, quomodo admirantur omnes mirabilenx..
TuamSaptentiam, quaomnjijm homimun attrahis corda; quemadmoduin Salomon admira-
bill fua Sapientia attraxit Reginam noftràm Saba. Verc, fine vlla adulatione tu natus es vt
ipfain Salomonis fapièntiâtn~ refufcites. '* Ille quidem in leâo adeprus eft eam Tu verô in labo-
re, &/udora, ac tn'agna folicitudine. Idemque populum fuum femper rexit in pace; Tu fané in
mediq tantorum bellor.um, hoftiumque pofituj ,,gubernaculuiTi Tuumtam prudenrer agis, ob
fiàgïilafém virtutenij'tibi cœlitùs infitam,vt virga Tua Imperiali omnes ponas aduerfarios Ttios
fubTcabelliiiiv pedurri Tuorum , Sapientia autem Tua illis,qui veram fidei Yeritatem ^[fiorant,
viam monftres..Qupcirca, vt fîmiil Tu,cutn.omnibus populis Tuis, in çœlo, &sin terra lucrunu.
faciasjatque pace, Si incolumitate quàm diatïfsimè viuas, Deum humiliter deprecamur. Amen.
EôEleStttBpiJiefHs CaliiffileafisAntoniusà'hnirtit, natusin AetbhfiaOppido TaciJP"
t
è LufitAiiia riundtts>
qui h&cftrij>fi>&exléonatc i n •
hethïoçico Lutiimmtranfluli, ">-j>
ELO-
ELOGIVM XXIV.
Lingua hieroglyphica Brachmanum^
1 M MO R T A L I T A T I
F.E RDI N A N D I I I h
C AES A R I S
Ab Authore concinnatum
DD.
I N D I A-
Imperator (FERD. III. Reftitutot
Cïfar )
crium Regnorurru pacis
Princeps; Confiliorunx»
Libertatis iuris diuini 8c
tutator&dcfcnfor;
,hamani
Seruator
exccutorj
fidci, &
DQé1:rinæ,
rcligionis
Scientiaet
Reparator
felicitatis rc6litudinis virx >
Defenfor
benoraasque operun*
Innocentum j cuirus
Propugnator excmplar
diflidiorum Sapiçûtia:
1 hurnan^B
Régula.» «ompendimn >
fuftitiae i Amor omnium
ELO-
Finis leBionis S'mic<e,quœferàgttur prpendicuUri literarum^
ordine à dextra inchoando
JEGY-
ELOGIVM XXV.
C H IN À-
FER D I N A ND O IIL
1MPERATORI SEMPER. ÀVGVSTO.
AR.P.MichaclcBoym
1 Soc.IESy occafîone Ocdipi -^gyptiaci Siniçâ
linguâ crépus Coloflus.
++M+++** AEGY-
AEGYFTÏAlCI OEDIPI COLOSSVS-
cam
TjTJ Gypti;Regni n^pînjmcpipruiîifya^çlicqsçharaêresjqaos
jfJZj ex antiquis, quàtn modernis, nec vnus homovaluit explicarc,
AqgMliiffîm» v^luçtâlis ob^cutuf inandato, rçcepcis bénéficias &; lib'p*
raliïïknb imjwjfîs, Magifter Kieherus feliei atifu a^grcilus, explrctiiêjr
planaui^q^. no.
F^g.pÂNpl ^«^ftiffîïpi J^pâôfiB WBî^n
men furturà fxcuïa infiniu dcpraccficabunt y^gy^tîorutii Kégûm fa-
ipa. in rudjum inipolitorumquclapidum eçic Çolo(Hs: CymboJiç^ ftgufaj
homines mille annisquas ignotaânt^ Romanaiarti Vrbsîeglè, & inteili-"
git. Auguftiflîmi Imperàtoris heroicàfacta vniuerfiOrbis populi ster-
nùm in codicibus çonferuabuint fufpicient reuercbuncurquc Augufta
Maieftas virtutibuscœlum terris vniuic,rcrerauitbcnefîcij$ falucis opéra y
& rébus eft auxiliatus pulchcrrimo incremento; conclliauit polos Mun4i
t obore inuiâo? compofuic qparuor maria, flitit furenrium bellorum put»
uer«<n > Vniuerlb pacem refticuir Çenrum barbaris dedic leges & prae-
cepia Pietati Liberalitatcn»,& Clementîam coniunxit MaieRaci Pcr-
pendehsegoSocietatçm IESV fub vmbra Auguftiffimz Maieftatrs cQtn-
mQrari,& connumerari inter populos qui fequuncur Ca:fare4|m currum^
die noéluqifollicituscumreuercntia inccodoodpresCœloruth Domino,
fupplicando meduilicùs, vtAuguftiffîmae Maieftatis perfonam vnà ctlnx»
Impçrij porno in decem milienos annos cônferuet longamatn Quia ve-
rô îtuimur Auguftiflîmae Maicftatis plurimis bénéficias, & gaudec terra
paçis felicitacej ego tenuiffima: for raies inftar in animi grati fignificacio-
netn> ^gyptios inter explicarosCoIoflbs,erigo Sinicâ linguâ hoc flore n-
tifTinuim monumentum, prxconium perennis felicitatis
nSocùtateJESK
Michaël Boym
Vni.
vnl%
fiLOG 1 V M XX VL
S INI C VM
IN LAVDEM OEDïPl,
£LO"
2
Interprçtatip •.
Vnluer forum rerum èjt^priHcipiufn & origo J-

6 7" n $ 9 ·1~ l':
Vniuerfarwn rtrum eîl caufo <&ratio
ii il 12 133 ,»4 JS
Howo //ocef »o^è J(M^rgi0(f principia-s
17 18 20 2i I i2-
ip
/V^romniumrerumy.rationis
2Sôk/V fcientiam
r
15^ 26 27
23 24
Thilofopbiacenjîflit in principijsyconjîjîit in ratione

2.8 29 $0 3i I 32- 333
Kircherus.Magifler penetmuit rationes, docet principia.
3+ 35 3
Tbilofophiie Magifter Magnus eU pro
37 38 39 40
Cun ç» (Sînarum Doàot )Jèptt*aginta habuit difcipulosy
41 42 43 44 4J-
35/V noHucjueparut magm ex Sinenjtum Imperio
46 47 48 49 5°
Remotijftmihommes Veniebautrecipereeiu$doSîrinam
51 5Z 55 54 55 56
Kircherus Magifterpotefi Cun çuvocari;
57 58 59 60 6t 62
Xllius iijcipaloi quifham botno potttit numeran ?
65 64 6$ 66 67
Illias doBrina Orbemiam repleuic i
68 69 7° 71 72-
Illius hbri in QccidentemCjr Orientent iam pmetrarunt
7\ 74 75 76 77 78
^gyptiaciOedipiAuthori R. P. AthanafipKircher,eiufdcni Soc. IESV.
80 79
.` Mîchael Boytn,
&
Andréas Chin Sina, cuius officiumcfl; Yeu-Kî,eiufdem
v ex RegnoSinaruin in Vrbera Cornes,
Patris
ELO-
E L OGI VM XXVII.
AEGYPTI PRISCA SAPIENTIA.
FERDINANDVS III. G/ESAR
diuinx prouidcn tiae inftrumentum

policici Vni uerfi oculus J
Ollris Auftriacus,
regio intelle&us oculo cundla perluftm,
vc prouidentiâ guber natrice omnia côftituaf,
rounïficusom nium benefador,
corde Sclinguâ Sapientia confpicuus,
Mercurialium ar tîum promotor,

variarum & ipfe inuencionum author,
HORVS, Impe rîalis Legiflacor,
riecefiariaruni rerum cure intentusvnicè;
Mompbta Aufiriacus fortitudine & robore
omnia fulciens
Archetypo intel leâui conformes
operationes mentis fuas dîrigens
politici Mundi diuus Legiflator
Craterem Imperialem vitali influxu
» fœcundans, Ofi ris terrenus; i
TriumRegno rum populis
indefeffus ex cubitor,follicita
-vigilantia trium Regnorunu
populis, eorumque conmodis prouidens >
RcJigioniSjpoceftati que Ecclefiaftic»
defenfor ze lantiuioiusi
Genius Agatho daemon politici
dodecapyrgi con feruationi incumbens
malorum omnium excifor, profligacor
&ex pulfor
§
E P I L O G V S>
Viue agedum Caefâr viuat domus inclyta, viuat
Imperij columen, relligionis honos
Tôt Tibi Olympiades deuoluant ftamine Parcae
Accinuit linguis quot polyglofTa Charis.
Et poftquam longos regnando expleueris annos
Orbe triumphato viâor ad aftra redi
Nota in hoc Triumpho Çajareo tria Idiomataponi qua in Oedipo

non conumntur, $} jùrit Hungaricum Ttoè'tnt-
cum, Turcicum^t
PRO P Y LJE V M
A G ON ISt IC V M
Ad Viros Vetcris Sapïentiar ftudio dedicos
a^quofquc huius prasfentis Operis
œftimatores r
~()
Nonnulla,quae obtjci contra poiTcnt,foluuntur, Auéto-
w
rifque in fcribendo fidcs &ingenuitas, ftyli ratio,
Cperifque difficultas monftraiitur
V A N §lfA M Viri dQ&iflïmi nullo Opori
meopr<$fenùyrvnanitm.mêlions notœ Litcratarum-*
confenfu non approbatQ tantùm, fed f^quotidiancu*
multorumannopumJhUic'ttatione, q) armât a roeluti
ûfcprccatitne cxtvrto patrocinia o~r~x~t; ~~MC~
acres Ariftarchorum qwrundam Obehfcos ac re-
prchcnfiones quas nwtus vnquarn in tam dortofi
puîuere dejudantmrn vhare pottsit^rmidem idem tamen mthi,quod
magni nominis Scriptoribfss vfurpatum fcimta^kciend^m effe exifti-
Ttiau'hdurv prœuifa contradicçntiym tel# > agomflicdbac ^ra/a/ja/ao
non cauti tantùm dwfencUjitd $ efficacité eUdenda^h audincan.gruiï
effèiudicam. Enimuerb ha rébus humants natura qnafi compara»
tum effeliidttur, a* velutifato quodam in/ttum, i>/ qmmadmodum^
luci -vmbra, fie rebus praclaris ac laude dtgms conatibus indiuidua
adfit rerum obfcuratrix inuidia. Nam vt refîè ille
Ka~Xt~tjM.~(
xEoyc~ '!1Téx~9vt
"a'TI~. 'TE
"1'
Kaj "ffayti vffœyu ^bVihi x} deifaç atttPîj),
ûod
PROPYL.&I ï AGONISTICI
lite-
Quodfîin'viHjffïmisrebHs.locutnhabeh quanta magis in negotio
rario ? quodtanto fcnèexcellçntiùsefl, quantb nobïhtate fua omnes re~
liquas acliohes humcmâ^xx^dk longms. stylonflrUnt id firuennjp-
tnœ DoclorumdimfcïtfiQneSi^ frequentijpma, qutbus
fe mutnotant a contenHoneimpenintôt plttrtmiè fedatïoribtts ingenijs
Antigenidem imitantes ,prwata A<fu/a contenu,intus fibi "oiuerema-
lint, qudm partos ingenij fœtus tot decertantium ïnfultibus temerè
dtiacerandâs epcponer^ 6}uod%)tgojèciffèrft 'j nift'^ïdaiorum auéfo^
ritate compulfus, acfuffidmSy Ôpus hoc rnultQrum ânnorufti taborçj>.
partum, nunc tandemlue i publier exponerefuiffem compulfus §£uœ
igitur aul dufibus meis opponi9aut pneftitts îaboribus obtjçi poffè à
nonneminetvideo,Jèquentibus capitibus. quàm potere breuiflimè expla-
nabo.•. ;
C A'P V T I.
Refpondetur ad argumenta, quels «JW™ effh hieroglypbicoruminter-

pretationem^ opinari quis poffet
Obieélio. RIMVM igitur, quod pbijci poffe mihi vijlço, eft hieroglyphi-
c«e interpretationis JtPujua put, Sic e ni ma rû en Ces audire vi-
deor; Cur Qudium amplexus fîm adeo arduum » ac docliis mis
philologis ne cenraturn quidem,prifcis verô antiquiratis Scri-
pcoribus non nifi obiter ac pcrfunâoriè cradtacuoi materiam, inquam
difficilem, incrÎGatatn, incertain, ihnuineris vii myfterijs, ifîcdifficuUaci-
bus refertam, nullis finibus claufam fed in triplicis philolbphias adhac
incognit* infinicos ambieus exporre&am v n'
Solutio. Hifcc primo' aïiud non refpondeo> nifi quod olim gallus à fele re-
prehenfus hoc mihi ingenium effe, hancaffcftionem naturaliter darain.
Etenimà natura ita comparatus iutn» vt nihil hornine, dignius ciîc exifti-
mem, quàm induftriam virefquc ingenij ijs in rebus potiffimùtn quas
obliuiofa àc indoâa fecula fucceflu temporum neglexerunt inflauraa-
dis, sut quas nacuraà coîrirouni hominutn confpeftu fubmoras in abdi*
tisfecretorùm penctralibiiscondidit, fagaciter i ndagandis, experiri Non
quod me vitra omnes priorum fa:culoruni>veluci faftuofus ille apud Plau-
tum Maximus, ingenij félicita te atque acumine \a^<pa*tçîîextollam, aut
Vtiia6labundusilleTerentij Bombilius, me louis alite perfpicacioremL»
oftendam: abfit id enim pudendae vanitatis arguoiencum modcliix>
quam facra me religio à puero docuic, oinnino contrarium, fatis noui;
led folius veritatisinquirend» defiderio infatiabili çompuIfuS;, Opus hoc
arduum, à multis inchoatum, a paucis penetratum, atque adeo ob impe-
netrabiles difficultates veluti dereliclum, ad incudem reuocare conatus
fura Acceflit Csfaris imperium, 8c eminentiflimoi uni Virorum è diuer-
fis
CAPVT PRIMVM.-
fis Europe partibus fcribentium follicitatio quâ ad tam laudabile flu-

dium profequendunij&ad Jfthmum bunc perfringend4.irn»proauchorita-
te quâ pollcnc maxima, non perfuafêre tantùm, fed vitro currcntem im.
pulêre. Quibus omnibus antiquius fuit magnum honoris Dei, boniquo
cotninunis promouendi, quod in animo meo exarfit defiderium quod
tanto melius eft & optabilius,quantô longiùs paccc. Magno,fateor,labo-
re,intenfo mentis aeftu opus fuir, fed memor eram illius fapientiiïîmi
Perfarum MufladiniSadi,fic Pcrficâ elegantiâ ludentis
# *>jA y^xi Cïjjj (&S& z+jZ* Jguamuis prtter bottad Deo concejfa
nemoquid concedcrepofltt
ï^ <ij&* J'iî ij^ i-d-k j>i Non tamen in illis acqninnclis ptgri*
tiam monftmredeber
^^««fâ*^ »>$tj£*\oe)?* Vrinator fi Crocodili tniSîum Ventus
fuerit,
& uû».? *j>l*>\j£aj& J.À& jfj& &retiofam margaritamnunquam açqui-
Jîuerit
$ J^^=» < *>*». JùjS ^Sa ï« (finira domum tuam prœdtim ba-
bere Vis
J$t &y£& j*. &4-*j Cwt) Manus pedefjm tut fint injhtr araneœ
Hisanimatus» Opus aggreflus diuini Numinis du6lu confumaui; qus
quidcraardui conatus vnica caufafuit. Sed iam ad infticutum. »-
Verùm inftarc quifpiam poffet, magnae temeritatis indicium efle » iObieftio.
rem nemini ha6renus compercam, fadluque omninoàfiwaXgt praefum-
pcuodùs aggredi Si enim hifce temporibus noftris verajplcna,&abfolu-
ta hieroglyphicorum notitia haberi pofler, illa vel per continnum vfurn,
ac haud incerraptam iEgyptiorum traditionem in hœc vfque tcmpora.»
fuiflet propagata'; vel in antiquis Scriptorum monumcniis conferuaca;
'vel deperdita extin3aquc,fingulari hominum Audio & indufiriâ de no-
uofuiflet inquiHca & inuenta. Sed hxc notitia nulli ratione ob ingen-
tes iEgyptioruro viciflltudines atque metamorphofes quas ex diuerfo
Regum dominatu inenrrir, conferuarihucufquepotuit. Nam de Chal-
daeis ad Perfas, de Perfis ad Medos, de his ad Macedones & Grœcos, dej
Qvxcis ad R omanos, de Romanis ad Saracenos, denique ad Arabes,-r£gy-
ptiorum deuolutum Imperium, ficuti varias mutationes, fic varias quo.
que confuetudines, ritus> cœreroonias, dodirinas fuis ritibus ornninô con.
trarias addifeens, priftinorumSacerdotum Ieges & inftitutiones penitùs
oblitum eft Nec libris conferuari potuit, cùm nullus ha6lenus} qui no-
bis aliqua antique facerdotalis Sapicntiac veftigia exhibeat, liber fit in-
uentus. Nec demum huraanâ ea induHriâ refiitui potuit, cùm illa fi«e_j
viuo authoritatis oraculo, quo caremus, exanimis reputetur & morrua.
Hxc Argumenta, quas ab Agoniftis mihi obrrudi portent nefeio Solutio.
quid roboris prima fronte expendentibus obtinere videntur quamuis
ferio illaexaminantibus, non ita adamantina inueniantur, quin oppofi-
tis rationibus conuelli facile poffint & dilui
a Ad
PROPYLÎ AGONISTICI
Ad primum enim quodattinet etfî quamplurimis inutationibus
Êgyptus femper fuerit obnoxia, minime camen inde fequicur J omnem..
fubirô fcienriarum ac artium reconditarû notitiam fuiffe vnà cum trank
latione dominiorum abolitam. Quisnefcic Graîci Imperij variam fortu-
"nam,ac ingentes diuerfafque viciflïtuditium reuolutiones? quorum ta-
men fcientias & difciplinas, his non obftantibus, ad noftra vfque tempora
incorruptas perueniffe, monfirant infinita propemodum voluminum mo-
numenta, quibus partirn do&iinodô, cum magno Reipublicae Literarj»
emolumento,perfruuntur. Quae gentes Hebrxis maiorem fuftinuêre me-
tamorphofin cùm tamen nihilominus complura ad nos propagata fue-
rint Rcipublicœliterariae haud indigna monumenta
Ad. fecundum qnod attinet, nonnegauero facile 1 in tantis Regno-
rum mutationibus hieroglyphicorum notiriam ex intermiffione rituumj
paulatim obfcuratam fed nullos, inter adeo multos patriorum rimuiru
itudiofifîîmos, quique ipfa myfteriaad fuperftitionem vfque colebant, ia-
uentos efîe, quibus fytnbolicas difciplinas propagare curseflTet, quiuè
adeo recondita naturae facramenta myfticis notis expreffa literis librif-
que confîgnarent j à veritate alienum effe exiftimo Imo fi Herodoto
credimus, fuo adhuc tempore horum Interpretes ex eius Euterpe fuper-
ftites fuiffe nocum cft. Pythagoram quoque & Platonem fymbolicanu
PythagorsÉC
Platonoue- fuam philofophiam de columnis Mercurij didiciffe, teftatur Iamblickus
tuntliieto-
glyphica. De Columnis autem, perquasObelifcos intelligit, difeere neqtfaquanu
potuiffent fi infculpta lymbola non intellexiflent Hierogrâmmata_»
quoque tempore Alexandri Macedonum adhuc cognita fuifle »praeter
citarum Ianibi ichum afferunt Arrianus & Strabo Certè Cornélius Taci-
tus fcribit, Germanicum Cxfarem, cùm veniffet in vrbem Thebanam, Se
fabricas illas prodigiofas curiofiùs fuiflet intuitus, vnum è Senioribus Sa-
cerdotibus,qui figurarum Obelifcis infculptarum faceret explicationem,
aduoeafle Qui nifi huiufmodi literarum cognitione fuiflet imbutus,ad-
Hertnapion. uoeatus nequaquam fuiffet Non dicam hic de Hermapione quem Ty-
berius Cymbalum Mundi appelIat,Tertullianus Hermotelen hune enim
hieroglyphicorum cognitionem fi non confumatann falcem non mini-
mam habuifle» nobis tnanifeftum facit huiufmodi interpretationis ab Am-
· · t r` tn r y
miann
miano Marcellino relatum
À/f~rrPt~in.P1 fpeciiiien quamuis iù falso & ex tola piini;
œftimatione, Obelifco Sennefertaeo fit applicatum Rutiînus de artibus
adhuc fuâ setate vigentibus fie feribic ïam Vero Canopiquis
'Rhjfiiius \nïi. iEgyptiorum
EccUf-
enumeretfuperîlitiofa flagiùa > vbi pratextuSacerdotaliurn literarum (Tic enim
appellant antiquas /Egyptij literas ) magie artis erat penèpublica Scbofa.
Ex quo patet, non ita extinôam fuifle huiufmodi literarum notitiam,quin
femper aliqui Sacerdotum fuerinr inuenti, haruoi gnari
Ad libros verô de his agentes quod actinet, certè eiufmodi adhuc
in vfu fuiffe rempore Ptolomaei philadelphi, paulo poftoftendetur. Fuit
is Ptolomzi Lagi filius, fecundus eo nomine, artium & ingeniorum cul.
tor, & quod adhaeret, librorum Itaque Alexandrie ingentem Biblio-
thecam coinpofuit, iniiru&icne Srexemplo Ariftotelis adiutus, imo 8c
iplls
CAPVT PRIMVM.
de qua fie feribi» Ben Gorion celebris
ipiïseiuslibris tefteStrabone1 j
apud HtbraeosHiitoricus
roai D3H«rot 'ûSinâ itan onn owa rum Gorionid~t
'û wy kttkîK mpy? wa «çn nrmx ?jtt nx» i.tD2

ïm nui»? >Vy3ivrn^ iwi .-rw? orne 01» 7CN:Jcd
oWipnoTon naDinijraito pp4? rronoiruc
mon~o
1"11 N"
onnx onanoi d^ôtom 0^7 o»«na d'Ohid f.ï6:t'~
nrnnnvTnx:) oarna on T»KO**irry'Dunn nata
silmilmi
Hoc cfl; Et eccein diebmRegis Ptolomœi Vki japientis ç$* multùm periti,
Viri hterarutn fludiojî Ç$* ecceVenitin mentemeius, 'Vt aggrederetur id, quod
anteeùm nuîlm W tnifit in omnem terram9çy VrbesPiros lingtàs çsr fapien»
tiâ conjpicuos,~vt antiquorummonument et colligerent Libres ïttjue 'Babylonio-
rum; Per/arum, Hebmorum» quantumpot uu, congeffitplurimoss inter quos li-
bri quoqueJEgyptiorumfiguris animalium Hterarutn locoeffigiatit&*c. Cui FI. 1
roleptous FI.
lofephi le&io Graeca confentit fic enim habet b»pfiçi@»'« Qztyéjçe"«12
"&ni$ fiiÇKH&muàv tô jSctcritâaçyOtmcPâÇavetftwttrèv«mTsratrtt^KptLu olxoutSfico crvuua-
Il
yetyûv 0tSxin» nyiftnwwûjuSj)®* > élrmufténvàttéCevans^pçt a%U¥» n/u ry m 6ettriXta%
'B^fiemQn «pz'Afra «fec*t4» o-fAAflî^ iÇT0&tiavii%t<p/Ao*aA»ç» fwutfanlffi i&fiâ/Âu
dàw`~'rao-oro~sn79}.,o~ ~a~xsâd`sycuP.~xrJ'ccç ~i,~H fl'Í4",q;'
,1T"r.welÀtf~ ti~ra~xw-
tw»î^cfe»'«W/, ôa/b cfîï pgtvfii&ç •ariv<TH&w'(&
rtJumd-eJiQsty• &c. Demetrius Pba*
lereus regiantmBibliotkecarwn prœfeftus d<*batoperam, Vfy?/?e« />pêf omnes
fof2«<0r£tf libroscoIligeretfCp'émens quotquot Vn<juamaudijpt cognit* dtgnos
aut cupiditati%egi5 gratos,^éuius prxcipuumerat in congerendis libris Jîudium-
Hic rogatus aliquando à êge, quàm mttlta milita iam comparajffet aitj&Àanu»
babere cir citer ducenta mÙlia/fed breui habit urumquingenta millia&c. Do
hac prodigiofa librorum coaceruatione Cedrenus quoque Pbikdelphus Codron. 1. zz.
inquit, libros fieras, Cbaîdaicos, Algyptiost^manos diuerfilinguesconqu'tfttos
in Gracam conmrti omnes carauit in wniiterfùm ad centum milita volumi-
num qua omniain Bibliothecisfuis Alexandrie repofuit Cui aftipulantur
Agell. 6.
Agellius, Ammianus, Eufebius, & Sencca quamuis in numéro varient. e.Aa:S!:as.<.l: vlt.
(),~is dicat
Quis infin;tata1 prope 1"1-
d.. porro, ab infini hac libroruai ex
cx totoOrbe
0 conquifî- Eufib. l. i. dr
torum congerie myfticos TÎgyptiorum SapientutnCodices inBibliothe- pr. Eu.
ca rarifïima folos fuiffe exclufos ? quis credat ea monuments qua: prx Sen.c. 9. rL
sra~qttill.
cœteris omnibus non apud Êgyptios tantùm/ed & apud extetos inprc-
tioeranc&exiftimationemaxima,qua;quecaraauidè ab omnibus expe-
tebantur., fuiffe negleâa ? Certè nullus.
Sed dicent, Omnes hofce libros fub Di&atore Caeiare infelici in-
cendio fublatosj ad pofteritatem peruenire non potuifle. Refpondeo
Ponamus conflagraffe; cùm tamen haec ingens librorum tirages non con-
tigerit nifi i2 4anno poft corum acquifitionem non fequitur omnes ita
fuiffe abfumptos vt ad pofteros nuilius doârina peruenerii: Quid
tnim in tans exquifita librorum multitudine fpacio ducentorum & am-
a 2 pliùs
PROPYLiEI AGONISTICI
pliùs annorum, ab hotninibus ftudiofiflîmis vndequaque, tùm ad elegan-
tidlniumillud regiuin contemplandum opus, tùm ad inaettimabilibus
thefauris perfruendum, confluentibus, quid inquam excerpi non hotuit
& tranfcribi ? quantas gazas tranfportatas putamus, non vulgaritim
quos plerique negligebanc fed reconditiflmiorum quorumuis librorum >
quos incer haud dubiè primum locum obtinebant ij » quos Sacerdotales
vocabant» hieroglyphicis notis & fymbolis fpe&abiles ? Ego fané, hxc
paulô profundiùs expendens quicquid hodie antique Sapïentix fra-
gmentorum fupereft,ex illa veluti è locupleti Amalthxx cornu profluxif-
fe, arbitror. Hinc omnia' Trifmegifti, Berofi, Chxremonis, Manethonis,
Phlegontis, Aftrampfychi, Pherecidis, aliorumque tùtn Arabum tùnu
Chaldxorum fragmenta, qux paffim allegamus, exijfle videntur Hinc
antiquam illam & myfticam iEgyptiorum Philofophiam ab Ariflorelcti
concinnatam, quae mulcos annos in Bibliotheca Damafcena lacucrar,pro-
dijfle certum eft; quam deinde Francifcus Rofcus Rauennas tandem lu-
ci reddidicèGrxco primùni in Arabicum, & ex hoc in Latinnm demum
In Dédient.
tranflacam. Sed verba eius audiamus fic enim loquitur Cùmannoan*
ifijl. te bac tertio Dama/ci agerem,fan£lijfîmè-Pontifex Vt bonarum l'uerarum fem-
percultor, obnixè omnemdedi opérant, nullis parcendodifpendijsac laboribus}quo
célèbrent Vrbis 'Èibhotbecamingreberer Ç comité amico nonnihii Jocutionc-»
Arabicâ imbuto ad inferiptiones fatis perlegendas ) exploraturus digeflos
illtc codices innwneros zir pretiofos inter quos pracipuè Vnus l'etuQijfimus oc-
currit prœnotatus)^rïîiQtelis Tbeologïa feu Philojophiamyflka quamquoniam-»
audiueram fî*JJè ab friflotele condit-tm amiffamque defiJerari ftatim fuccur-
rit impetus babendi operis, cogttans quant a futur um effet exijïimationis apud
omnesPhilofophos*$>Theologos 8c coetera qux fequuntur. Vide quaz de
huius Philofophia; pr^ftantia fuscin Obelifco Pamphilio di(krui(nus
I. de 4>f «*« InBibliotheca quoque Babyloniorum huiufmodi libros conferuari,
Animalmm. teftatur Elluchafèn Arabs verba eius in Arabico fie fonant
Primos homintttnin prog»atos imligenœ florin 0 mur; c- atqiie

/Egyptv Lïfcribsb&nt
libros fuos figuris quadrupeJumferpentium, (S" aîOium inftntmentorum W ab
ind:~euir rrmarserenc orca~lt~e;p ~M~yM~ f uiuf v~odi libri irz the-
jauro ^fg's adbuc in hune dten conferuaitur
Similià refcrtdeBibliotheca GazenfiSeduna Archiinandrira eiufdem
loci, qui in relacione quadam de Samaritanorutn infïitutis tradans fic
dicit Satnariticè
Rslatit Sa-
mzritani in
Vatic, Bibl-
inttr lib. Ae-
tkep.
CAPVT PRIMVM.
Hoc eft EJÎ «obis in Gaza *Bibliotheca plena libris antiquis, ex tjs muiti mue»
n'mntur Jcripti à Sacerdottbus £gypii literœ eorum jîcut (tmïluudo an'.maliwn,
çjpdtcitury quod illirejient ex TUbliotheca Ttolomœi Régis JBgypti Porro ne-
hifce Ptolomaicis Codicum thefauris caruifle videtur;
que /Ethiopia
iEthiops enim à me per literas de rebus /Ethiopicisconfultus, fic ad quae-
fita relpoodec Êthiopicè
Abi faalacha amneia bemach facha zazzahha facha lita, chaîna ahab 1Mucbi Ae-
laanta chulu zafamaanu vezaamarna im abina veana ahab laanta aftfia_. < rhrops Abyfsi.
rrassn qua-
bazuijhan mazzachafat bechulu Ichiupia. feu. fadufada babel nagufana «da,n E~<f7;)/~
r.tme itata.
vazazzachafu bathurat hhaia zaithauuas zaalb hholko anfas vechulu ami
gadom
In îitens ad me mijps petis, ijt te certioremfaaam de omnibus ijs quœ ab anti-
quis Œatribiu audiutmus maxime deTSibhothecis JEtbiopiœ. Duo itaque tibi
multosêvfque anttquos hbros pajjtm in tota Jbtbiopia bine inde repenn potiffl~
mum in domo Impemtoris noflri, è quibus muhi feripù funt figuris emima/iuw»
quoi dicunt antiquitùs ex /Egypto tranjîatos.
Huic non abfimilia apud Nicolaum Codignum de Bibliothecis Bibliotherm
iEthiopitB narrât quidam Anonymus In monte, inquir, JmmrayBibltotke- ~Ethiopix.
ca illa celeberrima conferuœtur, que initium à Regina Saba didtur accepi/ft; de»
pofitos ibi ejfe libros multos-, quos çy* tune Salomon ip/t1$eginte, ab Hierofofymis in
patriam dijcedentiydûno dedit, t &>Jtngulis deinde annisjolitus erat ad eandenLs
mittere inter reliquos ejfe quofdam, quos vetuHifsimus ille Enoch ab Adamo fe-
ptimus de cœlo, de elementis, deque ahjs philofophicis rebus compofuit Ejfe alios,J
quibus res MatbematicAS, isr plurima adfucros ritns isr cmemomas Ff>eBanti:t.j
N.oe'mus traduitt yflios ab jbrabtxmû editos%cùm <JJètin MalleMambrei vbi pbi-
lofophiam publiée profit ebatùtr, ïsr eos habebat Jinditores quorum opera qu.\tuor
illos Reges,qui Lot hum cvper&nt, acte profligauit jllios d Iobo,ab Efdm> à mui-
tis Prophetisy ççrfummis ludttorum fonttficibus de rebus vanjs conferiptos. Alios
ejfe libros, de rebus vanjs partimjolutâ, partim ligatà oratione à Sibyllis Alios
ab ipja Regina Saba, çepetus filio Melikchocompofîtos Huic relationi etfî fi-
des non omninoadhïbenda fit, quanuoquidé eam diiigenti examinatione
fa&â non ita veritati coniormem inuencrim nequaquam tatnen dubi ta-
ri debet, plurimos adhuc ibi libros, eofque rarilfirnos, ac nobis inuifos re-
condi cui fidein faciunt alij y€tbiopes,& inter cœteros Gregorius Ab-
bas mortis Amarar,qui dum haec fcribo^Ronax degic
Non dicam hic de celeberrima Bibliorheca Byzantina quatn Zo- rihIio
th~c;¡
naras& Cedrenus centum viginti milleCodicibus memorant fuiffe infi- Byzantilia.
gnemj in qua& Draconis inteftinura 170 pedes longum, totâ Homeri

Iliade aureis literis conferiptâ memorabile conferuatum fuiffe legitur ?
Quis nefcitdiuitias Bibliothecae Attalicae fiue Pergamenae qu«e ducencis
nùllibuslibrorum fingularium inftruda claritate proxima tefte Plutar-
cho, ab il la 'Alexandrina fuit ?
Ex
PROPYLEE I AGONISTICI
Ex quibus omnibus haud dubie ingens Reipublicae Literariae toti-
que pofteritati vtilitas & emolumencutn profluxic Quicquid enirru
feienciarum &arcium feu difciplinarum modo fupereft, ex ijs tranflatutn
primo quidem per Graecos ad Romanos, deinde per hos ad reliquam po-
iïericatem perueniffe nemo ambigere debec. Si igitur reliquat artes
& feientix per continuant tranferipeionem ad haecvfqile tempora propa-
gatxfunti quis hierogly phicam ^gyptiorum Sapicntiam fîmili ratione
hucufque propagari pocuifTe negabit? Imo id verum effe, Oedipus hic
totopaffim Opère demonftrac ex ./Egypciacas doéirinxfragmentis, vête*
rum Authorum monimentis (partira hincinde infertis quae cùm omnium
oculis obuia fint, ea fufiùs hoc loco deducenda non cenfui Ira péri te igi-
tur quifpiam hieroglyphica interpretationis »Jtwj»fi!tafex eo, quôd nulli
libri fuperfint, arguet
C A P V T IL
Reliquœ ObieHiones yquœ fieri foffènt foluuntur
Obici!tiol.
cœtera, quae magnam vim ad inftituci noftri raciones euercendas
INcer
obtinere quis arbitrari poflet funt quoque libri illi Apuleiani quos
de opertis adytis prolatos, ait, literis ignorabilibus prsnocatos, partim fi.
guris animalium,partim nodofis & in modum rotae cortuofis capreolatim
Solutio. condenfatis apicibus. Verùm qui «'w/*»??)^Âpuleianx argumentum re-
6tè callueric, facile videbic, fiâtis & fabulons ratiopibus caufam fuam fta-
bilire contra nos conaturum eum, qui hoc te argumento mtinire volue.
rit. Nam prxterquàm quod huiufmodi enarrationes ab Apuleio noib
cam vericacis hiftoricaî atlruendae, quàin ingenij vberis oftentandi gracia.»
funt ûàxi certènon video cur ijs cantopere fidenduai Accedit,Apu-
leium nequaquam huiufmodi literas précise &omnino àyrooejpmfca igno-"
rabiles lenfiffe, fed quatenus difficillitnà fcribendi racioac à profanorum
leîlione munica folùm videret impeditas quin & (cipfum ijs imbutiutu
in fequensi verborum conrexcu intinuat. T^wc/o^Mjinquit, procul pro~
fanis omnibus linteo indique me conteHum amicimint arreptd manu Sacerdos
Al:4J.l.¡.
introduxit in ipftusjàcmrû benetralis Qiuerssferfàn jîudiofe LeSlor, quid dein-

de di^lwnfiti quid faSîum? Dicerem,(î dicere liceret cognofierestfi liceret au-
direj fed purentnox<tmcontraherent aures <5"lingut temerariœ curiojttdtis Pa-
ri racione cùm AmmianusMarcellinus literas hieroglyphicasdixic ignora-
biles, nonGnecis, non Arabibus,non /Egyptijs fed Latinis ignorabiles
1.Il- 1~4)!. dixit Audiamus verba eius Sutit, inquit? & jubtermnei Syringes, CTqui'-
damflexuofijecejfus, quos,Vt fer 'tur \periti rituum\>etustorum aduentare dilu-
uium prajaj, metuentefque né ceremoniarumobhterarctur memoria, penitus
opéro/tsdigeHosfodinisper diuerfalocaftatueruntyi? excijts parietibus Volucrum
ferarumque gênera multafculpferunt, çy animaliwn Jpecies tnnumeras, quas bie-
roglypbïcdsappeilarunttLatïn'is ignorabtles Qu64 fi fimplicicer ignorabiles
dixir, cur cas abHermapione cognitas Se explicatas afl'euerat alio in lo-
CO.C
CAPVT SECVNDVM.
co ? Eoigitur fenfu literas ignorabiles dixifle cenfendus eft quo nos
cùm aliquid difficile & imper.etrabile innuere voluoius, Arabicum dici-
mus, aut fimili nobis ignoto chara&erum genere con/cripcum Quod
Chaeremonem ALl'tj Galli Ducis in /Egyptum corni»
porro Strabo dicat,
tem> quod hieroglyphicorum cognitionetn fe callere iaâaret paffim ab
omnibus fuifle ludibrio habituai non ideô faélum efle exiitimari deber,
vires longe tranfcendentem
quod veluti humani ingenii arcentarct mate-
riam, fed quod ignarifïimus cùm effet» & nullâ exquifitioris do&rinsfup»
rem arduam omnino & difficilem aggredi praefum-
pelleclile inftru&us,
vti ex contextu verborum patet fie enim Strabo
ptuofiùs auderet 1
,&et JVtisi^
W-ri"G
't'~A*Ac^<weTg««ç
A' a;a7Aé
et«fd'eci'aç a''CI.9
tùcfikiavTt « s t Afyviiïav
yAi'Ag'a)
A ra"A
iA'tcûrJAKqi
Am -nS 7d
nyiftln
n«Ç»wAaô-« It'(7.) X«y§«-
ri,tenUA8 (7..1
%iwÙtIu> 0
rivet' ..IL <fi eor1
'G^.îey 1\ 1
uav T«wKflf»« "A)@
s?e*iZDW,ttfyX§" 'fhvrnpluu
l' yfyâpfyjos cJçahttÇav tyïcPidTiiç.
Comitatm quidemeft Mhum Gallum Ducem ex Alexandrin, nctuiântemin&gy-
ptum quidam
nomme Chœremon qui emfmodi feientiam profitebatur; fedob
vel vcGrxcus cexrus habet
jgnorantiam ç$> fupèrbiam plurimùmridebatur
Veluti fuperbns ç$> idiota Imô paulo poft eo ipfo tem-
plurimùm ridehatur
Sacerdotes hicroglyphicorum feienciam calluitTc
pore adhuc plerofque
eam abfconderint, verbis oftendic
quamuis ab omnibus fequentibus
Oîlendebantur ergo ibi Saierdotnm aies ar domicilia in quibus Eudoxus <(? TU»
to ererânt « Etenimffudoxus cum 'Platone eo profeSlus eît* çepambo cum Sacer.
dotibus annos tredecim fant verfkti vt nonnullt tmdiderunt Ifti Sacerdotes
cum rerum cœkstium jcientiâ prœftarent-, cceterùm arcanam eam [eruarent t neque
tamen &>temporey <ir objequio deui'cli non-
cumûuo quant communicare VelUnt
nulU prxcepta emrrauerwit, cùm plurima intérim "Barbari occtiltarent Et
paulo poft Ignombatur annits eo tempore apud Grœcos, quemadmodum alto-»
ab tji acceperunt, qui Sacerdotum monumen-
permulta i donec iuniores dftrologi
ta in Grœcam linguam tranfiulerunty & adbuc tùm ab ys tthn à CbaLUis acci-
pi uni Quaeverba fané tam clara funt, vt videantur effe omnium eoruoï»
qu* ha&enus dicta funt, alctKîtâxrit feu recapitulacio
Ij vero qui de huiulineéi -l'iefX-Ccientix reftaurandae fpe nimis abie-
ctè & defperatè loquuntuF, audiendi non funt, vti Michaël Mercatus 1
• Hic eninu
Vir alioquin prudens & doftus, fed plus aequo puûllanimis
in fupplemento Obeîifcorutïiï po/lquam nmltasrationesad eorum inue-
Aiândorum impoffibilitatem oftendendam propoiuiOet, tandem veluti
defperabundus in haec verba exclamât E dunque tanto tempo cbela vera
notitia delle lettere bieroglifiche fù ojeurata e pet duta nell'Pgitto doue effendo
prima tenuta dai Sacerdoti f blâment e Qcome dtjfufamente (i è dhnoUrato nelïal-
tro Capitolo ) che kora non pofsiamo hauer pià Fperanâ. diritrouarla cosi neÏÏEs*
gitto, corne in altropaefe &c. Tanto igitur tempore, inquit, hieroglypbicorum
notitia obfcûrafuit i? perdit a in&gypto^ vbi primo inter Sacerdotes tantùn-»
conferuabatur deinde (fuppleo enim pendentem Mercati fentenciam ) fie
Ytdetttr intenjjfe, \>tmodo nulla jpes Jitperjït ad eam nec in Mgypto >nec in alijs
regwnibus reperiendam Miror ego hominem hîc tam audaâer,feu potiùs
timide inrpoffibilitateni huius negotij affeuerare. Si dicas: Mercatuseo
pertinêre non potuit ergo nullus alius; Arffumentum affers nullius
mo-
PROPYLjEI AGONISTICI
momenti Quis enim adeo diale&icarum prascepcionum ignarus eft,t
qui non videat huiufmodi enthymemata nequaquam coocludere? Nam
falfoj ne dicam ftolidè, ratiocinaretur qui diceret America omnibus
feculis incompertafuit; ergo velnunquarn extitit, vel fieri non poteft
vtreperiatur? cum eam aliquando, itnôSalomonis rempore cognitanu
fuiffe, non obfcuris indicijs monftrec Arias Montanus, imo aureum illud
0^*16 primùm indedelatum ex nominis etymo non inconuenienter
oftendat; Americum verôVefpuciuai, & Cariftophorum Columbum
cam hifce vltimis temporibus denuô detexifle notiusefi, quàm vt dici
debeat. Pari ratione faliam adûruerec concluriotiem, qui Regiones polo
vtrique fubieâas, eo quod mortalibus bucufque incompertae fine, vel non
exftare, vel inueniri non poffe, inferret. Falfa itaque eft arguntentatioâ
non fado, ad impofftbilitatem faciendi Ex eo enim quod nullus ha6le-
nus inuentus fît, quigenuinam hieroglyphicorum icienriam demonftra-
uerit, non fequitur,nullum futurum qui eam aliquando fit demonftra-
Inuén ta va-
turus. Mulcaquotidièreperiuntur, quae priùs omnem humani ingenij
ria. fubtilitatem excedere videbantur. Qnôd Ci quifpiaiii hoc tempore pro-
diret, qui vitream Archimedis fphseraai volitantes Archirx columbas,
Daedali ftatuas fuapterponte hinc inde curfitantes, fe feciffe iadiarec,-
eum finedubio ranquam operum inimitabiliam attentacorem riderent
pleriquej cuiufmodi tamen opera ego Fraocofurti in Gerraania fafta_»
hifce oculismeîs vidilTe me me;»ini,canto ingenio archireârata vt nec
Archimedem,nec Architam,nec D*dalumad tain-eminens artis fafligium
afpirare vnquam aufosfuiffei planè mihi perfuadeam CefTec jgitur io-
firmum arguaienfandi genus: non faquin efi ergo ficri non poteft.
Multa paffim indoâorucn feculorumincuria neglecruque, vel temporum
vetuftate, hominumaè obliuione fepulta,fingulari Dei prouidentiâ hifce
temporibus denuo eruuntur, reftauranturque Mulca etiam in incogni-
tis nobis regionibus paffim, quas nos laruerunr fcita fuerunt Sic Ty-
pographica ars à Ioanne Guttenbergio Argentinenfi Moguntiaeféliciter
deceâa j ac pulueris pyrij conHciendi rario quae taïuo tempore nos
latuit ,Sinarum genti nequaquam incognita fuit. Sed quid pcregrina_»
feitamur } Inrueamurcœlurn,commune illud nacurx fpeculum & prx-
fentem ccelorum faciem omnibus prioribus iVculis incogniram depre-
hendcRius. Comparent fteîiae nunquam vilae, & vifae difparenr. Ipfo
Phœbus, qui rerum omnium in vniuerfo naturae Theatro afpcâabiliuroi
longè pulcherrimus omnium opinione eft habitus hoc feculo tandem,
fumofa ficie,ac infedto vultu maculis prodijt; diceres eum variolis la-
borare fenefeentem Luna quoque terras figuram afftéians maribus
• turgens, montibus & confragofis vallibus modo veftita comparet anti-
quis fcculis hifce infîgnibus inuifa Venus veluti altéra Lun*Simia, cor-
nutâ facie furgens, nunc àwtfxvçrw nunc eT^s^sji aut 7iuvQi*.lu»v aliafcjue>>
induta formas in fcenam prodit antehac incompertam luppiter, qui fo-
litarius orbe fuo baâenus circnmuagari putabatur» modo longa rnini-
ftrorutn cateruâ, digna reqia ûdh tantocomiratu, incedere confpicitur.
Co_
CAPVT SECVNDVM:
Cornets quoque fpatio quo eos olim rude feculum coar&abat, minime
contenti, alriora arît&antes fuper Solis Lunxque vias dominio confpi-
ciuntur Sublimes. De quibus qui plura defiderabit,con(u]atlynceos hu-
iusfeculi Mathcmaticos In terreftri Orbe non minores videas rerurrL.
Metamorphofes. Habitantur paffim vtriufque zonas torridx frigidaeque
fubie&x regiones, quarutn illam aeftus intemperie, hanc frigoris incle*
mentiâ inhabitabilem afierebat Ariftoteles Vifuntur hodie <ur'i%Q<nnsno-
bis contraftantes, quos fuo tempore effe negabat magnum Ecclefiz lu-
men Auguftinus> & Laâantius Circumitur bodie totius terreni Mundi
globus, quem turbinatâ fuperficie in infinitum exporreéium /impliciùs
credebat antiquiras Quotidie noua Regna, Infulx, montes, hominuiru
ferarumque monftra, de quibus antea nihil conftabat, deteguntur Hâc
enim viciffitudine rerum, hâc varierate ac meramorphofî ludit in Orb^j
terrarum cum filijs huminum seternaDei Sapientia. Sicinconftans con-
tinué reruai vertitur ordo fic in circulo eunc omnia, donec in centra
tandem, quod fine circumferentia vbique, fiabilita quiefeant Eft enirru
hxc maximè ab Authore naturae ad Vniuerfi decorem intenta vicifîitu-
do. Corrumpuntur res, vt generentur generantur, vt iterum corrum-
pantur, & fic alterna mutatione in fuo ftatu & vigore conferuentur;
nec quicquam Mundum hune magis decet, quam indefinens hxc rerum,
corruptio, confentienfque rerum omnium diffenfusîuxu illud, Pindari
ndç7ro\itÔùKW
h'v X^ fùrit [lÎActVctj •
«§«§«/
€)<"J't KK ~3'~M wa,,cq4ç er!'&'f 's~<e<~M{
Au^-@- éjoo&ii a^Sra iQw
Non femper nigYœ terre frutium edunt

Nec Voluntarbores omnibm annorum periodis
Fruêîum fuaueolentem ferre copiojum,
Sed alternis vicibus fie etiam homines Verjat fors
Egregiè fané hifce fubfcribit Seneca Rerum natura fiera Jua /tmt*l non-»
tradit, inititros nos credimus, in Vefèibuloeius bœremus illa arcana non pro-
mi/cueynec omnibus patent ? redacla in mterhrefacrario claufa ex quibus aliud
bac <ettâ3aliud>qua poft nosfubtbit, accifiet Hafce igitur viciffitudinis le-
ges omnes humanx vit* atftiones fequuntur mutancur Regna & lmpe-
ria, fuis quandoque reftituenda cyclis perduntur feientix & artes vt
fuo tempore & fèculo, quando nimirum rerum Arbitro Deo vifum fue-
rit reilituantur Quid quod vno Imperio, vnâque Monarchia politicus
hic Mundus diu confiftere non potuit. Adeo varietatisappetens eft hu-
mana: viîse condirio. Ita fi circa vnam & eandem fcientiam tantùtn oc-
cuparentur mortales,vnaque femper effet omnibus rerum cognitio &fa»
cultasj torpefeerenr ingénia, fcholae languerent, rerum digniffimarurn-.
omnis ceflaret inquifitio Nunc verô inuentarum artium intericus &
noua nondum cognitarum inuentio, mirum quantum prseftantia ingenia
exftinjulant, tù.ïi ad hafee pertinaci ftudio &conaru peiquirendas,tùih
a a
b ad
PROPYLifcl AGONISTICI
ad îllas ex obliuionis & ignorantiae tenebris eruendas aflerendafque.
Sepul ta funt igitur, vt viuidiùs refurgant; vtluculentiL'ispateant,latent;
ne pereantdenique, pereunc. Sed quêis, vel quando fuis reftituendli_»
locis, foli illi, qui fibi faturorutn temporum neceffitates referuauit, co-
gnicum cfî
Hase & fimilia innumeris exemplis confirmare poffem nifi rerurru
paffim notarum taediofâ narratione Le&oris patientia abuti vererer. Nul-
la fcientia tam ardua>fublimis, & incognito, quam non humani ingenij
fubtilitas penetrare poflit nullam quoque artem extin&am penitus aut
perditam exiitimem, cuius non veftigia in aliquo Mundi nobis incognito
angulo, feu Bibliotheca quapiam peregrina,fub peregriui idioniatis te»
gumento, veluti fub fauillis &cineribus, inter femeforum Codicum pul-
uerulenta cadauera, fepulra iulgeanr aut quae in varias partes iniuria
temporum diflîpata& difcerpta, apud antiquos Authores fparfim noru
reperiantur. Quod autem fepulta iaceant, contingit partim încuriâ &
negligentiâ, partim inuidiâ& ignorantiâ eorum,qui huiufmodi librorum
theiauros pofsident. 0 quot, & quàm egregia ac nullis opibus compa-
randa librorum monumenta hinc inde in celebrioribus Bibliotheciscum
tineis & blattis luôantiafîtu pereunt&fqualore; quaefi lumini per vi-
ros linguarum peritos committerentur,Deumimtnorta]etn! quàm exi-
mium incrementum breui tempore fuppelliâili literariae, adeo incultae
ac impolitx in multis, videremus acee (si (Te,potifsimùm ex HebraEorurrL»
& Arabum thefauris. Arabes enimj vtpote iEgypto vicinos & conter-
minos,facrx adhêc Philofophix aemulos homines & ad rerum abdicarum
inquifitionem à natura procliues, verifimile efl ficuti alias omnes Jibera-
ôres difciplinas fie i£gyptiorum potifsimùm reconditiores vndiqûej
conquifitas, literifque commendatas praecœteris gentibus fuas fecifle
Hebrasi vero tantam habent ad ritus, facrificia, coeremonias facras difci-
plinas ./Egyptiorum affinitatem, vt vel y£gyptios Hebraizantes, vel He-
brxos ^gyptizantes fuifle mihi planè perfuadeam Nam vtrum hi ab
^gyptijs, an hi ab illis prima Philo(ophiae fuacfundamenta fufceperint
meritô quiCpiam dubitare poffet nifi facraeliterae luculenter fuperfticio-
fx Religionis fundamenta, & architeâonicas rationes, ex Hebraeorunu
lege defumptas pafsim monftrarent. Sic enim legitur 0
ZD in libris.1 Macha=
1.t. e. î.v.49 bxorum Et expanderunt libros legit-, de quikus gentes ferutabantur Jimilitu-
dinem fimulachrorum Juorum &* attulerunt omamenta Sacerdotalia. &c.
Cabala He-
brxorum. Certè Cabala, quam ipfi ab Adamo ad Enoch, ab Enoch id NoèmurrL»
ab hoc ad Abrahamum, ab Abrahamo ad Mofen, à Mofe denique ad re.
liquam pofteritatem continua traditione àprimisMundi incunabulis ad
haec vfque tempora propagatam dicunt, nihil aliud nifi hieroglyphicae
Sapientix archetypus fuiffe videtur Hcbrxosenim pritnos aiortaliunu
fcientias& artes, fimiliaque recorsdita facramenta columnis faxeis, late-
ritijfque Obelifcis, tanquam perennia antiqux Sapientix teftimonia con-
tra omnem ignium aquaruraque violentiam infculpfiffe teftacur lofe-
phus quos SimiaeHebrasoruin Acgypnj à Chaaio edodi, imitati funt,
vt
CAPVT TERTIVM.
Vt àlibi oftendimus. Di&is fidem faciunr quampiurima, quceiniter ùcrîs

jEgyptiorum fculpturas paffim inueniuntur,nefcio quid mdigitantiri He«
braicum. Quid enim aliud Sphynges illa Aegyptiacaà, quas in remplis
fuis ad ffVy«(£t
w <m*<p«wf<£,hoc eft, inefFabilia facramenta demonftranda
infculptas habebant,ni fi Cherubinocum corpora arcse Cuperporira rcprfE*
fenrare videntur? Quadriformes vero ïï$ mpcH-tan tefte Clémente îa, 5. Stroin.
publicis foiennicatibus circumferri folitz aurez imagines nihil aliud re.

tulifle videntur, nifïquatuor illa apud Ezechiëlem animalîa toc fcripto.
rum monumentis cclcbrata. Adde fecretiorem illam Hebrxorum do
Deo, Angelis, Daemonibus, quam naJizj quadrigam vocanc, fapicntiani,
cum Aegyptiorum dograatis penè efle eandem, vc & in Cabala fufè ofien-
dimus. Multa hîc dicere po(fem de virga Mofaica, de facro Tau, de Ser-
pente eleuato indeferto,dealijs facris jnftrumenris quibus paffim in fa-
criâcijs fuis vtebantur,de capitum ornamentis habituque Sacerdotali :»
quorum omnium notifsima veftigia inter hieroglyphica reperiuntur.
Sed quoniam in toto hoc Opere de ijs copiofa pafsim dabitur dicendi
materia, fingula in fua loca differemus Interim fatis erit, lue obiter
tantùm demonltraffe quantum reconditioris liceraturaE Hebraeorum &
Arabum cognitiofaciat ad hieroglyphica literaturae indaurationem 8c
quod illa fol a ex Orientalium petenda fit fontibus. Im6 aufim fanâè af-
firmare, quod eiufmodilinguarqm negle&us, ficuri inducit ignorantiam
rerum eximiarum, antiquiratum ha6ienus inauditarum,aliarumque artium
ac fcientiarum xcernis tenebris damnatarum ita earum cultus & pro-
motio ingentia non Reipublicas tantùm literariaç, fed & coti Ecclefiae, ac
ReipublicxChriftiana: commodapraîftat&emolumenta
CAPVT III.
Dejîde, ingenuitate, cœterifque ad fîylum $} feribendi ratiomm per-

ttnentibus, qmbus in hoc Oedi po proceffît ^/iuthor
ObieSio.
Nter cœtcra Le&ôribus meis non exiguam admirationis fuppeditabit
materiam, Authorum quorundam exoticorumj, videlicet Arabico.
rum, Hebrasorum, Chaldaoruns, Pcrfarufii, Coptorum aîiorumque C-
milium frequens allegatio de quibus id mihi obijci pofle video Quis
Authores hofce vidit quis feit» verum teftimonia & authoritates fince-
rè &candidè depromptx fine? vtrum ingenua locorum interpretatio
allata ? Quod iudicium vt praeuenirem,{înceritatis mes Keftes volui di- Solutio.
âorum idiomatum peritos,quibus priùs autographo ante oculos expo-
ilto depromptas authoritates examinari curaui Librorum exoticorumj
textus examinarunt, & cum autographo contulerunt .quotquot ferè in,
Triumpho polygloflb Caefaris honori confecrato, in linguis magis exoci-
ciSjfuam impenderunt operani; Arabica &SyriacaMaronitaeiHebraica&
Chaldaica Ioan.Bapt.lona earundem Profe1Tor Pontificiusdeinde R.Hàac
& R. Daétylus Rorn^ni, quorum vterque à me pretio condu&us locis ex
1- on 1
b î RaD-
PROPYLJEl AGONISTICI
Rabbinorum monimentis. fideliter depromendis Amanuenfis munus
obijt; quibus fuccetsit praefentis Operis Typotheta Zacharias Domini-
cus à Kronenfeld Palseo-Pragenfis, qui pleraque ex ipfis autographis, vc
maiori fide procederetur, compofuit Vt proinde de mea fide & inge-
nuicace nemo ampliùs dubitare pofsir, nifi omnis humanx fidei peflimda-
tor cui contradicere, nihil aliud eft, quàm nodum» vti dici folet, in-
fcirpo, pilumque in ouo quaerere. Quod fi quis feceric is fe longifsimè
à veritate rei»à candore humani pecloris,ànoftra intentione abefle incel*
ligat nec me culpet, fed animum fuum caueatque ne idem forcafsis
fibi contingat, quod ictericorum linguis & oculis folet, vt quae alba iîinc
omnibus fanis, quaeque fuauia, illis amara, lurida-3 varijfque infeda colo-
ribus videantur
Scribendi
genus. Quôd autem ad fcribendi genus attinet, nec illud ex aequo placitu-
rum praeuideo,cùm & in hoc fubinde difpliceam mihimetipfi-Nam dunu
in eo artium, fcienciarumque» vti & exoticarum linguarum vbertate fin-
gula conor atringere,idque quàmbreuifsimè vix rerum chaos effugere
potui, pnefertim quando, quod vfu & ratione collegerim, orationeïub-»
tili & prefla ad Atticorum aures teretes explicare non vfquequaque va-
caueric. Sxpemaioris ingenij putem, loco fuo & tempore in abditifsi.
marum rerum expofitione cultum negligere, quàm religiosè in omnibus
obferuare. Itaq; neq; Tullianam phrafin, nec numeros femper amplecii*
mur,fcd pro ratione materiœ & argument! polychromatico genere vtimur.
Notis.& fymbolis defeâu aliorum noua fubftituimus nomina.Fucos etiam
confukôjargumento quod traôamus ita iure fuo veluti poftulante,omit-
timus 5fecusenim facere, nihil aliud foret, quàm rugofam vetulx faciem
irrito conatu & imprudenti confilio,pulchrarh reddere velle. Vnde haec
illis relinquimus, qui in fcriptis fuis veluti ad Lydiurn Ciceronianx elo-
quentiaclapidemconcinnandis,omnem aetatemconfumunt. Mihi argu*
mentum graue, difficile, arduum, fubtile, reconditum ijs verbis, quas non
tam clegantiam quàm claritatem praîfèferant, explicafle fufficiac
Quod reliquum Oedipi fpe&at, boni Oedipi partes explere conatus
fum, id maximè ob oculos mihi prçfigendo, vt vera dicerem & hucufq;
Reip. Liter. incognita, hoc eft, faâorum genera tantùm j non modos &
fcrupula profecutus, nifi cùm tutô atque vtiliter addi loci opportunitas
peîcret nara nmltisafTeâione muitipiici multa affinxit tumor, plera-
que etiam vera comperta, fed proriùs fuperflitione enormia ad pun6iutn
explicare non tulic haec astas dum adhuc animi curiofi doctrine incen-
dijs calent, rerumque iam dudum profcriptarum vigor non tam ad in-
citandoshomines, quàm inftruendos propofitisadhaerefcit.
Habes inftituti mei rationem, Leâorbeneuole,in qua fi quid laude
dignum, Deo bonorum omnium largitori id imputes velimj fi vero non-
nulla difpliceanr, illa vel excufes, vel meliora fubftituas
CA-
CAPVT QVÂRTVM.
CAPVT IV.
ÇDe dtfficuhatç Operis, %} auxihjs à varijs in hocOperç^
perc,
co~~4'
Vi nauigant mare, enarrant pericula eius y qui incognitos abdita-

rum terum receffus. explorant, quot laboribus,cunsivigilijs fe con-
ficiant, quot difficultatum fcopuli fuperandi,quot inculta, auia,& deuia
deferta adeunda, cum quot monftria concertandû, ficfoloaillos noffe mi-
hi perfuadeo, qui fimilia vel attentatunttveldifficultatibus cerritii veluti
deiperatione in tranfuerfum aâi à. propofito fibi tramite deftitcrunt
Ego fane, fi quis alius, in hoçprxfenti Opere omnia diélarumdifficulta-
tum prxcipitia me expertum effedicere non inficiabor. Hiftorias con-> Diffieultas
feribere, Mathematum duleta illuftrare viridaria, Philofophica Theolo. Operi».
gicaque Colis opinionutn difpatatis fui ta fententijs,meditari, coeterifquo
liberalium artiu iludijs publico bono incumbere; tranquillu,inellifluum,
& plenum dulcediois argumentum, huius difficillimi comparatione non
iramerico dici poteft Siquidem in hoc, dum vbique, vti dici folet, aqua
hxret, quàmanxiusScripcori animus ? quàmdubia & perplexa mens ?>
quanta animi corporifque contentiones ? dum vix cubitum fine fcopu-
lo, vix pedem fine offendiculo,vix palmunt deniq; fine indomabili mon-
ftro progredi licuerit. Sed quid in tam horridafolimdine,confilio omni,
duce adhaec & direôre expers facerem> paucis explico. Hîc omnia
antiquitatuen monimenta infpiciendi Mufea, Bibliothecae tùaiRomanae
Vrbis,tùm totius. pxnè Europae confolendz hic famofa Codic!um0"en-
taliumautographa ex Gr*corum, Hebragorum Arabum, Syrorum, J,
Chaldaeorum,Coptitarum recondicorijs deprompta, primo incredibili In fubfidijs
labore peruoluenda, deinde tranfcribenda, demum interpretanda fue- cooquirendis
laborCs.
runt vt verô hutufmodi obtinerem, mox literarium cum doâis noai
Europe tancùm, fed & Africx ac Afi* celebribus. Viris, ( finequorum in-
ftruâione&confilijs fieri non poffe videbatur vt Opusdefideratamper-
fedionem nancifeeretur )commercium linguâ vnicuique vernaculà, non
fine fumptibus infticuendam fuit Vt intérim. labores,tùm inObelifcis,
tùm in cœteris monimeatis ^Bgyptiacis, tùinRoRîas, ràrn alibi fuperftiti-
bus, & ad me tranfmi(lis,, genuinâ fincericate delineandis, incidendis, ex-
ponendifque exanthlatos fileam
Verum quid opus eft fingula fufiù& commemorare,. cùm vel ipfa
Operis prxfcntis infpe&io* veluti infpeculo quodamlucidifllmo, labo-
rum concatenatorum fyftafesfat fuperque exhibeat ?; Sed venio adau«
xiliares doâorum Virorum copias recenfend as. Cœptuaihoc Opus. pri- res Coopento-
Operis
mo fuit ad infiantiam Nicolai Peirefcij /*«*«6Îtb in Parlamento, Aquenfi
ProuinciaiGalliac Narbonenfi&Senatoris fapientiffimi^cuius Viriamplif-
fima in Remp. Literariam merita talia funt, vt nulla pofteritatis obliuio-
ne deleri poffe videantur. Legac, qui volet,vitam cius immortalitato
& prxgrandium moliminum ideispIenam,àPetro Gaflendo do&è con-
cin-
PROPYLÊI ï AGÔNISTICI I
cinnatam 5 &apertèreperiet, eum in literari; negotij cultura ardcntec

promouenda, fibi hucufque parem nonhabuiflb. Excurreram ego tune
temporis Auenione Aquas fextias>inde D. Magdalenae fpeluncam reli-
gionis gratiâ vifitaturus vbi dum peirefcio primùin arcèiiïima acniciciae
neceflîtudineiun&us, nonnullum tùm in Mathematum linguarumqùo
Orientalium notitia, tùm potiflîmùm in hieroglyphicd interpretatione
fpecimenexhibuiflem dici vix poceH:~quàm ardenter ac fiudiosè ince"
pti commercij profecutionem coluerit j quantum me ad iniïitutum pro-
feqqendum animauerit; quàm fol licite ne alijs ftudijs prsterquàm his,J
à fuperioribus meis addicerer, curârit; quàm promptâ & liberali manu
quçcunque ad inceptam telam vrgendam vfui effe poterant,ex praediuite
fua Bibliotheca adminiftrârit, ac numis etiam ad vfui futura defcribenda
inftruxeric Et quoniam negotium nonnifiRomaî^veluti vnicototius hie-
Au9;()r Ro.0 roglyphicçLiteraturas theatro,ad defideratum finem perduci pofle vide-
tn~Tt voca.
tur.
bat primo cum Eminentiflïmo Francifco Cardinale Barberina ardenter
egit, vtobtenta ab AdmodumReu. PatreNoftro Generali Mutio Vitel-
lefco, Soc. IESV pro rempore Generali, licentia eô vocarer deinde per
femetipfum,datis ad eundem Vitellefcmn lireris, obnixifllmè rogauir vc
propediem me ab icinere Viennenfî quo Caefarei Mathematici munere
funélurus pergebam.abftraétuin Romam aduocaret Quod omnium ho-
rum meinfcio, faium fuit Cardina!isBarberinus,vti & cœteri illuftres
jn Vrbe Viri, iam à Peirefcio de meo aduentu in~ru~~nouxqne molitio-
nisinfolentiâ incitât', nihil non egerunt vt qmbufcunque modis Opus
inceptum protnouerenr Et quoniam non pauci de infolenti rei nouicate
Oedipi con' dubij, fidem vixadhibere poffe vidtbantiir rebus à me prxftandis ideo
fcri bel1:ii Oç~
t<)it0 Vtpropofiti mei rattonesluculentiùsoftenderenij Prodromum primo ad
omnes L'teratos pjxmittere vifum fuir, qui anno 1636 dicli Cardinalis
Barberini fumptibus prodije. Qui cùtn cxpeâatione maiorem in animis
Literatorum opinionem mouiflec literis vndique ad me datis humeros
oneri fubnnttere coaâuj, primam Oedipi Ichnographiam condere ag-
grefllis fum Et quoniam negotium fine linguae /'Egyptiaca» notitia,quam
Pharaonicam feu Coptam appellamus, optatum fucceflum minime fortiri
poffe videbatur Prodrotno Thefaurum lingiiaevEgyptiacae olitn vulga-
ris, quam & Ês^yptiacam Jinguasn reftitutain nuncupamus. aufpicahte-f
FERDiNANDÏ Uî. C*fâris munificentiâ, fubiungere vifum fuit, ne.»
quicquam inftituto tam arduo neceflarium omififfe videremur. Quodfa.
â:um fait anno 1642. Ec dum Oedipum follicitiùs vrgeo,ecce noui tùm
bellorum ingruentium turbines inlcalia adeo pertinacem remoramobie-
çerunt, vt paruni abfuerit, quin omnem de Operis profecutione (penx.
abiecerim, atque adeo totum me interim alijs Operibus edendis dede-»
rim. Accidit autem, vt Innocenrius X. Pont. Max. Obelifcum in Ago-
naliforo ereârurus eius mihi interpretandi curam committeret. Quâin-
terpretatione feliciter peraciâ,ac in lucem promotâ, cùm non exiguam
apud Literatos exiftimationem meruiffet Auguftiflïmus Imperator
FERDINANDVS III., & ipfeediro fpecimine concitatus & de mora
Oedi*
CAPVT QVARTVM.
Oedipi ccrtior fa&us, eum pari paflu expediendurn cenfuit Et ne Opus
vlteriorem remoram pateretur, pro fua ingenri magruficenria tanturru
mox expenfarum, quantum ad omnium Jinguarum typos Operi edendo
neceffarios conficiendos fufficeret, largâ fanè& Cxfare digna liberalitate
fubminiftrauic j quin & eiufdemfe Operis motu proprio Mecœnatenu
conftituere dignatuseft Quae hîc adiungo, vt incomparabiles huius
Caefarei &verè inuicli animi virtutes grata poftentas agnofceret qui
immenfa bellorum hoftiumque vndique irruenciurn cruculentia tantunu
non obrutus, ita tamen Marti fiudeat, vt àliaiinefuo Palladem nunquam
excludat De cuius inuidifTimi Gxfaris fapientia,& in bonas artes pro-
nitate, afFeâuque prorfùs incredibili complura dicenda forenc, nifiplla.»
paflmîin hoc Opere, non quantum decuit fed quantum pro temporis
anguftia licuit, commemoraffem• De quo non immerito illud, quod
olimMufladinusPerfarumfapientiffimus deAbubacrofilio Abnnafljjfum-
mâ elegantiâ cecinit, pronunciare queam:
Dorfum Orbis cakfîis contortum pre

Uutia. fuit ereflum
Quanào tui inflar magntu matri na-

tu-sefi films
S'mguhre Dei munw ed quanfo bene-
uolentia Conditoris Vniuerfî
Incomparabïlem prœfecerh feruum,
communi mortalium rei.
Mttvnamfibi acquifiuit gloriam qui
bonum(ibifufcitauit nomen
lllo enim defunSlo^bona memoria no-
mtniilius immortaie perfiat
Cui proinde Cadari fi quid dignum prarftitum fuit, poft Deum acce-
ptutn ferat Refp. Literaria. Porrô de Caefaris in hoc Opus affe£lu certio-
res facti S. R. ïmperi) EieCiores, cœterique Principes, & illi continué da-
ris ad me literis Opus non tantùm follicitarunt, fed & illud fubfidi)s,tan-
tisPrincipibus digniflimîs promouendum cenfuerunt j quorum immor-
talia in me collata beneficia adeo me permouerunt, vt ex debito graticu-
dinis afFe£lu fingulis vnum ex Oedipi argumentis, Cxfare vitro annuen-
te, confecrare non dubitauerim.
Non defucrunt denique hifce meis conatibus Viri vndequaque do-
ftifsimi, qui non folùm ex Hifpania, Gallia, Anglia, Batauia, reliquoque
Belgio,Suecia, Dania, Gertnania,Polonia,Italia, Sicilia, fed vel ex ipfa
GraBcia,Syriaf Armeniai Perfia, /Egypto, Êthiopia, India, China', Aïne-
rica,quibufcotn iam à multo rempore licerarij cotnmerci) neceflirndo in-
tercefferar, tum varijs antiquitacum monimentis, tùm librorum exoti-
corum
PROPYLjEI AGONISTICI
corum argumentis fubminiftrandis operam fuam contulerunt. Quorum
nomina cùm paffim toto hocOpere vnâ cum cranfmiffis mihi fubfïdijs al«
legentur, fuperuacaneum effe ratus fum, eorum hoc loco inent!one;n ite-
rato facere Ijs tamen omnibus & fingulis vti me obftriâiftïmum fencio,
ita pro collatis muneribus praeterquàm quôd gratias habeam immorta-
les, vel ipfa quoque rerummihi tranfmiflarum adiumenta veluti peren-
nia quaedam fuorum in me mçricorum trophaea in hoc Opere conftituen-
da putaui Sed ne eum denique, quem primo loco nominare debebam»
P. Gtfpar praetergrediar, Operis difficillimi afleclam fepr*ebuitp. Gafpar Schot-
Sihtttas o
tus, meus in re literaria Socius, Vir non minùs rcligione, quàm varia do.
ârinâ apprimè confpicuus, laborumque impertxfus; apciflfîmus fanè,quî
fummâ meâ forte in laborum partem venirec. Hic pro fumma rerunx,
traândarum peritia priùs totum recenfuitOpus, incredibilique diligen-
tiâ correxit cui proinde merito quicquid terfum & elaboratum id con-
tinet, eiufque in limandis icerumque poliendis argumentis iudicio 2 ad-
(cribi débet
C A P V T V.
t
*Dc methodo, qua ~'uthor in hoc Opere vfus e~
Êgyptiacum magno parturientis ingeni) aeflu in publicam

OEdipum
Mundi lucem adornaturo,appofitè lànè elegans illud Hebrxorum
epiphonema animo fubuenit miayVa rncsfffnD ''Va nna Liber fine
ordine Ç£pmetbodùi agereïljtne cultura. Cùm iraque in Opere tanta rerunu
cxoticarum varietate referco, fingulari quâdam methodo, fine qua nihil
Jreélum, nihil pulchrum» nihil exquifito ordine rire digeitum efle poteft
opus effe cognofcerenîj né (iluefcente vafti Operis campo odiofam illanu
dttZ>*tconfufionem, qua: in magnis vtplurimùtn voluminibus non fecùs
ac vmbra'lucem, fequi folet, incurrerem; diu multùmque? fateor, per-
plexushszfî, quânam ratione ordinem pulchrum &exquificam metho-
dum.multipliciVeterum eruditione vario Operi inducerem,nè duiîi con-
fufè omnibus in vnum temerè congeftis locum, in abfirufiffimarum rerum
expofitione eenebras tcnebris obuoluerc-m, 8< dum Oedipi officium exe-
qui mihi propoficum effet ex confufionis interueniente obfcuritate»
Sphyngis officio functus dici pofiem Vti veto vnicushuius Operis finis
&fcopus fuit hieroglyphiesc doârin* hucufque aboliras per ituegram
fidelem, & finceranvinterpretationem reftitutio, ita mox ab ipfa inter-
pretatione Opus aufpicari omn'tno neceflarium videbatur Verùm cùm.»
interpretationis faâae ratio» aucroritates congruas ex mclioribns veterum
Authorûmonumentisdepromptas exigeretjfubiungendae moxillaî vide-
bantur,vt ijs expofîtarum rerum ratio defideratam in Literatorum animis
fidem& exiftimationem obtineret Sed nec fic quidem confufionenu
me vitare poffe apertè cognoui imà LeSorem ex tanta authorîtacura»
coaceruatione non dicam fruitum aliquem ex prasftira interpreratione
COii-
CAPVT QVINTVM.
confecuturum, quin potiùs Ariadna» expofitionis filum, in tanta occut-
renrimn materiarum difcurfuumque prolixiffimorum congerie prorfùs
perditurum»luculenter vidi
His icaque rationibus motus, alium ordinem excogitaui, vt nimi-
rum omnem hieroglyphicie rationis feriem, praeuijs Tomis veluti in ap-
hoc paâo interprctationis ratio in
paratibus quibufdam exhiberem,vt
tertio Tomo peragenda fine impedimento procederet; cqnfultius ette ra-
tus, vt Leâor in interpretationibus tertio Tomo expédiais, ad in priori-
bus duobus Tomis materias, quanto fieri potùir, exquifitâ nvethodo,tpr-
à'me, & ratione digeftas veluti ad radiées, & hieroglyphiçaj doftrin»
fundamenta peramplè tra£r.ata> remit teretur fie enîm futurafil fpera-
bam, vt Leéior inoffenfo pede progreflus expofitionum fa^âriim ener-
giam luculentius, & maiori cum fatisfaâione perëipexet, Quod inftitu-
tum meum periti.flîmisViriscomrhunieatum cûn^haudparuroarrifiiTct
ipforum confilium & approbationemfecutus, primo ft^tim libro, de ori-
gine fuperftitionum ^£gyptiacaruïn, ac. wsAuâoaîradiçibus ageie .v-ifuinij
eft, quod & Tempfarn Ifîacùm nuncupauinyusi ioquo ^paâljel^quàdam
methodo omnes Hebricoruin, Grsçorum, Cliald^runij Perfaram» In-
dorumfuperftitiones, non aliam quâm ab /Egypto originem habuifie
oftenditur. Et quoniam huiufmodi fuperfiitionibus magna hieroglyphi-
cajdodlrinae portio innititur,6eri non poffe videbatur,vc fubdiuerfarum
memoratarum Gentium ritibus & cœremonijs non exigua quoque hiero-
glyphicae difciplinae, licet hinc inde fparfx, & in mille frufta difeerptac
vciîigia elucere,it quibus in vnum colledtis magnum in reftituenda di.
fciplina lumen Oedipus nancifeeretur quai omnia hoc dido primo To-
mo exhibentur. Quoniam vero Êgypti; in hiejoglyphicorum ftruôlura
ex omnium fcientiarum artrumque penuarijs qongrua fyinbola, quibus
fapientia: fax arcana Mundo venditarenc, eruebant; hinc Tomutn fe-
cunducn fub nomine VhroMtjlertj Aîgyptiaâ adornauimus in quo per
duodecim Claffes vniuerfam Êgyptiofum Encyclopa^diam parallelâ
quàdam dedudione ad Zoroaftraeanr, Orphaicam, Cabalicatn Pychago-
ricam, Platonicam Theofophiam compararan) exhibuimus; atque hoc
pa£îopomum granatum inuenimus, fraâioque corcice totius Sapientice
>Egyptiacâî nucleum eruiznus, atque adeo omnem cœterarum Gentiutn,
Philofophiam non aliunde quàm ab iïgyptijs proceffifle oftendimus i
quam & diuinâgratiâ opitulante veluti ex fonte quodam per riuos in
duodecim tandem areolas feu claffes,vti ex amplifîimis rerum agicatarum
argumentis conftat, deriuauimus His itaque prxmiflis tertium Tomuai
Oedipi orditi fumus, in quo, quicquid in Vrbe & Orbe hieroglyphico.
ruai monimentorum fuperftes fuit, expofîtum habes,eâ tamen tnethodoi
vtenodata occurrentium hieroglyphicorum expofîta fchetnata haud-
quaquam «aara</a*S feu indemonfirata relinquamus,quin potiùs( fingula
congruis auchoritacibus ex omnigena d,oârina deprompris comprob<irejr
aeftabilire contendimus Et ne Leélorem longorum difcurfuum argu-
tnentU obrueremU9, eundem vlterioris notitiae cupidine ad deûderacas
c ma-
PROPYLJEl AGONISTICI
mater i as in duobus prioribus Tomis ex profeflb rraditas, veluti ad corn»
pofitionis fa&# cornpie mentu m remittimus. Qujb quidem omnia quia ex
ipfiusOedipi ftru&ura UicuIentiùsLe&or percipiet,idco fufioribus verbis
ea defcribenda non exiftimaui
Habes icaque, beneuolc Lc&or viginti annorum Opus continuo
mentis xftu partum. Illud certè femper profitebor, fi quid in eo félici-
ter inuent'mn fit, fi quid diligenter explicatuni, id totum Dei efle; fi
quid perperam, fi quid minus confideratc ditluni meum; cuius vt fuit
in oiultis errare &decipi, itaerit, errata non folùm cognofcere & corri-
gere, verùm etiam illa corrigenti fiue indicanti gratiam immortalem ha-
bere. Operam & laboretn non inficior fuiffe magnum, tantumque,quan-
tum fortaffis nemofufpicari queat. Id quod mirandum non eft, û rei fu-
feepr* graoitas & amplitndo cum ingenij noftri viriumque imbccillitate
CQnfëratur. Denique proteftor quôd vti ad diuini Numini glorianù
omnia mea vnicècedere eupi o, ira mérita iniquus fim fi aliam merce-
dem requiratn pirsterquàm eam, que omnibus feruientibus ei mer-
ces eft magna nimis,Deus Optimus Maxime, cui viuo, cui
feruio, cuius mea omnia funto.
BE-
BENEVOLO LECTORI
Au&oris in re Literaria Socius
7>. GASPAR SCHOTTFS E SOC. IESF S
EGYPTIORVM eximiam fapientiatn fuiffe, 8c omnium.,

Gentium fapientiâ maiorem) non profanx tantùm, fed fa- iCgyptiorum
Ci£ etiam teftantur hiftoriae Et ernditw eft Moyfes omni Sapientia.
fapientèâ JEgyptiormri, inquit ipfe Diuinus Spiritus, A& 7.

v. 22. per fan&iffirnumProtomartyremSrephanum Moy-
fïsfapientiam commendans. Salomonis quoque fapicn-
tiam fuifle fummam, non aliâ ratione perfuaderi nobis poffe cenfuit idem
Dei Spiritus, qnàm fi illam /Egyptiorum fapientiaepraeferret. Dédit quo-
que Deus, habecur Reg. 3. c. 4. fapientiam Salomoni <&prudent iam muham
nimisScQ.c. Et praceâebat Japitntia Salomonisfapïentiam omnium Orientalium 1
SS3Jïgyptiorum Erat vero illa tam celebris apud omnes Nationes, tan-
tamque fui excitatierat admirationem ac defiderium, vr vel ipfi Grxco-
rum Sapientiffimi, Pythagoras, Plato, Democrirus, Eudoxus alijque il-
lius addifccndx gratta Êgyptum adire non dubitauerint maluerintque
apud alienos difcipuli efle,quàm apud fuosMagiftri- Vnde colligas non
vulgarem fuiffe /Egyptiorum fapientiam tancopere decanratam nec
apertam &expoficam omnibus, puta Arithmeticam,Geometriam,Aftro-
nomiam, Mnfrcam, Mechanicam, Medicinam,aliamuè hifce fimilem hx
quippe omnes vel maximè florebant apudGraecos, tune etiam quando
aliamabftrufiorcm extra fuos fines quxrebanc fumma ipiorum lumina.
Maior ergo crac & bifee praeftantior,talifque planc,vc non nifi Êgyptio-
rum Sacerdoribus, ac Rcgibus, alijfquc paucis ad Sacerdoralem Regiam..
que dignitatem afpirantibus communicaretur j ijfque iure iurando ad-
ftri£tis de ea non propalanda. Qua etiam de caufa non libris corrupti-
bilibus, ac facile exportabilibus fed faxis durifïîmis, immcnfa;que molis
illam infculpebant, teftam infuper varijs animalium ,plantaruim,Inftru»
mentorum. aliarumque reruai facrarum ve!aminibiis,£eu quibufdain tuy-
fterijs vnde & hieroglyphica appellanturfymbola Quse quidem hie-
roglyphica fymbola nihil aliud continebanc, quàm grauiflima altiffirna-
que non tam Phyficae> aut politicae, quam Theologiae myfteria de Deo t
diuinifque Ideis, deAngelis, Datmonibus, cceterifque mundanarum Po-
teftatum clafl/bus atque ordinibus de ritibus infuper ac coeremonijs ad
Deum placandum,ad trahendos Genio'SjadDaemones pellendos ipiam-
que adeo $&to-\ieuac &upi$(*n9adipifeendam Quanquam his ipfis fym-
bolis ad alia quoque fîgnificanda, bonaque plurima obtinenda & mala_»
auertenda vtebantur, velut prophyla6licis efficaciffimis, & vnicè vti ipfi
putabant, neceflarijs.
H*ç igitar Ifiaca fymboîa, Pyramidibu' Obelilcis, Saxis, Menfis,
co.
c 2. Sta-
Kifehcri fta- Statuis, Abacis, Vafis incifa cùm fcirct praefentis huius Operis Author
diumtn Si- P. Athanafius Kircherus tôt effe myfterijs turgida, ac tam abilrufam, tam
pientia *Egy-
ptiorum ad. laudatam ab omnibus, tam expetirara à Sapientibus .tam ab ipfo Deo
difeenda
commendatam recluderefcienciani; nihilreliquicintentatum^quô adi-
tum fibi ad illam indefeflb licet multorum annorum ftudio, pararetJ
Quod hâc tandem ratione feliciffïmè4> & magno Reipublicae Literarix
bono, efl afiecutus
Erat prscer Latinam, Gracam, arque Hebraicam linguam, quas ab
Peritia va* incuntequafi aetatecalluic optimè, Arabicâ etiam Chaldaicà, Syriacâ,
riatutn lin-
{uarum
Armenicâj Samaritanâ, Copticâ feu JEgypt\acâ> alijfque apprimè inftru-
élusi adeo vt à multis iam annis non folùm cum Grxcis graeci» cum He-
brxorum Rabbinis docliffiinis hebraicè, fed cum Arabibus aliarumquî
Afiae &Afticae Prouinciarum aduenis, quorum nullo non tempore in-
gens eft hîcKomx numerus, loquatur paiïim iinguâ cuique vemaculâ i
fummo meo & aliorum ftupore. Sciebat prxterea librorum plurimos
enumeratisidiomatibusexaratos, feu typo, feu calamo continere fpar-
fitn non paucaÊgyptiorum myfteria explicita fperabatque fi dicta_»
Studium in__> Authorum loca notaret, eaque cum hieroglyphicis Obclifcorum alio-
comparandu
& cuntuendis
libniOrien- ruir.que ex Êgypto allatorum fragmentorum notis conferrec,fore vt per-
uiium. tinaci ftudio, & combinacione frequenri, non exiguam illarum affeque-
retur notitiam Cogitacutn, facHum Excutit igitur mox Bibliothecas
plurimas, publicas atque priuatas, in Germania, Gallia,Icalia,Ronix prae-
ièrtim, ac etiam in Sicilia, &Melita conquirit, aut cranferibit quot-
quot de illo argumento tractant, libros vrplurimùm femefos, puluehbui
ac blattis obfitos, ac pefllino, alijfque ferè illegibil.i chara<Slere exaratos
cuiufmocli funt omnes pâenè illi, quos fuo in cubiculo adhuc conferuat,
quibufque in huius Operis compofitione eft vfus. Voluic ac reuoluit
quos conquiOuerat, libros, at taies plerofque, quos Viri alioquin in lin-
guis peregrinis exercitariffimi non dicam explanare, fed nè legere qui-
dem poterant ob exoticum fcribendi modum,& charaâeres infuper ca-
rie femiconfumptos Adir praeterea huius Vrbis Fora, Ergafteria, Gazo-
phylacia, Mufea, loca denique omnia in quibus Êgyptiaca monumen-
ta fuperefTc noueratj pericruracur fingula diligentifllmè notac aequo
depingit hieroglyphica omnia: nec vnicâ in/pe&ione contentus adit
Incoiqui-
rendis hiero.
glypluut. loca eadem !rc.ruaî ac fœpiu5>luuratque quae viderat antea, ac denuo no-
tat, quae vel norauerat ipfe, vel ab alijs notata acceperat j nimirum vt ne
vel hilum aberraret ab eâypis, à quibus alios ance fe tantopere aberraflo
deprehenderac. Neque hifce eontentus, icrutatur etiam perAmicos ac
literarum fautores Romam alteram, Byzantiuin quin & ipfacn hiero.
glyphicx feientiae aitricem Memphim(Cayrum nunc appellant ) Mem-
phiticofque campos, ac Nili Infulas adiri iubet; & quotquot virobiquc»
locorumiuperfunthieroglyphica, delineari accuratiflîaïè atque deferri
ad fe curat. Rogat prasterea, miflisliteris, Europae totius Viros litera-
tos, & quotquot in Afia, Africa, America nouerat èSocietatenoftra alijf-
que Religioforum Ordinibus VJrosdoctos>vt quidquid hieroglyphicum
fa-
faperet, ad fe mittere dignarentur- Quod quidem pr&ftirum fuit libers*-
liffimè, ipfis etiam Principibus Viris fua conferentibus fymbola. Hâc oc.
cafione ingentem acquifiuit hieroglyphicorum idolorum firoulachro-
rum, gemmarum, amuletorum, periapcorum* telefmatum, lapidum,fimi-
liumqne rerum copiam,quaepaffiinhuicOperi interferuniur omiiïis ta-
men ijs quae jEgyptumnon iapiebant. Interim librorum loca notata_i
confert cum locis alijs, hieroglyphica cum hicroglyphicis, Qbelifcos in-
tegros cum Obelifcis, fiatuarum, vaforum, tabularum chara&eres inter fe-
fe, &cum Obelifcorum chara&eiibus, inchoato etiam hieroglyphico AI-
phabeto,cuiusetiamnum fragmentum incer AuthorisAduerfaria reperio.
Hâc tot annorum diligentiâ coniun&a cum ingenij perfpicacitate, Hreroglyphi.
acri iudicio, tenaciflïmâ memoriâ, omnigenâ cruditione, Author nofter ex literacurx
rummîperi-
tantam adeptus eft Hermeticae feu>£gyptiac<eSapiaiti<e,totab Auchore tia.
fuo potiflîmo Trifmegifto inuolucris teâx à tam paucis olim cognits,
tôt retro faeculis penitùs negleâse, ac non nid in Orientalium exoticis li-
bris fparfie, tot votis ab Augufto olim Ctcfare, & fuperiori faeculo à Six-
to V. Pont. Max. concupitas cognitionem quantam prodidit antehacin
prodromo Copto, Obelifcoque Pamphilio,& nunc Mundo erudito pro-
ponit in hoc fuo eruditiffîmo, rariffiino, verèque vt^â^ Opère Dej
qua hieroglyphica cognitione atque peritia quid (entiant doâij vel ante
Operis huius lectionem, oftendetur fuo tempore acloco, luculenciflïmis
ea de re prolatis in medium teftimonij^, eruditorumque plaufibus. Quid.
Roma de eadem fentiat, ac Purpuracorum eruditi, hic paucis aperio
InnocentiusX. Pont. Mjx. cùm Obelifcum in Garacall* Hippo-
dromo fepultum, confratlumque, erigere in foro Agonali, in Vrbis aster- jPonrificî» iuTu Obeli-
nae monutnencuoi sternum, flatuiHeci & né faxea moles myfterijs Ifia- philium fcain Pam-
inter
cis turgida fine expofitione eorundem inanimis maneret» vehementercu- tch:tus preneur Kir-
peret; P. Athanafium Kircherum ( vtpote quem literaturx hierogly-

phicx peritiâ celebrem elfe nouerat ranquam huic arduo & à multis
iam fxculis defperato negotiu cum piaufu peragendo aptidimum prœfe»
cit. Qui Pontiticijs iuffis refragari nefas ducens, mox commiffi fibi ne-
gotij curam fummâ alacritate, tanto imperio animatus fufeepit. Obeli-
feus itaque ex diâoCaracallse Hippodromo aduedus, cum infignem(qus
infefla eft temporis edacitas)cbrruptionem paffus fui (Tedeprehendere-
tur j ex fimilis faxi fragmencis, quorum ingens hic copia paffim extat,
illum refarcire fuit neceiTariurn. Quod cùm fummoArchite&iftudio fuit-
fét feliciMimè peraâum quoniam Obelifcus in tanta fcriptilium elemen-
torum varietate & copia lacunas quafdam charaâeribus vacuas ob fra-
gmenta interferta exhibebat; ne tota moles foedis hifce plagis* derurpa-
ta, deformem conftitutionem curiofioribus îpeâantiucn oculis prxberet;
Architeâo cutpprimis, vti & cœteris prudenti indicio negotium ponde-
rantibus, expedire vifutn fuit, vt eiufdera Obelifci Oedipus Kircherus,
profua fagacitateatque peritia, mutilum &mancum hieroglyphica; lite-
raturascontextum defuo fuppleret. Fadtum eft citiffîmè quod fuerat
iufium, afferente Kircherogenuinam illam effe contextus totius reltau-
ratio-
tationem, nec alia in locis, quàm quasreftitucrat, defuiffe fchcmata. Quae
res cùm admiratione defixos tcneret nonnullos atque adeo Authoremj
de fuco aliquo fufpeâum haberent accidit vt Antiquariorum nonnulli
de fragmentis in cauea, vnde Obelifcus exeraâusfuerar, adhuc fuperfti-
tibus, nefcio quibus conie&uris, certiores fa&i, locum altius examinan-
dum, fpe reperiundorum fragment or um, cenfuerinc Quo pera&o otn-
ObelifciPam
philij laeunas
nia ad vnum fragmenta, fingulari Dei beneficio, reperta func Acuit ea
vacuas fup- res vehementer defiderium quorundam Kircherian* peritiae, & in fup-
plet ptfitiffi-
me~
plendis fupradiâis lacunis fidelitatis explorandae Quare mox in forum
adue&a, cùm fingula fuis fuiflent commifla locis repertum cum admi-
ratione fuit, adeo fincerè&genuinè fuppleta fuiflîe hieroglyphica fche-
mata, ac fi ex ipfo prototypo deprompta fuiffent. Fuit haec res ad Emi.
nentiffimumCardinalemCapponium, negotij huius prgefidem, mox de-
lata qui examinata rei ferie,eam prorfùs vt audierat comperit, & vel
ex hoc capite collegit fapientiffimus Princeps, fieri non pofle vt Inter-
pres Kircherus arcanam literaturae hieroglyphica confticutionem noa»
apprimè calleat, cuius canra in reftituendis genuinè fymbolis fuiffer peri-
tia. Confirmat haec omnia, totius rei geftae auritus oculatufque teftis
Excellentifsimus ac Celeberrimus Vir Iacobus Gibbefius, Dotlor Medi-
cus, ac totiusPhilologia: cultor eximius. Quod cùm me minime latcret,
Virum adij,ab eoqueenixè contendi, vt quemadmodum res gefta effet,
authenticum teftirnonium dare né grauaretur, vt fie quanta cum inge-
nuitatc, & fincefitaccnec non rara fufcepti Operis peritia in Pamphilio
Obelifco interpretando Author procefleritj pofteritati fuâ etiam fidu
dignifsimâ atreftatione conftare poflet. Annuit Vir humanifsimus., &
quod petieram,abundè prxditit cuius proinde autographum hîc appo-
nendum duxi. Cùm enim acutifsima polleat crifi, & propter totius
Philofophiae cultum multiplicëmque linguarum notitiam literario iiu
choro triumphet; futururn fpero, vt hoc grauifsimo teftimonio nonnul-
lorum incredulorum, qui fuo alios pede metientes, vix fieri pofTe putant
ab alijs, quae fibi irrîpofsibilia experiisntur fcrupuli euellantur, & hoc
paâô praeftiCéBab Authore noftro oper« veritas Mundo magis elucefeat
Sic ergo ad me feribit
*Âdmodùm R. P. Ca fpari Schotto, è Soc. IESF Iacobus Albanus

Gibèç/îus,o7ïUd.DocJ.S.P. £>.
NO» pojfum non probare Vehementeramorem îuùm itemque amare foler-

tiam, ~<<~ ~aoquo fc
te fy troqueferri atque vti K~o
/f~~~M~ video <
in ~4M~o
Ytndicandoco&K~r<
populari or ljo-
dali tuo, AthanaftQ noSiro Quidemm? an Momis Itcebit ijlu uttç-oçnroiçjem-
per ejfeloquacibut? impune Jemper obtreHate non initiât os vni omnium, cùm ab
inuentonbut difcejferim jEgyptys, jummoMyfiagogo? hoc certè paSlo non per..
mittes SïïOi dtxerînt antè aliquid peffîmihominei ' arroganti»sin Magnetem*
in Mqjttrgiœm, m Jrtem ~12'a~~rm~nc~~atierifatetiarrrquieqs~iri irt ~C~M ) im~
cen-
conpnxerint (yî Dtjs pîacet ) quodcun^m infàlumvenerit,de etjmo Imguarum
Orientu, prcèfertim Coptica,Vanjs ab eolibru adhuc iuuenefcrtpto de cœteris
OperibitiT hilologiaiampridnneditis, cauilkti motofiùsvt Sopbijla illaenimue-
rèexeafuerum natura rerum,de qtiibm Velpbjiftiiwel logictmter fe,velgram-
matia difceptando confliElariiurepojfent bœcautempoflrema volumina Jim-
plex illud T amphilianum primùm>quçdde Sothis» anttqmffimi JEgypti tSeois,eft
Obelifcocommentât m, quatuor^, prœtereà, quœ nunc prodeunt fub Oedipi nomi-
nii FERT>IHAHI>0 Cafari dicata,fnni altiora piofefio fjjirantên>Tiç$'vn
qliàm Vf id conuiciatoresvaleant aut mordaces carpere, aut critici iudiçare. jît-
que hic videre te videor bonum aditimum in primoaditu ac veîtéulo penetraHs
huWi Yigilantem^feruantem^commeantei, <t& quos impuros apprebendifti Vetere
ittoy Procul efte pr ofani, Jummouenum Verge,miScbotte, *vt cœptfti çsp fi
quierunttam perfrifl«efrontistvt religioni minime babeant in hoc etiam (Palla-
dium inuadere, tu né çcdemflliSypropulfanefariorumimpetum conjâentiœ recor-
datione malefaiïi, exclamadenique quanta tmxirnâ potes vaçe, <^ ûp£ç, ù sta-d-'
CpuçTçUi Quod me autem de faclenda.fide Obehf.oPamphilio roâs yficOedipodi
authoritatem credens accejfuramyid licet in re non dubia fupermctnettm fît, ego-
que merito cenfear nafiixaçpdtrvç qui ComVemris pulçhritudini fubftgnare ve-
limtconîlitui tamtn parère potiùs cumexiflimationis meœpericulo quÀm vllo
modo deejfe Voluntati tua De Capponiqigitw Cardinale, quem ob reconditanL^
litemtttranJ) vjumque rerum maximarum, fuœ Mette negotio Summus Ponti/ex
prœfecemt3ajjirmareVerè pojfumt teftïs <&fyeftator totitis reiprœfèns atcjusali*
qu4 ratione etiam particeps ( nam de compoficioneinfiript\onum% que in lateribus
bajis debebant imidh agebat mecuni ) dixijfe ad memoriam laudemyue Jtutboris
fempitemA.mgmuijfimii fané Verbis, yelbieroglypbicam nequaquàm intercidiffk-*
Jcientiam, \Hplerique contendunt, Vel,Jt amjfae?l,aliam nullam ift'mjmodifym-
bolis Tbeologi* notionemfubefjepotwjje, quàm JKjrcberianam Lttculmta vero
vox.ecp Viro cùm doklriy.â, tàm digniiate principe perquàm àigna Hoc de-
màm bominum genus extra iàlum îmguarmn pofitum fyncerèpronunçiatiwbil-
que atiorumfamœ detratlum Vult, quôd ad celebritatem propriam accederee nibil
pojfit. Vtemm quifqueexfcfe aptijfimus eiï,itd minime rebus alterius bonisin-
iridet Quocircà>Ji*i pvw fiuèr vt ait ilkyPlato mibivtius inflar e/i omnium,
defiftetandem plura conquirere tam anxiè,&»aggregareteïiimonia. ijla huiuut mihï1
credujfapientiflimi Ta tri s ynicèiudicio.nec ceffu tjIIq tempore œQnflrîtm ingentj f
tÇjrçberut», pro ea, qunplurimàm Vales apad ipfum, autboritate admirabilio.
rem quotidiè bortatu tuo facere incitando t Miv a'etrtâttv,i&j vzsrH&xaytitfdpq
aA/ay,
"Vt Zoili difrumpantur Tametfinon defwt bac quoque in parte doclijimo rum^»
Virommfîneexceptione Juffragia, quibmabundè ,quid de magicis bifce fcriptis
exïfliment, fatis oflendunt Ea in Triumpbo Ytginti Unguarum Ccefari ador-
nato, beneficentijfimopatrortOyqui Vjtà, Vt opinort cum Oedipode exit, babebis
Ip/e etiam aliqwd Britannica Jermone aufusfum argutos inter firepere: anfer do-
res non quo equidem laureolam in muîlaceo aucuparer$fed quia eiuéfamamnon
commtwibus contentam termin'tSi Vernm extra anni foliffa YtMeuagatam ad 7;
t'rnutmThulen peruajtjp^jciri volui yak. Romœ9 Ex *dib. EminentiJ. Card.
Spada. Idib. Ùecembr. 1654.
Ex
Ex hiç, aîjjfque qu^ fuprà dixi, cuidenter, ni fallor, confiât quan-
ta çu n in<*enuiuce & finceritate, nec non quàm rara in hieroglyphiciî
niyflerijs notifia proceilerir Author. rùm in Pamphilio cùin in cœceris
Roman* Vrbis Obeliicis interpretandis fimulque quanram fupradiââ
fiei'îtïïae
ptompotudo diligenrià comparant fibi /jmilium rerum notitiam Certè vt ipfemet
jnexphcan-
dn hieiogly- vidi faepiffimè, nuilum ofienditur ipli hic Rorose, aut afFerrur aliundo
t>!Ûc:i¡ ( oftenditur au te m &afFercur frequentifsimè) hieroglyphicum argu-
mcntuai, quantumuisetiam mutilum,& in frufta concifum, cuius noiu
ftatim (enfum& interpretationem authoritatibus fulcitam afferat feli.
cirsiinè,erudici{sioièque. Memini ego, cùm quodam tempore TabulaOU
Be mbinam, quam ante Menfam, cui (ludendo arque fcribendo afsidebat t
expantam tenebar, intueretur attcntiùs, tam claram arque infoliram ( vti
mihi reculit) lucem illi obortatn, vt vnico diftincliTsiaio intuitu to-
tum deinde Tabulx myfteriutn cognofeeret clarifsimè, diceretque, nullâ
ratione fe dubicare,quin ipfifsimus ~Egyptiorum Sacerdotum fenfus effet
Peritt'a in exo
is,quem in eius expofitione propofuiflet
licis chara. Nec yEgyptiorum cantummodo myfieria callet nofter Oedipus,fed
fteribusS:
fetipeurij ex- pari dexteritate & eruditionc verfat & interpretatur Grxcorum fecre-
l'°nendls
ta,Gnofticorumperiammaca,Cabalifiarum arcana, Arabum phylaâeria,
Saracenorum Alexipharmaca, Impoftorum denique omnium chara&eres»
figna, nugas, fuperftitiones, fraudes; vti deprehendes ipfe,Leâ:or,fiper-
curres quae hoc toto affert Opere, praefertimToinoiL Ûaffe 4, S, 7, ac
io, in Gabala Hebraeorum ac Saracenorum, in Arithmttica AraburrL.
Aftrologia & Magia Êgyptioruraj vbi innumera adducit & explicat,
aut refutat, noua prorfùs & nunquam antehac typis euulgata Plura
tamen omittir, reperta in Rabbinorum, Arabum, ac Saracenorum libris,
aut aliunde ad fe tranfiniffa, nè fcandalo alijs effent, & ruinx occafionen»
incautisprîeberenc. Vt auremvideas, quam deKircheri huiufmodi itu
rebus pericia exiftimationeni habeanc vei ilii ipii, qui non admodumbe-
neuolo erga eum funt animo; narrare non gratiabor, quid hoc ipfo an«
no me praefente contigerit Vir nobilis & eruditus è regione longinqua,
venit ad CollegiiimnoftrunnRotnanuai,&euocato vnoex Patribus eiuf-
dem regionis oftendit îpfigemmam arcanis notis, & Graecis charaâeri-
bus infignitam,atque Affifij è terra erutam, dum pro remplo quodanu
nouo fundamenta collocabantur; rogauitque vc Domino Achanafîo
Kirchero interprerandam offerret,non prodito tamen nomine fuo. Ad-
didir, illamfegemmam in omnibus Italis Vrbibus oflendifle Viris do«
ûifTtm'is, & in Grasca lingua verfatiffîmis j omnefquerefpondifle,chara-
éteres quidemeffë Graecos,at voces efle peregrinas, ac fibiignotas no-
tarumvcrô incifarum fignificationem fe pe ni eus ignorare ad Kirche-
rum efle recurrendum Faffuseft autem Vir ille ingénue, renuifie fe tam
diu ad Kircberum recurrere, ne fadae interpretationis laudem ipfi de*
ferre cogeretur Adfertur Kirchero gemma me prxfente; qui ftatinu
refpondit, gemmam Amuletum (.(TeGnofticorum, notas fignîficare Ge-
niura Solarem, charaâeres Wo^ût legendos & arrepto calamo refoluit
lite-
tireras in numeros, fenfum patefecit interpretationem authoritatibus
ftabiliuir, Viro tranlmifit ftupenti tam promptam & accommodatanL.
expofitioncni
Scd quid dicam de rara illa Kircheri peritia in legendis & inter- KitchetiTum-
charadcruiiL. mtpctitta in
pretandis infcriptionibus, quâcunque lingua j quocunque expianandit
genere & quantumuis exotico, intricato aut corrupto exaratis* Ex fcnptufispe, tegnnia.
quo prodijt Prodromus Coptus, vbi prêter linguac iEgyptiacae & lice-
raturx hieroglyphicx, variarum etiam eruditionum & difficillimarurru
interpretationum, noua & infolitâ methodo, exhibuit fpecimina; dici
vix poteft, quot infcriptionesfacrx, profanas, fuperftitiofa;, Magic» ac
Diabolicae etiam, in templis, palatijs, ccemiteiijs, fepulchris, lapidibus
libris, gladijs, cultris, ttatuis, nummis, gemmis, amuletis incifz, aut in-<
feriptae, fuerint ad ipfum ex omnibus Orbis totius partibus allatae vt in-
terpretarecur Necdefuerunt, qui de Viri peritia dnbitantes5aliouè fi-
niftro affe&u duéli, charaâeres alioquin per fe fatis intricatos intrica-
rent magis,aut adulterarent prorfùs, aut inuerfo fcriberent ordine. Om-
nibus tamen ita fatisfecit Oedipus nofler, fraudes decegendo nodos im-
plexos foluendo, charaéleresfpurios, adnlteratos, fuppofititios, inuer-
ios dcmonftrando, legitirnos exponendo vt non immerko iam pafsinx.
ab omnibus omnium linguarum gnarus, & feculi huius Mithridates au-
diat. Vidi ego non femel cxplicantemdexterrimè, velad primumafpe-
âum, charaderes ab omnibus pro inintelligibilibus habitos.Nec diu eft,
cùm Vir quidam Nobilisatquedoûifsimus Sigillum mifit cerx impref-
fum, & nefcio quibus exoticis charatlcribus infignitum, vnà cuxn epifto-
la, quâ fatebatur fe diâum Sigillum Viris do6lifsimis Gallix, Gerraaniae,
Belgij, aeDaniae etiam, Sueciaeque tranfmilifle exponendum; fed om-
nibus aquam haefiflej rogabat proinde obnixè Kircheruin auxiliares
manus operi tam defperato admoueret. Aderam ego, cùm Kircheius
epiftolatn acceptam legeret,& Sigillum infpiceret; audiuique dicentern,
mirari fe, neminem fcripturam legere potuiffe, cùm non effet admodum
difficilis Arrepto igitur calamo,humanifsimas mox repofuit literas,vnà-
que cum expofirodoâifsimè ac fufifsimè-Sigillo atque feriptura Viro
tranfmific Nimius effem, fi omnia quas in hoc genere acciderunt paucis
hisannis, quibus Kircheri confuetudinefruor, enarrare vellem Fatetur
ipfe, tôt fe incerpretationes in omnes Orbis partes amandafle,'vt fi colli-
gerenturin vnum, volumen integrum implerent Dolendum proinde-,
eft, alias apud ipfum non reperiri,quàm quas inferui ProdromoCopto,
8c fecundo Oedipi Tomo.
Haec funt qux de huius Operis Authoris in rebus Êgyptiacis pçri- Kircheri fi-
ma, Se apud
tia, in chara&eribus peregrinis exponendis dexteritate in interpretan- omnes opi-
dis hieroglyphicis fidelitate, indicanda potiùs quàm dicenda pucaui

nio.
Qu3nquam haec ipfa etiam omittere potuiffem, cùm notiordt in Mundo

Viri fama, & apud omnes exiftimatio, quàm vt dici debeat Quanta^
enim fit Kircheri in omni genere do&rina, tefiantur erudicaingeni] mo-
numenta ad polteros hadlenus tranfmiffa Quanta fît fa maatque- opinio
d apud
apud omneS, loquuntur lîteras innumcr* Pnncipum arque do&orunx,
Virorura ad ipfum data;, teftantur encomia eruditorum libris iiterifquc
inferta, fatentur omnes, quotquot eum noueront, eiufque vifendi atque
'trftti~ii~ nofeendi caufaquotidiè accedunt Reperi in Kirchçri Archiuio ingen-
<hettth. Cemliterarum copiam, quas plerique Orbis Quiftiani Principes, Se Catn-
ma Romani Imperij eapita ad ipfuui tranftnisêre nuilo non tempore, &
etiamnum quotidiè ferè tranfmittunt. Hosincerfunt AùguftiHtnms ac
Sapientiffimus Imperator FERDINANDVS III. Screniffima ac Sa-
pientifïîmaSuecitERcginaGhiiftina j Emmentifîîmi S. R. E. Cardina-
les plurimij SereniflîmiS. R- I- Elettorcs; i Celfiffimi Hluftriffimique
ciufdem Impcrij, & aliarum etiam Nationum Duces, Principes Comi-
tes, Barones, Nobiles fine numero. • Qui omnes Kirchvri doârinam mi-
rantur at-que depradicant, de tranfmifll» libris ali}fque ingeni) fœdfaus
gratias agunr, ad alia eruditionis monumenta cudenda hortautur ac foi-
li,citant, fua offerunt & afferunt auxilia, communicant fecreta,cxpetunt
àrcana, arcanorum enodationem, linguarum peregrinarum inferipeio-
num heterocîitarum,charaâ:erua) ignorabilium interpreta£iotrem,dubio-
rutn Vàriorum folutionem exquifunt 0 Apponerem hîc varias atque pro>
lixas CaBfaris, aliorumque Principum, & doclorutn Virorutn huius faceuîi
paeftè omnium, literas,afFedus fîngularis, &raîftimaticnis maximxindi"
Ces,fi loci anguftia (in alieno Opère ) Àufiorifque modeftia id permit-
terent, &ni alteri illas tempori ac loco referuaffera Contineo crgo ca-
lamum vel inuitus, maloque nihil omnino,quàm parutn in ranta dicendi
copia dicere 0
P. S. Prîelo iam fubiecfos erant hxc pauca qux dixiycùm peruenit ad
manus méat eruditiÏÏima xque ac huoraniflima Epiftola doâifiîaii Praefu-
lis Vaïiûnenfis ad Audorem data qui cùm ob raramdo£lrinam,impen-
fum in literas Literatofqueftudium. veterifqae Sapientise cogaicioneen
fingularem, non exiguam nauaueric operam in hoc praeclaro Opère quà
inthoando, quà modis omnibus promouendo, vti ipfemet in dicla Epi-
ftola fateri non dedignatur eam fine Iuctiienca ingrati animi nota omit-
tere non potui Sic ergo ait
A, À.'D n .Ifl r
%Admodùn% R- P. *Âîhanajio&-ircbero
Kïrchtro Pre tero Soc. itSF
rresbytero 1,ESV ¡
eruditijpmo «-.AwyW<?> » lofephus ofidaria Sitare/ïus Epi/copus
Va/tonen/îs S. *P. D.
Y'per dumJecederes TM/CM/M~M,~<~?< ad me hr~mavricaris

epi,~olir~n ple,
mjjtmatn cm referibere
NVper dwnjecederes dititiùs diïtuli quant
Tujculum,fcripjtfii par adforet
epiBolén quia demonu'%
mebumanitatispie-
PontificisIttfta, &>Comith fuccejforis mediîlinebtnt j officytumen non %mme-
mùfi quttndo ijla comperendinantur, vtûe canebat ille >
Quaritur interea tantae quis pondera molis
Suftineat j ecceresponjùm ferius licet, débit umqueperjoluo%quo ti*
hif qu'tnRfipubîit* LiterarU) imo <euoetiam nojîrogratuler, lapides, finepotiùs
mon-
montes literis adbue ïgnetit exaratost/ol4qtte magnicudine admimbiletà te perlegi
adeofacile itarncjuelucuhnter exponi>vt mutaquamuis, i$»mtmimx fax» prolos
quitamen, <sr vocem veddereVideantuv, inillifque reconditapenitiis abîlrujaque
fcientiarum arcana, Vti Ventsfilicwn incluft fcintilla acie tua excutiantur » ac
dilucids) manifejièque detegantur. ObjlupuéreprifcafecuLhfufciciebamque ba-
tfenus recentia rupices illcispagina çsp quo tandem modo immanes > Qblongtqut
bœ cautes ( Obeltjcosabacumme vocitant ) excidi, aueUtjue pojfint qtêd tranfi
portari per maria, terrafque tam procul arts » quibus àeniqw macbinis erigiif$*
Attolli fiàenbmminabunda Gétlefiniuh Mercatus alijque fedujè rimxti poîleris
tradere tentarunt Imp'imis autem ïlupïdos dettnebant dues ÇS4 admnAS
U&y*uty*àçhamïïeres ab Hierophantis JBgjptys infculptï ac imprefsi Mo et-
errim nemonorat nemoperciftebatj quotquot intuebantur iiteratifsimi /f/e_»
ilhrum effe igt}aro$>ç$Jtù'tH*&*™tfatebantufi nec vlius au/us eît "Pnquanu»
interpretari prater Hermapionem qui à te fadifsïmè lapjus demonîtratur Au-
gujloque Principi prudentifsimo illudens fucumfèàjji, ac impofuijftconuincittir
Tu fcilicet demum vnus, quemreferuauitVeus ad bocstatis vt tbefauros bojce
abditos refemrest & expanderes, faxea illa Volummajiteratofque colles doîifïi»
me, •uerijsimèqueaggrejfus explkare, operaprttwmjœculis omnibus, if perFni-
uerfum, quà latè pat et terrarum Orbem f>r*dicandumfe/ictfsimèperfectjlitfuif^
numeris abfoluifti Infcopulis illis delitefcentia dijciplinamm foli'diomm Jemmm
enucleafti, atquepatefecijîi Nottfuemt tibifatis amrem tïbï Eruditorum Ma-
gnetis Vtvtvûbm eleganter promulgatts conciliajfe ac eos in admirationem tut
pertr*xijfet Harmoniaque Mufurgi* tue refànare cutnpUufi%us »çy fà*r«tHtf'uH(
f Amanttut ttotninispafïtm Copticam, aut ( vt vifum altjs ) Gupticam Imguam
exolefcentemab interitu vindicafti, reuocattsin lucem elementa pereuntia,, çîn-
teràkem tdtoma priïlino fylend&ri, atque m integrum Herculeo prorfics ni/u re-
Jlituerejfedfaufljfsimofuccejfu aujus, tenebrwsebfcwifsimMobliuionis denftfsi-
tnamque caligmem \>etuïlatis difpuliïli. Obelifcorummyïticasfculpturas &*
porte»tof<tseffigiesillujlmnsiç3>expohens^niuerfam MgyptiorvmfapKntiam pro-
pdafii. MaBeanima, Vir se r uditioais omm%enx,p&'gp in h*e £%£/<*P.ia im*
mortalitatis ( Achanafi ) Nkolaus Peyrefciw Héros *t&mmnmemorandus
qui totius Orbis literaria commercinfufapiem Emporium erat ipfè politiorttm ar-
tium, ijîud olim tibi îiadiumiin quo decuireres, <crfi&/s»<>r conjêquerem indi-
cdrat <? praîîituentt ttnmemifsmnts -CttrdttHtti?Frtnvtftm Sarbertnus VJw-
callenttfsimus, is acerrimùrum, optimorumquemgeniorum ipdagatjar,
xAflsr«j/«acf
ac pi obus ajiimator ççpMecœnastuumferîpexit probauitque fîmul »çjpte in-»
Vrbem accitum authoritate fuâ manu Velutad ifiaperduxit adyta Ego vero
qui apud Vtmmque Tibi non ingratant nauaui operam deferodennè &> cupSi
atque ctfw acdamare Utabundus non defîno Vole Vir eruditifiimc Kom*
XjtLMartys CIO IDC LV.
AP.
GOSVVINVS NICKEL
SOG1ETATIS IESV
P KM POSITVSGENERALIS.
CVm trium tomorum opus, quod Oedipus v£gyptiacus infcribirur,

à P. Athanafio Kirchero Societatis noftrs Sacerdote compofitum,
aliquoteiuldcmSocietatisTheoïogi recognouerint, &inlucein edi pof-
fe probauerint poteflatem facimus vt typis mandetur, fi ita ijs, ad quos
pcrcintrt, videbitur cuius rei gracia hasliteras manu noftra tUbfcripcas >
îigtlloque noftroinunicas daaiusRomse 12 lanuarij 1655»
Goslffntts Nickel
JL.S.
TYPOTHETA LECTORI SALVTEM»

irj AbuirAathor quinque diuerfarum linguarum, Latinx, G ræcæ, Hebraicœ, Syrjac:r. &Ara.-
bica; Amantienfes, qui fummo ftudio Si diligentta ex Autographis ab Authore ijs confî-
gnata Oedipoftabllien do necefl^ria iocadefcripfemnt. Et ne alicui malœ fidei fufpicio obre-
pere^poflet ego infrafcriptus teftor, ea me fide & finceritate illa compofuifïe, qua fide ex di«Sis
Autographis à didis Amanuenfibus extrada fuerunt: reliquas linguarum authoriîates ex fuis
Autographis & manufcriptis fideli cura,&finccradiligentia, prout occurrerunr, meipfum com-
pofuiffe, manu propria tcftari volui
Ita tejîor
Zacharias Dominicus Acfamitek à Kroncnfcld

Boëmus Palaeo-Pragenfis
in Obeîijco ^Pamphtlio ,fiterunt

Reltquœ Approbationes videantur
enim ijdem Cenfores buius $ illius
n.-y · y n w a1W 1W
Imprimatur fî yidebitur Reuenndiff. Tatri Magiftro Sac. Val. JpoJÎ.

Marcellus Anania Epifcopus Surrinus
& Nepefinus Vicefger.
e, w,a. w_,
Imprimatur
Fr.Raimundus Capifuccus Ord. Praed.
Sac. Ap. PaLMagi~er.
OEDIPI AEGYPTIACI
T 0 M V S I,
I N QJ/ 0
Origines Hololatri» & primaeuse (uperflitionis

fontes & demonftrantur,
aperiuntur,
ET DICITVR
TEMPLVM ISIACVM,
V E L
ÏIPO0EQP1A SEV APPARATVS
HIEROGLYPHICVS,
Q.VO
Ad originis, progretëùs durationis Aegyptiacae Sapien*
t'm ac Hieroglyphicae inftitutionis notitiam
portae refèrantur
P R O OE M 1 V M,
î TOMI fcopus exponitur
V M ex jEgypto Veluti experennï qnadamfcaturigine per
'vniuerjum mundwn dijfufa, tumprimœuœidololatriœ tum
fupevïiitiojarum artiurafeminaria, Variant paJlmJa/fûrnm-9
dogmatum fobolcm pepererint Idem in bac prima Oedipi
parte, quod ij qui per rittuhs fontemindaga"at,faeereeonjli*
tuimits fontem yidelicet Sdcerdotalis difciplins per Idolo*
latriam atque fuperfîitiojbs diuerfartim lentiumriim %qu\
finit diïïifontiS) yefati nui qitulam } iudagaturi }quùfatlo V4ri&ndèîerqglypbi*
4 €omm
CAPK l OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
(ovutn inHaurationemfacientia, &* bucufque incognito,eruere,/agaci Oeàlpo Laud
difficile futurum rebamur Cum enim Gracit Hebrœi> çœterœque-&gypto i>icinx
genres plemque. cum JEgyptijs wfiçrornm rttibus cœremowjfjue( ClementeMe-
xandrino tefte') communiababuerint -“quinmagnœquoque bieroglypbicœfipientiœ^
etfi alto £5r alio colore fucata in ipjorumfaclis elucejeant Vejïigia. Ideo in hoc
primo OçdtpiTomOyquem oh dicitâ çaufa apparatum bieroglypbicum non incon-
grue apptllauimus per çomparAtionemquandam Grœçcmicarum, Uebrœarumque
rerum ad J£gyptiaça& pamllelam^totius bieroglypbica litteraturœ feientiam fub di-
Bis adhuc cœtemrumgentium ritibmy cœremomjs ac pbilofopbandi ratione cui-
quepropriâ latere, Deo dante, demonflrare cdnabimur ex confequenti probaturi,
ad arduam illam hieroglyphicoruminjîanrationemfacile féliciter que expedimdam
non nijï bwufnadi officinasadeundas effe. QuamvM T>erob<tcmatérielfortajfis com-
tamen
modins praiïicœ Oheïtfcorwn Interpretatiorit interferi potutjfet ,• cQnfttlttM
tum ad confufionem vitandam, qua in magna rerum congeïiamm copiapkrum-
que occurrere foletjum ad explicationem diclam plamàs ac dilucidiiis LeHori pro-
ponendam jfeorjim tratlare > qutmadmodnmboc primo Tomofecimw \>ifumeft.
In quo quidam id ynum contendimus ~vt jiuclorwm Jlngulorum qualicumque y
tandem hnguâ Jcripferint verba ad fideliùs fineerïufqueprocedendwn exailè po-
neremus jitque bœcfunty de quibus te beueuoleLecior prias monendum àuximm*
ne nus in boç opere extra feopum collimafe arbitmreris
DELTA NILOTICVM*
SYNTAGMA I.
In quo de Aegypti nomine, origine, diu ifione, natura, de
Regum fucceffione rerumque geftarum gloria,J
& chronologia fusé difeeptatur
C A P V T I.
ÇDç Nomine %) CDiuifîone o^âegypù. 1
Mom'na& Nucitîgaturo njihi reconditam ilîam omnibus retrô fe-

diuifo.$gr. culis Aegyptiorum fapientiam de ipfa Aegypto ceù
pct
primis illis Deorum incunabulis, myftico vniuerfi tem-
plo, Geniorum mundanorum architedto, prodigioforum
operum theatro, portentorum fœcunda xMatre, artium
emporio,omnigenae fapientiae gazophylacio,ldololatriae
dcreftabilis inuentrice, monftrofb Morphei.a. Regno
v' to-
tius denique fuperftitionis officinâ ftatim exordiri vifum eft Vc qux in-
ter coeteras terrarum orbis regiones,cùm antiquitare, quàoranesantecel-
lit, tùm rerum geftarum gloria, qui nulli terrarum fecunda,hucufquepri-
g1®pr~roatet,
4eypti~ matum femper obtinueri t., non facris tantùm, fed & profanis Scriptorùm
"nf1.
mocu-
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIÀ jEGYPTI. CAP.Ï.
monmnentis celeberrima ei quoque virtute &gloria acquifita dignitas

& primatus in huius operis veftibulo nequaquam denegetur.
/Egypïus itaque fîue à primo huius nominis Rege dicatur vt Stra- gypti. Etymou/E-=
boni, Ammiano7Diodoro? alijfque videtur fiue à Nilo fie di£la, quod 1
vsrorni àjyo\ yâft©*««J?, hoc eft, quod fub Capri figno fupinus iaceat, vti Go-
ropio Becano placet Aphricas regio eft, nulli non cognita quam à
Septentrione mediterraneum pelagus, atque feptemplicis Oftia Nili; ab
Oriente Erythrfi maris cingulum concatenatis veluti montibus in ^thio- SitutiÇgyptt»
piam vique extenfum à Meridie horrida catara&arum prsecipitia i ab Terminii£<>
Occafu denique cùm fabulofus Lybiae Oceanus tum continuata mon- gypti.
tium feriesErythraBismontibus, vt ita dicam parallela, in explicatze for-
mam fafciîe, Strabone tefte, melius in extenfi brachij figuram ( cuius
manum feu palmam Delta Niloticum refert, & variâ fluminis diuarica-
tione, veluci manum in digitos difpeicit ) diftendunt Arque haec vti
varias nullo non tempore rerum fubijt viciflitudines, (îc fuccedentibus
temporibus eam forcita eft nominum diuerfitarem vt meliori iure-?»
Varia iÇgypti
quam quo Ofiridem & Ifidem Plutarchus quondam dicebat, 6V«ft*'5'p^«v dénomination
tîà f*vex»vof*tv eam appellandam exiftimem Berofo quidem ab Oceano
eius olim incola, Oceania ab Ogyge Zenophonti dicitur Ogygia: Ho-
norio cuidam ignoro^Wj»; Herodoto à Nilo fiumine ,woS/*7t«j à terr.'B
nigredine Luciano f*6Aa'ft/S»A@- ficuti eandem ob caufàm Apollodoro Stç-
phano 8c Euitathio referentibus %îk&^)t*ti-Trî£av Homeroà Vulcano
«><4rw, ^£ria Eufebio in Chronicis Diuerfis Hiftqricis iE,chiopia feu ter-
ra Cus Turcis, fi Pinetocredimus, Elkebit^, hoc eft abfcondita Arabi-
bus j*aA Mejra Chaldaeis "*h*\icùMefrai Syris Mt\ri v€thiopibus Cuba»
%a & Mefra', à quibus vocabulis non multum dillentit Saidas in noraine^
Mefreni Romanis ab Augufto &tyH<?tt*t»» Coptitis, & antiquis^Ç^yptijs
à Chamo Noèmi filio ^habiÎ feu Chamia cui facraî paginae aftipulan-
tur, eam fiepè fub nomine tabernaculorumCham indigi tantes; Hebrseis
denique dicitur BûaMiJraitn, nomine omnibus paffim noto, à Mifraim
Chamifilio, primo eius pofleflbre Alij veroMifraimdiâ:am voluntà vo-
ce Iîe ZarAr^ quod anguftiam denotat, eô quod vadofo maris mediterra-
nei alluuio Ifthmo Erythrœo & Memphiticis mentibu5,catadupisNiîô-
ticis, & catabathmo Lybico à quatuor mundi anguiis claufa,& veluti 0:n-'
cla atque çoarclata, exteris difficilis reddatur,&inaccefia
Nili donum Herodotus appellat is-enim à conchylijs in montibus
repertisj àfalfugine fontium, fofTarumque j à terra reliquis confinibusdi-
(colore; à Nilometri j fertilitatis maximaî fîgno ( vt in quo olim o^lo
gradus rerum abundantiam fpondebant cum fuo tempore vix eam fpon-
derent fexdecim ) alijfque fimilibus quibufdam argumenta ducens,ma- In&rior/Egy-
flutniais
ximam y£gypti partem, eam prxfertim, qua; à montibus Memphiticis ad ptus slluuioiie agv
mare vfque exporrecla fluminis incréments latèirrigatur,alluuione pau- geft;
latim è fùperioribus locis inue&am aggeftamque efle, conie&uris non
obfçuris opinatur. Huius eniminfententiam omnes ferè quotquotpoft
A 2. iuere
CAP. IL
OEDIPI -tëGYPTlÂCI TEMPLVM ISIACVM
1. 1. mtuoi. fllêre tùm Philofophi, tùm Hiftoriographi, defcendunt. Ariflotclcs quo.
que eam dicit in dies magis magifque exarefcere, & à Nilo totam etfe iu-
ueâam aggeratamque eô quod longo temporum tra&u paludes obli-
mentur } Se habitationi tandem reddantur îdonex initium tamen rei
obliuione inuolui Atque ideirco ab Homero Thebaidos mentionerru
duntaxat fieri, Memphivcl nondum enata, vel necdum co progi-efTa_»>
Brror Sefo- vt digna commemoratione haberetur; fignum etiamefle} quod paula-
ttnt pucantis
talueum Ery.
tim fit aqua exficcata,& quod Scfoftris didicerit,mare rubrum altius effe
hrzi maris
aitiorcm.'E- yEgypto atque ea de caufa, quod in animo habebat, fofTam à mari Ery-
gypti fuper- thrxo in Nilum, ne diluuione totam fubmergeret, duccre omififle Nam
ficic. e
yEgypti cauitatem, alueo, quo Erythraeum mare continetur, profundio-
remeffe fibi perfuadebat quem tamen errorem in fequentibus fuo lo-
co refutabimus. His igitur ita fummatim recenfitis, nuac ad particula.
rem >Cgypti defcriptionem progrediamur
C A P V T II.
*De dmifîone tAegypti inNomos in génère,
porro Tniuerfa, tefte Strabonc) antiquitus in triginta No-

AEgyptus feu
mos, pr3e~e~ura?,toc nimirùm) quor labyrinthus eiusidea~t
fèumyfticum illud ^€gypti templum aulas habebat, feu diuerforia, diui-
Diui!ÏoÆIY~ dcbatur,adcôquidem, vtfuperior >£gypti pars Thebais dicta decem con-
pti. tineatNomos; Mcdîa verô feuMediterranca,autMemphiticatotidemj
Infcrior denique plaga, à figura triquetra,quam Nilus ad Memphim bi-
partitus, lateribus inbafin maritimam abeuntibus deferibit qux & Delta
inde dicitur, numero non pauciores prioribus comple6teretur Quin 8c
omnes hofce Nomos in triginta quoque Deotum & Geniorum quos
Ephoros, aut Decanos in Deorum Repub. appellat Trifinegifius, alij
OuuJtœrê'&i quorum finguli fingulis Nomis veluti euftodes quidam Ge-
nij malorum Auuerunci préBefle credebantur,dedkabant honorem adeo
nihil fine myflerijs apud ^€gyptios gerebatur. Verum horum Nomo-
rum prout fingulis Dijs refpondebant partitiones, fignificationef.
que; vt plurimapaucis comprehenderemus, hoc vnico
c Ptolomxo deprompto Schemate tibi ob
oculos ponendas duxitnus
Dïvï-
5YNTAG. I. CHOROGRAPHIA JEGYPTl CAP. IL
DIVISIO PRIMA.
Superioris tÀegyçtï quaf^^Tbehatsdkitur iuxta Ttolomœum'.
1 ("Thebis^
J ,hebis ,rApollo,
1 Sol,
1 Apollo, Sol, & 1 r
&^ e f Diof olin
1 Thebai- quas & 1 Apis feu boS 1 °
J 1 D.ofpolin &&
J Tuph~ôc
ten 1 ~xx~çr. qui fepro cu-
I 1 1
f flodie6atur ~nubt,n__
1
Anteo. 1 1 1 |Anwime*,
Anteo- Baechu» & 1
Venus | Œ£_
/polite^ 1
poli_ 1 t Venus IPaffal1um
Appoi- 1 Apolk) feu Sol J Phontem,& j 1
lopoli- 1 Appoi- t fub forma Ac_ J infulam Ele-
|
ten 1 °P° | cipitris t phantinam
Hermô- l Hcr- | Sol, Iuppiter Hermonthem, t
I & Sera- r 5cL«orum 1
thitctn I mon-
5Superior 1 the »~n pis f 1
Qusc vrbem.
%yptus ficdi T °; Conti- Li^îdoTûm 1
Nomo. 1 CUD- qu-AMmon
l,Pohtea J ~encJ~m~Che..
fequentes ^tur «{Po11 ôL^ r;"Km J nobofciam
a –"
4 `- bane 1 OúrlS'
I ban OGnF'––' t 1 f CQp.turn,
Gpprum, &
étebacur t Coptl- I vrbi. J 1 NÓ 'd
olim 1
1 ten 1 bus' Coptol.tur 1 '1
~IGs & l fub%l ,DiofpoJim I
1 fparmm
1 ` --1 I
lTe!lty. ,.Tenty. Venua .Vicum'medi- 1
1 8t ,1
1 r1te-ft
rittn 1 ray' 1
ra l' < ter~.m,&
r..
1 Crocodjlus Parnpamm |
1-_1 j
Diofpo- [ Diofpo Juppîttr fub l J^à^tnTôc s
~v <Pecie, M Diofpolim r
liten l lj ioi>is
vrbe I Aquilae
Aquii* vl paruani
t1 AphrSS~ Croeodilorum
Croeadilorum
Aphro$-,
ditooï 1 j Apï^^ il AphrSfîF7 ¡' ,CroC!qdilorum d
1 ditop o~ r p 1J_a'~ 1
IJJte;D11 i li 1:enus, ~~t~r,. :` Ivr~e~1
Lvr» i It ^Mëdîterraneum 1
'1
lL__4J 1 f_] -i .porum?.vrbem.j
f
DIVI-
cafb n> ^GYPTIACI .TEMPLVM ISIACVM
OEDIPI
OJVISIO SECVNDA.
Partis medtterraneœ Aeçytti
1 Bos
u L fBosMne- Vraphis, f Acg-
Mem. I Mem- u.us fepto ") thon. feu
&«** 1 phi 1 'nclu" Acanthorum
` s
|fus fu (
1 nBuba- Buba- 1Canis ?
Canis 1 Bubaftis.quaein
1Buba~istquz in 1
| & fe
Arabiam feex- eX-1
.1 1 Ro 1 1Felis
Ir Buba- j
1 1 tendit
tendit 1
fiites.
ftlCe^_ ft^ JFdis
1 |Sol, Babylon,He- 1
H 1 1
f.'®" He-
liopo- [Apollo, roumciuitas,
P9«t«»
1 1` li i jofiris
1 Heptanomus
1 t 1Oxyrinchusr
o Ÿ Ox rir~ch
l,
1 ,Oxyrit1ChU5 1
l,oxYrin-1
'L Di 9xy-
cJîl_ ( – ( 1EÔxyrmcbus 1t
~Tocni
Hçra- Sunt Nilopolis, cura
SïSr S5* 1 cui- cieo. le-
Ç0" I
Hercules 1 Vrbes tôt* Infuhu
wmedi. cieopo.
art îî2_l S poli rban S fcius -{ NiH
ELV Croco- vrbi- Crpço" {" ( Tubdi- Ucus Mçridis
& eius paetro- (
dilopo, bjis 1 dilo- Crocodiius ta?
t~ i
1 jjpijs 1 CrocodJlu~ 1 metrQ-1 1
îites dlJo-,
pqli 1_polis
po^'s
lite~ J _“
~r.r.
1 1
C~noT' 1 C no- 1 Caniss 1 Çaoum
vrbs, metro- 1
poli- Cyr°" i
l 1 polif
£ P^_
Hermo; Her- Hçrmetisfe«
poli- 1 mopo- Mercurius Mercurij ciui-
1
tes
tes li _–– 1 tas magna
1 J
lato?' Vrbs Lafon« &
m&T' 1 flumen Aga-
nopoji- aopô- Luna,Ifis
li – LUDI, llis thodaeqnoa
tes 1 J l Tanis, métro- 1f
Taoite$. Tani Accipiter I polis & flumea
1
i j iBufitUiçuro
DÎVI*
SYNTAG. 1. CHOROGRAPHÎA &GYPTL
DIVISIO TERTIA.
Inferions partis qu<eDelta vocatur
––'
fr Bos, -1 fBufîris,
BuGri" Onijfeu 1
Bufiri 1 *Pis
tes vel Helij metro- 1
polis
Serapis 1Xois, 1 polis
Cano- PenTT'em-
Xoites Xoi 1 ,Serapis.
pus feu 1 phthuchi, ciui-
tas Gabafa
Nilus 1
Naucra- Nau- 1 NowSET
tites crate t1 NlIus
1. 1 1 Nauerate 1
1 p&r
I Proiopis -f
1 I
Latopo- Lato-
Iîi-pc
lites ««r J. HZ !y. VÎa^ naefwmétropo- 1
poli p,fcis jjs i
1 1
17i- Di- 1 Sun 1t f-
Sunt i
Notniin- Saites vrbes VrbsMi- ti
cun- Sai |Ç°" Minerua'
tur .1" eius nerux
ierioris
partis 1- t
1 i r.tur1 –ffubdi- _-î.- Metelu, f,
âgypti
&gypd
ëJT Mené- vrbi- vrbi- Mené-
Mené.)?" 1 ?n t*
t~ Metelis
laites bus lao Phte-
«* Canopus 1
1-- i nota
Mende- Men-
M^7|' 1 Hircus.
Hircus, feu 1Mend~s,
1 1 Sï" 1
1 des ft» Tau,' 1
j 1
Léon- Léon-
Léon- | Leonum
Leonum
TLeo, Il ciuitas,
topoli- topo- I tff* 1
tes li Nllus Pharbgthus 1
|
Seben- ?e" Sebennitus,
S~ben- } Luna,
nites j Cybcle
J Athribis,
mto 1
1 1
Ph7- Pha- l Phagruspifcis, 11 Phyïiè,
gropoli-i gro- j 1 quipudendûO- Ombi,
J'
tes _J ^poli j firis deuorauit J ^Metacompfb I
Hifce addtint alij ex Plinio &Ptolomaeo, Nomos Omphilen3 Phan- rl. I. ç, c.

tnriten,Tiniten Phatniten Neut Heptanomura Athribiten Onu-
phiten5 Biuos, aliofque, quos vide apud ptolomaeum Opus autem fuit
tam dilicrenti ac fubtili locorum diuifione ob continuas finium confufîo- Scrab_ r~,
nes, vtbenè Strabo notat, qnas Nilus incremento exuberans efficiebac
alijs addens, demens alijs & figuras immutans, & figna obruens quibus
proprium difcernebatur ab alieno, itaque identidem dimetiri oportebat.
Durauit porro exaâa haec à Sefoftre primum fa£ia tefte Diodoro, in_»
Nomos fuos iEgypti diftributio multis poft temporibus,donec varijs bel- E'lbf~ diqi~
lorum tumultibus impetita Regio, varîamque vrbium arque oppidorum fits~gypt),
ftragcm perpeffa, tandem in maaus Mahumedanorum peruewic j qui pri..
ftinis
CÂP.ÏIÏ. OEDIPI &GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
ftinis Sacerdotum moribus. & ftatutis fublatis fua fubftitucrunt Nam ab-
rogata mox Nomorum partitione in tres alias iEgyptum partes partit!
funt. quarum primam, quœ eftàCairo ad oftium Can'opicum vfque ( eu*
ius longicudinem brachium Nili occidentale Agathodxmondic~um lati-
A Tl1ni$ tri- tudinem veio Athribiticumflumen, Nilotiçum Delta bifariam fccans, &
pattin Ægy-
pms. îatus maris terminant )m9jVî j.& Nkhar aïlerif, vel firapliciter £r//appçl-
ïant* Altérai» veto partrrii qu3? à Cairp incer Erythraeos;& Lybicos
montes continua tra&u ad catadupas vfque excurrit antiquis Thebai-
dem di£lam modo jjçsjpM Affaid^ hoc eft Tentormm, nominant. Tertiam,
denique partem, quam brachium Nili Athribiticum & Arabiac petraeae
iuxta Bubaftici fluminis longitudinem determinant iÇjïtififîS Jllardt
'Bechria, Jiqc eft terram paludojkm feu marinam vocant prima Oriza, Sç
omni fruâuum genere & altera frumentis, leguminibus, pecoribus,vo-
lucribus, Hnoi tertia, façcareis arundinibus, goffipio mirabaîanis alijf-
que ignotis Europe frugibus abnndat Verùrn vt harum omnium diôa-
rum partium,ficuti & Nomorum fituni meliùs percipias, vifum fuit hoc
locoprcEtei çhorographiam eîcaâatn particularem quoque fingulorum-
Nomorum vnà cum moderno fini defcriptionem inftituere, vt cùm diéâ»
rum tàm dicendarum rerum feries luculentiùs patefiat 9
CAPVT ÏIL
PïSTRIBgVTIO PRIMA,
Infirioris Àegypi infuos Nomos.
Y Nferior j£gypti pars, quae dqobus fluminibus Agathodaemone & Bu-?

_f_ baftico, &Jittore maris includitur, ah omnibus ferèGeographis Del-
B~tt~Eg~ t't, à figura literx, quam exprimit,appellatur Paruum Delta porro voca-
pci vzde ( tur omnc id terras fpatium, quod Bpbailico & Bufiricico Tertium Delta,
quod Bubaflicp & Athribitico cornprehendicur de quibus vide Ptolo-
mxum hoc loco Hanc ^Sgypti partem a. veteribus Ph'mm appellatanv
reperio. Eft autemin Coptalingua îwj««? telle Nomenclatore noftro, p
nihii aliud quàm mare, vnde fufpicor hanc partem mare vocatam vel
quia Niloticae inundationis tempore mare referebat, vel quia traditionej
antiqua olim totamhanc partem mari te&am Nili limo excreuifle cre-
debant, vt Strabodocet. Arabes fane huic aftipulare videntur, cùnv
Elphj¡¡1t1 p*à)\ Elphium, id cft, locum paludofum ^£gypti,î^_iH E/phpbum, quaO
quidl diceres mille orium, quod eodem in loco Nilus in varia oftia di-
firibuatur appellant. Etfi aliam & fcopo noftro magis fauentem cchy-
f~elald~nus t1 mi rationem Arabe hiftoricojib. i.de
~ct Reg.p~epy~
aflîgnatam rcperiam inGelaIdino
vbi narrât, Elpbium, in Delta, fed
Regibus ^gypti, p»J&\ quod tamen non
in Saide ponit à Iofepho conditum eique hoc nomen inditum ob cau=
fam,quam hiiçç yerbis defcribit ex Ben Abcd Hakem. Hoc eodemM'"l:^h
içem-
.îmimui
i.iôm.i.jôi.
M MAARIS» R 1 ~~DIT~JL~~f
MEDITERRANEI PARS
F R
i
v / ]
PARS
'-1, (~v r-
Men 0
^«i-^nfo^L^X!LF juta Jrf^j^m^ i °y
hmuif
-».
.r-~
-4.:> j~ "T~~ hr.V. ili~, -le Il
< .< ~c.~m~o~h'
¡ ~L~ – ..â -ÙÉI :Ó:1k j
~nF~~< 'c. ~M~~ ~r- f't
A"Úp"ili
~~W~ =-~o- '7~ ~~BT~p~j~
4, ngabar f
Palttnal'/ll -Latone Babo s;ue.Heliopoli~
-PA RS
PARS
¡ .n- us
emphis XII-gom
_yraind
< Baticlit-f
¡, AE GYP T 1
chu.,
DESCRIPTIO!' Mit i,'id3r -A
-DESCRIPT Crias
,1 CHOROGRAPHI"~
'~eA
~N-T-I-E~>
no0
t cy
70 71
7f 72.
72, X-Viit-
',VIIl. Ph.'Jl~t'~ -Alabastra l~. -v m
~i~~
~S~ 6 L~ 6''L~ 0) <~ ~cw~~A. .6–
.< Hw~<
c7 cr eJ/j (~ -*Z^ H
CV5 J*<N-
f|
<DESCRIPTIO CHOROGRAPHICA"\i^ rJ^g^Z
-JTVX-*V_/JLiJ. VJ. JL ty A
~pr'FÀfTjr~)P (j
B c~f~ jff~n~Nv~Pjjr =j
jkt^S), 'X
^JT"v ~ts* M j1^
'PtolemaisHermyls
-MA~L T
R r~S -ME D I T E R R A NE I
~jEDITERRA~EI ARS
P~A~
P [J ' 'C- =
-làt Ch,b
-fc ta
partia
z L. D~ofpolif oencr Of 'ï::J
T,n!yra -È~ NomtisXXIV
oJn-~t1' ~L" >- ::r::
hHl!m~a.J-m ~XV~
elfi le 2.'f CZ"n_ A
.il>. -7,r.,ae '-< '1
Nantit* n»tnr« A -T-h- >- "
jl q^
7'ur 4^ ^Xt*»^ ûr^&K~7i Satachie
:BmlitJ ?" Hfiff _–.
~A4ru'¡- dr.r~A:
~n.M K,r~ '°'°""°~ ~Mrfa ~t. A :io.?'h' .7 ~<0n~u~
J3.< ~~r~ Id~,
rd i'n!t~X~X.~nf~c~
~S%A~
Noinzis XXVII[. '0' Cilub' <
"">- v. -4b xx
0. Luc_in«
Cinims
Abydites J'r-
~)~ ~T~ &<BB~ ~jVo'n~.X'X/f., ~~m ~f,Mc~.s
•^Sk T yJs>^ >n *»*r/"J*-m "^te, T1-ŒL ^Tv^RVAt ^^m.f-ApoUopolites -Apollûvolu
A^ÀIlrmnVter maqnaSS
-•-• r/~>• z^V^?" ^#~a a
-»^ ? ( i) "M- V> s jg^ -i&~
Phtol1iltis'~ ~rheboe,1:11,'011.\(\ <
Ansina
^î^^T _i_-r^"€N- -e B«7m™A- i* Z*'K.CroUjTt>xos
.¡ A, f Beieei~ice
4-. ~7" 1'1- -\S 3-
'~– -"1. A =-C- i~ otr1- t
"M~'jbjM' ene
-Lvf!ccJL'</e~M?tt
7 -4 COSIR cosïr.R –~tf m ~y "~=- a'
AfioT^^^ MumaM{AZ'm*- t*^ ^^Ly t«* « f jfsr^1- ç^^ -v -^gtv-Tifc_n
=~~ -EL. SacraSveainiiins
^^r~
"~#r~ D~fertum Dan
u^^k Pft7te
'y Catarracta minor
^1^ -5^b"
-n. ^K-1*1 Cana Bejtrtum ^'t ^«- \j^y^^S^ ,=
M ~/rM -<'o"V~o <~ -r"7LD 1 “ N

JVorA AD z~cro~B~f ,–
Ç~ Jfèqyphis ohm,teste Strabone, in 70 Noinos, td est Trcejccturas ÏÎfT^^ ^C^ ^ffV.. .^V >-s _JT^ ^^1' 3?*"
jiiit diuisa,C[uam etTtolomteus Jecutus est.uti ex hac f] J^^ ^Jvl/ftfe. ^LJ^ ^^Ë§^,p:_ ^lÊÊt
– QUi1ffl
mappapatet; et Arabumdescription! qucim ex Abulfeda
ex U ~£^9r^ -P ^r~\ '^=*–
ÇeocjmpTiodeprompsimiis, exacte côrresponder. n^ti?||pÇ~- mw C ^J[y<P^ÎQ^^
/10, L~m.m~ 74- ~.r~ –– "'7' >"
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA JEGYPTl. CAP. lIt.
temporeaqua JEgypti Jîagnans in riuos eduSlafttitt vt narrat Hofcbam
fîl'tut IJàac
Deinde periequitur texturn his verbis, quae ego breuitatis caufè latina-*
fubiungo Cùm Iofèpb dominaretur JBg ptot &> magnificajfctdomum ç<yha-
bitationes Pbaraonisyiamqae centttm annoramatatem ageret, dixerunt con/tliartj
Œharaonis Ecce Io/epbjenio confeSlut»necfapientia, nec iudiciopolkt ampli m%ag-
loTepht mo>w
gmua \gitur iugumfùpergentemçiust eamque Vtiliter occupa,hiennioque foltçitan- mina in fî>
tibus êx tandem rejponditj agite Yideamitsifi\n ëlpbio confieiendoconjilio nobis canda £tphio>
effepcftt.
rocabatur dtttem tune temporis Sipbium Gubeb, bec eftïfofajtue îiagnum quia
totaregio Elfad erat aquofa, ide/i,JÎ<tgnantibnsaquis opp/eta, congregawtqwr»4-
eorum Elphiim olirw
iorïtfuos Vt confûïum mentemque exptoraret > qui con/td^rato prapofito vocabatur
Elgeube.ideft
negotio dixemnt -y œittatur lo/epbjVt aquamElgeubçdtuertat i eaquededuiïafolfa ftagnans.
adjciat regÏQnemregioni turt^W prouentùs prouentibus tuis; Vocauitque1(ex
Jojêpb dicens Sci mushune heum abwdantemejft ZF adi/îcijs campifjae co-
Undis aptum
Et rettelatum fuît lojepb •V>foderet très fojftf pro amnibm ducendis pri-
mam exfuperiori parte Eljâidy ex istboc hcoy zsrtmnem orientaient ex hoc ioco^
amnemoccidentalemex boc kco, yr cœpit lofeph opus, <&fadit amnzm imdmttm
ur Puma ~sgi)~
ex/ùperiori Efinum y/que in Albaiun, fodit amnem Etphium £«2°hic amnis tium aoua-
orientais, ççp pr<eualuit amnis iuxta oppidum, quod dicitur Jânbemt ex oppi-* rum NÎii in
Nilum den-
dis. Elphj y£«Fhic eji amnis occidentalis çjp exiuit aqua eius ex amne. orientalit uatio à iniè"
ex amne <? in pho pcta4-a.
'iff'fiuxit in illum, isregrejfus occidentali y fluxit diffttftis campos
îâitljemt Ver/us ocçidentem «6?" non remanjtt in planifie aqua Tune mtrodn-
xit operar'toSfC* exempto exfeSloquequkqu'td ibi careSîo/ùm ç^ inncûjum erat
hberumfecit aqaœ fluxum ineafuperj}itis>fuitque hoc primipiftm fluxui Nili%
tuafîtijue planifies Jicca ^pura^^> elmat<e /«Ht tiqu* Niti ,<r ïngfefi* fnnt
principium akeiy& fiuxerunt vjq-, dum bénirent in Alalhun^ refiuxernnt inde
in E/phiur»; <«r mgreJfa/Unt amnemviusy isr riuos «»x> çy fafla eïî pars Nili >
B edu-
C j` OEDÏPÏ AGYI-ITIACI TEMPLVM ÏSIACVM
eduxitqm ad opus\ quod patrauerat fteSlandum^ êgem atque Conftliarioseius j

di-
fuit atttem totttm opus completum 70. diebus Càm autem idjpeciaêtêxi
xit ad ConfîliariûsJîtos Ecce e totumbac nonjeptuaginta ,fed \J>A\Elpb iunt9
eîl locusprouincue buius in hune diem
hoc eîl, mille dierttm opus eîl ,• yocatwfqpie
idejîj mille dierum) qui feminumcopia adœquauitreliquat &gy»
Elpbiumj>9*âM
pti prouincias. Ha£lenus ille ÇerÈe hune locum à Iofepho habitationi-
bus hoininum idoneum redditum, prœter Gelaldinum, Salamas aliofquc
Arabes Authqres, Aî?uliçda quoquç id in fuaGeographiaclarè docet bif-
cè verbis
tt Il
ijBNlfed,~
~~og~~t%k~·
pheilz£4 C.
Elpbium regio in JEgptç à Pkeftatb inter occidentem <ùr meridiem fit a
~t!, ejî in yalïe tant deriuatur ad eam fluyÇtm ex refadatione Nili à lofe*
pho Tujio fafîus &r ciuitcM Slphiwn fedes principatus ejî jeu prtefeblttra ift-
Slruiïa balneis, plateis,W gymnafifs Scbaphiparum <dr Melcbitarum fita autem
eîl fupra flumen lofeph à quo ex méridional pane fluminis dirimitur attifas
Elpbtttm memorata pono Elphiumplurimos habet borto.(t <&eîl à Mefra itinere
ferè trifUm d\erum% C9"inter- PheUatb ç$t Elpbium qmdraginta 0SÎ0 milliaria-»
Et aliq in loço vbi ciuitatem i^.i^> Œebanjà dçfcrïbit ita diçit R
Et ciuitis Elbebanfa fît* ejifùpm mare Jofepb(\tz flumina voçant ^gyptij )

<&eît Elpbium <&omnes qui font inter mare lofiph O* montent ex terra El-
bahanftt bibunt ex ftumine il'lo lofepbjt? quodeîl inter mare lofepbîS"Nilum 9
i. bibûnfiex mmq Nili o Non igitur fine ratione hic trapus nomen maris Io»
~r~ iep-p4.
fephi obtjnuit in hune vfque diem Verifimile enim eft Iofephum noru
tantùm interpretatione famnïorum faôèâ, fed & fapientiâ quadam diuini»
tùs ei iniitâ prsditum, maxima bénéficia in vniuerfàm vEgyptum contu*
liUe j quale interceptera hoc maximum erat Elphij videlicet ad melio^
yem frugetn reduftio Vnde incrito totac tantis honorum titulis, digni-r
îacumque prxragatiuisà Regibus^îigy pti fiierit ornatus
Porro meminit huiqs ETphij quoqueBeniaminus infuo itinerarîo t
traditque Hebraeorurn fuh lofepho in Jtgypto maxima ineo monumenta
yelida» liilçc verbis 1 4
4k tietmw tnum àievum

y$W m Jsjth <$W MpHt tntttf JEgypti, ittr ejl s <?
mnç
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA ^ÎGYPTï. CA^.IIï,
bine Vhium quinque dterum, <irhœc ïrfa ohmdtcebatu? Pitbony &> Videutur in
ça in hune 1>frjttedism plurima monumenta, <j?œdificiamaxima à \ojepb memoria
ciusinbenediiïionejfyofteritarirelifta. Dicebatur autem Pithon ab ingentis Pitfaon vrbe
vndf iliâa
înagnitudinisferpenre, qui ex ftagnantium aquarurn, limique Nilotici
putrilaginc ortus,rnagnain hominum pecuduinque /tragem inferebat
ab Hercule y£gTrptio,vtMvthoIogi volunt, intereuipto. Elphiumigitur, InfcrÍorÆgy"
veî vt C;optè diçam, ~DjM à mari olim feu paludibus teâtim, tandetn.. ptus quando
iubiutiçv*
multorum cîierura opere tempore Iofephi, habitan cœpir quo tempore pn<
pleraque iiiferioris Aigypti pars, aut omninô, aut maxima ex parte palu*
dibus aquaruraque ftagnantium diffufionc te£la /qualefccbac, doncc fta-
gnantibus aquis in varias foiTasdenuatis, terra aquarum diuiurna oppref-
fa tyrannide tandem liberata vfui hominum animantiumquc feruiret.
Hincfaélum videcur» vtreliquas ftagnantitim aquarum congeries infra_j
Elphiuai fîmili deriuationis artificio deducerent adeo'que terrain vni»
uerfam tandem habicabilem vfibufqj hominum accommodarent. Quam
Pièces fucceffn temporum dtùm mira hominum, pecudumque fertilitato
florentem, & continua fiuminum deriuatione fœcundamdeprehendcrent,
in varias Préefeâuras leu Curias ad diuidias & contentiones fedandas di-
rimentes ji ob admirabiîem quandam rerum omnium copiam & tberta-
tem, velutiDeoruin immortalium, vt Diodorus dicit, donum vocarunt
Coptitas fecu(us,qui ncjunnr «.€£$*^ cpjU&miiic ideit,dqnumMercurij iïgyptus 4o.
eadem ratione eam nuncuparunt, idque occalîpne Ibidum frequenter num Dei dL
fta, 9
ibidem ad ferpentes cœteraque reptilia denoràndaftabulantiumjquaîfi-
tu corpotis cruruitique pofitu roftroquc ijfdem tranfuerfim inferto
dum hoc ti.evaycppij.ov a ex A & a compofitum exprimèrent cuiufnam do^
num hxc terra effet, incolis in onine cœteroquin iliperflitionis genus
proniflïmis legendum prœbebant dùm aliud non hoc typo exprimerctur
quàm AïTa.«03s,ïA€0ï\rc 'epjMAmjÊiç Anubis bonus Genius fed cùm de^
hiitè & fnnilibus alibi fufîùs rrailemus, in Prodro-
mo verô atque Obelifco Pamphilio hxc eadenu
iam fuse atcigerimus,eoLecï:Qrem rçmittimus. Et
qu3muis non dubitem^ aliquam Imius Phi; parrem
iam à principio habirationis eiiis, incçrtos tçrtni-
iios ceu prjEfcâuras quafdam diaifam, multipli-
catis tamen hominibus in immenfam multitudi-
nem, ob coptipuas finium çonfufiones, primo à
Sefoftri vel Seiofiri Regç fapientiflîmo initt-nrîp
hoc çft, Nqwqs decem,tefte Diodoroj Ptplpmççorum verô tempore adeô in
viginti Nomosniinutiùsdiftributum legimusj vide qu^ de his dicimus
filfiùs in hiftoria Regum -Êgypci •
Eft autem Nomus graecè à Ptolornsçis ita di^tus, hoc Joco nihil aliud Norno» quidj
quàm iurifdittio, fiue locus iuri dicundo, caufifque traâandis opportu-

nus; quem antiqui tu*t*£iç id eft praefeâuram feu curiam, Arabe?
yU>\ id eft praîîorium vocanc Et qqoniam raaxiîna apud antiques
B &BY»
CAP.HS, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM KIACVM
/Egyptios vigebat facrarum in Dijs colendis cœrimoniarum varîeus

cantufque «VaAo^w/a;f'eruor, & vix loçus eiïet> qui non proprium fibi Nu-
men aliquod cui honorera impenderent, çonderet., ac proindè £epè
çontingerct, vtNumen, qqod hi venerarentur ilji execrarenrur, Deo-
rum diuerfiras tanta, non exigua parerct Reljgionis diilidia j Sacerdo-
tes Sefoltridis Arcinfacerdotiim authoritate, ad populi in Deorum culcu
tollenda fchifmsta, exemplum fccuti vetuPciffimorum Deorum orberru.
.ÆgyptU~1
~c:mp!l1~ V!1i~ terrarum iortem inter fediltribuentiunifde quibuspaulo poft agemus)
uerfi.
tocam ^€gypçLim in trigintaNomos, vnicuique vero Nomo fut) m attri-
buentes Numen callidc diuifèrunt j vt quod à primaeuis Dijs in orbe vni-
uerio iacluni traditione pçrceperant, in ^gypro ceu fano quodam, auc
Panthep tocjus vniuerfi çompcndiofè repisefentarenc & ne ex tanta dif-
jeuipiâ TKe-; formitate cuiçus, monltrof* reiigionis facics appareret in Metropoli-
bais, Si He- tanis toçius ALgypt'i vrbibus Thebis vicielicct, 8c Heliopoli certa quidam
.op~
&: fiimpruofîffiaîa deiubra xdificaucrunt vt in his iterum quicquid va-
go cultq tota coiDpIccieretur v€gyptus, in hifcè duobus veluti Pantheis
quibafdam analogo qupdam ordine & ad templuai vniuerfîparallelo,
fultuque compendioio, diuerfarum nationum vnita multitudo celebra-
ret çalJidum fané inuentum, &ad diuerfas rcligiones vno cultu conci-
jiandas mire opportunura, Meminit huiufmodi delubrorutn Strabo te-
fiisàu'SîïT'ws, ita enimî:b. 17. vbi de Labyrintho agit; 'î.inquit, Ji-vrf??}
ài>rd LociUy inquit, in primo fojjœ adytu adtn-

î'jcaç-Q-«s rlw %&T?J'<jx3-êic{jou>z.[u)
ginta quadragintcwè siadia procèdent! est plant ties <ju ?damWicnfali forma pagum
babenss isr mu h on m êgum regizm> quat prias pr*jv?lurœ erant Nam cotirfem
aulœ ftint columnis a^nbii^înutcem continua omnes i no ordine, W Vnû parietzs
(anquam pctruo quodam fepto ante Je fît as mda& hahnt. Ec paulo poft. în–»
fine buïus œdifîcy y quodplus fladio. occupât efl fepuUura,quœdam pyramis qua~
dranguUy çuius quodlibet lattis quatuor fer è litgerum 17 aliitudo par SepttUi
Scpulcari no.menejl Imandes ( verius Simandes ) dicunt tot au Us ibi facî^ ejje quot
~m~udts.
prœfecîwœyfolitofîjue eo conuemret atque epulutn quoddamfacris yirisac mtilie-
ribus fîebat façnfictj gratta Deo reddendï isr ïuris diçundi de rébus maxïmis j qui-
tus autein prœfMur-a i% Jtiam auLm proçedebat Eadem ferè narrât Abcne-
A.be!itphius;,
phius de ,j».4>j& c^-xç.jfrnjchems id efr, Helicpolt j verba eius funt
Heiipp,olitana Eiïautem in jfinfcbemsy hoc eit, Heliopoli febrica, eut tot domus, perhibentnr
ftbrica.
effe, quot curiœ antiquitus tnMgpto cenfebantur isr ynaqutque ex ijs habebat
Telëfwan "if ido/um»quod colebantprojalute terrœy in qua erat çurict-, &:paulo
polt
SYNTAG. i. CHOROGRAPHIA JEGYPTl CAP. IIL
poft numerum quoque prsefe&urarum determinans» ait t^j&S (Je càbUV,
Mrantque prœfeclurœ trigwta iuxta numerum dierum Menfis vnius è duodecim

Gum enim vt in Aftronomia ^gyptiorura videbimus finguli dies menfts
alrcuius, alicui ex triginta Numinibus dedicati eilent magna cura emu,
diemcelebrabatquaîque tribus,feu curia quaz Numen illud fibi colen-
dum habebat propofitum qnem morem à prirnaeuis -Êgyptijs haufiflo
PlatoinCriria docet vt paulô poft videbimus Sed his ita przemiffis ,
modo videamus, tripartitô illam totius vEgypti in Nomos fuos à Sefoftri-
de primùtn, deindè autem à Ptolomaels qui eos plurimùm auxerunt, fa-
âara diftributioHcm Etcàm praeter nomina nihil prstereà quodin ijs
g^ftum fit, legatur, Maxima quoque de etymologijs huiufmodi nominum
apud Authores fit contradidio, certè ego reftè nominum i^ôrnT®- r&\ «ç-
p1w*v.% regulam à barbaris linguis, ijfque Grascâ antiquioribus, vt & Plato
vtdiiAw Critia & Cratylo monet, defumendam racus y dumveterem hanc
TËgfptiûrum linguam pro modulo meo inftaurare conor^plnrima fanêin-
tvenij hucufque nemini philologorum, quod feiam, comperta ea potiflU
tiXWa-j-quae ad Deorum, animalium, plantarum, lapidum, vrbium inftru-
rflentorum, fimiliumque etymologias pertinent, qux omnia Nomenclato-
r'is noftri Aegyptiàci auxilio eruûntur Vndè gratiam apud eos, qui Cri-
fi & philologicisîncumbunt, me haud paruam Initurum confido dànij
matta, qùaéGrkicos hucufqtie latlierunt iu decurfu huius operis Deo
duce, détegam Sed vt ad Rhombum redeamus
Tenipore igkur Sefoftris totam Aegyptum in très partes diuifarru Diuille,lgy.
ptijnNomos.
legimus -in Inferiorem,Mediani, Superiorem, quarum vnaquxque in.»
decem itefuin curias fuie pra?fe£î:uras,tefte Abcnephio, dirirnebatur in_.
quaiquidelîi diiiifione ad primsuam illam fortitionem Deorum in vniuer-
llim mundtiiTi'-r-cfpexirre videntur jquam Plato in Critia hiicè verbis dc- Vltttt
lcrr~3i~C 2d'Amy~f9!M~~T~<K.r~xcoi~cir "œI/'Cœ~ 7r/ l~ôywdùuxuvdà,vô,tt~u~ r~
>$!«va/tarc0V>aPy£&l*irdï(li Geir<^hiyvxf'tetG$ir•srçcpruç ox-etragàu(giyçy.&pSpHttiirlcà aùmSv
(C&))'~At6Te~&~C'K!t~{. · q'v(9`çdb'~CtAo; t<M[5':<T~fa<CM'e'y~teT@'CM'<t~Ct~/3xf~yM<TM~M~H-
lîeat. ayaiy$wlu>d^siyç^^tTOkJ ramsn,y,i«/V"(&yojtfii*&(& lifàp. "n$wàiSTrcùt* Iujkj ii ëçi
•srctptpiiï ïuo£/g.j.iipfytT»*)Ji vsr' tpë sraê/Vja'Vr@* euovludsuînri%kwto.dia,x}I5?tAavtpa-
{i»Jivviiïv s iça S-câiua *($yba^tnv &$$i'%6jjiiajtçàJ'i ef'»'toya i «'^wc&n3 tM&atTrtt) c*%>î$
~~<9'~t' ~wr9' tüEmv 7~si~gws0'T<XNT~a~6M'5~J~.ftt<
Sedantequamreferam admonendi eflis3 ne miremini, fi plurima B-itba-
rorum nomina graecè nuncaudiueritis j id enim ex eo contigit, quia_>
Salon ctlm co<ritaretil!a carmïnibus fuis injêreret'vimipfam nominum eftperjeru-
tatus inuenitque primas i Ho s Mpptios h arum terum feriptares in Juamlin-
guamea nomina tranîiuhjfe ^jiare <£T ip/e rurfus ~vniufçuii<jijuenominisjenfum
accïpienSiin Mocemnoflram conuertit Mque hœc fcrtpta apud auum meurn erantyJ
nunc apudme funt, capital a iam olim puera mibi Si erga talia nunç audien-
fis nomina, qttalia ajmdnos Jùnt, ne miremini nam huius reicaufam iutalligitisy
lotira 'Veroorattonejît opus-,fi à prmcipio narrem id quodiam ante dixi dejortt-
tione "Deorum^yt terrant inter je ïmuerfam dïUribuerint parfim in amplio-
res portiones partirn anguftiores s templaque & facra fibi inftituerint.
Oe^
TEMPLVM ISIACVM
~~F 0 PP10 OEDIPI ^GYPTIACI
fortitipne ycrô Deorum ita retert citatus PUto paulo ante 5 ©««1*»
Pc
$wuo£ w»r* $ çSw* 'S'ar«<8Aar^<WfH' eu *«T «ef f. ou je aç* »$oy i'x<n \cyov Otaç aftiâv S
t'dflx'0Yl9~txâsolç dtJP~Y ~jHf~' ajJ ~tWxe/5< lfl`wa%17~0ï~É%1%IOIÇ ~1I"91'. TNTe tnf.9!J' ~Tt7< ~1
ieJitPa>v&kixh*iï*fy>t fi*»* xA»^»u« "Stâv Aafô#«mç x*TWJt/^>yr«{ ^«ejeç «yi} »«t-

?e'«~rM o~ov Yo~~4 x?â~ae~ xj aai/~Yla., 1(!1)9'~i f~l~ <cu~ M~t É1'~iqJOI'. ~~ui Il ce~~aPe
''4'~¡g. /S«t~9'~e<) <t<t'9'<~r~ ~o'1A"t'¡' KT~tt~ ri P.Or7" W 'I7'IIl9' ôtxaAw sïxu~É~ywr; A 'AnO
~aÎ~ çt~Jlolç ~7f"¥~ xil~pts~ri~a.t~Tet .(.¡), ~E1,«. ;xo~~ou,û
~ttl~ûoc¢iÎ
~9r'~°
Dy quondam Vwtferfe terra orèem finguhùm jorûti funt in regiones fingulax
diHrih^tum; ïieqty partitionem hanc contentio fecit o Nam procul a ratione ii
çjfet quod Zty, yelqt44 Vnicuique ipforptm conueniunt 7 ïgnorarent vel cogna-
ziofcentçS)qu* pot\itsaltjs competunf1 aliéna iura vicitftm vfurpare cpntenderent ,•
cœterum iudky ittrifque fortihus fua qutyue ad Vofum fufcipientes, curante/que-*
amkûrum ftngulas fegiqnts habipand^ difyofuerunt j hofqve Velutj grèges ip/o*
runt) pQjfejfionefqueï? armentanntriuêre^ bac tan}enexcepto quod çorportbus car-
pur a cogèreyoluère quemadmodum plagis peçora tutnentaquepaïlores filent fit
Verà tanquctm docile ï? obediensanimal, qua/tex pq?j*i,nauçm agilem dirigent?* »
perfufâtjtpnepro gubernacnlis ^tentes ea Aiwnamatt'mgebant <?prQ arbifrio fuq
'ita âmentcs humanum genqs qmneguhernabant ha?c Plato ÇredebançigU
tut iEgyptj) Qeqs quondam ad conferuationem huinani gcnerit vniucr<r
fun) orbem terrx fingulatim forrinone diftribui0e,ita vt quifquc Dcorum
çzn\ acçeptaret regionem & prouinciacrj, qqaç naturx iuae magiseflçt con.
fortnjsj & in quam veluti \r\ fu^7î*àt quoddam obieûm naturalis incli-r
liationis pondère ferrçtur, quamque ab omni inimica &hoftili vi defen-
dendam fafeiperet Ad ûiiufinadi igitur fortiùqniç rationem Sacçrdo-
tes yçteres Aegypti, & potiflîmùm ArphifaçerdQtes Régis Scrofiridis, vel
yt vulgq Sefo^ris authorirate çonfifi, yniuerfam Aegyptum eà rationo
fiittribueûnt j vt qùemadmodum fuprà quoque indicacum cft quod à
veterifcius fieret in vniuerfo,in y£gypto vçli?ci rjiyftico fptius jnundi Pan^
thepj açferaçiflîma Qeorutn matre, cultu repraefentaretur vnitQ Ve-
rùm cùm de hifcè & fîmilibgs in varijs huius Ocdipi locis fimus difce-
ptaturi hic ijs immorari longiùs noluinûs quare ad ipfam ^gypti di^
ftributionem in fuas praefcâuras ? çcu qu^fdam Deorum curias poftli-
minio açcedamus \n qua hoc intenditnns! praeftare, vt qusç hucufquc^
.f>bfci?ra & inpognita fuçrapt nominumetyma, ex varijs xgyptiacae lin-
gu^ yçluti tabulis qujbufdam ex naufrage relidis, gcr.uinS
fignifiçatipw reftituerentur Qpus igitur
aggreîamur, o
NO-
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA JEGYPTL CAP.lli;
NOMVS l RACOTIS
HO C E ST
Prafeiîura Alexandrina Coptè ïu**ijSiip ntç çivco^
EPrimaeuis itâque fontibus primam Nomorum feu pracfe&urarum i

Sefofiridi vu]goSefoftri,prifcifque Regibus fa£lam diftributionem>
deriuantes à Racotide incipimtis quac ficut poft ftagnantium hifcè iiu
partibus aquarum exficcationem, earundemque-iu alia & alia veluti Mae-
ridis marifq; mediterrâftei receptacula deriuationem huius Nilotici Del-
tae prima fuit, ita principal) quoque inter Nomos locum non immérité
obtinuît
u Racota- itàque illa fuit Aegypti inferioris pars, quam poftmodurru
ab Alexandro fundatore A'Àegor/gewGraeci vocauerunt; hancque olim, Ricoc!squidr
çi.ico'r\ Racoti appellatam teftatur Plinius lib. 5. cap. 10. Stephanus
K&Tty) -.aroAiwvverbo p*»o3t<5.Paufanias in Eliacis, ac demùm Nomendator
nofter Aegypriacus capite de nominibus vrbium quos confule Raca.
ftam quoque VtLx*?lw vocaïam apud Cedrenum lego perperam vel cor-
ruptèi erroremenim extnalè intelle&a voce Racota promanaffe nemo
dubirare débet. Hanc Racotam Aegypti) tradunc fundatam efîe à mulie-
re quadam Regina Aegypti, Dalucha nominc poft Pharaonis perfecuto-
ris ïfraeîitarum in rubro mari fubmerfionem j itapr*ter Abenhaid,Aben Raeotîtâquo
8c quando
Hakem,Salamas quoque in libro, quem Hortum mirabilium mundi inlcri- fundaca. Abtnhaid 1
bit, narrât verba eius fubiunô Abenhi~rkerr~
Cumque Den-s Pbaraonem Vna cum exercitu Juo fubmerjîp'et. multum débile^
manjît tfêgnura JËgy^t't^ quare conflituerunt mulierem Keginam Daluka nomi-
ne, qu&œdificauit ^cuth, ipfa eft Âlexandrin Vocatu r autem ÇiVCD"^ à feif-
furia eo quod incredibili laborè hune locum per varias aquarum feiffu-
ras diuerfionefque paludum, aptum reddiderint mortalium habitationi
Reges priTci vti fufiùs narrabitur:~âivin Chronolosia
v~in aRlâ:i611
Rcgum L~y~l
iEgypti
Porro in hac praefedura praecipuè Mercurium cul- Ibidis figura
&figoifiati'
tum legimus cuius fimulachrum erat fub forma_.
ïbidis, pedib.us diuaricatis roftroque ijfdem tranf-
yerfitninfçrto hoc monogrammum A, reliquo ve-
rô corpore figuram cordis exhibens, quorum primo
Mercurium Aâôç/V/poKO poileriorivcrôfenfaturrij
Merçurij cor> quo mundo varias tradidit^Diodoro
tefte,fcientias, ilgnificabant, quin & ipfam eiuita-
tem & flumen feu brachium Nili quem fuprà
«>»^«c/pip»diximus ad foffana fîuminis Tabij ab hoc cultu poftca Her*-
mopolim, id eft, Merçurij ciuicatem appellatam docet poft Strabonem
Ptoîomaeus, Marins Niger aîi;que quos in fequentjbus citanaus
CAP. III. OEDIPI AEGYPTf ACI TEMPLVM ISIACVM
Ad hanc quoque praefe&urara pertinuifle lego v'içum'&raTje**• Eft

Tapofiris re.
~pyulchrum
autem <S«r«We«« nihil aliud, quàm fepulchrum Ofiridis quafi diceres &ty§-
'O~ftd' r 7Kc<r/e<<r©s quodidem teftatur Plutarchus in Antonio vbi etiam loco
r*ToV/e«,r<*ipeer*e/îfcribit,in hac cnim parce fîngebant corpus Ofiridisab
Ifide conditumi fed de hoc alibi fufius t
NOMVS Il. PHTENVTI,

I X> EST
Trœfitfura Phtanuù Copte iwrô&ip
Nilotic» DeUae pr*fe£hiram inuenio fuiffir ^^n*4^ Phti-

SEcundam
nuth(3 hoçeft, vt Coptè eam enunciem ïWTîp 4*$^ vrtl%
con-
n*^ quafi diçercs praefcâ:uram Dei Deorum i eratqi e vicina &
tigua praifedurae Racocae etymon huius tefte Nomenclatore Copto> i,
deducitur à <^r^ id eft, Qmsy & «'«s1^ plura!i,quod Deos fignificat, à fin-
gulari twn*«^ Deus Mcminie huius NomiPtolomaeus quoque hoc loco,
|*t}a*K$<faç(«CSt**fo
Mét»$o,ait, 'Qn<srortt(MV V9\Sçtaii7) <p&in%v vo'jmi^%& KÀ
f»»f«VflA«
^St@- lut e y flumenmagnum&* fharmutiacum Vrbesb,eaPhtenuton Nomus Ç$*
MttrQpotisty <Btttos Vocatur autem ^^n*»^ id eft, prœfeâura Dei Deo-
rum, co quôd in ea Serapis qucm maximum Deoi
rum Aegypti,tefteDiodoro,Apuleio,&Aramiano
Marcellino appçllabant facra fièrent,- quemque-»
(bb Taurina forma. in delubro proprio adorabant
atque hoc ita effe, fimulachra qusedamTtwe//Atfç*«»
eius. quamê latere vides figurae» quae in ruderibus
Raflith & Deruthi id eft Cahopi & Buthi, qux ad
hanc pra:fcciuram olim pertinebant, fubindè inue-
niuntur, Serapidem hic cultum fatis fuperque te-
itantur Eft in Mufço Illiiftriflîmi Pétri a Valiez
huiufmodi idolum ex latere confeéfcum, cuius figuram apponimus Ca-
nopum auçem hodie j,^ appellant Aegyptij ita Abulfeda in fua Geo«
AbwiwA i$4
~a dtoyr~9
graphia Arabica^
~bia.,
Ro-nètt4gli.m
c4noptis,
B/tRyfttt* régit*ad occidentale?»partem Nili olim difta Cmub &> dijlat ab
pl.tabo l: ~6c Jhxandnct Margala, id ç&Jpatio itineris vnius dkï ji etfi Strabo c* ««»« m
«'it»«j«â^/w««V'A'A«|«#<r^«t^3-«^»'à(r<»,id çft difiantiam ah jikxandna. 120.
$utos4
fladiorum di(Unt'tamennt'thu tejtreflti itimreprœjcrtbat Butos autem hodicj
vocant, (^>jjà Deruthi in vtroque verô Serapidem & Latonam fiue Io
cornu ta (imulachra, cuîta fuiffe Strabo docet K«w#§-, inquit, eV^vy/*©.
~t'6. l\f"I~ >ku~~wh~e
MU':i'lIIl! <?i"lQ'I.7IUOVT. 19~r ~g~i7rtd~(~·
c.wl9\7ItX~t..œ y œ-o)'A~
ie~rv œ¡:ei¡¡¿
,or '!1~f~7t..œ, ~CPfejv'an x,~
etrweA~oyt~cw~'t~rs
aïd'~cç~r~saLdr,
xaE'r" cWT'H;
«Wtç«Vw^jéT tries** < Csnoçusçognominis Qnopi >qui Mcmiai Guhrnator ibi
mortuuî
SYNTAG. l CHOROGRAPHIA JEGYPTt CAP. III~
worttttts fuerat bahetSerapidis tempîum religiosè tultnmiWetiam nobilijjimï Vtri Quis Cano.
pus è
et credant &r pro fejVel pro alijs infimnia ïhi captent Jltnt qui curât iones
confcr'ibant, quidam 'vir tûtes edhorumïbi oraculorum Et paulô po/t dtBu.- Butes,
toica loquitur Utet <fèr!w{&TOVi£li#to'ir*?mhmQq«V^Jn, ôiePiTÎ}@*rq> MrikZ£i
pturêiav Circa Bntum "Veroeïl Hermopolîs in Injula iacctis>'But': Veràeji Latona
oraculttm. Latonaui vero cnm Io Bofphora confundi ex phornuto patet j
quin & etymon ipfuinButi à cornuto cultu fie diclum,author eftStepha-
nus <sfèjr$ vroXiavvocefiSr©* & Copta: voci peronnia refpondeti; Sonat
enim Û^TOCJ in Jingua Copta nihil aliucUquàm donumBouis, cuiuf-
modi LaconamfïuciiiUfc Bouis Phoronaei filiani fui/Te, Herodotus de-
darat in Thalia, ali)que Mythologi quos confule
NOMVS HI. PHTEMPHVTï

I D EST, y
Trœfèiïura Phtempbuti Copte nrc&Aip hTç^janis^
pracfeûura vcterumvEgyptiorum erat ~^«Jttrw-^ Thphem-

TErtia nuti ( corruptè Phcemphuti ) hoc eft, CceJuin Deorum, a voeç-? Phtel1Jphut!.
quid ?
Copta ^«Ib ideft, Cœlum> vbi m nota Gcnitiui, & «ns^ plural, num.
quodDeos fignificati huius metropolis erat "Ti.v* Taua quod Coptç
idem eft, ac templum viderurauctm hxc prxteâuradiâaCœlu mDeo-
fum, eô quod inter duo flumina Pharmurhiacum & Athribiticutn germi-
nans, reliquosotnncs Nomoscùmfœcunditate, tùm amaenitate facile fu-
Canopi for-
pera'rec Comprchcndebatcjue Xoin & Pachnaraunim qux poileà di- ina &ctll:143.
llerforum Nomorum nomina ibrtita îmt i In hac praefeâ:ura Canopi
cultum viguiflcjpotiffîmura Xoi > Suidasauthor
cil Erat autem idolum illud infiar dolij,plcnum
foraminibus, vt hic à latere apparet cuius de?
caufa 8c origine, vide,quae fcripfimus inProdro-
mo noftro Copto» & apud diâum Quidam voce,
Canopus
Ganopus 8,~
& infcriùs
if,f~riûs vbi
vbi de
de Ganopis îusee tracta-
Canopis fuse tra~a- Xo7,t Sr~se'
mus. Xois vero Metropolis, in qua çolebatur
Canopus qui indè dicebatur Xoites Copte Vo-
ab Êgyptijs poiêris l»^ Sciaghiu*
catur tsdc
in qua» tefte Geographo Dubjuio magna adhuc antiquiraîis veftigia in-
Ueniuntur.
Btya<on
Porro Arabes Hiftorïci aîiam huius etymologiee phtemphuti aflî- P[hempt)u~i
gnant rationem cùm enim lofeph exftecafiet Elphium 8c quicquid
Delta continet, in terrain eleuaflec aquâ in alueos.deprefla j regionem-
que non fertilem tantùm,fed & mirum in modum amoenatn reddidiffet;
dicirur Pharao ad opus Iofephi fpeftandam secitus inhse verba proru-
pifie &]#<•&})QjXl^ 0.* \p\ Numh<ec regni calefiis portio ? vnde & Scba-
U
&<
CAP. IM» OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ÏSÏACVM
gb*t vbi haee contigifle feruntur, in hune diem regnum coeli vocatur, ita_j
memorat Gelaldinus Arabs in hiftoria de Regibus iEgypti fed hoc ad-
iungere hic volui, ne quicquarn ad antiquitatem llluftrandam dedfe vi-
deatur j intérim vnicuique liberum erit deijs fentire, quod voluerit.
NOMVS IV, MENDESIVS,
I T> EST
Prœfefîura Me&de/la Coptè ïUT*.&sip brx^ju^w%XKC
QVarta vetcrum TEgyptiorum praefe&ura eratMendcs,Coptè juïïi/r

£4*0 qux vox Hircum fignificat ita difta prxfeûra, vel à mul-
titudine hircorum in hoc diftri&u pafci folitorum» fiue à cultu
Hirci aut Panos, quem in hoc Nomo cultum dfe Strabo docet his verbis
~'si n E@~14v- ~-oA~ Au!t~'3-e~<{, Mt~M;. t!?-MUf ~a~~ocrc~c~m.x~`(~ ÇMtC~«~ey (4 ni1&y.,
J'a^H tylmv, » "Çctyotcvreid&i y\wtv$\ fîyvor^)
Mey~K~c xQn'.cvôv ,3aa â~n~ t'~ctToy
N«Asx.i&t( ajy'ifi<tTS( o&i "Çâyai ywueufâ
MtcryovTOi'
Prœtereà Mendes \>biTan colitur hircus Animalj & Vt P vidants aitfhoc tn^>
locohirci cura fœminis mifeentur
Mendetis ad Vicinia mari pr£cipit'tx-a
Cornuque Nili extremum, qua Salax Caprœ
Maritus humanam av.de t mirefœminam
Eufebius vero de préparât. Euangelica, eô quod caput hirci inhacprae*
feilura adorari lolicum effet, exprobrat Gentilibus j Cui aftipulantur
Clena. lib. 5, ftrornacum Herodotus quoque & Plutarchus ille in Tha-
lia, hic in lib, de Ofuide & Ifide Suatque huius cultus iuculenta in ta*
bula Bcmbina indicia vbi in limbo fupra Arancu
Figura., Hirci capuc depingitur, eâ, qua? fequitiir figura
Rendes,
Quai omnia approbat Suidas his verbis Mtv^WaV»
ceint Pan» Aegyptijy quap Hirco-formem, quem & Htr-

1
cum/acra Itngud "\>ocant \>enerantur autem eum quafî
feminalis Yirtutis prœfidem^coltmt qitoque ettm^juod non hçeat comederebircosy
eji enim animal îajciuttnt. EJî t5Ttemplum apud Aeg ptios in Mendele 5£fN
M eo (u
mulacrum hrcinii cruribus ere^lum hahens Verendum Cuius vero hic cultus
fymboîum fuerit fuse dicetur in Pantheo Hebraeorum tertio huius ope-
ris Syntagmate 5 Giuitas principalis huius Nomi efl: Thmuis de quo
eçymovide HerQdqturn 5nThalia,Coptè »4€p^,Arabiçc zyjlS Elmurade,
N 0.
SYNTAG. 1. CHOROGRAPHIFA JEGYPTl CAP. Ill.
NOMVS V. ONVPHIS
IV EST,
Prafè&uraOnuphis Çoptè varti&xç brwxnefyxm tuôt|*
Onuphis, quintum in ordine Nomorum locum obtinct ~8alsria jw<.

Coptâ linguâ ïuô^ $iboft vel jns$jott
PRaefe&ura
J~ quod ferpentem fignifi- brausin D<-
&9.
cat, appellamri putoque hanc vrbem eandem effe cum Hebraîorum *p
Tôpb^quà.tamen voce Memphisquoq;nominaturiratiohuiusreiaffîgnari
poceftjpropinqnitas Memphis ab Onuphide, ex qua confequenter con-
fufio vnius cum altero, ficuri candem ob caufam non raro confundun-
tur Pelufîum Sais& Damiaca, vt inferius oftendemus Balmis ita eadem
defcribit *)3or"yVa n>n tapi onsto nmo tvtf *)1 Nof>knomen vrbis in JEgy-
pto barbare di^ta Monph Dicitur autem q'i*qr quia afpidem ferpentcnu
in ea adorabant, ica Paufaniasin Corinthiacis cùm de culcu animaliumj ~nuphis 6.
in Bcotia vfuato loquicur K«-&*Vsç b>tf sr»A« Aïyv-&ura.
TJT'aO'wpiÂaB-wepmvw^. Onuphion autem à
ferpentis cultu ita diilum etymon ipfum docet,
quod Vot1£ o<p/@*deriuatum nemo dubi tare débet ~0-
quin & Nomenclator nofter niittf$ïon s<t<rt\iwY
feu fcrpentem interpretatur cui a/tipulaturHo- (~10!\
quid p
rus, qui ferpentcm Vraeum diâum iEgyptijs affe-
rit, quod Mendu <nin Prodromo effe oftendimusj
vbi quoque non Vrxum fed Vphaeumlegcndum, Mendum in
Horo occur.
demonftramus. ita autcra ait Horus AiSmtrigpç y^^ 0**é/iAf>oi
«V #»- rens
nomen.
circa.
rlcù -csA^s AommV «•£/*•

K îfdplw ôVwtXutriAiyvrftot ûçqov o Qi »A-
y&$<ri iôvra hçxp nav-
KÎw^)^ctTi\tinttvl>Wi^^Qovw^rtiOm<*&rMaenv Jguin aliter «uum ex-
cuiu* caudn reliquû inuoluatur, ac tegatur corpore s ~10t\
primantes ferpentempingunt,
hune <£gYpttjquidem lingudfud Vrœum ( lege Vphxum, ) grœci Verô Ba/i-
hfeumnommant eundem ex auro conflatum Vtjs circumpo&unt Atque huius Ct~f.! cultus
quidemc<PioAaf«ac occalionem fuiilc puto multitu- Vph-et.
dinem aipiduinfeu ferpentum quotannis eo in di-
ftriâu ex Nilotiçi limi putrilaginepuliiilaruiunu,
quos dùm maximè hominibuspecoribufqi damnas
inferrent raorfîbus fuis Iechiferis, Afpidemceu nu-
men Auueruncum coluiffc verifimiic efi: & forfan
ad Mofaici ferpentis in delerto exaltati rationem
& exetnplar illum quoque colebant Aegyptij, quos
plurima ab Hebrxis accepiffe alibi dicanus. Ida»
Juin ex tabula Bembina depromptamliie apponimus.
Ci NO-
CAP. m, OEDIPI iEGYPTIACÏ TËMPLVM ISIACVM
NOMVS VI. SAIS, ,9
l D ES T,
Prafiéîura Saitiba^Çàpèiu*Tâ.£sp «ttecwo^*

praefeétiira erat; Sais în'qua Mineruam cultam Strabo docet
SExea
ti Sifiivytttwd Je woAiç »xjvi SAIS M«ôVeAj«<$> niiu ^é^tç, c* >F riftuvt rlu> A&lwav
Saîs inferioris Ktf/
jEgypti Me; co <A? 3&T ie$ «^ »?$»»« jt«J? tS VafAittivxu Indè^ inquit Sebennkicd yrbs CT
«topolis o
Sais injerioris Atgypti metropolis in hac Mïneruatîî-»
çolunt vtpotè in cuiiu templo TJammstichi fepulturtu*
eji alibi quoque reierc,Saitasoiiem coluifle $ &
certè hoc ita eile ety mon docet j cùm Sais linguâ
tCQf
veceri nihil aiiud fit? quam ouis fiue agnus Copte
CS.IC
CCOtt, & cum articulo niBCuui ita Nomcnclator
ïdetnqus
Ouis nofter Acgyptiacus clarè docet Sunt autem Sais
& Efoi fatis propinqua, diffîdentque iblâ corru*
Ouïs Miner. ptelâ inlitcris diuerfimodè àdiuerfis prolatis fa*
as dicatao &a.. Ouem praetereà Mineruœ & Palladi dicacam, ornncsMythologi te-
ftantur Meminit huius templi Palladis Clemens Alexandrinus L 4, ftro^
Clemint. Aïe
xnniriiiKt* matum. In Saï, inqmtjpro 'VeTubulotempli Palladis huïufmodi (ymbola incipL-»
SpeBantttr Infam, Senex^ Accipiter^Pifcis, Hippopotame quorum fymbo*
lorum interpretationem vide in Obelifco Pamphi*
lio lib. 3. & quai de portentofo Mineruœ templo
Minem* in Sai recitat Herodotus in Thalia j vide qiiae fuprà'
idelum. in Nomo Memphirico de hifcè egimus Fingeba-
tur autem idolum Minerux eâ prorfùs forma & fi-
*1
gurâ quâ Ifidis à qua non difîert nam vt reâ:è
Macrobius quod Grxcis tiS-tum hoc eft Minerua,
id A,cgyptijs \fis eft, figura eius è latere apponitur «
Verùm cùm de hifcè & fimilibus fuse craftemaç iru
Mynagogia Aegyptia yhîcobiter tantum ea infinuanda-dftximus –
NQMVS VIÏ. ATRIBÏSa

J P EST,
Trtffeftura Athribitka ,Coptè xiœï.&xçvrtœ&s.
feptima Athribis eft,quam alibi perperam «.X\îu vocant

& eft iuxta Ptolomaeum, o* Néft@, M»f•VoAic,
PRaefeûra xj-5^ ê itopâÇt?) ««#t<«-.
ps A&eAPnnïs j Copte vocatur e$«i!U ) pofteri Arabes eam i^$j>\ Atrib àp-
iit^bil pellant quam Strabo hifcè verbis dèfé#bil oeN0>@-^jMhôVôM A'&eej8;ç»
UvydxLv^jithribh Nomm<&*MetropoliseH, colunt in ea Mygalinu»»
Ttf*,ù5<rtvrlu>
Jeu Murem araneum5 Vndè verp ©çj^^t originem fuam habeat aut quid
propriè
SYNTAG. 1. CHOROGRAPHIA JEGYPTL CAP.HT.
propriè iignificet, ctiammulto cum fudore comperire non licuififer, nifi
hiftoria fcuchronica Arabicum in huius etymi notitiam aliquam me de-
diixifTent. Nam Atribisdicunc Arabes ita di&utn àFundatorevrbis Atrib Atrbis
nbt
vnde djA«,
Pronepote Mifraim ita Gelaldinus in hifloria RegumTEgypti vbi in-
ter cœterosRegesyEgypti, Atribis quoque meminic his vcrbis
Et défunt lo Copto ( iraMifraim Tocàntyjùccefitf rater eius EJcbman, cuijuc- (Quid Aérien
ceffit f rater eius Jtrib, ipfe œàifîcaiiit ciuitatem jftrtb •••
Porrô vbi alij loco muris Aranei queni^
Athribitae coluifîeferuntur,leguntftuâAii, alij eo-
dem loco legunt xaiSetepvjt*wW<paAoy, ità Sylburgius,
id eft, ex eo fcarabaeoruin génère, qui caput mu-
ris prxfeferunt, & hune adorafle Athribitas veri-
fimile eft, vocaturque ab Horo Moyoxê'ç@-,?JVfM§-
<p@^lwEçpnSfgQîîv x a.&à l'0iç1gi'pvav Vni-
c*o'f*/c^
cornis ejï peculiaris formœ quod isr animal Hermeti
(àcrum effe, Vti ex auibus Ibin exiîtimarunt. Certè JScarabius
imago So!i:r.
yïgyptios huiufmodi Scarabseum tanquam viuam quoque Solis imaginem
coluifle Porphyrius docct libro, <a% r^ t^^X^ *&R>X"t » fiue'de abftinen-
tia ab animatis Kiyû-ffiuse t<n'<ç3w& «Wy»»a<«e>4vây· A cque ex hac ad-
<$s
îBodum concinnâ ledtione mendum efle murem araneum feu puy&jdunlu-
culentèr patet; cùm nullibi de cultu muris apud Êgyptios mentio fiât a
quômodo enim animal immundunij nec vllo qualitatis memorabilis do-
lioprïeditum, quin ad corruptionem inferendam propenflffïmum vEgy-
pri; adorare voluerinr, non video? nififorlan per placacoria facrificia-,
qiieiiîadmoduiii in Deorum Aulierruncorum cultu contingebac id prae-
ftiterintj at cùm inter hieroglyphicanulia huTus rei veftigia reperiantur;
ego non poflurn non probare veh'émenter Jedionem Sylburgij loco
id cft Scâr&bautn mur'tformem de que
pjâAKflegentis, WS-«©» [A.vtxi'<ptttov,
cpïifule Aldrouaiidtim capice de Scarabasis in gencre j huiufmodi autem
ciiîtus ScarabasijVti communisfuit toti ^gyptQjica Athribitis maximè pe-
cûliàris Sed vide, quse de eo in Prodromo diximus & alibî pluribus in
jocisfufè dicemus Simulacrum huius idoli ex tabula Bembina deprom* <>
ptum hic
pçmu
hic apponendmn
dl.tximus.
apponendunuiuximus,
q
NOMVS VIII. · TANÏS,

i d $ s r,
Prœftéxura Tanitica Çoptè ^1^^ «*itn«cint

~_? i
MVltaïn reperio de hac^pr^fecrura Tanitica intçt Authorçs concert
tationem, alijs eam cum Pelufio cum Damiaca quibufdam non-
nuUîs cum 'Sa'i'cbnfu'rtdehtibu», Verum cum hsc confufio ortà iîc ex facra
(cjfipturaj quam dura' quiïque fu~ 'modoîn'terptefarrconacur 1~miru~
non
CAP.m. OEDiPI ^GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
pon eft> varias quoguecirca base fententias exortaseffe Verum vt con.
troucrfiafr?ec tandem dirimatur tex tus iacros priùs hoc loco allegandos
(duxi? vtquibus Tanin» Pelufium,autSain, atque Alexandriam nomini-
bus indigitet, patefiat Deus igitur per Ezechielem 3 o. capite minatur
verbis
Açgypto çiufque vrbibus principalibus jhifcè fequçnrïbus
11 f 4
lit.jf¡¡j~l f;'9
Hoc efl:3 Hœc dixit Domina D'ityerdam fimulacbra, t$* cejfare faciam
idola de Mempbh j isr Dttx de terra &gyf>ù non erit ampliùs, <sr daboterrorem
in terra dîgypti disperdam terrant Pbatttres, dabo tgnem tn Taf>hnis,<Jr
faciam mdicia mea in Alexandrin, z? ejfundam indignationem meam juper $e-
lufium robnr Mgyfti isr ïnterfiçiam tnultitudinem Alexandw 3 <? dabo igntm
in Mgyyto. quafi parturiens dotehit, Peluftum i? Jkxandnci erit difftpata <? i*
Mempbis mgufl'u quQtidian<* Jttvienes Ueliopokosisr <Bubafligladio cadent <T
Nqtn'nunt ipfe cfti»* dwentur* Septem igitur vrbium hoc loco mentionem facit
Vt-hium~gy~ facer tcjçtus Primo, Memphis viddicet, quam Hebrxi dicunt^J Noph.
pti Qtld;~dE~9e
Secundo, mnâ PbatbnreS) quara ego Bufirin interpretor, vt pofteà videbi-
mus. Tertio, Thaphnis quam Hebrxi vocant jwwéïoban. Quarto, Ale-
xandriae, qux hebraicè wa No di.citur, Quinto, Sai quam textus dicit
f OSin, interprètes PeJufium ç0e volunt. Sexto, Heliopolis, quae hebrai-
cè fin >d"cil, iniquitas dicitur
Septimo, Bubafti, quam dicli Hebrxi per
contenaptum vocant nw ''âideft, os ignominie, ob idololatriam, quam
in hifcè duabus vltimis vrbibus prxalijs exercebanti
quorum pleraquej
nomina valdè diuerfa funt apud feptuaginta interprètes vt ex cextu ipfo
patet « K«^"iwpAâi /SoT k}xciiTctiravirai
i^lffietrct, fHytçavcLç*&nMe'jUKpswç "^jAmylui B*^»"
~nr'c!r~. ci 'ç Taf4~~C9~! ~ro~ncr~r:xd'~x~n~rrv
érrd'4oa~oAd,
stg.~
c~cxew Mà lac"il
Tov9v(.~ov
4%wAtyÛ7ÏÏH 3i&\">wn?Aâi
fë'5^»*Q<g, MtjttÇêwç,k£ (Paru a-uç gVA'iyvTÏÏov,
K&T«gji^« r&çp$t-
rOs«««ç. Hic à feptaaginta interpretibus Alexandria Hue No Hebraeorum
voçatur AwVsA/ç,Zohan vero dicitur Tanjs Sin verô quod in vulgata^»
ec~itinnP lc_
editione Pelulîyn~ ~pŸr,~r hic
FeluUum voçatur t; apudâ.. u feptuagiuca fumitur pro Sai3- quxin
fequenti verfu pro Memphi quoque fumicur Vzielides inThargum hoc
loco pro Zohan habet cùm feptuagintA interpretibus qvjnu & loco Mem-
phiso^Q Maphes ^"njcj^K^ 0*<aa N^nVxcVpriVân ^«bni Et difperdam om-
net çQlentesidofy de Mapbes ar Jkxandna Syriaca leftio partim editionem
vulgacamj partiin fepmaînta Interpretum fequitur allego textutn
Et
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA JEGYPTl CAP. ~I~
Et difyerdam ego terrorem ex Mapbes» & ampliih Duxnon erit in A^gypto çcp
diSperditmterrain Œbatures, £9*» rdinquam ignem inJZohan, <£?faciamtudkiums
in Mu t? d'ffundam furorem mmm fuper Sin robur JEgypti^ isr difperdamdi-
uitias Ktt O" relinquam ignemin JEgjfto & cmiturbabitur Sm <CFNu dif
/tpahitur, &• Memphis erit in dektiomm (se Ex quibus omnibus tandem.,
apparct, Interprètes multam habere in huiufmodi nominibus diuer/lta-
rem Ad hanc igitur nominum diuerfiratem conciliandam, dico,facram conciriktie
~ominmtj.
Scripturam hoc loco non de vrbibus particularibus femper loqui,fed fub-
indègenericè, ita vt Nomumintegrumpro vrbe fumât: cùm autem Sais,
Tanis, PeiufiamjBufiris Memphis vicina fibi Se eiufdem diftri&us ferè
fuerint id cit, inter duo flumina Athribiticum & Eubafticura compre-
henfa, quœ Regio auoque nnnc'Memphitica, modoTanitica, iamSaitica*
nunc Pelufîaca dicebatur Mirùm non eft,Interpretes qaoque vnam fub-
indè pro altéra accepiffe atque hanc caufam ego effe puto > diuerfitatis
ledionis hoc loco occurrentis Cœterùm Sain, Tanin Pelufium, Mera-
phim, Bufirin, diuerfas omnino vrbes effe, partim in pra:cedentibus dixi-
mus, partîtn in fcquenùbus aperiemus Atque Tanin quidcm Copti
"X^m^cxn^vocant ab infula, in qua ponitur CicâïSti. Arabes eam ita_»
dcïcribunt
Tanis autem eft injula m medio lacu qui dicitur Vulgo lacus Tanis iattis
ante memorattut neque eïtji*bieSla "ventisi iriam deftruSla pertjt Dixit in tract,
jiîlabab Muneautem e$l propè Tanim. Dixit Vero in tracl. Hariri Spatium
lonritudinïs eius lacus ejl nauigationis vniits dietylatitudo Veto medij diei flanttbus
Ventis Aqullonarïbus Baimis hebraicè ica eam defcri-
Rc^'spi_rY
bit jNiîf lOpOS fliOpj QiiïO nrtD wn D^KO Tanis T~.i1iti'lis..l.
ciuitas Mgyptieîï,olim diSlaZoan Stephanus. t4«s

l/ W¡;iÇ q'>A~u~t!) 'Er<tA<~M ~~a~o~M! Oetfpf~
Porrô Tanitas Accipirrem coluiflb Strabo do-
cet Paulanias quoque Âccipitris Tanitici rnemi-
nit. Quid verô per Accipitris cuîtum innuerine
^gyptij, alibi fufè dicetur. Atque hage de Tans-
îica pr^fedura fufïïciant
NOMVS IX. PHARBETHVS,
1 p $. s r,
PrœfeBura Pharhœtbites Capté mi.&«.ï**Hc vd t|ip^ •*
nomen Pharbxchus à Gopco wiîpî1^ quod pla-

B.Erîuatur hoc
U îeam Accipitris dénotât » Nam ex Nomcnclaçore noitro niîp.
pht eam
CAP.ÏIL OEDIPI jEGYPTIAC! TEMPLVM ISIACVM
plateam, Vicum^fimitAm,&tx*\ Aeeipirrem Atque &&r«^ Accipitrem li-

Mtta, çnificareHorusquoque teltatur, verba eius iunt iequentia e'ti>i/*W t$
~t~6~T< s ~~T~ f~GtcuHaS· xx~Ét~ y~jc' Afyv7lÎioiçÔ~¡~œ!
BAIH© lâr»&"&fopcc^?«*»» • 4«%4<'«V*«W««e^ • $ <<$M 4«W» «Af
»ôjb«ç/î*• rf*«£k*î<*a»T ^yuiîf'm 4o%Mf -a%i'M@*(- «5Jèwpùv{vrite»(nw&i<riv të «V-
~Cxr(c~uxluu iflGœeJlÍ/Uâ~~x >t~a 's~< ~uXlu'~ cvli~ru~~r' ~«'§ 'lM~t'" erg
*tta-3Aa,ÂALè4f*a. <S<^rf1 4" ? • *0 t ^H/^ t? pro anima pomturJçcipiter iuxta
nomïutstnterpretationsm ^Jiûidèm JEgypttjs jicc'tpïter Baieth dicitar, quoi no-
mmj (î diuiftris, animant<JTcor Jtgmficat Bai cnim anima ejl £2° eth cor Cor
autem ex Âgyp.tiorwnfintentia animaarabirus eîi i ttaqueex confuetaJtgnifica~
iSsieth
qu;dtione nomen
aoteo. boc, anirnam cordatam notât yndè CT .Âccipiter ob eum, t quenus
càm anima babettnatura con/ènfumyaqwm omnino non bibit, jed janguimnu»s
quo & ipja ntttritnr anima Ex quo luculento fané ceflimonio fatis patet 2
hoc etymon nominis huic Nomo non effeimpoGcuin, nifi à culcu 8c ve-
nerationc Accipitris ibidem peragi (blira > quemadmodumenim reliquat
vrbes, vt Diofpoîis, Herraopolis &c. 4 cultu louis & Mtrcurij dicutitur 5
ita& baec à cultu Accipitris nomen inuenit vt diceretur Wl^sp£â.lv¥
PiHirpftaiî
id eft, yiçus Accipitris Certë hanc prsefeâurarrj rommimcm habuitre Ac-
qaid
cipitris cultum cum Tanitiça hjnc d'educo, quod eidem omnium effet vi»
ciniflîmum & frequentiflîmiim inter Tanitas & Pharbaithas vitro citro-
que negotiantium commerciuHî Ex eommercîo aucem finiilitudineiïL»
morum & rcligionis nafci çlariùs eft, quàm vt dici debeat,
Atque incer Pharbasthum, & Tanin celeberrima illa fuitoîim IfiraèV
litarum captiuitatis ftatio, à qua ipfos liberans Mofes, tecti per mare ru*-
ferum duxit; fed de his alibi |ufius ? ni^nç ad ^.lia
NOMVS X. BVSIRIS, Q
I T> EST,
*]?rœfe&ura Bufiriùcâ, Coptè *w.&p njâ^Ci^l
Delta» Nomus Baflriticus efl,&: ciuitas tjufap®* quae Eze«

VLtimuschiel o. vocatur pinâ Vhitures à Bufîri fic di&us cuius ety-!
monvari) varié deriuant Quidam à Bufitide fabuiofb iiîo hofpitiimu
madatore alij ab Ofiride alij alia circa id comminifçuntur >z\i) à Bu*
fir fîlio Chami, ita Arabes de quo in féquentibus fufiàs Nos à cultu
Apidis ita di&um exiftimamus, quod Ofiridem ibidem in Bouem con-
uerfum fabularentur >Egypti;>Diodoro tefte, quafidiçeres Coptè Ô°8C
Situjjpj^ji id eft, Se* 'Régis, fuie jîsc qcsp&n Bnfofirin 5 Hanc vrbem Grae-
ci cum 1 hebis; quse & eV'SW^©'vocatur,confundunt, perperam cùnu
Bufiris
eey- haec duo loco totâ Aegypti longitudine, vti ex mappa patet diflideant
(ûod.
Caeterum defîtuhuius vide Abulfedam & Geographum Nubianum iiv
clim.3 voce j£*aj£ ®«/«r>&Di&ionarium noftrum Gopmm voce fi^çvçi
Ex etymologia yero nominis 2fi aliundê authoritates non fuppeterent 1
haberi
-.SYNTAG.'l CHOROGRAPHïA i£GYPTi: CAPîm
haberi poflet, Bouem in Bufiri cultum effe Cùm entra ibidem primo
Ofiris comparuerit in forma Bouis, & fub hac forma varia hominibus bé-
neficia praeftitiffe credatur. Cértè hihil adeo facile fiiit populo fuperlH-
tiofo, quàm bouinum ex data occafione cultum introducere. Pratercà
cùmBufiris vicina fuerit Memphij&HeliopoliyqifamantiquamRameflem,
lfriaëlitarum fiationem fuprà diximus forfan hine celebris illa in deferto
fta^ûîta, fiue vitejlinus cul tus profluxit,.de quavfufè fuo Iqco. Quicquid
fit, ipfumetymon, & circunftancialoca hoc codem cultu imbuta»quid de Bufititarum
odium ina
Bufiriticâ religione fentiendunvfo>faeis déclarant Bufïritas apud Plu- Atinos.
tarchum lego Afinos odio habqiffe, 8c omnem tubas cîangoremobrudi-
tus fimilitû(fi"nëiW-ëo! <\iioà Typhoriem Afininiaè 'riaèur* effe veJint &
riSi&m Qfiridi cuius & corpus dilacerafîb fertur 5 fed de hifcè vide, qua:
alibi tradtamus .••-?
Atque hxc funt, quaé de prima hac inferioris^gypti diftributione
in fuos Nomos dicenda putauimus, quam à Sefoiîri primùra hocordine^ 9
deindè àPtolomaeis in alios atque alios Nomôs hôuos diftributam diximus.
Verùm hiéc omnia vnointuitu oculati in féquenti Synopficontemplare é
-J.
SYNOPSIS NOMûiRMM IM-PHION,
Sire iKFe%jLOKi jegtvto.
Capta 1 e
1 Numina i Arabica
'1\rT1P\P ~tt 1 {1 Latina
1 n)'f
CUH.3L
Nomi i j
I paKUx~ j Hermès ) *<j 1 Alexandria
-t. 1Deus Deorurn, j 1
,'DeusDeorum~ 1
TT 1 1 1i 1Deruthi, Buthos
Deruthi, Buthos
Z Il ~~t\ DeS
I' Dâo S 3~, 1 1 1
c:
S -'CŒlumDeo- 1 l <
1 je.
I II Taua
g l Il ri-~ti.un~l 'C' '1 1 Semalaler,
1 Hircus 1 Aimurathe
VI Hircus 1 merL-Ues
Z
o
Borelles
V ~~sc~sun Serpens 1
I
fI ~J' I QntiP his
]
VI cc~uux .Agr~us ( t. vel~o Sais vel Sai-
VI i sp~E Scarab~uS f c~l3i ) Athribis
VHI ~~n~csne Accipiter j Tanis
~2* l~Ji
"? Pharbxthus
n~~Y t1 Accipiter
X,scips J Bos j Burris 1
D CA~
0AÎMV, OEDIPÏ ABGWTÎ ACÏ TEMPHVM ÏSIACVM
0:'
GAP V T IV.
PISTRIBVTIO IJ,
.t Jigypci'Mediterrança? in fuos Nomos. e
NOMVS I, M E M P H I S,a
HO Ç B S T
Prœfèéïura Mtmfhitica ? Copié **a.&p KjMwtt»!^
Nam ex antiquiflîmis orbis terrarum vrbibus Memphim fuiffç, om-

piùin; penè Hif~oriçaruy
Vniunypenè ~e(~imo~ijspatet
Hiftoriçoruiii teftimomjs vncie Se f*pè
Mcmpbim f~ijfe, eandçm
Otn~
Memphis ans
Jjql!jt¡¡S, Regum prircorum federn, Deorum offiqnamjportencoforuni operum nul-
lo non tempore fœcundam matrem, a;ppçllanti Hanc Hebraei iam *J1D
Moph, modo^3 Nopb, nunc S*ttBMig4a/Turv\m, fubindè ospMaphes fae-
pè Q^ïo Mifraim appellant. Grxci vero t*Pv\àva, Copti xecMW^^ vel
if Btity/onem. Arabes modo
jM?m aut criam g^nnçjet ^^•«Xiwwi f «
V^ria nomu Â.'Mefra^ rtiodov*^ -Mwf, Armeiù Mejfor, Çhaldaej K"in3 i^^r<ï,mo-
quam Pomifîus in fuo le-
na ei'jfdeujc
derni denique Cairum Se A.lcairum appelîanç
xico Hebraico hifcç veibis deferibit
Abr. de Pq. qsn «ipp^vncpfy Vaotl|n-*ts nWïpJ1»on [3 û^vonn33 aîiçzs n^tONMîo
mi!.
^"V1?î^Q Vl Mopb ciuitASJEgpptitftta œdtficawtMijrannfilita Cbam>&> Vocatur
bine in bodternamdiemMifraim,in facra Verèfçriptifra dicitur Mtyhesjde/I^tn-
mundd,6h aliéna feruitutis exercitia in ea fieri fohta. Meminit haius qiibque^
in <uoit'merarioBeniamin,in eaquç multa monumenta loiephi Pacriarchs
repeririaitr
TDiïïiîtautan Mifraim noua çiuitM à Veteritribus miliiarifacs^tota bodiè d'folata

ejïy Ï51deua$tata,Jùntque in en milita adhitc anticjuitiatismonuwçntfl Vti isr the~
Jaurorum honeorumque Iofepb't memori-t dmfit in benedt£lioney"\>eîtigia\in ea
ÎquaquefpecJqtur
lP çotumna 1quitdum mirabi!is
mirabilis niagorum f' opetfacla7 non e/t
el?jiin.ili.sei
jpni/is ei
in Vniuerja terra Memphim igitur & antiquiffimamefle & à filij, Chami
primis polt diiuuiu.mannisîedific^tarn, nqn Hebr*i çantùm,red 8ç arabes
quoque.QraeçiqueAuthoresoftendunc, vti paulo pofl;,vbi priùs dç ety:mo
huius nominis aliquid dixerrnius, videbimus.
Meraphïs ergô yËgyptiaçuin vocabulum à miu,o\ 8c ^t^
J,{emp.hi~~<;s
feriptio, quorum
ilîu4 $qucun>hoc DâWjÇompofitum autem j|«am^TV Monpbta,idQa\ ac Dei
vel Deunu;
aqu~e flquam dcnaiac qnae vox à Graecis poftmodum corrupta, loço jjwwtt^^
Memphis audijt Oçâiîo autem Sç ongQhuiusisnpQfitiQnis nominis ita
fe habet Cùm Çhanfti filij primain huius Îgypti partis coloniatn eœpif-
fefltexçolereêospnrrîah^bitationisfuae tentoria in eollibus Memphicicis
hxiiie
$mtm .-x chorôgraphia jegypti t CAP.iv:
fixfffeferlint," ffelixjuâ vEgypto^magftâ 't% parte, vtidiélum eft } paludibus

longe latèqueftâgnante j' cùmque fucceflu tèmporis paludibus exficça-
tis,terra benigrùorem fe prîeberct, primam vrbemà MMraimo fîlioChami
ad ripam Nilivquam &fuo nontine Mifraim appellari voluit conditarru
dfe terra vcrè vrbe<jue Mefrâ in dies maiora fœcunditatis incremenca
exfœctindi fluminis irrigationefurcipiente, eandem /Egyptiaco vocabu-
\o jumw&\ hoc eft, aquam Deiâiëtam fuiflc aflerunt quam pofteri cor-
ruptâ deindè voce Memphin dixerunt. Atque hoc ita effc primo elarè
oftendit Abenephius his verbis
Fuit aktem primks exhabitatoribus' 'Mgyù Méjrd filit'is Cham plij No'é surM
fater Çopti, &habit auit in Momph quœ Imgkd Copia âiàtur Monphta^hoc eji
aqua Dçi Certé-MêmpHim à plerifque iGriptoribus non aliâ ratione Mo- Memphis
niemphim quoque dici, nifi ab hoc etytiio, cl arc pâtet1 quod Momem- etymon.
phis Copte nihil aliud fignificcr, quàn»aquasciuitatis Vei Quae omnia_j
confentiunc cum'ifs, quœ ex Abn abed' Elhakèm recitat Gelaldinus Àrabs
hiftoricus, vbi & etymon Maphe cxplicat paujo aliter quàm.Abenephi
Vcrba intégra pono
Gelaldinut
in hiftoria
Ægypti. o
Fuit ctuttm priinm ex habitatorihus JEgrpti poîl àiîuuiwn Boftrfih'-ts Chom* filij
1Slo'ê3Ç$>il>fepatèrCot>ti, omnesifti habitauerttnt Monf, if hœc yrbt primo habita-
ta ejl ppfi Gbarab ipje &* filin* eius fuçrwtt triginta ttnimœ i<*n*matrimonio
coniunclti Zsrproptereà vocatafitit Manph, in hngu&QQpta Mapheîdesi^trigin-
ta anima 5 fuit autenx'Bofir fitius Cham, filij No'è iammaturus at imhcillis
fuitque Mifraim maior fîlius, <y sa efi, qui deduxit patrernfÙKmy £53° omnesfra-
tres juos in JEgyptim,*? dèfcenderwit ad eamj in Mgfto -autemfitius- <Bofir euws
notnen Mefra is d'ttifit fibi <jr fîhjs fuis id quodefi inter àu&s arbores ré-
tro EUrifeh yfque ad EJuan fecumhtm longitudinem-><ar à Barca yfjue Ailah fe-
Widàm latitudinem « hicit dévide ]qn,od Bofir filins Chammortumeji > çyjepui-
D 2 tus
CA"XV; ~y 0EÎDIH £GYCTMC! WMPhVU l&AGVM
piPafi9 ~gy- tus in locoqw Hermes, f?* hœcfait prima fèpukttm in terra Aegyptit ÇSPfawfï.
pti Ma à Mi.
ICr~Fili~sfui$r fitfiliui eius. Mifrairn»^ diuifit Vnicuiqui >fmtmm fuommj4egfptum*fç. partent1
ex terra propriit Çmique multiplicarentur fihj Mifraim*Qrfihj fliorum eius, di-
mfip Mefra ïnicuique filïorum portionem)fekgitrpojfeditqfie;eamfij)'h ^filjsfuis^
Ê5°rejecuit ys ad hanc partem Nilhportiomm pra filio/uo Copt7locum Copt, ÇSP
kabitawPihiy g«j°vocatus fuit locus ab eo> Omne Verofupr* Copt vfque in EJuan
tirquod vifra vfque in Efinun in orientait <ùr omâentahplaga Efrmnfiltode-
àh %?habit auit Efmunt <ùrappellata fuit ab ipfa, Efmun & diuifit Atribi to*
tum idj qpied erat inter Monf^fque Sain, isr hàbitamt Sain, &> yocatus fuit ah
ipfit Sajt.. Q'iwjàqye fuit tota.Âègïpttts in qàtatup • portioms,ïduœ portiones con-
tïnebautur in Saide%ffi duœiw'inferiari terra'*
De his quoque & fimilibus videHerodotutn, qui in Euterpe multa
de Memphi tractans^taqi à Mena(quem eundem nos efîe cura Mefraim ali-
bi oftendirous ) conditam aflerit Vide quoque qu# de prima diuifîone-?
^gypei in Câlafirips & Hermolybies fa£tâ, narrât 5 quorum nominum ra-
tipnçm alibi explicabimus.
Atquc ex bacrelatione patet,/Egyptum à primis Chami filijs diui-
ram, ita vt Mefraim primam, eamque meliorem partem,Copt feeundam>
p,frnun tertiam, Atrib verô quartam partem obtineret & Memphim,
tuifle totius iEgypti conftitutam metropolim ex citatis quoque teftïmo-
rrij& pat-et Arque hïtnc diuifibnem 2 primaeoiseolonis faâam, vftjiiead
Joiêpiii terttapora- manfifleycitatas Autfaor afièrit ïofephum deindè ad ii-
tes euitATidâs ÊgypEur» mmutioti dru-ifionediûribuiflè . Çui demùtrL.
fucçedens SefoftrisjVarijis cala mita tibus ianvdimtamauxit, veterurn reli-
gionem penç collapran» reftituit, totarnque. regionem rayfticâ quâdamj
ratione in trigiiira NomosFeuSynedna fapientiffimè diuifit.J
M.o!1pb~ His igifiir ita propoUtis, iam quod Numen Memphitaepotiffijcni^tnj
ij4id i
polendumfufceperint,. videamus. Et quatnuis in ea ceu metropoli qua-
dam fingulx Deorum colohiac ftationem inuenerint; Apidem tamen,,
qqem ^Mornphta, id eft Deum Memphis dicebant, prae cœteris ibi
eulmm effe, apud grauiflîmos Authores reperio. Strabo hifcè verbis bo-
Viinam Meinphitarum religionern defcribit
4çqb~o 4;.t~
Tropinqua ejt ettam Memphisjieg)ptiorum Regia* tribus a DELTA àcbœ-

ms dijfitctjea, Aftdis pemplumhabet ) qui idem ejl at Ofins ibi Bos Apis infepto
quoddm afytW) CSPVt diximus apud e&s pro î>eo babetur 5albus frontem C7*
qtcafdam paruas çarporû partes, cœtera Verô niger quibits fignis indieantyquifït
$àfwçejjiç>nçtnidmefàydk 4efwfto\. Antç idfepmm Av\aquidam ejir iF inecu»
dtud
SYNTAG. 1. CHOROGRAPKÏA MGYKH. cAp.n~
alhidjeçtum matrk eius 'Bouts In hncaukm nonmnquam^ ApiswihtituryprA-
firtim Vt peregrinis ôjlendatur alm enimper fenejiram quaqdçin "pidetur fed
volunt, w etiam extra Jpecletvr ,itaque\>èi paululumforts exultim lufit rurfim
in proprium locum recipitur jfpidh templum Viikam admet qu<eejî jtdes
ttmplt magnitudine, altj/ûe rebus Jtimptuojè tdornata. Suidas h°m^ç«.A'uri* $Aild~'ro
eu, A~yûxi~Wt_rov oi A~~v~t®t

z~~cwq~t~. l~gÿ
Sasc~~Yxr' ât~nd. é 1'1'"1:1t,1T~1t~ ,'â,a~i~
i.6~ÿ4, n
lAtpçittS «>/«.. MewphisJ.pi$ T)eus jiegjpti hune,êg}ptiji2enera?itur^t Lsmaw9
fiûfàîm 'Bai Lunœjhcer eft, fxut Memphîs 'Sojii Qç huiufinb'dtCUttiu'bouï-
no, vide iterum,û« Herodotus inEiiterpefiiïfbripfitfàiiç rrdtcalàjquse
&fufèin ObefifcoPàmphilio l. 5. de WejmgraMiïsjitifinô-Bouis pFeiSccuti
fïàrous Atque hxc de Monphta fufficianc
NOMVS II. HELIOPOLIS,

v e $ r
3?rœft{lvraHtlhpQÏitan4 )ÇoptèT\T±foYww*
fiue eiuitas Solis, vna ex pdmarijs totius -d^gypti vrbibus

eftiMemplii magnitudine, religione, & çuku Deorum nullâ ratio-
HEliopoIis
ne ioterior: etli non defnt nonnulli* qui eam cum On HçbraeoriiirL.
confundant,quidam vnam & eandem cumMemphi feu Mefra efle velint v
cuius ratio videcu,r fojfle quo<\ea Mefra quoque voçct^yr ab Arabibus
quipquid fit eonfufio» tiùrn ex xquiuocatione nominum, tùm ex locorum
vicinitate nata vidccur Vt îgitur lis dirimatur dico duplicein fuiflç^»
unsro Mfmim, fiueMefram,anriqviam &nouam j antiquam tcansiîumen^ ai7rrÎt7C Mi.
MeiraimiMemphim in prigcedentibus dixuiuif nouam cisflumenHelio- fraim,
polim efle affirmamus j MeminiEhujus duplicisMifraira veteris & nouae

Beniamin loco paulo ante citatptj jjpeminçrunt & Arabes GeographiNu-
bianus & Abulfeda, vtratnquç poftremusi bifcè verbis defcribit:
Abal,~c~~t~.
Mçnffiue Memphs eSiMejrà antiquajita fupraoccidentalem partent Ni '/r3 Junt que

in ea adhuc maxzma & Hupenda antiquitatïs Veïligta ex hptdibm figuratif ,fuptr-
inàu£lis colore Vtridh tfahjsy qui 'Vfqite in hune diem, non m,utantttr à Sale ac
t&mporis initirijs, toto hoc interfiàlla Diflat autem Mbirfis a Me/ra parua marga*
Uifeu itinete Vnius diei Hcliopolim verô, quam Arabes â-û (j.At hoc eft,
oetchtm,Solis, appellant, hifcè verbis deferibit
G.(1gr4'¡'Ü
N<M~
JhnfchemS) hoe eftj HeliopoUss (iue oculu^ Solis xintemporikus nofois defo-
latft,
CAP, IV, OEDIPI iEGYPTIACr TEMPLVM ISIACVM
Uta, ç$* non funt in ea habitatiùnes <&rdtcittir quodfuerit ciuitàs (Bhar&Qnii^

fwit etiam ineainfignia antiquftatis monumenta, conttritcla ex lapidibns <tr Jaxif
maximisy eflcjuein M columna quadrata qu<eVocatur Acus? bardants longitudo
çius ferè 39. cubiterumy eftqueà Cairoferè média niargala, eîl etiam et yilhditlt
1. 1
Mathareay <&eîifîta ad latus Jîniîbrum Aliacri ( in quo loco Chriftus habitaf-
fe fertur. ) Qux omnia eonfcntiunt Geographix Nubianae fie dicenti:
Quitus Vero Pbeftadipja efl Mefîujîc nommata^ quodMefam filius Cbam-jj

filijNoëy fuper euw paX)œdijïcauerit eamin principio Ut fuit ci uit as primas
OculusSolis, ir déclinât in AuHrum ïerfus Pheîidd vbi nidifienta, fuit ciuitM
Monfçcp ex parte eius ftmflra e(î ciuitas quœ vocatur Àlnjcfarm » ide/l ocultts
feu fons Solis, iff il Ufunt quafi du* ciuitatesj diçitur quod eœ fuerint in deîteims
£9° obleSîamentaVbtmonis Dicitur ab Hebraeis On, ita Rafle inMicra hag-
gedola in 30. Ezechielis «tfpctfpy ik «ornu jyVaKipj ernso nîaiM On
çiuïtds jiegypti dicitur in lingua barbam Betpmes vel Ainfemes id efl domus vel
oculus Solis Fuiflc autem hanc eandem çutn Ramefle HebrÊorum (laU
bag & Abenezra in Exodi 14. demonftrant -3&certè ipfum ecytnon On
fatis demonftrar, Rameffem fuiffe in qua tot labores Ifrèlitae fuftinue-
rint, fîquidcm p« nihil aliud,ni(iiptf Vfiy "Vûypft TfaiKi fia fortitudinem 1
"Virtutem,diuitw, bonoremJtgnificat, quibus Qrdinanè coniunSluseft labor, Vanitas
&»affltSlio fpiritus. Optimè igitur On vrbem vocauerunt Hebrîei itu
qua fordeudo^potentia, diuitiœinfinitae,& omnia idololatrics religionis
flagitia fuam (îbi fedem pofuerant, vndè & confequenter ex fuperbia_«
& arrogancia labor&doîor Arper innocentes, humiles, & veri Dei cnltu»
peUÏt^s Scia
çurdfâa? addiôs Ifraelitas Vocatur autem ©"o«^ï^y id cft, oeufas Jolis ob fpecu-
Mirificum lum quoddam quod in templo Soli dicaco eo artificio poficum erat,
fpeculum So= vt Solis radiantem faciem
lemtotodie integro die referret, totamque «de m lumino
feietens. fuo illuftrareÉi ita referunt Arabes hiftorici,AbenhaIçem, Abn Saira_j n
Ah* S«>«,
alijque j cuius art^fici) rationem nos curiosè inquirimus doceniufqucj>
Q~b4~lF,~al~a~ta·
in Mechanica Êgyptiorum quam vide Erat igitqr XQtas h\Ç Nomus
çonfecratus Soli fiueOfîridia quem per bouem referentes fub bouiua for-
ma adorabant ita Strabo vlp{§.é#raZSet%#tS vtitx
K<tj\a&*m8»« H'A/oa-oAiTxç
•tycùt Supra,eamety regio Heliopolitana,\>bi Solis vrbs efl aggert magna impo/tta
Mneu^sBos Solis teyiplumhabet) &Nlntuin bouem,qui mfpta qnodam nutritur^ ab He-
Deus Helio.
5>c>!ic3nojfpa.liôpoiitanis pro. Tfeûhabetur quemadmodum z$* Jpis à Mempbitis If une om-
nino ijrbs defeyta eHj babet autem peruetuslum templum AEgyptiomore conflru-
Qyt») quad muftis if manifeïïis indiens Cambyfïsïnfaniam ac facrilegU démon-
l~t d6
Jïrati a
SYNTAS. I. CHOROGRAPHIA i^GYPTr. CAP. IV.
Jlrat, qui templa partlm igni,]>artîm ferra demjlauit mut i km exfcmdens
çomburens^ti & Ohelifcos quorumduo Chômantdelatifunt,non ômnino corruptL
Quas omnia Arabum relation! confentîunt j Heliopoli enim Obeli-

fcosSoli dicatos ere&ofque potiflîtnùm in -j.tomo ex profefîb tradetur;
de differentia verôBauisMneuios& Apidis, eorumque pultu, vide quas
tradimus in explicatione tabula Berabiri£E, & in fequentibus de Apide,&
m Obelifco Pamphilio Hierogrammatifmo de Boue
N O MV S III. DVBAST, V S,
1 p., 'È STK (.

fir'œfefîttra Buhafttcai Copte T*ftrçr »j&««oj(îi.c^
Nomus &MetropolisÊgypti,à Ptolomaeo dicitur, #a#*s-{§-,

quafi dicercs grefiutn Bouis alij dcriuant hocnomenWra /Ss@* vj*
BVbaftus
iVu(g-,ideft vrbe Souisj Copte deriuatur à jÊO^^&^c^ id eft duos
boues dédit Hoc enim loco Ofiris & If iub forma duorum boum, quo-
rum vnus ApisâMernphitis alter Mneuis ab Heiiopoiitis dicitur qui
ambo primo coroparuifle hominefque in nociciam agriciilturx, L'gibus
oraefcriOtis deduxifle feruntur ita Abenephiùs
fsirenerhiur.
'Bubaftus autem ~)>na ex prœfecluris JEgyptï^ eademqne :iuït&s denominata in lin-

ruaCopta} donum èoâm Certè qui etymon profundius examinare volet, Bubidiciv-
mon.
veritatem rci luce clariùs intuebitur j fiue enim grefsus Bouis >fiue vrbs
BouiSjfiue deniquc donum boûm dicaturjvbiquc res fibi confentire vidè-
bimus Et fi alij vchnt, Bubatiin nihil aliudefle quàm Dianam ita He- Cl1hu~ (;an¡~
in itac 4£bZ.-t
rodotus in Eutcrpe 1e'v« w-oAa i t&v 'fèr 3a0n?-iç>» c* t^ yKw%nM^tfifa*çt?«'« 7n_^cur
qua t>rbe iemphm eîl 'Butbajils <ju.i>mUngua nojïra idem ejl, cic 7>ï<ma..y& alibi J
A^wBg tiïïtrifiwà ' A'tTinii.tefittGÎç- Ctm <LuUmIJk 6r Diana Hfrïfraftii'; âd-
ditque
CAPIIV, R OEDIPI JEGYPTIACr TEMPLVM TSIACVÏvl
SubaSusDi~ ditque fréquentes fuiflè conuentus iEgyptiorum ad has vrbes> praefertiiïLi

BS~ecr. ad vrbem Bubafti in honorem Dianac ad Bufirin
in honorem Ifidis, ad vrbem Sai in honorem Mi-
neruac, ad Heliopolim in honorem jSolis,ad Butum
in honorem Latonas ad Papremum in honorent
Martis; çœrimonias vero,quas in fingulis vrbibus
peragebant vide apud Herodotum citato loco
Memini quoque canem in bac vrbeNuminis loco
habi tum quod mirum non eft, cùm enim Diana.»
venatnx fit, vti Gr$ci, (le & Êgyptij ei canes ad-
ïungebant i nequehase difçordant ab eo quod fupra de cultu duorum
boûm hic peraâo diximus. e Cùm enim Diana eadem cum Lunâ fit, Bos
autem Mneuius JLunae dicatus fit quemadmodum fuprà diûum eft ex
Strabone & Suidas certè fub forma Boiiis ^€gyptios Dianam coluiflo
cornutum ipfiijs Dianae finmlachrum apenè demonfirat, & nos id fuse
oftendimus in capife de Iide & Apide, quod confule vide quoque quas
ibidem diximus de Apide & Mneui, quorum hic Lunam alter Solem re-
ferebati Bubafti igitur vterque Bos videîicet & Apis,& MneuiSjfeu quod
idem eft,Sol&Luna, prout rerum fublanarium generationiique cau-
fàe funt, cultus fuit Dianam autem Ida & Lunam idem prorfus efle cita-
tis capitulis deçlarauimus o Qmnia igitur haec apprimè inter te concor-
dant.
Porro Bulâflum multi hodiernam itaAra=
t»*^ Ajluth efie volunt;
bes, qui eam fîtam volunt ad montem phœnicisi ita Schaar ebn elfaati
apud Abulfedam & Abri Saida apud eundem
AJtuth eji e lateye montis Atiïumynarraturqtie quod peregrinantur ad eam auçs

omm *nnoj<& relinquu,nt ihi Vnumex ouis tefld infime,
Hebraî! eam vocant nos lapkifofeth, hoc eiï, os ignominie ob execran-
dam, quaein ça cxercebatiir idololatriam putantque multi fui fie hune
Vicum Hebraîorumfîueipfam Geffen; ficuti RameflTem, Heliopolim ;fed
de his alibi fufiîis dieemus nunc ad alia
NOMVS IV. HERACLEO POLÏS3

i p e s r
FrafeBura Heraçkopoluana
ab Herculis çuîtu ita diclacft J

HEracieopoîisNomus&Metropolis,
I.J. lotufqueNomus Infulâ, quam duoNili brachia faciunr eompre-
Çidemutu
henditur, ita Ptolompsus EV^4^t^^« àtÇfrtf 1^ tlw vfoo»
~e<etWT~'H'~t~e(a!reÂ~fO'f'°' ~rfiij Yna'fr7îfNeiats~sreA<;jM6o-e' JJt9Il'rI)O'llO"
r~~~c ~M~s76 ~g5~ H'@lW'fI11'1t." ~~ftAa ~Itqate I7qncjr~/OW-J
dicimw
SYNTAG. ï. CHOROGRAPHIA jEGYPTî. CA1>"IV.
dicimus nos antiquam EIphiuncifuifle,& fuccedentibus temporibus diuc-iTa

nomina fortitanvta vt aliqui pro illa ponant yj^^à Tbeftad quam pleri-
que Arabum nunc cum Memphi, nunc cum Heliopoli confundunt cet»
tum efi, Pheftad modernam vrbemefle eandemque propè Cairumfitaiiir
cum Nilopoli effe, Arabes docent his verbis
Et tncepit lojepb œdïficare yrbe;, confiitwtque illis terminas isr primaVrbscon-

ïlrufta in Elphio eft Vrbsilla, quœ dicitur Sapbe>quam habttabant fitij Pbarao •
nis tunc prœcepitfodi amnem <s*adificauitfieri œdificiummenfurœ Nili His
autemabfolutis}aujj>icatusefi pondusterr# <Crâqnxy<ts in hune vjq;diem emàmuït
Geometrta, Non enim cognofcebanteamantebac,<tp dicitur quod lojrph fuerit pri*
mus.jqwmenfus ejî Nilum in <jr poju'tt Nilometrittmin tp/a- Porrô cel e-
bre illud NilofcopiumNubiana Geographia, vbi. primo totam Nili Infu-
lam fecundum longitudinem & latirudinem, Se pontium (itum tradit,eîe-
ganter fané hifcè verbis deferibit
Nilofcopij
vçceris &m<»
derni dcferi.
prio 0
Et Nilûfcopiumtjiue domus menfura Tslili ejî in prinçipio infuU ex parte onenta-

lij déclina?:*adPbeilad7 eîlautçrn hahitatïà m&gnck^quàitntm circvùri poteft ex O.m-
ni latere^ ambitm rotundus ejijupra columnmj *» medio haHtatwùs ejî area ma,-
gna profunda, ad quamdefeenditur per gradùs nwmoreos vjcjue <\d ambitiim <^
in médis areœ columna marmorea ereBa^ in cjuajignati nnmert cubitorwn 5digi*
torumque jÇyJùpra caput column^^pofitaaliafabrica ex lapide (sr illa dijltncl.'c
colore jïgnataque auro i? forma digttorum apprimè ejahorata., & Vmiense aqua
ad banc aream per fijluliimjeu canalem latum j acjua non ingredttur hâne fojïam^
niÇittmpore incrementi aquœ TSUli^quodcantingitin menjè Augujîi Porro irjtcre-
m ntum aquœ 1 6. brachiorumirrigat ter mm^îgis aqualiter j & cùm peruene»
ritNiltfs ad i%.cubitw, irrigahit omnes terras ex hae parte, & JtW'peruensnt ad
E 2Q.C#-
CAP, IV. v
OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
20 cubitus, cahmitdtemindkaty iTminima inundcttio 12. cubitorum Jumettdo

cubitum prQ 14, digitisy & aqua crefcensfupra 18. necejfîtatem<JTcttlamitutem-»
dénotât, quiç euellit arbores <? deftruBmnem infert j (î Vero infra 11 deficiat
(iquàifamem & Hmlitatem idmdicabit, Dicitur autem hoc artificium à lofe-
pho Œaîriarcba adinuenêumprimo &>devndè àpofteris propagatttm; ita Arabes
plerique Vide hiftoriatn facram Saracenicam cap. de geftis ïofeph in^
^gypto Strabo diâ:a confirmât his verbis Nilometrium eîlputeus qui-
dam in Nili ripa ex integro lapide conjîrn£lusyin quo isr maxima, <jrminima^ç$*
mediocria Nili incréments adnotantur Namputeiaquacum Nilo pariter crejcitt
<5*accrejcit)funtque inputei pariete notœ quœdam infculptœ incrementorum &*
decremeniarum indices uis porrô fueric Hercules hic cultus, alibi di&um
eft In hac Ichneumones Crocodilorum hoftes cultos potiflimèm effe n
infequenti Nomooftendetur.
NO-
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA .îJEGYPTT. GAP.
IV*
NOMVS V. CRO CO0ILOPOLIS,
1D EST,
Prafi&ura vr&is CrocQdikrttm9Coj>tè"*k&\$hcw9yi*
INuenio hune locum olim in fragmento Géographe Coptae vocamnru

effe iuk&{î nTfttfo^î id eft, terratn Crocodilorum. Maxime autem in
hac vrbe & prasfe&ura Crocodilorum cultum viguifle Strabo aflerit Arfi-
noem quoq; hanc vrbem di£fcam,vt contradiftingueretur ab Arfînoë vrbe
maris rubri, quam alij volunt eandem effecum Beelfcphan & modernâ Crocodilt
cnltut in liac
Sues Dixi Coptè vocari mvci.£i inrecirc^ti vrbe&curf
quia cùm haec vrbs vicina efiet lacui Mcridis, 1a,

qua ingens Crocodilorum multitudo ingentem
ftragem cùm hominibus tum pecoribus inferen»
tium ftabnlatur, eum tanquam TyphoniùrtL.
Numen certisritibus&cœriraonijs placare con-
tendebant vnde & cultus ille belluinus emana-
uit vocari autem Crocodilum linguâ Coptâ
confvi; ipfe1 StraboZ"J.
quoque tradit, his vcrbis
_fi!
¿JI' rav"~q!p
II.?' Y'i"~
5-a;uç
ElGC'tl\l' t S'f~l' D< A-
A~onven I~e9xed`dJ~çw
'tI{ dé C1Gœ~H'I"~
aa~ohrc
~~sG~a~zr
«C?rggpv> $6cv-nSvôfHù
ff<pa<^gj! THref)Tipcàri%vkç$*ÀJ'{Xw, Kffj'ftiv«€SSâç' <wroîçç* A(/*>>)
wtQ'à»%*f «p*^©- >^«gj»^»rî Uçiu<nv xatâj Ji o-Sx®*• Prœternauigantibac ad
centumfiadidy ciuitas Arjtnoe efl, que olim Crocodilorum ciuitaf dicçbatur in–
a
bac enim prœfeiïura mirum in modnm coliturCrocodilu* çp*eft Jacer apudeos in
lacu qttodam Jeorjtm ntttritm <(srfacerdotibus manjuetus i? Suchus Vocatur
Nutritur autem pane, carne jir vinoy quœ à peregrinis affermit nr ad eiufmedifye,
claculum \enientibus CoJebant igitur Crocodilum, quemadmodutn vicini
Heraclcotae Ichneumones tÙTnixm tÇJ"kç$ko<PhXov,c\u\ cùm Crocodilis & afpi-
dibus pcrniciofifiimi fint, corum enim oua delent >&ipfas beftias in ven-
trem introëuntes interficiunt mirùm non eft, vti omnes alias beftias be-
neficas, ira & hos Ichneumones apotheofî quâdam ab Heracleotis exalra-
tos fuiiîè Sed de his vide pluribus &curiofiùs agentem Strabonem
NOMVS VI. OXYRYNCHITES,

l D E S T%
TrafeBura Qxyrynchites s Coptè-î.vnc\^x%
fuichajc praefeâuraàmetropoli eius OxyrynchoOxyrynchicica,

DIÊta quod fingulari
ideo prorfùs eultu in hac Oxyrynchum pifcem pro-
fecuti fine Eft autem Oxyrynchus pifeis, quern iEgyptij referunt,pu-
dendum OfiridisàTyphone refecTrum ac in Nihim proieftum deuoraA ,'E/imn.
c. al
10
ie i habetque nomen abacumine roftri quafï diceres i^yfvf^'t acutira*

& 2. îirum^
ckv.m OBDIPI JEGWTIACI TEMPLVM1SIACVM
Vt
Brum., habëtqiie jtahtarh véîierationem & ireligionem, téfte Aeliano
eius Nomi inçote nullum hamoçctptum attingere Vehnt,'metuentes) ne quandoque
is pifcis apud eosjàcer-, <&magna religioneprédit us,e odemfuerit hamotraieclus >
d~°~s(cucpift~ œtqtfecumpifi.es ret'tbm çomf>rehenduntur7 diligmter etiam atque etiam perjcru-
;n~?~ç9!'l?t.
CO^ -•• .– tahtar, nùm* \iuè'ni bômm pîfcium imprudentes Vnà
cum alijs cœperint malunt enlm nulhim pifcium ex~
cipere quant hoc retçnto maximumpfç'xum nmm->
rwm affepï, Dicunt eïiiïn ex Ofirida r Vulneribus
Oxjrynchum frognatum ejfè. Ofîrin autem eundem~>
ejje volunt cum Nilo. Quis autem & qualis hic pi-
fcis fie, in animalium hiçroglyphica defcriptione
dicetur. vbi eum nihil aliud dicemus efle, quàm
Lucium Niloticum Sa^kyav huius quain è late-
re vides hgurse bed audiamus itraDoneiru
jE'ftAITsi~6§6~a:0~~(S)<~A<C, yôJw G~"
~~t~civutr.s~
T~MC-tJ'i' 1; 0~ 6~'t'v
~T~S
;ee.9fTKO~v~ûfx~s >>~TOII(!?~ii~7~wv ~wr)mfMT<~TMC
A~yu~ri '<3'fC~uf~a)'. IYl l~lteYlOre
regioneeji Oxyrynçhn cïuitcts çjf prœfeclum eodsm nomme i hicOxyrynchuscoli-
tur,Hr 0xyr)7ichi templumeUâmutsetiam çœteri Jïjrypttj çmnes Oxyrynchum
pifçem colant Sed de hoc in Latopolicano Nomo, Se de Lapidoto pifc^J
plurjbusv o
NOMVS VII, CYNOPOLIS,
I D ? S T,
Prœfi8uraCynof>olitanaiCoptè'Fxi& ùtfuw^
hic trapus pr^çfedura Canum, vti Se Metropolis eius,Canum

~e"4tut,li-ta VOcaturvrbs, eo quod maximo cultu çançni in ea profequerentur j vnde
SUft) limilli-
C;~Meteuf)J.
etiam Coptç dicitur *t^^ htfwur^' Territorium Canis, quod vt intel-
ligatur, Notandum, Anubin ieu Mercurium muifMâvfuifîe reprcefenta-
tum,cultumque tanquam Deum inuentionis rerum i fuifièautem credi-
tnm hune amarç corpora çanum tanquam naxutx fuae fimillimorum Si-
cuti enim cançs fagaces funt, & infequuntur ferarum veftigia ita & Mer-
curium aiunt, varias artes & literas humano gencri necefîarias {agaciter
inueniffe.ob qqje bçnçficia diuinarn hanc fervswi' nïet ucrit Vide quê de
hoc Merçurio fufîùs tradit Diodorus Siculus. Audi Strabonem e"?w«
ô~wô xr.c,uo~ro~iznç
f~eCi W(9~t
xcwwv~rô7~rçc<9'A")'K~;T~~
C~n.i!9Uf6L,<,
&cibJ,1s¡Il. ~T9T;~UO-<T~!)~(~ç~iz~crç
TtT~K~T<$<6~t. Sequitur ~0-
b4Q v~c e. mu.~(j~~O/t Canum vrbs àn qtc~c,~l't~ubàs cols~
tur, cc»àh~csl~zbetur_l,nor, ~r~ ,%cer quidam çibus
~M~~co/~f~~j. Eam modo quidam vocant
~1~'orfa~ut~)~~ vel 1~1 fifrtstb vicinam Meni
Monfalut ira defcribit Abulfeda
~9~sS C~S ~1,~·x~e,~S~~ t~ mil ¥,l~ ~l.&
L~~ ç j-r:ÂH J-~ l.j ".J x;o ~4 Jo.A~c
&i\
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA^GYPTI.
# y – – – ,–- – – *M
Motif dut ejl par ua ~\<rbsVer/us Mare >quœeîl in Said Medtayinfm jiftut y>nâferè
margalâ, eïicf. mdejèrto occidcntali Nili/upnt omm Ntli (îta Ali) putant hanc
vrbem modo appellari ^£*i) Almomni fed vèrifimilius eft effe vc dixi-
mus Afiutli'jVeram îHaiii& àhtiqùam Cynopoiîm, monftratqùc illud tùm
longitudo, tùm latitudo huius apud Abulfedam çongrucns Ptolomaics J
vti ex tabula Aegypti innotèfcet cum Copta vqx cmr«*T, quod Canem
fignjficat in Onoaiaftico noflro lucc clafiùs dethoftrtVàt Figura hîcco-
li foiitaerac eà,qti3E pra£cefïit,quam $c ex tabula Bembinadcprompfimus.
NOMVS Vïir. HERMOPOLIS,
I V EST
OPrafetturaHermopolïtana, Coptè tîî^ î\ow«rc «
D Ida fuit hxc pr£efe£tura à Mercurij cultiijE'^sVoA/ Coptâ linguâ

Territ.ori.um Thoth; wwsnc «nim Mercurium dicK alibi fuse
*?' colebatùr
oftcnditpûsj auteminhac Mercurius candem prorfus = ob cau-
fam, ob quam inCynopoIicana pracfe&ura eum cultum diximus. Simu-
Jachrum quoque idem ferè eftquè hbdie nomen ei Ut^*uAÂi 'Banîfuaif
NOMVS IX. ANTINOVS
I D EST,
TrœfeBura lAntinoopolitana Coptè •&£ KAM^Kum-K*
VOcatur hxc vrbs Ancinous}ab Arabibus ix*e.i\ jinfena7 fiue a'»t/«b*«-

A/s/ Stephano tefte, à quibufdam Adrianopolis.; i Antinoopolis di-
citur ab Antinoo armigero louis, in cœlum tranflato quem multi cum,
Horo confundunt vndè 8c volunt Horura hic coli folitum fub forma.»
Sigalionis ita Paufaniasin Corinthiacis. Qujcquid fit,certum eft, Grae-
cos omnes iuas fabulais parallelâ quâdam ratione ad Êgyptiorum my-
thologiam contexuifle Sed de hifcè confule noftram myftagogianL»
yEgyptiam
NO
CAP. V. o OHDIPI jEGVOTIACI TEMPLVM ISIACVM
N OM VS X. kATONOPOLIS,
IV EST»
¥rœftflur4 L4tonopo!itana3 Çoftè nrJt/|iy û^Xôm
hxc vrbs à Stephano TS"«a»t»j ^-«m hoc eft, Latona cwitts

Culeus tatu-
MfeuDez
VOcatur
V Çopcè &£! tcfs XiTfoW> Eit autem Latona fiuè Graecè A»ra,ni-
~Mt:pr~E<!tt hil aliu4> quàm Latpna feu Dea partûs, quam hic 4îgyptios colqiflçj, J
F,4rtui. Strabqdocec, Herodotus quoqueaic Ifin hoc loco Horum peperiflè.
Vndè mirum non eftj Ifin & Latonam Graccorum pro ç.idem fumi cùm
Ifis quoque apud ^gyptios pro Dea partûs colatar, Diodoro tçftç • Vc-
rùm cùm dehac DeafuGflîmè fit tradtaf uminPantheo Hcbraeorumc. 1 6-
vbi Sf oftendimus Lunam, Ifin, Ilythiam, Lilith, Anacitida, Cabar Lu-
cinam, Latonam, vnam &candem Deam efiè, co Lcftorero remittimus:
Vocatur hœc vrbs modo ab Arablbus [^\ Jfna, quam Abulfcda his ver-
bis defcribic s
./4/~ vrbs batneis p~rteis <M/M~ e/~ r~~M .<M l~a~r~in defer-
to OCC~ëMM~j, yerô viçini~r y~bs.'J~.4~i ~calmis vÉnei~
;n ~TM~~M~ ~4-
~îrh~ o
C A P V T V.
1) 1 S TRI B V T1 0 I Ita
~gypnSuperioris in fuos Nortms
NOMVS 1, H E B I
0 C jE T
_e~'° r~1 f~eb~na C~ ~â.A'9 KC~

T Hebæ ~€gypt~ Thebaidos metropolis, vrbs vna ex JEgypti~ ce..
_t. leberrima, &:antiquifnmorum Scriptorum monumentis celebrata
vti varijs nullq non temporç titulis. & appeUationibus e~in~gnita ita~
tïiâxtmam quoque inter Anthores confufionem peperit, Strabo eam vo-
~at o~a~a~zr i~W"uAaI/-Steph::tp1,1s) Bufirin D~odorus.Multi cam confun-
d~nt cumsyenc, quam Æthiapcs Sifirh Arabes nunc Afna, nunc Af4utli,
t)uncA~uanappeiIant,qu~nomtnum fimilitudo non parum difficultatis
q[p~horibus pçpç~it,, verum vt veritatem ex tgnta çonfu fionc tandem vin-
4iççmus o
Notan-
SYNTAG. t CHOROGRAPHIA JEGYPTi. CAP.V.
Notandum in yLgypto pleralque tere cmitates dupJices fuifle quod fn~E~ypto
non tantùm apud Pcolomûm videtur, qui duas récitât Diofpoles duafc mu'f~-VtbM
duplices
Hermopoles,duasAphroditopolcs, Heracleopoles &c. Sed & apud Ara-
bes mukum vfitatumfuit ita duas Memphes, duas Efmunjduas Afîoth,
duas Afnaj duas Efuan &c. recitârunt ex quo non exigua difficultas,
dù»mvnam fubindè cum altera confundunr.,exoritur,préefercirn apud Ara-
bes, qui diftin&ionis inimici funt Et certè huiufmodi difficultates nul-
Xi aliâratione fuperari poffe vidi, nifi iedula &parallela quâdam compa-
ratione vnius ad alteram, cum ex antiquitaturamonumentis, tiimexlon-
gttudine, &latitudine earundem yx-bium fadtâ. Dico igitur duas eflo
vrbesin -£gypto {J$*»\ Efuan, vnam dixiraus candem eflb cum Arfinoc
alteram fuperiorem,quameandcm effe diximus cum faroofiffîmis Thebis,
cx€arundem ruderibusinftauratam hoc vt affcramîe mouet primo ma-
ximaantiquitatumeongeriesin Efuan fuperftes, de quibus ita Abulieda
&S>lmas:
blonitimenta
anriqultatis
AfamciuitMTbcbaidosfuperitns ex parte dejemorientait* j, in ejua eji .prramis in Efuan
illa notijfima^quodefl maximum primœuœ antiquïtatis moMmentwnob magnhu-
dinem cMtnrumfaxorum,ac -mulùtudinem figurarum quœ ineaxonipkiuntur
plurimasaiatem pyramides & abelircosibifuiffe» teftiseft Strabo, Diodo-
rus, &Herodotus.,quorum aliqui fuperfuntiali) infaniâ Ganibyfis turpittr
defœdati conciderunt Strabo centum portarum vrbem appellat, quam
& Homeruqhis verjbifecbrtimcodaç,
aHB
,wteral"
Ttt ~H5-~ mÉgd~e<J'M~ ~t{ ·
etf Esexsoe
Kct} Ai.9- ~xcesô~c~rv~m ~mxoirrais~
A'vépf5 n~M~ft?a'~ o-M~U!<r7ro<o'~<~

ô,c~rv.
Me terra fuos fundtt, la^M^f^1*5*-
Centum Vrbem port a ckuduntjper quœm%âuctnti
ArmaVtri currufque agitant
Hancexadè,& curiosè dci'cribit Strabo, vtpotè omnium in eamonumen-
torumfuperftitum teftisiuTaarTBî..
Sunt (S3 afyi ÇWânc tot'uis JSgyfti metropolim Contint mmçyeHipa r/stt~ Sjt)';<&f-
uXXCferè
gmtuatms etUS
vnitudinis eius j!perjlmt¡ w(}ngttz~tr~e
feperjunii longitudine Jcrcïiadiqr'Jm
~ca~~cvr~£~ü
jj rraDeF
habët-iempfaqua>tL-*
G~1?rpl~l
gLfcZl)1~
plurima magnaex parte à Çambjfe mutilata; nunç.per yicos habitatur^ ac pars CoIo! duc,c.
eius in Jrabia, IJbi O*Vrbs eft>par. etiam in, Vlêriore.êgione vbi Memnc\ in hac vr6r.
nium. Mie cum duo Cdlojjïefient ydefolido lapide. i>yer\fepropinqui,alter adhuç
exfiettâiterïus VeroJyperiores à fede partes corruerunfiyterr<c^Vtfama e/i, motu:
Çreditum efl etiam, Jemelquotïdïè jonitum quendam Meluttiiïùs haud magm edi à
parte qua in fede Kyba/îreman/it ipfe>dum cumJElio <Galloadejfem, ^r cumJk
reliqna multitudme amicorum, ac milituwtqur cum ilherant pirater borampri- ScnitusauJ'-
mant fonitum aitdiui Vtrumà. bt»fit fine Colojjo,m Veràabeamcircumflantium loOùm
tDStircaCo"
aliquo editusfuerity nonhabeo ajffirmare j, càm profiter incerMudinemçmfaqvidr

uispotiàs credere Jùbeat, qnamex.fatidiku/fjtç compbfitisfinumedt Suprtu*
Memnoniumfont fagum loculi M fiflancis quibujdaminMpidenbinii/ifeirçitgr
XL mi-
cap, y. OEDIPI AEGYPTIÀCÏ TEMPLVM ÏSIACVM
XL mirumin modum ftrnSïi, ïjyeiïatuque faneAignï iuxta bas in Obelifcisquâ

huJHnrninfcrtùtiones junt qua Regum dlorum diuitivs tsr patenttant déclarant
Ex qua fané Strabonis defcriprione ctfm magnitudo cum cclebritas &
magnificentia vrbis Thebanœ fatis patct Qua; omnia moderne Efuan.
cotiueniunt i jmoquasGr3eciThebas,Copcitse dieuat c«*ti fine Soan-j,
à qua Arabes fuum nomen videntur mutuafle prœpofito iblum A anto
Suan. Accedit quodSuan, eandem ha beat c uni Thebis lacitudinenijj
quam Ptolomïeus aflignat, & quam Svene habet ,• cùmSyene prorfùs
idem fit cum-c-e'4,tî) a quo etiam corruptum, nomen fuum obtinet; vn-
deinferimus,T/>e^Graecis, Coptisç'sâ.tt Suan, Arabibus Jjuan, olinu-
©uplpiç Sye-
ne, idem prorfùs çum Syene vel meljùs Suanefuiffe, quicquid alij authoresii»
contrariijm adducant Exiftimo enim, hanc differentiam ortam elfe, eo
quod, tefte Strabone) Syene duplex effet, vnainfinibus vïchiopiae, alté-
Tfaebarun ra infra infulam elephantinam quam nos eandem cum Suan dicimas-
~i~~4o! Erat enim Thebarum vrbs plim itavafla, vt 8p. fiadia facile in longitu.
dinem teneret, tefteStrabone Vndè mirùm non'eft ? eam ad gradum fer
rè jntegrvun fç(h extendiffe Vocatam autein fuifle à GrîEcis AioWaA». à lo-
uis cultu, huic loco peculiari Bouem quoque huic Joco facrum fuifle-»
apud Herodocum reperio,Serapidis prscereà templum hicexcicifle km?
mianusMarcellinusteftatur j multofque obelifcos ibi in honorem So\ï$
eredosScrabodocet. Verùm qui plura de Thebarum magnitudine défi»
derat, confulat Diodorurn Sicuîum 1, |. c. 6?
NOMVS H, APOLLQPOUS^
i d e s T3
Vrœfeftura Afollopolitana,
hac praeféâura Apollinem cultum, ipfum Nomen docet, eft auteœu

Horus &kt
ç&lloiëem. IN j~ ApoUoCQpttttstdem quodHoru3,aurhorHarmon:a3 mundi vti in~
Myftagogia i£gyptia fuse deçlaramus Vnde pri-
fcihanc j^gypti partemHoro confecrabanc, eunu-
que veluti Numenpropitium.& ahiS-ny Typhoni
adorabant quare odio quoque maximo habe*
bantCrocodilum)in quem conuerfum Typhonem
afferebant; cura inlidias (tt-uens Horo,àfacieOfiri-
dis & Ifidis perfequentis fe fugeret Audiamus
Strabonem-. Ae^
Strabonem. âtl t» l <, 1 47!1Cf :f"
-rêwtçafat,h&Kurzrê>uç1$¥
Ucg.HA-riyt.aQt,)
«V AVaAàwï@.Vo'A/s i^fjttùr» araAê/âC* T"* «ejWef A«$
In Vlteriore revinneMcipitrum vrbs, Vbi jfçcipïter coli-
mr deindè Jpollinis y>rbs,qua etiamCrocodiliseîl inimica Cœtera vide apud
Plutarchuml. deOfîride&Ifide Phontis qqoque ciuiras primaria huius
Nomi) Coptè nihil aliud, njfi^âm^, id eft, Deumfiblimem fignificat,
^lem4içel|amHp?um eflc Arabicè hodie vocatur^^ ^j îchmttnu
SYNTAG.Ï. CHOROGRAPHIA ÊGYPTI. CAP. V.
NOMVS îlî. PANOPOLU,
17) EST
PrœfetîuraPanopolitana, Copte r&^tin&ni.nîv
hac praefe&ura, eiufque metropoli Pana cultum,ipfum etymon do-
IN cet, eandemque religionem, quam Mendefij, profeffos verifîmileeft,
id eft, fub forma eum Hirci,aut Satyri coluifle Coptè dicitur nx.ttx/tt%
Fanos cukus,
Arabicè U$ Bana Pana ttiniis autem idem eft ac videns, quafi diceres
ciuitas vide-ntis omnia,qualem nos dicimus Pana,& Goptitç Ofirin,Deum
totius vniuerfi» fœcundis radijs fuis omnia implentem Vide de hoc in,
.Myfiagogia noftra fufiùs traûatum
NOMVS IV. COPTOS,

1 D EST,
JPrœfèÏÏMra Copnùca Copte *Ti.£ip ÛK^t^^

F Vit hxc vna ex primis prasfeduris totius iEgypti,fundata à Mefraim
filioCham, quem Êgypti) Arabes pafsim k^Kopt appellant,Copti-
taeK^ K.efo>à qua & tota deindeÊgyptas Coptos, vel corruptè Gi-
ptos fuit di&a, dequoetymo vide,quae tradidimus in Prodromo Copto 5
fed audiamus Gelaldinum Argbem Htftbricum qui in hifloria Regumu
Êgypti ficdicit:
GtUlJinu, ,-«
blftort» Rt-
gum JEgrpti.
Et fuccejfit Botber filius eius Mefret, diuijït^ fîngulis fratnbus fms-jËppn.par-

tem^ fîbiipjï paru*» qnoquede termy quamdiuifit filtjs fuis cùmquemultiplie a~
rèntur /ïïij 'Mefm-jfjrfilij fHioruw eius, diuijît adhuc jtnguîis ïmam partem isr
eam qtudem, quœ eîi iuxta Nilum, dédit filio fuo Copt locum Videlicet Copt W
Gipty £5^»habitauit ibi, nominal ufque fuit à locs Copt-,Copt <urquicquid eflfupras
Copt) l'fcfue in EJùan^Vel Thcbas, atque infra emdem in Efmunvfytie, quicquid
orientis <sr occtdentis plaga continebaturytius dition'tfuit fubditum Huius fitum
his deferibit Abuifeda
Copti Vtbii
IÏ,U$.
Ccptus autem vsfra.Jsjitts ex parte orientali dejerti jupra ahqttot Margaits a

%jzus &fines, eius Junt à Kjtupbe yfque in Efcbrapb qua eïl Vicina rnonti TsUlï
Strabo eam commune emporium ^gypdorum & Arabum dicit ad quod
omnes lndicxy y£chiopicïe>&: Arabicœ merççs ex mari rubro deferantur ;
F modo
2 Q ÔEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
jnpdô vocatur*jg Jfyna Arabibus, yti priùfc,ita & ruine merçatoribus vn-
diquç çonflqentibusfrequentatiffima In Copto autem Ofiridero 8ç jffi-
demynà çumHorp cultum, plutarçhus çeftaçur,cuius fimulachrum tradic
fuifle quod altéra ma,nu Typhpnis pudenda. continçiec, Vide qua? fufiùs
de Hpro eiufque çijltHÇppti pera^p tradidimus Syntag. 3. cap. 7,
NOMVS V. TENTYRITES,
I T> $ S T
Pnefi&ura ^remyritefiCoftè *xi&y$h^â.npuj^ç $

~f 7 Oçatur bxç ptxf~~ura Copte ~~o~~t Arabicè~ T~M~
Arabicèî^ Tanu/çber,
VOçatur
V quas voxpraefç£i:ura
haeç idem eftac Tentyra, vel ïenorra, autTejiothra
Copte T^4t\oaj^p> Huïm
tefteStrabpne3^f«e^>* tœtero$ jSgvptios excellente* ÇrocQclilumdçte-
hicùl&i
Banfur, Uir ex omnibus,belluis immiçijjîmamhabent Nam çœteri ejHanqwm-*
Tenîyrita- eius animalts mcdttiam nbrintr <jt hwnfflQgemrï perniciojtpmum exiftirnent^ Ten-
fum odium_»
in Çroçodi- tyr\t& omnibus mçdh çu perttçfligant, atqne ocçihmt-, Vt quâdam naturali eorum
ïos.
incantatiua imbuth jta'yt CrocodilisRamam m spçHctçulwnaddttfttSyipjt Tenty-
ritœ pr*effentteof^ gubermwxt • Coeterùm Tentyritas Vençrem quoquc^
çoluifle, idem Strabo authpr eft. Sed haec de hocNomo fufficiant.
NQMVS VI. LYCOPOLIS,
i J> .8 S T,
T^rdefeétwa, Lycopolitana t
Y N ttac prsie~ura Lupua; ~o!u!0e inco~asip~tm etymon docet ~e~

docçt j3 5Be-
Typliciii fuis, IN jniriiçûe huius metropolis
fcaç prsfe^qra Lupumcpluiffe inçolas,Strabo
Nbmique Neque de ratipne &
ipfum etymon
forma iupi
çultus. çaqfiis Çiiltijslupini quicq«Lam apwdattthores ferè indagare valuij nifi di-
çamus, Typhonernfquetn nunc in Lupum, modo in Croçodilum, iam îbl.
afinura tranfmuta.tum fviiflePîuwrchus. dicit ) ceu Numen Auerruocurru
plaçatum façrificijs quibufdanb & fub liipina forma çultum Sed hxc iu»
diçio erîîditoruni reiinquenda ibnt> quare ad aîia
NQMVS VIL APHRODÏTOPOLI^,
IT> Z S T
Prœfefiyra *Âphrodi(ia t
hac praefèélura Veneris çultum inftitutumeffçj etymon docet, (îqui-

Origo, pultu?
Vçneris.
IN dem Aphrodite nihil aiiudquàrn Venus çft hanç ita defcribitScrabo:
SYNTAG. l CHOROGRAPHIA jEGYPTI. CAP. V.
et «r?A'g^/3/çsh»$ A<4W/32«/*gjè t$ij !Po/?Memphim eH jfcanthtts ciuitds Lyhi*
cœperfîmtltSyibidem Ofïridis templum* <srjfeantha Thebaicœ luciis Vndègttm*
mi habetur 5 poïleà eïi Jphrcditopolitana prœfefturciy£5^ chitas eiujâem nomims
in Arabie in qua bas alba facra nutrttur Venerem auremeandein cum Ifi-
de efle alibi diftuinefti Arabes moderno nomine hanç vrbem vocant
monumenta in ca fupereflo
«jî Ahutigt inulraque prifeee religionis
narrant, Qualçautern fuerit idolum inhaç praefcûura culcum,cum apud
authores non inuenerim, fuperuacaneum quoque çfle fatuj fum,çonie&u»
ri$ inutilibus Se inçertis tçmpus infumere
NOMVS VIIL LATOàPOLISP

I D EST,
Trœfiftura Latofolitana »
T^\ Iciturhaîc praefcâura Làtopolirana âcultn piieis Lati quenu
hanc meruifle » co quôd ficut Oxirin-
\3 Plutarcbusdicit '&n&éo<r&t
chus & Lepidotus,ira Se Latus hic de Ofiridis pu-
dendo in Nilunr» à T^phone proiedo deguftârit; Strahl
StrabotTira ÀôjS ^T'Ç:L)v ityrettra nom r^Sirtv AtyvnTuh **•
,goi~rl~ ~e~rw,uS~, ~;(.t,,ell'.tt.)1t.W",) a:'J~ew' d~'m~~wv J'JoP
'ttgpxtt vjpïfttv- îfy eT' àttj'J'îv /t>u > Xitrtif'uQv l%&tut<i KM^"X^m
fyf^Sf. «AAa & 6%wêlri/Â.da-tKftT'totuiSç tK<t<r<n >KX-S-u'ictç SdtfJ
«?^?/3aTsv, K; ©«jéftj) • AaToyd'i t&vc* ix$ N«A«th« ijffiwj fatre*
sreAi^. i>Uïti etmtn.qy>œdam animait a. 7 <jf*tej£gypty~i>ni"
uerjicoluni Vf de terrejiribm tria, bouem canem, /è»
/^wî j èyothtdibm accipitrem, atque Ibin ex amatili*
buS) Lepidotum pifeem, isr Oxfrinçhum. Sunt if <fu<efearfïmCQlunturtfïçSai-
tœ &> Thebani Quem, Latttm Vero, 'qui pi/cis quidam eft in TSHhyLatopohtad o
Quidam hunc Noraum çonfundunt cum Latonopolitano, perperarau $
hic enim à Latons j ilie à Lati pifeis cuku nomen inuenic a
NOMVS IX. ABYDVS,
Z> EST,
Prajêiiura AhydenatCoptè *rà.£ip î«|*iâ.

maxiraatn poft Thebas in ^gypto vrbem fuifle, Stfato <îo=
ABydum
A cet, docentque inîignia monumenta in ea reliiia de quibus paf,
sîtn authores mirareferunt: vide S£rabonem,Diodorum,& Herodotum,
Eft autem hic Nomus idem cum Memnonio Nomo inhacenim Abydo
Memnonis, quem aliqui cumlAnande çonfundunt ,Regia mkificè Aruâa
c Jolido lapide £ft & fons quidam ibi in profonde poiîcus admirabilis
F i ftru-
ChV, V. y OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
ûtuâmx; hanç AbydumMareotin quoque vocatam Stephanus ait; nec
mirùm,cùm & in hune dietn ab Arabibus eodem adhuc nomme vocetur
Maraeotim lacutn penè attinge-
%>j}y* Mariut. Erat enim eius vaftitatis,vt
Oû'fidU cul- ret, hodie vocatur ab Arabibus «*S??l Jbutig j perperam quidam eam pro
ç«s jo Abydo. Elphio fumant cùm quid Elphium propric fuerit, ex prœcedemibus
patuerit. Dicitur Abydus Coptè «$&ix.*t, quafi
dicas *.£«* feu Abydus ;latentiaquaedam Aby-
di veftigia retinec t
In hoç deniqj AbydenfiNomo Ofirincultum
Strabo Author eft e\«#t» A#î</tyrtpunv O'a-teiv
C~T61(~iEPC;??!f
O?~PI~J'!t37G~fid)l>8TeGItJ'ô1!·a
~~`6 !f?i
AuJ..t1<f!u),
•faMhu aîrê'^s.ô^ >ra/Qia ictt&aTfi^ t«~î«AAo/j©go7j t&(§-
jlbydi Ofiris.cùlitur., ineiits templonon licet neque ca.n-
torij nequetibicinii nec cytbarœdo[açrifkium aujpicari
quemadmodummos eHaltjs Dets
NOMVS X. ANTJE.O,POLIT?Se $
IDE S T,
Prœfefiur# Antœopolttana
COntinctur hxc prasfeâura, tefte Ptolomaeo fub infula Elephanti-

na, excuius orientali parte Antaeum occurrit,ciuitas à qua No-
jnen prxfeftura habeti vocatur quoque haec à quibufdam Cnuphis &
Copte ^n*»^ quo nomine Canopum idolum vocant; vndè colligo
cukum forfan hic alicubi Canopum,vt in prxfefturaMenelai j certè ce-
leberrimum in hac vrbe Cnubi templum fuiffe,Strabo docet Syencj i
ïnquit, & Elephantina, altera quidem in finibus -Êthiopiaeeft,&^>gypti
vrbs. altera iufula eft dimidio ftadio in Nilo ante Syenem pofita inquo
ca vrbs quae Cnuphidis templum habet & Nilometrium. Atque hxc funt
qux de Nomis Êgyptiorum antiquis breuiter ,& quantum rei obfcuritas
permifit, dicenda putaui ln quorum quidem Nomorumpartitione Pto-
lomaeum non fecuti fumus fed primacuatn primoruir. Regum pa*.ticio-
nem ex varijs Coptorum atque Arabum fragments extracâm .C Nanu
Pcolomaei partitio poft deftruclum iam àCambyfe imperiû^gyptiacum,
denuo infiaurata à Regibus Ptolomçis,multum à priori diferepat^vt map-
pas parcitionum fingularum hic appofitas intuenti patebit JEgy^ùj qui-
dem data opera. & abdito quodam Rciigionis fuae propagandae coniilio
in 3 o. vniuerfam >€gyptum Territoria, vtifupràdi&um eft, primùm my-
fticè diuiferunt s Ptoloinxi deindè in 40. eam pro commodirate guber-
nationis denuo partiti funt Tandem Mahumedani vti aliam & aliam-»
diuifionem rnoliti funt, ita veterum quoque nominum corruptionem pri-
mi imroduxeruntjVt in adnexa Schematifmi fig. z. patet. Verùm vt om-
Qia exaâiùs proponantur 9in(abula fequçnti longitudines,. &latitudines
fin-
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA ÊGYPTI.
finguIorumNomorum antehac inuifas exArabum officina depromptas, s
apponere vifam cft
Tabula Nomorum omnium indicans nomina, idola-»

cuique propria, longitudinem quoque &
latitudinem eorundem
Appellai Appella- Appella- Religioièu Lut., Long.|Lac.
tiones fe- riones fe- tiones fe- idola cuique Long.|
SeëîmdimU Sécùhdûin,"
IçundùriL, cundànL, cundum propria. Arabes Ptolomçum
Goptos. Arabes. Graecos. 1
KTO.J5VQ oUU>^n°>'WMii- Imagines G.M.G.MG.M.C.M
f ottoIhç jdolorum
I
a'ï zt*" ).yS^ i
té t~"Ÿ;r.J~~lI(~¿: M 313~61 IB{3i 20
50 ~~04~ 61 4.0~030
1~"Ÿn~i ~~BHT@.
3 Lm^k^hc »j^^©f«<î« J^ ?2 3630 jofdi 403020
'4
4 n««^lDW :^ÀÔ'Vb<p« p, 2.. 5-3040
n~lon' ^P jz 4Sj3O 3j 62
1 'tV.oJ~f~~ >~ 'HI
15- CtUO'V i 1
^juiW2*jî^p^ g? I $ o 30 3 z 61.. 30! 30 30
t "~J~ )
(J 3-J.
161"Ÿ<1tI1 'ij^âZoit
~!z.¡, ^^5pjf% ji <3 30436.1 403s 20.
1
5a 10303062 o 30 30
7 Op^fi^ u>^3i A"5'î y>3\IA"~V~
1"'I'EC1- 1
o T^n^c\- j |
\3 l' “
V" N JÊt .jW J
50 ID 3101
1. i
:1 l r
9 ll"M Si y6l3G3o6z.- 10
9 t
da.\ '1 1<
t
Appel-
•^ Aïs v
vjiî.Wê Vu OEDIPI ^GYPTIACÏ T3MPLVM ÏSÏACVM
Appella- Âppella- Appejia- Rcligio feu Long.lLat. Long.jLat.

tiones fe- ciones fe- ciones fe. idola cuique SecufidunL SomdSïL
cunduiTL cundunx, cundùm. iSfomo pro- Arabe.? Ptolomçum
jCoptos Arabes Graecos pria_j pro-IAf~b~$ IPtolomçum
|m*ri.fii!p| çfeiïW \Néfi& jSimulachraJG.M.(G.M.jG."M!JG.M
ioU^cjipi 'jtt*t}\B*i&t lHi3F sz 30/39 if

941 130 20 6-Z
1 l '.u.N' ~~M~<t 20.30 ao'Cl 30.?.930

~S~
12 cI# H "If
<.1" n ,a
wn 1~~c~~H~Te~f -1'6- 3i ° 20 3iplx9 3°,
L x J a*\ I "1
i3Â'*fi*c^ t^v^ f3 $3040
VffiJT^
30 30 40 U
H
~~S~ 56~29 is --1-
1 1 [ ~L .0
1 Slc'\r~' (:)~.o¡,rKe9"och'A;. .O'~l 40
ar~:
¡ ~W'¡ t t
1 1
I
1
l6;?T«ii*T Aé^Ô'W^v®, ^SHB^Ï© 4OZ8 3O60 4»,a8 30
I 1
11 1 [_
Û^WVeAjf 11 JI 3O18 3O6I 30,1849

l7jC«tt^ '1
1 1
1 i
xo'«P«kc I |eW«a/c çul
Veneris t
C' h. .1)1
,8,. '1, < f )A <p~c~<r~ {
4°12.8 20161 +0.1282$
ig ~.C~A' t~ r1
ïOXSiy63 8 1f $24.10 $ 2+ 1Q
1 ._J_ ~J[&~ lir (2
,~) 10 ~~L $24.30

1 ;II !~I)A~
1,
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA ÊGYPTI. CAP. V.
“
Appâta- AppçlU- Appella- Religioiêu Long.|Lat, Long.jLar.
tioncs (è- tiones fe- tiones fe- idoU cuique Seçundùni, is«ùnd«m_,
cundùnx, cundùrru. cundùm-»Nomopro- pro.. Arabcs
/\rabes Ptoiomeum
Coptos Arabes
Ic~ndùm""lcl1ndÙffiJ Grxcos
IcundÙl11.JIN~mo
pria^. '-IP[olo~nçum
'mTa./iipI 1 olâ>sV\|NPf*@. |Simulachra|G.M.|G.MyG7M^|G.M-
I 1 (jU_j1Qu'CbuA,t-
Ata- SL
Z 1 C-KiW 24 14 ÏO 62 24 24 10
J^ j£it IM SZ
LS^V AVoAAo- ^§*

12.2
22WDOC
wîbuc
Wpoc 1§ JI 37'14
)1 3724 1 16, 1302440
371'4 So6l 24. 40
1 SO¡61 3012+
23 TlAUJS.'K l-i» nayoVoA/s Jlft S2 pjr7 a S

O 27 20 6z
«-*ï i*S KfiTiT"®- W ?2 3° 2(S ° <î* 3O 26 O

*4 KW7
~~0-
••» ^7~" Tim^ ~5 si i7 61 330 --r
«s 261'7161 26 30
oj^p MBs
1
I ^s û Venus
idlCSC f^V-SSu* f-^gyPtiah|c .¡-¡-ï--
51
SI 4O27 I06X 4O27ao20
c- A/iud^ cultum habuit.!
1.61tCiC .1 4Ó1271°161 40127
~I -– I 0
Z71
3°125 ~r
_J | _[
28,^w«.^ ' fy*j*W0v<r& sx 40:263061

^^& 4Q126 30
3°a7-ï0 6t 3ôU o
zg -dwu-u3- :$^êr-V
1. J l yi4i%ç 6~z ciz4 es Z5 1
CA-
GAP.VL OEDIPI JEGYPTÏACÏ TEMPLVM ISIACVM
C A P V T VI.
ÇDe Nilo eïufque origine.
Varîi N^fflif r Ilus, quem Oceanum Berofus v£gyptum Zenophon, Ofirin Plu.
v.i NSj
j~) tarchus, Tritonem Apollonius, Plinius Aftraphoti^quilam Dio-
dorus, Euftachius Melam, Ghryforrhoën Cedrenus, Syenen Dionyfius,
Sacrse literSBcum Hebrasis Gehon, & Sihor appellant, omnium orbis rer-
rarum fluuius niaximus &vc cumAriftide loquar N^ ùk wt&ffi iTtIov
KçyStaç »/««?,j£ %ï$wutrisnsAu
«xAJ.is-®'tf pi'yir®-K$x^âcty vikcûv ISltlusquo Jïliuio-
rum nec melsor, pttlchrior9 aut major omnesyfiuevfum,/ïue dimnam quandam^»
amœnhatem (peSles plongéfupemns E lacubus Zambri & Zaire montibus
Lunaevicinis originem fuam trahens, indè totius Zonae torridae latitudi.
nem immenfîs ambagibus peragrans, tandem immani aquarum hinc indè
colledtarum mole grauatus, ad Memphim veluti diftribucoonere per fe-
Nili proprie.
tates, ptem biachia in mare fefe exonerat. Vniuerfum ab vtraque ripa ./Egy-
pti agrum è terra veluti perpluens, vt Nazianzenus loquitur vnàcunu
fapeunda Nili alluuipne bonorum omnium abundantiam confert; tribus
Dioderus l.
maximè prxrogatiuis prîe omnibus alijs f1uuijs à natura ditatus confpici-
(*p- }. tur. Nam auram non exfpirat, quo fit vt aère falubri nullis pluui;s 1,
nubibus, alijfque craflîoribus impreffionibus obnoxio, fed continuo
Fctcurjtlitîi fereni cash" vultu ^£gyptus gaudeat prastereà fine vllis fluétibus,ac vn-
î~ darum procellis femper quietus eft» &tranquillus ita vt non iucùndam
tantùm, fed & periculis omnibus carentem nauigationem praebeat vitro
citrôquecpmeançibus. Eius denique foecunditatis effe comperitur vt
non terram dnnraxat, fed & iumenta & pecora, quin & homines vtriufque
fexus ad miraculum vfque fœcundos reddat Vndè olim numero homi-
num,omnes ferè orbis gentes fuperauiti neque nunc quoque alijs natio-
nibus multitudine cedit Nam oppida infignia quae fuprà ob oculos
J.I. S. propofuirnus, alia vitra decem & o&o mi!lia fuificîn ^gypto &libros
iacros ideontinere, Diodorus affirmât, Ptolomaei Lagi tempore vitra»»
18000. ciui- tria millia, quae §c vfque ad Diodori astatem perdurauêre, annumerata_.
titcsolun in
~8YPt°· funt Vniuerfi populi numerum fuiflfe antiquitus fepties decies centena_*
millia 5fuo vçrp ternpore ait pracdittusDiûdorusi haud pauciores ter
Numerus po-
decies eentenis millibus extitifle. Qua? quidem prodigioia hominunu
puli JEgjpt'n-
ci 1710000. tnuhitudo aliam caufam nefcit,nifî continuum prolifici fluminis vfunu
potumque, quoiEgyptij fruebantur. Vndc Fœminae non vno duobus,
Fœciinçlitas aut tribus contentcE, ied fex) feptem, aut odlro fœrus vnico partu quod
^luiierum.
& Hebraei in Exodum commentatores memorant^fubindè effundebànt j
Nemini igimr mirumefle debet, filiorum Iffaël ipatio ducentorùmpfx»'
pèannorum, quo ->£gyptam incolebànt, irntnenfarn fuiffe propagation
nem; nec mirum quoque, ^gyptiosReges ea, quae quotidiè miramui ?
înufîtatx magniricentiae monumenta, &faperbas glorix fuae pyramides >
aliafquc expeditiones, c^x fine immenfa ac infinita propè hominum co.
pia
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA ^GYPTI. CAP. VI-
nia tninimè fieri poterant, conficere potuiffe Sed de his confule Dio-
dorum fuse traâantem Porro antiqui JEgyptmtutn fàpientes cum in-
folitis.huiufmodi naturae dotibus praeditum flumen refpicerent; eum di.
innâ vi pollere arbitrati, in praecipuorumDeorum album reculeront cui
vti Ariiîides ex aliquo $$ûx.ifiwrav, puto haufit, JEgyptiorumfeïiœ jriennes
étrifon&.IfiaçQrum.aliafepkrafaJaGriffriadkafa font atque conjecrata; vti iru
feriçoperis vidèbitur, vtproindè hâc vnicâ de caufa tanto in honore &
veneratJQnc Iiaberi àGentilibus lumine fidei deftitutis videatur ifto
VntcJtJin terris <£gïp.titatius amois cùtn ci omnc acceptum referant,quod jïgyptiu per.
Cctetû-
terrae njotum non fentiant vnquamp quod à peflc ftnt liberi;. quod falu- petua cacegauder,
bri aereperfruantur,quod eorum terram nullis diluuijscosleftibus inifce-
ri, vel ingenti imbre obrui contingat. In quibus & Grxcos aftipulato-
res inuenerucit ita enim Arifiides in ccJoga ./Egyptiaca, vndè Se prio-
radefump/imus: &i fi KSH ^rwifèJçvçu/SKaSta^virpiis
e-su-ftuç àvû).cûT@'« x&&t<Pi
àt,%i^vi^çsir's^},n/i^,t'îu!tti I'a»Sc#. Hinc eum innumeris fymbolis & hie-
Ofiridis affluxum, telle Plutarcho, vo-
roolyphicis notis adumbrabanc.
citantes, vel vt Abenephius,Ofiridis brachium, quod bonaomnia fuippe.
ditet nam cùm totius ^gypti traélum montium vtrioiquc continua-
fub
torum ferie obfeptum,longitudine fua brathi;figuram mulciplicihili di- iEgyptus
foiraa braehij
uerticulo veluti in palmam digitofque abeuntem referre aduerterent. cuius venaui
medianariL_»
Nilum ad hxc non fecùs ac Medianam quandam feu bafilicam venam è Niluîreffit-
corde Ofiridisfcaturientem, viuifico liquore fuo omnia permeantem,mo-

nentem,fœcundantem bonorumq; omnium copiâ replentem intueren-
tur indè occafionem ftimpfifle videntur vt bonorum omnium largi-
fluam copiam indicaturi hieroglyphicè, brachrum illud, quo in Obelifcis
nil frequentiùs,poncrent,quod extenfâ illâ digitorum forma, nefeio quid
profufki liberalitatis indigitat. Aftipulantur didis prifcorum Poètarurru
monumenta, quxNilo candem ob caufam tam varios attribuunt titulos.
Homerus fane flumen hoc è cœlo feu Iouis gremio lapfum fequenti ma-
nifeftat métro
Cuîcongruit ÂdamnsFumanus, qui in Dialogo deNilo ab Hervvagio

Bafilea; excufo,împrobat opinionem eorunij qui Nilum in cœlo featuri-
re rebantur his verbis
BavfMu-^frïs "5Varo15[tovein$iv&
i ovOc/*»§@-A'tyviïtvwo'Sj*wtxtoQiàuntrn h§?«3£$$.
ÙQcutii c*ùçatqii$ùçtuûS-c*ç£v Miretur i i ntjuityjànè
*x4v(ste wïiyài*$Gsi~Aiyis-xftus Niluj i loue
quiïliameosyijuiflutiiumy quem Homeruf JËgyptum Vocattity-&wr*T*s»

feu è cœte la-
idejîy à pfus ab anri-
Joue lapfam ideirco dici putauerunt quodfontes occultes hahret ac fècun- tjuiscreditur.
dùmJfgyptiùxumopinionemin cœlo eos haberet^ atqae è cœlomanaret E cœlo

ïgiturà loue lapfum Nilum non iEgypciJLtaimun fed & pofteri Graeco-
Varia atuibM-
rum philologi exiftimabant hinc alij eum louis donum alij Deoruraj ta Nili.
lachrymam, alij venam paradifi, Deorum iemen Prothei pifeinam, ma-

ritum Ifidis? alijfque innumeris epithethis cohonçftabanc qu* ad exte-
G ras
4
CAP.VH. OEDIPÏ ^GVPTIACr TEMPLVMISIACVM
ras quoque gentes promanaruntj Nam Se Mthiopcs eius tœcufldtfatjs
Ach'opC! qui' participes pafsiro eum appelJant Ankaata marat fchamaeavvi p hoççft,
çœleftiitm Àrabçs quoque Poëtîçlbimfarid & Eldebugiu
Nilum voçenç
fQntem<tqn*ntm
Arabes Poétç
fuis verfibusArabieis, qui apudrnehabemur, Nilum pafsitn vacant jA**»
quels npmi. termrum. Meminit quoque Ifaias fœcundag
neqt çpifhe- &ùji\ giatelkrthïm y'ttum
f i*i
huius fluminis naturae rirmiamw Vup nnpy~\i ETài OVjminàçMs, in*
lfiUsc.
quit tmtdtk fimmNili i? -rntjfis flum'mt* fruges ri'»*j in qucmlocura K.
Eliezer cammentans ait, Sihor, id cfl:, Nilum eius nature effe, vt quic-
X.E~'fMf
çomm. in Ce- quid reliqui fluuij torius anni dcctirfu praeftant, id vno is menfe p'ratfta-
ret, vnieâ inundationis fux pluuiâ -Innuerunt hanc niyfticam fœcundi-
ntf, c, 4-
N iQ
tatem antiqui Graecorum iptonomine n«a(5^, boc'ènim xj? rltù iQt^mfeu
E ? Cabalicâlmechoda in numéros refolutumjtotfdem quot3nnusdieshabet,
l 10 numéros refera nimirùm 3^5 vt in fchemate hic r>ppoficoapparçt, In-
A 3° numera fimilia de NUq bk dici poffent, fed quoniam ea pafsim alijs lo-
O 70 cis expoiientur; ne omnia in vnurh locum confqfim aggregare videa-
S 2.00
mur, confuico iubciçemtîè, 9
36g
~lIlI1m3du:
jumanni.
CAP VT VII.
ÇDe origine tf eau fis incrément* Nili
nunc poftulaf, vt poftquam de nominibus, varijfque proprie»

Oïida taûbus Nili breuiter differuimus de eius quoque incrementis
caufiique, qux non immerito pr^cipuum in hac maceria locum obtinerc
©ifficukas
debenc, dilfcramus, Nemini ignotum ei| quantum fummaquaeuis phi-
imiuiûtionis
incrément;
iQfophiQrum ingénia defatïgaueric impenetrabilis iile Nili cacaclyfmus
m-. quantas nullo non tempore in fchohs fufeitaueric conçertationes adeo
vt vnufqpifque faciliùs, qui fententiam fuam refelleret, quam quî fecla-
retur, reperire patuerit, ita vllus vix quicquam proculit in médium, quin
cceceri conninuô irçnt in omnia alia, Se fibi non videri teftarentur Ea^
iguur, quae de haç re, iftaque opinianum diuerfitatc teftata relinquere^
Ssçetdotcs
JE.gypxi cur
voluerunt optitni authores, plufcula çx varijs,qui nobis admanumerant,
(tibus ytnis
mund.içionem
adiecimus Ac priraQquidem ÊgYPci; Sacerdotes. cùm incrementum-s
tttii hie.rogly, Nili tribus praecipuè de caufis fieri putarent très vrnas Nilo attribue-
ph|içê repxje-
ren~~r~~ç ? runt, cum reliquis fluminibus finguls finguUs adhiberencur t vt illud
apnd Maronem
Çœhtajs amnemfandens jMter Inachm "\>rnâ
ptifm <3tu~
Harum vero triuro cauiarum primam illam uficrebant quod tellus
Êgypcia aquam ex fe ipfa progignerec y vberrimèque proie rrec, fua_»
ipfa humuris altrix* Vnde TiroaBUsMaihematicnsNili fontem fhiahm-»
Fons Nili
P~ appellauic à quafi ipfe intra fe continerec eamaquac vim neque aliundè
niutuaretur «Efttamen eiufdem voçabuli in Nilo Iqcus a figura fie appel-
latus, quod nil facit ad Tiinaei phialam Quod verô JF^gyptus aquas ge-
nçretjex eo, aiebant ip(î3 facile çonij ci pofle quod in quouis alioclinia«
0-e a
flu-
ce
SYNTAG. L CHOROGR APHIA ^GYPTI. CAP.Vil.
te fluuiorum exnndaciones circa hyemem plurimùm accidant nunc im-
bribus eoa&is, nunc niuibus liquefa&is fola vero terra v£gyptiaca in.»
medio terrx habitabiJis conftituta,quemadmodum in oculo pupilla,pe-
culiari quodam aquarum profluuio œfèarem roediam jrriget « Altérant Caufa.
Oceano caufatn afcripfere, àquo aquam in Mgyptum exundare incre-
menti tempore fama eft, quas quidem praecipua fuit Euthymenis, JE^y-
ptiorutnquefacerdotumopjnio, vtDliodorusatteftatur qui rei fidem-i I?i2d l.t.a:
aliamnonfaciunt, nifi quod fatis fit eorum authoritas, vt fibi fides adhi-
beaturi qui rcrum fcientiam fucceffiuâ traditions reliâiam fecuti, eun-
dem ab Oceano ex Àthlante monte prircùin emanare, ibique Dyrin ap-
pellari exiitimant ,• Heptabolurnindè locum ftagnare,mdè cognomento
Nigrineffluere, mox Golocn paludem efficere inde Aftroibban 5cAfta-
boram flumina effici,donec ad catara&am perueniens erumpac acper
iEgypti campos profluens, Nili demùtn cognomentumaccipiat.
Tertiamcaufam imbrium eiTe dicunc, quia in Auftralibus ^gypti 3. CaW.
regionibus, aqii3e,Erefîjs nubes,Democrito teite, ilJuc ferentibiis, eo ma-

xime cfFunduntur tcmpore quo fertilis œBiudNilmabundat tiqua. At-
que vti tradit Eudoxus, ^£gyptij facerdotes imbres eos ibi fieri ob anti-
periftafin arbitrantur, cùmenim aîftus hobis eit qui viciniora Cancro
îoea incolimus, tune hyemsijs qui Capricornipropinquiora habiunc
Additad hxc Thaïes, mare in ripas agi vitro Etéfiarum ex aduerfoflu-
ininis flan ci umvi repereuflum dequibus itaLucretius
,flirt quiafunt œïlate jjquilones oflixcontra
Anni tempore eo>quo Stefi&effe feruntur
Et contra fluuiwn fiantes remarantur if l/ndds
Cogentesrurfm repleut coguntqHemanere^
"Nomdubio procul bœcaduerfû flabm ferutttw
Flnmine, qttœgehdisà Jîellis axis aguntur
încipir vero crefeere flumenLunâ noua, quzcunque poft Solftî*
tium fueritjfenfim.modicèqijSoleGancrurn tnnfeunrejabundantiffimè
autem,dum in Leone progreditur, mox rcijdet in Virgine ijfdem j qui.
bus accreuit rnodis. Atque h^c de tribus caufis incrementi Nili fenten-
tiae fufficiant
Àli; porro, vti Troglodyta;, ttfte Theophyla&o Simocara didi- ~.I.&<3.f.
tnnt, in locis iliiscauitates effe, vndè quifpiam ratiocinetur, multisfoflti-

businvnuni confluentibus,NilJfiuentum intumefeere. Qui verô inlu- I4deroira.rum
de Nilo opi..
lara Nili Meroc diéïamincolunt fluuiumAiiapum nommant, quam vo- rjo.
cem Gra^cè transféras ô« ra<ras7»^(»ç,,è tenebnsaquaprofluens naEurajvu
enini huius fluminis incotnprehenfam efièifti (tatuunt. Anaxagoras co- Ao«<~M<n.
gnomento phyficus caulam referc in niues iolutas in cnontibus^£thiopi-
cis. HerodotusNiluKi tantum effefcnbit, quantusscùm plenus cft,ap» FxrroduHa,
paret Hycme aurem Solem fupra Lybiam fe voluéiitem } ex vndis Ni-
loticishumentis fubftantiae copiam attrahere,atqae indè per hybernaflu-
men parciùs ire, qus fi vera funr, cur Sol idem cœteris Lybiab flumini-
bus, quod Nilo faceret ? at nihil taie in ijs obferuatur» PâtÉE igituf Hi-
G 2. Itoricum
CAP.VIï. OEDIPI ÊGYPTIACï TEMPLVM ISIACVM
ftoricum illum fatis hoc loco inconfideratè k>cutum efle Ephorùs incrc-
ïigniencun)
EpliflridîNi. dibilem plane rationem adducit vEgyptumtotairj fiuminibus fubterra-
îiinundatrone
neis refertam,ac frigidantonaturâquepumicodun feu fiftulofam effe ri-
mas item magnas ac perpetuas habere per quas in le copiara humoris
yecipiat, quam hyberno tempore contineat, «eftiuo autem Solftitio in-
eunte,veUtfi fudores quofdam ex omni parte emittat, atque ita Nilurnj
Oenopides caufam fingit ex rarefaclione & condeiv
Omppia'es.
flumen cxcrefcere
fatione aquaruro quarum hxc hyberno tempore aquas ftringat,illa aefti-
ÎAtfis]
Sarce.uo dilatet Mofes Barcepha Syrus de flumiuum paradifi origine tra&ans»
ph» $yrns l. ficut reliqua tria flumina Phifonetn, Tigrin, & Euphraten è paradifo feu
~c pgr,~d jo.
horto Eden deriuat ita & Nilum,quemmox,vbi hortum voluptatisde-
feruerit, fub ipfa maris vada dilapfum, atque hinc rurfus per immenfos
terrae meatus dirTufiini in Êthiopum terris demùm emergere, imbribus
verô & niuibus auûum, incrementi ac Niliacae inundationis caufam oc-
cafionemque prabere afferit Verùm quandoquidem vtrba eius digna.
funt confideratione, vifum fuit es hic ex Syriaco manuCcriptoin latinuni
verfa apponere ï
6t flumen ex paradifo egrediens Aâirrigcmdum emn indè ïtatim diuiditur
in quatuor capitd Nomen prioris Pbi/on, qui totam terrant Heuilath, terram–t
attro ç$? gemmis pretiojîs yepletam percurrit Nomen fectmd't flnmj Gibbons
( qui & Nilus dicitur) hic omnemterram Chuspercurrit j nam fimul acpa~
yadifumegreditur, infra profunda maris çjp Oceani vada dtlapfttSyhinc rurfus per
occultasterfue meatus emergit in montibin JBtbiopicis imbribus "\>ero& nitti-
bm auSîusjncrementi <? Niloticœ inundationis caufa eïï Et paulô poil, pro-
fequitur difeurfum fuum verbis Syriacis, qu<e nos breuitatis causâ hic la-
tine fecimus Sedvrgebit» inquit, aliqnis»quifieripojfit^ T>tfluutj illi è para-
difi egrefljub Oceani vada <(r cor maris pr<ecipitentur, atque indè tandem in hac
terra noftra emergant ? Huic primorefjponàemiu multa à nobisveluti « JW*S
concipi nequaquam pojje que tamen feteil limaDeo: illum t>erofluuior um oç~
cultum curfum alia^ buiufmodi, diuinum opus effe^ non bumanum • Deindèhoc
quoque afkrimm, paradifum multo fublimiore regione po/ttumejfe^quam b<ecter*
ra noflraj ac proindèfteri w illinc per immania jubterraneorum meatuum prœci-
pïtiadelabantur flumjjtantocum impetu impulfi coarElatiq,fub maris fundwn
rapiantur, l?nds rurjut. emergant ebttlliantfe in hoc orbe noftroj nam qui aquas
in fublimeducere> atque ex altis > ereclifquecanalibus veluti ftphonibuâ profun-
dere UhQrantîjexkngomtermllo cataratlam fiue prœcipit'mm ipfts quoddanuj
alto, deuexitate abruptUiatque difficilecomparant;per yuaddùm deturbatœ magno
cum impetu prejfœ aliqliQujfque fiuxêre^ tandem per canales illos magna Vz qu
ex pyœcipitiilh eajù-îrrgentur,furjitm emicant isr exubérante»!aqiu copiam
quaqu» verfùm àiffuniunt Atque ha&enus Mofes Barcepha. Qux verba
fane fi pauca exceperis,ab aliorum philofophorum fententia nequaquam
difcrepant, Nam poft Plurarchum, Agatharchidem aliofque, eandenu
fententiam omnes propè Hebraeorum Erâpa Mekubalim tenent, à qui..
bus eam Barcepha doôtus videtur efle Sed nos hic non vlteriùs in hu-
îufmodi quîçftionurri praecipitia nos infinuabitnus, ne vorticibus implica.
ti ac
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA ^GYPTl. CAp.Vil
ti,acdifficultacum fluclibus abrepri pœnam curiofitati nimix debitairu
îuamus Hoc porro faragamus, vc huius Huminis eiufdemque originis in-
cremtntique rationcs propè propiùs inquiramus,quas nobis haud incon-
gruas Geograpfyia Arabica fuggcflit textum ad verbum vt fideliùs in,
hoc opere prôgrediamur, allegamus
GlOsYApEJp
Arpbicw Mf-
d~cep,clima ·
tir p.·
Hoc eft Atque in hac Mthiofiœ parte contingit fepamtio duorwn Nikrwn~»
ideïl, Nili -&g pHj> qui >'igat terrcttn noftram, <&•pars eitis à merlan* ad dextram>
i? maior ciuïtatum JEp'ptïacantm pars in ri[>is eius reperitur ex l>na <& a!ijt-j>
Secunda Vero pars DZiliprofitât ex oriente in occi-
parte in eita quoque infulis
dentem, <&ex hac parte Nili omnis regio TSLïgritarum eft Exitus auiem iua*
Nili diuifionnm origintmhabet ex montibus Lunœ qui funtfub de-*
rum iflarum
• Exit porro Nilus ex hoc monte per decem
cimofexto latitudinis auflralis gradii
in fiumina abeunt congregantw^ in quadant^»
fontes quorum quinque ftathn
inventi planitie. Aha. Verè quinque flumina ex ahjs quinque fonttbus deriuata^
ïnaîiam ingentem quoque planitiem deuoluuniuy Et ex qualibet d'tBarum pla-
nitiemm tria fiumina exeunt que indè longo traBu deuoluta- tandem in plani-*
tiem aliam magnum&> fyatiofam Vaide d'tffunduntur Ejl in hac ampla planitie-* Ciuitas ïhu.
cnûttâ Thumi nomme habitata cuit a planifies Veràcircumftta plenaCedris efi\ mi.
Simulachrum quoqtte conjpicitur hic cuius manus peSlori decuffatim tmpoftœ
f orra in hife fiagnis pijces inueniuntur mif armes rojîris aliûi inSinSi^ alutfe
tnnu-
CAP.VII OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Varia
mon»innuwem monjlra alibi locorum inwja Stagna quoque diclœ planitïei f&dihtm-
ftramlacu.
bus Mil! tta defleclunt in latus JîniHrum occidentaie atque in flumina alia difpcrtita ri-
gant omnem circa regionem 6H enim tota bec terra intus caua i? abyffos ba.
Terra Athio-
picacaueinQ* bens ingénies, ex qua.ru.rnrfpletione magna continuera folent mundationes. Frœ
1».
tereà exeunt ex bac planifie duo altaflumim iugentia feu brachia, quorumVnum
occidentale™ pltgAm teneus, omnemlSLigrarum percurrit regionem <jr ic Ni-
lus Nigromm diïïus Alterum yero bracbium orientem refyiçiens longo ten\x~
rumtraclu proueflum, Nubiarn alluit, tjF indè per cataJupas prœcipitatus fluuius
totam&gyptiorum regionem ptrcunens quatuor brachjs in mareSyriacum depor-
tatur Porro in pknitie UUt qmm monta Lunœ diïlendunt^tres ahj montes funt,
Mom 4i3us
qui ex occident è morientem yergunt Monsprimus qui tjl circa monte* Lunœ
teinpiiim &
gyptiorum,
ab JEgypujs facerdotibus vocatur Mons t empli /Egyptiorum Secundut lfero
Mons, qui circa et (îniHram montium Lwixrium ejl Vocatur ab tjs Mons aureus t
quia in eo miner œ aurj funt Tertius yero in terra quam vocant terrant ani-
malium ^dtcuntenim accoU, ibi btîtiAs immanest baftlifcos ey /corpiones CT
draconcs ingentes, adeo Vt nullus fine periculo Vit* eam adin pojjit Jhtod de-
nique ISlilus ftat'u anni temporibus exundet, atu/a est, quia cîtm tota terra Luna-
ribus montibus vicim, cciuifit intus, & meatus babe-it impmetrabiles ex
frequentij/ïmif pluutjs &> lijtffiiîlione n'mium omîtes UU cattenu repleantur
queis repktis per totam regioney ownes, quvs l^lilus allait, inundatîoms ilUcon-
tingere folent Atcjuc ha&inus Araos Geographus Cuius verba copiofa
tanto libentms hiccitauimus quanco maiores nobis rationes ad hunc
Çordiuro de incremento Nili eiufqiie origine noduai per parallelam.»
quandaui ad fyq lences chorographus comparationein>ilippeditant,foU
uendmn. Quod d uni facio opéras pretiumexUliînaui, fi priufquam.
vlterius progrederer } hancArabicam de origine Nili deferiptionemj,
priùs cborographi^Sî ob oculos ponerem Vide in Schematifoio fi. fig. I.
Aqueh^c cft de origine Nili Arabum Ceographorum Chorogra-
phia, qus partim Pto!omà;i pîrcim recentiorum congruit relationibus
defcriptionibufque verùm cùm Pcolomasus & quotquot eum te-
çj-ti iunt à vero mu] tu maberrârint alia nobis Chorographia fontis Nili
ponçnda çiï vt veritas tandem, cùm circa originem^tùm incrementum
fius tôt iam feculis abreondita innotefeat
Odoardus Lopez Lufiranus vtignotos Africas meridionalis fitus
RçhciQ de Ni.
H origine detegerçt, non omneseiusnjaritimasorasduntaxat, fed & mediterranea
O,d9~krd.&LD-
quaeuis adregionum, fluttîinum,montiuin fitum fpeâantia, fïngulafum-
~e~
mo ftudio Sclabore annotando peragrauit j cuius relationem de regno
Congo faâ:am Icalico fermone confcripfit philippns Pigafetta in qua de
Nili origine & incrçmento fic loq iitur ( verba funt ex Italico in lati-
num tranflata fermonem ) R^f,inquit, Vtpoftqaam de magno Abyjjinorum
Œrœslegiawsimperia. locuti fumas i de Nilo quoque pauxillum difcurramm l',
"Njifcitw blcnQnderegione{Bçlgta,n,vnultorwnw de montibus L^nx, nec ytt
Œtolomœus memorat) de duobus lacubw >quiex oriente in occidentem Vergentes
interualla 450. cir citer mil/iariorttm diftant jQuïa fub tjfdem htitudinis gra-
Hbustfub quibus çqs Ftokmaus f>onit}régna quoqm Congo, AngaU SofaU &
Mono
SYNTAG. l CHORO0R4TOÏA->^FQyj?Pr CAprvn
MotiottWapAjiia funt il/a tjuidem ocddentem^h<eçoriententtet/ut ^J-Mei.tamm
yUm korumIvotumdiftttctihui tnumitur)lacits,'tttfiiac(>.irfifiihm *éqg<ih&i£Mfr
noMOtapa regntSy Uqu$ dtametro 1 95. mUJi4Kmm,.qmd'.wanifeftè:.4irgtiJË s/0iktm
fub diaa iatitridinr lacum.nequ.aquam'dxrï Werùntjjtiideinèjii «&'ï4uqï fatum re*
peririjfed/ttu, quo eos PtaIom<iritspQ/ttitya>nntnècQnf.r(!rio* Mi emmi/io.^QQi
fermé milliarium à Ftokmô in Septentrtoitafcm plagxmïergvîtes pofît'%jjknt\
Indigente 'Htiam^ è primo barum làcuum.Qrhri egréjfwnqkeà tertzÂfo.ïheri opi*-entttf.
Vl1de Nih¡o¡
k*«/wv Verùm Odoardus ïd nega^cum aJij^ hocwovlocdmïamçolisijqu.i
affirmant vnanitniccrNilum mox vbilegreOus eft Jaçura r-, pç£ hjamhiks
quafdam & impcnecrahiles vaiJes>-pe.r.prffcjpitia JiQaiinibus; .ift^cççâ.ac
deferta inuia praecipitatum, ita prtrfundifîîaiis.valJibusabfcondijvt îp-fts dithmis
Nilus ptofun-
val.
intimis tcrrce vilceribus exceptus vidçiacuri ab^ffi%id€.ablbrpf fcl9. ^tq«^ de libus guafi
hoc primo lacu fub duodecimo latitudinis atvftr-alji gradu pp^lqo cire i ter abrorbertir,
Nilus nafeitur Circundacus auccm hic Uçus lçlt montibwsuopîççrabilis
altirudinis, quorum maiores Oricnralbm plagam rpipicJclîttfi'VQçançur Montes Ca-
Ca&tes, & montes falinitri &argepti ab vna parte,ab alrera. 4ftonc<îgfunc* faeel. ~uriferÎ.
de quibus Nilus in Septenrrionemper 400 railliaria deu<*lirtt^ ip lacum
alterum iujb ipfaîçquatorislinea pefitum Ç quem.ob vaiiitate«> aeeols
mare appcllanr,qaîppèi 2.6. milliarium lacuro ) Telè exonérât. ,/AtqilO
ex fecundo hoc lacu Nilus migrons, acjQb; miiliarium eme*vruts.an'
tiamMerocm infulam dercribit Hinc veràalijis0mninibu;»îuctiis îneçr
anguftas montium valles deucâus,pcrque catadupas in humiles Aegypri
campos prazeeps aâtus, tanderr mulciplici gyro in inediterraneqaKiÈnajrç
dilabitur Verùra vt mentem Odoardi Lopezij circa Nili ortuf» m.«lii*6
percipias Chorographiam eiu^ hoc loco reprasfeBrandan* cxift«n<iià^ 4
mus. VideinSchematifmo Il.lig. 2. -“ -
Atque ex hac Odoardi Lopczi) oculati teftis relatiane ac Cho-
régraphia Pigafettîe luculcnter apparet, >liam Nili originçm affigna"
ri minime poiTe, nifi Zambri lacum qui in hoc tamen pcçcaujt quod
fontes proprios Nili non oftenderic, quod nos ioferios prasftabioxHs i qui
immeniàs aquarum moles vndiquaque tùm potiHimum in feptentriotta!-
lero plagam euornens, mox aliud fub asquinociiali pofîtum (hgfWimftiie^
liùs^mare djeam )7À\rc indigenis diânni progçnitore fuo hQntninwstffi-
cit, atque pet huius médium Niîus ( non fecùs ac Rhenua permediunv
Acronij lacus, aut Rhodanus perLofanns laçps médium dççiuaîur ) hi^
çgreffus, ac per varias catara&as pra;cipitatus jn v£gypt»m laridem itt,
mare le deponity Verùm vc hxc meliùs pcrcipiantuV
Sciendum cit, Naturam ,prouidam rerum çuratricem ad viucn- caurainon-
tinm vegetabiliumque conferuitionem in editior.uoi terree partium ac datiolds Niti.
montium altîffimorum vifeeribus communia quaedam veltni aquarum re-
ceptacuh» feu humoriim feminaria, fontibus, flurainibus> lacabufqu^
procreandis deftinata, ex quibus veluti ex Megacofm»vbçribus perenm
fcaturigine nutrita tellus v generationem reruai faeilius exeijucretur>
conftituifle. Huiufmodt receptaculum eftAlpiumHeluedcorum abyflu*
fea meditullium, quod veluti perbrachia quaedam feu canale», concatc-
natis
CAï.Vll TEMPLVM ISIACVM
GBStPi ^GYPHACI
natis rtbl'41piuni Sabaudiz., Delphinatus, Appennini, VogëM, aiiofum-

que moncium iugis,dum abundatitïima aquarum (ïngulis fuppeditat pro-
fiuuia, caufaeft, maximorum totius Europas où m laciium, tutu fluini*
num Rheni, Danubij, Albis,Padi, Rhodani, Oe-nvTicini, Araris, Mofel-
lae>Mofse, alioruinque, quae pafsîm nota funt è màppis fliuiioruni. Sic
Pyraenzei &Aluernici montes toti Hifpaniae & Francixi Taurus & Imaus,
feuCaucafus toti Afi#, alijque montes alijs regionibus abundant'tttùna_i
Origofimjiq.
lum. flurïiinafuppeditant,quemadmodum inMundo noftro fabtcrraneo(Deo
dante)fusè dernonftrabimus.Non abfimili ratioiie inAfricahumoris egén-
tiffîma,Natùra prouida duo collocauit toti Africaé cômunia veluti aqua,
rum penuaria, vnum quidem proximè fub Cancri arftiua conucrilone in
Athlantis vifc£ribus,'quod citerioribâs œquatoris terris œftu & fiecitate
laborahtibù«€umiriâfrequentifllma luppeditat Alterum proximè fub
Capricornicirculo ad tranftiraas xquinoâiaiis partes Solis xftu marcidas
viuificandâsôrdinaûie. Huiufmodi autem aquarum velut cadi recondi-
torij fane duo làcus Zambte &Zaïre, vti ;)11' ChOfQgraphiapræcedente.»
apparei, quorum hune non malè dixerirn fœturam akerius Zambri tan-
tâ vterque aquarum copiâ turgens, vt non flumina fed maria erudare.»
videantur potilîîmùm lacus Zambri, qui veluti in centro conftitucus,ac
in amnes àtnplifbmos diffufug,fingulis mundi partibus,ceu è praediuite ve»
nàconfertabnndantiflîma aquarû profluuia. Septentrioni quidem Nilum,
Orienti ingentia flumina Cuamam, & Coauum,Zeila Manhice, feu Man^
henflen Auflro Occidenti denique Zaire, quorum hi omnem Meridio.
nalis AfiricaeOccidentalem plagam, regna Congo, Angolam, Mono mata-
Àmplituô (c pam,"Matamam» Bagamidri, Agafymbam, vfque adBonae Spei Caput ir-
v~tttt~ fa'
rumn. o rigantes fœcundo limo àfterilitate vindicant. Ifti verô totam intenorem
AbyillnoruQ1 regionem, eafque omnes, quas ab ofiio maris Erythrzi vf.
queadCuamaeoftium maritimaoradifl:erminat,quae lune Melinds ,Bar-
nacaflus, Quiloa,Momba7.a, Mozimba,Mombara,Membaca, Mozambi-
cum, aliaque huiufinodi regnorum monftra Qyac cùm ita fint, profcfto
fummoperè ij falluntur, qui Nilum ex nefcioquibus innumeris fontibus
montium Lun* innumeris fluminibus originem praebere opinantur, vt
quibus tota illa ad meridiem & occidentem Africae fita pars penitus fue-^
rit incognita, atque adeo veros &proprios fontes. qui noftris tempori»
bus primùtn innotuerunt, ignorârint. Verùm vt tam notabilem hifto»
Tiam hic apponamus, & vt veritas à totfeculis detiderata, tandem inno*
teicat,qui propri; fint Nili fontes, aperire tentabo.
Vera origoNilinouiter dete<5la.

DIximus in praecedentibus, Odoardum Lopezprae coeteris in origi-
Vus Qri¡.. JL~ nisNill inuentioncm incubuiffe, atque hoc vnicum fategiffe, vt
Mf!, Nili fontes proprios aflignaret, Verùm nec Odoardus verœ fcaturiginis
jNili
in{pe6lor fuit, neque cius relatio rei fatis conformis eft j veriora-j
jgitur de taminfigniargumentoadducenda nobis funt Eo ipfo igitur
tem-
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA jEGYPTÏ. CAP.VII.
fumrnè perplexum me te-
icMnpore, quo negotiiun hoc intrtcatiffiraum
ncret, hue Roraam appulit P. Franeifcus Carauaglius Indiae Se Êthiopiœ
procurator j à quo ego per manuferiptum P. Pétri- Pais veritatem edo-
ttm eandem hic pofterirati confignarc volui vt veritas tandem poft
rot.actantas grauiffimorum Authorum fallacias futilefque coniecluras
ino nitori reftituatur P».esita fe habet Prouincia vbi Nilus orieuf, v.ô-
catur Agaosp vicina regno Goiam j Tcrra,in qua oritur, vocatur Sagela D:ièri", ¡;>
fonciuroNiîfc
inapice montis, in piano arboribus vndiquecircundato, diarneter fon-
tis lata pedem vnum cum dimidio, fundi inexplorabilis margine non.,
redundat, fed in radice montis exitum fïbi pandit, vbi fîmul ac è montis
vifeeribus emerfît, influmen diffunditur, qui ."ilj|sfubinde fluminibus a«-
dus, tandem in lacum fefe ?o. leucarum-longîtudinis, 'latitudinis-14-.
exonérât à quo dum iterum emergit per longas terrarum ambages gyv
rans, ad eundemferè locum vndè prodiérat,-videlicet adfontem peru-e*
niens, reflexocurfu redà per ingentiaprœcipitia faxaque inaccefladila-
pfus ad interiora diuertitur v£thiopiaî. Qux omnia confirmant ur P- Pe-
tri Pais Societatis noftrse Sacerdotis,oculato teftimoniô,qui hune fontem
Nili verum vnà cum ImperatoreiEthiopis, quorum vterque curiofitatç_>
iimu-1 ac veritatis ainore percitus,tnagno exercitu fociatus, di<3:um fontem
iuilrauit. Verùm cum diffus P. Petrus Pais fumma diligentia hoc nego-
manuferipto opère quaecunque ob^ prunus Nili
P. Petrus Pais
ti umin ingénti rerumiEthiopicaram
iêruauit, pertradlârit hic eios verba ex Lufitanico in latinum tranflata. cum Impesa-
tore Abyflï-
apponam,vt veritas reiluculentiùs patefiat Sic itaque ait norum obicr=
uator&<ie-
Vaïïauam tmStauimus de ferîilitate terrarum Jtib dominïo'Presbytère Iân* fcripcor.
tiisj operœpretium me faciurum exijltmaui >fi bot foco nonnihïl de prœctpuis fin-
minibus zsr lacubus terrarum eius imperio fubieclœmm referont Inter quœpri-
mo loçofe offert 1 maximusille çytoto orbe celeberrimus fluuiu* Nïlus quïwitz*
apuâ'-antiquos folitm <s ntodernos Dottores, authot:ef<]sgmuijfimos in admirattowe
fttitjed.&i cuumfrequentem •nïentionem facit Sacra -Scriptura G.tn. l'.Vwatur.
Cehoa
Gehon^vnus è quatuor parctdijum ir.rigantibus.liichQdier.no die yocatur ab-JEtbior. Nilus vocacur.
pibus jfbaoi ortînem fucwt îenet in ^gno Goyam in Vtio territorh yquod >o«
extur Sahalà^ cuius incolœ Vocantur jigoùs^funtqs Cbriftiani, etjt/ùccejfu tem-
porumfylue/cent e S cclefiâ y arys Juperfiitienibus imbuti,<& à gentikpts.Ç^ pagan'u.
Viciais corrupti, partit différant Fonsantem Niii.tn parte oçc'iAentali êgni.
Goyam jïtus injumtnitate 'vmui Valiisj quœajjïmtlatur jngenti campo^lugis-mon-
tium. indique circumdato Anm.ièiS* acùmmboc (%e- Nitiviûsi ï
Primusfons
ï~i.die\tne.nfîs,.Aprilis
vjiQ^mâ cum Itnpemtore eiufq. exercitu degeremyhtiiU:<Jocuwa/çendi-, omnia df- lMJc£i0 l'ai-
l{<re?iterluîtmui) inuemq, primo duos ibi fontes, rotunddy "Vtrumque quatuor quaft
Pzlmïs latum in duimetroy fummaq. animi met iwlttptcUe Vnii idy quaànullis \>&tk
conjèqui potuerunt Cyrm Rex Perfàrumy zsr'Camhyfès y .AlcxanJer magnus ac
jctnujiis..t!U'luiius Cajar Jqua fantts clanjjîma est zsr teuifjhm, gHjltti$ gratifli-.
rtu JctenduM tamen^ nullum hofeè duos ocuics fontïs. in fttprema montis plant--
ïie txiium baùere, fed in radice montis pro-funditatern quoque fQnùumtsntaui-
w::h î'y iftprï'/ium qu'idem knceam imnifimus ^qtiA intmndo ad i\ .paimtts tan-
gtrt VifchatuYiftiafdam Véluti rudiws Vianammarborant fïb'i irmi-cem imphxds..
H Se-
CAP. VII OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Secundum Secundus fons Vergit 4 primo in orientent ad iaclum lapidis yhuiuspyo~
fontem Nili
i 2 pahnorumfundum
explorât Pi-
ter ciutus “
funditatem explorantes jmmifîâ lance à nullum inuenimus 5
colligatiffa dttabus lanceis 20 palmorum,dennô rem tentauimns fed necficfun-
âum tenerepotuimus dicant^ incoU, totum montem plénum aquis çtiius hoc (l~
gnum dabant, quod tota circa fontem planifies tremulaerat ^bulliens, manife-
Hum latentis aauœ 1>ejligiumyeandemque ob caufam non redundat aqua ad fon-
Situs Si pro- tem, fed ad radices impetu maximofeje egerit affirmabantque incoUy vt &r ipfe
funditas fon-
Imperator,qui prœfens eratVnà cum exercitu fuo eo anno terram parum tre-
cis
muijfe ob meignam anni ftecitatem., alys Vero amiis ita tremere <s?bullire Vt vix
fine periculo adiré liceat Circuitus loci injlar lacus cuiufUam rotundi, aûttsla-
titudo fundœ ia&um conîtitttere pojpt Infra apicem hu'ms montis populus dent
admontentyleucâ circiter "vmàfontt dijfttum Verfus occidentemôcaturque Guix»
<S"videtur bine forts bombarda attingi pofîe EJl hoc loco Viensgentilium, quifet-
crificant multas vaccas, & Venientes ad fontem certo die anni v.nà cumfixcrifictdo,
quern pro facerdote tenebant, qui ibifàcrificabat Imam yaccam iuxta fontem ca-
in fontis abyjffamtelago hia prima a quale buo,
putque Vaccœ abfciffum pro
TextuiLu/t*
tanicus. ende faceanfalenne facrificio matandomuitas vaccasjque osgentiosyd'he tracean,ir
dopoisfe cubria todo corn o feuo délias, è afèntaua en Vn cadeira de ferroyqne tinha
poïta nomo de muita lenhafeca e mandaua fem fe quermar nem ainda derre-
terje ofeuo s eâigttnta veces etrauan depois da fogo aeejfo e fe afèntaua ''à quesïa
gènte de maneira, che con eftas feteiêria* engennaua à quellagente de maneira^»
che dauan queflofàto queria
que 0 tinhampor grande Santo,
<J?orrocampus fontis Nili ab omni parte difficilis afcenfu efl, pr<eterqua»L->
ex parte borealiyl>bifacile confeenditur Infra montem circiter i?nd leucâ, in~>
profttndijjîma quadam Valle è terra. Ytfceribus^ alius fluuiits emergit qui fe->
tamen cum Nilo paulo poîi coniungit eredunt eandem cum Nilo featu-
r'igmem oètiners j fed infra terram per occultos canales deduSlum hoc loco pri-
màm erumperc *Rtttus Verofontist qui infra montem erumpitjn orientem ffia>
tio iaèltt bombardée Vergit deindè fubito declinando fôoreampetit CP*posl quar-
tam circiter leucœpartem nouus fefè offert riuus è faxis <L?fcopuli$ebulliens, cui
paulo pojl fe iungunt duo altj riui ex orientis plaga erumpentes ? & fic deindè
alys âlijsidentidem colleclis riuis notabiliter crefeit Nilus PoBjpatium Vero
dinrnumitineris rnagno fïuuio, qui dicitur, la màt conmngitur qui deindè fleHit
je Verfus occident em vfjuead2<y lencds-, Mel 35 leuc^s à prima, fui featurigine >
pofteà mutato curfu orientetn repetit, inftnuandofe in vnum lacum ingentem ( efi
hiefitus in prouincia^ qu<edicitur Bed, regnoque partim Gqyamfubiacet partim
regno 'Dambiœ. ) quemita pertranfit vt aquœ TSlilinotabilem differentiam ab aquis
lacus ojiendarit totufque fluuius aquis palujlribus inpermiflus funm curfunLj
fluxumque teneat, quitnox-lrbi exit varijs gyris declinando in meridiemi ter-
ram irrigat nomine Jlaeà quinque kucis ab epljîomio lacus diflantem, vbi per ru-
pes 14 brachiorum ah as prœcip'itatus immenfo fîxnnl &> fragore <srfumo aqueo,
qui em'mus nebttla mibi videbatur, prœcipitatus paulo poft. intra duos rupes ingén-
tes ita abforbetur, 1>tvix oculis attingi potuerit,fànt cacumina diSlarum ruptum
ita vicina, Vt Imper ator aliquoties, flrato^per illa ponte, cum toto fuo exercitti
tranfkrit i quibttsomnibus t? ego prœfmsfui poflquam igitur à parte orientali
'NP(T )i f~ H1
regnum
SYNTAG.I. CHOROGRAPHIA JEGYPTl. CAP.VH'
regnum 'Begamidri, Goyam,cœteraque intermedia régna Jmharà, Olaca Xaoà >

IDamot longélatèque irrigauit moxfluxu fuo regnum Goyam repetit >irriga*
iifqueterritorijs <Bi\an iy Gumancanca, itafenfim regno Goyam appropinquat^
yt nonnifi vnius diei itinere a fonte fuo diïlare comperiatur Hinc fluxum re-
torquendo Verfus Fa^pîo Ù* Ombareà, regnum GentHimn^quodarmo 1613. in-
<rentiexercitu Jttbegerat Era^ SehichriUos/rater Imperatoris regnumque yt~
potè incognitum, &r ob yaflitatem yoçauit jfyôlam id eHy nouum mnndums
Hmc ex oriente in (Boream dedindns ,per tnnumtVMalus regioms Vajiijjîmaque^»
prœcipttia dilapfnsin /Egyptum «15" bine in mare mediterraneum Je exonérât
Atque haec eft deferiptio fontis Nili eiufque fluxus, quem citatus f,i Pe-
trus Pais proprjjs oculis vnà cum Imperatore Abyfîinorum anno i6j8,
21. Aprilis vti curiosè obfeFiiauic ita furnnu diligentiâ adnotauit vt
hoc fuo tam iniigni &oculato examine Rempub literariam multis tri^
cis &dubijsliberaret Cui quidera vnicè impofierum ftandum exifti-
mem, cum Imperatorio approbato teflimonio fuam iamfons Nili certi-
tndineminfallibilem fitadeptus- Verùm ne quicquara huic operi deek
fe videatur, Cdorographiam hic adiungendam duxi3 quam vide inSche*
matifmi H- fig. 3.
Cùin hiftoria hxc dicat,duos fontes comparcre intra terrenum vn»
dequaque tremulum, verifimile eft, olim magnam partem huiuscampi, 9
quem defcripfimus,apertumfontem veluti in cratère montis contentum
fuiffè,& fucceflu temporumjfuccrefcentibus herbis & virgultis Iuto mi-
îUs,cutem veluti quandam.contraxiffeûiufmodi varijs quoque Europas
locis mevidifiemeinini,quâdimotâ non dubicarem totam planitiem tre-
mulam primaeui fontis faciem mox manifeftaturara. Sed haec de origine
Nili fufficiant Reftat, vt de incremento eius tot feriptorum monuraen-
lis celebrato,ànemine vero omnino penetrato dicanius, vires in hac
quoque palaeflra experturi, in qua adeo turpe non eft ante viâorianL.
deficere, vt doâiffimus quifque in ea fruftra ad hune vfque diem defu*
dârir Si ergo labemut-j illud nobis continget, quôd eruditifljmis qui-
bufque eric commune
Extra omncmitaque dubitationem ponendum, vehementibus pîu- fncrementu
Nili pluuijs
uijsincrementaNiliaugeri fed quia jgnoratur à quibus, aut quomo- iït,
do nihiî ha&enus certi pronunciari potuit Vtitaque ininfinita pro-
pè opinionura varietate à nobis aliquid certi iîatuatur
Snpponendum efl: primo ad pluuias generationem primo opus ef- rantuTadplua Qus reqaf-
fe materiâ, èqua vapores quos halitus vocat Georgius Agricola gi- uisgenerï-
sioreG3
gnantur Eam autem in humido vel maris vcl ftagnorum^ velfluminum
vel terras humiditate confiftere Deinde cauiam agencern neceflàriam
cam e/Tc, qusefatis vinutn habeat, ad multos vapores eleuaados, quod
Soli feré tribuendum. Hinc locus inucniendus cft, in quo vapores vni-
ti nubem faciant; quem tota nobis Africa, maxime Zambre & Zaire_^
prœcel/îs montibus circundatç regiones, veluti à namra adhuncefTeûura
producendum adornat^pr^ftant Vniuntur verô duabus maxime de_>
caufis Prima, quod fimile fuo fimiîî gaudeat, quo contrarias refiftat
H z altéra
CAP.VII. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
altera per antiperiftafin, quae illic fit, vbi radiorum Solis reflexorum vis
terminatur. Ec enim aëris loco plurimum eft frigoris,cùm aliàs, cùitl,
maxime cum montes excelfi eo pertingunt, quorum vertices frigidi funt,
tùm ob terrearn naturam, tùm ob folaris reflexionis defeetum. Dei ndè
vt pluuia fiât» neceffe eft, vt vapor ad priftinam naruram reducatur, quod
fit deperdito ealore per frigus circumftans,& proprium nubis tempera-
mentum. Vapor itaque condenfatus in aquam, cadendo pluuiam facit.
Cùm itaque caufx haevalidas funt, atque vniuersim omnes concurrant,
validas quoque pluuiae fiunt At fi aliqua défit, generatio impeditur,
prœfcrtim fi non fit materia. In Lybiae plurimis locis omnia Sabulo
fqualefcunt,quocirca nec imbres gigni queunt Apud nos aiftace Sol om.
nem humorem abfumit, quo fit vt ne hic quidem tum pluat & fit,
va riz caufz
n~uiitftta!. quando materia; fatis inuenitur, fed caufàs agentis imbccillicas obeft,
quo minus vapores eleuentur j quod ad Septentrionem in fummo gelu
videmus euenire AHquando materia eft, & eleuatur,fed non vnitur vel
calore diffipata, vel ventis difperfa Nonnunquam materia eleuatur &
vnitur, &illud quidem in loco, in quo oportet, fed non fit pluuia eo
quôd frigus circutnftans non fit commenfuratum eâ proportione, quarru
imbres, fed quam nix, aut grando,aut ventus etiam, autprocellae requi-
runt.
xthiopit ter Supponendum fecundo. Interioris >€thiopiîE terram fummé ca-
~CtU«~. uernofam e(Te, ac maxima fubterranearum aquarum veluti in femina-
rijs feu penuarijs quibufdam collocatarum copia, quemadmodum fupe-
riiùs diîxum eft, featerej i accedic cum locum inundationi obnoxiumu
necefiario humiîiorem elfe, eô, ex quo inundatio exfurgit His ita fnp-
pofitis nunc propiùs ad fluuiorum inundationis inquifitionem acceda-
mus.
Caurz ¡nun.
Du» itaque omnino exundationis amnium caufae,non prodigiofae
dationis. vna, fi oflia impediantur, quo rninùs aquam efTundanc Altera fi plures
folito aquae recipiantur Quod fit duobus modis, vel niuibus folutis,vel
pluuijs ingentibus prarcipitatis, quarum vtraque in Romana Tyberisin-
undatione concurrit. prior quidem caufa Thaleti placuit qui Etefias
decurfum Nili fufpendere dixit, quam tamen fuprà refùtauimus Alte-
rius priorem parcem Anaxagoras tenuit cum plerifque alijs ex niuibus
liquefaâisincrementum Nili prouenire exifiimantibus quac caufa locum
non tantàm habet in regionibus Boreae fubieclis, fed & in regionibus
montanis quanrumuis etiam Zonae torridae fubie&is,vti in Andibus Ame-
rica: auftralis, & in montibusLunac Africas patet qui quidem inunda-
tionis effeéhis tanto maior eft quanto & pluuix & niues liquefadae
abundantiores Pluuias autem has fieri, non ê nubibus aliuudè per an-
niuerfarios ventosimportatis fvtAlexander credidit)fed inipfa^£thio-
pia eleuatis Tune enim imbres quotidiani, quos diximus à radijs per-
pendicularibus non parum excitati, generantur j quia vapores cum è fi-
nu Arabico, &vtroqueQceano, &fluminibus attraâijrefolutique? tùm..
ex altis montibus, montiumque cauernis ac lacubus corriuatis aquis, im-
men-
SYNTAG. I. CHOROGRAPHIA iEGYPTL CAP.VH
menfam fuppeditant humentis fnbftantias congeriem y Sole vim. agendi
per rectos radios demirtence, & promouente jdeindè.vaporum his, attra-
ftorum vnio frigore medii aëris nt; maxime vbi alta funt montium ca-
cumina,. quasterreno fuo frigorefrigus medij aëris augcnt & intendunt.
Quo fit, vt quod à Sole attra&um eft proxima paulatim difïblutionis
principia ac<juirat
Verùm hi imbres quotidiani Nilum- aiigere nequeunt, eo quod à
terra calefa&a ante abforbeantur, quam in. flumina poflint coire imô
nec illi quidemiqui ad Tropicurn tempore hy berna Êchiopibus fiunt,
priusflumen.augentAquàm Sol ad Cancrum pemencric Hoc vt liqueat
Jbiendunij. gyros feu fpirales lineas,,quas, Sol Zodiacum perambulando
fingulis diebus conficit, ad asquinoclialetn cirçuluin latiore fpatio inter
iediftare, quam cas, quas ad tropicos- deferibit.. Et quanta huiccirculo
propiùs Sol accefferit, tanto gyros hos fieri angufliores Ucut con.ua_a
quanto propinquior cft œquinoârio, tanto. fieri rurfus ampliores; vndoj
diem tanto fieri longiorem,. quanto Sol Cancri pun6lo tropico fuerit vi-
cinior, necefl'eeft. a
Ad aequino&iaîem ergo fiunt imbres. illi quidem quotidiani fed
quia Soleidem terrae parti non diùfuperftat, propter diurnarum gyra-
tionum amplicudinem deindè, quia dies breuis eft non fit attradlio
tam vehemens, vt imbres copiofos producat augetur paulatim quidem
dierû longicudine,& Ipirarum folarium anguftiâ, fed citrà magnum pon-
dus, nifi vbi iam ad angu/liflima fpatia circulorum & longiffima dierum
fuerit ventiun Hic igitur in fine Geminorum pluuiae multae Se co-
pioix fiunt Sed quia terra necdum tota intus hume£tata eft, adhuc
imbibuntur^ atque ad tantifper> dum intus Scexterius iam tota humore
quotidianorum imbrium turgeat vtampliùs imbibere non poflît^ In,.
Geminis igitur materia pluuijs incrementi caufîs ppsparatur,fed necdum
flumen excrefet^quia fubterranex cauerna; necdum humore funt reple-
taî Poftea vero in Cancro imbres concitatiores cadunt, quia plùshumo-
ris in terra colle&um eil, & quia Sol etiam vehcmentiùs trahit propter
caloris increnientum o
Hoc igitur tempore* cam terra plus imbibere nonpoflît? & omnes
aluei aquarum pîeni fine, omnia quoque lubterraneorum meatuum rc-»
ceptacula ad fummura vfquecontinuis pluuijs ex omni Africa; plaga cor-
riuatis turgeant, incipiunt exundare non Nilus,tantùm fed omnia_s
alia fiurninaex communibus huiufinodi diâ:i& penuarijsparticipantia^»
Hoc enimeodem tempore Niger, Senega incolis diâus xteftibus.ipfis
^thiopibus, alijfque probatis Scriptoribus inter maximorum montiurru
carénas, per occidentalem ^tthiopiam inOceanura delatua^ vna cmru
Nilocrelcerc incipit. yEthiops quidam à me circa eam rem literis con-
iulrus, refpondet ^€thiopicèj cuius verbalatini iuris fafta fubiungo
ûomam à me in literis tuis obnixèpoîiulaHij qnœdamtibiypluuiai Mthio-*1~coioQic~
ret~c3o.
via coHcernentiaduhia refo/uerc Scias itaque Pater,quod pluuiœin tota JStbio-
b
pu ordimriè ïndpiant circa Majcaram &> Tbthnith
1 1 menfes noflrosIPa/chdes^tunç
eatm
GAP,VÏÏ OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
eritm cmlumfmgtdïs dkbus operitur nubibus, quœmaxtmas terra Jiccœ plumas pa-
rant durant autem bœ pluui& per "viginti propèfeptimanas hoc es~itper quinque
ferè menjesy omnibusflnuu's <iTlacubus ni redundantibus His Verôelap/îsôto
reliquo tempore Solem habemmjtne vllapluuia
o~a..Q~~rw~ Quas verba optimè congruunt relationi Odoardi Lopefij apudphi-
l.3ptx.l.z.c.XG
de telaî'onc lippum Pigafettam, verba eius exlcalicoin Latinumtranflata ficfonanc
ttguf ÇsngOa
Trœcipua) in quit, caufa incrementi Nili eFi ingens aquarum pluuialium abun-
danth^qua Verno tempore ad initium jfprïYts ntmirtlm Jiïtbiopiam yltro citroj,
perpluertinciptt) non flillis, <yguttist ~vtiEuropœimbresjfed yelati aquarum nuis
termmperjuyidendo CùmVero fïimmo impetu Z? quantitate effujbsaquartint-*
torrentesi Vtpôte faxofa fundo terrdimb'ibere nequeat i cummaximoimpetu Je fi
ftuniorum infirmant alueis j quêis tumefaSiaflumina tandem alueorumlaatum-
que labia tranfcendentia longélatèque exubérant Durant Veropluuiœ huiufmodi
quotidiana c onti nuisquinque menfibus Jpri/e, Afaio, Iunio, lulio Auguïlo
Contingit itaque Vtcùm terra montibusprœcelfis referta» "W dicium eU? confe-
quenter innwneris fontibus> torrentibuhac Fiagnantibus aquis Jcateat omnes il-
lœ aquarum immenft copiœcorriuentur influminum alueis, ÇS3ilagnorum lebeti-
btti, quèis mirwn in moàumcrejcentia prœ omnibus alijs mundi fluminibus gran-
iiejcunt isr ampliantur iIftiin defcriptione Chorograpbica regnorum Congo Ç30
Monomotapœ fatis liquet Vnde flumen TSLilusinfuprà pofita tabula exvna^,
parte fummo impetu ad irrigandam JEgyptum Septentrionem verfus videtur cur-
rere Zaire verô &rISliger Verfàs Occidentem, in Orientem vero £5° Meridiem
alij ingentes in charta exhibiti fluiuj, ita quidem^ vt certis çys déterminants an-
ni paulo ante indscatis temponbus jfemper <dtinfallibiliter increfnenti forttantur
effeïlum, qui maxime in JBgfpto apparet^ vbi TSliluscirca fînem Iuntj incipit au-
gerij auclufque vfque ad VigejïmumSeptembris diem,Jtcut egoipfemet vidi> dw
rat qiio temporeexoneratis aquis priflinam faciem recuperat. hxc Pigafetta.
Vcrùm his omnibus ita rectè quidem demonllratis,maxima tamen adhuc
diffiçuitas occurrit, quâ nonfolutà, nihil noui, nec laude dignum in Ni-
liaci incrementi inquifitionc nos prxftitiffe lubentcr fatendum eft; eft
autem (equens
<Zut pIuuiiË
Cur Scptentrionalia tantùm figna îuftrante Sole., pluuiarum illa^
inundanc
Sol quotidianacontingant diluuîa, &non alio anni tempore, quod non in^
quando
lufttît partes ^tthiopia tantùm, fed & in alijs Zonas torridx fubieétis America; parti»
Sepceticrio-
nales. bus extra Êthiopiam contingit neque enim vlia ratione tantùm verti-
Ratio.. calis Salis radijs,nec longitudini dierum aut crepufculorum breuitati,
alijfque fupramonftratis, vti Fracaftorius opinatur,vnicis caufis tribui po-
teftj aut débet efFeélus tam particularisa adeoquc rarus. Alia igiturna-
turae penetralia nobis adeunda funt; alius foluendus nodus vt cantarum
pluuiarum integra caufa nobis innotefcat j quod antequarn aggrediar
Noçandumeft. Conftantem & inuariabilem effe^tum nequaquam
fieri poflè fine certa,conftanti & immutabili caufa cuiufraodi funt Sol J
& naturalis fitus locorum quorum ille Zodiacum fubiens ex neceflïta-
te naturae fimili femper, conftanti &infallibili motu annorum decircinat
îeuplijtionej Sple vero in hac vel illa plaga conftituto? hune efFcctum
ferr.per
SYNTAG. I CHOROGRAPHIA ^GYPTJ. CAP.VIL
femper,& non alium prodire necefle cft Dicoitaque praeter di&as cau- Situs montiû
fas montium ./Ethiopicorum fîtum tùm pluuiarum tùm incrementi flu- jïithiopicorû
minum principalem effe ac maxime fnndamentalem caufam 5 adeo qui- inundationis tiaCt.
dem> vt fi hic montium fîttis in alijs pa,rtibus cum fimili & eodem Solis
refpeau collocaretur,quod idem quoq; côfequeretur efFe&us .Hos enim
montes, maxime eos,qui./£quatorem inter & Tropicum hybernum col-
locati,auflralem /Ethiopiam triplici veluti catenâ in Orientem, Meri-
diem, &Occidentem dedu&â diftendunr fagax natura in circuitunL»
connexos eâ ratione difpofuiE & coordinauit, vt veluti caua fpecula Soli
borealia figna fubeunti,obiei5la, radios aptè exciperent. Queis receptis,
cùm horum radiorum vnione vis Solis vaporum eieuatiua mimtn in mo-
dum corroboretur, ac proindè mox ingens vaporum ac nubium vis, iïla_>
quidem ex fubieâis partibus eleuata; hxc verô Septentrionalibus ven-
tis Etefijfque afpirantibus, in vaftiffima illa montium amphicheatra im-
pulfa congregetur; fit vt fimul ac Sol meridiano vicinus circulo caua_.
montium radijs fuis di6lo modo pcrculterit) nubes iam aquis fœtae calo>-
re reflexo eleuenturj ac quaquauerfum diilîpataî, tandem frigore altiflî-
morum montium iugis infidente, ex pugna illa caloris inferiùs frigoris
iiiperios vrgentis vnicâ pluuiarum génitrice antiperiftafi in imbres co-
piofi/Rmos, vel potiùsob nubium grauidarum ad terram vicinitatem, in,
nimborum quafi riuos ad prxfixum natura; finem confequendum refol-
uantur. Atque ex hoc phyfico difcurfu manifefri apparet tam certarrL.
& infallibilem tùm pluuiarum, tùm ex confequenti inundationum ra-
tionem aliam effe non pofle, nift montium in yEthiopia difpôfirionem_,>
quas prouida natura ad terrée Solis aîftufqualenti,ac humoris coeteroquin
egentifîïmx fuccurrendum, veluti vaporum ac imbriferarum nubiunL.
quafdam naflas collocauit Non dicam hic quantum non in ^thiopia_>
tantùm,fed & in aîi;smundi partibus valeant, tùm ad pluuiarum, turru
ventorum generationem montium fitus Quod enim Galria magna ex Atienionenfe
parte ventofa fit, potiflîmùm Auenionenfis ager iEgyptiaci cœli aemu- cœlum im^
lus, certè ego diuturnâ experientiâ huius reiJ caufam aliam non depre- pluuiiim.
hendi, nifi montium fitum Hic enim terra? proprietatibus adiutus, pro
plaga cœli quam afpicit, attra&os vi Solis è rerra vapores & exhalationes
in alia atque alia pïaga nunc in pluuias, nunc in ventos refoluere folet
Sed qnoniam de his alibi copiofior dabitur dicendi materia calamum..
liîc firingimus, ad alteram difficultatem priori non minorem diffoluen-
Cur
dam nos accingentes. Merito itaque quifpiam mirari poïïet,cur imbrium lis fît inj?qu*. inunda-
tio in.igypto
in tota in tota iEthiopia eadem
./Ethiopia dclapforiirn abundantiam,non
fequatur inundatio,aut cur fola^gyptustantum de ea participent non Ratio.
terra, fed mare videatur.
Dicitnus itaque Alueum Nili huins rei caufam effe hic enim citrrL.
ex editiore loco fitis ftagnis, decliui fnndo protenfus, variam pro varijs
locis fortiatur profunditatem, fit vt aquis multis ditatus pro diuerfis lo-
cis diuerfimodè inundet Quantô enim flumina inter montiiui^
parietes coar<3;ata alueos habuerinî profundiores tanto maiorenLj
aqua-
CAP. Vil OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
aquarum copiam continebunt, montium oWtaeulis ne exuncrent &
dilabantur» prohibentibus Econtra quanta bt eoijores alueos in locu,
prxfereim planis longèquepatentibus agris, tancer diiuuijs^ obnoxiores
erunt Quarc cùm ingens illa aquarum ex montium angiportibus ôeex-
tara&arum prascipicijs in pianos campos ruentium moies,huiufmodi pla-
na occupaucriC) alueis tança aquarum copia incapacibus longé iatèquo
dirTufa,vt exundent,necefîe eft. Hinc fit,vcomnialoca plana in Jkhio;-
obnoxia Tint, non item montofa Niluï ita*-
pia exuberantijs ijs tantùm
ac per varias cata-
que cùm alueuin iùum èdecliuioribus locis deducat,
raftas prêipitatus iEgyptiam tellurem planam, depreffam atque hu'~
mili loco fitam, alueumque ad hxc non adeè profundum inueniat, mi-
rum ianè non eli, fiftacis annitemporibuspoilingcntja illa pluuiarumdU
Inuia ex vEthiopia prasçipitata, ijs. tandem longe latèque exuberare in-
cipiac Montium itaque in circuitum, vti diximus concatenatorum ac
plana qux eircumuallant, veluti pluuiarum officinam quandam confti-
tuentium naturalis fîtus 8ç difpofitio ficuciimbrium ftatis temporibus
caufa infallib.ilis fic inundationis ./Egyptiacîe Nilotici aluei naturalis
Sole confticutio, infallibilis quoque caufa cenferi débet
Car borealia
fijp.a Quod verô pluuis
rranfeiinte iftae concinganc Sole Boream lqftrante, non item dum Auftrum pcfmeat 7
ncrenientum
Ni*' çoncin- 1 Etefijs, quosLufitani générales ventos appeîlant, adfcribendum eft Hi
S3t.
cnim, teite pigafettaâd introitum Solis in CapricornumèBorea proflan-
tes,nubcs in caua-montanorum coaétas, in pluuias deftinant y. Sole vero
Libram luftrante, dicli venri ex Oceani turbulenti motibus niuofîfque^
Magallani regionibus afflantescùm frigidiffîmi ob media per quae tranf-
eunt, exillant,3 vapores fuftolli non permittunt', vel fi eos Sol eleuet, ij
in nimbiferas nubes non condenfantur, at proindè perpetuâ ijs tempori-
bus ferenitate gaudent.
Quicunque igitur -nouerit, cur. ventus Borea:lis»quem vulgo Tra»
Ex àiuenua- • montanam
te vencurum
Vbcant, ex niueo ArSto fpirans frigus praeftet, Scferenitatenr.
coiitingit di. faniffiraam Eurqpaîis j ventus verô Âuftralis, cur tempeftates, pluuiâs,&
nerù nuinja-
~it, inundationes, quemadmodum ij,quos vulgo Libeccio & Scirocco ap-
pellant, catifentur ille nouerit etiam,cur ^£thiopia in fignis borealibus,
pluuijs & tempeftatibus abundet, hyberno vero tempore ferenitaco
gaudeat perpetuâ 5 -eâ-enimiàpientiâ Solis, Lunx, aliorumque planeta-
rum acfyderumcurfus, totum denique cœlorum exercitum in primor-
dio rerum diuina Maieftas drdinauit,- vt iînguli terrarum tra£tûs ne vel
hxc frigore nimio, pluuijfque,aut iîlaeucftu, ficcitateque redderentur ho-
minum habirationiinidonefle; fummàcumproportione& menfura de lu-
mine &inrluxibuseorurn participarent .Nifteni-m, verbi gracia, Aethio-
pias citeriori pluuijs humentibus,cran(l;imaE vero ventis frigidis fubueni-
ret j perire hanc seftu, illam ficcitate necefle- foret Pari racione û fem-
per pluuias durarent per totius anni decurfuniyauc femper ferenitas, illis
procuidubio Aethiopia tota foret inundationc fubmergenda, hêc verp
nimiâ Cccitate diflbluenda. Ad conferuationem itaque rerum vieifficu-
dine opus cil. Huius itaque terreniglobi recipeocis huiufmodi altera-
îionibus
SYNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTl CAPVT
via
tionibus a cœlo gubernati difpofitionem, dum attentiùs confidero,ingens
incurrere videor myftcriorum pelagus, quae quidem praftat alriffimo fi-
lentio fupprimere quam ea aut temerè promulgare aut promulgando
ea nimis hoc loco ieiunè attingere & interpretari Atque hatc funt,qux
de Nilo, eius origine, arque incrementoprasdicenda &prasdicandaexifli-
maui cùm ne celeberrimam Nilotici incrementi in natura rerum dif-
ficultatem taedio aut labore vi&us fubticuifle viderer tùm vt phy/îcis
plura ex fupra demonfiraris rationibus philofophandi materiam praebe-
rem atque occafionem. in quo quidem H aliquid commendatione di-
gnum praeftitum fit, non mihi, fed aquarum viuentium xterno fonti, bo-
norumque omnium perenni fcaturigîni, acceptum feras
C A P V T VIII.
QViESTIO PHYSICO-CHRONOLOGICA,
Vtriim Aegyptus ante Diluuium fucrit habitata, atu
non? quiué primi eiufdem Reges fuerint.
V Arias reperio circa hanc quaeftionem inter Arabes, Latinos, Gr^-
cofque conrrouerfiam Grxci plerique, inter quos primùm non
immeritôlocum poffident Herodotus, & Strabo ^gvptam olim mari
te£lam fuiffe, imperuiamquc aflerunt vndè ille eam eT^v tS n«a« hoc
eft do~urt2llTili hic vero varijs rationibus Herodoti opinionem fiabi-
lire conàtur, vt patet ex lib. 1 7. & prologomenis eiufdem Arabes ve-
rô Êgyptum ante diluuium non tantùm habitatam aflerunt fed & Reges
ipfos eorumque gefta,inuenta,potentiamque exhibent. Verùm vt vtriuf-
quefentcntiae veritastandem elucefcat, illas difcutiendas hoc loco duxi.
/Egyptum igitur olim mari opertam non Herodocus tantùm vt dixi &
Strabo, fed & omnes,qui hofcè fequuntur, fcntiunti quorum rationes vi-
de apud GoropiumBecanum in Nilofcopio Nos tamen hxc fcrupulor
liùs ponderantes dicimus non totam ^€gyptum fed aliquam tantùnL»
partem,quam fuprà Phium diximus,mari tec1:ain,Nïli limo fucceflutem- Inferior &i
pti pars olim
porumexcreuifle. Cùm enim ./Egyptus maxime verfus mare Erythrxum mis;tcSa,
cliuofà, atque quo magis cataraéiis & ^thiopias approximat, eô altior
femper & altior fit, omnino probabile efi, cam fupra diuaricationem Nili
in ramos,Delta conftituentes,diuifi3totam fuifle habitaram vfqtie in ipfos
jËthiopiae fines. Cùm igitur Authores loquuntur de Aegypto aquis
fubmerfa, partem pro toto videntur accipere nimîrùm inferiorem Ae-
gyptum, quam Delta vocant. Comprobaturque varias Authorum gra-
uiffimorurh teftimonijsj ProclusinTimaro Platonîs refert ex citatiHo-
aieri fententia, vti &Plinius l. z. c. 35. Senecal. 7.nat. 99. c. t6. o\\nL>
à'Pharo infula in Aegyptum diei & nô&is nauigatibnem fuiffe cùm ianu
illi cohaertat j vndè &Oceanuin€tiiidein nominatHeçatîeu&>&aln apud
ï D10-
ÇAPVT OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
VIII,
Diodorum Sicuîum lib. x. vt & obferuauitPierius Valerianus. Vide de
1
hoc quoque Ariftotelem 1. 1. meteororû,aliofque in eum hoc loco com-
Selbftris Qd. 1mentantes. Prgetereà legimus Sefoftrin mare rubruai,perfoflb Ifthmo
intermedio, mari mediterraneoconiungerevoluiiTe, diiTuafumque fuiflè
limeii îd per-
t'ri~~ndo
Ifthmo. à Sacerdotibus molimen,co quod mare rubrum altiùs Aegypto effe con.
tenderenr, vndèperfofib Ifthmo Aegyptum totain maritimis vndis fub~
mcrgi neccfle foret Nolim tamen ego dicere,maris rubri aquas altiores
Fjlfa Setbftris efle aquis maris mediterranei, cùm haec hydtoftaticis principijs & Arch'u
perfuiljo medaeis demonftrationibus deijs, quje vehuntur in aquis, apertè répu-
gnent, vt fuse cumin Arte noftra magnetica oftendimus tùm in Mundo
îioftro fubterraneo fufiùs (Deo dante )deducetnus j Sed errorem indè
pronenifie dicimus, quod cuntibus verfns mare Erythrxum,vtplurimùm
per cliuofas & editiores partes yBgyptus humillima appareret vndè er-
ror & illufio opticx & hydroftaticce ignaris facilè obrepere potuit. Ara-
bes itaque, vt ad alteram controuerfiae partem trânfeamus cdm Aegy-
ptum ante diluuium habitatam dicunt, eam partem, quam polleri He-
ptanomum&Thebaidem appellarunt, putaffe intelligendi funt, videli-
cet partem montanam verùm vt haec omnia clariùs pateant, adducarru
Arabum Hiftoricorum teftimonia,in quibus tamen citandis, ad h«ec cre..
denda quemquam cogere nolim, fed libero eruditi Le&oris iudicio ea_,
difcutienda relinquo Ira igitur Ahmed ben Iofeph Eltiphafi apud Ge-
laldinnm libro deappellitionibus Nili; in quo inter cœtera hxc dicet
jjî~~B~a
iofephtlif-
thmjU
uicitw autervy quod jîdam,fuper eumpaxtpr*cepiefïlio fuo betbt iFfuit in eo

i? filio Juo prophetia, &> irnmtfît faper eum Deus Ytginti nottemlïbros & ve-
/Eoyptiisolinj nït in terram&gvptî,quœtuncdicebatur <Bablun><'jrhabit auerunt eamipfey <HT
ii§z gablum
filij f mtris eiusj babitauUautem Seth jupmmontem,filtjVero Cabil feu Cain~>
infra in Italie hxc ille De huiuimodi libris Sethiacis Enochianis fusé
cTiceturinfecundo tomo, traftatu dephilologia Aegyptiorum, quare il-
luc Lettorem reraittimus Qiiicquid fit de veritate huius narrajtionis
verifimile certo cft, ante diluuium Aegyptum,vtpot£ Paleflinae, Babylo-
niae,& Mefopotauijeefquae primas fuerunt mprtalium colonie ? exqui-
bus deindè in vniuerfum mundum fuerunt propagatae ) vicinant>fuiflfe<s
babitatam cùm non videam qui tàm fœcunda Aegypti natio pritnos
iftas hurrunigeneris propagatores latere potuerit. Poft Seth verd di-
cunt, Dominium Aegypti poffediffe Kainan, poft huncMalaleel, & poft
hune denique Iared fuccefïïffe Atque hune Iared prirnum fuifle, querru
Seth in omnibus feientijs & artibus, morumquedoclrina inftituerit j has
autem fcientias & artes Iaredum relique Enoch filiofuo, quem ïdris
vocant 5 verbaArabica cito
SYNTAG. ï. DE REGIE VS A'GypTJ. CAPVT
Viil.
Suece/fit autem Setbo filtus eiusCahan, Çjp Ctinano filins eïm MaUliel, Çjf
Unefucetfit film eius lared, cui dedh Seth pracepta Vit a Z? difcipfau-. “ t& do-
cuit ipfum omnes fcientÏM» <(srindicattit ipfi euentura in Mundo.y <jr contempla--
tus eji Relias in libro quem deduxit Jùper^fdarm, Or natta est laredu films Ha-
nucb, ipfe eji Hevmes>ipfe IdrU >(^hocejl Ofir'ts ) prapheta ( fupev eum £ax )
fuit autem Rex hifcètempovibtts Maguelfilius Henucbfiiius JÇjt'jiefyd eïï (jCain)
H7 canferuauii ipfum Deus, deducens fuper ipfum triginta libros ç$*fais Je&d
SabœuSï <STfuit pvtmus quihmemt <uragnouity &>î)ei Vnitatem profcjfus e/î,.
purificatienem quoque, ora£ÎQnemy <isrieiunium fimïleffy cœrimonhs cofuit <L3"
tr&nfmigrcLuit in ùrienter»>^ audïtrunt eum omnei Ô(egeteius> £5^ œdificauit
ciuitates 140. mmima eetrumerat Kaha, id eft,EdefiTa y tune reucrftts in -&gv-
ptum, & fubditus fuit eiêx eius, <&çredidit in eumy (ppaliticam Viuendi va-
tionem mtroduxit \ÏSL$lo autem ex improuifo emmpenie, tratifibant db'tllvus aquh
ad fafl'tgïum montis y ZP eminentiara terrât locay donec deficeret aqitajtinc defeen-
debattt, <sr Jcm'mabant y inuentâterra, tant humeHatâ Quae omnia confirmât
Abenephi his verbis
Et jfdrïs ipfe Hcbrœis Hanucb, JE^pt'tjs Ofirk i? Hermès y<uripfè pri- tt&)!H&m
tntts fuit ante diluuinmy qui .Afîrologi *mÇjp Geametriaw profefftts e-sl,<y" prt/nus quodU~f)!.
fait, qui de isifufmodifeientijs -dt/feruityisr-qui eus expotentia dednxk in aclvtm >.
librum quioquefcripftt, in qwi fi^navtit doci/tnam eorum X>eindè profe'dus est in
&tbiopi(tm <sr jSlubiamah&f/fprùttinciiSyConuocatif/i. bominibus Varia docuit eosr
fuitfite primus qw TSUlamde du xit fuper jEgyptum Simili a récitât alius qui-
tta m Hiitoricus nornine Kaab Elach^bar in hiftoria Saracenoruui his.
'verbis
K~~ Elech-
b r apwJ iàs.
lnlA»ara~
Fu.it autem jidris y fuper eum ptx, forma fimlU Setbo “ &*ipfeprimmiqui
i r – is 4. l
I 2
pofi
CAP. IX, OEDIPI jEGYPTIÀCrTEMPLVM ISIACVM
A<frs <•'>«_>
Henuch m-
poft Setb prophetam fcripteriamartem docuit, .t? fuit Adris quoqnefblittts inter-
uenci Si fsn. ejje JèruitPtti feu cultui religionis^ vfque dîtm ad maturiorem œtatem Venit quK+
juperauit ac longeprœcejfît in cuit a rdigionis ormes fui œtatis homines, pofuit que
Oit.! 3.
ipjum Vêtis ideo propbetam, deduxitquefuper ewn libros quoque

Setb bœreditate accepit,Vti W Arcam^ inquacadauer Adam^fuper eum pax, 47
Vtx'it labore ntanuum fmrumsfuit autem Adris Sartor W primas qui confuit
fyflesy & omni acus traieclione laudabat Deum & fanSlificabat eum çyc. quac
confirmat Vafiab in eadem Saracenorum hiftoria, vti & Iftnaèl Schiahin-
Va.th Climni- fcia_»
tt Arabun,
lf- (:)."A~~i, ~ali; c)-~ .p[~ x~i,w cj JJ'J J..=. (:). J.J' 01
~~)
Jguod ^fdru prirnus fuit, qui apprehenàit arma <&certamina, in Vta Dei J
pugnauit contra filiosl^jtbiel, id efl9Camajlirpe prognatos, <yprimtts qui veili-
mentis fe induit» cum primo yeîtirentur pellibus^fuit quoqueprimus qui ponde-
rum,menfiirarum, Vtiçjy Aïtrologicamfcientiam penetrauit.
Primus igitur Ofiris & antiquiffimus fuit Aegyptijs Henoch certè
•ùlirtsanti- ex citatis teftimonijs patet, omnia quae Graeci deOftride eiufque in ge-
q'ntï.nius fuit
}{enuth. nus humanum beneficijs fcripferunt,de Henoch fiue Adris fcripfiffe Ara»
bes & Ghaldaeos. Verùm cùm haec fufilfiinè pertra&auerimus in fecun«
do Syntagmace
$ynragmare cap. 3. 3, alijfque lc~cis, ilJuc
aliJfque pafsim locis, illuc Ledorcm
Leûorem remittimus
remitcimus
vbi parallela quâdam coîiiparationc vnius & alterius gefta & bcneficia_i
in lamines concefîà demonftrarous
C A P V T IX.
De Dynafiijs oAegyptioruml
apud prifeos Hiftoricos Dynaftiarum Aegyptiacarum fit

Msneetton FRequens
mentio, qaarum tamen alium Authorem non habemus nifiMane-
thonem Sybennitam, Sacerdotera Aegyptium, quem ante tempora Ale-
Sybinnitx
bi!ioriadt_,
D'iurtijs/E. xandri, quicquid dicat Scaliger, in Aegypto floruiffe comperio; fiqui-
~'pt¡j$.
dem îllius crebranti mentionem facit nonfolùtn Iofephus 1. 1. contra A-
pionem, fed & Hcbrœi lib. Iuchafin, eumque veluti anciquiflîmam Scri-
ptorem, & fide digniffimum citant, ita vt & Arabum quoqne fcr iptis is
irrepferit Iochaidcs quoque in fuo Zohar huius jnentionem facit, &
quotics de Regib. Aegypti fermo cft,hi(cè vcrbis't1ïQ''at7OiâD3 DinxJND
concluait Manetbun in bi/ioria êgumJEgrpti vel etiam hifcè verbis
Msr,ethon i,
G'l*iîC0<13170
nînn? "»£DaDinNiKe Mtnethon in Ubro aclorum Regum Aeppti.
Fucrunc autem duo alij huius nominis Authores Aegyptij vnus Mane-
thonMcndesjSaccrdos & ipfeAegypti,quifcripfit,quomodo praîparanda
fint, Cyphi hoc eft, fuffumigia. Suidas UcmS-eiçp«W»î,îtpfo Aiytâ?i&'
£'yçp-î<â§«*et,T(tm&nç Altercitato Suida tefte MavtS-ài
«ufpjav cmAiomotew£ Ai^JflT»
Quid feripfe-
» trt@morniQvB-hÀoyixct, JV i'srSvKff\à.K\àliva, dçgpvofiS/ufyiO..
"&arfyÇf*!t-Tiitx, MdiietboS
Wc Winçtlion ex 'DtqjpoHJEgyptifcrïpfit pbyftologicaapotelefmaticaVerfibus 17 alia quœdam^
icijrjilus.
aHrommiça Huius monumenta in magni Ducis Hetruria: bibliotheca-»
confer-
SYNTAG. ï. DE REGIBVS JEGYPTL ÇAP.IX.
conferuari audio. atque hic efl, qui temporibus Augufti vixit; vndè
multi deccpti xquiuocatione nominis, hune cum veteri illo noftro Dy-
nalliarum Aegyptiarum compilatore confuderunt. Manethon igiturSy-
bennita nofier hiftoriam Aegyptiorum feu Regum breuiffimadeferiptio-
ne complexus,in 32,. Dynaflias fiue principatus digeflic quarum quin- Mintthàn
Sybenniw
decim vtpotèex hominum memoria vnà cum diluuio deletas omific, coe- feriptorj».
teris feptendecim ex monumentis Aegyptiorum depromptas,eâquâ po- Dynaflianinj
tuit fide &diligentiâ defcripfit ex quo Afriçanus pleraque fua haufit
vti & Eufebius Pamphylus, & Iofephus contra Apionem, ex quibus de-
indè reliqui AuthoresChronoIogifua plerique decerpcntes,&Manetho-
nem in varia difeerpentes ita varie interpretati funt, vt multi tantâ
confufione perplexi,de vericate Dynaftiarum aut fide etiam Anthoris
dubitauerint
Multi perfuafum habent,hafcè Dynaftias, vti & innumera alia, oc- 16. Dynafti»
cafîone fabularum Aegvptiarum à Manethone introdu&as effe fi cnim quales fuetinc
inquiunt decima fexta immediatè poft diluuium Dynaflia agebatur er-
go quindecim iam praeceflerant; fed hoc & remporum ordini Se facris
literis repugnat. Nam cuiuis, qni tantillum iapiat,conftat, ^€gyptios Obieftio <ô-
antiquiores minimè fuiffe principe & fundatore fuo Mifraimo, filio Cha- «a DynaSias
16. taie H.
mi & nepote Noëmi, neque eum ante diuifionem terrarum in -^gyptum luuium.
profe&um, aut ante confufionem linguarum, quae in.annum à diluuio ca-
dit 275. à conditu vero rerum 1931. quare Dynaftiae illse quindecinL.,
quas ante Abrahamum ponit Eufcbius,veluti commentitiaBhabcndîefunr.
Cùm retro vfque ad ipfum Adamum pertingerepoffent ita arguunt Ad-
uerfarij. Verum vt hxc lis tandem decernatur> Sc?quid de Dynaftijs JE- Solutîoobi&J «îiioais.
gyptiorum,potiffimùm,quindecimiftis omifïïs,fentiendum fit > iamtem-

ad nofiros difeurfusfa-
pus& locus poftulat, vt agamus vbi priùs aliqua
cientia praefuppofuerimus
Suppono igitur primo Primos ante diluuium Patriarchas,à primo Suppoficio r.
humani generisAuthore oretenus inflitutos, non in omnigenis duntaxat
icientijs& artibus fed & in politica viuendi ratione plurimùtn profe-
Doôrinarum
ciffe itaSethus abAdamo pâtre infusâ & fupernaturali rerum omnium & artium pro
feientiâ illuftrato, infticutus? docuit filium fuum Cainan, & hicfilium.. P9gat·4.
fuumMalalecljhic Iaredum,Iared denique filium fuum Enoch, Enoch
Mathufalam, Mathufala Lamechum, Lameeh denique Noèrnum,- & cùm
fimul vnà cum Pâtre eorumAdamoomnesferè vixerjnt, verïfîmiJe eft9
feientias rerum artefque mirum in modum fuifie propagatas. Qux om-
nia exHebraeoruna Chaldxorum Arabum aliorumque orientalium mo-
numentis fuflùs in fequenùbus oftendentur
Suppono fecundô Homines ante diluuium longiffimaevkaïfuiflo^
Suppofi/ïo
a.
corpore valenti & robufto,natU3râ adhxc fœcundos falaciïîimos & îïl,
Hominiim
libidinem proie£li(î»mosj ex quibus accidebat vt in infinituin breui ancediliiutû
mundus multiplicaretur ex quo iterum infero, tantam hominum-multi- condicio
tudinem, in folo illo campo Daraafceno, qui Babyloniâ & Palaîftinâ Sy-
riâque claudebauwjconfïitere nullâ ratione potuifie jfed multiplicatis in.
immen-
CAP. IX, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Nouas co!o. 3immenfum tnartalibu$)nouas colonias qiiaererecoadtosi non vicinas tan-

niasquxrunci
aJliQ COtUJ tùm & contiguas Pakeflina; regiones, i'Egyptum Afiami Arabiam ièd
mundus fuit
'.3a6i;3~us
(Se remotiores, Perfiam, Mediam, Indiam, atque adeô totam Afiarn ma-
iorem5im6Europam& Africain occnpaflTe Quod ita demonftro,fienim
D.monftrat innumerabilis penè hominam multitude (pacio dacentorum annorum 1.
lio,
à diluuio videlicet vfque ad exftru&ionem turris, ex o&o folummodo-
NumerU5 hô- hominibus prodijt, qnam nos primo, fuppotîtis quibufdam, ad hunc nu-
rnimiin pofl
tliijuiun» vf- merum fequentem peruenire potuifiè inuenimus, 1247214717455.' v
que ad turr;S Summa videliçet mortalium procreacorum à diluuio vfque ad turrinx,
vuiiftrUi.*t;o-
afin, Babel
Quîç iuinma tanta eft, vt fi in quadrato ftetiffene omnes ifti hommes,
ita vicini, vt finguli homines quadratum pedale occuparent,demonftro
v num Iarus^huius quadrati occupaffe 3 7 1. milliaria Aftronoraica phismi-
nùsj fiue gradus cœleftes2 5 ferè atque àdeô vniuerfam Paleflinam
Babyloniam,vnà cum Armenia occupaffent in vno quadrato, quae merito
paradoxa & incredibilia videri pofiènt, nifî id fusè in turris Babylonien
demonfttacioneoilendifTemusj fi igitur tanta multitudo annorum ducen-
ho. corum
ïmmenfa
m'omn'MMt- fpatio nafci pocuic j quantam ante diluuium fpatio \6 5 6 anno-
liçudu amc^, rum ab hominibus, vc dixi, longions setatis, corpore robuftioribus, &ad
dilumum.
libidinem pronioribus polygamifque natam putabimus.? Certè fi à Chri-
fti natiuitace vfqne ad hxc tempora,(ïnguli homines xtatem fuam produ-
xiflençàd 100! zoo. 300. 400. 500, &800. annos quemadmodum do
primis hominibus memorant facrae literae arbitror tantam hominumj
multitudinern nafci potuiffe, vt illorum orbis terrarum non effet capax.
quap omnia,fuppofitis primo quibufdam mathematico ratioeînio demon-
ftranfaçilîimè poterunt, Immenfam igitur fuifle hominum ance dilu-
uium multiplicationem nemo dubitare debet, maioremque fine vîla_»
çoniparatione, quam hifcè noftris feculis, atque confequenter omnes in-
Forma poticU fulas,
ca ante <Mu- partefque orbis terrarum occupafle, nemo prudens dubitare poteft.
urum anCuç-n Mulcifadînçro verô hanc,dico, fine capite quodam politico, autforma-»
tit.&~t.
uam r regni çoniîftcre nullâ ratione potuifle vndè certum eftin fingulis colo-
nij5 Reges feu Duces quofdam fuiffe communibus fuffragijs eleâos pe-
nes quos çfTet iudicandj, decidendi fingulaque adminiftrandi poteftas j
cùm fine capite Rempublicam aliquam,aurRegnum diù durare impoflï-
bile fit, vt doftifsime probat Gregorius Tholofanus 1. 1, de Repub. Plato
quoque de legibus, Ariftotelesi, 9, moral. alijque omnes, qui hanc mate-
]riam
pertraârunt Quod/î barbaras gentes hoc noftro faec ulo varijs in_.
orbis tetrx partibus détectas hoc di&amine politico prarditas legamus,
quantô plus primos iftos Patriarchas diuinâ quâdam fapientiâ cœlitùs
<
]prxditos ?
Sqpppno tertio Filios Noemi vnà cum patre àprimacuisiftispa-

~upp~aûti9 1
omnem feientiam rerum quà traditione, quà fcriptis participaffe >
1tribus,
Politiçm Sta< iaç pojitican? viuendi rationem, aliaque ad humani generis conferuatio-
tus ~l~~edil4--
uwra. ]inem nçççflaria di4icifle, & omhia
prout audierant& didicerant, ita filijs
ifuis
poft diluuium tradidiffe cum hominibus ita comparatum fit, vt quo-
nés
SYNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTl CAP. IX.
tics fingularem rerum euentum, admirandumque alicubi cantigiffc con

gnôrint» fummo defiderio, & infitâ quâdam curiofitate eos, qui eideiru
praefentcs faêre> audire cupiant j quantâ curiofitate primos iftos poft di-
luuium hominesNoëmi filios, de re otnnium quae vnquam contigerat
calamitofifsima & maxime formidabili tanquam praefentes^ &onmiuiru
oculatos teftes examinaffe putabimus ? quanto ftudio de prioris mundi
forma, & ftatu, ac cqnditione hominum, rebufque memorabiHbus abijs
geftisinquifiuiflecredêmus? certè qui hâc ftri&iùs examinaueric, fieri
fibi vix pofle perfuadebit, vt non plurima ante diluuium geiîa huiufmo-
di inquifitionum curiofarumoccafione»pofteromuiîdo innotuerintjprsa-
fertim -^gyptijs, reliquis curiofioribus Vndo
Suppono quarto Inter finitimas gentes; femper huiufmodi renim
Supp«lîtio 4,
à
ante diluuium primaeuis iftis hom,inibus patrararum notitiam, tùm per, Traditiû re. pro»
traditionem tùm per earundem in faxa infcripcionem pofteris reman- riunquî pâîata
fiflTe Etfi varijs variorum relationibus cum tempore muciiata veritas, vti
maximam in circumftantijs rerum varictacem paffa eft, ica maximam quo-
que arnbiguitatis occafionem Hiftoricis reliqueric Vndè iterunx.
Suppono quinto Non tantùm ex Sacro textu nobis de rébus ante Suppofît!» y»
diluuium geftis conftare, fed & ex profana quoque hiftoria Certè hi-
fioriam de bello Atblantico, de quo Plato in Critia,ait Solonem ab ^gy-
ptijs audifîe, ante diluuium id contigiffe Secundo Iofephus 1. 1. antiq.
contra Apionem; lateres coftiles pro fiderum obferuatione infcriptos,ait
700. annis ante Ninum fuiffe in Babylone repertos de quibus nos alibi
Gefta hciîj-
fufiùs. Tertio ex ChaJdseorum difcipîinis, primi illi humani generis dunu mante ai-
éiores, ante Graecorum Monarchiam 34000. annorum menftruorum, qui luuiuaiex- ftant.
3634. fol^res annosfaciunt, intcruallo, literarum & Aftronômia: princi-
pia colurfTememorantur j hi autem perregnum Perficum,Babylonicum,
&quinquê Scripturaecetates diuifi, inAdami 151 5"ethi 2.1. 1 inctirrunt..
Quartum Tnmitur ex libris Henoch,è quibus Tertullianus intégras pagi-
nas recitat. o Quintum ex Rabbinorum monumentis, de duplici famcj,
quarum vnamcontigifle memorantfub Adamo ob enormia peccata rl-
liorum Gain alteram fub Lamecho ob fcelera Gigantum item de dilti-
uio Enos, quo tertiam ferè hominum partem perijffe referunt SextunL»
ex Arabum monumentis, qui, vt initio dixi, non tantùm resgeftas anto
diluuium in iEgypto memorant fed & Regum quoque nomina vnà
cum geftis vniufcuiufque déterminant, vti & Je Dynaftijs quindecim an-
te diluuium à Manethone omiffîs, veritatém luculentis verbis demonftra-
re videntur
Sciomultos efle^ quemadmodumfuperiùs quoque memini quihu-
iufmodi Dynaftias meras nugas & commenta putent; quin & ego in hac I^nsftîsf M-
gypticrum 20
opinione quoque me fuiffe memini donec Orientalium traditionibus te diiuuiara,
vers fan:.
monumenti{que inftru&ior, tandem eàs non ita conimentitias ac multi
putare pofient, comperi j cerrum eft,mentionemeorumapudÊgyptios
ficfi,- vti &apudArabes, quasidqôîît-S*»^ hoc eâ.> %mnci$aiM
~y-
cap. m, OEDIPI JEGYPTIACl TEMPLVM ISIACVM
JEgyptiorumivoca.ntiAegypt\oCqî ad normam Dynaftiarum ante diluuium
~<?<~4!j pofteros infticuifle Abencphi his verbis dotet
MiMm om-
nia fti a infti- Mifrairn autemfilius Chamfîlius Noef ipfeprimmfmt $(ex in /Eglpto didtcitque
tuit inxca_»
normam pri- Qmnem fciçntiam àpatrejuo Cham, &> rexit ^gptum iuxta normam %eguni-*
moruirj ante
«îiluuiiîmho.
J&gypù ante diluuium h audiemtenim imita de adminiîtratione rerwn ç$> quali-
<3: tAtefcientwum primœtiQrum bominum quos pater eius \>iderat antequamDeits
fltbmergeret Mundum i <&dicitûod Cham ante diluninmfuerit in JÉgypto, fSf
pojl ilfyd eo reuerfusfit'j cognouemt etiam Reges Ç2*gubernatores filiorum JÇaint
db ijfj3 primé didicit Magiam i? incantationes artemque idolorum conflruen-
dorumy <&ç, Qu£omniaclariorafunt,quim vt explicari debeant. Fuifio
autem ante diluuium Dynaftias^gyptiorû,Regefq; eandem adminiftraf-
fe5 Arabes cum ^gyptijsf quorum in fcïeiuïp &artibus héeredes fuerunc)
traduncvcrùm vt eorum dodrina in apertum ducatur ipfa verba Autho-
rum Arabica allçgamus ita igitur proeter Salamas I. demirabil. mundi
Mahurned Bc« Almafcbaudi apud Gelaldinum Iibro de hiftoria rcguiru
Aegyptidicit vti 8c apud Ifoiaëlem Scîahinfcia quem non itapridem.
pro fuo in Remp. literariam affeclu mihi communicauit doâifllmus
Abrahamus Eccheîlenfis Verba fideliterfabiungo
JJtcit Aiabttmôdfilms Almafcbaudi 3 prtmus ex Regibus JEgypti ante diluwum-*

Pîmus Res
(qui abfpîutani Regni formamintroduxit, primo filijs &Nepotibus Seth
mÆgypro prqmifçuètantùmregnantibus)/jW«2K5, inquqm Rex fuit fflacrausartisfa-
ante
diluuiû,
çerdotalis <t?~M4giœperitus>dicïtur quoque >nowien illifuijfe Amafusyfecif au-
lioltira fuf» tetnope mâgmi(mrahilt»m»ltA i? magna çep priméduo idolaex lapidéitu»
tualIy^çUns• yneàioçiuitatis, ç$*(i cçntingerçt hoyiimm furù aïicuius Jtbi confcium antee.u»
comparereynonpoterat isvemouere (eabtjs^ donec médiusinterVtrufnquepQnere'
I.ReiçNa- tur^ QmpkxibttJqueeQrttm cUvJus captinujque temretur fuit autemêgnumeius
i;aus 180.'tn. ï8p. annornmrfwt igitur primus Rex Nacraus facerdos quid verô per
hisregnauic
ïa yEgypco arcem facerdotaîem indicetur,in feçundo Tomo Gymnafi; hkroglyphici
vtipofi, ita & ante diluuium magiam & ar-
sincedilmvw
ibsè tradeeur.ïLxquopatet
tera facerdotaleïïî in Aegypto viguiffe, quod quidem fieri non potuit,nifi
|>er traîtioneni Çb^ni0 filij Noë jpergit Chronicum fuum profequi A\ir
thqr
SYNTAG.I. DE REGIBVS JEGYPTU CAP. IX.
Et tiun Nacrantfuijfet mortuinjfucceffit fihus eins ISlat bras y fui tq, fauii paer N1thras Tl.
Rex /Ëgvp[i
etus artis fcerdota/ii, Ç$*Magiœperitusytedtfkauitg, ctuitatem in <&gvpio,quam poadiiuuta.
VocauitSalcba, €7 fecit poft Elttabat regionem très ciuitates firmatct* fùpnt co-
lumncbs,£<^pojuit infi/gulis ciuitatibm munitiones M quihtu condidit fa pi en»
tuimisrmimbiliajux Cui defun&o fucceflît frater cius Mefram quod
hîfcè vcrbis docetGclaîdin
EtcùmmoittiMs effet N athr as yregnauitpojî eumf rater eius Mefrani }fnitju° jîcu-
ti cœteri peritus artls Sacevdotalis if Magit, eiufque ope peregit res mcgn^s i?
dicitttr quôd dcmmrtt Leonenu y equitauerit Jitper eum isr diatur quoque^»
quôd equitante ij>JoKege 5 fedentem inthrono damones eum porcauerint, ïfquc
dàrn Veniret ad médium Oceœnwn, tïr pojuit tbl arcemcandidam, & ineoidotum
Solis, incidit Lue m eo nomen juum, <? quahtatem l 'egnïfut fecit que ex <ereïia- M~R?xMc.
fra-n Gygas
tuam> <ts incidït fuper ea»u Ego Mefram iHe Gjgas fortis, <sr poteusireuelms fe~ eqlairabar
creta, ïsrfeci talijmata varia, «y imagines loquentes conliitui ertgendarum ima- Leonem&*
multa mira.
gtnum peritus fjgumm horrendamfetpra marefluens irtfcirctquipoftmel'en- bilia perage.
bar.
turus efljnullummibiêgcm fïmikm futur um, &c Atquc ex hac dderi-
ptione patetluculentcr, poilerosÊgyptios omnem illam idolorum co-
lendorum, arriique expiacoris rationcm, vt &roraculoruni icientiam à
primasuiSjChamo propagacore, accepiire pergic Aocfaor
T>e'wdèregnauit pojî eum Vcarius feufucceffar Jikamfacerdos, ççp dicitur quod

Idris fuber eum paxyfublatus ejl in diebusfuis tum regnauit pojl eumfihus eius IV.Rex. He«
Arïak £9" dicitur, quod tempore huius Iêgis fuennt Harutb &° Maintb dein- nodi («b!a«
ti;s eft..
àèye»*auitpoîl eum Hafilim^ Cr ipje primus, qui fecit TSUlùmetr'tum incrementi V. Rsk Ariak
Ryx VI, Ka-
<? decrementi Nili)^1 ideo peritos fetentiarnm iy Geometriœ congreganit iilini Nilome
fecerunt Jfbidomumex marmorefupra ripant Nili, <jr pofuit inmedioeius pifei-

trij labrica»
tar.
oram pifiinœ duœ aquila ex
namparuamîncjuaaûaerat ponderata, ifrfupra
K. <£re.s
CAP. IX. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
1 Il A 1 -l
<ere musjr fœmtihï,iir cumepetprimas msnps qito exuueraretJXilus apeneba-
rræft11~i.~ tur domuSyïs* coiigregabantur m eajacerdotescoram eo isr principes fàcerdotum
CL obmitrmumbantin tantum
sac
?io?2iiul/avcrba,donecjtbilaret Vna aquilarum <&(i
iE¡;;rrll'~rlHlt,
(îbilaret ma.<taqua fujficiens futur a erat fjfzmma,ayua defickbat is quotjue.^
fuit, qui poncent in regiotieNubie œdificaw-tfupra TSlilwn
Ex hac delcriptione quoque pater, inadiematicas artes, vcl ante du
Juuium, quam maxime in vfu iuiflejÀlagiam quoque & oraculorum ar-
te raque facerdotàlem, quam pofteri tantâ deindêcontentione promoac-
runt ièd ièquamur textum hiftoriae
VII.Hufal.
VUI. ïacra-
et regnauit pofi ettm Ytr nomme Hufal, & dicitur TSioefuiffe in diebus eiusjisr
regnauit poSi eum films eius Tatrafan, & regnauit pojî eum Sarkafa O* regnauit
fan.
IX. Sarkak.
X. icluiuk,
XI. Surit;l
pojl hunefilïus eius Sabaluk, t? pofieafilius eius Surit ,£5° hic primusfait, quifo-
pvracniduin
dit canules in ^gypto^ œdificauitque pyramides mortuufque fepultus fuit imjscum
xtiiticator.
XI. Hdgitli,
omnibus bonis <y~tbefauns fuis j regnauitque poït eumjîlius eius Mugit O*hic
XU. Mamus.
Xiil..4n!irus quoquein [ivramide fepultus eîl, ç$* regnauit pojl hunefilius Manaust & dicitur
XlV.M:>'inus
XV.AbnAina
> quoquc Ivîmafa-Hs, regarnit que pojl eum Apbrus £5° pojl hune Mahrws deindè
Pharaun vi- Abn Arnu Vharaun ~vltimus Djnafla, in cuius diebus "Venit dilunium & deud-
ftauit omnem habit ationem Jegypti & deleuit omnia opéra, (? mirahilia eius.
çjaius.
Atqxic hxc cft ChronologiaKegutn yEgypti ante diluuium quam hic

totamdefcribere volui, vc & Arabumplacita circa inexplorabiiem anti-
quitatem temporum innotefeerent criticis noilri temporis Et quam-
ais non ignorem3hsc omnia eo Joco apud noftri temporis philologos
futura, quo omnia "W*çu<p«; nolui tamen ea omittere,cùm quia hiftoria;
funt Latinisincognitaî, tùm quia nefcioquam veritatisfcintillam etiam
fub huiufmodi barbararum relationum fauilîis latentem comperi vt
proindè non omnia, quœ fabulas & commenta redoleanf, rcfpuendapu-
tem. Mulca habent Arabes, Latinis, Graecifque incognita quaî fi peri-
torum induftria publici iuris fièrent, na; breui magnam Reipubl. litera-
rix,in multishucvfque inter Authores controuerfis,acceffionem futuram
fperarem Sed de his alibi fuûùs Nunc igitur vifô nonnâ gubernatio-
nis Regum ante diluuium modo eandem & poft diluuium parumper
Codnexio
contemplemur Vides igitur Arabes in fua Chronologia toc ante dilu-
Dynaftiarutij
ancedilùuiû uium Reges feu Dynaftias ponere quot Manechon omiferat videlicet
cum ijs poft
diluuium. quindecim ita vthae quindecim Dynaftiéepulchrèconnedantur prima;
poft diluuium 7 quas fecundùm Manechonem eft X VI. fiueThebaeo-
ruai* 9
Do
SYNTAG. I. DE REGIBVS jEGYPTL GAP .IX.
De Regibus Aegypti poft diluuium fècundùrrL*

Arabes.
ARabes in quibufdam cum Latinis GraEciIque conueniunt, in quibuf-.
dam difcrepant & deDynaftiarum ferie fecutydiîin mencem Gras-
corum, tunc ex profefîb tra&abitur, vbi priùs feriem earundem iuxta_j
Arabum Chronologorum fententiam paulo vberiùs difeuflèrimus. Itaigi-
tur referunt apiidGeîaIdinurnAbdaIhakern,Anbahni,Othnianex. Salcha,
Anbahni, Lahaia Ben Gabafch, Alkatbahni, Abdalla Elfaiana Ifmaël
Sciainfcia_> &
t.Rex~gV~
pti poft dilu-
Primus,qui habitauit Aegyptumpofldiluuiumfntt BeitbirVelBo/iiisJilius Cba-ni uium Bcither
fîlij Koe <T hicpater fuit Cop'ti, i? habitauit Mempbi, quaetiamprima ciuitas fiiiusChain.
fuit babitaatpoîl Ghorab ifueruntque ipfe <t? filius eius numéro triginta anima
iam matrimoniocontunftee }i?ideo MempbisVocatttrlingua jfegyptiaca sit ..« Mîmphts^-
hoc àtttem'Bhhir Çham iam at gyptiacè M»-
Aett^ç eft, triginta >fuit filius magnus infîr. /« quid figni-
mus Mefra,t/erh fuit maiorfilius eius, & hic eft, qui Jeduxït patrem fuum^* ficet?d
(S3omnesfratres fuos in j4egyptum, &• incoluerunt eam, ur à Méfiafeu. jiegy-
ptofilius 'Bojtr^fttit diclus Mefra pue Jeg ptus >diui/îtqueftbi etfilijsftis quk-
quideîl inUrjilfcbAcbdrtin retro Algharijcb yfq; m S Juan m longwnêt quicqwà
ejlà'Barka vfque in Aihm in latum • Porro defun&o Beictitr lliccetlîr ei II.RexMe- r».
Mefra, hic fibi diuifit filijfque fuis fingulis vnam partem ex ^£gyptoj
cùm vero multiplicarentur fili; eius, & filij filiorum, iteram eius fibdi-
uillc priores partes & partem quidem di£tam>deditCopt filio fuo»& ha.
bitauit ibi, diâufque eft inde Copt, feu >£gyptus Quicquid vero fuit
infra & fupra Copt vfque in Eiinun, tàm inortum quàm occafutn id
ceffit Efmun filio, habitauitque ibi nominatus ab eodem. Athribi verô
quicquid inter Memphim &Sai, habitauitque ibi Atrib, nominatufque->
eft ab eodem. Diuifit vero Sai^quod eft inter Sai & mare.habitauitqué
ibi, nominatufque eft ab eodem Defun&o verô Mefra fucceîïïtCoptus
Coptus pyr*-
fiue Êgyptus, àquo vniuerfa terra ^£gypt«s denominata eft, ficuti à midum aedi-
Mefraim Mefra; & hic œdificauit pyramides & cum multis annis re- Hca:oc.
gnum adminiftraflec, defundus eft> fuccefîictjue in locum eius frater eius
Efmun ita enim ait AbdallaBen Gheled
CAP.IX. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Defuncîo porrb Coptofuccejftt frater eius Efchmen j deindè bute frater eius
jftrib) ethuic Sai frater eius DefunSlo VerùSai fuccejfit filius eius Adris \>el
Tadaras dicit ait us quidam, quodboc tempore Vixerit Saleb propbeta. lterum~»
deftwEîo TedarasfucceJ/tt ei filius eius Maliu, et buic defuncîo (Mus eius Harba-
ta, deindè defuncîo Harbata JucceJJitet imperauit Aepptys ferè
centum annis deindè defunSîoycùm ei non- effet filiusyfuccejjit frater eius Mail»^
TautûPhano et bmcfucceftt filius eius Tautisj et hic fuit ifte Œbarao qui detinmt Saram~»
vxoremA-
brah* tJeci- vxorem ^brabœ Huic Verhfuccejjit filia eius Haûbabtneque fuit ei filius alwy
nuit.
fuit autem prima exmulieribiu, qnœprœfifit Aîgypto Huic Verô defuncîo fuc-
cejjit Amaa^ jflpha filia Mamum» fih) Malia,<sr pojîhanc Alualid <? vixerunt
multo tempore, mùltiplicati replerunt totam &gpti terram erant autem ex Hir*
jimalek. fihj Lud,fih) Sem, defunÇlofeAlualid \r egnauit poîleum jilriant <Tts
RexAgypl» pe
temporeU- fuit 9(exeo tempore,quo hfepb in Aïgpçto Vendt tus fuit > qui tsr eum propter in-
kphi quts «•
eerpretationemfomniorumeripuitexcarcere tsr ad maximafi -Ëppù dignttates
euexit Ex hac relatione patet, à diluuio vfque ad Iofephum ./Egyptum
adminiftraffe fexdecim Reges Pofl: hoc vero vfque ad egrefîumfiliorum
PharaonitUm ex Aegypto,Pharaones regnafle quidem ferunt, fed nomina eorum non,
inspcrmtn. nifi vnius nomine Daram, fub quo Iofephum mortuunu
exprimunt,
ferunt:
T>tfunctoqtAlrian ben Alualid, pofl.eum regnauit Daram, cuius diebm Iofeph,fu-

per eumpax, defuncïm eïi
Poftquara vero Deus extinxit Pharaonem & exercicutn eius in ma-
ri rubro, Arabes dicunt, totam Aegyptumvirisilluftribus, &dignitatiï
Rcgia: capacibus viduatam, in Principem elegiiTe fœminam fuperftitcm
Pharaonis filiam, mulierem fagaeem & multà prudentiâ confpicuairu;
Regina JEgy- fed audiamus de hifcè diflerentesBenLehiaia & Abdalla, Ben Gelcd
pti filia Pha-
apud iam f*pè citatum Gelaldinum
raonis poft
egreflûin fi-
tiotum Ifraë!
ex £gypto.
SYNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTI. CAP.IX.
DehidèfubmerfïtDeusPbamonem <&exercitum eim,ptrdidit cum eo fimulom-

nés Principes &> Magnate s Mgypti Vltm millena milita manfitfc tota Mgyptu*
nofl hanc cladem pnuata Viru illujlribm isr Magwtibus neque manfèrunt^ nif
maniipia &> liberti, <&tnulteres feu Vxores Vtrornm Hlujlrittm qui perierant »
yidua Çjt iujjumfuit Vf frœficerent ex ys inam congregatify maioribus ea-
rum, in dominatricem eligunt ex ijs 1>nam nomine Daluka filtam Zabi*, prw
dentiâ Wnotifia rerum conïpicua>ny loco <&famdiâ illuflrem tunc 1 60. anno-
rum œtatem agent em. Hœcregno prœfeSla congregatif^ mnlierïbtts illuHribus
Dslucamu.
ita allô eut aeHe^s Cùm fygio noîlra Vanjs inimicorum incurjfbus fit obnoxia lier prjeeft
mature de occurrentibtts difficultatibus deliberandum duximus Jsîtare ne quis im- iEgypro.
posterum eam concupifcatitut oculos in eam contjciat auiditis, prœfertim poftquam
m&iorcsçj3 illujïres nojîri perierunt, magia quoquenoïtm recefferit, cuîits Jubfidio
opetd tam ftkndida operabantur Mwic Vero Cogito cedifkare munitiomm que
totam regiomm noîlram circumdet <t? ponere in ea cuîiodias in omnibus-fini-
vus non credo, cju.odnos defiderabunt homines i? œdifîcauit murum feu
ÇS'fic
maceriatnyquâcircumdedtt totam terram sEgypti > cwitates commeatu fitfficienti
injlruens,fojjîsjeuammbus quoque fuis adornans, fecit quoque pontes %$*varia
diuerticulat in qui bus pofuit cujlodiAS <& arma fingulifque tribus milliaribus
cuslodiam,Çjp inter basfingu/is alijs milharibus cnHodhm paru*m pojuitque^
y'tros Z? mercenarios Stipendia conduflos <&•commendauit eis cumin ïsr cujlo-
àtam jingulorumlocorurri) iufitfite, Vt càm Venerint inimici) darent fignums
puljus vnius cuïtodi<ead alteram» £2°'fie Vnins borx Jpatio pulftbus ab ïna ad
alteram continuatis, omnes cuîlodiœ certiores redderentur de inimici aduentu hi
verô Videntesb<ec> difeent abfltnere âbdïgjpto Legimus aliàs quoque in Ae-
gypto mulieres regnaflejquarum quidem dominium dinerfi diuerfîs tem-
poribusaflîgnantjCertèpoitJPharaonis exercirufque eius in mari rubro Poft fubmer-
fioncm Pha-
iummerfionem, verifimilc elt,muliercs reliquasaliquantum regnalTe, fi- raonis Regnu
/E!:YFt<miL~
quidem nonprofani tantùm,(ed & omnes ferèfacri feriptorcs exiftimancj dcuuluium_i
eft ad (ftmi-
Pharaonem inlfraèlitarum perfecutione, omnes magnâtes & illuftriores nas.
Principes comitatos fuiffe vndè illis pereuntibus regnum iure in fu-
perftites^mulieres deuolucum eft Sed de his vide in lequentibus plura
JDeMagicis quoque operibus huiusReginaî, quibus inimicosab Aegypto
arcebat, alibi fuiiùs locuci fumus. Deindè pergic Abdalla Ben Geled
reliqua
CAP,ÏX. OEDIPI jEGYPTIACI' TEMPLVM ISIACVM
Poft feeminâ* Id eft, Et gabernauit Tiahkafiiia Zahu Vtgmù annis, y donecVeniret ex Ma-
rdtlmpfit im.
per/ u m. gnatibus Yir quidam nomme Darkun filius Êatlus, qttem prœfeceruntfbiydefun-
SloqueDarkun fuccept filius eins ludis et huic de funcîofrater eius Lakos et
1. Darkan,
». Iudes
3. Lakis. compléta ô. annis mort nus cjl neque reliquitfiliwn fucceffitquefrater eius
4. Matnia Marnia j demdè àefunEloeofutcejfîtfilins eius Eflmarres, qui profiter enormiau»
i. 8 (lmarre
Jcelera tandem luxât t s membrisinteremptus ejlifujfeceruntqne et virum ex ma-
ô. Bathulus iorthus nommeHathulus filiwn Menkiel^pr<efuitqueipfts 40. annis demdè de-
funclo hnic JucceJJitfilius eius <Buhs deindè%ulofuccejjît frater eius Manakiel
7. balus.
S.Manakie!. et imperauit ipjisyfque ad temporalnosira jnortuus ejl autem Manakiel, et fuc-

9. Buk fiae
Seiacli He-
cejfit ipfiifilius eius (Bula, imperauitque ipfts iio.annis, et hicfuit claudusyqui
bMQtSS! ccptiuum duxit KegemHierofotymœ,et fecit ipfumfibï feruire pojl 'Pharaonem
et Deus lepra, imi&fitquç-»
)iet intumutt fuperbiâ arrogantid, percujfîtqueipfum Miror ego quôd
ipfumVrfus^ contrttâque ceruice interfe&usejl hxc ille
Author in mulcis huius Chronologie locishàc vocevtatur \i.Aj Ramena:1
hoc eft, temponhus nojlrish ex quo colligo Gelaldinum, habuiffe hiftori-
cos antiqui(iïmos,qui iftis ipfis temporibus. vixerint, &diligenter omnia
explorârint quod fi fie ? certè inferre poflfumus Authorem huiuimo-
di vixifle temporibus Salotnonis, quibus etiam viuebat vltimus hic Rex
Eftmarres fed hxc conieâurae funt
Porrô refert Abn Abdelhakem ex Kaab elachbar, quod hic defun-
&o Salomonc inuaferit Hierofolymam auroque onuftus redieric in Ae-
10. Katkuta. gypïum j fucceffitautemhuic Bulas filins eius Marnius &imperauit tem..
poribus noilrisj huic verô defun&o fuccefliit filius eius Karkura, &
poftquam ipfis praefuiiTet 60. annis defun£hiseft>iucceffitque in locunx,
ï!.t.Khtt. fuum frater eius Lachis vel Lakisj de quomulia referuntur exotica cir-
ca incantationes, vti de palatio, quod quicunque aliquid inde auferrenr,
redderentur impotentes & fteriles &c Porro defunâo Lachis fuccefïït
filius eius Phuis & regnauit in Aegypto eo ipfo tempore, quoNa-
la. !1.L&~
buchodonofor iuit contra Hierofolymam atque huc vfque continuant
prifcorum Aegyptiorum Hiftorias,Arabes Qux tempora reâè incidunt
in annos Vrbis condita; 5 fequuntur deindè Regum Perfiae geita in Ae-
gypto, quae nos itudio omittimus, ne Leâori exoticis huiufmodi noaii-
nibus txdium pariamus. Atque haec Arabum hiftoria, fi cum Graecti_.
conferatur, ita diuerfa vidçbitur, vt ne quidem. veftigium fie, in quo
conuenire videantur, nomina enim Regum vti prorfus diuerfa ita re-
bus geftis difcrepant quàm maxime Voluitaraen totius hiftoriae ratio-
nem hîcadiungereî vt fi eux animus effet ad vnam cum altera conferen-
dam, occafio ei non deeflèt His igitur ita eonfideratis nunc ad ipfuiru
Dynaftiarum deferiptionem magis particuîarcm tranfeamus.
SYNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTl.
Series Regum Aegypti ab Orbe condito vfque ad vni-
uerfale Orbis diluuium fecundùm relaciones
Arabunij. o
Reges Aegypti ante diluuium
{ Duces primanii I A;uii

^DM^jjj mortalium, fiuo I Gefta^, Mun-
Patriarchae gène- (ii
1 ris humani,
`
i fâLJ! ^lfi {*) Adam, fuper eum Supernaturali feientiâ J
pax, J praeditusinttruic i'uos
t I fiîios in feientijs
t
f I ad generis humani
2, o- Setli | conieruationemne- i 130
I j ceflarijs
I t
«^ Katnan~ II1Geo~etr~a,
5o Kaioaa^
Mehaliel
wtehaliel f
&Aftro-
Geomecria,
$rAfiro-
nocnia florenc.
1 nomia
500
~oo
ftorenr.
4 1~ ^^€'s So0
500
{ i
i
j 6J?. lared Hseredicac libros feien- it
t tiarum ab Adamo fi-
j lijs cradicarum
6 1 \y^tj^js' rf* Henoch Idris J f

t
t | Ofiris, Hermès,| t 100a
Aàyx*
i~Iathufalern.w
Mathufalemj jPolitica viuendi
ratio
f
jt fub hifee in Mundum [
t^«.5 Lamech J intrbducitur quanu
{ Cainitoe
Cainitœcorruperunt.
corruperunt, i1056
oS6
I ^S Noè j
i
I Hi tres vltimi de. 1 1
1 funt in Hi/ïoria t
I Araburru. j J
Reges
Ch?AK, OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
ex (lirj>eCam,Jimtfequentes.
Reges Aegtpti qui prodierunt
Nu- Nomina Regum Eorundem La- j l | Anm

mc-l 1 Arabica tiiuu Gcfcu
J1 j Mun-
rus
I
1
If i I1 di
dl1
Re-
gum 1
Dean-
i ûîNacraus.AmafusJSacerdos&Magus.
<? w f I nisho-
1 *&•»* ,ruo,
1
1 ^J^ Natras Sacerdos &Magus. Regû,
^v^ Mefranu Sacerdos&Magus. feuDy
? naftia-
I
l Ariak Tollitur fub hoc Rege rum.
4 'AiS
1 1 Henoch. &4"o
1 anno
1
t 1 ^&*& Haiîlinu InuentorNiloraetri^
i
& quâ-
turrL
> W4* Hufil 1 Subhocnatus eftNoë quifq;
1 1 regna-
7 yt-^xS Tçcrafan^ Primus canales & fof- ueriJ >
1 Nilo dedii- 1 nihil
1 1 f fas pro
I cendo fecit I dlcl°
{ tur a-
l' 1tur
8
·· w a,Sarkak
Sarkak 1.Pyramidum ereélor. |PudA-
1 «ï^>^ •*
j rabcs
1 r~bcs
9 l, v»i«* fohalulc 1
i 1
1 11
10 i Surid I
1
v>|«
1
1
11 1 c>?^ Hugith De his fex Regibus ni-
I hil mcxnorabilc re-
1 1
2 0?+* Menus I1 fertur.
J
13 1 Uï?>^ Aphrus (1 Il
Î
1 J
14 tx^*ft^» "1L'
Maiinus
J' 1i
1. t
1 I
i~
15 <»x*»t^1
t' 1 b j j Sub hoc venit dilu-
jSubhocvenitdMu- t1 1656
16$6
AbnAnmPha-
r 1 rauiL. | uium. i
Hîc DHuuio intcrruptae funt Dynaftiîe -^gypti

Reges
SYNTAG.I. DE REGIBVS JEGYPTl. CAP. IX»
Reges zAegypi pofl diluuium
Primi Duces & Patriarchae humani generis poft diluuium fueru.nt
|Noè 'Sem_> JCharrL. (Iaphet Ivtriufque Mundi fpe&atores,
Atque hi fcientias & artes antediluuium, vti & hiftorias, refque gefias
tradiderunc filijs fuis, Se hi reliquat pofteritati
Cham filius Noë primus Colonise iEgyptiaca? Author

~,– – ,–
(RegesJegypti poft diluwumfecundùmjîràhès Anni Mundi.

1 1 |Authores Ma- Anni poftdi
li j\a 0»
o.s j.*ax>
,)~ 1 Beithir aliàs Bufi- 1 gi3e,&diùi- Mun- luuiû
si rh i
1 ris nationum
nationum..
•1 di à\
Mefra, OfirisII. 1
t 1 J.M&&J- jMemphisCon- 1758 iji_
1 1 filiusBeither ditor & pri- 1
1 J mus Pharao.
1 j
kA$ Cophc 1 Ab hoc ./îîgy- 1
3 1.
I ptus dicitur
4 1 t^*<*5*Efmunl | Fundatores vr- 1
5 **&J^ Atrib Y biumEfnuin> l
5 11 U Sai j AtribjSai. 1 1
I
i
7 ,I iW>* IdrisjOfîrisIII. I
jVariarum re- 1
1 ] ruminuento- 1
8 jà* Maliu j res inuénto- ï
1
9 W>* Harbata-j .1 1
A
10 ej-3 Côlchen^ I
1 1
11 liX* MaJia_» |
1 v l I
ïz l
Il. \j*rbjl> Tautis,Mercu- !“, <' i
1 ,J:1-¡'ITautls,Mercn~
-llc 1[.;1.. "d
iHicdetinuit 1 isïoI
$ 1 180
o 8
1 1 rius 1 baramo vxore 1 I
Abrahx I
13 i1 ~t ~1 ~? a~Hazupha Hazuha 1 Abrahf 1
M\jA\9ijj+ j 1
i. jHiexftirpo
I4._ U)J*A .1 «Amhaz Alpha 1 Ameiec Io-" r
Alualid 1
15 1669 t 105s
16 1l t>W Alnan_»
:feph^gypti
1 Princeps iiib J f
17 1 f\j* Daranx» hifcèRegibus 1 1
L Hic
GAPaX- OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Hic poft Pharaonis &illuftrium virorum Aigypti in mari rubro(ub-

lïierfionem, incipicRtgnum mulierum, quod 160. annis
durauit,primaq»e Êgypti Regina fuit.
1 | 'MuniuitAegy- Anni iPoftdi

· • • 1 ptum contra Mun- jluuiû
K?5«>jDaluka_»
1.. f hoftes,&Ma- di i
{
I giamexcrcuxt 1027I ( 1071 à
Poft foeminarum imperîum primus refumpfic
î V}£=>jo Darkon-, Iudices I 9
i lytgi Tudis 1r zpty i2$i
3 i?* Laids Dauid |
4- l •"•• .M/< Marnia^ i |

I
$ Wj\+$à\ Eftmarres Salomoit- 1
é6 Batul us ( ·
u~~
u4^W I Batulus II I
7 uî? J Belus V jE I E
8 â É
(
i)^ i 1 Menakid I
I I
~3~3
i
IO t i>y>» i Garcura-, 5cfach,He- j
,s braEorum72/10" 1
Tempore Re- j f
i gum Ifraèl
Ifraël
x < ~G~ Lâchas
\jk& 1 L~acha'a: 1(
a, Sub'hoc Iïàiasj
12 î Phuis Propheta oc-1 3281 1586
t 1 ciditur
I j
11 Finis Chronologie Arabica?.
,JI,
c~-
SYNTAG. I DE REGIBVSiïGYPTï. CAP.]L
C A P V T X,
De Regibus Aegypti eorumque fuccefTione,& rebus
geftis, iuxta Menethonem, Africanum,Eufebium,
aliofquo. 4
Vm iam moleftâNili inundationedcfatigatus c cœtcris difficulta-

tum flu&ibus emergere me pofle confiderem Ecce noui fcopu-
li, noua fefe vndique offcrunt prxcipitia tanto periculofiora quanto
magis funt ardua & confragofa; qua; tamen niti fnpercntur > propofiti
noftri fcbpum integré & perfeélè, vcattingamus, tàm difficile eft, quàm
incerta funt,in huius campi rcopulis,&pr*cipiti)s fuperandisconamina.
Ëkhibet autem hos fcopulos Regum iEgypti Chronographia_. }
quam mutilam atque adeo imperfe&am mancamque reperio, vt in ea fa-
ciliûs quos allegare, quàm quos fequi debeam, iciam Tanta eft opinio- Dilficultas lia
Chronologis
num varieras, tanta fcriptorum diflentiencium perplexitas, cam varia »& Agyptiolum
h,ar.iD1a.
multiplex, qusc fuccedentibus temporibus faflta eft, propriorum Nomi-
num corruptio; } temporâftl adhxc annorumque prifcis v£gyptijs vfita-
torum adeô incognita difciplina Ad hofcè igitur difficultatum fcopu.
los fuperandos alas mihi animumque addere potuit, infita mihi ànatuia_»
in.huiufmodi rebus eruendis propenfio, quà exftimnlatus nullû non moui
lapid^m, vt & hunc Ifthmum perfringerem ciùm vero fine temporunij
fcientia id neutiquatn fieri poffe viderem mox ad antiquas Hcbraeo-
rum, Grxcorutn, & Arabum Chronologias perfcrucandas animum adie-
ci vt comparatione horum cumBerofi» Manethi, Herodoti Diodori >
Philonis, Iofephi,Eufebij monumentis inftitutâ,annorum quoque ac Cx-
culorum, quo quifque vixerit, quaeuè laude digna gefleric, demonftrato
curriculo Oedipus nofler iEgyptiacus ijs illuminatus, maiori ceititu-
dine ac rerum connexione in gryphis ac hieroglyphicis «nigmatibus
eruendis foluendifque procederet
D Y N A S T I A
Sine Regnum Deorunij
C H A M
Primus Dynafta ^gypti.
A Nno poft conditum orbem bis millefimo ducentefîmo quadragefi-

/T^ mo fècundo iuxta 70. Interpretes, vel \6$6 iuxta communenb
computûs Hebrsis vfitati rationem i cùm poft vniuerfalem illam or-
bis deftruâionem genus humanum per trigeminorum Noë liberorum
fiirpem longé latèq; propagatum,ea quoridie incrementa fumeret,vt in
72. familias iam affurgenSjomnescircumiacentium locorum diftriclus oc. Diu¡iio&emin
L z cupa.
CAP, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
çuparet, Principes ac Duces rainniarum Babylonijs ons tan ta homi-

nqm mulcitudine incapacibus,deduvfcà fecum filiorum propagine>in alias
&:alias orbis partes ad nouas cQlojiias conftitucndas.ieccdçre cômpulfi
funç
In hac itaque prima filioruni Noë difiun&ione fi cuti SemoAfia
Europa Iaphetq ita Africa,cùius veluti veftibulum vEgyptus eft, Ghamo
Charn priin portionetii obtigit In ^Égypto itaque Charnus primus mortaliurrL.,
mus /EgypM
çolonut. çùm eâ habitation! hominum maxime conientaneam, ac rerum copiâ at-
flucntero ^qmperiu^t, fixit centoria Verùm enim verô hominibus a (îne
feculi i4 exigentis nççeiïtfate, fiue Nili fœcunditate, aç vbercate proli-
ficà.inimaienrmn breui iterutn mulciplicatis,numero{aqu6 filiorum pro-
Ch»tn ex Mi
pagine vnciiquaquç dirTufa, cuna -^gypti feu Meiraim angufta clauftra_.
gypeo eo\o.\ vim hominum çontinere non poflènt iChamusjreliâCufio filio,Êthio^
nias per Afri-
çatq deduw, piâ, i^,gypto refigoatâ Mefraioio,PhutoLybiâ;Chana3no Phûeniciâipfe
adduââieçiwnNepotuTO turbâ maxima in PêrGam ^quae tune temporis
totam illam orarai ytgypto ab oriente finitimam. quam modo Arabiarru
VQcarauç çoroprehçndçbat ) ac deinde in Mîediam nouas çolonus
çonftituturus, migrauit >•yh'xBa&riam vrbçm,à qiio & tota prouincia &
ipfe noraen pofteà raçruit, condidit Atque hic eft celebris ac famofUs
Cham Zoto»x
<lres Magis
ille Ba&rianorumRex Zoroa/lrçs nomine âgiîç 8c omnis {uperftitio-
repertor. nis primus Anthor Sçinuentor> prirou^ iEgyptiorum Saturnus 5c Ofiris,
Perfarum Oromafdes, Çcçli fîlius, à quo Aegypto pofterjç ^«/«««snomeiL
man fit, totius Aegyptiaçaï idoloraaniaj radix & fundamentum s dç quo
Sttofat /»j»
H*tiqtèit * fic in fragmçntis Berofîlegitutr Erat illi inquit, filins ex tréus primis
adolejeentior 'Chant.y quifemper magicœaçyçnefkx. flstdenSyJÏQrQaflrisnomen^x
çon/ècutus erat is pat rem TSfaomodiobœhebat quianlio$ TpttimQgenitQS arden-
tiùs ama-jat 5 fi Verodçïpici videhat, potijfîmè vero idem infenfus erat patri ob
vitia îtacjue nacim oppertunitatem, citm Hoapater madidus meret iîlius vi-
rilia comprebendeM)tacite^ fubmurnmrani caxminemagico patri illu(ttifimul&
iliu.mjleriiem perïndè atque caîlratum ejfedt Et paulô pofl; M Vero)Chenil»
Sceftr» Çhap.
ni* çùmpuùlia l corrumperetmortalegenwx ajferens is* reipfâexequens s çongredien'
dumejjey vtiante inundationemjCummatribn&ifororibnsifilUbuSymaJculUy <t?
brutisy isrquoitis alla génère Hinç eiçclus à l<MQpi$mo <t&caftimortia atque_>
ChetneCenu% pudicïtu. conïpkuoyjortitm ejl cogn<mtntiim Chemcfenua yidejî Cbam mfatnis
qmd ?,a ç$*impudiçus,» inc_uhus,propagâtor EHenim ëfen apud Scjtbas Arumœos idem
quodinfamisfô? impudicus.Eiuia Verotùm impudicm^tum propagator \Euminter
homines buius dogmatis,Jeçuri fuerunt JEgypttjyqui fibi illum fuum Saturnum
interDeos ^dalèjcentiorem feçemnt, ç$*ciuitatem tl/i poftteruntydiclarn Chem
Myn à qua.ad bancœtatem omnesdues iîlius appellarwts Cbemmynitas., Verùm
pojlerï hoc Vitiofum dogmotneglexerunt, retenta quodfuit primi morts Vt inter
Genebrardas quoque U,
e«Kt)!'<)!
fratres '(J
f1 Urfororei
jt.. coniuîum
-6,< iniri
1. pQJÎet-r -4U' '!UU'!LI. dicïa \;VU
con-
firmât his verbis ZorQaîtres, Çhamhwùjcoposrerum zrjtderum motus illu'
flrmit magtam introdMxit è tribus CQnflatam^nedicinaymathefifeu aïlrologid-*
diumatonAy £r religionej banc in TbeurgUm, <? Goëtiam fiue Neacromantiam->
exjèntentk forphyrtj dijlmxit Bacirianos<?PerJàs in formam regni redegit
apud
SVÎNTAG.
L DEREGIBVS
JEGYPTr. CAP.X.
apud hos Ofîattnn <? Jïlritmpjychummdgix nommecélébrâtes reliquittViSlusfer'

tur à Nino* Cui & Abenephius aftipulatur his verbis qu«e hic Arabica
citanda putaui
AiiaepM,
Et ipje luit Cbamptius Jxo'éypnmUsmortalmm qui docuit tdolorum fal-

Jorttm cultttmJEgypthS) <JTintroduxit in mundumfalj^s ariès%^fuperjîitionesy
Vti Magiam t? infpeiïionemfatQrum exàflw, Prœterea multos fafcinando ç$>
incdritandodecipiebât3diuinos honoresfèi pèrea&concilians, oh qtù or garoajler Cham dicitur
Zoroafltes &
et ÔjiriSfboceft) tgnis vbique VigensJeu Jimttherum Yttiumftderisyïoaittis eH>Ufîtis
primas in JEpf>toi'î>érjhç$>MœdiArégnauit Hune igitur prinfmm Aegy- II Princepi
pti gûbernatorem immédiate fecatus eft Mifraimus filius e\us j malî cor- Mgypti Mi-
fraun feu Me~
ui, malum.ouum Iuppiter Zoroaftres,feu O(îris Aegyptius .Hicmâgiée fres.
àc illicitarum artium fundamenta à pacre iadba fiimmo Audio promouit
iùnills in omnibus pâtri,cuius adionum fefemper ftudiofifïïinum asmu-
luiri {^rofèiTuseft Primus enim ch'araâeres magicos & amuletorum fa-
bricandorum rationem inuenit, incantationibus quoque fîdera dé cœlo
trahebic ôb quam caufam ab Aégyptijs diuinos honores aflecutus eft
atquehîc eft Ofiri?»tefte Genebrardo, ilI&;Aegyptiorum, quemad cœ- Gtnebtard.
iiim guberhandum affiimptum credèban^ytifusèinObelin Paxtajïh. â(x- iaChron, l <X
cuinîirs Memini.t huius. Chronicon quoque Alexandrinum hifcè verbis
çS$fMeÇesewj* S htyv-ffi@*pvti"ir{t&-
)fkî!&àrcefUg • ctiw&tv &*$ rlu) îtZ
A/*àft/ç»aîm'Qeiç Çhroniccrt
~7~rofcialjg.fEI'fMI"e'tp.1.~ET~6fSVf lyére'G~"ct.lGn,
5ô~cxDYfaÇs
ds:'e9-'o)~à.'s
~(9~t~Y~a6i.Alt**nd.
êvwZoçspa.ç-çlwn$**jJwii ôxaMo^. ië%vtïvifcttiàn«^@» «Wa»r>an $ 'SV ~s
xa&KàvÇiiàv
wd/.nroîaf$e$sro<«C«p«V iï#cu%*Hic MeJrdvm^\x\Qî\X.>Mgypttm ^pojîeàorientales
phgaiAincolem Utc~rurju*»impieha orbmt terrarum occupauit Hic enim->
tmprobitat'u,minifier et architeBiHyAHrolagiamet Magiam inuenittquem etGrœci1
Zoroaîlremnominârunt Hic ejît de quo. Fetrus Jpojiolus Jubobjcurè meminit
cum dicit, ,pofldiluuïum rurjhm mortalts in'impietatemlapfos Hune Opmee-
rus Ofrin vocat hic enim à pâtre Ghamo &: Aub-Noemo prxter pluri-
mas fcientias & artes vit«e fultentandje neceffarias, quibus imbutus erajts
ctiam agriculturam reperit, tefte Tibullo • jvîifrâim agr>-
rrimia aratra manu joîerti fecit OJîrtt > culcurç ia_»
JÈgyçta Au-
Et teneram ferro Jollkitauit bumum-3 thor.
Trimus inexferu commi/tt femina terra '>

Pomafe non nous tegit ab arbanbus
Et docuit teneram palis adiungere Vitent-*>
Je teneram dura cœderejalce coma»u>.
Prastereà pnmus in v£gypto leges condidit> vrbes èxftruxit> qua-
rurft prima Tanis pharaonum pofteà fedes, ob infignia miracula à Mo- I4fifi~ai~nte~es coadidit i vr-
fe in ea pacratn, in facris literis celebratifïtma Zoan Hebra»is dicèa^ > lieseittcuxit.
nouem poft annis ab Hebra»is in Phœnicia fundata eft. Alterius. veio in
interiori -<£gypto fundamenta iecic, quam Thebas nominauit >quazà G-airnfundaiu ThebiE à Mi-
poftens Regibus maxime à Bufiride cxculta atque ampîificata non inre- tvs.
leber-
CAP.X, OEDIPÏ JEGYPTIACITEMPLVM ISIACVM
ïeberrimam folùm, fed Se in maxirnam rotius Êgypti vrbem>, Regumu
primariam fedem, ac centum portis, vndè &eWW"*(§Mi&a, memoran-
datn euafit, de qua Iuuenal
Atque vetu's Thebe centum iacet obruta portis
Virgîlius quoque bancà Mifraim, qui', tefte Xenophontc, ab eluuiono
^gypeiaca Ogyges JEgyçt'ms non irn-meritô dicicur i fundatam primo
fequenti verfu non obscure innuit
Nunc itiuat Ogyjrys circu'ndata moeniaTbehis
Atque ab hac vrbe primi iÏÏi poft mortem Mifraimi, Êgypti dominato-
res Thebxi diôi funt Quantum vero ç Chronico Alexandrino & Eufe-
bio colligi poceft, vixit hicMefraim vfque ad tempora Nini & Semira-
midis, gcnuitquc filios, qui poft morcem eius ^îigyptum 1 90. annis te-
nuerunr, atque à di&a ciuitate Thebaei appellati funt atque huiusScri-
Mercurius
ba & Confil'ianus fuit Mercurius ille Trifmegiftus tôt Scriptorum mo-
Trifmegiftus nuraentis celebratus, quifub hocdodlrinam à primaeuis patribus tradi-
Scriba 8: C6.
filiarius Mi- tam, & à Chamo, Mefraimoque deprauatam fuae fyncericati reftituit li-
frauuio
terarum&hieroglyphicorumSymboIorutn, fub queîs diuiniores philo-
fophiae, ac theologix fuse fenfus à profanorum lefiione reraoueret infti-
tutor, poftquem &Rcgnum adeptusçft. Vide de hoc in Obelifco
Pamphilio fufîiTimè tradatum verùm de Mifraim, & eius nominibus di-
uerfiffimis, rebufque in JEgypto gçftis, de artibus & difeiplinis eius &
cur Zoroaftres, cur luppiter, cur Ogygcs,cur Ofiris dicius fit. dicetur
copiofè in Syntagmate II. huius Apparatus, vbi de eo'exprofeflb age-
tur, quare Ledorem curiofumeôremittimus.
DYNASTIA
T H E B AE 0 R V M,J
Quod fuit Regnum Deorum, eftque Dynaftia XVI. iuxtaMenc-
thonem & Africanum
POft An. n-.n.n\ .l"#>

rnorteni l\.lpf.
itaque Mefraimi Thebasorum Dynaftia isay
'T'I..ph.-on"umnun'\fi.;a feu. décima f,fex-
fi ta poteflas apud ~gypcio~ incepit incidic yero huiur, Dynaftix
principium in vigefîmum fecundum annumregnantis apud Aflyrios Ni-
ni, tefte Eufebio, & in vigefîmum tertium Aegialei, Sicionijs tunc inJ
Dynaftia-» Grsecia imperantibusjdurûitque 190. annos; incidit hxc Dynaftia in,
Synchrona
Abrshs. 0 vlcima tempora Abrahx. tûi porrô fuerint hi Thebsei difficilè eft affe-
rere, çùm de ijs vix vlla fuperfint in hiftoricorum monumentis veftigia
Quantum a.aa v.n varia
~yaaa..»aa. tameaex wasYtiasbaava
Authoruai H..ascoîlatione
vvaasaaavaav F%aa.aaW.a V aa·r~aaa'
comprehendere ïicuit,
Deotum re?
fuit hoc celebre illud & famofum faeculum quô Deos in Aegypto re-
~omo' gnaffe memorant Aegyptij Erant enimhi filij & nepotes è tribus Noë-
mi filijs reliai, potiffîmùm Chami progenies cùm ingentêm rerum co-
gnitionem, de Deo, de Angelis, Dasmonibus, de Mundo, eiufque confti-
tuCïGÏÏC,
SYNTAG, 1. DE REGIBVS jïGYPTI. CAP.X.
tutione, de nâturae rayfterijs, delapidum ,herbarum acque animaliartu

virtutibus & proprietatrbus, à primis pat ribus continua tradicioneadfc*
deduâam participaflent ae proindè harum cognïcionum fubfidro freci,
cùm plurium rerum humanovfui neceflariarum pr&ftitiflfent iriuenttones,
eam fibi apud imperitam plebem exiftimationem pepererunt, vt eos
veluti dïùinœnaturae participes crederent, ac lan&è venerarentur Cum
verô prauis artibus à dxtnone maligno per Ghamum in Mundutn intro- ]ExThebais
ongo omnis
duâis pr3B cœceris vacarent ad prxconceptam iam in animïs hominuhu 1fuperfiitiamso
de operibus eorum opinionem magis magifque amplificandam, incanta-
tionibus fuis, magicifquepraîftigijs Ca praeftabant, qux ab hominibus ne-
quaquam fieripoflè viderentur. Atquë hi funtfamofià feculo vitiyà qui-
dus" veluti ex equoquodatn Troia no omnis in oizinem terram emanaûit
fuperftitio, ac illicitarum artium profeflîo & quicquid fabularum vn-
quam autAegyptus aut Graecia exçogjtauit? ab his originem traxifle^
videtur. Atque hi funt ifhi Dij feuîeroès quos, tefte Diodoro, paulo
miniSsdecem & o6io millibus annorum in Aegypto regnaflTe,Deorutnque
poftrcmum Horum ïfidis filium regno pocituniyfabulantur facerdotes.
Suntautem Cœlus, Saturnus,Iôppitèr, Ifis, Typhon, Hercules Mercu-
rius, Ofiris, Horus; quibus ordine correfpondcnt Noënaus Charnus
Mifraimus, 6c vxoreiusRhea,jSIinibrocl,Ninus, alijque ex ftirpe Chami
profad, quorum nomina vetuftate temporuni ignota manferunt.
HERMES MERGVRÏVS SeuFAVNVS
Pici louis Filius JEgypti

D Y N A S T A II.
in imperio fucceflît Mercurius feuFaunusPici louis filius Mercurius s

Mlfiatmoè ftirpe Chami prognacus j vti memorat Cbronicon Âlexandri-
j~j~ Fsususdiâus
îHiinj cuius inauguratiocontigir, eâ quxfequitur,ratione:
6xtin?lQyinquit Chronicon, Ptcofèuloueiregnum It dufilin* eius Faunus è
Iawgmwprofapix,qui zsr Mercur'uis dicebatur annos g<. adminifimuit^ Ytrfa^
gaXycailiduf^}iy Mathemûticus^quiprimus auri metallùm in Occidente reperit,
eiufy confîandi.rationem fcd cùm 'mtellexi(jit,Je mcigna,apudfratres fuos è loue
patre^de Vari/spellicïbus qua*habuït Picus luppiter }prognatos inuidïâ flagrare
( eius enim occidendiconfihum cœpérant Conuafatoïngentï ami pondère Italie ExI»li3În_>
excejfitâtqueinAîgyptumfecontulït ad îljrpem à ChômaISlo'émtfilio patruafuo ~Eg)rptU;&~

utigcat,
ùriundam, à qiiaperhonorïficèexceptus eHy qui dttm ibi ageret9 prœ je content'
pfit omnesyaureum% amiculum indutus^phtlofopbabatur apud JEgvptiosyquibus
ffiiikœprxdicebat euenturaynatura emm emt per'mgeniofut JEgyptij ergo eum
adorantes Mercurimn Deumproclamarunt^ Vtquifutura prœnunciaret illifque
à Deo oracuk «^*vesponfadefuturisy Veluti mternuncius referret ourum^fub-
Mercurius;
minislraretj quemopumiargitorem appeUabant,aureumfcDewn "Vocabant Mera Deus auri
curio itaquc inAegyptum veniente ait Chrouicon»

.h%l2x-
~AP~ OEDÏPÏ AEGYPTIAGI TEMPLVM ISIACVM
E'~<r~~<r€A~)' w 1" y. r~ .'Me~ C~ & C~
Atxu~t,or
`Ço~Y
E~41~'4lw"
~r~~r~Éa~
,r~,g~f#i~~ç~ Aryu~rTiwY~Tn
~l~ cr~'a.gc
(êgnahati inquit» Menurh in Mgyptum veniente quidamex Chami gênera
dpud JEg pths Mefiçm nomme( feu qudd idem eft Mifiaim ) cui fattsfuntfo
dçgypty .~ter~ur;uyn
~IEgyptsj Mercurium.Reg
Regemfiiffeçerunt
emfufj~eces-u~s~, qwiwnos
t ~ui dem eH
38.
Nhfi:aim) :xdrreodum
Jùperbè .tdmodum sêg~
régna-
Tlui.UtJ, ait &hunç aiunt yariarurn rerum inuentorem exticiffe, verba in ordinë
0Jîri<te &
fde. j-çdegifl^, Sejp.ulta jndidiffe rebuç npmina, fuiiïe literarum quoque reper-
torçm, iaftitiiifTeque, quo honore j auc quibus Jàcris quique Di; coleren-
tur, affcrorqm quqque ^notus & anni partieqdi rationem inueniffe j quam
ob caufam fumroo in honore apud Oliridem feu Mefraitnam habitumj
Ifidifque feu Rhea? vxoris Mifraimi çonfiliariumin ablentia mariti fuifle,
c~)t~t~
tradit DiqdorqsSiçiilas» ;i,
V V L C A N V S
Æg~pt.i~
O Y N A S T A UL
CHroniicon ^lexandrinum in Mercurij îoeum {ùbftituit Vulcanum •

CHr~rii~~n quodam carminé M.efc.'ririjlo~Ùm[ub~ieui~V.
qui diuino A.lexandrio..um.in feu precatione opifex ingenium &
ulC~nUm~
puis çonféc- fabrile è cœlo vt è ferro arma fabneari poflet, imperrauic Cùm emiru
Wadi igqig
îmthor. arbor idiu fulminis in montibus conflagraffet ea ex re, vtï Diodorus me-
morat, Vulcanum maxime deleftaçum defxcienti icaque igni nouanx.
fubminiflxafle maceriam, atque eo modo Continuato igné ad eius afpe-
&um çœteros homines conuoçafle, tanquam à fe reperd ignis eonferuan-'
di vfum Ignis igitur coelicus collaco dono frecus, armorum fabricacio-
ne viftus parandi rationem oftendit, virtutemque beJlicam fk vi6toriam,
faluteiïiq; çomparandi ante ipfum quippe clauis tantùm &faxis pugna-
bant. -Ob quod inter Deos relatus imrnortalicàtern tneruit, Sçd de hoc
1)i~; ~f<
pîur a apud Diodorum =
S O L
JEgypti
D Y N A S T AI V,
Chronicori fatisfun&o Vulcano interque Deos relato Soient
POrro
filiura eius fubftituit Vîxit autem dies fepcetn & feptuaginca fupra
S.t>l filmsYuUquaçer rnUlenos quadringentos, qui annos coniîeiunt n. très menfes
çani. Nam Aegyptij aliam tùm temporis computandi rationem.
ÇJaoïh. A/«Afodies quatuor.
ignorabant, omnium'-çnim vnius diei orbita definiebant, duodénum ve.
rô menfiura numerum tùmdemùmdefcrip{èrunt, cum vulgo mortales
regibus Yeâ:igaks haberi çoeperunt Sol autem Vulcani filius^ quem alij
CUixu*
SYNTAG. I. DE REGIBVS '2EGYFTL .? o®:x?
cûttHoro qudque confundunt Rexeximius erat, philofophus, &fum.~
rnus iuftitize cultorj Çpminam enim inadulterio deprehenfam per totamj
/Egyptum duci iuflit grauiterque in illam animaduertit vndè in Aegy-
pto coeteri caftius viuere didicêre mo?cho etiam morte multato Qua-i
re magnam ab Aegyptijs inijt gratiam j de quo Homçrus fub fabulse te-
gumento loquitur,cum dicit,Vençrem cum Marte no&ucubantem a Sole
fuiffe proditam; de quo mukisPalajphatus.
PoftSolem hunc,Chronicon 'rçcënfct Reges, & primo qui-
demSofin» ( vt ego puto,SothinautSochinJ. PoftSothinOfirinipoft
OfirinHorumi poft Horum Thulen quendam, quem pro Rege qui
Thuois ab Eufebio,Thonis ab Herodoto vocatur, fumpfiflc videtur de
quo nos inferiùs
Sed in tanta nominum corruptione, atque «equiuocbrum varieta-
te, aliquid certiftatuere prorfùs difficile eft. Praefertim cùn^quse priori
loco Chroniconi ponit vltimo recenfeat Diodorus. Nam poftquamv
Deos ^gyptiorum cœleftes(qnosomnem terram peragrare dicit, homi- • Dijperagtant
nibus apparentes, nunc in facrorum animalium foruiis, nunc in homi- otbem amaulmiii,
(pecie
iuim aut aliorum fpecie apparentes) recenfuit; alios ex his genitos

qui fuerint mortales fapientiâ vero, & in humanum genus beneficijs
immorcalitate potitos recenfet Horum quofdam in >€gypîo regnâfle
partimqueeofiiifle nomine, quo Dij cœleftes partitn proprio vocita-
tos; 5 Solem,Saturnum, Rheatn, Iouem quoque à nonnuliis Ammô'na vo-
catum Iunonem prxtereà, Vulcaiium, Veftam, vltimo Mercurium. Pri-
mum quidemRegemfuïffe apud yEgyptios Solem eo nomine quo &
cœlefte aftrum Quidam, inquit,Sacerdotes primum Vulcanum régnai^
feaiuntj inuentorem ignis, eoque beneficioab ^gyptijs Ducem confti-
tutum. Deinceps Saturnum, qui fororem Rheam acceperit vxorem,,
aiunt extitifle, genuiffeque Ofiridem &lfidem plures genuiffe Iouern.,
ôclunonern tradunt, qui ob virtutem vniuerfo orbi imperârint
Quae omnia fi ordinem excipias, Aegypti Regibus, de quibus huc-
ufque di&um eft, non incongrue adaptari poffunt j adeo quidem, vt
Solis feuCceli nomine Noèmum intelligas, quem Berofûs appellatum di- Strofus l. j.
antiqn'tt.
cit Olybeima &>jîr[a.-> hoceïï, Cœlum Ct*Solem, Chaos, femenMundii patremque Fabwteori-
maiormn £2°minorum Veorum jinimam Mundi mouentemCœlos£5°mixtas ainem tra-
hunc à pii- e
T>eum paris iuflitut ^fanSlimoniœ,expellentem noxia^ & euflodientemhonora3 mprum ho-'
qiaibus ticulis Offris quoque ornatus legitur apud Diûdorum8c alios minuin
flis
gc-
per vxorem aatem Nocmi intelligas Rheaa^'quam diftus Berofus TideamComparatio

ieu meliùsThctyn &Aretiara matrem omnium-terram vocat cum qua £abulofcrum
Deoiuateuot
Cœluni aut Sol,id eftNoi: congrediens rerum generationempraeftct.Vn-' primis poft
de fabula de Ofiride &Ifide Per Saturnos autem ) Sem, Cham, & la- tiiluiuuai_i
Patriarchis
pliet intelligas Quorum Chamobîîbidinem in arietem mutacus, Ham-

mon vocatus eft, & Saturnus Aegyptius cubique impudentius Noèmi
parentis pudenda, vt fuprà-diximus, traftafiet, certè occafionem dedic,
quâ Saturnum Cœli virilia falce refecuiffe finxerunt antiqui. An noiL
împetuofum, vioientiiaî & perduelle ingehiumNe'infbrodiyàtqueabca-1-
M lidita-
CAP.X. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
liditatem maximam, quâ in aucupando regno erga fratres fuos vfus eft J
Typhonem nobis ob oculôs ponit contra Ofîridem decerrantem? Cer-
tè fi huius faeculi Heroum gefta cuin hiftorijs Aegyptiorum benè confe-
ramus, videbimus eos folos Aegyptijs, & Grxcis copiofam fabulandi ma.
teriam Sed de his vberius inSyntagmate Il. tra&abitur,qua-
praebuifle j
re modo ad alia.
D Y N A S T I A XVI.
Paftorum,, durat an. 103.
DYnaftiam Thebjeorum fequîtur Dynaftia Paftorum fie di£ta vel
quod eâ vigente, filij Iacob qui Paftores erant 7tefte Sacra icri-
Vart*op|nio in ./Egyptum defcendentes ibi fedem fixerint, quemadmodum Eu-
de Dy~nahi3-e ptura,
ïaftorum. febius & Genebrardus fentiunt vel quod Regum tùm rerum in -^gypto
potientium opes in pecoribus erant pofit^, vti vult Manechus Qui ve-
rô hi Reges, qu« eorum nomina fuerint, difficile eft afferere, prafertirru
cùm Eufebius, quem nos, quantum ficri pote/l, fequi ftatuimus nullius
mentionem fecerit Alij vero etfï quorundam hâc Dynaftia dominan-
tium meminerinc, ita tamen confusim de ijs fcripferunt, vtqnid creden-
Dynaftiâ Pa- dum neutiquam difpici pofllt Pharaonici tamen imperi^ initium ab hac
ftoruni Pha-
raoniciimpe» Dynaftiâ fuiffe,
adeo certum eft vt qui ei contradicat, facris litteris id
rij initium.
aperte afferentibus contradicere videacur
Nam & Pharaonem Regem^gyptiSaramAbrahsB vxorem rapuiflej
Pharaonem quoqueRegcm,Iorephum Dominum ^gypti confticaiflo ;)
nociùs eft>quàui dici debeat Qux cùm ita fint, videamus nunc quis ex
hac Dynaftia in Îgypto primus poft Deos regnauerit; Chronicon Ale-
xandrinum Sefoftrin ponit,quem & cum Mercurio Trifmegifto confun-
dit, perperam quia id hiftoriae, & omnium Chronologorum fententiîE
repugnar, vti inferiùs videbitur, niG Sefoftrin corruptè pro Sefofiri, quod
Ofiridis germen fignificat,pofitum fuiffe afferamtis. Alij Apidem primum
Regem ftatuerunr, eoquodeircaprincipium huius Dynaftiae in jEgypto
floruerit, innumerum Deorum pofleà relatus, quem Serapin vocaue-
runt, de quo fuo loco e Aîij Mefrem aut Me/rem Ofiridem alij nos
Hitt.Li.t-* fecuriffimam viamtenere volentes, Menam cumHcrodoto, & Diodoro
1. 1.
Menas feu fiatuimus Sic enim air Pnmumpojl Deos in Mgypto regnafie ferunt Me-
Mitras pri- nam, qui populos colere Deos^Jacra^ htsfacere» menjksinfuper <srleSlosHernere
mUS/Egy-
ptiorum Phi docuity delicp aJfctefacieaSy er cultioriVtt* Vtrum autem Mitres,Mithras,
no.
aut Mifraim, qui, refle PJinio, primus Obelifcum reperifle dicitur idenu
fit curn Mena primo Aegyptiorum Rege & Pharaone, non facile afle-
ruerojpraefertim cum & Menas Lunam,& Mitres Solem fignificet,vtrum-
que apud Aegyptios Numen in magna veneratione, & cultu habiturru,-
quorum alterum Ofirim, alterum lfiin vocabant. Herodotus certè &
Diodorus nufquam Mithrae Régis, quod fciam,mentionem faciunt Eu-
febius autem in Dynaftiâ Poliranorum quartura ei locum aflîgnat, vt
in tan-
SYNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTÏ. CAP.X.
in tanta rerum t.. nominum obiburiratc nil nobis reliquum ni G' conie-
durae fint Nominum autem confufi j indc orta videtur quod cùtn nu
yE^ypto fimul regnàrint, nonnifi paucorum nomina mémorise mandata.»
à Scriptoribus fint, ac non eadem ab omnibus omnia, fed ab alijs al»a_
prout quifque è facerdotibns>quibus a&orum confcribendorum cura in-
cumbebat, hunc aut illum Regem vel amabanr, vel oderant Quare apud
Diodorum legimus inter Vchoreum &Sefoft]rim 19. xtates, annosfci-licet
quingentos feptuaginta interceffifle,cùm interea przter Maeridem nullus,
qui Aegypto imperârit, neque à Diodorô, vt diclum eft, neque ab Hero-
doto noininetur Cùm autcm Eufebius horum nufquam meminerit,alio-
rum verè meminerit, verifimile eft à Manetho, quem ipfe iequebarur fi-
Jentio'fuifie praeteritos,itemque alios ab alijs, quorum fidem & feripea^
Herodotus, & Diodorus fecuti funt
Mirum fané eft, vt eo» vndè difcefîrmus, redeamus; quod Herodo-
tus Menam illum fuiffe fcribat, qui Memphim condidit, quam ab Vctio-
teo conditam fuiffe, Diodorus teflatur,annis fcilicet poft Th~bas condt-
tas IdXXXV. Eufebius autem ab Epapho louis & lus-filio Memphim
condicam memorat Graecorum commenta & fabulas fecutus apud
quos tamen Épaphum fuiffe Aegyptium confitentur omnes. Aiunc eaina
Iopoftmultos er.oresin Aegyptum perueniffe, ibique à toue priftinê
formas reftitutam & compreffam peperiffe Epaphum,à quo deinds Me a-
phis originem habuerit fuam Quin etiam Herodotus feribic Apiin b >- Thaiia. Hertiotut II»
uem à Graecis vt>caii Epaphum vt huiufinodi nominc (ignificetar

vel homo aliquis certus, vel bellua, quaE apud Aegyptios fit Quando
enim multas vrbes Pindarus ab Epapho in Aegypto condicas fuiffe tefta-
Oie X.
tur, ita canit Ec
noMàf'Aiyv&cpHctTUKiâtrctrniïÉircîtpi-srcttepqç quidem_- 71J · wrr
y~e~
facilis efl: tranfitus ex Api in Epaphum & ab Api legimus Memphim.,
conditam efiè, & Apim ipfum primumfuiffe, qui in Aegypto Deus ap- fui;r;t;&
Serapis quis
pellatus fit,&: Serapis cognominatus, vt Apis bos, Apis Deus,Apis Mem- vtrum v«u&
phis conditor vna nomineà Graecis Epaphusappelletur Sed. ille fiuo Scidem.
Vchoreus fiue Epaphus, fiue vterque vnus & idem fueric à Graecis alter,
alterabAegyptijsnominatus eundem fanè dicimus effe. Nam conitac
ex Eufebio Memphim ab eo fuiffe conditam, anno mundi 3700. Verùm
vt in tanta difficultate rerum aliquid certi tandem ftatuatur duo nobis
probanda erunt primum eft, Vcrum Menas, Mithras,Mifraim, Ofiris,
Vchorius, quorum Regum in hac Dynaftia à diuerfis fitmentio ijderrL»
fint,andiuerfi ? alterum>Si Mempheosconditoresextiterintjan aon_,?
quibus expeditis aliquid faltem luminis me fuppeditaturum confîdo »
Dicimus itaque ad primutn, Menam & Mithram eundem omninô Menas & Mi-
tfira^vnus
effe Rationem damus quia quxcunque de Mena dicuntur àDiodoro 8c idem
caomniade Mitre feu Mithra dicuntur à Plinio, fie enim ait de Obeii-
t'l:i.c.g.
i-is loquens Trabes ex eo fecêre %eges quodxm certamine Obelifcoswcantes
SolisTsLuminiJàcratos j radiorumeim argumentum in effigiee#, &* ita fîgnijicat Mitres prinjus
nomineJEvyptio Primas omnium id inftïtuit Mitres qui ni vrbe Soins ( He- iîbel'fcomminuentur.
uopolifeuThebis intell ïge') prima*regnabatt Çomnio'tuffitsîsr hocipfumjeri-
M £ ptunu*.
CAP.X. OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
ptum in eo Ex quibus verbis collige primo, fuiffe primum Regem îil.
Aegypto Mitrem eumque Mifraira Secundo eum diuinâ vifione moni-
tum,deindè monitu Hermetis Confiliarij fui cultum Solis, eiufque facri-
fîcia inftituifie, idque per ereclionem Obelifcorum radios folares men-
Dicd. f. I.
1.1.1.2. tientium Quae Mena; quoque conuenire ex Diodoro apertum eft, fie
cnim fcribit Primum pofl Deos in JEgypto regnaffe ferunt Menant qui po-
pulos colère Deostfacra^ bis facere> menfos infuper <srlecîulos Jîernere docuit
Vterque igitur primus Rex, vterque primus cultûs Deorum, eorumquo
facrificiorum author Menas ScMithras à citatis Authoribus conftituitur;
hâc tantùm difFerentiâ,quod ille ab Aegyptijs, (ob Lunae cultum forfanj
Menas, hic Mithrasob Solis, ignifque cultum à Perfis &Arabibus, ad
quos ex Aegypto pfofeftus eft, tefte Diodoro, fit vocitatus His'pofitis
mirum non efl, alios primum Aegypti Regem pofuiffe Ofirin,alios Ve-
xorem aut Vechorem cùm Ofiris cum Mithra pafsim confundatur,vti in
Obelifco Pamphilio fufe probamus Vexorem autem feu VchoriunL.
Cetiehr*ràus
candem quoque cum Ofiride èSabellicofufpicaturGenebrardus;fîc enim
mnn.muniï dicit Fexores(%ex JEgypti in Pontum y/queliiStor armaferens & paulo
1949'
poftj FortaJJtsVexons est Ofiris Tbaraonum primus. Dicimus igitur Mi-
thram, Menam feu Mitrem eundem effe cum Mifraim filio Cham, cuius
ConfiliariusMercurius,Ifisvxor>& filiusHorusMefratnuthifis qux om-
nia fufè dedu&a & demonftrata vide in Obeliico Pamphilio nifi quis
Menam cum Ifi confundere velit, quam Lunam veteres dixerunt, poterie
is licitè in tanta nominum confufioneidfacere cùm &ex Diodoro con-
ftec,Ofirin regni curâ Ifidi commiffà, orbem terra; peragraflb j Ifis itaque
fiue Luna, pro Mena facile à pofteris, nullâ Cexûs habita rarione pro pri-
mo Rege Aegypti accipi potuit.
Reftat altera difficultas foluenda circa Memphis conditionerrL-
Atq; Herodotus quidem Menam Memphis conditorem dicit, cuilofephus
Bmi. 1. i;
apud Genebrardum aftipulatur Iofephi verba funt fequentia Ah
Enlcrfc.
hoc Mené,qui primus extititêxt id Vndèfluit amnis,ejfeblwnterreîlre ibi§
ab eodemvrbem hanc condkam^ quœmine Mempbisdteitur Genebrardi vero
Ctneir. ann.
munit l?4?. textus fiefonat: jîMinœo ^(ege JEgypti,Mempbisconditur Hk aucia eH
idolo/atria àpofleris Cham Mifraim Mgyptiœ gentis Authore^Chw JEtbiopicœ
namfub hoc Aîgypiij omnium primi aras ,/acriJjcia O" délabra, Dtjs inflituerunt
quae fuperiùs de Mena & Mitre di&isoptimè conueniunt Cùm itaquo
Menas Memphis conditor à citatis Authoribus dicatur, ab Eufebio verô
Epaphus, dubium non exiguum oritur quomodo ifti Authores intclli-
gendi fint Hoc itaque vt foluatur
Sciendum eft, circa eadem tempora,quo Menas primus in Aegypto
Inachns.
Rcgni'tenebat gubernacula, Inachum apud Archos prima quoq; Regni
Io. Archiuoru fundamenta ieci(Te,erathuic fllialo nomine,quam poitmodû;
eo quod fub bouina forma viia efletjmutatonomine Ifidem appellârunf
Bas Ph oro.
nsus. Erat Inacho quoque filius Phoronxus qui & Bos Phoronaeus appellatus
Apis. eft, patris in ArgiuorumRegno fucceflbr Cui Apis tertius Archiuorum
Rex deaique fucceflit, qui refignato Regno Aegialsojpfc cum fuis iii-.
Aegy-
b.
SYNTAG.f. DE REGIBVS JEGYPTl. CAP.X.
JEgyptum migrauir, vbi dininos honores rneruit Serapis vocatus. Ex

tribus itaque his bouina metamorphofi infamibus Regibus Apide, Bo.
ue Phoronœo, & Bouina Ifide nil faciliùs fuit, prasièrtim ./Egypcijs ho-
minibus ad fingendum proniffimis, quamvnum aliquem Epapiium con-
flare quem quia eo iplb tempore, quo Menas Memphirocondebat flo-
ruiffe fciebanf, conditorein ipfius dicebant, eique in eodem loco à fo
condito pofimodum bouem, in quem cranfmutatus credebatur » infèpto
quodam nutriebant,,quem Apim dicebant Praetereà eut» fub idem tem-
pus, vti diximus. Menas Mithras Ofiris & Vexores feu Vechorius
diuerfi in vno comprehenti Reges regnârint Ofiris autem>ficut& Perfa-
rum Mithras, quem eundem cum Mené diximus,fub forma bouis coleren- Menas»Offris
tur mirum nemini videri débet, fi primum JEgypù Regem & condito- Mychrasvnui
«SiideriLj.
rem Memphis promifeuâ denominatione, nunc Menam, nunc Michram
nuncOfirin, Vexorem, aut Vechorium nunc Epaphum aut ApiderrL.
appellauerint, iuxta illud commune philofophorum > quxfunt eadem-f
vni tertio eadem funt inter fe nam & rerum geftarum u'roiiitndino,
etfi diuerfi, vnum tamen exprimebanc i hinc etiam ab Authoribus hxc
& fimilia nomina pafsim confunduntur Sed de Mithra, Mifraim, Ofiri-
de, qui plura defiderat,confulac ObelifcumPamphilium Nos haec ideo
fufiùs tra£tandaputau'tmus,vt quanta in a»quiuocationenominumvis et
fet in Chronicis probe dijudicandis didtis monfiraremus Nunc ad alia.
DYNASTIA POLITANORVM XVII.
Quse durauit annis 348.
Dynaftiam decimam fextam Paftorum fequitur décima feptima

POft
Dynafiia Poliranorum fic diâa, quod à Regibus huius Dynaftix,
abfolutam omnibus numeris regni formam adepta fit Aegyptus, & ppli-
tiam confumatam vnde Manethon apud Eufèbium feriem veroriinu
Regum Aegypti, & propriè didlorum Pharaonum, ab hac Dynaftia inci-
pit, & perfequentesDynaftias continuât.
Primum itaque Regem huius Dynaftiae Manethon apud Eufebium
( eft autem Pharao nomen commu-
Amafis.
ponit. Amafin, Pharaonem egypti,
ne & appropriatum Regibua Aegypti, ficuti Csfarjmperatorib us Roma-
nis, & Sultan Turcarum Perfarum denique Regibus Sophi ) Regnauic
autem Amafis eoipfo tempore, quo Iacob fame feuiente defeendic in_
Aegyptum ad filium fuum Iofeph qui primus poft Regem tune tem..
porismoderabaturAegyptum Amafi verô, poftquam Regno praîfuiflet
zs. annis) fucceflït Chebron qui poftquam regnum adminiftraffet an- ChcbroH.
nis 13. vitâfun&usfceptrumreliquitAmenophi j atquehic.eft ilie Pha- Amenuphis
primas lirr,è'.
rao, de quofacrae literx memorant,( furrexit autem inter ca nouus rex,. iicaruai op>
preflôr.
qui ignorabat Iofeph ) primus Iiraélitici populi oppreflbr teile Gene- E*ft/.iM.tr.S.
brardo i. hoc fatis funâ:o, regnum deuolurunî eit ad Mefreai II-- a aut vte Mefres.
a,
ali j
CAP.X, OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
alij vocant Mefrcm, Mitrem, Mefpheem cum précédente Mitre Me-
ne, Mefre I. cum, vti in nominum affinitate pafsim contingere lbler,con-
fundentes. Nos cum Diodoro & Herodoto eum dicimus efl'e eundem.,
cum Mvri quem & Diodorus propylxi Memphitici & lacus Meridis
quem adftagnantes in cauipis aquasrecipiendas, ipfe fummo cum emo-
lumento totius Aegypti effodi curauit, authorem aftîrmat Afcribunt
quoque aliqui huic Régi fumptuoram iilam fabricam Labyrinthi, quam-
ï>iéd.l.i.f.i,
î. 1.
uis eius Authorem Diodorus Menidem feu Marum aflerat, quem confule.
Fuit tamen pyramidum quarundam Author, quarum vnam fibi, altéra mj
vxori ad œternam geflorum memoriam erexit Mephrem feu Myrim fe-
MifpharmUfi
cotis
cutus eftMiipharmuthofis, feuMephramutofisII. quintus Politanoruin^
Rex, quamuis nos veriùs & confequentiùs Mefram hunc,& Meframuthi-
fin in praecedentem Dynaftiam reijciamus, videlicct in finem Regni Deo-
"CuteaM~s.
lum, à quo regnum deuenit ad Tuthemofin quem Genebrardus eum
putat effe, qui inter perfequendum filios ïfraël mari rubro haurtus in-
Amenophis tericrit, nos veriùs Cenchrem eum fuifle afferimus Tuthemofis verô
regno nouem annis adminiftrato fucceflorem conftituit Amenophim hu-
ius nominis II. quem aliqui ap.pellant Memnonem feu Menam; hic di-
E.voa,I. citur ediâum contra Hebraeos, de mafculis quotquot à mulieribus He-
Memnonis braeis in lucem funderentur, interimendis euulgafl'e Huic ftatua quam
ftatua à quo
sceiii Memnonis Authores vocant, dedicata eft,prodigiofo ionitu,qucm orien-
tis Solis radijs percuiîadabat,memorabilis.: de qua nos alibi fuse difpu-
tamus. Porro Amenophis feu Memnonis fucceflbr fuit Horus I ï. quem
nos Bufiridem conftituimus cumDiodoro vterque enim Thebarum per-
peram dicitur fundator, vterque eodem cempore vixifle tradirur Hanc
autem nominumcommiftionehihînc ortam efle arbitror quod Horum
eodem rempore vixifle putabant,quo Horum,quiOfiridisàTyphonedi-
fperfi membrain ligneû boué rcpoiiiit,ciuitatemq; condidit,quam Bufiri-
dem potleà appellauit cum vero Diodorua dicat Bufiridem Solis vr-
bem Thebasappellatam aedificaffe, &Horum, quem Amenophim quo-
que nonnulli vocant, eiufdem vrbis Authorem conftituat, facile ex xqui-
uoeatione nominum hic error.irrepere potuit vt Horum pro Bufiridem
fumèrent. De magnificentia verô vrbis Thebanx, de prodigiofis fabri-
cis, de portarum iriultitudiue, qui piura uenderat, coniulat Diodorum 1
S~J.t.
c. ï. qui fuse & exaôtè fingula ded ucit Horus itaque feu Bufiris f poftquam
Aceacbris. 3 8. annos AegypcumadminiftratTet, feeptra tradidit Acenchri qux poft
Acboiis. hune in manus peruenerunt Achoris Vixit hoc tempore alius quidam
Mercurius Trifmegiftus,quein quiaMofï coaeraneuserat,multi cum Mofe
confundunt, aut cum Iethro. Sed ficut xquiuocatio nominum fic &
Mercurioru T8 diuerfitas, magnarum pafsîm in re literaria de hoc alterca-
tionum occationem dedic.
Cenc'ii'os Iterum Achoremfecutuseft in regimine Cenchres Pharao hune Eu-
mari rubro
ablôrptos jebius eum effe opinatur, qui fefe Mofi oppofuerit, & demùm cum toto
exercitu vndis abforptus, poftquam 16. annis regni gubernacula tenuif-
Açherrcti, fet, perierit. jÇenchrem fecutus efi.Achcrres, & hunc Cherres'. roft
Cfacrres,
quos
SVNTAG. I. DE REGIBVS JEGYPTL CAP.X.
quos coronà potitus eft Danaus quem & Euftbius Armcum vocat. Danaua,
Huic Ramefles eius frater, qui Se Aegyptus dicebatur per tyrannidem
Ramcffcs,.
fucceffit Danao enim coronâ priuato,ille potitus regni, Ariam (de enitn
Aegyptus ante hunc nominabatur) à fuo nomine Aegyptum quod ei
nomen in hune diem permanetyvt Eufebius putat appellauit Conti-
git hocfub idem ferè tempus, quo Phœnix&Cadmus Thebani Aegypti; Cadmm&
Phoenix.
migrantes in Syriam,ibidem prima ciuitatumTyri & Sidonis fundamen-
ta iaciebant. Claudit denique huiusDynaftias Pharaonum agmen Ame-
nophis, fiueMemphta Atque hic eft, qui Regnum D E O vindice'per
Mofèn imminutum reftituit Obelifcos facrafque difeiplinas dùm re-
flaurare molitur, morte praeoccupatus,propofita filio fuo Sothi reliquit
exequenda
D Y N A S T I A XIX.
Quse eft Lartum_j.
D IeiturhaecDypaflia à Regibus Lartibus, quorum primus in Aegy-

pto fuit Sothis, vel vt Eufebius vult Zethus filius Amenophis, qui
quatuor Obelifcis, tefte Plinio, ere&is Acras difeiplinas plané reftituit >
cui conregnans aliquantifper pofteà fucceffit Rameffes filius quatuor
Obelifcorum ereiior Sothi itaque fatisfuncro deindè fuccefïït Larthes Zetht)!
RanCe..
fecundus,Ranfes feu Rammefles nomine & hunc Seloilris, qui fuperio- Sefnl~rir,
res omnes gloriâ & rerum magnitudine exceffit. Annos 35. cùm re-
gnafiet, vitam,.deficientibtis oculis,finiuit cuius virtute haud facilè repe-
riatur dignum nomen vir magni animi, neque facerdotibus folûm fed
8c omnibus Aegyptijs admtrabilis cùm eadem animi magnitudine, quâ
tam egregia facinora perpetrâraf,mortemoppetiêrit i adeo autem diu-
turna cius gloria, ac geftarum rerum memoria pofteros occupauit,vt cum
multis polleà iicuIis,Perfîs Aegypti imperium tenentibus, Darius Xerxis
pater in Memphi fuam ante Sefofiris fiatuam ponere contenderet
FaAuntme-
prin- morahf)'jt
ceps Sacerdotum publicè contradiceret, afferens illum nondumSefbftris Sacerdotis ~gYPt4
opera aequafle Quod refponfum haudquaquam aegrè ferens Rex j fed
i'jetatus admodum eâ libertute loquendi,- fecuratarumjinqui^vt nihi-
lo illius virtute, fi tantummodô viueret, effet inferior. Sub Sefofire om-
nes artes & difciplinœ, maximè hieroglyphicorum doftrina, quemadmo-
dum varij Obelifci ab eodem diuerfis in locis eredi teftantur in fumtno
gradu florebant. Expeditiones eius in remoriffîmas terrarum oras,fum-
ptuofidimas aedificiorum ftruciuras, aliafque innumeras virtutes leges
apud Diodorum>quieaomniafufèdeferibit. Sefoftn in imperio fuccef- Pheron ieu.
Noncortus
iît Âmenophis feu Pheron filius alio nomine Noncorius; hic affumpto filius S~'oArs
patris nomine nulla in re paternam gloriam eft imitatus fed eodem,quo
pater confliâatus eft malo) oculis enim captus, fiue propter conwnunem
patris naturam, fiue ( vt quidam fabulantur) propter impiecatem erga_*
Nilum, cuius curilim iaculatus erat. Quomodo autem Dijs placatis vi-
fum
CAP. X. OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
FL·re~. l, a. fum receperitj&quos in rcccptae gratis teftimonium erexerit Obelrfco9,
1.
Dhi.
tradit Herodotus, Diodorus, & Orofius ? Se nos in Obelifco Pamphilio
i.ip.î-
1. 1. ~4.
Ottf.l. id fufè deduximus.
Thuoris vel
Porro Pherone mortuo Regnum oceupauit Thuoris, vel vt Hero-
Thoais aut dotus Thonis, aut vtiapud alios l'egitur*, Thules nomine Hic Thuoris
Thules.
feu Thules cum Africa iam fubiugata in ^€gyptum reuerteretur i ingref*
fus tcmplum ingenti faftu, Oraculumicifcitatus-dicitur his verbis: Die,
inquit, Ignipotensi Veridice,béate, qui cœli curfnm tempercis quis ante me fibi4
omnhjiibtjceve potuit ? aut quis poterit pojl me? RefponditOraculum
ÏÎS>£'&Otiç ftîTiTT^ Aoy(§'yf(2\ àv%"ç
Uvîu(Aa.tnw
TctlJl,Gt.n o-û~c~u~a z.ru.y~ ~'v`(o~.covfi1ÇW ioY~s
Oû x~ger G ae~~iytvY ôQ~oiç wor;t ~y~r~ ~ârft~~
K'tPvKov ifyyaiaiY (Six
Jpfe Vem primnm dein iunSlo Ffomine Vevbum

Hœç tamen exiRunt Jtmul omniœ<2*omnia inVnum,
DïHinElutn Ventant ,•tttiusfine fine potefltâ
Ttt certo incertum "pitœ pede dirige calkm
Fuit autem Thuoris feu Thules, vltimus Regum Larthum ab Ho»
ïnero di&us Polybus, vixitque circa euerfionem vrbis TroianîBj nam ad
cum Menelaum, &Helenam poft euerfam vrbem diuernffeHomerusait.
Computat Eufebius à vigefimo tertio xtatis Mofis anno ad finem huius
Dynaftise annos 375 j poft quam Êgyptus Regibus per annos 177. vi«
duat^ per familias quafdam fuit adminifirata, q
`
D Y, N A S X ï A X X.
Diapolitanarum^
~~iyee'f,.t.Yy.
idem tempus,quo regnum ludaeorum interRoboam &Ieroboam
SVb
fuit diuifum, cùm Aegyptns careret Regibus 3- ex dignioribus tan-
Agyptus ad-
minifttatur
tùm famili^s in regni gubernationem affumpti funt; quos. inter primum
per 4igniores locum obtinet Cetés quem Grgeci Proteum appellant, quique Iliaci
Cetes-Cçil.
SPfoteus. belli tempore in Aegypto florebat Hune artium peritum fuifie tradunt,
8c in varias Tefe formas vertere foiitum, vtiiunc animal quandoque ar-
bor aut ignis, aut aliquid aliud videretur.
Vrimipio ~)>ifhifyeciem Jubijjfe Leonis,
Mox jip&Ytïnàè Draco fier i, fera Pardalis indè »
In Latices etiamjè "vertit isr arb&re formant-»
Muêauit prijeamy ramis <xcfrendibiiâaltâ
Harum auienirerum cognitionem è continuo Sacerdotum confor-
tîo âifeciitus eu DiodoFUS vero ait infîgnia & ornamenta RegunL.
Aegypti, qu^c varijs rebus conftabant huius metamorphofeos fabuloféE
CM: Agypttj caufam dediffe q Çonfuetudoyinquit, (êgihti tmdita, Gratis anfm huiufmodt
Rege s portée
in capite par.
tmnfmmationesfingendi prœbuâ Nam JEgyptys mos erat RegHm,aut Leonis>
tes aniraslm fi
WtTmri-, (tutÊracoms priorem partent in capite ferre infignia principatus i
quan-
SYNTAG. I. DE REGÏBVS MGYFTL CAP. X.
~M~% T~<)
quandoj; Verà ~~O~~M~
arborent*<Ï/~M~~
aliquando ~M~W) ~M~0% ndolentïk
ignem,quandofe ~0/?M~ faper C~~
caput ~~M?~-
"ïngwn-
ta hœc tum ad decorem pertinebantjtùm ad ornatum t m Huporem &>fw
perHitionemquandamajpicientibus imjciebant Mortu<fPrbteo Diodorus in D<»£/.t.».
eius locum tùbrogar filium,per totam vitam veâigalibu») & ad cumulan. e- z.
Filius Protei
dos vndiqj thefauros intentum,pufilli animi virum,atq; auarum vt qui fuccedie.
nec Deorum muneribus,neq; vlli beneficentias vacârit: ita vt non Rex,fed
difpenfator bonus, pro virtutis gloriaplùs auri argentique,quam praeteri-
ti Reges omnes ( quadragin ta talentorum millia ea fuiffe tradunt ) reli
querit. Poft huius obitum fçptem alij fueruntmoderatores, intantarcL.
otio ac voluptaci dediti, vtfacrilibrinulla eorum gefta contineant me*-
moriâ digna 3 prêter vnius Nilei, à quo fluuius primùm fortitus eft no- Nileus i quo
nien, cùmantea Aegyptus vocaretur Hic cùm multas foflas eafquo Nilus nomen.
opporcunis feciffet locis, & Nilum vtilem admodum incolis reddidit, &
nominis caufam prœbuit
Hune fecutos, putat Diodorus, Chemnem, Cephum & Myceri- Chemnes,
Cephus.
num famofarum pyramidum exftruâores quamuis nos veriùs earum Alycerinus.
fundationem Dynaftia; Politanorum tranfcribamus regnanti, inquam
Cherri, cuius nomen cum Chemmi confudiffe videtur Fuerunt enim
illas multo ante Salomonis tempora conditx, vt alibi probamus.
D Y N A S T 1 A XXI.
Memphitarura-»
POft Dynaftiam vigefimam, 178. annis fine Regibus adminifiratam».

Dynaftiam vigefimam primam fauttis atifpicijs orditus eft primus Smendesfeu
Simandius.
Rex Smendez, aliàs Simandius, aut Ofymandrus, alijs etiam Smerres.
ludsEÎs Sefac perperam igitur fentiunt ij, qui hoc nomine Sefac falfi,Se-
foftris imperium in hxc tempora transférant Porro Simandij prodigio-
fum monumentum innumerabiles propèauri & argenti copias, Biblio-
thecae apparatum» aliaque huiufmodi, qui fcire defiderat confulat Dio- Diu.i.i. p.z.
dorum Simendium fecutus eft Pfeufenfes ,• huneNephercheres,quo fa- c.Pfeufennes.
1.
tis conceffo, Amenophis ha;res Regni fadus,poft nouem annos in locum res. Nephercher-
iîbi ujbrogauitOfochorum, & hic Spïnacem 3 Spinacem Tecutus Perfu- Ofochorus.

Amenophis.
fennes hoc fatis fun£lo fucceffit Cherphe, qui moriturus Regni haere- Spinaces.
dem conftituit Cephrenne, & hic Ofochorum, qui & Hercules diâus eft. Perfufennes.
Cherphe.
Pofi huius mortem Sacerdotes Êlgyptij contra confuetudinern elege- Ceplirenne.
Ofochoriis,
runt in Regem Afychim feu Anifin Afychis.
D Y N A S T I A XXII,
SaitarunL»
Vitts Dynafüae primus Rex ab Eufebio conf~ituiturSenfcoris, cuius Senfecris..
j~ pater fuit Siparis ferunt eum poft mortem ab y£gyptijs Deum,

N voca-
CAP*X. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Ofbrthqti vocatum, euoiquçSçrapmappellatum»forfancorruptâ voce Siparis,pro
Tacheloiis, e Secutus eft Senfcorin Oforchon, poft quem Vachelotis,
Serapi fumptâ
qui cùm nihil adeô kudc dignum geflerint, merito a^w^à'w apud
pqftçros permanferunt,
D Y N A S T I A XXIII.;s
Tanitica
3P«uhaftîs, Rex huius Pynaftiçfuit Petubaftes^raeltùs Copte ni/i'*&*TT*c
~forçhoo,
PRimus vrbe Bubafto fic di&us » quo defun&o fucceffit Ofbrthon,qui &
ab
Hercules denominatus fuit, pofl quem Pfammus 2c. annis adminiftrato
j~mt!W,
regno)alijs feeptrum tradidit, verùm cûm nihil laude dignum geffeïint,
eorum apud Hiftoricos memoria reticetur
D Y N A S T I A XXIV.
Legalis
$acchont|
nieliùs Bkô§^.huius DynaftiaeRegemegit vnusèLegifla-
kç&7(IdCOC,
BOeçhorus
toribusiEgyptiorum, defuçceflbribus nihil apud Authores inue-
nio a
D Y N A S T 1 A XXV.
•
Êthiopum-*
Sabachtis fçu Dynafti3efecijtSebachus,velvtalijsSabazius,quiiEthiops
Sebazius.
fUifie perhibetur
INitiuoihuius Hic ertim deui&oBorchoro pocitur Êgypco, do
quo fie loquitur Diodorus: Sahacm génère JEtbiops Deomm cultu libera-
Çrurfenteradi litatefa prœ
çœterk êgibus excellent argumentum yirttttis eius vel maximum
qiiaitt^c. &
fît inUgr'ttMx ^tilifc^ in Jèrumndis legibus animaduerjto JSlam capite damnatos
~rI¡1~U.iU,.
?iequaqn4mmortis ajfecit pceiiâ fed opus facere vinSios compedibusper vrbes
çoëgit quares pon paruo extitit l>e<5tigatiatf2u'l!tâs enintiex eoferuitio pecunitâ
çoMmxhx eorwn opéra mttltos aggeres conîlruxit foffdA.Vartjslocis opportu-
nM- fait ita p<*n<0acerbitatem leniuit &* mutilent pœn<eafperitatênL-»
m magnum commodwn yertit Eiui egregiam pietatem ,gf<( principio Yttœ
~:o~t)~.
Ju<&institut lowmfacile $uisex Vijtonefomnij percipiat Vijus eïi ei Deus, qui
Tbebû çolttur, infomna dicere, Regnum ipfius in JEgvptiost neque fœlix neque
diuturnuynfore:i nifi Saçerdotibus/Eg'pti omnibus occijisyper media ipforum eu-
Vltrà f© ab* dauera, cumjkis tranjtret Hoc famno fepins oblato omnes Vndiq, Sacerdotes
dicatRegHo.
çonuacamt) narratifs que perfomn'wm acceperat Nolle fi induit in JEgyp0
manenttm) aUcuiperniciem ftruere > Jèdmallefe purum omni folutum Jcehre
dhJEgypto, difcedereyfettffcyitam reddere,qufoi impid cœdeper iniquitatem regno
potirî it* JBgyptijs regno tmditot in JEthiopkm redtjt In locura veroSaba-
zij
SYNTAG.Ï. DE REGIE VS JEGYPTL9- CAP.X.
%\) fucceflit Sebichus, feu vt Herodotusvult, Sethon, & hune Tarachus Sebjrehus.
Varachus,
JEthiop?, de quo, quod dicamus, non habemus.
D Y N A S T ï A XXVI.
Duodecemuirorum-*
M Erres '^thiops primus regnum adminiftrauit j quem fecutus Sce- j Mette*.

j~~ phinatis, & hune Nechao feu Nichepfos quibus vitâ funciis JE- Stephinatisi
Neehao.
gyptij duobus annis abfque Regc fuerunt, turbatis omnibus, cùmetiam
ad bella peruentum effet.
Duodecim igitur loco Regis è maioribus Duces prsSciuntur qui-
bus omnis regni cura commifsa eft Veriim cùm annis quindecim fi-
mui imperium tenuiffent, Regnum ad vnum redu&um eft hac de caufa.
Cùm ftato tempore hi duodecemuiri facrificaffent in templo Vulcani &
vltimo die fefto libaturi effent, porrexit eis Pontifex aureas phialas, qui-
bus libare confueuerant aberrans numerum, duodecim videlicet viris
vndecim phialas porrexit. Vbi Pfammeticusj qui poftremus eorumfta-,
bat, cùm non haberet phialam, detradèam fib'i xream galeam tenuit., li-
bauitque; ferebant autem & coeteri omnes Reges & tune quoque ge.
ftabant galeas Nec tùmquidemdolomalo Pfammeticus galeam tenuit.
Coeteri tamen id confulto fa£tum effe à Pfammetico exiftimantes & iru
memoriam reuocïnïes oraculi refponfum, eum folùm Êgypti Regem fu-
tutum, qui aerea in phiala libaffet, eum maxima potentix fus parte exu-
tum in paluftria relegarunt: qui tandem Ionibus adiuuantibus, qui ca-
fu in paludes appulerant,iEgyptum violenter recuperat quo admini-
ftrato annis quadraginta quatuor» filius eius Apries nomine hseres regni Plâmmeticuspotitur/E'gjr*
faétus eft, fecundumHerodotum&Diodorum quamuis Eufebius inter Apries, pto.
Pfammeticum & Apries, duos alios adhuc Reges ponat Nechao, feuNe- Nechao.
Piâmmices;
cephos, & Praramiten Apries itaque feu Vaphres, qui fecundûm auum
fuum Plàmmeticum fortunatifïïmus extitit omnium ad eam aetatem Re-
gum, 2 S. dominatus annos Quod inrra tempus &beUum Sidoni intu-
lit, & eum Tyro pugnâ nauali contendit Succeffic Apriem AmaiiSï feu Amafc,
Certi. l.i.
vtEufebius Anamafis, idque eâ, quâ fequitur rationeenarrat Herodo-
tus. Cùm aduertus Cyrenxos Apries exercitu mifîo magnam cladem ac-
cepifîèt,id ei imputantes ^€gyptij rebeliauerunt, opinati fe ab illo in-
apertam perniciem fuiffe dimiirosi vt his inrernecione deletis,ipfe Aegy-
ptijs imperaret fecuriùs Hxc grauiter ferentes, plerique ab eo deiciue-
runt, id vbi refciuit Apries, mittit ad eos verbis iedandos Amafin j qui
cùm perueniflet, reprehendenfquedifluaderet, ne talia facerent, quidam
Aegyptiorum ci à tergo flans galeam circumdat eaque circumdata in..
quit, fe illam ob regnum impouiiffe j nec hoc eo inuito fa&um fuit vt
oftendit nam fimulatque ab ijs, qui defciuerant Aegyptijs declaratus et
fet Rex, fefe apparabat, tanquam contra Apriem moturus His cognio
tis Apries mittit quendam hominem nomine Patarbemiiîj vt Atnafin ad
N fo
CAP. OEDIPI vEGYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
fe perdueeret Verûm cum infe&o negotio ad Regem Apriem redijiïet >
Apries iràpercitus, Petarbemi aures, nafumque prxcidi iubet j id-in-
tuenter cœceri iEgyptij, qui cum eo ha&enus fenferant, virum inter eos
probattilimutn tam iœdè/indignèque tra£latum,ne tantifper quidem dif-
férences, ad cœteros tranfeunt, fcfequeAmafi tradunt His auditis A-
pries armatis auxiliarijs exJLâribus &Ionibus circiter 30000. in Aegy-
ptios tendit Praclio itaque circa Marium pagum commiffo, Aegyptio-
rum res fuperior fuit; itaque captus Apries,ftrangulatufqj inceri/t.Atna-
Apnes ilran» fis fufcepto regno iujftè imperauit annos 5 j. quo fatis fun&o Dynaftia_»
gulacus m-
vigefima fcptima incepit: quâ Cambyfes PerfarumRex Aegyptumarmis
capit, circa annum Olymp. 63, quâ vi&or in ftadio fuit Paimenides Ca-
merinagus.
D Y N A S T 1 A XXVII.
Perfarura-9.
t
eambyfet1 Ac Dynaftia tranflatum eft imperium îgyptiacum ab indigetibus
PerfaiutîU,»
JL ad exteros nam Cambyfes Rex Perfarum eo armis in fuam pote-
tier,.
teftatem redadio, non hominibus tancùm, fed & Dijs religionique bellum
indixitfe videbatur Aras enim inuertit, ftatuas comminuit,fuperbas Py-
ramidum & Obelifcorum moles, aliafque fabricas ferro ignique confum-
pfit obtinuit ./Egyptum anno quinto regnifui, vfque ad Darium filium.»
Xerxis, annis 1 50.
D Y N A S T I A XXVHI.
XerxiunL*
X~n¡es.
XErxes poft Cambyfis fucceffores Regno -^gyptio potitur quemj
plures huius nominis in imperio fecuti funt Floruerunt hoc tem-
pore celeberrimi quique fcriptores, Hieronymus Syracufanus, ^£fchylus,
Pindarus, Sophocles, Euripides, Herodotus,Xeuxis, Hefter,$c Affucrus,
ïuaras, parmenides, plato nafcicur.
D Y N A S T I A XXIX.
JEgyptia-j.
ÂmathsEUî. Ac Dynaftiâ, cùm iam à Periis iEgyptiacum imperium receflïflet,
fî
j[ j| primus è noua familia imperauit Amarthaeus 5 poftquem Nephe-
Nephsrires
Neftabq
rites^ & vlfiinus denique Achortsregnarunt.
-jÙX-
SYNTAG. i DE REGIBVS JEGYPTI. CAP.X.
D Y N A. S T I A XXX.
Mendefiorunu»
F Vit huius Dynaftixprirnus Pfarnmuîes, cuius tempore Pîato floruit P/âmmiues;
J[~ Pfammuti iucceffit Nepherites

Nepherites,
poil Nepheriten Nedabo, feu Ne. Neâabo.
cianebus
D Y N A S T I A XXXI.
Euenitarum-a
Dynaftiae primiim egit Théo, qui reli&oregnofiigit in Ara- Théo,
H.Vius biam floruit hac tempetiate Ariftoteles, Platonis difcipulus
D Y N A S T I A XXXII.
Et vltima iEgyptiorum_!>
NE&anebus primus huius Dynaflix & vltimus jfuit Magus & incan- Magus 6i\n-
Nca»ncbus
tator maximus Nam per fafcinationes & magicas pnEftiîas à cantator tna=
ximus -
dœmone multa extorfit, ad futurum rerum ftatum fpeâantia Intercœ-
teras diuinationes & magicas incantationcs ( Leucanomanriam ) eas ni-
npirum, quaîin peluiaquâ plena exhiberi folent exercuic. Nam cùrrL»
Artaxerxes Ochus in procindtu effet ad /Egyptum occupandam Ne6la-
nebus,cum per oraculahuiufaiodi magica comperiflet, JEgyptiaci impe-
ri) per Ochum deftruâ:ionem i ingenti auri aepretioforum lapidum vi
quicquid in gazophylacio regio denique eximium erat, conuafato, fi-
rnulatoque habitu infcijs omnibus in Macedoniam fugit (ettî alij cum,
vc Eufebius, in Athiopiam fugifle malint) vbi magicis exercitijs Olym-
piâ PhilippiMacedonum coniugefafcinatâ, cùm ci peiTuafiflet, futurum
vt ex Deo Hammone filium conciperet,qui vniuerfoOrbi imperaret;ipfe Pater A!c-
fub forma diâi Hammonis ( cuius fpeciem Olympise per incaatationes xanciri magni
infomno iam exhibuerat) Reginae concumbens? genernuit filium, qui
pofteà ob rerum gefiarum gloriam Alexander magnus diclus eft Narrat
hxc Iofeph Ben Gorion Verdm nos de Magia huius Régis & arribus va- lien Gtthn^j
1..1. c. 4.
ri;s, quas ab ^Bgyptijshéereditate acceperat, tnulca fuo loco dicem^s,
Atque fub hoc Rege TÎ^gyptiorum regnum dcftruclum, à Peridrum_.
Regibus tranfiatum, Graecorum imperio acceflîc j nam NctLantbo pulio, Ochus feu
Artaxarxes
Ochus qui & Artaxerxes, fecundus Perfarum Rex cô poticus eft, quo fa- regnum in^
tis concelio, filium Arfen fubrogauit in locum fuum poft quem Darius nadtt,
iucceflît filius Arfi.s qui portquatn fcx annis jd adminiftialTet Alexan- Aîexandsr
der Magnus,in BabyloneinterfedôDariôjficut totum PcrSarum Regnum 1113J-1IUS,

fuo dominio fubiecit, fic& ^gyptuin vniueriam Alexandrô vero 34.
£tatisjàu»^niiô in Babylon.3defu \dLO} imperioque in mulcos tranfiaco,
d iuer fi
Q ?" OEDÎPI ISIACVM
TEMPLVM
^GYPTIACI
d merfi segnarunt » Atque JEgyptus quidem Ptolotnazis in fortem obtigit,
quo adnVmiftrato per 300. fermè annos à Ptolomaei3 ad Cleopatram a{>
bac dernùm ad Rotnanos deuolutum,& à Romanis ad Mahumetanos, tan-
dem 4 gloria fua defciuit f
Atque hae funt 3 2..Dynaftiàe,per quas iEgyptiorum imperium it£
di&a tempora propagatum fuir, quarum 2.1. duas ex Graecis defcri-
pfimus, cas nimirum, qux à décima fexta initium Aimunt,reliquis quin-
decim ex Arabum monuraentis depromptis.
Totum itaque illud temporum interuallum, quo ab orbe condito,
& à diluuio Orbis vfque ad falutis noftra: aduentum, ^ïgypti dominiurn,
perftitit j in quatuor partes feu temporum difcrimina partira vifum fuit,
ita quidem, vt totnm illud temporis fpacium ab orbe condito vfque ad
«iHuuium dicamus Dynaftias ^gypti primaeuas fecundùfn mentem Ara-
butn à diluuio verô vfquead Abrahami natiuitatem,dicamus Dynaftiam
Deorum, feu Heroum Regnum Ab Abrahami verô natiuitate feu Hori
poftremi Deorum vfque ad annum, quo Ochus Rex Perfarum iEgypto
potituseft, regnumPharaonicum appellemus. Spacium denique hinc
ad Çhriftum, regnum infcribamusPtolomaicum Sic enim fiet, vc omni-
bus ijs, qux confufionem temporum aliafque inconuenientias adferrc»
poflbne, vitatis, maiori luee, & claritate procedamus. Videbis autçnv»
in haç fequenti Pinace Chronologico fingulos Mgyptï Reges à Chamo
inçipiendo vfque ad Iulium Csefarem ordine pofitos, cum annis quibus
vnufquifqueregnauit, correlpondentibus annis à Mundo condito &"di-
luuio elapfîs j quibus etiam addidimus Viros illuftres qui fub vniufcu-
îufque Regis dominio tunc in Orbe clarebant, alfaque memoriâ digna »
quas çamparebunt in fubieéta noftra Chronographia. Multum eninb
j>rqderit haec Chronographia cùm ad opus noftrum ex integrô intelli*
geadqm3 tùm ad locos difficiles, quae pafsim çirca temporum^
rationem occurrunt, explicandos,€a igitur
vtere & fruere-?
CHRO-
SYNTAG. L DE REGIBVS vEGYPTI, CAP.X.
CHRONOLOGIA
Regum Aegypti,
REGNVM DEORVM
SEV HEROVM
Quod Manethon decimam lèxtatn Dynaftiam Thebaeo-
rum appellat, incipit àconfu(îonelinguarutn,&
durat vfque addefcenfum lacob.
in Aegyptum.
Anni Anni J Nomina_iAnni { Hebraeo- J ALiorumAnni

Mun- diluuij1 1ReguiTL. queîs rum viri Regno- Mun-
diiux- iuxtà L jÊgypti. quifqueilluftres. irumme- di iux-
tà Ge- He- 1 J régna- J jmorabi. ta Eu-
nebrar brîeor. j uit. 1 lia. feb.
dunu côput. 1 «I 1 | | 7o.Int.
Annus i jCharafi- 1 No'écolo-Trimas j 2.2.42-
diîuuij HusNoë, .5 moli. rudiment
nmmo/i- Annus
.16S~Saturnus
^56 1, Saturnus S '»>"• taêgni jdihuiij
iuxta 1 '-1 g 1,~du~JlJ
iuxtà
diftus-Zo-
1 roafier | J J&r j
Hebr. V | "g 1 [7O.In-
1810 I154 I* Mifraimfi- J aC d VIT
| l, lius C.hami 1 {fw<* \thtofmn &Eu-
I Iuppitcr&1 < *??rod' tfmm- »leb'
.9. 1( ChrisI. l 1
1 Aegypti. 1
'–!–––– ?«>> 1 1
t '–. S 'r:~M~M~M. 11
3 Mercurius, 1 Jbraba* Minus <&
Faunusdi- wâ
mm. Mgyakus
Ægraleus 1
« 1
aûs,qucm
alijSeruch, § 1 1
1 11 nosMercu- 1 = l l, 1
riumTrif- 1 11
megiftunu l ]| Jbraham ( J
1 tdtcimus..5
| |4 |Vulcanus.|1 §> \Gerdnsan-IfaâcinÎl
r – "• '.va r 1
l| 1 iVukani. it cu, Û t~too.
l/^joq. 1| Nm«^
CAP. X. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Anni Anni
J Noniina», Hebrxo- I AHorumI Anni .1
Mundi Anni rumviri
diluij I RegunL. qucis | Regno-j Mundi
iuxtà Hebrsso- Aegypti quifque illuitres.
rum & Gène- ( rum me- liuxtà
1 1 .régna- morabi- 'Eufeb.
brardi cotnpu- mit. lia. I &70,
tum- 1
j 1| l 1I fnterp,
fnterp.
j 6 So- 2Voi?mori' j Semira-
Sofis vel 1 ,1
this tur
1 l I mislonge J
1 Sochis --1
• lateq. do-
1 I7 iOCuïsBc \minantur a
1 Melchife-
| Ifis
1 decb fttm- XtnBabji-
– «- Horus fiue 1I musfacer- j fo«MJeu 1
1That, 1
-1 1
That iux-iux-I 1dos,lui
dûstfuipu-
pu- j ./l'f,rvri~
•/#<*
1 j tànosTrif- i taturejjfe ficuti U-
g ^«w«» nigena in !1
iood 350 megiftiH-
1 1 lius,vlti- 1 "5 1
Itelia- in
j r mus Deo. J » Stciomjïn
Gracia. t
"j rum. '1 1
Dynaïtia^, § 1
D~M.~4–. |
Î1
XVU.PaJÎ. -S |
1 If ac.. Initiu~n
1 103. ::1 Il
i Menas -a W«
a2100
r j Michras ras 2. de/ce'tdlt 'ôrum,
o9 453:)
l 4S" I1'1
1 1Ofiris
M.It h I~,
1 «S l1 in ~ây~- i Prm%
mJE&~ 3~,so
346o
1 prin~us
«us %x
J g ?**>*?
Vexores Imcbus
A pis -Z Nafatur
1 «
Epaphus $?* M^te 1
Confun- 1i g Mi{raim.
M/mwz' 1conditor.
l, Cpap us § 1
dunturhi candztor
I 'g J^cilrfW
'(. 1 S
1 1 pafshnpro Z/^ t1
vnoRego "2 A ?Uihl<? j
l
vide fuprà, .'S ^/w^ U' Î
1 vel fecun- 1 .1
'«»;««-* `
1 dumnos 1 & f^damen. 1
1
r 1 Saturnus 1 ^«0- i1
1 >.
l, 1 iunior = Û
Q belifciere-
l bel f a ere-
1 1 Rhea lîuo a,Ai«^ 1
1 1 1 1
1 1 Ifis 1 phicœdifct- 1 1
Mercurius M«^
i«-
1 côfiliarius. ftituttopo 1 J
| |Meframii- /Ê^M/ J
1
1 thifisfilius 1 £•«/
.1 Ifid.&Ofi- i,/leros
fterospro- }
l /»^ 1
1 ridisHorus l J f
SYNTAG. I. DE REGIBVS ^GYPTï.
REGNVM PHARAONICVM
Quam Manethon vocat Dynaftiam Politanorum inei-
pitàtemporibus,quolacob in Aegyptum defcen-
dit, & durat vfque ad Artaxerxis feu
Ochi in Aegyptum expe-
ditionem_s...i
Anni Hebraeo- Aliorunx, Anni
jAnrti 1 | Nomina_> |Anni
Mundi I diluuij 1 iRegum* I virae rum viri Regnorum Mun-
iuxtà Hebrso- ` Aegypti. jinRe illuftres, di iux-
memora-
rum corapu- c
Dynaft.18. | gimi- geftaque,
bilja. ta Eu-
tum. | Politanor. | n<z*> febium
f
m 1 dur,an.?4g { l i (
t Amafis I Ifaac mort' Icyn tuvis 1
j J I 25
1 j I
-T~ j | tur.
tur. 1 co- f
-tÉgyptij Co_
I2X9 65 3 2.
J Chebron 7^ llofpbVe- lebantbe- 34?o
1 ( j \nundatur: a> ilifi* pro ,:f
2 I lfratribus Nu~·:i..i~ :p
––'T'!3"Ameno-
1 na-
1 Phis Mfffjes Spartaçon-'
«^ lï L fciiur. dttaeît.
4 1
| fMefres \n Focatur à Mundi Re- 1
l u:u 1
1
L__i_LfÊi!i: Yrrs'I I
»w.~eQ
uCQ. »na Varia
'}7.ar¡a i1
1360 har-li'l i jMiiphar- 26 1.
1&,>
704 26 S.hbfloret. cohUituta. 5550
'0~5 _1 Incipitperfe i Re~es /lo- 1
6 I ïinhe- J 9 rent Ipbe- i
ciitio filîoru
J J mofis j Ifraèlin JE- rem Affy- l
l'
igypto î riorum ze &1
|\1
1 r~~ F 7 JAmeno- I Slf*
j j phis |1 edidum de f Orthopo- t
8 Horus mafculisHe Us Sicyo- i.
l
p– ;– 1– I ni – 1 38 in- morum.
J ktaorum t
– – – – j – – – terimendïs. MemnMÙ Î
9 Accn- fixit circa
| U flatua.' j
j chres,fcuj 1 Promu b. h,l
h^c t empara
I 1 Accncris j 1 alius Merc. Argot y
L_ L_ Trifiiegiji* Cecrops. }
Actions J9 Mofès&o. Dï'umum l â
i 10
j anriû agens deucaliows
1 1
l, 1 1 duxitinerii
itiyaeria ircce~z- 1
erîncen-
I i dux 1(9'
1 ex Jîgypto dium
1 1 1 Phu-
Z4.66 82,0 Hebrttorum thontis-
lit 1
1 f j
j efficitur. f
e 9 1 \o,Plagœ. 1 \5690
'69o 1
|
0 Anni
.«3A^^ 0SDÏPÏ iEGYPTIACÏ T^MPÎ-VM ÏSIACVM
Anni | Anni ÎSf6rhina_» |Ànni jHebraeo- Aliorum Anni
Mutir JdiluUi; RçguiiL, i vita? i rumviri Regno- Mun-
diiuxtàHe- 1 ^£gypti.
` { in Rejiiluftres. rum medi iux-
braîorum corçi- ghiù- morabi- ta Jui-
putuilït. lia f [c\f. &
jnp.
] 'J l l7o,Int.
1 1 ï j Genchres J i c, Floruil; F~K~
~r~ T | iiîAcherres Ieth'°>ï1tem Cormtkts
– . – p– – – r– » plures cum conditur.
?
I i3|Cherres I IS ~y, TrifmegijïoLacadœmon 3710
J54f i $8 S {14,'Arineijg
15 5 confundunt. conditur t?t.;7
4tl ..)I 141jfeçDanaus
Armeij~ 1 '1lll~ofesin de~ 1'7urdn~aa.
Mofesinde-; Dardania.
– – rr :"Zôr~ firt0 prœe/l Cadmm er 37 37S0
IJ 1 hcrnixcoi~-
1 1dittus
~Q1e es f°p~lo..
1 j^^ duntSydo-
tus
jEgyptus éthonkl mm V Ty^
« 1 1 6 1 Mcnophis 40 jot]u rum.
I | ifcu Menu- t
Il
1 I 1 phta il VoflOtho* In Darda-
j DynaH.19. !1 ritelem He~ nia régnât
I
-vJT L^f«ioi 1i brœoshabue Tros
2714j igj8 s runt alitni-
1 1 Zethus,So 55
| j thisObeli- gemfubie-
| | fc. ere&or..– Bosannis Amphion-
1 m quico- Dionyfm
I filiusSpthis ( pulâturan- feuLiberfia
obel.erea.] ntsJotbfe- ter Indos
3 Befol~ris j j cund~snz tra- a~yeditur
3. 1 Setofins 33 ditiorzen.
Il Orpheu~
~93 i 23~ obel. ere~. i 1'ebbo,ra,
| i 4 J lSTuncorius40 Baracby Ge- Spbynge Ç«?»
I | j filius obel. 1 deon%Abi- Oedipoçs°
| ) | ere&or. 4,melecb, Argonautis
2.947 j 1292 5 [Thuoris, 7 Thkt dkuntw
I 1 iTiionisfeu Caf>ttur
1 ï /Thules T™a- Herculisla.
339S0
S
~~rr~m- – i – D~7~.20. – £" "~r~" bores.
latrjephet, bores.
1 1 2 i lc~ir,Iepl,et,
r-
1 ( rLati.msre-
'i'\rv o Labdon
i i ~.178
pC~etesfeu ,ncer Hef bon, gn.at
f Samp~n
–––; i I~s_ti~n.j~
1 U iProtheifil.ini \fùrtit»dine
i i 1 i~ic fep~em alij f rnulti cum l~fc~nius s~e-
1
1 d|cuntur régnai I Hercule< co. [liSloNouer-
3~0~j j 1340 } tinter qnos fundunt. `cRre no j
I. DE REGÏBVS
SYNTAG. iÊGYPTL
Anni Anni 1 Nomin¡u 1 Anni Hcbrasq- 1 AlioruITL Anni
lV~undi 1. d'rluuil 1 1 Regum. vjtx '1 rumviri Regnorum Mun-
il1xtà. Hebræo-l 1 Aegypti. in Re ül-uRres, memora- di iux-
rutncompu- 1 1 1 gimi- gef~~ique. bt~ia. tàEu-
tum. n~ J ~eb1Um
1 1. .i 1 1 lèbitim
1-1 .1 Nileus t 4 .PoflSampfa-.Lauinj.l'b-
--1-1. ~M jH<?/< bamlon~arn
Chemnes i
l 1 facerdas~.o, co~
1 __j_t__ ~Wats~r~e~E Syluium~,
3
t 3 ~5phnsJI~~J/~f
Ccph~I':¡- litito.
~<'o. ~?~~
--r-, Ifi. fratrem
/Mf~ fuû
'j!––'T,–––-
1 Sacmuel .neR ex
1 1'" I 4. l.Mynceri-v .0 1 ro betct
t 1jnus fi-
––––- l ––-–––-––––––-–– nus- fMW.
3006 1 1350 f1 iaumcutlt~
1 1 Fuerunt 1 y J'unlroapie-
1 Po~hosa- educa-
l t tate
1 th}poRhoéa-
Regc:s 1 1uit.
1 9. uorum. Î1
nomma in-
1
,1 .1 cognltL'
1 liunt j i j
1 1 `.1~7y, na,~tic, 1 Salo~aort 1
1$ J
XXÏ.A~~M
J_ pl;ttarum.
~~<!fHtM. L- SuJaschinv
3020 Il J 6.. i Smendes ~6 1Ieu SeJacqui
~euSiman- 1
!Lj
1 1 j dius
feu Siman- 1 ,~Ibia,flchict ~~M~e-.
S~ende..a
samus n C£)~ltra
coittra la-
Iu- j
z i Pfeuiënfès q.i sacmcu1 ro`
j ? _td~eosu- 4zoo
42.00
)
1'–,–––FT~T~T–<'––T–– 1 1 ,Rbdi~s) 7~-1 ~M<
g~ansJ~o_ ~o-
1 hu p~s~s liat tem-
,1 j. C 13lerresNepher-
cherres 1 q- 7plum.a
:27 !i~6 Mtche~s
327~ :1!J.i.J. 1A~enoph.
~lmenoph. '2-.9
'Oibehoi 1 y~'yberit~us
rinus
S r6O~o~M Sjrluiscsaâ
!1-16 I Spinaces I 9. 7otM~ g T)~~
dic~tcss inItct 1
I 1-ï7 `~ ~lia~ 1
32 78 2 22 2acbari.~s tia re
r. J. Ir~Italicrre nat
~8"r~~T"-TY'i~ 1 £:LI n ta,l{1re-
~M~~
I1 Hel~~eui
~:Jæ
J Saitdrum. ..1
Il () 2. saitarum. J
––––––––j ––––––:– –– ~Mf~~aM.
gii4t-dremt4.
z 1 /~6W~<
i 0 Senfcoris ~o~
t 1 1 feu Chca. ~ue~tiliu,r
,i~
1 1"–_
r-
1 Oforthon- i'î S & Z<~M~M.! 1
O z. Anni
CAP» 3Ç» OEDIPI M GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Anni
Anni 1 Anui 1 No~nin<y. Anni I-Hebrx-o-1.~ f Aliorum
M4n- 14ilugij Regum., 1vltæ rum viri, Mun-
1 Regno-
ai i4yef;,4 He- 1 f Ægypti < 1 in Re 1illufiresç rumme- f di 1UX-
~r~orptn çoir, morabt- t'ï Eu-
gimi-
1gi.mi-Ii 1 lia, 'tà EI.l~
jucum.
çOln-1 j 1 _7o-
1 12 Tacher j. ) 1'ro~,heta- P~c~~7-
13
1 { (-is 1 L~rzitaj~ud uiuf,hic fuit
1 1 1 tIS t" ~M~ 4380
~.380
1 ~~jy~Hj~' 2 .'3.
1 .flmos, ~r ~w~
I '~âytitc~ru~r.
1i ~Byac~P
3~'7S 116~~ 1 'petubafiis, 1S
z ..l.~t 1 12'~cbaric~s yluius',
t. jO~rthon
Il
Jt. ï 3 i1pC~ql~u.s
Pfammtis 1tio o H'ic Olym-
13
j j ""––' piadu~rzrni-
––––––~––––*–––––"––––-––
'0. r ttl4iYlo ini- ~P~llldS
piadum
j~2~
1 komult4s.
~ornulus..
Le ~4' 1
~oo 1644. f. ~j Y~m. i 1.. ~Qyr~acon- 4~.zo
_1 ~occho~s i3_ l ditû~
25. Î ,~ch~~
t ~~ma~t.
1 ~Fthtopus^si. 1 ~~ech~e~s~ ~amulus 6o
1 1 Sabachon 1 1 kex
t 1
t 1: l~uSaba- 1 12.' T'empla d,
xius 11– <9/~ mt~ras~x
z I Sebychus` 12 7~ truit ~om~e.
â:):)3 0 o 17~4 g `~ ~41t 3 ~arachus j Z. M~am~fes~ M~y~das re-
a~rtp: I,f~ia Jnrtt i~~
2)~ 1 ivlterf~ci~, ~xygja.
1 1 ~atuas~t~, ~yracu,f~
1. vsrormti.,
~o~ust co~id'z~mus~·
1.
1 1 1 IlItt.10ru1:
Merres qutnquefr~ ~Zumat o-
j fuxrja
1 ~t~l°fs r l cï~~ 7~~cbe~ré. piliûs.
j {2 _-` Stephin~- t T~J/o-tO
1 1 ) tis 17 H~M~OM. ~ilius.
t Nechao. 1 .J1Jcu:
"––" J,14.rtt
t Nkc- UJ.
l¡, ,pf09.
[cupfos 1f 6 1Iofia.r
Io~asffJ?!x
.ex
1“ 0-
1Ç uo-
–'––––––T~––'––tZ~~or~~
1 L
1' ~W'a~
1. d ecerlv1ri Î i
1 jdece~~n I ~ae.g~pti4= ~'ar.~asiz~ists
-4 f ~um ~,e`~ Ca~a-
~f' 5. i~779 '~ïnm~ti- 4~ 1col~re-jjg4.ç tolâ~r~riea=
) eus 1 f.
orçiditur. truis.
SYNTAG.I. DE REGIBVS JEGYPTl CÀP.'X.
Anni 1 Nomina. 1 ~nni 1 Vit'¡ illu- IA1ioru~lAnni
Anni
Man- dJluUJ} vicae 1-fires He- 1Regnorum
l t diluuij 1 Regum~ Regno'ruin 1Mun- rv~~n-
diHe- i 1 ii-i
1 1~gypc'.
R.egum, inrc- 'i1heiHe.
bræorum. 1 mcmora- diiux.
1 gimi- Eu-
rum.. Il ne; 1 bilia.
.k 1 <ebtû.
5; 6. Nabucho.. l~u- i~
J Nechao G. Circus
1 1 1 dono ar ~'u-1 rn~ <€C~- i
} 6 < Piammi I 2 dRant capit, catur a T·~zr-
J
1 tes f~oliat
j~o/Mf~ (¡);¡; t
1
--a 1 Seracaus 1
7 plrsm,isa~a-
tApries~eu––– 2~ o tviam
triasn redit 1 1 T'ulliusRex Rex
1 Va Vxes
v apfes
pnes leu I 301
1 manubz's
~~MP~ 1 Tullius
S ,¡; 1
.1 ù~C~O~ &"1' 1
!;568 t _o––"T'T~––––F'––– o»uflus. 1 SaphoJ'
189 ,8 1 AnamclÍ1s ~a~~el, ~Ilc~egcs 1
1 feu Amafis 1 ,!l'itantaa i MaQïlirr 14-61 o
––L.–––––– ~.––– ~4rM~j condit~cr i 1
,1 1l'~yna.~t.a7. I M'f éj I Solon,1ha-
fi ,L P~MK~.
f ~0~, i
1 Il i Cambyfes ~aniel ~,r 1Crcr 1
j fic,s,~t~tcc
i
1 1 &fuccei!o-I Ezechiel. i ximene.Ec-i
1 res i 3 G le~rrs filiusI clipfn Solis
2 Darius l .Io~·decla.~ l~rirxc~Tl.~a-̀
,l,
y 1 Ped~ J 48 ~o~~f/. /<
t f I
Zachartas, 1Çynu
Zachanas, Cy~
-1 3. Artabanus 1- ~gg~ut,~ 1 ficitur a
t Per~armiu ~~l~chias ) ~'l3omyrl
f..y 1
,.1, 1 Rex 18 Ca
Cï~H~
l' tiaitas fi ~o~j-.
13'th-`3 oras.1
J. 1 t Rex y8 rD b l' l 'T' j J
-–– Z''ar~~aamtass 1.
69 5 I 2.
336'95 z0p33 9 l Xérxiu~~nt
t
i
1 ditrai vylO~xtI1t16Y;~
9' 1 I1 Xerxes Xerxes V. 20
20
r 1 v f1 ue ad i obcorru pt~ 4670 f
celiul
'1
–––––. --–-––––-––~ f <t~MM~/C- ~~0~-
2 CM~"<' C/'<
';(' 1.' Arta~er'" '.1,. r~ s i
t. "I~arrl. f Heroaotus~
1.- 12.manu£
j >' :.1~' ¡
1r'indarus.
II. ~L~ f"dra,s `
1 –.1 JL-––J tV
––– –––. VII. ,'¡JI;~o°' ~1__!4°.' .Sacrdtes
yQCŸdtes
oec~f~ ?M- na- ~OM.
lia-'
H ran. 60-
ie Sa-
t 47 Q e
t4-71.-Q
Xerxes
1 31 12.. Jc=t~y·, ~~oc~~ë~ 1
VIII.I. 1 men- Hefier & xli, I' xisFIera-1
F~era-I
j1 1
1 diânus `:ues-us. clitacs~.G'enoj
1 1Sog. dià.?PS.J.f~
~`Xa 18f~ m~n"l Pherewdes~.
3749 t~c'7? i4 1 Darius) t~) JM~c~ 2!o~~(o~ i
1 1 Nothns ,1. rum Re- ~ùlescrcati i
i 1 j X. gnom ~Iippacra- Î
1 J 1 ~°~.tas,or~ia~s i
CAPeX. TEMPLVM ISIACVM
OEDÎPI JEGYPTIAC!
Anni Antu Nom~n~ Anni Hcbrxo~ Alior'UM Anni

Mundi 1 Annf' Regurni 1 Anni rumvin Regno- Mundi
iuxta. uii Aegypti in re- t ~l~.ul~r~s. rumnte- iuxtà
1
Hcbr. 1 morabi. Eufeb.
1 1 gimi-
comp. Î 1 ne.· lia
P~H~. 29. )_
N~M!~ 7~~tM~
~gvptia. Hie- li Pelopone-
1 1 j~~nuros re.
i 1 Amaithçus 1 (~aci,.
Il 6 i ru, falem
i Saites ~taurat 1 Eudoxus 4790 4.790
Gnidias
1 PiNechc'rT!GM~
Nepheri-
Î21 tes iclaret.
6
He~er i y tus re-
I t e Achoris I I Z ~1~1'ardocb~us ce~tàperflç
tIcelit àPer~s
a-T- ~yna~.30. 1 ~=ogEnes, l3~ionyfus 1
1 1 1Mindefiorû. 1i ~WCMt
1 Pfamm~t- Cyniçtis tyrann~.
Carta inen-
I
1
i1 1 Pfammu- C~f<gM~- ~1
tes t j t speufil,l'~ fumbellum.
t 1 men£I Plato philo-
z I NeQher:-
t ( tes ~'ribunimi~ ~hws.
3 NeL~ane- Iltares pro Euagorcu
1 1 1 bus lis 1 conJiclib~ .Ijocrates
"T'w"`- ~yna.~t.3 t Ie~I ~rtaxerxes
cceperût. ~betor. 1t
-T-'
1 1 Euenitaric 1 1 Artaxerxes Dtsnyf:u.s
exS:cili~e
Théo ~~H~ ~~< I1
––––– --––––– -~– -– 2
-'–– –––- ~C~. tMO~K! 4.84.0
4840
~ynaJt. 3 z. iD!-7..j. 1
Ne~ane- 1 Philippus
3S50 6 j 1i ÎNe~ane-
1i (94
94 1 Nafc:rur 1 ,M'acedottum
~J~ 1
f1
f. 1 Alexander Rex.
1 1 busvittmust
Rex 1~E uS' 1
Kex~gy-.
P~' 1 D~
Atque hic jïgyptiorum Rcgnuin deftruclum eft Ab ^fcgyptijs

enim pofttnodum ad Ochum,ab hoc ad Darium,quô interfeclôad Aie*
xandrum Magnum hoc verô defuncïô ad Pcolomazos deuolutum
efti quorum primus eft
.1
l
SYNTAG. DE REGIBVS JEGYPTl
Anni Anni | Nomjfna.»:' Anni Hebraeo- 1 Aliorum Anni
Mundi J à dilu- Regunt» vitae >rum viri Regno- Mundi
Aegypti iore- illuftrcs. rum me- iuxta
iiixti;:|.iiiQ.,
!lUXt¡;
Hebr. F '.QIQ' 1Aegyptj'r i~r~~
gimi- t morabi-
morabi- Eufeb.
_l'
icomp. | | 1. ne. | lia
?7$o 2074 ï Ptolomçus 1 .[. JSdificatur
Lagifilius 40 l, jintiochia. 4880
1 un a 1
3763 Peolomçus
~i Septuagïn- 1JI
1 1 Philadel-* 1 talnterpre- ~1.
phus 38 tes vocauit. 4920
r
38Q8 f21 j£ g Ptolomçus I p e
l 1. Euerge- <Bibliotheca Inttinmbetti 1
i tes a6 Alexandrie., punici I,J.. J49 4980
80
J833â t olomçus )1,,61 inftrûxït.
2177 4. 4 1Ptolomçus irlflruxit. 11- 1
l Cerautius 1i 1 1
0 *' Macchabœi
t Philopa- hoc tempore
1 tor
tor 17 17, ?//M/?f~.
illufires .1.- 1
'1 l'
3850 *I94 5 1 Ptolomçus .1 ludas Mac- Initiums d
1
1. Epïphanes r chabœw. belli punici 1
1 IL
3873 a2<ï7 6 Ptolomçus Jkimm- 5010
J Philome- 1
1 1
1 tor 24 ŒortentA-a
Ionatb&* 1
3909 *2,5 3 7 Ptolomçus Hierofoly-
Î 1mis vifa~_
J 1 Euerge- 1.
,tes Euerge- yifu*,1
29 Baccbides.
39 17 iz8i 8 Ptolomçus 1 1 C*r/&go_ 1
phyfcoa^ I Herodes euertitur
Sotcr 1 Afcdanita i, 1
f' 17 1
J955 zi97 9 Ptolomçus cuibuius
lugur'thinû 5100
1 1 Alexander nomints ahj 1 bellum l
I àmatre_j 1 1
Jûccedunt.
l | Cleopatra t .1 %esgeSUàd 1
1. l eiedus 8 1 Cleopatra, '1
3971 1^15 lio Ptolomçus f 'l'
jintanio
M. i
Auletes 30 t
J Pompeio. [
j
f Cleopatra 24
1
Et poft hosadHo- 1 1 I Nafüur 1
4006 2350 <BeatiJfim^ I
I manos “ D«G^ 1
1 tranflatu5 t1 »
j tt'tx.
rlX. i
1 1
t j euiuspn-
1. mus fuie S j, 1
[ 1
j IuliusCçf.| t 1
1
CAP, X, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
A B A V S 1
funt ab
Chronologicusfexœtatumfèutemporum, qux
Orbe conditoad Chrifti

Aduentum,correfponden-
tium
praecipuis Aegyptiorum Dynaftijs.
Numeri an-
Ex haç parce If*? |
£> J*â X -2
-3 norum-<
Abacutninsre-t t"fI i-4
Abacumingre- £
(£ f S^ « 2,°"
I
Mundi *lux-
derçprbnumeJ Q U fjpSrg !? I
ris ip*tf cou,- /tàHcbraeo-

•
-£>£/1? ||5^/| £|iè
I ™m compu-
pucum Her | H
JO S x M? a (-^ £ f s Q « X
f cum
brôrum ponun-
I f g
î g 1 j § Jg £ <|
/tur intr^
I« @g-5/f l/à^J
£/S
J~S~~S~
î</< l<
|< (< 1 1 triangulul11
{< < BjABC-l
Ab orbe eô- o
1 65 6
1 89 5 1615 3 °9?5 3 514 4°67
I
dito
vfque
_J__
A diluuio & o
6 Z39 9^9 143918482401
Dyn. XVI. 1-
Ab 0
AbortuAbra ortu 580 o 720 120016192172 A capriuitate^
èapti~itate..>
Abral \580 1720
ham&Dyn. Babylonis
Paftorurn. A
>>'
lL2colt6.-92l721
2\bexitudo o
1^3^459 480 |8?5> 1452 A cjuarço anno
I Salomonis
Aegypto d¿1 -'Id3'1<1-591-148à 129911+5:21 isalomonis
i|bo9'6i 5:03
o Hl9
no IJ
Aquarcoan-j Salomoni t j
\97^ _j 1J Abexituclcj
^£gypto
1<
Ab ortu Abra-
A ôaptiukatel | I1
[1^01511435 j 1 97^~47T~f~Ô ~f | |
ï^$l ham&pyn.i7
Babylonij
Adiluuio&
295723772x4211415942
j I o jo
I 1 6.
j I Dynaft.
1- 1 j
jAbÀdam &
D t
| |$i99|4<îia 4160 iô$7 3184U242 o C}conditomûdo
S"
Numeri An- U Abhacparto
O S" ||j| 1 1 X t
norurniuxtà
(')\ C ,9 -ri g 0 Abhac parte.
çomputum, •
| g> Si ||| H | g Abacum pro
l
^merisan-
Eufebij ponunl
|i n jCB l| rlè>K I \|
rur intra iux-
trian 5 %4 Vb norum
a K H 5^1
â '-< g 1-0 ~[~. norum ¡ux-

auliim ADC.
!adc-i\
i?ïk?a!B4ii\
\-Mb"
V\ 1
? ?\
SYNTAG. ïî. DE POOTrCA JEGYPT. CAP.Ï.
SYNTAGMA II.
De Poîitica Aegyptiorum Imperijque corundem tùfiu

propagandi, tùm confèruandi modo, & ratione.
NTER cœteras Mundi nationes & populos nullaj

vnquam gens inuenta fuit,qux maiori curâ& vigilan-
tiâ,quam Êgyptia in re&è bearèque inftituendae Rei-
publicsracione incubuerit. Hienini,vti veras guber-
nandi rationes adinuenerant, ita abfolutifïimû quoq;
veluti exemplar, &idea totius politise, omnium Scri-
ptorum teftimonio, Regibus, & Principibus vniuerfe
terras ad imirandum propofîta, nullo non tempore fuerunt Namcùiru
omne imperium., & dominatum in DeoOpt. Max. & fupremi Numinis
prouidentiâ fundatum cognofcer ent hoc vnicum pra: cœteris fummo-
curafîe vifi fint, vt totam Monarchiam ad normam fupremi Numi-
pere
nis, & Deorum, vt aiunt, immortalium amuffim dirigerent fat bene fe- Politiea^gyâ
reuerentianij ptiqtum fun-
cumgeri opinantes, fîperreligiofiim cultum, honofem,& datainculm
Dijs exhibitam,eos fibi conciliarent,apud quosrerutn omnium effet con- Deï.
ftitutum arbitrium His enim vel per omiflïonem patriorum rituurn^, vel
Ratio,
per difîblutoruin morum impunem licentiam ad indignationem concita-
tis, nihil aliud fibi fupereffe rebantur, nifi populorum dilîîdia ? rebellio-
num periculofas machinationes ac tandem vltimum regnorum impe-
riorumque ruinam & exterminium Ad quas quidem prxcauenda fà-
pienti fané confilio homines non perturbationibus animi deditos, non.,
iidiotas, & rerum inexpertes, vitiorumque contagioni fubieâos fed fà»
cerdotes & philofophos fapientiâ confpicuos, longo rerum vfu & expe-
lientiâ dodos in patrijs ritibus, diuinifque cœrimonijs probe exercitatos,
quorum prudentiâ, & confîliô omnia in Regno ricè adminifirando gère,
rentur, conftituere foliti erant quos & in virturis., »& fapiençiae paJasftrâ
comprobatos tandem in demortui Regis fucceffores defignabant mini^
mè cos regno aptos arbitrantes., qui fibi prius non imperaflent aut per-
turbationes, pernitiofofque animi afFedûs moderari non noffent. Atque
hâc curâ, & affiduâ vigilantiâ faérumeft vt regnum populari frequen-
lia, vrbium magnitudine, fubditorum fapientiâ, omni denique rerum-.
humano generi neceffariarum affluentiâ nulli feçundum, iam indè à tur-.
risfabrica,vfq;adCambyfis in-^gyptum irruptionem,annis i^8i.quod
nulli alteri Monarchise contigiffe conflue» in fumma femper concordia 3
pace, & tranquilli tate conftiterit
Recenfitis itaque vetufîorum temporum vfque ad Amafn -^gypei
rebus, nunc ordinis ratio pofiulare videtur, vt & de moribus, inftitutis x
ac vita politica pari paffu nonnihil quoque differamus Multa cnim ve-
terum Jtgyptioruin adanonfolùm abindigenisae(timabanturmagni,fed
& apud Graecos non parùin admirationishabebant. Ouamuis etiam fci~
p rent
GAP.I. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
rent y£gyptij adytum externis difficilem eô tamen veluti ad omnium
artium ac difciplinarum Emporium, ad vitae morumque integritatenu
addifcendam difcedere plurimi ex praeftantiftîmis philofophis non inter-
miferunt. Quô verô modô, quâ induftria,& arte, tanto tempore regnum
ab omni exterorum inuafione immune conferuarint hoc Syntagtnatej
exponetur; quod vt quàmoptimè fiât, à primo legum conditu afium-
ptum thema ordicmur
C A P V T I.
De prima *Politices,feH Monarchiœ %Aegy$tiac<e infîitutione
ANno circiter trecentefimo ferè poftdiluuium ex ftirpe Cananaeo-

rum prodijt vir quidam omnibus naturse dotibus ornatiffimtis
quemque natura ad artium, fcientiarumque arcana exploranda finxiffe;
Deus verôad humanum genus eius ope erudiendum Mundo rudi adhuc
Mercurij & impolito dediffe videbatur j quem Arabes Idrûs hoc eft Qïfjmtatarem,
Trifmegiîlî
dores. nommant Phœnices Tautum, ^îigyptij Thouth Grseci Mercurium Un]-
Ingenium. megiîlum dicunc Erat enim ingerj) acerrimi,fubtilitatisadmirandae
& naturx fcr utator indefeflus, qui perpétua tùmNoëmi tùm filiorurrij,
nepotumque conuerfatione de primaeui Mundi fhtu,moribus ac difci-
plinis certior faâ:us, hoc vnicum fategit vt traditas à primaeuis Mundi
patriarchis difciplinasexcoleret, excultas ad pofteros confignaret quod
vt exaQiùs confequeremr, cum Ianigenis in Italia aliquantifper com-
Ë'niHem ici–
nera. moratus, omnem tùm politicam viuendi rationem, tùm artium, cœtera-
rumque difciplinarum inftituta exacte didicit; deindè ad Mifraimum,
qui tum temporis rerum in Aegypto potiebatur, adijt qui cùrn & ipfe
Vtîtur ope*j rerum nouarum iludiofiifimus ieâator eflet, animumque ad magna Se ar-
Mifraimi Re.
gis Agypti. dua intentum perpetuo haberet oportuîiè fane accedebat vt eius ope
fulciretur,qui & magnitudine animi ipfi haud impar feientiâ vero &
intelle&ûs perfpicacitate multis quoque fuperaret parafangis; atq; adeo
meritofelix ille princeps exiftimari debeat, qui dùm magna, ardua &
vitra communem hominum vigorem prxgrardia animo molimina conce-
cui à natura datumfit^magnosillos&praegrandes
pit? talis eiadiungatur,
conceptûs & velle & poife in executionem medijs conuenientibus de-
ducere. Huic igitur Mefraimo.Regi fociabâtur Idris Scriba, & eiufderau
fupremus Confiliarius pofteà regni quoque, Meframuthifi filio poft
mortem patris Mefrae adhuc minorenni, particeps, fummus totius Aegy-
ptiacaeMonarchiîeRex vicarius, tefte Chron. Alex. confti tutus eft.
Cùm itaque regnum nullis adhuc firmisftabilitum legibus,nec po-
/4, expendic,
liticâ
!it:câ difciplinâ in~ru6t"m videret; ferio fecum expendic, quornouo
di~!p!inâ inftruétum
exaâam viuendi formam regno libero adhuc & diflbluto inducere pof.
fet fed hicRbodus-, bicfaltus', quis enimeffrœni populo, & dominandi
libidine veluti aîftrd quodam percitô, dùm vnufquifque, quo voluntas&
indomitus appetitus eum rapiebat,per fas &nefas pro libitu exequere-
tur $
SYNTAG. H." DE POLITTCA JEGYPT. CAP.L
tur, praelcriberet ? Magnum itaque negotium fibi aifumpfiffe videbatur,

& vti erat peringcniofus,ita mature omnia prxponderans,dùm imperium
qualecunque id tandem, fine religione confiftere minime poffe cogno-
fceret facram quandam, atqueoppidô myfteriofam do&rinam, quanxi
&hieroglyphicampofteri dixerunt, eô tjuôd faxis duriffimis contrit Cur legt-j i'h
faxis inlcul-
omnes temporum iniurias, ceu perpetuô duraturam fummô ingeniô & pterit ?i
ftudiô claboratam aufpicatus eft i qu« legem diuiuam humanis ita ar&è
vinxit, vt qui has corrumperec, illam meriro corrupiffe cenferetur, Me-
tum enim Deorum plurimùm ad fubditos in officio continendos, valerc
notât
Hinc fubditi nouo illo fapienciae inuenco inftimulati Mercurio vi-
tro manus dedêre, ac veluti diuinum Numen cœlitus in terram îapfuriL.
venerati, do&rinam politicam ijs exhibitam, ambabus, vt dici folet, ma-
nibus amplexati, eo rigore feruandam duxerunt quantô po/leà totam-i
vEgyptipofteritatem feruaffeiScriptoresluculentifîîmis teftimonijs com-
probarunt. Veruntamen, quiahumanx voluntatis in legibus feruandis
caducitatem probe nouerat, & vt fuarum conditarum legum perpetuos
fucceflbres haberet, facerdotum hominum/àgaciflîmorum, ingeniô fa-
pien~tiâ&peritiâ rerum præcellentium,quibl1s folis ad regni fuiccefl*ionem
aditus foret, inftituit Collegium quibusartiunij Iegumque à fe condita- eerrlotum_#
Colîeîofa.
rum normam tradidit,eofqueiuramencoadegit, ne praster ordinis fui commiinicaj
homines,eandem vlli alteri communicarent i praetereà facrificioriinx,, normam gum.
le-
rituumque in Numinibus qui colcndis, quà placandis prxfcriptas leges,

ijfdem veluti optimam hxreditatem reliquit; & quia foli facerdotes can-
tx. moli infufficientes putabantur, ijs varios veluti coadiucorum regni eerdotum Adiutores fa-
ordines fubftitiiic primi ordinis erant Cantores qui dubia ex Iegum_, ipforum
Cantores
mu.
Mercurij digeftis circa Deorum hymnos,& laudes exorta ioluerenr, ratio- mis Si (ym-
nes vieas regiœ ad fupremarum mencîum ideas difpofitas edocerent Se- bolum.
cundi ordinis erant Horofcopi, quorum fymbolum erant horologium & Symbolmn & munus
palma, quos quatuor Mercurij de A-firologia libros alto peâore imbibif- Horofcopji û
fe oportebat; eorumque officium état» temporum exaâam diftributio-
nem in Deorum cultu peragendam obferuare, legum traditarum certis
anni temporibus, dierumque folennijs populo prœlegere feftorum fia-
tiuas folennitates iuxtà Solis & Lunx, fiderumque curfum difpofitas
perpetuo & conftanti tenore conferuare, magni enim cum primis in re-
gnoritè adminifirando momenti exaâam temporum partitionem didi-
cerat. Tertij ordinis erant Hierogrammatiftse, id eft, Scribas facrorumu 4
qui ftatutis comitijs aderant pennis in capite confpicui manibus & li- 5ymboîum_i
& munus
brum, &regulam, in qua & atramentum ad feribendum, & iuncus quo ]t Hierogram-
maiifljtum",
inexarando vtuntur, tenebant, quos quidem hieroglyphicorum notitiâ
appfiîïiè inftruâos, feientiam qusc eft demundi dijpofitione terrarum-
quefitUjOrdinem quoqueSolis&Lunse, vti Sccœterarum quinque pla-
netarum vEgypti adhaçc Chorographiam, Nili deferiptionem verbo
onania,quae quouis modo ad iàcrorum ritus & cerimonias, vti funt in-
firumenta^ ornamenta, locorum fingulis Genijs dedicatorum notitiam_.
P 2, men-
CÂP.Ï. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
menfurafquejiuxrà facrarum fçulpturarum pra:fcriprum requiri videban-

& tur, exa&è çallere oportebac
gymbclum Quarci ordinis erantStoliftae qui iuftitiîe
mu nus Stoh-
4;rpgp cubitu 8c calice ad libandum inftruiii, confuetis comirijs & conciliabulis
aderant, quorum officium erat, ea omnia, quæ ad facras difciplinas,& in,
iiituta pcrtincbant,ad ea inuiolabili rigore reruâdaj&illibato vigore cu^
ftodienda ibllicitare, & fiqu# à primo rigore defeciiTent, fummô ftudtô,
cura, 8c foUiçitudine inftaurare j praerereà facrificia oportuno tempore 1
peraêre, facra ^«^©xyis-» id eft qux Apides feu Vitulos facros,quà
fiymhnlun»
~.munus confignandos, quà madandos conccrnebanr, difponere « Quinti ordinis
~'roPrec~rgtu
erant Prophète quorum fytnboluin hydria erat in manu geilata atquo
horum officiy.m erat, de rerum in çomitijs agitatarum euentibus iudica-
re, finiftr os euentûs à profperis per anguria,cœterafque diuinationis fpe.
cies difcernerç Gœterùm veâ:igalium quoque diftributioni praeerant,
Atque hi tùnc ordines facerdotalis dignitatis, quorum authoritate,
confilio,& prudentiâtotius Monarchiae ^Sgyptiacae moles, veluti funda-
]pptie;ea Mer.
mento infiftebat Erat autem tota politicas do^rinse & philofophia?
^gyptiaca; ratio 42.. libris à Mercurio comprehenfa, quorû 3 6. diâorum
curi) <i.
ljbriscoin-
pftiii.'sira, quinque ordinum viri, potiflimùm 10. quibus vniuerfa facerdotalis do.
ètrinEÇraf io,vti 8c hieroglyphicorum arcana fcientia continebatur, men"
te tenere obligabantur; vt obortis in Regno diffîcultatibuSjdiffîd^fque,
quomodo Tecundùm traditas leges mature ijs occurrendum ? promptâ
mente difpicerent. Sex vero reliquos ï) tenere debebant, qui waç-oçoçw,
Medici> iiue Palliati dicebantur; continebant autem omnem medican-
doruna corporum rationem, per vaitierfam >£gyptum obferuandam, vi-
dèlicet, de corporum çonftitutione, çomplexione membrorumque fin-
gulorum anacomia, de morborum varietate 8c afTectionibus de inftrU"
mentis Chirurgicis, de medicamentorum vfu, qualitate & praçparatio-
ne de quibus fuse in Medicina noftra hieroglyphica QucÇ cùm omnia
fufis authoritatibus in Obeli(co Pampllilio comprobata reperiantu.r,Ht.
peruacaneum e(Teratus fum, cas hoc loco repctere folùm adducam ho-
fum omnium teftemClementcm Alexandrinum qui 1. 6. Strom. in hœc
verba omnem rationem in legumprîçceptis, 8c cœrimonijs obferuandam
pertexit quxomnia,ex duodecim iibrisPhihftij Siracufani religionemj
yEgyptiorum continentibus, ipfo. tefte,excerpfic
Climent A-
btxnniritms
jx Vhibfiio
S<f~~<(/<tet<
Il DEPOLITICA
SYNTAG. JEGY9T. CAP.L
Sttam enimquandam ç$> pecul'tarem exercent JEgyptij philofopbiam. Hoc

autem maximè ojlmdunt facrœ eorum ccerimoniœ Primas enimproceditCantor^ tftitus cceri-
moniarurTL-»
ynum aliquod ejferensex Jymbolw Muficœ Jium dicunt oportere accipere duos /Egyptiaru:a»
libros ex libris Mercury,ex quibus V»«*qu'idem continet bymnosVeorum alter
yero rationes Yttœregiœ PoHCantoremyero procedit Horofiopus^ qui in manu
habet boro/ogium, <jr f>almamtj)imbol* JjlrologU ^fîgnâ Eum libros Menu-
rtjy qui traftant de JJlrolôgia, qui quidemfunt quatuor numero oportet femper
habereinore. Ex quibus ynw quidem eïi de cydine inervantium, quœviden-
tur,ajlrornm alim*verode coitu, ts* illuminations Solis isr Luna> reJiqui de eo-
rum ortu Veine tp s autemîe&y&w**T4!ç>idefly Scriba facrorum pennetè b<t-
bens in, capite, <(&likrnmin manibus ç«^ régulant) in qua ejl £r atramentum ad
j'cribmdnm^ <ertuncus, quofcribunt, progreditur Hunc oportet fc'tre, HTe*Lj>
quœ "ïrocantttrbieroglyphica* Or Muftdi deferiptiomm, <srgeographiam 3ï?ordi-
ncm Solis çy>Lun<tj e^ quinque errantium planetarum, JEg)>pti%cborographiamy-
Nili deferiptionem, <&dejeriptionem inftrumentorum, ornamentorum^facro^
rum, çjf5kcorum eis confierai01umtmenfumf^ j&>eat quœfunt infxcris vtilia.
Qeinâè pofl eos, qui pripsdicFt-jfitnt%Jèquituryqui dicitur ç-oAith>id efl, Ornator,
qui iuflitiœ culitum, Çjpadli'oandùm habet calicem Is fcit omnia que dicun-
tur vrqf'djrMàjdeïï, ad dijcipltnam <srinfiitutionem pertinentia <srf*t%tQçç*yi-
çmùthoc efl, que ad ritwn maiïandorum SpeSlantWulorum Sunt autem decem
quœpertinent ad honorenteorum, qui funt apud eos, Veorum) &* jEgyptiam con-
tinent religionem^nempèJàcrificia^ primitif hymni^preces, potnpie,dies fêïii^
yiajitnt hisjtmilia Toft omnes exit Propbeta, qtiiapertè in finu gejlat hjdridmi
<juemfequuntur>qui emijfos panesportant is >ytqui fat Jàcrovum prœfe&us 9
ulifeit libros decem qui vacant ur facerdotales continent autem de legibns t &*
VijSjÇS*~x>rimtrjâJacerdotumdijciplinâ ^ropbeta enim apud JSgyptios prœeît
(tiam diilributiotii "Vecligalium Sunt ergo quadraginta duo libri Mercury Vaidè.
necejfarij) ex quibus trigint* quidem <Urfix>qui continent ornnem Mgyptiorum
pli edifeunt ij, quiante diclifitnt relicjMs autemfix «w«*Aêu» ià ejî»
qwgeiïantpallium)'\>t qui pertweant ad medicinam nempe de conJirucliûneL»
corporis, <srdemorbts, <urde mjlrumentis, <frmedicamentis c
Atque ex hifcè Iuculenter patet, totam iEgyptiorum. poîitiam çù*
mo exRegibuSj deindè exSacerdotibus, qui, vt fuprà diièum fuit rur-
fus in quinque claiïes diuifi fuerunt, & ex plebaeis,qui triplici pariter mi~
litumj agricolarum,opificum clafle diftinguebantur, conftitutam fuiilc
quorum omnium leges Se inftituta v expliceoius* cempus loc ufque fuo
veluti iure poftulare videtur. CA-
cap.ii; o OEDIPI JEGYPTIACÏ TEMPLVM ÏSIACVM
G A P V T II.
*De vita, moribus f$ wflumis *ÀegypiQrttnu>.
Ecenfitis vetuftorum temporum vfque adAmafin ./Egypti rebus,

nunc ordinis ratio poftulare videtur, vt & de moribus, inftitutis,
ac vita politica aliquid breuiter quoque dicamus Multa enim veterum
./Egyptiorum aûa non folùm ab indigenis zftimabantur magni fed &
apud Grxcos non parùm admirationis habebant quamuis etiam fcirent
ÎEgyptij adytum externis difficilem, eo tamen vt fuprà diximus, ceu ad
artium, ac difciplinarum emporium ad vit* morumque integritatem
addifcendam difcedere plurimi ex praeftantiffîmis philofophis non inter-
miferunt. Tota itaque politia ^£gyptiorum triplici hominum génère
conftabat; Regibus Sacerdotibus Plebaeis qui erant, vel milites, vel
agricole vel opifices
Reges ^gyptij, vt Diodorus meminit, vitam non aliorum regnan-
tium more, quibus voluntas pro lege eft, traducebant licentiâ, fedlegum
inftituta in cogendis pecunijs, quotidianoque viélufequebantur. Eorum
•OpïîmîMini- cultui obfequioque nullus deputatus erat neque emptitius, necmanci-
ftri adiungun
ïur Regtbus pium, neq; feruus, fed nobiliorum facerdotum fUij}tùm vitra viginti an-
nos nati, tùm doftrinâ prae cœteris eruditi, vt horum corporis miniftro-
rumdie no&uque aftantium confpeâu motus Rex, nil turpe committe-
ret raro enim potences rerum mali euadunt, vbi defunt fuarum cupidi-
tatum rniniftri intiitutasque erant diei no&ifquehora?, quibus Regi, le>
Qtiidagertnt
finûlisdie- gis permiffu, agere fas erat; manè furgentem Regem primo Epiilolas om.
bu« Reges nes miffas capere oportebat, vt cognitis his, qux fibi agenda effent re-
iËgypci].
Singulxae- fponfo datOjfingula in tempore, & ex ordine redè agerentur His aâis
tiones eoritra cum in virorum excellentium coetu lauiffet corpus, vefiem prazclaranb
«Jefcnhwitur.
indutus facra Dijs faciebat Mos erat Sacerdotum principi, iuxca ararru
hoftijs dedudisjaftante Rege,magnâ. voce,audiente populo,valetudinem
profperam, omniaque bona precari Régi iuftitiam erga fubditos exop-
tare,narrare infuper particulatim Regis virtutes,in Deos pietatem ac reli-
gionem, in homines fummam hurnanitatem, tùm illum continentem di>
cere,iuftum, magnique animi, veracem liberaleni, omnefqne frœnan-
tem cupiditates, poenas infuper mitiores, quam poftulartriit errantis cri-
tnina,exigentem reddentem vero gratiam meritis arrpliorem plura_,
his (i milia orans,fammam his execrationem in malos exequebatur. Tùtn
~.1wnia;~~eo:
«uni* 0. Regem culpâ purgans, omne crimen in miniftros, qui Regi iniqua fuade-
rent, conijciebat. Quibus ailis Sacerdos & Regem ad felicem Dijfquo
gratam vitam hortabatur, & fimul ad bonos mores,agendumque non quae
fuadercnt mali, fed quae ad laudem& virtutem maxime pertinerent. De-
mùm cùm Rex Dijs facra feciffet, Sacerdos nonnuila è facris libris clarifli-
morum virorum confilia,aâ:aque proferebat quibus Rex monitus im-
perio piè,& iuftè aliorum exenoplo vteretur Non autem pecunijs con-
gregandis,vacandi iudicandique legibus folûm antiquis fed deambulan-
di
SYNTAG. IL DE POLITICA ^GYPT. CAP. IL
di quoque lauandique, &cum vxorecubandi, omnifquc degendae vitas f*. Parçius Mô-
s
tempus erat lege prsftitutum. Cibo vefcebmcur (împiiî, vt quorum,
menisc nil prêter viculum & anferem inferretur ,•vinipotandi ccrra con-
firma erat menfura, quâ neque farcire venrrem, neque incbrian polïcnc;
deniquc ipforum vitaeà tcnebatur modcttiâ, vc non à Icgiilatorc fed à
Et lege vît*
peritiflïmo Medico adconferuandam iànitatem compolita vidcretur. inllitutuiu i
Mirùm fane eft, yEgyptios non ex voluntate, fed ex lege priuacam vitarru tcuebantRe-
S~. t
agere, nec iudicandi, pecnniamcongrcgandi,auc qucnquam ex fuperbia,

ira, aut aliam iniuftam obeaufampuniendi, illis permiûamlicenrtam, fcd
veluti priuatis teneri legibus neque id aegrè ferebant exiftimantes
parendo Iegibus3 fe beatos fore Nam ab his, qui fuis indulgcrenc cnpi-
ditatibus, multa cenfebantficri quibus damna pericaîaque fubirent
Scientes enimfacpiùs fe peccare, tamen aut amore, aut odio, vel alio ani-
mi morbo vi&i, ad hoc feinduciconfitebamur Qui verôfapienciâ^con-
filiôque vitam infticuebant, in paucis oflfendebanc
Hâc vfi erga fubditos iuftitiâReges omnium beneuolentiam adeô
afîecuri funt, vt non folùm Sacerdotibus,fed fingulis ^gyptijs maior Ré- lotaaa. Amorpopu-
in Re-
gis, quam vxorum,filiorumque aut aliorum principum falutis ineffet cu- gM.
ra. Vitaverè his moribusdefundum omnes communi rnœftitîâ luge- Luâus&cce-
bant, veftes lacerabanrjtemplis claufis,fora non frequentabant; feftafo- rimonix po.de-
lennia nonagebant; dies/i. luto deturpantes capita & findone fubtus puloiuiu funiio Rege
raammascincti» vnà viri, nmliercique ducenti ferè aut trecenti circum-
ambulabant, bis in die nouantes lu&um arque ad numerum cum cantu
vîrtutesRegis commémorantes; cibis animantium co£lifque ac vina 1
omnique menfae apparatu abftinebant: non lanacris, nonvnguentis,.non
ftratis Iecliis, non vehereis vtebantur, fed tanquam defundû filiû per eos
diesmœrences lugebant Hoc tempore, quœ ad pompam funeris fpe&a-
bant praeparatis, poftrenîo die corpus in arca conditum ante fepulchri
aditum ponebant ibi breuiarium in vita à Rege gertorum de more^
curabant volentique facultas dabatur defunâum accufandi. Aftabant
facerdotes, mortui re<5rèfa«3:alaudantes populus is immenfus erat, quii
exequias circumftabat,applaudens veris laudibus,vrin reliquis magno re-
clantans tumulru
Quoacciditj vtplures Reges, répugnante multitudine,folito carue-
rint fepulchri honore Se magnificentiâ}is timor coëgit ^£gypti Reges iu-
ftèviuere, veriti poit mortem plebis iram, atque odium fempiternurtL..
Antiquorum Regum viuendi mo^ hic maxime fuit. vEgypto omni in.
plures partes, quarum quolibet Grxco verbo Ni'p©-appellabatur diui-
sâ cuilibet Praîtof aderat, qui omnium habebat egrarn Êgrpti ve-
Reditus Sa
ûigalibus trifariam partitis,priorem portioné percipiebat ColIegiu.rn.Sa~ Cci'ùocullt Si
cerdotummagnâapud incolas authoritate jtùmproptcrDeorum curam, munia.
tmn propter doârinam quâ plures erudiuntur. Hanc partem tùm ad

facrificiorum minifieria, cùm ad priuatae vitx commoda impertiebant;
neque enim Deorum cultum omittendum putabant neque publici con-
filij vtilitatifque Miniftris xquum cenfebant, vitK commoda deeffe ade.
rant
CAP. IL CBDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
rant enim grauibus in rebus hi femper conf»l?o atque opere Regibus, tùtn
aftrorum peritiâ, tùm vero facrificijs futura praedicentes. Ex libris pne>
tereà facris priorum geftareferebant, quibus Reges in agendis nofcant,
qux fint profutura Non enim quemadmodum apud Grxcos, vnus ho-
mo,aut vnica mulier facris praeej.l,fed plures incultuDeorumhonoreque
verfabantur, qui eancfem facrorum curam filijs tradebant. Hi omnes iip.
munes erant, fecundumque poft Reges honoris dignitatifque locum te^
~peges~ nebant Altera portio ad Reges perueniebat quam & ad belîa 8c ad
vitx cultum,tiun ad liberalitatem erga Grenues virospro meritis impen-
$vüliccs~ debant.Quaex re fiebat,vt populares nullôgrauarentur tributo.Tertiam
percipiebant milites, & qui belli onerabantur minifterio vt hocflipen"
dio accepto paratiorem haberent animum ad pericuja bellorum obeun*
da Agricolas vero paruâ quâdam mercede à Sacçrdotibus Regeque aut
Agcieuiturz.
militibusagros mercati, per omnem aetateraab ipfa pueritia rei rufticae
fine intermifrione vacabantj quo fiebat, vt agriculturâ çoeteris tùm ob
doftrinam à parentibus perceptam,tum ob eontinuum vfum,praeftarent,
Paltores.. Eodem modo &paftores curâ atque arte regendi peçori§ à patribus ac.
cepta, femper in eogubernandoaetatem agebant. Artes quoquc apud
4~tes..°.
-^gyptiosadmodumexcultaE videbantur,&adfunimum perduclse. Nam
foli j£<ryçtï) opifices, omiffaRerumpublicaruni cura » nullum,nifi aut le-
gibus permiflum, aut à pâtre traditum opus exercebanc vt nequè eos
docentis inuidia neque ciuile odium, neque aliud quid ab inftituto im^
Ytdm~, pediret exercitio, Iudiciavero eorum non cafu fiebant, fed ratione-»:
exiftimabant enim rite faâ:a plurimum vitxmortaUum prodeffe NamJ
punire nocentes, auxilium ferre oppreffis, optimam ad prohibenda mala
facinora viamputabant; pœnam verô deliéti, autpecuniâ, aut gratiâ
tolli, confufionem vitae communis fore exiftimabant
tu~eum~s)
ftlcaLl~ Quam ob rem èciuitat,ibB$ cIarioribus,vtHeIiopoli,Memphi,The-
bis viros optimos eligebant, quos iudicijs prœficerent qui Iudicum con*
feflus, neque Athenarum Areopagiîs nec Laçedaemoniorum Senatuis
longo tempore pofteà inftitutis, cedere videbatur Poftquam conuene-
rant triginta numéro, inter fe eligebant optimum virum quem iudicij
principem conftituebant, inlocumcuiusciuitas alium iudicemfubftitue-
bat his omnibus
r vidtiis} feâ principiopuîentior
r-r àRegedabatur is au-
aa-
ream çatenam fua;dignitatisfignum,varijsornatuni lapidibus,à collo fu-
ipenfum, quod veritatem dicebant, geftabat Cœptis iudicijs, ac figno
veritatis à principe Iudicum propofico, omnibufque legibus, quae oâo
libris eontinebantur, in medio eorum confiitutis; mos erat aceufatorem
ea, in quibus alium aceufabat, modumque patratx iniurix, aut damni fa-
&'h quanti eam aeftimaret, fcribere reo tempus dabatur referibendi ad
C3 1 quibus
fingula -1 aut fe H
id non feciffe, aut rc&è 1 ·y W
WifeciflTe, avel ~ra.ia~aaâuv,
purgando, (yut,
aut
iniuriam, vel damnum minoris aîfti manda, proteflabatur Rurfus accu-
fatori reoque inuicem refpondendi locus erat. Ita bis auditis litigatori.
bus, cùm iudices de controuerfîa qusfiuiffent> princeps figno veritatis in
pancm veriorem. verfo,fençentiam ferebat hic mos iudiciorum erat
Quq.
SYNTAG. H. DE POLITICA JEGY&T. CAP. IL
Quoniam verode legum inftitutione mentio incidit, haud alienum ab in-

ftiruto fuerit, antiquas iEgyptiorû leges etiam referre, quo cognofcatur,
quantum cœteris prseftentj& rerum o-rdine,& vtilitate. Primùm periuri Lcges Agy«;
capite m'ultabantur, tanquam qui duplici tencrentur fcelere vt qui & ptiotuœ.
pietatem in Deos violaflent, & fidem inter homines tuliffent, maximum
focietatis vinculum. Si quis iter faciens, aut hotninemà latronibusczdi,
autquamlibet iniuriam perpeti compererit, neque fi potuiffet,fubueni£
iètauxilio, mortis erat reus. Si auxilium ferre non poffet denunciaro
latrones tenebatur, & iniuriam accufatione profequi qui ca negligebat,
plagis ad certum numerum pledebatur, triduoque carebat cibo Falfo P»na»fce!ç«
ratoium.
quempiam accufans fipoftmodum ad iudicium delatus effet, talionis

pœnam calumniacoribus fiatutam fubibac Cogebantur vligyptij omnes
icrip«a nomina fua ad prœfîdes, & fimul quo exercitio quifque viueret, J
déferre i quà in re fi quis mentiretur aut fi iniufto viueret quîeftu,
in mortis incidebat pccnam Si quis fpontè aut liberum aut feruunx»
occidiffet, eum morte damnare leges iubebant, qux non fortunée condi-
tionem, fed confilium faéèi pendentes, homines à fceleribus deterrebant,
&fimul vindicacâ ferui mor-te,reddcbanturliberifecuriores Patribus,
qui filios occiderent, non erat p<xna mortis indida,fed tribus dicbus,no-
éfcibufque continuis iubebantur defunâi corpori afiifterc publicâ ctiam
cuftodiâ aftante Non enim iuftum purabant, eum priuari vitâ,qui vitae
filijs author effet, fed potiùs continué dolore, fa&ique pœnitcntiâ affli-
gi, quô cateri à fimili fafto auerterent Parricidis exquifiram impofue-
Multaiio &
runt poenam nam articulatim peracutis calamis cœfos, iubebant viuos fuppliciii
fupra fpinarnmaceruum comburi, maximum inter mortales iudicantes
fcelusj ei mortem per vim inferre à quo vitam accepiflet Mulierunu
morti deftinatarum, fi prenantes eflent,partusexpeâ:abatur,exiftitnan-
tes penitùs iniquum effe eum, qui nihil commififfet vnà cum facinorofo
poenam pati. aut duos ple&i, cùm vnus deliquiffet. Inbellis, quiaut or-
dinem reliquiffent, au non parerent Ducibus, non ple&ebantur morte,
fed maximâ omnium ignominiâ, quâpoftmodum virtute, & re€tè fa6lis
deletâ, ad priorem fiatum redirent Ealex &homines afluefaciebat, vt
id dedecus,peflimum mahim>morteque ipfâ grauiùs cenferent His, qui
iecreta houibus reueialTenr, iinguamlex iubebatabfcindi & quimone-
tam circumciderèt, aut adulterinam cuderet, autpondus, vel figna mu-
taret, aut lireris infcriberet, aut de fcripto demeret,aut falfas fyngraphas f
adferret, ambs amputabantur manûs, vt qux corporis pars peccaffet, per
vniuerfam vitam lueret pœnam. Coeteri quoque aliorum calamitate mo» Adulrerfum >
Afpcrae etiam pœnae circa mulierumde- fornicatio
niti,à fimili fcelere abftinerent. vt
li£ta ftatutx erant Nam ei, qui mulierem liberam violaffet, virilia exiè» puniatur»
cabantiîf, quoniam vno crimine tria haud parua fcelera complexus effet,
In adulterio ipontanco deprehenfus, virgis caedebatur âd mille plagas,
tnulier nafô mutilabatur, quo dedecore vultus maculatus, eâ multaretur
parte, quâ maxime facies exornantur.
Legum, qux ad commercia hominum pertinent, Bocchoruin Legif-
Q^ lato-
id37? 9 :? ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
OEDIPI
Jatorçrofuiffç fcribiint.Mandant autem fi créditas abfqj fçriptura mu-tu.6

pecunise negarentur, ftandû dçbitoris iuramento, vt quas iufiurandum vcT
futi religiofam rem magni «ftimârent. Nam cùm certum eft i>s, qui f&
piùs jurant, abroganfidem plurimi diount }ne boni viri nomen-amitta-
tur, rarôad iuranfeencum defcendendû. Legis infuperlatoromnem fidem
invirtute eonfiituensibonis moribus iudjcabataffuefierihominesad pro-
bitar^m, ne indigni fide viderentuç ,de,bere Iniquum ctiam putabat
çis, quibus abfquç iuranjento crédita pecunia e{îet,de re fua iurantibus,
non praeftaîi fidem Fœnus,quod ex fcripto contrahebatur, prohibebac
vltr4contraii:ûçmutui dupium exigijfolutio èbonis débitons foluoi fie»
bat., Çorpu? nonpoterataddici credicori,putabat cnim oportere bona
t^ntùm fubdita efle debitis Gorpora, quorum opera, & bello, &pac.Çj
vterentur, ciuitatibus addiâa efle Non enim îequuni effe videbatur mi»
lites, qui pro patriae iàlute pericula fubirent, pro vfuris in carcerem $uc'u
quam etiam legem Solon videtur ad Athéniennes tranftulifle quam tyfa-
team appellant j decernitq* ne ob vfuras ciuium corpora caftigarentur
|Lex prastereà de furibus apud folos Êgypcios hxc erat, Iubebateos>qui
furari volebant, nomen fuumapud Principem facerdotumfcribere,atqj
?4cy eç fttri.~
t~. ç veftigio furtum ad fe deferre i fimiliter, quibus res furto fublatà erat,
pdeundçm rei fubjataf tempus,dieni, & horam fcriberecenebancur. Hoc
modo facile inuçnto furto, qui rem amififletj quartâ multabatur partes,
quaç daretur furi fatiùs Lcgiflator e0e ducens çùm impoflibile effet
prolûberj furta, alicuius portionis quàm totius rei amififlehominesjia-
:r.r1J~ti~~
^ruram pati Nuptiarum non idem apud -/Egyptios mos erat. Saçerdo-
îiljus vnam tantùm vxorem ducere licebat, reliqui pro voluntate & fa*
çultatibus plures habebant. Nullus ex eis, nec ex ferua quidem empta.»
fpurius habebatur. Solumenim patrem exiftimabancgenerisAuthorem;
Edueacicali~
matrem, &nutrimentura, &locum infantipraebere. Natos adeo paruâ
berqrmn.
edijçabant facilique jmpenfà, vt vix credi pofTît; nam tùm fcirporum,
rùm alijs radiçibus, quas fub cineribus coquebant, tùm caulibus paluilri-
busj qqas partim coîtas, partim aflas ignij partim crudas pro cibo pr«ebe-
bant, liberos nvitriebant, Difcalceati, nudique maiori ex parte ob patrix
temperiein vitam agebant. Omnis fumptus in pueroî,quoufque ad xta-
tem peruenirent. à parentibus iînpenfus.non excedebat drachnias vigir^
trI!4i~~ R
ti Erudiebant Saçerdotes filios & literis,quac appellantur facrae?&:alijs,
quas ad çpmmunem fpeâani; doclrinam, vtplurimùm Geometriae,Arith*
meticsque ftudio intenti. Muficae verôîn quantum ea ad naturae ordi-
nem, rerumque çonfenfum in Mundo contemplandum conducic, vaca-
#~ti~~f~4~1Q: banç Morbps, vel îeiunio curabant, vel vomicu, idque aut quotidiè,auc
tribus àiebijs,aut; quatuor inçerieçl:is afferunt enim c ciborum fuper-
fiuitate omnes çrearimorbos.eamergQ, advaletudinem curam effe opti-
fnam» qux inorborum principia auferat Milites aut peregrini nullâ im-
Mil¡;i~
penfà mercede çurantur, Medici enim ex publico viâum fumunt;aïgros
feçundùmîegem curant 5 abantiquis medicis çomprobatifque authori-
b«S traditam Si qûisnorn^m facrj libri fecutusînfirmum curare nequi»
uerit,
SYNTAG. IL DE POLITICA JEGYPT, CAP.II.
uerit, omni caret crimine fi praetereà,quaelibriscontinenturalijs,illum Medendi
curauerit, morte punitur. Credebat enimLegiflator,e4 medendi cura, racio.
quse plurimo tempore ab antiquis Medicis obferuata,profe6£aque fit,haud
facile meliorem reperiri pofle
Colcbant jEgyptij animalia quxdam pragter modum, non folùm via Cultus De,,
rum.
ua, Ccâ8c mortua, ficut Feles Ichneuinonas, Canes, Accipitres, Ibides,
Lupos, Crocodilos, & huiufmodi plura fuprà iri propylxo recitata ho-
rumqjcultum palàm profiteri non foliîm non erubefcant, fed tanquam in
honores Deorum effufi, id laudi fibi & dedecori ducçbanc Gùmquo
fîgnis illorurn proprijs vrbes, & varia locacircumeant, procul oftentan-
tes, quse feruent anhnalia,ea more fupplicum finguli venerabantur. Cùm
aliquod eorum moreretur findone conteâum cum vlulatu pechis per.
cutientes, fale liniebant, ac cedri liquore, vnguentifque odoriferis quo
diutiùs feruaretur corpus, vn&umin facris loci s fepeliebant. Si quis ali-
quod horum animalium fponte occidiffet, morte damnabatur j ^î-luro &
Ibideexceptis, quas animantes fi quis fpontè, velfccùs oçcidiflct, accur.
rente turbâ, & abfqueiudicio,homineinocciforem varijs fupplicijs affe-
âum, internciebant. Quo timore, qui has mortuas confpexiflet, procul
aftans, lamentabatur, teftificans animal abfque fuâ culpâ mortuum effe 1
Nutriebantur hxc animalia fummâ curâ atque impenfa in templorum am- Ntitriti'o îfli-
bitu à viris haudquaquam contemnendis qnas fimilagine 8c alicâj vanjf- maliam.
que epulis laâeconditis cibabant, anferes tùmelixos tùm aflatos appo-
îiebant quotidien his, quae cruda ederent, aues captas prxbebant; deni-
que ea omnia magnâ fuftentabanc cura, atque fumptu eorum mortenu
«que ac filiorum lugebant, fèpeliebantque fumptuoflùs, quâm eorum fa-
cultasferret,ita vt,Ptolomaeo Lago >ïgyptum tenente, cùm bosinMem-
phi exfenecl:a mortuus effet, qui illius nutriendi curam cœperat, peçu-
niam, qux in eum data erat, permagnam, ac infuper jo- talenta argenti Sspultur*
Iplendor.
mutuo à Ptolomxo fumpta, in eius fepulturam impenderit
Videbuntur forfitan harc, qûaediximus, miranda, fed nequaquanu
minus mirabitur quis,fi,quod apud quofque jÊgyptios fit,confideret in,
funeremortuorum Nam vbi aliquis defun&ùs eft, propinqui omnes
amici, qui deturpato luto capite lugentes ciuitatem, quoad mortuus fç- Funera,
peliatur, circumibant, interim neque lauabantur neque vinum capie-
bant, aut cibum, nifi vilem, neque veftibus vtebantur fplend.idis. Sepul-
chrorum tres habebantfpecies, fumptuofàs,mediocres &humiles In*
prima argenti talentum exponebant, in fecunda minas viginti,invltima
pauciores fumptus fiebant Qui funera mortuorum curabant, eo exer-
çitiô à maioribus traditô, funeris impenfam domefticis defcriptam fere-
bant, fermantes quanti vellentcelebrarifunus; conuentione fadâ, cor-
pus eius tradebatur, vt iuxtà impenfam curaretur funus. Primus Grâma- Vïoseon<fi««-
ticus ( ita enim appellatur) pofito humi corpore,fignû circa ilia, dcfcribe-1ii;(èucondi-
bat, quantum à finiftra parte incideretur â deindè qui dicitur Sciffor ha- âa «dâueiû.
bens lapidemiEthiopicum, quantumlex finebat,la*t£aperiebat,fubito»
que curfu à profequentibus qui aftabant lapidçfqutrcum exegraùûne-»
Q^ ia-
CAP.ÏI, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ÏSiACVM
ineutn îacientibus, fugiebat Exiftimabantenim odium inhaererc, qui.
cunque amici corpus vulnere îllato violâric Curaçores vero corporis
hos Salitorcs appellant, honore exiftimatipneque digni habebantur
His
Vtcbantur enitn Sacerdotibus, templaque pariter ingrediebantur.
pênes cadauer aftantibus, vnus per iciffuram corporis interiora praçtcr re-
nés & cor educebat qua? finguja alter vino Phœniceo è rebus odoriferis
îauabat, deindè corpus totum priraùm è cedro tûm alijs pretiofis vn-
guentis vngebant dies ampliùs triginta °, Myrrhâdeindè ac çinnaniomo,
cœterifq; rebus liniebant, qux non folùm id feruare diuturnè, fed odori-
ferum reddere valerent Curatum çadauer cognatis tradebant defundij
ita fingulis, eius partibusetiamfuperçiliorum palbebrarumque pilis inte-
grè fernatis, vt omnis corporis fpeçies> dormientis more intégra perdurai-
Têt Antequarn fepeliretur corpus, prœdicebatur à cognatis tùm iudici-
bus, tùirj defunfti amicis fepulturs: dies, aflerentes illum mortuum palu-
dem tranfiturunâftantibus iudicibus ampliùs quadraginta numero, fe-
dentibufque in piasparato vitra ftagnum Hemicyclio, tradebatur nauU
ad id compofita ab his, quibus ea cura iniundba erat ? tùm antequam cor-
pus in arcam çonderetur,permittebatur,lege yolenti,accufare mortuum.
Si quis, probabatur malè vixiffe iudices fententiani ferebant quâ cor-
pus eius fepulçhrq priuandum iudicabatur. Qui deprehenderetur iniu^
ftè crimen obiecifle^ magnâ multabatur pœnâ Cùm deeflet açcufator
aut per çalumniamaçcufatumconftabat, cognati finito lu&u ad laudes
^nortui vertebantur, nil de génère eius? ficut Graeci confueuerunt nar-
rantes. ExiftimabantenimiEgyptij, omnesfe pariter nobijes efle fed
ordientes à pueritia, in qua vitaç inftitutionem, cruditionemque recenfe-
bant, ad viriaetatem, defcendebanêiusergaDeumreligionemjiuftitiamji
continentiam, virtutefque çœteras commémorantes, inuocatis vero in^
feris Dijs precabantur^ vt euni inter pios loçarent j ad quae verba omnis
multitudlQÇorrefpondebatjglQriammortuiextoUens, tanquam apud in-
feroscum beatis femperfuturi Sepeliebant pofteà quique fuos hi ia,
proprijs fepulchris^ hi, quibus eadeeran^dorniapud firmiorem parietem
arcâ corporis ereââ Qui vero crimine aliquo,aut foçnore fepulturâ
prohiberentur, dpmi abfque arca ponebantur quospofteri ditiores fa-
âi. ae
ac débita crimina foînerîtes
'7'-:7' ef'm!"a fepeliebanr. Aioscft
.= honorificè ~peUebanc. apud
Mosc~ spud cos,
eos,
defunâorum parentum çorpora dare in pignu§ çreditori. Surama illos
qui non redimerent, fequebatur infamia, & fepulturâ carebant. Mirabi-
tur quis meritô eos» qui h«Ç inftituerunt, non folum,qu^ ad viuentiumj
mores fpeélarent, profeçutos, fed etiam qux ad mortuorum fepulchra_
çultumque pertinerent adeô hoc pacîo ad bonos, mores, quantum fieri
poffet, çpmponi vitam hominum exiftimabant Graeci fané, qui fi6lisfa-
bu~is. ac Poetaruin ttiR-,c
buHs. aePoëtarum d«ciis fic1em
fidçni pvrp.1pn.;hn~ ~A.». -1-
exçedentibus de piorunï meritis, rnalo-
rumque pçenâ tradiderunt» nequaquam potuerunc fuis fcriptis traducere
hominesad virtutem Quin cpntrà potius derifi, contemptique funtab
împrobis Apud ^yptios vero non fabulis, fed vfu, impijs pœna, iuftis
laus impertiebatupSingulis dicbus vtrofqj eorum,quîe vita? vtilia exifte-
pant.
SYNTAG. H, DE PQLrnCA JZGYPT. ` CAP. m.
t>ânç,adrnoqebanti, cuiqueprohiSjquîeegeratjdebiçi prœmi/ memoriam

impendentesjquà ex:çaufa, ad meliorem fingulj vettebantur viuendi nor-
jnam. Eas enim optimas efle leges putabant,qutfms nondiuitesjfed hone-
fli, prudenrefque homines fiant; Âtque hase funt, quae de iEgyptiorunu
moribus, vita,inftitutis fummatint dicçnda, exiftimaui qux qrçidein ne_>
ad tôt citationes aftringeremurj, ex Herodoto, É>iqdorQ Paufani* t Por-
phyrioj Euiebio, Xenophonte, StrabQne,Plutarcho Iamblicho, Luçia-
noxa\ifÇ^nc yerbotenus ne quicquam apparatui decfle videretur, de-
prompfimus
C A P V T III.
Totam politkœphilofophiœdQ&rimmiper Ofiridis>lfîdU% Hori, Tjj-;

ô»/> fme hifloriam fîuefabulamdkgQricèfuiffi_j
fignificatam
R,egna & Imperra in. fua (ubfiftantfceliçitate, quotnoda

ab ea excidanr* pukhrè nobis oh qçuJos ponunt iEgypti; per vi-
QVomodotam Ofiridis, Typhonis, ïfidis, & Hori Fuerunt quidem Ofiris
& Typhon ex eodem pâtre fapiçatiffîmo. progçniâ tametfî vtriuiquc_>
niaxi.aiaingeni;,mormnquedifparitas exticerit quod & in hifcè Êgy-
ptijs fratribus ftatitn abortu aliquot. indicijs fignificatum &in adultis
poitmodum euidentiflimèc<?roprobatum eft vti ex {èquentibus ferè ex
SynçfÎQ depromptis patebit. Ex his enim qui junior erat diuinâ quidam
forte editu&atque educatus,.iam çùm à, puera audiendi auidus fabula*
ru-mqueftudiofus erat, fabula cfhim puer oruni ftudium acquedifcip]inà_* OCndM
eft> ac iam gtandior fa&us* çius femper eruditionis defiderio flagrabat, BilUI\8( natu~
ra ad vircu-
qux tempora,aetatemquefuperarei;,patrique non modo aures praebue- ~entflexae,
rat i fed &quod quifque folers, aut exquifîtuinhaberet, id vero aujdè de-
glutiebat, & caninô quidem primum more* raptim omnia, ac fimql nôfle
cupiebat: quod in his fané ingenijs vfu venit^quae eximium de fe aliquid
magnumque repromittunt Geftiuntenim,atque an te tempus impatient
ter exfiliunti quafioptatum iam tum animo fibi fînero polliçieantijr*. De-
inccpa vçrô iongè alite pubertatem probo & benè morato. fene fedatio-
reoa fe praeftitit, vt omnia nonfolùm modeilè audiret fed &fi quid;• di->
cereyaut de ijs, quae audicrar, aut qux quoquo, modooççurcef ent, fcifci-
tan venet,.cunântemac rubore perfufum cognofceret, qnin. &; de via Qb/èqllium
ac fçdç .v£gyptijslenihus facile cçde.bat cum tamen ea effet parente na- çllg¡fcn_ores.
tus, qui fumai umapudfuos imperipm adminiftraret Adhajç acçedebat
aequalium reuerentiaj naturâquerin/ît» in eo erga hamines cura-^ adçô vc
vel ia ça xtate vix. inter vEgypcioayllus reperiri pofîèt» cui non ab adole-
fcente aliquid bont a pâtre effet- impetra,tum Alter vero qui*etate ma-
ior Typhon appeUabaturîneptus^ vcvnôt verbô dicam, ad omnia, pjanè-
que rudis Nam i Rege quidem Ofiridi filio, adfciti erant non îgyptije
modo, fèd peregrin^ cuiufuis fapiehtïa: Maaiftri fed id ipfum Typhon
(nente
<3ÀP. III, OEDIPÏ ^GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
TypHonis ru- mente penitùs auerfabaturjudibrioque habebat, quôd eâ re inertes ac

dè ingenium, ho-
& nacura in feruiles animos fieri exiftimaret fratrera verô cùm animaduerteret
yitmm flexa. neftè moderatèque praeceptori operam dantem, ingenuâque animi vere-
cundiâ prseditum, metûs hoc effe, ac formidinis arbitrabatur j proptereà
quod nemo illum vnquam aut pugnos impingentem aut ia&atis calcibus
cuiquam infilientem aut indecorô curfu agitatum viderat, praefertim»
c&rriagili ac repurgat©' effet corporis habitu, quod erat eius animae tan-
quam leue quoddam otius circunfufum Sed neque Ofiris vnquam aui-
dis faucibus tra&imque hawrire, nec in cachinnos erumpere? nec immodi»
<côrifu toto corpore quati, aut fuccuffari fblebat,qux & in dies à Typho-
ne agebantur, & eafola facinora liberorum hominum arbitrabatur, quod
«quifque veîlet,aut quod cuiquam pro re nata oçcurreret,perpetrare.Pro-
indè nec generis fimilis &indoles,nec vllius omnino hominum & vt fè-
mel dicam, neque ipfa fui, fed varium erat, ac multiplex malum i Nunc
«juidem fegnisatque hebes, & telluris inutile pondus effe videbatur, ran-
tundem à fomno euigilans, quantum aluo explendîe, infarciendoque,ite-
rum fomni çommeatui fatis effet nunc vero vel mediocria ex ijs quse
naturae neceffaria erant, negligebat vt & inconcinnè faltaret; & aequa-
libus iuxtà ac setate proueâioribus negotium^faceflèret Corporis quo.
que robur? tanquam bonorum omnium perfe&iflîmum in admirations
h abc bat» eoque perperam vtebatur aut ad effringendas fores aut ad
glebis impetendos obuios quofque, acfl cui vulnus infliftum aut damnie
aliquid ab eo effet illatum, de eo quafi de teftimonio quodam virtutis
-exultabat quin etiam intempeftiuâ libidinc ac praeter aetatem turge-
bat, miraque erat in inuadendis mulieribus violentia Itaque & inuidiâ
infratrem, &in >€gyptiosodiô exardefcebat, quod populus quidemOfî-
xidem fufpiceret, eumque in omni cantu ac fermone celebraret, nec do-
mi tantùm, fed & in publicis etiam facris bona ei omnia fupplex à Dijs
poftularet, ipfe verô & eiufmodi effet, &ab omnibus effe videretur quç
cura videretTypho»,contubernalium quoddam fodalitium inftituere cœ-
pit hominum furiofôrum, nec aliô quidem confiliô ( nec enim is erat,qui
quenquam ex animo diligeret) fed vt fuaefàdionis fatellites &abOfiri'-
de aliènes fibi compararet eratque cuiuis facile Typhonem fibi deme-
ceri.
reri. &&ab ah eo
'Il')nihiï hos impetrarej nl4Pe~fe
`fwY~fletra~'P_~111wp s
exav~zim
vfu r.t ',1 e. :r
qu^ pueris (ânt> G quid tantùra
ïn Ofiride contumeliofe infufurraffet Ea igitur in pueris naturae diuer-
fitas vitjE quoquedifïidium pollicebatur Sed vt primum via um diuor-
ïaciuntHr B-.
mina dffïjdij tium, fensim diduâum,protraâo vlterius difcrimine,in longHIîmum tan-
sarcr frîcrès- dem interuallum definit, ita in pueris âccidit,quos vel minima ftudiorum
difparitas progredientes illos, plurimum à fe inuicem diffociat At illi
non pedetentim, fed fubito contraria in ftudia deflexerunt, cùm
vtrique
Vna
I4 effent virtutemi acac vitium
sperfe£hmu_ aiu uuaaaforte
~a.. quâdam avav. con/ècuti
a.Vtlat.L4L1,. yilia ~r~
ergo
cum xtatis incrernento animorum contrarietas inualefeebat quam eui-
dentiqribus indicijs opefe ipfo, fadlifque comprobarunt. Cœterùm Ofi-
ris vix pubertatem egreffus, cum his, qui Duces creafi erant, imperij mi..
litarls çollegam aêbat, nqndum quidam lege arma cançillis permûten«
te^3
SYNTAG. II. DEP0UTICA JEGYPT. CAP.1U.
te, fed is cogùlio nidicioque imperaba^ cum mentis înftar effet Se exer»
eitus pracfeâlisyquafî manibusvçeretjiir j tam deiadè naturâ dus planta
in modum augjefceAtc> maturioresf jndies fruâtûs edebat. Praetorianis ve?
6 militibuspr»pafitus,.ïlegique,ab aure fa&us & Pr<efe$uram vrbis ac
SenatRs.principatum a.dept,u9~ augultiore:rn.lopgè,, q uàmaçecperat .,n.'1a~
giftratura reddebat 'ij.altéx îerario praefe^rus. ( yïCum eftiin parenti erat
vtriufque in rainori oeçafione periculuàifacere) i&up/ï paftC~f ',a(qtJ~
illi, à quo elçftas fuerat,dedecus kbcmque afpergc;ban,pubJiçaB)pççuriia:
interuerfae ibrdmraque, atque in aérari o adminiftrando iloliditatis con-
uiilus y deindè in alium magiftratum tranflatus > fi forte ei capeflendo Typhon ad
idoneus efle pofîèt, multo fefe, turpiùs gerebat > & ea foeliciflimi regni Magiftratus afllimptus pe
tulanter(ê_»
pars,cui gubernandae Typhon praefberat,tott*m hunc annum pro nefafto geflîc,
atqj- i-naufpicato habebat, fimul vero âd.alios fçfe contulerat, y na in eos
calamitas omnis ac.pernicies traducebatur Is fiiic in regendis homini-
buis Typhonisanimus Priuatim quidem inconcinnèaclafçiuèfàltabac,
vnaque cuxn eo ex ^€gyptijs aut peregrinis petulantiffimus quifque qui
eos fecûtn cogebat, qui quiduis dicere>aut audire,patique aut perpétra*
re penfi nihil haberentj ica vt eorumcoenaculu.ni omnis impudicitise of-
fîcina eflèt, Vigilans porrô & ftertebat ipfe, & fterteutes alios Iibentiffi-
mè audiebat, adrairabilem quandameameffe Muficam exiftimans Jau-
dçs quoque, piaemiaque ei delata,;qui petulantem hune fonum longiùs
produ,ceret»aclohgi«s", contortiùfque efferret Ex his autem vnus aut
altcrîdenique omnium ftrenuiffifnus, frontem ad omnia perfricuerat,
nollumque genus turpitudinisdetredans, multaforticudinis praemia au-
ferebat, fuppetebantqueinfuper.in propudiofje licentiae mercedem Magi-
ftratûs, atque imperia Çiufmodi ergo domifuît.Typhoti. Pofteaquanx*
véro fumptis publicac rei gerendas infignibus, habituque confederat,tunc
apertè idipfùm declarabat variam ac multiplicem efle nequitiam j hxc
chim 'â^yietute iuxta, ac feipfa diflidet, eiufque partes fibi inuicem aduer-
fantur: qu ippè infolens ille,fuique opinione inflatus,fubindè in furo rem Cwfcit'auda-.
ferociùfque Epirotico cane a!!atrans:
agèbatur, ferociu~ue
agebacur) allatrans* a!!jam
aliam priuato bomini
homini j3 ciaTyphohisa
aRàm familia;, aliam vniuerfae ciuttati noxam infligebatâc eo magis exul-
tabàt, quo grauiùs aliquod damnum ac calamitatem indifférât > quafi de-
mùm dedecus ex domeftica focordia conflatum,hominum lacrymis elue-
ret. Sed hoc tamen vnum ex his malis commodum fuppetebat; ikpè
eriïm cùm mox alicui periculum creaturus effet, aut temerè raptus in ab-
furdasatque inauditas fufpiciones tranfuerfus agebatur, vt lymphatis ac
fanaticisfimilisefle videretur, de Delphica vmbra peruicaciflimè can-
tendens, Reus vero interim eflugiebat, de quo nullum pofimodum ver-
bum, ant veterno elanguerat, capitiique per aliquod teinpus grauedine
torpeicébatjadeèque qux agebantur animopenitus excidebant. Dein-
cepfque vbi fefe receperat, nihilo tamen feciùs omnis effluxerat rerumu
mox praeteritarum recordïtio Ille autem cum difpenfatoribus obnixè
hifcè de rebus altercaturt quotnam Medimnus tritici grana aut longiùs
cyathos contineret»fuperuacuani quandam & importunam animi foler-
tiam
!~At~W OEDIPI &GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
~lqS i0tlAltt~ tiam praefeferens Nôtinunquam & fomnus opportune Typhonem in«
18#ti4&in~ uadens hominem
fr!iej~. ériûit imminenti exkio, quo quidem correptus illo
ex fella in caput deturbatus effet, nifi abie&a eu m lampade aliquis ex li.
ftoribus fuftentaffet itafa&um, vt tragica pemo&atio faepiùs in comœ«
diam défient j nec enim interdiù ius dicebat, vtpotè natura Solis & lucis
înimica, tenebrifque acçomodatior Ac cùm id intelligeret neminenL,
cfie, vel inedioçri prudentiâ pracditum, qui non fummam in eo infcitiam
eflè iudicaret, non ille quidem fuam ftoliditatem accufabat fed com-
piune in fapientes odium profitebatur,quafi accepta ab illis iniuria; quod
iudicio, & fagacitate valerent j homo^vtconfili; plane inops, fic infidia-
rum callidiffimus artifex. Erat in eo vecordia cutn furore coniunâ:a_i
quae duo animiexitia, sfimutuis opibus inualefcant, nullum aliude ft in.,
rerum natura,nec effe poteft grauius malum, aut ad profligandum genus
hominum efficaciùs Hxc fingula & videbat pater,& intelligebat JE-
gyptiorumque vtilitati prouidebat Rex enim vnà & Sacerdos & fa-
piens erat, eundemque & Deum extitiflcvtgyptiorum monumentis tra-
ditum eft nec enim Êgyptijs incredibile eft, infinita apud fe Numina
(îgillatim imperafie, priufquam ad mortales terrarum impériunïperue-
niflet, Regumque genus àmaioribus, vt Piromidis àPiromide recenfe-
retur. Igitur poftquam ille Deorum in maiorum gentium Deos. tranfla-r
tuseftjaçprégfiniea iam dies aderat, ad eam quidem ex omnibus v£gy-
ptiorum ciuitatibus quod per praconem pridem ediâum fuerat tùia»
Sacerdotum familiae omnes; tùm militaris indigenarum ordo conuenerac»
!<te~!<M'<! quosomnesîegis neceffitas conuocabat; reliquae vero plebi, vt abeffeJ
Regis
liberum fuit,ita omnibus adeundi poteftasconceffa eft, non vt in crean*
do Rege fuffragatores, fed vtfpe&atoreseffenr, fubulcis tamen fpedla-
culum interdiâû,& militibus,qui aut peregrini ipfi,aut ex peregrinis na-
ti apud^gyptiosftipendiamefebanc,quam quidem ob eau fa ni filiorumu1
natu grandiori longè inferior conditio fuit, ex fubulcis enim & peregri-
Tif4,"l 4~~ nis hominibus Typhonis faâio çonflabat efferâ videlicet & nnmerofi
~tP~~
plèbe, quseque inueteratae confuetudini morem gerens, nec contra quic-
quamaufa, non grauc illud aut indignum dedecus, fed fibiipfisquafidc-
bitum arbit-rabatur, vtpotè iure ac legibus irrogatutn & eorum generi
quodammodonaturale.
Erat porro Ofiridi vxor Ifis nomine, quem & pmdemem naturae
Çi-ogreflum interpretantur, fœmina moribus vitâ & religione marito
fuQ minime difpar. Hsec exemplum mariti fecuta hoc vnicum fatage»
~r11&ai~.o,
19~CL&M p~t· bat, vt humanum
tatè çp~j(tp. genus beneficentiâ& inuentione rerum, & qUibufcun-
da. que tandem alijs modis deuinciret Regni bono non minus ac Ofiris in^
tenta: Numina perpetuô Religionis cultu placabat, racra inftituebatj
r..1 faiiîte **ïariti,
"f;' feeptrique commiffî l'
'II'J'incoïuûîieatc aiîîduô
pro Deorum au-
Deorumau-
res foilicitabat, Typhonem quibufcunque modis marito reconciliatum}
ad cor reducere ftudebat prognatus vero ex ijs erat filius Horus nomi-
ne, qui paternâ inftru£lione ad fumma quaeuis forxnatus alto pe&pre fa-
Jubria fapie.~t~tSiQ1j'p~~ris confia & monitattanquaïXi fibi fuo tempor~
v1uI
SYNTAG.II. DE POLITICA jEGYPT. CAP.IîJ
vlui futura imbibcrat Porro Ofirin,toto peragrato orbe, rerumque vti-
lifsimarum inuentione clarifsimum quem deindè Graeci Dionyfium di- IfidlS t\o-
xerunt,atqueobefficaci(simam illam perfuadendi vim dicendique fa- queutia.
cultatem pingere folebant cum catena,ex ore eius, ad audirorum aures
perdu&a, vnde &fabuîam poftmodum de Herculo Ogmio orcam,tradit
plutarchus Porro Ofîride peregrinante,nihil nouarum rerum Typhon.,
molitus eft,Ifide callidè ad eius excubante machinationes ar redeunto
Ofiride, ac rerum geftarum gloriâ orbi iam co.nfpicuô, iouidià ftimuiatus
nihil non egit& tentauir, nifi vt tyrannidisœftro perciru5,Ofiri eli/nina-
to expulfoquc,regnum^€gyptiacuinin vltimam ruinam deduceret; frau-
de enim &aftutiâelufum Ofiridem,atque intra arcam intruium, Niio
Ofiris insiu-
abduxit quod intelligens Ifis omnium inops? omnialatè pererrans,ne- fus in srcu
minem prœtermicccbat, quem de Ofirinon percunôaretur, quin & pue- N1.0. comiTiittic^r
ros etiam fuperarca rogabat, quorum aliqui rei gefls conici; quid do
arca fadtum, prodiderunt ex quo tempore vim prsfagiendi pucris in*
efle fufpicati lunt,eoruraquediuinacionem obferuant dum Iudunr, gjar-
riuncque in remplis fine discrimine, quicquid in mentem venit Ex qui-
bus nonnulli AHubitn fuiiTe putant Typhon vero cognito aduentu Ifi-
dis, ac callidas mulieris machinationes perrimefeens, ne Ofiridis manu- Ofifis propo-
r.irur cuien-
iriifsi falus fibi exitium foret, in quatuordecim partes difcerptnm abie- «lus veiuci
cit; Ifs inuentas partes in integrum coagmen tans, dumpudendum dc- Nuiûtn.
eflec, cercutn eius loco fubfti cuit, '& hoc paâo, veluti Numen Sacerdoti-
buscolendum propofuit Ofiri itaque Typhoniâ malign'icate extindo,
Horus à Matre iniiru&us, Typhonem aperco bello aggreffus,randem vi-
cit, vinclumque matri tradidit Ifis vero nonita iohitum dimific jquin in
eius machinationes continue intenra, certis quibufdam eum repagulis
coërceret; hxc eft fùmma Ofiridis&Typhonis w'w^wa» qui quid ^£gy- Quem prin-
cipeoi Jefi-
pti) ifâdigitârint, videamusi, Ofirisfceptro iivformam ocu-ii concinnato gaet Ofiiii.
iublimis,Archite£lonicus Regis euiufpiam omni virtutum génère inftru-
ftifsimi intelleâ:us,fîue ratio eft,cui us bonitate, jufticiâ,pietare,follicitudi-
neSf relig'ione,regnû omni félicita te compleatur.Typhone vero contra, Qiiera prin-
cipemdefi-
Rex notatur tyrannus, cuius proratione voluntas,iuftitiae defertor, Re- gne: Typhon.
gni inuerforiniquus, propriortim commodorum amator, fubditoFUiiu
oppreflor, fanguinum dipias, totius iniquitàtis otfictna 5cuiu'sambitione,
libidine, auaritià,fiifquedequcferantur omnia, qiïique tandem conuuU
fis iuftitiae funda4nentis,vaflatifqi religionis propugnaculisjimpèrium in_,
vkimumdeducatexitium Huic CeIfis vxor Ofitis,-id eft, proUridéneia-» Prouidemiam
dénotât Ifis.
fiûe prouida voluntas, feu prudens in omnibus progreffus fummâ curâ &
vigilantiî &labore indefeflb, ardente boni commuais defideFio oppo-
nit cuius peripîcaci diâamine omnia Regia niuniaS: miniiteria re6iè di<-
fponunf ar, Typhoniâe machinationes expîorantur,cumulsus 8c fed rtiones
ciuilesTyphonis tnalignitate oborcae matnrè fnpprimuntufytfque extin-
guuntur Quibus quidem (ic prudenter conftieutis, mirùmnoneft, r*a-
Quid iqdjçi-
fciHormn, pulchram illam politici Mundiharmoniam, qux, vti eft ordi- tet Hor us.
nis difeiplina, rerum antufsi*, actionura humanarum bafis, conferuarionis

R inuii-
CAP. HI. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
mundan* fulcimentunrjita, dum clementiam iufl:itiae,pietatenxfortitu-
dini, ixiodcftiam magnanimicati neilitj hoc idem pfatitare videtur in,
Mundo politico,quod in vniucrlî conleruationeAuchor naturç Deus;dùm
mala bonis, conionadiflbnis,fumuîâproportione temperat Hino Ty-
phonem ab Horo filio captum, non quidem omnino liberum dimific Ifis,
apprimè gnara, quantum adueriarij alicuius zelus,principis acuat ingeniû,
ad fe quouis modo, contra technas & callidas artes aduerfx partis defen.
dendum. Verùra l>a;c omnia fufiù^sexponamus •
Regni àlwuius diuturna pax \ft} beatttudo Jèmper (itjpeïïa

c.
effe débet.
ITa huinanx conditioni cornparatum eft, vt nihil fub Sole firmum ni
hil ftabile, nihiidiuturnum,nolla tàm exaâis legibus pax firmata fit,
qux non tandem fuae patiatur beatitudinis naufragium Docet hoc
ipfum Ofirîdis regnum, totius fœlicitatis exemplar, quod tandem à Ty.
phone fuba£lum,de funimo fœlicitatis faftigio, in vltimam confufionetn
dediiéhniînemorant hiftoriae vbi enim ilimma fine metu pax,.ibi ne-
ceffariô fecuritas vbi fecuritas, ibi liberior viuendi licentia; vbi haecîbi
crcfcentibus longâ pace bonis mox nafcitur, profperitas,cuius cornes lu-
xus eft, luxus inuidiam veluti lucejtn ymbra fequitur, inuidia, iucgia, dif-
fidia, perfecutîonesac bella mouet bella tandem? vti feditionibus & tu-
multibus inteftinis omnia concutiuntr ita vltimum,quoque regno exter-
minium minitantur Typhon exoritur,qui corpus Ofiridis,fiue regnum
per feditioforum hominum fa&iones veluti in partes diuifum,dùm cor-
pus vnior.e fyâ diiToluitîilud in pernitiofam multitudinem diftraéium-
tandem in mïnamduicit; quam hauddubièlncurreret, nifi Ifidis proui.
dentia,obortis regno procellis,maturè confuleretur^ nifiperHorutn,con-
claniatispenè rébus, confiliô, & prudentiâ média pararentur conuenien-
tia, atque fie Regnum induââ teaip^rie, fuœ harmonie, id eft, Horo re-
ftitueretur Interuenientibus in huiufinodi calamitatibus vtplurimurnj
fpe Se meta; amoce& odio, fie vtinçalamitate acerbifsima, tanquam ia.
fundoPàndora; pyxidis.rubindèinficardenÉifsiinpsfpei vigor. ISÛmvti in
fortuné, maximis blandïmentis,rerumque vberrinio ftatu,iumtmi5 eil me-
tus, maioriioterdum afficiens cruciatu, quam veï exôffefsiperditipnej
dolor àfficiat; ita ferè extcçmuragaudij ludus occupât, & à lu$ùs acer-
rimi puncT:Ojfœlickatis aurpiciarçducuntur :;r.
Harmotiia_» Porro tam diù RcCpublica hannapicuni ftatum conferuat ».quamdiù
Reip. eonfi.
flitinobedié- menibracapiti, hoc eft, fubditi,Prinçipi, perfej&a conçordiâ & pace fue-
tia (uhditorû
Frintipt fa-
rint confoêderata tota yef ô harmpnia lmperi],& Reipublicpï'mox de-
cienda.
ftruitur,ybidiffi<lentia,diiïidiuinq;>vbi Religionis mutatio,& animorum
Disliarmoni» montra Principem fa&ion'es fuerint exortée û praetereà Princeps quôque
Rejp. iuquo
in Tyrannum degeneret/fubditorumbonum nonquaerat, fi moribus &
eoaû&it.
inclinationi fubditorum noo condefeendat, fi luxu,,fuperbiâ, Bc-.taoaxitià
diffluat; fi iuftitiâ {epofitâi; omniapromircua, Se impunita
puni-ta quâdam pec.qua
SYNTAG. II. DE POLITICA ^£GYPT\ CAP.m,
candi lie-entia confundantur; vbi non verè viuitur,vbi quifque fuoemo*
lutnento bonum metiturpublicum, vbi falutem propriam akerius dun-
taxat excidiômeditatur, v bi omnis iuftitiatorpet omnis ordo & difci-
plina difcerpitur, fides abrumpitur, laxatur pietas omnis vbi erga pro-
ximum quemque humanitas plufquam barbaricâ fericate rcfrixeritj dum
cnim vnius Reipublic3emembrum,alterumalteri non compatitur, rnar»
ccfcit totum, atque in tabumdiffluit, & ficuti corpus harmonicum mox
deftruitur, vbi vehemens humorum difcrafîâ fuas habenas laxaucric ita
Refpubliçavbiiniuriâ Regum, morumque peflîmorum confuetudo in.
furrexerit 5 contra,vti corpus per animam perficitur, ita Refpublica per
religioncm., (loquor autem hic de vera illa, & folùmfaluciferareligione
orrhodoxaCatholica ) Nam vti anima eft tota in toto, & tota in quali- RsKgs'o ReL
bet parte, ita ad harmoniamReipublicaeconferuandam, public* con-
rcligio vna, vni (êruanda ne-
ab omnibus fidei articuli, quos credant, tenendi, & obferuandifunt, fi- ceflacia.
ne qua religione, necPrincepsfuum officium, nec fubditi faciunt fine ca
nulla focietas^quia nulla fides; non iuftitia, non virtus, fed fraus, licen-
tia, proteruitas, & vno verbo hominum rerumque omnium nafciturcon-
fufio, &quemadmodum inter animam & corpus, ita inter Regem Se fub-
ditos) inter Principem &populum, fumma debe^ effe confpiratio, fine«>
qua merito totius ciuitatis fundamenta^ velut; periculoib fulmine di-
fcinduntur. Namquodregnum tutum, culos-tfiiftos populi metus eft?
quae ciuitas falua, in qua mulcitudo vi & armis fupprefla viuit ? vt igitur
Refpublica perfe&è fibiconfonet, tritonus tollendus, euitandus triton«s
cum diapente,diateffaron cum femitonioaut ditono prorfus eradicanda,
diapafoncum diateflaron, fimiliaque maximx diffonantix monfira omni-
bus modisfugienda, hoc eft, diflîdia, turnultûs, morum peifimorum vi-
gor, àiûx religionis in varias haerefès difcifllo, haud quaquatn permitten-
da fuerunt enim haec nullo non tempore, maxima ingentium calamita-
tum, euerfîonifque Regnoi utn Imperiorumque feminaria
Sub fpe metuque,id gehus alia mulra eonuerfionis feminaria in ex-
tremorum alterutro fxpiùs occultantur nam & peccatis grauiflîmjs, pœ»
nitudo fumma fuccedit, rebus praeclarè geftis, vt plurimùm faftus &info-
Jentia vel obliuio fui; vrgec vnius gloriam alienus liuor infortaniiiirt.
Jeuat commiferatio egeflati ingenium fauet atque induftria opulcntiae
inquieta foîlicicudo j affiftit ftuîtitiae fummafecuritas do^trinse vel fa-
fapientix, periculum multiplex, & aerumnarum feges Atque hoc eft,
quod Ifis Typhonem,Hori fortitudine captum,non vndequaque liberum
dirnifit, fed detinuit ad cautelam tanquam curse & vigilantias in Rçgno
adminiftrando incitamentum Typhone enim prorfus extinao, regnum
focordiâ ciuium veluti concufl'um,fuaptè mole cadere necefle foret fat
regni perfecutio eili calcariaad prouidèin omnibus vigiianterque agen-
dum, funt occultas hoftium machinationes quibus fit,vt regnum tandem
priftino vigori reflitutum confiftat •
Verùm hanc fabulam Ofiris &Typhonïs fub perfona louis & Ty- Fabula Poè'-
tarum d?lo<
phonis exhibentesPoétée, ad politicas confiderationes hoc pacl:o tradu- ue ns.
& Typho-
R cunt.
cAp<m. OEDIPÏ jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
cunt Iuno indignata,quôd Iuppiter Palladem genuifièt ex fe> fine ad-
iutorio fuo, Deos omnes, Deafque precibus fatigaifc dicitur,vt Pallas fine
loue partum quoque ederec vida itaque importunitate Iunonis,terram
concuflit, ex quo motu Typhon natus eft monftrumingens &horren-
dum,qui& mox ferpenti, vti belluini eiufdem mores ferebant, ad alen-
dum nutr/itio datuseft poftquam adoleuiflet,bellum loui mouit,inquo
& fuperatus,vidufque in poteilatem Typhonis venir, qui & eum in hu-
meros fublatum in regionem oblcuram, defertamque tranfportauit.,ibi-
demqj neruis manuum&pedûm concifis, mutilummancumque reliquit.
Mercurius autem neruos Typhoni fufTuratos,Ioui reftituit Iuppiter vi-
ex
gori priftino reflitutus, Belluam rurfus aggreffus fulmine verberauit
cuius fangiiine ferpenresnatiferuntur; tùm demùm ruentem., fugien-
tcmque,v€thnam iiiper eumiaculatus, monte oppreflit. Hanc fabulamu
aptè fane vari ae fortune Regum & vkiflitudini applicant Reges enirn^
regnis fuis non fecùs ac Iuppiter Iunoni, matrimonij vinculis iuncli redc
cen(entur
rumens Sed accidit nonnunquamvt imperandi confaetudine deprauati, &
popuioruttt-j
vnde origine in tyrannidem vergentes, omnia ad fe trahant, & contempto OrdinunL
habeanl.
& Senatus fui confenfu,ex Cck pariant id eft,ex arbitrio proprio & im-
perio mero cunctaadminiftrëc Id populi wgrè fubindèferentes,&ipfimo
îiunturcaputaliquodrerum ex fefe creare &extollere. Ea res ex occul-
ta folicitatione nobilium 8c procerum ferè initia fumit, quibus conue-
nientibus,dùm populi folicitatio tentatur ex ea tumor quidam rerunx,
( per Typhonis infantiam fignificatus ) fequitur Atque ifte rerum fta-
.tusabinfitaplebis prauitate, & natura maligna fferpente Regibus infe.
ftifîîmo ) nutricatur • Defedione autem viribus coalitâ poftremo res in
Mon~ruofa~ apertam rebellionem erumpit quae, quia infinita mala & Regibus, &
Typhons
populis infligit, fub dira illius Typhonis effigie reprxfentatur in qua_»
t~S'es.
i1\1 centum capita,ob diuilàs poteflates;ora flammantia,obincendiajanguium
cingula,ob pellilentias praefertim in obfidionibus> ) manûs ferrea?, ob
eaedesj vngues aquilini,obrapinas j corpus plumis contedum^b perpe-
tuos rumores, & nuncios, & trepidationes, & huiufmodi Atque inter-
dum rebelliones \(ïx tam praeualidx funt, vt Reges cogantur, tanquanL.
à rebellibus tranfportati, reliais regni fedibus, & vrbibus primarijs, vires
contrahere,& in remotam âliquam^ obfcuram prouinciam ditionis fus
Hze <abu!<L~
pqlitien do-
fe recipere, neruis, &pecuniarum, & Maieftatis accifis fed tamen norL,
onnen~çon- ita multo pofi fortunam prudenter tolérantes, virtute & induftriâ Mer-
çi4et.
curij neruos recipiunt, hoc eft, affabiles fadi, & per edida prudentia,&
fermones benignos, reconciliatis fubditorum animis, & voluntatibus,
fubindè alacritatem ad impenfas conferendas, & nouum audoritatis vigo.
rem excitanc. Nihilominùs prudentes & cauti aleam fortunae tentare»»
plerumque nolunr, & à pugna. abilinent, fed tamen operam danc, vt ali-
quôfacinorememorabili exiftimationem rebellium frangant. Quod fi
ex voto fuccedat, illi vulneris accepti confeij & rerum fuarum trepidi,
primo ad fradas, & inanes minas veluti ferpentûm fibilos fe vertunt
Dein-
SYNTAG. II. DE POOTICA &GYPT. CAP. IV
Deîndè rébus defperatis fugam capeffunt Atque tùm demùm,poftquam

ruere incipiunt, tutum tempeftiuumq; Regibus eft, copijs & vniuerfâ
mole regni,tanquam^£thna; monte,eos perfequi 8c opprimere.
ConJèBaria politica.
EX his patet, omnesqualefcunque tandem illi fintftatus, mutaêionï-

bus obnoxios effei; vti enim fummaecontrarietati expofiti funt,ita
continué quoque rancore, aettiulatione, inuidiâjfufpicionc, & ambitio-
ne laboranr continuis ardent odi;s, infîdijs, proditionibus,bellis,8f-
fenfis inibi deftru&io akerius,cedit in augmentum &conferuationemj
propriam inftrumenta,ex quibus conftruunrur ftabiîimenta quietis, ita
funt fubtilia, ita deiicata,- vt,dùm varijs fubijciuntur euentibusj dùm oc-
cultis caufarum catenis connexa funt,periculofis ad hxc improuififque-?
occafionibus fubfiant, fieri non poflît, vt non varias human«e conditionis
fortes experiantur. Quantas Rerumpublicarum mutationes ,? qviot Re-
gnorum euerfiones, Imperiorum deftruâiones Monarchiarum ruinas ;J <-
nouimusjaccidiffe ? Quis Principum adeô felix eft, vt difcordias &
tj;km*O**S vicinorum Principum, infidias remotorum euadat ? quis à fa-
dionibus porentum, à coniurationibus fubditorum à perniciofiffimis
populi feditionibus à difcordijs cognatorum, ab infidelitate gu- Ptine!pM
expofiti ad
à
bernatorum regni, perfidiâ principum militiae, ab ipforum militum re- inta-!tC)(Sme'
bellione, ab inuafione exterarum & barbarum gentium inundatione fo euencos.
immunem exhibeat ? fi potentiâ, robore munitus fuerit, plures contri.,
fe veluti fa6tôagmine,concitabitj fi inferior, exteri Principes in auxilia-
res manûs inuocati, demptâ libertate,mox eum fui iuris fubijcient fi de-
bilis, vel primo iâ:u conuulfus, viribufque potentiorum in vltimum ca-
lamitatis barathrum praEcipitatus, omnium bonorum iaduram faciet «
Solus itaque is beati titulo exifiimabitur Princeps, qui bonitate eaufe
fretus,iuftitiâarmatus,religionis ardente zeloimpulfus,fuajfurïimâ inten-
tionisfînceritate& re£Htudine omni paiïïonis impetu liber 8c folutus
adminiftrârit Hôc pa&ô hifcè medijs Ifis infirma coeteroquin ac imbe-
cillis fœmina, Gygantsam Typhonis îmmanitatem, Titanumque atrocif-
fimas machinationeselufit proftrauit ac regnum penè excinclum fax
integritati reftituit.
C A P V T IV.
Ex Mundorum difpofîtione^fubordinanone Âe^ptij Rempublicam
fuam adminiflrabant q) hac "vnicà ratione illud perpétua
flabtliri poffè contendebant
AEgyptij profundiffîmis animi contemplationibus afTueti cùmad-

mirandum quendam rerum ordinem in trium Mundorum, Arche-
typi, Angelici, & Senfibilis huius Mundi ex aftrornm orbibus, & elemen-
torum
Ç!p.!V" OEDIPI JEGYPTÎACI TEMPLVM ISIACVM
torum quaternione conftituti feriebus elueefcentem aduerterent illud

çeu vniçum &oportunutnpolitic2 gubernationis exemplar ob oculos
fibipropoiifum çrediderunt, Supremum enim omnium Nu miniun Nu-
men, Archetypus, inquam, feu idealis Mundus,dùm Viiiuerfum tantâ le-
gum aequitate gubernat, tantâ prouidentia difponic tantô amore & be-
nignitatc conleruat; quid aliud nobis exhibet, nif veluti quoddatn Mo-
|5su« p?rft-
iftiîlïroant_j
narchici fbtus.abfolutiflïmuîïi exemplar ? Quid Gtnjalis,fiue Angelicus
Mou'atchici
Satus eçem-
Mundus, in tot claffes difiributus, in tam varia munia & minifieria diflin-
pUr- £ius, tam admirabili ordinum difpofitione conipicuusjin quo tametfi va-
Per vnitateia rij atquc difparati dominij & fubie&ionis gradus fint,omnes tamen hoc
Angelici
Mundi defi-
vnum fatagere videntur, vc omnes vnâ voluntate &icopô concatenati 9
gnatur fœli- in vniuerficonfcruaïionem confpirent Quid, inquam aliud nobis hoc
çïti.% policiî
1`~acus.
ipfo? nifi Ariftocraticae politiasftatus defignatur cuius tota felicitas eft
vnio & concordia optimatum ftabilimentutn eius,boni communis in fïn-
Per mobilka.
çem fenfibilis gulis cura & amor quid denique feticibilis haec Mundi machina, ex aftro-
mundi defi-
gnatur démo-
rum orbitis5elementorumque corruptibilium mobili & inftabili mifcellâ
«raticum do.
compofita, aliud nobis,nifiDemocratici ftatus,feu plebaîi domini) ftatum
Plin uni.
proponit, tantô pçriculofiorem quauto maiori mutationi, &fa£lioforû
hominum turbationi niagis eum obnoxium videmus ^gyptij itaq, hxc
Monsrc!}ia_;
attendus confidcrantesjillum non immerito ftatura côferuationi aptiorc
perfeftiffimus
îia:us. cenfuerunt, qui Archetypae Monarchiaî fimilior & mufationibus minùs
obncxiiis foret j in qua cûm Angelici Spiritus vnius Monarchse fummi re.
rumAuthoris nutui pareant,horumver6 fingulae rerumereataruminhoc
fenfibih Mundo clafies}abfolmo & perfefto dominio fubijciantur j fum-
mo ftudip incumbebant,yt ad hane monarchicl ftatuSjVçluti ad exemplar
quoddatn fuam adornarent Monarchiam.
Quemadmodum enim in vno corpore phyfico membrorum conS
Quod efl cordi4 & coliigarione»a£liones fùas harmonicas mens exerit &perficit
tnens in cot-
pore5 eu Moj vnoque ipiritu,
narcha in >
eadem membra colligat; haud fecùs vnum imperiurru 1
popislis.
dura poteflate vnius,vel plurium vnitorum in Republica regit, imperat,
cuiquç prouidet, leges dicit, firmat concordiam 3 humanaequefocietati
neceffaria ejçequituri communicat commercia, a&iones & amicitias con*
uenieptibus prxceptis, qux vel narura, vel neceffîtas fuadet, inuiolata-»
Hsrtr.owiJ
conferuat 5 pqlcherrimam in hoc pblitico Mundo,Mundo vtrique pau-
politica. lô ante defcripto prorfus analogOjharmoniam deducit,- & {îcuti infidi-?
bus, 8c tibijs atque cantu ipfo concentus eft quidam tenendus ex diftin»
éîrisfonis, quem immutatum ac diferepantem aures, ernditae ferre non pof-
funt, ijfque concentus ex diffîmillimarura vocum mpderatione,concors
tamen efficitur & congruens j ita ex funimis, infimisj medijs, interieclis
ordinibusaçfqnis, moderatâ ratione ciuitas confenfu diffimillimorumj
confiilit 18cqux harmonia à Muficis dicitur in cantu, ea eft in ciuitate, a
feu Republica, concordia,ar£tiffimum atque optimum omni in Republi-
ca incojurnitatis vinculum, quod fine iuftitia nullo paâ:o effé poteft îu-
ftitiaautem, nifîab authoritate alicuius, qui fupremam habeat potefla-
terri^Çpendeatj fuum effeaum, çonfequi non poteft Quot verô funt
Rei-
SYNTAG. H. DE POLITICA i£GYPX:O CAP. IV.;
Reipublicœ fpecies, toc debcnt efle fupremae potcflares in vnaquaque_»>

vna, (icuri in vnoquoquecorpore phyîico vna»quae hnperai: anima vhïl,
vitaliumoperationum>per totum corpus difïularum moderatrix non.»
dax in Mundo vnus Deus, qui inefFabili fuâ proujdenciâ omnu in eo, In RepuMtes
concentu moderatur & dirigiti duas autem in Republica poceftates efc viutas débet
amiri
fe fuprctnas,asquali potentiâ & imperiôres adniiuiitrances>fieri nonjjbs

teit j. cùmfupremum in fuo ordinej piArem non adxnitUf,nifi ilihoid^.
dinetur adaiiquid fi duas conflituas, iàm diflonantia politici corporis
in foribusefl:, dùm ciuili corpore âiûifoi ex vna du«e*vt-fint Refpublicxj
necefle fit. Nec obftat fupremam poteftatera adminiftratores diftribn*
torcfque admittere plurcs hi eniniïion fuprcmaœ» fed vnamoninès y.yx
in Ariûocratiaatque Dcmocratiafir, habent poteftatern .$ iaMonarehia
verô pênes vnum rerum omnium poreftas eft» à quo reliejùi qui fub eo
Rempublicam, principatum, vel regnum per partes fibi credkas mode-
rantur,pendent; fuamque Rex per praepofitorum minifteria^non fecùsac
vis animée per torum corpus diffufaque membra> veluti per infirunienta
quaedam> fuam exercet authoritatem ficuti harmoniain hocvnico coij*
fifiit, vt vna chorda -aut fiftula femper grauiùs aut acutiùs & aeutiùs
ife&'wf&xietonatim fonet, ex quarum denique arcificiofo fymphonifnio
intenta melodia nafcatur ~:x¡
Hinc fummus ille rerum Harmoiîa,, mox ac magnum illud Mundi
fyftemaharmonicumineffabili quâdam regiftronuin varietate condidiC-
fett veluti Archichoragus, fingulis quibuiqûe creaturiSjcœiisielémentisj
Poiicicus fia.
«©iwaiibus, arboribus, frondibus» '& fluminibusrreliqiiifque» quœfecit > tus imago 511-
<>peribus»proprios fui generis principes & choragos conftituit .?' Spedla*- Dei bcrnantis
mus huius rei noceffitatem in omnibus penè rerum naturaiium èlafiîbus •
Jiomodùihnafcitur,ne perear» alio, qui ipfumdirigât j indiget^:omnia_»
anuziaîia vnus regit homo lmminem ipfum in eo diuinior pars animas> Exemplum_i
in ipfa anima dam partes, jrafâbi1i~ & comupifeivilis rationis dt~tan~mi rerum ralium.
natu-
fubijci debent Inter membra«orporis,vnum eft; pr«cipu«mycnius arbi-

tridf omniareliqua mouentur?(îueillud fit caput^fiue vt ali;,cerebro coi.
gnatuincor hoc paèto Angelis- Angelum Principem .fpirJicibus.- Spifi-
tum,fîderibusfidtis,Da:monem'dîEmDnibus, auibus auenTybeiHain; be-
ûijs, ferpentem ferpentibusi pifcetn pifcibds ,îi»6tninibus ppxCccït komi-
lïem,qui eftVerbum incarnatmii Ghriftus IESVS Sitque adeôimperace»
rçgere,fubijci, régi, &gubernari iurisnaturae^ diuinbque &jhumjaiiogeii-
îiwmj Scôuiliprorfusconféntaneum Certècùm mira bsec-Mundt di-
«erfitas qx[ quatuor elementis contrariarum qual»tatum:fpkitualiumi,
ô,rôEaliu.mque rerum fubftantijs confier Mftiisderta. fubordinationis
ha|cn1oriia & fymmetria eolligaretur^ certifque le gibus. fu!bi«£lïonis regi-
teinilque temperaretur, pulcherfiniiim Munefi harmonielira corpus breui 1
::Çonfuminecefle foret ;,nec eiîim'poiTcot parcestârri diuerïîa-in eo perfe-
uerare, fi fingulae-per fe promifeup&indifferenti'fregimine opéra' fiia_»
peificerenr, quin poteftas po teftati^quali' de çunrens, perpétua difeord ta
& îrreconfilîabili diffidiapmma\pofHderet alieâque quje repère noiu,
Rouie, kcc c onucniurit, ia fuam perniciem vfurparet t Orda
y OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Ordo Mundo Ordo itaque in omnibus neceffarius eft,vcpulchrè Bonifacius rela.
ntccffuius Ab hoc, inquit, difpenfationis diuinae confïlio gra-
tus àGratiano:
dus diuerfos & ordines confituit effe diftin&os vt dum reuerentiam mi-
nores potentioribus exhibèrent, &potentes minoribus dileâioncm im.
penderent vera concordia fieret, & ex diuerficatc contextios&: reîiè
officiorum gereretur adminiftratio (îngulorum Neque enim vniuerfitas
aliâpoterat rationefubfiftere,^tfi huiuimodi magnus carn différends
ordo feruarec quia vero quzqve*oçeatura in vna eademque qualitato
gubernari, vel viuere non
guber!,ari,yel non potejft^cœleîum
p cœ~ium militiarum ~x~mplum nos
mili~iaru.m ex^mplum
inftruit, quia dùm funt Angeli? fun\& À^çhangeli, qui quidern non funt
squales^ led in poteftate & ordine, lîcuti notum, differt alter ab altero
ficuti enim, vt fuprà quoque di&um eft, ex diuer fi toni fidibus, mélodie
nafcitur fuauifiima, ita focietas in Republica imperantium & obedien-
tium diuitum, pauperum nobilium plebeiorum doâ:orum arcifi-
cum, &id genus diuerforum graduum, perfonarum fiatuum efficitur
pulcher quidam concentus, concordia laudabilis, felix & penè diuina
Quod enim vni voci deeft,ex alia fupplccur, & quod vni deeft ab alia_»
communicatur neque enim bona harmonia nafci poteft ex vnius toni
chordis, vel exinftrumento, cuius omnes in vmfonum extenfae funtfides.
Ita Refpublica confiftere minime poffet, fi omues effent squales i appa-
Dîuîtwpfo- ret harmonica hxc acqualitas ex ipfis diuerfis ftatibus, quibus Diuina pro-
«ideotiz vis
in diuçrGs uidentia homines conftituit>dùm alium fummum Sapientia: apieem attin-
fia ti but ho«
tnianov gere alium omni virtutum génère refertum; alium nullo animi orna-
mento praeditum efle; alium item ad fummumdignitatis apieem alium
^d incitas & infimam paupertatem depreflum i alium abundarc egero
alium, alium diuitem, pauperem alium alium perpetuis delicijs opum-
que afBuentia gaudere, alium perpetuis laborib us vitam miferabilenu
agere, videmus Curitaque boni tas Dei non omnes aequalis conditio-
nisfecit ? Hanc, inquam, mortalium fortem nobis obijciunt ij qui om-
nem prouidentiam impiè negantes omnia cafu euenire arbitrantur
Quaeroego ex ipfis contra» Curipfe Opifèx non fecerit omniaanimalia_j
Angelos,aut bmnes planetas Solem,fiue omnia membraoculos-? Si enim
Min diftrî-
omnes artus effent oculi, vbi manûs, vbi pedes, vbi ôs, ftomachus, aliaque
butio rerun membra corpori neceflaria Et fi omnes planetîe)SoI, vbi Lima j fufei-
la Mundo.
piens fiderum genituram vt nobis partum edat vbi Mars roborans,
Iuppiter aequans, Mercurius acuens, Sàtuwius confolidans, Venus amo-
re conneftens ? Et fi omnia animalia Angeli, vbi homo peculiaris imago
Dei ? vbi equi ipfum portantes ? vbi boues & oues humani viâus mi-
niftri, imôcibus ? vbi animalia, &iumenta quand mundiornatum,&
hominis feruitium produâafunt. Sicuti igitur non eft con/onantia^fî qui-
libet neruus inftrumenti effet nete aut hypate mefe aut paramefe vel
qaoddam huiufmodi tôqemvy cùm ex pari bu s di/paribufque çhordis aut
vocibus, prout harmonia Mundi rèquirit,con(bnantia generetur^ fieiiim
omnes DoâoresâpienteSjPrincipeSjdiuites effeDt,mundû perirenecefle
foret In hac igitur diuer fi tate ingeniorùm,profefiionum,inhoc diuer-
Ïq for- r
~v JV~
'•'' IL DB POLITICA jïiGYPf
SYNTAG. CAP.IV
fu (ôtïimx iaûu, politici Mmidi iymphonifmus'priiiiariô confîftit &fi- Harmonia_<
cut inhùmani côrporis itrutrura,diucrfa membra diuerfis officijs defti- ftatuspolitic
nata -in bonumvnum, bonamque conferuationem indiuidui confpiranr
ita &dirtfcrfa politiciMundi membra in Reipûblicse faluretn concor-
dizque conferuationem confpirarc debent quocirca totius huma-
ni generis pulchritudo in indiuiduoium varietate eft quaî diuerfiftîma-i»
lumt«os«iodcrator, in vnius înyftici-corporisjriibCbr'fto Svu>&&>vcù, har-
moniam traxit Qna: confonantiaî&'Muridi -&poHcici corporis tantâ.
elegantiâ acfuauitace condufta cft, vt nulla perfeétior inueniri queac
His'igifurnatura dirTerentibtisâflignataiuntdoiîa varia, vnicuiq;
iuxta propriam virtutém>& difpofitiûnem^ quifrus ctiam pr*rnià red-
duntur fccundùm opera ipforum, proportione geometrica ve qux fit
proportiomunerum ad munera, &m^rttorii(âiàd\!4ne>itaJ cadem fit pro-
portio prïEmibrumad pracmia,atq,' hâc proportione non Dcus duntaxat
reddetjfîngnlis prsemia, fed 8c Rerpablica ciiiilis i quae mundani, imo
arclutypi mundi imago quaedam ^ftjgitbernâtionem fuam inftîtnit.
Qiioniam vero vt ad ^gypti6sréuertamur,maximi inben^ bearèq;
inftituendaEMonarehiae fatione, momenti eft,archecypam rationem con-
tinuoob oculop pôfitam expendere, atcjue hinc iuxta inrentam analo-
giam corpus politicum formareSc elaborarei .j£gypr.ij huius ram diui-j iMonarchis
nx artis minime ignari, iâtim a primis nàfcènrisimperij incunabu'Iis, vni- Igyptioruni
id VRÎuerlî
uerfain vEgypti Monarchiam ad forius vniuerfi normam& ideam ifL.jfbrmata.

lormam con-
ccftôs qùofdamNomos feu Curias,aut praefeâuras myfticâ quâdam & ar-

canâ ratione, vti in praeced'entibus diétum efr; dniifèrunt quibus fingu-
lis totidem. ex Optimatibus fàcerdotes, religîone & fapientiâ confpi-
euos, qui à nutu, & arbitrio Regis Monarchx dependerentjjpraefecerunt;
quorum officiutn erat, populum,cui praeerani^, in cultu Deorum inftrue-
re, facrificiorum ritus & coerimonias in Geniorum qui praefe&mis pras-
crant, placatione,fine qua Regnnm confiftere non poflèc, inuiolabili vî-
gore feruandas edocerè fùmmô rigore in mores dégénères animaduer-
tere; milites ad patriae defenfionem agrieolas ad agrorlim,camporum-
que, humanse vitx pérneceflariam eulturam 5 opjficesad ciuîfatum tem-
plorumque ornatum ad ciuili denique necefTîraci pro artis vnicuique
propriteconditione, fubueniendum excitare j omnes eos quiremfuanij
praîclariùs egiflent, oblaris pf3emi;shonorarc denique quotannis Regi
de éunâis gubernationi eorum fubieâis ritè adniinifiratis rationern red-
dere. Sic fiebat, vt rcgnntn,Sacerdotum operâ,qtiibus folisad regni ftic-
cefiionem aditus effet) fummô amoris affeétu, vnanimique omnium con-
fpiratione adminiftratum, in perpetuo vigore confiftertc porro vmuC-
cuiufque Nomi prîEfidem Genium cognofeere & explorare difeebanti
qùèm cognituni> per rerum fpecies ci analogas, facrarumque fculptura-
rum apparatum, ita fe flederepofle credebant vt dùmparticulari incli-
natione incommiflî (îbi Nomi curam & tutelam (cfe impend it,regnu non
tàm humanâ, quàm Deorum immortalium. prouidentiâ adminiftratum
fine vlloexternîB inuafionismetu» fek>fo confiftetet 5 adeèque non pri-
S uata
C*PTV. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
tatancùm fîngulorum Nomorum templa, fed totaj£gyptus ftatuisfupei-
tiaruniî mentium confpicuisY veluti totidem aris, Archecypi & Genialis
Mundi templum exa&iflïmè cxhiberet j in quibus continuis facrificijs 3
hymniç, precibufq; pro falute patria:,&.pro cômunium calamitatum pro.
cellis aùertendis Numinafollicitabanrur j liquidera nihil rcligione ha-
bebantantiquius, nulla res àrdentiùs infacris libris ijs inculcabatur qua
fiante, ftare regttUm, Genios naturali amore ad id conferuandum fuccur.
rere; quâperimprobos mores vacillante regnum diù confiftere non^
poie, atque adeô Genios regni fibi commiffi tutelam curamque prorfùs
deferere opinabantur; quo fado, quid regnum Geniorum praefidio de-
fticutum, aliud, nifivltimumexterminium expeciare potcrac
Confèiïarium primum politicum
Atec hinc horrendarum nullo non tempore in Imperiorumftatuum-

que matatione cataftrapharum cauia Nonne Rex homo eft cœte-
Cur fubditi
naturaliser rishominibus fimilis ? Videmus tamen omnes ei fe fummâ reuerentiâ &
timeant pris» timore fubijcere, quod quidem Heri nullâ ratione poflec nifi Deus illi
cipes luos }
timoris fui charaàerem impreflîflec quô Principi fignato eue&oquo»
coeteri timore quodam reuerentiali, & occulta quâdam vi compulfi, fub.
lînt. Quod totu.n per principatuum illorum,fupremorum Principum.
ordinem exequitur Quod fi vero per indignam fceleribufque conta-
Vndi ruine tninatam vitam fibiReges, Principelque tùm Dei j tuim Principatuum in.
U ttanslatio- fluxui obicem pofuerint, ecce protinùs,veluti per peccata publica dele-
nes regnot û
& tmperiotu. to in Principe charadere timoris Dei, populus àconfono in diffonutTU
deBeditur,rebelliones mouentur, iugique Principia tanquam charafkere
timoris Dei indigni, fit abieâio vt proindè murationes imperiorum
regnorumquc tranflationes, principaruum, rerumque publicarum extir-
pationes, aliam, quàm diximus, originem non habeant meminerit igi-
turPrinceps ita vitam fuam inrtituere, itaiuîlitiam &pietatem colere,vt
principatus fiue praefides Archangelos (emper fibi propitios inueniat;
GurferoeilH- vtpotè,fine quorum perpétua tutelâ &atnftentià nec regnum, nec re-
Mrquzuis
bel' bomî. gnator fubfiftere queant. Eâdemcaufâ Deus ani mal ibus etiam ferociffi-
ni fponcè(ç^ » mis charaftercm amoris impreffît vt videlicet homini propter quem-
rubll1it¡¡nc
condita erant>fube{Tent, eique obedirent VidemUs robore
debiliorem
puerum, vel ingentem Elephantum ferociflîmumque Leonem manudu-
cere, regere, verberibus, & quocunque voluerit imperiolê ducere bel-
luatnque ci in omnibus obedire, eidem fe in omnibus fabmittendo Cer-
tè non alia de caufa, nifi quod ordinis ratio prsfcribat, & quia homini,
charaâ:er timorisDei impreflus, omnia eidem fubeffe cogit Eadem in.
ordine aninaalium
animalium fncâantur: quod en;m-
fpe&antur quiod enim vnuoi animaluas.aliud
ciaaafv
tiaicat
IL du~Ii
robore Se magnitudine multo eô inferius ( vt Elephas arietem gallunu
Léo) caufa eft, quod fub praefididio fint ordinis altioris, charaâeremqiC
principatus gerant, quem inferiora naturali inftin&u dum cognofeunt
reuerentur i vides igitur quàm omnia mirabili nexu coniunâ confu-
ucntt
SYNTAG.
H. DEiPQIiraGAr^GTîOÔ C&PAVï
nent. Relucet &hic concentus vçl in ipfis fortffifis rébus( fi tamen ali- Euentus mi-
quid in rerum natura fortuitum & cafuale dici poteft ) vt cum rus in eleftio.
temporo ne Pauli V.
Pauli V. Pontifois, Aqujlâ vinculisfoluta auolando paulo anteidiâi Pon- Pontifieis.
tificis eleéiionem Draconis im»gini,quam Burgtiefîorurh gentt&tiainfîs
gnia continent, infidens, ex eàdemiainilia Pontifie jseleâionem defigna-;
uit 5 voiuitenim vtnqnïuiHjsih'menitein venit jDeus pejr.Angeîos ptin-:
cipatùs>principi*: YOilaC(rrsaugura» yprihcipatum aï-bis indicare Nonrî Portentfteir-
ne etiam in admirationem trahit>quod acciditêtiàm Vrbanohuius nomi- ca ele&ioaê
nis Oâaud1 ? Nam dùmCardinalesidc elig.end«xRantïrice rtraiéfcâfoant in- VrbaniOfta-
ui.
conclaui fuper jr eâiun eubicali'Maffei Barberini inaentirnn; eft examen;
apnm, hoc eft ilemmaBarberinse familiae, perindè aèfi ci us upesgentiii->
tix ad,fupremum faftigium priiis defignaflfeiïÉ'^rdiiialerti^ Mafienmi>>
quemPatres purpuràtiadorarent Vrbaaam Quii vero principâtus teir-
renus diflbnus ex fé eft) & deformis, nifi confonds fît ïnfeipfo ,;i&;curn^^
$)Sj& per hanc coriionantiam decorem&:»pul€hritudinefat f^cquirat;
ideô faperiorum minifte*ium>î>rineipijneceffarium éft & hoc vrrtuturtL.i tes influant
QuM VirtB-
efficicordo, quarum fauore comparitâxonftarytiâ ac robor^v fortes con- in homines

tra vitiorum voluptatumqueirriîamema;efficiïnur;Sed;vt & contra hàs PotetUtutn-f
aèreaspôteftates inuidià &malitiâ plenas prxualcamus fÇapètbaêhûiuài influxus.
diuinarumque Poceftatum prxfidium nobis neceflarium èlbj rre etianx^
mundanis afTeâibus prxpediamur j fed illos appetîtui rationa-ti harmoni-
Dominations ii
cè fubijcientes, dominemur nobisipfis, Dominationum affifteiitia nobis mfljixus-
erat neeeflaria. Omniumitaque inferiorum obtento dominio, reftat, vt
ad Deum conuerfi ipfi foli yacemus quod fît, fi memoriam fupercœle-
fiium,per Thronorumfubfidiurh, retineamus,eademqUe Cherabica illu'
ftrationecontemplemur, donec cognato tandem paren tique fummo,Mo-
nadi diuinaeper ardorem Seraphicum vniamur,' vndè quemadmoduniL.:
per Angelicos gradûs Opifex rerum in nos fuâ virtute defeendit fic &
per eofdem ad ipfum, à quo procefllmus, redeamus, veluti per qùofdami
virtutum gradus, quorum primus rationalis naiurae gradus,per fenfus nos
coniungit Angelis, imaginatio Archangelis, timor Virtutibus, Poteftati-'
bus dolor de peccatis, ratio Principatibus, vt enim ha: Spi-ritibus ita ra-
tio fenfibus, &anredibuspr«eefl: j amor Dominationibiis,Thronis intelle-
ans, Gherubinis inteïligentiavfpes denique vniatSeraphinis,hr enlm pro-
ximè conducunt ad Deum, qui e'ft fpesomnium finium terrae r i
Vides igitur, vt Minifiri hî OrdinesjHarinoftse futnmotribunali affi-
fientes, vt fidi fint omnia in confonantiam cum Principe «oram dedu-t
Angelî
cœle*
cere fatagunt 5 prazueniunt enïmconianai pfallentibus, & ipfivçpovitiÇàvTit. ftisOdïirao.
dulatorcs
tanquam cœleftis Odoei modulatores, omnes chordas vocefque infummo
illo Dei monochordo adaptailies, vt. illud reddant concinnum ftsàuiffi-
îîiUmquc, vt îi qux vint inutiles fides, vel moduli diflèntientes, èas abijr
ciant, refcindant, reprobentque, ne in mundano cœlefti, vel humano
polychordo aliquid diffonum repe.riatur; gaudentitaque omniâ jnouen-
te patre, tefie Dionyfio,à Deo fiquidem moti mouent orbem & ifti cor-
pora nofira, cccreraqne inferiora ad eamconfonantiam difponunt,quami
lubet îpie pritr.us rcnïrn omniumMotor. S C°H'
CAPJV. OEDIPÏ JEGYPTIACI OTMPLVM ISIAC VM
GonjèBàrium jicùridum foliticum
hinc vana quorundam de giege Epicuri porcorum praehimptio,
PAtet qui perniciofb eiufdem dogmate, veluti temulenci atque in tranf-
>
ucrfum ââi. ,;ad aW9y«*>quandam > rtiortaliumï animos redigerefaiage-
bant cùnithiraanimadueitcrentduos effe prseetpuos huius orbis Ty-
In vanitatem
AH~iegtC.nn, l
rannos atquecarniifices, fpem,fcilicet &.m€*um s,- :v^pacarent hominum
mentes>iàm:.oninïexeuObNuminismetu.(cui dumaUigantur,: p.utant
] quietas éffè non poffe:j) xionati futtt ifemift omnium, qux quotidiè fpefta-
rentur, naturales reddere tationes/atGfiifi :ex vnocœlo, per tntermcdias
cJaffcsjfatorum neeeffitacem demonftraire irquibu^nç aiientiarour cemerè,
purioris philofophiaî, Ahtiftites. monént-jj atque ipfa Veritas, feu Ghriiti
viua domina praEinonftrat* QuaaqdatDiCK abuniianti eiufdem bonira-
tis finii,illa etiam conteftantUr, quae quiéein fenfibuts obu»a,praîter tamen
Oidoalius communem naturae c^rfum, quàra rarifîlmc fiufttîHiscnim oftenditor
jmmutâbilis
in mente di»
Deum pênes fe alium ba.bere. ordinem ptàmâentixiitaÉ nobis occultura,
uia». cui fsepè çonfentrt Oçdiai.s charaâerifniu^ mundanis rébus infufus faepè
plurimùm difcrepat pYopter hominumneceifita,tçm atque vc diuiruc
AboDonil gloriae maiefta* Ubera,r4ullis naturae vinculis alJigata, jjullis ciffet>ntfeptaj
niiî bonum,
carceribiw, demonflretur Neqoe veto •àhonoifummo praeïer bonum
aliquid fieri» aut dimanarecredibile eft» eà.En fît circulus bonus a bono
Cur multï_» in bonumperpétué reuol utus, etfîea, qu* faepè obtingunt, pro aieritis
prster ordi- noftris, mala &tiiftia vulgju.s exiilioiet; non inferunt :Dî nobi? iiniurias,
nem fierivi-
deantur. (vtlamblichus ait)fed itifla fupplicla,qua tamen finera optimuni,fpe-
àant, & mukano5 latent peccata, quae Deos minime latent Deus quo-
que quid iuftum fit, aliter fspè per pendit, ad vnam animam fpcctans;
aliter ad totam cognationem animarum,& bonuoi Vniuerfi. Quîn etiam
à totis Mundipartibus^yt verbis ilHas vtar) defeendit per membra fîn-
Mali fpecies
à materiç_j
gula quasdam aâio multiformis defcenditque facillimc propter poten-
proficifei.
tiarum fimilitudinem inter agens & patiens, vt corporis fola ntceiiicate
contingatj quas quidem in totis bonafuei an & lalutaria, arque harmo-
Quatuor iin» niaeVniuerfi cpnfona, iatpè tamen ex delapfu in hac vel ilJa parte cor.
pcdimcnta_,
circa mate.
riem. rumpi, vel'qy^delegatricisfacultatis itnpetum fuftinere non pofTunt»
vel propter çommiftioncm inferiùs accedentem. imbecillitatenïque injî-
mis naturalem j vel quia humana mens fuperftitione quadam, & rnctu
panico perculfa dùm iniolitum &f jgrtotum fibi efTeâum confiderat,
illum caufx omnis' expertem opinatur 5 vel quia partes partibus J
agentia principia pafsiuis proportionata non funt Ita qux in intellcvtu
diaino fpecies funt, ac purifsimx rationés,in Vniuerfi natura materialem
quandam induunt deformitatem &à&%<xty8c qux in tocis vnita ruerunt? in
Hngulis difsidenc Ex quibus confiât, bona Deorum corrumpi i aliàsma*
teriae vitio, aliàs per intermedios Duces vel Dêmones malos quibus ra-
men nihil efficitur nifi diuinitùs permittatur,nifi fie merearour Habcnc
ergô & coeli fxpè,quod multis prodiges conférant; atque vt prodigia rus
decernunthumanas, ita interdum & concurfus fidçrura ceu prodigsofa-
i* 1 1 en
u
SYNTAG.II. DM TOLITICÀ MGYPT cap. y.
rum rerum, & figna);& caufas à phyficis memorantur vt in Cometis,
terracmotibys & noonftrofia partuçus infinitis Eâdemque rationc quâ
virtus diuina videtur falso caufa elîkiens mali de cœleftium corporum
poteftate dicx fimiliter ppfsit.etfi modo'quodarn inferiore nam fi quid
ab illis durumaut caianaitofuni yideatur, quineid debetur materiae re-
ceptrjci • . r.i ./ •-• h.
Vndè nihil' in hoc raunda adçofprtunfiturn effe poi;ejft quod non., Malacvlicus
Donimmicri
in occultis diuinaç prouidenti* perçetraUbps lateat reconditum , itaque^nedum djui.
nitus.
nequç Ajjbitaneae mirandaruin reruçi âtaftraphx ,impraui fi Principum
cafus,. familiarum.extinaion.es barbarorum içrupîpnes fatali icuidaoi
neceiiitati fubijci cenfeii debenti fed çx oceultis diuina; rationis fëmina-
rijs originem fuara vt plurimùm habere, vt D. Aug. lib- de ciuit pulchrè
probatjquifquisv^ra.Chrifti^ni noipinii prQfefsione gloriatur, fentire_>
débet 5 neque.Deus cuius natqra.bonitaççft, tôt malorum exprientiom
caufa dicendus, çûm hxc omnia iam in deprauata humana? vpl^ntatis
deliratione, Principuminiuftitiâ&atroçicate cœterifque oçcultia deli-
dis, ad tanram maiorum ilia.dem paula,tim diippnentibus prxeefierint
deferit Deus Principes, qui ab ipfis defertus eft $ pœnasinfiigit quia ad
hoc faciendum prouocatur Præ6des regnorumAngeli inHuxumconfer-
uatiùum fufpendunt, quia qui prxfunt, obicenu ne influant, ponunt
Ceffet iraque in animis multorum nimium implanrata fatua jlla de fatali
necefsirate opinio quod fiet, fi &nos, & npika omnia diuino arbicrio
abfque vlla vel perturbatione infigni vel futurorum varia follieitudine->
commiferimus.
C A P V T V.
dcBrina Imperij Aegyptiaci

Hieroglyphicorutn perpétuantfelicitatem.
$ confiruationemmagnaex parte rejpictebai ,• %)cur
tantoflientioeamfitppreffèrint?
Irantur multi, cur Êgyptij totam penè terram v€gypti innumeris
quajObelifcis, qui ftatuis Deorum admirandâ arte conilruétis re-
pêlrint. Legimus enim,in omnibus ./Egypti limiribus,terrarumque exte-
rarum confinijs potifsimùmfimulachra huiufmodifuiffepofita,cuiusmy-
fterium vt intelligatur
Sciendum eft,Hieroglyphiçam doârinam non tantùm rerum fubli-
mium, altifsimarumque deDeo,deAngelis,de Mundi difpoficione,figni-
ficatiuara fuiffe, fed prxterei .1 apotelefmaticam, id'eil, miros quofdam ef-
fedtus in attraûione Geniorum praeftitifle hifce enim fculpturis tùm ïvü.
Dsft.-ins ces.
ad naturx, tum ad mundorum idealium exemplar & prototypon fummô tenra in Obe
lilciseftmui.
ingeniô fabricatis, fieri non pofle credebant, vt Numina & Geni; confi- taapotelefina.ex parte_»
milibus, appropriatis, & natnrx eorumeongruentibus fymbolis alleéti > tica.

facrificijs porifsimùm & expiationibusfacris accedentibus, fuis. prouoca-
toribus ad regnum,ab aduerfis potefîatibus defendendùm.non ftibueni-
rent
CAP.V. OEDIPr JÊGYPTIACI TEMPLVMISIACVM
rent. Hinc Obelifci non tantùm facrae do&rinae fehemata> fed veluti
aucrrun-
apotelefmata, feu efficaciffima quaedam Amuleta habebantur
cam aduerfus Agathodaemonum Antidaemôhas vim obtinentia idetndo
fïmulachrw Numinum hieroglyphicis nûllo non iEgypti loco eonfpicua,
fieri credebant j de quibus fufifsimè in tertio Tomo
eu» *gyp"j Cur verotantofilentiôtùm ipfamdodrinam, tùm ritus &cœrinïo-
Joânnam $
ritus faeros nias, nonnifi in fubterraneis adytorum antrïscelebrari folitas ± fupprefle-
raoto filentio
fupprefferin» rint ?
Cur non nifi Sacerdotibus>eorumqué fuccefïioni notas voiUerint,
caufa eft, quôd timerent, ne,fiGeniorumnbmina, cœrimoniafque in'ijs
placandis adhibendàs propalarent, exteri populi ijfdem ritibus, & cœ-
rinaonijs facile in fuaè eos partes traherènt aut, oppofitis, Arititechnos
Daemonas in regni ruinam follicitantes^gyptùirï Nomiriibùè fiiis vidua-
vltimum deducerent cxitium. Nbuerant hoc Grséci & Romani i
Graci& Ro- tam,in
mani Simix quorum vtraque Natio iEgyptiorum fimia, fummô femper ftiidib càtiit
Êgyptiorum
ne tùm Athenienfis, tùm Romanac Vrbis tutelaris Genij nomen,vlli prae-
NomenGenij
tueelaris fto- terquam ijs, quibusratione officij ad eidem quotannis (vtl quotieipu-
mz occultum exoriëntem çà.1amitJ»tcrn necefîîtaii id exi*
ptefai,
blica,ob repentinam quandam
gebat^fua vota nuncupatida,folenniacelebrinda,tîomehq3- eius tacite in-
uocandum,incumbebatjpateret ad filentium autém hoc Numïnîs pro-
mulgandi iureiurandofeuerèalligabàntur,qii6d fïquis facrilçgâ propala-
tione fidem datam violaflet, nonnifi atrocifïîmâ morte dêliâù'rn ëipian-i
dum arbitrabantur, non ob aliam, nifi quaindixi, caafttn. Vidle,qaaedd
hifcè alibi pafsim in hoc opere copiosè tradidirhW.'
Hinc (îngulis Nomis finguli Sacerdotes,non alij praefeSi.fuoà'parti-
culares locifque appropriatos Genios, ijs,qui ad Sacerdotium feligeban-
tur, affeclisjcolebant; ibidem arcanis cœrinionijs'pro falute populi, pro
vbertate terrae, pro regni incolumitate operam dantes Quacçunquev
hueufque diéèa funt adeo darè exponitHermès m Afclepio^ vt nihil ad
di&oruui hueufque confirmationem aptiùs adfefri poflît fie enimlo-
Jîetmtt vu* quitur in citato libro Minus autem mimnday etfîmirandajunt que de ho-
^fckpio. mine diSlafunt fed omnium mimbiïtum Ymcit admïtationem quod homo pot nit
inuenire naturam, eam ejficere Quoniam ergo prvaui nojîri muliwn errabant
contra rationem Deorum increduli, i? non animaduertentes ad cnltum, religio-
nem'fcdiuinamyinuenerunt artem, qud Deos efficerent eut ïnuentœadiunxeruut
Vtrtutemde Mundi natura conuenientemêamfcinifcentes quoniam-- animas
facere non potemnt, euocantes animât damonum vel angelorum eas indiderunb
imaginibusfuis, diuinif^ fnyUerijSyperquasfola idola, &r benefadendi & male-
TempIanÇ» faciendi Vires haberepotuijfent Auusenimtuust 0 ^4fclepit medicinœprivim in-
ereâum in_» cui templum confecratum eft in monte Libyœycircà Uttus Crocodilerum^n
honore m_t Mentor,
,fclepij Me.
quo eius iacet mundanu* homo id e/î corpus reliquus enim ~\>elpQtiù,stotitsi fi ett.
dicinx in.
«canons. bomottotus injènfu Va&melior,remeauit in cœlumj %mnh etiam nunc adiumen.
ta hominibusprœjlans infirmis numinefuo, qu* ante folebat Medicinœ artepràberè.
Hermès, euhts nom'meauitttm mihï nomen e/l3fibi cognomenpatrium eonfiftenst
cmnes mentales indique yenientes adiuuat, atque conferuat Ifîm verô çy Ofi~
rimr$uam mufra bona prœftare propitia tantum obefo feimw imta Terrenîs
çrûiru*
i SYNTAG. IL DE POLITICA jEGYPT. CAP.V-
jmtn'&iji 'dtjue mundanisfacile eUirafci, "Vtpotèqui fnt ab lom'mibusfaftiatque

tompofitiy extra% natumm. V nde contingit ab ASg^ptijs hœcfan&a aritmaluu*
ntmtupariyis*per ftngulas ciuitates coli eorum anima*, quorum funt confecmtœ
yiuentefyitai>t eorum legibus incolantur $$* eorum nominibus nuncupent.ar
Per hanc caufàm, o jifikpi, que alys colmda, Ytdenturatque Vetierandatapudalios
dijfimiltteyhabmtun acproptereà bellis fi lacejfere JEgypthrum ciuitates folent
A S C L E P. Et horumïpfyiJmegiftÇ) Deorum,qui terreni habentur y cutujmodi
ejî qualités? T R I S M Confiât*o Jlfcltfu de berbis^de hp'idibus^y aromati-
bus, Ytmdtuiwtatis haturdîembabèiitilus^njè^ prof ter bahcxUùfam fitfifîcjs
frecjUentibnsoble£ianturyhymnis^ ^Ûùdihns^ <sr dulcijjtmisjonis in modunL.3.Dij Quomodo
coropel-
cœlefiis barmoniœ concinentibus Wijlud quod eji cœkfti v/u <&fréquent atïone il- lancurmldc*
la.
îeBum in idola pojft Utum bumanitaspatiem tongadunre per tempora ijjt Deo-
rum autor eïï bomo St ne putes fartuitos ejfe&ùs efîe terrenorum Deorttm, o Homo Quomodo
Deo.
Jfcîepi, Dtj cœlefîesinhabitant /ùmma cvleftia, Vnufquif^per ordihem quem actum authof,
cepit, complens, atque cuflodiens HiVeronoftrifigillatim quœdamc uranit?x,</#«?-

damprœuidenteSi qv&damJortibus <srdiuinationepradïcentes, bis prowQdofhb-
uenientes bwmanis ,qua\fi arnica cognatione auxiliantur. Species vero'Deoram
quas conformât bumanitas ex natura Vtraque conformata eîl ex diuina > quœeft
prior multofa diuinior, çyex ea, qua intra homineseft, idejl exmateria, quâ
fuerunt procréât œ"Pel fabricata O*nonfolwmcapitibus folis, ft>4 membrisom-
nibusjtotofecorpore configurantur Ita bumanitasjèmper vicinanaturœ,fy ori-
gini \u& inïHadtuinitatis imitationeperfetterat, Vtficut Detts acpominns>y>tfui
fim'desejfent, Deosfecit aternos, ita. bumanittâ Deosjitos,exfui Quitus fimilitw
àne fîguraret ASC LE P. Statua* dicis o Trifinegifle ? TRI S M.. Sta-
tuas,o Afckpï Videfne quatenus tu ipfe diffidas, Hatuasanimâtas fenfu f? fy'iru
tup/enas, tanta &rtalia facientes tfiatùas futurorum prœfcias eafyfortè/Vates
omnesftjmntjsymultïj^ alijs rébus pr&dïcentes >imbecillitatefg.bominfètti kfacien-
tes, eafq, curantes, trïîtitiam^pro meritis An ignorasseJfclepi yqujod \JEgyptm
imago Jkcœliyaut quod eji Verips, tranflatio ïr defcenfto omnium, quœ,gukerrian- .Ægyprus
imago cet li&
turâtque exercentur in cœlo? Et fi dicendum efl, Vertusterra nojlm totiûs Mun- templum-»muadi.
di eït templum Et quoniam prœfcire. cuncla prudentes decety tïlud yos ignomre
fasnoneïi. Futurumtempus es~ttcàmapparent Mgptios incaÇum piâ mente^
diuinitatemjèdulâreligioneferuaffey çy omnis earum fanSla Iteneratio inirritum
cafurafruîtmbitur E terris enim adcœliim eïi recurfura diuinitas linquetur
Jègyptusjerrag,, quœfuit diuinitatis fedes^religioneviduatd, numïnumprœfen-
ùâ deflituètur Alienigtnu enimregionem iflam yterramfecomplentihs non-*
folt.m negleclusreligionum^fed quodefl duriàs, quafi de legibus à religione pie-
tate, cuhuque dtuino fîatuetur proferiptâ pœnâ probibitio Tune terra ifîafàn-
Utjfimafèdts. delubrorum atque.ttmplorum r fepulcbrorwnerit mortuorumqtte->
pknifjima 0 J*gïpte> Mgypte religïonum tnarum folœ fupereruntfabulte » £9*
aqaèïnircdïbïles pofierisfu'ts yfà laquefùpcreruni verba lapidtbmïncifa%tuapïa^»
facla narrantibusf tsr inbab'ttabit Mgyptum Syrusâut Indus, rautaliqmstalis.'Di-
uinitas enim repetet cœtumj deferti bominestôti morientur., atque ita. JEgyptus.
Deo <&bemine Viduatadeferetitr Te verô appellafanSliJJimumflumenr tibique-»
fatum pnedicQ} torrenti fanguine plemts ad ripas vfqmerumpet ylmdœquediui-
n<e non
CAP.VI. OEDIPI *£GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
nœ nonfolHYnpolluenturfuignine^Jedtotœ rumpentury i? Triuismuhomaiorêm
numerus fepultommifuperftes vero quierit, lingua fola cognofcetur JEgyptimy
aSlibus 1>eroVtdebhur aliénas Haitenus Hernies. Quae quidem adeo lu.
culenter iam fuprà memoratis congruunt, vt fufius ea exponere fuperua-
caneum exiftimecn
CAPVT VI.
Offrisy!fis HoruSxfiypffon,mordis PbilofiphiœhieroglyphictLj»
exprefeioeft
:r.~l. ri:~ MOralis philofophia, tefte AriftoteJe^ripIiciterconfîderari poteft;

Ii,i;f:
vel enim, refpeclum dicit ad homines priuatos, & mores forman-
Tre« partes
dos fpeftat, & ita dicitur vd-mn vcl famili» alicuius gubernandx leges
Ethiea. pracfcribit, &hoc modo Qeconomia appellatur vel deniqne Rempu-
blicanj feucommunitatem aliquamfpeâ:at,&vocaturPolici<i quas tres
partes Philofophiae iunâ:ae conftkuunt integrum iilum 8c poliricum kôtimi,
feu mundum omnibus numeris abfolutiflîmum vt reStè lib. r. de Rep.
VlMoUb.s.
Àt frtuidtit- plato docet. Hincpulchrôfanè Synefius difeurfu monftrat, hanc de Oii-
ti*.
Sjnefiur rf«_» ride, Ifide,Horo, Typhone hiftoriam Speculum, quoddam efle moralis
prouidtntn
lib. i. difeiplinz omnibus propofitum, vt in eo quid amplexandum nobis, quid
fugiendum (ît,videamus Sicnt eriim in maiori Mundo Solis & Lunae in-
orTenfâ coniundiione & operatione omnia inferiora reguntur & fuften-
tantur, ita in politico Mundo iuxtà analogiam quandam Sol & Luna_>
quajdam.dar.ur; quorum vnanimi confènfu, totum reliquum politicunL,
Quid in Eihï* corpus foueatur &fufl:entetur: Solem vero hune & Lunam in Philofo-
ca Sol fc Lu.
n»? phia morali nihil aliud dicimus effe quàm intcllcdûs & volunrans con-
cordiam per Ofiridem & Ifidem reprjefentatam. Sicut etiam Ofiris feu
Sol illuminando &calefaciendo, tùm reliquum inferiorem Mundum ido-
neumfacitad generariones: fie intelleélus illuminando voluntatem ieu
Ifîdem, eamque per veri boni reprxfentationem ad amorem incicando,
habilem reddit ad bonorum operumprodudionem Ex quorum murua
Horus&co». concorda
tordia ftpax nafcitur Horus, verus ille Apollo, il~Iuficae& harmonicarnnu
in politico
proporcionum inuentor, quo concinente, fumma imis, ima iummis, ima
Mundo.
denique ac fumma medijs fummâ vbique proportione refpondenribus
hoc eft, exreriores potentix interioribus fubieétae, appetitu ienficiuo ra-
tionali fe conformante; feq; voluntate intelledui fubi)ciente,reliquis po-
tentijs in vnû veluticonfentientibus,ac in bonû vnanimiter intenti^ ad-
mirabilé quandammenti pacem,non malè per adiun&û Apollinis cornu-
copiae,rlorerq;adumbratû, parère conaperiuntnr.Cùmverooninia in rebus
humanismiftafint, &bona contemperata malis>.atque, vtHoniernsfcrï-
pfit,duo inlouislimine dolia,quorum difpenfatorem,ac veluti inftitoretn
non vnum credi par eftyfed duobus conrrarijs principijs,& repugnanti-
bus porenti;s"crogari; quorum hxc dextrorfum re~3 prnueharur, fini-
itrorfum illa obliquè feratur fit vt harmonia illa Microcofnu fubindè
tur-
SYNTAG. IL DE POLITICA JEGYPT. CAP. VI.
tuibetur,Ofiris à Typhone occidatur, & difperfus in mare conijctatur i

Ifis lugeat, &{îtnulatâ corporis eius inuentione in artus deluiôrio quo- t.tueddttur. QuandoOti.
dam fimulàchri figmento reftauret j hoc eft, porentia rationalis al> appe-
tim fenfieiuo &brutali, veroTyphonis fymbolo 3 fuperecur, obnubiie-
turque fpiendôre luminis eius in bruiorum aflfe£iuum caliginc cxrin&o.
Verèenim cunc à Typhone Ofiris occidi dicitur, eiïm intelledus vanâ
concupifcentiâ ille&us,& àbrutaîi appetitu vi&us, id quod legi naturae,
'feu re&ae rationis diâamini c diametro contràrium faciendum efle iudi-
cat; Ifis lugere dicitur &Ofiridem qu^rere cumobnubilato intelle&u
& proftrato, voluntas bonum quœrensj idque :Ver mïi)Gb ducenris & pro-
porientis defecûni,reperire ncquit. FalfuniOfiridein deluioria arte fin-
git, eùmin bono apparente, &falfo fibi acquiefcendum putat Adurn-
brarunt hanc difcordiam blim appaficè fymbolicis fuis fignientis Mer-
curius fermaximus & Zordaftér qui rationalcm & fènfitiuum di^los ap-
petitus fibi adeo eoncrarios fub Deorum nôminej quorum ille bônorum^
Noromaxes
hic iïialorum opificemdixit, indigitauic, meliorem Horomazen, Arme- t~.Anmanio3
nium vero détériorera vocans, illumque fimilem luçi, hune obrcuricati & Di)
ttJI7'7E-
caîigini afïimihbat 5 inter hosverô-Mithramiinedium fiatuebac Prîq-
rem preeibus & faerificijs cbntiriuis exorari j alteri àtnuleta auerrunca^ ~M.
titià, & facrificia funefta, exeeracionibus adhibitisjofferri debeê ftatuit l*
Inter cœtera etiam herbam qûandamOmorni nornine in mortario con-
terunt^ inuocantefque Ditem & Scocum,- hoc eftitebebrarum Numer», ad«
mtfcentefque lupi fanguinem, in Iocum opàcum déférences plôijciurit'j
q«â quidem deferiptione nil âîiud infinuarevult, qiiàcn cœrîmonias,. qui-
tus ^gyptij Ofiridem & Typhbnem; illum veluti Genium optimurnjfa*
crificijs, fufîî mentisjâlijfqiie innumeris ritibus hune veluti daemoireriii
infortunatuin,execrationibKSj ac Iu6luofis fi^rociun ftrepitibus dépellën-
tes, quid in potentium difeordia, in œconomïciscontroiierfijs ? ac dèniq;
in Rerumpublicarum tumultibus, ac feditiqnibus faciendum effet >fub»-
obfeufè fignificare volebant Cùm enim,vt fuprà diximus Philofbphia
moralis tripliciter confideretur? vel quoad priuatas perfonas, vél quoad
œconomiam aliquam vel deniquè quoad Rempublicara reâè ïnfer1-
tur. Quod Ofirin inter &lfin,contumax iîte ac perduellis Typhon eft in Comparatio-
uesparalleix.
anima rationali hoc in qeconomïca Republica maritum inter & vxo-
rem diffîdentia, zelotypia, fufpicio In politica verô Miindo,.Magiftra-
tùm~feuPnneipcfn i.nrer, yfubditos rebeUés)"àeheétatbrefqlle~be1hHlL
tumultus, feditiones, legùm falubrium contemptus j & vt à pnmo inci-
p'am j fi enim potior pars hominis, rd eft^fuperioi1 ab inferiori fubiugc-
tnr, occiditur à Typhons Ofiris totius périt hârmânia animi > ka fi iia^
ceconomia quapiam coniuges fint dillidentes,2elotypi,fufpîcaces; nullam
inter fe habentes confîdenciam Ofîris oecîditur à Typh&ne^Sc eius eor-
pus difeerptum in va-rias partes abijcitur, hoc eft qui debebant effe ve-
luti duo in carne vnajadukerijs ac vagi qnâdam fornicandi îibidine irL
diucrfa, ac varia cornni iftiorre maculati vélucï ira muîtas diftrahuntur
pair-ces. Ifis luget,ideftj ôbtimôrerB>fufpieiones> dolorcs? aliaque accK
1 dci\-
CÀP.VI. OEDIPI AEGYPTIACÏ TEMPLVM ISIAGVM
dentia fituilibus propria coniugibus Fugandus itaque Typhon fiftris,
exccrationib us,.ilijlquc medijs,>£gyptijs confuetis Denique fi Magiftra*
tus, Rex aut Princeps à fubditisdifibnet,fi leges ad bonum commune con-
ditae contemnantur occiditur à Typhone Ôiïris, id eft? Archite&onicus
legiflatoris intelleétus fit in recipientium fubditorum animis difformis, &
ex varia & iniqua Ieguin in.terpretar.ione difcerpitur Ofiris, vndè bella_»>
feditiones ciuiles, ciedes inhumanae, alixque maloruin Iliadcs quas hanç
difcrepa.ntiam, veluti corpus vmbra concomitari folent» exoriuntur^ de
Sytuf- M- il* quibus egrggiè difeurrentes vide Synef.lib. de prouidentia Marfiliuni,
fromi.
tAarfiliut Fi-
Ficin lib, de legibus inter cœteros autem eleganter ianè Plutarchus
tintts Itb. <<«_>difta fub
fabula DeoruîntuTm'^vwKoftendic ita enim, vt fuprà citauimus,
Itfibtii.
Vluttuthm. tradit, duos efle dazmones Horomazen & Arimanium» illum è purifiïmo
lumine,huncè tenebrisgenitum, & vtrunique ad iriuicem pugnare, ex
Horomaze fex prodijflè Frxfc6tost quorum primum beneuolentise alte-
rum veritati,tertium optimis legibus praefuiflefingit,è reliquis vero vnum
Fabuta d«_> fapientis, alterumopulentiae, poftremum deliç.iarura fuauitatumquo»
Horoma*ç_» Opificem aduerfus quos Arimanius totidexn,aequato numéro protulifle
Cl Arioaaaio.
memorat. Horomazen itaque fefe attoUcntenj}tantùm fupra Solem eue.
du m, quantum Sol ipfe è terra, abfccfllfic mox alios quatuor & viginti
Deos molitum effe, quos omnes in ouo condidit Tùm Arimanium ex
aduerfo totidem procreafle qui perforantes ou-um,eodemfefe coniece-
runt Ioco,atq; ita malapermifta bonis,antipachiam & difTonantcm iftum
Mundi concentum prodidifle addit, fecutum pofimodum fatale tem-
pus, quofubduâoArimanio, malifque depulfis, terram éequalem, & foli-
dam faâam efle,vnamque felicium hominum Rempublicam euafiffe. Qux
omnia haud incongrue praediclis adaptari poflunt Pqlfo enim Typhone
Arimanio redit pax, reftauratur Ofîris Horimazes, Horus ad immortali-
tatem rcuocatur,laetaturlfis de nunquam fatis quaefito Ofiride tandenii
inuento» leges falubriter lats,ab omnibus beneuolè recipiuntur Vitâ de-
nique omnis doloris, & malorum experte viuitur omnes denique inten-
tam, diuqueconcupitam tranquillitatem, pacemque adepti ea feliciter
&fine rxdio perfruuntur fed haecde morali explicatione iufficiant
CAPVT VII.
Ofiris, 1/tSj Hort4S,eiyphonihieroglyphica exprejjîo
fio eft prouidentia
Mundum gubernantis
CVm à Dijs immortalibus, dicit Tullius, omnia bona peti'oporteat^

C<M~'
tùm maxime eam, quxde ipfis conftac fapientiam,quererc decet,
quà imbutus magnus ille Macedonum Rex Alexander dicere folebat,
multo fibi jucundiùs de Dijs reâè fentire, quàm vel multis gentibijs im-
perare. Nam neque maiùs quicquam à Dijs dari, nec abjipmine praech-
riùs quicquam ac digniùs accipi poffe illa, quae in fummi illiq? ûg in-
comprehenfi boni cognitione confiftit veritate, ac tapientiâ, reâe ac fa-
piencer
SYNTA&II. DE POLITICA jEGYPT. CAP,VlI
yiémër iudicabat. Hinc /Egyptiorum fapientes viri ingenio fubtiles, & Fabulofje nar
ad fublimium rerum fcrutinia apct(ïîmi,cùm abominandam illain ac plane myiicna diui. r»t ion es ad
ridiciilam fuperftitiofse-gentis in.Deorum culeu rationem intuerentur na tuajfor.

ma:x.
nec-iniaeteratam iam idololatriae confuetudinem > acimbïbitam femel
perrinads turbae dertdiculis Dijs conceptatn opinionem adimere fe{o
pafle vidèrent j ùib hifcè fabularum figmentts, maxima quxuis tnyfte-
riade Deo, de Mundo, de Angelis, & Dxmonibus, tefte Iamblicho ad
pnàgogicas confugientes explicandi rationes exprimcre font conati
jndagnum enim eflfe rebantur \js rebus, qua: vel ex natura Tua imperfe-
ilx:(aatt.ût ex diuerds compoficaeîfpreciebus, vel qux corrupcione,aut
ctjanr prauis animi affeétionibu*, vt libidine, irtuidiâ, timoré obnoxias
fcflent» ei-, quodintelleftu concipi potdft, optimum, nobiliffimam ,-atque
cxcellentiffimum, Diuinicati nimirùm affingcre tùm maxime ijs rébus Veterc$ £-
qU3Ecùm à ratione, tùmfenfu long? fint rtmotiffimoe» vti ialax ille Apis, pictedebauc entes non
fçii Mneuius Taurus, Mendefiorum Hirc'usvjmmanisCrocodiJus, ;inlen^ weAu~Ma~.

fatus, vïcaque.carens Nilus, oleî».ho;rtorum Numina, beiliarum^ pabula
fimiliaûe portenta Deorumj quœnonres facras duntaxat in rifmn con-
temptuinque vocabant, quaeminima improbitatiâpars effe poterat; fed
merâSf intolerabili fuperftinone, varijfque daernonum impofturis aliorum
îï>e.nceèh»plicabant,aliQrum autem iu ferinam &rpudendain impietarem;
ac concbmatam de nique peccandi licentiam trahebanc Quis-enîm adeè
philofophicse difciplina? ignarusiquiU&tHoiAeççwsiuiditiu'çx&o», fiiniliaque •b-oAû-
[«§<[>»fimulachra, Deos credat ? Deos autem, vti JËgypcij putabant vjitl>
Typhanisformidanr.es in diuerfa cransformacos, nunc ibium^Ganumue;
nuncAccipitrum>Va;Ccarumquc corpora induere, omnes fabulas^ omnia_»
excedit porcenta. Nequaquam ergo exiftinjandiieftâpientiiïimos/Egy-
ptiorum Sacerdotes, hifcè aut quicquam tribui-fl'e, aut falfa quâdam opi-
nione perfuafos, ijs quicquain diuinitatis inefle fenfifle j fed hifcè dunta»
xat fabulis veluti fymbolis quibu(dam,ad fublimium rerum facrarnenta_3
ab indigniscontegenda vfos, altioremphilofophiam indicafle Tantùm
enimlumine naturx valebant, vtillud Ens, quod nos Deum dicimus, fini*
tum corruptibile, mobile, multiplex elfe, dfwâfev crederent Ac
primo quidem infini ta tem Dei naturali mentis ratiocinio vti ex Zoroa- Zoroafter.
jColligebant c rerum omnium confer-
Tnfinegiftus.
ître, Trifmegifto, ali;iqueapparet
uatiône, rerumque creatarum effentialiàDeo depcndentia quod finiro
& mobili enti conueniFeimpoflibile eft Hinc fapienter Orpbeûs inby-
xniio Saturhi Qui omnesMundi partes habitas-, generationis expers quenru Deus vnu».
fecutas Parmcnides Pythagorseus^Deum dixic Ens vnum, immobile; in-
ii«icum jprxtereâ fatetur Trifmegiftus,Deura non mifecri aiieui nullius
proprium effeDucem, ièd communem exiftere fi communis ergo eft
commune eidem competetmun'^ eefi effe coKimuné fit rébus omnibus 5
effe igitur,vbicunque fit, pendebit abeo. Quod myfticè rangens Zo- Zef<'4~<F,
roafter dicit Omniaejfe i>noigné genita & Orpheus Deum ideo appelât
neceffitacem, cùm neceflitatem vbique dominari afferit “ Sed audiamus
T'ïfoeg-
iiél
Trifmegiftum clariùs de iniinicate Dei tracèantem Dialog. 1 Dens ait, la.
T 2. circa
CAP.VII OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
circa omnia fimul.iatqm per omniâflits tnitneU omniaatûe pQtèntia>nib'detitim
teîtin omni, quodnonfit ip/eDetui ittfe nec magnhttdo, neque Iqcmt neque qtta.
llittà, nequefigura, neque tempes arcaDeum, omne enimeil • Quemfccuti Pla-
Ito, Pythagoras, Plotinus, aiijque /Egvptiaca: fàpientiaealumni>:nonab/î-
1milia de praedi£Hs ( vt intérim Ariûotelem fîleam) retulerunt Comper-.
K'éiuus io_»
tum ciï in animalibus neruum quendam elfe circa Nucham,quem qui tra«
animili quo ]herinc,cun&a fïmul animantis membra itamouét, vt fingula propres mo-
motoo;nni3
in animait tibusGoneitcntur i &fic^£gypti), & pofteos Arijftoteleslib. deMundo;
jnouentur.
à Deo cauiàrum caufâ Mundi mexnbra moueri, tradidêre Cùm igitur
vnum Deum dicerent Ens neccfl'arium, iniinitum immobile, circulum,
illum sternum Se ioimenfum, cuias centrum vbique, circuaiferentia nuf*
quam, à quo,& in quern^quicquid.eft,prodeundo reuertitur î DeorunL.
pluralitatem confequenterx:onfLftere> impoffibile arbitrabantur; quia Iu-
mine nacuras docti duâique,plurà principia praeter vnum efle pofîo
«yWa'ÉKexiftiinabant'. In quolibet éiiina-irerum génère illud quod eft
generisillius fummum, vnumeffe dunta«at fciebant & fi plures effent
Dij, vnum alterius perfeélione cariturum, & confequenter defetlui ali-
eut obnoxium, quod diuinx naturas répugnât, cognofcebant Vnunb
igitur Deum,Naturamnaturantem, feu Efieiitiam effentiantem princi-
pium & finem rerum omniumconfitebantur motus autem, ordoques
per tot recula adeo aequalis, tam ingentis» ac multiplicis machinaï,eos do-
cebatjindefefiam effe, adeoque infinitam quandam in Gubernatore po-
Afin- (.4- tentiam; finita enim, vt re6lè Arifloteles docet, potentia, temporefini-
thfi" to fiue infinito motum fine fatigatione continuare nequit. Sed vt ad
fcopum tandem veniamus hune Deum,cuius multiplices virtutes & per.
perOdridena feâiiones i£gyptij fapientes, fubobfcurè nobis per Ofiridem, Ifidem &
Ifidem, Ty-
phonemiHo-
Horum indicare volucrunt, dùm illum omnium rerum principium & au-
thorem,.fapien.tiam veroeiufdem per Ifidem, ( quam fuprà ex vi nomi-
tû)Deitatem
exprïflèrunt
veteres.
nis, nilaliud nifi prùdentem natur* progreffum fignificari, è Plutarcho
retulimus ) omnia moderantem & difponentem adltruxerunt Per Ho-
rum denique,exteriorem illam ac ~en6biIemMundïtabncam,&Deo fum:
tna lapienciâ produiftam innuere voluerunt Atque hocita fefe habero
l»»blicb*t teftatur Iamblichus, dum de myfterijs Êgyptiorum traâat tiam cùm di-
de myfi.S.tTI'
pUrum. fcipuli eius quaererent, quidnam primam caufam effeiudicaret ? vtrum,
intelleftum,analiquidfupraintelle(5tum ? vel vtrum vnum.aliquid fo-
lùm ? an vnumcum alio'quodam fine alijs ? vtrum corporeum,aut ineor.
poreum ? vtrum cum Opifice Mundi idem, an eo fuperiùs ? fimiliaquo
circa primum principium quererent Iamblichus reipondifle fertur hifcc
vei bis Ego T;.erot aie, caufam inprimis tibi dicam, oh quamficrt <&antiqui JE-
giptiorum ferip tores debis varia fenferinty & ïnfuper.huius Jaculi fapientes non
eâdemde his ratione loquântur Qim enim multa in Vniufirfojînt ejfentiœ ac
Mereurius
»oooo, ratio. fimul mtdtifar'tam inter fe différant, merito earum, ç$*muttaearum tradita funt
niUus fcripfic
principia habentia ordines différentes <sr ab ahjs Sacerdotibus alia pr'mciptu*
principiorum
rauones,
qu'idem tota Vniuerfaliag. *vtnarrat Seîeucus 5 Mercurius ipfè tradit 20000»
SeltHins
Mantthon, yduminibus vel faut Manethon refert 30000. O'in hk perftàè omniademon-
firautt.
SYNTAG.H. DE POLITISA 3&GYPT. CAP.VII
bis ommbm Veritatem breuiter declctrare^tque primum
jlyautt Oportet igitttr de
quod primo qu<xnti$\ (Primut Veus ante Ens ï? fi lus, pater eUprimt Dei, quem
gignit mamns in Vnitatejïtajolitaria, atque id eîtjupçnntelltgibile, atque exem-
plar illius, quoddicttw fui pater fui filiusy \nipaten Deus Verèbonus /e_>
enim mator <tsrprimust ç$?fons omnium, if radix 4orumyqu<£prima intell gun-.
tur £5° intelltgunt Jcilicet idearum Ab hoc "Vtiquevno Deus f>erje Jujjicicns
fui pater, par fi prinçeps < Eft enim hic principium, Deus Deorum^Vnuasex vno
ab eo enim ejfentia proptereà pat r ejfentiœ
fuper ejfenttantyejfentu principium,
nominatur ipja enim èjl 6ns, intîll'gibilium pttnciptttm bœc funt pnncipias
omnium antiquijfima qua Mercuriusproponit de Dijs j£tfanjs% Empjrets^Cœle-
de libros centum^ totidemque de jEtbertjs^ rnille de
Rihusy componens Empyrets 1Scripta Mer»
Cœleflibus Secundum verô alium ordmtm proponit Deum EMBPH Vijs cœ-sçeuri) de Dijs
Uftibus tanquam Ducem>quemait intelleSlum ejfefeipjum intelligentem atque_> £EmephqmJ? t
info intelligenti as conuertentem. Unie irnttm impartibik anttponit quod
primum exempt V»aut exprejfionem,l>eleffigiemy quod 1CTH0N appelht^ in quo IIâhon quid?
ejî primumintelligent^ çjp mtelligihile primum,quoàjolo filentiô colitur. Prê-
ter bos autem, rerum appa'entiurn opifiç'wDucesprœfwit N<s;n Opifex intelle-
ftusyqui ZF Veritatis Domimtseft, atque fàpientiœ, quatemis mgenerationem pro.
grediens, occultant latentium rationum potentiam traducit tu lucem À MF 1SI JAmun.
JEgypthcâlinguâ ijocatur j quatenus àutern/tne mendacioperagit omni.1,tsr ar-
tificioièfimul cum Veritate,!? HT A nwncttpatur Grœci hune Fulcanunu» phta e
îiominant, artificiofum duntaxat confîderantes Quantum verâ ejfeîlor ejl bo- 4
Ofitis.
norum omnium x appellaturOJirit qui ob futtm principttum, multus alias habet
denominationes,propter potentias, > a^îionef^ quas exercet, différentes Atque,
ha&enus Iatnblichus.E qixibusapparec,iÊgyptios diuerfitate nominum,
quœ Deo affingebanc, nil aliud, nifi diuerfos vnius Dei in^Mundo produ-
centis effeélus innuiffe; ab Hebraeis & Chaldsis, vc cgoarbïtror, edoâï,
qui omnes Dei effe£las notabiles,cocidem nominibus expriitubant. Hinc
ex eflentiali Dei nomine Tetragrammato, & vt ipfi vocant ttHsort Dto de-
M»rjîtix>
ducuntdupdecim alia Dei nomina ex hoc iterum 41. & demùm 7z. Ficinus.
Cùm icaque, tefte Marfilio Ficino, in citaciim lamblichilocum, mukipli-
cesilli iEgyptiorum Dij nihil aliud notent,quàtn diuerfam vnius Dei vim
& potentiam, nec aliud confequenterPhta, Amun, Emepht, Ichthon_
Ofiris fit, nifi intelle&us opifex, mundanorum opificum proximus Dux
omhia difponens, optimè dicenms Ofirin fupremum illum rerum om-
nium Archetypon intelleétum effe. lfidcm vero,eins prouidentiam &
amorem, quorum virmteHorus Apollo natus eft, fenfibilis ille Mundus
8c admirandus ille rerum omnium concentus & harmonia ab antiquis
fub fabula, qua Harmoniam Apollinis filiam ex Marte & Venere natam
finxerunt,myfticè indicata. Ex Marte fimiliter & Venere Harmoniani,
ob (îmiliuro videîicet rerum cum diffimilibus conuenientiam^ ob rerum
latentium confenfumdhTenfumque j in quibus fola Mundi pulcliritudo &
Muficaconfiftit natam finxerunt. Ofnin autem Archetypon incelle-
â:um effe, oftendit ipfum nomen quod pulchrè lanè idée <sro\vé$Scity9v
fignificare tradit, id eft, multioculum ob multipliées nimirùm-virtutes.
& ope-
cAp.vn OEDIPÏ ÊGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
& operationes, quas exerceti&.diuinorum radiorum omnia penetranteri*
potentiam; atque ob eandem caufamOfirin ipium Solem efle, atque~lfî.
Ofiris intelle» dem Lunam imaginem Solis, eiufque in ordine ad Horum genituni influ-
fiusAr.hc-
typus.
xu fuo conferuandum coadiutricemdiçebant. Sicuc.enim lumen Solis
idem totum continuum eft, neque in partes diuidi.poteft, neque alicubi
claudi, neque à fonte propriè feparari, neque licèc ei adfit, aëri mifeeri j
ita Dei lumen totum indiuiduum, totiMundo penitùsadeft licèt parti
cuidam prazcipuaîjvimfuam (ïbi accommodât^ impertiat .Intereàtamcn
omnia quodammodo implet ob perfe&am potentiani f & dominium in.,
omnia pcnitùs immenfum Vndc perfieit omnia, v;nitque cum extremis
extrema, pcr media comprehendens in fe omnia, & fe ad fe refleâens .fi-
bi prorf-is vnitum ,• quod quidem munus imitatur, & Mundus circularî
niotu,partiumque in vnum connexiônc &conciliatiorie quidam» ele*
menta viciffiniin elementaj virtutemqucfuperiorum ad inferiora mitten-
IRi »mor jSt te Qiiod autem de lumine Solis feuOfiridis diétum eft de Ifidis feu
prouideotia.
Lunaequoque diilum fit; eftenimïfis nïhil aliud, vt dictum eft quàiTri*
fapientia illa, amor, & prouidentià intelleâus Archetypi quo Mundus
feuHorus nafeitur &: conferuatur quae quidem femper infeparabilitet
funt connexa qui enim videt lumen Lunx, videt & lumen Solis àLu-
nx lumine. indiftindum, cùm lumen Lunae ni! aliud fit nifi reflexum ad
nos Solis lumen Ita igitur qui videt fapientiam, prouidentiam, &amo-
rem Dei, in hoc Mundo elucefeentem, ipfam Deumvidet j tefte enirru
D. Dioojfjsus.D. Dionyfio,omnes res creatae nihil aliud,quâm fpeculaquaedam funt,di-
uinae fapientiaî,radios ad nosrefleilentia. Hinc Àgypti) fapientes Ofi-
rinrerum cura cominiffâ Ifidi totum Mundum incognitum peragraflo
finxcrunt, quo nihil aliud fignificatur, nifi virtus Dei inuifibilis, intima.»
quaeuis penetrans ? Ifis enim feu fapientia Dei, & prouidentia in rebus
M~H~M~tat-
.s. omnibus apparet intellectus veroà quo procedit feu Ofiris inuifibili-
ter omnia mouens, nonnifi per imaginem eius in lfide expreflam appa-
ret fed audiamus illuminatiffimi Plotini de hifcé opinionem, fie enim in
Pliùnut tii. libro de tribus hypoftafibus Mundum, ait, hune fenfîbikm fi tjuis admire-
3' ~rypeFi.
tur magnitudtnem^ pulcbntudinemy <y perpetuum motus ordinem conjtderans^
Deos qui funt m eo alios vifâiles, alios ïnttïfibiks • Dœmones eiiam atque anima-
iiciy plantas, cœteraqueomnia, ad primitiuumexempîarmenteajeendunt £2° ibi
cunclu intelUclucdia.contemplantun eorumque omnium œtemam mentem atcjue fa*
pientlam prœ/îdentem Et paulo poft .Quis igitur hune gemût $ tîle fimplex
fcilicety qui in ordme ante hune est, quicoiufa. eH*M Mefît 1&tantus Jit^quihu-
merumfac'tt Non enim numerus primm eji ante dualitatem enim Vnum ejî j
delnde duaLtasejl abvnonjta. Et paulo poft: Amat autem omne quod gê-
nait, V maxime qmndofola Junt genemns^rgeneratum Jshtandoetixm opti-
mum ejl t/ludy quod genuity neceffario cum illo esly Vt in eo folummodot quodalius
eïl^Jeparctur Ideo Pfoto quoejueterna omnia effe circa 1{egem dicit primum-»
!'j~
Terni oœtiia
cncaRegem. circa prima ,• deindecirca fecunda, &- tertia drea tertia, ipfam quoque cau/àm re-
rum patrem hàbere dkit, caufamrerumintellecîum appellans Creator emcmmin~
teLeclwn ejfe cenfet» israh hoc animam ejfe créât amin illo cratère Cùm itaque^»
r~M/~
SYNTAG. II. D^POLITICA ifcGYPT. CAP. VU
caufa mtelkHuifit ipfum bonum, cjuoà "vltm ititelleclum <&ïltrfl fuhîïantïcmi-»
ejl>patrem eius appellatymultis autem in locUipfùm Eus <srintelleElum ipfum e
uteammtn'Wt Hxc Plotinus Hinc Numenius citatZoroair.rum d-icen-
tem, Dcum per fapientiafli & amorem fuum omnia produxiffe: cui fub-
fcribit Thargum Hierofolymkanum vbi loco n^co'n rm Q^nhn xia rve?"n Deus per fa-
id eft Inprincipio c>ewit çv>c.habet Thargum Hierolblymitanum: picnciain lui
omnia produ-
Cic.
TharguttL-*
InfapientiacreawtDEFScœlum, &> termm^ Hinc in ai bore Sephiroth Hierofolfm.
Csbaiittx
apud Cabaliftasnvto'j feu très proprietatesDeo afïinguntur, quibusDcû 111arbore S'i-
omnia feeiffe memorant, funtque rtfQ noarr. ina CorenaySapknûx^ \n- phiroth.
R. Abraham.
teld~entia quas R. Abraham in lethfira appellat 1~1p~ ~0 ~10 id eH:,
nwnerantem, numerum> ç«pnumeratum qux tria exa£lè refpondenc tribus
fuprà à Iamblicho citatis nominibus, Amun^ *PhtharEmepht QiJernadmo-
dum enim Hebraei *}iop« illud fuum n)aon nao a« nâh nh^nn ''Va lîno Paral!e!a com
principio patrem & caufam caufarum ftacuunc. Ita ^gypti) Emephc paracio.
primum iiîtelIeélumjOpificeinfquem & infecunda caufarum fenfibilium
ferie per Ofirin feu Solem préfigurant Iterum iîcut Hebraei noan Sa-
pieritiftm dicunt'Mandi creatricem ita iEgyptij Sapientiarrt inïeJle^tus
primi vocant -Bbtha, quô nomine Ifidis Goniiliarium Mercurium;, quiru^
& ipfum Ifidem vocant, quae eft plena Ofiridis piimi intelleâtus; imago
ac exemplar, quam ideô Orpheus non inconuenienter Palladem dixic>&
Patlas è louis
ob diwèam quoque caufam ex cerebro louis natam finxerunt antiqui cerebro nata.
Amun vero refpondensHebrxorum waièu intellig^ntiïe, eft vtriufque->

vis aâ:iua ad extra» quâ, producitur Mundus H OR V S. :VMè varia ifta
fupelLe&ilishicroglyphicx, quibus
Horum fe?niibilis mundi cypû Hie-
romanthae paîm exprimebant
fchcmata;Baculus vidcliccrxk!xax,o'"
id eft, vpupx infignitus ca-
f*açif@«»
pite li tu us qiioque &gnomon.,
à tergore vero trian,gulum, cui cir-
culus annexus eft,quae nil aliud in-
dicant, quàm Mundum à Dea per
Sapienriamfuamproduéium ad-
mirabili rerum varietatc per vpu-
pae capuc fignifîcatâ > fummâhar-
monià per lituum,Goncinnê déni-
que ordine per gnomonem indiea»
to, elucefocre verûmquandoqui-?
dem hoc hieroglyphicum fchema fufiùs alijs ïiï tocis profequimurj eôLe»
et or cmremittimus 5 ho* niyAica refumamus Horum itaque ab Emphty
per Phta-t &^ï««» produftum Plato ftudiofus vEgyptioium difeipulus
fat hifcè verbis, dùm Mundunr hune fenfibilem ex Archetypo itto Tri-
gono profluxifleafleritjdemonftrat j quod & Trianguîus ille cum globo
affixo inter cœteraHori Jlvinboîaiuculenter indicaf> Seadsiodurn pulchsè
ele-
ÔAP.VII OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM I5IACVM
cleganterque prxfenti Sche-
•
mate cxpnmitur
Acque ex his apparec &
omnibus manifeftum fit>facro-
fanûara, & ter benedi&am il-
lam Triadem fidei Chriftianae
myftef tuai, vti maximum fie
teriublime, nullo non tempo»
re, eciam fub obfcuris fabula-
rum figmentis adumbratum*
ffe
Quod porro Ofiris. nihil
aliud fit,quàm primus intelle-
âus, Sol ille aeternus ac pri.
mus rerum omnium produ-
&or,quiper Ifidem coniugem
Sapientiam fuam Horum Mundum videlicet produxerit Hieromanthas
varijshieroglyphicorum fchematifmis indicahartt quemadmodum co-
lunuue multis in locis ered» teftantur vnius celebrem infcriptionejiL,
Authores referunt his verbis
Qui fufîùs huius hîerogtyphici

interpretacionem defiderat is
tabulas Bembjnae expaHcionem,
quam in tertio Tomoexhibe-
mus, confulat; iBi enina Leâ:o=
ris voto plcaè iatisfaâum iri
confidimus.
03*
SYNTAG. II. DE POLITICA JEGYPT. CAP.VII
Quae fane apprimè aeternx Dei fapientiae congruunt ,• intelleâunu

autem fupremam iàpientiamgenerantem» pulchro hieroglyphico prx- Vide relierai
figure pré-
norant in tabula Berabina vbi prxter hieroglyphicas infer iptioaes Ofi- cèdent».
rjsflue Hempluaapparct)throno infidens variegato, accipitrinâ facio

formidabilis, alijfque (ymbolis operationes eius declarantibus ,• per acci-
Archecyponintelleâum; per tabulam forma calathi
pitrem, fupremum
confpieuam capiti impofitam, cui Pcrfeae fru&usinfertus, potentiam foe-
cundatiuam indicant capiti imponitur,ad notandam intelleûus fœcun-
ditatem, velo nigro cingitur caput, ad indicandam natune diuinae caligi-
nem inacceffam, manu extenfà imperium in omnia per fceptrum,quod
alterâ manu gerit, fuperiùs incuruaturri,influxiuam in omnia fupcriora_
hoc eft, cœleiliai potcntiam; fedi variegatae infidet, ad authoritatem in
omnia inferiotum Mundorum demonftrandatn Horus vero pingitur
puer, vt oftenderetur>Mu.ndum in cem-
pore veluti infantulum à Dei fapiéntia_»
produâum,cum cornucopia vero expri-
Interpreeaeio
mitur vtindicaretur varietas,abundan- lymbolorutn
tia & plenitudo rerum in Mundo crea- Hori.
tarum incubo ftat, ad Mundi indican-

dam ftabilitatem foliditatemque. Tri-
gonus cum globo cubo inferiptus figni-
ricat Horum è trigono archetypo proflu-
xifle,- Baculus vpupae capite infignitus
indicat Mundum rerum varietate veluti
fulciri&fuiientari lituus harmoniam
Vniuerfi; Gnomon ordinem, & admirabilem rerum difpofitionem defi-
gnat. Horus denique labra premens, digicoque filentia fuadèns, ad m-,
effabilitatem myftenorum indicandam.
E prxcedentibus itaque inferiptionibus omnia ea, qux haâenus de
fecreta ^£gyptiorum Theologia per Ofiridem, Ifidem, Horum, (ignifica
ta diximus, luculenter fané demonftrantur. Porro quod Ofiridem in-. QiiRfinTheo
partes à Typhone,difcerptum, & arcac inclufumfingant,fuâ nequaquam lopia Mgy-
peiotum OU.
ridis otcifiof
carent fignificatione, dùm nihil aliud hifcè indicari volunt, nifi intelle-
dlushumani ignorantiam & tenebras qui cùm ineffabilem illam & fim-
pliciffimam Dei effentiam ingenij viribus comprehendere non valeat 1
peraiîalogias& fimilitudines rerum creatarum,quz funt veluti quzdam,
vt cum Horatio loquar, diuinae particula? auras, eum cum rebus corporeis
corruptibilibus,imperfedifque confundendo, quafi in partes quafdanu
diftraherc videatur. Fuit enim hoc, tefle Porphyrio jEgyptijs folenne
vt fupremum illud Numen cum eo antmali in quo eximia quidam vis
Se propriétés elucefceret ,compararent Hinc Zoroafter Deum accipi-
Zcroafler
tris caput habere dixit, non alia de caufa, quam vt infinitam perfpicaci- Deus accipi*
cris capm
tatis vim inDeo vigentem indicaret; quod fymbolum in hune diem iù- habet.
perftes,apud ./Egyptios receptam fuiffe videmus, homincm videlicet

"&Ks'H9tftt,vti in praecedente Schematepatet,quo Ofiridem feuHemepht^
V
pn-
CAP.VÏI OEDIPI ^GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
Multiformes
primum illum archetypum intelledhim fignifiicarc volunt quod hiero-
yEgyptioruin
Dij qmd t glyphicum alibi interpretabimur. Hinc tôt multiformes Deorum ima.
gines, ac fîmulachra qux quidem nihil aliud, quàm multiplicem Dei
virtutem,diuerfis animalium proprietatibus adumbraram notant Diilra-
hitur igitur Ofiris in partes, cùm per ignorantiam, intelleclufque caligi-
nem, Deum cum rebus creatiscontundendo, rebulque corporeis appli-
cando, id quod ei non conuenit, nec conuenire potcft, tribuentes, velu-
ti ex toto in partes diftrahunt Siquidem re&è Plato dicir, Deo plurali-
tatem nequaquam conuenire, cùm omnia qux multitudincm important,
ab vnitate recedentia, tanto fint imperfeâiora, tantôque pciora quanto
ab ea magis diftiterint In arca Ofiris concluditut à Typhone, cùm intel-
ledushominum terrenarum, accarnalium reruni cupiditatc obfcuratus
cœleftium rerum, diuinorumque amori, & contemplation! nuntium mit-
tens, fibiipfîobftaculum ponit,fequeincapacem facitad diuinosOfîndis
Quomoda radios percipiendos.
reftauiïndus
Quxritur autem Ofiris perdicus per Ifidem & in-
Ofins. uentus mutilatufque in integrum reftituitur, hoc eft, per veram fapien.
tiam & amorem, cumfïftris, id eft, crebris laudum canticis, indè in crea-
turis, veluti per partes quafdam difperfus, recolle£lus, ac in vera fîdo
adoratus, vnitati fuaBrelîituitur. Quo facl:o mox irigens menti exoritur
iubilus, qu* per >Egyptioru.m cœrimonias non inconuenienter in celé-
bri illa wo<r/e/^@-<^§»V/repra;fentantur.
Atqueexhocdifcurfupatct, quàm hxc concinnè & fidei noftrx
Applicnio
ad fidei no- myfterijs adaptari queant. Quid enim aliud Ofiris indicar, quàm Solerru
iti* njyfteri» illum secernum, intellcdum
primum Archetypon, vitatn primam ac fœ-
cundiffimam, patrem illum maieftatis proriùs immeniae, qui intelligendo
feiplùm,&: in feipfo tùm omnia,tùm perfeftam totius fui,& omnium per-
feclionum notionem concipiendo, producit aequalem, plenam» perfe-
âam, &confubftantialem fui imaginem, ac vitam & quoad naturam in-
diitin&am ideam, quod eft Verbum Patris, & Sapientia éeterna, reprsefen-
tata per Ifidem., Vtriufque autem virtute coniubftantiali producitur
Horus, id eit, admirabilis itia Mundi machina,. abfolutum pulchritudinis
&perfeâioniseminentiffimae exemplar. Quod Hebraeorum fecretiores
Theologi in t. Gen. confirmant; afférentes n per a hoc eft Aleph per
Beth creaffe Mundum id eft,.pater per filium. Explicat ea clariùs Pi-
Hebrxorum
Theologi qui cus in Heptaplo fuo
in voce rvc&Yn:i, quod mathematicaquadamGabalifti-
exprimant cae difeiplinae refolutionis methodohunc efficit lenfû 3 m©*n^'Ki nan 3K
facram Tria
dem. id eft, Pater in filio primipiumûitiem.ifi- ain rvci c?"«xan no' tix wan K13
VtiUsMirami,
i» Hlftspia nem i creauit captit, ignem,fundamentum hominis magni ( fubinteilige Mi-
(item fin*m>
cro coÇmi) fœdere bono. Qnibus nihil aliud infinuatur, quàm adinirabilis
ille crium Mundorum, Angelici, magni, & parui pulchra quxdani analo-
gia fibi concencus abiblurifîîïîîUSî
gta ?bl correfpondentium
co~rcfpondent1UmordoJ ordo.difpofitioiac
difpofirio, ac concentusabfoluriffimus
Diuinx Triados exemplar fimillimum dum ad trinam hanc imaginem,
Mundus ad
tres in Mundo Angelico exhibet Hierarchias
SS.Trmitatn
imtgincm-j
in qualibet tres ordines
f»âus. In maiori Mundo tria fpatia^ elementare, fydereum, tribus
empy reum
qualitatibus figura, lace, rnotu diftinâa In quouis compofito mixto-
UW)
II. DEPOLITICA
SYNTAG. JEGYPT. CAP.VI1
ue materiam, formam, virrurum in omnibus menfuram nu mer mn &

pondus, praetereà principium> médium & fincm In Microcofmo vide-
licet intcipib) mcmoriam, intclligcndi vim>& voluntatem; in fcicntijs J
naturalem, rationalem & moralem faculcatem j in qualibet Triadum»
ferie,primum, Dei potentiam perOfiridem reprœfentatam fecundum,
fapienthm pcr Ifidcm terriiîm, amorcm Spiritum videlrccc illum*
OÔft *0â V5nemoincubantcm aquis, iEgyptiacè jimuny ac fcecundo illo
Diuinitaris fuaeflktu Mundum fœcundancem, adornantemque vtriufqucj
vircuccm, quâ Horu* produôtus eft, commonftrat. Sic inuïfibïUa Dti pur
ea><]tt<efaclafunt, confpiciuntur Pater igttur aeternus cum Filio iuo acter-
naiapientia ineffabili gloriae maicitace refulgens cmn maiori Mundo
produ£io,minore«nfeuMicrocofmum homincm adimaginem & fimilitu-
dinem fuam creatum, ac omnibus gratix & nature talentis inftru&unu, 1
eius veluti prêçfidcm introduxiffet ecce Typhon, qui iam ob'Aiam in^
Deum rebellionem, omni gracia & luminis fplendore priuatus vnà cum
afleclis fuis & confœdcratis Titanibus in ahyfiiim erat datus, inuidioe,ran-
coris ,& indignatïonis plenus, vindiâiaeque repetendse percicus oeftro,
Ofiridis glorianii nullis non machinamcntis euertere perce n tare cœpit
Erat autem( vc Apollodorus lcribic^) Typhon formidandus Veljolo aïpeïïu
Figura Ty.
honoris imago Nunc enimtuujïtata qudJam humant Haturœ formât ita K om- pl-ouis.
nium monti uni cacuminibus ahiûr ejfc >ideretur, apparebat. Sed e^ caputfiepè
wmero aflra. pertingebat manu eius a itéra in Hejperum •>alterdM Orientent^
y/que pertinente Ex his centuniDraconum capita etninèbant iincruribus mal-
ximas Viperarum Mefpiras continebat i qnarum.Valummaad ï>erticem ipjuvu»
yfq»e extendebantur Talisitaque Typhon, humani generis ljpftis contra
O(ïrideni)& fupremum Iouemibat, hilcè malcuolcnci2e,inui.diœ»maiiciaî,
ac fummœperuerfitatisfymbolisdepidus, candences in cœlum iacujan*
lapides, cum ilbilo virulento,&boatu horribilhmagnan-iexdreignispro-
cellam eruôans, cùm fruftra fupranura Numen laccfferet fraudùlentâ
Alie§ori<;a_»
quâdam ac callida adinuentidne Ofiridem in arcam conclufum, paft Typhonis
in frufta difcerpfit quo fafto in Horum quoque filium iram exercens». int- dtfcrjfKio»
terfeûum in mare proiecit. Sed quid fibi hxc velint, videamus Condi-
tus eft Ofiris in arcam, cum procopkfti parentes maligni Typhonis. per-
iuafionc indu6èi,legem ditiinam rranigreHifnnc-. quo fafto, tefteD. Au-
guftino, è lucis filijs, tenebrarum filij faâi iiinr, humanufque iiKelkdlus,
qui ^dmirabili quodam gratis fulgore corufeabat, in extremarn ignoran-
tiam^ cœcitatem>erroruinque caliginemdelapfus ac quafi iethaeo quo-
dam incoxicatus pocuJo, cùm Dti, cùm omnium ccelettium obliuionem
incurric Porro non ceflfauit hic Typhonis. fseuities corpus Ofiridis ab-
Icondicum, in partes difeerprufn, in flamenabiecic, Horum quoque inter-
fteir, quo quidem nil aliud nifi îdoîoîatrja fignificatur^quâ genus huma.
num maligni fpiritus fuggeftionc infectum, à vera Dei cognicior»e culcit-
que declinauitjfailumtjiie eft, vt fimplicifTiiuarilia Dci encitas natura_#
fine eiîencia pluribus rebus arcribuca veKjci in partes diftraheretur.
Hinc aliiSoleirij Lunam, & reliquorum aftrorum exercitum aln homi»
V 2. ncss
CAP.VII OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
nes virtute,ac rebus geftis confpicuos, alij beftias & bçtita animantia_
refque nominc indignas diuino honore profequebantur Alij deniquo,
quicquid vcl malignus Genius iuggerebar>autftolida phantafia vnicuique
perliiadebaf, Dei nomine, & colebat & facris placabac. Vndè diuerfi
ritus & cœrimoniaîgentium, abominanda facrificia ac fuperfticiones pc-
iiitùs ridicule, quibusMunduSj veluti ferpentinis quibuidam Typhonis
fpiris intricatus miferè detinebatur, ac fub potenti hpiiis tyrannide 8c
dominatu incaflUm lutlabatur,veluti ex equo Troiano profluxerunt.Hinc
Regius Pfaltes cataflrophen hanc olim contemplatus plenus admiratio-
ne clamabat Deus de cœloproffrexitfetperfilt os hommumy \>t videat >JieH in-
telligens, aut requirent I>^wn7omnesde c limiter unt yJîmttl inutiles faclifunt non
tîl qmfaciat bonumt non eji vfque ad Vnwn. Atque hic eft Horus ille proie.
âus in marc tunc enim Horus, Ofiridis, & Ilidis fijius proijcitur in ma-
re,cùm Mundus humanus ad imaginem & fimilitudinem Dei faâus; pec-
catis à Deodefle£lens,inae(l:uance terrenarum volupcatum Oceano fub-
Ifo'zttrnC-i
Deitapiencm mergitur dùm itaque Typhon tyrannidem diclâratione exercée O(i-
ridedifcerpto, atque idololatriâ per Mundum vniuerfum difleminatâ} i
Horo itaque omni iniquitate fubmerfo œterna Dei fapientia humanos
miferata labores, Ifis, inquam, illa cœleftis, aeternitatis fuae regiam dere-
linquens, inhunc Mundum, lugu.bri humanitatis noftrae veftimento in-
duta venit innumeris laboribus, perfecutionibufque fubieîa partes
Ofiridis, hoc eft, gentes diuerforum Deorum cultu diflentientes, ad veri
Dei vniufque cognitionem, atque in vnius Dei, vnius fidei ac vnius legis
profeffione infignem afcifcens recollegit i quâ diuinâ vocatione conti-
git, vt partes difperfàe iavnùm corpus veluti myfticum iterum coalue-
rint. Horum etiarn à Typhone interfeéhun ad immortalitatem reqoea-
uit, id Mundum peccatis fubmerfum, verbo virtutis fux ad vitam re,
uocans,priftinonitori, coèrcitoextinclioque Typhone, reflituit quibus
omnibus peraûis, elettis duodecim Apofiolis Sacerdotibus, quibus cer-
tas.de DeoOfiride reftituto,colendoque leges feruandas prsfcribens, il-
la vnde venerat, in cœliiim, eumOfiride aeterno Pâtre aeternùm regnatu-
ra, poftliminio remeauit Atque totum hunc difeurfum, ideô fufiùs per-
texuiinusvtoftenderetur,quomodo /Egyptij iuxtà archetypas has Dei
vnius rationes, politicatnfuamadornârint. Sicuci enim Archetypus in-
telle6lu5 Oeij per fapientiam fuam omnia ligat, & per amorem vnit ita
Regeiïiper falubria {àpientum &philofophorum confilia, per omma re-
gni membrain vnionem adaptare oportet quodfit, fi. religionis. cultus
viguerit » fi leges regni ad archetypas rationes conditae, vnanimi raen-
tium confpiratione fufcipiantur feruenturque j quo quidem praeftito
regnuminiuoperfijftet vigore ,fecùsj omnia per diuifionem mentium» Y
vnione diffoluta^ vltims tuiax patebunt > Ofiris à Typhone id elt re-
bellione, in partes difciffus inarcam côncludcturj vndè regni intericura
confequi neceffe eft, vc in fequentibus patefiet
CA-
SYNTAG. H. DE: POLITICA JEGYPT. CAPVT
VIII.
GAP VT VIII.
Sentent iœ $} \hieroglyphica3qMhus. adveram politicœ gubernationis
rationem ailudebam
T verô leges regni Êgyptij,«eternae rationis legibus aftriâae maiori

cultu,ac vcncratione ab omnibus reciperentur- atq,- ob oculos per-
petuôveluti mnemofynon quodcU verfarenturifymbolaquaedamcongrua
inhuoc finem templorum valuis, domuum fuperliminaribus publicifq;
vrbium locis exfcuîpta ponebanf, quibusintuentesofficij commoncren-
tur ,& ad perfe&atn legum obferuantiam excitarentur adeoque nihil
Dijs quicquam gratiùs fe faéturos exiflimarent, quàm fi xternze legi inom-
nibus. fefe perfedè conformarenc Symbola horum ex multis pauca ad-
ducam Primo po/ïtumerat in more iEgyptijs figuras canum templo- pti Canes infcuL
in ralui?
rum valuis inïculperej quibus quidem nihil aliud indicabatur, ni/îcurâ teinplorujn_»
quid deno-
& vigilantiâ, quâ prxfides Regni inftrudos efl'e oportebat ad omnenu cent?
externam inuafionem, quàlacratu,quà morfibus cohibeudam. quod 8c
Horus lib. i. cap. 37. expreffis verbis oftendit
/StfAeôyliç^ysgtârict.rîxmvyiviS^ t fênaraAAa
*{sv
EV/eTefsrêg j ÛAaxTHy
ftÇjêro* ri cwuî-
XM>WdviyQjLuâ^ x*&&'tdpe*»«'^«ç»wojtç JQut qwciinûe Vo/uerit Vtpar
[*ïi<Piri
eît> abfolutifjîmi Scrib<e( eranc enim Scribae ex génère Sacerdocali & re-
gni Confiliarij ) munerefungï eum oportet milita méditait, afflduèqueomnibus
canum more allatrare, ^fferum effe, nulliq,grcttifictri Sed h*c oninia fufiùs
in Obelifci Lateranenrjsinterpretatione,exponencur Erat, tefte Horo
citato loco, hic facrorum Cahum rrios vt fimulachra Deorum fixis fcrn-
peroculis intuerencur quo quidem nihil aliud indicabatur nifî quos
îuprema regni cura premit,ideiitidem in fupremi Numinis prouidentia_,
animum fixum tenere, nec vlîâ ratione permittere, vtquicquam çiufdcm
honori contrarium eueniat quod fiebat.fi religionis cultus legibus pra?-
feripeus, incuriâ, aut. hominum maleferiatorum auc extèrarum contra-
rijs ritibus imbutarumgentium furore, & inraniâ,polluercctir fiquidem
animos regni & rdigiunis contentione difi'ociatos a?grè cqalefcere pofiè
optimè nôrant & ficuti domu§ alicuius immunitas in canum efïcro-
rum vigilantiâ çônfiilir, ita religionem, cui topa policier fabrica: ftruciu-
ra mérité incumbit, vigili cura & folicitudine pramdum'iubfticuram_,
Quœ omnia pulchrè quoque Regio feeptro, in oculi formam concinnato Quid < per
iti_»
indicabantur ita vt iceptrum fupremam potcftatein, oculos vero proui- feeptriunoculifotmam
dentiam, vigilannamquein cura regni tùm propagandi, tùm conferuan- j adapcacum_> indicant
di, adhibendam fignaret. Non fecus diuini Solis poce/las vniuerfi Mun-
di machinamfolo oculorum intuitu peruidet, animar,fouet? conferuar
ïnïerccecerapronunciata poîitica prîgfidum ruperliminaribus inicri-

bi folita,& hoc, tefte CœKRhodigino vnumerat: Ichneumonemt'vmet Cro-
codilus quo quidem apte indicabant, nihil tamfirmum,& robuftuaiin,, r
Qj.iid per
rebus humanis. elfe, cui non vel ab imialido perieulum immineat. Per t^rocodijuni
fignilicabanç
Crocodilum intelligebantgubernationempoliticam,tyrannidi Typho- /Egyptij.
nies:
CAPVT OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM'
VIII.
nicae fubic&am, quem remis vdifque, quifquis regno
1 cum pace & tran-
Defcripti» (quillitatepotiri velit vitare débet. ÉftCrocodilus bcllua ferox, hu-
Crocodili,
mani
J
fanguini infariabili auiditate inhians; in fugicntes audax, pauida_,
in fe perièquentes -} fomnotandem dedica, Ichneumonis contemptibilis
animalis aftutiâ perimitur Rexiufl:ir.iae»pietatis, & clementiée femitas
derelinquens, & perturbationum animi arbitrio viucns, fubindè vel ex le-
ui occafïone, offenfione, vel fcandaloimprudentiœ commi(Tae,fuccrefcen-
te paulatim indignationepopuli, tandem &fuiipfius,& Regni iaéluram
facit. Régi igicur hoc ipfo, omnem vel leuiufculam ofFenfionem, aut fe-
ueriusquidiniuftè contra populumcommittere fummôftudiôfugiendum
innuebant fat importuné eum bedi,cuius fide opus habeas > exiftiman-
tes & tametfï poftdatam ofienfionis occafionem remédia quasrantur
mitigationis, attamen ingénia odijs enutrita, nouo conciliata benefîcio,
velutidimiffamab haufiu laâis viperam in finum demittere, tutum mini-
me rebantur ignem paulo ante extindas faces facile concipere, experi-
mento compererant Quas parua initio pucantur,Iatè manant incremen-
tis.
Ndfcitur txigtius i fedopes acquirit eundo,
Qui/que mouet militas accipit amn'ts tiquas
Jettent Taurum metuis Yttulum mnlcere fohbas
Sub qua nunc recubas arbore yirga fuit
Ab hirundinibus murum, qui & indè chalidonius dicitur» contra_.
Glauci pucri alluuionis nocumenta conftrui,Plutarchus tradit
B<xoti|
GlaucuspuerBœotius
Omen. cum agriculture operam daret cum pâtre & dilapfura vomerem manu
pro malleo vfus reftituiflet,coniecit parens ex eo, fortem fore, duxicque
eum in Olympia, in quibus certauit; cùmque ab aduerfario, vt certami-
nisimperitiorgrauirervrgeretur, exclamauit pater, à trâjç rU \m à&Çu.
adole-
0 pueriftum ab aratro, icilicec iâum inflige hac voce inflammatus
fcens,ingenti plagâ aduerfarium percufllt, & vicie Opportunum fane
minimorutn non defpiciendorum exemplum Hinc Se in regio veftibulc?
Elephinci» aries cum Elephanto incifus fpe&abatur Elephas ta metfi r obère fum-
nitura.
môj & ingenij dexteritate à natura fit inftruclum animal vifo tameru
Arrête, mox in fugam naturali quodam diiTenfu fe conuertit Per Eic-
Aries phanrem Regem riotabant, per Arietem ftoliditatcm & infipientiam-
Quid
cumElephan.• quamfummôftudiôRegi vicandam elle, dï£ka fymbola monebant: qu«e Se
to fignificati1
Horus1. 2. c. 8 1 hifcè verbis confirmât
ti'v$-ç2>7rov
B*o-iA««<pdyeir'(st >KSH
(*û>e**t à<p^>fftwLu cnfinra/t «*Aê(P«*5i
{&H\ljdkM K&
xe*èvÇuoy&ySo-i cuat&fi Stu&v %v*eîw<p&y<(^?«£*mfugientem Jiuititiam &
imprudentiamfîgnificaturi, eîephantem cumarhte depingunt hic enim Vifo jrie-
te fugt fiquidem probe norant, efie minimis quoque rebus fuam &
virru# & aftutiam quibus potentium machinationes eîudere 'vaîeanc vâie~IlC
exemplo hydrae &ranaîNiloticaî doâi, quem contra inimicum potentif-
firaurn aliud natura non docuit refiftenti^ gcnus, nifi ftipulam ori tranf-
uersim impofitam hac enim hydraexterritalabeadem infequenda mox
defiftit.
rrx-
SYNTAG, II. DE POLITICA -&GYPT. CAPVT
VIII.
Praetereà Reges Êgyptiorum vtplurimùm in publiçiscomitijs, vtl
etiambdlicis expeditionibus, capjtibus nunc afptdcm criipatô vertico Cïnisf/'ntjO- Afpis, Léo
fublimem, modo Leoninum caput ferocibus oculis formidandum >iant. lice de'ï<na-
bant virciitds
canis,nonnunquam Ibidis fimul, tùm ad reucrentiam» amorem > timorem- Réglas.
que in uibditisconcilianiluaï;>g(.ftabantj erantque paliticaruvn yirtutum,

quibus Regcm iinbutum eiïc deccbat, occulta quaedam fymbola $liqui-
dera Afpis diuinj Numinis prasfidium Leo fortitudinis vigilantise ca-
nis,Ibis pictatis index Hinc cum regnum deli&o quodam graui praeua-
ricatum effet, vel arpidem, vel Leonem exhibebat,ceu commilli fceleris
vindices fi res iuxtà prxfcrlpras leges, in regno probè gererentur, Ibi-
dem, aut canem monftrabatjVelucipietatiSjinduJgentiaej vigilantia; &
amoris tefleram atque adeo Regnum tandiù in fua pace tranquillita-
tate, & heacitudine perftiturum credebant quamdiù Rex quadruplici
vircutum, pietatis, vigilantix, fortitudinis > diuinique pra^fidij cuftodia_j
diuinitùsfuent munitus. Hanc eandem ob caufam,Synefio tefte, Sphyn-
ges in lfiacorum fanorum crepidine collocari (blebanc vc Principes pru-
dentiam fibi cum fortitudine iungendam effe difcerent Sphynx enirn^
~s a~utr~ucco-(~~i
~i æ"rtv"(AJ'
"u[/'I"'°1l.ova
<tUCI i;~ov~9'n2cw
~Cr9yû T~ Olii~~g'vncrv, «4!ve!P"æ"7'
TKo'MJt~u~frf*~ bonorum Spl.ynx~acrurn ~b ~ef '3'~&t~ T~ ~')'M<r<ftM3'r@<.
tia. Huc pertioet illud Hori, gruis lapillum geftantis videlicct vigilan-
tis prudentiac omnia fagaciter explorancis3 &inftabilicatem vitae grauita.te
conQiorum firmantis fymbolum
Si quod in Regao publicum fcandalum exortum effet Rex fummâ
follicitudine exorti mali çaufam feipfo inquirere confucuerac i (î culp.ji Princeps bi">
peccat, ciiitn
idfua exdefeitu vigilantiee accidilfe comperirct,, palàm ibum conficeba- errores fuos
Min:ttrurum
tiirerroremjireclèexiftiïnans,principem, dùtr» errata culpâ minirtrorum* <;nij)a tesjit.
tegitjbiapeccareifacrisitaqi expiacuscœrimonijsjmagno anima ad impo-
ftemra cautiùs procedendum, ferebatur
Porro vnica curaRegum erat, regnum quod canto laboïc compara-
uerant, tot praecellentibus legibus ftabilierant y vnionc» concordia &
vnanimi mentium confpiratione conferuare vbi enim diflolutio pçr
difcordiasfuas. in regno radiées egeritjibi regnum ruinas proximum, vt
fatifcat neceffe eft huius tymbolum erat Ibis in medio ferpentum coacer- îi'iî in média
ltipentiifiîuj
uatorum Eftautem huic alitiita à naturacomparatum, vt vnitos fer- dénotât mio-
nem.
pentes alicubi latentes noftri crepitaculo primo terreat, territoa ab. inui-
cem feparetj atque in fugam conuertat, ac fie quos vnione coniunâos
primo aggtedi non audebatrdiffipatos atque in diuerfa diflra£tos, mox
conficiar, atque dçuoret. Nil ianè in rebus humanis animorum diïîun-
élioneeftperniciofiùs, exqua vnica, velutexcquo qnodamTroianoom- Cur Êfypt.i)
nes calamitatum JHadea proceffer.urjt j cùm autem hanc vnionem ex di- àexcludebuac K^îi» ex-
uerfis morum rellgionirque instituas procedere comperirent omneiïij tciss natio-
cum exteris Regibus nackmibuique confuetudinem lege lata veubant> nés.
exhac enim hominum natura, ingenio legibufque difcrepantium mi-
fcella pernicioiàm illam difeordias, Se difcrepationis mentium,regnorum
pçrturbatricem hydram vnicè nafci probè nouexant i nouerant &lxillud T-
1 ~L~lrd
CAPVT OHDIPÏ iÇGYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
VIII.
1 Non winor eïtvirtM, quant quœrerepaSiatueri non enim femper intendi*
ttur potentia ctim extenditur, neque femper ftringit bene, qui mulca am.
Hâc curâ, &fummâ follicitudine ALgypt'i regnum, nulli fiuo
pleâitur
i
îvrbium vaftitatem, fiue populorum frequentiaro, fiue denique rerum hu-
Jmano generi neceffariarum vbertatem fpedfces, fecundum, fuum ab immc-
tmorabili tempore vigorem obtinuit; ad quod plurimùm momenti confe.
1rcbatlex, quâ arcanorum regni praeter Sacerdotalis ordinis proceres,
ConfiliaPrin ]nullosaliosconfcioseffe, vetabatur, nec* immérité, cùm tunc coafilia_>
sipum finit
tuta qtianJo 1
principum verè tuta fint, cùm te#a fuerint. Horum fy mbola erant rana
tcaa.
cuiuc feriphia,(genus id cft ranarum mutum ) vnà cum fimulachro Harpocra-
fynibolum_>
tuerie? tis, qui digitolabrapremeret.nutuque filentia fuaderet, prae foribus cu-
Simulachriî iriaepofita: tantô ergô regnum firmas conftitutum credebant, quanto
Harpocratit
cjuid denotet. maiùs foret
in eius arcanis occultandis filentium Non dicam hic de in-
numeris alijs inflitutis, quibus >£gyptij in Republica benè beatèque ad-
Silentmm ar-
mamcntuin
rcgnorum. miniitranda vti folebant, fedcùnihaec fparslmin hoc opere adduciuri fi-
mus, Leciores eo remittimus.
Monita Prin-
Difcent ex his, ni fallor Reges & Principes, quomodo cum digni-
cipibus. tate rebus publicis praeefle &valeant &- debeant cognofeent, quibus
virtutibus potifîîmùm principem ad regni gubernacula vçdtè adminifiran-
da, inftruftum efle oporteat; videbunt, quid fiigiendutu?ne perdantur
fun.
quid amplexandum, vt feruentur Difcent & ex his, religionem vnicam
Religio
damentum_>
gc;,aorum. effe totius gubernationis bafim,& fundamenrum, quo nutante omnia nu-
tare neceffe eft. Experientur continuas rerum humanarum periodos»
quibus nihil ftabile, nihil firmum, nifi in eo,qui rerum omnium centrum,
requiefcere ftudeant Quod cùm perfpicerent prifci philofophi vt fa-
Ulon. pientiffimus Solon, dici beatos crediderunt,ante obitum nullos,{uprema-
que funera pofle Nam quotumquemque mortalium, vel inter fupremos
vel infimos putes, qui fortis fortunae gyrum mirabilem, Civixerit diu, in-
Allegoriv terdum non experiatur? > Quid aliud apud Poëtas defignat Ixionis ro-
Focticc io_j
conuer6oné J ta ? .) quid refluentes aqux Tantali ambefum Promethei iecur & fuc-
crcfcens perpetim? quid,qui congeftis montibus conati cœluni refcïnde-
rerum huma-
narum.
re,fulmine deieâijfundo voluunturinimo ? qui faxum vol ijunt ingens,
radijfque rotarum deftriâi pendent ? Cur adeô inter figmenta perfifti-
mus? in domum fuam fe quifque recipiat,& velfortunampriuatœ praxe-
os animaduertat nonne vbique varietasfumma, vel ex negoti) jpfius
Priuatc pra-
x«os vicinitu-»- inftabili vultu, velexagentis animo, qui inftos tranfeendat limites rei,
do mutatUr
tribus ex eau lu vel ex fiifcipiencisincertâflu&uatione quac ciro prcefentiuinfatur ca-
ptandis inhiat nouis affiduè,pra;teritorum oblita facile, futurorum fem-
f s naaximè.
perignara,vix vnquam aureâ rerum mediocritare contenta. Pulchrè

igitur Euripides n«AA«ç, aiebat ««Sî f»^»ç <t$faipovim Muhœ funt
ditmonumlaru£ Quodfufè Plautus: nam in hominum aetate mùlra eue-
niunt iftiufmodi,capiunt voluptates, mox rurfum miferias ux interue-
niunt, redeunt rurfus in gratiam Verum iras, fi qux forte eueniunt hu-
iufmodi inter eos, rurfum fi reuentum in gratiam eft,bis tanto amici funt
inter fe, quàm priùs Atqui cùm tantam viderent rerum humanarum»
1"~0-
&4%. tt-
SYNTAG. IL DE POLITICA jEGYPT. CAPVT
yni.
inconftantiam, vtcun&acun&isferè in vita promifcuè obuenirent, idcir-
cà nnnc Deos cum homine tanquam pila ludere nunc fortes omnium,
ceu iaitu teflcrae pendere funtarbitrati imode Dijs pofiremo Deum-
que prouidentiacœptum eft dubitari Nam fi à cafu eueniant fingula_»,
prouidentiam tollas oportet; fin prouidentiam ftatuas eidem fœpè &
abfona eopulabis nifi omiflïs difputationibus, mentem captiuam fidei
reddas, & in vnins pafsimconfenfiis antiquifïïmi inuiolabili au&oritate»»
perfiftas alioqui certè in Epicuri opinioneuîj iublatis primis principes
transfercmur? perluftratoque rerum circuitti &Mundum conccffum di-
Iputationibus nofiris, & Vànos cum fapiente dicemus omnes conatus ho-
minum,etiam in fapientia Mundi,vaniffimam vanitatem. Nam ex errore
paulatim in opinionem, & hinc in veriorem fcientiam trahimur 0 Scien-
tesdenique,vbinoscognouerimus, delapfiiterum,nihil nos fcire penitus
intelligimusjftatuentes propèmoduin in non fapiendo iucundifïimam vi-
tam?eumque felicem maxime rati, qui natus morienfque fefellit
Eatur verô ab hominibus fingulis ad colle&ionem plurium j primo Fortuné eir-.
culi in rebus
quidem ad viros atque familias, indè ad ciuitates & regna, vel vfque ad politicisjfamt-
abfoluciffimam Monarchiam fuis cuique per vicem afpirat Genius bo- lijs, regois>&!
ciuicacibus.
nus, fua viciffim ex infolentiapeftis, & expurganda: fœci falutare dilu-
DiluiuaMun-
uium modo per ignem, & aquam, modo per epidemicos inorbos, per dl.
bella,aut feditiones mutuas fie vt vix abfque certaminepax Iaeta perdu-
ret vt& quietem externam,interna diflîdia comitentur, pacemque do-
meflicam hoftes extraneifoueantj Mundus»!enique vniuerfus contentio-
ne non minùs,quàm amicitiâ viuat, & gubernetur
fit vt cum ex vberrace Diluui; mûri-
Magna igitur prouidentiaJPei, nimia nimis dani necei'h-
increuerit vel hominum genus, vel luxus & infolentia; confli&us illico,& tas.
contentiones oriantur. Vndè mox fumma annonx caritas Scpeftilen-

tia, quaefaîpètamcrudeliter faeuic, vt vniuerfam penè ditionem Orbis in-
uadat cuiufmodi duas fub M. Antonio quondam viguiffe commemo-
rant, quae penè humano generi •srcuaXid-eJLw minitari viderentur Qualera
"&maiores noftrireferuntobtigifleannoChrifti 1450. vix vtmortaliumj
tertia pars fuperftes euafèrit Atqui concupifeentia: hominum infatiabi-
ïi» terraeque onuftx liberis & alumnis perditiflîmis> quodnam potuit dari
vel remedium vel purgamentum maius ? Id (1 vnquam,certè ex vfu fuit,
nunc ifti ^tati,quà nihil miferiùs prorfus eft necefiarium • Hâc eninij
caufarum viciffi tudine, &mores,& fiudia, refque omnes humans optimè
permutantur,delapfa etenim, ac quafinegleâavilefcuntomnia at poft-
quam attrïtis iterum fumma recepta eftinftauratio, crefeune in pretio
fingula, rurfufque ad fuum vigorem properant, aliquando denuo colla-
pfura. Sed illeefortunx tam aeftuarias vices,tyrannos proximè Regefque
potifîsrnum vexant & perfequuntur. Hoccnim habet potiiiîmum tyran- < Csufàe viefiî
tu inum ma
norum vita, vt quibus fidendumeft, metuant femper fidantque quibu« x im i m a»
nihil eft fidei probae vndè hinc immeritis irrogatx iniuris hinc indi- ttyr3nrîde_»
gnis erogata bénéficiai amicos ex hoftibus, hoftes ex ciuibus faciunt &
per ambitionem, crudelitatem, luxum) auaritiam, turbatis ordinibus re-
X mm, 1
C^PVT OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Vlil.
rum, raptim b faftigio deturbantur candemque ad vfitatum perueniunc
fabula finem, venenô, aut gladiô aut facis miferioribus occumbentes
iuxtiSatyrici diâum
Ad generum Cereris fine cœâe IT Vulnere pauci
De/cendunt1(eges y<srfîccàmorte tyranni
Nemefn vio- Videmus autem ex ipfa Nemefis violentia, peruerfum populum iniquis
Ientia
tandem à Regibus caftigari Reges autem,cum vitra fas piebem diutiùs
affli&ârintj ab eadem dénué fuccertfâ in rabiem vira quandoque,.8e
Regni iupremis viribus fpoliari. Lege, te obfecro, Dauidis hymnos pul.
cherrimos praeferùm 17. 33. 37. ?3« 94. potiffimùm vero 73. pfalmo
quam eleganter } F tique bonHseîlDet-sIfaelijs qui mimdofuntcorde Mei
autem penè metifuntpedes C9°c Hic primo fa (lu mimproborum ,.& appa-
renrem felicitatem verbis difertis exprimit. Pofuerum in cœlumos fuuml?c.
Deindè & animi fui morfum, dùm peccatorum pacem contemplatur. Sed
mox ab ipjà cataftrophe rerum fe confolatur vbi fie ait Certèin luhrka
Genti» Ia- pofutHieos tyc. Otnnem verôhumanaevicifîitudinis circulum accur4tiffi-
Jattt m~rx mè pinxit pfalmis 78. & 107. vbi ludaica gens bonorum fatara,Dei cùioij
viciiritudines
obliuifcitur in omnem calamitatem protinus ruit i afflicla,diuinatib
opem rurfus implorât quà confecuw,denuô cultum diiiini Numinis ne-
gligit, icerumque pereuffa & fanata, fupplex & peruicax à duris pœni.
Conuerfionis tens, à profperis infolefcensâeuiprxfentis imaginem optimè reprxièntat.
humansca-
pica.
Nos fere totius conuerfionis capita ita paucis complexi fumus
Circulus
Piatomcus. Pauperies pacem dat opespax copiaîuxum
Sed luxus bellum belîa^ pmperïem •
Fons amor est odijs Vit* mors turba quietis
Stant qu&deciderint ,.qu~e~~`tetére cadt~ht.
Et captï rapiunt isr qui domuère domantur
Fit ïtcli fùpplex, qui modoyiSlor emnt.
%ege fero fera plebs pun'tur 1 plèbe tyranni »
Sic fatum alterna* verfat in Orbe vices
Sed plura in hanc fententiam libris diuinx fapientix, Se pafsim in pfalmis

Dauidicis legts quorum omnium fru&us is longè vberrimus recenfecur,
vt vitam, morefque formemus, & in iftis vtriufque fortunae ludibrijs fana-
rea-grotum animnm,amare proximum vnumquemquc & vitam inter
conclues agere focialem, res nimis caducas fpernere, cunétis verô operi-
busDeum auâorem prxponere confuefeamusi non autem, vt difpute-
de naturac rebus philofophis datum efi
mus, quemadmodum neque vt
Mundum trahamus in controuerfiam,quo plures refpiciunc hâc xtato»
neque vt ferre duntaxat inter mortales videamur. 8c obfirmatis anirnis
contra maiorum leges & placka,feneftram omni Jicentiae fub libertatis
euangclicae titulo recludamus cuiufmodi verè Theologia fophiftica.»
hanc nobis chymsram peperit, cuiusafflatu res omneslaborant, priuata;
& publicae, pcruerfifque pafsim ordinibus rerum, in Mundi anciquum*
chaos iterum praecipitamur. Quare
SYNTAG.H. DE POLITICA .&GYPT. CAPVT-
VIII.
Quare cùm hodiè & fumma deorfum maximefluant, & inferna fur-
ium repere, praeter honefii fpeciem moliantur; ea quoque» qux fupra_» calamitofifi.
Primuj tftiui
naturam funt contenta, gyrum confitnilem facere, dimnae iu~ir~ con- eulifons.
fentaneum fuit aufertur enim & lumen mortalibus, & vnitatis robur :J
& per confequensomnis ferè hadenus conceifa felicitasjijfque confertur,
qui vitam in luélu fupplices diù, & in profunda merfa caligine viluerunt.
Luftrabis hic omnem politici Mundi hiftoriam aîterna quidem eit Mo- Transljtio fi.
narchixfpecies aîternum {ànâae religionis & fidei regnum aeterna apud dei| religionis
SeMonarchie
mortalesChrifii Ecclefia; fed tamen hxc ipfa propter materis fufceptri-
cis ineptitudinem fucceffione temporis mutât & locum, tanquam per ter-
raefcgmentademigrans, & fubobfcuram cum noftris moribus conuerfio-
nis fpeciem trahens quod & in illo perpendes prauarum opinionum ex-
ortu, augmentOjilatu, & declinatione iuxtà totius vicinix inOrbemu
continuum traéius, & faeui contagij quandam verfacilem vim ceffante mi-
nime, donec prophana cum facris vndique, & fumma cum infimis confu.
fa, penitùs in plenum circulum agitârit.
SufBciat interim nobis huius politicae frudus longe vberrimos vt
FruSus p».
nofmet nofle, & gubernare difeamus, afcenfu quodam mentis veluti ex Iicicx,
vmbra in lucem tranflati vt cùm niultiplicem humanx viciffitudinis cir-
culum perfpexcrimus, nunc bono caduco malum confïtumJ& malum bo-
no affiduè cogitemus Amamus hase omnia tanquam ofuri; oderimus
tanquam amaturi,laetiin aduerfis, in felicibus fucceflibus anxi^,
nunquam tamen nec fpe inani, nec nimiô metu »
nec vllâ cupiditate cranfuerfi^ceuruptis
repagulis efferamur, L
X
'» SYN.
Cl~r. 1.o OEDIPI JiGYPTIACJ TEMPLVM ISIACVM
SYNTAGMA 111.
ARCHITECTVRA SEV THEOGONIA DEORVM,
1T~Z ~T~.~1
De Origine fuperflitionis & idololatrix- Aegyptiorum,
cœt~rarurl1qj Orientalium gentium, potilSimùm Grx-
corum, qui abAegyptijscam veluti hareditate
quadam acceperunt, agitur.
C A P V T 1.
De prima hominum origirse, ~rir~sis idololatrt~ ix~uentoribu.~9
~yid,la r.
blot.
N.TE mare çs^ terras ( çy quod tegit omnia cœlutn-*)
ÇUm vnu-s adhuc effet naturœ Quitus in Orbe e
ûem dixére chaos rudis indigeîta^ moles
Nec quicquamnifi pondus iner s i congeUaq.eqdenL^
«,Nonbenè iunSlamm difcordta feminarerum,
Obftaretquè altjs aliud; cum corpore in vno
Frigtda pugnarentcâlidis bumentiaJîccis
Molha çtêmduris tjrhepondèrebabentiapondus
i6iundirttdi·
Cùm, inquam, imraoçtakslîi) ^vt cufcn Poëtis loquar) propriâ fe-
~ieacae licitate contcnti,nullâ adhtjc teruM hûfnanarum curâ tangerentur. Ecce
poftfecula tandemfelix illa illuxit dies> quo, vtPlaconis verbis vtar ia>
diuino Dcorum immortalium concilio conclufum eft, vt Mundusille in.
digeftus, atque incompofitus ab informi illa rerum omnium promifcuâ
confufione fquaîlentium ïnyivxn tohu va bahu vindicatus,lucem afpice-
ret» formis fplendefceret omnigenis, atque in varias rerum facies abiens,
propriaefelicitatis gaudiô perfrueretur Conclufum eft > &in opus de
duâum Mundus itaque çonditur, atque à rerum commixtarum confu-
fione folutus, mox in formam exurgit liberaliorem; virium,'prGprieta-
tum, aliarumque qualitatum qus fingulis creatis debebantur diftribu-
îionis officium prouidentiffimo committitur Pronietheo Prometheus
feuprouidentiadiuina,vti omaiadebitis fuis formis inftruitj ta omnes fa-
pientiHimi Prouiforis partes expleuit
Mox cceloterras <srterris ahfciditvndas
Et liquidant fjxijjhfecreuit ab aère cœlum^n
Jî>ttœpûUquam tuoluit cœcoqueexemit accruQ-,
3>iffociatalocisconcordipace Itganit
Jgnea cottuexi Vis 9<sr fine ponderecœli
ëmtcuit Jùmmâque locum(tbi legit in arec s
$reximui eft aêr tUtkutrate, locoqueL»
Flaui.
!· Y y·p
SYNT.HI. DE ORIG. IDOLOLATR. &GYPT. CAP.L
Tienfior bu tellus elementaquegrandia traxtt
Et prejfa eft grauitate fui cinumfluus humor
Vlttma pojjtdit folidumque coercuit orbem
Tumfréta diffudit rapidifquetumjtere Ventis
Ittpty Çjf ambitœcircundare littora terra
Flttmmaque ohliquis ctnxit decliuia ripis >
IuJ/îty <£Textendi campos >fub/tdere Vallès
fronde tegi jyluM lapidofos furgere montes
Vix ita liminbus difcreuerat omnia certis
Cum qua prejfa diumaffa latuêre fub ipfa
Sydera cœperunt toto fulgefcerecœlo
Neu Regio foret Dlia fuis animalibus nrbcus y
JHra tenent cœlejîe folum,formaqueDeorurn»
Cefferunt nitidis babitanda pifcibus Vnday
Terra feras cepit volucres babiiabilis a'ér.
Cœlo itaque terraque formis debkis iam imbutis caterifque otnni*

busprudentiffimé difpofitis
San&ius Us animal, menti fque capacius ait a >

Deerat adbuct Çfr quod dommanin cetera pojîet
Natus bomoejîy fiue hune diuino jêmine fecit
llle Optfex rerum mundi meliprh <mi£o±-
Siue recens tellus /edu%aqjue4a0per<ib altoy
JEthere cognati ret'mebat femimxœli ,c
Quant fous lapeto miJiamfloiuiaUbusVndis
Finxit in effigiem modérantûmcunBa Deorum
(Pronaquecùm sJieSlentanimalia caeteraterram
Os hominifublime dedit, cœlttmquetueri
lujfît, e^1 ereblôs adjidera tollere Quitus,
Homo îtaque folus ore fublimi, ad cœluuKjue ere^lo intuitu priïdi- Hotni'f!
tus,diuinum animal naturae iuxtà mortalis &immortalis confinium ceu pfOdHCttQ.
fola cœlcftis planta in terris conftituta( cuius radieem condicor hifcè in-
fernis fedibus vinxit, comam verô atque perpetuo frondentem verticem
fupra anni & Solis viam, fupra cœliextremam circumferentiam ad nun-
quaminterituros ambitûsrelegauitj bic, inquam, homo cum lucidifïîina
illa Mundi lumina, ad quaccontcmplanda, atque in ijs faôrern Iûdan- t<Mo!att!w
dum creatus erat, curiofiùs intueretur, pulchritndine eorum paulatijTu or'go.
illeâus, verâ &reââreligionis femitâ dereli&â, eo dementia; deuenir,
vt ea, qua?fui gracia condita client, fui veluti conditores crederet, & ian-
ftè veneraretur. Auxit dementiam hanc traditioniun falubrium de-?
Mundi origine à praedeceflbribus faûarum obliuio, quà inualefcente no-
uas deDeo,de Mundo,de hominis produdione, alijfque rebus opinio-
nes imbibitj cùmque cœleftis ille ignis praecipua humanae mentis porcio
vigenSj
CAP.I. OBDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
vigcnSjadNuminisalicuiuscultûeuminftigaretimoxverôderelidoDeo,
ad faliorumNurninum, vnoquoque ex eius farnilia fibi nouas idololatrias
rationes comminifcente cultum prolapfuseft j facïumq;, vt corruptibilia
fimulachra prp Deoincorruptibili adorârit, rebufq; extèrnis contenais,
cùminfenfibile Numen intueri deberet,ad fenfibilia,& terrena fuerit dif-
Wepotes Cha fufus. Atque huiufmodi przeuaricationetn erroremque primùm Hebrxi
primiidolo-
latrix inuen* tribuunt Nepotibus Chami, Mifraim videlicet, Chufio, phuto & Canaa-
goret.
no, qui perÂfîam & Africam vniuerfam in nouas colonias diffufi, nouas
pafsim Deorum colonias introducentes, noua & ridicula dogmataMun-.
do pepererunt cuiufmodi funt, Adamura è Luna prodijffe Prophetam
inibi ex mafculo & fœminaprocreatum, atque in hune Mundum venien-
tem, primùm cultum Lunae docuiffe. Verùm quoniam hxc opinio non,
ita obuia forfan multis eft; vifum eft, eam hic ex R. Mofe ^£gyptio vuL
eô Rambam, depromptam adducere, fie enim dicit in More nebuchim
~<M6<<tt
9,19,
Hoc eft IHijiquidem reliquia funt gentis JZabœorum (à Zaba', è proge-

nie Chami orto, & filio Chufi) qui fecundùm Iam Suph,id eft, maris ru-
bri finumad ortum, & occafum, atque ad dexteram & Aquiloncm Iitto-
£aba>i primi ra coluit fic di&aej quiaifla. gens totam repleiïtiterram. Finis autem & per~
putarunt A- illius eâ ratlone iïiis temporibus pbilofophantisfuit
ilra Deosefiè. feSîio quodputavet creatorem
ejffecœlijpiritum feuanimam i ftellcisverô corpora effe ipfa fubfiantia Deï infor-
frbtibscher. matas Meminitbuiusprauœopinionis quoque Jbubacer Arabs in expofittoncj
de auditu,. Et ideô quoque crédit totagens ZabaorumMundi antiquitatem ( feu
quod idem cftj aeterni ratera) quoniam cœlum eft Deusiuxtd opinionemeoruml
Mire de Ada- Et dicunt
jno fabulât,
quod Adam primo' natus eft ex mafculo &>fœmina Jtcuti cœteri homi»
nes fed honorabant eummultum^ <&dicebant, quoniam èLuna egreJfus^&rQ^
A<!am Pro.
pheca & Apo. pbeta,çs* JpofiofasLunœfuit, &> quod prœdicauit gentibusy Vtferuirent Lun£,
flolus Lunx
£5^ quod compofuït libros àecultutewœ Vixerunt etiam quod Stth contradixit
Mira recum_> opiniompat ris fui in feruitio L.unœ naryauerunt etiam de jidam quod quando
%ulk de Luna •
egrejfus eflde Luna, de climate VicinoIndice ad clima 'Èabylomsprofeëlurus^
multa mirahUafecum tulerit feilicet arborem auri, que crefeebat curn ramisi
{Ffolifs: £9° arborem lapidum ï? folia cuiufàam arboris Vndis qu.-enon com-
burebatur ab igne^ &dixerunt^quod fub tpfius arboris Ttmbra decem milita ho-
minum continebantur israkitudo arboris ipfim ad fïmiliudinem Jiatnrœ huma-
nœ.
SYNT.III. DE ORIG. IDOLOLATR. jEGYPT. CAM.
tne Attulit jecum etiam duofolia, quorum 'Vtrumque duos hommes cooperiebat.
intentio Veroeorum in loquendode Adam primo, de hominibus,quœqttribuun-
tur et tjuit, creduhtatem fuam de antiquitate MundiJlabilireyÇSr quo dinde proue-
nit, cœhs W Hellas ejfe Deos,
Atque hase eit de priaixua hqiDUiuni origine, & idololatria Zabapo- Pr"'p~~atio
rum digna Lunaticis hominibus opinio j ex qua veut ex Equo quodaiiu dogmatis bxorum ile_»
Za-
Troiano omnia anriquoruni philofophorum de «eternitate Mundi, de-> ïtern;tate_>

munû
Mundorum pluralitate, de Aftrorum vitâ & diuinitate,de Metempficho-
fi denique, ac anunarum reuolutione abfurda dogmata, ad omnem impie-
tatem fcneftratu aperientia prodijfie videntur Hinc Adamum eiufquej. A<Jam!,fili|
Dijfunt difti
progenieiPi & nepoces filioxum Deinomine veliïci aitrorum secernorunij, & OeoruoLji
quae iptî Deos appellabant> filios indigicabant qux omnia confirmât.
filij.
Clifonicon Alexandrinum
'~I
oiç tua eifyiXaçQiS
Ovç "l" ..o.~ Q"" J t5 7ûtS QhronU. Ale-
ùva[t&rivGî*%kuut\iiiu9piis Kvejlx
i'vofAct GeZ.
0jS TsWj J04yùç
©{Sctt^vd-a,-&&(n\yé£&ffcv. Tew7a^jf jçpçÀ -'f)nJÈSrotoïafytKut&fepTÎtriGêoidvopsi-nantir.
ên<£. Etpaulôpoftî EVrsùda»rfçjaJSV c# x,ôQ^ >m< K«a aso^s fAp
KctKo'fitixttv'ce,
$ £ lis A'fctiA«^t»5«s • ïa-fS«T»$$ ^tb K«}> ^«Tg(pB»ÎKwis ytujT
^«?ra<AV ts ïd-
c*(^«V3/«
pcP, KMivi*{vtt w paytict >dcriXy{a.fwi^rf» «</>,«;«
<ç*çi**xja,j 7
i%>»,pxn<riv A'aAo1
1 rz. 1\ 'c" ©eJs G.
Ti'we"&V K'tTetô-wàTtfËvqi,«JTsv
y otptv yîviS^ cg -JPg^nj,bçém«£ «A/wr^j^"g'y KaiK,Kj GY2h31.
'5V 9-
^«ojjinquit, fuprajlngelos Dei muoeantes nomen Dominé Dei nom'mdrat /î"
quoque filios Dei hic appellauit-r. atque hœcquidemferiptura. Hi verô Angeli
apud qtiofiam deinceps Dtj Vocati funt Cœpit autem improbitas ab ipfo Mundi
exordio per jidami contwnaciam mox per Çainym ~C~ dei~de tempeflate
laredyfequentibufquefecuhsVeneficia^ magia, l#fâuia, isr omne nefos rpgnarum Adam & Eua
quin <jr nonnulli Adamum <? Euam cum ferpente, Çainumqnoque <? Setbunujt Dij, dicuntui.
Deos fuiffe diSlitarunt l-. Horum porrô commentorum & inamum delira-
roentorum caufam ergo arbicror eflè quo primi illi homines cum pro- Caufie îdolo-
prioaibitriorcliclinullâcertâlegefcriptâante Mofis tempora teneren- htriœ, &cpi.
tur, cùmque proindè certa; quaedaiîî ièntentiae de Deo de créations monuui.
Mundi, de diluuio, & fimilibus rebus, ac mutationibusgrauioribus, inter

primos titDtùm humani generis Patriarchas referrentur, fa ci u meit, vt ab
eis êiuti a primis hominibus acceptas, pofleri quafi per manus alijs alij
tradidennt j quibus pofteriora fecula & homines, vti quique à primis, re-
motiotes fuêre, ira fubindè alia,atque alia qûoque haud abfurda affinxe-
runt, donec res ipfx tôt» in fabularum commenta abiêrint Hinc diuer-
fitas illa opinionum origine habebat indè maxima & relationum con«
fofio propè inextricabilis. iEthiopes enim, tefte Diodoro, primos homi- DM- 1. r.
nes in vtthiopia veluti in medio cerrarum natos afferebant caufam in., Vbiprimi ho.
mmes nati
vicinitatemSolis omnium generabilium parentis conscientes. Theodo- finr.
l. f
retus ex relatione antiquorum primos homines in Arcadia natos afferit, Theodor. deagsa.Gr*-
cor.
iuxtà îlJud Arcades pri.
Aniê louem genitum terras habnijfe feruntur mos mortaliû
nonnullidi.
Arcades, £*? Lunâgens prior illa fuit cunt.
Qaidatn Athe
nienfè folum
Coelins verô & Mercator ex Ariftide primam hominum genitricerru primoruin
hominum
terram aiunt, fuiffe folum Athenienfe Arabes quemadmodum videro pruduâor.
çft
GAP.ï. OEDIPI MGY9TIACÏ TEMPLVM ISIACVM
eftin eorum Ceographia ,hancpra;rogatiuam Arabise felicis iolo attri-
Agyptij pri-
mos hmiùnes buebant /Egyptij denique firmiter crededant,pnmos homines in JEgy«
pto natos caufam huiusaffïgnabant, tùm aëris temperiem bonitatemq;
in /Egypco
natos amnt.
vndequaue perfectiflimam,tùmNi]i fœcunditaumniultas res naturaliter
& fuaptè fpontè producentis, productique benigniffimè conferuantis;
auxit opinioném eorum monftrofus ille Soricum feu agreftium muriunij
Murium mi-, in Thebano territorio prouentus, quorum aliqui fuperiori fuâ parte mu-
txipecies. rium fpeciem referentes animati> ab inferiori verô> Diodoro terte j infor-
mes, & ôpôxd-ms adhuc reperiebantur Herodotus narrat, Pfammeticuai
fleroJ. Lz,
Jj,rl"
^gyptiorum Regem,cum ingenti defideriô tgnerecur ad cognofcendum,
quaenam Mundi prouincia primos homines produxiflet, illum fequenti
indufiriâ id inueftigareattentafle.
Plâmmetichi
Duos infantes recens natos ab omni
de prima lin- humant vitae confuetudine remotos, certo loco inclufbs,&àcapraaleA-
gua experi-
«ignti?. dos paftoricuidamcommendauit, cumcaclauftricuftodia ,vt omni eos
accedendi aditu interclufo,nec videre, nec Immanâ voce loquentetiu
quenquam morcalium audire poffen* ,•iîbiindubitanrer perfuadens, fu-
turum, vtaetatemcongruamn«»vai,eiusprouinci«e, quae primos homines
Mundo dediffer.li»ûa loquerentur j itaque poft certam annorum re-
uolutionem infantes de cauea extracl:i,mox exporreâis brachijs identi-
dem in hxc verba prorupêre 'Bec 'Bec quas voces, vtporè peregrinas,
tùm nullusaftantiumintelligeret; inuefligatione tandem fadtâ deprehen-j
Bec in lingua
Phrygum fum eftïBec in Phrygum lingua nil aliud fonare, quàm panem; concltifit-
quid r
itaque Rex. Pfammeticus, in Phrygia primos hornines fuiffe produdos
Tempus me deficeret, fi fingularum gentium, de hujufmodi prima homi-
num origine deliria hîc adducendatorenr, quare qui plura defiderat,
confular Berofum,Varronem,Eufebium,Hieronymum, polydorum Ari-
ftophanem, Pererium,Poftellum,aliofque j nos his reliais ad ea nos,quae
primam idololatriac originem concernunt,poflliminio conferemus.
Certum itaque, & indubitatum eft nullo vnquam teinpore iu hoc
OmnesMun-
ài nationes mundo cxtitifîepopulum adeô barbarum, nationem tam peregrinaiiij,
Jvjumen ali-
clima tam rude & impolitum, quempiam denique hominem adeo ferum»
quod agno.
«eranî
fylueftrem, & ahayav, qui non,vel nature !ege,feu re~ae rationis disante
lumine,vnum aliquod rerum omnium principium, Numen dico vniuer-
fam rerum obtinens moderationem, certo &peculiari religionis ritucoe-
rimonijfque colendum agnôrit Certum quoque ftatui debet nullo vn-
quam tempore, aut fine Deo facrificium aut fine facrificio religionem
fuifle,omnibus,cum facerdotioveluti nexu quodam infeparabili in vnum
coè'untibus.adeô vt hominem religio,religionem facrificium, facrificium
facerdotium^scomitari videantur, quod apparet tùm ex innu-
mera propè religionum ftatim ab ipfo nafeentis Mundi primordio, ad no-'
(Ira vfque tempora deductarummultitudine; tùm exfalforum fîinulacro-
nmcultu,diuerfis temporibusjdiuerfifque gentibus, ac populis nullo
non tempore, confueto; jtùm denique ipfa iEgyptus maximè oftendit,
quam prae coeteris omnibus gentibus eiufmodi falforum Deorum cultui
addidiiorçm fuiffe, monftrant infinit a propè Pantamorphorum Numinum
fllnn
SYNT. III. DE OK1G. IDOLOLAT. ALGYPT. CAP. î.
monftra& poi tenta, quorum delcriptionem in ferie huius Syntagmatis

c'xhibebimus. l»it. F,rM.
La&antiusFirmianus oftenfurus quâ ratione introduira fuiflet ido- dminuttitiL Ujiitut. ! 1.

.?
lolatria inMundum, tùm potiiiitnùm invEgyptum omnis fuperiticionis c. 3.

velutifbnteni>ait; Cliamum Noëmi filium,cùm ob impudentiam in pa- Gliam
pri.
rentis verendis detegendis commiflam maledictioneni incarrifl'ecj in_, iria;
mus idoWa-
inuemor.
ArabiamiEgyptorînitimam profugiffe,ibique primuin idolorum conllru-
&ione totam circumiacentetii viciniam infcciflè,- cùm vero immenfamj
hominum mu]tiplicationem,anguftice locorum non caperent, hinc in-
dè in varias fedes diiperfos, paulatim infulas, mare omnefque Mundi
Cùm vero à fan&a radice feiuncH effent, vnumquenique
iTeyptij'difii
partes replefTe a C;;amo.
iuxtà arbitrium, ac voluntatem fuam nouos ritûs, cœrimonias acque reli-

ad ~gyptios potintmum dimanarunt; Arabes vc-
giones con~tttuiiie~quxdiluuiura
ro idololatriam ante incepiffe referunt.. Nam inter cœteros
mortales hoc improbôcultu maxime deditos fiiiffe notiùseft, quàm dici
debeat,queinplurimùin deliciofa illius terras conftituti «0 promouide vi-
detur Cùm enim in aedibus, aç tugurijs fuis raro iefe continerent, to- Caufa idolo-
latristexin-
tam nodem fub coelo fereno, ac nullis malignis impreflionibus obnoxio (peCcionç
aftroriiii),
dormiendo confiunerer, è frequenti cœleftium corporum afpectu ,arque
tam conftanti lege procedentiumftcllarum çurfus, mocufque multipiicis
ac varijs planetarum, Solis, ScLunscontemplatione, in eam paulatinu
deuenêre opinionem Aftra Deos efîe & rerum. vniuerfi conferuato-
res quos variôritu& c<Erimonijs colebant, &venerabantur id quod Htlfebius
/MO, D,î»SiI-
&Eufebius in Chronico fuo quoque affirmat S- Ioannes Damafcenus ve- ficr.ut.
ro idolorunifabricam SeruchoNepoci Chami aferibit j Sernch inquit,
primus idololatriam inuenit cùm enim omnes cuttum communiçonfenfu çonfti- ru m primus
Seriîch idolo-
tuijfent, mosjtmufachrorum bominumgêner i ponendorum ortitm habuit \wdè faber.

Progreflus
inapiebànt primo coloribus certis ctdumbrare> & depingere viros aliewus nor/iinis îiloluiatn*,
Wfanue, pofleà celebriores, vti 'Principes, tyrannos^ êges, qui ~))elrerumgefta~

rumgloria, aut Yirtutum, operumqtiememorabiliumgloriâ in bac ita emmuïf-
fetit, po/itis Uatuis cohoneftare
Ac primo quidem figuli è creta,argilla, fimiliquemateria ftatuas vi-
tâfun&orum fîngebant fculptores verô figulina fimulachra imitantes,è
lapidibns efFormabant. Fufores denique eminentiori cultu digna repu-
tantes exaiïro, argenro, aère, alijfque metallis fundebant atque (impli-
ciori plebi veluti Numina adoranda proponebant teftante Chronico
Alexandrino: Cbronicon
\Uxandr.
E'IvAlwrc~cô5 ~I ~c fllJV Te 2< c</ct~;e~' (c~ "P \.91 'i' H~'w~a~x~ix5, M$ ~'sotvou.~`~g
u or ta, 1 Il {n Y.:L' ('f'\ 'r::L' Cc CI..
rlwmeûJTct l'xas-©- k$ riva <Pj<ri<PqfMvictp 'fki paiXMv 'sraXniKâriçsv fài H&H,JjJ Zmé-tywiç
Hd~cv)~wv~T?6<9~ ~'?~tn e~t~My y~ 1va · oi5~`ze 5'9~~<MT6$ É ~roio~w JAf' ~N/*KTMf dX,xy~iÿ,ovTES
J 'y; 0/ fi.> ..0. 1
.rw TïTifWfjfyuç, nrvçpvvxç, i nnyîUQVtt,$. « 7;yaî r;
tluj àçxlw }K9i aV^xaf£âms'G3ù*sreéAeu©!|>ju/^ïç
ep 'r /JI ,'ta.
~~C~S
I4tU'i'Õ e~ car
ay J'exsn~
d'OJ£OLW
o! yw¡.t-JlJ7/1'tlt;
` a:9f
Y dXgc a~xM~-e ?'~1
d/$I:I.ÀK¡J7'i"U G-w xTI f~5'<o!6
o-M~o!T(~. & c.
&c.
Gentilijmus Seruch cœpjp idololatriam

Gnecijmus} inquit,yè# tempore per
dttSlus ad
cum fua qui/que Juperftitione quâdam hommumftcula poltkam potijfi-
tnum rationem, &
Viucndi 'vjumijeuco»juetudmemi cultumque Deoruminfor-
tjranno&i aut
niaret)quibus tum progrcjffn^magiftratus, <Zsr àuces.tant fi quidœuo
Y mémo*
CAP. î. OEDIPI JEGYPTIAC1 TEMPLVM ISIACVM
memoriaue dignumfailitaffe Viderez)tur qtiod 1>el pugnam t Velcorporis rokur
Tharepater Pofieà vero temporibus
Abraham-» commendarety piïlu'ra ejfigïabant Tharx parentis
idololatra. Abrahx per ftatuas eciani & fïmulachra errorein idololatrix propaga-
runt, dum maiores fuos pcr effigies luascoluerunt > fatoque funclos pri-
mùm per figulinam exprefibrunt, mox cœteri artifices fecuti primos ar-
chite&i quidem lapidem casdebant,argentarij vero & auri cxlarores pro
fua quifque mater ia fimuJachrafabricati funt: azrarij & fculptores etiaai
pro fuo ingenio artificij opus variabant jpollremo fabri 8c alij deinceps
Dabyïonij. opifices v€gypti) porrô, Babyloni)» Phryges, Pbœnicesprimicenientur
Phryges
Phoenices idolorum fabricandorum inuentores j quacarspoftmodiiab hisadGraecos
ldolorum_»
tranflaca,ingenres progrefliis habuit nam mox Saturnum, Martein, lo-
propagatores.
uem, Apoilinem, cum reliqua,quîE hofee fecuta eft falforum DcorurrL. t
Dearumque turba, ftatuis ereclis, diuinis honoribus profecuti funciqueïs
confencit id, quod Cicero a(Terit de natura Deorum raciocinans Sufcepit
Cittro de n*- autem,
înquit, vita bominum confuetudoque communis, ~vtbçnejicijsexcellentes vi-
Sitra Qeotitm,
ros>in ccdttm fama, ac voluntate tolleret • Et indè fubiungit ille Sicuti Ueus
fuit adoratus Hercules, indè Caîlor if Pollux-, inde /EJcuUpius mLiber 0pâtre
indè alfjtquaks %egespotentiflimi^qui ob nommisfut celebritatem in omnibuspro-
uincijs mundi celebrabantur. Vitra hxc vnaquacque natio ac populus pri-
uatoculcu prirnuiixVrbis alicuiusiundatorem,aut (inguiarî virtute pr«-
pollentem Principern,aut dotninum profecuti funt j£gypcij itaque ter-
ram delicio(àm incoJentes,cùm folointelleâus naturalislumineînuifibi-
lem illam magni Dei efTentiam comprehendere ncquaquam valerent, con-
uerfis oculis, animifque adcoclorum ornamenta, motufque eorum» 5c ad
Vriiuerfi naturam cùm deprehenderentjomnes fublunarium rerum mu-
tationes, temporuoi diftinéttones, fîmiliaque à duobus principibus aftri*
Sole & Lunaprouenirej haecafira asternos Deoseffeexiftitnaiunt. Po.
Sol, r.iina Dij
putati. fteaquàm vero crebro repetitâ coeli infpeâione aduerterent quoque cœ-
Scptc mpla-
née*.
terorum planetarum harmoniam, in varia illa &. admirabili ad Solem &
Lunam configurationeelucefcentem, eos veluti maiorum Deorum coad-
Quatuor
menta.
le- iucorcs eiuiHem diuinitalis
participes in Numinum album retulêre. Le*
Jîorofcopij liantes poft hxc oculos fuos ad reliquiimltellaruiri exercitum & ad qua-
geni;.
ruorelementa, &ad Horofcopos genios,eorumquePantomorphum,prae-
ter innumeros minoresDeos duodecim praecipuos5iuxtà (ignorum in Zo-
~ierod. l,sf
diaco obferuatorum nurnerum conftitaerunt, quae confirmât Herodotus:
AvétPiiccii inquit,Qtçûyîvuvuft'iasiKtyaviBPafà)Vç ©^| «npeW
Atyvffiuçvoff-ia-ctfrjb'( wlwctç
aict\a.j2éiv@oûy,içi,àyi.K\t>a^Q. xjr»tçQtoîrt"^jvvàftitf <sôïiai,vj) IÇuO.
ctpîc&ç c*JuSoifiiy
y^vâi, Duodecim Deorumnominaprimos Mgyptias exiflimajfe atijue Grœcos
&,billis cœpiffe.)eofj.primos aras, îmagines^ £2° tempUÙijsfibi erexifk animait*
il. Deos ab
^gyptijs ac- primos hpidibus incidiffe Neque horum tamen folùm rationem extruen-
ceperunt dorumin Gra^ciam -Êgypti) tranfiniferunt jfed etiatn ipfa nonnullorunij
Crsci,
Deorum nomina, vt idem Sçriptor eodem in libro teftatur s^êcTaxoJi m
v?ai7& !&Iviâî$! Qicov cfë;A«yvW« «$ilu>iKh&ê'a, OmniaJerè Deorurn no-
e*A»Au'9i«
mina f fubintellige Iunonis, Velfae, Themidis, Charitum, Nereidum,B^c"
chi feu Dionyfij, HcrcuJis,Mercurij>aîiorumque, quorum nomina paulo
poil
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. ÊGYPT. CAP. II.
poJl adducic ) ex jEgypto in Grœciam commigrârunt. Longum effet omnium

nationum, ac populorum opiniones de Dijs hic recenièré qui cùm'reli-
gionis origmem ab Mgyptijs accepiffent, vel antiquamnon retinentes
Theologiam, deriferunt Magiftros pofteà, vel ipfi in peiores iiiperftitio-
nesinciderunt Hanc igitur Dcorum notionem cùrii homines primùrn_.
habuiflentjpcrfpicerentque, quod Mundus prouidentiâ gubernaretur;
neqiie tamen cuius, inteJligerepoflent j rem diutiùs inueftigantes,& cor
gnitionis deiperationecapcijpaulatim àreligionein ibperftinonesdelapfi
iuntt atque alij alios Deos introduxere, vti di&iim eft. e Eftenim ira à
natura comparacum, vt cum nimio Deorum metu homiues opprimanCur,
ad humilia & fordida. quxque declinent nihilque po(Te commicti taiiu
paruum putent quod Dij maxima cum iracundia & fupplicio non vlci-
fcantur, hxc resfecit, vt ijdeiu Grasci, qui >£gyptiorum} aliarumque na-
tionum acceptas ab alijs fuperftitiones deriferant, in mulcô maiores opi-
niones pofteà collapfi fint nam & adulteros, & lacrones, & ebriofos, ac
facinorofos homines, qui multô erantbrutis impuriores, pro Dijscoluç-
runti de quibus in fequentibus fufiùs pafsîin dicemus.
C A P V T II
CDe Deorum *îegypiorum multitudine $ varietate s.
fapienter ait S. Ecclëfiae Doéfcor Ambrofius errorem huma-

S. Ambref,
RE6tè
numidololatria^caufamfuiffejcui
8c aftipulatarMercurius Trifmegi- ep. 1. ad Cor.
ftus, errorem & incredulitatem proauorum (uorum deteftabilisTEgyptio-
C. 1 C)..
MeffMf. «j
rum idololatrix fuiffe originem, cuiÊgyptus nullonon tempore immer» IGjcuT.c.- 13.
fa fqualebat Nam cùmanimos fuos non applicarent cum debira rêuê-
rentia» &confideratione ad veriDei cultum, & ad religionem diiiinarru
defiderio nihilominùs alicuiusreligionis,tenerentur, artem idolorum fa-
bricandorum inuenerunt,fed cum eaanimare nefeirent, malis artibus? 8c Idola dxmo.
diabolïcis vfi coniurationibus, euocatifque daemonibus eos in ea con- nibusanunac
ftringebant,& vtplùs virtutis, 8c roboris ijs accederet? ijfdetn diuerfi ge-
~gypt'j.
neris animalia confecrabantj qu«e Tanâ:aappellabant, adorantes in ijs ani-

mas illorum,qui velyirtutibus, ac rébus geftis claruiffent ciuitatefque
eorum nomine intitulantes, qux fuient vel ab ijs quibus animalia illa_,
dedicabant, conditaî, vel falubribus legibus, ac inftitutis imbuts Ho-
rum in honorem varia quoqueinftituebant facrificia cuiuimodi ritus 8c
cœtirnonias elegaritiffîmè fane in fua philofophiai Syra deferibit Morlfaac Mor ljQac
M<trM<t~<a
Maronita, verba éîus >Syriaca funt fequentia phila/épbéc~s
traF'at. c. 6..
CAP. Il. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Deindè adduxit tempm O" furrtxerunt homines ( è iemine Chami)

corrupti moribus, quorum mens corrupta erat ab ignorantia, -Id*opere dœmonuvLj*
qui eos feduxerunt, ac arbitrât i Junt vnum proalio, <ty exijlimauerunt afin s*pi-
ritu intelligentiei prœdita, libertatem habere exfiy isr potejîatem ïsr paulathn-j,
(ïde.
ermve eosfecit diabolus donec exiflimarent ajira effe çreatores, i^faclores^ impo-
Singulis
ribus impo. Jueruntq, fîngalis fideribus Dei nomeny Vanjs quoque cœrimomjs eacolebant ante
auncOei no-
mma. eaproftrati & adorabundi 5 conjlituebant quoqueJub eorum nomme idola. varia,
qu& fuper columna*fublimes <T murorum jeu parietum fajligia collocabant eo-
rum figuras Varys modis reprœjèntantes ,• bis quoque viFîimas <urfacrificia offert-
bant, iycenfantes ante ea aromata i Diabolos Vero certis temporibm loquens ex
Pitbali fraus eorum petentibus refconfi dabat, futum prœdicens &r abfcondïta reue-
loquentii pcr Jîngulis
Idolg. lans, <& bonum nuncium de ijs quœ in rcmotijjims locis febant) çtto indicabat^
inducebat quoque, in corda eorum cogitationes) quas altjs reuelabat j atque eiujîno-
diplurimosjeduxit vfque in bodiemum diem. Fuernnt autem hi ritàs proprj
J&gptys qui pojlea ad alios tranjmigrantes totum paulatim Mundum infecemnt.
Sol&Lunij Atque ha6lenus Mor Ifaac Porrô i£gypti; potiflîmùm Solem & Lunam
principales adorabant, illiun Ofïi idem appelantes, hanc Ifidem Ofiris autem &
Agyftioium
Dij. Ifîsconiuges,</£gypti Reges potentiffimi, cumob prudentiam maximam»
ac gercndaruna rerum dexteritatem incomparabilem, in omnium oculis
effent contigit, vt ex applaufu hotninum & laruatâ vilique populi
àdulationc» pafsim ifte Soli, haec Lunae compararetur Vcrulm cùm prœ-
teritis iam aliquot annorum luftris, vira fun6tis Ofiride & Ifide, eorumu
fama continua crefceret atque de eorum excellcntia» ac illuftri dign'ua-
te préeconceptaopiniomagis magifque in animis hominunl, ex fe ad otn-
nefupcrftitionis genus propenfiffimorum radicaretur, ftuîcâ & ridiculâ
quâdam opinione perfuafi, Ofiridem & Ifidem, illum in Solem, hanc iru
Lunam transformatos» & ad cœlum terramque gubernandam aflumptos
Hieroglypht.
cum Ofiridis, putabant. Hinc inquit Macrobius JfgypttjjVt Solem efîeafîerant,quoties
hierogbpbicis fuis literis exprimere Volunrînjeeptro Jpeciem oculi exprimant
£5^ bocjïgno Ofirin monflrant, /Signantes hune Deum ejfe Solem >regaliq,potesïate
fublimem cunbladeîpïcere j quia louis oculumSolemappellat antiquitas AcceA
fit huic errori, 8c quod in fuperftitiofis mentibus magnum (anè pondus
habuitj nîalè intelieda aionurnericorum, à phiiofophis, fapientibus ac Sa-
cerdotibus praedecefibribus eorum,de Sole,Luna,ftellis, elementis, qu*ij
cum Deo, Deorumque filijs immortalibus comparabant, le£lio. Philûfo-
phi enim quemadmodnm, &Homerum feciffelegimus,, facras dilciplinat
certis
SYNT. 111, DE ORIG, IDOLOLATR* JEGYPT. CAP.II.
ccrtis fabuiarum, fimilitudinum) ac fymbolorum tegumentis ad inftillan-
dam tnentibus hominum maiori cum vol uptate veritatem, inuoluereco-
nati funt.; vç enim docercntfupremumiUud Numen, quod Deum vo-
camus, non cœkfte& tantùm fibi fedes vendicare; fed & adeô omnia, quaî
autoGulis metimur, auc Lntelle&u percipimus per hanc rerum vniuerfi-
tatem diffufum,fuâ prxfentià, ac raaieftate replerç, Deos innurneros qui-
buflibet rebus loçifque inferuerunt hinc aetheri Iouçm Iunonem aéri Multitude
Deorum.
mari Neptunum. terrae Cybelen prsefçcêre ,• qui iterum in varias fecias
abierunt ita vt alij I)ij cceleftes,terreftres alij, alij aquatici fuit crediti j1
& aquaticorum alijs,maris; fluuiorum alijs,alijs fontium cura fuerit com-
mifla,vti & terrefttibus Rurfus alij montani, alij fyluarum, &paftorum Omnia Diji
plena.
praefides, alij agricolarum fuerunt, atque hi in planis locis plerumque ha-
bitare putabantur Coeleftium alij fummae rerum humanarum prserant,
3lij confultores,alij tempeftatibus,cerrifqj cœli regionibus veluti Ephori:
alij loca tantùm inferna habitare, & fceleratorum fupplicijs praeefîe fin-
gebantur; verbocBfr *Ji*pt4& op'iir vt cum Maximo Tyrio loquar,
adeo nullm hais Homero Dtjs l>acuus reperiebatur i Meminit huius Mêximut
Tv'itti-
«roXu^soW^Trifmegiftus ad ^(culapium his verbis
Ephotot
Utenim» inquie, circa tyfum quamphres funt Gemorum catusj varijs copijscon- Di) humanos
ferendi, ac familiarest humantsEphoros agunt qu<eauttm à Dijs iubentur exe- agent«.
qui pergunt) turbinibus, proceilist prœfteribu* igni/% mutatïonibiu terrœmoti-
6us, injuper efurïe&* bellis impietatem vlcifcentes Et paulo poft Sol autem Sol Rex Dec*
eïl omnisgenerïs conferuator i? educator &* Mundi intelligibilts inflarfenfibi- cum.
kmMundwn ampleclens^ ipfum Varijs formisj <jr formai umomnium ideis ampli-
jtcans explet Sub hocenim applicatur iDtmonum chorus^quin ettam chori per-
multi namque funt ifli, ac yartjfub aîlrorum cuftides ordinati euilibet bormrLs
numéro squales funt autem ijlorum nonnulli ex bono <*& malo temperatfy hi om~
nes rerum terrerjat&mfacultatem adepti funt, ç$*rerum terreîiriwn tumultus, ac
"Variantdifcordiamîn communetient Vrbibus, ac nationibus, <jrpriuatim jingulis.
Huc vfque Trifmcgiftuîj; è quibus patet, non Deos tantùm bonos fingu-
lis rebus affi&osfuifle,icd&maios bonomiu Antagoniftas, quemadmo-
dumapparet exlofephc Gaftilienlî Hebraeo,qui plurinoos huiufmodi Ge-
nios in porta lucis recenfet,quae quidem non,quod liic,aut vllus Hebraeo-
rum v9\J&Ja*credat; fed,vt,aut tnultitudinemDaemonumÂngelorum^
aut vnius Dei-multiplicem vim, &operationem exprimant afferere fo-
lent. Verba eiusfuntfequentia: if UftthÇa.
flilienjll r/i_»
o^nino ono C3i»n «Vo Van *bx •««fi oipo ni»' V» W** ^Kft t° flffM itKISi
n^nisi nnôiv ohsn mpiantecs ntK^s nos neof? &i D'enni nor» ^ya ono
nonVoV anan mhdh nnn oîart nha iv& aipo vV W* vy*n |o r^1»"»i|â
ntnV onoi o^rtV ano nyiV nno naoV ono A terra ad
Id eft Quoda terra ad firmamentum vfque nonefi ibi Vllus locus Vacutts firmamentû
vfque p!cna_j
fed omne plénum formis ex tjs altquœpur a &* diu'tnx aliqme plena gratU <? Dijs omnia.
tnife-
CAP. II. OEDIPI .EGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
miferationum, &>funt infrà quœdamfpecies maU^fœdœMQxiœyt?omnesiflœjlant
& Volantin aère >•&*nonejl locusà terra vfjue ad firmamenttim qui non plemis
fit Genijs%quorum aliquiad pacem, aliqui ad bel/uni, adbonum aliqtùy advitam
denu/ue, iS'admortem altj or dînant ur Atque huiufmodi Deorumnumerum-,
30000. Deo. ad triînta millia excurrifle fcribit Hefiodus qui omnes louis fint uiini-
ram
Hefiodus in~» ftri, & obferuent quaeà fingulis hominibus fiant, i'ed audiamus verba
"ïbeogonttt.
Millia tngmta terras habitantta DitMnu*

Sunt louis, yht obferuant hominum mortalim faSfa
Obferuant pariter peragrantes fafque nefafque^
A'éris induti t?elamine
Ittmhld<
f»p<ent>{L-> At Iamblichus & Trifmegiftus & Pfellus, & reliquorum fapientunrb
JEgyft.
Trtfmegijtus. complures non iolùm 3 0000. Deorum feu Dearum efle cenlucrunc fed
Tfellus Uit_, ijs vniuerfum aëra, & coclos plenosefle crediderunt, qui latè per aëra va-
4t.mon,
garenûr, & ad nidorcs facrificiorumaccurrerent.
D A»su!?i*- Diuus Auguftinus in prœclaroillo opère, cui titulum fecit de ciui-
ta lib. ie OU-
Uti. tate Dei quofdam ex diâis Dijs ab antiquis Romanis Confèntes, quofdam
SeleSîosfuiffe appellatos verba eius haec (une: ûisnonferM^quodneque
Dij Confea- dtcunt inconciliwn louis aibiberï neque inter T>eos
tes. Si Selcâi. inter ConfèntesDeos^quos
quos SelecîosVocant felicitas conUttuta e/î ? Bcce difcrimen apertum inter Deos
Confèntes i? Selecîos Confentes autemdicli Juntt quaftïn eo quod gerenâunL.»
efit co«/i?#£*V»to.Àppellantur à Cicérone alio nomine Dij MaiorumGen-
tium, quafi inter omnes alios principatum obtinentes, ad dirTerenciam^
illorum, qui Minorum Gentium dicuntur Erantautem Conièntes feu
Maiorum Gencium numéro duodecim; mares fex & fexfocminae quos
Ennius hoc difticho comple.xus eft:
JunOyVefta^ Mineraa} Cerefque, Diana, Venus > Mars»

Merturim, Z«^s»Neptunus, Fulcanus^Jpollo.
Singulis men-
fîhuv lînguli Pomponiiis Lastus diligentifsimus c NeoCericiSyanïiquitaîis indagator,
Dj prïfunt. fcribit horum fingulis fuum Menfem olim facrum fuiffe nem -•
lanuarius Ifebruarius j I iViartms I Apnlis j Maius t lunius

Iunoni. | Neptuno I Mineruas j Veneri | Apollini Merciirio
Iulius | Auguftus l September I Qdober "|Noùcmbtîp.eceînÈiqr
.Joui ,j-1 Cereri | ,VuIcano '| j Mafti^ Êtjanjc;' ^Véfjg, e
Idque ad exemplum ChaldaeorUm & Êgyptiorum apiid quos fingulis

Dijs ( colebant enim &ipfi,vti didum eit,inpr3ecedefltibus duodecim
Deos
SYNT.III. DE ORIG. IDOLOLATR. JEGYPT. CAP.ÎL
Deos praecipuos ) finguli mentes erant attribut! vti in Aftrologia Êgy- Citera de nu.
duodecim Dijs Confentibus feu Maiorum
ptiorum videbitur His autem
Otorum.
LaHunt. 1.1.
Gentium»quernadmodum Cicero & Ladantiuseos appellaremaluerunt, infi. Cbr.n.
Dij Parrieif.
additi erant Patricij,qui& ipfîmagnos in Mundi adminiftratione magi-
ftratûs gerere putabantur, veluti Ianus,Saturnus,Genius,Pluto,Bacchus,
Sol, Luna, Tellus vocabantùrqueiftiDijScledi, Erantergô Dij infi- as; Dijîprirï»
gniores numero viginti duodecim mares, & oélo fœminas &inter eos,
cipalts
duodecim veluti principes Coniungebant autem omnes illos viginti

bocmodo: Iouem &lunonem j Apollinem & Dianamj Mercurium&
Mineruami Liberum & Cererem; Saturnum & Tellurem omnes illos
propter officiorum communionem -Tùm Martem &Venerem Aoiafios j
deindè duos ignés, Vulcanum &Veftam; &dupMundi lumina, Solem
& Lunam; Ianum vero Neptunum, Genium & Plutonem fine fbeminis
relinquebant. Et hase quidem de Dijs Confencibus 8c Seleâis quos
omnes ab >£gypcijs mutuafîe in fequentibus luculenter patebit erant Dij incerti&
prastereà Dij quidam Inccrti. Sclgnoti 5 Incerti dicebantur de quorum «gnon,
diuinitateadhuçanibigebatur-i,. quales funt Panes, Syluani,& Nymphe,

de quibus Ouidius in principio Metamqrphoièos, fub verbis louis.
OM.Lt,
Mer.
Sunt mihi Semidei^ funt 1$jiJlica>NuminaFauni,
Et Nympb<e)SatyriqueyET monticoJœSyluanit
Jguos quoniam çœlinondum digmmwthonore
Quas dedimuscertè terras bçbitare finamui
Ignoti autem non erant ijdem cum incertis.; nam de Incertorum

diuinitate dubitabatur quidem,fed tamen éorum Romina non ignoraban-
tur, ficut Ignotorum His facras aras referunt primo in agro Athenienfi
erexiffe Epimenidem Cretenfcm, quarum & in facris Apoftolorura A&s ]Wedioximî.
ieioa.
mentio fit. Non dicam hic deMedioximts Hcroibus, Senionibus Pa- jemones.
cùm ex his J?atdlarij.
telîarijs alijfque pafsîm obuijsapud Authores Numinibus
fufficienter pateat, vix loeum fuiCTe,in quem non aliquam Deorum colo-
niam flulta introdaxerit antiquitas Nôrant quidem fapieiHiores,vnicuna
Numen effe ac Deum rerum cunilarum Moderatorem ac proindè
waXuStÔTifia veluti rem vnitati diuinae inconfociabilem deteftabariJur- Sed
homines imperitiores fuccedentibus feculis, allegoricos de Deo feniûs
ad literam explicantes,in deteftabiles errores lapfi, tandem vrohld-Ha* in-
troduxerunt acceffit ftupor mentis; quô perculfi fieri non poire,Deum
folo intelle&u, non autem vifu perceptibilem iudicabant ac- proindè
îudaeos proptereàirridereconiueuerant, quafiincertnm Deum, vti nomi-
rat LuGanus,colerent auc vt 2Ùt?etroMiis, Jummascœh aJuocàrent auricu-
las ac videtur Dauid non femel in Pfalmis conqueri exprobratum fibi
efle,vbi Deus fuus foret, quafî nufquam eflet,qui fub afpedum non cade-
ret. Quaproptercum nihil 5ole pulchriùs, nihil formofiùs Lunâ, eos
plerique gentium, vt in fequentibus dicetur tùm maxime ^gypei) tan.
quam DeosOfiridem & Ifidem refereutts coluerunt j ex quorum niulci-
_1:
pli-
CAP.
111. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPJLVM ISIACVM
plicis virtutis confîderatione poftmodum magna illa Deorum w^ww^/a
& fabrica Numinum exorra eft Et quoniain inter Maiorum GentiunL,
pijHefmo- Deos,Ofiridi fuoprincipemJocum -Êgyptij tribuebanti ab eoauipicabU
phrodlcilètt
Wtriufque(e-
mur Verum ante admonendus eft mihi Leétor, confueuiffe fubindè ve-
ytuea[-)âLn
ti« teres, Dijs vtnmique fexum tribuere ? qucmadmodum Valerius Soranus
qpi~ habiti hocdiftichpteftatur,
Iuppiter ge:
nitorgeni-
trixque De9!
Iuppiter omnipotent, GÇegumtrerumque Veàmque^
•
iuWv Vrogçnitor ? gemtrixquslt>emnt T>eus vnm t? omnis
Et VirgHius ita legente Macrobio
T>i/cedo9ac ducente T>e~ày

flamnam inter &*boïïes
Expedior
Vt fît,Déô,pro Dea Venere,& Caluus antiquus Poè'ta, Pollentemque Deum

Venerem,ï &Leuinus, V 'enerem igitw almumadorans Luoum quoque &
J.1lt\USM.a-'
M.
VentÏs almus
Lunam apud diuerfos obferuo quod fumptum videtur è Stoicorum do-
~:9~. gmate, qui Numina dicebanc vtriufque fexus hoc eft in agendo mares,
in patiendo fœminas hinc & Htrmophroditos à quibufdatn appellatos
comperio, quod &infrnita;ftatuîe,fœminae virilem fexùm mentientes ,&
èçontra ,quse in hortis diuerforùfà hic Romsvidentur,demonftrant fed
nos hilcè veluti paTsim tritis derèli&is, ad altioi*a tendamus
CAt'Vi III.
^DeOfîride primo Numine degyptiydeeius origine, aantoMpi* » ex

Aegyptiorum ,Grœcorum, %) Latmorum placitis
vndè deriue. Ofîride eius etymo nominis varij varié fenferunt. Plutarchus
Jur O1Ïris,
i
DE librodeOfiride &I(îde illud nunc "Wto S'«(§- ^êç@- quafi dice-
res ;«êç@-autoV;> id eft, SacrofanSlum nunc ab v£gyptiacis vocabulis
oc & spic quorum illud multum,hoc oculum, quafi diceres sroAoa(pâAft«y,
feu multoculum fignificat, cum Diodoro,Horapolline, Eufebio, Macro-
bio, alijfque deriuat Ego quantum ex antiqua yEgyptiaca lingua mihi
colligere licuit, Ofirin fanènihil aliud fignificareconijcio, nifiDominutn
fàn^lum nocsçsc* vt inSupplemento demonftrauimus,ignem vbique ar-
dentem qui tamen Hebraicam originem fe£bntur,dicere pofllint, idem
fonare ace?K ideft, ignem,& Gr3tcûerJ^,quou seftuare fignificat quafi
diceres Effîres) vel Efires ab Efch & Syrin compofitum nomen hoc vc
credam me Abenephi Arabs mouec, qui Zoroaftre&Ofiride in vno Cha-
moconfufîs> illum Zoroaftrem, hoc eft, fteîlre fiue fideris fisJuram, /îue
abfconditi ignis fignnm,quorum illud à nomine Hebraico^Tisr, & Grseco
aV»g.vel à Chaldaicis vocabulis nno & «Tis quod idem eft ac ignis abfcon-
duas, .)
SYNT.ÏÏf DE ORÏG- IDOLOLATR, ÊGYPT. CAP.1IL
ditus,deducirur Hebraei nomen OfîrisabAdris,quô nomine Henccii ap- Adris '>Krjs

dcrmant quaiî diceres Ariris mutato d in i, quod Oialdxis i.i- idem.
pellant,
miliare fair Sed audiatnus verba Abenephi
Hoc eft Et iffefuit Cham films Tsio'è primusinter hommesifaLt i ix dfjfe-

minator, <? qui in Munâum telejmatum artem C7 Magiam introduxit aliafque
fuperftittqnes exercuit, ob qu<t*£fj°Z,oroajler £5° j4dris Tropheta diftus ejî quaft
diceres ^figuramfeu (imulacbrumfîderis, vel ignem Ifbiquelucentem. Aftipuïa- Grq. 5!
tur huic Grcgorius Turonenfis qui ex Clemente Alexantirino probat
Zoroaftretu nihil aliud fignificare, quàm ftellatn viuentcm & à Diogene
Laërtjo aVep-S-oTHs hoc eft, iacrificator aftroruno dicitur Cùm antem ^Ègy-
Sol autem veluti aftrum viuens,igne
ptij OfinJein Solem eflbcredant
fuo omnia viuificet, non male(îderisfiiTîulachrum,&ignem veluti lucen-
tem Chamum feu Mifraimum fub nomine Zoroafiris & Ofiridis indigita-
funt. Sed quoniam de hifcè nominibus in Obelifco Pamphilio fufiùs tra-
âatum eft, eo Leétorem remittimus Ali; quoque, ne hocomitram,Ofi- deriuatio.
l idemfie diâum volunt à pelle nebride, quâ indutus fingebatur maculis
Variegata, ad varietatem aftrorum tacito fignificandam Siue icaque Qfi-
ridemfiguramfeufortnam âflrorum autignem vbique lucentem fiue
femper idem neœpè Solem indicaueris
tsreAw£p^<tA/*5jidixeris, Sol enim
communicando lumen cœteris aftris, verè forma eorum dici poteft in,
quantum ealuce & fpiritu animat ignem quoque vbique lucentem, So-
lem effe plerique antiquorum philofophorum crediderunt noAuïçS-a.p,<&
autem-non incongrue dicitur» eo quod radijs fuis veluti oculis quibufdam
quicquid in hoc vniuerfo eomprehenditur,videat & perluftreCjiuxti illud
Homeri
H~A<@<6'0{ 7tuYT i~tax~sd
S 7TliYt> t~o~,zÇ > t(gc/
Jfidem porro eius, hoc efijLunatn, eius vxorem afferunt de quibus ica^ Dicd'r.l.i-C'î Â
Piodorus Hos. t>eosarbitrati, dicunt eos Vmuerfumcircumire orbem, aut nu-

trire augereque omniatribus anni temporibus motucontinua perficientes orbern,
y ère, œiïate, ac hyeme 5h*cinuicem contraria,annum conficiuntfirma concordia
Quorum Deorum naturel plunmltm conferat ad omniumanimantium generatio-
nem. Cùm alter igneus, acfyiritalis exiîtat altéra humid* arque frgida, aër
ytrijue communis ab eis itaquegenerari}atque nutrirï corpora omnia,rerumque
naturamâ S'ô~eZ~ Lûruer cs Çuius virrutes, ac perfec):ton€S tot nommi-
bus exprei3rae .com.periu ~ur4, vt Plutarchus eos non ïmmeric6~u&<e~sh Offris
Homerusautlmïllum eandein'obcaufani'Deorum omnium patrem, hanc îsroAyo'j'û-
ïnatrem appellâritjacque hinc itiexjtricabilis penè Numinum confafio f~.
quâOfiridetn alij cumBaccho feîiDionyiîo, Mercurio, Pane, Neptuno

loue, Iano,Saturno Cœlo confundunt i ali; cum Hercule, Apolline, Hefîchius.
fl^tone, Horo, vnum faciunt; alij vero eundem efle volunt cum Nilo, Gtralius
Synt. t. i<L-i
Apide, Serapide,Hammone, Oceano, vti Hefychius Giraldus denique Dijs.
Z cx
CAP. III. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
ex alijs proprio nomine eum Hyfirin? & Arlàphan appeliac ecce Genea*
logiam Deorum omnium in vno veluti capicc repraeieiuatam vnde por-
ro iiaecpolymorpha nouiinum congeries originem duxerir>variè icntiunt:
authores Abenepbius nottcr, putat polyononiaiïain hanc è commixtior-
ne TÎigypciorum cum Hebrafis, auc c multiplia Solis .affe&u defumptam.
Nam cùm./£gyptij po/t difperfionem gentium Hebraeis permixti multa
pafsim de primorum parentum rebus geftis, vt de AdarnajEtu, & Serpen*
tu in horco voluptatis; de Abelis & Caini di.lidio, de Gygantibus de
vniueriali diluuio, deNoémo, eiufque nauigio,de turris Babylonicœ fa-»
brica, de Enoch mirabiliter tranflat;o,de tyrannide Nimbrod de fanâii-
tate Abrahas, alijique fimilibus primorum patrum virtuc;businaudiffentj
cùm prasccreà omnes eos,qui vel virtute, fcientiâ,rerum geftarura gloriâ,
autrcru.n humano generi necefiàriarum inuentione clarerent, Ofiridc,
i£gypciilinguâ,quafiboiorum omnium prouifjres dicerentur; fa&unj
pluresfimt efle arbitratur, vt apud ^ligyptios Thebseos Adam & Henoch de quo
Qfitides. tanta ex Noëmo,& filijs fuis perceperant, primi Ofirides finthabiti,quos
cùmrerumgeitarum gioriafulgidosfequeretur alter veluti Mundi pro.
pagatorNoë, eodem à pollerioribus >£gyptijs cohoneftatus nomine, fe-
cundus Ofiris extiterit j fecuti deindè ChamjMiiraimi alijque Reges, qui
praidecefforum prasclarc gefta in vita fua expreflerant, finguli hoc nomine
infigniti,Ofirides iunt diâi j quorum quidem res geftas cûmà diuerfisdi-
uerfimodè narrarentur,ali;s plùs aequo eas.exaggerantibus, fabulofas nar-
raciones miiben.cibus alijs, quemadmodum in huiufmodi occafionibus fe»
rè iemper fieri folet, tota hiftoria à vero recedens,in fabulas, & poêtarura
commenta omninô abijt. Hinc Ofiris, &Ifis, in Adamo, &Eua,item in
Noëmo,&vxore eius Nioba, quorum vte rque humani generis propaga-
tor, ac rerum inuentor fuit, apçè reprœfentancjr 5 hinc quoque Abelis,
& Caini, Chami item ac Nimbrodi difcordia,cum Ofiridis,& Typhonis,
(quorum hic fratrem fuum>Titanûm feuGygantûm ope fretus>acinuidix
cEthô percitus interemit)contrarietate,pafsîmpromi(cuè confunduntur.
In Setho denique iufto &fapïenteAdami filioi in Iapheto feu Prometheo?
Sole, & loue, Morus Ofiridis filius non inconcinnè exhibetur; i fed hxc
melius in hic adieâiatabella apparebunt
A N A L 0 G 1 A
Reruni à primis Mundi Patriarchis geftarumi
geflis Ofiridis, Ifîdis, TypHonis,Hori
parallela>
Cans
SYNT.IH. DE ORia JDOLOLAT. JEGYPT. CAP.111.
coniti contranJs «ïSS^N.

C confrar~js rn~r
L
v-^Éoniu^T-v v /f^5es
Adamus Eua_ Abel jCairu Seth
fared l |
t
Henoch
Noëtnus Tellus feu Sem> Cham vel Iaphet feu
Nioba Nimbrod Prometheus
1 1 Mars vel
Cœlus Vefta-j Saturnus Sol
1
1 1 Vulcanus 1-Horus
Ofiris Ifts Ofirisfecun- Typhon,
1 dus j a
Fuerunt hi habiti
Vrbium^ J Matres vi- tilijDeorum Malcrumin- E fan&o
condito- | uentium. I ue&ores
1 1 1 gcrmino
res, j | j
Agrorunij | Hominum J Iuftitiam ap- Idololatrise 1 Paternarum
cultores | propaga- 1 petcntcs. 1 authores. 1 virtntum
#6 | S trices. g 1
1
ïemuli.
CuArtium in- j ^Deorum iSanélitatem Btllorum Iufnria;a-
uencores Matres | feûantes. 1 amatores. 1 mantes.
I
Legiflato- 1 Bonorum ÎReligionem iCsdemfpi- Diuinitatem
Aes largitri- propagan- I rantes. meriti
1
j ces. | tes « j 1
Cùm porro utgypti; hxc & fimilia de priinîs parentibus percipe-

rent, & vchementer veluti gefta humanarum aâionum metam longé ex-
cedentia fufpicerent nil facil i;s fuitfupeîftinofa: genti,quâm eosapo-
thcofi quâdam exoticâ cohoneflare> prjefertim cùm vt haecfaccrent,ma-
gnum pondus in animis eorum habiurit, egregia illa primorum patrum
fapientia, & rerum i)aturalium,quâ polkbant, cognitio lorsque vita:
produ&ro; Enochiqwoqiie de hocMundo miraculofa tranflatio fimi-
Vndè Deorâ
liaque quat ipfis.fabularum condendarum occafionem prasberc poterant j3 ongOo
qiicEomnia confirai aban tu incantationibus frequentibus, ac magicis mi.
raculis^qux impiaCbami progenies diuinitatcm pcr fe affe&ans vbique
pafsim edebat; i quezsira yEgyptiorum animi pcrcellcbantur vt eos ve-
luti cœleftes Deos adorarent, ac rerum omnium modcratores fandè vene-
rarentur Atque hinc prima illa ArchitedurîE Deorum fundamenrauj
hinc origo louis, Herculis, ^Lrculapi},Bacchi ,Ntptuni,Iani aliorum-
que Deorum, dequibus in ferie huiusSyntagmatis fufe dicetur. Verùm
ne quifquam 6anc nominum analogiam,feu xquiuocationcmà nobiscon- c.laSunt. z,
14- de e«».
fiâam arbitretur, teftes adduco Laârantium Firmianum,& Eufcbi(im,qui tufeb. t.l.t.x,
prtip. iuaag..
eandem ncbifcum aûerunt queîs fubfcribic Archilochus Grxctas Chrb- ArcbiUchui,.
?
2 2 nalo-
CAP. III. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
xamobbon de nologus Vcrùrh inter alios maxime nobis aftipulatur Xenophon, quif.
tçtiiiéteiii
quisille fuérit, libro de aequiuocis, cuius verba cùm confideratione ( vt
quae nos ex infinitis tricis eruerc poffint ) dignhlîma reperiflem, ea hic ad
longum apponere placuit_. Saturni, inquit, ditunturfamiliarumnobilium
fRegum, qui vrbes cùndiderunt^cntiquijfimi S'rimegeniti eorUniloues £9*lunO"
nés Hercules "Vero0 NePoteseorumfortijfimi j Patres Saturnorum CœiiyVxores
Rbeœ, CœlorumFejl* quot ergo Saturni, totÇvli, Ves~lœy $\he<letlunones,Her.
cules idenaquoque, qus vnis populis efl Herctiles, al js e.~tluppiter nam ~i.
ntti, qui Chddœu extitit. Hercules t altjseUluppiter &> idem quod Ninus, qui
nommeproprio *4Jfyrins esldtSin,syà quo Or Affynj appelktï font Ex quibus
patet, Cœlum didum effe patrem Saturni & terram matrem i vndè
j(£gyptiorum fabulas de Ofiride & Ifide promanaffe verifimile eft>vt bene
Mmutius Vf
ii» in OH»'
mi». notat MinutiusFelix. Nam illi, qui vcl virtute,ac rerum geftarumglor'u
in hocMundo eminent aut qui fubitô ex ignotis parentibus in fublimè
l* liant. 1.1
ittSI. ChriJ. emergunt folemus è coelo cecidifîe,dicere quod &probatLa£fcantius
Firmianus authoritate antiquiffîmi Trifînegifti, qui cùm diceret admo-
dum paucos extitifle, quibus effet perfeôadoilrinai in hisCœlum>Satur-
TLnniw »«_»
num, & Mercurium nominauit. Confirmât eadem Ennius in Euhemero,
Ifhttnttt'
qui ait, primutn in terris imperium habuiffe Ccelumj hoc eft, Saturni
gyptij patrem. Cur vero Reges Deorum » Cœlorura Scellarumque no.
minibus cognominati fuerint) idemLaélantius fuprà citatus ait, ob nomi-
nis fulgorem,& ad aeternâ famam confequendâ id contigiffe: nam Reges
cumeffent potentiffimi, parentum fuorum memoriam nomine cœli ter-
raeque celebrabant,cùm hi priùs alijs nominibus appellarentur fie Be.
rofus, Noam, ob préeclarè gefta, diâiim afferit à pofteris,Cœlum,Ianum>
Chaos, SemenMundi^
SeruiuiJ.JEn. Seruius verô ait antiquos Reges nomina fibi
LREIl.s.IÇ.
C'ic.lib.de^ plerumque vendicafle Deorum, rationem afïîgnans La&antius adducic
uat. ÏÏtorum. teftem Ciceronem libro de natura Deorum Nam cùm ante Cœlum &
Saturnum nulli fuerint Reges ob hominum raritatem, ipiùm Regem,to-
tamque pofieritatem eius fummis laudibus ac nouis honoribus iaâaro
cceperunt, & Deos credere, ob caufas fuperiùs indicatas & hoc videtur
clariflîmè demonftrareXenophon,cùm dicit Saturnos diïïosyquinobilittm
êgwnyetujlijjîmi condiderunt VrbesiF populos,acproindè non Vnum,/ed plures
futjfe Saturnos, quorumpatres diSlifunt Cœli :Jîlij Veroloues <3*c Tsiomuidigï-
tur hœcfuerunt dignitatis &* "Deitatis cuiufdam apud rudes prifees, obnominisce.
Ubritatem inuenta Deindè notât Xenophon, quod nomina ifta funt rela-
tiua, vt Genitor&genitusi vndè Saturnus eft is, qui à Cœlo & Vefta fi-
»ue terra fuie genitus; & qui ex Rhea feu Opi forore fimul & vxore genuit
luppiter i
Saturno & Iouem & Iunonem Iuppiter vero is eft,qui è Saturno & Rhea genitus,
Rnea genitui
genuit Herculem. Ergô ifta nomina funt magis analoga, quàm eequiuo-
ca, quia depluribuspofterioribus dici videntur per habitudinem ad pri-
Ninabf nà fflum Cœlurn,pofteriores
S*. Cœli & ad primam Veftam, pofteÀores > &fie
turnusBab/-
lomus.
de cœteris Vndè fubiungit Xenophon Nimbroâuss <? Saturnus cuius
Belus Iupp. filius <BeluseU luppiter 'Babylotiius ( qux & Diodorus notât ) JimUiter Camefer
filius.
Camefes. apud sEgyptios ( quem Hebraei Çham, ^Bgyptij Chem proprio nomine ap-
pel-
SYNT.IH. DE ORIG. IDOLOLATR. ^GYPT. CAP.III.
pellant ) ejî primas Saturnus cuius primogtniti O/tris &»Ijh Mgvptius nimi- Offris.
rum Iuppiter i? luno ( quem nos fuprà Mifraimum efleoftendimus, & vxo-
rem eius Rheam, fiue Ifin Item Ofiridis filius Lybius nomine ceïle Diod.l.ï. cl.
Diodoro, ./Egyptiusfiiit Hercules, qui robbre côrporis crac admirabi-lis j
&gradu Ofiridi genereque proximus Pari ratione jfpterccs Cretenfis fuit
Apceras Cre-
eius
prunus Saturnus, qui Cœîofatri tefles amputajfe dicitur, isrfilius
tenfc.
Iuppiter,
lunoq,primigenita Mcxus quoque ex Alcm-enafuit Grœcus Hercules, <tsrita^t Alcœus Si
dealtjs nam cumrelatiua eius nominajvtt, Vt pôjfmt uni diuerfa conuenïre ,idem Aktaxa».
enxrnefl, pater(S3filins reïpeSlu diuerforum Idcirco idem efTe poteft Cœ->
lus, luppiter, Saturnus, & Hercules,quorum exempla ponit Xenophon.
Quemadmodum igitur plures memorantur Cœli, Saturni loues Hercu-
les, Rhea?, Tellures, Vcftae? Iunones, quae fîc didèi funt,obfacinorum,qua:
perpatrarunt, fimilitudincm fie plures Zoroaftres, Ofirides plures,plu-
res Ifides, Hori item, acTyphones mxtageftorùm analogiam, àfabulofa M. Pertius
antiquitate conftituti funt. iterum ficuti M. Portius Cato,Ianum, & Cato lit', orig.
Saturnum Scytharum, & Affyriorum facitNoënium,& Chamum filium y
iîcltalorum lanum,Saturnumque conflituitZapho filium Efau, Ben Go-
rion diâus Iofephus. Verùm quandoquidem ea hifloria nullibi apud
Latinos, quantum quidem cognofèere licuit, extat, vifumfuit,èam hic in-
terferere, vt quâ ratione hic Ianus cum lano Oenotrio, feu Aboriginum
conciliari poflit, faciliùs elucefcat Verba itaque lofephi Gorionidis
Ben Gorton
funt, vt fequuntur l. I. Ce1.
In diehus, inquit, iflis, TJaphofilius Elipha^,filins Efau fugit de Mgpto

quemIofepb, cwn iret in Hebron adfipeliendumpatremfuum càm cotitumacips
in eum wfurgeret, interceptum Vnà cumfoctjs in Jîgyptum duxit Tfipho verô
defunHoZojèphj ex Aïgrpto fagiew, in Jfpbricam ad jlgamam %tgem Cartbagi-
nenfemfe contuht, à quobonorificèexceptus tandem prœfes exercitus faclus ht-»
Italiam penetrauity vbi diuinos honorespromeruit Ianus âitius Quod Iofeph
hiftorias feriem continuando fequentibus verbis oftendit, fic autem dicit
'Ar.. ni OEDIPI iÇGYPTIACI TEMPLVM K1ACVM
Conttgit igitur Vt Sapbo deperditum quodam diE Vitulû qnœrens 3auditet

De orîgine_> in latere mont i s Voce mVaceneûtvituli Jtmikm exiflimans itaq\ Vocemà pcrditi
noulinis lani.
Vttuliy eaminfccutusejî, vfjus dumaâinfertom montis peruentwn effet &> ecce
Jifc tu pariete montis offert Jpeluncaquœdam ingenti cinumfepta fxxo, quodcunu»
effet amolitus, è vettigto beslia qnœdamin antro, vifù bomnda comparet 'Beïti*
Irerè, eoip/è tentpore boue deuerandooccupata ex media parte fupertori hircunu*
fylueïlrem, ex inferiorï media^bommis referebat imaginem, quant Sapbo mox ini-
to pïAiû interfeàt Hommesautem Citbïm ( hoc èlt I tal i) opereZapho comper-
to dixerunt: quid facienius bomini, qui belluam adeô nobis infeflam interfiâens
?Z ir l>nanimitertandem eonclu/eruntt Vt dies in anno
omrtesab inter'ttu -1,1?jdlcault
eius nominiconjecratus, in memoriamfacîi celebraretur, offer entesei libamina O"
A Gundelo- /acrificiâc in <%egemeleFlum^cùm totam Italiam ab boflmminfiltibus liberajfet
tum irruptiu-
ne Itsltam
lanum appellarunt èxercitus verô Gundelorum denuo irrumpem in Italiam, om'
libérât. netn circa Q{egionemprtedœ, Ç5)°spoljsfttbijcere conatuseïl j Iantis y>ero Je ei op-
ponens totum infugam conuertit> ac fie totam terram ab infultibus bojîium libera-
uit ob quam caujtm lanum fîbtfiltj Citbimin %egemelegerunt <&expédition!
nouafdcla contrafilios Tbubal, ZFtnful-vs circumiacentes,omnes paulatim à lano
Ianum Saturmm appellantes lanum quidem ob interfeBam
laout dicitur Jubiugatœ fùnt ,eum
à bellua huius belluam hoc nomme infignitam Saturnum Vero obflelkm quamtune temporù
nominisin.
te.'feft*. 'bluminis lococokbant GthimWàiO Sabtai nomine quod idem cft ac Saturnus i
Saturnus à
erat autemprimo Rex tantum Vall:s Campamœ,fedCethim pofteà tempiomeius ho-
ftella. norem édifie Ato toit ettmprœfecerunt ItalU regnauit autem Rex lanus ( vndè
àlanolanuenfes) Saturnus 50. annos, <sr mortutts eiï, <srin ciuitate Gauanœ
( iorfan Genuae) fèpuktts regnauit autempofi eumlanus. alter totidemquot
prior annos œdificauitt];isr ipfe in Valle CampanU templum magnum£Sr ïplendi-
dum. Atque hucufque IolephBen Gorion i cuius verba ideô hicad loiv
Vttrus Lu gurn proferre placuit,quia ijs, quae de Aboriginibus, & Ianigcnis primis
Cb~lella. Jtaliae colonis Petrus Leo Gaftella aflerit, maxime conientiunt.
Patet igitur exhis, ficuti primi Affyriorum vrbium fundatores ditli
funtCœli, Saturni 5 ÊgyptiorumOfirides, hoc cft, Cœlifeu Saturni >E-
^.quiuoca-
tiones noms.
vt ad Ofi-
gvptiji lîcltâiorum primos Reges lanos denominatos eflfc fed
num.
rideni redeamus
ORth&I<îs Ofiris itaque & Ifis, tefle Diodoro à Saturno Vulcani ignis inuen-
filij Vulcani, toris filiojgeniti, defunâo parente coniuges fadi>toti impeiaffe feruntur
Êgypto, eâ prudentiâ & moderatione, vt omnium in fe oculosjanimolquç
conuerterentj nam praeter leges faluberrimas >£gyptijs datas agricu!»
turam, vfum inftrumentorum mechanicorum, annorum, vinearum item }
âtquc oîcarumpiantationemdocuêrei,literas quoque coccerafquc icien-
tias, vtiMuficam, Geometriam, Aftrologiam Mercurio adiutorc intro=
duxêre primi, eafque fummôfemper ftudio coluêre
His itaque falubriter inuentis, Ofiris ad iruiorem gloriam afpiransjin-
ger.teîi!
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. ^GYPT. CAP. III.
gentem eomparauitexercitum, omniumquererum cura Ifidi vxori com- < Ofirisexer-
niifTa, Mercuiium prudentiffimum virum ciadiunxic in regnogabernan- [c.tu>ex

aiuijli.i.
vari's
do vtluti adiutorem & Confiliarium • Herculem quoque înconiparabi-

iis roboris, ac fortitudinis viruai militaribus negotijs praefiek-ns ipfe re-
bus ficprudtnter constituas, cum Apolline fratre Luiri rep mie, ac
duobus filijsAnubc,&Macedone( quorum illeeanem, hiclupuininfi-
gnibus fuis ftrcbant) in expeditionem proficifcens >prêter Pana ( qui
pofteà diuinos honores in yEgypto confecutus eft ) fecum quoque duce-
bat MaroiTem, & Triptolemum, quorum îlle vinearum colendarum hic
feminum tcrrae mandandorum racionem callebat 5 Ofirisetiatn cum mu- (Ofiridis geKa.
foa fummopere recrearetur, nouem fecum Pfakrias, quîepofteà à Gracis
Mufà; didae funt, vnà cum earum inftru&ore Apolline, affumpfit Saty-
ros verôad p(allendum,cantandum ,acquead animi retniffionem conci-
ïiandam aptos fecum in cabris habuit Non enim bellicofus, autpraelijs,
periculiique deditu&fuic, fed otio, &hominumfaluti j quo bénéficia pro
Deo omnes eum gentes habebant; ^chiopibus agriculturam oftendit,
infignibus in ea vrbibus à fe «edificatis. Nilum quoque longe latèque,
cum maxima hominum pccudumque iaclura exiindantcm,per Herculem
intra alueum coarâauit vndè & fabula de Aquila ( fic enim ob velocita-
temvocabatur) iecur Promethei depafcentej erat autem Prometheus Iecur Prome.
Rexiftius territorij^quod tantopere àNilo exundante deuaftabatur His the ab aqui-
Uexe(um_»
peraftisin Arabiammigrans, hinoad Indos vfque peruenit vbi rébus quid uocet t
praeclarè geftis in eaœfïimatioiîefuir, vt indigence diuinos honores ei paf.
sim offerrent. Hinc difcedens pereceteras Afiœ prouincias,ad extremam
vfque Europam penetrauic, oàïhiaeajquàîadinuenefatidocendortandem
in Êgyptum reineansiob facihoram magnitudinem in Deorum cœtunij
adfcriptus eft,faûmque eft> vt fuecedentibustemporibùs,cùm fama eius
crefeeret, nominum quoque crefeerec impofitio; nam à conditis vrbibus Abeflèftibus
Saturnus à fupremo rerum dominio fuppiter à vini,okique inuencione vaut denomi-
nïtur Oiùi?«
Bacchus feu Dionyfiusj Hercalcs àfumma fortïtudinerab orbisluflracio-
ne Nepcunusià rebus inuends Meïcùrius;ÀpoIlo à îyîuficae freqnenti tra-
ftatione; & Ianus deniquç à pcJitioris vi|a? cultu vocitatus •sroXmopîas
occafionem prxbuit j ai<ju«|îpcii;a fe habefe Vatiim antiquornm cefti-
monia ofterdunt qui'Ofirideîîî cum omnibus diais nominibus confun-
dunt Ac primo quidemSaturnum cum Ofiride Orphcus in fuo hymno
confundit, quem cum fiyracis fuffimento concinic his verbis
O's ye~ ~rxi~ ",lE"xô~ceto~'M~e Crpheuu

,ui~i ~<atât
O's <~e6~<M6<; ~9u fz~7llY a~TSe. 8
Omnesqui fartes habitas Mundifegenarcho-*
jibjymis qttïçunBa idem*qui rwjm adauges
Virgilius eumIano.&Saturno eumeundem facir,cuin hifcè verfibus ludit. V~7.
Vi'tft^mt t&ïffîmferutmïjub imagine falçem,

Sàturrtuf%fèntxj lanig bifrorith imago.
Tibul-
CAP.lIh OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Tibull. l. t. Tibullus quoque Ofiridem cum Baccho feu Dionyûo, & Saturne»
de McfaU
<v 1.6.
cundem efîe fequenti carminé manifeftum facit
Ofîris idem Te c/mit atque fuum pubes miratur Ofirinus

le Bacchus.
(BarbaraMempbitemplangere doeîa bouetn t
Vr'mmaratra manu jolerti fecit Ofiris
et teneram ferrojolîicitauit bumwn
Tri mminexpertœ commtjtt Jèminaterrœ
Tomaque non notis legit ab arboribus
Hic docuit teneram palis adtungere\>item
Hic Yirïdemdurâ cœderefalce comam;i
Jlli iucundosprimant matumjapores
Exprefia inculte -pua dedit pedibus.
lîîe liquor docuit Vocesinfle£lcre cantn
Moult, çepadeertos nejeta membramodos
Bacchui, tf agricoU magnoconfeEla,Uboreâ
Peftora trtâittœ dtjfoluenda dédit
'Bacchus i? affliilis requiem mortalibusoffert >
Çrura licèt durâ compedeprejfafonent
Non tibifunt triïïes curœynon luSlus OJtrt.
Sed chants canttts,fed leuis aptus amor.
Sed Varijflores &>frons redimita corymbis
Fu/afed ad tenerosiutect palla pedes 8cc
Chenàfyris)
Ofiridis •
plats
Idem igiturDionyïïuseft&Ofirisjhincenim & Chenofyris hede*
ta. ra di&a eft, hoceft>Ofiridis planta.- Herculcm porro &Bacchutn elegan»
tiffimè confociat in quodam epigr àmmate Ancipater, hoc triftycho
Herculis & Gn0»St i&)ùfitQort&i

AV<p«T«esi vatopuç-af
Bacchi elogra. E'xZluy. · Ov~c~-d~dvôsô dy' p071llfl,A9>
AVîîy «flsVûAa/etwrîçfAoviS«'*eAa «T'eâ >
Ne~~ÿg À"OVT~ xû~r.3ar,Aâ~-d~~
zp~aere~yn,
H H'AiS-oV iç (19-eud.THi Ôkmj&fdp<foTt&i yarls p
H'71$ôv ~ç a'gacrâz~t6crx zdvp,jçrJ.P4¿Tteg.
Hoceft:
,flmboThebani9gnati louis r ambo sTrategi.,)
Hic clauagaudensy Thyrfiger alter ouat
Ambo triumpbantes Varijs armisque colwnnifyue
Hk cerui exuuias, ille Leonishakety
Vtrique ara crepant ,• lunogruueNumen Wrique
E terra étd fupeyosignis wrumque ttitit
oriris f,.m&o; r Mcfcurium vero alios Deos vnutrï côriftïtucrc Dfîridcrh fuprà dïxi-
lum Solis,
musj&infrà dicemus patrt îgitur hancwflAuBWfwwmîViflo Ofiride reprae-
fentatam, nil aliud fîgnificarç, ni{i vnius Solis multiplicèm & variam vir-
tutem,
SYNT.III. DE ORIG. IDOLOLATR; JEGYPT. CAP. IV. o
tutem, quamin inferioremMundumobtinet Multa mihi hic dicenda

effent de alijs fabulis Ofiridi affi&is, & varia eumreprxfentandi ratione i
fed quia hxc omnia fuis locis referuauimus, tranfeuntes,ad alia pergamus.
CAPVT IV.
De Ifide vxore O (triais ex mente Grœcorum, $
Latinorum.
efl, ac tam diuerfa Authorum de Ifide fententia, vt cui cre-

T
TAnta dendum fit, vix difpicipoffit Grasci eam filiam Inachi afferunt;
vndè fabula de transformata àlunone in vaccam Ifide ob ftuprum ei à
loue îllatum fabulam Graecis verbis narrat Chronicon Alexandrinum,
nos verfam,latinis fie reieritnus
Viensfeu luppiter Occidetjtisêx, cum de Inacho inaudijfet^pulcherrimam Chronieoa
Alexandu
Io
p filiam "vhginem di£lam,per emifîariosraptam comprejfit ^gmuiiauitque &*
filiamex eagenuit appellatamLybiam fed Io indigne ferens UUtam (îbi coutume-
liatfhdeàignataqueporro cum Tiçoloue conjuefcere^clamomnibus^dejèrtâquefilid^
obignomiriiâmin JEgyptumprofuga.nûigauït ingrefiaque regn.umjEg-pti ibi
fedemfixit. Verùm cùm diquanù poji accepiffetHermen>fiu Mercurium louis
Pici filium sEgypto cumpotejiate regia prœefftiinettiens Mercurium fugâ in Si-
pilummontent euaftti ~vbiStleutus TSlicanorMacedopojîeà Vrbemcondidit^quant-»
àfillofuo jfntiochmmmagnamappellamt profecîayeropojîeà iriSjriamloîbi ex-
tmfta eU vti literie confignuuitfapientifimus Me TheopUlus Ahj contra tradi-
derunt in jEg pto defunèlam Inachus autempater lus ad eaminquirendammi fît
fratres fuos O" propinquos nec non £2" Triptokmumcum alijsJrckiuis, qui eanus
non repererunt ToHeaquam
"\>bique'\>e(ïiganteS)tamen y>ero Archiui didicerunt
eam in Syria mortuam,illuc Ventilantes aliquandiu ibi hœjerunt, fingulax domus
pulfantes dixerunt Salua fit anima lus, acceptoqueper fperiemquandam oracu-
lo7 vififunt Yidere bucnlambumanâVocefecum ita loquentem Hic ego JumIo
Excitijomno manferunt ibi admirabundi fuper Wfimnjyfecumque res pertr atlan-
tesomnino cenfuerunt in monte Sipiloeamjttamj pofitoqueibi fano, fe des
cuiu% dues bodie fixer tint M
Ionita
Vrbemquecondiderunt, quam Iopolim dixere, apud Syros
dicuntur Efgo jlnîïocheni iri Syria éx illo tempore, cum Archiui Io quœritantes
aduenerintâdrei tefiandam memffriam,certotemporerfuotanmsGrœcorum feri tint
ades Atque ha&enus Chronicon
Hase Io filia Inachi, etfi pafsim cum ICde confundatur, nos tamen-
cam non veram illam lfidem iïgyptiani Ofiridis vxorem, fed Ifidem Ai-
fyriain,vel Archiuorumefle aflerimus caufamaperuimus inSyntagma-
te primo, cùm de Regibus yEgypti egimus. Quas igitur fuerit illa tot
Scriptorum-ïnonumentis celebrara Ifis, aut vndè oriunda, magnas funt in-
ter Authores concertationes alij ex v£thiopia eam oriundam affirmant.
Xenophon in squiuocisOfiridem Se Ifidem Saturni liberos afierir, vti in
pracedentibus oftenfurà quoque fuit: ali; negant fuiffe fratrem Ifidis,
Ofiridem, quod Xenophon, Diodorus, Eufebius, &ali) affirmant: Dio-
A a dorus
CAP. IV- OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Laiff. Firm. doçiis enim & Martianus Cappella, maritum,fratrem, &r filiumfuifle afle-
dtuinarum-j
injlitul. l. z.
runt: -La£tantius&Minutius Félix tantùmfiliuin Alij quoque eam cum
tAtnut. ftl,x
in Qft4.
Serniramide confundunt, vciGhronici Alexand. AurhorjVerbaeiusfunt
Extitit autem è gygantœogmereprojatus Chronus Jeu oaiurnus nomme^,

ab errantis Hellœnwicupationeà pâtre fuojtc Vocitatus quiadmagnam poten-
tiam ajpiranit} primufquecœteris imperandiis~ regnandi artem oîtendit Et pau-
lô poft Fuit huic ~)>xor Semiramis apud Ajfyrios êa nominata Quae omnia
&ijs,qu3E fuprà in capite de Regibus iEgypti; &hic ex Xenophonte ad.
duximus, optime quadrant hxc enim fi quifpiam benè incer fe contu-
lerit, facile, quomodô Ofirisfrater Iftdis, quomodo filius, quomodô ma-
ritus fit dicenduSjColliget: pendent enim haec omnia ab aequiuocatione
lîominumeorum, qui huiufmodi fuerunt infigniti, ex qua fola illa,quam
apud Scriptores inuenimus, inextricabilis penè nominum confufio origi-
nem duxitjVti dixiii)us,& alibi fufîùs probabimus.
ïfidis venera-
Quicquid fit, Ifis in tanta apud^Cgyptios fuifle fertur veneratione,
lio, vt capitalis ad inftar delifti eflet, dicere eam fuifle hominem ac proindè
in omnibus remplis, vbi ftatuae OHridis & Ifidis collocabantur Statua
quoque Hori feu Harpocratis filij ponebatur vndè D. Auguftinus refe-
Cur Ha-po-
crates Ifidi
Euxta polie us, rens in hocauthoritatem Varronis, fubiungit Quoniamin omnibustempiis,
S. Aug. hb.da
a'iu. "Vbicoîebatur OJtris ïsrlfis^jimulachrum erat, quod digtto labijs impreffhjadmo-
nere Videretur, Vt hommes eos fuifie tacerent Plutarchus eam cumLuna ean-
dem efledicitj cum Macrobio, Eufebio, Luciano,ali)fqueinnumeris,qui-
bus aftipulatur Abenephi, qui eam Lunam hàbitam his verbis indicat
.Absuapbsua.
Memomnt phïhfophorum Terfarum £5° Jfgyptmumfamtlm^ quodOfîris^de cuius

operi busante heutifumus nihilalitidftnt^quàm Sol Vxor Veroeius IJts, Lutta.
ita fine, non malè à Plutarcho Ifis dicitur •snuxhxnçhoc eft, con-
*Qua2
tinens cùm
G
omnia, &Kee$eW<;©*hoc efi: cornigera, ad Lun* falcataî fimilitu-
dinemeffi6la,-f*îA.a*oV8A(g-quoque » hoc-eft,nigris veftibus ad occultatio-
nem, obumbrationemque eius fignificandam, queîs induta, & amore ca-
pta Ofiridem illum feu Solem continuo fequi videtur Hinc in amatorijs
quoque eademinuoeabatur, & ab ea amatoria, vt Eudoxus refcrt,fubmi-
niftrari dicebantur, quse confirmât Abenephius dicens Êgyptios maxi-
me figurant! Lunas feu Ifidis congruo tempore materiae aptac impreflam,
ad amorem aliorum conciliandum portafle j fuperftitiofi opcris rnetho-
dum lequenribus verbis docet:
.t»aQhü
SYNT.III. DE ORIG. IDOLOLATR. jEGYPT. CAP. IV-
Scribmt fuper pergamenum Soleabfidem tenente, <S?Luna cum Cancro oriente

eum cuïus amorem dejîderant, <&imprimunt iraen bora Lmu compétente & fo-
ne infummitate tonîïituto^figummLunœ^ <typortant fuper fe^ isr dicunt omnes
eum atnabunt Vehementer vfjue ad ipja ammalia^quœ amoret racla J'equentur eum-
Ecce fomnia Aftrologorum ./Egyptiorum
Sed ad Ifidem reuertamurj Seruius eam Genium Nili exifrimat, qui I(îs Ni'imo»
per Sifiri motum>quod dextrâportare fingebatur Nili acceflum fignifi- tus.
Siftrimotus
cabati per fitulam vero quam finiftrâ tenebat lacunarum affluxuiTU quid P
oitendebat,ean]queprxdiôius Author ait, nihil aliud fignificare -<£gy-
tcrram an- Horafollol-ï.
ptiorum lirgua, quàm Horapollo deçà fie feribit JEçypttj c. 3.
nurn /fgnificareyolentes l(îm pingunt hoc eodemjîgno » Deumintelligi volunt ,•
namapud ipfosIfs Stellaefit JBgptiâ lingud 2t*&nappellata, Grœcd yeroàr&xvw.
Macrobius autem ait Ifideno cun&â re 1 igione celebratam qu«e vel terra.»
fit, vel natura rerum fubiacens Soli Hinc eft, ait, quod continuatis vberi- Maerùh.
bus corpus Vea omne derfetur, quia Veltcrrœ, y>elrerum mtur<e alimentonutri- IRs mulct-
tur yniuerjttas Fuerunt, quiDeamSyriameandeni facerent eum Illdej i mammea.
fed hi ex LucianodeDea Syria facile redarguuntur. ApuleiusMacrobio
coniên tiens, cam in elegantiffima fua defcriptione de triumpho Ifiaco
naturam rerum facit Necdum, inquit, fatis comprtfîeramiî3'eccepekgome*
diot Irenemndos Dijs etiam Vulttts attolhnsi emergit.diuinafaciès at de hinc pau- Iris natura_>
latim eiué mtrandam fpeciem ad 1>osetiam referre connitar fi, tamen mihi dtjfe- jlpul.rerum.
l. 11.
rendi tribuerit facultatem paupertas humantoris vel ipfum Numen eius dapfi- mttumorçb.
lemropiam eloquutilis façuhdiœ fubrmnijlrauef'tt Iam primùm crines vberrimi
prolixtqué&feiifimintortiper diuina colla pajsim diuerft molliter defluèbant
Corouamultiformes "pmrysfloribuifublimem diflinxerat Verticem i cuius media
Juper frontemplanam rotundteas in modum SpeculhVelimo argentnm Lunœ candi-
dumlumen emicabat, dextra leua$fu/cis infurgmtium Viperarumcohibita, Spicis
etiamcerealibtts defuper porretlis multicolor bvjfo tenuepertexta^nunc albocan-
dore lucidetj nunc croceoflore lutea, nunc ro feoruoore flammea çjp quœ.longéla-
teçfcetiam meum eonfutabat obtutum j palla nigerrima îfyhndtfcens atrô fittore t
qttœcircumcirca remeansy O? fub dextrum htm ad bumerum Uuum recurrensy
Vmbonisvicem deieSlaparte laciniœ multiplici contabulatione dependula ad vltimas
wm noduUsfimbriarum decortter conflttèluabat per intextam extremitatem ç^
in tpfa eiusplanitte JîelU dijpeife corrujeabant earumq, mediœfemeflris Luwu*
flammeosJpimbat ignés, quaqua tamen infignisillius pctllceperfluebat ambitus in-
diuiduoconnexucorona, totis floribus, toùfqueconflruElapomis adhœrebat iam
geftatninalongédiuerfa^ nam dextra quidemferebât œreùmcrépit aculumj cuinsper
anguflam laminamin modumbaltbei recuruatam^ traieclx médiapatte œ Virgnfa Sificum.
crijpante brachio tergeminos iSlus rtddebant'argntum fonum, l<eu<e vera çymbium
SituU.
dependebataureum, cuiiis anfuh^ qua parte conïpicnaeît infurgebat afpis caput
àttollens ard«ttffîy ceruicibns laie tumefeentibus pedes ambro/tostegebantfole<e
p filma Viiïr'msfolijs intextœ Talis ac tanta fpirans Arabuefelicis germinadiui-
na mevocedignata ejl en adfum tibi rerum natura par ens, elementorum omnium
ï>Qmina% faculorumprogenies initialis,fnmma Tiuminumi(êgina Mamum,prima
cziitum Veorumj Vearumqueftcies Vniformîs >qu<e cœli lummofa tulmina>maris
A a z jalu-
CAP. IV, OEDIPI vîGYPTIACI TEMPLVM ÏSIACVM
falubria fiumina inferûm deploratafikntia nutibu* metsâifyenfo cuius Numen
Varia nomi- Vnicum multtformi(pecte^ritu \>ario nominemultijugo totus \>enaatur orbis
paiiîdis. Jnde pr\m%emj *Phryges iPejJirwnciam nommant Uomim Matrem, bine Ai/S'^wsç
Jttk'hCetropiam Mineruam tllinc fluïluantes Cypri Va^bum Fenerem; Cretes, ,
fagittiferj, D^hnnam'Dia.nam \Siçulitrilingue s flygi mProferpinam 5 Eletifîni^
"VetujiamDçam CereremÎunonemalijâlij tBellonam.ialij Heçatem» ^hramnuftam
fllijfprifctfe doçtriwpollentes JEgypttj > çaremonijsme propnjs percolentes,appel-
Unt Verô riomine Régi namljtdem Ha&enuSApuleius qui hoc loco tam
JuculenttTomnem Ifidisdefcribit myfteriôfum habitum, vt eius figurara
afpcxifie, omnia myfteria fub ea contenta vïfus fit coroprehendifle Fi.
guram vçrô eips in fequenti facie çontemplaberis
Tôt autem, & ram diuerfis nominibns Ifîs non alia decaufa infigni*
ta eft, nifi vt diuerfitas& varietasefFeâ:uurii,qi)os in Mundo operatur, fi-
gnificarerur; hinequemadmodum ex hic appofica imagine apparet,nunc
Mineruain,Profçfpinam, LunanhThetyffi,ïîcur Ouidius & Claudianus
eam appçllant nunc DeorumMatrem^ Vçnêrem,Dianam) Cererem,Cy*
belem, Iunonem, Rheam, Bellonam, Hecatem, Rhraninwfiani ,Berinun-
ciam, Woh/lpo^w fa/payn,alijfque nominibus, vtiçx citato ApulîHo, Martia»
no, Eufcbio^Plutaicho, Diodoro, Giraldo videre eft, prîfci vocitaruncj
vt proindè non fine çjqia in antiquo quodam marmofe Capux haec Ifidis
inferiptio legaçur»t
ïnfçripiig
Jfidis,. TE, TIBI, VNA, QyAE ES
OMNIA, DEÀ ISIS.
Qyam infcrîptionem P. loannes Baptifîa Fachineus noftrae Societa-

tis Sacerdos, non minus ingenio, quàmeruditione praeclarus > ftiidiorum»
meotuai çonibrs, dùmillac tranfiret,eâ dUigentiâ, quâ femper huic meo
Gedipo profuitjdefcriptammihicontulit » Quae pulchrèfanc congmunt
illiinfcriptioni,quamDiodofus 1. i.c, a., cîrca finém refert,
quam cùm alibi retalerimiiSjfupcruaCaneumefle
ratus iumaçandcm hoc loco
repetère.
711"1'1'
T
1~
SYNT. III. DE ORIG. ÎDOLOLAT. jEGYPT.
1
1 S IBIS
1 Magnse Deorum Matris
APVLEIAN A D S G il I P T I O.
~l
CAP.IV. OEDIPI JEGYPTÏACITEMPLVM ISIACVM
Interpretatio Statua l fiais multimammeœ, fiue Cybeks
Grœcanic*.
vel potiiisGraeco^gyptij, vt nihil arca-
POrrô v£gyptij pofterîores,
Jf num omitterent magnac Deorum Matris fimulachrum aliô hiero.
cuiufinodi pafsim hic Romae tùra,
glyphicorumapparatuadornabant;
îndiuerfîsPnncipumMufasis, tùmhortisfpe&acur i quale eft quod fe:
quitur
~taeuxd~î Fœmina eft turritô vertice,ve-
Faire. luti triplicis coron» diademate-fa-
iligiato capillitiô velôque vnda-
tiindiffufo fpedabilisi cuius pe-
d;us binis fimulachris,corymbo in.
clufis, quorum vcrumque vnairL,
manu palmç ramum,altera lauream
tenent coronam fupra quorunij
capita Cancri & Capricorni figu-
rx eminent Ponô fiinulachrunb
manibus extenfis, veluti ad bene-
faciendum profundunturjbrachia
quadruplici lconum accubitugra-
uantur venter peâufq; multiplici
vberum, mammarumqueprotube.
ratione turget foemora tibixque
conico vafe triplici animalium fe-
rie induuntur prima feries hinc.
indèduo idola^gyptia,- deindè
tria ceruina capita binis floribus,
& Apibus fiipata continet; fecun-
da, turbinatorum fœmoralium fe.
ries binos dracones quibus inter.
mediant tria bouina capita exhi-
bet ,• tertiam feriem bina.leonina
capita, quibus tria pariter vituli-
na capita intermediant, fubiunâis
binis hinc indè apibus,conftituunt;
totum denique fimulachrum ex-
tremorum pedûm lineô vefiitu te-
ftorum nuditatem pandit. Exhi-
buimus fymbola, modo reftat vt
latentem eorundem fenfum paucis quoque enucleemus
Inlfidis itaque fimulachro, turritus verteXjtrinâturrium
Quidnatal ci
eur~icusyer· tione inllgnitus, indicattres politices fpecies, tùm politicam viuendi ra-
ecï.
tionem, quam Ifs primùm mundo introduxiffe, tùm prœfidiurn quô vr-
bes munir* cre4et?atur iuxtà illud Lucretij
Mum-
SYNT. lïï. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT. GAP.
IV
Mttmle/%caput fùmmum cïnxere coronœ
Sximtjs munïta locis quodfuflinet Vrbes
4J»o nunc infîgnis per magnct*prœdtta terras
Honificèfertur diuinœ Matris imago
In editis enim, & excelfis locis vrbes ponére antiquis mos erac, non tàm
diluuij metu, qui diù mortalium mentibus infedit»quàm vt difficilior ho»
flibus aceeflus foret
Siue denique faftigiato vertice firmamentum, fiue duodecim figna_*
Zodiaci, quas veteres & etiamnum Arabes Tjy* lertigs ideftjarces
yocant, quod influxus in œconomiam totius naturae,per duodecim figno-
rum Deorumque ijs prxfidentium arces peragantur; qux fi de Cybcle-j
quoque intelligas, perindè eft, omniaenim magnxDeorumMatriCybeli
fiwowft»Ifidi applicari poflunt j capillitio lumen, velô occultam eorum
operandi rationem denotante. Atque hoc verum effe fymbola pedori in-
fculp.ta fimulachri apertè. indicant. Quid enim aliud binae imagines pal- itatux Quid dax
?p
mis laureâque infignitx cum fignis Cancri & Capricorni dénotant ? nifi
vti nos in Aftrologia hieroglyphica expofuimus, Herculem, & Apolli-
nem,qui funt metœ fignorum cuftodes, ideft, tropicorum Cancri ,& Ca- Quid busfp
corym-
pricorni, quorum virtute vi&rice^ folaris calorisîeftu totius vegetabilis

naturae,per corymbum floribus & fru&ibus in circulum dirpoûtumâprc
denotatx incrementum fignifîcatur i cui robur addunt quaterni Leones Quid Leones
Mophtaei, quo operatrix magnae Matris potentia veluti roboratur & fuf-
fulcitur vndè ab antiquis à quatuor Leonibus in quadriga vehi fingitur.
Atque hinc rerum omnium abundantia, & alimentorum vbertas, qux
aptè fanè per mammarum protuberantium congeriem exponunrur om-
nia enim, vt fuprà oftendimus, magna Mater Ifis fouet» nutrit,animat &
profusâ quâdam liberalitate, quxper manuum extenfionem notatur, in-
ferioribus Mundimembris communicat neceffaria ad viuendum auxilia
vti fuprà. ex Macrobio oftendimus
Sequiitur foemorale in modumturbinis deorfum gracilefcens, tribus Quid turbi-
veluti zonis diftin£ium, quo tergeminus inferior Mundus indicatur; per raie. n a tu mfceaic
duas prominentes Êgyptiacas ftatuas indicatur genialis tutela in omno

vegetabilis natura: pcnuarium i atque hoc pacio Diana vocatur ( cui Tria
ideô Ceruus ab antiquis dicatus dl, & tria ceruina capita luculencer do- ceruium. capi:a_»
cent, vndè & triceps, & tergeminadicitnr) &dominium fuum exeric in

fyluas, prata, hortos, influendo Nam, Honiero tefte Diana per iuga_»
montium vagabunda gaudet telis, & capreis; ac fugacibus Ceruis dcie-
âatur, vnde & ab Elaeis «'Aa^âïadicitur Sunt,qui vetuiiam philofophiam
fecuti, fagittas eas, qux Ceruumaflequantur, hieroglyphicè radios ibla-
resindicare velint, quorumfcilicet repercuflu cornua ipfa pro loci vbi
Lunaeft, conditions &appareant &obducantur. Nam &Lucretius te-
la haecita interpretatur, TSlonradtj Solis, neque lucida tela diei Porro Apes
Kegiae tutelae fymbolum funt, quâ Diana omnia fouet, & protegit vege-
tabilia,ca non fecùs ac apes luftrando, libandoque Sequuntur deindè
tna_j
CAP. IV, OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
3' Capica 119. tria capita bouina, Dianam fiquidem magnam Deoium Matrem Taurio-
m.;ina
nem appellatam reperiojtauris enim opitulari purent dicitur & Tou^Vu-
^©- vt apud Apollodorum, &à cornutim figura ro£e$7r(d)** tau^ vcro apud
Taurios dicitur,vel onàçTct£çf&
Tê/sraA®- arieJJa-ivrajnct,,vel quia Taururru
à Neptuno in Hyppojitum immiffum,a:ftro affixo per vniuerfam terrant,
exagitauerit. Nos veriùs dicimus fccundùm ^gyptioriim mentem, Ifi-
deni hancfiue Dianam iEgyptiam fie vocatam, quod in bouem transfor-
mata, fub eo varia humanum genus bénéficia docuerit, vti agrieulturam,
mellificium, quod & apes adiun£tae fat fuperque docent; de quibus plu-
ra vide lib. 3. Obelifci Pamphili),in hierogrammatifmo de Boue. Appin-
gitur hifçè tribus bouinis capitibus vtrinqueDraço,fymbolura vigilanti*
in res fux fidei commi0às quam Ifis dùm gramina & plantas vitali ac-
QuidDraco.
cubiru fouet, Draconis oftîcium praeftare videtur: non nefcio quofdam.
pes ? alios Draconem hortorum euftodem pto radicibus arborum accepiffo,
quod tortuofac fîntjVti Draconçs, & in terramadad*j perindè ac an-
guium genus in terrx viiçeribus plurimum delitefeant ita verô Draco-
nis fpeciein hanc plantis operampra~are radicibus enim aut cxfis aut
exficcatis plantas etiam aufferri neceflè eft. Nonnulli à vifu, quem acu-
tiflîtnuiii habent Dracones, flinio tefte; Ifidi autem eadem de caufa di-
catur, quia ©%t'SVw5 a^«y»^ 0xî$HviK,<t£&isr<û'& wây, quod facliû nonnulli
tradunt., prudentiamque indè interpretantur eft cnim lHs,~tutarcho te-
poutsftgnii!
fte, nihil aliud nifi prudens naturae progreffus vt quae omnia perfpiciat,
{:9cmn. &antc omnes inteliigat. Sequuntur denique alia tria bouina capita, qu#
videlicet,arationis per boues iuxtà tripartitu anni fpatium fa&ae, fumma
in re frumentaria çommoda déclarant à /S», quod idem eft, ac nu trio;
bos enim obtinuit, cum labore fuo in terra exercenda continuô nos pa-
fcat hune etianv/Sa/S*e?i'Graecifelicem agriculturam vocant, quibus <t>*ét
agricultura eft, & bouis etiam epithethon Deflexit hic mos ab -*£gy-
pti)s,& GrascisadRomanosiqui bouilla capita exempta pelle,purgataque
carne,pro labore & tolerantia monimentis fuis infculpere folebant,à boûm
îaboribugiimilitudinedefumptâ j quia vero in laboram tolerantia forti-
tudo neceflaria eft; hinc tria capita bouina,leoninum vtrinquecaput fti-
AQ4cepba.
]zo<)s 4i~agg pac Verùm vt totum hierogrammatifmum paucis compleélar, indica-
fl,!l11
bant^gyptij Hieromanthx per fimulachrum Ifià'is fiue Dianx iÉgypti»
magnx Matris Deorumjfupremum Numcn ;{ïuelfîdem archetypam pro-
ut in quadruplicemMundum influit, & capite quidem turrito>Mundum
arche typum; per Geniospe£tori impre(ïbs,Mundum Genialem;per mam-
marum niuîtitudinem,Mundum fideriumicuiusftellaefunt veluti vbera_>
qu3çdam,quç fœcundû influxum omnibus inferioribus largiantur: per fce-
morale conicuai trizonium,elcmentarem Mundum,tribus veluti zonis
înanimatorum, vegetabilium, & fenfitiuorum diftincîurnj quibus omni-
bus vitamjflUtrirnentum, neceiiarialque ad le conferuandum facultates
aç fubfidis confert cùm enim Ifis idem fit,ac prudens naturae progref-
fus, vti Plutarcno placet, quo omnia Mundi loca perambulet, id aptè per
pedûm detedorum nuditatem fignificatur Atque ha;c funequ» de i-
niuh-
SYNT.IH DE ORIG- IDOLQLATR. ^GYPT. CAP. IV*
mulachro propofita exponenda duximus; quare ad intermillum nobis

fUumreuertamur.
Diodorus aflcrit, ./Egyptios jYîdem quoque, vtpotè inuentricem..
pluiimorum ad morbos pellendos medicamcncorum medicz arti pluri-
mum fauentem credcre-, eamque immortalitate quoque potitamgande-
re hominum fanitatc, atque in eornndeai valetudine reftaurandacontmuo
& praecipuè occupari adeôvt vcl in ipfo fomno,tùmad Numinis praefen-
tiam, tdm ad bencficentiam fuam erga homines commonftrandanijduii-
na quxdam aptaque morbîs curandis media auxiliaque fuggerat; cofque, Ifi s erga ho-
qui monitis eius obtempèrent, pister opinionem eorum,à morbis etiam

m'-nv M'iie-
iiolentui
irremediabilibus, curariy additomneseos, qui vel vifu, vel aliâ quauis
corporis parte languerint, eiusDeïe implora toNuraine, in priftinam re-
ftitui valetudinem; ab ca quoque medelam adafTcqtiendatn immortali-
tatem, aiunt, inuentam nam Horum filium à Ti ranibus interfe&um ac
inaquis repertum, non in lucem folùm reflituic,fed & immortalem effe-
cit, qui Ofiride patre inter Deos tranflato Regni giibçinaculum vltimus
Deorum cenuiffe fertur
Hune Horum cum Apolline quidam non malè confundunt. Horus Horll? CU(.
Apolline zcv.
Cflim Apollo medendi, diuinandique artem à Marre Ifide edoâus, mul- fuiidirur.
tum hominibns, tùm oraculis, tùm medelis attulit vtilitatîs Ifis itaqutJ
rerum geftarum gloria celeberrima eam fucceflu tempo rum famanu
eft affecuta, vt maiori in honore cultu & veneratione ab y€gyptijs, quàtn
îpfeOfirisfit habita; ac proindè fiimma ab vtroque bénéficia recepta,
Columnis infcripta ïeternitati commendarint yEgyptij quas inlcriptio-
nes èDiodoro depromptas hîc apponereplacuit Èft autem monumen-
tum Ifidis fequens »,W. 1.
Ego IfisfumJEgypù êgina à Mercnrioeru&ta qtneftim Vxor Oftridis

Ego Jùmmater Or ifygii qu<eegolegibnsftatuit nullm filuen petmt Ego
Jum prima frtigum ïmientrix ëgofumin aHro canis refulgens Mtbi <BubaJlis
vrbs cotiditaeïl Cauiie,gaude /Egypte,qua me nutriuijli
Id Col umna Ofiridis h«ec îcriptadicun-tur »
Mihi pater Saturnus, Deorum omnium Junior Ego Jum OJtrisêx_ qui
VniuerjitmOrbem y/qn* addejêrtos Indorumfines peragraui ad eosquoque pro-
feBmfum, qui ar&oJubiacent ij'que ad fontes IUri- €t iterum alias quoque Or-
iris vfquead mare Oceanum partes fum Saturni filins antiquior,germen ex pul-
chro <&generofo ortum^cm non femen fuit neque yttus efîin Orlt^quem non-»
locus, ~0~?~ o~n~J ea,quorurn in~ren__ror.f'~i=
accefferiiriy
Atque hx infcriptiones apprimè ijs,qux fuprà commemorata: funt,

congruere videntur
Fertur derique Ifis praeter inuentionem tritici & hordéi, leges qû.o- Ifi» înuentriir
que ftatuifie, quibus iu/litia «equè omnibus feniâretur j vi atque iniurta > tritici 6té.
ïi b timore
CAP. V, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
timoré pœnze fublatis, vndè & à prifcis Légiféra feu Legum inuentrix di-
citur, quod & infcriptionisanteadductae vcrba confirmant; alijs etiam
apptliatur T^^Hîsidefl:, Nutrixj &7K?y^?c"5'iddt, Sulccptrix, vtexPla-
tone Plntarcliuî récitât quod totiusgeoerationis iuiceptrix crederctur;
atque hinc fa&um videtur, vt ifis^ &obfruges, & obleges inuentas, cum
Prolcrpina & Cererc palsùn fit confina, iuxtà tUud Poct«e.
Prima Ceres Vncoterrain dimouit aratro
Prima dedit fruges t alimenta^mitia terris
Prima dedit legest Cererisfant omnia tnunus o
Sed vt plura paucis cotnprehendamu?, fciendum, qnod quemadmo-

dutnin Ojfiride tocaDeorum genealogia reprxfen «tatur ifie & in Ifido
Dearum; i Ofîrimtamen confiderando per modum principij' a6liui,& ptr
modum prineipij paffiui,Ifidcm. ICs traque infapientia & lcgibusfcren-
disMinerua à foecunditate quam praeliat, Venus ab acre, cui domina-
tur,luno à dominio in fubtërranea Proferpina Ceres ab inuentiorio
frugum a praefidio fvluarùm, & vim,quam in omnes f^ras obtinetjDia-
r»a i abinfluxUj quo terram continué beat, Rhea Bcllona à tempefbti-
bas,quas fafeitat, & à vi tua domitrice rerum. noAijM.a^@« deniqne «ô? >
cô quod in omnes fe formas tranfmutet, & quod Dcorum omnium titulos
gerar, non 'nr.mcnio Deorum omnium Matris nomen eft confecuta. Mul-
ta nobis de Ifidis rebus geftis in regn.o, de Jegibus ftatutis de eius apo-
theofi, de myftica fignificatione fabularum ei afïîclarum fed quont-diu*
vbique de eain hoc opere parsim dabitur dicendi materia, fingula fuislo-
cis referuauimus.
CAPVT V.
De Serapidéjfg} Apide ex mente Gracorum.
A eft Deorum, Dearumque omnium,non tàrn re, quàm nomine à di-
uerfis effl£tibus impofito difFerentium fitnilicudo, yt vnum aliquem
èDijsiDcabufque defi^narites, omnes alios veluti concarenatos aflignai-
fe videamur ïd quod Se fuperiùs fatis oftendimus >&• inferius pleijiùs y
cùm de riiyftica & allegorica Deorum fignificationc tra&abimus, often-
deii)Us' '' ''
Qax cùm ita lînt, Serapis nihil aliud erit, nifi Ofiris ille fubterra-
Serapis.PIuîo.
neu&, quem Plutonem Pôècaîappellant; liberiùs id pronuzcio cùm nul-,
lus ex arîtiqùis habeammihi nonaftipulantem.Piutarchus enim eum cuti
iaferorum Deo Plutone pafsim confondit Archematus Eubûs praeter
Serapim-.alium Piutonem non agnofeit, ficut nec Ifidein prêerer Proferpi-
namj quels côfentit Porphyr vnde & inter ea nomina quae e'ây^f^
Grxci dicunt, repoqitur?cuius etiam fymbolum eft}Gerberus ille triceps,
d «mon perniciofij(ïîrnûèjterra;,aqu2B & aëri dominans. Taciius eum ob
¡
prœ*
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT. CAP. V.
prxclaras in reMediea inuentioncs,cum /Efculapio eundem quoque affe-

rit, nonmalè; Serapis enim, quem & Gfiridemfubterraneum, feu Plu-
tonem, aut Ditem patrem interpretantur cum metallis, lapidibus, ra-
dicibus, alijfque fubterraneis diuitijs préefit, virtutem earum rerum cor-
roborando j certè quicquid ad valetudinem hominum curandam confer-
re poteft 5eiusdiftributioni & cura: commiffum effe) nemo dubitat ve-
terum nec fine caufà ftatua ipfius ex omnibus mineralibus ideoconfiara
cernebatur vti paulo poft demonftrabimus Hinc quoque Porphyrius
apud Euftbium, non malè malignorum fpirituum principem Serapidc!1L Serapii'•?*
tua.
efle dicit, & ex ciufdem Eufebij ftntentia loannes Baptifta Leo Sempin,
Zxt^primumjymbola edidijfet quibus dœmones expellerentur, doculffeque^ qui ra-
tions cUntones afiumpta brutorumfîgitïd infukarent, maxime verô eum appame-»
cornibus arietinis vndè & Diodorus eum cum Aminone eundem efle &
cum Dionyfio,ac loue ^gyptio,
Iup->iter
qui arietinis cornibus refert-bantur, in- A mmon.
digitare videtur. Denique HeraclidesPonticusoraculum,quod Serapidis
fuit celeberrinium Plutonisfuifle fcribit, cuidam enim Régi ^gypti
confulentij quifnam fe effet bcatîor, ita refpondiffe fertur q
Principio Deus eîl^ twn Verbum^bis Jpirittis yna ejl

Congenita bceçtriafunt, cunSla bœctendentia in 1>num
Ruffinus aliosSerapidem Iouemputare dicit eô quod capiti tno-

dius fuperpofitus oftendat cum'ixienfurâ modioque omnia modéra- StatuaSera-
ri,vel vitam mortalibus frugum largitate pr*bere; vel Nili virtucem eum pidis.
etiam alios putare,cuiusopibus,&fœcunditate^£gyptus pafeatur. Plutar-
chus iterum cuin Diodoro eum alio in Ioco? Dctmi eiïc dicit cotius Vni-
uerfi motus Authorem, Grxca verba illius funt
Kv~rcvrf~yy 0< 'S~t' UI ~~r~y9'~ ltJ1.IUI ~~s~S'S
zlur` zts zo-a.~T~. iiFcm Kiva~w
Subiungit autetn,Sacerdotes idem ienfiffe, qui Apin & Ofiridem eundem
afferebant. Nos, inquit, docentes, Apim eê animant Ofiridis. Cui congruit
oraculum à Serapide Nicoçreonti Cypriorum Régi *Iatum3cum fie dicit:
Ei~ctO~ôç soit~·d~°~x~cw,oiac~x'£'ywc~~ro>
Ovggivifô' wÇf*f& x.i<pttX.ri <fiôtAatore»
>3>as"»'ç >
TajS«A'f*oiTsroJïi«V;"<&eT*ûctr c* al&îexxeinaj
O~epc.aJi' Ta~7~cwy~s fpa@.a'eA'a«
7~ees~ce~pc
Sum DeiiSy inquit, talis ad difcenduryi}qualem <(? ego dite
Cœlejîis omatus caput, Venter verô mare,
Terra autem mihipedes prœftat, at aures in œtbere funt
Oculufy eminûs Jplendens îucidum lunzen Solis.
Quae verba fane ad inftarwaxeipttAa/WÉWîeflè poffùnt, omnium eorum 9

qux de Serapide hucufque diximus, adeoque facilè cum Pane confundi-
tur; cùin facillimè explicent, quâ ratione tanta nominum impofitio
vni Dealtro quadrare valeant; dùm capite Iouem, ventre Nej>tunum
terra Plutonem, Ditem Diony uuiSyaiiaque ftygia Numina auribusMer-r
6 b s. curium,
CAP.V. OEDIPI ^GYPTIACJ TEMPLVM ISIACVM
OvigoSerapU
turiiim, Apolliaem oculisluculencer référât. Reftat vt de origine Sera-
dis,
pidis aliquid dicamus,incjua afïîgnanda, magnam quoque inter Authores
diuerfitatem repcrio Cornelius Tacitus Serapidis imaginem,à Ptolomœo
Lago per l'omnium monito, ex Ponto Alexandriam addu&am, &in tem-
plo magnificentiffimc eius nomini confecrato,ait,eollocatam Plutarchus
tamen in hifîoria variare videtur Euftathius cumTacito conuenit, qui
& Pcolomarum ex dxmonis apparitione monitum fcribit quod eft con-
tra Gorionidem> qui multô ante tempora Ptolomxi Lagi Serapidis fi.
mulachrum in /Egyptofuifieaflerit nam&Rege./Egyptiorum Ne&ane-
bo fugii elapfo,Egyptij dicuntur Serapidis oraculum confuluifte, verba
(Serioaides.
Gorionidis funt 4 M » M
DaVon awasn lîmacî nwanp 1^37 imp^ irrapi bwaihd

Viri verô JEgïpti] cum Vid'iffentRegem eorum nullibi comparere abiertint adji.
muUchrum Serapidis &>obtuhrunt facrificia &viftimas, interrogantes de Rege
eorùm NeSlanebo isrc. Cùm vero Neélanebus, quemadmodum fiiprà often.
dimus, Synchronus fuerit Dario & Artaxerxi, queîs pofterior mnltô Pto-
lom«eus Lagusj verifîmile eft,fub eo Serapidem non primùm invEgyptum
tranflatum j fed multo ante ibicultumfuiffej alij porro, StatuamS-era-
pidis, è SeleuciavrbeSyriae, non ex Ponto afportatam vol une alij non
Alexandrise, fed Memphi collocatam arbitrantur. Nymphodorusi Apim
Taurum morruum in Soro, quod lattnjè arcam dicimus, pofitum,SorapiiTb
primo, ac deindè 5erapim appellatum fuiffe contendit, quae refpondent
etymo^gyptiaco, nam vtin Supplemento oftendimus, sàçaw* 2w§ci-
ftam)aVbouem fignificat, vt ex Thefàuro Iingua: -<Egyptiac<Epacec San-
S.Auguf3.l.~ç â:us Auguilinus verô, Hisyinq\iit,temporibus Rex jïrcbiuorum jfpisnauibm
deciuit-Dei. tranfueclus in JEgyptumcùm tbi mortuusfuijjetyfaclus efi Apis, omnium ma'xi-
mus Mgypt'wum Dots Ex quo patet Apidem & Serapidem pafsim,ficuci
hic,itaapudalios eciam Authores confundi curautemApis poft mortem
Serapis fit appellatus, Varro docet. Quia arcaînquit in qua pofttus erat
Grœcèfeu JBgïptiacè dicitur 2agp{,yndè So&ta-iç quafiArca,j4pis> de'mdè Vna li-
temmutataséçpKtç dicïus elt; Me autem ®oj, quempenè attonitd Venerationes
Mgyptus in eius honorent akbat, non Serapis} fed Apis Vocabatttr, quonmm ettm~j
fine arca viuum Vtnembatur Suidasvero profequens hiltoriam, air, Serapi-
demjTheophilo Epifcopo AlexandrinoTheodofijaiagni teinporelubla-
tum, aliquoslouem feuOfirim,aliosNiluiB dixiffe, iuxtà illud Martiani
Capellse in philologia fua
Te Sernpin Nilus Memphis miratur Qfirlmj
Nilumautem di6tum,eo quod modiumhaberetincapite,&ar«îw»
ideft, cubitumieu menfuram aqua^j quo quidam habitu in varijs hinc
inde Mufieis Romanis confpicitar. Abenephius Suidae & K. Abenezrae»
alijfque confentiens dicit, Iofephum ob Êgyptumàfameliberatam feu
Serapim non*
pulli ïofephû ob fomni; de vaccis interpretationein diStanui
volant feptem
eue. verba eius Arabicé fie fonant f à pofteris Apim
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT. CAP.V.
Et dixit lojtpb rbaraom, co.-ijntttjs"*<:lupertbejawum erra* ûomamfi-

$elisego cujfoseroyO* conîtituit eum RexJuger omniarcpo/ttQrtattrrœ ç«pfa-
fias-est Iofephquafi Rex totius JBgjpti, p* ïocauerunt eum Apis Verùui alij Apis qui.s?
«Jicunt, tefte Suida, Apim hominemfuiiïe beacum & Regem in Memphi
ciuitateiEgypti, qui fada faoie^gyptijsjex propres facuiratibus nutri-
jnenta prxbuerit y coverôdefuncto templum confticuerunt in quo Bos
ïiutciebatur,fymbolumgerensagricult;ura; & quafdam habens coloris
notasi cft autem in lingua iEgypçiaça Apis ftihil aliud nifiBos Quae om-
nia abHebrais ScChriftianis interp%fjbus||orepha adaptantur^quem &
ad condendumirumentutn prodigioia^llas^yrâfflîîdum moles in hune fi-
jjem exftruxifle Genebrardus vult.^îr^àju$ érvJarïUnus arbitranniryiQ-
men Serapis hilaritatem,&laeticiam figîStîÊgyptiacâ lingua, & pro-
indè hilaria feila ./Egyptios appellare tafëz-ï eoquod communivrbinnij 2~~
& tripudio peragerentur fed 8é E'fyaj&VTeçquidam Serapis, à crina? Ægypriacè
plaufu gaudeiefignt-
Seraphim deducere conantur; dicunt enim (îtnulachrum Serapidis fm[-
ficat.
fe ad fîmilitudinem Seraphinorum, quos in templo pofuifle Salomonemj

l.gjmus,conftruâ:umjfcd hoc nosipforumcanie&uris relinquimus. The-
raphim quoque idola Laban Serapides fuiflefufè demonftrabitur inPan- Quid Thera-
phimI.aban ? 2-
theo Hebraeorum cap. de Theraphim Nobis quoque non difplicet Var-
ronis, Plutarchi, Lucianijaliorumque opinio, quae Serapidem ab arca bo-
Serapis idem
uinam fpeciem referente,in quam Ofiridemagriculcurseinuentorem feu eft ac Arca.
Soiiii,
ApitPif qu°d nomen^gyptiacâlinguâ bouem fignificare diximus^ poft
mortemconieâ:um>&ab llide diuinis primûm honoribus cultum, fie ap-
pelîatum exiftimati eftenim hxc &hiftoriae,& rraditionibus Êgyptio-
rumeongruentior. Cceterùmquâracione ApisjSerapisjEpaphus^Bufiris,
Ofïris, intcr.'fc concilientur, quouè tempore prima bouini cultus funda-
mentaiaâ:a fint, diximusinSyntagmace primo, cap(itedeRegtbus^gy-
ptijs,Dynaftiapaftorum..Reftatiam, vt de imagine Serapidis aliquid
ctiam dicamus. Macrobius inSaturnalibus Calât humt inquit, eius cjpitï- Figuraîeta-
tffinguntyÇS^ (imulMhrumfîgnum tricipitis animantis aiiungunt qiwâ expri- pidis.
tnit medioi eodemauemaximo capits Leonts.ejfigiem In dextra parte caput c.mis.
cr'ttur manfuetdfacie,pars. liera Uua.ceruicvsrrapacis lupi capitefînitur, eafqu<L->
format animaâiumDraco conneSl'tt^PolummeJuo capiteredeunte ad Vei dexteram»'
quâ compejcïtur monîlrum Qui folem hinc interpretantur,ex capice Leo-
nis, tt-mpuspraefens indicari volunt: quodèius conditio inter prasteri-!
tumfuturumque adu prasfenti valida fitferuenfque? praeteritum ex lupi
capite coni)ciunt,qnod animal fîtoppido obliuiofuni,Qbliuio autem de
praeterïto-eft futurumexadblandicntis canis euigie,quod eft indicium,
fpei, quae nobis femperadblanditur,- fpes verô femper de futuro eft.
Quid vero ferpens fibi velit, Cyrillus manifeftat Temporis inquic Jî-
gnumferpentempingunty eo quodin longitudinemporrigkur £5^multis compli-
catur fyiriS)quœfunt multœdiemmannornnnjue Jeries^ tacite^ proferpit nullo
edito fïrepiiu, iuxta ilhd Maronïs
Atque
CAP.V. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
jîtque in fejuaper Vejligia hbitm ann'i*
Et altcrius non incelebris.
Labitur occultèyfallitj, 'Volubilisœtt&
SERAPIDIS
MACROBIANA DESGRIPTIO.
TypusSerapi.
dis hic phyfi
cèexpolïtus, J
ad alio ftn-
fus anagogr-
cos, ethicos,
myfiicos, pa-
ri analogia ap.
plfcaripoteft.
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT. CAP.V.
Veruin ca quoque caufa eflèpoteft fhpprefla; caudœ quod rempus
aut à priïCcriro, aut àpraeferm,aut à futuro confidererur qua: omni;» in-
certa nobis funt praïteritum liquidein intueri minime, neque iïki ro
quidem conciptre poflumus futurum longè minus, quod nondum fir
&finis eius piorfùs incognirus prxfcns verô cumfir inftabile j velociflr-
jnèque tranfcurrat, vix pcrcipi poteft. Sed hoc potiusGrxcorum.quam
^gyptiorum figmentum efl: vndè nos hac ddcriptione dcrelicti qua:
proprie eius imago fuerit, fcrutemur, Serapim ipiritum feu harmoniaiTL,
Mundi interpretantes yEgyptij, /înuilachrum eiùs ex omnibus Mundi re-
basconftituebant. Erataucem fîmulachrum tan) grande vt vtrinquç_j
Alexandrini templi latera contingeret,de quo fic Beroaldus in Apulcium.
Statua !ù-r3-
Jpud Alexandriam templumfuit Serapidis opère fornkario çonJlruSlum-£ymti~ci ptdi- miri..
iirie Yifèndum: in quo fimulacbrum'Deiita erat Vasium W dextrâ Vnufn parie- àrttfdfta.
tem, aiterum Und perStringercf. quod ex omnibus metattorum lignorumque ge~
nerihus compofaum fer ébat w Erat etiam doh &>arte compofita feneHella, ab. or*-
tuSo/is itaaptata, Vt radins fi lavis per eam direSlus os ZsrlabraSempidîs Ulu-
ftraretjita Vt infieflante populo, ojèulo falutatw à Sole videretur Meminic ha-
ius SerapaH cenipli Ammianus quoque. His, inquit, accédant cltis fuffulta Arpmianus
Marcelltnus
Veiligtjstt.mj.la inter quœ eminet Serapœ'wn? quod licèt minuatur exilitate Ver» 1.6.
forum, atrtjs tamen columnanjs, amplijfîmis, <S~spirantibus fignorum figmenti$ytT
relicjuaoperum magniiudine, ita eît ormtumy Vtpojl Çapitolium^ quo feVenerabi-
lis Ji.oma in œternum attollit^ nihil orbis térrarum ambitiojîm cernât, au-
tem ab Algyptïjs perpétua conftitutione ieruatum fit, vt nunquam Sa- Cur Saturni
&:Serap:dis
turni (en jla, aut Serapidis intra oppida admittere.rit,caufa erat vt ve- templa txcia
luti peruigjl-.sj& excubitores Deos extra pomïerium,& in fuburbijs ledes vrbenj,
habere finerent, tanquam illorum numine &fauore validis feptî prsfidijs
forenr proque aris fbcifque, acDeorum templis, & folo in quo nati ef-
icnc,excubarent, illorumque minifterio &operaab hoftili incurfu & clan-
dtftinis infidijs fe tutos adnotarent.
.4d
Pliniui.
quem Apiî 4ç|yptij appellant » fie Plinius deferibit
BOuetn verô, ab ac candicanù Apis défera-
!Bos> inquit, JSgyptijsS^wmis yice cultm j4çis Vocatur^ ptio.
macula in dextro latere, ac cornip.#s.£,un<eKt^^s^Sç,/ïue crefcentïs in/ïgnibus,no~
dumfub lingua habet, quem Caniffiàrumappellant Hune 'Bouem certis Vitœ annis
tmnfaclis( vitra quos nefas eRrétu» viuett^) merfïtm in Sacerdot mn-fonte ene-r 'il
tant 5- intérimluSiu altum, quemJîibfiitnànty quxfitiiri, donec inutmunt àemfif
capitibns lugentfhmentus deduckur à Sacerdotibus Memphim\ funt dehtbra'èh
geminayquœ Vocdnt thahmos âugnria populorum alterum intrafk liîtnm ejî i #£-i»l
dtero ominofùtn povtmdit Ûêjponfaprinath dattè manibus confulentium ciburh:
capiendo; Gerrft.uûci Cœfaris manum auerfhtus eft, non ita mnlto post extincîk,, li(!i Gsrmanïc!
~'aiarts ma.
Cmerafècnias cv.mje proripit m çœtwjjummotoflrepitu litlontm ^grexcj, puérôf.^ itlm auctd.
¡
rum tombât ttr^carmen in eius bonorem décantantium ;intelltgere videtur, îSf^à°m :us Apis,
rari Vtîle ht grèges repente lymphati futura prœcinutit F«mma bos a jcmel m
anno
.CAR V. OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
anno ofte>nditur,Jtîis <y tpfa infignibus qnanquam alijsfimperj, eodemdie 4? in-
uenirieam) extinguique tradant Mempbi eft loctmà "Wo qucm k figura Vo-
tant pbialam, omnibus ibiannis aurecim pateram argenteamque mergentes diebus
quos Ment natales Apis,feptem nimirum mirum^ eît, mtninem per eos a Croco-
dilis attingi eftauo pojl boram dici Jextamy redire bellua feritatem. Haec ferè
Plinij verbis recenfuimus
C<»rimonÎE
Diodorus Siculus: JEgyptios mortuo ApUwagnificegfepulto, quœrereÇft
in Apidisia-
Sacerdotes ad ta muneris deHinatos aliumVttuluntfimilem priori: quo inuentopo-
quifitione.
fulus hclumfinit Sacerdotesflnibus ea imminet curayprimnm in ciuitatem Ni-
li Yttuîum perductint, in quaewn 46. diebus nutriunt deinde in natiim conte-
frlamj babitdcalum aureum habentem, introducentes, &> in Memphim>Vt Deunt^
dncentes in Vulcani fano collocant. His diebus, , inquir7folœmulieres laurunt^
Vident reliquo tempore ehsfaciem videre probibentttr i caufam verô bonis tanto
Uudio cuiti dant eam, quod anima Ofiridis in eum trAnJmigrârit primo deinceps
Cur Apis fub
JpccreBouis ad poîieres transfuga Ali; verô Ofiride à Typhone interfe&o, Apim fe.
colatur. runt eius membra colleda in bouem ligneum corio bouis albo circumte-
&um conieciffe» ideôque ciuitateftrBuilridem vti in praecedenti Synta-
gmate meminimus,appellatain Porro AprsjHerodoto tclte, ab ^gyptijs>
àGraecisEpaphus appellatus,abv£liano diciturmagnus & polleii5,ab an-
Alia itkû- tiquisexvacca, quas fulgure afflata concepiflet, procrcatus Habet vero
ptio Apidis Apis haec figna loto corporeeji niger infronte babens candoremfigurœqna-
drœtœ, in ter goejfigiemaquiU, cantbarw» in palato, dupltces in caudapilas iîa_,
Herodotus in tertio-, fed Aegyptij, tefte Aeliano,hifcè non aflentiuntur:
nam ^9- notas huic boui facro aptas, & confentaneas, tot nimirùtn, quot
dies menfisLunaris periodicus dies, attribuunt, eumque ficpafsitn cxpri-
munc, vt ex Bembina tabula patet
FIGVRA APÎDIS
E TABVLA BEMBINA.
Ex Herodoto Vl\nio>
Diodoro.
CornuaLunx.
Inpalatocanthaiiis
Figura T. in fronte.
Quadratum cando-
rem in
r C -'W"
peélore
Lunae fplendor &
motus.
Figura aquilïB indorib.
Varie-
CAP. V.
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLATR. jEGYPT.
VariegatusApis j varia facies
Lunaî.
Periapta feu fafcinum.
Symbol um coeli.
.r.
Vubes
Barbara Mempbitem plangere dofta
bouem Tibull.
Et comesin pompasorniger jfpis erat.
Ouid.
aut quofegurgiteNifi
Mergat adoratus trepidis paîioribus
Apis. Statius
Pomponius Mêla Apidem populorum omnium & potiflïniùm Aegy-

ptiorum Numen a\t>!Bouem ejfe nigrum çertis macu/is inpgnem dïuinitus <?
cœkïliigne conceptum,cauda lingu&qaedijjtmilem, alijs raro illum najçiy nec cottti Noncoitu
fedfulnnne_>
pecudfs,fedfulgître conceptum denique quo nafçitur igenti maximum. feBum_j, concipicur. 0
effe. Epiphanius récitât, Cambyfeq* &Ochum Pcrfarum Reges, ob vel
percuffum, vel interfeclum facrum Bouem temcricatis poçnas dediflo
quôApidem vulnerarat^propriôgladio Jsfus caJamitoHi morte interijt,
alternonabfimili fine decedens; vterque,Herodoto tefïe,vlçioni§diain2Ç
ob irreuerentiam erga Deus conamiflam, exemplum exticic,
Duo boues.
Porro notandum, duos fuifîcBcmes Aegyptijsfacros,vnus Mempbr 4i&y,cijs.
tis, de quoiamdiximusi altcE Heliopolitanis M neuis noraine » quifepto
6m~
quodam nutriebatur, cuiusAmmianusMarctllinusmeminic Inter ani-

malia ab antiquis conjecrata, Mneuts ( feu Mi&Ti&KÙsNeumis ) ççp 4pis repo-
mmttir • Mneuisquidem Soli, Apis 1?er& Luiu dedkatvs Cui -<£lianus fubfcri-
bit dicens, €t VenmVraritœ Vaccamjàcram cuîtodkcim in (Prtefeflura Hermo~
politana. Qualia verô Mneuis Solaris, Apis Lunaris in Aitronomicis my-
ftcria indicârinr, in Obelifco Pamphilio diitunr eft Vnumhic prasterirc
non pofllumaduerfionedignum,nempè hune Bouiscultum feuvr meliùs Vnde vituK
dicam, hancp^«^<wdeteftabilem, ita animis hominum fuifle infitam.» eultus in de-
1
lérto.
vt tle<Llus etiam à Deo populus huiufmodi bruti cultus contagiane infe-
â:us,eis aras exftruere3ac libamina offerre non fit veifecundatus,. Nanu
vt re6iè Pererius Viderai fuperjîitiofa gens HebrteaÂEgypêiortmiin 'Bouts cuU
ttifolennitateSy dum injfgypto commamns^tjs adhuc commïjceretur vidit & cau-
fam tanti cultus nimirum bonorum terrenoxum indè rudundantiam yijuurc dihîLj-
durioraindejèrivjubirent •>eosfïbifub'tfoDeasûi inopiœ remediari po/fentûa-
les ipficmn Aeg',pttjs Aptdss exiflim&bant ajàuere Sed de hoc pofteà iiu
WuXopcuïaHebraeorum Emanauit ftupidi Dei huius cultus non ad IfraëTi-
tasiolùm,fèd &in viciniores paulatimregione&difFufus.totum Orientem
peruafic ceftantur id fatis Perfarum, Aflyriorurn GynïiiofophifiaruiîL.,
Ce alia-
CAP?VI, OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
aliarumque gentium, nefcio quid bouinum afTe&antiaNumina qux ita_,
coecos mortalium animos oppleuêre, vt maior adhucOrientis pars etiam
poftfalutis Scveritatisasternae aduentum, hoc improbô cultu corrupta_j
videatur. Nam & inRegno Mogorum,Bengala, Sumatra, Maldiuis,alijf-
que maris tra&ibus, huiufmodi Apides pafsim adhuc ere&os videas; eo-
t«'
que deuenerunt fuperftitionis, vtdeceflUrusquifpiamex hac vira,bonam
ri monia In«
dorum. fortem non fe fortiturum exiftimet» qui caudam vaccae non ftringendo
decefferit. Quae omnia rraditloan. Maraccius Socier. noftrx Indiarunu
procuratorà/S^Bîn relatione de rebus Indicisjfed de his fatis,fuperqùe i
nuncad alia
C A P V T VI.
De Atnmone feu loue *Aegypno.
Dluerfitatem nominum Deorum ab euentis diuerfis exortam (îcuti

alia omnia Deorum nomina, fie eciam Apis, & Hammoniatis fu-
perque oftendunt qui quidem nihil aliud funt reipfa, quàm Ofiris feu
Charnus, qui diuinitatem affe£tans,incantationibus &prasftigijs in varias
fefe animalium formas, potiffimùm autem inBouis & Arietis transforman-
do, vti in praecedentibtis probauimus ab Êgyptijs rei nouitace attoni-
tis Apis feu Bos, à Lybibus vero Hammon à nomine Chami à quo noru
multum diferepat, appellatus eft i fiefentiunt poft Berofum Genebrar-
dus, Pererius, &Cornelius commentarijs in Genefin. Grxci vero Ham-
monis nomen ab arena, quod GraEcèà'^@.dicitur, deriuant, quod &Pli-
tlm. il'
niusjnnuit j cùm deAmmoniaco ita fcribit BrgoJEthiopiœfubiecla Ajfri-
ca, ammoniaci lachrymam(lillat inarenis/uis, indè etiam nomineAmmonis ora-
culo, iuxtà quodgignitur arbor Cui confentit Sext. Pomp. qui ita fcribit
Etymon no- Hammo
minis Amun. cognominatus, quia in arena putatur inuentus cui cornua ajfiguntur
arietis cf generepecoris, inter quodtnuentus ejl Alij quoque ex Arabum Sco-
la eum didhim effe volunt à vocabulo Arabico y+S- Hammel, quafi dicas,
arietem Sed quoniam certiora dicere videntur Aegyptij qux ipfi tra-
dant, etiam afferamus Jmun, aiunc, louis eïl nomen quod etiam Plu-
tarchus notât in libro de Ofiride. & Ifide;& notât lamblichus hoc no-
men Amun in ^gyptialingua nil aliud fignifieare nifi vim quandanu
Amun ne. Numinis, arcanas latentium rationum vires in lucem agentem Cui con-
mea quij
gruita{fcrtioMane^>nis, eô nomine arcanum, occultumque fignificari
tradenris-, Hecataeus vero vocem fuiffe, ait, Deum inuocantium eaquej
vti folebant^ùmprascipuè incoguitumarcanumque vocabanr, quâ ra-
tione faâ:um eftjVtDeum illum fummum rerum conditorem,vti abditum
arcanumque,eâ voce Ammun appeîlarentjquod &hieroglyph!ci« Iireris,
eâ, quaî fequitur, ratione, exprimebant, quarum inter.pretatio fequitur.
Vnde &primi vEgyptijeum per figuram aliquam incognitam,vmbilicutn>
aut nefcio quid circulare,autfph3ericum affe^lântem,vtiinlibro tertiofu-
fè probabimus? referebant
Jrnun
SYNT.III. DE ORIG. IDOLOLATR* JEGYPT. CAP.IV*
jfmun latentium-* rationum arc anus

vires in lu- cemagens
Jlgatbodœmon-* Rlementi humidi
Ç2>caloris mundaniye quo genetationes
rerttm per afcenjum defcenfumcf,
perpe-
îuhpromo. tientur.
Diodorus Siculus Ammonem Regem Lybiae prodidit? qui RhreaitL.

Cœli fîliam duxerit vxorem,&Amalthaeam adamârit/filiumque exea_,
Dionyfium fufiulerit, & qux apud ipfum cœtera Jeguntur Hyginius ve-
rô fie fabulam narrat ex Hermippo <g)uotempore Liber FlyS:n· ir~ leb.
Africam oppugna- fabHl.ntm.
iterit) deuenijfe cum exercitu in eum locum, qui propter multitudinem pnlueris Aries.
Ammoàes efl appellatus itaque cùm in maximum periculum detteritfîet quod
iter neceffariefacere Ytdebatur,acceffîteoyi>t ctquœmaximapenuria effet; qnoft-
Boexercituâ ad defeSlionemmaximamyenire cogebatuf qui quid agerent dùm
cogitant: dr te s qviàamfortuite ad milites eorum errans pervertit quos cum l>idi[-
fet,fugd fibi prœfidhtnpamuit Milites autem etjîpuluere, isr œjluprejjîy ariete m
Jèqui cœperunt, vfque ad eum locum^qui louis jimmonis temphi poHeàconjîituto
eji appellatus Ôuoc^mperuenijfent, Ar'memnufquaminuenire potuerunt fed
quod magis erat optandumjnagnam aquœcopiam eoin loco na£lifnnt7corporibu'Jqm
recuperattS)Liberojlatim renunciarunt, qui gauifmâdeosfines exercitnm duxitt
iSTlouis jfmmonis templum cum Arietinis cornibusfimulachro facloconjîituit i
Arietetninter£yderafignrauit, ita vt cùm Sol in eius fuerït figno, omnianafcent'uLs
recrearentur, que Veris temporefiunt,hac re maximètquod illins fugâ Liber re-
creauit exercitum Œrœtereà duodecim Jtgnorumprincipem yoluit effe, quod ille
çptimus exercitui fuerit duSîor Sed & Leo, qui res ./Egyptias confcripfit Exereitus
Liberi in_»
de Ammonis fimulachro ait Cùm Liber JEg^ptum^ <sr reliquos fines regno te- Lybiam.
neret, <6>"omniaprimus hominibus ojlendijfe diceretur; Ammonemquendam ex
JffricayeniJ/èy^' pecorîs multitudinem ad Lïberum adduxtj]e,quofacilius &>eius
gratta Vteretur, ÇjTait quid primusinuenijfe diceretur Itafepro beneficioei Li-
hragrum dediffe exifi'matur qui efl contra Tbebas JEgyptw;<sr quifimulacbra
faciunt Ammonis, cum capite cornuto injiitnuni\ M bominesmemoria teneant
eum primumpecus ofiendijje Qui autem Libero faclum "voluerunt ajfgnare^s
qnod nonpetierit ab yfmmoneijèdvltro ad eumfit adduBus» fimuUebmei cornuta
faciunt, ty Jlrietem memor'ucaufœinter (tderafixumdicunt Herodotus libro Hetoiùtm II i
iccundo ait, quod lappitercùrn noliet ab Hercule cerni,ab eo tamenex-
oratus, id commentus eft, vt amputato arietis capite 5 pelleque villofa-j,
quam illi detraxerat,indutus,fefe ita Herculi oftenderet, atque indè fa-
àmn, vt i£gyptij louis fimœlachrum arietinâfacie confingerent,& ab Ae.
SyFJjsÂmmonioSjaittnt, accepiffe Abalijs Ammon traditur in-bello
Cc 2. galea
CAP. VI. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
jjalea vfus effe, cuius infigne fuerif arietis; vnde &fabula orta fit funt
qui ipfum tradant, cornua in vtroque temporeparuula habuifle, ac pro-
ptereàDionyfîum ipfius Ammonis filium eodcin tuiik afpe&u; cqgnomi-
natus ert & eâdemratione «eep'5<P«§©hoc eft corniger>. vndè Pheftus
Poe ta Graecus.
ZMsA~n;y«$~'5?~KA~~ ~u~zr..
0 LybiœVates exaudi corriger Jmmon, luppiler •
r.«,~~=.a. Sic & Lucanus cornigerum appcîlauit, &Stacius Fuerunt qui Ammo-
Ct.;tcus.
nem,Arietcm Frixi & Hèllesputarent, vtPhcrccides prodidit. Eufta-
hcrecy~dta.
Es:Arh:ua. chius in Dionyfiumde fituOrbis, conlimilia Herodoto fcnbic Seruius
Granimaticus,ide6 eum arietinô capite ait confîngifquod eius effcnt inuo-
lutareiponfa.Hebrxus ScripcorR. lofeph Ben Gorion ei attribuit cornua
bouina. Se barbam caninam, facic nec îuucnera, nec ienem, re6lum Ûatu-
râ. Cùm enitn Olympias vxor Philippi Macedonum defideraret videre
Dcum illum cuius congrefïu eflet genitura filium, queraadvnodutn ei
Ne&anebus pr^dixerat fic cum Nedtancbus deferibit
c;( ,j~1f';dlS
~· 6. Hoc eît Et dixit ad %egmamNiclanebus feids qiion \>nmde maioribus T>ijs,de
quibns tib't dixi^ amplexabiturte, £5°ipfè quœret te HTadiuuahit te in omnibus
qutedejïderas Et dixii-êgina; qttis ejl ijWDeiuy £r que forma eut*? <y di-
xit , nomen illi Deo eftAmmonfortis £5^vocatur hoc iiomïne, quia ipfe -confirmât
C5" adiumt omnes confidentesin eum et. dixit illa Oîlende mibijfreçiem? £5*
Ammoois
figura. figurant eius, qui yeniet <? Me dixit ad eam Vir ejl reSîus ftatum,nonJenexj
nec iuuenisy isr in fronte eius cornua^ficut cornua bouts-,&> barba eius fient barba
canif, <*sex illo nafcetm tibifilius
Ferunt, Alexandmm cùm inteîlexiflet Perfeum, & Herculem ad,
Alexander
magnmadit
,Ammonis Ammonis oraculum afeendiffe, & ipfum eo afeendere voluiffe; i cœterùra
oraculum.
cùm incumbente validiùsaultro repulfus fuiflet ,diuquc per arenas erraf-
fet, tandem duobus coruis irer commonftrantibus ad deflinatura Iocuitl.
perueniflb ïoaiique Saeerdoccm Regibîandientem, eum Ammonisfi-
lium vocaiTe; & ambitiofum Regem hâc compellatione ita fuifle dele-
Alexander
datum, vt pofteà non aliter, quam Ammonis filius & dici & haberi vo-
ambir vocari luerit. Quod Olympias mater admodum segrè tuliflè memoratur; cuius
Ammanis
Slius. extat apudGellium cpiftola ad filium de hoc argumento feripta, vt no
pergeret, ipfam Iunoni inuifam reddere Cur autem Olympias aegrè fer-
re potuerit hancAlexandricompellationem, facile exfaperiùs Gorioni-
dis citatis verbis liquebit,- erat enim Aiexander filius Niâanebi qui
Olympiadem fub affumpta figura Ammonis comprefferat 5 vndè merito
fibi timebat Iunonem coniugem Hammonis louis, fub cuius figura falfo&
perdolum malignum fuerat vitiata. Sed vteoreuertainur, vndèdigrefii
iumus i
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT; CAP. VI-
fumus Formam Ammonis quadratae figuras fuiffe Paufanias teftatur in.» Vaufftnigs in
Arc4,iicis.
Arcadicis, & Arietinis cornibus infignem alij per Arietem incegrujîL.
alij arietinâ pelle indutum, vti in fequenti figura apparet
A Ammon
.arietinis
cornibus.
B Mitratus.
C Tetrago-
nus Her-
mes.
D PeUis.
E Inftarvm
bilici pin-
gebatur.
F Integrô
ariete re-
ferebatur
G Pelle feu
exuuijs
arietis
H Ecinfta-
tura ho-
minis ex-
cendentis
manurEu
ad dandu
parati.
Sed audiamus Paufaniam eVJ <&a.ytt\\ut A'âK^- '&&$?»eUiat %\?<iZa,-

Vàufanias iix
~s: E~p~ ~a.ef)~ 'T' 6fit xre~xanç~ov xa<J. EtpauibpoA;
?'" È~~ix ~-A
~rôl~A%~y;c Artaiiieis*
ié cz: i
hA l'J\K^c5ù*Ëçpuçdsir TiÇetyûviiçrî%vhu. eùrtJ$ùsstn.a.%/Sat/rt èîyev
v&tsix"ô-^X^D7) IL'
«3,AA{*a
t&t§roi%»{*»TtÇdymiv Eft autem ante âomum eiûsjttum Ammonl* fimulachmmt
quod eadem quA Herm& quadmti figura Arietis eornua, capite prœfert ejî ^>
jfpollinis Jtmulachrum eodem qUQquadmtiHermœopificio elaboratum, pauxillum
dejcendentibus Dtjfefè oïiendunt è quadratis lapidibus, Ergatœ ,id efît operarij co-
gnomento Minertta inter eos Ergane ç$> Agyieus (quafi compitalitium dicas)
Apollo Aîii porro donant eum prêter cornua arietinâ vette adhuc lani-
tia, vti Martianus Capella jimmon^ inquit, apparuit cum arietinis cor ni bm
& Vejîimento lanitio3ûc (îtienithus fonùs twdamexbibuit Sidonius quoquo
eimitramtribuit, vt in Hendecafyllabo ad Felicem
Non
cAPoVr OEDIPt jEGYPTIACF TEMPLVM KIACVM
Non hic Cyniphïus canetur Ammoii_
Mitratum eaput eleuansarems «
Ali) eius Gmulachrum fuifle manibus répandis Ec ingentis itacurie 8c iiu

finibus orarum, autin vijs publicis collocatum,cuiufmodiftatuas pafsino*
Hermas vocant Meminit huiufmodi idolorum Gcographiae Arabicas
Author vcrbisienuentibus
Ct,"gvAfhi(Lr->
hrabicap-i
tlim,i.
Hoc eft ad yerbum Incipit hocclima primant ex parte Occidentalisa ma-

ri Occtdentaliyquodappellaturmare obfcurumfentembrofmni<jr dh-tdesj mareLj
de quo nonfcitur quid pofl ipfum^^yfunt in eo infuU bonitatisÇ intelligeforcu-
natas) £5°ab his infnlis inapit Ptolomœus longitudinem dîtatum; memorant
autem in hifcèinfulis idola quœdam ejfe ex lapide fabricata, il? longitudo iHiittfcu-
uf% ex ijs centumcubitorum ejîj &Jitpra Vnumquodquehorum figura. feu aliud
Statua
pro^ (tmulachrum ex œre,tnanibus répandis,Jèu retrotortis j Dicunt autem huiujmodi
digiofa.
idola fix effe vni ex tjsin manu"Vas quoddamhabens oras acuminxt \ts £«pnemo
fcit quicquam de habitationibus^quœjiint poft diSlas hifulas ha&enus Arabs
Certè huiufmodi Amrnonis ftatuas non Ljbicam tancùm,fed & totamAfri-
cam, & infulas Oceani ei circuinfufi pcruafiffe, hiftoria Indica abundè te-
ftatur in qua non infrequenter huiufmodi fimulachrorum mentiofiti
quod & >4£thiops quidem de fimilibus à meconiultus affirmât dùm fie
Êthiopicè feribit, verba lacinis liceris exhibeo,cum chardCleres >£chiopi-
Vetba'^thio
> cidefuerinr. Afmafalacha amneia chama afabe lacha vehutat imlachta.»
fïesl
achzia baEtiupia taamzu be afma abahinhe tadamaru mafla achzab
vamgobramu tamaharu vagabra imlachca vafagadu bagolfa. vaamalcha-
tihomu baamfala lahamu vacharugata, vachalabata varaafu bazu-
non baEtiupia baBarnagafch baraas anbasj vacharugata famahomu,
Amun vaalaba lach afma Salumun vaZaba vatafazumu baalimlach-
ta, Amun, varachuiata medor Etiopiabamogbihomu
Hoceft Quoniam à mepctijsii tibi dicere aliquid de Dijs JEthiopum. AV
tieris quodPatres nojlri ( fie enimlegitur in noftris Annalibus) cumgentili-
bus Z? payantspajsim cowmifcerentur inceperunt difeere opéra eorum iS" fece-
runt fibi Deospriuatos, ï? adorauerunt eos,fculpturam manu hominis perfeSlara
Erant autem idolaeorum ad fimditudinem animalium^ l>ituliy arietis » omis alio-
rnmque • Etegoadhuc multa in JEtlnopia in fàarnagdjch huiufmodi Vidi erant
autem magnaex parte referentia caput "Leonisi? jf&et'u nomen eorum Amu-
na £9"'dicitur a prœdecefforibusn'ûflris^quodSalomoni? Saba quoque in tjs pi'£-
uaricatifùnt <c?prodieruntab antiquis Magis JEgïpti Huic confentiunt Pi-
gafettx, Hondij, Mercatorisâlioruinque omnium propè,cjui /Ethiopiam
hoc
SYNT.Ï1I. DE ORIG. IDOLOLATR. JEGYPT. CAP.VII.
hoc feculo defcripfêre, relationes, qui & circa partes Cyrenaicas plurima Ammonis irtola adhuc
adhuc monumenta antiquorum Deorum videri tradunt;ad quae veluti ad in .-Ethiopii
oraculain necefiitatibus refugerent, refpor>fa accepturi de futurisrerum videntur.
euentibus Aethiopes Quae apprimè concordant cum iJ9,quœ hucufque

de Ammonisfimulachro diximus Fuit enim illud oraculum vnum è ma-
ximis antiquifïimis, & famofiflîmis, qux vncjuam fuerunt; cuius ori-
ginem tradcns Herodotus Heec^nc^nt^Tbebisè Sacerdotibus audiui An-
tijlites Dodonœommaiunt gemmas Tbebis Aigyptu's colwnbas nigras aduolauif-
fey vtramque nigram^ vnam quidem in Lybiam altérant ad ipjos i quœfago ïnft- Duz bx
Colum.
dens, bumanâ "voceelocutafit, eo locilouis oraculumcondi debere &*fe interpre- cesoraculo-
conditri.
tatos effe^quod ipfisannunciaretur tdejîe diuinitus, <ùrobidjè ita fectjfe. Rants rum.
Itero,cju&ad Lybios abijjfet columbam, iujjiffe illos > Vt. Ammonis oraculum}con-
Slraboi
derentyquod ter ipfum Iouis efî. Locus verô huius celebris Ammonis à Stra- Celebre 17. Fa.
bone defcribitur Fuit quoque, inquit -vltra Cyrenemin extimo ftnu apud num Ammo-
nis in deferto
Garamantes,Iouisjimmonis augufîijfïmum O" antiquij/tmum oraculum in Vaïïis lybix.
folitudinibus <fcrcampis torridis 7(tccitate Herili ac nudofolo ad quod Sole exu-
rentè, aftu fragranttjfîmoper imtnenfasarenarum moles, Vaslam%planitiem calore
4?fitt infehanty Ytx iter cuiquam tolerabilefuit; fiquidem Ventus eas ficut flu-
Bm nunc bue, nunc illuc agitare, & campas veluti maria infeïiare filet 5 nubes
tnimpulueres Vebit irfœdd tempejlate Vexât-y poït que, nemusfrequentijyluâ Delcriptio
oraculj Aib-
&
deafa proceris arboribusj fontibuffe pafstm manantibus amœnumjn medijs are- monis.
nis, zyfïtuarido, baud plus quadragint* fladiommiomculiJèpta claudebat vltrà

verô latè deferta êgiot Veftigiobumano iuaccejfa circk \>eroAmmomj pafsim–»
loca bicolunt Ipfe veto Ammonbirtinô capite O*pelle amiSius multis cœrimo-
ntji colebatur Hunc Sacerdotes, cùmrejpopjà petunt $ auratô nauigioVeSîare
O"patrium carmencantare e 0%propitiato petentibus refponja dare Jolebant
qu<A non Verbis^fednutu^fignif^fubobfcuris ab Ammoneedebantur ûpd qui-
demadtanttmaiejldtisfaïtigium, vt illuc poîl Ca>nb)Jem Mexandrum Macedo-
nemper ingéniesœftûspenetrafîe>miraculo fuerit Milita mihi hîc dicenda fo-
rent de facrificijs,& myfteriofis Aâionibus cœrimonijfque queîs Am-
monemillum fuum Arietinum colebant; fed quia illa omnia alijs locis
referuauimus; ad alia tra&anda ftylumconuertamus.
CAP V T VIL
De CanoptS) Horo9Harpocratet Mithra,alijfquL->

degyftiorum Numïnibus
C ANOPVS.
iuxtà Plutarchum, GubernatorfeuTemonarius fuit Ofiri-

CAnopus
disnauis, quainGrïeci Argos vocant Imperatoremt inquit, nomi-
nant Ofirin, ïsr Gubernatorem Canopum, cum quo flella idem nomen babeat ir
nauim, quœArgo dicitur Grœcis, inter fidera relatant, in bonoremnauis Ofiridis
nonproculab Orione & caneferri. Eft autem Canopus ftella primac magni-
tudinis
CÂP.VH. OEDIPI JËGYPTIACl TEMPLVM ISIACVM
iiin.s~ir irN~. tudinis, omnium fixarum maxima &fulgidiffima» telle Plinio, vbi vocaî
Canopum aftrum ingens & clarum Europxis autem e(i incognitum ob
Canopus
vicinitatem, quam habet ad polum antarticum In infula Rhodo in Aie-
Europæis in-
uitrm tsdu~. ridiano conuitutua^horizontem radere videtur -y verba Plinij funt 2Vec
Canopumcemit Italia. Cœnopusquartamferè partent ftgni Vhius} fupra terrant
eminere Alexandrie intuentibm Videtur Eademà Rhodo ter r dmquodammodo
Canopus
ipfamHringere Ali; volunt Canopum fuifle Mcnelai cuiufdam fupremi
Nauclerus Graecorum Archiftrategi Nauclerum; hune cùm ab expugnatione Tro-
tienelai,
iana, vnà cum Helena in patrios Lares remearet cafu in vnum de Nili
brachijs vencorû impetu conie&um incidifie; exfcenHone vero in par-
uam quandamei vicinam infulam,ferpentibus alijfque venenofis beftijs
Canopus mot refertam faûâ j Canopus nefcio, quô cafu ab Hemorrhoide virulenta
ru ferpc:ntÍ¡
obit. ferpente morfus, breui poft ibidem extin<Ttus cfr Menelaus itaque cùm
eum fummo amore profequeretur, acerbeque catum viri calamicofiuiL.
ferre t, fepulehro eodem in loco magnificentifïîmè exftru&o, fummis eum
honoribus afTecit. Ciuïcatem quoque eius nomine infignitam,iuxtà oftium
Nili quod eius nomine Canopicum pofteà appellatum fuit, «dificauit
quam pofteà AlexanderMagnus ita ampliauit, vt vnam quafi vrbem,cum
vicina Pellaea conftituere videretur De quo Virgilius
V~t/tMt'
Nam qua Pellei gens fortunata Canopi
oiccolit ejfufo Jlagnantemflumine Nilum
~er~e6o
l, t
Strabo quoq; inter alia peculiarë huius facit mentîonem,verba eius funt
jîb Alexandrie terreflri itinere i 2.0.ftadijs diflat Canopus,fie dicla^àCanopoMe-
tielaiduiïore ibidem morfufetfentis extinSlo. Cornélius Tacitus,Germanici
Cernel.Tdci- Casfaris euntis in iEgyptumad antiquitatesperluftrandas,recenfens iter,
rur rnGerW hxc dici t intercœfera Nilo fubuehebatur orfm ab oppidoCanopo ,• condïdêrtj
Çîfdrgs.
id Spartaniy obfepultum ibi ReSîoremNauis Canopum } quâtempeftate Menelaus
Graciant répètent diuerfus ad mare, terrant^ Lybiam delatus Hune itaquo
Canopum, fiue is Ofiridis,(ïue Menelai Nauclerus extiterit certé maxi-
mam fuperftitiofàcgentifabularum» & commentorum màteriam praebuif-
fe, apparet ex actonita illa vcneratione, & fedulo ftolidoque quo euîib
nullo non tempore profecuti funt, cultu qui eô excreuit, vt poftOfiri-
dein, Serapidenî,& îfidèm,NaucîerusCanopus,etiam inter maxima Ae
gyptiorumNuminafuerit relatus. Colebatur autem potiflimùm in ea vr-
Schola Cano-
pica celcbris. be, quam in eius honorem excruxerat Menelaus & à nomine eius Cano-
pus dicebatur in qua templum quoque magnifîcum ei dedicatum con-
fpiciebatur. Erat quoque, tefte Clemente, hoc in loco ScholatotiusAc-
clemdrns
Atcxandr.t.6. gypticeleberrima, fons &origo omnis Theologise Aegypciacae doce-
~ramar. bantur hic literae facrac, quas U&yXutyKài vocant; Sacerdoces initiabantur;
îîîyfteria facra nullo îoeo accuratiùs tradebantur, acproindè ab omni ho-
IdolaCano- minum génère, maxime à Graecisfreqirencabatur. Idola vero Ganopi,
pica c~ceorn
figtlra, qux colebant Aegyptij, erant forma nunc Hydriœ turbinara iuperficio
inb^fin euntis^ nunc oueri xeticuîaj:â veite inuoluti nunc Herm* forj
ma »
SYNT.fll. DE OR-IC4IDOLOLA1.fI\].ÆGypT. cAP.vn
nia, omnibus tamen inhoc conuenientibus, vt in fprbiyraçam fupérfîciem

definerent Origincm vero cultus horum idolorum Canopicorû Suidas,
& Ruffinus recitant, ijfdem penè verbis, qux funt Suidas "Vert,
Ferunt aliquando Chd- Canop.
ddosignem^ quemipfi Numinis loco adorabant, circumferentes,cum omnium pro- Rujfin.î.Etcl. hic,
r».
uinciaruhi Dtjs babuifô confURum-,quofcilicety qui vicijfetj hic ejje Deus ah omni-
bus crederetur Gêtiquarumproumçtarum Dij «tw,^ auri, argenilfa aut ligmy
yel latôdisj Veî ex qttacunque materia conHabant que per ïgnem preculdubio cor–
locisomnibus principatum teneret ( Quas
rumpkretuY', ex quofiebat^t ignis
orriniapulchrè exhibentur in gemmaquadatn, vt fequicur, ex Mufeo Ste-
phanoni; olirn extrada. ) H^ccum audijfet Canopi Saterios callïdum guid-

Origo eufeus
Àam.excogitanit HydrUfSerifolent in JEgypti par t'eus JBiïés indique ctebris Cauopici.
tyminutk foraminibus p*tuU> quibw aqua turèidadejùdans defœcatur}âcper-
nia redâitur Harum Me vnam cerâ foraminibus obiuratis de/uper eùam va-
rûs QoloribuspiSîam<sr aquis pknam^VtVeumîlatuit,^ 'àmpMatu'ex fmulachro
yeteri capur, quodMenelaieffe dicebatur >dejuperpofitum diligenhr adaptauit «
jidfuni poflbœc Cbaldœhitur in çonfliSlutn^cïrcatiydriam ignis exftnguiiur f Sa-
cerdotis fraude Çanopus ChaldœoruntDeorum ytflor oîlenditur Vndèipfum Ca*
nopi fîmulachrttm, pedibus perexiguis3 ac yix comparentibits; attrçtiïo çollo, <&
qua/tjùgil/aroy Ventretumido in modum hydvUcumdorjbaqualitev terete forma-
tur^ Cui fidem faciunt antiquifiîmaî Statuas in
Romanis Gazophylacijs
àdhuc foperftites quarumfigura & myfteria fufe fuo loco cnucleabun-
tur j Sequens verô Statua confiaks-marmore albo ex Cimeliarehiopomi-
niGérardi Reinft, Senatoris & Scabini Amftelaedainenfis ab erudititëinao
Berihodo Nihufiomihi fub alia forma exhibetur.
D à Hanc
CAP.VIÏ. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Per appofitum itaque hoc loco vas, nil aliud intelligetur, nifî vrna
Canopica feu Niliaca,quàm myfficam quandam informam,formaeNumi-
nis Canopici eonuenientera, ad myfteria., qùibusdi&um humidas fubftan-
tiaepraifideinfignabant/infinuandae, data opera adaptant, vti tùtnipfa
Canopi figura eidem îriferta, tùm hieroglyphicorum infcriptio quam to-
rno
` (H* intçrprctati fumus, iatis, fuperque docet
Et tametfi paulo ante recitatam hiftoriam Goropius Becanus
tanquam fabiilofam,nulloquc veritatis fundamento nixam tïne vlla caufa
rideat. Ego tamen quantum ex obferuatione variorumcolligcrclicuit,
hanc hiftoriam Canopicis myfterijs maximè congruam inueni quicquid
dicat Goropius,cùm vel ipfa vâforum formajac ratio illa colcndi,eam qua-
fi tacite afferere videantur. Cùm enim eô honore Aegyptij, Nili aquas
pfofccuii fmi, quaië decere videbaturDeum tanta beneÇçia praçftantem;
KiliisvtDeu* cerîè verifinoiile èft> vnumquemque Aegyptiorutn in donjo.fua faltem va-
coliturin_.
vafcaii». fculam âliqUod habiiiffe, quo exceptas facri Nilj aqua.s;yeneraretur j ca-
que vafcula fuifle tam vfitata, vt- ex Kac occafidne in facrorum fymbolo-
rum
SVNT. ÏH. DE ORÏG. ÏDÔLÔLAT. JEÙYPT. CAP.VII
tum numcrum etiam fuerint relata; nam tria va feula Nili fymbolum fuif.
fe fuprà diximus. Habitis itaque vafis,nihil faciliùs fuir,q'uain accedente
dolo,&aftutiaSacerdotuinCauopicorum,aqueum illumDeaftrû iîium eâ,
fluâcitauimuscallidâinuentione fuper alios Deosextollere, & vi&orcm Canoni mul-
tionamnies.
faccre omnium imôAbenephius Arabs luculenter docct,idola Canopica,
quaeinmultas mammas procuberantia cffbrmabant, myfticis rarionibus
ideofic difpofuiffe, vt intro recéptîs aquis per vberarefufis.eum infinua-
rent, qui veluti vberibus quibufdam omnia nutriret; verba eius Arabicè
fic fonant
Et babent tpjitdolnm quoddam Canxpts nomme 13"eji m modumVifistu-

midum, & quando aquis plénumfuerit, aqua per V&era,qu<ein eo efpnxerunt re-
funditur, <&indicctttfreofluxu, proceRusnafurœ omnianutrientis Fuifîe autem
Catiôpôs olim multis vberibus ém^ôs,tefl:atur riummus anitiquusex Ga-
ZôphylâcioFrancifci Menedrij,în qiiô Canopus appatet, mammis turgi-
dus, & reticulato indutus tegumento, cuius imagi-
nem prsoculis habeto.
Gertèlfisiftâipultimammea, quam in praeceden-
tibusexplièâùimusjquxq; inpluribuslocis Rbm^ vi- Canopus
niamiiiitus.
fitur,nihilaliud referre viJerur, nifi Canopum ali-
quemCiïùïlitëï pàroJJt'x» feu martimatum j cim ei tô-
tiusCariÔpi défcrïptio facillimè accomniodari pofllc.
Namvt Canopus in turbinatatn fuperfîciem définir,
vbenbus ttimet, varias picturis hieroglyphicis fonii-
fèçm exôrnatur. ïca Ifîs habicu fuo proximè accedit adCanopicij
rtyfterià In nullôdeniquédïifïerùht, nifi qubd hic, Grscorumfpe-
ritfîgrtiêntumi aîter Canopus, jnquam, Aegyptiornm per hanc, mà-
griatn illam omnium matrènt; perillum, magnumillum omnia nutrien-
teih Ôceanumûèm ÀrNilurh dicunt, indigitantes. Eft enim Canopus
idem âpud Aegyptios NUfflen,<j116d àpud Grxcos Neptunus,feuTethys.; Canopus
tjuodNeptn-
<-
primum a fierit Abenephius Arabs hifcé yefbîs nus.
:' Et adoràbâM e«w(fubintcllige Canopum) veluti Numen, quod prœjt-

tfct Mari,flumini bas ^tjrt0" hufiiid* natUr* Vôcatterunt eum nomineflum'wis,
Wwn. Hoc ita ft^habere njonftrantplurimahumoris fymbolaj vti funtj
oc-
cyiflbiâj fitulas, pixides, hydriîe,aliaque vafa in hieroglyphicis pafsim
c&trttttia> *[ù*âlteriqiiamO0ridi> in quantum Nilùa èû nequaquam
i^&funt. Exifirmabant enira >€gyptij omnium corporearum rerum
eflentias in humore Côttfiftere, in qua opinione Thales quoque Milefius
ftttffé legitur fqat aquam primum rerum prirreipium efleputauit arquo
ex ea omnia Mundi elementà,ipfuinq j Mundum,ac ea,qax in eo gignom
tur. exiftere; 7 VI -tu oïadç mirùmnon fit, cosNilum vti vitîe venam &
D d 2 omnis
GAP. Vit OEDIPI ^GYPTIAÇI TEMPkVM ÏSIAGVM
omnis boni fcaturiginem, tanto honore profecutos fuifTe Vocauerunt
autem idola huiufmodi Canopos ab Ofiridis Temonario qui cùm alter
quafi Neptunusmari dominaremr,&in humidis infuper vitam ageret jfa-
cilè poft mortem cum Ofiride cuius minifter erat, confufus,à gente fa,
perftitiofa diuinos honores meruit
HARPOCRATES.
Duplici» ge- autem duplicis generis Canopi, quorum illi qui figurant eius
»
nctisCanopî.
SVnt
quem fuprà litera B fignauimus,referunt> :tefte Goropio.,inJSçhoUs
Êgyptiorum ponebantur,vnà cumHarpocrate; per hune infînuantes,jftu.
diofoslitèrarîtmfilèntij obferuantes efledebere^per illum fymbolicèto-
tum id quod homo ab infantia vfque ad extremam fcneâuteia debeat
dtef. l. 8. facere, indicabànt verba Goropij Becani funt Hic Canopushaud aliter
iieraglyph*
infebolis JEgyptiorumpingehatur^cjuàmMarpocmtes C*Vthk Deus paulatlm-»
ex hom'mum ignorantia euafityita <&Qampusin errorum materiam tmïïus parias
~X>ulgoprœb'uit fabulas Hinc ego arbitror, Laurcntium Pignorium viram
cœteroquin omni antiquicatis génère eximiè verfatû huius tamen gene-
ris Canopos,cum Harpocrate feu Orplfîdis fili;s,confundendi occaûonem
accepiflb, non alia de caufa,quim fimïlituî.ne idolorum deceptum- Gœ-
terùni CanoposabHarpocracis ftatuis maximediuerfos efîe, ex fequenti-
bus pâtebït Pingebantur enïm varijs modis Harjpocrâtisftatuas non fe»
eus ac Canopi ita tamen, vtHarpocrates onjneSjà Çanopis in eo diftin-
guèrentur, quod hi craffioribûs ventribu.s tifmidijin turbinatam deinfu-
perfic(iem deïînërënt, vti ex imaginibiïseolcpjri fuprà reîâtis liquetjilli ve-
ro înitar imberbis pueji,&- nuq,i,autç uiper lo.cu
reudentis ,yt hipj iemperdigito premenus îa-
bra,aut^tî,aFa,apisfafcijs inuoluci, vti ex ap-
pbfitis hic imaginibusap.pai-et erTQrrnarentur
Yerùm CTanopicariim imaginuni typum >yïdc?
lïï. Tomojiuxcaprnneni diuerfitatem exhibi.
tum ;N ,• :
Fuit autem Hârpocr!ates0eus iîlentîj apud
-:yEg'yp.ti(>s-H^ftf«LEnâ vënerâtitorW -.ita^vt,nùn*
-<juanvab.Q£ii:id£^_&IfideJibefieJ:.5 pingebatur
duplici ratiopeij 3priinpitflb€F|)isrpacj,iiludus,
qui^dexcta& indice ;-digico..os. fig0abat:digjitp iî-
flentia fuadens Siniftraty^rp, deorfuni excenfê
1 fuiftinebatGoraucopiae > furfumad aures per-
tingens,frugiÛ5refèr'tUm,inter quas eminebat Nux pinea; Dei verô.ca*
put mitra/edimiri yidebatur» quaî ali quantumin al tumereâ;a defineb^t
in duas. quaii; volucres,! vti in figura fequçnti videbis
Al tera ratio pingeridi non differebat à ratione depingendi GanopoJi
p«er.niitïiir»«h,.reticuiatâi.V!éfte. indutuj, Vel potiùs inu.olutus fafcijs qui-
bufdamcumUtuo, gnomone^baculo vpupx capite infignito, vt in figu-
SYNT. Iïï. DE ORIG. IDOLOLAT. JEGYPT. CAP.vir
ra apparet. Fuit verô Harpocrates filius Ofi-
ridis, &Ifidis, quem Plutarchus fcribit poft Vlutatch-in-3
Uit. de Ofittdc
morcem Ofiridis exlfidegenitum vnà cuitl. & ifide.
Helitomeno, imbecillenique natum membris
inferioribus alibi tamen idem Author negat
puerum fuiflè imperfectum,neque aliquod le-
guminum exiflimandum j fed Deum iuuenilis
adhuCjimpcrfeâae, atq; inarticulataeorationis
praefidem &moderatorem; ex quo digito orî
admoto ipfum effingebant. vtpotè filentii &
& taciturnitatis fymbolum huic quoque menfe Mefori,id eft, Augufto
legumina ofFerentes, ita canere folebant y^gypti) e
rA&ay<eTv,~â rJ~iva:acd~xj~rav
Hoc eft Lingua fortuna^ Imgua dœmon
Natum autemHarpocratem circa Solftitium hybernum,afltrit Plutarchus,
lentibus & frugum primitijs cultum. Sed & Perfeâ arborem ei dedicatam,
quod eius arborisfrondes»Iinguaei fruétus autem cordi fit fimillimus. Sacra
porrô, qux huic Deo puero in ciuitate Buco fieri ioiebant fane maxime
ridicula,S Epiphanius narrat; nam SacerdotesiUum nutrire fimulabant
inilar nutricum in omnibus vero remplis, vbi colcbatur Ifis, & Serapis
vti fuprà diximus, firaulachrum ctat digito labris impreffo,quod mulci in-
terpretantur,tacendum efle,Ulos itidem morcales fuifle- Figmencum hoc
porro totuui ,/Egyptiacum fuit, quod digito labris imprcffo filendmn fi-
gnificaret deDijsimmortaiibus habendum in quos Jie licentiofî loquen-
do fimus,à Platoneetiaiu aionemur legibus Alias Harpocracis figillum in
annulisgeftarifolitum à veteribus ea de caufa tradit Plinius, vt filentiuiru
de agendis rebus indicarent.. Angeronae autem effigies obligato,obfigna-
toqùe orefuit apud Romanos; vt filentio praetereundum innuerent ,iiu Car tutdaris
Roms no-
cuius tutela Numinis vrbsRoraa effet, quodque proprium illi noraen ob men propala-
eam nimirùm fuperftitionem ne tutelares Dij facris quibufdam aaoca- j re nefasfue-
rit.
renturdeuouerehturque. Hinc Valerium Sbranum neci traditum con-
fiât, quod arcanum hoc propalareaufus eflet Eaque de caufa Plinius de
Roma îoquens ait i Cuite nomenakeri dicere, arcanis cœremoniarumnefas ha-
hetur Vide, quasde.hifcè alibi vberiùs traâauimus
Atqiieex hoc capite Harpocrates quoque Êgyptiorum in omnibus
pafsim templis, adytis, facrarijs, alijfque locis ponebatur; filentium in-
dicens.
â~ ~remit ~0~ ~~O~j~yM~ W. Mit.
•Silentia, inquain^ cor umiacrorum, qux tune peragebantur,varijfque cœ-

remonijs, adiuratione daemonum quoque adhibita & prouocatiône Ge-
niorum,inftituel>aiiturv Verùm, inquit Martianus^s^jr fecrificandum qui- MartianiuïtpptlU
Et in i
7. n Pbilit.
dempuerjîabat, ados comprefiodigito falutare fîlentium 'commonebat
Al tune obcrtotemgenis mufians tibi puer ille piceus, iufius montre fîlentium^
Vbi
CAP. VIT OEDIPI AGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Vbi notandumpiceum illumpuerum fie appellatum à coloratis^gyptijs:
A«/«siw> ab Aufonio vocatur Sigaleon* ^»» w r*>«»i«^ a««î
At tua Sigakon Jegyftius ofcultfiget
Sed de Harpocrate, eiufque myfterijs, &quid filentium eius, quid

fymbola cum quibus depingitur, quid ftatu* eius, & amulera fignificent,
alibi fufè dicetur
H O R V S.
Drus & Harpocrates apud Authores pafèim pro ijfdem fumuntur,
cùm vrerque filenti; Deus,ijCdetn fymbolis infibnirus compcriatur.
qui error indè exortus effe videtur
Tradunt jEgyptij Deum,&Harpocratemdigito ad labia appreffo,
coalitoque in lucem editos fed qui intentionemÊgyptiorum benè per-
penderit, facile videbit,Horum cum Harpocrate confundi necpofie,nec
deberi,nec Horum filencij Deum effe cùm vterque & imagine &(ym-
bolis, & (Ignifîcatione myfticâ maximè differanr Imô ijs quac vni con-
gruere nequaquampo(Tunt»diftinguantur ,• illumenim Scriptoresvcge-
tum&ranum; huncdebilem&imperfedummembrisj illum filentij fua*
fore m hune vocis & Muficas maximum cominendatorem aflerunt qus
quantum differant, quis non videt ? Addo Horum Apollincm paisim ab
Êgyptijs vocari,quod pluribus oftendit Plutarchus in Ifi & Ofiri Vn-
bUtreh
Cenfcrmiét
dè Se eo nomine Sol etiam abijfdem vocatus, teile Macrobio & Cenfo-
in l. di dit^, rino à quo & Hors di6tae diei partus, & anni tempora Videturtamen
nat.
Plutarchus Horos duos conftituere, primum quidem antiquiorem, ob te*
nebras cœcum, qui Arueris diâus, natus fecundo die, cùm nccdumMun-
dus effet perfeîlusj fed & Mundi (ïmulachr'um erat,& effigies quaedanij
alterum autem Horum perfeilum & abfolutum;cuius fimulachrû in vrbe
Diaj.t.t.
Copto tradunt fuifle quod alterâ manu Typhonis pudenda contineret.
Hunc, Diodorus ait, Ifidis filium effe, per Ticanum infidias interfeâutiLn
inter aquas repertum, à matre ad vitam reuocatum. ac:tandem immortali.
tacemeonfecutumeffe. Hunc eriam ApoUîneminterpretatur; raedendi-
que arque diuinandi peritiflîmum j vndè & manaife videtur Hermionen-
fium ille G'y& Apollo,id eft,Terminorum praefes, quem>tefte Paufânia_
olim colebant.
Hori Sacerdotes,feribit Epiphanius,& Harpocratis,capiterafos,ido-
B~4~~
la eorum geftare, circumeurfantes, &faciempulticulis oblitos,ea in ebul-
lientem lebetem demittere j&ferfeimpudenrerferuile aedeteftabilo
puerile fignum» & cœtera,quaî ridet idem D, Scriptor, Sed & alia plura
de hoc Haro Apolline produntur, quaeadoccultam rerum interprétation
nem, & naturae pertinere credebant; quae alibi proferemus i hic eninu
fufficiet dechrafle tantàm, Horum Oûridis 8t Ifidis filiurn aliegoricè con*
fidcracum nihil aliud effe, quam omne id quod ex Sole & Lana
genefa-
rur
SYNT. III. DE ORIG. ÎDOLOLAT. JEGYPT. CAP.VII
in Mimdo quemadirtodiiiii in toto hoc opère pafslm dicetur;

gcneratur
quod & imagines eius abundc tcftanturiquaçfemper vel fub forma pueri
ftantis, vel la&entis, velfafcijs velqiti inuoluti,indifcretis pedibus effor-
njabantur quas tanta in veneratione habebatic," vt nulla domus, nuIluiTU,
çompitnm,nullum templumijs vacuutnreperiretiKi has collo philaSe-
riorum loco portabanti has. loço Pe.natmnhabebant,&Lârtum. Hune
Horum veluti intercefforem &: placacorem apud Ofîridcm Ifidemque
frequentibus vôtis Scikcx'iBçijs, interpellabant hoc genios Mundi tra-
hi arbitrabantur Cum itàqué inïagines,Feu idolaHori tanram obeine»
rent virtutem, mirùin non eft, Sacerdotes ea tànî ftolidis Se ridiculis riti-
bus>quales érant, caNutricumad inftar applicarc pediori, & fimulatâla-
clationç.refîcere, alijfque, quae pafsim £pud Authores legunturrcœremo-
nijs ea fibi dçuouere ldolâautemi^îftà eam diqeTfiçatem, quâ hiç. vu,
denturjabi^gyptijsapparabantpr,
Itaque Hori imagines omnespefeib quid puérile fapiunt infantes

funt fafcijs inuoluts, &"indi{cretis ned jbus^ quo Qziu Deoruai (smulachra Sc'ici.c.3.
&thi$g.
apud /Egypcios fingijCeftacurHeliôdorus huiufmodi funflcunculaefiâi-
les A. B. E. quas pafsîm iii thorâcë conditorum funerumiex Îgypto ad
nos adueefrorum Aromata: reperiunt vt fufpicari liceat, Herodoturrt»
defuneribusÊgyptiorum Joquenterh religione aliquâ impeditum,Ori
nomenConiùltè reticuifle Huiusfarinae quoque fuifie Theraphimidola K.tlUiTbif-
Labani (^quaeRachéfem patri finatam efle îzçrx paginas doccnt)è Rabbi- bitti. R.E/«*«•.
norum craditionibus alio loco oftendetur Inuafit & huiiifrnodi idolola»
tria quoqueBafilidianoriim,feu in IdolaBafili-
Gnofticorum imptamSchoIani qua pi- diaiiPriim
feu
cco illo Sigaleone nihil penè erat fandiùs huius idola varijsfymbolis & Gnofticoruni
arithmanticis notis infigniebant i hisadoleba,nt,ab hisrefponfa petebanti
& fexcentas huiufraodi fupefftitiones exercebant^qqae quia ab Epiphanio
reci-
CAP. VII 1 OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLvM ISIACVM
recitantur, nolo illis repetendis hic efle lôngior: hoc Vnîcum addani_,ts
tantam iuiflehorum idolorum fimilicudinerhjivt vixàCanopijautHarpo-
cratisimaginibus diftinguerentur quae & caufain dedir~ vt Canopos }
Harpocrates, Horos etfi diucrfjflimos, proniifcuè tamtn pafsim Atitho-
res fumèrent pro ijfdem qux ideô hic repctere piaèuïtjvc fïquandoque
apud Authores ea confhfa reperiasjid idolorum fîihilitudini afcribas
MYTHRA'S."
feu Mytrius Perfis idem eft,quod iEgyptijs O/îris feu Sol

Mythras US pfimuseorumDeus,vtaitHefychius;
MYthras quod nomen non malè à
qued MiCraim Mythrâim,qui primus fuitÊgyptrbrum &Perlarum Rcx,&incantationi'
bus diuinos honores confecums,Zoroafter diâus eft j vti fuprà deduci-
tur i quamuis alij à vocabulo (iu^çs quod candeFaélum lapidem fignifi-
catjid nomen deducant j quas fignificatio tamen non tnultum difcrepat
à fignificationibus nonainis Ofiridis & Zoroaftri ( quorum illud ignem
vbique ardentem, hoc ftellam viuentem,qu2e on^hia Soli optimè con«
gtuunt, fignificat.) Ex qu6patet,ÎVIitliram,Oiîrldéni, Mythsraim, Zo-
Fifuri My-
roaftrem ctindèm efle nam Mythras, vtOfthanes, & ab eo Ladanciiis
thr», Grammaticusjin antro colebatur>cuius firaulachrû fingebacur Leonis vul-
tu,habitu Perfico cum tiara,qui ambabus manibus.relu&antis bouis cor-
nua retentabat,- qu6{îgnificabatur,Lunam ab eo lumen recipere,cùmin-
cipit ab eius radijs fegregari ipfa §nim indignata fequi fratrem occur-
ritilli, & lumen fubtexit, obfçurat^&e; ideoque in antro efledicicur,
Mythras Sol vultu,quiaSol Leo-
leonis vultu>
J quia ecclipfin patiturSol,id eft Mythràsàdeo Leonis
quid f nem (îgnum principale habet j velquod,vtLeointer animalia,ita Solin-
ter (idera excellit j Luna verô, quod Tauro propiùs adhaereat > vaccâ fi.
ue, boue figurabatur; qux omnia quam fimillimafunt^gyptiorummy»
fterijs de Ofiridc, &Iiide, imô eadém omnino Statius oftcndic cùm canit
'
inprimoThebaidos:
Stst.l.Ttek. feu te rofeum Titana vocari

Oentis jfcbemenia rituy/eu pr<eïtat Ofîrini*
Frugiferum feu Perfœifub rupibus antri °
ïttdignatajèqui torquentem cornua Mythram
Et Claudianus quoque, cum ita canit
Claadi~~r. defîxœfa hospitepulchro

'Perfides,arcanumfufpimuere cabrent
Tburis odorat* cumulis, <(srtnejfeSab<eœ-3
Pacem conciliant arœ penetrdibus ignem-*
Sacratum rapuere adytis rittt% iuuencos
Çbaldœojîataere magi <%exipjè micanteni-s
Incli-
SYNT. 111. DE ÔRIG. IDOLOLATR. uEGYPT. CAP. VU
Inclinât dextrâ pateramtjecr et appétits
Et 1>agateHatur Voluentemfydem Mytbram
Huc alludit quoque finiulachrum in Villa Ludouifia» &Burghefia_,
nec non ad orientalem Palatij S. Marci plagam muro infertum cœterif-
que pafsim locis obuium,vbi Mythras Tauri infidensproftratidorfo, pe-
Ûus pugione transfodit Sol enim Aprili menfe,in figno Tauri confticu-
tus terram tunientem aperic,ciul'que genitalia femina,caloris fui augmen-
to producit in propatulum in oppofito vero figno Scorpionis eadem,
viribus amiffisjin terre penetralia denuo frigus recondir quod Scorpius
Tauri cefticulos complexus demonftrat animalia vero Serpens & Canis
lànguinis guttas ex Tauri vulnere lambentes nutrimentum terrigenis
animantibus conceflum indicant videfiguram hic appofiram.
––––––––––~–.–––––––––-
-–––––––––'––––––)
A Sjgnum Tauri in
Aprili, feu Terra. I
K Mythras, Sol.
j
M Vis Solis penetra- I
tiuaeliciensgeni-
talem humorem.
N"*Terreftrium ani-
V malium nutri-
Oj mentum.
Q_ Vis confortatiuii_>
Solis.
R Vis genitalis ab-
fcondita.
S Sole in Scorpiono
conftitutojvis geni-
talis frigorecom-
primitur.
T Sole in Scorpione
exifiente,calor mr-
nuitur^vnde corru-
ptio.
Soie inTauro,igneus
X
Y calor inuajefeit ad
Z generationem ve-
gerabilium.
Mythrse quoque huius Strabo meminit, & Suidas item Martianus Straii.
ad Solem MempbisjinqmtyVemratur Ofirim;dijfonafacm Mytbram In Per-
fidis montibus Zoroailer primus antrum floridum Mythr«e dicafle fertur Zoroafler
propc fontes ex quo pofteà manfit religio vt vbicunq; is çoleretur,an-
primus My-
tlirç tcmplû
trum, vcl fpecus fimiliter eiusjtempli loco ftatueretur dicat.
ScribitD.HieronymusadAthletam. jtnte paucos annos propinquas

ïeFter Gmabm nobiUtatempatritkmfonms fflmine>càmprœfeSluramgereret Vp-
oa.nxm}nonnefpecumMytbrX) l? otnnia portentofa fîmttlncfmi fubuertic ? Por-
Ec
phv-
CAP.V1I. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Torptyr. phyrius quoque in Comnfentario antri Nympharum ex 1 3. Odyff. (Pri-
mum, inquif, Zoroafier apud Perfas ït narrât qui Mythrœ bijloriam multis
lubuUti de-
ftrip(it hifio-
yoluminibusfcripfijje traditur Eubulus, natumlem Spefancamin proximis PerJiJis
ria m Mjibri* montibiu
conjecrauit in honorent rerum omnium Authoris parentijj, Mytbrœ, yt
p;rjj>eluncam qui de mMundum yfignificaretfabricatnm à Mythra. per alia verô
quœdam intus congruisinteruall'ts di/po/ka, elementa cir plaças Mundideliniaret
Et paulô poft {ubiungit Mjtbrœ Vero congruum ajfignare locum ad œquino-
Hta y quaproptergladiumfert arietis, quod Martium animal eft, inuehittirq.Tm-
ro Venereo quodjcilictt} ytTawus fic zsr Mytbrasgeneratioms dommus Jît
Haec ibiPorphyrius philofophus. Scribit Origines Adamantins libro iex-
Origines L 6.
to contra Celfum de Mythriacis facris; ipfîus Celfi verba afferens irL.
tcnirxCelfym
hune modum Hœc qnidem Perfirum di/tiplina oftendit <? Mythrœfacra,qu*
Infacris My- apnd bos/une
<jrin his duplex àrcumaclio fîellarum prœtenditur fixaruw er-
thras circum-
paioftsllaiû' rantiumque, & per bas cin'imœtmnfitu* cuius in rei argument um feala erigitur
akiorjn eajsptenxfant portœ ex plumbo prima, fecundaexftanno; tertia ex rfrej
Scaîa fepeem è ferro corio exargentv/exta ex auro demUns
n.
cjuarta •, qnintaè numifmatis
portaru
Singu'i portç feptima confiât (Primant Saturni effe îîatuunt plumbo, ajlri tarditatemfigni-
jicante Venerisfeaindam, cui çjj-»ftannicùm fylenJorem tum molliciem compA-
fingulisp'a-
necisco.npa-
raiitqr. tant Tertiam louis Vt œreisgradibresfolidijjimam Mercury quartamôperwn
enimomnium £9° negot'tornmtolerant'tffimum lucmqtie faSlitantem calîidumfem-
per çc^ eloquentem Mercurium dicunt Manis qu'mtamy ob inœjualem admistio-
nem &> Variant Sextam Lunœ, argenteam Solis fepthmm qui*aurea fit per-
indè atcjue aFtrorum hœçimitetur colorent O*coeli. HîBc è Ctrlio Origines. Por-
ro àMythraMythriaca facradicuntur apud Lamprid ium in vitaCommo-
di; qux qualiaeiTenc, cùm explicare Crinitus fatagat mihi caufa fuir,
en, lai, vt hiftoriam altiùs multo repeterem: Suidas Mytbram,inquit, exijiimant
Feife efîe SoLm, cui <jrmultus confeercmtbojlias) neque quifqttam eiiisfacris im-
tiari potejl, riifiper quojdamgradus conultij quibus ojiendatfe çyjanclum ejfesy
neç pertnrbatiombus tyfici Quorum & Tertullianus meminit, &D. Grego-
riusNazianzenus in priore inlulianum Caefarem oratione j quoin loco,
CregMar.U*.
qui Grxcè eius collegit hiftorias

l. de cor in».
i »- Contu- Af)fZ>ra.r,inquir.,id ejî, Sol, cui celebrita-
meliat perfe-
rendi, wc
tes fiant, if imprimis àChaldœis,cuiDeo,qtii "voluntimtiari, duodecim contume-
ijuiîam U- hjs afficiimtur Et per verbera, calorem, frigus, &alia huiufmodi vndc à
ensems «in
îietur. TheologOj inquit, haec contumelia vocatur ëvtPiK&KiAtwHquod ïalicet
iuitç eâ peenâ afficiuntur, verba hxc funt Neque Mythra apud nos crucU-
tus, Ç«J° iitjla fupplkia,bis, qui talibusJàcris initiantur, perfuidentur Mythra
ineminit, Se Procopius. Haecigituripfe facra Mychriaca effeputo, quae
homicidioGommodus Ceefar, vt eft apud Lampridium, polluic Scribic
Xiurii'tat'-
lyhiîi. apuJ Durisin 7- hift'. apud Athenaeum Perfarum Regibus vno tantum dio
Athtrttum-
~]ien-. permittij vt ebrij Tint quoMythr^Deofacra fièrent Eft&apudDio-
nem in hiftor. Tiridatem RegemNeroni dixifle, le perindè acMythram^
JÇeittph't). eum adoraturum
Xenophon in œconomico ita Cyrum iurantem indu-
cit. luro, inquit, tiVi, 0 Lyfanderper Mytbmm,quemnos omniumVeontmma-
IC-pipl'Aç. lii,
(çiitra ktref, ximumhabemus Diuus etiam Epiphanius contra Marcionem agens 'Di-
3. {«itt.M/irt.
xïh inquit, quidam proprius ip forumPottdt Cretenfes fempermendaces nurle be~
îtix.
SYNT.IIL DE ORIG. IDOLOLAT. iEGYPT. capvt
vin.
ftiA, ventres pigri per qu<e"Verba,Epimenidem indicat, Veterempbilofopbum &
templi Mytbrœ,JïueSoltsapud Cretenfès Sacerdotem. Haec quidem Epiphanius;
quibus ex verbiscolligimus, non apud Perfas folùm & Chaldxos fed &
alibi etiam Mythram cultum fuifle j quin & Mythras quoque templurru
fuiffe Alexandrix, & facrafummô cultu exhibita; fed de Mythra hxc fuf-
ficiant, qui plura de co defiderat, confulat Obelifcum Pamphiliura vbi
multa & rara,forfan haud ita pafsim cognita de eo inueniet
C A P V T VIII.
Decl"~ypbor~e.,
Vm de Ofiride, Ifidc, alijfqueDijs Ægyptiorum hucufque d!<3'unru
~~j fic,nonnullaque non nifi incidenter de Typhone attigerimus,fcor-
fim de eodem hoc loco tra&andum duxi Diodorusè Ticanibus Ty- "Dioi. Lt.c ï.
phonem ortum effe afferit. Plutarchus eum non aliorum more fed è la- Vlattr.l. ie
terematriSjVulncreadaâo profilijffe j fratremquefuiffe Ofiridis, 8c Ifidis, Ofindi
ifiJe
&
înlibro deOfîri &Ifîfufè tradit. Alij eum cum Nimbrodo,ob vits,mo- Fabulofa H3-
tiuitas Ty-
rumque peruerfiflïmorum fimilitudinem, confundunc. Quidam Typho piionis.
nem Regem ÊgyptifuiflTeputant, homi ieminhu:nanum,ob cuiuscrude- Typhonis
litatem vniucrfa penè >£gyptus deuaftata, & eueria fuerit vocatum au- ortus.
tem Typhonemà Draconis crudeliflima natura } vel quia more Draconis
^gyptum popularetur aut etiam,quia è fànguineDraconis & Serpencis
genitus putaretur alij Draconem infignem fuiflè Typhonem comme- Typhon i
Dracone Sj>-
morant, fie di6lum,ob fingularem veneni efficaciam, quâ omnia combu- pellatns.
rcret,faceretquc vt contacl:a,are£cererit. Non defunt,qui dicant Typho-
nem terra pereufla à lunone pmereatum metaque louis in Êgyptum-.
profugifie, vbi càm aeftum ferre non poflet in lacum merfuminterijfle Stmbt.
quam iabulam multi ad res naturx totam detorferunt. Nam vt Strabo Ager Pureo-
tradit, vniuerfùm traâumà Giimis inSiciliam vfque & Êthnarn 8c infur !anus,Itpari- tanus &<£.tli
lasLiparas ..& Puteolanum, Neapolitanum; Baianumque agrum Pithecu- mus canales
rubterraneos
fafque infulas>quafdam profundas & in vnum coëuntes fub fe habere ca- habet, eu ni
Crxcia cor.
nernas,quas in GraecianEjquoqueporrigerentur, in quibus multa. vis ineÇ. refpondentes,
1
fetf_u_l h Idci:
Idcirco cum ·.eH=:r terras motus
fet fulphurea ventïsfpirantibusfubterraneis,
-fièrent fréquentes in ijs locisv& flammarum, feruentiumque aquarunu
profluuia, ignifqueexhalationes & eineres Gutn fauillis atrociùs emitte.-
rentur, fabulati funt antiqui ferpentem illum,fîueiEgyptityrAnnurru
perpétue fupplicio damnatum>fub ijslocis iacere, qui quoties inouerctur, Typhon tus quomoc
ven-
ignem ac cineres em&aret ) & ex commotione huanèrorum,Epom3euirL* dodifiu^.

natum funt,qui vim ventorum non fubterraneoruxn quideni j fed è fubli-
milocofpirantjum efleTyphQnemiCrediderJnt, qui &orientis & occi-
dentis plagam manibus pertingeret, capite fideribus ipfis illato Sed
audiamus Hefyodum c
Verùm vbi Ittanas cceh turbajfet ah altoy
luPpiter hincqenuït mox aima Typhoeia
ir,
tellm
Ee 2 Tojlre-
CAPVT OEDIPl ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
VIII.
Poftremum ex Erebo Veneris dulcedine capta
Hmcpalmœ ad quant s mirandanegotia duro
(ftobore erant, prompti^pedes, centum capita olli
yigura?y. Ex humeri s faut furgebant torua Dracoms
ghoan,.
Ora^fub hinc linguis lambentia coecatrifulcis
Igné comjcabant cilijs fub famine tetrts
Omm caput demùmflammam Spirabat^*J?igntm
Omnibus bis inerant ~vocesy'Variamc^jonabant•
Jlorrendumfc dabant gemïtum^fcpe ora tonabant
ISLuminibusmagms, Wfint concurrere vifi
Interdum ingenti Tauri trytpre boatu
Interdum gemitumjœui dare Ytjk Léonin J^%
Interdumque çanum latrantùm emittere \>oces. c.
Rurfus fj3 borrendumfoniium à radicibus imis,
Mittebant montes ïmbrojtlitccfedilla,,
Denique^vifa potens rivnium foret ijla propago,
JtqueVirosiJuperoJfeDeosviciJfètabalto,
Ni pater omnipotent bominumfator atque t>i'ontnz-t
Mthere.det tonitrUyatque fréquentix fulmina mittat
In quibus nihil aliud defcribitur, nifi, virante diximus ventoruai di-

uerfae qualité tes, & vis quaedatn vicrlënta,elementorum turbatrix^vcï pan-
lo poft vidébimus iniôidem indigitare videtur Apollodorus cuni^Tyr
phonis naturam eifdem penc fymboJis defcribat, qiieïs Hefiodus PoUde*
o9~eldo~erAlt helUtosenifttt ait, àfuperis Gygantes, terram longeatrociits indignâta th Tartan
1.1.
immifl&n> Typbonemduplki natttrÂJxumtma'fimul atque beftidi conftantemitu>
Siciliapeperipe j fiquidem Typhoncorparisâfiitate^rbbore cœteros omrm^quos
terragenuerat, antecellebat; erateitrur mmtenus s vmrienft hurnxmeforme w&*
gmtudoyadeo vt omnium mont mmcacumiuibus altior effe Videretur cùius etiam
caputfapènumero aftrApertingebat :Sedçep eiufdem mmuutoaltéra adHeJpërum
ySfaue^<tS"a/ter a ad Oriententpettinebat>«'• Exhti centum Draconnm capita e mi*
nebant in cruribus maximas Viperarumfpiras ille. cantinebat quarum Voïumi*
na ad verticem ipf iiinl;fque.pmtendebanturêie^ ripera, ingentem féxium excita-
bant Typhônis corpus totum eratpenniscircumdatum i fauallentes aùtetnècar
pite crines, ex mento barbdïmpexdtprolixÂ^ Ventihbant » igné oculi emkabant.
Talïs itaque tantufquelyphmcandenttsrin cœluni.lapidtriaculatus, cum/ibitofir
ttwl atque boatu ferebatun nhtgha etiam ex ipfîut ore ignis. procella deferuebat>\
hunç vbi Dijin cœlutnprafpiciunt irrumpentemt < acliin fugam in Mgfptum|
properabantf tP vbi ittuminfecjuentem Vident , invariai
anitomt'mm formas Jefeqnifquetranfmutabat..
HîecApallodorus. ; > ""•' ' >'-
Ima-
SYNT.ÏÏI. DE ORIG. IDOLOLATR. ^GYPT.
IMAGO TYPHONIS 1
IVXTA APOLLODORVM. 1
Ijerribilis pofiqnamIunonis creuit Alumnus

>
1 Anguineispedibus,Jftb/iftiiyertiçecœium^»
v
Tangebat, corpuspïumx anguefque Ugthxnt
innumerï^plagâsoïjentisdexteYaSùli
Cûm fiarettplagastangebatlœutttadentis,
i
His çexiumcapita expifâniia naribas ignetn t
jfujàlouem contra tCœiumqHeitfJttrgerecontra. i
I'
Tri-
CAPVT OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
vin,
Tribuit itaque fabùldfa'ântiquitas Typhoni ftaturam fidera tangen-
H4t»Ui Cs- tem, quia venti latiffimè vagantur plura capita illi conceflerunt, ob va.
uit > 1. 1. my.
trhehg. rias ventorum vires barba ip.fi impexa, & crines fqualidiiquia ventorum
Interprecatio
phyfîca Ty.
vi aër conturbatur, & malignisimprefllonibus impletur; crac flammiuo-
pljoojî»
mus ;quia ventorum vi,aèr fpiflîor faepè in flammas.exardefcit,vndè igneos
enles, fpiculaignea, & fulmina açr vomerevide,r.ur. Corpus erat pennis
obte&um, ob ventorum celeritatem>. circa'crura frequentes viperarurrt,
fpirae,propter noxiam vim ventorum, aèris tellurifqae corruprricemjocu»
li ignei,flainmafque ex ore fpirabat 50b materiam ventorum,qu9e fit è fie-
ciscalidifque exhalationibus. Fingitur inmo;ntem Caucafum confugiUe,
quia in praeceMUmontibus venti plerumqué dominantur
VÎHtitrclmt,
orn-
Plu car chus quoque Typhonem nil aliud effedicit, quam vim illam
Typhon
ne noïium, ventorum quâ Nili aqua exfiedatur, &îtërilicas terrae inducitur. Alij
Typhonemjpeftiferam aëris malè affe£fci,ob nimium calorem nâturara.
purarunt quippe cùm vis calida aeflatis plurimùm obfit humanis corpo.
loterpretatio
Typhonis
ribus, eaque imbecilliora faciat5ad reliquas temporum mutationes perfe-
pbyfica, rendas. Mox.çum,recedente Sole per figniferum aliquantulum ceflat
arftusj magna imbriumatquetonitruoruin copia fit i dùmque per calo-
rem imbres coire non poflunt tùm fulmina frequentia cadunt quaro
Iuppiter f al minibusTyphonem primo in ./tgyptum fugauit, & inloca_j
calidiora ad meridiem, deindc fub v€thnam trufit Dicitur autem Ty.
phonem,Di]s fugientibus> Sein varias CeCeformas transformantibus, Io.
uem ad Caucafum vfqueSyriac montem infecutum fulmine fauciafle queîs
nil aliud inQnuatur, nifi qaod regiones cocli feu apris> qux fiint veluciDij
quidam(& Numinum, vti Cornes ait,habitacula) Typhoriiorum vento-
rum vi varias fufeipientes impreffiones variafque in formas, figurafque
condenfatx,- à loue feu Sole, virtuteradiorum, aère multiformidifKpato»
emundençur, atqueTyphoneinterfedo in priftïnam ferenicatis fàciém.
reducantur.
*>»•/?«# Jt-t Quidam totam hanç fabufera ad mores trahere videntur i vtii rite-
freuUntt'*
Tyfônil '•- gris duobus libris, quos prôuidentiatn intitulât, facitSyntfiusi intér cae-
$erpreraliê
~jlfjDar
tera verô fie ait Sed nequègeneri natttrafimilis erat Typhon, neqireomniftôait-
cui hominiy <p"infumma, nequ'eipfeerat fibiipjî fimilis fed Itârium quoddam mai
lumj nunc quidemvidehatureJfeJignisifSPtelluris inutile pondus3JntantuM4
fomno recedens,quantum Ventri injèmirett <&alia ingereret dormienti inîlrumen*
tay nunc Veroetiam moderata mgligens ex bisyquAnecefîàriajtmt natitrœ, ob qu4
exultabat inconcinnèy&negatM,exbibebatt(tm œqualibttSytum maioribus natnî
4drnir<éatur enintroburcorpotfst Veperfeiïijtm{ftnbenitm,ptjpjomalè Vtebatw'f
Wfores effringens) ç$»glebis impetem>ç$*fiahcui Vulntueffet âutahudmalwnjt
perpétrait gaudensVehti ob teftimonium Yirtntis Arque fub hifcè & (iœi^
libus, quae pafsirn per duos libros fuie profequitur Synefiusnil aliud,
quàm hominem viçiofqmyinconftantern, ftuicum»terner^rium, bonorutïk
contemptorem, malorum ftudioiùm deferibir, vt legenti ea patebit quod
& i) faciunt,qui Typhonem dictindîôTttiriémfuiffefeTôcèm,^
qui loucm de regno,colleââ magnâ exulum,& inuidorum manu, conatus
fitc
SYNT. III. DE OR.IG. IDOLOLATR. ^GYPT. CAP. IX.
fitdeijcere, quare ob porcntiam illi tantam corpus tribuunt,quodinflam.

mauit nonnullosaduerfus Iouem perfuadendo Dicunt ignem ex ore>
concidifle. Hos illi furatus eftMercurius
proflare folitum,&neruosloui
ac Ioui rcddidit,quoniam louis oratione pofteàïeconciliati font animi il-
lorum,qui à Iouedefciuerant Etfimulti hancquoque ad animes ab am- Moralîs inter.
bitione reuocandos, fabulam effinxere, qui cùm fignificare velinc ,illanij precatio.
pefîimam omnium propè vinorum efie filiam Erebi >&ignem ex oro Ambitionii
efflare dixerunt. H«ec aduerfuslouem infurgit, quoniam nulla eft reli- malum.
gionis, nulla humanitatis, nulla iuftitix cura, vbi pullulât ambitio{Usfu-

ror. qux cum multa habeat capita;multos modos, mulcasfoUicitudines,
multas molcftias cius fignificarunt. Hune Typhonem, fiue hanc atnbi-
tionem hue illucfugientemluppitcr tandem opprimit,ac labefaclatrquia
etfi cupiditas aliquandiurationi,fapienti2Eque refiftat,tamcn ab illadeni-
qnevincitur. Sed vt paucis multa comprehendamus, quicquid vel in.,
morum dilciplina vitiofiim, corruptumjviolentumîultumjtemerarium,
&prîefumptuofum aut in naturx confideratione noxium violentum,
pertinax, izeuum, aduftiuum, & corrofiuum, omnequod rerum interitum
minatur, Typhonis nomine antiqui appellarunt Vndè & vim quandam
dxmoniacam eum dicebant. Fuit hutufmodi Typhon Nimbrod, Efau, J Typhon iâr
proprietîtei.
Achab, alijque, de quibusfacrae litera: jauibitionis mancipia, & totius ini-
quitatis officinal; funt&huiufmodi Typhones in fublunari mundojnoxitX
impreffiones violentx ignium eruptiones, venti impetuofîj nimiafic-
citas,fîmiliaque fexcenta elementorum portenta. Multa hic mihi dicen-
da efient.de ortuTyphonis, de confpiratione inOfiridem fratrem faâa 1
in diuifione corporis Ofiridis à Typhone pera~a, de interitu Typhonis;
item, quâ ratione hxc. naturas rerum applicuerintiEgyptij j fed quoniam
tum infequentibusjtùm alijs in locis de hifcè tra&abimus ad ea confit-
lenda Leûorem amandamus
C A P V T IX.
fZ?^ cœremonijs 3 fg) ritibus *y4egyptiorwn3 quos tùm infacrificijs y
tùm alijs infoUnnïtmibus obferuabant.
à Typhone fratre impio, &totius, vt cum Synefio Ioquar, im-

OSiris probitatis officina, interfe£èus, deteftandorum facrirîciorum^€i-
gyptijs vritatorum exordium praebuiffe videtur; quam hifloriam cujtl.
in prxcedenti capite omiferimus, hicèDiodoro depromptam adducere_j
vifum eft Ofiris itaque Rex ^gypti cùm fapicntiiïîmè JE^ypnxm ad-
miniftrafletinmultosannos, eamfibi apud omnes comparauit exiftima-
tionem,vtetiaindum viuus inter Deos,&Numina recenferetur.Typhon
vero rabie, ac inuidis aftro percitus infratrëOfiridem,& odio aduerfus
^gyptios irreconciliabili arderet quod hi quidem, & maxime populus
admiraretur Ofirim, & in fermonibus, & cantilenis, & domi & in com-
munibus facris, bona Qmnia ipfi vbique omnes peterent hoc, inquam
t-
luiore
CAP. IX. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Diftidiutn furore agitatus Typhorâflertis fibi in focietatem Titanibus,fceleris futu.
OfîriJis 8C
Typhonis. riscomplicibus nihil non machinabatur, quo de medio iratrem tolleret;
eo tandem fraudulenter, & dolofc interempto regnoque adepto Ty-
OfîrÎJ àilff phon Ofiridis corpus in 26. vel vt alij dicunt, in 14. partes difîe&uqi, in»
ftys à Typho ter eo6,qui fceleris participes, acfacinoris commiflî confcij fuerânt, fin-
Jlîiiiscuta & gulis vna corporis parte relidH diftribuit Verùm Ifis vxor, & pruden-
ne.
proiiidtnti». tiffima, & mariti cumprimis amans, fcelere

cognito, ope filij fui Ori & A.
nubidïs, raortem viri fui vka, Typhone.fcelerifque aflfeclisinterfe&is, re-
gnumrecepit Ifis hifcè pera&is de mariti corpore follicita cum omni-
bus Ofiridis partibus confultô perTyphonemdifperfis,nil prêter puden-
ïEdif uMi- da reperiflet, cupiens incertum effe viri fepulchrum, ab yEgyptijs autem
tas,
& fingulis hominibus honori haberi, ex aromatibus & cera fingulas cas
partes in formam hominis viro fimilem compofuit Conuocatis deindè
iEgyptiSacerdotibuSjfingulis dédit Ofiridis imaginem afferens eis folis
corpus illius creditum, atque adiurans ,vt .nunquam apud fe effe fepul-
chrum Ofiridis vlli panderent, illam in abditis, vt Deuin colerent, eiquo
animal,quod mallent, dicarentjquod & velutiOfiridem viuum colerent,
& poft obitum confimili cceremonia, ritibiifqueobferiiarent imô vt eos
maiori beneuolentiâ fibi obftriâos prompciorefque redderet fingulis
certos reddicûs ad cultum intentum promptiùsexequendum aflîgnauif,
SacerdoteslHdis alleâi beneflcioprasftito.nil non ad honorem Ofiridis,
cultumque promouendum moliti funt nam & i'ubito animum ad nouas
idolorumfabricandorunijcolendorumquerationesadiecerunt. Vndè&
Origo Ûerifi- mox celebria illa
ciorum im- Phallophoria, Pammelia ,Dionyfia alijque portentofi
piorum. facrorum ritus & cœrimonix» de quibus mox dicemus vti ex equo quo-
damTroianojftolidifsimaquefacriificia ac innumeris plena impietatibus
prodierunt; quas pofteà non,per i£gyptum tantùm fed per vniuerfunL»
Mundum opera daernonuindifleminata viguerunt. Ritus verohuiufino.
Ritus in in-
quilicionâ_>
di ab Authoribuscommemorantur Sacerdoces ftatutis anni diebus in.
corporis Ofi- occultis
ridis. templi recefsibus corpus Ofiridis, & idolum fingebant haberej
fepultum,led ignoto Iocohominibus quem & eo ipfo die cum fumma.
mceftitis fignificatione,enormibufquelamtntationibus plangebant; in-
fîgnum verè Iu6lûs fummi,capitaradebanrjpercutientes peâ:ora,carnem
Ctudelitas crcbrorepetitis iclibus tranfuerberabant,veterumque plagarum cicatri-
Sîcsrdotum ces ( o cœca rnortaîiuin pectora i ) fummo doloris fenfu renouantes* in-
inftipfc*1 cidebant idque in memoriam Oiiridis adeè pœnitendâ morte iublati
Tranfa&isaurem poftcertum aliquod dierum intcruallum, plandibus &
lamentationibus veluti diuinitus reperto Ofiridis corpore, de lu£lu ad
diflolutiones extremas, de plan£fcu ad cantus hymnofque ac gaudia.»
Sictalfîata. tripudiaqj de repente tranfiliebant atque hic fuit ritus Êgyptiorum in
inuentione corporis Ofiridis obferuatus. In lûacïs verô facris Sacerdo-
tes die eius facris peragendis infiituto, ciuitatis plateas oberrantes vaga-
bantur. Summis gemitibus ac eiulationibus, mortem Ofiridis in memo-
riam reuocantes plangebant; veftiti longâ,eaque lineâ togâ portabant
fupracaputftatuam Anubisatiu/swtpaA»* iterum dextra ramutn de abfyn-
thio
SYNT.III DE ORIG. IDOLOLATR? JEGYPT. CAIVIX.
thio marinoêlpinu ,• in fmîftraïîftruminftrumentUfn fonoruih &per-

ftreperum, quo Aigyptï) maximè diebusfeftis vtebantur, vcl ad populum
in plandtu conrinendum, vel ad Genios malignos auertendos figurant
porrohuiusinûrumenti, alibi depi&am çpntemplarc j quod tibi ex anti-
quitatum Gazophylacio Clariflimi viri Dômini Àuguftini Gualdi de-
prompfï.nus Virii'iu/
Porro de hoc fiftro mentionem fecêreVirgilius
pat novocatagtnina
ftjîro ptiu m.
SiftrumiEgy-
Omiius.
EtOuidiuseleg.S.inamor.
quïd nunc /Egyptia projunt
quid nunc,r~'g~ptia projuut
Siîlr*
Sü'tr,s ?
EtMartialislib. 12. epig. 28. Illartialir.
Linigeri fugiunt calui,Jtftratacjue turba
Sacerdoces autem fupradiéli facrorum peragendorum die, vario habitu

induti, vagabundique variam feenam peragebant aliqui venatorum ha-
bicu Syluanos; ali; fœmineo mundo ornaci Mufasj alij denique fafei-
bus, fecuribufque inftrucli geftuofo greffu Magiftratum refçrebant fia-
tuamIfîdis circutnportanres Hos ingens vtriufqae fexus hominum fe-
quebatur multitudo» coryrobis, cornucopijs, fpeculis,pedinibu3,lucernis,
lampadibus,fimilibufque rebus ad folennitatem diei pcragendam.inftru-
âa. Huius pompas rolcnnitaten>) non ica pridem inuenimus in columna
rotunda inciiam>Û3e fpeâatur in hortis Mediceis montis Pinciani, è re-
gione obelifci ibidem ere6li,vbi in prima figura inftrumentû Muficû por-
tatur in formam
Pfalteri; focpttxit aliustsiftântr ^ôTfâns"lïâtùam'Hori 9
Et alius hune confequens fla<tuani Harpoératis^^îbidis Succedic alius
Apidis figuram fœcundum ^gyptiorum Numen fuftentaculo fixunij
portans Denique alius fiftro &feriphio inftru&ùs. Vltimus tandem^
orbero manibus torquens,my fteriofo geftu tandem claudit agmen Qux
omnia apud Apuleiom,fcitè &eleganter,infu,ametamorpbo(ï deferibun- Apttliius II I.L
tur Vide quoq.ue,quae de myfteriofa hac Ifîdis pompa in Obelifco Pam- Met.trn,
philiotradidîmusfol.433. Figuras verô in fequenti facie contemplare.
Porro deteftanda hxc ^gyptiorum fuperftitio non fuit patrijs con=
tenta fin îbusjfed ferpendo pauîatim, primo quidem Graeciam tempore,
Vero Syllx Didatoris,Romam quoque infecit, ita vt pigeac ,pudeatqu€^>
Ireferre, Romanos rerum Dominos, quibusfœdera leges & facra exteris
nationibus dare imperium fuiti tam in hoc turpiter aberraffe tantoqufc
in errore,& in tetra caligine verfatam fuifle viftricem illam gentium, Si:
totius dominatrieem Orbis, vt ftolida haec & abominanda Ifiacorum facra
fufeipere non erubuerit. Valerius Maximus fcribit, Senatus deereto fe' Sacra ïfiaca
pè conftitutum vt Ilîacorum delubradeuaftarentur artifices verô ob àproftribuntur
Romanis
rcligionem, ac confuetae reuerentiae refpeâum manus non fuifle aufos adf

mouere; nîfi PaulusÊmilius Conful exemplo praeiensjfecuri primus temf
pli portas Ifiaci aperuiflet, & initium ruinae fecifiet Quamuis Tiberiu^
quoque ïmperator ob abominandaïn Sacerdotumâuarmam, & iiimmarà
Ff luxu-
CAP.Ut OEDIPÏ JEGYRTIACITEMPLVM ÎSIACVM:r~.
têtuluxurix infaniiam, templa huiufmodi dcuâftari curârit, feciïti func tamen
Tîberius
pialiïacade.
îîtuii. hos, qui facris Ifiacis noamodofauerentjfed & ipfi fuaprasfcntia, vtSue-
PompaIfiaca mxtÀJpukù defcriptionemext?qriis Méâiçeïs
J P-A-tt S R.
RiOR.
F A ÏÎS POSTÉRIOïl.
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. jEGYPT. CAP. IX.
tonius de Domiciano refert ea honeftantes ab inferis reuocata fiabili-

rent, id quod Lucanus cxprubrare videtur Romanis, cùm dicit a
Nos in templa tuam %omcma mcepimus Ifim-» iHCanns.
SemicanefqneDeos, &1filtra moumtiot luHum
EtTertullianus maxime Romanis videturobijcere,fummam illam.» TtriMiunnt.

jeuîtatem, ac inconftantiam, in Dijs recipiendis &mucandis,cùm dicit:
£tiamcirc»ipfos Deos veslros qua decreuerant patres veflriijdem vos obfquen-
tijftmi refcidiftis Liberum patrem cum myflenjsjuis, que Confùles^Senattisjiu-
iforitàte, non modo Vrbe^fed isf "VniuerfaItalia eliminauerunty Serapidem£«r //?-
dem <3*Harpocratemcumfuo Cynoceffxifo,CapitolioJuoprohibitos inferriytd est,
cunâ Deorutn pulfos Fifo& Gabinius Qonjules non \>tiqueChnjîiani^ euerfîs
ttiàm 4ris eorum abdicauerunt > turpium<? ottojàrum fuperjiitionum vicia cohi-
bentes; his vos reftittttis fummammaiejiatemcontuhjlis»&c. Rcferc etiàrcu
jCliusSpartianus&Eutropiuscum Lampridio, Commodutn & Antoni- Commodus
num Caracallam tanco fuiffe ftudio hifcè facris deditos 9vt ipfimec ralî ftudio &Caracal!a
facro-
capite cum fifiris,ciuitatis vicos &compita,furibundâ quidam animi dif- rum liùcoiw ii
folutione oberrantesjviliffimaî turbae mifceri -non fint dedignati. De Api-
de porro, & Serapide iEgyptiorum, eiufque facris ridiculis, ac vanis riti.
bus in prsecedentibus capitibus fatis di&um eft reftat,vt aliquid de Phal-
lophorijs, Pammeli;s,acDionyfijs, quamuis non mil valdè fobriè & ieiu-
nè di camus Praeftat enim enormia illa, non facrificia, fed fcelera; noxu
cœremonias, fed iniquitates, facra, inquam, ignominiofîflîma,veras Dia-
boli ad animas in omne vitiorû genus praecipitandas, adinuentiones xter-
nis tenetris damnare»quàm illis recitandis caftis auribus officere Phal-
lophoria itaque ab inuentisOfiridis pudendis cultuque diuino affeâis
cxorta funt, vt paulo ante diximus. Phallus enim priapus dicitur &-ve- Quid phallus
Rend. 1.1.
retrum fignificatj quare, cùmHerodotus ait, in facris Dionyfij jFiiifle^
Phallosjpriaposintelligimusjhoc eft veretra,qua; ex colIoApidiêndenc
&fupra dorfum eius, quemadmodum ex figura ipfa, quam fuprà capito o..
quarto exhibuimus, apparet. Diodorus in facris >£gypciacis, pudendum

Ofiridis phallumdix:it,&in eiusrei memoriam cubitales ftatuxfaétaî, eo- Cubitales
dem nomine dicebaptur 5quécpraccinente tibia cifcumferebantur. He- ftatusphaflo»
rum.
rodoçus huiusritum exponir, MelarapnmqueoftenditGrcecisid exALgy-
ptomonftrafle; Lucianusphallos, pro foribus Dex Syrix fuiffe fcribit
quos aitDionyfio Nouerez Iunoni pofitos Alij dicùnt cum Srephano
Eu'Aev g'~or
tist:f'tI¥E' c.aTr,J'âxQwvxvTYtoy
ot'cToioyi d efI li~na oblonga qu~eir~ fuswlmo
fudendorumfigurant referrent de quibus vide Suidam,& interpretationem
Ariftophanis in Acharn. aliofque atque hinc «s%t<p«AA/«» celebritas & pom-
pa quasDionyfioagebatur, ex phaîlis dicta eft, tefteHefychio, quge &
çaAAeAsyicfeVtTheodoretus & Phornutus aiunt, dicebatur, id eft dies, & Ex qiûbus
phaliicoufi.
feiixPriapodicatx; vndè & phallouitrobuli nuncupati, ex vitro Priapi, cerentur.
quamuis etiam ex aliamateria fierent, exebure, auro, &f TJijs placet, è
ferico & panno lineo, queîs mulieres vtebantur.
Ff Ritus
GAP, ÏX, OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Ritus autem & çoerimonias, quas in huiufmodi facris obibant,alt<>

Suidas: prasftaret fjlentio fupprimere quam hifcè abominatiombus recenfendb
Qijid phallus, caitas ,& pudicas aures vulnerare Ab hoc etiam ï&wpawwide quibus fic
Suidas $?halïty\ncp\it,funt ficulnea Veretra, figura pudendivirilis;pofl è rubro
corio confeSlaiquibus de collo & medijsfœmoribusfu/penfistfefio T>iotij>jtorumtin
honorem<Bacchifaltabant qat.K\t$»&t fontgenera Muficorum Jlcl~
àtflgxd&tPa.hti
thypballi ebriorum larutf habebanf iS"manicas Vantas ïsr tunicam demiffamad
thalos Phallophori autem, libro arboris aut pelle tegebant faciem hœdçmt?
VwliscorAnati Hxç Suidas. Hinc quoque&oitffttt&l&uvaMiicd'qiiibus quot-
aiinis ÊgyptijPriapum,veluti gcnerationisDeumcôieban^de quibusfu-
fiùsDio49rus»LucianlJS> & Herodotus Ppnebatur autem Priapus inhor-
to veluti fymboluœ vbertatis & generationis 5 hincColuraella carminé
de horçis
e fed truncumfortè dolatum-»
Arborù Anùquœ numen VenerareIthyphalli,
Et Horatius in fermouc de Priapo
iloratiniq Olim trunçw erdmficttlnm inutile lignUm^j^ «

Qwmfaber incertus JcamnumfateretneTriaputru»
Maluit. tffe Deum, Deus indè égo,furumy auiumj,
priapus vo!u« Maxtma formido; } namfures dextraco'èrcet
«rnm fotraicfe
anaxia~a~ Obfeœno%ruber porre&us ab in phallus,
jfâl importunas yplucresin Verticearwido
Ter ret fixa» Vetïtque nouis confîderein bonis.
Quod hic Horatius ex Hculneo trunco dixit confe&um Priapunu

idem & Theocritusinepigramrnate deeodem afferit: s^vay^Vâg-r-1""
(fit Çxtfàv. De natiuitateporro Priapi confule Apollonium Rhodium iru
Argonaut. Phornutum in hymnt>Protogoni>Stephanum,aliofque. Hoc
vnum de Ithyphallis ex Athenaeo,quodibi nonafcripferanii,tantùm afFe-
Athsntut
L 14. ratn SemusDelius, inquit, in libro de Paanibus^ quos Autocabdalos nommant,
SemusDciïut y coronati hœderapedetentimaccompofitoinçejfu gradtentes fVerbatanquam
irrofa-
Autortbdili bant i (OspoHerfUsJeculum,eoyum^po'ématay lambos appelant ^quos Itbjbbalhs
quid? r
Àucocabda- nuncupani,perfonas ebriorum induunU c or onasgefiant >iymanicis antlxno colore
iomna habi. tïnBii manus
t?453 opwunWnnicis Veftiuntur^lba diHinHis; Tarentino amiclu prœcin-
gunturad malleolosvfque demijfo, tacite queper Veflibulumfubeuntes cùm in we-
di$mQrcheflramjperuenerint,ad theatmm conuerfidicunt
jfbfceditede Via; laxumDeo spàciumpr<ebete^,

EreSîw&eus, malleo duSïus,per médiumtheatrum ambuidre "Vult-
Phalkphori perfonamy inquit Semus apud Athenaeum, facies non admouent* >
Ornatus fed bœderaceumintegumentumcircumponunt eferpillo, acantbtifkper'tnieBo; coro-
Phallophotâ na è denjts floribus, ac bedera ornati
amiëliqtte Una accédant ftatim àuidàntin^
the&-
IyNT. riï, DE ORÏG. lOOLOLATY &GYPT; 0 CAP. IX-
theatrum aduenientes ait) per médiumQrçheUmm

tranfeuntes injcenam ordi-
ndtoRïytbmsgreJfudUunt;
Hâc te$lendida nos MuJdOBacchehonommus

Variojhnplkes numérosfondantes carminé-*
Intentât os fane ahjs Non enim yjitatos prius
exôrdimur hymnum
Canins ajferiinus• j'JèiidHl(hatum,
.v-
His recitatis accurrentesSannionum instar ,quosVoîuntdérident Jlanteffe id agunt Rîdiculi ge-

fhallophorus autem incedit reSîa, oppletusfuîigine Haec Semus Delius apud
fliis.
Plutajrchum,
Porrô Pammeliorum celebritas valdèfuitaffinisei, quam ance de.
icripfimus, phallophoriorum i inquafimulachrum Ofiridis propofitutn
circumferebatur erant in eo très tefticuli feu phalli affixi,eô quod ipfe_> Simuladuann
generationis piincipiiim, vt anteàdiximus, effe putaretur omnium, quae Ofiridis.'
à generatione proueniunt; quin & Priapo fimilis Pammeles, Heiychia.
tefte,. dicebatur Plutarchus ait fimulachrum illud fiiifle humanâ formâ
effiâum cutn.arretto phallo & flammeura j ad generationis penetraciuam
virtu-tém -fignificandarn. Ex phallo itaque Ofiridis vel perdito vel in- Tndèorigo
uento,eiufqué fingulari ablfide inffituto cultu, omnes reliquat orlenta- Phall»pho- riorum,
lium fœdifiîmae fupcrftitiones veluti è perenni quodam fonte prbfluxifle
videntur hinc apud Grxcos Dionyfîa Ithyphallia Quitus inquit Ar-
Arnsb, I.
nobnis, in Liberi honoremâtfisyltbjpballosjubrigit Gr<£ciay&>fimulacbris Yi~ atiuerf.gent,
rilium fafcïnorumterritoria cunSlafiorefcunt. Apud Cyprios abftrufa: illiE
Veneris initiationes, quarum participes pro (iipe colleta phallis dona-
bantur;hinc Satyroriim,Fatinorum,Syluanorum Un^'ao-isj neque aliun-
dèeffluxerunt propudiofa illaPriapifecreta, quas traducere nefas fuitj
hinc Veneris Eleufinaearcana, & Mercurij fafcinus àCyllenijs cultus, A-
thenierifium religione facer, hinc Neurofpafta apud Lucanum & Reme-
dium, Prajbiaque in collo pueris res turpicula»fafcinus videlicet quenu
infantium cuftodem appellat Plinius Fueruht autem & phalli ca qui- F/i'n, i. »3.f.4
dam alia in honorem Dionyfij ab Athenienfibus inftitùta in quibus can-
tabant Dei, in vrbe Athenienfi à morbo liberatabeneficentiam> §cbo-
xîorum plurirno.rum îargitionem Famaeilenim*quod pegafto, imagi-
nes Dionyfij ex Eleutheria ciuitate Bsotiae,in Atticam regionem portan- Cuttns phal-
te, AthenienfesDeum neglexerinr, neque vtmbs erat, cum pompa rece- lici origo,
perint quare Deus indignatus pudenda hominurn morboinfeftauit qui.
erat illi grauiffimus j. tunceis aboracuîo5 quo paélo liberari pofTent pef-
tentibusjrefponfum datum eft,folutnefîè remedium malorum 'omnium i
fi cum honore & pompa Deum recepifient quod faâum eft. Ex ea rej
'1 t. t: ..1" 1 (" 11-
UunpriLiaj;}irjjtùïïî publiée Kgnea Vînlia'thyisusaîligantes,perearafoiem-
nitatem geilabant j fed hxc fiue fabula fit, Hue hiftoria', cercè originem
fuam ex iacris literis traxiffe videtur jin quibus PhUmn«ei ob arcae deten- E Ûcrii i'ire-
tionem vîçcre peffîmoin fecretioribuspartibuspencufl^phylaâerij loco ris mulra haï",
ferunt Gen.
vfidicunturaureisanis fedde his&ïïmilibtis hucufque tcadirts-j curn^ ;iles.
multa
CAP. X. OEDIPI AEGYPT1ACI TOMPLVM ISIACVM
multa toto hoc opere pafsim /îmus di£hirt plura hic dicere fuperuaca.-
neum eue ratus ium; quare ad particularia iacrificiorum paulatim de-
fcendamus.
G A P V T X.
fP* Sacrifia) s diuerfis Dijs attributif, corumquçmj>
proprtetattbus
T autem pateat, Elementorum, rerumque nacuralium virtutes, &
V vires d^monum eorum, qui in ijs inhabitarent, qui Dij à multitu-
dine imperitorum funt exiftimati, his nominibus vocatas fuifle à fapien-
tibus noneritabs re,fi facrificiorumDijs fingulis attributorum rationes
breuiter explicâro quippè cùm multa facrorum gênera fuerint ab anti-
quis,pro fingulorum Deorum natura,inftituta5& vidimae varix, & varia^
fuffimentorum ratio, &non idem habitus facrificantium ncque eninu
omnibus molae offerebantur, neque omnibus accendebantur lucernaeîe-
que facra fiebant fèmper fuper fublimibus aris; neque femper" per diem>
diuerfa denique pro fingularum nationum more, pro varietate tempo-
rum,pro creditorum Deorum natura,facrificia vbique ofFerebantur^quod
alia cœleftibus, alia terrefiribus; aquaticis alia, alia Dijs inferis conue-
niebant quorum alia priuatim alia fiebant publiée Pnrnuui igitur
omnium fcire conuenit, non folùminanimalibus, aut in plantis&ti vires,
Terreftres
Dtj. bonitatemque fingulorum conferre ciborum vim acrifque tempciiem^î
fed etiam in illis daemonibus,quibus plenum effe hoc vniuerrum7quodia-
tuemurjtradideruntfapientes. Qui enim in cauernis habitant iunt tna-
gis & immites, & feri, & fyluefires, & craffiore quâdam materia quippè
quaepropiùs ad corpus accedat, ( vti Pfellus in ijs libris,quos de da
bus edidit, parumeautè afferit ) quamilli fint Daemones, qui rtgioneiru
ignis vel aëris inhabitant Quod accidit ( vc ait ) ob habitationîs naru-
ram, ac vimfiderum Quid enim perperani,inquît,Natalis Cornes mi-
rùm efi:)afira in his plurimum poÍfe,cùm & metallis,& durifsiniislapidibus,
& plantis dominari dicantur aut quis nefcit,alia metalla Soli,alia Lunx,
alia Veneri, Mercurio alia alia alijs aftris propter quafdam proprietates
ac fimilitudines,quod alijs etiam contingitcorporibus,efleattributa ?om-
nem igitur vim facrorum, omniumque Deorum rite expiandorum ratio-
nem,incognofcendadaemonum natura confiftere arbitrantur Quarc»
Dij ignei ana
logis rebus cùm cœleftia corpora ignea eflè crederent, in horum facrificijs,& luminà
eolcbantur.
& figuras, & multa ad vifum fpetlantia addiderunt quorum arae iublimes
ftruebantur, fuper quibus accendebanrur lumina, & viâimae cxùe. immo-
labantur. Cùm itaque facra fierent Superis, ac Ioui praecipuè, arae in fa-
bîirnibus exitrucbantur, vtinquitMeîantlies:
n
IIar1 cn dlg&
Q 7e
Og~·~Wo~h,voE,exf~E~retf~ f 1 sf 3 T~A~eT; vTi Wei c<. ~4~ 1 'l7U'"
èëvz~s,r~i'~etvcvu~d eu-
~ÎS7ra~or~ôrçû·ist;~
ffiitiiroiêiât,. Omnist inquit, momy mons louis appellatur, quoniam mos fuit anti-
quorumy Vt altiffvmo Deo exiflenti in l'oco Jùblimi facrificarent SicApollonius

insenti
SYNT. III. DE ORIG. ÏDOLOLATRv JEÛYPT. CAP.X.
ingenti éxftrûÊla ara, facra impofita montibus, quoniam Iuppiter ipfo Apelion, K 1 U.ia ar*
'volebat quin & eofdem, vbi nulîusmons,fublimem in littore aram ex- go«aut*
ftruxifle, vndèScprofluxifîe videtur etymon altaris, quafï dïceres al- Altarisety- .îion.
tarnaram Erat praetereà illis,in témplorû fabricis erigendis cônfuetudo, f-rigenJordm
vt non modo fublimia & ampla exftruerenturjfed etiam,quàî orienté So- temp!on!Bi_j ratio,
lem ltatim excîperent (quod fuprà in Serapidis templo fuifle memini-
mus) vt ait Plutarchus in Numa Pompilio,neque vlla re impedirentur
fed forent vndique libéra, & minime occupata, vt teftatur Promac hides,
Heracleota,atque Dionyfius Thrax his verbis *.» VtemarhMet,
O~ '_T.r IV, i a IJ s 10.G Heracleote,

ie3~çt'œllJ
7"11
~ra7~oc~cvv
r~q~ `~ vnWovû~r~xv~.aw~dG~uç s~g,~s~tee- Thrax.
~rod~s~~sc~Srcl,, Drnvfius
'(9'
$« cu.Q"lJÇt"I\CI!
&-9^ç 'ffi
*(*wiïiha£t> ¡y.¡'
V'u~t'
•&yg^|iCtùttin^fa,
Ulœ1l'e«fyW> r¡l.iTOU
ôWsw t@j'(&1t&
f{!111,!j1:
Ii&
effila»
fppi,
Antiquormmenimtempla.exorientemSolemJlatim ex&perefolebant <ùrflatim-*
crto faminefeneftm,acforibuspatefaiïisrepleri, vbifacrtficia fiebane Neque il- JEdiRchad
lud fanè pr aetermittendum duxerim,quod voluerintantiqui,genera quo- Deorum ana-
logiam coh»J
que aedificiorum, Deorumillorum naturae, quibus dicabantur, plarimùm detiajiitjr.
conuenire; nam IouhMarti>HerculiPnonnifi Doricuni genus fabrica-
tum Baccho, Apollini,Dianse ïonicumj Corinthiacum virgini Veftas
conuenire prœçipuè creditumeft 5 quamuis aliquando omnibus hifcè ge-
neribus in eodem templo vterentur Nam in delubro Alincruœ Alca?
cuius Afchiteâius fuit ScopasPariusapud Tegeatas, cùm triplex effet
calumnarum ordo, primus erat Dorici operis fecundus Corinthiaci
tertius, qui iuxtà templum erat, tefte Vitruuio Ionicô artificio elabora-
tus crat illud autem fiebat, cùm delubracfTent Dijs varijs confecrata».
vel cum Dijs illis efîent dicata, quorummultiplex effet tacultas, &ad ma-
res, &fœminas,elcmenta fpeétarent; cuiufmôdi fuêre louis Olympij, &
lunonis Triphyliae, vtrumque ab Oxilo artifice, telle Paufania Dorico
opère columnifque elaboratum Maxime vero hanc templorum con-
ftruendorum rationem feruabant ^gyptij vti diârum eft de templo Se-
rapidis, aliorumque Deorum, de quibus Poffidippus Grxcus &ny&iwx'fë-
)&
phœhiradioscœpêrepriores
Vofsidiffus.
Fulcmi, inquit, %$*
Survenus Solis, forïbusdelubrareclufis
1 prxzntn.. »~r~
D
De (1111I711Ç V..1. fltul~1f41wP non minus
quibus Virgilius quoque ekganter quàm peritè: Vitgl liUi II ïi
JEnetii.
Mi lu mina Solem
ad forgent emeonuerjî
Erat praetereà antiquorum confuetudo vt non quouis temporo Tempus fa-

CrificioruM.
promifcuèjfed fingulisDijs, temporibus naturx eorum congruentibus fa-
cra fièrent. Hinc fuperis maneoriente Sole» inferis Sole occidente lita-
batur hincîgyptij, Piutareho telle, fingulis diebus, manè, meridiè &
vefperi, ad Numina allicienda,vti folebant, odoranj^ntis quibufdam, in-
cenfifque ex varijs aromatum fpeciebus compofitis cuius fuflfumigatio-
nis myfteriain Encyclopaedia ^gyptiorum prodentur Hinc eandenu
ob caufam diclii quoque Êgypti) diuerfisDiis, diuerfbsmenfesattiibue-
runt :1
t-'A*<A" OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
runt,v.teo,.quifqueDeorum,tempore,quod condition*! xiaturali eiufdein
-Vefles dmeir maximè effet confentaneum, coleretur Pratereà veftes quoque alijs Dijs
& diuerfis
aliae, habitus ratio diuerfa; nam Dijs inferis atras vefles, vt Eumenidum
& Plutonis habitus fatis ofiendunt cœleftibus feu aèrijs purpureae/eu
fubcerule» colore cœlis congruo,vtiMenander obferuat,conueniebant
quibufdam vero albae, vt Cereris facrificijs iuxtà illud Nafonis
Jlba decent Cererem, VeflesCerealibus alhas

Sumjte > nnncpulli Velkris vjùs erit
t
/Egyptios maximè in facrificijs fuis albis pullis,& ceruleis veftimcntisex

lin 0 vr os reperioj de quibus fuse agetur in explicatione Bembinae Ta.
buljE,
ïgnisiiucr- Porro &ignis quoque rationem obferuabant in facrificijs alius enim
ignis crat ccçleftis, alius aërius, alius denique terrenus
fusindiucjli$
ficrificijs quorum primùm
Peorum. cœlitus exvnitisinconcauisjpolitiffimifqtiefuperficiebus folis radijs ac-
cendçbant alterum ex allifîoneduorum corporum eliciebant, quenvaë-
reum dicebant, eô quod ex attricuaèris effet genitus Tertij deniquo
generis ignem aççendebant ex alio igné quem terrenum dicebant eo
quod ex impuro igne, & varia mixtione terrenâ imbuto exarfiffet.
Porro igne iam procurato & difpofito>non parna diligentiaadhibe-
I.igna àiuer-
fa diuerfif baturineljgendislignis, quseconuenirent fingulis facrorum generibus;
quoniam non ex quibufuis lignis ignis accendebatur, nec è quouis ligno,
Pijs.
vt dici folet, fiebat Mercurius; fed ex lignis in legibus facrificiorum no.

minatis. Sic in Serapidis facris, omnibus lignorum generibus vfos tefta-
Statua Sera-
pidis ex om.
tur Paufaniasj quod & ftatua eius ex omni lignorum & mineralium gène-;
ai lignorutn re confiata abundè démontrât. In Ofiridis facris»Lotus &Chenofyris feu
Se. mineraiiû
génère. hxdera in Ifidis,Seriphium feu Abfynthium marinum; luncus & Cyllo.
cyperusp quem xipii appellant, adhibebatur; de quibus vide inexpli-
Virgil. l.
catione tabula^ Bembinae Abhis Gréeci edoâ:i,in facris Bacchi antiqnitùs
Qeorg. nulla ligna nifi Oporobafjlidis, aut Phibalxas ficus aut viticis cum folijs
vitium vrebantj vt ait Hegemon ln facris Veneris Myrtus vrebatur ,• ac
apud Sicyonios ignis non fiebat nifi è lignis luniperi, quibus folia adde-
bantur pxderotis, vt ait Paufanias in louis facris ilicis ligna, in Marris,
Pau fan. ?'«-»
Çorinth. fraxinorum; in HercuÏ!S)aibae Pppuli~fcuii aut Corni; vti fcriptum eft ab
Ephoro, & ab Epigene in Heroina Sunt autem huic rei argumento illa,
fyhor. l. 1. ât
ponder4~= qus feripta funt à Tim«eo Siculo,libro fecundo hiftoriarum vbi Locren-
J~~x. fium virginesjfic iubente oraculo,àTroianis iugulabantur & fterilibus
~prdiner <j
feront», agreftibufque lignis comburebantur Eft quoque illud argumento, quod
iummam diligentiam adhiberent in.eligendis lignis ad facrificia; quod
cum ^dituis,Auguribus,Fcecialibus, Interpretibus,Lignitores etiâ voca-
ti praeerant facrificijg quibus id tantùm curae erat, vt legitima ligna pa-
rarentur, & concinnè igni cornburerentur Namnifi omnia feruarentur
légitima in facrificijs, publicas indè calamitaces oriri putabant; cuius
vd illud eil argumento, quofiquis in louis Lycsi temphim,aut etiam in
areani,
svnt.ïh. ;de orig. ïdololat. êgypt. CAP.X.
aream, minime pera£ris primo luftrationibus legitimis ingreiïus fuifTer,;
intra annum ornnirio moriturus crat vt Hegefander & Paufanias tradi-
derunt meminit Theagenes libro de Dijs; & Paufanias in prioribus Elia- Thea;:l, c!·
cis, in Lidijs Perfïcis» fie enim ob d'efe&um légitima luftrationis duas vr- Dijs.
bes Hypxpam & Hierocaefaream abforp tas elfe in quibus ait, fuifle tem-
plum ampliflîmum cum cellis & aris, fuper quibus erat cinis longo diuer-
|b colore à cinere communi; hue illgrdfus Sacerdos lingoâ Grxcis ignotâ
aris ligna imponebat, caput tiarâ velabat, implorabat Dei ignoti coguo-
fnen cùm recitaflet carmen ex libro lingua plané ignota Grxcis, ac per-
oraflet, fponte fuaè lignis, nullo igne admoto, purifsima flamma omni- Qudinbdo*
bus procul abfiftentibus exnicabat. Hxc fuie fabula fit, fiue hiftoria,ori- ignis euoea-'
rewir.
ginem fuam fanè non aliundè traxit, nifi ex Efdra, qui templo à Cyro
vaftatOjdemûmqj inrtaurato,cùm ignis lacer abe{[et,quo facrificia fua per-
agerent, infiantibus precibus vnà cum reliqua Synagoga Dominum rogaf-
fe fertur, de ignis facri prouifione, queis orantibus ait G~r.ï°nide5
Gerionitl.t. •
Oraniibusautem ys infiant ibi# "verbisapud Dominum^nus è Jenionbus Sacerdo-

îibus recordatas îochïnquo à ProphetaHiêremiafuerat reconditusfacer ignïs; Çj-re-
grejfas cumJàcenhtibtts, &ecce fnb muro cïHernalapide grandi fitpeyimpofitomu-
nita cake incruHata,quam càm caket Jàxoj. remotoapertàfie nt^pparuït mox aqua
tnftar pinguediniscraffœfen mellis & mandauit E^ra Jaccrdotibm }~vtdejeen- Miraculo ac*
ierenty &* aquamhaurirent quo perœBoprogreditur Jacerdos ad almre, &*cùrns ignis. cenditur
de aquaMetintASy<&%M#altari ïmpojîtaaïperjijfet j mox ignis htmgentemflam-

mamexarjît.
Ex quo apparet Graecos fummô fiudiô hiftorias iàcras ad fabulas
fuas trahere conatos effe Vti de facris in Lydijs Perficis peraâis paulô
ante addu&is oftendîmns.
Erantraqua prxtereà proprîœfînguîis facriflcijs magis apta: créditas j Cxtliuerfiî
Aqits dîner»
nam in facris, &innuptijs Athenis nullâ aquâ nifi Callirhoès fontis,vti, Dijs.
nos fuit in Delo aqua templi3nulla alia in re,nifi in facris, vti folebant,
ac neque fluuiorum quidem cceterôrum omnium aqua; omnibus facrificijs
aptje putabantur^ làquidemloui Olympio aqua Alphei grata fuit 7 vti in
Arcadicis rébus teftatur Paufanias. At Amphiaraifonris fie vocati,quod
effet In Oropiorumagro,Amphiarai & Apollinis templo proximus aquâ
ncquead luftrandum,nequead lauandas manus vti,fas effe cenfebant. ln
jfègyptiorum facris Nili lymphâ, & nullâaliâ vtebantur,eaque prasfertim
quamlbispedeturbidam reddidiffet. Tanta crat antiquorum in rebus
facris rite peragendisinduitria, ac diligentia, au c fi m,auis fuperttitio. Coron »di-
w.
Cofonabantur.autem.
in inipCs sl~YQd js.
ipfis facrifici Se vï6HmxSi1<taîcsria &: 11V~ [
Se ho» ueiik.
mines
G g
CAP,X, OEDïPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
mines facrificantes qux pulchrè defcribuntur in verfibus Oraculi Del.
vero alix
phici apud Demofthenem in oratione contra Mydam. Quoniam
arbores Dijsalijsfueruntconfecrata:, idcircô Dijs varijs facrificaturi Sa-
cerdoces, varias coronis ornabantur; vtpotè inDionyfiacis myrto,vti no-
'jfÎMiiikidak
tat Timachidas in lib. de cojronis,& Ariftophanes in ramis
hrijlofhinety
in factisCc.
?«ris, At in cercalibus quercu coronabantur,ad perpetuam acceptiab illaDea_,
beneficij memoriam>iuxtà illud Virgilianum. In quo appofitè fanè diâa
hucufque defcribuntur
neque ante_,
VirgiL l X.
Falcemmaturis qmfquamfupponat ariïïts
oforgo J£uam Cereri torta redimitus tempora quercu
J)et motus încompofùjos<y carmina dicat
In Her«
îâcris
In facris Herculis Populo coronabantur, iuxtà illud Virgilij ante citati
culis erat cnim Populus roboris & fortitudinis fymbolum.
Œopuleis adfunt euincii tempora ramis
In facrificio Apollinis lauro coronabantur, quemadmodum notat Apol-

In facris Apol
îinis. lonius Rltodius. Cùm enim Apollo Sol effet apte ei iolarein plantant
Afjllonius t»
jirgcntVK.
attribuebant.
Flauacjue Junt 'viridi redimiti temporalauro
ÆgyptiQtll1J1
In facris ^gyptiorumihaederaj fcryphio> lauro, loto, perfea, &c. coronâ-
façri quibus
çoronis v(à.
toslegimus. Scribit Andreas Tenedius in nauigatione Propontidis anti-
quos triplici ordine coronandi vfos fuifîe in facrisj quem locum etianb
deciarauitenarrator Apollonij, cum alij capiti fuperiùs coronas impone-
rent, alij ad tempora vfque déprimèrent alij ad collum vfque detrahe*
rent i verùmnon folùm coronabancur in facris facerdotes aut facrifican-
tes ;fed etiam vafa. quibus vtebanfur,Sc vî£ILtî£B, quse fiierant ioimolan-
d?ç, quibus coronée circa collum apponebantur earumque cornua inau-
Viftims dï- rabantur. Erat denique non parua diligentia in eligendis vi&imis infin-
ucrfe diucr-!
fis Dijs. guîorumDeorurnfacrificiâ, cùm aliae Deis bonis,vtprodeflent; aliae ma-
lis, ne obçffent?c3ederentur Nam malis nigrx,bonis albée conueniebant;
iterilibus fterileSjfertilibus praegnantes jmaribus mareSjfœuiinisfŒminxi
çœleilibus fubtilis & cœleftisnaturse,açrcis aërea; j aquaticis aqueae ter.
refiribus terrenaç nacurae viâimas offerebant velob quampiam fimilitu-
dinem vt Soli equus propter çeleritatem &c. quae omnia luculenrer pa-
tent ex iEgyptiorum facris colebant ipfiex omnibus Dijs maxime O/ï-
ride ni., 1 fidern,fioru m NilumjGanopum, Apidemfeu Serapidena, Rhream
(çu Veftain quos tamen non prooiifcuè colebant, ièd vnumquemq; certis
riti-
SYNT.IÏI. DE ORIG. IDOLOLATR; &GYPT. CAP.X.
ritibusj &coerimonijs vniufcuiufquenaturse confentaneis:!nam Ofiridem Dijcœleftet.

Luccrnx,
& Ifidem veluti cœleftes, & igneos quofdam Deos, lucérnis, luminibus
lampadibus, herbis, lignis, aqua,floribus, volucribus, Solem ignemquo
affeclantibus, figuris quoque radios Solis exprimentibus venerabantur Aërij.
Horumvero, Mercurium aëreos Deos credebant; ac proindè pennis, mu-
iïcâ, fimilibufquerébus aërem referentibus eos ornabanfcviâimis quoque
vti inferiùsvidebimus, naturae eorum congruis; prster ignem cantile-
nas etiam adhibuerunt, cùm illosharmoniâ deleâari arbitrarentur His
etiam praeter lumina diôa, viâimarum Cxfarum nidores, cantus etiam,&
odoresmultosj&thus adhibebant,iuxtà illud Virgilij
plenafupplex \>enemturacerrd. Vwgfl: 1. 3.
Déforma & figura acerras, vide quae alibi vberiùs traâauimus. JEiteid.
Ideô Medea pharmaceutria, facrorum rituum peritiffima, cùm ventis fa-

crificaret, tefte Apoilonio Rhodio, maxime odorifera, ac fuauia offert fa-
crificia
Apcllan. l. 4»
Tantum effata leues, mulcentia pharmaca"Ventis Argin.
JEthereafeinfyerfô procul illa è montibusaltis
Deduxêre feramjfilfteftrem,quo tlfo cupïuk
Pro depellenda quoque aëris contagione, nidores viclimarum Apollini

Homerus obtuli his verbis:
j
Si vult caprarum3fî"Vultnidoribusille^» Homerut,
Obuius agnwum fieri ac depellerepeflem
Cùmenim Apollo medicam Solis vimfignificaret aptam morbis

pellendis materiam illi adhibebant Et quoniam cantus & harmonia mu- Actif doemo-
ficoruminftrumentorum foni non fine quadam voluptate aërea pcrmo- nes cantu deJ
Itâan crédita
uent illa de caufa cantu etiam deleâari illi dtemones creditifunt,iux.
tà illud Homeri:
•Bhœhaasiras placabantcarminéGratj
Œerlucestôta/spuîchrum Vœcrnacanentes,
Cantantes Phœbum; huic mulcebantgaudia peclus
Sic in facris Ifiacis, tibijs, fiftris, variifque crepitaculis omnia refonabant
în facris etiam matris Deorum mufica inftrumenta adhibita, Ouidius tra-
dit ·
,/fnte DeûmMatrem cornu tïbicenadunco Ouli.l i.
de fonte»
Cùmcanit
Illud autem efficere putabantur, vt tibijs vterentur in facris quo animi

pr$ièntimn hominum diuertérentur à priuatis cogitationibus ad Deo-
rum immortaliumreuerentiam, nefcio enim,quid diuinum in animis no-
«ris imprimit vis mufica Ioui quoque cùm mens illa fuprema diuina_*
,credcretiïr,non adhibebant nifi lumina in facrificiis; at'-càm luppiter
z* pars
G§
CAP. X. OEDIPI JEGYPTIACl TEMPLVM ISIACVM-
Hori inquifi-
tio (73ms per.
pars effet fumma aëris, tunc adhibebantur mufica inftrumentd Hinc
fteiebacur. Hori inquifitio fiftris perficiebatur & cymbalis. Hinc eandem ob caufam
Mercurio & Apollini inftrumenfa mufica non attribuuntur, nifi in quan-
tum confiderantur effe vis Solis in aërem dominantes Quapropter legi.
Strophe ft mus in antiquis huiufmodi facrificijs Strophes & Antiftrophes modulos fu-
Antiftrophe-
jfrtflox* .i.dê iffe cantatos ad imitationem motus itellarum,vcAriftoxenus dicit libro de
foram.tibitr.
Mhi. foraminibus tibiarum & Bitolibro, quem fcripfit ad Attalum de muG-
cis inftrumentis nam modo hue, modo illuc inter illa facra volueban.
tur, atque per Strophen,oiotum primum huius Vniuerfij per Antiftro-
phen, proprias fingulorum planetarum motiones fignificabant
Cantus quid
Erant autem cantilenx in facris nihil aliud quàm commemoratio-
myfticè no.
taret?i nes eorum beneficiorum,qua3Dij ipfi in homines benignè contulerant
cùm virium ipforumDeorum,& clément iaî> &liberalitatis ampli ficationc,
J>hilt>cts>rut & cum precibus, vt benigoi, ac faciles precantibus accédèrent, vt ait Phi.
l.di Jacnft- lochorus.
tijs.
At vero, quoniam daemones illi, qui aquis praeerant pro natura loci
Dij aquatïci
quibus dele- craffiores effe putabantur; ideirco in eorum facris,craflîora quxdam cor-
ôarentur.
pora,quàm effent vel nidores, vel cantus offçrebanturjquae ad guftum per-
tinerent, corpufque haberentmagisfolidum Hinc Nilus Canopus &
Oceanus, varijs fymbolis aquas denotantibus cxprimebantur olim ab/E-
gyptijs erant enim hi aquei Daemones apud ipfos à Grxcis verô iugu-
latarum viâimarum fanguis collcdus, in mare è patera fundebatur cum.
Apollon.1.4. precibus, iuxtà illud Apollonij
Ille preces fundens, iugulauit in ~equoris ~nd~

Mox de puppe iacit 1=
Virgiliuù Gui 8i illud Virgilij refpondet dùm facrificiorum rationem indigitat
Stans procul in prora pateram tenet, exta^jâljos

Œorrigitin fluHus^ ac YmaItquentia fundit
Nymph». Nympha: item cùm aquarum Deaeeflè putarenturjcrafîîora qusdam

& ipfa facrificia requirebant, quibus mel & lac offerebaturi & mulfum
Sacrificia verèj quae Serapidi feu Plutoni ^£gy ptio Rhrea; Proferpinaî
alijfque Dijs terreftribus, & inferis fieban t, non folùtn tempore,fèdetJàm
colore viâimarum, &ritu pIurimùmdifTerebant nam vtdiximus, hxc
facrificia non nifi per noctem fieri confueuerunt, tefte Virgilio:
Tum <êgiïlygio noZlurndus

inchoat aras
IPi~gil. t. i,
Quod autem nîgrac viûimaî Dijs huiufmodi immolarentur, idem tradit

Virgilius
buc caîla Syhilla-j>
Kkmrum pecudwn multo te fanguine fundet ~ip 1
Vu
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT, jEGYPT. cap.x:
Vti autem vi&imae, qux Superis tnactabantur ,cogebanturque iugulurtL,
fuperiùs vertere jitaquaema&abanturinferis,caputad terram depreflum Clten in i
tenebant, vt ait Cleon in primo Arginauticorum, & Myrtilus in fecundo Myrttlusin Argin.
i.
rerum Lesbicarum his verbis rerum Cef-
'7' flIrt:. fl' Kctrà jI't 1 -r?'" biarum,
la. aï
di'îtçéiç
Tia&ag-nt 7&é$% pat"Sis 'e"" ©fc»7s c#rn.yiji%&7vril*nôt)
cnctyiÇo'/iiïjjtt (s?çXftpaAa;
¡'¡'1Ct1,.o `(gis'If ~s~viars
~Sûam̀~is\.2JD;t'loTOJlIOI' cûwCU'S''giq;¡8~1
~l' iaQHwv\9)' ~âyn~ovc¢â~ovzas
Confueuerunt, inquit, facerdotes xiSlimts^qu<£. maciantur inferis humï capital
îmidere^fic enirnfubterraneisficrificant \At cœleflibusimmolantes \colk furfum
conuertentesiuguhnt • Viâimaî quoque horum Deorum in effbfiîs foueis
iugulabantur, fanguifque vino miftus elfundebatur in terrae foucas ad id Ouill.ji
deftinatas, vti notat Apollon. 8l Ouidius
In>€gypto verô cumfacra fierent Serapidi feu Plutoni inferorunij
Argiuo, ifque mens diuina putaretur, quœ in vniueriam terrae molem ef-
fet diffufa, omniaque gubernando penetraret ficuti Oceanus per maro
penetrare creditus eft, eius facra nonprorfùs abhorrebant à Superorunu
facrificijs ignis enim adhibebatur, oleumque pro vino, iuxtà illud Vir-
gilij Plutonisfa-
Tum %egi ÏÏygionoHurnas inchoat arast crificia.
Et folida imponit taurorum vijceraflammistt

Tinguejuperôleumfundensfumantibtts extis
Omnibus pratereàDijs beneficis albae vidimée &placidaî ma£ia-
bantur i maleficisverô ne nocerent ? & nigrae & feroeiores putabantur Dijs benefi-
cijaibç illj-
conuenire ( vti Typhoni afinos praecipitabant vaccas rufas offerebant leficij nigra
viâimae ma.
^£gyptij) hos vellibus quoque atris placare conabantur Fuit autenu mabancur.
caufa cur infensDijsikcrificaretur, quod illi omnium malorum Authores
effe putabantur, vt fignificat Sophocles in Ele&ra His facra fieri fole-
bant ab ijs,qui ab aliquo moibo c6ualuiflent,tanquam pepercifl"ent,quod
genus x«5etCps >quafiluftratio nominabatur Verùm qui ritus facrorum
fingulisgeneribus Dasmonum conueniant, & quae viâ:imae fingulis fuerint
dicat^j atque omnia propè,qux feruabantur in his diâis facris, non folùm
inlegibus facrificiorum fuerunt diligenter perfcripta, fed etiam ex ora-
culi mandato ad vnguem feruare cogebantur antiqui quorum omnium,
!egcs ïtâ trauuntur ab Apoiiine.
Hœc age, qui nutu Diuorum ingrejfus amicees Oracnlum_>

Apollinis
Huius iter vite, ma&andaeji boïïia cunciis
Multa'De'tSffeu qui terras, feuqui mare Itaîlum
A'êra ,Jêu qui habitant latumîfeu qui œtherdyfeuqui
Alt a tenent cœliyjeuqui infma regna bamthrt
J%ua qttibus obferuandamodisfint fingula dicams
Tu memoripracepta animomea dicia teneto.
Terna quidem Diuis cœleîtibushoîlia, <&ipftus
CandidamaSîandaejî terna, <&terreflribus, atque^
JÎtm eadem > gaudentporro W capiunîur aùertis
Cœîs'
CAP.X, OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
CœleUesarUyfaueascpm Nwnina contra,
Expofcantatro imbutas inferna cmort-»
Nec placeat, riifi qua. terra, mandeturbumata
JrloÛia mel vero Nympbœ, atque lujuentia vinûLs
Offerri Utautur, at ignemaccendieraris1,
Quœ circumuolitant terram fibi Numina qttœrunt>
Imponicj.atrwm corpus,tùm tbumjïmutyue-*
Inijcierfàlfasfruges & dulcialiba;
Hœcfacito Verfanquibuseïï datacuraprofanai¡
His ipfoJèmperfer fàcra in littore, totunu»
Tornçeque influïlm animal, cœkftibusautem
Extremus reddespartes, tat queignecremabis.
In quibus omnia, quae hucufque di&a funt veluti in-anacephaîeofi

quadamcontinentur vt in parciculari tamencognofcatur quê viâimae
cuiuis Deo fuerint oblatx, vifum fuit breûiter hic eas exhibere à loue
ïouiBosUcer principium duâuri
Iovi itaque ^gyptio Bouem confecratum Plutarchus, & Seneca»»
fatisoftendunt:
Tluttrchus.
Scntta.
Trimusfceptriferis collatonantibus
Tauro celfaferat tergoracandide
Nepruno & Neptvno & Apollini Taurosoblatos Virgilius tradit

Apollo Tau-
TUS.
Virgil.
TaurumNeptuno, Taurum tibi pulcber Apollo
QuosHomerus, Sug»«vocat irapp&ivttç, quoloco interpretes, Tauros in-

quit, ob maris violentiam; nigros verô ob aqux calorem ex maris pror
fundo apparentem
Plutani nigra
Plvtoni De nigra pecude facra faciebant, eidemque pocula mix-
pecus,
ta mero & lade libabant, vndè Tibullus
lilullus,
Intereà nigras pecudespromittite Diti
Et niueilacîis poculamijîamero
Bâteliom»- Dionysio feu B accho Hircus feu Capra maâabatuf, quod hoc ge°
«abaiur Hir- nus animalium vites maxime rodat, iuxtà illud Virgilianum:
cus,
Vite Capwmorfâfèactbimatlams ad aras

aYirgil
aî.fculapi6
^scvlapio, de Capra res diuina fiebat, rationem affîgnant, quiaJ
Capra. Capra nunquam, fine febre efTedicitur, falutis verô Deus yEfculapius s
Gallus quoque ei immolabatur quemadmodum & Mercurio Anubidi &
fltitarcbm.
&Hermanubidi, de quo fie Pi marchas Jdhunc,inquit, inferiora, peut ad
ilium
SYNT. III. DE ORIG. IDOLOLAT. jEGYPT. C^P.X.
illumfuperîorapertinent ideoillï candidum Gallum bitic croceum immolabant
Uborantibm mederetur,alho. Gallojacrum
fed & Pyrrhus quoque êx càmftlenè
peragebat
Vvlcano,cùm facra fierent, omnia igne confumebantur, id quod Vulcano fa,
crificium_#
proteruiam dicebant;, nam nifi vi&ima, & quodcunque fupereffet igni igne confuine
datum fuiffet, facrificium pollui putabatur batiii.
Marti, alios Equum, alios Canem obtuliffe. fcribit Apollodorus,-

Mirti Equus,
LatinosLupum, &Picum; Lufitanos Hircum; Galfos Verrem CanisjLupus,
Hircus, Gal-
Hercvli Bos olim facrificabatur, fic LiuiusÔuidius Dionyfms lus (acer.
Herculi Bos#
Halicarnaflxus, alijque.
Satvrno, apud Romanos fuluus Bos & niger immolabatur at Saturno niger
Cyrxnxos cinilos coronis tempora ex ficu recenti Saturno fâcra inftituif-
Bos.
fe proditum eft, mellitafque placentulas mutuo fibi mifitafle

lANO, facrafiebant ex libo, quod ab eo Ianual antiqui dicebanc, Iano ex Libo
erat enim placentas genus interdum thure, aut vino forfan ob vini in- làcra fiebant.
uentionem, qux lano fïue Noëmo atribuitur. Oiùd.

Iane tibiprimum thuray merum$fero
PANI Deo Hircus coleatus facrificabatur, qui qui de m Hircqs ad PaniHircus,
fpecum agebatur ,in quo Pan ipfe diuerfari putabatur vt docet citatus
Lucianus. Pani verôLycéeo in Lupercalibus canis immolabatur y vt aitt
Plutarchus, quoniam gregis & euftos & amicus canis alij Capram al-
bamdicunt nonnulliHircum,excuius corio Lupercifacerdotes flagel-
la conficiebant quibus vndique per vrbemfœrainas feriebant.
Sylvano & F avno, facra faciebant illi ex laâ:e huic ex hœdo vel Syluano fa-
cra ex Laâe>
agno, aut vino. 1 Fauno ex hœ.
Priapo, naturae & hortorujn Deo Afinus hoftiafuitj ob veretri do,v^l»gnot

vel vino.
magnitudinem, de quo Quidius Priapo Afi-
nus.
Cœditur <? rigido cuflodiruy~isafellus Cuti.
Alij tamen ei laclibumque offerebant, quemadmodum Virgilius indica-

re videtur Vireiti
Sinum USlù ts* hsc tibt, UbaTriape quotannis
Exfpeftare fat eH, eufloses pauperis bord
Ivnoni de Iuuenca facrificium fa&um fcribit Seneca in Medea_»j Iur.onilu-

ueuca.
alij Pauonem offerebant & Anf erem, alij Porcam Vel Agnam alij flores
& Coronas.
Cereri antiqui fpicas dicabant,& ex eis coronas fed & de porca Cereri Spic*
rem facram feciffe teftatur Xenophon huic & frugum primitias offere-
bantur,hinc cum lampadibus taedifque fuccenfis menfe Aprili facerdo-
tesalbisinduti,maâatâporcâ facram peragebant
Qnid
Trima Ceres gmuid*gauift eJlfanguinA porca
JfRO-
CAP.X, OEDÏPI JEGYPTIACI TEMPLVM ÏSIACVM
Proferpinx Proserpin^ fterilem vi&imam pblatam ob eius fterilitatem, ait Ma-

fierilis vjâio
ma. çrobius, cui fubfcribit Virgilius
Virgile
flerilemcj.tibi Trofirp'ma îraccam
EratenimProferpina fignuminferiorum partium ten*« » fteriltuoi ï cui
pulchrè confonat illud Prudentij
fvuîtnP Qfyptaad Tartarei tbalamum Profèrpina ${egh

Pkcatur VAceâHerili, ceruice refeSld
Minemae
Taurusalbtis, Minerve, Taurus albus offcrebacur ,• Dianê,Cerua Lvn/e, Tau-
rus maftabatur quia crefcerado cornuaTauri referre videretur iuxtà il'
lud Claudiani: s
Clattdkii- ai "Humilia,Memphïs
In Vulgusproferre fofetypenetralibus exit
effigies, breuis illa quidem fed plurimus infra-*
Liniger^ impofitâ Juïpirans VeHeJàcerdos
Teftatur fudore T>eum Nilotka fiflrïs
Q{ipafot2atà Varioffcmodos /Egypùa ducit
Tibia ifubmijjis admugh tornibus jipis
HecatxCa. Hécate Deae Canis teftePlutarcho

nïs,
Veneri Ce- Veneri Archiux, alb« Columbx, vel y€gypti*
lumba,
lunoni Vac» Ivnoni, Vacca immolabatur
«a- Rheje feuCiBELi Deoruna matri, proprio fanguine litabanc faGer-
Cibeli fea
Rhes (ânguis dotes imo vt mundiores eflenc in peragendis huiufmodi facrificijs, geni-
hutnanus.
tale fibi quodam acuto lapide abfcindebant; & Athenis alibi cicucam bi-
bebantjVt vim libidinis extinguerent, & mulieres ex viticis folijs leâ;os
fibi ad illieita defideria refraenanda fternebant
VeftasÇes
grauida.
Vest^: & Tellvri Bos forda {eu grauida dicabacur > funt qui Tel-
Arnti. luri nigras vi&imas oblacas dicant de quibus Arnobius ait, Telluri fcro-
pha ingens fœta immolatur.
Eeltons &cn Bellonjs facra non beftiarnm viâimis j fed fuo ipibrum facerdotum
Sacerdotum
cruorç per. cruore peragebantur gladijs enim diftriétis quos vtraque manu tene-
agebantur.
bant, humeros fibi ac Jacercos feriebant
lun* Sus. Êgyptij denique Lvnue tantùm & Libero Suem reliquisDijs bo-
ues mares, vitulofque, & anferes immolabant, capram tamen & hircuiu*
ruillomodo.
Stellis Volu-
Astris &Stellis Volucres dicataefuerunt Ifidi anfer, galliisNo-
«es. &ï & Laribus, nonnunquam porcus.. Apud Tuffas in iEgypto cornutas
Veneri bos ob fimilitudinem dicabatur.
Atque ex his omnibus apparet» eam cuique Deorum dicatam yiî-
inam, quas naturx eius magis confentanea foret.
CA-
SYNT.IU. DB ORÏG. IDOLOLATR. ^GYPT. CAP,XI.
C A P V T XI.
De Brutorum cultu lAegypûjs proprioe
REftè &fapienteriapfuum,errorumque humanorum caufam philo-

fophus fiatuit leuitatem, & humanx mentis inconflantiam qui
inftigati homines, animmn ad nouosfacrificiorum ritus, cœrimoniafquo
condendas,applicuerunt, vnoquoque id > quod ci proprium ingenium.
Geniufquefuggerebat,infti mente qux omnia facb efie exiftimo, par-
tîmftultorum hominum infcitia,& ignorantiura,quanciim ratio Screligio
requirat-, partîm falfis infidijs facerdotum qui per varietatem cœri-
moniarum rem in precio retinere, cùmres ridiculae potiùs iure videri pof-
fent, quae fièrent redièintucntibusj quàm vllamfan&itatë continerc vide-
bantur. Partim etiâfiebathoc daemonûmalignoriî fraude,cùm effetadhuç
poteftas tenebrarum, qui per has ambages homines in feruitute aliéna
retinere, & perpetuô falfx, relioi onis atque idololatrix vinculo ailringere
nitebantur; neque vllam libère refpirandi animis illis fuperftitionibus op
preflîs concedebant facultatcnij vt poffent tantum fallaciarum fecum pa-
rumper confiderare,& aliquandocognofcere, quam abfurdam quartu
vanam, quam ridiculam, quam omni fcelerum génère contaminatam re-
ligionem complefterencur- Caecum Æ-
Inter cœteros autem mortaliuin >£gyptios potiffimùm hâc cœcita- gyptiorum i Il
te laboraflejFliitarehus téitatur ac proindè mirùm non eftjeos in ridicu- culc4 Deor1Í.
las &ftolidasfi.iperftitiones prolapfosjtam inuiïa Deorum monftra pepe-
rifle. Nam cùm ij ( vti ditlum eft in prazeedentibus) prxcipuos Deôs So-
ktn&Luham, feu Ofirîdem & Ifidem, totius Vniuerfi moderatores ve-
nerarentur prêter innumeras fabulas, & anilia deliramenta eisaffi&a_»,
eo pafsim ftolidî qnâdam opinione perfuafi deuenerunti vc omne id,t
quod fimilirudinem aliquam ad Solem aut Lunam obtineret aut quod
proprietatibus poîlereî phœbaeis id veïuti folaris animae parcîcnlam fan-
aèobferuarentj ex quo multiplex ille pantomorphorum Deorum cul-
tus originem inuènic Hinc quoquc Dij ifli riciiculi, quos in hune dieiru
ceu
ceugentilis
genti e e
vèfaniîeteftèsintuemur emîàr *u/jvxty*teç k^tasm^é:?^ s
,r-
eÙÀ*e?>ii<pct*iiç?
4iRitfeÇME~OL7lif5
.y,r~~cr~u.ntsy
cVxe<P«A««»oçv&àxtvdtes,T<we$iti(piitesj aliaque fexcenta huius farina; monftra-
&portenta prodierunt* in quorum cuitum Seduîius egregièinuehitur, >
çùm canit
Heumijeruquifcima colttnt, qui corde(tnijlro: S~a~lixr>
^lligiojli ftbijcul'pu,ntjTmulaçbra,fuurn%
Faiïorem fugiufit <? quœfecêre Verefttur
<Qùû fnror ejl •> quatant4 animos dementid l'uditv
VtrVolucreyyi tUYpem^bouemôrtumg dvaconem^
Semibominemcj, canemfuppkxhomopronus adoret
ïeftuîiiatxusiimilitcr mSeaaDorem ex Ghriftianaj reîigione ad idoïorura^
ieruitutçaicorjuerfumjinuedus^vanam hanc ReligionemJic ^.icrepat
Hh $itu
CAP. XI. OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ÏSIACVM
lïttulliitnu:, guis patiatur enim te magnamcredere matrem-»
Pojfe Deam dici, rurjùf^putare çolendam e
Cuim cuhoyes infamia tnrpif mûrit.,
Re$mir'andafath, deiefta%culminefàcro
Si quis ab IJhco Çon/ul procédât m Vrbem^
Rifus oris erk quis te nonrideat autertu*
Qui fneris ConfuUnunc Ifidis efie Minifier
BfUtorumtjgTïettm feruus•
DHlénGo .£' Diodorus porrô ait, maximam fuiffe /Egyptiorum inbrutis colendis dif*1
gypeiotum-»
in Dijs co-
fenfionem Nam Lycopoli rani abftinebant à pecoribus, ne lupum,quem
lendis. veluti Numen adorabant debito pabulo priuarent i Oxyrinchicae pi-
fcenu Cynopolitani canem Numinis loco habebant.
Narrât Plutarchus fuo tempore crudele bcllum inter Oxyrinchitas
8c Cynopolitas exarfiflej eo quod hi Oxyrinchum pifcem, quem diuinis
honoribuscolçbant,Oxyrinchit<e,deuoraflent3illi verô canem apprehen-
funi, cui velutiNumini litabanc Cynopolitae vltionc fa6la} maâaffenc.
Meminit huius diffîdij quoque S. Athanafius
S, Atbatuf.
tr*t. cunt. Omm inquit r difjîdtwn-»
bellumque continuum inter Mgyçtiosœîluam originem adiuerfttatè ammalittm
IuUah.
qu&adorabant, y duxijTe arbitror Crocodilu*enim,qui ab alijs, Vt Djeuscolebatur,

ab altjs "velut fttmmum malum%ac execrandum animal^Çin quod Typhonem fra.
tricidio coramiflb commutatum credebant) odioerat i? abomination* Leo-
politaniLeonem adorabant, quem Collimitant vti crudelem belluam ad perden.
duminquirebant; in diuerfis enim partibus diuerftâ beïïias cultas oîtendit Dio-
dorus *Bqsquidem in Mtmpbi i Mnenisin Heliopoli Hircus in Mendete^ ai'
îaçum Meridem Qrocodilus^ Leoin Nomo Ltontopolitano De Bouefeu Apide
;a<w.
culto fupràabundè di&um eft ,à quo, tefle Lattantio Ifraelitarum Mo-
fcholatria in deferto profluxiffe videtur Sic enim ait IJraêîtU depofita^»
Cultus yituïi iam
autel in de. J£gyptiacâfiruitute,iam famejitique depulfâ, in hxuriam prolapfi ad profa-
fertp ab iEgy-f nos JÈ^pt'wum ritus, animos tranîlulerunt Nam Moy/e in montem afeenden-
pchs.
te, illi aureum capnt 'Bonis quem Apim Vacant)quod eosfagnoprœceieret ,J%U'
Herodotus. rarunt. Herodotus ait Latopolitanos, pifcem huius nominis veaeratos,
Culcus diuer»
forum anima- Hermppolitanqs Cy nocephalum vcl Simium Cœpas Babylonios j The-
lium apud di- banos Aquilam
uerfas yrbes
Leontopolitanos Leonem ,• MendcfiosGanramî Atre-
JEgypti. bytas murem &ranam, cultu diuiuo profecutos, queîs aftipulatur S. Atha.
nafius Tantcperey inquit, quidam mente prolapjtfitnt tantijque tenebris ani-
mumfuum inuoltterunt, "Vtque nulU ratione efie poterant > aut Vnquam
S. Athantf.
confiée!*
Numina «otn ejjfentj
ea excogitârint<tsr Numinafecerint: quippè qui bruta rationabiliaques
pofita nacu-
IX.
animalia inuicempermifçentes &*in VnamJpeciem contrabentesypro 'Bijs cotant,
Qualesjuntapud&gfptios, Canicipites^Serpenticipitesj Jjtnicipites tyinLj/t
bia Ittppiter or jlmmon 'Veruecinocapite configurons Haec S. Doâror.
Çultus rerû Sed quod magis mirùm non irrationalia animalia tantùm fed & res
(ënfu vitaque
paren tium. etiatn vita fenfuque çarentes, vti Nilum, terram, porrum,cœpas, allium,
aliaque rimilia,NuminumIocoftulta gentilitas tenebat j de quibus ele-
gantei fane & fçftiuè luditluuenalis
•&
SYNT.IIf. DE ORIG IDOLOLATR: AGYPT. GÂP.X1.
Jj>ttismfcitVohfi'Bithynice û»î'mdemens Iareaal.
Agvptus portenta-colat Crocodibn adorât

Ponumyircœpenefasytio/àre)acfrangere
mor/it
0 fanSlas gmtes j qu'eus h&ùnàjcuntuv in bonis
Numina.. «
Sedulius quoque ad maximam hominum ftoliditatem» atque in bè&ijs eo-

lendis infanum zelum alludens, fic canit .a
Nonnulli tknerantur <>/»*, • >

moHeft}tieperboriosy l~~Jiaux;
Tranrp'anta-~.y
tores Deorû
Numinajîcçarigant^'veriquehdcartevidentur Mgyptïj.
r îJl
Iranîhntiitomm çuttores ejfe Deorum. y
Stolidam quoque hanc M^yfùotnm (upër ftitibnem-Dotr minus dp-

&è,quàm féftiu«depingifc Coôàéus argutiflîaius! Anaicaftécr de Rhodia-
fto hoc enneafticho >>\•.• ->••-: rr -c
Anaxai,i,r
~< de RboiinïO.
Hrf«</(p/7^ #€^ VoMfcurfréôrhWiîitb • - « • :•'
£oncordibus;¥tKCtâoriytis<n€c;fezîbWv
Per mAixima.ikferualla dijfeténtwnsi •
a~f~g-ete'~
Bouemcolis 'Deis-#g9 mà^bmé\n>^v cultus Deo-
Tumaximam anguillam DeumJ)utast ego rum.
Objoniumcredidi Juauijfimttm
Carnesfuillas tu cauestatgaudeo
His maximè canem colis, quem "Verbero
ëdentem vbi deprebendoforte objonium
Non ftetit hic iEgyptio«jin.ilî;-cum eas res quoque qux fine

R«s puien-
das ivummi
locohabenc.
pudore & verecundia receofèri yjxpqTO^Wuminis loco habuerint vt
teftatur Laâanttus hi^^t^hy;^mj^(^j^^0ruimus êlîgionesy quàm LaB*ntiui,
Natio Jîgyptiorum? quiturpt^^l^fVi^gîÏÏumfûras colunt ? quidam
etiampndenda ta?,' ~-i.vccâatur
diclu,tan<juam
pudendadic'-lu) Ûe^À^^v0%£e&at\ir idem Minutius
idem Minutins Felix
Félix
in Oâauio his verbis JEgyptij ~Ptlj ctm^jÈfoue Vobi/cumjnonmagis IJîdemyquàm Minutius
~"J~:al'" Fciix.
cœbâYum acrimemasmetuunt neç S^^dern mugisyquàtn ftrepitus per puàen-
da corporisexpreffos extimefetwt Aftipulatur huic Origines Taceo nunc
inquit, eos JÈgyptios, qui Vénérantur Ventriscrepitus ad quorum imitationem,
fi quis philofophatur fernando ritus patrios riduulus philofophuserit faciens
qua philofophttmnondécent Meminit quoque ridiculae huius iarrias S. Hie-
ronymus his verbis Vt taceam deformidolofo, <Hrborribili cape & crepitu
Ventrisinflati, qua Felnjhca religioeft Cuius quidem olidae religionis aliam
caufam non reperio,nifi vanam ibperftitionem &obferuantiam ^gyptijs
quafi innaum Dùm enim panico quodam Deorum metu perculfi, nihil
non in humanis adionibus ominofum purarent mirum non eft> eo de-
RientiîE eos deuenifle, vt indecoris huiufmodi firepitibus nonnihil diui-
numxnefTe exiiiJmârint Accedebatfrequens dœmonumillufio? qui ora-
H n 2 euhs,
CAP.'Xi. OEPÏPÏ. IStAGVHz
^GYPJaACI TEMPLVM^
culis>fïmulachrifque fe jnfiAitant^s> eonfulentibus refpôrjffa non ex oro,
fed ex ventre proipebarotj :4e quo I&ias Cv£9.;conqueri yidetur, dùnu'
dicit Et J£pfti}fcifcitabwîtur Idola»<&apyd Mwos Pjihoms çs3 Gnoîlasi
Vbi loco(Pychpp#s,SfGrîoAas^babef.gr fl^jw^ waiKOboth vaidgonim
Oboth autem idem fignifîcat ac vtres, ita lob 31., Et ce venter meuseîî,Jî-
eut Vinumnon af>ertum>Jtcuti oboth, id eft, Vtres nouiîta rumpetur Ex quo
..fionn^lli;iionJeurcQiçûârJbUraBtur>Pythories.ab'vtribusdidi:os:,quoxi
Qmé Python qui cali fpiritu âfflati efTent,ore diaufo ;eic ventre,perindè açfi ex vtre feu
ëciyfa- lagenula refponfa fua depromerent non incongrue indè enimàGrascis
~e~ ê>f*r€w5-«>c|uafidjeeres ventriloquoSjappçjlati i*unt.Eft enim fallaciffîmo
•1 rum immundorurnqj fpirituu propriû, huaiano geaeri impurifîîmis adio.
nibus illudere, id eft è pudendis corporis partibus refpohâ. dare. Quod
fuperftitiofae & itnperitsgenti, dùm nefeio quid facrum videbatur mi-
j-ùm non efl,& crépita? intef diuini pultus.ritus àbvEgyptijs fummâquâ.
.damanimî ftoliditatc repofitos iuiffe. Sedpraeftat bas iordes alô fuppri-
mere filentio quam feetore eorû âbominando tenecia tnentibus naufeam
concitando, officere. Qui plura de his & fimilibus potidimtim tametb
de cura maximaû^m inbeftiJ8ralendisferaabant>defidçret, confulae
Diodorum, & Plutarchum, qui fufe easy eorumque alen-
dorum, colendqrum fepeliendorun>
que rationeoa deferibunt »
SYN-
SYNT. IV. PANTHEON CAP.ïf
HEBIUËORVM.
S Y NT A GM A IV.
$^V 0 D T> 1 C IT V
OANOEON HEBRAEORVM*
S l V E
De Dijs, varijfcjue Hebraeorum, Syrorum,Chaldaeorum,

Babyloniorum, Perfarum, Samaritanorum Arabumj9
aliarumque Aegypto vicinarum gentium idolis,
lucis, aris, facrificijs,accœrimonijs.
CAPVT I.
<DeIdolisHebraoruntyfiue defaljbrumNuminumcultu,ab*Aegy-
ptijs ad Hebrœos propagato
Éfe#P^gfÉiS8t
Vandoclvipem
in pfaeccdcntibus
Capitibus de Origi-
ne,& diuerfitateDeorumêfacrificijsdeniqâtqi fal-
^Sîr forum Numinum eufru iEgyptijs vfitato fuse trafta-
v\ tum c^' operaEpretium me iatturum exiftimaui,fi hoc
loco ftylum ad antiqua Hebrxorum idola, eorumque
originem conuerterem j cùiiî enim tefte Clemente,
Clément
*W&w=fti^gsà^!i cœrimonise,
fjebraîorumm5?ftena,ritus, cœteraque,? Alex. l. f,
facramenta quam firnillima fint JBgypttorum myfierijs; Êgypti; quo- Sir,m*tt
que plurima ab Hebræis, HCl1ri hi ab illismucuata, reciproci iuris fece-
rint. Hinc futurum iperamus vt ex huiufmodi myfieriorum vtrique_»
populo communium comparatione, Oedipus hic nofter illuminatus ma-
iora indics in indagandis JEgyptiorum afeanis incrementa fit capturus.
Notandum itaque duo fuiffe hominum gênera quorum ftudio &
Chami pro-
& machinatione idololatria vEgyptiorum ad Hebrxos denenerit Primi genies & Con
•cubiniE Salo-
generis fuit reproba illa Chami progenies de qua in praecedentibus ca-' monisiEgy-
pitibus varijs locis diâum eft vti &Ifraèiita: j qui inter Êgyptios cora- pciasfuperftj.
uones He-
aorabantur, fuperftitiofà eoru mdodrinâ infe&i Secundi generis fue- brios docuè-
re.
runt Salominis pellices, mulieres alienigena; maxime ALgypàx, quarunu
blanditijs & doloib amorefacras Iiterae,aiunt, irretitum Si*lomonem fa- 4- ROZ-x3,
na, aras, lucos exfiruxiffe idola queîs adoleret, ercxtfïe. Cuius prauo
exemplo feduéti coeteri fucceffores eius RegesIfraël,-fi paucos exceperis,
omnes huic improbo cultui adhasfére vt in fequentibus de Ièroboamo,
Achabo, ManalTe aliifque oftendetur Sed ad Archidoloîatras reuer-
timur.
Cham itaque, Mifraim, Chus cum filijs fuis Nimbrod, Canaam, & Cham pri.
mus idolola-
2aba, vti primi fuerunt ^gypti incolae fie primi quoque omnis fuper- triïpoftdilu»
uium iauen.
fiitionis,ac idololatricse fmpietatis extitêre Authores quorum impro- tor.
bis
CAP.Ï. OEDÏPÏ AEGYPTIACI TEMPJLVMISIACVM
bisrnoribus, prauifquedifciplinis imbuti yfëgypfij, fucceflu lemporuitL,,
IfiaëliVr pri- jùm alias fibi vicinas gerices, tùm vel maxime Hebraeos, qui bus cum du-
flji cgltu &-
É/ptuço ip. jçentjs penè annis morabanjur, jnftituti fui habuêre fe&atores nequo
~C~1.
difficile fuit carnali populo, ac iènfuuin voluptatibus irntnerfo,ea ample.
xari dogmata}quoru.m ope ad totiusfelicitatis apicemieperuenturosfpe-
rabant. ^cceditj tranquillam illarri?pacificam, ac denique fortunatiflu
mam y£gypt,iorum vitam,quamindefe;flb idolorum culrui,facrificijsalijf.
jque iippijs artibiis ceù. vniçae çauùe accepta jn ferebanc j in animis homi-
num malefcriatorum, p>agpu«i pondus habuifle Quod vel ex hoc vm-
ço inanifeftum efie poteft cùjn yEgyptiacâ hâc felicitate, ac fainâ rerum
rnemorabilium exçiti non Hebrafrt3ntùm,ièd 8c Perfae Arabes, Phœni-
ces, Syri,BabyJonij, Qrici, çô ^ntitio in iEgyptum Çefecontulerint vc
mirifica illa difcipljnarurn facerdotalium cognitione iinbuci carumquo
ope arcanorum lfiacormtî facî participes, eam quoque, quam,JEgypti j
feliçitatem conrequçrentur
~'hYia~eriac ^rat moris in iEgypto, varijs CQttttt malorum incurfus vti phyîa-
Jfraeliiarum
§6 /Egypto. ùer'ijs; horum itaque vfu,cum Hebraei aduçrterent fecuram -Êgypcioî
vitaniduçere j &ip fi vt hanç fecuricatçm confçquerentur animum in.
ceperunt adijeere ad fupcrftitiofas illas itnaginum fculpturas, quas fub
êbrziirLj çerto fiderun) pofitii, ex varia rnatei:ia,afl;ris çonueniente, confeâas» in^
pmnibys JE.
gyptips imita collo, manibus, cingulis continuô portabant Iterum ^Bgypti) terreno»
fifunt. rum bonorurri, qua frueban,tar, abundantianijfedulo Apidis çulcui afcri-
bebanc j hinç iiraçlirx in deferto commorantes Tqualido, &aquarunu
penuria laborante, cum coepx, allia» o\\x carnium Hmiliaque carnalium
hominum oble&amenra deeQJenpi rneinPFes i^gyptiacae felicitatis, &
Apisindeferr ipfi Apidem erexerunt, rperantèsfuturum^ vc eius a/Iiduô cultu, diela^
fo cultus.
terrxbona çonfequerentur Hrac qnoque Portatiles mi Dij, quosThe^
Therjp/jini_» raphim appellant, ac fexcenta alla idolorurn monftra de quibus in fe-
îabaqj
quentibus tra&abimus, emerfifle yidçntur ¡ quîç quidem breui temporel
eosin eleâagentefecerunçprogreflfus, vp illuminatiffiinus Do£lor dubi-
tantium R. Mofes, diâqs Rambam, cùm hanc gentis fuae ad gentiliunL.
riru$ propenQonem çpnfidçraiTet legem non alia dç caufa Moyfi datant
luculenter demonttret, nifi ad impias ^€gy pçiorum çonfaetudines ab He-
br«çisiinbibitos,falutari lçge abolendos
Verùmqua ndpq'aidemçi tari Doctoris verba ingens bieroglyphiois s
rebus lumen adferre ppfTunf, vifumfuit hic ca ad longum per partes ca-
men producere, cum non tantum ea qua; in praecedentibus diximus,
confirment $ fed & dicenda impofteruiri velucj in Synopfiquadam fide-
îiter &eruditèexhibeant, Verba eius funt ex libromanufçriptoHebrai-
çoj quem â^ jrvo hoc efl, Dodoreî» dubicantium appellant, defum-
pta Rambâia in more nebuchim 1. 3. c. 3.
MQF'~gYV,
~c~ yma~ ^Kôi
j' y niiV'tS aîâp^w nriïD an '^tori VVan ru nni« hha les* niiïoft
~~a Rq~r,b~as IV oy îViVinni nT'noK "«nVaonn«
3.r.î.i»$r»
mvioi j"v niyoo hûnh 0V3 arto" «lit
<~a< *|07'5nitfnJOTI31V03
Œrœçepta}inqujc, quœ cQiitineppars Jeçttnda, font amnia illa j>r<ecepta qu&
res£i~
SYNT, IV, PANTHEON HEBRJEORVM* CAP. Is
ufykiunt idololatriam Notum eftautem, quodratio O* cawfa omnïwntaliuvL,» Pr xceptz3

pyçeçeptorumtft euadere errores idoloktrU^diajqsfaHaces opiniones 7çepiniqtta-»pta
Moyfepræfcri
contr.L-t
dogmata\isr continentur inter ijîa prœcepta de augurioyde diuinations <? de-? id olola tiii ra
&rtemagica%<ùrde omnibusaltjs fimilibm ,E3yptio.-tLm.
His iwqae prasmiflîs Rambamin hune modumfua verb* profçqui- ~xmbam.

tur:
Çwn Veyo,inquit, Ugeris omnes Héros, quos commémoranttibi expliçabunt Ars magies
Zabxoium.
iîli t'tb'i quod ays Magica, de qua auditiijîitquam cokbdnt, Zabœi, CafdijmJtue
fBchihmjyÇhaldœi, <&plura adkttc eorum operumçrantapud CananœQs ? £5°Mgy-
fticis, quêusdecipiebantaltos ipjîdecepti^ ar putabanx^quod in illius Vinute opc-
ramirandapatrarentjinejfe vel aliter Hmini > Vel bominibusalicuius çiuitatis
Ex quibus primo patet, Zabaeos, qui funt ex progenie Tfaba filij Cus
>£gypto vicinas gentes, vti &GhaId£eos,Babylonios, ChananîBos, plç*-a-
que dogmata ab >€gyptijs primis haufiffc^ quod indicatur clarè hifcè ver-
bis plura operutn erant apud Aegyptios, quibus decipiebanc alios Se
quibus mirabilia fe facere pofle a rbitrabantur. His itaque propofitis
Rambam difcurfum fuum fiç profequitur R¡Jf}J~4~
Schoigitnr, quodintentio legis totim^ is columna, fuper quam pojita eïi

fuer'tt, eueîkre idoiolatriam çs^ dejtruere "»tfi endaturûoâ a tiqua defteliis nor
cet {«Fejjiçityin aliqua ijlarum rernm,quœ mueniunturinjîngùîaribus bomi%um » A\/lr~w.gi.1,.J
_AegyE-çioruy
illa opinio inducit homims adfiruitium illorum Jecuttun çft necef-
<P qttôniam
fario, quod occideretur onmKmagus,quidtalis Jeruït Idolis fine dubio j quamuM
e'm femitmm fît in ifu aliarum rerum extranearum, erfeparcttarumà Yiafemi-
ujgentium refyeSlu idolornm <?quoniam illa in plurtbus talium eperum. non^x
admittebantnr adfaciendum ea, nifî mulierestidcirco dixit, Magam non patieris
Vtnere qttamuis in natura bominum inueniatur pietAs^t non occidant mulme$h
î3° propter hoc in ratione idololatriœfecit mentionemde 1>iro >ÇfP defœmina.. Et
iterum dixit} Virnmçsp mulierem TSLonejl autem tale diiïum ajiquid in VioM-
tione Sabbathi, nec in altjs prolibitionibus prêter -quamin isla. Et intentio. fuit
fropter pietatem hominibus natur aliter infam reJheSlunmlkrtirn • Et. quon'umk
Magi.i.
CAP. c TEMPLVM ISIACVM
OEDIPI JEGYPnACI
~ai i1 e~tt110 Magiputant, quod ars magicapotent'wn babet, ad exterm'mandt nocim animalia
M3g~rum
vi rum at,.il.
de
de çiuitatibtts, ficut Jerpentes Z? fcorpiones ï? ali i buiufmodi & putant quod
mag'tca probibeant gênera damnorum que plantis accidunt ficut inueniuntur
Qperdyperque credunt je grandinemrepellcre> âlia opera ad occidendosfermes
yinearym çepmulta disk gens Tfabœorum JEgyptiontmque ffr interfeBionenL*
tibee de fer- yermiu?n Vtnearumper Vins Amorrbœi,de quibusfit mentioin libro de ferukio M.
Mitute ~gy·
pti?:ut?, gyptiaco. Et Jtmiltter putant^fc babere opera, per qu* prohiberipojjït cajusfolio-
rùmynuc«mi ç^- alkrnm arborum-, çj? propter hœc omnia nota, dixit in verbis
firmetùonis Ugis Si ambufaueritïs inferuitio idolorum & in operibus mâgkis
de quibus putaris, quod remouebuntur à Vobisdamna, propter ipjà}occa.jtonesac~
cidunt Vobis<ùr damna,ficut diSîum eft. Immittam Vobis bejiias agri, <&noce-
bunt Vobis<ts>c Summa igituriftius mtionis eft, quod omnLitfuœfacere putdnt t
tdololatrœad confirmandumferuitiumfuum, per illaeffugere pojfintdamnas l>tin-
âucant hommesin bancincredulïtatem illa funt,dequibus fecit mentionemm"ver-
bisfîrmatimis, quia in faciendotaliajèruitia, déficient pradtcïœVti
lit aies. Oîien-
{ntentio legis
diuID4. fum itaque tibi^quœfuerit intentio legis in proponendisbenedi&ionibus<J?rnaledi-
8ionibus?quœcontinentur in verbis confirmationisin iflis particularibus fepamîis^
<ts nonin alijs, & intellige menfuram huius Vtilitatis magnat i e&dem% moâo^t
elongaret homines ab omni opere magieOyproUbuit ownia^queeperùnehant ad ma-
gicam artem-feîiam ilh% quœdépendentà cultumterrte, <&defcimtia eiuSyfcilicet
que dicuut ijfe'Vtilia-in boctqu(enoneaduntin .conjtdemtionemîMtura-
lem; fédjunt conjuetafecundum conftdemtionemillorum in vfu taUumrerunh^^
<&idcirco dicîum est in lege Tslonambulmbithin ritu gentium,£$*conftt'etudini-
bus eartt?», que Vocmeruntfapientes Yia£'^morrbiâ,qùa fmit rami artis magiefy
quœ attribuuntw rebus J.ftronomici$neceffario, er quajï per quendam cinuitUm
Medieinblî* bonor slellarum, &*feruitus earum ïïixerunt etiam fapientes pa-
Àmorrhsorû procuratur
làm, quod omnia medkinalia, non bxjStabimusin illis per Vtutjs Amorrbœi. Itenu*
omnia, que confideratio naturahs exigit Juntlicita <?*alia funt probtbitay Je*
cundùm quod dicîtim eff, Arbor cuitts.fru'duscadit, oneretur lapidibusj <S "pnga-
tur t'wBum Sapiensatitemconfidemns ijîud optts dixit (Bonumeft-Vt oneretur
iapidibusi <&virtus eius debilitetur fed quare Vngetur tinêlum patet igitur,
qiioà fi t'mgaturt'mSltmtrubea diSla Arabie è\Jlm<tgnt,f»elcmnahquofimili^cuws
çau/am non apprehendit ratio 5 prohibitumejlfieri per YtasAmorvhœi. Similiter
de abqrtiuQ,ybijèpeliat^r ïy dixerunt non fufpendetur in arborent
MagUç fupei{ dixernnt
ftlUMcs · nec fepeheiur inbiuio, quiatlhdeîldeVijs Amorrhœi. iSlo.nVideatur tibi con-
trariumy quodîdebatur licereyficutclauum mLnîbulofujpendl quoniamin tem-
pore illo putabant, quodper viam experimentifiebat bec, .<&mteliexetunt quod
taha erant medicinalia, yfique jiint herbaquâdam}quamjufyendebant de ceruice
démentis, &yocaturFemura,<i$' dabant fier eus carimumin potum laboratttibtts
ferophulis) £5" fubfwnigabantcum aceto, & cum alia medicina,cjuœVocatur Mar*
tefica, in infirmitate genuum Vebementi quorum omnium l'tilitatem expcvii
erant licet ratio caufàm non appréhendât isr idcirco licite fuerunt nomiff£->
medicina »..
î-egi» prapee-
pta oppofita Ex quibus omnibus liquet, totam legem Hebrxorum fuiffe quafi
{egibu'sAegy
PEi9EUa~. parallelamlegibus iraprobis gentiliu s} eifque voliiû è diamètre? oppofi-
iuni y
SYNT. IV. PANTHEON HEBRiEORVMi CAP.l
tam> întejitioneinquelegisfuifle pritnario ad idololatriam difperdendam»

§c ad deîendum nomeneius, omniumquc rerum pertinentium ad eanui
& qiziçquid inducit ad aliquod opus earum, ficuti 3k Ob, & jiyv Id eon,
& traducere filios per ignem» & magum, & augurem, & diuinum & re-
quirentera mortuos, & prohibuiffe generali prsecepco afîîmilari operibus
eorum in tantum, vt ne vefiibus quidem aut cibis, aut coloribus confi-
milibus veftimentisAegyptiorum^ vterentur,- quod citato loco ceftatur
Rambam dicens
Ramham,
TSlimcigitur, inquit, audi mirabilia noïïra ma quoniamrafio comœisr (aCuria(acra_.

barba »,
hrbœ prohibita efl quia ferws idolorum apud JF,gyptwfie fokbat incedere^ (criptura_.
Bâdemquoque rationein prohibitionefait ne quis inâuat Vejîem de lino Vella- prohibitau
nct, Vel coneextum,quia tali Vejîevtebantur Jeniores idohrum qui coniungebant

animalibw <&faciebant ftgnum in manu fua de ali-
in Vejiibtisfuis, de plantis <LP
qua fpeciemetallorumy hocefl/criptum in li*briseorum. Illud autem ejl pro-
fiter quoddtcit J nonaccipiet mulier arma Yivi,nequevir induatur Veîiè mulie-
bri. Inuenies autemin.librb aytts magie*feu abfconditorum que compofttitCen- Ctntir auther
tir y dicitur ibi, VtVir induaturVefie tnuliebripicla cûm ïïeterit coyatn-:»artif
Attibt liera
<? mulier loricam arma 1 mugia.

ftelky quœ Voçatur VenifSt affumet bellica^^
cùm fietenteoram fie lia qua dteitur Mars &B etiam hic alia ratio7
quoniam opmillud fufàtat Wconcupi/centiamW inducit gênera fornicathnum
Atqueha&enusRainbanu Cui Abenephius Arabs ira confètuk» vcjiu-
iufmodi antiquorutri Aegyptioruin opiniones ex vno Auctiore collegifle
videantur Nam & ipfe attendit fuse ^gyptiorum facras difeiplinas apud
Hebrîeos manfiflè, ac proindè ne totam gentem,haec falfa Êgyptiorunx»
religio inficcret; Legera à Deo datam/quâ fuperftitiofi Hebraeorum ani-
mi in nimia profecutione cultus externi cohiberentur Verùm qiiando»
quidem eius animaduerfiones dignxfunt,vt fedulo expendanturj eas hîc
adducerevoluitnusj&fimul monftrare, quanti in Arabum, &Hebraeo-
rum monumentis adhuc lateant thefauri, Latinis incogniti, quantumque
eaconducant,adquamuisreconditarum rerum explorationem fie ita-
quedicitArabicè:
I~ieepkl. ~is
lï.~ ii~·J3ns.w
~pneft«n
CAP.T. OEDIPI ^CYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
~D/ (:){~t3'.t:})J-~a~ ~~JJ' I.:JJ~

luctpimtASta»/ expiicatioiwm doSlrtnejjpientum sEgyp tycuiuscognitio ne-
a
ceffana eîl ommphlopjpkorum JEg ptiorum fapientiam Jâ>e exoptanti Scias

Deus lege data prohibait omnenLj
itaqu? quodob idololatriamfpvntum A£?*ptiy
ahm&vn<y magiam W diumatortas que' s occultœres difcernuntuv
ferait utem
omnem denique cultam improbum & illicitum ">loco iIUm prœcepit nobis, Vf
confiteremur çepferuiremu* ei ><ST honomrem« Deum Vnicum HT propter hoc
mandjuit nobu in primopreec'pto,ne adoraremu Deum prœter ipfum qttoniam
multi ex ïfra'él peccarttnti15 prœuaricati funt cum Gentïhbm çjp Pagank &gf.
ptùs adorandopro Creatore creatumm,prœuaricati quoque Junt in improbarum ar.
ttuhtextrchiOtCum MagisiJfrioliSyalijfquedmnatOY'ibmt qui feruiunt Dénumi
peut Deo eorum Et ideà tota lex opponitur errùribit4<*nti quorum.Nam wtum
eîl, quod Mgpttj jokbûint imagines exîlruere> & idola dtîjtonerein montibus ex-
celfis Et ad orientent corimrfiea adorarey maxime verô So/is fimidachrwn idà
lex abrogat excetfa, &• conuerfionemVer/m orientem y ideà d'eunt Sapientes
gloria in occidente eîl Iterum jFgvptij/ôkbant in/umma ïenemtione babertL*
bottes, arietes, hircos yêa animalia occideregmuijjimwn piaculam arbit.raban-
Hebrzorum
lei prorfus tur. Hebr<eos VerètVt ab hoc ritu aaerterentur, lex- contrarium àoeuity immo-
contraria legi
Aeg/ptjotum
latiomm nempeboum, arietum, hircoru^n Prxterea Mi SolemyLunam, Stel/ts,
planetas \eluti Numina colebant At lex Ifmëhtica docuit non fcand.titâri ins
afyeflu Jîderum,y mil.tiœ cosli Porroin facrificu's Mgptifacer 'dotes fermenta
<3~mette ttebanturyfutem Verotquem Typbonii ftumàmdicebant,abominabjntttr,
Verùm Uxfermenta i? meIle riegleftoin facrificijs /aient adbibebat Erat denique
"freqttens in Aîgypto vfm phyloiïeriorum \>arjs imaginibus injîgnitorumt quetsfe
Sntuz ^gy- credebant qurs adiunzebantflatiancttlds qifit/dam, c/uts
ptiacs putes- fort unatosfuturos efie
tilei. auer tentes nuncupAbant qua nunc in collo, peaorey mawbw portare, nunç m_»
angulis dômuum,altjfg, Iochîveluti cuîlodes eorum collocarefolebant Qmts vfis
omnef, lexin Thephilin ir Meûôth &; Totaphot conuertit j qvt<zqwdem nihil
Frontal Heu
bituruin- altud erant, quàmcoria ex mundoanimalijn quibus Verba Dei legisferuand* con-
tinuant memoriam Juadentii £SPpracipientisfcrihçîtpmtur^ponebantur^fupirfron-
tem, & brachia-, <?poftesportarum Vides modo ex occajione Variom
rit mmJEgy\>tiomyquaiam totum oriente occvpabani lex eosprohibens rejultarit.
Arque huculquc Abfeenephi,qu2eïcapropèad illa quae fuprà ex Mofej
^gyptio adduxitniis, accedunti vt penè eadem dicasj vndè colligo
holcè duos Authorc*, hacc :de antiquis yLgyptiorum confuetudinibus ex
ijfdem Aurhoribus Arabicis, qui tùmtemporis ob antiquitarem eorum*
in fumunaseftimatione ciant,defunipfi{fe > crebroenim ab vtroque liber
Centir de Magia y^gyptiorum, & Mauri cuiufdam Arabi» de feruitio
jîigyptiaco. Si. Eze^hias dèniquede medic-aniinibus coruœ, eitantur*
Sed kzc alibi maiori ftudio diicutiemtis* Qui verp plura de huiufaiodï
modor<cenfitis_rioï>u5 .Heb.raeortim, .& ^gypfioruîndcfiderat, Thofi-
phta Thalinudiéa, R.âQipfpnem R. Eliam Mifrachi lu dam ïibonï-
dtm Gedaliïè CaeenamCaBalifticam aiiofq; CpmmentatoresHebraeos,
quos ihfrâ tiràbiraus,confulàt,in ijseriïm otnnia,^bae tupti 4iximus,con-
firniatareperier
CA-
SYNT. IV, PANTHEON IIEBRiEORVM. CAP. II.
C A P V T II.
Be farticuîaribus 1 doits Hebrœorum ft) de comparatione eorunu,

cum LdolistAegyptiorwn à quibus primùm
ea àimanarunt
De cultu Ignis
nihil in hoc mundo cœleftibus iftis ignibus, Soli, Lunat, Stel-
Vm lis, igné noftro elementari fimilius fit, vtpotè, quemignis folaris
Oiiinibus in rebus fparsim latencis particulam antiqui crederenc mirùrtu
ùnè non eft eum ab omnibus Orientalibus cantô lludiô, cura atque foli-
tudîne cultumeffe. Fuerunt autem huius cultus Authores primi Mi- Chus & Mi.
fraim,&ChusChami filij; quorum hic per tilium Neinbrod eum ad Ba- fraim primi
culcores ignis
bylonios, Aflyrios, Phœnices; ille per pofteros ad /Egyptios Perfas
Arabes,Lybios primus perduxit Inter cœteras autem gentes poityEgy-
ptios) ignem à Ghaldaeis 8c Perfis maxime cul tum teftacur de illis oui-
dein hiftoria Çanopifuperiùs ex Ruffino 8c Suida relata De h verô d~~ebiar ? 1.
hie.
Agathias qui ignem maximum Perfarum Deumfuifle aflerit, eumqu à
Zoroaftre, quem nos fcpràcum Mithra, feu Mifraim, & OCride confudi-
mus, introduâum primùm à Perieo vero propagatum effe demonflrat,
cui aflipulatur Georgius Monachus
E'dìd'd~ene~<<'6aûmîs>rgÿzluiFcu~a~ci.r~grlm`, x9ÿpGl)'f41 Af')"u9pIf'M~~C~ t'<p'~Ce~f~M.)-
ig)ZtvQ 0« ~t xPgv~s cr '1"n<§9-it~<
)ti6TMÂ'3'et. C~J aci~é.acsr'.9~!XT! «~ 6'~<!<ef ~'5' Cf rsacheis.
auraKaXtÇctt fer vetowv&çctS-cuiiTV tta^tçv'Qaç 4ett$f&i; C\»3hç SfawAvojjt'2, <Py-
Aé/tJ^àeSjAa^j(legendum pUtOÔKihdjQ} VelÙtec\tÇt
) <5ô*jMaâs ôirtl im à'gr;c» wsAA^
niltoJ.txarrKé tliçÇai.sruç«A«f««.Id eft Vocuit Ptrjeus ipfis Parfis execrandos
cœrintoniosHTmogiam» qutdicitur Medufej ijuo régnante ignis in Perfde çœfo
ddapfinyex quo alium ignem accendens,ï&fanwn extruens in eorepofuit, Voçauit-
qttetewplum ignis immortalis^ iir conîlttuens viros prudentes Vf Jeruireut, fer-
uarentfc iguemy Magoseos appelkuit^ quos ritus in multa dignntione habtntes
Terfa>coiunt ignem .H#c ijidcm penè verbis Cedrenus de Perfide memon t, Cedrenus.
quamuisDiodorus Siculus ea Vulcano attribuât vt vt fie Perfas raagi- nDindorttr
1.
l. t.
tis facris, 8i ignis cultu imbuifle Zoroaltrum ( fiue is Cham fuerit fmçj
Mifraim, fme Nembrod quos hoc idem nomen vfurpalïè diximus ) in_.
précédente Syntagmate oftenfum eft, à quibus Pcrieus edoftus, nouas
ignis colendi rationes, tefte Tzeze, adinueniens Iopoli & in omn reli- 104nnes Tz r-
tsescHil, t.
«qua ditione conftituit ignem vtDeum, decoelo lapfum colère Magos t. 67.
ignis iàcerdotes vocans Vnde Perfse&Magi cœteris démentis ignenru
anteponunt» eo vtentes ad Mithrae cœrimonias tùm quia Solem (Mi-
thram îgniuas Duccuij ac iuminum parentem > tùmquia, Niceta tefto
Mithra m ipfùm, ignis quafirenem efle perhibebant. Erat igitur ignis in
culcu fummoPerfis & Babyloni)s, quin & ipfi etiam plebeculae, vt patet
ex eleganti 5c falfo illo epigrammate, vbi Perfa quidam plebeius liben-
tiùs il vitaujjûuàm ignem violaturum ofiendit
Ii 2 évç
GAP.lï. OEDIPI MGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
dnlbo!~a.l.
«zg-yçe/Vftinvttj
·
H'M<f 'ri1 ~ct7~~z..r~WII~e9Tee9ry 'S-~fCt~
Hinc non Sotem duntaxat (quem frif&f feu candefaâû lapida dicebant)
6c ignemhunc elementàrçm;fed & qnicquid ignis fpeçiem praefeferebat »
colebant Euftathio tWS w&{fnÇipit$im nigOs > afférente Quam ob
irtji
tuSllth,
J)tonyf. rfs_> caufam Pyropo quoque quafi flammas emittênti, vtiScrabo notât, hono.
jïttt Qrbis, rem habebanc qnem& ab yEgyptijs, ad ignçam Solis naturam indican-
dam,obelifcis Se pyramidibus ideo impofitum>alibi probabitur , itnoeàj
luperfiitionis deuencre, vtnihil denegaretur ijs, qm ignem in fluuiuirL,
dçtuliflenrj Se ni voii compotes fièrent, ignem fe merfuros in aquam, mH
$l 'ut in h «s
narentur, vtiPlutarchus memiriit. Non àûtemà plëbecula jtântum fe4
maxime à Regibus colcbatur ighis in aédijbïis ad eam rern'fànftè cotnpa-
~heodo·etat ratis idque quoridiè,ait Theodoretus quem &Js wu§*CiSir°vvocat,' fî-
1. j. bitt.eçcl, cuti templa ip(a wvâ, in quibus Pr^copius ait eum ad diqinationes fer-
uabant.àb eo, non fecùs acaVeftaSklànp facra omniaRomanî, aufpican.
Slnbal. If.
tes, ` Strabo Q'rcôcftaè&uCwrtèiatycÈeZitfvrueJi&'xw?)''i?«^>-inquït»g»i
bl»x. Tyr/aj \>otanimcupahant,eHmg.deprecàbantùr Maxïmus Tyrius quoque notât quo.
36. ferm*
ties facrificaJ3ïint igni igni pàbulurhadfermtcsdicehaht, Ignis Domineycomede.
Oûas~izfr~g~W~ç~f'z,~uP~e~
~cpfJe9r.WTi' <rluJ~ve2s ffJCP!uJ
ôwzz,d' a,M¡ilI/Tih .s~u~d'ECio'ôirçc.fc~a~
Hune tantô honore afficiebant, yc eumflâtu fufeitarey aut càdaueribus
alijfque immundis rebus inie&i£polluere,tefte Strabone, 8c LaërtÎQ, de.
liélum crederent non niG morte'piandum Omnem igitur ignis cultum
Gr'eg. Tufo»' à Chami progenie maxime à Chus prôfluxifle, ait Gregorius Turonenfis,
Ignis cultus
à Chlino. verba eius funt ^rimogeriitm Chamifuit Cbm Hic totius artis mavjcx im-
buente Diabolo,3 çrimus idololatria repertortprimujfajiatuwcukm adorandant
flatuity ftellas Ceignent de c«lo labi magiàs artibus msnfiebatur Is ad Œerfa
çum tranfijjet) ob id vocatuseft Jïoroajîer wftellam Viuenten* wtèrpntantw*
Cui congruit id, quod Clemens libro 4. recognitionum tradit; Terfage-
ClemiXi Alt-.
XHTlA. nus Jîtttm ducere ab vno ex fihjs Çham, quiMefraim dicebatur^quempofl obitum
ôroaflremt id eji, viuum ftdus a^pellarunt Ex quibus apparet quod &
vbique pafsim in hoc opere infinuamusj Filios &Nepotes Chamiàpa-
rentis nomine, ob fimilitudinemaftionum, morum, (iderumque,ignifq}
cultum in(litutum,Zoroaftres vocatos i quamcequiuocationem hominuifl
fi benè expenderis, difficile nonerit,multa loca hiftoriarum diffona,aptè
interfè conciliare. A tribus itaque hifcè Magis Chamo, Mifràim,Chus,
Jgnis culto-
jes. ficuci aftrorumjita ignis quoque cultus per viiiuerfum orbeaofpropagatus
eft. Ac primo quidem Mifraim àChamo doâus}in omnes regiones >€gy-
pto vicinas, marifque infulas per filios fuos Ludim, Laabim, Anamim.»,
fhetrefin eumdiffeminauit. Nembrod vero Hlius Chus eum Chanano,
eum in Babyloniam, Affyriam, Phceniciam inuexit primus, qui clariffi-
mus AftronomusjCÙm vouiffet, aptafletque igné de cceîo tasgî.praseepit
perfis, vt olïa fua.p'.oft exuftionem legerent, feruarent, &colefent, polli-
citus RegnumPerfis eteptum non iri quamdiù dffa fua colerent Cûnt»
igitur fulmine £oroaftres in cineres redaâus effet» reliûias eius Perfas
cuhierunt, quibus negle&is imperio exciderunt; qwam hiftoriam ijfdcm
~#2f1:-
t'
SYNT. IV. PANTHEON HEBRjEORVM. CAP.I.
penè verbis Cedrenus recitat non dcfunc tamen, qui hune Zoroaftrem Ctirtnut.
jnultô pofteriorem fuiffe volunt Nimbrodo Cedrenus enim originem,
cius'non ex ipfo Belo, quem nos eundem cum Nimbrodo facimus, fed ex
dus génère deducit Verùmcumhae oranes difficultates ex malè intelle«
Nimhroduc
#a nominum aequiuocatione orc» finc,ijs longiùs inhaerere nolumus j hoc ignis cultui
addittus.
vhicatn certum eft, Nimbrodumignis cultui maxime, deditum fuiflo
coque non fuam cantùm.fed etiam Semi progeniem, vri Nachor,Seruch,
aliofque infecilfe j ,quem Cyrillus Arbelum quoque vocans,primum,ait,
iri Affyria regnafle,& hominum primùm à eœteris imperij fui cultonbus
Numinis exiftimaêionem venatum, in eiufque cuku AlTyrios finicimalq;
géntçs perfeuerafie j Nini patrem fuiffe, & Belum vulgô appellatum Con~Fauriaua
ConftantinUsManaflesin Polit; eum Belum quoque vocans fortem & Mtmajfet'
& robuftum gygantem tempore Abrahami vixiffe aflerit Vndè plerique
Hebrœorum Doélores autumant, Abrahamum de Vr Chaldôrum quae
ignis çiuitas erat; ideo à Deo ereptum, quod cùtnignetn adorare nollet,
à Chaldseis in ignem conieâiis fit Cui D. Hieronymus fubfcribit libro Hieron.\.<). in
Qenef.
quxftiônum in Gène fin. Verùm non eric> opinor, le&ori moleftum, fi
Iudsorum traditionem cuius meminit p. Hieronymus,ex antiquiffimis
Iudaeorum monumentis feruataai illuftremus R. Salomon Iarki ex an- R. SAtemo·v
larebï tisGei*
tiquo.Commentario refert. Tharam Abrahéefilio fuo coram Nembrod U.v.iS.
fuccenfuifle, quod ipfius idolaconfregiffer, atqu,e adeô in igneam forna- Jr
cem immiflbmhiiffe qux confirmat Mofes Gerundenfis eodem loco

R. Chaia filius.Adda aliter liane hiltoriam refert Ma/ier^?»,.inquit of-
fendit JÎbrâhamusparbpfidemmanutenentem Cùm autem ipfum hxterrogaret
multer, ait munus aliquod Dijs ojfèrre Vel/et? baculum accepit, mulieri/% qu&fe-
cumbabebat idoîa confregït <? hacùlum proiecit Œater autem fupeyueniens
qnid hoc r 'et fit } percontaturQêfpondit
Jbrabamt an litare Vellet ipfuminterro-
gajfe,atq, eo quodprith comedereje ùèlle dixiffetyittrgiaorta, effetquibus ingraue-
JcentibttS) tHa cùnfregijfe Verym pater, rem aliter Je babere conuitiafemul-
ta in NembrodamAudita fuijfç • Lite Atttem ad Ncmhrodum Qfegem[Babelde-
ducîa, ^brabawurit ignemadomreittjfiti ,1 E
Rafsi.
un wh-»o*«îhnd1?n^DJ iniDJ iûk ktiji pnoon tfnh vxon tanins rfV iq« R. Chai*.
«nnV nijioj p aïs rv1? nox xjuy1? nijoA «"«V^QN «fo pyon kjjvV^jdjî^
xrtil Vaort »0rn la8? *iijojt wh*iok «nnV *tuoj rr*'1? idh = -KJjymacn
W)na 7a>Vc?o">3h ^rt *t»nVxhx i*twnc?o^n "On "«vnesonx pV» »tV *id^
^©"sj noôH phàp^xp lin lonnirt wpw.'jV1.??'???nmnttranxp nih& «ni
s »5knSioS*1» "is1*»k3n nincu niesiàki jnjk loma*î*ijô ib"1^k>k-'di1^k nm dk
twiann io pnh iok -•nxî*<ot.tV pno« Vwoi «tf«nicena1?ariinx n^w p^
s i^KHTn "Ofi^v nm «ici i^vn '•Jn iionji iix1? iniDêfm imVai *ok
• Cum%prdpofitnm ignem adorareiujfî/s'et Nembrod^regept ei jibmbam '}fî/k%[ftbraham_j siors-
gnem
«doraigituraq#am, aquamyquœigmrnextinguit Dixit ei TSlembrod?adoras rêfloluit.

*quam i Jîita ejl, adora nubes7qu<&aquasdeîtillant Dixit Nembrod ergo nubes
tdorà AdhœeJbmbafn,fîitaefl, adorandusefl Ve-nius, qui nubes agitât <sr
difgregati iterum Nembrod, adora 1>entttm Jikahamvero,fî fie t muho- magk
«dorandusbomo, qui Wtttumin(etligit Tandem Nembrodexcande/cens. > Verba
tnqwtt
CAPJIÏ, OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
iinquit, ejfutis EgQJohmàgnem adoro ideo iam in médium eius te prœcipito
Reniât Deus, quemtu adoras, &liberet te dextera eius Stabat tbt Awx litigans jJ
interrogatu? quidillius ferat anirnus dfefpondte,Jïfupemtji'orabam illius egç
fwn fi verô Nembrod,fum Nembrsdi foftijuam ingrejfus eft Abrahamforna*
M
cent ignist iS"l:beratu^ ejl\ dicunt Àran^ àcttius p.irtibus Jhis ? RefpQndit>Abr4~
hœx t. imappréhendant eum, ç$»cowjcittnt in ignemycombuslafe junt omn'ta y>U
fcera eiust <uregrediens mortuus ejl in conjpeHupriris foi • HucufqueR. Ctu-
m
ia. Ex quibus patet multos ex lemine Semi huic improbo ignis cultui
deditosfuiflfc Qux enim ratio mouit Êgyptios, Perfas, Affyrios, vt So-
lem & ignem de coelo lapfum eximiè prac alijs colerent cadem impulit
cos, vt Lun.x, Itelliique honorera haberenc, vtilitaspuco, vel voluptas, p
qux exillis ignibus in homines deriuatur f iuxtà illud Corippi ad Iuftî-
nianmn
Caripftéi éd llli êtiam Solis qui fi Jubie&at amkurtL.»
a~rr~
jirdua fujpiciens minuentis cornua Lunœi
'N.QÏÏ'tmgofycolens aîlrorum confulit ignés
Hinc omne ipfi analogum dedicabant, ftatuas,pyramides,obelifcos, ignis
figuras, & typos crigcbant ex ijs denique cœleftibus ignibus veluti ex.
fonte quodam omnis non Hebraeorum modo,fed & aliarum gentium ido*
& lolacria emanauit.
Naclior, HancpoftChami progeniem primi inter Hebrxos
Sarueli pyto- exer,cuerunt, Nachor & Saruch qui & idolurum fabricandorum ratio-
Utr*.
nes nouas, nouas ignis cœrimonias inuenerunt; hi primi diabolicis arti.
bus fretijftatuasSoliSjLunaejfideruinjdxmonibus aduocatis,animare do-'
cuerunc de quibus in ferie huius tracta tus, volente Deo, agemus.
C A P V T III.
De Theraphim primis Hebraeorum (doits

idololarriam antiquiffimam efle 8c à reproba Noëmi ftirpo
cCErtè primis jflatim poft diluuiUin annis in orbemintroduâam j tùm ea
de quibus piulo ante loquebamur rùm idola qùa3 Theraphim Hcbraei
vocanc, abundè teftantur j horum idolorum nomen facra; feripcura: au-
&up4*t. tem. thoritas
primùin, vt benè notat Rupert'us^memofatïapice
wrwtraW., (. VG11~.1GV~1~
J». GencfeoSî
imt*c**f.c$i.
his verbis w
Abijty inquit, Labanad tondendcvsoues,&>furataejl %acheil.heraphimyhocea

Theraphitn_» idolapairis fui. Qux varie à varijs fumuntur Authoribus Alij vt Pcrc-
hoc efljimago rius hoc loco Theraphim nihil aliud efle vult, quam, genericc, imagi-
quxcuaque.
nes, fiue (imulachra, fiue figuras quafcunque. & quâiiutncunque rerur» fî*
ue hominum, fiue Deorum,quae idola vocantur imagines dico & figuras
qualefcunque, vel per picruram, vel fculpturam, velcexturam expreffa' 5
CrAelus i>u> cui fauet &
paraphrafis Chaldaica, R. Onkelos,qua: loco opsnn Theraphim,
far ,p».CIml-
daitt- iegi~ ~30~
legii HVohitTJalmanaia
T~M~M, hoc eR, fîmulachra, verba eius funt
eft, nmu!achfa,
-.1.
~nc
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CAP. Ill.
Et abijt Laban) >ït tonderet oues, cr abHulit RacbelJunulacLra quœ eraut put ris
fat Confentit & huic Syriaca le&io
Laban abijt ad tondendtâ oties &~âcbel furata. tït fimulicbra patris fui
Gra?ca Ie&io pgç»/*a£ habet, tefte S. Auguftino qui in cpiitola 1 1 3. ad S. H~eron~
fylarcellum fuper voce Theraphim difcurrit hifcè verbis Soto Tberapbim
ab Jquila pt^dptLtg.interprétatif qu&nos figuras fuc figurationes pojjumus dice-
re nam primo Regum, vbi dicitut Saul mïfiffenuncws, Vt caperent Dauidrm I. Reg. ig.
pptuagintafc yerterunt Et venerunt nunctj%<J?ecce xira&qi*in leclo;proÇeno-
taphijsin Hebrœo eft Tberapbimt jigmfnans puluinwn de Cvprarum pelle confu-
tum^qui intonfis pilis caputinuolutt in leSiu/o hominismentiretur Apud Oieam
quoque capite tertio, vbi Hebrxa Ieétio habet cmn âns^ ""Vafine-*
Epbod, &• fine Tberapbim Septuagipta vertunt fedibant fihj Ifraèl fine fa-
cerdotioiy manifejlationibus Èx quibusapparet hanc vocem ETi-nn non,
vbique femper eandem fignificationemobtinere fed x«5^hs-jxwsad mul.
ta transferri; quod &R. Abenezra hoc Iocq aduenit, verba e\m fuat
iy rtooa Vikc?*na hô nocô' cfinnn ;o oâinn©"nyn1»viah VaiK nVi R. A~eneztn.
*\nxno"«tfiTô'3 iV «?•cinni iifix pN idiko pioartT^n an& n^rt ôw t3c?rta?"
ion p Vk ti'i nftkyiàù pi ^Vo nna- «Vaafrt xd ^Kioâ iccfpNt *jVçfj^k noKo*
~Kl'H"9~. "~1CQII..n~r1~~r5 a5ttn "t'~t nN1 a"!lI't~.N~'tnN~rri~t ~~tr3~~t j~'O.g~
n»a n«?y©"tj^k ^jj^k wa niVniSK tiô^ nip^nony Vyan '«naiy î^naf
Noiïkôjfùm, ïn^niitêxplicaireillafimulàcbra^ que Micboffilix Sauî9vtinjuïfîta-
tfsfhéiiïem crederent,t, âd
I~ efîeci~ederen' 'a'diliidenà~~m
UU'denàwn -In in le~Io reconlidit Î propriè juiê Tbe-
leSlo recondidit 17j,-r-
fàphtilfS iterumV'erJus ille (non Epbod, nec Tberapbim ) duas habet explicatio-
nes prima quœexplicat ynon$(exnéep'rincepsin l/ratli quia Deus èjamilias
Dauidtantùm elegit %egeni ïdeodicitur in Verfujecundo, <urquœrite "Dominum
T>eumVefirumt isr IDauidlêgern HTnonfacrificia? nec altaretaut ïlatuas ferui-
tutis alenœtmque Ephod, quia Mi fewiebant (Baahficientes ad fimilitudinem fa'
crifpbod, Ephodfuum, <ir non fnit Mphbdilludopus Mofa. Varie itaque iu- Th~raphil1L6
mitur in diuerfis fiicras feripturaî locis, hsecvox Theraphim. Nam & 1varia liguill
C8l1t..
apudOicarn, vtaudiuimus modà, pro manifeftationibus fumitur, apud
17
Ezechieiern S2~'7.L_
&Zachariani, n. 1 cuîtus diuini 1 Li-1
rrophetas,pro imaginibus
bro vero Regum profimulachro ququis ad alios fallendos apto5cuinfmo-
di cft Priapus ille Hortenfis apud Horatium, furum auiumque maxima_#
formidQj&CenotaphiûMichol, inane fcilicetquoddamterriculamentû,
hominem fepultum,autadfcpelienduim tnrnulo impofitum referens, vti
Pierius vult. Theraphim vero Labani>quae Rachelem patri furatam. facra
pagina cortfmemoràt, propriè rgnificant idola diuinis honoribus aifeda t
êl potiùsipfos Bcos quos Laban ab Êgyptijs, & Babyionijs cdoitus
cokbat, vti ex citati capitis Genefeos verficulo trigefimo apparer, ia*
quolaban.de rublatisTheraphiniIacobumincrepans J$uarey inquic^/à-
ratus esDeos mcos•* Quae verba inleftione leu verfîoneCopta feu Aegy-
ptiaca> magnanicnergiam obeinefic. Verba Copta hic adfcribenda eu»
ximuç
cAP.ia OEDIPI AEGYPT1ACI TBMPJLVM ISIACVM
xîmusçxPentaçeucho Aegyptiaco, qui in Bibliotheca Vaticana confer-

leftio Mgy~ uaçur^decerpta, vbific iâbetur ç<9£cDn*KVU*mTwio'»^ ^ttarç^.
furatus es maximosT>eorummeorum Suncenitn in lingua Copia ièu Aegy.
peiaca-
ptiaca<$> &ninof«êflençialiaDeinQmina, quibus maxitna quaeuis

mylteria,vti in Prodromo noftro Copto-yEgyptiacoindicauimus figni-
ficant. Non igitur fine ratione Laban Iacobum ita rigidè de myfteriafif-
fimis Dijsfurco fublatis increpar; «eftimabatenim eos,& ita qmdem aefti-
inabat,vt ijs fublatis omnem {îmul fortunam felicitateraque fibi abla.
£abani Mo» tum iri arbitraretur te fiant ur id ftudiofa idolorum inquifitio, luâus Ifîa-
lomania.
eus, infana illa debacchatio, qux omnia figna funt hominis idololacrise
dcdicifîimi
Verùm his ita praelibatis, nunc videamus, cuiufnam figurée fuerint
jttiês M*ntA-
hi Theraphim, & quales propriè fuerunt imagines Abenezra, quem fe-
»us cem-lui-
c. 17.
cutu$eft Arias Montanus, arbitratur,voceTheraphim fignificari imagi*
fuf.
nes coeli, aftroyumque certa obferuatione confeâas & ritu ./Egyptiaco
Theraphim-j facratas, ad augurandi diuinandique vfum j vel etiam fuiffe veluti auer.
quidam pro. runcos quofdam Deos, quos vbique fecum ad infortunatos cuitandôs oc»
figois Aftro-
«omicispo..
nuot.
curfus portabant. Verùm côm verba eius magnae confideratibnis fint, li-
bnit hîcea flibiungerc, fie enimdiçit:
Jk.Kbitux.
sih lotû Gt»<
Quoi
fit TE. Dicitur inqûit Abenezra, quod Tberaphim fit inUrumentum œtiewnad
(aphiiti opi-
oionçEVaris» cognofeendashorarumpartes jilij verô dicunt, Tberaphim nihil aliud effe quàm
yimillamfeu potentiam in yst qui cognitionemhabent ajlrorum qua certis tem*
poribus, £j* borts fibïnotis figuras fabïtcantur aptas dminationibus kquebatw
enimfiguraTberaphimi <0rerat faSla ad fimîlitudimm hominis ad/uperiorum car-
pornm vim banriendam direSla Toilatus qnoque confentiens Abenezrae
ttltMUt fiut t hoc loco narrat, quomodo iftiufmodi imagines per artem Aftronomicam
Abultajîi l'-
Ut cit. GtHtlf'p & Necromanticam idonea ad refponfa conficerentur ërant, inquitj qu&»
dam capita ex metallo inquodameerto tempore, C* fub certis fiderum afceSlibiis
Ç2>»cQniuniïionibttsplanetarum faElay 1>tindè Yirttts è cvlo denuarettir in illud
caput, fieretçfcpotensre/pondendiconfulentibus, <£?interrogantibus ipfhm idqut
fiebatpartlm per Aïlrologtamy<UTpartïmpermcromentiam yfecit huiufmodi caput
Albertus mzgnus de Or âme Œrœdicatorum,quoddifcipulw eius S. Thomasqno-
dam die cojifrégit. Sic Toftatus Sed fabulas fiïnt,quce dicitde Alberto &c.
EJirr Tl~in. Elias vero Thisbites ait, Theraphim nilaliud efle,nifi futuraenunciantia
Gtrtni. vect.
Xhsraf'tim- fim ulachra, taliaque fuiffe xm'&vmMiehol Theraphim quoque facerdo-
tibus,apud Hofeam & Zachariam pro fîmilibus inaaginibus habita,ex tex-
tuprobati oftenditque eorundum inftrumentomm ratiohem hanceffe:
Figura Th8«
raphioi. Accipiebantcaput alicuittspueri primiguiiti {$"famfrati in honorera l)œmonis
tjtud-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM CAP.IIL
aromatibus condiebatnr* ~vt à putrcdine ilUfoni_»

ijlutlfycaput abjcijj'umjale &
ctiùperdttmret, <vr fuper linguameitts lamina attrca ponebatur dœmonts ciuufdam
nomine infignita; <&fie dabaî rej]>onfi tonfulentibus &>interragantibns Ve-
rùm ne quicquam à nobis conficèum videatur, fubdemus hic verba di&i
Eli* aliorumcjue Eliai TheA.
Etjuratnejî(âcbcli?naginespatrïsjuft Tbargum Onfolt babet rDfîoymo

N'Oie1* id ejljmaginesj qu&sIvficbol filia. Saulin lecîo pofttit '.fuerunt autem ima-
gines}quœfutttra annuncïabant.Huc etiam refpicit yerftt* iJle.Quoniam ftmulacbra
locutajunt Vanitatem porro inutni^quodin hune modumfièrent Therapbim m3ma-
ciabant hominem primogenitum, cuius caput torquendo prœjcindebant quod po-
fleàfale Cr aromatibus condiebant, feribebant^ fuper laminam auream,?iorêtt-f
JpiritusJmmundh quajuppojtta capiti eius ponebant illud ïnpariete incendentes
coramedj atque càmtjltufmodi locutus eîi Laban Thargum Hierofolymica-
nuin huiufmodi cruentas ccerimonias ijfdem penè verbis refert Chaldai- Tb.irgum Hiê
tofilfmit.
ce, fic enim ait
Et Laban abjt ad tondendas oues, ^ffurataeji %acbel idoli que fie fie
bant 3 accipiebantbomitient primigenitutn, & amputatum caputfale & ar-oma-
tibus condïebantyis diuinantes Jcribebant in lamina feu ftmbria aurea Or pone-
bant Jub linguaeiuSi <f ponebant inleBoyelfimili aliquo receptaculo, tsr laque-
banturenmeo. Quomodo vero ea idola locuta fint pulchrè monftrat
Morlfaac Maronita in philofophia fua Syra cap. 6 vbi fie de fimilibus
difcurrit. *er Ifane
Marenïta itt
\kiUj Sjfr«
.6..
Conflituebant,inquit, idola varia, varijs cœrimonysea colenteu & nomi-

nïbuseoruminfignita fuper columnasJublimes^ KFmurorum faïîigia collocabantt
ea Vanjs modis reprafentantes His quoque ViBimas <? fàcrifida offerebant in-
cenfwté ante ea aromatei Diabolus verô certis temporibusloquens ex fingulis
Kk eorum
CAP. III. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
eorum petentibus reffionfadabat,fut tira prœdicens <T abfcondita rcutlms S.i_,
etïim, quœin remousfichant mortem quoque isr fècretaquoquecordium}vt pu-
Ba/tl Aruch tabant prodebant, at quefie quampluwnasJecipiebant animas quas rerum no-
tM'fT~<f<t..
phi:n.
uitate in \Jeruitio fuo miferèdet'mebant De his vide vlteriùsBaal Aruch.
His igitur ita fuppofitis iam reftat, vt horumTheraphimoriginem
de qua HebrseosDo&ores varie ienfifle tcperio,perfcrutemur Ali] eum
à Nachor & Seruch àZoroaftre Chamo alij, quem primùim ftatuuncu-
]r,s exftruxi{îe,eafque adorandas propoiuiffe, fuprà o/tendirrius j alij à
Babylonijs, alij denique ab alijs deriuant Vt vt fit hune TheraphiiTL
Theraphinij cultum ab iÊgyptijs primùmad Hebrôs dimanafle,adeo certum eft, vt
cultiis ab
/tgvptijsad ad id demonftrandumnullis alijs rationibusopus fit, quam quas paulo
poft ad veritatem huius comprobandam adducemus. Qu^ quidem vt à
Hrbrços de-
uoluiiis.
quouis facilius percipiantur

Notandum elt5primis^gypti)sà Mifraim, Se eius fuccefforibus in-
ftruâ;isjiblennera adaiodum fuiffe quarundam ficiilium imaginum cul-
tum; quas imagines /Egyptiacâlinguâ primi quidem, Apes, & Serapes,
poileri vero nuncCanopos,nunc Horos, aut Hafpocrates appellabant.
Erant autem huiufceraodi Serapes ftatuuncuke quidam ad inftar puero-'
rumfaicijsinuolutorum, huiufmodi forma concinnatae y vel ad Ofiridem
Quicl Serapis aut Apidem ciftœ inclufumêft enim Scrapis iïgyptiacè loquendo nihil
jtgypciacé.
aliud, nifî Apiscifta, velysbouis, vel conrtriièus Apis)- oftepd^tTdufrbj
vel vtHorutn referrent'Ôhridis filiuip? quem eundem cùm Ofiride hr,
prxcedentibus démonftrâtùm élit, Si quem vbiquè fub pueri înuôlutï,aut
ltcloj vel ciftaeimpofiti forjriiain tabuû' Bcmbina f'cpérïrnûs » vèl vt ,00-
ridenia..Dï]senutritu.n^1ifîTa*riteiii adhuc inter cœlites tranilatum mon-
ftrarent Horum itaqpeidolorumè varia materia:, &iubcerto fiderum
poiitu conftruciorum tanta vbique copia in Aegypta reperiebatar ;< vt
pueri fafcijs praeter templa, quae ija fcatebant,nullus vicus, nullusangulusjaut iemita
îtiiiohiti !ta-
ruunciil* in- ijs carere videretur i ii^c etiam Lariam uc Penatimn Jqco, ac velu ci Deos
nuitiera: apud
auerruncosnondqmi tantùm forifque colebant ôbfcrdiabantquc;; fed
^r§yptios.
etiam,vtcultus ïlle Dijs.eflfctgratioricapite.collo, brachijs eiagiilis fu-
fptnfa, quoeunque tenderenc, vt iaopere hoc paisim videbitur gefta-
bant ha:c muaiiafum niferebant, ciidaurjribus» cuiufmodi vna< dùavh&c
fcribo,ex Aegyptoad .iit!c;;t,ràn{lata{ait .,exp,e4|ia'oliario'corife^:a,&hié-
roglyphicis conlpicua, quaai fao ioco pt;oppne.m,us
Hâc itaque idblomîia in Àegyptd vïgènte, contigit, vt Abralîaiïio
(^quieo ipfd temp'orê c terra Chanaan ob ànnonaê charitatem rtiigf'ârât)
Abishami in Aegypto commorantëj-êomefticriFmÂegVptrjs coinmixtt j tàrh ïîïuI-
tei ni ex X.Vf'
|c!ecuiti_»
ta alia, tùm maxime Sefapides ho{ce>que1s;rnira' A^yp^P5patrare vide-
pu, :aiicT!ie-
rai •; un.
'l>ant, admirarenturj §^ïliipicerent 3 ûquidem daemoneeos animante, va-
ria coniulentibus, Se interrogantibus refponfa dabant, felicitatemquo
eorum cultorîbus in omnibus fpondebant a6lionibus 'Curiofîtate itaq;
acfclicicatisparticipandaî defiderioinftigati Hebrœi Abr*e vernacu]i>lUr
-bitô ad hofce Aegyptiorum cùltusanimum adiecerunc Âhrahaiflo verô
in patriaœ redeunte,feFuiicomparati5 idolis 8c iaiaginibus diéli^rediaces
in-i
SYNT. IV. PANTHEON HEBIOEORVM. CAP.I1L
in patriaai fuam fa&i cortceptos in Aegypto errores paulatîm diffemi.

nantes apud Chaldaeos feu Alphaxadaeos, Babyloniofque,mox ingentem.»
execrabilium Deornm fobolem pepererunt Glialdêis verô ( qui cùm_.
ansehac co improbo cultu à Nachor & Sarug imbuti eflenr ac ad omno
fuperfiirionis genus admodumprocliuesj nihil taciliùs fuit, quamalienae
huic feruituti 1ère fubmittere, quamqur, fuperfiitionem addentes fùper-
fticioni, continua ita propagarunr, vr ab illotcmpore ad Dauidis vfque^
Regnum apud Hebraîos pofterosnunquam hic Theraphim, aut Serapûm
culcus dçiîêrit. Verùm ne quicquam didtornm ex noftro penu deprom-
fiffe videamur, audiamus verba Abenephij, diâa ijfdem penè verbis con-
fkmantis fie enim Arabicè feribit
Kbmtfhiit'.
Hoc eft
e~ Erant autem aute~nJEgyptijs
~'gyyt js fîmulachm
~mulachra qu<edam
qu~dam~ueri~écie,
puen JJ>ecie,qquR vo-
uœVo-
cahanturnomine AîgyptïacoSerapu bœcadombant illhdefuturis (sr abfconditis
ta inttrrogantes Omnibusin locis cehbriortbus Vrbïnm ea collvcabantado lentes
nitteea,/ecum quoque ea contra,euentus maiovumportare joUbant jitque hœc
idolafàniliafunt Therapbim, quœIfmelitœcolebant ïs* quœ Laban adorajfe feri-
pturamemorat) <? dïcitur^ quod domtÏÏici AbrAhcuniira JEgrptj lommomntes,e<Ls
Jecumreàiiies attukrint Atque ex his. colligitur, hos Hcb ceorum Thera- Therv.TÎi'-n_.
phitn aliud fuifle, quàm Serapes ^€gyptiorum cùm nofiduntax.it Hebr -ojirai
quid ¡
nomine, fed& forma, ritibufque,queis colebantur, huiuftnodi idola in_,
omnibus fibi exacte correfpondeanc Verùm ne &hîc aliquis inanimo
dubitantis Lecl:oris ferupulus relinquatur dicla confirmanms fequen-
tibus
Ac primo quidem fciendum eft, hanc vocem Theraphim nequa- Etymon ~Ihe
1raphim.
quam Hebraicam ( etfi formam idiomatis Hebraici aliquomodoarTeâare
videatur )ied merè externam efle & adfcititiam quod vel indè patet
quod hxc vox extra fcripturam apud HebrasôsDo&ores nunquam vfurpe-
tur, nec cum hac Ggnificatione vllibi in fingulari reperiatur; teftem hu-
ius rei adduco Oleaftrum, qui huius vocisinterpretationem maximèpro-
bans Non iomenit) inquit, inter Hebrœorum Dotlores quid fignificet dicïio Oltéfitr c in_,
comm, huius
Tberapbim,quant idola -vertimtts hoct amencerti de iUa"vocebabemtts quodfî-ct loeieil. Gen.
gnificetimagineshominutn,quœlocjuebantur Cui fubfcribit Eliezer hoc loco:

o,£!n J")YMn~ c,¡?.,pi1:3:1'nN!lD x~
BUtx.tr «ft.»
ÎVb»,inquit, inttem adbuc apud Grammaticùsûidfdn VeltthœcVax t
Therdpbim r. ji. Gen.
Quaeritur igitur, qualis hxc vox fit ? Refpondeo efle -îgypti scam vo-
cem, ideraque effe, quod Serapis, quod haud obfcurc infinuat Abenephi
inpraecedenticitatione, dùm non fic ratione Thefaphim cum Serapi 'tUb. Abtnefhius
i. rfe_,
comparat Quod vttneliùs intelligas icito proprium effe Chaldaeorumv r<A~f<. r
tf aut k vel Oin n vel mmutare, fic nVrvpro c?W *»np.pro *i«;p, xnno pro
Kk 2 snscQ
CAP.1IU OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
a")i:û naturali lingua; vitio impeditiproferunt vtrgnarisChaldaicse lin.
gua: notum crt
Seiapis & Cùm itaqueHebraeo-Chald*ei in yEgypto Serapidis cultu imbutî,
ïheraphiiiuj
niem. Serapis nomen frequenter ingeminari audirent > & ipfi idola eius vnà
cum nomine in Chaldaeam adducentes, id fibi proprium fecerunt eas
imagines, quas./Egypti Serapesilli î: uutoinn mucato,01'SnnTheraphis ap.
ChaLici
vo-
cabula abS pellarunr,quas in vox poftmodû penitus iuris Hebraicifad:a,&D finali ob fi-
)n;ipienti3L_f milicudinem D mutato, pro Therapis Theraphim diéta, tandem inter
pronuntiabâ^
vtT. reliquasvoces Hebrxorum annumerata eft. Exhis itaque manifeftuiru
eft, Serapis & Theraphim idem effe nomen Altéra ratio,qua Theraphim
& Serapis idemeflfe credamus,efl ricuum in peragendis eiuCmodi facrifi-
cijsfîmilitudo. Quemadmodum enim Theraphim ex varia materia fùb
cer'tb aftforum pofitu confiruebantur fie & Serapis exomni lign'of Uni-,
lapidum & metallorû génère confticuebatur.Theraphim non fiebant fine
fanguine humano vti in prascedentibiis ex Abenezra oftendiinus, nec
Theraphifn– » Sepapidis idola in Mithriacis facris ïterum Theraphim pafsim phyla-
phylaSerio-
juin loco ar- £leri.orumlocogefi:abanturi &de Serapis idolis. legimus, fa&um»
mat. quod
efle Per Theraphim deniquediuinabantur,âbfcoiiditainueftigabant,
quod vel è verbis Abenezraecitatoloco apparet, vbi cùm examinât cau-
fam, ob quam Rachel Theraphim patris abftuleric, tandem eam fuiflej
concludit>quod Rachel timeret, ne parensmorefolico idola fua confu-
lendo, exeorum refponfis, quorfum Iacobus, &per quam viam fugiffet,
cognofceret verûm
andiamus verba Abenezras fie difeurrentis
R. Abenezra n^KO r y VoaV ann^ji Vrno' ûôijk c&î vmhx pV atop aînrt ftarti
in c. ji. G«s. omx n^JJi
johyti aiipni *pia anJoo «"v^ noy aniK naAttt naV p rtTt fhsci
nyn1? niVrcs hsw rP2x& omiêi niVro yni1»wzx pVrrno nyti11wa Vm
:ima Tri rtPH
£cc^, inquit, Tfpempbim,qutvs LabanVeosJîios ïoeauit, dicunt ideo à<%a~
chelfublata effe, Vt patrem ab idololatriaauocaret £htod fi hoc ita, cur Mas
Jecum abduxit isr non potiùs abfcondit en in via yirina damai Laban ideo igitur
eaabstidït quia cùmparens effet jîîtrologU peritus, t'tme'jat %Acbel,ne forte ea
afiraq,confulendo, quo Iacobfugiffet, cogno/ceret Erant itaque Theraphim*
idola, qua; confulentibus refponfa dabant, cuiufmodi & Serapes feu Ifias
iïatuasfr,i(fe)alibi fusè probabitur. Porro nec forma diffîmiles fuiffo
Theraphim Serapis imaginibus, iam nobisincumbit, veprobemus. Ac
primo quidem Theraphim non iecùs ac Serapes iEgyptiorum varias refe-
rebant figuras. A]iqua?enun eâ induftriâ adornabantur, vt praeter alios
vfusjhor.irum quoque diferiminaoftenderent, atque hoc eft quod R. A-
benezra fcpià infinuauit, cùm dicit
mv^ft ^hn nynV "••(©"yrt n»*ri3••VaKina^
Figura The. Theraphimfuifâyeluti instmmentum quoddamœneum fartum ad dignofcendiifi
raphim
horarumpartes. Apparet huius rei veftigium in antiquifîîma illa tabula.»
hicroglyphica, quam thefauro fuo hieroglyphico inferuicHerWarcius, in-
qua rtrtium fchema hieroglyphicum A exhibet virum togatum qui fe-
rulâporrecià fimulachrum quoddam min utum informamadaptatum pu-
jionis
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAP. III.
fîotfis demortuUcœteraque praeter caput inuoluti quafi gradtis 24. ho-

rarum,qui in eo deliniaci videntur,demonftraturus indigitat In Roma_»
quoque fubrerranea frequenter hxc figura depi&a repcrkur quâ aliqui
Lazari refufcitationemfïgnificare volunt, quod negare nolumus Dicl-
jbiis enim hic folùm, Theraphim JJVpefsyvel fimile quoddàm inftrumentû
fuifie?quare figuram eius hic apponendam duximus.
Hebrxorum itaque Theraphim fubindè vfum quoque horarum co-

gnofcendarum praebebant i quod & de Êgyptiorum Idolis Serapicis
oftendic Horus Appollo, apud quem Cynocephalus è pudendo aquarru
deftillando, ex incremento aquae in vafe fubie&o horas monftrabat Cui
ç.onfentit Macrobuis, qui huiufmodi idola vf&pt'ÇZv'ïsifafè defcribit,quam
Gonfuetudinem abfquc dubio Hebraei ab Aegyptijs do£H, eam facris quo-
que fuis interfemére
Praetereà idolaTheraphim ferè femper forma inuoluti pueri,vt diâum Cur Aegyptij
fuos Thera-
eftj & ad portandum idoneâ apparabanrur,hinc fine manibus & pedibus
phim fioe_»
ferè videnturconftru&a timebant enim Aegyptij maxime fimulachro- manibus &
pedibus con.-
rumdefeâum ex ruptura quapiam prouenientem cuiufmodi figuramu Ûcùecent.
quoque habuifle Serapes, ceftanturftatuunculasillaeparcim fiâ:iles3partirn

lapidcae & ligneéE, quarum ingens copia quotannis à Mercatoribus ex an-
tiquis Aegyptiorum monumentis eruta, in Europam deuehitur Quod
autem Eliezer dicat Theraphim fuiffe-caput primigeniti fale & aromati-
bus conditum, quod muro impofitum venerabantur ab illo refponfa_»
poftulantes, varijfque de rebus diuinationes inftituentes illud certè to-
tumab Aegyptijs quoque dimanauit, qui corpora Regum fuorum con-
dita veluti Deos adorabant; ab ijs dxmoneanimatis futurorum poitulan-
tes fcientiam In Mithriacis quoque facris nihil quoque fine cruentis ha-
iufmodi ritibus geftum alibi oftendemus. Atque ex his omnibus haâc-
nus. allegatis colligitur 5 Hebrseo-Chaldxos, ficuti idola hœc portatilia_.
( quae Theraphim, aut Aegyptiacè Serapim dicunt) ita omnia alia fu-
perfticionum genera quoque ab Aegyptijs doôs in Synagogarn fuam.
intro-
CAP. iv. OEDIPI jECYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
introduxifle, quod vel continuus idolorum cultus Hebrxis confuetus fâ-
Quamwnw
tis fuperque oftendit Huiuimodi «JWopw'afetnel introdutia,tarn aitas
eulttis IJolo.
rum fuerit
radices fixit, vt nec maximis etiam miraculis varijfque prodigijs à di-
populus Hc uerfis Patriarchis exhibitis, ex obcœcatorum hominum animis euelli po£
brxus.
Hebreorum Ce videretur. Hinc fcandalofa Hebraeôruin vita hinc vituli, Apidesitf
in idololatni' hinc exelforum exftru&io v
deferto hinc aurea fimtilachra Ieroboam
Aegyptiacam
promus. hinc Theraphim in domo lacobi radicatus cultus de quibus appofitè
Oleaften fuiffe idola in donjolacob, etiam poft digreffum à Laban, 8c
difceffionem exMefopotamia, fcripturaipfa indicat infraGenef. 35. vbi
lacob admonens domum fuam Abtjcite Deos aliénas, qui funt in medio Ve-
Jlri £5° mundate vos, ççymutate vefiimenta \>eUra <srdederunt ipjtlacob^ otn-
nes Deosalienos, qui étant in manufua W maures, qtu entât in aurïbittfuu, (p
ahfcondit eafubter quercum, qua erat apud Stchem Non eft autem credibile
fœminas & feruos, aliofque comites lacob idolis afluetos tam facilè om.
nia reliquifle, cultûfque Deorum fuorum fie efle oblitos vt non fecum
idololatriae aliquod veftigium deferrent prîefèrtîm cum Theraphim,id
cft idola illa, futura praedicerent, quorum omnes erant auidiflîmi. Hxc
Oleafter. Sed hxc deTheraphim Hebrxorum fufficiant.Nunc ad relicjua
idola Hebrxorum tranfeatnus
C A P V T IV.
*De Tïaaiim Hebraorum.
Vm mirùm in modum Cctorqueant Authores ob hxc monftruofa-j

Deorum nomina, Baal, Bel, Baalim, quid propriè illa fignificent,
& vndè originem traxerint; operepretium mefaciurum exiftimaui 1 fi
antequam vlteriùs progrederer de fîmiliurn nominum origine paucis
prîduderem; quod dùmfacio
Sciendum eft: Eotempore3quopoftmundi diluuium humani ge.
neris propago ingentia vbique incrementa fumebat Mifraimum qui
Origo Idolo- tune temporis rerum in Aegypto potiebatur, nouas fubindè colonias ad
latric.
prouinciam hominibus exonerandam, aliomififle; inter cœteros vero
colonos Ncmbrodum quoque in Babyloniam deftinaffei qui cùm caiii-
dus effet & ingenio verfutus, impotenti ad hxc regnandi cupiditate infti"
garetur» nihil non moliebatur, vt artibus malignis quibus iam à patro
fuo imbutus erat, anîmos fubdicorum fafcinando diuinos fibi compara-
Hembtoiiu ret honores; quemadmodum eos iam Mifraimum patrem in ,/Egypto fimi-
èiàtts Bel,
hoeeftDo- li agendi ratione adeptum nôrat vti in praecedentibus diclum eft Nec
tninns.
defraudatum eft fpefuaverfipelle ingenium; nam regnandi imperitan-
dique arte inuenta, cùm primus Monarchiae faftigium afcendiffet, eanu
nominis famam apud Affyrios adeptus eft vt templis, arifque in hono-
~V:\ rem eius exftrucl:i$,eum Belum Eft autem Bel nihil
CueBaaUaut paisim appellarent.
Belquidfi- aliud Babylonicè ni6 Dominus, patronus & potiens rerum, quo nomine
gmficet.
cos appellare folebanc, qui virtute rerumque gellarum gloria diuinos
nono-
SYNT. I V. PANTHEON HEBRÔRVM < CAP.IV.
honores meruerant. Bel itaque Babylonius di&useft Nembrod quem-

admodum Mifraimus Bel ^gyptius; eô quod ilJe in Aflyria hic in ALgy-.
ptorerum potitus, variarumquereruniinuencione apud poltentacem di-
uinos honores meruerit.
Hoc autem ita Te habere,primô monftratDiodorus Siculus Ofirim Dioduru:
ShuIus,
ait, multis colonijs infiitutis BelumNeptuni &Lybies filium,qui pro-
pè Euphratem fedempofuerat, & Sacerdotes Chaldsos inftituerat pri-.
niùai in Babyloniam traduxiffe Ofirim autcm nos in primo hmusSyn-
tagtnatis capite eundem demonftrauimus eflfecumMifraimo. Hic au-;
tem Belus cuminiîgni aftrorum cognitionc pollcret à pofteris aôo.Vva
Baal fchamaim,hoceft>cœli Dominus didtus eft de quo Philo Biblius, &
Eufebitis fcribuntjeum à Phœnicibus nuncupatum 'Èeelfèmen quodiPhcc-
nicum lingua fignificat cœliDominum Diutis quoqne Hieronymas Ji- D. Hisron.
bro primo inOfeamêmiraminâitûm ZoroaftremMagmn&Baclriiio-
rum Regem praslio fuperaffet, ad tantam peruenifle gloriam » 'vfpatrenu
fuumBelum referretin Deum, qui Hebraicè diçiturBeel hunc Sidonij
8c Phœnices, inquit, appellabant Vyn Baal, qui idem fitqqodBcîus. La-
tinos verô vnanimi omnes confenfu Baal,Bel^Belum Iouem interprétâtes
effe reperio, de quotege Cbronicum Alexàndrinum <jubdrufiffimè de->
huiufmodi nominibus traâat ) nec immerito, vtrtimque enim prceferocis EslusSc Iiip-
ingenij, vtrùmqtie-inftasnt regnandi libidine> vtrnmque omni vitiorurhi pitcrBabybi luus idem.
génère contaminatum, &Iouem, & Belutn fuiffe, cjéivererum.iT3onunaeiï-
tis confiât; quorum tamen vtrunque Deurn appellare plerofque non,
puduit, optimûï niaximûdiGéntes,tefteCicerôhe,qùo tamen tiihil minus
meruit. TantaigiturhicBelus feu luppiterBabylonius ambitione fuit,
quanta nemoper omnes cetatèsinuentus efi auninuenietur quare alij <
ipfiusiuflu,alijj vteius gratiam aucuparentur, alcaria Se templa ei infti- riiuonii'
Ciiitu;& cœ.
(ta-
tuebant,& Sacerdotes, &propriQS:cœrimojîiarum ritus. At qui'1 ? non- tiitx Bel.
LACt 7. ,i^J
ne maximumambitionisindicium eft quod feribitur à Lactantio libro ~aj/t 1Ye:r~.
de falfa Religione, quod in Oly mpo, quem non. malè turrim iilarn Baby-
lonicam? vrbemque excelfjm,quanj primus aedifiicauit, plerumque veriâ7
batur, vêlutiin montibus Iuppiter,.omnefque^propofitispr^niijs»qui no-
uum aliquod inuencum humano generi vtile excogitaflet, inuitabat vc
ad fe.prinîùm déferrent i c-uius ipfepofteà inuentor creditus eft, & idcir-
co huic, vt multis prîE.tereà r.ermn vciliuminuentoribus 'diuini honores
fint habiti ,• quod&teœ.plum Bcîi ampliffinoum, ac magnificentiffimuui,
quodDiodorus>d.cferibi t, apud Bab.y ionios fuiffe"j facis demonftrat
C.
Hv»i.usigif ur Beli feu louis, tanta fuitaiouairiis apud omnes nationes Be!
luppicer.
qekbm&s, & reuerentia, vt non mukô pofl: cœperic audire morcalium.,

vo.tà^&ad mulïorum faerificiortim cofïuiuià inuicatuSjfutnantium patina-
rum/nidoribus exTaturaretur Quid igitur ? inter.infinitum votorum.,
nuifteriili-cuipiâfortuna afpiraflet,-vt voci fierercoiïjpos,is àBelo feu loué
fe id coflfecutumratus-, cootinuôaras & templa erigebat 9St abeueacu:,
Xêl fijoçojtn quo id euenîiTet, cognonieh Ioui aut BelofeuBaali inapone-
baî. Hinç innumeia'mQxDeoruiïîporiienta ekorta'3 variam pafèim^mahe
jcria.
CAP. IV. OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
feriatis hominibus fabulandi prasbuêre materiam, vt fatis oftendunt Bel,
Belus, Baal, Baalim, Balaam, Beelphcgor, Beelfephon Beeleeem, Beclzc-
bub, Beelmeon & ex Baal Hebraico dedu&a, Baalberith, Baalgad) Baal*
hamon, Baalhafor,Baalhermon,Baalpharafin,Baalthamar aliaque fex.
cenca huiufmodi, de quibus nos in fequentibus differemus.
QutdGbive. hyïjBaal itaque Hebraicum nomen,aequiualens Babylonio Bel f/^ya,
lit Baal,
nihil aliud fignificat» nifi eum,quo nihil niaiùs meliùfquç ab homine con-
cipi poteft,Deum videlicet, in quantum potens eft paratufque ad in,
necelïitatibus,hotninibus fuccurrenduoi j qualem Iouem fuiffe ipfuob
nomen quoque indigitat, quod à luuando quidam dcducçntes, noftrac
opinioni luculenter aftipulari videntur.
Behts itaque Iuppiter exiftimatus eH iBabylonijs & AflTyrijs cuius
non modo in profanis hiftorijs mentio,fed in facris; quare vifum eft eaali.
quantô altiùsex varijs Authoribus? quac de eo comperi, repetere. Scri-
Hel Be!i cty-
pfitinprimisSeruius,Beli nomen ratione non carere; quippè Aflyriorum
«oO.
linguâSolem fignificare vndè afpiratione adieââ Grxcè h'a<@-eft voca-
tus alij non Affyriorum linguâ,fed Phccnicio nomine Hel vocari volunt;
^vndeHeïiusdeducaturjqui mox & Belus didus fit; quin & Seruius tra-
dit quod Hal Punicâ linguâ Deus dicitur, apud Affyrios Hel dicebatur,
quâdam ratione myfticâ Saturnus & Sol Verùm qui vel medioeriter in,
Hebraicis & Chaldaicisinftru&usfuerir, omnes huiufmodi longè petitas
deriuationes, & nihil ad remfacientes etymologias facile repudiabit. Por.
ro plures fuiffe Belos & Baalim, facra fcriptura non vno in loco ofiendit,
quin & colligi poteft ex ilîo primo /£neidam
9~i~ej:I.A'IIII;.
cœhtaéjsinaurQ
FortiafaSîa patrum, feries longijfimn,rerunt^
Per tot duïïa viros, antiqua ab origine gent'ts
Per tôt, inquit, ducîa ïiros> à primo Belo Affyriorum, vt ab antiquo dùran-
ria ~üiv~amaBelo hinc ~egana~rauer~ ~emmis auYO~repofcit 7~/?M'~
mero pateram, quant Belu*, & omnes A Belofoliti &c. Ergô hxc eft gene-
risferieS) Iuppiter, Epaphus, Belus prifcus,Agenor, Phœnix Belus mi.
norj qui & Metres.Sanchoniaton autemin Phœnicum theologia, Bel utn
inter Saturni filios connumerat, & Iouem fuifle afferir, id quod & Eufe-
tutfthlu), .bius Legimus, &,alterum Belum louis nepotem, Epaphi Regis iEgy-
pti filium, qui & alium Belum genuit Mitraim quoque BelumVEgyptiû
didum ab Aflyrijs fuprà infinuauimus, non fecusac Nembrod Belum Ba-
bylonium, cui &, referente Plinio, gemma ab Aflyrijs dedicata fcribitur,
CjriHui.
Beli oculus indigitata Cyrillus vero libro tertio contra Iulianum Caefa-
rem, Belum etiam Arbelurn nuncupatum prodit & primum à fubdifis
hominem,Dei nomen accepifle, eique Affyrias gentes& finitimas facrifi-
cia impendifle,coluiiTeque,quod & Eufebius fcribit in Chronicis. Abhoc
itaquc celebrîs illa & frequens Hebreeorutn Baalatria originem duxit De
qua modo diffcrcmuSjà ccl§bratifFnnoNuminc Beelphegor initia faâuri-
rA-
GA:
SYNT.IV. PANTHEON: HBBRÔRVMJ CAP.V.
G A P V T V. j'
DeBeelphegor, qui eft Deafier fine Idolum tslmmomtàrum'.
BAalphegor Hebraeis "lïyû Vya feu quod rdem eft, Domîiïus hiatus feu
B Aalphegor ~e.
apercurae bl'æis~&)
} idoluin fuit ~9.') fe.,tl quodccuius
Moabitarum uius eft,
ineminic Ofeas,& men-
Do~ninWfhiatuc¡ feu.
tiofiteiu» Numerorom 25. Deut. 4. Iofue zz. fsepènumero quoqucj
omillo Baal, phegor tantùm dicitur aut phogor, vciad Hebraeos 17 Cu- r~o~~
iulmpdi porro idolura fuerit, variant fententiae. Theodorecus SS. Bafi- Cbryfofl. i» Bofiliitu
Jius,& Ghrytoftomus eumàGréecjs Saturnum appeiîatum tradunt; in., Gêner.

qua opinione Ap^llinareitn quoque fuiffe reperio i faddit Chryfoftomus
Haalcile-nomen générale idoli, Phogor nomen loci >•prsetereàparticula-
re illud idolum appellari Bel Conïentit in reliquis Rhodiginus, fed cum
Rbodiginus.
Hieroftymo B«l,-Beel jBaal commune aitj^c idem idplutn lignificâre nîT
miruiiTqUjôdJÉeluf priijcii^s ^%noram.RJexNinrfilius (nos patrem dici-
t^s^p^^tts.Àîa^Deïndmeai'ffa^tis.aci^pcrit^vtirçlatumcft.Quic-
quicl' ut confiât pro fingulari aliquo i'dolo & Baal pbni, & pluraliter Baa-
ïifApto varijs idolis, aut pro eodem illoAfFyriorum, quod diuerfis deïn-
dè modis gentes alise figurarunt, aut cognominaqèrunt Vndè tnalè intu-
îit Scàïiger, Baal nunquam fine adiunfto rêpef iri aflerens. Répugnât enira Sealigir,
hoc facro textui, qui làspè folius Baal, nullo ei ali'o adiundo nomine rae-
ttiiniu ."''
Dicimus itaque nomen hyz Hebraicum & Vya. Beelfeu Bel Chaîdai-
Quid figuifî-
cum, generali loquendi ratione nihil aliudfïgnificare, quàm quodlibet esc £eelC
falfum Niimen, non fecùs ac apiid nçs nomen^dolum yel Deus quod
commune eft ad Iouem, Saturnûm, lVIej-curiu^ ita quidem, vt illud Baal
generislocum obtineat,adiun&um verô nomenfpeciei Sic Beelphegor
alius dicitur à Beelzebub, & Beelthema,rj ali)fque fuprà indicatis
His itaque fuppofitis, quaeritur, Cûid"prbpriè fuerit Beelphegor, &
quale illud idolumfuerit ? Quod vt decidàtur, pudicum Ledorem mihi, Beefphegor quod idolum
û forfan caftas aures obfcœnitate reruiïl verberari contigeret, condonare fuerit
velim j aliud enim fuperftitiofae originis inueftigatio non fuadebat fine
omnia munda mundis, noueritque Le^tpr, nihil me verbis propriis addu-
chimrn, fed verboterius ex facris iiteris, SS. Patribu«, cœterifque Scripto-
fibusjtùm ad cautelam,tùm ad radices iupeiftitionutn oftendendas^tnnia
allegaturum Non défunt primo, qui id ciimSoIe, Saturno loue Bac-
cho confondant, vti ex fuperiùs di^tis patet Nos concludimus nullurru
alium fuiffcquàm Priapunii idq; ex etymo nominis primo patetj eft enim
ÏViapusHebraicè nihilaliud» quam rtâ Iiyspeborpeh, hoc eft,os'nuditatis i idem Beelphegor
ac Pna-
fie ait Baal aruch flSTJva ntfrVâ Tï^â^V^1» & nomen Beelpbegor. inquit pus.
expUcatioeim est os nuditatis. Ex quo patet Priapus^cùm Grïecum non fit,
originem fuam fane à nullaaliojnifi ab HcbrïEo Peorpè fumpdfle, cui vox
^riapus admodum affinis. Accedit, quod Peorpè apud Hebraeos propriè
fignificet veretrum, & eam quidem partem,qux glans dicitur qua figura
Beelphegor effigiatus fuifle, feribit S. HierdnyïnuSj quemçonfule *atque
LI 1 apertè
CAP. IV. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
0/««f.4< aperce alludere videtur Oleas verbis indignatione plenis,quibus Hebraeo-
Tutn filijs exprobrat conuerfationes cum meretricibus, & facrificia cunu
effœtninatis Sunt autem meretrices & effœminati ( vi.benèexponant
Cyrillus, Theophyla&us» & Hieronymus ) turpes muliéres colentes ob-
fccerwfliimuin idolum Beelphegor feu Priapi 5 vndè 3. Reg. 1 5. fcriptum
3. t~ ï~ eft de Afa Infuper <&Maacbam matrem fmmamouïty ne>ejfet particeps in fa*
cris 7*riipit £Sîn luco çius, quemconfecmuerat SubuewïtfeJpecttme'tm <tsrcon-
fregit ftmulachrumturpiffîmums &wmbuffit intorrente€èdromvbi notandum,
loco façrorum Priapi & idoli turpiffimi Hebraicam le&ionem habero
nïVfiiq, quod rem horrendam & fœtorc abominandam dénotât, eo quod
K-
t~<
MM<
n/oJ.R,g.lf.
vt reàè comme ntatur R. Leui hoc loco ViaiyV nim micVû kuq *«iriBf
bcrrorem çy c alamitates multas fuis cuhoribuseiufmodt idolum adducat» for-
tram eius hoc \'Ko defcribitK. Salomon larrhi his verbis:
*-Salomon
ijt~ï.
Yeg. (0~0
jJïatnt fapïentes nojtn mita dejabnca but us tdoli, erat enim ad/peae'n Virg<e
tfirilh effeSlum^cui maritabant fe tôt a die Hoc igitur idolum in fumma ve- »
neratione habebatur apud qiulieres, jioc (umma. infaniâ appetebant viri
çfToeminatij iuxràilludOfe$ cit. loco.. Etcumeffœmïnatisjacnjkabant. Pro
cffœminatisinHebraeo eftnitffip, quod quoniarn fœminini generis eft,
nonnulli fcorta interpretaci iunt; Viri enim huiufmodi o^c?*npdicuntur
S.Ht<f~ S. Hieronymustamen efFœminatos vertit,&SacerdotesBetlp:.iegor Cmzj
Priapi tfle docetjcui fubfcribic Cyrillus, qui hos quoque Sacerdotes Beel-
C~
phegor intçlligit viros quidem,fed in fœminas mollicie rautacos qui mu-

liebri vociferatione & cymbalis vténtes, facefque ferente? c!rc 1 ncurre-
A9Ni~~4~ banc Aquila vero cmârîif interpcetans., id eft, mutatos,tioc oliendere
voluit, quod fuam naturam mutauerint, & de viris ù£tx fine fœ.mna:
Fuiffeporro huncBeelphegorobfcœniflTimè effigiatum,ex iplbnonio^
patet, quo eum Htbraei paîsim Dominum turpitudinis vel Dominu.iii
~'l,eopb~latF apertio.nis,autnudîtatis appellent Hinc Theophylaâ:us cum Beelrùe-
t. ¡»Nm".1.f..
gor feu Priapo initiatis facrifîcare, iîluin dicit, qui opéré peccatum car-
nisperfîcit. Culcoresautemeius varijjs cœritnonijs eum obferuabant.
Verùm vt quanta hominum corda cœcitatediabolus opplêrit & quaiu»
Cnl~us Beet- abominanda ïèd nefandis fceienbus perpetraue-
phegor qua- infuisnoncGsrimonijâ,
lis i' rint,cognofcasi legesOîeaftrum*qui in ^Numerorum caput,deteftabi-
0~tt<7~"i-A
aS.N"nu,. les huiufmodi, auribufq;prorfùs intolerabilesritus fufè deîcribit vti &
Raffi in citato loco his verbis, fie dicic
Hoc eft Et nomeneim%fubintellige idolù Vhègarêh duoddehudarent

ante eumpoJleriQïctyaluumjotuentes, bacenim eorum erat religio Quac quidem
non iaenficia, fed abominanda fcelera non femel Deus per Prophetam-»
corripic iuxta illud Omnem abomtnationemyquamabominât us eïl Domina,
èlejet. fecerunttdolis Juis Aitque R. Mofes didus Rambamlibro 3. Moreh ob
^mnja
r--
SYJNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CA P. V.
iinpia& fcclcratiflîma facrihcia Bcelphegori exhibita > facerdotibus hoc

prajccptumciïc dacum, ut tempore iacrificij braccaci ircedercr.t ne ir-
ïcucrcntiani aliquam Deo^nuditate apparence faccrent verba cius ad-
Àucam
aoniart nisc n; "oso niïyrt ^ja nnTto artrt CJam iiya rrnsy aio-iâ ny>n
mro1? nr Vo dv nVy11n1?®! rninyrt ny3 mny ic?a mo^V a^Dion ma/y2?
czjnny «Vin hîV"ie?x niVyoa
7w Verofcû j quod feruitium idolorum (Bhegor in temponbus illis erat T?t
locnm turpttudmis ante eum difeoperirent, çy idc'trce prœceptunv ejl Jacerdotthm >
ytfacertmt braccASïsr fœmoraliaj qu'tbus carnem turpitudinis in hora j.icrificij coo-
perirent gj^ pr opter eà non ajeendebant ad altare per gmdus-,ne difeooperirentur
Hxc Ram bain •
Expcnfisie.îquc omnibus ijs,qu« de Baalphegor feu ritibus inapijs
prifeorum tradunt monumenca 5 nunc ad inititutum noibum reuerta-
mur, quod cft, monftrare, totam hanc phegorolatriam ac impiorum ri-
tuum colluuiem aliundè non promanaffe, nifi ab iEgyptijs, queîs phallum
leupudendumOfiridis in fumma femper veheratione,Ifidis inftitutionc
& monitu habuifle3 Diodorus docet Et nos totara eius hiftoriam fapra
capitede Ofiride & Apide fiifè ex Authoribus oftendentes fatis fuperq;
infinuauhnus. Eftautem communi omnium Mythologorum fentencia_ Phallus &
idem
phallus idem, quod priapusj hosigiturpriaposfeuphallostantoin hono- Phegor
l'une.
te habebant) vt nulla aâio fine illis peragi yideretur hos tefte Hcro- Herodûius.
doto, in facris Dionyfi) collo fufpenfos circumferebanc j erant autenu
cubitales ftatuje, quas.iri honorera Ofiridis, tefte Diodoro, tibia pnecinen-
te in feftisex varia materia, vitro, feborc, auro, ferico, &panno confeche
circumportabantur quibus raulieres potiffîmùm ad explendam Vene-
rispruriginem vtebantur Hinc Ithyphallia quoqueongincm traxifîo
Qu'd fie Ithy
vti
videnttir i Eftautcm»'S-u<paAA(G5-? iam fa^pè in praecedentibus diximus pijaiiiuin.
& irnpofterum dicemus nihil aliud nifi priapos cum phallo ereélo? qui,
Herodoto, ab ALgyptïjs quotannis Tummâ inqui- Dirf.i. t.ï.
tefte Diodoro,Luciano, Lucî&nus tft^s
fitione &culto celebrabatur cuius imago fuit qiu arreclam mentuhnuj Dca Syna.
Her~.<c~
teneret tefte Suida Horum quoque & Typhonem Priapi nomine infi- Enter p.
gnitum Lucianus demonftrat. JEgyptiji'incpxit, Triapifimulachrum, quenu»
Horum i? Typhomm appellabant^ bumana ejfigïabant forma dextrâ mxnu fee-
ptrum tenebatj quod ab ipjo terram &> mare in lucem ed>ta exijlimarent Leuâ
Juam ipfîus mentulam arreSlam quod femina humo tecîa in apertum emïttat;
penna autem motus celeritatem indicabantîr dijeus Orbis circumferentïam f eim-
4em enim cumSole putabant ) jîgnificabant Fafcinum quoque pro Pria- Phallus Fa-
po feu phallo pofitum apud-Aur.hor.es reperimusi meminic inter cœ- fcimiai.
D.Auguf?.
teros eiusDi Auguftinus J$widbocy inquit, dicam ? wmibijît priapus ni- 1.6M (luXtti ¡
mirum ma/culus,/uber cuius immamj/tmuffi cr turpiffimum fafcinum fédère noua
nupta iubebatur more boneHiffimo £r religioftjfimo Matronarum de quo &
Horatius:, Reratius*
(Ritber fédère cum rubente fafeino

Ûiîwfue languet fafcinum
L J 2 Quo
CAP.V. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Quo loco Porphyrion air, quod fafcinandis rebus hxc membri de.
formitas adderetur, &in iacris AthenienfiumLibc-ro celcbratis frequens
T*Hfam*s.
erat, tefte Paufania Stipes nimïrum reBus in modum fafcbii adornatus
Quem & apud alios Mutonem vocitatum reperio & Murinum quoque
Tirtull. in-i vt habetur in Priapaeis -Rubricato minare Mutino Tcrtullianus in Apo-
logctico legere videtur Mutunusiica enim ridens Romanorum rcligio-
fyoleg.
nern Sterculus, inquit, iïMutunus,^ Laurentinaprouexit imperiumScc

AtttoiiHS.
Arnobius item in quarto: Etiamne, inquit, Mutunus cuius immanibuspu-
dmdisjhorrentiq, fafcino Veflra* inequitare Matronas, <uraufpicMle ducitis c
ta Surit. lit-
m;*t.
optatis At verô Laâancius Firmianus in i Sterculus inquit, qui fîerco-
ranii agri mtionem induxit > £5"Mutinus, in cuius finu pudendo nubentes prœ-
dugnfl. in 4> Jidenty K ïllarum pudicïtiam prior Deus delibajfe ïideatur. Auguftinus etiam
lit au. Dei.
in quarto, Mutunum, & Tutunum légère videtur, camecfî in codicibus
Laélantij quibuidam, nuncFutinus legatur & Tutunus ,• quicquid fit,
omniakuiijfmodi nomina Priapo afficla,iminundiflimaï pollucionis?queis
facris eius nefandisinitiati contaminabantur, efFedus oilendunt.
Cur Hebrsîi
Cur porrôpoft ÊgyptiosGraci, Romanique, qui ea àdi&is Êgy-
GrxcijRoma- ptijs haufcrant, tanto lèmper ftudiô huiufmodi facra coluerint,apud Au-
nitantû pliai»
iico cultui thores reperio fa6lum efle; tùm quod huius cultu ca mala, qux gênera-
ftuduennt. tionem impedirent ceù falcinaca auerterentur } cùmverô ob e'am cor-
poris partem, à qua fit omnium origo j ac ob primam rationem, eum in,
horti.s pafsim, arboribus,alijfque locis lirugiferis collocatum Iegimus,iux-
ta illud Ouidij
Cciumelt».
Tomofîfy ruber cuîios ponatur in hortis
Terreat wfeud falce Priapus nues
Columella
Ouidius.
jfrboris antique 'Kumen'VenerareItbyphalli
Hoc enim pofito,falfâ quâdamfuperftitione moti rerum omnium fibi

fpondebant vbertatem Altéra ratio eos mouebat vt ad auertendanu
induâam pcr malefïcia impotentiam, mulierumque fterilitatcmauerten-
dam phylacèericrum loco, collo, manibus, cingulo auribus portarent
qux & eandem obcaufam animalibus brutifqueaffixa effe,ex hieroglyphi-
cis patebir, in quibus hoc phallo nihil occurrit frequenciùs.
Eafdem itaque ob rariones gentem quoque Hebrxorum facra tur-
piffîma amplexatam effe) tantôque libentiùs auidiùfque, quanto ad omne
Cur Hebrsi fuperftitionis genus,ac luxuriae omnigenaî inquinamenta erat propen-
facraturpiiTt»
mi Priapi fior, aflerimus. Nam cùm huius Priapi feu Ithyphalli cultui ./Egypci;
arceperint. omnem fœlicitatem, terra? ad hxc hominum brutorumque fœcunditatem
afcriberent; nil faciJiusfuit genti, apud quam nihil fterilitate erat pro-
brofiàs, quaeque laxatis temperantiae habenis,in omne libidinisgenusmi-
£etc feie, etiam fub honefias propagationis humanx praitextu pra?cipita-^
bat, quam ea facra fibi afcifcere, quibus id fub larua religionis tuto & im-
punè liceret, quibufque iterilitatem illam probrofam, & in lcgc maledi-
&am, >£gyptioruiu excroplum fecuti,priapaeo cultu aliénèrent Quod
vtfa-
SYNT.IV. PANTHEON HEBIUEORVM. CAP. y.
vtfaciliùs & libentiùs facerent,mouebat eos vEgyptiorum fœctmditas

lummxque,quas ex hoc cultu percipiebant, voluptates,peccandiquc im-
punis licentia ex fuperftitiofîs quoque non deerant qui hoc cultu infa-
ruaci>omnemillammulierumHebrxarum in Êgypto prodigiofam fœ-
cundiratem alteri non aferiberent, nifi fœcundo illo fuo Beelphegori
turpiffimorumque idolorum cultui, cui in tantum erant irretici, vc nullis
Iïiiraculis, minis, vltionibus mandatorumque obftaculis, ab hac mentis
proteruia inianiaque abduci poflè viderentur; quod vel indcpatet,quod
poli infolica ac inaudita per Molen à Deo, in gratiam ingrati populi pa-
trata miracula beneficiaque innumera, quels quotidiè fruebatur in de-
lèrto durée ceruicis populus, ac in malo obftinatus, manna ~prefâ~cœie~t
ac veluti (uper cibo lcuiflîmo naufeans,nihil aliud, nifi voluptuofam iEgy-
ptum, eiufquccœpas, allia, afphodelos, ollafque carnium ( quasegregius
quidam Rabinus non malè interpretatur meretrices, quibus infidebat in-
fàtiabiliter fornicans) meditarctur qux grauifllma t'celera ingrati popu-
li, Deus apud Prophetam ijs non iemel exprobrare videtur Cùm om-
nem abominationem, quam abominatuscit Dominus,cum idolis fuis Ve-
nereiseamfccifledicit. Augebat has brutas concupilcentias multû com-
mixtio cum mulitribus alienigenis Moabitarum Annmonitaruni, 8c Ma-
dianitarum, in quas filij Ifraèl eifrœni quâdam libidine, cette iacra Scri- NNS~tr.ag.
ptura, ferebantur Morabantur autem> inquit,fo temporeIfraèl inSetim, &
fornïçatus ejl populus cum fihabus Moah^ que Vocatterunteos adfacrifîciafuœ at Fili^ Moab
ric.is colendi
illi corneàerunt O* adorauerunt Deos earum ïnitiatuffeefî Ifraèl fèeelphegor J3,dph~!p~
Erant autem b«ediâae mulieres ex inceftuofoLoti partu reliquiae, qux ab ^ïgj-ptijs
ti'3du.\£i-unc
cùm vicinae eflènt Aegypto, carnales hofcèPriapi feu Phogoris ritus am- adHcl>r£os.
plexantesjfummô ftudiô ad Ifraëliras primùm transfuderunt,qui ea breui
incrementa fumpferunt; vt'plerique, telle facra Scriptura abominatio-
nibus hircèdeditijfcalpendis phallis Deaftriique huiufmodi effingendis
difienti, omnemde cultu Dei verioptimi,ac beneficentiffimi memoriam
depodiifle viderentur. Ritus autem colendi eiufmodi probrofiflïmos R.Saltmtn/i'
Deailros nobis appofitè deferibit istfn Rafi, fiueR. Salomon Iarchi fupra_> tuNum.loco.
Rafst tic-
ca vctbaQ^r adorauerunt Deos earum) citato loco numerorum commen-

t-ans Cftni)inquit >mulieresprurigtni Veneris exflimidarentur accedebant
ifraélitdA dieentes habeoquoddicam tibi, attende meijuœfo, çy hocdtElo,èjtrnt
hatuatn (Pbegcrproducentes aiebant adora hune, quo fafîo operi Veneréofefe
accin~entes l7eaJtrum illum àm~udicu~r2 < ssetgs?dum fummôhonore ~0~<Ïf~M
*§icereexiîiimabant, atquebic fuit egngius ille^fiVp plaçet ritus. Sed au.
<>~>amus verba ipfius Authoris ex Hebraico
Rp^noTiy* mon iV ntosic K^ni "h vc«*n nh "iidki n^Vy-nK11^pncfai
nrV ninntcfn ih «moiNi
C^w»,inquit, cjuijpiamVchementioritentatione êgeretur, dicebat mulieri,
attende me.Jeu exaudi me^qui in concupifeentiatuifuni £r illafobito èfinu pre- fuetudo
Turpis côn-
He-
ducebat fimttl&chrumPhegor & dicebat ei, adora hune &c. quofaiïoaiïusjecu-* brxorum.
tus efi Quaseadera ab Êgypti js faâitata in Ifiacis facris, varijs -in locis
huius operis, volente Deo, monftrabimus +-
Patet
CAP.V, OEDIPI ^GYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
Patet igitur omnem illum impiumritum abyEgyptijs diciisproccf-
fifle, quod non tantùm ex ijs, qu« ha£lenus diximus, iid & iam ex ium-
ma illa vtrique genti communium cœrimoniarum affinitate luculenter
apparcbit Verùm vt origo meliùs conipiciatur, eas collations inter fo
lacta comprobandas ratus fum
Ac primo quidem yEgyptios c Diodoro nouimus, fummô femper
ftudiô hune phallum Ofiridis coluiflfe, quod & ab Hebrxis fa£tutn in prae-
cedentibus oftendimus. Eratautem Priapus ieu phallus ifte ftaruapamii-
la in penis formâmeffigiata, quam contra fterîJitatem, tùm in publicis
hortis, agris, ajijfque campeftribus locis ponebant rùm in pfïuatimu
emolunientum coJlorauribus, cingulo, fœmoribus, phylaâerij loco cir-
Priapus phal- cumferebanf, quod&,Hebr3sosincultuPhegor obieruaffe expr^ceden-
tibus patet. In quibus ex R. Salomone oftendicnus, imaginera Phegor,
lus phegor
sdeiu.
nrrsm jôa j id eft, ad verctri humani fimilicudinem efformarum mere
tricibus, alijfqueimpudicisfœminis finu circumlatumfuifie.
Praetereà Aegyptios phallos huiufmodi in Dionyfîacis pet compita
?halliinfe«is is
•Vrbium, infanâ quàdam mentis difi'oltitione ac vociferatiohe; tiUiaramq;
Dionyfij por-
tati. circumuexilfe triumphi in fpeciem,tefl:aeur
Htroiottts in clangoribus Hçrbdoms.Qyas
Httlerpâ cœrimonias Aegyptiorum more,Hebrasos quoque obferuaffe>fuj'H&-iocni-
mus ex Cyrillo, cùm de eflfœminatis Priapi Sacerdotibus veïbâ ù.a. nz-
^.gyptiorum
fri3psa fefta.
mus. Moris erat Aegyptijs mulieribus, tefle PIutarchoyDio<lor ;,Suic
Apidem in Ithyphallioruinfacrisf qux fingulis annis/erhel tolcnniT^» a-
pacelebrabancur) accedere, eiqueTublatis veftibus poiteriory de-^c^- e.
Quod in.iacris Beelphegor celebrari iolicis, Hebraeis -fœminis v^f t tj
Rambam '«
KOreb.
fuiiie? exMoreh nebuchim, Rambam, alijfquccradidimus.'-f'r • <:<••' à
Priapasa façra feu Pamelia fefta plerumque in locis abdhtis (peitinc''$ ;>
VauJ»n, irt-j cis, antrifque celebrata, Paufan as tradit;quod Hebrsos quo. u? i cjTe
pkoetcis.
Troglodytas imitatos è libro tertio Regum probaiiitmis j vbi fi!Ma_»
Rege fjcLdicittïr Et abjlulit effœmmatosde terra, pxrgauit qu* 1m unrUs far-
des ïdoloYUm^qu&fecerant patres eius infuperifr Manchon'mattem ji^mî-èio-
mty ne e^ct fwïncepsmfacris (Priapî O"hi.luco élus ,qaemconjicrau-rai y/nhuer-
titefcsp-ecumans, (s confregit fimulachrumturpijfimùmyis 'ambujfit mter^ en*
Thaîlierant teCedron-, Denique Aegyptij phallis ad fedeinanda mala gciierairioricnii
amulïta con-
tra fafe-ina- inipedientixphilaifierij loco vcebantur .Quod HebrEEas.mulifics; ad/uni-
tionem. mum.fteriiitatis maîum auertrendum. fecilfe è didis liquer. la ïanantaj
Hebi\ïus Si-
rr:ia ~~gYFr'J Hebr'îcos-AcgjifpciorumSitniasiieîiîo negabit, qui hafcè noftras compara-
populi.
tiones .diligenter expenderit. Jchyphallia itaque,Pam[nelia,fèu Vriapxs
lacra in Aegypto primùm exorra., vicinos fibi Hebraîos'prfcrÀùni .infect*
runt;. deinc|è rn .GîaÊcianr.vfqire propae;ata, ingenteni ibidem nptraranLn
fuperftitionuinfobolcm peperêrei qux a Romanis poftir.odum,coap£atà
t L7 1
dîlTufàq j*.conidalm.atae fuperftirionis apropaginCjtotum. tnandiirrî repleue-
:.1..
mut y qu^quidemin tantûm breui excreuerunt, vt poft.Salutis aduen^
tum, etkiïi non defuerint, qui éinfmodi facris abominaiidisinitiati.ietur-
piflimophegorimanciparent quemadmôdum ex deteftabili Gnodico-
rumfeitaapud Epiph^nium, Philaftrium,aliofqueHerae(cologos legi.turv-
-; u£x
SYNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CAP, vr.
Ex hoc fonte quoque profluxifle videtur impia illa Mahumetis lex
feu Alkoranus, qui dùni fupremam beatitudinem in fruirione bruraiiijïl,
voluptatum, Epicuraeorumque delicijs conftituit, quid aliud agir, quàm
vc turpiiiimos hofee phegorios ritûs, cœrirnonialq; renouât. Hune de-
nique Beelphegor pro Deo habent omnesij, qui aeftro libidinis perciti Omnes iuxu;
riolî Phego-
brutorum irrationalium inftar miro modo mente tf acui>,cprde jco.nfufi, Se rolacw,
fummèfanatici,vènque Penelopes proci,aut mtliùs immundi porci toto
die, dulcihocvenenofauciatiîrcumuagantur i & fiue bibant, fiuo
manducciit, fiue cubent, huic Venereo idolo femper intenti mentemfu-
neftanti vt qQi nïhil aliud cogitent, non fua, nec fcipfos, phanaticô quo-
dammorbocatenisignorantiîB ac turpitudinis aiûè conftridti j vera li-
bidinis prodigiôfae monftra> deteftandaPhegoris mancipia, quse quidem
alto prxftat filentio fupprimere, qùam ca proferendo caftas aures pericu-
loliùs vulnerare Quare ijs dimiffis ad ea, quas de Baalira dicenda reila-
bant, progrediamur, inter quos non immerito fecundum locum obtinet
Beelzebub quem inEuangclio principem dazmoniorum nominari le-
gituus.
c a p v t vi.
Beelzjbitb Idolum Accaroriitarum-»
DE nomine huius due Dci, fiue Daemonij magnam apud Authores

i controuerfiam reperio, quana tamen aliundè exortam non arbi-
tror, nifi è locis iftis Euangelicis, qiïeîs ludai Chriftum deDa:inonc,non
nifi in Beelzebub principe dsmoniorum eie&o infimulant Nam hoc
loco pro Beelzebub alij legunt Beelzebul qu£eledio vti paulô ante^»
diximus, variam pafsim vti opinionum, ita fabularnm -occafioiïem prae-
buit vt & modo dicemus,vbi priùs varias huius loci verfiones adduxe-
rimus. Ac vulgata quidem editio Beelzebub habet, quam fequuntur
Hebraica, Syra, ac Periîca tranilatio, vti in fequentibus pati t
Hicnon eijcit dœtnowanifi in 'Beelzebubprincipe dœmoniorum
rrat~ri~i 'pHl~
gut*.
Hebrug.
Hic non etictt aœmonta mit in 'Beelzebub
Hic non exirefaat Satanés, tilfiin Brelzebuh. S~rA,
Hic non eyat ddmonia mjiin ~8~c~o ~c" lspii.
Ali) vero hoc loco pro Beelzebub vertunt Beelzebul 5 quemadmodum

c Graeco 70.
Interpretum verfionc, quam Arabica, Copra feu Êgyptia,
j£thiopica feu Abyffîna» âlixque fequuntur, apparet j verfiones omnium
apponendas duxi
OWT©*
CAP. VI, OEDIPÎ jEGYPTIACï TEMPLVM KIACVM
Gr-tcu- QvT&VXi QHfié.hKi (s* e/*ct>çVa <à (*>nCf V$ EîAâÀ uf>%ovn r/T tfctipmiw
ÎtWbic~e:
Hic non etjcit duwotos mji lit 'BeelêbuL
'~optaêi
Hic ?ioneijcit dtabolosmji miieelêbnl.

11
Mtkiepictè
âiiWa^jna
~`Taü~a àgananta ~~a~ib~sl~
~garianta âahah ba'Beel
b~beel. %ehul
Zebul.
Htc non eijcit iUmoniii nt{t in peo Hercoris
Hijfcè Aiichoritatibus facris aftipulantur Origenes,SS,Ghryfottomu$,

vcteruni, qui omnes hoc loco pro. Beelze-
~OIi~ NrtJ.
Cbry,littitt Athanafius, Cyrillus,ali;que
Kth*na;:ns, bub legunt Beelzebul. Prudentius quoque «&jtQ«*w* hymno quinto
Cyrillus.
~«<<M<W~ Vincentio Martyri fie canit
Sed Beel\ebulis callidcua

Commenta.Cbriïtus deUruit.
Verùm hancdifficultatemvt enod-emus, notandiim cft,Beelzebul

hoc Ioco Chriftîanos Orientales, non nifi in Idalolatrarum contûmelianij
adinueniffe nam quemadmodum mm ^v^, in Hebraica lingua à *?ya &
Jaiai dedudto nôminejDeuinku Dominum mufeae i ita J^jÎ*? Beelzebul
in Arabica lîngna f quâChriftianidi&ipafsîmvtebantur) àâ beel &
à*O Kpbultvà ÙO Kflbel deriuato noir.ifle,nilaliud fignificat, n'^Beluin
itcicoreum>aui:iJeum,feu Dominum itercoris& fimij quo nomine per
contemptum vocabant idoJum feu dîemonem Beel zebub quod & te.
A¡""r,
ftatur Abraham BenKattun, vbi verfum 3 j. cap. 2.3. Exodi,ad hune mo-
~<"KotM~ diim explicat. Nonfines apud te habitare^qui colttnt Deosperegrinos ve/fier-
eoreos Stercoreos hic in opprobrium djctos~ nibil dubifo.
Atque hoc ita efle. nos duo docent^ primum eft^quod hoc nomenJ
Beeîzebùl nullibi,nifi in nouo inftrumentorepérïatur; quod manifeflè in-
dicar, hanc appellationero à Chriftiarm primo in ignominiam idololatrix
excogitaram, Euangelioqueeandem ob caufam infertam effe. Alterum
nos Hebraeorum mos docet,,quos in fiftoruna Numinutn contemptum hi>
iufmodi appellationes olim fieri prscepiffe, varia paisim in corum lifris
occurrentia huiufmodi vocabula demonfirant. Hinc mendaciflimu^j il-
ûts fuerit
Bareoceba. lum impoftorem)Meffiae fîbi nomen fub Traiano venditantem, B^coce-
banijfcilicetrilium ftellaî priusdiâumjBarchozibam filium videliêt men-
daci; appellare cœperunt. Huiufmodi nominum exemplis nec vêtus te-
Contnmelfo- ftamentum caret, Mons enim Oliuarum, poftquam eft idp/isinquinatus
fe nominum
jimpofitiones. Wtt&nn m bat ham*fîhith id eft, mons corruptionis diticur vno folùnL.
T4
SYNT. I V. PANTHEON HEBRÔRVM CAP.VI.
w nttCJQH *irt bar hammifcbat^ fcilicct mons oliuarum feu vntlionis, mutata
lircra & lodaddito, vcnimirùm adnomen alludatur nec opprobriunij
défit; fic quoque blafpheniaturi îlïncrsffimaui Icgem no'.ram, cam appei-
Jant p^rs px Euangiiion hoc e(t volumcn iniquinatis, ab pK auen Se
jvh^Xgilaion, quorum illud iniquitatem, mendaciurn,iraudcm hoc vo-
lumen dénotât Plura huius ùnnsc hic adducere poflèm; vcrùni quja illa
pafsim indo&is etiam nota funt, de ijs fileo Cœterùm non ignoro Io-
uem Grxcis quoque vocatum quafi ftercoreurnfeu fimo dclibucum, vt vi-
dere clt in illo Orphei carmine: Ofp~
Z~" X~<S'S ~6~~< e6Mf ~'A~i M9'xrf&).
Idque citât S. Nazianzenus in fteliteut. i. Vcrùna hoc nequaquam in-

teilJcrendnm cft, quafî pcr ignominiam id feccrint cùm t\xù/A,(^ h^z-pûi7
non ma ci s ad Ioucm ficrcoreum ibi attineac,quam iliud Virgilij
.Totatnj. infufa per art us

Mens agitât mohm, i? magnojt corpore rritjîet.
interpres cnimfca Paraphrafteseft Virgilius, ad illud Orphei intclligen-

dum i ab vtroque arcana naturœ duntaxat docentur & Deus veluci in-
uolumsexiftimabatur j quo nomiae memoratur apnd Scnccam natural.
qUtdïion. Deorum quidam ordo, ex Hetrufcorum monumentis Porrô Cur
Beeke.
obquamrem Beelzebub aut Beelzebul appellatus fit princeps dœmo- bub dicitur
Ptmceps .J*.
niorum,difficile eft afferere. Orjgenes farcrur ndèire fè, v ndè xui iflius moiiio.um.
homines didicerint £<sfèi/3sA£e/3sA;fed v ri placet rcfponfa quæ 1 u1ti-
noMartyri tribuuntur, vbi nomen hoc ab ipfls dacmonijs facrificulos &
.tWieTacdidicifle feriptor ilîe quifquis fucrit, autumat. Ncque hune:
-fàciunt Hebrseorum mooumcnta daemoniorum. principem icd Ashmo-
dseum potiùs, quem Chaldûs Paraphrases in Ecclefiafte vocac 1|'1joe7k icn-ith/fL-j
yavaphrat?r! 1
nn^T kjdVo j4j(.hmadai Qêgemdœmonumj didus autem^ncetfx à loctf quod fic- 1.Ecclefiml.
cftjperdiditjfiue exterminauit, & nominibus illis Angeli abyiTi,Abaddon Afmodci no-
nempè & AzstoaaoW perquarn eiî congruum Huncmeinofat Elias Thef- miois ecy-
mon.
bites, Samaçl quoque vocatum fuifie; volunt autem Samacl propriun-u

cfleDiaboli nomen» qui primos parentes fefellerit colubro, caaieli fpc-
ciem habcnte,veâ;umicuius memioit R.Mofcs ^gyptius in more nebu-
chim veiba eius lêqunntur
n»K an*f nn »'mon inn^nef •jnynnK;-pi:;»' nooi nr ixan3 naa nj.ts Ram6am
JlTt aannaft- nin tvon *ic?'n mnîaanctfi hm nivafa nwn mm aanm c^ni© C. îl.1. taorth, aU
a^rn moipon anoi» DNiron \o&n hy innw an D©'nnn Vncd

nxti jî3c?"nc?'
nrtNkV»" pna"1W^rt1? nxn jdi prral'3>>nprtVrt3K'17ctfnyij^k ùmnx h^Dnh
iVnoiKT arnîK ir^K Vîlk "7x00x3 nTpâ mn p-av^ mynan :vai«pï:i
cato" 103 jâyV p m nctfrt nn pcon xin Vkcdc? "us rtJni nr aipoanNn naV
Vy pnw rt"n'pni i^Vv r^ri Vnoo hnt nin «idnV iKiaa 1*10x1 i^JyV cfrîJrtc
1~111 ~m
Hoc eft et ùcceia,m éxplicabitnr id quod necefîarium efh ~VtcognojcASSerpens
Eua.ndecc-
qui
pitfiiit foim3
eiusexplicationem in Midras^ quœest ifîa Ji'unt qttod coluber feuferpens Mes Çameii,
M m qui &
CAP. VI. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
qui Eu-im decepït forma cœncli crat^fupcr quem/edit Samael, quodnormn préci-
se de Diabolo dicitu>'1&>wuentes eos i;t multis locis dicentes quod ipfe inhiber il^
yoluit Abraham patrem nostrum^ne imnolarct jïhum Jutim i ï? IJa.ic,ne obediret
patnÇuo. Dicunt ergo hic ratione, quod Samnd Mènent obuiam Abrabœ, £j?-dïxxt
ci-, quare Veniîtiad locum iftum, çjpiam oflenjxm eîi, quod Sama?l e/ï Dlwolus t
Samaelfer» Ztr nomen illud ipfi vnpojîtum ob occultant mtionem%ficut nomen D'rtJ nacbafc,fi.'nu
penci fuh for-
ma came!) in. liter j dixerunt etiam quod Samaèl^ cùm addeuptendxm Euam veniret fitpra^
fidens Hu au» colubrum xot^«Aoôô» federit Creator Vero ridtbat de camelo çy équité eius^Scc.
decijiit.
qux fequuntur. Hinc in veteri comtnmemoratione SanSorum EcclcQ»
Orienralis legitur Accufacionis Samaëlisne recorderis, mémento au-
tem defenflonis MichaèJis. Eft enimSaraaël femita, quani nullum vo.
latile cognouitle ait Thesbites, verba cius func
R-'Eliasltui-
sa A,k,a:.
in Tiisbe.
Hoc cft: Samaêljjèmita qiiam nullum cognouit volatile Tbargum quant

non corrnouitSamaèl, qui Volât tanquamauis bine ejîy qu(\d dicu>it; Dite mu*
nus ip/tSamaelia die expiationis Ahjdicuntj quod jffcbmxdai fît Samaelt atâe
ei ejfs duo noniina^ de qtiQmentionemjacit in radiée Ita Elias alio verô iiu
loco aie
Et dicunt noflrifapientei quod NoamatbfororThubalkainfuerit mater Ajcb-

rnadsti,isr quod ex en doemanesfuerint progeniti. Verùm de his & fimilibus
alibi copiofior dabitur difcurrendi rnateria
Sed vt vndè digreffi fumus? reuertamur, quis ille Beelzebub ? quod
idolumeius/ vndè ad Hebraeos mufearius ille Deus peruenerit, expli-
candum rellat
Idolum Beeî-
Certè Accaronitarum idolum fuiffe c. i. lib. quartiRegum docet
xebub vndè ?1 Nam cùmdifrupto fortè opere reticulato ita enim volunt ludaei locum
illum de cancellis intelligi ) cœnaculi fui, prxceps decideretAchazias
Rex liraël. & collifocorporefe maie haberer, de falute confuierc voluit
oraculum Beelzebub Dei Accaronitarutn,quod idem eft ac Deus mufea?;
vndè F. Iofephus de Ahazix cafu verba faciens 'Sv a'xkû&>* 0£oV/*n'<w^qua-.
fi diceret Accaronitarum Deum mufeamêum appellat; quô nomino
Grtg. Nas.
& feptuaginta feniores, & GregoriusNazianzenusorat.fteliceut fetan-
orat.fitlic. t. da, & fi
qui funt alij,verfionemSeptuaginta fecuti,vruntur. Vtrum vero
abAccaionitis inuentum fuerit hoc nomen,an àludiaeis in idoli or>pro-
brium ? difputatur A Mufcarum multitudine qux viâimarum carnes
plerumque feâantur diâum, non defunt,-qui opinentur. Veri Dei eniai
tacra mulcas nequaquam infeftafle traditur in Pircke Auoth.
fncfy
SYNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM CA.P.VI,
Detem prodigia dicunt, Patribus wHns o'sknja funt iraj/Egypto in domo-.Mufca: noa_>
iafeftafcancC
TSlullamillier.ob odoremfacrificiorumabortijt nidorem nullum aut_j facra He>
(anBuart) btKoium.
fftakolentiatn efflauït caro bolocaufli Ne mmima quidemmufca yifa efl in loca
oççi/tonishoîUarum ççyc.
Ali; voluntdi&um Beelzebub, eo quod idola nidore carnium in>
fcutaàmufcis infeftarentur j funt cciam quiBaal zebahim, hoc eit De uni
yiâimarum» irnmolacionum, facrificiorutn, ioculari vocabulo fcr ipturam
Deum tnufc2e;appellaiTe arbitrentur j vti Scaliger, Id> inquit quod diçeba- lofeph.
Scal.
ïLUncb.tcï-
uxt BaalêbahimyDeus ytilimarumîmmolationum^facrificiorum y ioculari voca- huref. If h. J.
hulofcriptura vocauit Detimrnufcœ qvtod intemplo Hieïojolymitmomvijccecar*
#es victimarumnon liguriebant cym tamen gent'wm fana à mt^cisinfeHarentitr,
propter nidorem viSlimarum Sed niihi perfuafiffimum efi,Accaronitis ipfîs
eum Beelzebub proprio nomine, diftum, vti &_pofteà non infirm'ts ratio-
nibus oftendemusj quis eniiri:Wirt@iÇ9p8fjovv@eiÇJ} Nonne enim veluti
Numinis venerandi illius mentio fa&a eft ab Achazia ? Ite, inquit, iir in-
quinte 'Beelêbub Veum ^dccaromtarumîumfuperuiElurt^fimab hac mita
îe? EcquisNuraeniquod colerct, ac de falutis inftauratione confulen-
d,um duceret, inhonefto & ioculari vocabulo eompellarec Accedit
qiiod etiamEuropxis Iuppiter & Hercules fub eodem ferè nomine colo
rentur "
Dico itaque Beelzebub idolum Accaronitarum idem fuifle quod Beelae6ub
My«ngrimûfcarumDeiapud Paufaniam in Arcadicis Nam cùm ait dea idem ac Deus9
miifcarum.
çeiebritate quse Palladi Tritoni apud Arcadas agebatur eVtoS5-«,ait, Paufanito.
n'srcunyvç'1 hoc cû, In eacefebritate ante Myagrocélébrant feu
puayçcji.&rçpd-uBiriv
facrificantjpreces interfacra heroi ejfundunt Myagruminuocantes Atque ita
facientibus nihil prascereà moleftiae mufçx inferqnti mentio quoque eft
Myagri in çaftigatis Solini exemplaribus, in quibus ita leg'iEur Sacellnm) A SaceHo
- inqmtiHercuIisinfoyoûBoiariaeîttinquo argumenta conuiuy.latœmàieîtatis ipfim HçrculisarJccri canes &
rémanent namdiuinitus in illud nequecanibustnequemujcisïngrefius eft et- muftas fiiixic
antiquitas,
eivmcùmyifcemtionemfacricoUsdare_t,MyagrumBeumdkîîiw cla- Silmus.
yamverô in adytu rehquijfe cuius olfaBu refugerent canes haftenus Solinus
Idem fcribit & Flinius Sed Dei namen non apponit id quod & in ple-
rifque Solini codicibus deefle vide.mus. Pliniusl. 29. c. 6. dùm de alo- Vtin,l.zçic.6
«
peciaî remedijs agit,non Myagrum hune Deum, fed Myodem vocauit
ira de mufeis loquens ^ÏSiuUum^ inquit, animal minas docile exiftimatur mi-
norifigintelleclus; quo mirabiliùs efl .Olympiœfacro cert aminénubes earumim-
molatotawQy Deo qyem Myodem Vocant extra territortum id cbire hsc ibi
Plinius j qui tamen libroS. capitei8. fcribit quoque Cyrenaicos Acho-
rem Dûm mufearum multitudine peftilentiam afférente inuoeare foli-
tos, quae protinus quam litatum eft,intéreunt Gregorius Nazianzenus Greg. max..
in in!, df.
in prima in Iulianum Csefarem oratione non Achorem,fed Acaroiijquod erat. i.
Mm 2 nefcÎQ
cap.vi; OËDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ÏSrACVM
nefcio qua*P affinitatem cum Accaronitarum vrbçiiabet, vocare vîdetur.

2$on amplittS)inquit, mujca quœrmt T>eum^4ccaron,autjt(jiiidmufodeU ridicu-
lofms Hoc tamèn plané ipfe non aflero quando tnihi iri proeTentiâ nonj
fuppetit Grseci codicis facultas Alibi tibi retuli apud Çraecos, louis ef-
ïouis fi»apï fe cognomen W/*w(§^> qucm colebant à fugandis mûfcis appellatutpj j
pcllatusi fu. facra inftituerct, tyya-
$andis mu- ©amSolinus, vbi cùm potitiorum&pinariorum
?cis,
grum Deum, fcilicctloucm'^>^f imprecatus effedicituriMyagrusftfcii
tem MyodeSjVelpotiùsMyiagms&Myiodes Apomyius & huiufmodi
mufcamin fe fignanter eomprehendunt & quafi Dominum mufcïe ex-
Hcf«uTes il' plicant. Ita Hercules tuâmiavà Trachinijs cultus > ficdiélusautem,quod
ftus quod
lo> mpi-nait( eorum linguâ, fiue locuftas ) abegerit
fcilicetvroçvo'îras Ery thracis
colligeret
eufta* &ver. idem iwanlav®» fcilicet qui vermicillos vitibus irifeftos occidat,
ffliculos è vi-,
appellatus,
wbus. & Apollo Sminthxus ^yo»(5'v@-di6l:us à muribus, qum membrat EuHathius
ad i Iliados Anne VerohœçViutmi cognomina^mxnksquàr* illud Actaronitci-
mm rhiicula? Jfn Jccaronit* quant Grœciçs3 Romani ptj magts cenjèndi, autfa
idolornm titulis -yeli,giofio;-es?Certè à Beelzebub haerefirî format Philaftrius
Accaronîts
adorabaac
Mufcicokrum feuMufcae Accaronitarum, qui ( vt verbaeius funt) M»
JT.urwm.
fcamcolunt in ciuitate Jcçarondicta Verùm his omnibus ita rite confidera-
tis iam ad ïd,qûod ab initio nobis propofitum erat, exequendum vide.
licet ad huius Mufcilatriœ originem perfcrutandam nos accingamus;
înunrfatîo
quod vtfolidiùs fiat,
Kili origo Sciendum eft, eam effe ^gypti naturam, vi poft annuam Nili in-
mulforum_j.
anîmalium-» Undationem ex aquarum ftaghanrium rciiquijs,tùm animalià reptiliaj
f'fertJl1LJ
jnu (car uni.
omnis generis; tum maxime ingentia mufcarum, culicum fïmiliumque
moleftarum beftiolarum examina exoriantur qux Se homines & anima-
Apud Mgy- lia miferandum in modum excrucient adeo quidem vt yEgyptij impii-
ptios fymbo-
jura (ummi dentiam & fummummalum hieroglyphicè fignificantes.muicampingfre
mali n)U&3.
foleant,vt paulo poftvidebituF. Ifaias quoque Propheta pœnasiudàicaè
perfidie defiinatas commemorans inter coeteras mufeae quoque J&gy-
J>tiacîe meminerit aiar1? piî Et fibihbit Dominas mufeœ que eft in->
extremo flum'wwn Mgyptiy «y Api que eft in terra Ajfifp? fis*' Ventent'Z?requïe-
Jcent omneswtorreutibus Valtium, tisin cAuemis petmrum^1^ in omnibusfru-
tetis Seu vt feptiiâginta habent in careiïis, O*in ïmiuerfis fomminihus
Rabbi Salomon hoc loco vocat oâiayrt naliViDexercitùs mufèarum ./Egy-
ptijquï rebellem popu'uni inuadant -*gyptij itaque cunimufcarunu
OtAtuTtlttLJ muîtitudine non idola tantùm indigne confpurcari verùm etiam facta
muiez culcu
ibafcx pcl- illafua animalia,€anes, boues, vaccas ,caprasj miferandum in modumj'
leBd«. cruciari viderent, de abatlione mufearum oraculum confuluêre, quod re-
fpondifle fertur, mufeae cultu mufeas pellendas quod fi facerent, futu-
rum, vt rnafeas impofterum reueientiores eflent diâum faquin .&gy-
ptij fubito ad omnh mufcis infefta locaMufcarium illum Deum pofuerunt;
cuius fjniboîuîïJ hieroglyphicum erac muica cum tftyrfo fcyîiocyprio,
Amulet»m_» quod prasterquam quod jaW/^mit» fa,pam 2 rrtufearumquoquc abacTàonem»
«ontra m«.
tas. gnificarec v
»
AtcjucÏl
SYNT.ÏV. PANTHEON HBBRJEOKVNl GAP.VIÏ.
Atquc huiufmodi hieroglyphico nihil in Obelifcis fre-

quentius hoc animalibus appendebant, Canopis Sphyngi-
bus, cœterifqueidolis infculpebanr>hoc figno veluti pacio
quodam pofito aduocatus Dxmoxi, feu Genius mufcar*i us.1
mufcas profligarc credebatur Veriîm ne quicquam proprij
iiigcnij conie£luris aflerere videamur, audiamus Abenephium de his hoc
pacio diflerentem: jtSeitt'phiti;
"4tferttitut3
A~pf~f~'
Hoc eft Et mufcœinfejlare Jolebant omnem circa regionem çy omnïcLj>

animalia,çj-r itjiola con^jurcaânt j g5° çqnJuhieruntjE^xptij oraculum^ <ùrdixit
eisin cultu mtijcœ mufqaj>eUetur &fe<:ïh%t^&ty!tjj¥xta ïèrbum bya,culï^tsr
fnuJcœrecejfeYnkiobfïgÙYAmfèuirnagbiemmàgcàmm»Jck,qutimfecemut Mgy-
ptijiponenteseamin Ohelifck <? pymmiàibwjn owiihla lotis dmiqiierqHœ a muf-
cis ïnftflahmtur. &c. quGèfequuntur
Verùm de his & fimilibus in Obelifcorum' myfterijs fufîùs veliïrî
proprio inloCo ti;actabimus,riuhc hxc tantùminfinuafle fufficiac. Atcîie
cxhiâ apparet, iEgyptios fiue id oraculifuafu, fiue vt aliqui Rabbini
voluntjMofisjCyniphesprodudasprofligantis imitadanev ifiue ajia <le_>
caufa faôum fuerit, certe primos Muicilatria: Authorcs fbifîe 8c inuen- Mufcitittie
tores, à quibus Hcbrxi & Grœci do6li, Mufcarùtn ingenti? illa examina origo,
àianis, aris, cœterifque locis vi£Hmafum,nulla fané aliâ ràtioné arceri
po(Te crediderunt, quàm (îmilis cultus inftitutione 'h quemadmodum iru
prarcedentibus de Arcadicis facris arque Cyrçnaicfs meminimus •>h\ilu£>
modi enim culcu Hcbraei fuum illum Beelzebub ficuti Grxci Iotiein il-
luni fuum Mufcarium feu iri ftpHdè çredeba,nt. Atqj
Myagrum placatuai
h$c deBêlzebijb fufficiant.
C A P v T vil
~eé~pho~
vel Baalfephon à hya>&; JIûïe «qnod Dominum abfcondi-
BEclzephonfiue Septentrionis fignificat, deducitnomen j de quo varias
tnm,
apud Authoresopiniones rcperio. Alii ciuicatem efle arbittantur, vci
Adrichomiusih theatro terraî fanftse ScEzechièl Tragxdus qui in <%&•
7»>5Ifraèlitarujtn fub perfona Nuncij Êgyptij fie dicit
AUj nomen loci feu petrae effe arbisrantur » vti interpretes plerique -3alî)
denique idolum fuifle ^gyptiorum opinantur,quemadmodùm Rabbiai
quicquid fit, fiue Bceizcphon nomen vrbis fuerit, fiue loci deferci certè
ajiun-
CAP. VIL OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISÎACVM
alinndè illam appellationis fax originem minime traxifle vidcmr, n\Ciab

idoloquondam ibi culto,vtpoileà dicemusi mcminit verô huius notni-
B~'f.i.t. nis hiftoria facra Exodi 14. v. 1. his verbis Loçutus cft Dominas adMo-
kn dicens loquere ad fëos Ifra'ël, Vf redeant *S remaneant ante Pibirotb inter
V U
Mivdol iT inter mare è régionsBaalêpbon, atque contra tpfum cajîra ponantmx-

tà mare namdicet Pbamo defiltjs Ifraël7irretiti funtin term,coijclnfe eos de-
Beelzephon fer turn Hoc loco per Baalfephon omnesRabbini quotquot in hunc lo.
ïdol^pi auer«
iijncum Gue
cum commentantes rçperirelicuiç,idblutm intelligunt. Jlabbi Abene-
Telefina ma» Zta ait idolum j&jifleà Pharaonis Magis ad cœleftium corporum, pofitu-
gieum.
ras fabriçatum ''y vlwpvyiw & iuxtà finum Arabicû collocatum.ad obfcf-
UandosSçretinendos Ifraëlitas,irretiandoiqifeuinfatiiandos,& à deil'i^
ta}diuinitufquc data profe&ione auertendûs vim habens magicam, ver-
ba eiuslune
f.,Altt»wa.
E régions Baalêpbondicitur, quod Magi JEgvpty fecentnt iuxtà rationem

rjffirologiçamimaginesœnea*,<? Mafont que vocantur Èeelêpbort,0* non pote-
rat ferum "plln4fugere ex Aïgypto quin tranfèunda imaginis occulta vi impedi-
Neehep'hoa
retur-* Quae verba vt melUis intelligantm: fciendum eft, -Êgyptiorujiij
antiquorum morem fuiffe, idola.quaedam arte magicâ conftru&a omnibus
euflos finiitm
^gypti.
ijs in locis, ybi facilis effet in v^gyptum irruptio,ad hoftium impetus va-
ria Daemonïs illufîone coêrcendos ponere, vtpafsim in hoc opere proba.
birnus Atque ex horum idolorum numero Beelzephon quoque fuit,
quem Beeizephon, quafî dicas Septentrionis Dominatorem dicebant, eo
'Pltomûh.ln
quod Sepcencrionalem plagàm?ad Typhonios infultûs ex Septentriono
i». dtOfniit: potiffimùm faeuientes rcfpiceret per Typhonios autem infultûs omnia.
&lpi:.
înfortunata& calamitofajPlutarcho tefte, iritelligunt; hunc igitur Beel.
zephon ea.in parte, quâ ex mari rubro in i£gyptum facilis acceffusdatur,
veluti loci portje, Vel ( vt vulgo dicunt) paflus euftodem potuifle viden-
tur In Angiportu,quae eft èregione maris rubripinterPhihiroth & Mi-
gdol, quae nomina fingula nefcio quid petrofum, & prxcipitofum infir
nuant. Loci huius fitumdefçribit his verbis R. Salomon:
larrhi,
tite ~0Y;]0 ac~try n~Init r nrc~ ~us~y.~a~n~~ ~~n n~"1~nit''a 'I)£;7iM''t
cyôrt ""âinp an^îco x^m o^pt wn^j, wyhow nm pTïrt ""J3
Et caHrametabantur ante fbtbirotb, Me hcw ¥itbom% um vocatur Pbibi-
rotb>eo quodfaiïafunt ibi~duofôrâ~ninci,~ ~uRcaufabantur per ~lua,s~etrNs ctltNs
eretlas, & "Mallis,quœintérêt y ocatur b' Thargum hierofolymi.
tanum loco Phihiroth 5 habet *<n^T>n pnaiô hoc eft, ante hofpititira
X- l*»»t&ix_). foraminum feu cauponem. R. lonathan Ben Vziel .in Thargmn Babylo-
3enVz.iel m
'Sfaurgum £#.
nico dicit, has petras fuiffe figura quadrata in fimilitudinerâ hominunij
iylomco. maris & foeminx,in quorum fupremitate foramina à natura produita fpe-
ciem ocuïorum expreflerant ait locum-tUum^gyptïacc fuiiTe diâunu.
Thanes; verba eius hic fubiungam, ex Thargum ^bylonico Syris cha.
racteribus feripto deprompta
~o
SYNT.IV. PANTHEON HEBR.EORVM. CAP.VII
T h a.yu rrm_~
~nanu/crrprü
S:riacir C"4'.
M~tf<6Ht
Hoc eft: hocutus ejl Dominas ad filios Ifra'él yt reuerterentur & ca-
ïirametarentur ante arYTrf *eiû pbume bina. vbi mgent'u quadranguLifatta
jimilitudinem filiorum bominummaris & fœmmœi l? oculi eorum apertij ifîe lo-
cus eft Tanisfmter Migdol isrinter mare Quod non
intelligendum eft,quafi
ipla Regia vrbs hoc loco fuerit fita,fed cjuodTaniticum ccrricoriuni co-
lum hunctra&um à Pythom &Pbihiroth ad mare
vfquc comprehendc-
rit. Beelzephon'itaque
propriè erat inter mare &prîEcipitia Migdol SittJs'&.tuCUi.
~a[.iOf))!eeL
quibufcum promontoria Phihiroth ex altera parte vallem caufabantur, zerhuil.
per quam via vnica erat ad mare Erythrseum j nec quifquam deuiarepo-
terat,obingentiarupium praecipitia, vtrinque viatoribus inaccefla.
VerùmChorographiam huius loci hic ad maiorem informationem appo-
nendam duxi
Atque ex appofita hic.Chorographia clarèpatet, Iocum hnnc fuif-

fe tùm fqualidum, folitarium, & rebus omnibus ad viâum neceflarijs de-
ftitutum tùm prseruptis vndique montibus atque praecipitijs ita obfe-
ftumi vt eum ingreffisviKfefccxtiicandi dareturopportunitas. Appa-
letetiam.idolumillud Baalfephon, alio loco pofitum non fuiffe, quam..
quo id iuxtà. vimverborum facrae Scriptura?pofuJmus, quicquid ddeat
Adrichomius. Cùm enim totum littus maris rub.ri montibus,paludibus,
care£iorumque frequentia obfeptunî, iiiipoîïuoîïi redderetur & inac-
ccfTum, hoc vnica loco excepto, vbi ripaipaciofa erat, & via per angu-
ftias momium è mari rubro in ^gyptum facilior patebat aditus certè
non îiïiporttinotocoBeelfcphon euftodert» illius, portae JÉgypti pofuifle
cenfendi funt. Erat autcm ilîe locus folis iEgyptïjs notus^tùm ob di&am
caulam
CAP.VII OEDIPI uEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
caufam, eùm ob diuitias gemmarum & lapiduin pretioforum, aliaque ma.
risrcietèamentajqUfiepaisirn ibi in deièrtolitcore maris depoficainuenie-
bantur>cuiufmodi & filios lfrael ibidem caftrametatos collegifle,non ob.
fcuris verbisoftendit Jonatins Bcn Vziel, hoc loco fîccommentans
Vx.iiliJtS i'/z_>
Thargum té-
ta ta.
Et deprebenderunt, inquie, eos lam cajirametantes mxta. mare occupait);in

colïgendis gemmis, & lapïdibuspretio/ts^ quos Vhifon tutit exhorta ïoluptatis
Ripa maris ( paradifo } in médium Gihoni&~{}ibon muexiteosïn mare rubrwn Ç50mare
rubri gemmis
& pretiolîs rubrumeieciteolocoinfuamr'tpjm. Qux verba etfi quoad circumftantias,
Japidibus fea- fabulofa appareanr ex Strabane tamen & Arriano apparet,littus hoc lo-
ter.
co featere rubinis, gemmis, qlijfque pretiofis lapidibns, qax t-nercatori-
bus magni queftus lucrique mateiiam fuppeditent /Egyptios quoque,
crebro huc concedere folitos ad facrificandum Beelfephon exR. Abe-
nezra colligitur, qui hoc loco commentans, ait, Mofen cùtn cognouiflec
viam ad Beelfephon, /Egyptiorumquc facrificia,ei quotannis illo in loco
fieri folita eô proficifcendi licenciam à Pharaone petiuifle vt (àcrifici)s
vero Deo ibidem inftitutis facrificia execranda Beelfephon deftruerer,
E^js"; 84. quod ex his verbiscolligit. Vimïttepopuhm meurn, "VtJacrificet mihi'vt^
deferto Deus enim Hebrœorum Vocauit nos, Vtcamus yiam trium dierum info-
litudinem, ççrjâcr'tfîcemusDominoVeo nojîro ne forte nobis accidat peïtis aut
frladius verba Abenezrx fubiungo
1
Etproptereà, inquit ,fcriptum ejt^fugtt populus^£7*iuxtà meam opinionem

ideo dix'tt Mojèsad Pbaraonem, viam trium dierum eamus in defertum adfacnfi'
candum\ a? exVerbis eius adPIxiraonemapparet qnodj'iôntviam, quatre»
Jbkbant adlocum'Beelêpbon vt ibi idoîo fuo J&crificarent Cùm verô Pharao
Mofen Dei monitu reuertentem vidiffet,idvirtuti Beelzephonafcripfifle,
âc proindè dixiffe; coar&ati funt in terraaconclufiteosdefertum,vbipro
( coar&ari ) Hebraica Veritas habec aîna, hoe eft, perplexi irretiti &
vt cum Abenezra loquar i
Injîar hominum omnïs confilj mopum,<wquïd jacere aut incipere debeant,

ignorantium mente captorum, quod proprium eft ijs, qui incantations
magicâ infatuatî funt»quali liraëlitas virtute Beelfephon infatuatos Pha-
rao credebat. Confirmant diâa verba Thargum Hierofolymitani, qux
T h argua jji»
idolum in ïfraèîitas vim exeruilïe fafeini manifeftè indicant vti paulo
rtfiljiuitmg. poft citabimus imo ipfe Pharao cùm iàtn Ifraëlitas in eàs angiiftias reda»
ctos viderec, vtelabi non pofle viderentur in confpeâum Beeîfephoit,
veniens, ad placandumidolum facrificia inftituifle:
Et Pbarao Vtdensidolum âphan, vçluti rejugiofuofttcftfoh obtuhK A>

que
SYNT.IV. PANTHEON HEBRiïORVM. è CAP. VII
que ex his omnibus fusè demonlîratis patet>Beelzephon non ab vrbe aut

alio loco, fed ab idolo ibidem ab vtgyptijs culto dcnominationem fuine-
re quaeque hic fufiùs potiiïînmin tracïandafufcepi, propter eos,qui ne-
icio qua de caufa haec veluti commenta Rabbinorum afpernentur j hu-
lufque loci interpretationem abHebra;isfa&am non fatis prudenter ca-
uilientur.Videtur nonnemo vel librosRabbinorum non intellexifltyvel il.
km felfitatis ac nugacitatis Rabbiuicae dicam in gratiam Magiftri fui Sca-
]igeri, Hebrœis impegifle Certè Rabbinorum feripta, pra^rertim vbi fi-
dem noilram non cauillantur, &fi fuperiticiones, quas frequenter incur-
runt,eximas,prorfùscontemnenda non putenijcuin fub nonnullis figmen-
tis& ingenij, quibus indulgent lufibus inulta prsclara non fecùs ac fub
Sileno quodam cimelia abfcondita contineanturjfed hac per tranfennam
di&a fint> quare co vndè digreflifumus, redeamas Porrô quale idoluun
illud flierit, quod abyiîgypt!Jsciiitum,Hebrsi appellanmt Beelzephon,
difficilè omninô eft aflerere Thargum Hierofolymitanum id cum Phe- ThaTgum
gore feuBeelpbegore confundic. e HittofeljUHt.
fcnptumIt-
lensSjri»ch.
Et dixit Pbaraofilijs ifra'êl, errantes fttnt tj in folitudine, prœualuitfuper

eosidolumPhegpr, quod eïï è regione deferti. Quod inçonuenienter dici non
poteft, prazfertim fi Phegor hicproPriapoi vthortorum,camporum,fyl-
uarumquecuftos&Deaftereft,accipiatur. Thargum Babylonicum multa
pofitafuifiehuiufmodi idola aflerit; quibus tamendiuihâ virtute fubla-
tis & deftructisjfolum Baalzephon ex omnibus ^gyptiorgm Di;s reman-
fifleàit.
Th:itgurx
B»bflonicum.
Ille, inquit, locus çjî Tanis inter Migdol {jr mare ante idolum âphans
Juperejl ex omnibus
~0~rC/?~X
ijuod OMM~~idolis Aigvptiorw» ,îdcodicunt
~O~O~MW~ !~J~CK;/f~?~ quodillud ido-
Mgyptij' y~MO~M~ !~0-
lumfBëelêphan eleïïum ell prœ omnibus ahjs idohs quœfuperjunt yÇçynon confra-
Idblà autcm reiiqua à Deo diflipa-
ctumfuity isr i/enerum,vt adorarent illud.
ta deducit ex illoNumerorura 3 3. quo occifis primogenitis, Dcum & iiu
Bijseoruin vitiqnem'CxeruilTe habetur. Qualia autem eafuerint idola,
icauentibus
l
verbisdemonftrât
Domm'ain idolis T>ijf^ eorwn faaendo ylt'O- Varisfbrta*

fepelwbantprimogenitosfùos^qnos iJoîisBeeUa^
nem.Qscideiat, idola yeràfujïlia jeu canfiattita liquefàaa junt^ idola lapide ejfor- phon.
mata, idola fïàiha,Vel te&acea confrafyœi? consrita.; idola certâ diuinandi arte^
Jsimhgicâ Jcientià canfiruttay faBa.Junt'mjmilitudinemiumentorwn feu b'ru-
tommmorttiorum
Ex quibus foliun illud. quod Baalfephon dicitur ,r remanfit reliquis
N n vel
CAP. VII OEDIPI ^GYPTIACI- TEMPLVM ISIACVM
vel diuinâvlrione çonfraciis,vel ab Hebrstis difcedenribusfurto fubbtis>
gérant enim niulta illorum ex auro,argcnto, aliaque prctioià materia_j
Ægypti¡ l11u! confediâ) quîànè vnica caufa effe poterat tantae in elapfos HebnEas,
non confide-
bancinBeet~ r, Pharaonisjrdiquqrumque Êgyptiorum exacerbauonis & profecucioni
zephon. continuât^ occaiïo lperabac enim iuturum,vt Se diuitias, & idola fua_,
recuperaret; idque auxilio Beelfephon folius reftantis adhuo quod icie-
bat eoloço çQnfticutuai,ad quod aegre Hebrxi peruenire portent vel fi
peruenirent, vi occulta tamen idoli impediti retrogredi cogerentur,ac fic
iater angiportus iltos, veluti in montiuin quidam hafla deprehenfijinter-
necionidarçatur Errant hic interpretes ilii, qui aiunt Beelzephonfuil-
Canis figura
fuifié Beclzc< fè canem aeneum latratu fuo Ifraëlitas arçencem & quamuis ipft Autho-
phon.
res huiusfaciant Rabbinoa ,mihi tamen nexninem hadenus èRabbinis, p
qui id afiereret,videre contigit^quamuis fingulari ft jdio id iaquifiuerim
vndç pa.tet, niulta pafsim Rabbinis, de quibus ne quidem fomniarunt, ai-
fingi. Cœterùm verifimile eft, Êgyptios non folùm in Phihiroth imagi-
nes magicasfeu idola; 5fed& in alysAegyptî locisj quibus autfacilis effet
luppiter A m*.
in Aegyptum aditus»aut a quibus fuga Ifraëlitarum timeretur,pofaiflo j
mon in LS~-
bia.
cuius rei non obfcura argumenta prxbent Iuppiter Ammon in arenis Ly-
Sminrhxus. bicis iuxtà catabathmutn -<tgypti Stninthxus Appollo inter paludes &
Apollo.
mare in ipfo ex Phoenicia in Ægyprum introitu, veluti loci curtos confli-
tutus; y aliaquedç quibus vbertixn in hoc opere pafsîm dicemus. Erat
Mercuriu.
prsBtereàmoris,/Egyptijs,Mercuriiim veluti viarum euftodem terrarum-
viarum en.
Hos. que prsfidem fub tetragonis Iapidibus,quos Hermas vocant, colère num
forfancelebris. UleHermanubis ^gyptiorum Mercurius, Beelzephon ille
Typhonis Borei domitor, de quibus hucufquc diximus ? Certè fi inter-
pretes fuperiùs reprehenficanern iftuuiïneum pro Hermanubi açcipiant,
rem acu tangere videntur Ionathas fané de quadrangulis pétris fupe-
riùs Joquefls, non inobfcuraHermarumpofitarutn indicar veftigia. Sed
hanc difficultatem.modofufpendemus, vfque.dùm rnaior lux afFulgeat,
magis enim ingenuum femper effe iudicaui, ignorantiam meam in rebus
inexploratis. adhuc fateri, quàm eam vagis conieâuris,Sc fine fundamen-
to manifefto pertinaciter tueri. Satis enim me fecifle arbitrer, hoc lbco
certis. &folidisr.ationibus,Beelzephon idolum màgici afee conftrùftum
fuifle, & ad impetus hoftiunicoércendos dido loco pofitum, demonftraf-
le. Quare his reîicus adaîia ftyium conuertamus.
CAP V T V1H,
^De Eaalgadldolo Syrornm
,lrids Menta:.
Arias Montanus Baalgad înterpretetur Idolum fortunse vel
CVm
lîcuti & omnes ij,qui in Iofue commentati funt vbi
zas âü iïtâr,
Ó' Clldirldit. feiicitatisr
Nemirtafla
capite 1 1 v. 17. &1 3 v 5. eius mentio fit operepretium mefàdurum^
ixterpret.,
exiftimaui,fi hoc loco eius quoque originem explicarem; praefertim càm
neminem,qui de hoc idoloHebrîeorumaliquidcerti tradiderityrepeciam.
Baal-
SYNT.IV. PANTHEON HEBIOF.ORVM. CAPVT
VIII.
Baalgad igitur olim ciuicas ad radices montis Hermon,qux monrs Libani
R:tJ'gld r!~i
pars eil,fita fuit icuius prseterfacram Script ura m alioique interprètes t.tumiusiit.
îacrop-,mt'tniriitBeniaminus quoqne Hebraeushilce verbis
Btniaminui.
ALaodiceay inquit, Veni biduo in 'Baalgadj quœ ejl cttiitas in jînibu* terrœ
fiétjfin, ejl incolts princeps quem Vénérant ur vt Tropbctam ï? prêter hune
alium non cognojeunt lofuc vndecimo dicitur Et partent montis yquœ
afeendit Seir Vjque Baalgad per planiciem Libani, fubter monte?» Hermon.
Vbi ParaphraitesChaldsus locoBaalgad vertit "Ktf\Knjj hoc eftplanicicaij
feu campum Gad.fiueitaqueB'ialgadnotnen vrbis, fiue loci campeftris ')
certenemen fuum aliundè non habet, nifî a Gad idolo?eoin Iococulto.
Eftautem Gad apudHebraeos idem quod fortuna bona, quam in Syria_* dd y bonar
forcuna.
olim cultum, colligi poteftex illo 20. Genefcos
dttief. jo,
Hoc elt EtpeperttZtl^ha ancitla L,tœIacobophumJ<srdixit LfaiBegad

Vbi
VbiLâtînacditiohabet:/É'cjrî Hebrxorum pîenqj.licuti &Gr£eciFor-
tunam bonam hîe ineelligunt Liamque hoc loco locufam, quafi parrut
benè cflet ominata Diôis aftipulantur in Thargum Onkelos nxVfria;to On\'e\os-
Kli «nx Et dixit LU^VeiùtGadt id e&fortuna, vel vt Hierofolymicanum Tbargum Hit
rifiljmit.
|iabet «*u xnxatbagada, quod in hÂemrecidit. CoeteriRabbinorutn Gad
idem cfle voluhc, 310 DIDmaâltob, hoc eft,bona fortuna, fiue fidus bo-
iium, aut Genius bonus, voluntque idem cfle quod ftella louis, quajTu Caiidera
quod Mazil
ptsc 3313 cochab%edekàpjpellanc Sic R. Abenezra hoc loco tob, hue lïel-
la louis.
K. Ahenex.ru.
Dicunt autem, quodexpliçat\o Vocis Cad^ idem ejïj quodMaâl tob ,/îcun
in lingua, Arabica etiam 5 <LS~injtraunt ipjïmenfàm quam ftella louis appdknt
13 dingunt eam iuxtàmilitiam cœli Cui confentit explicatio Rabbi Salo-
monis
Ralri.
Bttgddexplieatioè'ttueft^ Maçal tob fiue bona fertuna Venit isr dtrigunt

bon*fortuna menfxmindicantes Sec.
Nota hic nia Bagad diuifim legendum eflenji *o( cuiufmodi voces
Maforethae notant ij.quasfctibunturvt vna, ac leguntur vt dus) figni~
ficatque Maâl tob, fiue quod idem eft, fortnnam bonam Vidi ego non_,
femel in Germania ludsorum aedibos hxc verba iuperferipta qucis bo-
no Genio ie domu? cuuodiam deuouere inteliexi Significan-t etiam hxc
Qiiiâm fie
verba idem, quod apud Latinos verba illa, quod felix fauflumque fit Cu,i fine bo-
naiartuna.
quibusvtimur, cùm rem magni momenti aggredimur his ita explicatis
iam non exigua difficultas oritur quee fit illa bona fortuaa cuius auxi-
lium aufpicaturi opera fua Syri olim implorabant. Munfterus Rabbinis P~:»x'erNm
N n xt afù-
VIll.
aftipulatus ait efie p*urhoc cft (îdlam tuftitU quô nomine louent
appeliant Hebraei CocbebT\edek, inquit, Stellam tujlitiœ dénotât eo quoi1
îtberorutn generationi Jecundicm^jlrologorum dogmata, mdijsfuis conducat, Vndè
Maxal tob, etiam puelU defpùnfataannulu* tmdttur, in quojcriptum eft 31C3Wç Màgajiob.
Scellalouis.
Nam Ma\aI eftfidmfeu Jtella >Vndèdicunt ^bbiniy non efie aliqunm herbemLjt
in terra, quœ non babeat propriumhio/eu/iellar/t influent emy&*dtrigëntèmïn"ck*
/o. Haccille. Mazal verô plurah numéro nempè cnhtnMaâlotb ( quod
Mazaloth tt. Si immucaco nonnunquam in 1 nnro Maârotb lcnDitur ) nunc plane.
Cgnt Zodiaei.
tas, nunc duodecim figna Zodiaci fignificat iuxtà illud 23. fecundi li.
bri Regum •> adolebancincenfum Baal, Soli^LunaCjplanetis j Hebraica Ic-
Said,tt.
&\o habetniVfa fèptuaginta verô interpretutn<è'sj»aCae3''9>'& vniuerfs
militia: cœli Vndè Suidas lAa-Çv&d-1»vuwpatfgL 7$àriçyvà â>rf (rvund-eip%&•
ty&KaXeuîiJMaûrath fyfttmatajunt aftrorum, qu<epafstm animalin appeliantur.
Hinc Hebraeorum Aftronomi Zodiacum vocant niVrortfâiK fcilicet cir-
culum Mazaloth ftu fignorum. Praerercà non defunt, qui 'S'Gad fmpinvt
Gad dJ:/J1o..
tmim. verrant, vt 70. Interpretes capite 6;. v; 1 1 Nam hoc loco. vbi Hebrai.
ca veritas habet
Préparantes Gadmenfamy & implentes Ment vinum mlxtum Uii vcrtunt:

70. laMt~r. "£%tfisi^QnK tuFAajftovia
^clnitju K&xAHgpaÔTîç
t»ÏTi/^>f · Préparantes dxniOm
rticy.Qy.tt
nia menfamy (sr ïmphntes fortune Vmummixtwn Quamuis alij etiatn fie ver-
tant, préparantes Ioui menfam, & implentes planetis libamen.' Quio
quid fit, fiue Gad Iuppiter, fiue fortuna, fiue dœmondicatur femper in
idem recidit; cùmh*c nomina fxpè inter fe confundantur, vti ex diâis
patet; inquibus Gad,fîue Mazal cob idem efle diximus,quod Deus,ïuppi-
C~&BMt. ter, fortuna, Genius» fiue Dxmon. Ex quibus etiam patet, Gad &Baal-
gad idem..
gad idem efil-, arque olim inrerprofana Numina,non Gentium folùin, fed
& Iudxorum quoque, fi iudicio veruftiffimorum Grxcorum, Hebraeo-
rum, & Ghaidïcorum ftemusjrecenficafuifle, imo & Latinorum narn,
veteri l(àiœ editione ita etiam legitur Jsfaiponitis Fortunœmenfam cr
hatis fupeream}( vbi in Hebraico Legad habetur ) In quae verba fie corn*
mentatur R. Salomon.
RsEsi üs~f.
r.M.
l\.ometi est alienœjêruit ut tSyPUtunpojitttmnomenplanet* alicuiw,Vt pb'd-

fiTbalmudica dicitur Gad, Gadiy Sinukla-, &Ment, id e/i, J.jîrologico fàcerdo-
tum calculo implentes cratères mtxtos Ymoylibantts Vmum mixtwn aquâ.
R. Dauid Kimehi paulô propiùs ad huius loci explicationcm accedit,
cùmdicît:
RWk.
Et ponitis mer;fam*Gad>cjuodexpltcantMaâl} quafi dicçrct Prophète ti-

tan-
SYNT. IV. PANTHEON HEBR.SORVM. CAPVT
VJU.
tantes Maâl, V?ùex planetis Çj? dictent Qâbb. mem. eorti in benedich ,juod ilU
in iin*itx jfrabica "S implant libamm Ment-, quajï dï-
fitîïdla- Iouisfic Vocata
hbamen vini ad libandurn rç<fMe mi Zyipfijklli efî,
cer et pacifionsijr "VichmAs.ifçi*
quœ reuecatur ad fcflew 3qitas vo.aut errantes. Aujlk- liilcc ponebanc
nienfas, in quibus pofitis idolis libabant, telle paraparafi Babylonica,qiiie
hic loço Gad &Meni liaber 1 TI~Zr,irY~Ti%-
~<
et or dînant idolu juu metjM 17 Dijs Juts ttmpcis cratères

Nequaquam igitur cenfendum eft 7Liam cùm benè ominata parmi
Ziîph* dixiik-t Begadj hanc fauïlam tancum fuifle exclamationem Scd
inuoeatiooem Numinis Begad quo iuxta Gentilium confuetudines &
mores, quibus adhuc irrerita erat, inuocàto,filium in vita profperaturum
effe credcbat, cui & in fïgnum fux erga Numen inuocatnm fiduciae Nu- Lia impnn':
filio fuoII-
minis nomen filio impoiùifle, verifiœile eft quafï diccret iJi xa Vent bon» menà G j
ftellafelai,'
forttena yenifauftum Numen, Quœ cùtn ita finr, nihil fané aliud modo re-
ftar, nifi yt-vndè Numinis huiusBaalgad,cultus,& inuoeatio adHebrasos
profiuxerirîam quoq; explicemus Verùm cùm Numen hoc anciquitîi-
mum,&primispoft diiuuium temporibus Hebrxis vfitatum comperiam,
certè id aliundè promanaffe non arbitror, nifiex ^gypeo, quam idolo-
~<'Y?MS 2"n
rum Hebrxorum Seminarium non incongAiè dixero. Verùm vt hxc om- tiliû OeoniiTi
Seminanuiu.
nia non vagà cantum coniefturâ, fed cà quapareft, authoricace> compro-
beniur
Sciendum cftjAftrologorum antiquiflTnrsos^gyptios fataeorum,qui Aflrologorû ú
/fcyypciorum
nafcuntur à fortuna fiue forte feu à parte quam vocant, fortunae, maxime optmo.
dependere putabantjatqj indè *&$> àxfàçi dcre,inquam, familiari, mili-

tiâ, peregrinarione, magiftratu, coniugio, opibus, nobilitatc, & qme lunt
id genus alia^ iudicabant. Gonftiruto enim thematc genethliaco à Solis Gentil'acu:n
fyltema.
loco ad Lun«,per figna confequentia putabant j quot in co numéro tot
horoicopo adi)ciebant,& vbi carum fiîs,ibi foitem fortuna: collocabant.
Sortem hanc veluti alterum habebant Horofcopum & alterum ab ea_,
thema formabanc. Et quemadraodum à themate primo ea,quse ad ipium
natum, corpus nempè& animam, vti interna fpe tiare poffint, petebant,
ita in fecundo ill^, cuius prima fedes crat fors,fortunani,lludia, labores,
&quxiunc alia extcrna,qu3Erebant Haïe eft iiia fati ratio quain hx,
vnam fummam na^fc-a, vtaicManilius traxit
MixUiusl. 3
ISlamquodcwH^gmiii rerum, quodcumjJaborwîi-j _si c*i.
Quitfy operaatfie art es, quicunque per omma c&jus

Humanain Vita, poterant contingeteforte^,
Complexaeïl
Labores autem illos, opéra, artes, cafus fingulari vocabuloa "&\e. va- A'71i
cat Manilius, ic vt prima .fedes, id eftjfors fortuna: fît primum a'^S-Asv^
fç- in thctr:ata_>
cundum» hoc eft, lors mil iti*, fecundumA''9-Àai»î tertia nempè fors rcrum geueth'iico
quid?
vrbanarum, tertium a'5-asV î eomodo deinceps ordine de reliquis De
Horo'
CAPVT OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
VIII.
Horolcopio thcmatis, quod diximus fecundum3 iuxtà illud
Hwicfort unit locumteneat) fubeuntibus. Alhl'ts

Ordine nature fient Junt cuv&alocata
Nos vcro a''£a* non à Grxcis mutuata, icd ab Hebrxa voce Vanbat al de-
riuata, aflerimus Eft autem batal ''ïàtm quod Hgare., & m.VnrîO mucht.u
loth idem quod ligatura, quafi loca Syfiematis Genethliaci ua vmri 8c
colligari debeant ad iumendum iudicium, vc nulla deefl'e poffitjquiru
totum inftitucum irritum iiat
VEDodecacemoria autem ( virdè duodecim loci feu tiiema genc-
thliacum ) ita etiam piiicis.illisfeculis forces, vti videtur,in vfu fuerunc ji
vetuftiflîiïii' -&gyptiorutn Mathemacici proprias ferè omnium rerum &
icholinHit qua:ftionum fortes in aftrorum poficu capiebant Tcftatur Sckoliaftes
ii* ». tsttnhi-
pril'cus ad tetrabibli partem tertianj ElùSaw ^ô inquit, *.a.i*,&aù{v al Aiyûnïm
hUfxrtsm
fcAn'çaç-acûrm Ktçahajœv,
)?biiKtâjO,pro capitïbiHfiue angults taut titults duodeciiïL*
locorum^jiuerebusJpeciatim à Matbematico qutèrendis famuntur Verbutn ia-
Sors quid f ne, teile Seldeno è Rhetorum vfu acceptum,»^»'^ autem omnes illos fi-
ue fortes aut partes, vti nonnulli nommant, reijcit Ptolomseus vt inuti-
les prxter«ÀH£pyfolunnnod6 £ rûx«i feilicee forteni fortune quamvetuftif-
fimo Aftrologorum dogmate nixam eodem cuius meminimii3 modo &
noâurnis& diurnis geniturisdeduci prsecipit, non quidem vt perperam
aliqui interpretantur, à Sole ad Lunam, fed ab hac ad illum per confe-
qucntia figna computatam. Nam ritèferuataratione à Sole ad LunaiiL.
5t/Aa«j dt.
D<<iSyr)j.
muneran.dojita fe habet Luna ad fortem fortunae,vt Sol ad Horofcopumî
& ficuti hic &Solaris, ita &illaLuii3ris, vt benè notat Seldenus, pars
eft alcendcns quod optimè fane confonat thematis Athlorum figuras
Manilianae Luna item apud ./Egyptios antiquitus erat propria hxc lors ji
& ttya.&nrùx" quod Hebrxorum a'JO hio>& Thargum Hierofolymitanum
K30 ail Gedataba vertunt appellabatur. Planetarumenim fingulisinae
erant fortes) vt
Saturno Ntf«<n{.
Ioui N<««
Marti •
liSfta,
Soli =
A'?e&e£ajiMw^
Ve neri E"es»ç.™
Mercurio AVarTw
Lunœ fityct&n tu^« •
·
De quibus Hermès /Egyptius apud Picum Mirandulanum aduerf. Aflro-
Hçrjaes
JS.-
log. 6. c. 1
pv^tius apud
Vitum Mi~ 8.
t»ndulanum.
Malx aut
Hanc itaque fortem feu bonam fortunam tanti faciebant >£gyptij
Bonr forci
omnia olim_j
AuroJogi, vc penes eam omnes humanas vitas mutaciones omneitique fa-
aciribusban- cultatum, & honorum, & amicitiarum, & comtpodorum arbitrium effo
pr. crederent. Hanc res hatnanas fufque deque vertere'pro fuo arbitrioihauc
in fingulos homines vim habere hanc ciuitates régna i hanc amicitias
euer-
SYNT.IV. PANTHEON HEBR^ÏORVM. CAPVT
VIII.
euertere cùm libuerit hanc omnia illa euerfaj& iacentia erigere^puJen-
tia,hominumquefrequencia replere, &florentiffima efficere arbitraban-
tur. Quaréfiquid profperum, (iquid ex voto, il quid fclix ex obicuris
caufis eucniretj aut .contra, fiquid turbulenrmw, molel'tum, calamitofum
contingeret,id totum. Fortuné fiuebonae fme ma la; tnbuebant. Hincy£-
gyptiosHarpocraci lcguminibuslitantesfquem nos alibi Deum frugum
aliarumque rerum nondum ad perfectionem deduâarum explicauimusj
exclam a ntefque rAwârJ; Â&waeTd/^&iy > Linguafortuna, lingua dœmon, vti rlatpocrjtiç
Plutarehus memorut,ad nihilaliud ni il ad prsfides didos refpexifîe vc- iiiuocacio,
rifimile efti imo & id manifeftis verbis innuic Vettius Valens Anrioche- Vettius Va.
nus, quem apud Seldenum vide Dicebant autem yXZosa,tùm vc Harpo- lsas Aatiocb.
cratem digitofuadentera filentia, Deum &; fortiin^ filium, hominem effe
dictre,moicepiandum crimen fîgnifîcarent jtùm vt bis vocibusvrthi! paççovIfidis inusca-
fâiptm^ Ifidem, inquain, yEgyptiorumfortunam,Harpocratis maticm ia- nebfinœ
tio fub noinf-
For-
cihus attraherent j vri alibi dicemus. Cùm enim Êgyptij in omnibus tuna intelli'
ruis.aâionibus eleâionibufque Aftrologicis ad s^/axav rQv à&moTrov refpi-
gitut.
cerent j fîue •s^rUdyaS-luf'iûx^' vel ibrtem Fortune. Hanc aucenu

abHermeteLuns ieulfididicata fupràdixeriraus. Cer tenon fineratione
Harpocrati Iitantts,mediante filio/ortem jfortunae feu fojtunâ bonam, &
vitée, & bonorum externorurn velutî prWndem(i.u^êvy in lucem pro-
deuntes,îfidem,inquam, inuocafîe.cenfendi funt Quam confuetudinem
Hebrsi,vti in Aegypto didicerantjita in Aflyriam vicinafq; regiones eam
deferentes, cô/èruantefqi ac fingulari cultuivt *iji ^y^fàtisdemôftratjpro-
fecini videnrur; quamuis in hoc ab Aegyptijs différant Hebraei quod hi
Iouem, illi Lunamfub fortuna ùu ùya.S?s yïxitç tyom'me colerent, & inuo- Luna bona_>
carent Hofcè fecuti funt poft Graecos maxime Latini, qui nulJam Deam Fù ruina difta
~ôypr~Îs,
maiori cura coluifle yidentur, quam fortunam, vt infinira propé ei hic iuppitei cis.
G ix
Româ*irifcr iptiohes facl:3& teftalltûr j quas vtdfebre apud Gruterum &

Lipfium in theatro antiquarura infcriptionum.
Fortuna Ca->
Qu* porrô fuerit fortuna Capitolina» quae Exquilina } Norîia Prx- pitolinaj Ex-
aliaque fortunae lu- quilina, Nor-

neftina,Primigeniaj Cœca,Seia,RhamnunaNemefis, ria > Pnnefti-
dibria,noftri inftituti non eft explicàrey quare de i/s auidus ledor Giral- na.
dum confulat integro Sy^ntagnâceê,ijs tra^§nten3i j.Fuifîe autern bonam

^radice deduceban-
forfnnam è'wfqù? [ùftettï'fë&dlï'ci&ëtzc ôranesrvri
iut:.) ia£hematis.:TécundîrdeQArilffîôhêtjpk^.iD£a'habitam->' delubra a
Cr^çis& Romanis, vti di&Ciriî j?^ çius^n^tmrrerecïa fatis, demoiiftrant
Solenne eniih erat illis th ;A^à®h $?t£H monumenca dédicare. De Ro-
ïnani.s
man;s .qtii~eJ}) P¡ijtar~h';I$ in
qijidem Pl,ijtarehus J^-ômaîcis ti. 1 07. a^t/p'û>pÇc/
l~iûTr nxià
zv,~f~u
P`cv~,câaat à-î&vZ)
~ ERw'~ispi-
y X'UltArAtHtin
in.Jt().i~i~ ri~i. Ratr/aicis.
ptytyja$itt*ttË'irii
«îB-oi\tsfa%''ytv'{<t9ffcirrcêt? qûa,mobrem%omAmvenemnturfor tu-
nam.pKtffîigeniam ? De Gragçis. vero Chf onicon Alexandrinum ijs huiui^ Chrtu. Alex.
mod-i cuï.tum farniîiarem adrnocitinvfuiue memorat 8c infcripïiones cùm
Hoirs, cum maxime FrxnefteJïeneri <UrFortunœprimigenUfada? teftan-
Primigenia_»
tur j per primigeniam autem Fortunarn, faqe nîhil aliud infelligi poteft, forntna quid?
nifîiJSÏati Domina,qUcErecenter geniti modumfelicitatis» artanis quafi

ccclitabulisdefcriberetc Etluppiter puer qui la&ens cum Iunane iru
gre-
CAP.IX. OEDIPI EGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
> à. macribus cultus
gremio Fortunae Praeneftinae olim fedit, caftiflhnèque
cft j idipfum Catis aperire videtur. Atq> ha&c debonaFortunafuîïîcianc.
Ex quibus patet, Baalgad Hebraeorum {eu Gad fiue is fuerit lup.
piter iuxtà mentem Rabbinorum, fiue Regina cœli, Luna.I fis iuxùyEgy-
id eft, militiâ aut
ptioe, fiue vt alij t* pro cotfn Tin* Gedudhajdamaim
cxercitu ccelefti, quomodo eum cxplicac R. Abenezra, accipias i certè
fortunae themati haélenus explicato non malè conuenire Reginam cœli
eandem cum fortuna cœli facic Pliilaftrius Eft,mcpiïtjbœrefîs inter Iud40st
quœtlêgincpn* qmn isrfortunAm cœli inuacat, quam zsr cœlejiemVacant in jfrL
ca, eiqsfacrificia offerrenon dubitabnnt Nec inconucnienter j Luna cùnu
id eft Regina cœli & fors fua pro eodcm poffint vfurpari Vcrûm de his
omnibus fufiiis traftabimus cùm de iEgyptioruna antiqua Aftrologia«>$
ciufque myfterijs verba faciemus
C A P V T IX.
ThAmu?^ feu Adonis ïdolum Hebrœorum g} Phœnicum
poftquam nefarias Troglodytarum fuperftitiones atquo

EZechiël,
omnigenas Numinum effigies? quas veluti in Pantheoqùodamado-
randas Sacerdotescollocârant, monflrante Domino, confpexiflet; ecco
ad portam templi Aquilonaré,mulieres quoque fefè ofFérebant,quae con.
itJL&echitlit,
(identes folenuibus lamentis plangebant Thamuz Et introdtixit meai
oftium portœ domiisDommiy quœ eïlad Aquïlonemyçy> ecce fedebant ibi muliens
ja.lnurpttt.plangentesThamu^ Grasca 70. Ko)l£u ï«« yiwâjiaçKa.&>i
/rfpot^gwâiri 0*»»^.
Chaldaica paraphrafis
~b.r~
fapafltrafik
Per Thamuz igitur hoc loco intelligitur idolum, quod tamen quale fue.
Qnale Uoli
fuerit Tha-
rit, variant interprètes putarunt quidam imaginem faiflè in cuiusocu-
oiuz. losplumbum imponeretur, &qu$ admoto igne& plurobo Iiquefa6tofle»
re videretur 5fieR. Salomon Iarrhi hoc loco verba fubiungam
nafiiimtir.
Iftum Six,
thitL
ïdoloioditû Vlan*entes Tbamu^fcilicetfhmtlachrum quoddam ± quodcaîefaciebantin-

plumbnm tus, <sr oculis eiu6ex pîumbù, quod illi doio infecteront 2 plnmbo itaque cabre H"
quo hquefa-
ôoflerevi-
dtbatur.
cjuefaiïoimage videbatur quafiflere; &dicebantmatières accidïteiitte petit qulp-
piam, apparebat ficut fyecies fomatis acfefifi quafi diceres Gallicc Fiflantes
pleurer le Dieu efcailîè; Quibus verbis R. Dauid Kimchi aftipulatur
hoc loco fequentibus Verbis y • j
cil
SYNTÏIV. PANTHEON HEBRJEORVM. "CAP.i;
Explicantf inquir, quod (^nentcsj reuocentur ad tripuaia çygaudia, qaœ

menjë'ibamu^. in bonorem Tbamu^ celebrabantur na,m hoc men(e fejium i wc
idolofaciebantj isr Centrefblebant mulieresy Vtgauderent <U?excluant b c quod
fecerïnt in dolo <? fraudulentia Vt aquis ex ocuïts idoli Tbamu^ erumpentibus id
jlerèl}idereturyfletuq.rogaretacferuitium dHigensextorquere àjuis culcorihas
Rainbamin dircélore perplexorum ex mente Sabxorum ait, Thamuz IWr~tiar,~ ia
iuiile Prophetara quendam idolorum qui à Rege quodam iniaftè incer- mre n.
Fabula di^s
ïcStus ab imaginibus ex omnibus mundi angulis in Babyloniam adau- Thainui,
rcam Solis ftatuam confluencibus fit tota no&e deploratus verba eius
fimt
In prœdiclo verô libro, ait Rambam, narratur de quodam Sacerdotefeu Tro-

diclm eïï Thamu^ qui càm prœdïcaret cuidani^»
pbeta vent MQ idolorum ) qui Fahulora tr<-
q^ghWfentiretfeptemSlellis&fîgnisduodecimï pnecepit <3$ex evtm interfid dicio de lai

muz.
graui morte iSlocîe Verv mortis tpfîits conuenerunt omnes imagines ab extremis
terrœ in templo Babyloms ad imaginent auream magnam quœ fcilicet emt imago
Solis (jr pendebat inter cœlum & termm^ <ar cecidit in. medio templo i7
mines imagines Jeu fimulachra circuwquaque &> narrauit eis quicquid contige-
ratTbamu^t imagines Vero flebant <ur lamentabantur per totam noclem manè
7>eroenolaueruM omnes imagines ad templafua yjque ad extremum terrée <S con-
fuetum ejî in anno Jèmper inpyincipio die mett/ts Tbamtt^lamentari i? flere fuper
Tbamu^. Haec Rambam Atque huic Thamuz Prophetae idolorum vi-
detur affinis effe Thamud ifte toties in Alcorano decancatus hune enim Tiiani'i'- i
Alcor.ir.-j.
Apoftolum&Prophetam dicit lmnc praedicaffe air Deumque propi-
ïiaîTi omnibus \jsy qui ndem eius verbis haberent,reddidiffe; hune null-jm
feire aie nifiDeum, fie enim furata 14. oîdi&a Alfurcua
rut» 14.
ht dixit MoftSj (i abnegetis Vos, quicunque in terra fimnl i7rof ~lô Derrs
diues laudab'tlis N.onne Menit ad Vos fuma eorum^ qui an te laos populi TSlo'c\Vax-
di isr Thamud hic Apojiolus "Dei, £S>°qui post eos, non fût eos niji'Dtus Scd de
hocinferiùs videbimus Prxcercà Dauid Kimchi in ottauum Ezcchie- T'i:r~~i:i.s 8.
E.x.nb.
lis narrât, Thamuz à multis quoque iumi pro animali quodam quod Iia-
bebant ij, qui fimulachrum Thamuz colebant
Explicant autem lhamu\ idem ejje quod animalfquo Vtebcmtur Thamu^p-

O o latrœ
CAP.IX. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Thamuzui. htrx iuxtà Tbargum isr obuiauerunt Tbamuîn. Sed de hoc illc viderit; i
mal idûioii-
tris vfurpi- quicquid fit, omniumoptimè fenciunt ij,quiThamuz eundc faciunt cum
tum.
Thamuz idé Adonide, quemadmodum D. Hieronymus, qui hoc locopro Thamuz le-
qui AJonis.
git Adonidem verba eius funt Adonisfiue Thamuz, inquic, menfe lunio
Jmafnn Fcnçrisfpulcbenimus iuuents oçcifus ifr de biceps rewxïfferurmtur
eundem Iunium menjemeodemnomineappellantHebrœi ç$* anniuerjariam eice-
lebmntfolennitatem^ in qnaplangttur quaji mortuus,<zjr poHeàreuiuifcens canitur
atque Iwd&utr Huic congruit AuthorLexici Alexandrini, qui Adoni-
dem cum Thamuz quoque confundit fequentibus veibis
lixiet* Kltx.
Hoc cjuartOfinquitfannonjutnto meuje Vatictnatitr Sêchtèlde ys^jua domus

Ijra'él impieagebat Et rnrfus decima eiufdemquimi ntenfis idem dé maioribus
malis pràptaricantinm <srhmtntantium Thamu^ quod ÂdonisGrœcè veriitur,
Adonidi Se
Thamui es. Sec. Pr«etereà Thamuz &Adonidem eundem docent effe vtrique com.
dem (blenni-
tatw.
munes in folennicacibus eorum habitas C'Xrimoniae,communis men fis vtri-
que dicatus, coinmunes vtrique plan-Slus & Jamentationes exhibitac.
Adonisquidem ab apro occifus deploratur à Venere amante eum quae
cùm inferos enixè deprecarecur, vt viuus reflicueretur Amafius ac eius
amplexibusipfiusdenuobearctur,inuidentePro(èrpitia, tandem efttranf-
artum, vtalternis vicibus vtraque Dea iuuenis amore fex menfibus frue-
retur. Meminit huius Adonidis eiufq; folennitatis Lucianus in Dea Syria.
lu:ién*i i«
Ci» Sjris.
Adoniâb
Apro uceiGis.
Qicunt enim injua regioneçontiplf?y vt Adonis ab apro iSlusfuerit at$ ad
eius rei memoriamfitûli quotannis Je pleclunt &? lamentantur HTdiem cele-
brant t &*magma ittSîtts in illa regione per id tempus exoritur vbi VeroJe per-
eufierint, tsr tuxerint, primitm\jidonidi itiferias perfoluunt tanqmm Vita defun-
c9o deindè altéra die ipfum Viuete inquïunt hr in cœlummittunt Haec Lu-
cianus. Meminit quoque huius lutins Gratius Poëta libro de venatione.
flet adhuc, £T porro flebit Adonim.j>

Vicia Venus.
Hinc & Orpheus inhymnoab honore lachrymarum qui illi impendc-

Thsmuz ve-
riùs nil aitud
bantur f*x.çvoTt(*ov
Adonidem vocat Quas omnia cùm ciiligentifïimè con-
cjuim Ofiris fidero,certè Thamuz feu Adonidem nii aliud effe arbitror quàmOfiri-'
/ï.s;yptius à
Typaune oc- demyEjs;yptium Aftipulatur primo fententiae measStephanus de Vrbi-
cifus Se pUti-
ftus.
bus: A'ftaSùiû woXts^Kû-s>fH7m\a{ûi^rHi
c*fi&iç?ir&iy AVW$oV7e<î, AmAthusf
Stepbunm de
Vrbthm. inquit, àuitas Qpriatitiquijîmaîn qua cohhatur Adonis Oftr'ts Qui cùm.»
F/ilo Adoni-
ôss C/prius
^£gyptius effet, Cypri)&Phœnites proprium fecerunt ex quo patet
& B/OltUS. quoque duos fuifle Adonides, Cyprium vnum, alterum Byblium qui vt
SYNT.IV. PANTHEON HEBR-ffiORVM. CAP. ix.
in pleriicjue gcntilium Deis fit,confunduntur. Iceruivi Thamuz & Adoni-
dcm eundem cum Ofîridç teftatur mors quam dçmCpov,8c redims in vi-
ram quam«%o-/yappcllabant) qux vnoeodkmque nie nie /Egyptijs, 8c
quotannis celtbrabantur .men le ncmpè Athyr qui poft annmn Nabo-
naflartutti' ab Augufto fixutnjïnNouembrem Iulianum incidit vt benc
ni»tat{Sel<lenus. Mortem auteniOfiridis & reditû,eodem quoqj teinpore Seldert. »>j_j
Syit.t. d^
ceit^ratUm PI Jtarchus tradit, & vêtus Romanorum Calcndai uim in No- 1.)rjr S~r:r.
uembri «^««r/y, feftam habet,q'uod repertû Adônim fuie Ofiridcm dénotât,
ab^g^pttorum moribus propagatum Athyr iEgyptiorutn fixus pro-
cul,vc vides, abefl; abHebraeoruiTuîienleThamiiZjîcilicct Iunio in quo
îûûs &'«yç«ir'sT£Thamuzinftituebatur j quod tamen,vt intclligacur Anni vagi<4î--
Notandum ertjin anno vago/Egyptiorum, nullum fuiffe feftunij gypciaci ratio.;
nulîum meqfem(vt foli illifciunt quibus reconditior eft rerum Êgy-

ptiacarum cognitio) qui non vnuroquemqne, non menfem folùm Iulia-
iiûrn, verùm & diem totius anni pertranfibat in magna illa Cl3 CD LX. JAbo
ânnorum periodo poftquam autcm figeretur ab Augu{loannus,fefi:a fua
vnùfquifque menfîum retinuit eâ ferie,eâ anni tempeitate^quâ tune eranc
peragenda fixo anno, figebantur menfes & fefta
Iudaeorunn autemannusnon ita vagus, menfem Thamuz ab aeftiuo
Solftltio nunquam difterminabat. Eadem igitur facra, & ob eundemj
planwus ille vtrifqne videnrur fuiffe Et ./Egyprijsmenfe Athyr vago, ad
inor-cm'patrium Iudaeisverô menfe fixo Thamuz; atque in hifcè onini-
B'ùs ipecum conrçntitSeldenus
'Non mirùm ieitur,fi Iudaei vbi «àvicinis traxerunt nomen Adonidis &
Ofindisjita a menfe,in quo vterque celebrabatur,in ThaiiiUzmutarunt j Feftum Ado=
maxime cùm folennisetiâ idemfuerit ritus inÊgypto.Alexandrini enim nis Byblien.
films 111 lJhœ«
eôipfô die,quô feftu plancèus flue h'âytaQ^S apud Byblienfcs in Phœnicia niciaceli;-
quotannis epiftolam ollafcu vaie iunceo, autpapyraceo

btacum.
e/lcekbratumj
ïnçlufam, peraétis rite cœriiiionijsin maremitcebantjquxfponcè Bybliun
ferebatur, Se repertum Adonim Ofiridem nunciabat. Hoc quamprimum
acçeperuntByblienres,qu2eexpeclabant mulieres^getnitus Se lamenta ob
amiflum Adonim, &iam denuôrepertum in facra commutabant gaudia
miiâquc la:titia>quodreliquum eratfefti, Deumexcipientesperagebant
Precop. inâ
Mcminit huiuslegationisProcopiusinlfaiam ad cap. 18. c.18.
Nain çy3 aptid Eêchte/em in hœc Vert/d legimus yEtVidt & ecce Jedentes
mulkres Thamu^(ideH Adonim^ lugebant Taie Vero quippicim emt quod Vr-
1. JI ¡¡; 1.. fJ liîeras
1
bis illiw: cïaes e^ïciebant ïntefîam ad rnuîieres, quœ Bybli emnt tanquam
CœfimoniE
Àdonlde reperto con'jciebanr 5 quœobjtgndta pofle.lt facrt/fe peraclis in mare demif- in repertione
Adonidis ce-
fa( ~vt dïcebant qui mittebant ) ^yblum (po)ite deferehatur^ lugendïq, ctuitatis mu~ lebiacE.
Iteribus fmmadumtu fuo faciebat Ijfdempenè verbis rem explicat Cyril- Cfrillfis.
lus Vas veroillud feuollam caput papyraceumvocat Lucianus Âi'vit» Luci,~szNs
O O 2 Kifa-
CAP. IX. OEDIPI ^GVPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
F.;>ïlto!adiui-
tupi* eamque diebus feptem cx./Egypto Byblum air, mari ac venco di-
uinitus praeparatis tranfuehi iblitam. K. Oauid Kimcni nou "'Va inftru-
nitiiï app'ilic
(è^cem dieru
fpatiu. mcntaiuncca, vci etiam kdiji niraa id eft, naues iunccas vocac
Xaàxk.
Ille mittens per mare Legatos, Me, inquit, ci{exerat, quî tmns flurnen habu
tcihat tnjBthio])iaybic mittebat nuncios via maris >&*in inïtrumentis feu Vajts
iunceis &* explicant arctâfèu nattes facla* è iuncojpapyro^Jeufcirpo funt enim
B. Saadiasl. 1. huufmoâileues ad tranandummare Rabbi Saad ias in libro de fide ea vocat
de fide.
Jsoli nisiy fcirpeas fifccllas ab Êgyptiorum aucenï ii)ore de literis iun-
Lite r s iunco
co inclufis, & per mare Byblum tranfmiffisj interpretaturProcopiusan-
in<iu& te citatus illud Iiàiae c. 18. mittens per marelegatos}& in vafis iunceis per
l'V-
EpiftolaBy-
fuperficietn aquurum,vbi ifmçoùciç /Sufitivaçhabent Septuaginta. Huicigitut
bleng quiar. Adonidis omninô refpondet ^»W<çOjpridis, de qua fuprà
àqwiÇ[*ûûi(àiiiçi<ri
Olîris cum_» capicc de Ofiridefusèdiximus. Phœnicesverô,^y^rios, Hebrxoiqueab
Adonidt«j ALgvpùi$ mutuaflchuiufmodicœrimonias,ex ijs, qu^éhadenusdeAdoni-
idem.
de &Tnamu7,di&afimt:,fatisfuperqu.e demonftratum eft- Nam vtiuprà
diximus, SacerdotesiEgypci) ftatis anni diebus in abditis fe tépli partibus
corpus Ofiridis, &idolum fingebant habere fépultum fed ignoto loco
omnibus, quem & co ipfo die veluti àTyphone ( quem aprum ob fero-
ciatn & immanitatem vocabant ) interfedum,cum fumma mœftitice figni-
ficarione, atque enormi Iamentatione plangebant. ln fignum vefô I4-
<Siûscapitibusra(îs,pe6tora percutientes per vicos & compita circumaa*
gabantur j quae omnia apprimè congruantijs, qu£ fupràexLucianode
plandu & coerimonijs Adonidi fieri folitis adduximus
Quod igitur jEgyptijs eft Ofiris à Typhone interfecl:us ab ffide &
Comparitio fodalibus eius deploratus 3 hoc Phœnicibus & Syris eft Adonis ab apri)
( quo nomine Typhonem ditlum ante infinuauimus) occifus, à Venere
paraHeU.
& Proferpina deploratus, & ab inferis reuocatus Iterum qaemadmo-

dum Aegyptij per Ofiridem eiufque obitum myfticè intelligunt Solis
rreceffum de & Phœnices per Adonim nihil aliud intelligebant, nifîSo
lem illum, qui rebus omnibus prebeat nucrimencum &germinandi f^cuî*
tatem, iuxtà illud Orphei
Orphtus i<i_y
iytn. saliss
hyiB».iit A» î
ionim.
JOhiiamSlis alimenta refers prudentia cuius

Fiprima, qui yari'oUtans nominejfdoni^
Germinum&>idem Jittbor>pariter pueratquepueîla^»
SxtinSte,atque iterum Splendenskbmtibus ajlris
Hinc
SYNT.IV. PANTHEON HEBIUEORVM. CAP. IX.
Hinc SyriacèAdonimdicebant>quafi diceresDorninum,tefl:eHefïchio
A'JWsJtœroTtiç"&nQomxeov • Laconibus Sytî Adonim
quoque tiïejLç8c xue«c Adonisdicïus, d cunt Do.
minuiii.
id efl:, *vet©">eodcm tefte 8c Ptolotnazus de Orientalibus ,qui Trigono
Aquilonari fubfunr, Venerem adorant, & Martem Adonim, feu Domi
Adonis S^.
ri ace & He-
braicc Domi-
numeuii) appcllantcs j K*iiwç*iei*riv*fiipd-tfu>cfo'&ioJiitPovrte
à»% Etmyïterïci nus cfl.
eorumcum planëlu célébrant Finxerunt enim antiqui, qui Adonim Solem Myfhca ratio
Aiioiiidis.
cfleputaruntjillumab apro hirfuta &afpera fcraiduin, quod afpera fit&
hirfuta hyems, pcr quam Solis vires paulatîm deficiunt, ea tes efl:omninô
Veriéri inimica, quoniam per aèris temperiem viget Venus, ffriçus vero,
veluti inimicum naturae opus abhorret Cùm Sol igiturin fignis fcx
aufiralibus extiterit perfigniferumincedens, breuiorcfqueiuWrintdieSjac Venus Si Vct,
longiores noôes, tune diciturAdonis apud inferos morari cum Proiërpi- ferpina, iudi-
canturper
na; cùm vero figna Borealia longiores dies fecerint, tune eft apud Vene- Solem, y nunc
in fignis bo-
rem, per quam omnis venuftas, omniique nidor aruis reftituitur iuxtà il- realibusjiuinc
hyemalibus
lud Orphei exiftencem.
Jûimodo fub terris habit as, O"tartara riigïcus

Frugiferumçj; refers in cœlumcorpus.
Hinc fefturn quoque Adonidismenfe ThamuzcircaSolftitium videlicet

«ftiuuni, quô Sol Boreales partes relinquendo,ad Auftralescommeat, ce-
Feftum Ado.
lébrantes, nihil aliud voluerunt rj, quiprimùm has nœnias inftituerunt, nis circa Sol-
quam Solis acceffum & receflum, quem vt amiffum nunc lugebant, & re- uumquid
ftitmnj iftj-
natum lattis excipiebunt aufpicijs fed & de his, & fimilibus in fequen- myfticè.
ti Syntagmate proprio loco,& ex profeffo agemus.
Quare patet ex didis, Ofiridem, Adonidem Thamuz nomine^ Ofiris.Tha.
quidem diuerfum,re idem omninô effe i cœrimonias quoque aliunde nis ideni re.
uiuî.j Ado-
non nifi ex Aegyptiorum fchola promanaffe His igitur ritè fie confîdc»
ratis, vna adhuc difficultas, quam quidem nemo haclenus attigit, reftat
difcutienda, vt omnia, qux haétenus diéta funt, de plangentibus Thaml1z
omninô aptemus Eil autem fequens Cur videlicet Ofiris& Adonisab
Hebratis vocentur Thamuz, & vndè illud nomen num à menfe ad ido-
lum ? num vero ab idolo ad menfem tranflauumfît ? Quid igitur pere-^
grina literx de hoc nobis manifeftauerint videamus.
1ï
Abenephius in libro de feruitute Aegyptiaca, ait, Thamuz ( quod
nos velmenièm, vel idolum interpretati fumus fupràj deriuari à Rege_>
qnodam Aegypti nomineTamufi, dicitque eum primùm fuiffe rituum &
carimoniarum i quaein luâuofa illa Ofiridis folennitate obferuari fole-
bantjinftitutorem i regnafleautem eum illo tempore quo flli; Ifraél in_, Etymon ve.
Aegypto commorabantur; cùm verohuiufmodi luélus maxime fierent rum Thamuz
circa Sclftitium asftiuum, quo Sol aeftiuâ conuerfione retrogreditur ad

Auftri partes Hebrxos ritibus hifcè & annuis lamentis afluetosj eos poft-
modum eodem tempore etiam, dùm extrà Aegyptum viuerent,frequen-
taffe, ab coruminftitutore Thamufi, non idolum folummodô,fed & men-
fem quoque Thamuz appeflaffe verba eius Arabica fubiungimus
CAP. IX. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISÏACVM
Al'cnefbi.
Eo, inquit, temporel quo IJrae/itœtn tçrra Agypti commorabantur, quidam

è Qfegibus rcrtim in JEg-pto potiebatyr nomme Tbamu^j fuit autem iïte. 1(ex
ïlianitifi fi primas y que ritus ts? çœri montas in lucluoja illa Oftr.uiis fefliuitate exbiberi foUtas
K.ex piinius wHituit, quota nuis repetendas; Hebrxi veràcitm Êgyptijs commixtit opera eorum
in ftiruit (b-
lennia tliaci différent eue in rtgiotiem Juam reutr(i%&-facrifictjs eorum inmati quotmnïs il-
ÎUCtUi, la cum eo planait <is luciu, quo m jEgyptofolebccnt^ celebraravt Menjèm autem
in quo luec te/ebrari coHjmuerant ab eorum injiitutore prmioTbamUsJ Thamu\
appeHaïunt, Sic Abenephius 5quaefane Chronologie Regum Aegypt»
quam m primo Syncagmate exhibuimus quàm optimè congruunt j' hattL.
&circa idem tempus quoThamuzi regnafle dicitur,repcrio Tetmo(is,
que m alij eriam Tamofinappcllant» èquo iane magna ïbamuzi nominis
veftigia apparent. Prxterea tradit Eulebius exMancthone, buncRegera
Tftmofîs îdé floruifle filiorum Ifraël
qui Ih3tnun
tempore perfecutionis Exquo condtidi poteft,
perfecutjr eum nimiô zelo,quo erga patriosDeos, & cœrimonias, facrificiaque eo-
iiraelicaiumi
rum ferebatur, contra Ifraèlitas veluti idolorum, ricuumque yï.gypti'Ot
^ThiUfiritis, rumeontempeores, crudelemeam perfccutionemthoutfle; quin &Phit
la ft ri Usad hune quoque alludere videtur, dùm dicit Tamur Çlegc Ta-
muz)filius. fuit %egis gentiltum cuius luàœ&mulieres (imulachrum cum fle-
îtbus adorabant jmpietateme^genti Humcolentes,ei ojferrejacnficia non definebant.
Adijçit autem, quafî ex îgypto nomen peteret. Tbamu^.enim Pkamo il»
le dicebatuY (î(ex JEgiptiorum, qui fub beato Mofe Aîgyptijs-prtejidebat illo tem-
VUto in Vkœ- pore.
Certè Piato in PhœdroThamuz quoq; cuiufdam meminîc regnan-
fita.o.
tiSjtemporeMercuri) TiHmegiftijqucmTauc appellat; qux omnia fimul
Tauçquis? t
ifomparata optimè ijs, qux haclenus deThamuz diximus, quadraro
Ëîdeùtur. Quod vero Rambam dixit,Thamuz fuiffe Prophetam idolo-
1 aum, qui mortuus ab omnibus terrarum fimulachris in Babylonia cbnue-
Phientibus fuerit deploranusi hinc originem fuam traxifl'e videtur, tjiiod
lEgypà) putarenc, omnes eos, qui feduli fuiflent in vira pacriorum Deo-
rum cul tores eos pofl mortempublicoDeorum conuentuêliopoliauc
Memphi^ quam vrbemmulti Babyloniam Aegyptiam dixerunt)tnftitu-
to honorarij ijCque cum fletibus inferias peragi; quibus peraciisêos ad yi-
tam beatamperduci Atque ex his omnibus apparet, quâ ratiorie tot,ac
Conci':atio
Tententis di- tam ciiuerfae de Thamuz, eiufquecœriroomjs allatae fententix fmt concis
uerforum de
Iham u/. Jiandée,' omnes enimlfiacam, Aegyptiacamq,- folennicatem Teftiiiitatein-
cue reipicere videntur Thamuz autem non proprie Adonidem, velOfi-
ridem fignificat, ied nomen ab eo Rege, qui CQErimonîas Ifiaças fi Abe-
nephio credamus, primus inftituit, nomine Tamulî, deriuauit i quaefi be-
nè diftinguantur, facilè ea, quae paulo ante ex Philaftria, Rambam, Alcb-
xano, aliji'que ab hiftorica veritate cœteroquin abfonis, adduxitnus con-
cilia-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÔRVM; CAP.Xt
ciliabuntur omnes enim illi, vti di&um RegcmAcgypti Ifucae feftiui-

catis Authorem, Thamufi noinine* in nominis impoficione ita in lu&u
ritibufque Ifiacorum confuetudinçm obferuaffe videntur
C A P V T X.
*A fis feu Vuulus aunus
olim in deferto Vitulum feu Bouem aureum adoraffe ex il-

lo
HEbraeos Exodi 32. luculenter patet Videns autempopulus quod moram
faceret dcfcendendide monte Moyjes^congregatusaduerfus Jïaron} dixit Surge,
fucnobis T>eos% qui nos procédant Et pauio poft Formauitfyopèrefujorio, isr
feciteii Yitulum conflatiletn } dïxerwit^filj Ifrae'l, hïfunt Dijtut ifraêU q»i edu-
xerunt te è terra JSgypti. Vbi etil Hebraicum Vjy & Grx-cum f»»'C%@*, Vi-
tulum fonent,fajpè tamen infacraScripturahoc nomen hiy pro nie? pofi-
tum reperimus vt Pfalm. ioj.aTina hyy lî^y Etfecemnt Vitulumm Ho-
reb vbi pro Vjsy *gel*\ï&fcbur, hoc eft} Bos legicur^mo id fatis paraplira- UExcJ. ils
ftcsillc Metricus Apollinarius in hunc locum demonftrat cùvn ViculuiTL.
hune vocat Kt&fy**pKx09' hoc eft, cornibusiam apprehenfibilem
E'yâ'' â~xrv~~
(3r~x{~~6~ftc~eyt''r~~<tf.
Omitto hic Ionathanis paraphrafin Chaldaicam qui in caput i 3. Ofeas
commentans pro cVay craducit «nin hoc clt.Boues Herodotus quoque Vz.it Hiti ««_>
famofiflimum illum Bouem, quem Apim vocant,pafsim f*lCxa*tefteDiuo 1. 13- O/«.
Athanafio nominati pro eodem igitur faepè fumuntur Vitulus & Bos Atbat.tcatt» Ctniti.
qu» ideo praemirtenda hic duximus, neLe&orem fprfan ferupulus eius

in le&ione fequentium rerardaret His itaqueintelle&is tria nobis in_.
hoccapite potiflïmùtn examinanda funt i Frimumeft> quodnam fculpcile Quale fuer ii
aut conflatile fuerit hoc idolum ? Alterum eft; vtrum hic Bos verè fue- htici Vituli. idolum Ifrae.
rit idem ac Apis Aegyptiorum ? Tertiumeft; quomodo hi ricûs Apidis

ex Aegypto ad Hebrxos promanârint.
Ad pnmum,quod attinet, non defunc% qui purent Aegyptios non
integruttiBouen^fed bouinum folummodo caput adoraffe, fie antiquus
ScriptorTertûllianus, qui libro tertio aduerfus Iudatos, ex auro conflato Ttrtull. j,J-
Bubalum caput proceflifle ait cui aftipulatur Op.tatus Milcuitanns y uetfus traûs i. j.
Ht-
Temkoribus, inquit, Mofîs,pof>ulusIfraêlcaput aureumYttuli coîu'it Lactan- Ofi.it. t. }.

Mileti.
tius de vera Sapiehcia, c. 1o. ty luxuriant, inquit, prolapfî Adprofanas &gy- Lattant.
ttiofum ripustammos iranjiukrunt cum enim Mo/es Duxeorum af'cendijfetin_*
montemyAtqtieibidem quadvaginta dies ntorareturj aurewnc-aput (Bouts y/«e» L-* Vtrum caput t
tantùm Vi-
Afin Vocaht, quodeis figno prœcefferat,fîgurarunt Aureum itaque caput vi- tulinuin ado-
'tu Hdiéli Authorés ponunt, non quod idolum praecifè fuerir ^,oQxwh^w% J rjrmt.
kà Kociocoiiixtà idioîirmum Hebraicç îinguae îacuti videntur, quofaspè
pars pro toto fumitur,vt illud z. Regum c. 3. Nunquidcaput canis ego Jum?t i.RtS.e. J.
Accedit quod huiufmodt modus loquendi fere briginem fuam traxenc è
commun» illo Gentilium dic^ério, quo Ghriftianos, meliùs dixeris lu-
dxosj nunc caput afini, nunc por.ci adoraffe biaterabant* de quibus lege
Appio-
CAP.X. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Appifit apud Appionem apudFl. Iofephum? inulta réméré de hoc Numine «W^'a^ ef-
l»S*th' futientem. Diodorum Siculum de ftatua lapideain tcmpli Hierofolynii-
tani adytis ab Antiocho Ehiphane reperta,figurâ humanâibarbâ promif..
Statuk-* fa, & qux teneret manibus librum item Gnofticorunijquem infcribunt,
s voxt~¢aeaaç » ytvvct t*.ct°/a.ilibrû, in quo mira de Zacharia perempto ob afininu Numen,
Hierofolymi. inter facrificandum,ab eo confpe&um,&: vulgo prodimm,fcelefti often-
Sibâoth Gno tabant.
Et quem Sabaoth inter Numinum portenta vocitabant, eorum,
ftieorum Nu- nonnulli afini alij porci figuram habere praedicabantur; GcurlJ},fcripfit
men caput
Afini hibuit. %v ZttPito&aî / j$pompi^ki i'x(*>« Jï £<«§«. Tacitus quoque lo-
Epiphanius
quens de effigie, qua monftrante errorem ntimqi depulerant,inpenetrali
f.piph»itiiis.
TcitH'bisi.i
facrato,afinum intelligit Hic itaque cultus capitis Afini, Bouis Porci,
pafsim apud Authores confufus eernituri vndc colligere poflumus id,
quod ante innuimus, citatos Authoresex hac occafione Vitulum illum,
conflatilem capucbubalum quoque denoininafle. Est in Mujko ïiriilluîlris
Simulaehrutn
zneum in Torquati jîlexandri Romani, de antiquitatum notitia bene meriti,munitionum
MufjcoTor'
Caflri S. Angeli Frœfidis,inter alias antiquitates JigyptiaC(VS,qnarumdextenimm
quati Ale.
xandri Rom. explorator efi, (îmuhchrumaneum, maximaprœhem » buiusin deferto peracïi cul-
tus 'Bouini VeftigiayverUm cttm illud necdum incifum effet confultiùs id in To-
mvim tertiurn^vbi omnia tiujdem hierogîjphka mommenta prodttcemus dijferre
Cultus Vituli
~\>ifumfuit
aurei refert Ad fecundum quod attinet, certum eftjHebrœos huinfmodi |»»^9Aaf««
cultum Api. nihil aliud indicare
dis. voliiifle, quàtn Apidis cultum,quem dùm inAegypto
commorabantur adhuc, tantoftudiôcoli videbant confirmât hanc affer*
tionem noftram D. Hieronymus in caput quartum Ofeae Vtdentnr in-
D. Jihrtn. in
quit, idc'ircQmibi popuhn lfrael in folitudinefectfîe fibi Vituli caput> quodcoleret,
4-f> Ofit.
O* Icroboam filiiis Nabat Vitulos aureos fabricatus^Vt quod'm Âigypto didicemnt,
aVjVj£ Mïîwy,qui fnb fgurd boum colunturêjfeVeoi^hoc infuperjlitioneferuarent.
Confonat huic id,quod fupràexLaântio adduximus,ne(limoniuiri;qu!-
bus porro ritibus conflatus fît hic Vitulus, & quâ arte Authores variant.
Rabbini hune Hebrxorum Apidem à Magis Aegyptijs, daemoniacis
artibus produâumin deferto efle aiFerunt ideo Rabbi Salomon Iarrhi
id jaœ" ndyn id efl;, opusdasmonis vocat & prœftigijs Magicis tribuit
fequentibus verbi3
Cùm "Vero,inquitRafïi, proijeerent aurum in ignem, in cuppam fit/or iam

A'ab&~ab feu meîiùs in modulos^ "Venerunt Magï Jmb Hr Rab^qui afeenderunt cumfiljs Ifinel
Magi. ex JEgypto & fecerunt Yitulwn ijîum arte magicâ dkentes Vbi cjlbeus iîle y
.qui egrefpu ejlde medio operis laterittjjnquo exerdtabantur fîlij IfrAclinAî&yPt0'->
<s~ fuit
4J
:/SYNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CÀP.X.
i5 'futtjn.mann e'vu nomen &lamina,in qwx Mofesfcripfèmt bac Verba, nicy'nVy

Tio'ttVy afcende bos7 afcende bos7M afcenderefaceret in M arcam lof'pb è medio 3 J
Niliy- <ts bis diSlis proieceruntin médiumcupellœftijorïœ, fsregrejfm efiV'ttuhs.

Et.paulo poft clariùs fefcexplicat 4
.Etnondicitur,ijlifunt Dyno/îri; eo quod Jné, Rab^qni afcenderant ex

Jeg¥prtor illi congregati Junt fuper Aaron, irtllifecerunt ilhm^ Ç50poflcaprxua-
vïcaw fecerunt Hebrœos Indicat hanc Daemonis fallaciam quoqj Ionathan
Chaldzeus Paraphrases hifcè verbis
fo,_ati:rtn pa-
t~t~rnFiei
c~f~t,
Et Vtdit, inquit, populta quia ùtardaret Mojes dejcenjum de monte., &

congregatws ejipopulits ad Aarony £2° abijt Satan^, KSTermrefetit eos3 &exalta-
vit cor » eorumJùperbitmt <&dixit es ( Aztopi )fac mlw Deos terrifiée? qui prœ-
cedant ante nos Huic confonat Thargum Hierofolymitanum =
Muncaincon
Et Mofesappropindu~t.eaJtris,; ~~Yidit Tjitulum Er 7/?-tM, iyi;trume.r- Harione Viruli
adhibebatur,
tàMuficain manibus eorum pejfîmisyfaltantes*tripttdiantes <urrepentes meur-
uantejfafè ante eum; ,•<srSatanasip/e in mediofait abat &* chorosagebat ante–*
populum. Ex hifcè colligitur, eos infirumenra mufica more îgypeiorum
quoque adhibuiffe, fortè fiftra illa fuerunt, & tibise quibus maxime hu-
iufmodi Colennitas in ./Egypte peragebacur
Hune itaque Vitulum aureum ad Apidis exemplar fafrum fuiflo
non ea tantùra, quœ hucufque ex varijs Authoribus adduda 1t1nt; i~d &
cœrimonix quoque queîsillum confîatum venerabantur,fatis iuperque
dcmonftrant. Eratenim Apis iuxtà Herodoti deferipeionem, varijs no-
tis fymbolicis infignitus, variafque in eorpore fuo gerebar imagines, quas
fuprà, vbi de Apide egimus,exhibuimus i fimiles notas aureo Vitulo ab
Aarone impreflas non inobfcurè indicant verba illa textus Hebraici
Etaccepitde manibus eorum ( auramfcilicec^ vform.iuit illud cum jïjlo

tS'fecit Vitulum conflatilem, C* dixerunt y hifunt Dij tui, qui te eduxerunt ex
.1
Jegypto Super qux verba fic commentatur R. Salomon
Et
Pc p
ÇAP.X. OEDIPI vEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Et formault hoc eft >ffiigMuitilludMtrnm cum Stylo yquod eft injîmtnen-
Vteulut varijs
tumaurtficum7cuitts ope in auro inadunt i? fcdpuntfigur ,\$ varits Ke/i$ifà»ilis
Jîjlo Jcriptoris, quo m pugillaribus Juisfcrlberefolet literas, zuxtà id, Et fcribej,
fignisfuicin;
fignitus.
Juper ewn Uylo bomims Et boc ejl>quod dici? Onkelos>et figumuitid xava inz*
Jîyloj hocejîj instrumentaopificij eêrumtfuijn-anro Varias eo'fexfiçiunt.cœlafifiras ;j
et Z 'oopboraet Lemni/cos><]uœ Gdlliçd VoceTroçaniurV"O,#. </$<? annulos.qHfifue
objtgnatorios incidunt. Hoc itaque Aaron decirciimife cîioitur Vïtalum il-
lumiuum aureum vtrum vero figuras immédiate in aurea rnailà ? vcrum
in modellafcu forma argillaceapriùs expreffent,cfubitanc Authores nos
quantum ex Interpretum Orientalium monumentiscolligefe Iicuit,arbi-
tramurj Aaronempoftquàm inaures collegifTèt, eas in vnam a'Iiquani»
maflam colliquafle, arque hanc maffam in Vituli demum'figufrarh eaTatio-
ne adaptafle, vt effigiatus iam Vicu.l.US; *rgi| a çêftç;materj&' .iinpî-û^joià^
dcllam feu formam prxbere,t,quà vituli multippftmoyti'm fuixdorenç^j
iuxtâ petitionem Hebrôrum, qui non vniim aliqucm Ocurp fea Deys
fîbimultos ficri poftûiâbahn, quieosvélûti per cohortes prse'cederent ~5
atqne hoc ita cfie, çlarè pàtebic ijs, qui huius loci verfum paulô pcnfiea-
latiùs rimabuntur CertèThargumHierofolymitanum, &IonathanBen
Vziel opinionem nofttam ijfdem omninô verbis afl'eruerUnt, ve fèquitùr
Id eft 6t formatât UWUm iîlud îlyhcddti/wf^t prûtêtït %n^tiàU&iïrfâA

tormam ad hocprœparatam,et fecit illii "ùtidumçCùifliUilcm et dixerunt, biftint
T>ij^qui te eduxerunt èterm Aegypti Pritno itaque Aaron omnes {îguras in
Vituloiuxtà yEgyptioruni confuetudinem, forfan notis hieroglyphicis
effigiauit deindè impreflb Vitulo lie effigiato in materïam pr^paratam
feu argillam, matricem feu (vt vulgo vocant) modelîam coniccitj qiiâ faT
£la tandem ïpfis, vti vulgataedicio quoqueteftaturj opère fuforio Vitu-
lum conflatilemproduxit, &iuxta Rabbi Salomoncm quoque M^Vo'm
Viyrt Kï"1"»Tian T?r»V Et proiecit ewn in medionioduli et egrefiusefl Vituhis
Modulofdn- Quod autemAaron moduJum feceriî ad plures Vittilosiundendos,cx hoc
debatur Vi-
~a~;us" colligitur, quod Hebra2iftatim,acfelicem primas fufionis fucceffum vide-
bant, Hijirnt, inquiunt, Dy tut terrifiât quite .eduxerunt ex Aegypta in vno
dénotâmes plures alios fundendos ( quos forfan fudiffent,nifî improbum
aufumMofes aduentu fuo impediflet vc Abenezra oilendit) qui iuxtà
confuetudinem ^Cgyptiorum in diuerfisdeferti !ocis finibufquecolloca-
ti,illis veluti.Dij quidam effenc Auepr-Hncîî:&: refpicièbant forte K£b&£55
ad celebratiflïmos iftos Boues iEgyptiorinn Apidem 8c Mneuium quo-
rum hic Soli, ille Lunx dicatus, vterque veluti auerruncum Numen ado-
rabatur. Certè Ieroboamum ad hos quoque refpexiffe,cùm duos sikcos
Ieio-
boam, refe-
Vitulos fabricatuSj vnumin Dan,in Bethel alterum collocauit adoi'ândo^
rebant duos S. Hieron.ymu^fuprà eitatus non inobfcurè indicat. xCàtn--èûuny:iùà^t^-
Boues ab £•
gyptijs eoli cra paginait in îdegyptoàelituiffet^zmerftttin pairianrrvgnumcj,ctdcf£!fSi'drm<
iolitos. e
Yttulos aureos fâbùcattki&SiyTûmïmfq.patx^^^ptiorumimmsi^ Ect&j'vï?#iï>
T)y tut Ifra'èlyqyi eduxerunt.te de terra sEgypti.
Non
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAP.X.
Non defunt, qui velint, Hebrœos ideo pofuifîe Viculum,quod duo-
AftrologicJ
ruiîîplanecarum fuperiorum eflet conimiâio magna fub idem tctnpus DDlcriutia.
quo Hebrjei exÊgypto migrabant hune Vitulum pofitum eiîe veluci

«*V/T«^vovTauro coelefti» quam tamenfèntentiam réfutât R. Abcnezra his
verbis A:enrzrs.
rtn "iitf Vioa rtrvn awhyn •oc*1? fth*nm manort 13 iïok mfwnn 103m
nr 1DJ D'ani Vinef1»Vra xin ni^ro.i ncon 7m VyvVn Vroa pn nrvrt xV "o no
qio© ">jcnaimao njni naa irpm ""JnOJt im "»niKin mort
SapienteSf inquit, «tirAftrologiœperiti aiunty quod comunîi10 magnaâxorwn
fuperiorum fuit ïn figno Tauri •>fèdhoCverum non eft, quia illa non juif nifi iyi
fignùjAquarij namiuxta Ajlrologicam rationem illud fignum propriè conuenit
IJmëlitiStÇg3muhi tentauer tint fecretumhoc Jucceffuternporumper Varias pro-
genieSfisregoetiam ïnueni fict&' ecce pofueruntillud inmedio caV/.Hçc Abenczra.
Quicquid fi^fmeilleVitulus Aftrologicâ fuperfticione>fiiiealia qua-
damrafionc confedhisfuerie hoccertè nobis luculenter patet euai-f
Apidis omnibus numerisabfblucam fuiflèimagineijn Quod &figura* ab
Aarone ineo decircinatasfàtis oftendunt, necenini facile intellîgi poteft,
quid ftylô fecerit, nifi notas Apidis hieroglyphicis infigniti,aut eiufmo-
di aliquid infculpferit. Iterunï cùm populus iam Vitulum conflatumj
erexiflet, ait facra pagina, SeditcfopopuUu,l>t manducarettsrbtbereti çepjurre-
xerunt Vf luderent id eft vt conflatile Numen cantu & choris célébra-
rent 8cpaulô poft in perfona Mofis dicitur; ,• Noneft Voxtqtt<e refonetfor-
tttudinemy net eïl Voxt quœ rejonet débilitât emj Je à vocem cantantium ego au-
dioj/iue eboros ducentium, aut $$ àfcévrwoiW Vfreddunt Crxci, nempècommef- iïinulabin-
Jantiumfeu Yitulantium-, Quid aliud h;fcè verbis nobis refertur, nifi cho- tur in c.i:i-
ri, ludi,conuiuia,acgaudiapub]ica i quasAegyptijÀpidi folenni pom- tione Vituîi
folenniratcs
pâ MemphimàSacerdotibus dedu6to pueris in iacro illo comicatu car- jEtypriorum
men honori eius gregatim prascinentibus, eelebrare folebant Quid aliud
Mofes indicauitj cum Vitulum igne combuftum, contritumque in pulue-
rem aquis fubmerfit, nifi Apidis in facri fontis feuNili profundo fubmerfi
mactationem, quam quidem non imitari fed in idololatriae huiufmodi
opprobrium exequi intendebat, quemadmodum& Iofiam Regem feciffe
inlibrisRegumvidere eft.
Porro Bos ille feu Vitulus erat aureus, quod myfterioîion carebac Cur Vituiut
ex aurç> con-
ab Acgypiijs quippè toîum didicerant qui prêter duos Boues Apim & flatus.
Mneuimj quos viuos in fepto quodam, tefte Herodoto, ntitriebant, vt in

prxcedentibus fusé diûum eft •, aureusquoque Boum Vitulorumquo
imagines colebanc, quas & publicè in templis, tempiorumque valuis col-
locabant, in collo,auribus,manibus, cingulo,inaurium armillarumque_>
îocogeftabanr,quemadmodum fusé oftendetur in pra&ica hieroglyphi- Insurss su-
corum Obelifcorum înterpretatione Ex auro vero erant conflatae,quod tex pro Vitu-
li confiacione
aurum eflet analogum Soli, cuius imaginem referebat ViEulus Hinc cur;
Iïiuiti arbitranturéRabbiniSjinaures, armillafque, quas Aaron fibi dare_j

petebat, fuiffe reliquias è fpolijsHebraeorumidùm ex Aegypto migrarent
colleâas; fuifleque in ïjs przter varias faerorum
n,
animantium, Apidutn
rp a quo-
CAP.X. OEDIPI AGYPTI ACT TEMPLVM TSIACVM
quoque figuras inci fas, quas in honorem Ofiridis feu Solis pafsîm portare
folebaïK,perp.endant, qui hxc intelligunt, vtrum forfan Aaron aliquid
(uni le ex ijs armillis veluti exarchetypoquodam,incqnfhta Viculofor-
mauerit. Certè qui ea,> quae fuperiùs diximus, cùm hifcèbenè contu*
lerit, magna fane huius veritatis argumenta reperiet j erac prxcereà mo-
Ofiridis oc- ris apud Aegyptios ibiennifllmum ï\\um™à<çcuiQf*ëi&j &<&'& -Ofiriçlis
cultationis, adhibito folenni voce proclamare, vc populus ad
g:inuentio- /S8/*o§(p«
diero,~pf3teone
msdieu. iacri Nuinimsfefta deuotè eclebranda redderecur inftruârior Aaron,
certè, dùm folcnnicatem crafiinam conflato iam Vitulo, exilrudifque alT
taribus Ifraèlitis promulgansdixit,1 "ittO^V Jtrt Fejîum ïebomeras, ad nihil
aliud refpexifle videtùr> nifi ad ritûs & cœnmonias Ifiacorunij nôrat
enim fuperftitiofi populi indolem, cui nil gratiùs efie poterat, quam ea_»
omnia agere & peragere, quibus tantopere afficiebantur dùm in Aegy-
pto adhuc degerent quod & indè pater, vt enim idololatris magis pla-
Stldtitus rfî_i ceret,quemadmodumSeldenus quoque notat, Dei optimi maxirai No-
Dijs Syris. men ineflfabile,eiq3-proprium,idolo tribuere voluit. Septuaginta ibi feri-
bunt « oçr«i» xue«a Notum eft autem tetragrammaron illud à Gratis iux-
tà vetuttitïimum ritum nunc in Kv&or, nunc in aVWî quod idem Hebrai-
cè fonan verti>&pro eo Adonailegunt Iudsi ex veteri inftituto; vtrum
verô tam antiquum fuerit Adonis nomen Ofiridi attributum,dubium eft}
nos fanè aequè antiquum arbicramur, cùm & Adonis Hebraicum fit imo
& Byblius AdonOfiris appellacusàMartianoCappella,idfatis oftendat j
quem fecutus Aufonius in Myobatbum Liberi patris fic canit
Aufin. itt-» Ogygia me 'Bacchum canir7

Mjr»*.j Ifig-
y9·
OJtrinJEgptus putat,
Arabica gens Âdoneum
Ipfiquc & Adonidi eafdem cœrimonias, eadem facraefuiffe, fusè fuprà,

vbi de Thamuz tra£tatum eft? demonftrauimus
Ex his igitur omnibusrité inter fe collatis tandem concludimus,
omnemillum f»»%aAafe»as Hebrasis vfitatse proceffuni, ab Aegyptijs ad He-
braeos immediarè profluxifle probatione id non indiget, cùm &ritus in
conflando Vitulo adhibiti, tripudiajConuiuiajChori, infana vociteratio,
decircinationes figurarum in Vitulo ab Aaronefa&x Magorum incan-
tamenta, fimiliaque, de quibus in pracedentibu* actum eft ea fatis fu-
Mtrttnus k
Maumgarten
perque démontrent. Scribit Marcinus à Baumgarten, extare adhuc in.,
in Itinerario hunc diem fepulturam 3000. virorum ad praeceptum Mofis poft adora.
/»» Arafat' tionem Vituli per filios Leui interfeclorum Vitulum quoque lapideum
in memoriam aureicombufli,fùiffe eodem in loco de1erti pofitum; aquam.
etiam vicinam, in quam cineres difperfit Mofes faxum denique rotun-
dum ad quod tabulas legis allifas confregit Mofes Gerundenfis vilertu
hanc idololatriam adeoDeo difplicuifle ait,vc non fit vltio Ifraèlitis, iiu
qua non fit vncia dé iniquitate Vituli
Ram&xm,
Non-*
SYNT. IV. PANTHEON HEBR-ffiORVM CÂP.X w.
Non est tibi Ifraèl ï'ttio, in quel nonJttVncia de miquitate Yttuli Quantitac em Crauiras per.
autçm Vituli aurci Hebraei ex voce fDDo, qu# per Geomecriam aut tad;~uol(!'ae~
prællaru:atus
e'f.
QrUùî(V\tiîiu refoiuta,praeftat 1 zj.numerum calentorum aurhquibuscon- 73 40
ftabat Vitulus. Sic enim reperio apudR. Salomonem
o do
m zu
i1 5
Dicîio hœC)inquic >i>num Verhnm centum Yiginti quinque taie fit a auri
iuxtà "MQCM n^Do rejolutionetn aritbmeticam in eo fuerunt acque hoc ctiam_> 1 2. 5 Cuil
Eliam Thysbitem referre ex Thargum Hierofolymitano» Seldenus dicit tcnari).
Q~.anEi~ï ad
quamuis ego nihil horum in di&o Thargum inuenerim etfi fhidiofè in- ri in C0'!f?3-
tione Vjmit
quifiueritn Sed hxc de Vitulo aureo diâa fufficianr, nunc ad alia adhibiri.
C A P V T XL
<*Z)eîdololatriaSalomowSjfë} quà ratiorie adipfumex Aegyptoea.

primùm deriuata ingenùa nullo non tempore apudHebrœos
incrementafumpferit
praecedentibus,quâ ratione improbusille idolorum cul-

DIximusin
J)_~ tus> ac cœcera aliénas feruitatis dogmata, qux in Aegypto didicc-
rant Hebraî, poft exitum èdomo feruitucis, fucceffiuâ traditione paula.
tîmpropagata,magnos inHebreorum Eccléfia poftmodum progreiTûsfe-
cerint. Nunc verô dicendum eft vndè multiplex ille idolofum cul-
tus, qui poft tempora Salomonis in populum Dei irrepfic promanâric ldo'd!arrTï_,
Nunquam enim idololatriam magis floruifîe apud Hebracos

maxime Ho-
quam poft ruir pofl mor
mortem SalomoniSjtùm rituum & cœrimoniarum peregrinarum introdu- tem Saiomo-
nis.
ôio, tùm lucorum, nemorum faltuumque cultus exceliorumad hœc
ararumqueexftru&iofatis,fuperque oftendunt. Caufam huiusadcô fre-
quentisidololatriœ varij variam affignant alij eam nefandis Salomonis
feeleribus imputant; alij impuni vitac licentiae, qua; apud Hebrxos prauo
Salomonis exemplo vigebat tune temporis alij alias caufas affignant vt
libidinem infatiabilem, & muherum alienigenarum infanos amores, qui-
Sce!er3 Ssiol
bus inelcatus paulatim.infatuatufqi ex fumtTîofapienticEfaftigio in iinunij ioiws.
ftultitiae barathrum pra;cepsfaâ:us,vnà fecum,quotquotdiflblutioris virae
defiderio tenebantur, miferè traxic; qux omnia vtbenè intelligancur;
Sciendumefti nihil in facrarum literarum fermone frcquentiùs,
quamfornicationem & idololatriam & re, &nomine coniunftiffima eflè.
Ne yxoremy inquit Deus, de filiabus eorum Jalïcet aiienigenarum accïpïes fiiijs jEx(?rf. $4.
Ez*ch. 6. é>
tttis^ne poiïquamipjœ fuerïnt fornicatœ, fornicarifaciant z? fïlios 1>eftrosin Deos r~f~t- »x.
/nos Etidem etiam fub auaritiœ nomine, qux vt Hieronymus interpre- j Letiit 19.
tatur ad Ephef. pertinet ad infatiabilem libidinem & luxuriam Ofetu
Forni- lf»i. l.
catorja.\t,'Jpoïïolus,auarusefij quœeR idolorumfer uitus Et ad ColofFen. Luxuria&] li-
bido idolola-
Formcationem,immunditiam, Itbidinem, concupijeentiam malum <& auaritiam t
criadicitur,
ZpheJ. y. v.j.
$«<ceîiidolorumferuitw Sed fignificantiori,quamuis magis arcanâ dicen- C.} 3 'rI.S'
gi ra-
CAP. XI* OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Humer,
jj. di ratione res eadem fignificata eft Nuraerorum 3 5. Si nohtritis interfi-
cerehabitatores terrœ^ qui remanferinu erunt vobis quifi cluù in oculis lan-
ce œinlateribm id eft, mulieres alienigenxjquéeftimulent infcriorem illam
laterum partem, qux pungant ilia, ad rem turpem impellant Et Io-
lofuc %î-
fue z $. Sint vobis in foueam, &laquenniy & offendiculum ex latere VeHro tir
fudes in oculis Veflris Cur autern idololatria cum fornicatione compare-
tur, & cur vtrique commune nomen fit, non vna cauià eft alij dicunt
Apoftafiam, qui homo reli&o Deo Opt. Max. vero animarum Sponfo,ad
alienam i'eruitutem defeifeit, efle veluci fornicationcm quandam, ita-j
eoque deîorquet id Ezechiëlis
ThieiorttHt
Theodoretus Fecijït tibi imaginesmafiu-
UntbSj-çy* formenta es in eis. Quidam ex îpfo idolorum nomine hanc con-
uementiatn defumunt nam cùm Baal fuerit primum & vniuerialiflîmum
nomen cuiufuis idoli, vti inpraecedentibus meminimus Baal autem fi-
Vox B»al gnificet maritum autDominum, qui rem propriam fibi fubijcit» &quaff
îxpendûur. fubiugatam habec Ab eadem radice hyz quod eft poflîdere aut fubiu-
gare rem aliquam inftarmariti cumquodam potiendi ardore Quarcac-
cipitur plerumqj proconiugali,&vxoriare,& vertitur ab interprece,dor-
mirecum vxore; ergo ex fuo nomine Baal &idola Baalim, maricuiTL.,
Dominum &fubiugatorem fîgnificant Cultores verô, quia illis fe de-
uouebant, & addicebant, vt nomine ipfo refponderent eleganter dice-
bantur inftar fœminx mariti dominio fubijci, & quafi ab idolis fubagita-
ri, vim 8c dominatum in fuos cultores exercentibus.
Non défunt, qui hanc conuenientiam ex certis quibufdam quafi cœ-
S. hugirtiitius
rimonijs nuptialibus, quibus idololatria conftabat, concludant. S. Augu.
Ritus in Ci- fttnus certè inter alios idolorum ritus referens,quafdam in Capitolio foe-
pitolio. minas federefolitas, quac fe à loue amariputabantjnec Iunonis quiderïL.
Straèa. iracundiffimae afpe£lu terrebantur Strabo agens de Perfa.rum,Medoruaî
De Vene»e»j
8i ArmeniorumIdolis fie feribit de Anaitide Hœc,inquit, eîi Venusvis
Anaitide. Oriente cuitet Jrmeritorum iâolum Illujîriffuni eius nationis fili^fUtU Vtrgines
ei dedicant,ac lex efî, Vf longo tempore apud Deum conîlttpratœ deindè nuptui
Hirtiat. l.i.
dentWy neminetalis imiteris coniugium dedignante Tale qu etiam Hero-
detusde Dydijs mulieribusferibit, omnesenim eœ^t ait jneretrices junt ><&amn-
tores ita b landetraçant, 'Vt Velbojpitiumprœbeant &>Jœpè plura munera dentt
quamrecipiant i Wpotèex re lautafumptumfuppeditantes,non autemquofuïs re^
cipiwittjed dignitate ipjtspares Quare huiufmodi mulieres turpifïïmae fubij-
»7-
Sttuthé.
cientes fe Dijs notari videntur; Beruch 6. Mulieres eorum decerpentes <J
Yigmti nouem mulieres apponunt Dtjs argenteisy çç? aureis, Ç50ligneis îdefiifè-
dulo minijîmnt, veluti vxoresmaritis. Huc faciunt ftnprorum infandorurru
opportunitates, & occafiones, quas impijiïïmi idolorum Sacerdotes tur-
tcfepb. l. 78.pifllmis
hominibus praebebant cuius nobile exemplum fcribitur à Iofe-
tatiq. «-4.
pho 1. 18 c. 4. & Hegefippo 1. 2. c. 4. Scribunt de ¥aulina}non minus probi-
tate morum, quam natalium claritate illuflri(iad kœcopulenterformofet vt qu£
effet in ipfoœtatisflore; cuius cùm pudicitiam Decius Mundusequejlris ordmis
l'aulin'3-'id
ftuprum adi- ïuuenis^mcprece, nec pretio ducentarum drachmarum pro vnica noeîeob*
gitur mira_>
sflmia. lata flefterepQtwffet fraude compofîtd cumSacerdotibus I(tdis cuius cultta ve*
hernsn-
SYN T. IV. PANTHEON HËBRiïORVM. cap.xï;
hementer addicla erat Paulinu, fingunt-Legatvtm mifiumdb Anubide, qui ipfiu s for-
ma captusyiubeat) 1>tadfe Yeniat tlla tibenti anïmo fufcepto nuncio, iFmarito
quoque admonito, quod pamtumfibï effet Annhidis cubile in t&nplum eduSlay £7*
tcnekrïs cùncilmntibus in htantem ïbt Mmuîum incident totam noclemobfecut.i–s
eït iulierii >OeoJe gratifie ari ex'flimatts Huc vlque lofephus. Sed cùm hxc
qux dixin,us, non in cuiufque idoli religione'êrent,alia magis coin mu-
nis ratio quarenda eft, quœin cuiufuis idoli culcumconueniat: j-vtforni-
catio & impudicrtianominari poffit quam ejoidemeerciorem 'dare non
poiîunïLis, quàni ealïi, qux à Sapientc indicacur Initinm omnisfornica- C. 14. 1 ».
tioniseft-exquifitio idolorum Se adinuentio corura corruptio yita; eft

quodidola rjsccerimonijscolerentiir, qux ad omii'eiii obfcœnitatem &
quaeuis enormia (cèlera homines impellerent j- & hoc quidem permit-
tente Deo in fupplicium idoiolacriœ j iuxt<i illud Apoftoli Tradidit illos
Deus inpàJfioHes igtivminiœî&ic. Vbi exponic S. Ambrofius,qni etiam addit hmhrojîus-
aliam non praetereundatnrationienï. QuodDeum inxmriofitm cakntesyatque
per bac negligeudumtmagis ac magis hebetati fint, \$*nd mala oninmadmittèndâ
fièrent prowptjores Tùm etiam, vt ait Athanafius oratione contra idola Aihun.ifint.
Injlitutaefi idololatria defïderio eofum y qtd flupris' i<r propudtjs phtti7 figmentis
reprdfe.ncan.tur. Itaque turpifllmam fibi fnorum.Deonimvitam idolorunij
cultor.es imitandam propofuerunt; addit pulchrè Athanafius originemj
idolorum inueftigans » Malitiampvûiam fuijfe anteambulonem^ idelolatriœ t
mm eafolAijnagnifaceretiyu&dmmocmcMpifcere^^ afysclaret
in corporèœajfeiïibiisVoluptatem ferment rerum diuinarum -'oblitat <? propemo-
dum omnes ciuitates, omnibuslibidinibus fatent^ obimmanitatemmorumûants
in fuis Dtjs confpiciunty nequeefi in hoc génère Deorum qitem caftum appelles
Olim certè Thœnijfa mwlwres ante idola profiituebstutnr Turpiscultuj
dedicanles Numinibas idoiorLim,
Junm quœïlum,perfuafie meretmeatu eu propitiari ac prosperitatetn rerum inde
najci, Viri quoque abdicatofexu, nec feampliàs mares effeferentes y mulier uni.*
natummaffeSlaueruntîanquani hoc pa&ohononfici grati^ Matri Deorum facluri
efent i omnesautem in turpijfimis viuwitt &* certamen inter. fe prauitatis Jufci-
pere vident ur; £«f Vt dixit SanSius ille Chrifli Mimsier Taulw Mulieres eorum
nutauerunt yfum Haec S. Do&oi;
Hinciamfublucet alterius non omninô facilts quaeftionis cau(à,quid Cur mulierçs
a!ienig«n;e
efîet, quod alienigenas tam immenfa tanique proieâacupido incclîcret, tanto ftudio
IJios ad cujtû
eos quibufeum confuefcerenti Ifraelitas> ad i'uorum idoloram rciigionerru idolorum per
pertrahendi i iilud videlicet, quodcum prauis voluptatibus onvninô im- traxerint f

mcïix & exccccatae tenerenturyquarum Magiltros & fautores fuos ipfos
Deosarbitrabanturj priuandis ijs fe credebanc, ni fi viros ,quibusiubiu-
gatae efTentjiuas quoque impurifïîaiœ rcligioni fubijeerent Atqué hiwc Reg. I i.
eft afl'eueratio Sacrx hiftoria: Certijfimè auertent corda Vesiraj^t fequamini
Peos aliènes Neque folùrn propter improbi tatem fœminarum > fed ctiam
propter nequitiam eorum, qui illarum defiderio & hbidine capti illud
vel maxime primum fibi itatuerunt, vtNumen non agnofcerenc,nifi quod
llbi deprauata: vitae impunitatem iux-
& priefiditim aliquod polliceretur
t'illud Orientis Illiberitani »
J^«ê
CAP.XI. OEDIPÏ AEGYPT1ACI TEMPLVMKIACVM
QuafuïQY impuleratj lajciwts duceret errory
Effet HP.hoclicitum> quodf itérât libitum
Cyrillr~~ Deceptrix itaque res, Cyrilla tefte, Millier eft & idonea nd dcci-
nam inter arma alia habet volupta-
ptçndumfemelfuiscapcoslaqueis
tem, qui mens vincitur. His igitur laqueis, hispedieis irrctitusSalomou
Salomonis
dirut. in profundum idoloiatrix cecidit. êx enim Salomon, ait facer textus aàn-
mamt mulieres alienigenas multas^fliam quoque 'Pbamonis, ZT Moabttas <tp.Am-
monitidas^ Idumaas^ Sidonias, <&Cethœas\de gentibus fùper quibus dixit Domi-
nusfihjs l/mël TSLon ingrediemini ad eas} neque de illis ingredientttr ad VeFtrasv,
his itaque copu
certifflmè enim auertent corda Veftra, Vt fiquamini Veosearum;
htm eîl, Salomon amore ardentiffîmo
Mirum fane, quod inter hos fœminarum grèges, nulla mentio Ifrac-
Htamm fœminarum fiât Et quidem pulciierrimas habiffe Salamoncm,
IofephusatqueTheodoretus difertis verbis docent Infaniem y'mquit Io-
fephus, in mulieresx <tr in rebus Vtmreh invnodkus ?io?icontentus fi*& regionis
mulieribus ,muhas externe originis duxit, Sidonias, 7jriis:} Ammonmdas yldw-
tnœas.. Quamuis Suidas in verbo Aftarte fie numeret, vt dicat peregrinas
vxoreafimul cumlfraëliticis impleffe numerum illarum fèptingentàrunii
~10. Concu- & treceatarum concùbinaruin j fed cùm nulla indigenarum in facra hi-
binzSaJom.
iloriamentiafiat, fubicanimumfufpicio fuas vel pauciiîîmas, vel ferè
nullas,aliarum tribuum aliquantoplures peregrinae tamen gentis & rc-
liwionis plurinias, vt quarum nullovnquamfaftidio afficeretur habuifle; i
cuius rei caufa paulô altiùs à nobis eft petenda
Fuit fané Hebrxorum genusAvt in libidinem incredibiliter procliuè,
ita in idololatriam facile, & ad adulteria proiedum, & omnis peregrini
cultus fiue animi fiue corporis appetentilÊmum Atquehoc vnum alio-
rum. vitiorum caput & origo animi quidam naturalis iiiGonfiantia &
mentis mutabilitas, qux propria ScefFraenium cupiditatum ea qux domi
funt faftidiens, & femper exnouitate nouam voluptatem captans 0 No-
SsxsQa. tiis, ( inquit Seneca ) cupiditatibus occupait }nonquod habemusj fed quid pe-
tamus, infyicimus non id> quodejîvfedin id quod appetimus intenti qwcquii
Cnr Salomon:
noniridige-
nas fedabe- enim dami efl, leueejî. Hinc illa in adulteria procliuitas Ifraëlitarum faiti-
lIigenas,ran- hinc illa quoquo
tum amaue- dientium quod domi erac,{itientiiiïn alienos fontes
rit.
aucnigenaruin fœminarum concupifeentia j quod Hebraeorum ingeniumj
cùm benè exploratum haberet Balaam, fuggeflitRcgi Balac peflliiiiim il-
lud confilium obijciendiperegrinasfceminas peregrinanti populo, cuias
meminit Ioannes in Appl. c. 2. Doclrina Balaam^ qu,œdocebat 'Balac mitters
[candalumcommfilijs Ifmëly edere iyfornicari. &zc. Cuius rei hiftoria narra-
turNum. 24. &^5-neque vero tantùmfuit vnicumMadianiticum feor-
tum fed vt Iofeph narrât 1. 4. c. 6. plurima & à Principibus Ifraél in--
connubîum ducta,apud quem in hune locum opportuna eft huius rei nar-
ratio. Si brewem ( inquitBalaam) de illis confequiquotritis hoc confîlio Voti
compotes'efficiam^filiorum formojîffimas quœfulcbritudine fùâ menteseorui'i-»
expugnare pojjttitf quantumfier i poteïl^cuit as HTor-natas mtttite Vt circuvi-*
caflrci
SYNT. IV. PANTHEON HEBRiEORVM. CAP. ^L
caïtra obtierfemur,£9° iuttenibns compkxus expetentibusfaciles Je prabetint vbi

verô captos viderint fubitofefe proripiant Cumfarogata fuerint, Vt maneant
non annuanty niji perfuafis,vt reliSîis patnjs legjbus &> cultu Dei à quo illds ac-
Modus & ra-
cepenwt, Madianitarum <UTM oalitarum Deos Venerentur ita
<î(es peraSla eft i tio qui ifirae-
fomâdolefcentesblanditijsalle£tosj2> cupidineferuentes^puelUrelinqtiereparant; Htx ad amo-
remalienige-
dh
tùm trtUes multerum dijcejfu, precibusi?ijianti ne fe derelinquant fed futur* narmn trahe-
rentur-
<ty
coniuges, omniumfacultatum Domina apud ipfbs maneant Hœcpromijfa^»
iureturando affirmantes,isr • lacbrymas fundendo, quo magis easad commifemtio-
nemfleSkrent Tùm HU poftquam confuetttdine fuâ yinSlos anïmetàuerterunt >
fie refondent Quandoquidemamare I'osy <ùrambitionem nojlram mokfîèferrer
ajfeueratis Jïbeneuolentiœ coniugalisfidem dederitis, libenter Vobifcum yt Icgiti-
m&nupu nos tonïwi£lurçfumM\illis Verojèquolibetmodbfidemdaturos psllicen-
tibus, £5" nihilprœ amure nimio reeufantibus Neceffe eft, inqwiunt (î vu/tîs
nobijeumVitam degere, Deos noslros colatis i ne%enim alio argumenta perjuade-
bitisamoremijîum vos non (ingère, nifeofdem nobijeumDeoscolatis, &* adoretis
nefeabjîirdnmjueritifiterrœ, in quam Veni/îispeculiaresDeos colere malitis prœ-
jertim cùm noftri per omnes %egionei hvnorentur j yeftrum nemo prœter Vos
cultu dignetur autcœrimomjs at illi cupiditate çœci,quo trahebanturfeqttentes
à religions patrumdefeifeebant, iT in mulierumgratiam nihil non contra legem-»
jaciebant Vtiamtota caslra iuttenum impietas inuaderet z? auita religio in-*
txtremumpericulumdedttceretur 5 muentus enimguj'tatis Jèmel peregrinis mo-
ribus inexpkbiliter in eosferebatur Atque hœc ideô fufiùs ex lofepho de-
fcripfimus, vtappareret, quantum in Hebrxos malum alienigenarum foe-
minarum confuetudo inuexcrit
Neque iolùm capiebatur populus peregrinâ pulchritudine, fed peru.n IIebr*i mi-
inmodû
regrino ornatu j quare omnes illae cœrimoniaî ducendae vxoris captiuas extern te-
bus capie-
qux praeferibuntur Deut. 21. videlicet, vt radat csiàriem circumeidat bantur.
vngues, deponat veftem,in qua capta eft,deturpetfaciem,deflendo patrë
&matre?niuatn vno menfe eo pertinebant, vt Ciforte pulchritudine_j
harum reruni viûor captus foret deferberer, aut extingueretur amoris
concupifeentiâ capillis refeâis, & ornamentis depofitis, quae eft frequen-
tiffima in eo loco obferuatio interpretum Ex hoc eodem capite, id eft,
ex illa ingenijHebrœi inconftantia, eft illa peregrinœ veflis tam curiofe
ex aîijs nationibus imitatâê curioîitas &ftudium inter Ifraëlitas Qaod
acerbiùs reprehendit Deus,Sophon. 1 Vifitabo Juper omnes,qui indutifunt Cultus ve-
Vesîeperegrinâ Cum qua fi ami & peregrinum Deorum cultuminduebac? flium prohi.
betur in iege*
quod propriè ex Hebrœodixerunt Septuaginta Qui induti funt Veslimen- & quare ?
tisalienU Et interpretatur D. Hieronymus eos, qui pro Dei cultu vene-
"rati funt idola j quafi peregrinitas veftium peregrinitatem etiam religio-
nis adduceret Cuius rei rationem eleganter & argutè indicauit Theo-
doretiis,' cuoî cnimïex veîxinaentaexiino &iana contexta probiberet
Deut. z x. • verifimile eft eos, qui inter Ifraëlitas diliitijs CeCcofîêrrent,&
delicijs diffluerent, finitimorum veftes imitatos effe & in locian vefti-
«ïenlorum ex lino confe6lorum,ornatum ex purpura elaboracum>& arti-
ficiofum induifle quod contra iraditionem legis d'mïnx fuit. Vides igitur
limul
Q^q
CAP.XH. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
fimul cum peregrina vefte diuinx legis contemptum induifie Ex quibus
eô quod externe maio-
patet, nonmulta fuilïe Ifraëlitica fcorta Hebrxis,
ri efientin precio, & quod cas Hebrsetinfanè dépérirent, iuxtà illud Co.
miei a
Adeoneît démens Wperegrina ?
TAAatl vîri
¡¡mabant
1 Haeque peregrinae voluptates ipfas meretricix funt, quibas incredibilitet
petegrinas. capiebantur, molliebantur, & eneruabantur Hebrxorum ingénia & ad
omnem peregrini cultus impietatem alliciebantur.
His ïtalfe(ait Sacra hiftoria)c0/Wtffr« eîtSalomon amore ardentijjtmo, vel
vt Septuaginta habent,^ eas adhœfitSalomonamando. Quod quamuis fiai-
plici locutione dictum videatur, latet tamen illa ardcntiffimi amoris vis
Salomonis
«afus.
quam expreffit Latinus His laqueis Sapiens cor conftriclum contabuit; his
incitatus amoribus omnia praeclara vilefcente anirno deipiciebat his
denique, vt placeret,à Deo ipfo defcifcendo Apoftata fa&us,Dijs alienis
adhxrere non eft veritusj in quorum gratiamFana quoque excelfa aras
exftruxit, magnificè exornauic, thura &libamina obtulit. Quae cùm ita
fint, ruine tandem videamus, quaenam illa fuerint excelfo, &Fana, qux
Araî, qui Luci,quos Salomonem in gratiammulierumexftruxifle comme-
morat Sacra hiftoriaj quique fintDij, quoscoluit,& vndè eorum origo
profluxerit,
C A P V T XII.
^De FAnis3Excelfis9Lucis, Aris àSalomons exftruéîis.
Vo funtpotiffimùm, qux idololatriam perficiunt intérims adora-

t>uo perfi-
ciunt aftum tionis cultus, externus honoris. Priorvidetur cum quodam men-
idololauiz.
tis errore coniun&us, tribuente Diuinum aliquid créature Pofterior fi-
ue amore, fiue metu aliauè mentis afTedione exhiberi poteft, nullô men-
tis errore,tametfi & hîcillicitus. Hinc orta dubitatio cuiufmodi fuerit
ille Salomonis idolis exhibitus cultus merène externus, an internui
etiam ?F
~,r 1. Priorem partem ampleditur S. Auguftinus, Rabanus* Seduïius,Ga-
d< duit. ,c.u.
'R.»b»H.Re-
latinus, omnes Rabbini qui omnes aflerunc,fapientiflîmum Salomonem
ium i3.
ieiul i. ai
nequaquatn adeo defipuifle, vt figmentahominum adoraret; fed blandi-
Timoth. c,2. tijs muliebribus feduftum eos externe tantùm coluiflej|eifque Fana exftru»
GaUtinus.
Cyril, 7. et»'
xifle Alteram partem tenent Cyrillus alij quam plurimi, Gregorius
vt» lulia». 1. 1 2. c. 12. Moral £>ui prifts, inquit, Deo templum conftruxerat, aflîdwtate
Creg.fitp. id
l»tc.4.l.i*. libidinis etiam perfidia JUbHratus,idolis conffrueretemplâ nontimuit vtabafi-
War, r. i 1».
dua carnispetulàntU W|ai mentis ptrfiàiiun Veniret.· Cùm itaque SalôfflorL.
non extrinfecô tantùm cultu, fed &intrinfecô ac verô latriae ailu colue-
ritDeôs alienos » iuftôDei iudiciô id fic permittente. Illud fané maxi-
mum pondus in animo Salomonis habere potuit vaniffîmis fuperftitioni-
bus exfœmifiarum perfuafionibus iam irretito, multumconferre poflepu-
tauit»
SYNT. IV. PANTHEON HEBILffiORVM GAP.Xli
tauit, ad imperij dilatationem, fi illarum Prouinciarum Deos, in quo- Cur Salomon
rum tutela eiienc, propitios fibi redderet, ac religiofo cuira demercre- fœminis fenfertt.
zC.
tur Quod prof'ccto perfuafionis caputfuir»cùmicortailla ./Egyptia &

Madianitica ad fuam rcligionem Ifraélitas pelicxeruntjvc fupra. ex Iofe-
pho narrauimus i fie cnira inter cœtera dicebant Nec abfurdum juerit Pattieulaie?
aut Vit10 yertendum^Jt terrœ-jn quam Veniftis, peculiares Deos colere malttis prœ- Dij.
fertim cùm noïtriper omîtes êgiones bonoretitur, Veftrum nemoprater Vostatku
digne tur aut cœrimomjs aut igitur ccetervrum more Vobiseït Viuendumyaut alius
Orbis quœrendw, 'Vbifolt iuxtà Vejîra inflituta vilain agatis Ad quam remj
Orxt. lofa/
alludere videtur illa Iniperatoiis Iofue oratio ad populum capite24-
Eligite, eut feruire potijfunùm debeatis, an Dus jîmorrhœoïum ,ia quorum terra
habitatis, &c. Quare & fingulas prouincias in fingulorum Deorum tute- Dijprouiii-
tiales.
la ponebant, & montes Dijs montium^ valles Dijs valliura attribuebant,
quorum pr^fidio faufta fibi, &fclicia omnia fiue in montibus fiue in_,
vallibus pollicebantur; iuxtâ illud ÏJij montmmJunt Dij eorum ideo ju- 1. Rtg. la.
ferauerwit nos fed radius e/?, Vtpugnemus contra eos meampeîtrihiis <ùr obts-
mbimus eos. A t de his alibi pluribus
Potuit ergo fieri, vt eâdem fuperftitione duceretur Salomon qui
iEgyptij, quibus cùm frequens illi intercedebat neceffitudo, prxterquam
Salomon ab
quodplurimas quoque iEgyptias mulieres in copulam fibi afliimpfiflet j /Ep,yptijs mu
qui eum inpatrijsritibus&cœrimonijs Dijs exhibendis pafsim inftituc- lieribus ^cypeiorum
facra
bant,& arte, quâ Romani pofteàcxterarum prouinciarmn Deos fibi con- doftuj,
ciliantes, atque in fuam vrbem euoeantes conceptis verborum formulis,

& folennibus ritibus alliciebant, eâdcm Salomonem inftruélum Deosex-
ternos fibi conciliaflepatec. Quam vanifîîmâperfuafionë exprobrare non
obfcurè videtur Sacra hiftoria Regi Achaz z. Paralip. 28. Immolamt^ in-
quit, Dus Damafci ï>icïimMpercufioribiis futsîsr dixit; Dij Regum Syriœauxi- 2.1. 18. V*rtlip.
hentur eis, quos ego placabo bo/lijsi£$3adernnt mihi Cùmccontrario ipfî fue-
lintruinx ei,& vniuerfo Ifraél &clariùs 2.. Paralip. 2.5. 14. jlmaÇw poH Amaliasiin- xVaralip.X';
Ctcdem Idumœorum, is alUtos Deosfihorum Seir Hatuit illos in Deosfibi pius idoloia-
&• Ka.
adorabat eos, tsr illis adolehat incenjum; quamobremïrat'ts Dominus contra jima-
fiant, mi/itad illum Prophetam, qui diceret ei Çur adontjli Deos, qui non libera-
uerunt populum fuwn de manu eius ? > Quafi exprobraret illi perfuafionenL.
falfam, fore vt propitios fibi redderet illarum prouinciarum Deos fi il-
los colère t contra quem errorem eleganter argumentabatur Prophe-
ta, &fapientifïîmèRahab Iofue i.n. iamad veri Dei cognitionem ad-
duâa,exeademre colligebat verum Deum Hebrxorum non folùm coe-
lo, fed & vniuerfis terréE prouincijs praefidere. Dominus, inquit? Deus no- Salotnon mu{
ta accepit ex
fierfipjeejî Deusin cœlofurjïim, i? in terra deorfum Nequaquam igitur » vt adyris iEgy.
adinftitutumnoftrumreuertamur hase aliena fuerunt ab ingenio Salo- pciorum.
monis; cùm curiofiflïmus effet, & fedulus rituum vicinarum gentiurn_i
fcirutator prœfertîm ./zEgyptk>rum,qui fapientiae & profundioris erudi-
tionis famâ tune temporis praz cœteris omnibus toto orbe clarebant; nam
Salomon XL.
frequens mentio familiaritatis, quae ei cum Vaphre Pharaone fuiffe, cuius 3ypciacis de,
im-
&hliam in vxorem duxifle, Sacrât literse docent, fatis oftendunt i eunij |gmacis
3UCUS.
muka
Q^q z
CAP.XII. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
milita ex adytis yEgyptioruna rccondica tùm relationc foeminarum Ai.
gyptiarum, quas fapientifïimas connubio fibi copulafle veritîmile cil,
tùm Pharaonis, Sacerdotumque familiaribus literis haufilTe qure eumad
diéta fcelera impellerent imo Origenes hoc ipfum pulchrà quàdam at.
Origines, legoria indicare videtur inquit» dumeffet Jàpientiffimus ç$*ingentis
apud Deum meriti tamen quia fi tmdidit multis muheribu,sydeceptusest Ego
puto quod multœ mulieresmulta dogmata t^multarum Gentiumdtuerfe philo-
fopbiœ nom'tnentur quœcùmfingula, agnofcere &perfcmtari ytpotè isr Jcien-
ttjfîtnttsçj3 JdpientijjîmusVoluijfet,femetipjùminter diuinœ legis régulant tenere^
nonpotuit Similiter <? Jmmonïtarum fed <srreliquarum Gentium ( Moabi-
taranijÊgyptiorum, Sidoniorum, Tyriorumque ) quorum mulieres dicitur
recepiJJ'e& œdifkaffe templa ,Vel imolafeeidolis earum. Salomon itaque, vt
mulieribus, quas deperibat, atdentiùs coniungeret«r,ea ftudebat addilce-
re, quae grata fciebat futura fuis mulieribus cuiufmodi erant facra do.
gmata ^Ègvptiorum. autvicinarum Gentium, quae illœ ex ipfaÊgypto
veluti experenni omnis iuperltitionis fonte hauierant j vt qui amorej
flagrans vmim cum ipfis eife defiderabat, diflîmilitudine morum, rituum-
que Religioni earum propriorum non fieret diuerfus ,• nôrat enim opti-
AmotiS vïs.
mè, quantum in amore fouendo augendoque valeret mutuô fe amantiutn
in omnibus fimilitudo. Hinc vt eam conftanter in omnibus conformem
a&ionibus earum teneret,Fana erigere, & Excelfa, Arafque aedificare-?
vno verbo, nihil non agete in earum fauorem cœpit Veriim qualia illa_»
Fana fuerint? & qualia Excelfa, Lucique, iam tempus, ordoque poftulat
vt dicamus
Fana, Excelja, Arœ, Luci
afando,vtporè m quo
FAnumfiueàFaunoprimoeiusinuentore,fiue
fari&oracula reddere Dij iblerent fie dicfcumj certè hoc loco
idem ett, quod Excelfum, vti teftatur texcus tùm Hebraicus tum Grae-
cus, quorum ille niD3, quod Diuus Hieronymus vertit Fanum hic verô
v'^tMvhabec, quod omnes vertunt Excelfum, verba vtriufque textus l'ub-
iungam
'SalomonVerhtedificamt fanumCbamosidolo Moab,<(J? Melchomidolo filio*

runfJmmon Vbi loco rtû3 Grxca leâio habeci»4'A«v Kg ÙKoôfJwQi LaKo^
v^\av X«f*«sàfuAtùM»«j8c#toFi'ç^KpnpaQàTroy
itivÇ*AW, MêA%wj» h'Aû) n'uvK'ppuv
Fanum igicur & Excelfum hoc loco pro eadem reifumunrur videlicet »
loco excelfo & eleuato,vbi Dijs alienis à Gentibus facrificia peragebantur.
Qu!4 Exc£Ï-
Et îametfi ExceîfamafiTerat eatn loci celfitudinem, quam diximus;
furà,
alij tamen ideô fie diclumautumant, quod gentes inmontibusexcelfis,
&fublimibus collibusfacriHcare folerent frequentiflîmc,quanquam etiam
2x»<î).6. t.
aliquando in-vallibus, vt eleganter notatur illo Ezechiëlis 6. z. vbipopu-
li fu-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAP. XII
li fuperftitio frequens in excelfïs per/iringitur, aliquando in vallibns;

Montes Ifmel audite verbum Domini Dei H(ec dicit DominttsVeus montibttf,
<ur CQlhbus,ç$* rttptbust&Vallibus. Bcce ego inducam fuper Vos gladmm>&*
difperdam Sxcelfa yejira, isr demoliar anima*veîtras «£* confringentur fimula-
cbravefim. Vbi nonfolum nomine vallium,fed etiam nomine rupiuiiu
intelligi loca humilia, &conualles nemorofas inceriacentes inter duos Sacrifïcia 'm
inontes,autduasrupes,indicatHieron alij ex fidcdignioribusRabbinis) locis aicis.
fed tamen frequentior fuperftitio in montibus; vndè ram frequens tkar-
dens omnium Prophetarum execratio montium & collium fub perfona»»
meretrieis in omni colle excelfo & frondofo Nos tamen Excelforunx»
appellationem non ad montes tantum,& colles, &ceâa, fed ad qûafuis
Bafilicas &aedts facras,quastempla feu dclubrâ yoea^nr ptajbeîà >&<nm-
gnificaxeuocam.us j ecfi no» majè quoquepro Xp locis,in quibuifublimia
altam, fuper quxetiam eleuabanturinaltum, Se imponebanrur facrifi-
cia, fumi poffint, quod maxime indicantExcelfa in Topheth, qui locus
crat profundus, & vallisGehennî aedificauerunt Excelfa Topheth,qu»
eft in valle filij Ennom,ex quo elucefcitExeelfa&Fana faspe numéro pro
re contenta, hoc eft, ^pto zris YptLJ xet&^Hirn fumpeafuifle Et quidemj
Altaris nomen Latinum ab aititudine dicitur tefte enimlfidoro Altarc Al Bave quidf P
eft quaG alfa ara, licet Feftus velit, altare non effe aram quorumeunque r
Deorum, fed in quo Dijs fuperis facrificaretur,quibus proindè arae fupe-

riores &celfae erigerentur, ficut Dijs terreftribus in terra; Dijs veroinfe- DHierfis Dijs
diuerfa Ioca_>
ris in efFoffisterra;, aut inântris facra fiebant; & pro diuerfitateloco- eligebànc.
rum,quibus credebanturNuminaprcefidere,ftatucbantur arae vel in mon-
tibus, vel in vallibus, vel ad flumina, vci infuperiori Syntagmate fufè de-
claratum eft Illud etiam peculiare notât Vatablus Ezech. 20. 39. Bama Vataèlus.
Qiiid Bama?a
propriè effe altare valdé excelfum.ad quodper gradûs afcendtbatur,qua-
le forte prohibetur à Deo Exod. 20. 26. Nonafçpides per gradùs altare^
meum Et forte quale etiam templum deferibitur Iunonis à Virgilio
donis opuîentum i? ISLumineDiuœ Virgiliut.

jErea^ cui gradé us Jurgebant limwa, nixa^
jiere trabes foribus cdrdo Slridebatabenis
Ego fane inhoc noftro loco Fanumintelligo Excelfum feu Aranij »

Altareque ereâum ad Deorum cultum, idque magnificum & regale & S.Tl>om.i.ï.
nonnifi ex marmore aut lapide, qualeD. Thomas Gentiles habuiffe dicit. J. loi.* 7. j.
Hîc enim videtur
GentileSf'mqmtjCOiifîruebantaltaria magna <? fublimia. fuis Numinibus éri-
fuiffe Gentium ritus, vt aras lapideas, ac marmoreas
gerent. Taies Arae erantÊgyptiorum,quas Pyramides &Obelifcos vul- ptiorum l'y-
Ara /Egy-
go dicin^qs.
gà tcuîpîis,quàna extra
qui in Deorum honorem tàm in Lêmplis,quàm
dici~Qs~ qui templum ramides.
~xtra remplum
in locis î?iiblicis erigebantur plensefacris&diuinis myfteri)s,quemînElo-
dum a|ibifufiffimè declarabitur Gùmenim iEgyptus humilis effet & Cur Êgypti)
Pyramidibus
montais careret, locomontium adinuenerunt excelfa illa Pyramidunu rii fine»
& Cbelifcorum, quasproprionomine appçllabant «vctt'jcX^dc ««I^ï
CAP. Xli OEDÏPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Jhoceft,Deorum columnas feu aras ad quas per graciiis afcendebatuv.in-

tùfque cxtùfque plenx erantomnigenâ. idolorum varictate, iuxtà illud t
Marmoreas Jlantftdua canum fimulachra per aras
Ex quibus patet,hanc Excelforum appellationem Hebraîis vfîtatam

aliam originem nefcire, nifi quam ab ./Egypcijs haufic qui Pyramides 8c
Obelifcoscircatemplaconftitutos, aras feu columnas Deorum, vt di&um
clt nuncupabant fed ne foli conieclurœ inftare videamur, audiamus
Abenephium id manifeftis verbis, cùm de Obelifcis loquitur, oftenden-
tem
At~M.
Statuerunt autem Sacerdotes JEgypti hofcèlapides eleuatos <&excelfos in^>

figuramconijèupyramidisfajîigïofcey <sr incidebantin ijs literis/ymbolids arcancu,
fapientiœjuœ, <UF nominabant easaltaria DeornmJuorum Cui aftipulacur Iam-
blichus, qui Platonem de columnis Mercuri; feu aris aut titulis illi ere-
ïmmUithtn-
ftis, fcientiam fuam haufïffe ait hoceft»rationem cultus Deorum, & ar.
Columna
Metcurij.
canx Theologiae,quae fieri folebant éirca huiufmodi pyramides,auc etiarn
in ijs fcripta legebantur; accedit quod PoètéBpafsim pyramides -Êgy-
ptiorum vocentaras, iuxtà illud Lucani de ritu Êgyptiorumagentis.
lac/mut,
celfas fohuntur adaras
VotAcfepyramidum
Cùmitaquepyramisfit velutiaraquasdam praecel/à in Deorum ho-

norem ereda, qux & ob eminentiflimum faftigium non malè patria -^gy-
ptiorum linguâ, vcex Onomaftico noftro Copto fiue^gyptiaco antique
patet 5 vocetur ïtîctt'jîXXdk hoc eft excelium,frue columna praealtaj;
verifimileeftabÊgyptijs idHebrîeosedoâ:os,eminennora templa,ar3fae
BamraJî elatiores ftoa vel niai hoc cft, excelfa vocafle, vel etiam vt quidam vo.
P.aa«noth.
lunt, Fana à ?<*fv«»eoquod faftigijs fuis elata in alcum,facilè comparerent.
placuit Sale. Placcbant enimHebraeisomnesexternorum,tùm maxime Aegyptiorumv
quoscùm ob raritatem, tùmob affinitatem, quam in ijs ad ipforutn
O*oni myflica
ratio itgy- ritus,
ptiotum.
myfteriadeprehendebantjfummèaeftimabant. Atque hinc Salomonenu
cenfemus huiufmodi aras cantô maiori vokiptate aedificafle, quanto fub
ipfismaiora cognofcebat rerum abfconditarum myfleria; &fub hoc prae-
textu eum Excelfa, Arafque extruxifle Rabbini volunt fufeipiebat enim
Aegyptiorum fapientiam tùm temporis maxime florentem,& libenterde
eorum rébus mifcere folebat fermones, libentiùs verô de jis pellicesfuas
Aegyptias varia referentes aufcultabat praeter hxc frequens ei quoque
fuiffe,tùm cum Pharaone,tùm cum ipfis Sacerdotibus literarum commer-
cium,-Pinedanoiter multisprobat. His itaque rite perpenfis nunc ab
aris ad lucos progrediamur
L~M 5
SYNT. IV. PANTHEON HEBRiEORVM, CAP.XII
Lucï Nemora Dijs confier ata
frequentiûs in facra hiiloriaûàm Luci,vel plantati ab impijs,

NIhil vel fuccifi à Tandis Regibus; ,• ac proindè vti Prophète lucos &
J~~
ligna frondofa, fie &aras infe&antur Vndè vero profluxerit ille luco-
rum culcus, nunc dicendum cft
Scimusprifcamprimorura Patriarcharum qui verum Deum cote-
banr, religionem fuiffe inlucis & arboribus, locifque opportunis ad fïlen-
tium & Deo vacandutn,ficuti feriptum eft Egreffme'st Ifaac ad méditan-
dumin agro. Paradifus quoque nihil aliud fuit, quàm facrum quoddarrb Paradifus»
nemus, manu Dei conficum, traditum homini tanquam primo Sacerdoti,
Si templi illrus*nemorofi euftodi, vt operaretur &cuftodirec illad quod
verbum operandiin Hcbraiconay fatis demonftrat propric enim id d»
gnificat operari Teruiendo & adtniniftrando res diuinas accedic quod
Deus in hoc nemore facram fibi peculiaricer voluitarboretn feientioe bor
ni & mali, omninoque intaéèam myfteriorura in ea contentorum coruem^
platione fufpiciendam Prsetereà Abrahamum quoque nemus in Bcria^
bxa plantaflè legimuSjibique nomenDeiseterni inuoeaffe
Ge». zi.
Et plantant t lucuminBerfabœe, ZF inuoeauit ibi nomen Det jecith Ver l'

Vt Septuaginta ©to\ajdn@>b\ Onkelos Paraphraftes Chaid:¥us
~JJIC6~oi
Et plantauit plantationemin'Berfahœa <? inuoeauit ihi nomen Domini

Veiœtenii. Thargum vero Hierofolymitanum dicit Abrahamum hor- Thar.gam
tum plenumoptimis Hitrofaljm-
fru6libuspluntafl'e,& peregriuos hofpitio fufeepifle,
quibusgratis neceflaria omnia iuppeditabat nihil aliud exigens pro pre.
tio,qiiam vt fcilicet orbis Conditorem agnofeerent, & ti-
venerarentur
merent Reélorem cœli &: terras, cuius folius donum effet quicquid co-
modifient vel bibiffenti {icque vera religione inilitutosj&ad vitsrnçHo-
xis inftituta conuerfos dimittebat? verba Thargum citabo
tburgum
Hierofilym.
Syrischata-
Henbui fui-
ftum Biol'
Watic.
Ëtflatuit, inqult Thargum, »z 'Iserjabœa paradifam, pofuitq. in medio sius cibtim

<?potufn (iâ tft, praeparauitconuiuium>}/;o^»ifw \ero quimanduedrant & h»
bera,nt,ojferebant ti dona,eo qtiod comedijsent zsr hibiffmt^ noluit accipere quic-
quam abtjs fed dixit eis pater noîter Abraham Omte patrern "Veflrumqui W-*
cala ejl, de cuim mambui manduusïts <<7bibijlisy ts non motijunt locïs fais,f%
du m
CAP.Xlt OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM KIACVM
diim adhabitandum ftcum ajfumptos in via œternkatis &> cognitione \i>ri
Dei infiruxïffet l? confitebatur ibi, ombatg}in nomiue1'~ei Rterni. HSCCThdr-
gum.
C nia un» il d
Caietanus quoque difertis verbis ait nemus illud fuiffe tanquaro,
templum & oratorium tàm Abrahas, quàm alijs colentibus verum Deum.
Abrahamum fecutus eftlacob filius,qui & quercum fummo Deo facrafle
Gex:; r. r¡jt
lofue 14.
legitur Genefis 3 5. & lofue £4. Iofue tu lit laptdem pnegrandemypofuitêwn
fubter quercwntfHœerat infanftmrio 7)omini Vbi vides quercum flue quer-
cetum elfe iacrum Deo. Similiter religiofa quercus,aut quercetum vide-
lui 6. tur fuifle illud, fub quo Gedeoni Angelus Domini apparuit Iud. 6. quod
ex ara, qux in eodemloco fuit, colligitur; fubditurenim: Ttilit omriia^
fub quercu^çcpohtulitei, Bec. Fuie quoq,* fïmul nemoris &arboris cuiufdam
religiofae vfus ad fepulchrum, quod violare non licebat, vt confiât ex Ge-
et*, îj.'
nef. 55 vbi fepelitur Debora iubter quercum, & 1 Regum S1 • Habitato-
I.R«S. Jt.
res Iabes Galaad fèpeliuntofla Saul,& filiorum eius in nemore Iabes fer-
uifïè quoque quercetum ad inaugurationem principum,Iudicum 9. legi-
Initie. ?, mus. Conflitueîunt Regem Abimekchiuxta quercum qu& erat inSkhem-».
Antiquos igitur Patres fyluas &nemora,dùm templa necdum haberent, 1
ad DiuiniNuminis cultum & veiierationem, intra(ïe,arafque exftruxifle
ex diûis patet j caufam dant Rabbini, quôd loca ab hominum confortio
remotaapparitionibusdiuinis, quales fylux funt & nemora, aptiorafint,
Curdefcfttk iuxtà illud Ducam eum infoUtudinem><jr loquar ad cor élus Hinc Mofeo,
deuotionis
gratia petie-
nonnifi in folitudinemontisSinai,Deialloquiofruitum legimus j Eliaro.
quoque indefertoDeum vidiffe facra Regumhiftoria monftrat Hinc ob
ritit antiqui.
eandem caufam, in lege gratiajadapicem Chrifiianæ perfeûionis tenden-

tes, Chriflum fecuth eremos & folitudines ad faciliùs & fine vlio impe-
dimento diuinis contemplationibus vacandum petiuëre
DiabcIusDeJ
Sed hxc omnia ad vaniffimam idolorum fuperftitionem à D^mone->
Si mii' diuinitacis Simia delufatranftulitantiquitasj occupans montes, coiles,
valles, torrentes,nemora,& arbores frondofas,&opacas,iuxtâ illud liai.e.
Jfait Ci7. Qui confolaminiin Dtjs fubter omnelignumfrondofum, immolantesparuulos »z_> 1
torrentibm,fuper eminentespétrin parti bus torrentis pars tua. Vel vt lona--
than vertit: 4
Hoc elt Qui colunt &> Venerantitr tdola fùâ fubter omnem arborent pori*
dam. Inquem locum ficcommentatur R. Dauid Kimchi.
oubter omne îignumfrondefum-, quoniamT>xjfiuntèligno)fîcenimvficatum

fnitferuïtuti aliénœ\ facrafm peragere fub arboribus virentibus & rawts luxu-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRiEORVM. CAP.XIÎ.
riantibus ( facrificabant pueros ) erat feruitm aliena, qttâ filios fuos immola-
tant Dijsfuis isrfaciebant hoc in Vallibuy1,lu loco vbi erant petrd t arfnbter
rGffto-(,explicaturauterrt bctc Vox ^yD duobus modis (jr fie in ramo fuie dent e_»
jcoputi machinationes eorum ficutenimje hibet dens ad petram> ita ramus ad ar-
borent, 1>e/in loco petrofo kT ramof'o \jn parûbus vallium J Eè quod (imul ac in-
nenirent lapïdem ieuigatum, isr pu/c bruni ajpeëïu inter lipides Vallium, fubito co-
lebant ipfutnittxtà id, quod de fimlibus Ifybbim nojlri dicunt Pars mea figura-?
tapidis leuigati Haec R. Dauid In fyluis ergô l&c'ts vmbrofis,pctrofis,ra-
mofifquc templa fua prifea conftituicruperftitio Mcminit huius quoq;
Plinius Hœfuerunt quondam Numinum templa; prifeoque rituyjtmplicia rurcu* Pli». U i».
e. I.
etiam nunc Deoprtcellentem arborent dicanty nec mqgis aurofulgentia^ atque ebore
jimitlacbra, quam lucos ac nemora confecrant & in :js fdentïa ipfa adoramus
Certè ^gyptios,lucos facraffe Dijs memorabile illud nemus Am-
monis indeferto Lybiae honori eius coniecratum, de quo fuprà in capite^
de Ammone. Iuncofufque lucus in quo Beelfephon ab yEgyptijs confti-
tatumTuprà quoque afleruimus cœterique luci locique frondofi diuer-
fis in locis, vrbibufqueÊgypci, vtHeliopoliânopi, Sai, de quibuslege
Herodotum, Athenaeum, Paufaniam, fatis cellantur quorum omnium..
cultuscùmmultôanteSalomonem viguerit, certumeft,Hebrseo'î& Grae-
cosab Aegyptijs eum quoque ficuti ccetera omnia accepifTe ab his ve-
rôad cœteras Gentes deriuatus huiufmodi cultus tQtum orbem pafsim-.
peruafit De Germanis nominatim feribit Tacitus t-ucos & nemora^: Tariras 1.1.
dt tnonb.
confecranti Deorumque nominibus appellant fecretum illud quodfold reuerentid Germai*.
"vident. Hisfimuhcbra Deorum additAîd ejl^ftatuœ è ïtipïtibus rudibus <5*im-
polito robore Vt defcribit Lucanus in obfidione Maffiliae
Lucus erat longo nunquam "Violatus ab auo LHtlWHU
jfrboribus}fitus horror inejî tiim plurima nigris

Fontibus Vnda cddit>fîmulacbraque mi/iaDeorum
Artè tarent t cœfifqne extant informia truncis
Ipfe finis, putriquefacit iam robore pallor
Attonxtos
Quanquam non dubittm

Quanquam dubium eu,qum
eftjquin ponea. etlam var1æ
pofteâ etiaui varias L1eüëüm formœ fcul-
Deorurn ÎOI'mâ.' feui-
perentur ex ligno, marmore, & fundetentur ex sre & metallis ficquej Luci cur in-i
adderentur lucorum aris Forro iucum facrum caedere? aut temerare ne- cxdui.
fas erat, ac proindè pIerique à Poëtis memorantur incccdui iuxtà illud

Aeneid
Lacus in ïrbefuit media Utifimus Vmbras
Hic templum lunoni ingens Sidonia Mdo
Condebat
Vbi Seruius quoque obferuat, vbicunque Virgilius Iucum ponk,confecra- Seru'mt iiuj
ViVg,
tionem etiam poni Ac nefcio quam ex vmbrofa illa profunditate con-
cipiebantdelufi prœfentiamNuminis, vt ille dicebat.
îlf Lu-
CAP.XII. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Lucus Auentinofuberat 7iigerilicis Vmbrat
Jgiiopoffïsïifo dicere, Numen inejl
Atque fub prétexta cultusNuminis conuiuia, choreas, &impurifîïmas

quafuis cœrimoniasadhibebant, vtfàepciam diximus; quae omniaeuin-
cunt Salomonem,vel in Lucis Fana & ArasconftituiiTe velcertèplancaf-
fe ritu profàno fed iftud potiflimùm qtïodluci & nemora idolorurru
feruirent impudicitijs, & opeiibus ttnebrarum nam vmbram quasre»
D.Uitrt». in banti tefte D. Hieronymo Vmbram, inquit querentes deferuerunt Venta-
4. Qjttu ient, tùm pratereà quodpriflina î? 'voluptuojarehgio aujleritatetn vniiis <ts*Vera
rel'gioniâ euertemt j inter Vmbras enim & tenebras impuris yoluptatibus obfi-
Lucus impu. qttebantur Quod in hac ipla re indicauit Philo Lucm nullws eSlintmeiw
ritatibus aler.
viebat.
eimbitum, quia lex id multis de caufîs ~ï>etuit primo quia Verum templum am«-
nitates nonpoïtulat, fed feueramcajlimontam ,prceterea condenja Jyluarum malefî-
cwconneniunt ex latibulù j mûrit atem çy infdiarum occajtonem qu&rmtibus
Quodfi in his lucis prifca illa ruperftitiolunîinarium, tùm ctiam velami.
num aliorumque donorum, quibus fnperftitiofifThnae fœminas arbores &
neraora exornare folebanr, fuppellcdiltm pofuit, quam frequentcs ibi
lucerna; lucebant.? quanta domuncularum, aut aliorum tegumentorum
copiaj&cura ? quanta donorum opulenria fubRegcopulentiffîmo? de
primo nomen ipium admonet, dictum lucum, quod ipfe careat luce per
iei&proptereà appenfis lucernis iuceat. De (ecundo videtur id4-Reg.
Q3.cùmiofias defèruxit aediculas effœminatorum pro quibus mulieres
libli/s Ceta- texebantjquafidomunculas luci •v'bi'Complutenfes legunt. Deflruxiïli
flinenfia. domum initiât or um>quœin démo Dominion qno mulieres iexebantibi Jlolas laco.
Et forte de his fiuedomunculis fiue velamentis arborum loquitur Arno-
Arnebias.
bius> cùm libro 5. vbi de Acdeftiinterfe&o loquitur Qutd Unxrum in-
circumuoluitts Jîipitem ? nonne illarnm
quit, Vtllera, quibus arbores colligatis Ç510
repetitio lanarum ejl, quibus iam deficientemcontexit genitrix Diuum^ isr tepuris .s
altqwd rata eii fepvjsemembris conctliare frigentibus ? Et quidem fabula ea_»
Aedeftisjturpis &obfcœna fimititer res,quaai peragebant, aut patieban-
tur effœminaci iub his dowjunculis ad truncos arborum iubi^citindè Ar-
nobius Qutdcompti violaceis coronis CFredimiù arboris rmmulis? Nonne^j
illudindic nt> vti mater primigenysflortbtis adornauerit primum miferabihs"indi-
csm teftiîKoniumcj.forinnœ? De tertio id eft>de donis & anathematis ex ra-
mis luci iufpenfis,resperuulgata, de quo Arnobiusl. 1. Venabar ( 0 cœ-
Hamiarbo» ''
cum dsnis citas ) nuperjimulachra^ "veternofisin arboribus unias
ornabancur.
Quod fi deniq,- roges, qui Luci, aut ex quibus arboribus phnt3ti,an,-
cxolcis,an alijsarboribusfrugiferis,an ex fylueftribusfuerîat. Philo iu-
pracitatus tùm ex frugiferis,tùm exiylueftribus lucos côftitiiTe ait.Apud
HebrïEos enim idololatrashse arbores erant in vfu & pretioVfçcurl^^ïn il-
Qux arbores lud Oiece Subtus quercumy orpopuium, iy terebyntbum quia buna vmbra
lucis conte
crats. eius. Sed haec de Lucis breuiter difta fufficiant» nunc ad Deos,qui in hù-
iufmodî locis lucifque colebantur, defcribendos,caUuium cianuertamus.
CA-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÊORVM.*è CAPVT
XIII.
C A P V T XIII.
tsfjîartha CDea Sydoniorum
non Lucos tantîïm plantaffe, fed &Fana, Arafque & cas

SAlomonem nequaquam vacuas; fed varijs idolorum fimulachris orna-
quidem
tas exftruxiffe, coluifleque ex facrze hiftoriae contextu abundè pacet
Cùm%ïam-tinquit, ejffetjènex,depmuatum eïï cor eiusper mulieres, Wfequeretur
Deosalienosj necerat cor eius rectum cwn DominoVeo fuo 5JedcolebatSalomon
JJîartbenDeam Sidoniorum,^ Chaînas Dettm Moabitarum {? Molocbidoliwi-a
jimmonitarum Et paulô poft Tune œdificauitSalomon Fanum Cbamosidolo
Moabf in monte,qui ejl contra Hiemjalem s<& Molocbidolo filiorum Ammon->} Aftoreh,Aft*
ruch, Aftat-
atque in huncmodumfecitVnitierjtsVxoribus/uis alienigenis^quœ adolebant tbu- tlia idem
funt.
m, i? immolabant Dijsjûis
Qui nain itaq; hiDi) recenfitifuerint,& vndè promanarint,nuncdica-
musj ac primo quidem de Aftartha, Altaroth, vel vt alij volunc,Aftoreth? Aflarthaqur»
nam fuerit T
varix diuerforum occurrunt fententis Quorum alij de nomine,alij de^
rc contendunt Illi Aftartha idem effe volunt quod Aftaroth, aiuntqucj
nomen effe genericumad omnesDeas,vt placuicAuguftino quaeftione 1 6.
-in Iudicës colligere id videtur potiffimùm ex i.Reg. ji.capite, Cupl^
fvfpendunt arma,Saulin templojiftaroth, & 1. Reg. 7. cùm iubet Samuel aufer-
ri de madio populi Baalitn & Aftaroth, quosadoraffe fatetur populus,vbi
Septuaginta nomine plurali legerunt j Senùerunt'Baatim ç$*JHartbibus ,vt
déganter obferuac & exponit citatus Auguitinus citato loco. Porro hanc
candem effe, quae Adagartesnominatur à PetroCrinitol. 14. de honefla
-diiciplina c. 8. de hoc tamen>dubiumreperio Giraldum. De vocis au- Arias Mun-
tem origine Montanus iam adducendus exifliraîat>efle vocem originis He- tantti,
braicx Alij aliter abHebra?o deducunt: nam eadem vox 7. Deutero-
nomijjfumitur progregibus ouiutn,quare dici Aftarten voluntjquafi ouil-
lum fimulachrum Sic R. Dauid Kimchi
Radâk.
Jfarotbj'mqu'itiiuxtâ KR.imagines[unt faclœ ad (îmiîttudiiiem oitiiï.Alij curio-
fiùs tJeducereîîitunturex cfy quod Arcrurum feu piaiiûrum interprétai!- Varix deri-
tur, &"lia quod ordinem fignificat>quafi fitvnumexaftris gyrantibus,& uationes vo-
cis Aitaroth,
cùmpluraliterdicatur,fignificabit duodecim fignaZodiaci fed hoc vt
nimis curiofum, ita minus folidum & magis incertutn Suidas ab aftro ei
nomen fa$:um, Luciferumque effe autumat. Illud certum eft, vocem ç£-
fepcregririam,&illiusgentis, apud quem illius cultus vigebac: ficut
enim religionerii&ritûs peregrinos, ita fane & nomen ipfum peregri-
p.uît.j tinter gentes i vulgatum, Hebraeis placuifle credendum efti &îï
coniediiris agendum fit, nonmalè Aftaroth deriuare poterimus ab Arabi-
cofcuPunico V velmeliùsabyEgyptia voce ~^c'spwTf ~C~-
*>\M Jl^ctbatct
TiJ'wot, ouodThefaurusnofterCopto-Arabicus Venerem interpretatur. 1pcwT:
~~J /1-_[:[t z
'^spurr autem ab Aftaroth non oiultum differt. Ex quo colligo Ait a-cce.
Rr 2 iorii
CAPVT OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XUI.
roth vocem dTe Coptam feu ./Egypciam, variâ diucrlliruni gcntium pro-
lationepaftuncorrupuai coniirmat opinionem nicam Syrorumidio-
ma, quod Venercm alio nomine non indigirac, quàm voceio*£u*d-
rutb, velvcin Nomenclature Syriaco quoque legitur /.©J-W Ar->uth<,quae
fipauculaexcipiasjomninô ad feu
Afteroth Co^titarum "êsours
idéal >jUod funt affinia ^cxpwr autem feu Aftarotli quam Aftarchen Giieci vo-
Ifis.
cant, Keginain/L^ypuluifle, Ifidemque in nutricem filij fui aflumpfifle
PJutarcims teftatur libello de Ofiride & Hide hiicè accedit authoritas
S ni Lu, Suidae fuprà citati Aïtanhe inquit à Grœcïs Jphrodite, à LatïnisVenus
dxit~Jt~ nomen ah <0/~K~! e~,eius ezzime%j~e L~f.M~ï~M/H~ Lu-
dierum vero, Hciperum & Vcnerem idem aftrumefle vel ex primis
Aitronomix démentis patet; ièd de hoc in fequentîbus vbcriùs volente
Deo dicemus. Nunc ad eos açcedemus, qui non tàm quid nominis Afta-
Mis deriua- roth, quam quid rei fit, perplexi varie confligunt. Montanus Iud. i.vbi
110, deÀiiaroth icripturusdicir, nomen elle nulli proprium fed commune ad
Deas, & cas omnes, qujsin Deoruinnumeruiiireferretantiquica1; j dedu-
cirque nomen à radice *!ONJ(jer,qu.aâ diuitem feu beacum fignificat; aci
conimodari tamen ad cas Deas,quas in fingulis locis colerentur. Sed càtn
non videam,quâratione nfimenÂibrc-th vel Aftaroth deduci pofllt àradice
nc'y nam tunç dicetur rncîy aut nntay & videri quidem nomen pror-
fus peregrinum periciorcs linguse iancra; docent; cercè ipfo nouitatis
nomine iuipiciontm haber falfitaùsea Moncani opinatio, in hoc vnutTL.
conienriencibus vniuer/îs intcrprttibas effe nomenalicuitis Dei pro-
prium, id quod ipfa plana feripeurarum veba praefefèrunt, Scpeculiare
prouinciae nomen, quaeNumen aliquod proritebatur & colebat; qualis
erat /Egyptioium lfis feu Venus, quam & espuunc appdlatam in pr.£ce-
fhit&SiiHt
f> 2~s dentibus diximus Fhilaftrius dehaerefi affent Aftar À: Aftaroth fuif-
ie hominesj&iceiTiinas, quorum figuras poft Mofis obitumplurnnum co-
Jcbant;quae nomin Rc gum Syrorum fuerunt & Aegyptiorum, quorum.»
filij filisque, cùm a fuis populis colcrentur; poil eriam templa ijs facien-
tts, poit mortem illorqm-progeniem ibideni fepelientesyt?jeorunqi, Dea-
runit]ue nomina cisaffercbantcuinfacrîficijs iqua^, paucis excepris, ne-
quaquam diffentire videncur ab ijs, qux fuprâ de Aftarthe ex Plutarcho
adduximus. Non defunt qui afleranCj Aftaroch idërn efFe quod nin^V
AÍerot!\idem
quod Luci. Aieroth feu lucos ipfos Dijs dicatos colliguntvero hanb opinionem ex
illo Sam 7. vbi Sepcuaginta habët ^VAcrnA'rae^S-.fciîicet lucos Aftaroth,
Satn. •},
& Hebraica veritas:
Dereliquentnt Domintim Vrcoluerunt Baalatcjue Aftârotb Verùm fequen-

ti verfu 7. legitur, Oblitïfunt Vomini Dei fui cahutes Baalim rw^SPxrt rnO '&
Aferoth nue iucos,quod fimal ad Aftaroth ipfo nomine alludere videtur,
Se lucos fîgnificat Septuaginta ibi, Ko/AaÇdô'svrïît« B«ma*w'fâs a'Acrêir/.fcili-
cet 'Baal^lucos colebant. Verùmfallunturomnes i) qui huic fencentiae
fauent Aliud enim hic quàm locum arboribus confitum intelligas opor»
rF·r ·
SYNT. I V. PANTHEON HEBRiEORVM CAPVT
XIII.
tet; videlicet Afteroth, quae &àluco, inquo colebacur &àquernisfa- Quid prcpi
lijs quibus ornabatur mtfN uitta, multis crroris materiam prœ'ouir i erat Alsuj'.ti.
enim propriumgenribuï alucis, vrbibus, montibus, antris vbicoieban-

Dij 3 iociî
turNumina nomina Ueorum deriuare j vti luppiteréVJWX§-d Rhjdijs numitkabjR-
tur.
fie didtus» Si Nfmorcn fis Diana, «fyiWVijBacchus Àlbunea D«.a, aliaquo
feveenta hmuimodi,qua2 apud Giraldum videantur ample pcrtracta.ca
rn»'N lutcïii hoc loco non lucum fignificare fed ipfum liraulachru-ii pa- l{,"Í4k.
ttt tx R.Dauid Kimchi, qui in radiccicox, omne lignum quud colicur

mc?Kdi<Llum iflc icribit, verba cius lunr 'couentia
Omne lignum ijuodcoluHrjeruitute al en* bar van m&x Ajet\ib dicttur Aitipu- BenGi
rfon.
R. S.tlo~yloa.
Jantur huicLcui B-n Gcrfon & R. Salomon, qui de idololacria Acnabi lauluai ArkB
r£ <]uerciaû
loquentts 1 .Rcg» c.2 1 vocemon dJera^Ciuc lucûjauc qucrcû,fiac querci-
rum fîmulachium,cui culcuscxhibebarur,intelligi aiunt^ fed &îudic.6.
Gcdeon dcftruxit altareBaa!, & fuccidit m&xnJ/èra.,qiX Iliper Alcare t
ita enim verto Hebraicum i^Vy luper ipi\im, non iuxtà iplum quod &
Stptuaginra fie verciffe videntur, qui ivr àottf habent, id eft,fuperaltate i
quin & ïofias 1. 4. Reg. docuiffe domus feortatorum legitur quse eranc
iuxtà domum Domini, vbi & oiuliercscortinas cexebant pro Aféra Iti^
qvctn locum fic cummentatur Rabbi Dauid Kimchi fuper hxc verba^ Rafrls l 4=
D^npil sna nu vnvi Et fuccidit dows feortatorum <tsreffxmviato'</w)Lj>
Exponuntur dotniaficrtatoruntîdoLu per qu* docetur quod muheres te~ Mu1:erumfii«

xehant ibi domos Àjarœ > "Verunt amenAJArAîdtjlt fimuiachrum^quod fecit Ma- perftitiofles
1 lucis.
in
najfei in dcm@Detnwi, fecit ibi donrns multeribus texentibus cortinaf in honorent
AfaY<£\ itetum-cortinci-jutruni iextœïbiiity cortinœ fuerunt domus Afarœjdeïi^
in honorem jifarœ extrade?, <&• domusJeparatœ Verijzmle autem est buiuf/no-
di OortînAsfuijfe appenjla cpx^ Ajkmm &>futt AJar<&domus iS' locus £SFex-
pofîtio eius eît quodmuleresje,dentes ibi foUicitè cjuœrebant &* exîftcSlabant j{fa-
nf»-. Qnaî vtrba lànè nequaquam de fimulachroNuminis dici poflniit
nifi quisv tôrfai» lucum in ipfo templo plantafle ManalTem, domofque 3edi-
ficaflc,&: cortinascirca lucum extenditredicafiquodimprudentis eflafTe-
rere. Vcrilimiie autem cft,huiuimodî idoium Afaraefuiflc îigneum&ex
Idolu'i) Afà»
quercu 3 vndèforfan ilib îuci feu qucrcûs vocabulis in fi£tse diuinicatis tr..
op f robrium deftgnatur nain &carobufîuai eft à lôfia Rege, &cineres

eius difperfi funcin Tepulchra fiiiorijm populi vt habetur 4. Reg. c. 23.
v.<5. Siniulathra igïtar lignea Aftarthê dicata. Afcherini &Aicheroj;]a
feu
XIII.
feu lucos faepi us dicta fentio; vt & ad nomen fimulalludcrerur & eam_,
SsldiaUsSynl. impari diuinitatimateriae contumelia ipfo vocabulo exprobrarctur; vti
t.fiUiny.
benè quoque obferuatSeldenus. Nos vera inferius alias quoque ratio-
nes huius appellationis indicabimus
S.Auguftinusquœft. 16. in Iudices Iunonem putat clïe Aftarthcru

S. Ait£Ufi.
luno Aftar.
tha dicitur. fecuti funt eumGlofia interlinearis NicolaiLyrani, Abulenfis>& Diony-
fij & qui dicunt eandem efle cum Luna, ij lune Mafius & Luciantts in
Dea Syria Probat Auguftinus locû indicatu ex co, quod exiftimet Baal
effe nomen louis, quem illo nomine Dominum vocabant linguà Punicâ
fiue Arabica vndè Baalfamen, quafi Dominum coeli intelliguntur dice-
re Samen quippè apud eos cœli appellantur, videturautem Baalfamen
effe corruptum apud Arabes enim non inuenicur Baalfamen,redÛ,a»l«
fëaalfainai cùm autem Iuno fuerit louis & foror & coniunx profeéto
cùm tam frequenter iungantur. in fcriptura Baalim &Aftaroth oportet
intelligamus fuifïe Iouem &ïunoncm
Venerem autem Aftarthen prxter SuidamCicero quoque afferit,
C-.târê l. 3.
hic enim inter quatuor Veneres,Aftarthen quoque computat,verbaei us
ie nat.Vsor. funt. Venusprima è cœlo/pumaprocreata, ex qua & Mercuriocupidinemfecun-
àum natum accepimusj tertia Ioue nata & Dione quœnupfy Vulcano jed ex
ea <urMarte natus, Anterosdicitur quarto. Syria t Tyrog, concepta, que ^Jîartbe
yocaturjcjuam jfdonidinupfîjjetrdditumeft. Rem eandem fecuti videntur
pofteriores non pauci,Nicecas, Cedrenus, vbi agit de Salomonè cum,
Xiat.in erM.
] f. N««.
Cedr, in cem- quo facit, quod Eufebius 1. r.depraeparat. c. 7. quod eft de PhœnicuiTL.
feni. hiHorit,
î.ufebim. Theologia,Afiarthen facit Amoris & Cupidinis matrem ex Saturno, quœ
eft Venus Theophyla&umquoque Aftarthen cum Venere c-onfundere,
;i'lleepl~lnll. ex Comment. in 4-Ofex patet,vbi de eafub hifcè verbis ôpulus non intel-
ligent Vaptdabit fie feribit Hœc de imbus tribubust profert, nempe êgni lu-
Aflaitha te
da, quandoquïdem ipfi exijîimatikabere "Dei-ccgnitiomm Vt qui Hierofoîymïs
Venus idem. IwbeT>ti Yegnarent; Aîtarthes idolo facrifîcabant,feu Veneris hanc enïmfcor-
tum nominauerunt etenim imagodus nudajtauat ipfoJuo speclaculo.,Velintui-
tu forme ationem &>abominationemfpirans. Excitauit dflartbes fimulachrum
Salomonvxorifuœ gmtunxfaciens HaecTheophyla&us j qux apte omninô
ad inftitutum Salomonis quadrant; nam facra Veneris, cœteris multo op-
portunioraSaîomoniseffrœnatae libidini & turpifïîmas idololatriae vi'
denture praefertïm cùm Veneris Amafium Adonidem; vti in capite dsj
Adoni ditluni eft, vbi & eundem cum Thamuz confudimus adamârunt
etiam.fceminaelfracliticaj,illum plangentes, Ezech. 8. Et fîcut Aftarthe
fuit propria Phœnicum aut Syrorum Dea >ita fané Adonis familiariter
fuit cultus ab Aflyrijs fummâ olim veneratione, tefteMacrob. z.Sat. c. z 1.
pars Afiarthen cum Luna confundunt ean-
Aftarthaeatn
Lunaconfun- MaximadeniqueÀuthorum
dnur, demque eiTe aiunt, quam Phoenices Baaltim dicunt, Varro lanam feu Co-
uellam, Arabes ûU.~5'Alilat Syri ~~o.~o Mulitha; Hebræin'l1'17 Lilith;->
Chaldxi oaKfiAmmes Grazci DeamSyriam & Io, (îmilibufque nomini.
bus diuerfi infigniunt j nos,vt in tanta fententiarum, opinionunuque di-
uer-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CAPVT
XIII.
iierfitatealiquidcerttitatuarru]s,dicimus,<\ftarrhen nihil aliudeffejqiiam
celebrariiiitnam illamyligyptiorinn Ifidein,c]uaai Hutarchus non irrmie-
rito pv&ovvfM* appellat, omnium dictaruuiDcarum nominibus rcpra^Jcnca-
tam.
Ac primo quidcm Vencrem cœlcftem in yEgyptocuItam foific,cani-
que-tandem cfle cura Ifide,teftatur y£lianus fequcntibus vcrbis /« AEgy- &lmnus.
ptOy inquit, l>ico Scbuffa nuncupatoy non magna dlo quidam 3f d eleçdvti. certe
quiq. in Hermopolitana TSLomo'tâ ejlfirœfefitiral!) cenJcbutur^V enerem nlgtosè ty
Coc.'efli Ve.
janbttffîtfte colijl.litami quam^taniamûleH^ cœ-ejlem P'encrcmajjpel/aktut, atq, neri vacciLj
Vàiiain ettàm ideo Venembantur.i quiaajfimtdtem if conuementiam cum Dea^> ofieiebatur,
ipja babére exifttmetur Vacca autcm non offcrebatur ni'i Ifidi patet er-
go probandum
Rtpcrio apud Plutarchum hanc Vraniam Vencrem quoque voca- Nephte ea-
tam ab A,gyptïjs Nepbten,quam &quinto loco natam» & cum Typhone deva cu/nj
Vencre vra.
coli aie i Hefychius tamen hanc Vencrem a'S&ç aitab yEgypcijs vocari nia.
vndè Arhyr Menfis, qui in nortrumNouembrenrfcrè cadit vt in noilro

Prodromo Coptoofiendimus; merninic huius Epiphanius lib. 3. aduer- EademAthor «iicitur &
fus h*rcfes Ali), \x\çpL\fFitbyYambo Hecaten interprétantes menfo imiè
altj Senephtbus nomenliabec.
idlIjÙs lcgesNephtis, alj.Tbermutidi Jacra jadunt, clij Ifidi Strabo hanc Eprphan.
Str*bo.
Ncphten 1. 1 7. vocat Venerem Momemphttamà Nomo feu Priefeciura-* Venus Mo-
in cjua coleba.rur fie diclam Huic, inquic ,T)e-eJacram Vaccatn akbant \qmm- inemphiuca.
admodum Memphitœ Apim^ &>Heliopolitani Mtieuim bous quos pro Ùets nu-
trubant Vides igiturdi&as Venercs vraniasr) Ntphtem & Momemphi-
tanmihil aliudeffe quàmlfidem, quod & vaces cultusfatis iuperque de-
mmiftrat proprius Ifidi certè hanc eandem quoque effe,qua; m hiftoria Thrhii.
Baal, BfUis,
Thobiîe UeaBaal dicicur, quae vaccâ colebatur fie enim habetur c. 1. A~~PS~r ry
v. 5 Ë'S-wvtmB««arn £a.pi\{ fcilicet, facieba.u facra t« BaaA iuuencx leu tur, quo~n;; dici-
vaccae,quod-& alioloco videJicetl. ^.Rcg. c. 19. vbi Baal legitur feemi-

nino génère oJ» ê'ââ*1 yôvtt&T«BœaA Non incuruautrunt genu Baa/i Ego
fanè arbitror ibi iumi Baal pro Baali. Erat enim Baalis idem quod Baalcis
Phœnicum,quamMegafthenesapud Enfebium vocatBito-iAç'aBirAr^. Hefy-
chius autemBwA-STïî» inquit, iffe? Â'tp^'TM.BclrhesIuno fiue Venus eft
cui "cùmluuencam facrificârincPhœnices, verifitnile eft3eandemeiïe cum
VenereÊgyptia, leu lfidej feu Aftarche Afiyriorum; llcot enim Baal eft BeltisfluDO
iieue Baal
luppiter, fie Baalis feuBelchiseftluno feu Venus, cui paralb la l'une, Ado- luppjter.
nis feu Thamuz,& Venus feu Aftaroth;f quorum ille Beci Aiîyrioruiru,
hxc eoruiuBêlttseft) quibus refpondentOOris &I/is, Iuppicer & luno
feu Venus vEgyptiorum iterum ficuti D^c^Vya 'Baalfomim eft ïuppiter
OlynipiuSjitc1 aêJnVyn Baalet famcitmeft lunoOlympia fcilicet Do-
mina cœli feu Keginaj quemadmodumlerem-c. 7. & 44. eam vocant Se-
ptuaginta Interprètes, quod nomen ïfidi &Aftarthi Se lunoni Veneriue
propriè connenit> vtiexvarijs antiquarum inferiptionum monutnentis
apud Ianum Gruterum videreefi; Cum vero perReginam cœli propriè
A(>3rt!)a Lu.
LunadenoteturjColligitur ex eo, Venerem, luuonem,Ifidem, Aftarthen, naeft.
vti ex fequentiG'us patebit,pafsim Lunamquoque dici Herodianus vbi

do
CAPVT OEDIPI ÊGYPTÏACI TEMPLVM ISIACVM
XIII.
de fimulachro cœleftis fuae Vraniaî Africanas à Pfeud-Antonino Romain,
tranflato agitlib. <&olyiasxi>
<&tttri<#,inquit,«u/T&*A<</«Tkï îtPçuÇûtâ^tort Ji ttw
MltêiifHttit.
Ka^nJôtct
àçxeLJav OT-aA/y Ai/ôsst^PauuJàjurùv
h'tcnQt/3yç^KOL&TSfAiiQa Kct\Sirt<5for
içwt'dw
àytfiaiÇwtlywLuIT) Qfaoynç 1d cII Pofuijfe aiunt illud Dido~
viKti<?i KtçsiçxJw
nem Tbœnifam, cùm antiquam Qartbagïnetn difflclô corio exflruxerit i bancAfri
Franiam nommant Pbœnices yero JJiroarchen ?$>Lunam ejfe affirmant 7?f
Aflroarc6err
& A(tarthe_»
Aftroarche fi&o ad Aftarthen defignand.am vocabulo vfus eii ac fi fide-
dem» rum Reginam, aut cum Apuleio, matrem fiderum Lunam vocaret. Iu-
nonem autem & Lunam effe Varro oftendit cùmPontifices nonas men-
lium in Capitolio incuriaCalabrae calantes, fie pronunciabant; Dits te_»
quinque I\jilo Iuno nouelia. Vel vt alij legunt, couella hoc eft, cœleftis
couum enim antiquitusidem erat quod cœlum, telle Sexto Pompeio, Iu-
Couum anci-
qujs coeiuni. nonem quoque eandem effe cum Luna, Virgilius oftendit hoc vcrfu
Virgilius.
Jtt egoqtiœDïuûm incedoIêgma loui/cj.
Etforor £5°coniunx
Vbi per Iouem Solem, & per Iunonem Lunam Mythologi intelligunt j
Omnet Dee
in Lunam re- praetereà Lucina dicitur Iuno, vel quodlucis praefes effet, fub quo fenfu
foluuntur.
accipi poteft idolum rno^«, de quo iupràlocutifumus & fic cumDiana_.
confunditur: vel quod lucefuâomnia perluftret, & fic pro Luna vti aë-
ris illuftratrix eft, accipi poteft non défunt, qui eam eandern cum Vefta
feu Tellure quoque fumant, & ficlunoeadem eritquaelfis,quam Plutar-
chiiSj nunc Lunam, nunc Terrain, nuoe Nephtem efle indicat. Verbo
£qaiuocx_i
Ifidis feu Minerux, Iunonis, Veneris, Lunae nomina ita funt, cùm ad Afïatiçros
lune.
DeosrelpexeriSjConfufa, vt quiMineruam Belifamam, Iunonem Beliià-
mam, Venerem,Lunam,lfidem Aftarthemdixerit, idemfemperdixerit.
Nunc vero,quïe fit illa cœleftis Venus feu Vrania,quam Aflyrij Milittam,
Arabes Alilat, PerfaeMitram; vt Herodotus feribit in Thalia, aut quanx.
Hebrxi n^V vocantj Militts feu Molutho,meminit Mor liaac Syrus Epi-
feopus in Gofmographia fuaSyriacaj vbi ait eam eandem elle cumfidere
Veneris, quod Syri Aftaruth vti fuprà manifeflauimus nuncupant di-
dicïamque effe )t^ô Mhldotho hoc eft,quod parère faciat feu partu-
rire, aut obftetricem agar, vel )t^^ làkdotbo fie di&a, quod ipfa pariat
omnia, vei omnium genitricem agar; verba eius Syrieca hic adiungam
7~lor! Ijaas
Sy rus in Ce.
fmogr.'syri*-
en.
d-flarutbjinquit, fidus eji Vnum defeptem errantibustjeu phnetis quœ

etiam 1>ocaturgenïtrix et objletrixyeo quod tpfa Velitti materfît omnium^ omnium
produtrix rerum^ omnium<juain nrnndofunt nutrix et conferuatrix. Hax Mor
Jîsthyïn. Ifaac. Nos arbitramur Milittam eandem efle cum ïiethyiaô eit autertL.
Hécate
pro-
thyr*a. Ilethyia nihil aliud quàrn Diana,feu quàm Megafthenes Hecatem prothy-
rasam appellat, Deam parturientibus&inimicam,nimiumque tirnendam,
ideoque fupplicationibus placandam. Huic proptereà Aeliaci impriaiis
facri
SYNT.1V. PANTHEON HEBRJEORVJVL CAPVT
Xili.
lacrificabant, h y mnofque cantabant; eademque de caufa in Attica ccrra
inter Deas ysals^Jâç collocabant, quas Deas génération! prazciîej
jmtabantur; & ideô Venus quoqueGenecyllis elicUeft; acque iic eadein
clt cum Militta Aliyriorum quatn & Diodorus filiam facit luuonis. Me- r~r.rant,~f.
ininic huis Paufanias in Phocicis. vbi ait Ilythias templum in foro fuiflo,
Se itatuam habuiflè Tegeatas (qux i'yftsvag-tçex hiltoria vocabatur qaall llycliue
ingeniculata, vt parturientesiblcnt) à capite ad pedes tenuiiïïmô È ;.(~cvYxm;
pannô (tacite.
conteâam, cuius manus altera in rectum porreâa » altéra face m teneret
accenfam; eâratione quodpartus dolores igni xquentur vel potiùs
quod inlucemparcus efferre viderecur hxc enim fi propitia adeflet, Se
genitricem,& natutn paruulum (èruabac fin aduerfa manerct vtrofque_>
graui inforruniô maâabat Vocat hanc Pfellus 1. de operat. Disnion.
C7n~ô~.eo~~ovY.Î~ 1 inquit ~ro~Awvxae~xzi~açey ~w.l:~e.ea~~ovzrâ~x~ç;= A~~yr.çôQgé~ ©KAflftO^-
ld eit, A ntultis auditiiyOmnibws puerperis dzmonium fœmineà figura comparere. cp-(êPar
Ex quibus apparec,llethyameandem elle cum Ëinpufa,Gellone,Lucina, ~<Ni'-
Lamia de quibus legeHefychium & Ariitophanem cum Scholiafte in, lonc, Lucma, Empura,
Gel-
Ranis PlatarchumlibrQ-afejêtsS; iwfavu,(pAor«o><aç Laana.
Hebrxorura quoque Lilith feu Hécate, aut noâurnum dazmonium

Lilith He-
dicîx Iunoni conuenire ex iis^qua: iam diituri fumus patebit j eit autem brEoruro-»
Lilith r\^h apud Hebraeos idem quod Lamia dienntur auteni quatuor quici?a
efle matres Dxmonum, Lilith, Naémach, Ogereth, & Machalath Lilith
autera puerperis effe infeftam. Verùm de lus & (imilibus audiamus Eliam
Leuitam,qui huiufmodianiles fuperftitiones,& infulfa commeata/ic ïil.
Thisbi defcribit
pi a^yi jiEfVa \nw DiJiinn me? ce? &ts> v'o't n^^V nyjnrj ac; 7a rvW Elias Thishi-
jniNC? nina Ki:aJ i1V-|V>i jô •'o^ço'ni nijnna ^han nactf^ nnn avâ piosn tes AskeatK.i-
¡"0 ~t~tt~rt~°lrr~n C'ODnn;¡, C'1ro 'J.N;1iI~m:! ¡rj'J"~ a~H i1~i1~i1)Côcn;7w1 nr~r~
niJKi noyJ1! n^V1? t^Yitfn mnârt n^'j V3^ tinîto in** aipaa1! l'pToi jrtm
fto ''Jsd ui£?V nri ini*î lïJnîaj hxti& nô'^n nViS©"3htd pisoai nVnoi
J32Jîixrti aniK njn.n n^Vo "-jûd iV nox 'C rtfo©" 'jn onc?"3 otid a^Jartt
^hms auo ^jv aîv^ DTJêr'Kn i^ju oio'a j'rtJo ]>« ann paxo 'J^ki nain c
TCifTrfïft crtN Vnia Vja ouniai a^Vm îNin^ny mVivt nn nnaictfctf nnrt
^Vj3doi>udjoi 'UD i17Ka^xt7iOfia7î7»"ninffi''D^nw D^flaoTtnn nnsai n^V^
a*2 nn^K yi as1? l'tNn û^N'ôrt nsfic? rtâ n^W 0^*7 mono' 103
Lilith tfuin et Lamia ibi requiefeet Salomon dicit effe nomen Dœmoms,
At<$.Jonathan tva,nflulit\*h*h in plnrali numéro>; (te quoque etiniHo\>erfu'-) In
diebus Mis cnmjederet^xetd Tbargumliierofolym. Sedim "xtelilim^D&moneset comiTieutuin
InluHum
Lâmias habet inuenitur porroferiptum, quod inceiitum et viginti annis->quibus Rabbinatuiu

Adamcontinuât Je ab vxofejùa Heuî Venerint adeum dœmones et conceperint
ab eojjtciigenuerit Dœmows-, et Lamias ct Lémures et aiio in loco intiem* qua-
tuor effe matres Dœmonum,Liafht.Maemach, Ogerethi et Machalath in Itbro
quoque *Ben Syra quœît. ôo'lîtu^quodNabuchodonoJor interrogauent eunis
hune in modum: quam ob caujàmpueri oclodierum moriuntur? Cui rebondit il-
le Eo quod Lilith eos otcidit, qttâ <kre ibidem multa prolixe traftat qaa hue
«fcribere nonplacuit^ quandoquidem illis nullamfidem adhibeo ^ficut'mec alios hïf- J
S i'f
Si cè
cé
CAPVT OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XIII.
ce abjurdis figmentis fidemï>llamhabereïelim Veruntamen mos inoleuit inter
îudœos prjfeïtlm Cermanos quoi, faciunt circnlum per circuit umin parsetibus
cubiculi, in quoiacetpuerpera-»cum cretayaut carbone,fcribuntfc in fingulis parie-
tibus, Adam, Heurt, Chnt\ Lilith. jttque in oftio cubiculi interiori fcribunt no.
mina trium jfngelorum quijunt Senoi, Sanjènoi, O* Sammangelopb quemad-
modumtilts tradiditipfa Lilith eâ b%râyqud Voluemnt eamjùffocare iitmari.
Atquehaec quse de Iudaeorum Germanorum confuetudinedicic, t
egoipfeoculismeis vidi. Girculus erat depi&us in pariete, in cuius in-
teriori ambitu hxc verba continebafntur rvW Îtt rtitt QtK jidam Hetuu»
for us Lilith intus vero nomina Angelorum diéla rubiica infcripta cunu
nomine ^tii Scbadai; vt in figura hic adiuncla apparet
I~jeripsi~
jls6reorr~nr.
Atque hoccè veluti amuleto aaertere fèfe credebant machinamentaLi-

lith.
li.th
Fuiffe autem hanc confuetudinem ex Êgypto petitam, non tantura
fuperftitiofae hazcœrimonia?, qux propriae,vtpoftdicatn,^gyptijs erant,
fed &ipfa nomina Angelorum, qux aliud idioma nefciunt nifi-Êgyptia-
cum,abundè teftantur, fignificat enim Sanoi iuxta Hebraeorum interpre-
tationem nihil aliud nifi primamdiuinitatem Sanfanoi fecundam diuini-
tatem, Sammangalaph verô tertiam diuinitatem quorum dominio quic-
quid inmundoexiftir, gubernatur&regitur. Meminithorum verborum
quoque Raphaël Aquilinus in traâatu Italicode SS. Trinitate> quam ex
ltipba~i Cabala demonftrare nititur fol. 36. Vnaîtra* inquit, cerimoniafatta dalli
A'uüinar.
Hebreï) la quale è molto miîteriofa <urio ho trouato gû in \n libretto di Vnmio
Zio, nel cui vi ermoferitti moiti belli myfterij Cabaliflici dequali W ne bopofii
qui aie uni, HTtrà gfaltri è quejîo E vfanâ d'Hebrei, qttando lor donneparto-
rifeeno Jcriuere nelle Cameredélia infantata quefti trè nomi, iquali dicono effere-»
nomi d'AngelijpYQpoJlicontra tutti fpiriti, e dicono queîla faitola cioè t cht-»
jiâam bebbe due moglie^la prima fu cbiamâta Lilitb, e l'altm Heua XÀlitbfi-
gm-
SYN T. V. PANTHEON HEBRiEORVM CAPVT
XUI.
gnifica sirega notturna, CjTdiconocfa ellajfpartida Adam, perche non Voleuaef~
Jere à lui inferiore, ZFche fuggendo/î, er andando Ver/ola ripa de l mare,fe le Je-
ter o'mcontrotre Jngeh, &* lœperfuifèro, che ella ritornajfe al Jîio manto; md
nonvokihio per modoconfentire a ques ta lor dimanda le pronvje ejs'a Lilith^ che
ogni Vclta cheïedejfe i tre lor nomiin quelfa caméra^doue flauano i fanciulimi di
jfdam, di nonfar alcuno dtnnoin quelluogo, m.ifè non Vi eranodetti nomi^ch<Ljj,
funhe lei potejfe «<? occiderebbeinfieme con la fuacompagriia, quanti ne po-
tefie hiwere, & con queïta conditionela, Ufc'uironoandirc, i cui nomijono juejli
SANOI, SANSANOI, SAMNAGALAFH.
Btpoï vijcriitouo in âetta camcra il nomedi Dio di trèlettere i~v&Scbadai, cioè,
mnipoïente T)icodnnque che qucjle trèjodetti nomi}chelor dieoni)ycbej&no no-
mi di jfngeli nelli fodetti fecreti di mio 2io Je dice altrimente cioè chtLs
queîti tre nomifono nomi inlmgua Egittiadetti} che Sanoiftgnifica nella idioma
loroprimo ramo délia Diuinità iljecondo nome S^njanoi ^Jècorido ramo délits
Diuitiita il ter^p Samnagalaph fignifica,ter\o ramodélia Diuinità ï? poi vi
coniongonoil nomedi tre lettere "HP Haec Raphaçl
Qu«e cœrimoniae cercè tùm nefcio quid ^Çgyptiacum fapiant; iiu
eam nos deduxcre opinionem vtctederçmus îlla tria nomina nihil aliud ExpJicatio
ilominuirl,
iîgnificare nifi très illosGenios, ac pr^cipuos Vniuedl praefidcs,c]uos/£_ pciegriuoruia
gyptij O/îridem, Ifidem»&Horum nuncupant; perLiîith auccm intel-
ligeretut Typhon ifie peruerfus. quem Plutarchus obfcuram vim dicit,&
ad vexandum nocendumque aptam ac pioindc fupplicationibus pla-
carifolitum. Necinfirmisrationibus noilram hanc opinionem fultanv
efleinuenio, vbi Plutarchumpenliculatiùs rimor. Quid enim alind cil
Ofiris.
Aegyptijs Ofiris,nifi prima illa diuinitas rcrurn omnium obtiens mode-
rationem; cuius coniunxlfis altéra nimirùm diuinitas, vt Acgyptîj io- Ifis.
quuntur, rerum omnium principium veluti paflluum, ex quibus produci-
cur Korus, tota hœc mundana domus, vt Plutarchus loquitur, tertiadi- Horus.
Lihch, Ty-
uinitas; quibus Typhon nocturnumillud, &:obreurum daemonium per- phon.
petuo adueriàtur; praeterquam enim quod Oilridem interfecifle dica-
tur,Horum filium quoque continuis infîdijs interceptum fubmerlumque
è medio fuftulifle traditurj quem tamen Ifis ad vitam immortalitatemque
reduxifle alibi ex Plutarcho recenfuimus. Atque ex hoc capite puerpe-
Pweipef*
ris Aegypti Typhon valdè fuit formidâbilis hune veluti aduerfum dae- xpJacab:inc
monium varijs modis, cœrimonijfque placare, amuletifque auuerruncarei TyphpneiT»
tefte PJutarcho, fiudebant de quibus nos aliô loco fufè dicetnus à qui-
bushuiufmodi confuetudirjem Hebraeos accepiflë verifimillimum eftjcàm
& tria ifta fuprà citata Geniorum nomina Aegyptiaca fint, & cœrimo-
niaefuperftitiofaque agendi ratio Aegyptijs propria, nefcio quid Aegy-
ptiacum fubïndicet
Accedit, quod Nephte Venus Aegyptia> quam fuprà cum Aftaroth ]Nephte «on^
ScLilith confudimus, tefte Plutarcho, coniunx Typhonis dicatur quam nis. iunx Typho.
1i
cum Typhone, in maxima illa nominum varietate ,fabularumque diuer-
fa recitatione confundere difficile non fuit. Sedredeamus adLilith,
quam ab Arabibus quoque cckbratam 8c KixMAlïfath i\ù Laily quod
S f z novtcm
XIII.
noélem fîgnificat,denuatonomine di&am reperio. Meminir, huim Aben
Sihal Aflemoni in libro de feéVisrcligionum in Oriente
Aben Sihn~
Ajftmtm.
SeruiebanCyinquit, antiqtti inter alïosfalfos Deosetiam W quam Alilath

AliUth nofiis tiiebant illam Lunameffe^ appelhbant autan eam jtUUth eo quoi
Domiiu. VocabdntyÇp*
ijifà Dominafit HrêginanoclU. CuiconfemitHerodotus qui in Thalia-,
Alitt» At abû* afferit, Arabes Deamnomine Alktam coluifle,- Alilath ego legenduiru
cenreo. Ka.teë<ri J~ï,inquit, A'ayJ&tai
tlw&!q>p$<$'iTtw
Mi/ài'tW AgjéjS/w </s'A'A('r?a,
n«'§-
QajJi M'iÇu» Nommant^ incjuic, AJJyri] Vemrem Mylittam Jambes Alittanu»
Perfœ verô Mitntm Difientic hic Hcrodotus ab Aben Sihal quod hic Lu-
nam, ille VeneremAlilath interpretetur fed in tanra nominum xqui-
A!ilat!i idem
eun Heca»e,
uocationehoc illis ignofcendumefti Alilath igitur Arabum & Lilith
Hebraeorum idem Numen cum Hecate due Proferpina intelligi ety-
moîogia nominis fatisdemonftrat,cura à node noinen vtrumq; deriuetur
contra quam deriuat Seldenus; hic enim vt Alilath faciliùs coniungat My-
litttEjillamà^hoceft, à pariendo defledit. Quidquidfic, fiue_>
Mylitta à Falad, fiue àLail Alilath; cette omniahacfcenusrecenfita no-
mina, Ilithy a, Mylitta, Alilath, Lilith eandemDeame{Te,liue eam Vene-
rem,fiue Lunam dicas, aut Hecaten, aut alio quouis nomine, ex diclis pa-
tebit.
Aftatehs om-
Ex quibus omnibus itafufè probatis tandeminferiraus,decantatif-
nibus Deorû fîmam illam Sidoniorum Aftarthen nihil aliud efle, quam magnam illam
nominibus
infignitur. i Deorum matrem, quam Êgyptij Ifidem, Archiui Io> Graeci Cybeleai,Lu-
cianus Deam Syrianijalijque alijs nominibus nuncupant illam nimirùm,
qux incunabula,& femina omnibus exhumido praîbuit, caufaoi &Natu-
ram vniuerfalem, quaeque principium omnium bonorum docuit morta-
les vnum nimirùm diuerfis nominibus obefFe&uun} diuerfitatem, quas
indiuerfis mundi partibus exeritindigitatam j fie à virtute quam inLu-
na facit Luna,ab effectu in generationibus,Venus;ab effeâu in aëre,Iuon
ab effeâiuin terra,Vefta, Tellus, Hécate, Proferpina, Lamia, Lucina, Li-
lith, Alilath, Mulitha, Ilythia, Mitra, quod Perficè matrem fignificat, &
Car Aftaroth Amma Affyrijs dicitur Ailaroth autem dicitur, eo quod ex gregibus
difta?
ouium oc caprarnmeifacrificia fièrent, rmncpyenim grèges fignificat cu-
iufmodilfidiiny£gypto tùmfacrificio oblatos, tùm religiofiflîmècultos,
in capite de facrificijs Deorumdiximus. Etfufè oftendit LyliusGyral-
Arerîhquj^j t
dqsSyntag-12- verbo Ifis. rn©'« Afera verô dicitur à folijs quercinis, vel
ab ipfo quercu fub qua Afteroth colere iblebanf, mefx enim quercum
etiam fignificat, vtfuprà exR. Dauid Kimchi monftrauimus quam cceri-
moniam ex ifEgypto abaque dubiohauferuntj in ea enim ftatuas facras
OfiridisjccIudisComalïarurntempore quernis folies floribufque ornatas
in explicatione Obelifcorum ex Apollodoro,& Apollonio probabimus
Gœterùm Aftaroth, quam nunc Venerem,nunc Lunam dixim,us,niagnam
Deorum matremeffe Ptol^maeus .Êgypcius hifcè verbis teftatur
SYNT.IV. PANTHEON HEBRiEORVM. CAPVT
X1ÏT.
rite/ fosyJ>esH c!>$"On-artû-rlwK^&f'nlw«s (stHre'ejs
tcu>'Ss<ri'0K<ri ©«5k,7rsui^»ç s'iâ-
p/</fM"<
g/e;scfôptHri
<a>&)Çcï),oçdJovTis
«£^«/'<tf incolunt (Regiomsplerunq. Venerem Vfma-
trem Deorum 'Vénérantur ç$° t>anjspatrijffy nominibusindigitant Et Plutar- Plutirtbni.
chus de Dca Syria Hicrapoli culta oi Â'fpe^/rô/TiH'^V, êl<hrl^à^w,
H$jmiyâ^s.vrac-tv c%vyç£y i^ôôêùtiaj/^ i&iyJa-ivvofiiÇu<n.HiqUldem Venerem
ht ItmoneMihidenify caufamiHamatgs natummpnncipia,<5' Jèmina omnium ex bu-
m'tdoprœbentem dicunt. Quae cette Dea Syria? fîue Artaroth,fi vcriufq; facr.i,
&effigies fpedes,haec nofira Deorum mater,fiue ca cum^gyptijs lfîdem,
fiue cum Grsecis Cybelem dicas, crit quemadmodum fcepcra,tympaaa,
falineii, turrigerafque vrbes, bijugofque ad frœna Leones quin & ipfum
nomen Amma, quod Syrè matrem fonatab Hefychio relatum, & facra ci
peragendi ratio idipfum quoque indicat; vide Apuleium lib. 8. vbi de,
Matagyrtis agit, dui per plateas & oppida cymbalis &croralis fiftrifque
perfonantes,Deamque Syriam feu Ifidem circumferentes raendicaro
compellunt Deûm matrem Praecereàbouina cornua, quae Aflaroth Ve- Aflaroth bo-
neri Afyrix apponebantnr, non exigua prsbenc indicia,eam candem cum uinis corni-
busexhib;.
Io feu Ifide fui {Te quod Euripidesde Phœnicijs & Thebanis verba fa- tur.
cicns,in PhœniffîsdeAftarthe ficloquitur
Koivov inquit, ajfAu, Kwa%'xa >

HuripiJei,
Tc1', xe~~tp~~ts 71'frpUl(.el~ç
Çommunisfanguit^ communesliberi,
Cornigeralus fobolesfunt
Eft hoc quoque fortiOimumargumentum,quô comprobemus Aftarthen_> Compa ratio
eandem fuifleçum Ifide; quod enim Belus & Rhea apud Babylonios,apud Ifidis cum_*
Rhea.
jEgyptîos Ofiris & Ifis,hoc apudAflyrios &Sidonios Adonis,& Aftarthe.
Iterum ficuti yEgyptij certis folenni tribus anni per compita debacchan-
tes lugebant 8c deplorabant Ofiridem fic & Afîyrij fuum illum ïha-
muz,fèu Adonidem, cuius coniunx Venus illa Artartha, de qua modo lo.
quimur, non abfimilibus ccerimonijs deplorabantj fed quoniam de hu-
iufrnodi ample in prascedentibus difleruimus, fuperuacaneum eiferatus
fum deijs hic pluradicere. Superefr. modo, vt aliquid de fîmulachro A-
ftarthœdicamus quodiuxtà diuerfitacem nominisipfius diuerfum quo-
Theophylacl:us fuperiùs addu&us nudam eam conilituit
Tf>n>pby'8.
que fiebat Simuladiiu
Suidas verô Se Theophilus fub figura aftri Dauid Kimchi & poft illum Aftarthœ.
Suidas.
Marinus Brixianuspropter affinitatem fignificationis pecorum & ouium, Thsefbiîus.
Kimchi,
fufpicatur fuiffe figurâ ouis, & ( vc Elias ait ) nomen habuifîe idolum ab Elias Tkiài.
vrbe Afiaroth quod in ea artifices reperirentur illius idoli conficiendi,
antfculpendiperiti IoannesForfterusexiftimathocfuiffe fimulachrum Toril ettitiTH-s-
prolis tanquam om-
Itxico,
VenerisMultimammiae, quaspropterfœcunditatera
nium nutrix habita & culta fuit & fic fumpta confunditur cum Mulitha
Aflyriorum, &cumlfide mammata -^gyptiorum.
Ego arbitror eam iuxtà cuiufque Regionis fuperftitiofas facrorum
legesefle cultam, & confequenter ad cas fimulachrum quoque eius ada-
pta-
CAPVT OEDIPI JEGYPTl AGI TEMPLVM ISIACVM
XIV.
ptatum. Nam qui eam tanquam Vencrem colebant,eam pcnitùsnudarn,
vtbenèTheophyla&us notât, effingebant quod quidcm propenfiff«tno,ad
omnem luxunam populo non dicam difficile fuit^fed per iucundum;atqi
huiufmodi fimulachra quoque fuifTe,qu;e Salomon fieri curabatprobabile
eft Qui verô Aftartham Lunam arbitrabantur, eam \}s iymbolis, qucis
aut ./Egyptij Ifdem, autCybelem, &Dianam Grasci, aiH Deam Syriam
Lucianus defcripfit,effinxerunt; vndè verifimile quoque eft,eius infignia
fuiffe rympana, filtra, fïftuks, oues leonern cornigerum, aut turriget-um
verticem, fimiliaque,quae magnaspafsîm matri attribui folent,cuiufmodi
fymbolaadhucin hodiernum diemvifuntur faxo infculpta Pennis ptopè
Marfiliara,vt alibi monftrabitur.
Verùm cùm hase omnia folis conieâuris innitantur^maluimuseama-
nere inta£ta,quiàm incertadeijstemerèaffirmare. Sufficit nos hic démon-
ftrafle, omnem Aftarthse cultum abyEgyptijs primùm profluxille Quare
ad alia procedamus.
C A P V T XIV.
Chamos Idolum oïMoahitarum.
INter ea idola, quae Salomon coluiflc facra narrat hiftoria fecunduiiL.
locuxn occupât Chamos Sedcolebat Salomon J(larthen[ DeamSidonio-
ruvtj O*Chamos DfHWAfo~~fM~, &c. quod quale fuerit nobis iam difqui.
rendum incumbit. D.Hieronymus initio Ifaiaî 15- vult Chamoseundem
effe cum Beelphegor & Priapo; in qua fententia Seldenus quoque fuit;
vterque rationes aflertionis fubterfugit
Chamos non-
nulli cum-j Alij Hieronymiiequaces,Cha-
Phegor con« mos ideô cum Beelphegor confundunt, quia. Chamos idolum fuit Moa-
fuo du ne.
bitarum, non fecùs ac Phegor, quorum fententiam ego libens quoquo
ampleâ:ar,{î nobis monftrârint Moabitas vnicum tantùm fimulachrum>
coluiffe 5 quodcura falfuia fit, vel ipfis facris literis in quibus pafsinL.
idolorum Moabiticorum fit mentio, teftantibus neque mihi fententia.»
ifta placet nifi eâ ratione, quâ nos inferiùrs facimus, reconcilietur. Me-
lior eorum eft fententia, qui hoc nomen à Graeco xw/*@- quod nomen eft
compotationis conuiualis, & commeffationis crapulofx ex qua, in-,
profundum fomnum, quem Graeci *»/*« nominant, facilè fic incidero
eum, cui coniunfta fit lafciuia, luxuria, nequitia, Venus, Bacchus, atque
Veneris &Bacchi impetus, proteruia, faltationcs, cantiones, &- tripudia-»
omnia propudiofa. Certè Arias Montanus in Didionario fuo Graeco-la-
tino ex hoc capite tap®- non malè explicuit Deum commeffationum^
ChamM
Deus com- noûurnarumque faltationum pra;fidcm> fortè iecutus Ariftophanem>qui
nieiiationïs,
*«KÏuuenilem procacitatem, & intempérant^ fellum vocat
Ex quibus colligitur dicl:os Audhoresnihil aliud hâc vocae «S/*®*in-
digitare, quam Bacchum, ebrietatis &temulentfasDeum,cuius noclurna-
Chïfiios Idë r umcommelfationum turpem & ebri©fam religionem perftrinxit Apo-
cum Baccho.
fîoJus Rom.1 3 cum dicit Non m commejfationibu-s
e er chrietntibito, nonin
cubi-
XIV.
cubthbnsçjy impudtcittjs Hune igitur Chamos eundem ciîe cum Baccho
nmltis ad id creaendum inducor argunitnris. Ac primo quidem vocis
Chamos etymo,quod à radiccooodidudumâbl'condcrc feu occuitarefi-
gnîficat.quafi diceresDeû abiconditû.Nam Baccho noctu &in oceuho Jà.
crificabant cum ingenti bacchantium prascipuè fœminarum infania&cla-
moribus. Vndeillœ Bacchicaercligioniscœriinoniasdictae Nycielia,quod
noâu perficerentur; atque adeo candem ob rem Bacchus diffus Nycte-
lius, cuiusmeminit Plutarchusin tra&atu de inferiptione illa apud Del-
pho$,vbilNJyâ:elijBacchi orgya fummatim colligit, & indicat fere,quae ab
alijs fufiùsj & in particûlari deferibuntur: canunt Baccho Dirhyrambos, Dicttyra mbia
plena motuum aninii & tnutationum, cum varijs erroribus circumeurfa-
tione coniunciarum carmina, illum multiplici forma, variaque figura, &
fpecie depingunc atque fingunti tribuunt admifios.iocos & petulantiam, Coerimoniz
Bacchicæ.
&furorcm,&inaEqualitarem, Euium,in montibus inter mulieres verfan-
tem ac currentem Bacrhum vefanis honoribus innocantes. Denique in-,
Bacchi orgyis ciftam ferunt, fru&u illo plenâ,cuius decerptio Bacchum
efFecir. fterilem, vt aduerfus gentes deferibit Clemens: hxc cùm paulo
penficulatiùs rimarentandem ex varia eollatione didlarum rerum cum ijs,
de quibus in fuperiori Syntagmare traclauimus facïa cognoui Chamos Cftamos idE
qui Ofiris,
Hebrxis nihil aliud fignificare, quàm Ofiridem feu DionyfiumBacchumj Dionyfius
illum iEgyptiumjquem Authores varijs pafsim nominibus intitulantes Ægyprius.
eundem cumBacchofaciunt} dictum autemefle Chamos, velveidielum
eft, abHebrxa voce DoJaquod occultatum fignificat, vel à Comafianinu
folennitate & pompa, quam in honorem Dionyfij ^gyptij quotannis per.
agebanti diâae enim funt huiufmodi folennitates "Xm•& xwffî à, vicis &
compitis, per qux o'^<«^flVTeîvagabantur, cumfumma animi diflolutionc-j
& infania vndè & verbum*û)/*£é^V»'.exorturn, ijs applicari folet qui pe- Pompa Co.
tulantiùsfe gerunt quemadmodum iEgypti) cum chyrfis & fiftris, lincis maliarum,
ftolis veftiti,rafoque vertice,ciftamillam opertaneam circumportances fé
gerere folebant de quibus in fuperiori Syntagmate copiofè aftum eft
quareeoLeélorem, enucleatiùs ea fcire cupientem relegamus. Lafciuiam
autem omnemque impudicitiam huiufmodi feftiuitaribus fuifle ordinariè
coniunctam ex propudiofis illis Ithyphallorum & Pammeliorum fcele-
ribus non iacris, de quibus vide citato paulô ante loco qux ytgyptij in
honorem phalli feu mauisDionyfij Êgyptij quotannis celebrabant; ve-
rùm cum hxc omnialucem refugiant,fanèdigna funtChamos,quifuo no-
·
mine occultandaadmonet, &non nifi no&urnistenebris confignanda_»
Hebrxis itaque vt fsepè dicium eft, cùm-ad omne huiufmodi diiïblutionis
genus, propudiofaque facra effent quam maxime procliues, nihil faciliùs
fuit, quam eiufmodi fibi licentiofum Deorum cultum vel ab/Egyptijs,
dum ijs adhuc commifeerentur in Aegypto vel àMoabiticis feortis Ae-
gyptiam feruitutem in omnibus profitentibus in deferto addifeere prp- Num. st, a~.
deindè ad tranfmittere (fuiffe enim tk Chamos cul- Iwdic.
34.
pagatumque pofteros 11.14.
tum antiquiflimum exNumcrorum libro patet)quem inEcclefia Dei iam Chamos an-
tiquiiiimiis
deficientem, Salomon tandem ab inferis reuocauif, cultus enim huiuf- Deaiter.
..a; A
CAP.XV, OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
3modi Numinis voluptuofus, luxurii, lafciuiâ, coaimcflationibufquc re-
]fertus, uicliùs quadrare non potcrat, nifihomini mulieroib, ac voltipta-
tibus carnis praedito qualem Salomonem fuifle Icgimus mirùm igitur
non de, fi per mulieres & pcllices Aegyptias & Moabitidas, eum cultutn
ex Aegyptoaccerfiuerit,qui & pcllicibus &fîbi cum primis gracus ili-
Chamos cû
turus effet & dele&abilis, qualis erat Bacchicus ille f'uror & infania, luxu-
pluione_>
riamcommeffationefque continua fpumansj cœterum, qui Chamos ab
confunditur.
occultatione fic di&um cum Plutoneconfundunt, reprehendendi noiL,
funt, cùm&Pluco,Dis» Ofiris, Dionyfius, Serapis pafsim, vt di&umeft,
confundantur nec illi quoque, qui Chamos curidem effe volunt cum,
Beclphegor ,• fi cum hac moderatione intelliganc, vt Beelphegor idem fit
ac Priapus aut phallus Ofiridis diuinô honore cultus ab^gyptijs, quem..
cul tiun maxime Moabi tas profeffos efle legimus. Vides igitur quâ ratio-
ne diuerfaï diuerformn fententia; conciliandae fint fed haec de Chamos
di6ta fufficiant.
C A P V T XV.
oZdolocb Idolum lAmmonitarum
MOIochfiueMelchom idolum Ammonitarum (quod Sepharukae

nunc Adramjelech nunc Anamelech nuncupant, iuxta illud
*.K~7- CombnrebMt filios fuos in vrne Jnamelech &• jtdmmekch Dijs Sepharuairns )
non minorera etymi quàm nominum fortitnr diuerfitatem; alij ab He-
braico^Vo, qnodregnare fignificat alij ab.^Virt quod à verbo-jV1 hoc
Etymon Mo-
loch. eft, anrbulare, deriuatum in Hlphil, idem eft ac ambulare, pergere, iro,
tranGre fecit ^Virt enim in Benoni 'pVio eum fignificat qui tranfitio-
nempromouetj qualem (è Moiochprxbebatj vtraque ety mologia Mo-
Iocho quadrat nam & Regem eum vocatum ex Septuaginta Interpre-
Ùuit.li. H.
tinn verfione patet, qui pro Moloch Leuit. 18. 21. vettunt,a^flvS, 2)e-«
femine tuo nondahvs feruire Frincipi fubintellige idolo Moloch & eodem
modo Leuit. 2.0. quanquam alibi ipfo nomine Moloch propriè vtantur
eft enim frequentiflîmum, tùm apud vulgatam latinam tùm apud Se-
ptuaginta Interprètes, vt nomina propria,tanquam appellatiuainterpre-
tentur \] verô, qui ab ^Tirt id deducunt,non infirma opinionisfuaz argu-
RR. Sklomo*
Abiatx,r*> menta reperiunt quœ vide apud RR. Shlomo, Abenezra, Kimchi >Ben-,
ikimctii ,%i»
Gtrfon.
1 Geribn in lib. 4. Reg. c. 11. fed hfec vtpotè facilia
QuisScquid Maior difficultas efi, quifnam fuerit ifteDeus Moloch ? quodnainj
Moioch.
idolum ? & vndè cruentae huiufmodi facrificiorum confitetudines origi-.
nem duxerint ? Maxima Authorum pars euai aùtumat effe Saturnum^
eo quod Saturnus pafsîm humanà hoftiâ placatus dicatur» non fecùs ac
moloch à niijs Hebrxorum, iuxtà iîîud Pfalm Immolauerunt filios fuos C
filias Vœmowjs, quosfacrificauemntfculptilibm Canaan. Vbi per, daemonia_>
idolum Moloch & Anamelech feu Adramelech idola Sepharuaim hoc
loco ad vnum omnes intelligunr interpretes perficiebatur auteflu
hu-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM. GAP.XV.
jiuiufinodi facrific^tio in vallc Topheti fiIiorum,Hinaam> iuxtà illud I.4.

Reg. 2 3. Contaminauit Topbetbi quode/î m conuallefilij Ennom \>t ntmocon?
jecraret flium fuumaut \filiam per igné mMolocb Duplici vcro cohicCturâ
ducuntur jj, qui --Molochum cum Sac-urno confond unt quarum .-pfuna_»
eftj ex puerorum facrjficio, vti dictum eft,quo à parentibus colebatur 8c
ex igné y altéra ex ipfo Régis nomine, quod Sâturno paisim affingitur 5
nam & Diodorus.i>àturnum Cocli filiutn Regem feÔura air &c. Éufe- Dhtl.l, 6.
tilîs (qiioqueèùm'PhœiiiGiae Regcmfacit c 15.
Afïarthesfratrem&c.primam ku~etilas.s.
coniecturam confirmant confuetndinePhœnicum & CaFthaginenfiurru Siicurno in,
fautes u<Xz~
quos Saturno infantes praecellericioreSj regijfqueornamentisindutos ho- le
fiiasconfecrafle, tradit Platoin Dialogo de îegibus. ISLequeenim, inquit PUtt>.
legesnojlrœboftia*humantsfacri/îcare permit tunt apuciCarthaginenjes auteuLj Vlutnrthnu

tuîtumfanElumçfo babetur adeo vt eorum nonnulli Saturno fîlios litcnt Et Plu-
tarch. inliïiptracorum apophtegmatis feribit, Gelonem Tyrannum cum
Carthagincnfibus debellatis pacemcompoluifleeâ conditione ipfos im~
pofl-erum liberos Saturno nunqnam immolaturos fed non piget eam resn
tsrtulliûs.
ipfisTertulliani verbis in Apologet. c. 9. exponere & confirmare Infan-
tes, \nc^x\t,penes Jfricam Saturno immolabantttr paLbn y>fquead Troconjniatut?!^
"Tybenj,qui eofdemjacerdotes ineifdemarboribiis temph fui obumbrantibnsifcclc-
rum Votiuiscrkc'tbm expojuit tesie militiapatrïœ no$ïrœ}quœad ipfum munusil-
HProconJulifunclaeft fed <sr nunc in oçculto perfeuerat hoc facrurn facïnus
nonjolùm Voscontemnunt Cbrifîiani; nec vlfamfcelus in perpetuur» emdhatur
aut màrèsfuos aliqnis Vens mutât cum propnjs filijs Saturntts non pepenerit, ex-
traneis "Vtiquenon parcendoperfeitembat quos qtiidemipji parentes fui offerebant,
<srlibenter exponebant, <yinfant ib us blandiebantur, ne lacbrymantes immolaren-
tur. Quade rein annotationibusplufculaeruditè Pammeliuscx îuftino,
La&antio, Auguftinô, &alijs profana: hiftoriseSeripcortbus
Quodvero ad ritushuiufmodi attinet varié Authores fentientes JMqJus i.n*
nioLuidi
reperio.Non combuftos aut ma&atos pueros,fed d uabus pyris extruélis pueros.
perillarum médium tradu£tos foluminodo & ad eum modum veluti fe-
bruatos e{Te,facérdotibusMolochrem proenrantibus, feribune plerique
Hebrasorumj itaR.Leui BenGerfon, verba eius in Z3cap. lib. 4. Regum
fubiurigo:
lt nlb~r3
Ecce fecerunt ibi fabricant W in ea ojferrent filios aut fihas Juas in tgne^
Mbloch Deofùo fuit autem ignis ab Vtrag. fabricœ parte inflruclus facer 'dotes
autem idoli tranfire faciebant filios inter duos bo/cè ignés. Rambam quoque_» t<tm~
vloteb.
lib. 2. perplexorum in eadeni fententia videturfuiffe, dùm ait
CAP.XV. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Ideot inquit, cultures ignis in temporefuo feccr tint hommes /cite, qaody qiù
nàntmduceret filiumjuum, aut filiam fitam per ignem tnorerenturfihjisr filix etus3
fine dubio propter illud, quod audïebant, quiltbet festinabat itlud Jhcere\ quia
ntultum timebantJuperJiltos fùos, is propter facilïtatem oper'tsquia non erat niji
traducere illos per ignem,nonquôd combuieret ipfos. Et paulô po/t Scitoeticim,
quod Jîgnaillorum operum remanferunt \'jyiè bodiè, ^notafunt in Mundo fient
"Videsmulieresaccipientes pueros per gemia, <&Jufâùnunt tjsjitjfumigt a praui odo-
ris, <JTtnouentpueros fuper illumfumurn fuper ignem $ Ç$*illitdeÉt de modo tm-
ducendi pueros per ignemfine dubio, <trprohibitum efl9 nefiât
Atque huic confeiKuint RR. Iarhi» Mofes Mikotzj praseept.negat.
Alij verè combuflos & ma&atos pueros aflerunt idque ex varijs lo-
').14¡.Mitoti. cis facrae feripturae colligunt ,• Ierem 1 9. tfêpkuerunt locnm tfîum finguim
innocentum, £2" adïficauerunt Excelfa Baalim ad comburendosfilios fuos tgne %n~»
Xtrita. 19.
hohcaujlum <Baalim,quœnonprœcepi'Vobis Quod autem hic de Moloch lo.

quatur, indicat fèquenti verborum contextu 'Proptereà dicitDominw^nnn
vocabitur ampliùs locus ijîe Topbetby<? Vallisfilijs Hinnom. Vbi maniieftè de
igne Hinnom loquitur qui erat confecratus Moloch Mitto de Achaz
Rege hiftoriam, quae 4. Regum 16. reperitnr à Iofepho 1. 9. c. 1 2. rela-
tam & quod Philo innuit libro de Abrahamo Et bene hac de re Phi.
YhtUOriui.
laftrius; Àram,'mquiticollocantjtadiflam Tophetnomineaîictiius yin Italie filtj
Snnom, ibidemfilios fuos ççpfiliasIndœi dœmomjsimmolabant Atque haecfunt
facra, quse fapientiœ voluminis Author vocat rtMoçom rfyfëç j non igitur fi-
rilij rerî'
combureban*
lij Hcbrœorum per ignem tantum traducebantur fine vlla ]<e(ione in cor-
Vit, pore accepta, vti Rabbini citati fentiunt fed verè comburebantur }
vti ex varijs paulo ante citatis locis apparet vt tamen hae duse fententis
reconcilien tur
~M~
Norandum é(1, Hebra'os dnnl_iç'
NotandumeftjHebraeos fuiffe =fwhPnltit:~r~o
duplici f~ui(fi'e
fuperflîtione in»butos j yna,
fefaruatio
qu* verfabarur circa cultum ignis quem àChaldéeis vicinispyrolatri*
per ignem o
Authoribus didicerant; cuiufmodi erat7 tranfeundo ignem quafi februa-
ri & luflrarij atque hac cœrimonia fe liberofque expiari falfô credebant;
de qua cœrimonia omnes illi ante citati Rabbini intelligendi funt, qui fi-
lios non Jsfos fed traduâos tantum leui brachiô afferunt Altera fuper-
fiitio erat eorum,qui filios fuos verè combuftos offerebantDeo Moloch i
idque contingere folebat in valle Tophet filiorum Hinnom, in qua con-
Status Mo. caua ftatua fuifle memoratur,in cuius manns & finum iam igne plenum &
hck.
incandefcentem pueros concremandos imponebant; interim Sacerdoti-
bus tympanis, & ali)s Muficis inftrumentis perftrepentibus j tùm vt nul-
li
6YNT. IV. PANTHEON HEBR-ffiORVM CAP.XV.
li pucrorum miferandi gemkus exaudirentur tiim vc eiufinodi laetHrini^

conclamatione (îgnificarent, pueros iam ad fuperos tranflatos; huius fta-
tnx quoque meminicDiodorusl. 2. Bibl. Emts'iatua œneaSaturni magni-
tudine enormi, cuins manusin terram dependebctnt,ficcontort& i? inuolutœ^t qui Di'jtorit!
<l;
si ttux .\U-
piicri admouebantur in fo ne a minciderent igné plénum Atqi de hoc cultu om- la, .p.
ncs ij intelligendi {une qui liberos verè combuftos efle volunt. Vtrum_.
autetn hic Moloch verè idem fuerit, ac Saturnus ille toiies in Poëcarunij Moloch
iilc'ts
~u<~3[Ur~M".
feriptis cclcbratus > dub'mmcû. Seldcn'us cerrè id negare -videtur, &
lofto eius ncicio quem Adodum ex veruftilllma Phocnicnm Theologia
à PhiloncBiblioapud Eufebitim depromptum fubrogarc perperanx. }
nec enim Adodum, nec Adad,nec Hada cuJtumfuifle à^ri^ûtb nomine
Moloch paret ex hoc, qtiod ille Adad à Syris pafsim cultus, vbiqtie pro Moloch no»
Adonide confundarur Hada autem cum Aftartha aut Adergate ïcu- in- ea Adad-
no n c Afiyria nec video quâ ratione Adadum hune, vir cœceroquin iu-
diciopoi!cns,ad Moiochum detorquere poffîti cum nulla omnino nec
ignis, necrîtunm,aliorumque Molochoconuenientium, inAdadi àMa-
crobio prolacâdeicriptione compareant, nififorfan omnia Nu mina anti-
quorùmad vnum Solem reuoearc contendac Macrobium fecutus; quod
Jicitum eiïêt, (1 effe&uiun in Sole diferepancium refpe&um haberet pix-
tereà quâ ratione ad fuum inltitutum GarthagineniiumAtnilcan & kœ~
norum Hércuicm pihix.ctfâvderorqueatyiion video nos congrtientiùs lo-
quemur, fi Molochum eundem iacianius cum Marte ^gyptio, quem nos MotochMsrt
in fuperiori Synragmate, nunc cum Typhoae Êgypciaco nunc cum_. Ægypdus.
Mythra confufum e(Te ortendimus ,• atqueeundem efle cum Mithra_j
Perfarum Numine,oftenduncfacrificia verique eadem exdem cœrimo-
nix, idem idolura ac Mithram quidem humanis hoftijs placatum do-
cet Socr ates inhift.Ecclef. In {pelasis quoque,vallibus, locifque obreuris,
ac folirarijs Mythriaca facra celebrata Tertullianus tradit, & iulius Firmi.
de errore proph ·
relig
Terjœijub rupibus Antri îu'ius

ai i.
firmi
Jhei
Indignata fequi torquentem eornua Mithram ltat.
Hieronymus ad A thletam. Veïier Gracchns fpecam hlicbr .e ts~ v?iniciprotento-

fa finulachm fubuertit 1uftinus in Tryphon 'SV%w tv&u,
Sot-hA^k**a£<™
àurf Praetereà quemadmodum in idolo Moloch feprem
7$irJS-a/uiïpitç
ttvùo-i
veluti reccptacula, vc paulô poftoftendemus, erant, feu portas myfticae $
fie & in Mythriacis iacris duplex ftellarum circumaciio prsetendebatur 7-Recepta-
cuia midole
affixarurn,& errantiutnj&per has, rranficus animarum,quae omnia refere- Moloch.

bantur per feptem planetas, quarum prima é plumbo fecunda è ftanno
tertia exœrei ex ferro quarca i quinca ex numifrnatis coîîoj îèxca ex
argento i ieptima ex auro ad, quarum fingulas earum rerum fiebant ia-
érificia ei ajâhoya.; fed de hifcè vide Origineml. 6. contra Celfum, ex
quo hxc deccrpfimus 9 praetereà,qui Martem jEgyptium cum Mithram
Confundunrj aiunt, Mithram efle vim quandam Solis terrae inclu-
s
T c '2
2 ~aIl~
fanj
CAP.XV. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
fain humano generi noxiam feu omnia comburenteniyficcantemqutj 5
quam ideô hofiijs humanis placandam cenfucre; Perlas» id ex oracuîo
Moloch idem edocVi, vt paulô poit dicemus Atque hic idem elfe perhtbetUr ac Ty-
qui Typhon.
phonyEgyptius,quem./Lgyptij varijs modis,vi.-luti Nunm» Obi aduerfum,
placare ftudebant, cefte Plutarcho; isenim dicit, nihil aliudefle Typho.
nem, quàm totum id, quod in Sole vitiofum eft i quale eft aduftiua vis
Solis nimia, quâ Nilus feu Ofiris ficcus redditur & in anguftam aluei fui
ciltam mortuus videlicet conditur; qno condico ftcrilefcat Aegyptia_,
tellus Cùm itaque Mythras feu Typhon nihil aliud fit, quàm Mars Ae.
gyptius Mars autemAegyptius antiquâ Aegyptiaca linguâ, feu Coptâ
MolochAgy- dicatur ftoXo^ vti ex Diîonario Copto ,fiue Aegyptio ex Arabico in,
peiacum no-
men. Latinumame tranflato, patet; in quo planeta Mars Acgyptiacè appel-
laturMoloch j patet fane Moloc hum Hebratorum Pcrfarum Mythram^,
Typhonem Aegyptiorum Diraoncra, vnum & idemNumen fuiiïe $ ficuc
enim vtrumque horum bunianis hortijs, tefte Plucarcho placare veluti
Numen aducrfùm.; fie & Molochum, eandem ob caufam folebant, vti di-
dum eft
Molech Ana.
Quaecùmita finr, fupereft modo, vt quale fucrit idolum Moloch,di-
melech Se A» camus
Sepharuitas Molochum, quem alijs nominibus nunc Anatnelech,
dramelcch
forma muli nunc Adramelech vocabant icribunt Rabbinifuifl'e forma equi,& muli,
feu equi. de quibus in fequentibus fuo loco proprio agetur
B«)!<'Mfa«t
Beniaminus fcribic fuifle fimulachrum auro obdutlum,vtrinqueau-
in hinttaria. temduofœmineafimulachra fedentiumhabitu tante ipfum vero aramfuf.
fitibus & facrificijsdeftinatatn verba eius funt: Fno,\nc\u'utitmere a Gebal
dijlat altérât lia quœfïliorum rfmmon terminus fuit eHq,ditionis Cinotinorum y
quorum 1?)incepsGilianus EmbirenuVocatur repertufy eH ibi locus templi anti-
quifiliorum Amrmnj.neo<foïdolum filiorum AmmonjelUÛA jolium dickuriinfi-
densiftmuiackrum autem ex lapide eftâuro obcluclttmyVtrimçj.autemduofœminea
fimulacbra etiam fedentia ante ipfum fero ara,in qua Ammonitarum tempore
jACrificia^>fuffitusfiebant Theophyïaclusad Actorum/. Moloch ait fuiiïe
ThiopbyUtt.
A'&avSfaçwnf)à piT&zrais èl»opn«çta>tr<pt'çH
rvirov Lapider» pelUic'tduminfummitate
frontis ad imaginent Pho/pbori. Quae Mithra: non inconuenienter adaptan-
lolinut t. 40^ tur fortè Thcophyladus ad lapidem mvthradacetn, qui,tefte Solino,So-
ie pereuflus coloribus varijs micabat/infacrisMythriacis vfitatû refpexit;
fed hxc coniedurie
Verifimilior Molochi deferiptio habetur apud R. Dauid Kimchi iii^
4. lib. Reg. c. 13. in haec verba nan rm «ooi; Et coatamimwt Tophet
In qux fie commentatur
J1,~dÆk.
1 1
SYNT.IV. PANTHEON HEBRAORVM. 'CÀP/~V
Hoc cft: Ibt loat-ierat) vbi tmnfire faciebant jilios Jitos Aiolocbi fuit au- D:
tem iïtti locia Topbet zs~dtcunt, quod àpulftndis tympanis ï? faltationibm >
quai temporeJàcnfïcij ad eiulattis iS'ploratusinfaniïumfopiendosperagebaut .fit
diiïus ne forte mijemndd flij Vocepater commotus,abriperet de metnuojferentium
filiurriy autfiliam> aut cr tientis clamoàbus auerteretur ab huiufmodi facris Fuit
prœtereà locus ifte yallts bominis^ cuius nomenerat Hinnam, Çjr "VocabaturVal/is
Hinnamj'velfilij Hhtnam, quia filiorum Hinnamfuit va/lis ifla,aut alterius ex tjs,
&• contaminatus fuit locus ifle, quafi diceretur locus in quem cowjcerenturom-
nia cadauera <UTmorticinay <jr quiccjuid immundum<?/?,ne ampliùs ~\>th impofle-
rû nefandï buii^fmodifacrifictj^ ac funefîœfiliorum immahtionis fuperefîet mémo-
ria opus Vtrc Molocb expltcant %abbintnejîri memoria eorum in beneditlione J
dicuntîy quodetfi omniafana feruit utis alienœfuerint intra vrbem Ierttfalem ' foinsSzcrificia Mo
Molocbextra "Vrbent fua fana^feu potiùs antra habuerït. Fuit autem fimulacbrnm loch bebanc
extr~vrbem.
Molochconcauumjeptemintus tenais condauiajèu po tiûs receptacula s "Primunu*
aperiebant JimiU ojferenda alterum turturibus,/eu columbis tertwm ouijfèn
agna quartum arietifeu capris quintum vitulo fextum tatiH". Qui Vero yî-
lium ojferre volebat, buic aperiebatnr cubiculum faaes deni^ huius idoli erat, Vr
faciès. Yituli Manus plana dispoÇux^fj' ad reapiendutn aliquid ab ajiantibus ex-
teftj<*>çyfaltabant interim, quopueri in idolofuccenjo igné cremabantur percu-
tientes tjmpana, nepueri eiulatus àudiretur Arque haéfcenus Kimchi } cuius
defcriptio fimulachri,ccErimoniarumquc Molocho peragendarum ratio
ita quadrat Myrhriacis facris, vc paucis cxceptis omnia eadem reperias.
Nec te tnoueat, quod fupra My thram eundemcum Ofiride & Sole feceri-
mus hoc enim non facimus, nifi in quantum per omnia nomina Numi-
num iftiufmodi pafsim confufa, fubftantialiterfemper vnam & eandenL»
rem cutn Authonbus denotamus, in folisformalitatibus, vc cum Schola-
ûicis loquar, feu formalibus qui bu (dam rationibus, quac funt diuerfae pro- 0-LIOmod-~ Moloch idem
prietates & virtutes in Sole, feu Ofiride elucefcentes diflin^lionem fa- cum Ofiride
'nteiii~de.
cientes quemadmodum &de Mythra,Typhone, & Moloch dici quo- bear.
que débet qui nihil aliud dénotant, nifiOfiridis feu Solis illam virtu-
tem vchementem,qua; inferiori mundo nociua eft feu diuinitatem illam,
quaetempene illâ benignâ diflbluta difcrafium rebus inducit qualem in-
duccreTyphoniamvirtutem &Mythriacam paulô ante oftendimus Mi-
rum igitur non eft, fi aduerfum hunc Solis Dasmonem hoftijs adeo pre-
tiofis placare ftudebant verùm imaginem Moloch,. iux ta defcripEionem_-
R. Dau'id Kimchi hic apponendum duxi, vt eius feptem portas cumMy*
thriacis faciliûsLeâor comparare poffit
At-
CÀP.X.V OEDIPI ÊGYPTIACI TEMPLVM ÎSIACVM
Atque haec eft figura Molochi, quam nobis fuisconuenientem My

thriacis,& .^gyptiacisfacrisdefcripfitRadak; eft autcm adeo fimiJis fur-
no laterum, vtilludSophoniae c. i. v. 5. iuranc pcr Rcgeni luum id eli
Fjtebraicè ashoï perMalcamj MaforethaepVo id eft, furnum hterum;
ideô interprétai fint,eâ voce Molochi figuram, quae fpeciem furni ad
conficiendos lateres inftructi prsfeferebatjinfinuantcs
His itaque fie rite demonftratis, nunc fùpereft, vt, qui principalis fi-
OrigoQetî- nis noiler eft, vndèfunefta haïe facrificandi ratio originem duxerit, often-
ficiotum Mo-
loch. damus. Sunt, qui ab Abrahamo,cumiufiu Dei filium facrificare confti-
tuiffet, huius funefti facrifici) deriuent originem alij àlephte filiamià-
crificante Priores, rationem affertionis fuaedefumunt è Porphyrio apud
S«urnus
Phaenicis Eufebium préparât. Euangel. 1. & 4. Saturnum enim, quem Phoenices
Rex filiam_» ïfraël nuncupabant, Regem Phœniciae vetHftiiTimum, vt regnum fuum ~i
imraolar,
fummo imminentisbelli periculoliberaret, fuperorque propitios habe-
ret} vnicuuipvoj/Cff, quemexAnobretafufceperat, rllium regio orna,
tum faftu, conftru&am iuper aram immolaffe-, quod exemplum poireri-
tas poueà fecuca fie quod autem Porphyrius hic de Abrahamo loquatur,
Verfbj/riu). indè patet; quod p»v»yivnijid eft, vnicus filius ille appellatur à Porphyrioj
& à Philonejleoudi&in Genef: 12. Ifaac dicitur *j*frr>nK*JJ3 feilicet
filius tuus vnicus, vbi in Iehid ipfum Iehoud ferè integrum legimus Ve-
rifim.ile itaque eft, Gentiles indè, fi non omnia, aliquamfaltem fuperfti-
tionum fuarum partem traxifle. Etfi,vt in plerifque prefanorum Scri-
ptorum, nionumentis videre eft,facram hiAoriani falfis fuis narrationibus
Gentiles feri-
Vlurx fauftae
hjftorias miris miferandum in modum corrumperent, acdefoedarent Mofem enim,vti
contamina-
bast fabuli». Deum,& Patriarchas errore inextriçabili coufundebâti verba & res facras
ad impias Magorum operas arripiebant, & ex rebus diuinitùs geftis, & ad
tabulas fancias relatis, profana Numina formabant nouos, ridiculos &
nefoa-
1 SYNT.I.V. PANTHEON HEBRJEORVM. CAP.XV.
nciandos cultûsinuituebant Sed de his, &fimilibus alibi copiofîùs age-

mus Verofimilcm iraque efi'e arbicramur eorum fententiam qui iacra_.
Moloch àficrificio Abraham & Ilaac deduiTra effefentiuntimultaenim /£»
gyptics abHebrçisdeiumpfifienon facile negem,praeferthn cùm alio loco
id oftcndam multis arguincntis Ver uni nuiltô probabiliorem,certion. m-
que eorum, qui omnes liuiufinodi deteftabiles cœrimonias ex /Egypte*, &
Periia deducum quod quâ ratione fa&uni, dicamus.
Poftmortem Mifrainn.reu O(îridi$, cùm vniuerfamAegyptum fames,
&: annonae caricas, ob fierilitatemagris indu£tam,fœdum in modum aiïîi- Olochrigu("mie:- M».
gercti contigir, vt diro malo preiTi Aegyptij,ad Oraculum, vt quidiiu /lig/p: o.

(tirionis ex
publica calamitaceagendumcflèt, cognoicerent iubico confugerent

quod rcfpondit; defiturum malum, fi quotannis circa inundationis Ni-
liaca: tempus, Ofiridi hominem fe facrificaturos promitcercnc.diâum,tV
étum. Sacrilego peraélo làcrificio Nilus fœcundâ egefiiooe terrain ab
etnni mox fteriïitate vindicatam, ita feecundauit vt omnem fterilium an-
norum inopiam vnicâ légère facile compenfarec atque hinc ortum eft,
vt quotannis huiufmodi làcridcia fumma celebritate peraêrencur i quse
confuetudo tamen a pofteri? Regibusabolita animalium immolando-
rum pofteàoriginem dédit, verùni audiamus de hoc Abenephium hifee
verbis ArabicèdilTerentem
Ahcnt)h,
Famcs in &
gypeç quan-
doprofligaca.
In iltisi inquit, temporibus ingeus famés inualejeebat in terra JEgvpti it.is

T>trnulùex Mgpttji < faméenezarentur: Sacerdotes Vero eornm de publica bac cda-
mitatejo/liciti, conjuluerwit Deos eorum £5~ re/ponderunt, non prias cejfaturam-?
annonœ caritatem, quàtn Dco magno ignis facrificaffent quotannis hominem idque
circAÎnwidationemTSlilix ys verô tuxtà prœteptum Deorwnfacientibus cejfauit
fumes in tota terra JEgypti, atque exindè mas Jacrïficandi hommes exortus efl.
Fuifieautem hanc famem reinpore Bufiridis Cquem tempore Menx primi
Aegyptiorum è Diodoro tradidimus) Apol-
Régis. vixifle,eiq;fucceffiffe
lodorus tradit? cuius verba egregiè quadrant verbis Abenephi, fic enimj
ait lib. 2.. de origine Deorum
Hercules, inquit, Lybiam <sr JEvyptwn ptragrabat, regnabat tune m j&-

gyptoEufris exNcptunoac Lyfianaffit Epaphi natm Hic ad louis arambofiites Bufirisimmr
larorprimiii
oraculo quodam prœmonitns immolabat annos enim nouem JSgvptus agrorum s~le-hominum.
rilitmte laborabat inter hœc Thrajks Vaticinandi peritus è Qpro aduenit qui
hanc annonce caritatem deftturam ejïe pronunciauit fi virum bojpitem quot
annis
CAP. XV OEDIPI ^GYPTfACI TEMPLVM ISIACVM
annis IouimKiârint; tum'BuJtris V'ate illo prias immolât0, aâuenientes deïn-
ceps iugulabat Quisporrô fuerit illeBalîris,dubiumeil. Diodorus ipfum
inter primos^gypti Reges ponens 1 hebarum conditorem facit; Apol.
lodoruseumNeptuni,& Lybix iilium Agarhon SamiusAganippcs filium
afïent, eumque tyrannidem in/Egypco cxcrcuil1e> ego iànè fi omnia-
qux.de hoc Bufiride apud Authorcs lcripta reperio diligcncer exami-
nem, arbitror per euin nullum alium intt-lligi, nifi Martem jïgyptiunij,
Buflris id«ni videiicer. Typhonem feu Mythram,quem cum Mena, MinîEO Ofirido>
cum Typho-.
ne, Epapho,Apide pafsîm confuluin, vci alias dichmi, reperias vrpotè om-
nibus di élis o-t/r^gBwv.
Dequibus, fiplicec, Ledor ea confulat, quae do
i)s fcripfimus in primo Syntagmare huius ieâ:. Dynaftia 16. Regum Ae-
gy pti nam, vt rediè Erarofthencs quoque fentit, veri fimile 6~ nallurtz,
vnquamfuiflchoc nomine Regcm, fcd huiuimodi crudeîitatisnomen Ty-
Rufi homi-
nes immola-
phoni irrogafle Ofiridis fepulchrum, ad quod homines rufi, teftc Plutar-
banturTy-
phoai,6icur-? cho,necabantur? quod eo colore Typhon Ofiridis occiior fuerat; deindè
boues rufae, vndè conflatum fit Bufiridos nomcn, quafi dicas Boues Ofiri-
di coniècrandos, & arae Bufiridis j de quo mentionem quoque facic Vir-
gilius
Virgilinj. Aut iîîaudatinejdt 'Bujirïdh artô
EtOuid- 3. de roetamorph. argutè canit, his verfibus
Dicïtur uEgptu*. caruijfe vigantibus arucus,

OuiiiUs,,
Imbribus, atque annis fîccafuijfe nouent
Quum Jhmfèas (Bufîrinadit, monîtratq, piart
Hojpitis ejfufo fanguinepoffe louent-»
Illi Bufîrisy quifit louis hostiaprimus
Induit) <jr JBg pto tudabis hofyes aqu&m
tsitaWUn. Et Tertullianus de pallio buptuaria Bufiridis altaria ideô vocat, quod Iu-
noni Aegyptise Heliopcli, quam nos fuprâ eandem dixirmis eiïc cum I«,
Ione, feu Ifide Ofiridis vxbre, huniana hoftia facrificium peractutn fue-
/ithantJÎHSi rit, & ample exprobat S. Athanafiusl. contra gentes, qux facra alianoru
fuerunt nifi Bufiridis, cùm làcra habuerint communia; quod & verba Abe~
nephifupràcitara indicant, vbi dicit oracuîum îuiïîlTe homines offerro
magno Deo ignis; quem alium non intclligimus ntfi Ofiridis illiusigneâ
vim deftrncl;iuam,quàni Typhonem myfticè Plutarchus interprétât jr,qui
& Coptâ linguâ Moloch dicitur, Perficâ Mythras quem candefadurab
lapidem interprètaturSuidas, hoc facrificio veluti placandum. A qui-
bus Aethiopas didicifTe fuperftitiofos huiufmodi ritus teftatur Heliodo-
tie'itderus
3. [de rébus In jEtbiopiat\n<lltj Soli <ZST
rilS A/a7ra^â/TSweAe'itta<57s©êo7j'5>e?Ça^î'c5>(»< Lu-
,~thfD~Ittt.
nœ,ïtdehcet Ojw'tài<3"Ifidï, qukunque ex hojiwusprimi captt fuerant iure belli
immolabantur Nolim tamen quempiam hifcè veluti mathematicè demon-
firatis fidcm adhibeat, eitm in tanta nominum, rerumque confufione dif-
ficulter aliquid certi ftatuipofllt in tantumigitur fides ijs habendaeft,
>n_,
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CAP. XV
in quantum Scriptorum fide digniiilinorum auccoritate & caJculo ea_»
comprobantm Quorum traditions fuffîcit nos hic denionttrafll oiigi-
nem facrificiorumMolocho péiagendorum aliundè non nilî ex Aegypto
promanaiie. Nam cumcundemefle cum Marte Aegypcio, qutm & Fy-
phonem,& Mythrani dicunt Authores, item facriticia (ïngulis eadeii^fa-
tis indicauimus Atque ab hifce veluti Numinum antiquiftîmis omnes
reliquas fopérftitioks facrificandi rationes pullulaiTe vicinç Gentes often-
dunt,qusyEgyptios fecuca:,parsimDeos humanâ hoftiâ placaflet'eiuntur.
Hincenim Cyprij Aphiodifio menfe Agraulo Cecropis filio hominerïL.
maciabant j In Chio dilaniatum hominern DionyfioHomalio caedebant Vatius spud
Gentesmos
Lacedaemones \pQ humano languine Marti lita- dctiRaadi
quod &Tenedifadhim
runt, Curetes & Cretes Saturno pueros facrificabant j hinc Lampridio hommes gnit.
vi-
tefte, CommodusfacraMythriaca homicidio vero polluit j Galli quo-
q ue Druides Efum & Teutatem humanô cruore placabant notum de»?
Agamemnone8c Iphigenia Silius Italicusl. 4.
Mosfuit in populis,quos condidit aduena Didos S~tï~f,

Pofcere cœdeDeos Veniam ç^ flagmntikus aris
Infandum diëïuyparuosimponere natos.
Vrna reducebat mijerandos annuelcenjus
Imo modernis temporibus adhuc multis in locis Orbis huiufmodi nefa-

Lii!>tuîeUs\i
rias confuetudines vigere tellaturLudouicus Viues Jguo tempore,inquir, uesin
bifi.
htecedebamus,Infula eji a noflris Nautisinuenta, quam dePrincipis nommeCoro- indien.
lenam appellant itaea fréquenter Vtfimtur fïatu* Deorum, quos gentes UU co-
lunt^œneœ.jntrin$ecuscauœtmanihus iuniïls pajfîfquetin quibus infantes çeppue-
roh quosDijs il/is immolant,ftatmmt, ibiqueVruntur- crudehttv igné in ç étuisfi-
mulacbri mcenfo.'&œreimmodicumœftitante. Simili» tradit Aloyfius Froes ~j!
ïrttt.
in epiftolis Iaponicis, de valle quadam,inquam innumeri homines quot-
annis in honorem Zacas & Amidas prxcipitatiimmolabantur.
Tuntum nlligto potuit (uetdere malorum

Qua toties peperit Jcelemmgênas omnenefandûm*
Atque hxc de Molocho fufficiant.
Vu CA-
CAPVT OEDIPI iEGYPTIAÇI TEMPLVM ISIACVM
XVI.
C A P V T XVI.
ÇDeDijs SjrorumZPhiliflinQrumÂrabumS,
CLV I S V N T
Dagon, Derceto Atcrgatis, Cabar, Venus

Afiatica s
§. I.
Dagon CDeus Ax^tiorum
DAgon Philiftinorumfeu Azotiorum Numen, etfi Scriptoribus pro

i fanispafsim incognitum, in facracarnen hiftorïa id celebratiffi-
mum fuuTe,monftrant frequentes Interpretum de huius Numinis qualtta-
te fofceptae contentiones, quas omnes diuina gratia conciliare iludebi-
mus, vbi priùs, quale Dagonis fuerit fimulachrum, inquifîuerimus Rab-
~wr~ binos plerofque in affignanda huic Numini figura varios reperio. Ralbag
lïue R. Leui Ben Gerfon, ei tribuit figuram humanam vocatum autem-
Dagon, vel àpi{cium fquamis, quas indumentum eius referebat,vel à fru-
EeymottDa-
gon. mentoj quod Hebraicè in,eô quod ci frumenti âferibebatur inuentio;
atque in hac opinionc Philonem Biblium fuifle dicetur inferiùs verba_»
Ralbag finit f
Et eccededttxerunt ŒhiliîtVijm arcamT>eiIfmël in domum feruitutis dit'

»«e, qu<eipfîs erat; fuit in illa fimulacjyrum fîgurœ filtj hominis quod Vocabant
Dagon. Colligit id Ralbag ex eo,quod Dagon mahibus fitinuentus trun-
catus, fie enim facrae I itéras referunt
fnK •«saVtvnx lOiD^hàw jun narti nirton "ipaa bwmdr icae^'i
i^Vy"ik»'j pjn pi nân jnsio Vy niniii w ni» Tittfi pit t&'KiK
Rurjitmque mane ftiealtéra conjurgentes [ j4^pttj inuenerunt Dagon ta-
centem Juper faciemJUatn in terra coramarca Domini capttt autem" Dagon ser
duœ palme manuum eius nbfciffa erant fuper limen porro Dagon film truncuss
remanjerat in locoJuo Vbi Wn'tôi paltnx mapuum propriè atcribuuncur
hominis fed enim multô ver iùs id Ralbag ex Septuaginta Interpreturcb
defcriptione colligere pottiiflet, in qua non manuum tantiim fed & pe-
dum abfciiTarum, &fcapulas folius remanentis fit mentio qux omnia iii.»
Heb raeo defunt verba Septuaginta cito a
~o. Iryrprlt.
K..U'
..[,]'4,9 f1' lt1StAIf'I.Te.t~
i ~.9~pe~ zn ~~ra.ìp~y`~9`
T!, t~"f)"
\;1'útpfPiO'
~'p~i'oi At/.d1'C" 1\
Ar;cvr~o~1f!I1' af~'mxwç 6aâ ~re,
'ZiI'~7TT
Au,'Y(J)'/
~~yGVV
,rr~nev
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAPVT
XV.
Etfa&utin eft, ytjurrexeruritplv.era.die manè yiôtij, t? ecceDagon ceciditt

facietff/uà7fi"c6ram'arcaDeiïyftScaputPagon, pr ambo Defitgiapedumeins ab-
<:•;
{(iffafuper anteriora limmum^ts: ambœtunBur<emanwtmeitis ïacentesfuper limm.
YcrutttfcapuUDâgm'relicîa ejl &c. Ex hac itaque defcriptibnc S.eptuagin- Qualefuerît
ta IriterpretumpallRalbag non defuerunr,qui Dagon ftatuahomiriis fuit idolum Da^
le cbnclaibïrint. Verùm quoaiodo h<ec,opiniooi inferiùs.addûceiid;c con» goa? t
crruentcJ'adaptarJpofiï'nt, paulo poft videîniiis
C:, Ra$Vquem etiamJl. Salomonemlarrhi notninant, in, v^ùociocuiiLi
cornhientansy opinacur£)agon figurapifcis fuiire,eo quod notnen ipiiirru
niliil aHtfdiignificet,ni(!ipifcera vciùm ncc.hiéc fenttntia aonfillcreji
potêft, iiifi ioicfan hio intelligat pifcem ui&epmpu>tf>oy manibus, pediburque
prsditiim, qâemadmodum Dagonfuiflej ex .allegatis fuprà iacris verbis
apparet Quare pro cœteris optimè it-ntit Radakfiucftipaiiid Khnch.i, Dagon-
qui Dagonis, nechominis, nec pifcis prxc'ifèykâ ex vtriufque figura con* ~3'UC~t9~
flati itatuam horninisfuifTcpileifoMncui afleric!; quera fc|uotquoc limatior
ris ingenij Rabbini iunt/icquuntur Verba Radak apponcnda duxi -v
n
Hoceft, I5^cm/îï quod'DagQn ex parte mfernri iGmpofims fit ex figura pifcis
aqua ç^nomen habet; àb ymbilko TreroVerfùs fùperiorempartemho?wms reti*
neatfigijfràm(F (îmtlitudinetnjuxtÀïdi. duxfalmmmâiwiim\abfeïjfxfitpev limem
illud verô, i^y naatt pin-p-1 tànticm Dagonireti£iuseftw èo .,> expli'canc lie i
V^v 'iKtttt iy-vn'tit'flHtantàm figura pifci$?reltSU''ifu$t\ineo-y&i!loinathas,ex«'
plicat illud tantrym corpMDagonireiiqiiiawjfàtfttperieutn Haec Radak In
quà defëriptione non tantùm Rabbinorum paulôanteiçitatorum :fenten>
t4as pptimè 'conciliât, fed et'iiva quani congruentiffimè profanœ liiftartx
feribit, vti in fequ entibus videbimùs1» in qua fîmulachra Dearum Derce-
tus £c Adergatis quae fun.t antiquâ; Affyriorum Nnmiâ,fub'fimi!i figura
conftrùâafuifîedocebitnvi6. • •“{:L. ;•i
~1.
• ::: • - :-/ .m. :.
CDefeeto,&4dargatis\
J
Derceto SyroruaiDea, quam Ouidius alio nomioeDir-
F Vît&Direétih
ctà aiitem qiiafi patronymiéa voce àppéliat, ïnque pifccm_.
tranfmutatdm fabulatur ri .k: ~'O): t .-
atn
7\ a Maquidemèmttltis référât (mmûHmamrdt^ * -v'1.»' Ouidiui,
'
C&taty&dubtaeiïsdèteBabltâamrét
V r r.v
^jêrcet^quamyerfâfêtnîislfeldmtburàftu^,
-V..
Stagna PaUîïmi tredttntnttitâjféygaritr
Vu 2 Lll-
CAPVT OEDIPI iEGYPTlACI TEMPLVM. ISIACVM
XVI.
Lucianus quoque hanc obferuauit femifcram puellam fuiflè, h'^Vm «^
Lntinnut»
ytu}n%i<fi<>KÎÇovc*iMe?vàf«^2sw*f*t>ï%&u<&'>wTMi3. Gui confentic illud
Diodori 1 .i.Bibliothecae, vbi de ftatua eius in Afcalone facrara agit: Te
fSp inqmt,<nrçfiQ(i)7rov
%xiywpùs*&'« o-«/*«waS i^û©* Dercetam..facie muliebn
quidem, reliquoverôtoto corporepijciformemfuijjeait. Dercetam- porrô ean-
dcm fuiffe cum Atergati Ctefias apud Strabonem docet hifcè verbis
Cteficu.
Derceto ea« 2iominumt inqnit, mutationesplerajgjuiffe etiam antiquis W inqttit Merga-
dem cum_»
Adergici. tin MbaramdiElam quam Ctejias"DercetoVocauit Dercetus feu Atcrgatis
SyriaeDeaememinit quoque Plinius 5. nat. hift.libro, vt bcneficio Het-
molai didicimus c. 23 (Bambyce, qua alio nommeHierapolis Vocatur t Syris
Magog; y>bi prodigiofa Merg&tis( Graecis hxcOcrcetodiâà)co/ff«>' Prx-
tereà Atargatim eandem cum Derceto & Dagone ipfum nomen» vel ma
nifcftè prodit ;eft enim Adargatis vox corrupta idemquod KitT.'tK Aàïï-
Adardaga daga, quod pifcem magnificumfèu potcntemfignificac,qualcmDagonein
quid&vnJeJ
feu Dercetam elfe prxdicabant Babylonij non fecùs ac Sepharuaim Mo-
lochum fuum *)Vo*»nK Jdramdech, hoc eft, Regem potenrem, feu magui-
ficuno fplendido titulo honorabant Ex quibus manifeftè apparet Dago-
nem, Dercetam, & Atargatim eandem Deam fuifle nomine tanti4fiu
dmerfam, eamque nullam aliam fuifle quàm Venerem maritiniani in fe-
quentibus paulo poft oftendemus Nec obflat, quod Oagonem in facra_,
Genfilei (ê-
hiftoria mafculinum faciat Numen hoc enimduplici de caufa fadlura,
xum Deorum eft, cùm quia Dearum nomenHebrsis, in vfununquamfuit; tùm ctianu
«onfundebâr.
quia apud Idololatras fexum Deorum pafsim confundi videmus; quem.
Figura D«- admodum varijs iamlocisde Venere mafculo & fœmina de Luno & Lu-
gon, na, fimilibufque oftendirnus Sed ad fimulachrum Da^gonis redeamus;i
quod ex humana & marina mixtum fuiffe, ficuti & Dercetus feu Aterga-
tis, fatis ea, qua:cùm c facrh literis, tùm è varijs Autfroribus produximas,
comprobant. Marinum autem ei corpus erat, humana verô facies ma-
nûs item ac pedes; >abfcifias enim feu abruptas manus, cùmcadcret coram
arca teftamenti, difertè ait facra Scriptura,&;nihil reliquum man/ïfle prê-
ter Dagonem, feu pifcis truncum. Adncxos autem caudacpedes fuprà ex
Septuaginta I«nterpretum verfîone colligitur; ita quidem » vt Dagonis,
Dercetûs, feu Atergatis nullam aliam figurara fuiffe autumem, nifi quam
in fequenti facie exhibemus.
His itaque fic rite demonftratis, nunc difquiramus, cur fub pifcis
forma Dagon, Derceto, feu Adardaga ab Aflyrijs fuerit cuita
i7iednr~t Si- DiodorusSiculus iuxtà Afcalonem vrbemefle feribit, vbi templum
infigne fuit Deae, quam Syri àfpuw vocabant qux Dea muliebri faciès
itt'.HS
fuifle perhibetur, reliquum autem corpus figura pifeis cuius filia Semi-
ramis à columbis fuit educata, qux aues ideô Syris (àcraehabentur j fub-
dit eodem loco Diodorus Veneremdiquandoobuiamfaïïdm Derceto, amo-
rem cuiufdamadoiejeentisfibt facrificantisimeajîe, ex quo cùm filiam Dea jufee-
~~o~eyc ~c~, adolt,/cente»z,~bfamôui~, ~frli~smir~ defertr~
i? faxojà loca,vbi columbarnmingentes Uabnlabanturturm<etexpofuijfe qtu co-
lumbapuellamenutriuerunt. T>ercttQ Veropudoreac dolorcacîamfe injlagnum-f
cm-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM. CAPV~
XVÏ.
Cùnieciffi,V in pifçemwituerfamj qttare, inqttit, Syripifcibusabjîinent, &rtem-

pîum itiftagnilittore conjlituermtt Dercetofacieqwdemform^jkvnulUwy rell-
quâ parte ptfcis ftmukçhrumcolmmntNigidius in commèntàrijs inArati I~igi~liW
Phœnomenaaliam fabulam nobis réfère»nimiruq?, pifcçs inEuphrate-»
cultus
ouum miras magnitudinis inuentumin terram euoluiffc, coîumbam autern Origo (:o1ulUbini,Be.
ex eo incubatione animato exclufifle earri SyriaeDeami qux vocatur Ve- pifciumin.-o
5j~r1:
nus atque eam ob caufam pifces apotheofi affedos à Syris in fumma ve.
neratione haberi cœpiffe ac pifeiformis Virginis euhum ex illo tempo-
re inftituiiTe Manilius4. Aftronom & Hyginus in Aftronomico, verio-
rem huius i%&voiitt%ix(Syriaçae caufamaflignare videtur
Scïlicetin pifeemquodfeCyther<ea,
nouârh JK~~iliwn
CumBabylùniaçdsfummerfa profnpp iit vnd&s

Anguipcdemq. alatosyngu'esTtyphonctferentenu»
Jnferuitpejuos fquamojispijcibusignts.
Et eodem libro paulo poil
Tifcibus
Euphratot
daiusejl, ybipijcisamatQrt
CnmfugeretTypkoHaVtnuftjUbfeditmyndis,
'1.
Fabulam etiam Ouidius in raftisattigic^c Hyginusbis mentionetn eius
facit, vbi de pifeibus agit, priojrequidemloco; phgmetus,» inquit ,Ery- Diogeatxr
thraçusaity cjucdamtfmporeVemremçf,mQuîm{àmn Syriam tdjlumen Eu? ér~tbraext.
phtatenyenijfer z$>eodemlocorepenteijpfana, Gyg^mUptâpparuifîe.j Venerem.»Qftgo&bu~t
de jirci but
autemcumfilifit in^tmmJk^fiîffiy^.iU^ftp^9^JçiHmfin^ mtttajje ,%uq<bitiatn<ti*.
fa&Q)periculo cjfgliberatos Itaqmpoîleà SyMhmi *nty hriffunpproxitm, df-
Jiïtiffè.pijces-efîtav)quodïerentur eoscapçre,ne/ïmiliçaujâ Viçr^m.frajjdia^
impu*
XVI.
impugnar? Videantur Verum fihœc omnia penficulariùs difcutiantur,Iijcu-
fabulait» lentcrpatebir, cotumhunc Veneris, Dercetûs feu Dagonisçul tuai aliundè
/Egyptij» ori- norç promanafle niii ab y£gyptijs Quibufdam cnim Nomis i€gyptijs
gineei ha-
buic. piiçes facros fuifl'e,n,Qs Herodocus &Diodorusdocenc,videlicecLapido-
rhum,Phagrum,Oxyrynchum)& Anguillam}Phagrum quidem,quod pu-
(iendmn Ofiridisdeuorafle dicatur alij, vt Hygin. I.4.Aftr. quod Mis
feu Venus in huiufiaiodi pifcium formas,dùm Typhonem fugeret,fe trani-
jnutârit j Carmiûapaiiloante allegauimus ,• pifcem quoque iEgyptijs
facrumfui{re,eo_quodlfidcnîièruauerit, dumOfiridem inquirefct, Hi-
gefias apudHyginium indicat,cùtndepifce Notio traâat: Hic, inquit
r193Frsiax
Ifis pifee con- videtur ore aquam exctpere àfigno Jquan) qui laborantem quonûamîjimjertiafje
fcruata.
exiftimatur pro quo beneficiofimulachrum p'tfck, <jr eiu*filioruminter aflra conjîi-
Fifites pro pe- tutt: Itûe Syri complwes pi/ces noneji tant C7 torum ftmukcbra aurai a pm 1)
nattbus h».
bentur. Dtjs puiatihus colwit t <
Maximum autem argumentum eflDagonis cultum ab Ofiridc Se Iû
de Êgyptia prôfiaxifle» eo quod Philo Biblius Dagbnetn Cœli filium di-
Dagon fat> cat, atque à radice Hebraicajjn, qaodfrumcntuinjfignitîcat ideo appcl-
anniuo».
latumj quodfrumentunuentor fuerit,ac prbmdèGrsecè eum iquoqucv£>*
cet: SiT^yAàyày.inquit, ôtZçtZiTÀv. Aratri eciam repertor habebatur
IuppirerAt»ï ideôque zA«e??'©* » quafiIuppitcr Agriculturae praefes, ait ille, nomina»
ttiu».
batur. Quis riefcitOfiridem &/fidem muentores fuiflè frumentiy &
agrorum côlehdoruin rationem primos inter homines Ubcuiffe ? An norLi
ICi,Cer<s. Ifis eam ob cattfam o^v<5V r?To»-,2iT«,hoc ëflt, Ceres â Syracufanîs 'appellata
fuit. Certè meininicciusPoliemijsdipnofoph.L 3. Phornutus, Apollo-
dorus,alijque Mythologi
Sed quacritur*, vndè fub forma l-xSvutS&vu depi&am coluerint Syri
Cut fiib fer- cumeam
ma pifciiex. pafsîmfpicato vertice, aut bouinis cornibiis infignetn manibus
liibeïtur.
prsetcreà fiftrum vnâ, altéra fitula inltr,wdam reperiamus quod vt fol-
uatur
Notandum eft, antiquos ^Égyptiorum Reges & Reginas hanc con.
y~lqlorwt.
fuctudinem habuiffe,tefte Diodoro? vt reduces ex bélloi aut luftrationo
Orbis, varijs animalium Indutnchïïs, velati tauri,le6nis,aipidis, aliorum-
que monftrorumpellibus,fîue ob tcrrorenij adrairationemque apud fub-
ditos conciliandam,fîue ob aliam quampiam caufàm ac rationero myfti-
cam induti incederent j atque hanc Qonfuetudinem ab Ofiride & Ifido
primùm promanaffe, oftendunt varia :huius(falrinae hieroglyphica, fub qui-
bus pafsim videasOfirid'emautlfidenijcàhino^ leonino, 4 Felino, accipi-
trino,potifllmùm vero afpidis feu Nilotic* anguillaecaudâ terribilem,vti
ifafè pateblt* fëquèntibasi; îuhtfautém^gyptii, teilPDibdorb faepè
Ofiri<îettil& ïfi^m^fubliaeforfejahbinïhîbuscomparuiffèi Varias res hu-
mario generî necé(rariâs,âfèriiin' fcïëntïàs docuiflè -y vti oftendimb
Oomnës ' kmrri«rçis «è !bçis:. Q£&omr.Jâ riobis eiarè irtiintiàifc yïdentur Berofus;
MonŒrûm.i
~M)e(<!e~t 3 Aj)ol!bdbrUs; &•Pôlj'hifipr eîus^ ^naonôro illà ^quodOaâttftèm appeHantj

quod^^àïiintiat biceps diéiirirfaiffc/cœîerà pifcem,è cuius cauda adnafcé-
ântur pedes hurnanisfiniiiesi véct«i+tcm &> humaiiam ei tribuunt ex
mari
SYNT. IV. PANTHEON CAPVT
HEBIUEORVM
XVI.
mari autem Ery thraeo emerfucu, Babylonnrn peruenifle aiunt ( intelligo
Babylonem ./Egypti feuMemphim, aut Heljopolim ) occidente verro So-
ie in marc redijffe, moremque hune quoridiè ~eluti~o,~repetiji~'e ab
co homines omnifarias artes^literasjagriculcuram, aîdiuii» facr-ationes, ar-
chite&urarn, &leges polifrcas didicifl'e, ncc n,on quicquid ad vitam poli-
ricam peniaere poffît Ofiris enim in montibus rubro mari vicinis aftro- ria Ofiris rub vi-
forma ho«
logix vaeaflè, &pofteà, in vrbes vicinasleoninâ aut pifeinâ pelle amiâum parens minibus cont
varia
jngreâfuîn, quae priuatim didiccrat, publici iuris docendo aiiosfecifle,irL. docuit.
praEcedentibus diâum eft atque hinc Oannis hiftoriam, feu verius fabu»
îarn ptonianaffe verofimilc cft
Simulachrum autem eius vfque ad Bcroii tempora, id cft, ad initia.*
Grsees Monarchie feruatum fuit VerbaBcrofi è Scldcno mutuata hic
tjranfcribere voluimus
.t' stAAa r Q. t: < v<Pirhv ~r tLKKtw v <
Ta*/t$ù "i\ trtùua,i'%t
'i%&tj@*varo Kîtahlœ©^jfcw j?o»»«m» u .i<$a.\luf
xszer BW/* tx
tS
stara £ ix$v®* sctQahnç J$
s tgîfisrâtPaçéâq tù-9-^Try<s^çf,7riifu»97^ duc&ùçgiç 5eld~xo. tS
tyj&ifâ*»«T4 cft"aura?Qwtatcù&çtpini %YJi itKivaduiiîèiri,XjàwnSv\wtfg.'Çvh'i.osif) e
Hoc efï Cwterum quidem corpw babehat p:fck^ caput bïforme } &*pedesfi- Formz Oan-
raïlùeï bomïnis è cauda Çijcis acln~tos vox 6? erat .hr~~mz ~mul~cnrgsm eirss ms deftriptio.-
etiammhunc diemeonfematur. Ç3*c. Fuiras autem ex eadem Berofo ait
Seldenus, narrare Apollodorum Oannes quatuor Annedotos diftos, iux-
cà variam feculorum viciflîtudinem è rubro item mari comparuiffe, quo- 4. Oannes
fiue Annedo.
rum quiiquc femihomo & feruipiieis e Tempore vero yUdarach Regis ti,
Chaldaorum, qui fèçulis aliquot poft Diluiiium, (îChaidaeis fides haberi
débet, vixic, aduertit,aliud fimilis figurée ruonftrum emerfifie,cui nomen,
îiePaKwy»il: qua voce fane manife11a comparent Dagonis vdligia. Anne-
dotorum iecundi,teftc Seldeno,meminic Abydenus,&wc/sJ>a/f*<©' figuram
eitribuit; vix alibi de hismentio fit Vtrum vero çitii, cuius mentio-
atu>
nem Helladius Byfantinusfacitjidem fuerit cumOanne Berofi^ dubiutïL* idem
quod
eft; vtrùm coniidçratis omnibus circumftantijs relationis.de eofaâ:», Oal1n~s.
probabile eft, iuifie; tradit enim citatusAuthor3è mari rubro afeendiffe

capite, manibus, pedibufque humanisj caetera mejnbra pifeem prïefe^»
tuliiVe j Liteus autem & aftrorumfcientiam oftendiflej qu.se omnia funt
ipfîirima penè Berofi de Oannehifloria; i vndè deprauatum Oannis iiu
aLùnomcn fentic Scaligerà compendiofalibrariortim feriptionej adijcit ~t i:a.i~ f~
HeliadillS Alv&es°vrw <$àV§«§? "sra*(st iy&vuitPô^ctjcT«TH'ar«ç wiTacTti
»(Ç(*5"8 eTsçof.
Hominem omninàfuijfe piftemVerà retulifîe quod cetaced pelle indueretur
Quâ deicriptione fane ingeniofè ad prifcumRegum^gypti habitumfu-
pràindicjtum alludit,quicumbelluaruni exuuijs plcrumque effet con.
cinnatus, vroAupogtftw huiufmodi fabulofae occafionem facile darepotuit.
Pono, quod Syros efu pifcium abfiinuiffe legamus; duas potiffimùm Cur Syri pi.
ob caufas faâum arbitror quafum prior eft, quôd in venerationem^ (cibus mienne ï
abitî-
cum ïo,feu ïtide confundo, id feciffe comperiami ab Io

Rhese, quam
enim feu ïfidt,cùm SyriatnperagransEpaphumquaereret, haiufmodi fe^
cultum cœrimoniafque, ficuti & varias res Syros edoc>os efle ac proindè
in beneficiorum collatorum memoriamjpifcejinquemjperfequente Ty-
phone
CA1»VT OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XVI.; a 1
phone, CQnuerianiiabulaiuur,abitinuerunt. Athenaeus paulo aliter heee
ttthVHHilc narrat i S o tenue 7 inquit Syrisfuit >abïtfierepi/cibus tnT{b?œ Venemtio-
nem, quœ qu'idem nulla a/ia Dea erat, qukm Ifis, qtu pluutjs potijfimùm domina-
tur pîa enimidem efl, ac fluere s putabantenimtj ex -aqua l? acre naturam rernm
praapue conftare, profe ïndapifces,pro acre columbam venerabantur Sic Athe-
nzeus Altera verô cautà eft, quod in omnibus y£gyptios fapientiâ Se rc-
in Nomo O« ligione celebres imitari ftuderent; apud quos alij pifeem, maxime in_-
xyri»chiu prœfeéluraieu NomoOxyrinchano,pro Dea.iummô cultu colebant alij
pifeem cole- veluti Numen aduerfum, & Typhonis marinam iobolem animal odio-
bant 9 quem
alij Nomi fum & inaufpicatum non tàm colebant, quàm placabant, quemadmodum
execrabantuc
eandem ob caufam Crocodilofacere folebant; atque ob has rationes v.
traque pars piicibus abftinebat hage vti re mala & execranda illa ob
venerationem Numini debitam.fed de hacabftinentiaconiiile Plutarch.
1. 8. dipnoibph. q. 8.
Syri itaque cum varia deOfiride&Ifide, vrquomodo ille videlicct.
totum Orbem obiêrit, quî ^Bthiopiam, Indiam,aliafque remorifllraasOr-
ORtïtkld'
bispartes fubiugârit,ac demùm in iEgyptum reuerfus eam faluberrimis
dis inhuma» legibus, rerumque inuentarumbeneficijsditâric, demùm ad ccclurn gu-
aum genu$ bernandum ailùmptus fit; illa verô in abfentia viri vtilitati hominunij
bénéficia*
itudens, varias res vitœ hominum vtiies înueneric,îi)edicce artis peritiâ ho-
mi»es abinfirmitate liberârit in fomnis quoque ixpè eam inuocantibus
compareat; media varia fuggerat infiimitacibus & morbis laborantibus.
Praetereà cùm Ofiris enutritus in Nyfa felicis Arabix vrbe, vndè & pofteà
Dionyfiusdi&us eft.iuxtàmare Ery thrxum, variahomines docuifl'et, vi-
neas plantaflet, feras infirumentis, arttiiique domuiflet, exuuias pro vefti-
mentis vfùs effet. Ecce ob has& fimiles caufas fabula illa de Oannepofl-
modum exorta ell> hominem videlicet feu biceps animal, pifciforme ex
mari Erythrxo egreffum, varia homines docuiffe j ob qux beneficia cul-
tu dinin,6 illud pofteà quoq; exornaruntjexftruâoidoloiûoô^, in eius
honoré àpifeibus quoque eô quod Ofîridis partes à piièibus deuoratas
intelligerent, vel ob alias caufas fuperiùs indicatas, abltinentes. Mirumj
SxOfitidit
geftis vari* igitur non eft, fi ex varijs a&ionibus, geftifque Deorum iEgyptiorum va-
fabula çmer» rie à varijs relatis,varius quoque cultus, varix cœrimonis, & quod caput
feront.
eft, ex monftrofis huiufmodifigmentismonftrofa quoque fimulachra,qua-
le Dagonis, Dercetûs, Atergatis, Oannis fuprà inonilranius fuiffe exti-
terint prxfertim cùm ad fimulachroruni compofitionem quodlibet ani-
mal cum homine affumere j£gyptijs folenne effet, vtPorphyrius tradit.
JËquiuoeatt»
nominum Atque hincdiuerfitasillaidoïorum propèînfinita,quam>4gyptij& vici-
Deorum Dea nx gentes eorum difcipulae introdueebant quac quidem diuerfitas non
rumque iru
Ofiri& IG prodijtnifiexfuye/iropeullaûâDeosfuos intitulabant in vno Ofiride-»
codfufa. Deorum omnium, ficuti in IfideDearum nomina confundendo
Quae cùm ita fint,non miretur quifpiam,Dagonem, DercetutnjAtar-
gatin, Aftarchen, Mylittam aliaque monftra nominum apud Authores
pafsim effe confufa; vnam enim ij denotabanrDeam, videlicet Syriam,»,
quam /Egyptij Ifidem dicunt hanc enim fi Vienerem, Lunam) Terram-/
Ne-
SYNT. I V. PANTHEON HEBRiÊORVM CAPVT
XVI..
Nephtyn, ItmonemjMineruam, Dagonem, Derceto, Aftarthen dixeris>
iemper vnam rem,videlicet Lunam virtute nuiltipliccm dixeris. Atque
Simulachro
iu:n iii'î?r;î.
ex hoc capite fimulachrorumquoque diuerfiras exorta varias inter Au- tas vndej t
thorescontentiones, ac fummas in hifiorijs explicandis confufioncs cau-

fauit Sic plerique Authorcs Afiarten, & Dercetam diucria. ftatuerunt,
ex diuerfiraceidoIorum>Nurnina quod hsec ftatuam pifeiformem na-
â:a, illa, vti Lucianus iâcrorum vtriufque fcrutator refert H'1c*™U$ wi-
tota fœminam référât cùm tamen non tam re, quàm virm-
x{ iir£Qet.y<wn>
te diuerfa effe comperiantur Verbo. Sicuti igitur polyonomia Ofiri- Ofîn's Salii,
Ifis Liiu.b ptt
dis nihil aliud indicat, nifi virtutes & perfe~iones varias in Sole fie po- lmmim:>ii>
{Imulacùrx
lyonomia ïfidis nihil aliud quoque dénotât nifi vircuces & perfeâiones diiicrfas vir-
cutes noue.
jnultiplicesinLuna, quxob virtutem,quâgeneracionisvim mouet,voca-
tur Venus ob vim terrac incluiam vocatur Aftarthe, Ifis, Gères Profcr-
pina ob dominium quod in humida obtinet, Dagon, Derceto,Nephte5 Idolortim ha-
Thetys, & fic de cœteris. Vndè &hanc vim diuerfis quoque fimiikchris bitiisîyiubu-
ilCUI.
exprimebant Vim Lunx in terris,ipicato vertice, cornucopis tau rinà
facie, aiijrquefyrnbolisin idoioexpredis vim Lunaein aquis, fitula, pi-
fcibus, alijique beftijs aquaticis alias denique Lunx perfeâ:iones alijs
confïmiîibus fymbolis adumbrabant. Sic Aflyrij Adado nomenDei,quem
Solemincelligit Macrobius, & Arergati, quo Lunam,auc terram, Adadis A(Î3<Jquid,&
denotabantconiugem,cunclarum rerum poteflatem attribuebant; quare cius fiinula^
chrujn,
fimulachrum Adad formabant radias inclinacis, quibus monftrabant vinru
coeli ineffe radijs Solis, qui in terram dimittuntur Adargatis verô finm- Adargatis fi»
îachrum furfum verfum reclinatis radijsmonftrabat radiorum vi fupernè niulachruiR,
miflorum enafei quascunque terra progenerat fub eodem fimulachro

fpecies leonum funt, eâdem ratione terram monftrantés quâ Phryges
Deorum Matrem finxérci imôCererern ipfam Adargatim quoque facit
Nigidius comment, in Arati pheenomena. Sed quoniam de hifcè & fî-
milibus'in Obelifco Pamphilio copiofiùs egimus, & fingula fufè interpre-
tati fumus, hic plura de his agere ihperfedemus Vnum reftat inquiren-
dum, quaenam nimirùm fit Venus illa famofa ac tota AGa celebris, quarn
nunc fubAnaitidis,Aphaicitidis,Cabaris,fimilibufqi titulis Authores ce-
lebrare folent
§. III.
Sentis AphacitiS)Anaitïs, Cabar.
VEnerem Aphacitidain Aphaca(locus is eftincerHeliopolim &By-

D~1d~5.
blum jeuîtam teftatur Zofimus 1. 1. a"7?*»*» ^çi
inquir, xô&ov piQov ApDsca
<ju£*
WçvJ JphacakctM eït in-

ami vtbs
««-&*
\î\u9rotet!>rt By'/SAa ô1vaêçh'ç&J'rtytsA3$ttx,i<riJi@*
ter Heliopolim C7*Byblum ybifanum Venerïs Jphacitidu eH TemplurrL.
quoquç Veneris, quod Conftantinus Magnus in monte Libano vattaui rt
Ëufebius apertè vocat Aphacitidos, cui aftipulatur Macrobius qui iam
X x quoque
CAPVT OEDIPI JEGYPTIACI THMPLVM ISIACVM
XVI.
quoque Veneris Architidisfquam ego vocem corruptam efiearbitror, &
Matrobiiis Je loco Aphacitidis fubfticutamjin monte Libano cclebris meminit; verba
fano Vênerts
Anuttf 'du. cius adiungam jtdonim quoque Sotem ejje non dubttabitur inFpecîd relirio-
ne jfjfy)ïorum> npudquos Veneris Architidis <y jlàonïs maxima olim Veneratio
Simulachrum
Veneris A114- Viguit, quam nunc Vhœnicestenent. Et paulo poft Simulacbrum huius Deœ
dtitiis.
inmonteLibanofingitur capite obnupto, Jpecie trtïti faciem manu Ltuâ intm
amiïlum fuflinms ^lachrymœViftonecon/picientium manare cyeduntur. Ex qua_,
defcriptione fane nihil aliud indicatur nobis,nifi Thamuz ille feu Adonis,
aut Adad,Ofîrifue,quem fuprà cùm de Thamuz agebamus, lachrymantis
ipecie tfformatum, deflere rolebantyEgyptij, & abhisdo&iAflyrij Et
Venus Apha. Venus Aphacitisj coniunx Adonidis,auc vxorOfiridis Ifis, quamfuprjLj
citis.
Aftarthen quoque diximus cum qua eafdem fuprà fecitnus Dagon,Der-
Dagon pircis ceto, Atargatida non enim alia de caufa D. Hieronymus Dagon pifeem
1, .,=arts.
vocar mœrorjs, nifiob fréquences, quai in eius (acris ei exhibebantur,
complorationes
ÀrtemdUrus. Dagon autem,Derceto,vel Atargatida, Artemidorus
eandernfacitcum -Aftartha feu Venere Aphacitide, eô quod v trique ea>
demeffent cœrimoniae, facri vtrique pifees &columbce, vtraque abfti-
nenti^ ab efu pifeium coleretur fie enim ait lib. i c. 9. Onirocrit Pi-
fees comeduutomnesSyrorum»nonnul!is exceptis qui .Aflarthen Venerantw
Venus Anai- Porro de Anaitide Venere fie à Perfis vocata feribic Strabo 1. 12.. de Rela_»
tis.
î<f<i~. agens vrbe, olim infigni &facra • /« ea, inquitj templum efl Anaitidis quœ
ab jirmemjs colitur hoc in locojàcrat cumfanSlimonia.maxima celebrabantur» <£?*
iujturandum de rebut maximis hcfîebat. Idem StràboJ. 1 5. agens de Cappa-
docia i H^f, \nq\i\t,/acra in Anaitidis & jimani delubris fiant nam <F horum
ibi delubrajunt, &> Hatua jimanï inpompam ducitw Et h«ec fe vidifle ipfej
fa. fcribitStràbo.
Anaitidos Huius veroDeae Anaitidos facra Sacarum dicebantur &
<ra dicua-
tur Saca.
dies feftus Saca, quod eo die Cyrus Rex Sacas viciffet. fcribunt practereà
alij, ei Deae antiquos dedicaffe ex prxftantioribus, puellas, qua: ibi pro-
ftarent i quasdeindè veluti fâcrae, viris tradebantur,eas accipientibus hi-
Hermolàns.
lare maritis j de quibus nos infequentibus vberiùs agemus. Hermolaus
fecutus Paufiniam in Laconicis, in ancipici efl'e traditCappadoces, &
qui Euxinumaccolunt, eô quod fimulachrum huius Deae fit & Lydijs,
quibus eft a'çt//a«/@- 'nepvA'v<tjrtJii& T>ian<e templum Anaittdos Verù n nos,
fi facra eius paulo diligentius examinemusj & flatuam illam auream,quam
holofphyraton appellabantj in templo eius pofitam, eair. faïie ean dejiiy
cum communi illa Afiae Venere efle concludimus folùm nomine 8c cul-
toribus diuerfam Verùm hxc omnia tibi inter fe, ne in re clarifllmajon-
giorfim, comparanda relinquo.
Porro quaenam fuerit illaCabar,cuius mentionem faciunt libri Ara.
Cabar qua:-
wiai Dcaf
bum&Saracenorum, paulo rnaiorem praefefertdifficultatem) quam vt
foluamus j(
Notandum eft, ante impuri Mahometis aduentumjplerofqueSa^
AnteMahu.
meciiaduen. racenos&Ifmaëlitas, quos& Arabes dicunt, Gentiles fuilfej atque im-
tu m Genres probo idolorum cultui deditos j. intercœteros autem DeosCabar ^x£a
Ka bar 3 dora-
baut. quam & Venerem feu Luciferum interpréta nmr» adoraffe meminit hu-
ius S
XVI.
ius Euthymius Zygabcnus part. t. panopl. th. 2.4. Saraceni, inquit, vfèjne E;;f'~m~
cl temporel Herachj Imperato-rts coleb.mt idoLi, Luciferum^ &* ^fra^W'» Zjg'ibeniti.
vote legeC^bar^£=>
proprid Ungiuî Chamar Ç pro coiTupta ) quod magnum
fi-nûficat) appell&nt, adombant Catachefo quuque Saracenoruin -oitendic,
S?.racenos adlegenV veram reduâos ab'uirare Ibiitos Dcosomncs, quosà
Gcntibus didiccrant ac inrer cœtcros fpecialn lie mentio Luciicrae Mu
Vencris, quam Cabar vocabant vcrba abrenunciationis fabiunga, Mîhuni'eani
A~ae'9'~ZT~M C~7!< 'S~y'ï' eT~~O'LLUOCf.lJTCLÿ
Gc5-~WT~aÎ
L MC'N '
1(91 I"~1
t\. ~~ôl?1Qn1u,1 T~
K'~ fuient aluu-
Kç$@>oùv yàcôasapXa/SaVôvoftuÇwhiurtç-i fuyuXlw. Id eft Anîtbcnuui^p l'Os <JUl rare Cibitu
Mdtutlnum Çul'x Ludfenim xS3 P 'enerem adorant, juam Arabum h.ngu-i >».£=»
Kjiba^quod Mi\°namfvinv fie att nommant Lucifcrum aiitern & Vcnereifl vnam
& tandem fteJiam cHc^pueri norunt. ir.eminit huiusDese Saracenica; Ce-
tSrtnus, qui inter cœtcra argumenta, quibus pjrobat) Mahumetanos falfa
adhucNuminacokre, hoc vnum quoq, afFcrt,qtiod Gr^corum Vénérera
ieuLuciierum diuinis Iionorihus colucrinr. verbaeiusfunt
Csdrïnus.
Veibainno-
Cumemm antiquitus falfa, juperstitione jeducii y enerem Grœcorum id est, cationis Cs-
l'oluptatem diuinis bottoribu*cdtierint Jîellannj. ein*Lucifer umejfe fibnl.it iftnt,
bar.
quam etiam à magnitudineKjàxxr fud ineptâ lingnà appellauerunt in hune V/$

diem Venennomen Dei tribuunt Jshiodne cui videamur finêre explicabini'i*
magnum eorum myjierium; ~vcrbaobfcœ?neeorwn isr profîinifjîmœOrationïshœc Inuocïtio
futit &\ ^Say $) &\ [ Jllà Jilà va Kjébar Al/à ] AllaAlla fi interpre- (¿aGor.
teris* efl, Dms, Deus \w lûbar,id ej\{ma^nns,fï'ae Luna isr Venin Deus • ita
erge habet Deus, Deus ma'tor &> tmgna, nimirwn Venus Veus Atq. hoc Alla
in (meadleSlitmindicat, qtt<c omtziaproprietate fui fermants occnltata pronun-
cïant. Hucufque Cedrenus In qua fccitacionc aliquaex igaorancia lin-
guas Arabica Gcdreno fubrep/iflerepeyio, qux antequam vkerius pr-j-
grcdiàmiir, conigcnùa duxi Primum eft, quod Vcneretn voect Knbar
coiuraAiabiînicommunem appellacionem ,qui hxc vcrba Àrabicè fîc
pronuncianc &\j*£=y $\ &\ Alla Alla VaJZjzbarJllà non igkur j^Ssa.
Kjibar Sed ^£=> quod propriè magnum fignificat Numen illud di-
cendum efi Verùm hoc illi ignofeendum, vt qui ptonunciationent Ara-
bumnon intellexerit- Alcerum>excufationem nonmeretur, quod per
«*'à
feu particulam copulatiuam j ipfe intclligat comparatiuanij.hanc enim
voccit) JdemefTe ac (Maiorâffeiit ficutKubai idem quodmagna_>;
quafidiccrccur Deus Deus va Maior,Kubar,magna Venus. Ceitèpueri
nôrtfïitjj in Arabica linguatantùmcopulantis offiçio fungi nec vllani^
aliam per ic extra orationcm poiïîdere fis;nificationem Vi\dç multo
Xx '">cou-
X x ~Ou'
CAPVT OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM KIACVM
XVI.
congmentiùs loquitur de hoc Arabum Numine Conftantinus Porphyro-
geneta qui 1. de adminiftrandoRom. Imper. c. 14.. vbi de genealogia_,
agit Mahumetis, fie fcribit
Cetttîuntinttt
Vorfhyrogeit,
Adorant, inquit, Venerts quoquejïdus, quod Cabar appeliant 1? inter

orandum ita exclamant Alla ya Kj^bar^ id eïi Deus Tlenus, ~ESSmerrij~l.
Alla Vacant, Va Veropro coniunSiioneyEttponunt j Cabarfîdtts dénotât ,• itafedi-
cunt j*£=>) *&\ JllaVa IÇabar. Scribirur autem ^=> Kabar mafculino
génère, non fœminino ïj*j<£=kîÇjihirat, eo quod nullum habent in Dijs fe-
xûs difcrimen, quemadmodum reliquos Orientales feciffe diximus non_,
fecus ac Veneris itella, qux & Lucifer, & Hefperus, & Venus paisiai vero-
que fexu nuncupantur apud Aftronomos. His itaque prxmiffis nunc
quaenam hxcDeafuerit, difeuciamus
Certè veterum Arabum Deos legimus folùm fui (le Baccbum &
lacchas &
Vrania Ara- Vraniam, quam Se Alilath fuprà diximus, teite Herodoto & Celio apud
bum Dij.
Origenem Cïrm itaque Cabar inter alia quoque Numina Arabum feu
Saracenorum vnum cenfeatur, vc Cabar, Alilath, & Vrania Venus eJdem
BirtdetHsl
sexiftat, necefîeeft. Herodqtusde Perfarutn Vrania loquens, liquida in-
nuit eandem effe ipfam Affyriorum & Arabum Deam eo quod Perfx ab
his omnem Vraniae cultum didicerint: Ëvripipttd-ti'nittnTyOv&ivin &ûjv«^t1 t«
SexusDcorû, A'asve/cûv[tâ&evrtçnàA'&0ia>v Sed de fexu Deorum hic etiam meminifle iu-
uat. Vrania enim illa prifcis etiam fimul & Vranus.,&Iuppiter ellappel-
latus. VranusAriano, Iuppiter aucem Straboni vtrique tamen duo
duncaxatNumina ab ijs culta fcribunt,alterumq; Dionyfium feu Bacchum
nominant. Quod autem Vranium Stephanus confundat cumOboda,
non id feci(Tecenfendusert,quafidiuerfumàBaccho conftituerec Numeni-
fed nomine folummodo diuerfum. Cùm itaque Vranius ille Arabum ni-
Urtnius Sol
eft, & Cabar hil aliud fit, quàmSol j certè Vrania feuKabar nihil aliud cric quam Lu-
luna.
na, quorum ille pafsim apud Arabes diciturU^ ^*> 'Ba^lfamn^hoc eft, Do-
minus cœli hxc U.«.£)iaw(Beeltefamaifeu. vulgo Belifama, Domina cœli >
ille à potentia & magnitudine j.+£=>IÇabar, hoc eft, magnus, hase eandem
ob caufam ï^*£a Kjhiret, magna di&a efl: hxcigitur duo lurniaaria ma-
Cur Cabar
gna,fuerunt priaia illa NuminaveterûArabum,de quibus paulô an te dixi-
Venus Cittp- mus.Quôd veror^ Ka/Saç quidam Venerem eue aflerant,id radtumeffe arbi-
peliataf r tror, quod Venus &Luna ob fimilitudinem,quos prxftantjeffecluum pai-
sim pro vna fumantur; huius rei inter Grascos vetuftus Scriptor teftis cil
VhtlcchorUt,
luculentus Philochorus iseft, qui Venerem & Lunam eandem e fie affir-
mat &facrificium eifacere viroscum vefte muliebri, mulieres cum vi-
rili>quodeadem& mas je(tim€tur,& feemina Metninit huius quoque^
Rambam, Moreh nebuchim
Kttnbaral 3.
«.38.
• CAPVT
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM.
XVI.
Inuenies autem in libro aooo Tamtam [ in Verfîone ISLebienfis eïi Centir.~j

quia dicitur ibi, ï>tVtr induatur muliebri Veslepich, cùmfteterit ante ftellam, que
vocatur Venut^ <jr mulier affumet loricam, isr arma bellka cùmfleterit ante flel-
lutins Pirm.
Umrfuœ dicitur Mars,es~i etiam apud mealia hùius caufà,qp.odopus bocfufatet con-
cupiJcentiam&'famicationem.Gonûrma.t ea,quas ex Maytnonide attulimus,
Iulius Firmicus Is de errore profanarum religionum c.4. Aflyrios Venc-
rcm coluifle fcribit cui aliter feruire Sacerdotum fuorum Chorus non., RitusSaeer.
dùtllQ1 nJi.
poteli, nifi effœminent vultum, cutem poliant, & virilem fexum ornatu culi.
îiiuliebri dedecorent Etpaulôpofi:: Quodhoc monftrum efl, quoduè pro-
dtgium ? "NegcintJe Ytrosejfe^ O*nonfunt mulieres fe credi i?olunt, fed aliud
qualifîwtcj;qualités corporis confitetur Quse fane verba apprimè conueniunç
Aftarthas Sacerdotibus,& efFœminatis Antiftitibus Chamos & Phegor,de
quibus in praEcedentibus. Hinc Hefychius Venerem Aflyrijs non malc
diétam ait û«a«î«t videlicet à continuis pollutionibus, quibus in eius fa-
cris efiocminati illiSacerdôtescontaminabancur efl: enim Syriaco idio-
mate, Mafio tefte, f.gtSy Delpha idem quod TiaTî, coni unâio & copula-
tio Venerea, quamiramundxfcqiiunturpollutiones, JLâ^.» fie didla à Delishat
quod ftillàre fignificac j quod verbum optimè quadrac Gra:co cty- ouid & cur
jnoA>eJ^'T««»quo à fpumando fie dicebant Venerem. Porro Kabar Ara. Venus fie?.
dis»
bum Deam eandem effe cum Deliphat,feu Salambo, & Aftarcha, coerimo-^ cam.Lapis^Btach*
niae ei peragi à Mahumetanis quot annis folits iuxtà lapidem Brachtam
fatisofiendunt; credunt ipfi fuper eani Abraham cum Agar coijfîe aut
camelum ci alligafle cumIfaac filium effet facrificaturus atque in huius
lapidis fuperficie Venerem inciiàm in hunc diem venerantur Sed audia- Super lapidé
mus Anonymumquendatn in Saracenicis, quem citat Meurfius in notis Brachra/a -»
Abraham_«
in Confiant. Porphyrog. itadiflerentem Agarcogno-
uiile ilicicur
<Ça.<n
'S.'va xettQt, ?û&wfityw ôxTvzrcûfît
•£ A'^gpeTjTMç
ê'p^sv5>
riftaâ^Jï TSw>às é ?éruva)5iV
avril
rîj fi'yùço7*«Aw'^t@- t A'^gjeœjtt
àç axnrSr Ka/iffAsc
Sf&QPn a^ri^ ort t l'Qa.ùic i'p,iKkid-tljv.
In tpfo, inquiunt, iacerelapidemgtandem, imagïnemVeneris referenteni^»; Henrfms..
honordreautemeumyeo quad fuper mmtumAgarconfabuiatus fuerit jfbrabairLs
yel etiam quod adeum, cnm Ifaac efiet facrificaturus camelumalïigâïit Con-
fentit bis Euthymius Zygabenus, qui impiam Mahumetanorum idolola-
triam in hune diem adhuc apudeos vigentem, coiifutaturusfic ait: Nw,
inquit, Chrtjlianostanquam idololatrasatlumnimtur, quoniamcrucem quctni–»
ipfideteftantur, adoramus. Nos autem ad eôs dïcimus Cur vos igitur apudlapi-^
demBrachtan commoramini,Çfr eumofculam'mi? êspondent eorumaliqui quia
fuper illo cum Jgar rem babuit Abraham 5ahjverô, quoniam illtc > inquiunt cay.
mdurnalligauity cumeffet immoiaturusîfaac Tùmnosadillos Vos nonpudet'
adorare £5^colerelapidetn^juperquo cummuliere Abraham concubuit»aut camehm
alligauitj <t? nobis Vitio Vertitis, quodCrucem>quâ Dœmanwn vis euertttur (S?-
Diabolifraudes ac doli dijfoluuntur adoramusj quanquarri lapis ifîe caput eji
Vene~
CAPVT OEDIPIAEGYPTIACI
TêMPLVM
KIACVM
XVI.
Lapis EtacH- Vmeris, quant If»:.ië!hœ quondatn adorabant nam fs diligentcr infîci.tty nunc
tjm Veneris
daput refert.
etinnjcidpti capitis rcfert imminent Ha2C Z ygabenus Monachus. Qg£ fta-
CaiechcCs biliunrur inCatechcfi Saracenorum, in qua otnncs ad vcrain fidei iemi-
Saraccnics.
tam reuerfi abrennnciare quoquc tencnrar honoribus lapidi BrachtaiL.
exhiberi folitis, his verbis Amthematiô etiam iffarn il Lanprecationis db-
vnum in Make,in cuius mediolicere aiunt la-pi demmagnum^ Fencns ejfigiem in fe
babentem, bonorariautem ijiam hpidemûa/ï j{braha>nfuper co cumjigar coièrit:
Ritus ridteuli. aut camelumet dUgdrit <ùm Ifaicumeffet jàcrificaturus. Eos auten),qui preca-
tumilluc eunt,feriint alceram raanum adlapidem extendere,alcerâ ver©
burem fuam tenere, atque ita iaOrbcm fefc circumagere, donec è vcrti-
gine ofFufis cenebris çoticidant • Erant autem illic fepcein lapides alij
qui àSaracenisiaciebantur contra Chriftianos de quibus fie Catechefis
Saracenorum
Aoatheraati*
zatio. jînathemat'vô, inquit, jabaîam Mahometb, in qud dicunt elfe Deo domum
orationis ab Abrahamo G* Ifinaele in M«»t ÇMecba) Orcttoriwn obferuationh feu
yaticimj exfîruSîatn, C mandant,"Vt cumfuntibi crantes,ver tant facièsfui* ver-
Juspcirtèm iîlam Anatbemati^p ctiam ipfam Mecham <s? circùitnm eiusyï? fe-
ptem lapidesibi conieStoscontra Chriflianos à Saracenis Mcminit huius cœri.
moni» hiftoria quoque Longobardica fed alijs verbis Semel cttitem per
fingulosannos caufa recognitionis ad domum, que eîl in Mechay ire prœcipiuntur
eam$ inconfutilibus tegnmentis circumire, <&lapidesper médiafor aminapro T>ia-
bololapidandoiaSîare quant domum dicunt Adam conflruxijfe ornnïbttfyfilijs
eiusy £2° jîbrabami, <tsrIfmaèli iocum orationis fmjfe Demàm Mabomeiem-»
eam domum Jîb'iy cunSîif^gentibus tpaMdiffe affirmant. Ah non hîc tnanifefta_»
indicia latent cultus Veneris, quarnuis falfis i-elationibus,&aliarum fabu-
larum appofitione nimium corrupta ? Certè vetercs Arabes quadratuiu*
faxum pro Numine veneratos teftatur Maximus Tyrius ferm. 3 8.
MiJI. Lo>i£»b.
Arabes quidem quid venerantur nejcio,jïmulacbrumjœne>quodvidi, erat lapis qua-

dratus. Venerem vero fub figura quadrilateri faxi cultam quoque Paufa=
nias tradit in Atticis
y<)(/
'De ea ïrbis regiuncula, quam hortos vocant, <jr Veneris in ea templttm,/?-

gnufy nulliïs nobis fermodiblus eïi, ne quidem de Venere cuius tempîo Vicinoad/h
jîit figura, Vt Hermœ quadrata,1 epigrdmma
0
O (tutemindicaîss..Vénèrent
o/r~c/nDcœlesîemL'/jt'·)
effe,
éJtê~7Z
earum qttœparca appellantm\ natu maximam Dyfarem quoque prifeum Ara-
DylïresNu.
.-nenArabun a BumNumen, quod nos vel Bacchum, vel Mercu-rium interprctamur, fub
idem cum_>
Saccho, quadratp faxo cultum, Author eft Suidas, qui falfus Domine Dyfaris,Mar-
tem
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVML CAPVT
XVI.
rem eum interprttatur, quaG diceretur ©isjA'çws,quem confule vcrbo
©so^à'^j. Porro' cur Cabar Venus & Dy(arcs Mercurius fub huiuftnodi Ab ~.fyjtt'tt
quadraii'û-
quadrangularis faxi forma fuerint culri3huius rci nullam aliam caufam rc- lanurn Nu-
niiiiuni.cui"
perio, nificonfuetudinem /Lgyptiorurn, a quibns Arabes vicini doùti > tus.
pleraque fua defumpferunt j crlingcbanc autem Ifidcm & McrcurimrL. Cur Ifïs &
quemadmodum fuis locis probabimus» interdurn fub forma quadrara co

Mercuriuf
cjuaJrati h-
quod agriculturam& limiturn ponendorum rationem primi inucnitfcnc i gui

îei'viuur.
a la xi co-
vnde & Deorum terminalium feu limitaneorum exorta familia varias Dij l'crmini-
pafsim ad circumuicinasgentes tranimificcolonias Verùm quia de hiicè tanei. iss leu IJ1111-
iâxeisDcaftris inferiùs exprofefibagemusihicpluradicere fupcrrfedeams,,

ne in re tories repetita moleiïiam creeuuisLcrcloribus fufficirenim nos
hancVeneriscolendx rationem ab /Egyptijs quoque promanafTc, hic obi-
Vrania Venus
ter iniinuaffe. Quare adnottram Vraniam feu Venerem cœleftem reuer- eademcuiii_j
tamur ,• quam/iinè aliam non cfiè quàm Lunam,Alilath,feu Noctilucarru Aliiach.
illamHecaten) Lucinam, autiî quo alio nomine intituletur» fuprà vidi-
mus. Imô &Lunacornicuianiis figura Turrium &Mefchitarum CurSemiln-
faftigijs ii.i cuiiibu;
imponi àMahumetanis folita idnianiieltà indigirac. In honorein enini^ Mahumctauis
Deas(Lunam & Venerem Deas dilVinguere non oporcec) huiuttnodi fi- iaiponatuv.
gnaantiquitùscollocata facrataque adeô certum efti vt de eo nemo dubi-
tare pofilt, nifi fuperftitiofus forian Mahumecis feâiator j qui eam mémo-
rise fugx feu Hegirae Mahumeticasf concigiffe illa memoratur biduopoft
Lunx cum Sole Synodum ) attribuunt 5 fie enim in vita Mahumetis le-
gitur Authore Abubecro:
Ahubecro.
Etfurrexit Mahometnocie poft NouiUmmmju<ien> exMecba pnpter eos, Caufa fus,x
quiniite infidèles erant, & illi guflarunt pœnam

Maiiumeciv.
neôtiffia, {frets pœnadotonspie-
na, eo quodvenerint ipjis jipofioli eorum cum contraTlitwf,<t? dixeruut}^dn homi-
nes dirigent nos ? Cr infidèles fuerunt^ & tergiuerfatï pintîs* fbreuerunt hgem
eiiHyïnfîdiantes Yitœ eius, &>ideofugere coaSîusefl Ab hac fuga annos hodiè
putant Mahumetiftseomnes, & vocant zj^ï.i.M Senath'iïhegirathi vel
*j9*£\ «f*J>'STarichil hegirathi annos fugx auipicaùffimam fane lcgetTL.
quaei ïuga incipic, & fugacibus nebulonibus; fed hoc purum putem-. HTeîrath non
i tuga, fji) ai»
mendacium nam*js^ hegimth efl nomenGentis Hagarenae,& regionis H~ar~~t~.
fui etiam attributa eftMecha Quare aéra illa non c(ï xra fugse? fed xra_,
Hagarena; quia tamen etiam Arabes ipfi inrerprecancur fugam, elto fu-
ga fané, & fugiant omnesMahumetani ,quo, & quantum libuerit. Nos
verô antiquitatetn ab illorum mendacijs tutam afleremus qui feimus il-
lam vocem primigenia 1' notioneabHagarenis, non à fugaduci. Cultus
r '~JIll L, r
igitwr Lunx cum a;ra Cunari, non àMahurnetânis, nec à fuga improbi im-
poftoris,fed ab Hagarenis feu Ifrnaëlitis Mahumete multo vetuftioribus
proceffiffe facile colJig€t is>quilegerit, prifeis Ifrnaêlitaruin Regibus,eo-
Jumque caraelis hu'tu&ialcataz Lunaeornamenta,& gentis fymbola fuifle^
vclati
CAPVT OEDIPI ^GYPTfACl TEMPLVM ISIACVM
XVI.
vcîuti propria imo & fcriam fcxtam, qua: Vcneris dies dicitur » Arabe
Teru iàxt.1_j
icieiiiiishss *£. Jt^j»ium algiurmh vocanr, hoc eft, a-utfaîï,ôy.;iAnc-îcu',
concioncm ôftihiat,
dics Vervens
MsiluiHcra. conucntiim quem eodem loco, quo nos Dominicum, Iudasi Sabbathum.
m*. habent hanc, inquam» fcriam [èxtam,eiutque folenniratetii aliundè non
profluxiffe niii ab Hagarenis, cxillo patet, quod de huius diei celebri-
race nulla in lege Mahumetica Hat mentio. Ab anriquiflimo igitur Sara-
cenorumritu cam excepcreMahumetani fextamenhn feriam, vt fupre-
rnxDeai iacram olim Saraceni yEs;vptios, rcilc Tolitiano, imitati, vtluo
loco dicetur;ccîebrabant5 idq; faciebant primo, quod Dominiû Veneris
in primam illius diei horam caderet; Lunx in vltimam Quod verurru
cfie patet ex diipofitioneplanetarumin horisiftius diei occurrentium.
Cùm enim dies naturalis 24. horas contineat, necefle eft, vt fi dieSabba-
thi prima horadominetur Saturnus, àquoSatnrnidiesdenominatiir lè-
quehti die, prima hora dominetur planeca ordine retrogrado fequens,
duobus internjiflls, nempe Sol, à quo denominacur dies Solis (îmilicer
die proximo Luna vndè dies L,unae, &in reliquiseodemmodo deinceps
vlque ad feriam fextam in qua prima hora occurrer Venus, fecunda_»
Mercurius,& fie de cœteris v{que ad vigefimatn quartam horam, quanij
E>oir.iniunr<_» Luna occupabit, vti in exemplo hic appofitoapparet
p~aet.KUsn–e
vnhorïs &
dies Ssptinja-
TA' Vbi vides diem nacuralem Venerem inchoare?claudere Lunam jquae ve-
ro fit ratio dilpofitionis harum horarum, alio loco fufè dicetur Lacet
enim hic myftcrium muficuin, de quo vide librum decimum Muinrgias
noftra: vniuerfaiisj vti & Artemlncis & vaibrae & fuprà in Aftrologia>»
vE^vptiorum.
t-3~j.
Feria igitur flxta ab Agarenis înftitut^ videtur non fine myftica rà-
tione, vt in qua Cabarfeu Venus illa E'aQpo^. primam aufpicaretur ho-
ram,Luna verofcu Alilath Vrania cœleftis vltimam horam decupando
diem clauderet; illa diei prsfes, lise notlis. &quamuis illi olim diftin-
âi fuerint planées apud Orientales Aftronomos, à pofteris tamen paula-
tim confufi, cam peperére confufionem,vt Venerem & Lunam pro vna
Cur veteres & eademDea pafsim fumèrent. Frcetereà huius confufîonis hxc quoque
Arabes Lnnâ
cum Ventre caufa efiè poterie, quod antiqui Arabum Aftronomi Venerem,te(le-Hy-
parcho, Lunam quoque dixerint-, illi Aftrologi Vene-
confuderinc.
anquiaLyncei
rem falcatag Lunx facies affe&antern olim etiam deprehenderunt ? cer-
té mul ta olim feitafuifle, qnae nos modo veluti noua & recens inuenta
cum fumma axlmiratibne intuemur, fuprà in propylaeo noftro oftendimus.
Phœnomena enim Veneris crefcentisdecrefcentifqueLunxfàciem indu-
entis hoc feculo telefcopij ope primùm adinuenta) cur Arabes prifci inue.
nire non potuerint, non videojcùm & in obferuandis aftris ingenij foler-
tiam coniungerent continuis vigilijs, & aère sjauderent puro,nullifque_* s
luna magna vapidis impreuîonibus obnoxio Quod fi id deprehenderunt, certe mi-
Venus. rum non eft, cos Venerem cumLuna confudiffe, ac ideo Lunam dixifiL?
Venus pâma
Luna.
>*éa, hoc eft, magnam Venerem, aut Venerem parnam Lunam. Verùm
hifcè
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM CAPVT
XVII.
hifcè vtpotè conie&uris tantùm vlterius non infiftemus vnicuïque libe-
ium>quod volet credere relinquentes Hoc vnum ex hifcè omnibus ha-
£lenus adeô prolixe demonftratis,collige Cabar,illam Arabum aliam nul-
lain eflfejquàm communem illam Venerem Afîaticam, Vraniam cœleftem,
quam Mgyptij Ifidem> Babylonij Dagon, Derceto, Atergatis, Phœnices
Aftarthen, Graeci nunc Lunam, nunc Hecaten, Lucinam, Dianam Pro~
ierpinam,auc alio nomine Arabes Alilath vocant, re eandem, nominibus
diuerfitatemefTe&uurndenotantibus, diuerfam efle,- qux quidem pie-
niùsin MyftagogiaiEgyptia, Obelifci Pamphilij, vbi myfticas horum no-
minum fignificationes profundiùs rima ci fumus Nunc ad alia.
C A P V T XVII.
Çoîonia Deorum Babyloniorum à Salmanaffaro iît^

Samariam dedufîa
Alinanaffarus Affyriorum Rex,CLim Samariam diuturna illa trium an-

notum obfidione confeclam, tandem in fuam poteftatem vnà cum.*
babitatoribus redegifl'eti ne quidquam anipliùs negotij fibi facefleret in-
tradiabilispopuli peruicacitas eam coloniarum inftituic permutatio-
nem vt Samaricis veluti periidis honiuiibus in Medorum vrbés amanda-
tis, èBabylone vero, & deCutha(àqua poftmodutn Samariratii Cuthaei
quoque didi funt) de Ahaiad &deEmath, & de Sepharuaim euoca-
tis viris Samariticas vrbes,regionemque_totara incolendam tradereti quo
faâo, ait facra Scriptura, fecerunt fingulx Gentes fibi Deos fuos,& repo-
fueriint in templisExcelforum, qux fecerantSamaritî Gens quoque in_.
ciui.tatibus fuis, in quibus illas habitabant j viri quidem Babel, Succoth Be-
noth & viri Cuth fecerunt Nergal,& viri Hcmath Afima; Auitâe autem
fecerunt Nibbaz & Tartak 3&Sepharuaim comburebant fiiios fuos \ïl. Babyldm)
~Egyptiort)ttt
ïgne %1i Adramelech & Anamelech Dijs S.e.pharuaim Iuxtà diuetfita- inuuNfcs~
tem igiturGentiuni& vrbium diuerfos-quoque Dcos in Samaria confti-
tuerunt Babylonij, in hoc imitantes ^gyptios,qui iuxtà diuerfitatem No-
morum feu vrbium, diuerfa quoque Numina coluerunt vti in praeceden-
tibus oftenfumeft, à quibusHebraeipoftmodum edocliToparchas hofcè
Deosin fuas quoque vrbes recèpeûnti; quam infanlam illis exprobraFC?
viderurleremiasjdùm ait Vbijunt Dij.tui, quosfecijli tibi ? Jurgant <£7 v,Ieranr_ t 8.
x_
berent te iu temporeaffliïïionis.tuk fecunâùm numerum quïppe ciuitatum tua-

rum erant Dtj tui Iuda. Nam Vcreâe Rafli &Radàk hoc loco obferuant
In omnïhns <&fingults ~vrbibusvnus erat D~M~. Quem veluti prasfidem illius
loci ritn gentium colebanr,quemuècertisritibus,cœrimonijs,& facriiîcijs
piacafef]:udebant3admalaab vrbe vel loco aliquo aueruncanda; quod
indè colligitur, quia cùm primùm terram Samarise colere cœpiflent
Aflyrij & Babylonij» immiffliquediuinitûs in eos leonibus, à quibus mifc- Dei 19l1or~ntia.
terra:
rè vexabantar noui iftiincolsejtotamhanccalamitarem fibi ob i^noran- mukama'a
caufare pu·
nainDei terraeiftiuseueniffe, crederent; read Saimanaflarumrenuncia- tatur.
ly .ta,
GÀPVT OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XVIII.
ta;vnum dèfacerdotibuscaptiuis ad cos mifit, qui légitima Dei terraeeos
Leones doceret; atque hoc folo àMâ^âna leonuro fcriras domita & extincèa cft
legicimhWti-
bus Deo ter. fie vEgyptios,ob intermiflum Crocodilorum cultum,folito piùsab i)s infe.
tx exhibitis
domantur. ftatos apudloannem Leonem Africanumlegimus, eoque reftaurato inox
belluas mitiores fadas; quodv& Herodotus,& Diodorus tradunt Sicut
\Sigyptij omif
fo cultu Cro. igitur ob
intermifïum veri Dei cultû varias pafsim legimus Hcbraeos per-
«odilorum ab
infe. peflos cala mitâtes; fie & Diabolus Dei Simia varias miferias Gentilibus,fï
ijfdem
fiantnr. quando in cultu idolorum languerent, immittebat, vt eos veluti de irato
Diabolus Dei
Simia. Numine perfuafos, in falfo Deorum cultu, ardliùs conftringeret; ad hxc
enim placanda Numina nihil tam erat immane,nil tamimpium & crude-
le, quod non affamèrent horum reconciliandorum gratia non honori,
nonfama;, nonfubftantijejnon proprijs deniqucfilijs {'queis nihil ipfis
effe poterat gratiùs &chariùs, vtdeMolochifacrificijs vidimus ) parce-
banc. verùm his obiter tan tùm hîcindicatisj nunc ad coloniasillas Deo-
rum ex Babylonia in Samariam traduéïas reuerramur. Singulas igitur
gentes, fingula fibi idola exftruxifle Samariae, ex cirato fuprà facrœ hi-
ftoriae locopacuit Quae qualia fuerint, nunc tempus poftulat vt ordine
explicemns, initiumfa&uri à Succoth Benoth^
1 C A P V T XVIII.
J'uccoth Benoth IdolumBapyloniorum.
fibi velit Succoth Benoth, inter Authores controuer-

Suecoth Be-
noth. QVid propriè
titur Aliqni inter quos & Seldenus, exiilimant, Succoth Be-
Quid Shc noth, non tàm Deum, Deamque,quam fanum ipfum, ritus cceri-
coth.Benoth.
moniafque circa illud facras denotare; fuifle autem Succoth Benoth ni-
hil aliud nifi Milittas feu Vranise Veneris templum,vbi puellx corollis re-
uinfhe, & fedentes fîngulis in lpacijs? quae funiculis difîinda crant, hofpi-
tes operiebantux, qui rite imploratâ Venere Mylitta,' pecuniâque quan-
Turpïs con. tulâcunque data (qux Deae facra)cum eis afanofubduâisrem haberent.
fuecudo,
Nec cuiquam fas erat priùs difcedere,nifi priùs iuxtà hune ritum ex ijs ad
res Venereas fuiffet eleâ:a j vndè fiebat,vt per bienniu.m nonnunquam,
& triennium, potiiïimùm qux deformes,& raiferae forent, cxfpectarent;
lege fiquidem patria omnibus foeminis erat commune, vrfemel in vira ita
defidentes cum aduenis confactudineni haberent; cceterùm beatiores
vehiculis cameratis tectee, relicta à tergo magna famulitij turba,pro fano
confiftebant. atque ex his &fimilibus ex Herodoto &Strabonecollecr.is
Qjale iololû
aflertionis fundamenta ilabiliuntur. VerùmSuccoth Benoth idolum fuif-
fueric Suc-
coc Benoth.
fe, adeocertumeft,vtcontrariuaîfentientem, contra ipiam facrae hiiiorise
veritatem fentire exiftimem cum facra hitioria id fimulachrum fniflo
manifeftis verbis indicet a
Et
SYNT. IV. PANTHEON HEBIUsORVM. GAPVf
XVIIF.
Et vnaquœquegen: inquit ,fabric a ta eft Deumjuum,pofuernntj, eos hi–y
fanis excel/rs, qu&pojuemntSarniriLt^gens Wgens in Vrbibttsfuis in quïbiaka-
bitabant > viri "autem Babylomjfecerunt SoccotbBenotbÇjyc. Vbi Succoth
Benoth nequaquam perfanum intelligi poteft, cùm idola fa&a ipi.is ianis
imf(bfita dicantur,ni{î forte fanum fano impofitum dicatur quod afTerc-
rc-non dicam prudentis,fed ftolidi fuerit nequc cœrituoniœ quoquc in-
telligi poterunt, cùm ^fabricari^js congruere minime poflît manet igi-
tur Succoth Bcnoth idolmr. fuiffc Porro difiîcultas iola cft quodnaai^
idoluni i'd fuerit Seldennsnimis rigide explodit hoc loco Hebrœorunij
fentenHaai,Gallinae figura id fuiffe aflcrcntium j ego verô eam taiuùiTLj IJoîum Suc-:
ccKÉiBenocIi
abeftj vt reprobcm, vt potiùrin eandem manibiîs,pedibuique ,vt d'ici io- G.illinacum
!ct eam eft enimilia non Arabum cantùm 8c AiTyriorumjfed & iEgy- puilts.
ptioruin doârinaî maxime conlentanca. fed antcquam td oflendanius,

iententias Rabbinorum priùs hic adducam Radak in hune locurn com-
mentansfic dicit
~va'~·7~~
N.~t!f.
[Succotb'BenGtbijbocfuit notnen idolo^ cjuod cokbant in terra- connu > er

"videmiu quodidtiîtiiïï(Bàbjlonïorum.> te'mpore "KàbuchodonojorQêvisjtixtàjcriptu-
ramfuit <Bel Verùm temporedêgif J^yriorumi idolum babucrunt nom'we Suc-
coth Benotb à? dïctmfiiabbtn't noïfoi ,'memoria eorum m bcnediciioiïc qu&d
Succoth 'Benothfuit G aîlma^qtittfi dictretur^fimulàchnim Galtvi.? cûkhin-t no-
mine Succoth Benotb. î^tamquemddmodttm Gallinam appsîLint itàùSt'cctii' hoç
eîii operientem fi appellabant- Cnlltnds Succoth; cjna/tfotricesçjr3 bpcrtricesy'i-r
benotb explicabant pullos élus ,vqti6s fouère Ç33openre alisf oient. Huic conien-
ùt Raflî eodem loco
4
`_llf7r:W
K~––
Succoth^Benoth(îmulachrumfuit Gallmœcumpullisjuis Dicuncur au-

tem Succoth GalJinas, eô quod t Benoth, hoc eft tiliabus fuis, duni eas
alisexcipiunf, vmbraculi inftar feu tabernaculi fine. Ex qua deferiptio- Suceoth Be-
ne Rabbinorum ego-colligo, Succoth Benoth nihil aliudfuifle nifi fi- nodiiiieni
mulachrum Veneris cœleftis (quatn fuprà nuncAlittam cum Arabibus cum Alitta
Arabuo».
nuncMylittam & Ily thian cum Syris diximus) in fonnam Gallina; cuitl.
puiliseffigiatum. yod vtçlai'iim Hat
Notai)dumett,aji^ôs^gyp|iomrn, Chaldaeorum •& AraburrL.
Aftrologos, cum frèqiiçhuTaéîclïîiihli corpàrûtn !P.i'pedîonc,ac îôngâob-
feruatione deprehendiffent,eamZodiaci pjrcum/quam Tauri ticulo0 infi-
gniucre. veteres, maxirnè intçr.ccetera ^w^«xa/toe<a vitalem efle vtpotè in
qua Solcônltttutiisomnia vitali caloréhumoreque repleat hoc enim fi-
gno terra viridi circundata veftej veluti in theatro fe mortalibus fpeâan-
Y y z dam
CAPVT OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XVIII.
dampraebet, arbores luxuriantibus ramisdilatata, ncfeio quid interna:
CurTauti
dodecatoriï
falacitatis monftrant; voluercs denique» atque omnia rcliqua animalial,
«aacifecerinC Veneris agitata prurigine prolificum meditancur coniugium; in ca aliquid
vetereSt
fuprà naturascpnditioneslatereexiftimarunt, vc proindè eam non nifi
Dcorum domum appellauerint j Lunae quidem exaltataedomum,eo quod
dominioLunœ maxime fubiaceref; Veneris autem domum propriarru,
quod omnia inferiora fœcundô humore, Sole ineaconftituto turgere vi-
derentur.
Cùm vero Tauri figniun, totum vndique eximiae pulchricudinis ftaî-
Pléiades. quid lisfulgeat,illas feptem,quas moderni Afironomi Pléiades, aut Succulas,
notarunt. vel Porcellos appellant,Gallina2 nomine abantiquis vocatas reperio;tùm
quod Gallinx cumpullis referrent imaginem;tùm quod Venus'O<W«W«y*
huius dodecamorij gallinâ, humore ac calore foecundo inferiora fouendo,
Gallina coele'.
flis. &fnftentandoimitari videatur. Eftenimgallina animal admodumfalax,
fœcundum,<p«AoV»ç>«';qu2 Veneri, maxime ei,quam à pariendo/AMS-woii, feu
Mylittam diximus imprimis congruunt Hebrœi fane eandem ob cau-
fam non inconuenienter hanc conftellatiooem ©y hoc eft, àcongregan*
P le iades Jici. do apptllandam cenfuêre ficut enim gallina congregatos pullos fouet j
tur conlîften-
tia feculi. fie Venus Succoth Benoth omnium in mundo congregatrix eft &fotrix
vndèabHebrasishaîcconftellatio nonmalè dicitur confiftentia feculi. In-
ter omnes enim conftellationes haîC nominatiffima habetur in facris litte-
ris, vt lob c. 9. & c. 38. item Amos5. quibus in Ip'cis pafsim Pleiadurru
tac
& Orionis fub nominibus oy Jfcb^viA na^ Cima, 8c ôa Kjfd fit mentio;
de quibus ficRaill in 5. Amos commentans:
Voa
£*/». 1!JNnn tJ\'OT.:Jn~N~:1nM 01''? CM.:J
'I;¡ C":1.:)'J~M
ntrH ~5r 5~ r~r~ MtD~)1
n^tuio ortc?**hahïyn dt»p anac? 'â'yK m1*»ton® ipr nhi n7iyn arp arfjoû. ni
•jcjâejoioViyît ttijc om nJ«?a qît» o^Jora whtàin aôisnija» hVki r\y&n Va
Vnji noôn na en *td31 rnTâ1? ^^z^po1^rtVni fuir na e»1' ©ynoââ V'k •naai
nVo ajt kw ©y naâ noN*1*» *vsh Kaosaci
ÏFaciens Pléiades ç^° Orionem]memimt> inquir lob harum tlel.la.rum
txplicatio quia in js con/tJîentiafruBuum feu reddituum in temporibusJuif j <urhac con-
con/èruantêr leges eius, <y non me-
noaiin»m.
trarysj quihu*pollent^ qualitattbitf mundum
minit lob Solis isr Lunxt etiamfiin tjs confiïïentia feculi, eo quod ipfi regant to-
tum annumy iUa verô confiellationesfînt régentes temporacognita.in anno isr ha
fiscejfartce mu»dot &>îegibus eiusj dicmiî aiïiem bonnememoria ${abbini noHri^
quodPléiades(tue SitccothBenotb^fitconflellatio frigida <sr veluti ligament unLj
quoddamfru&uum OyionVerofeu JÇjfil contldlatioCalida ad maturitatem eos
perducens dicunt etiam quod conftellatioPleiadumjît Vltima pars feu caudaAne-
tis. Huic pofteriori confentit R. Abenezra
R. Ah m lira
Id ell, jfjch conftellatio feptemconjlans Jîellis in fine j'rietis quartsm fex

tantfcm videntur. Rabbi lona paulo propiùs ad veritatem accedit
S. lotis.
Afch
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM. è CAPVT
x~nr.
JJchy mquic, conjlelLuiofiptemconîtensjiettit in figno tpod in Jrabica^
Ithgua Vocatur Taumf Et in 5. Araos 7.Ste!;ePIe-
iadu lu
bcn<:t!~ur~i
G-111joz.Cu1nl
pujift.
Jjcb, \ny\x\ttjunt jeptemjtelU mfigiio iaun quarum .gura, veluti gallina
cumpullis. Hanc autem aflercionem ab Arabibus vidctnr co'legifle 'qui
Pleiadum hanc conftellar.ionem.nunc LjSù\ Mari, nunt j^t^M Aldi<m-
geh, hoc cil, gal]inam,frequentiffîmè verô dicunt j^àMoI*? Benat algnajcb
hoc eft, filias fuftehtationis quo vocabulo prox'unè ad Succach Bcnoth
alludunt, Sed audiamus Alhaghi Ben Iofèph,qui in Aftronomia fua Ara-
bica fic ait
Alph~rgi Bm
Iojsph.
ùtgnum Vero laurt» est in eo domuslênerts, dominât tir jangutm Q videii- Pléiades
agrs
cet humido & calido ) &ab hinc pojl decem dies oritur Altaria feu (Benath a/- eulcur* con-
set
gnafchy <sr bonumeft in illo maritima itinem conficere £3° feminare omne opus ferunt.
tgriculturœ exercèrent? opus If eneri congruum. Hanc igiturSuccoth B-enorh,
au.tfâenatalgnagbsfeu alio nomine Venerem cœleftem appclîare liceat,in
magna veneratione olimfuifle JEgypt'ijs, yÊlianuscumprimis hiicè verbis
teftatnr Venerem banc Vraniam in Vico Scbufa tiuncupato, non illa qui-
demêd eleganticertè, quique in Hermopolitono lSiomo7%âeîè > Trœfeclura c enfer
batur^religiosè ^fan&ijfimècolère folitos ejfe Vaccam quoque ideo veneratos Jeu
Taurum, càm ob domum cœleflem Tauriy cui ea prœelU tàw ob ajfi.mtatem l? con-
uenicnttam quam cumipfaDeahabere exiflimatur Nam huiufmodi animal Bomnfaljci-
tanto impetu in Venerem incitatur, vt cum maris mugituai audit illa, ad tas.
coitum vehementiffimè inflammetur. Ob eandemcaufiim reperio JEgy- Gallinx Ofi.
ptijs gallos &gallinas facras fuiffe nam & Ofiridi& Ifidi, feu Soli &Lu- ri&Ih'offi.
nSjÊfculapio, Hermanubidi,Mercurioj Harpocrati, cœterifque Numini- rebancur.
bus gallos & gallinas ofFerrifoJitas, Plutarchus teftatur, maxime Ccreri,
quani eandem cum Ifide facinaus, eô quod Ceres ea Venus cœleftis dica-
tur, quse praefinfruclibus, & frurnentis, qualem Succoth Benoth, feu Ple-
iadum coil:ellationem,feu gallinam illam cœleftem efle, ex precedenci-
bus patuit; imô manifeftis verbis indicat Plutarchusjcùm ait: Equidem, Vlutaschus.
quo tempore JBgyptij Jàcris operantur, tnultaeodem tempore fimilia apud Grœ-
cos aguntur Nam & Atbenis mulieres Thefmophoria obeuntes ieiunant humi
déficientes <£?* Bœoty Ach*œ \f égara, mouent, fefliuitatem^ eam moleflam nanti-
nant^ qnoâ nimïrum Ceres ob Troferpinœ filia defeenfum in doloreftt Fiunt hœc
menfefationis, circaVergdiarum leu Pleiadum (quas nos Succoth Benoth ef-
fe diximus )ortum% quemmenfèm Athyr JSgypty (ûcazi &Ifidem) Pjane-
<ÈaotijD^matriiimy'ideJli€ereakmnuncupayit Ex quo
pfionemjithenienfes
menfe feu Pleia- J
Menfe Athyr
patet.infîgniores quafuisfolennitar.es Athyr Vergiliarum cur .iiax'rns
dum ortui refpondente, abÊgyptîjs & Graecisfuiffeperacâs, t
non alia_, ûercnz fc'en»
fJ
nitatss..
de caufa, nifi quod hanc coeli plagamjfeuTauri dWWTeftoew, ia quo Ve-
nus, autGallina illa cœleftis federn fuam fixit,praecœteris diuiniorem re-
fpicerent, & humano veluti generi fauentiorem Goncludo tandem ex
oimiu-
CAPVT OEDIPÏ AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM;
xvm.
omnibus hifcè allatis, Succoth Benoth fuifle fnnulachrinn gaMinie cum,
Simulachmm
pullis, tub quo Venerem colcbantBabylonij, vt bene obièruarunc Rabbi-
Succoth Be-
nothigalli'W jii Venerem, inquam, illam rerpm omnium terreftçium fomcern ean-
cumpulli8'
dëq; efîe cumVenere,quam Arabes Alilat¥,Syri JioJiOû Mulitholeu Me-
Uttam,hoc eft,generatricem vocant; Grceci Latonam ieu parturientium
prafideai (Nam & huic idée gallinas facras fuifle Êlianus docet ,•) auc
quam>Egyptij IfidemautftellatnSotinappellant frngum Deum; vel de-
CurDijto' lunonem feu Syriam Deam vocat Lucianus fuifle autent
formis \iaK-* nique quaai
fîsexhih'eren- formâ
gallinx cum pullis expreffam, ad fœcundicatem Veneris huius in.
tur.
dicandam; ficuti eandem expreflcrunt iub forma pifcis ad vim in aquas
feu humores innuendam. Indicai hanc variam piduram Lucianus in Dea^»
~taci~iAt~dl: Syria,vbà fie ait Iunéaiitèi^fiprop'tùs corttempleïis, haudquaquam-\nius Spé-
eiei formantpï'œfefer t namin Vttiuërfumquïdvmyquod Veredixeris Iuno eft$
cœterttm habet quidpiatn vr Mitteruœ, ï? Veneris tsr Luuœ, ar ^he^ ÇjP Ne-
meftSj <&'jParcarum altéra quidem manu feeptrum tenety altéra autem colnm, &
in capite radiosgerit & turrim, isr c-eflumbabet,quo folamV enercm cognomen-
tocœleîlem exornant\ foris autem «^ aliud illiaurnm circuYn~ofat~rne~, lapil.
liadmôdurn preciofi Varijs itaqueenodis Aftarthem illam fuam, feu Iuno-
Aflyrij varijs
modis exprï- nero,aut Syriam Deam, videlicet ad varietatem effe6î:uum indigitandam
jnebant Aftar ita quidem, vt alij eam fub fpecie femipifcis, velu.
.hem. exprimebant Aflyri;
ti Dagonem, feu Derceten 5 alijfubcolumbae,autgallinae cumpullis, vti
Succoth Benoth-, alij alijs modis effigiareftt, femper tamen alij &ali)
woAu^çtpwquemadmodum Deam Syriam effictam Lucianus feribit Sed
hxc frequenriùs forfan, quam par eft, inculcamus Quare reuertamur ad
tnftitutum noftrum Hebrasi itaque non fine ratione aflerunt Succoth
S!3*coth Be- Benoth fimulachrum fuifle fub forma gallina: cum pullis conuenicenim
noth fimuU-
cteum «juale? hoc fymbolum, fi quod aliud, Veneri. Accedit quod hœc opinio nequa-
quam confina fit ab Hebraeis, vt Seldenus vuit,fedexprofundifïîmisEth-
niese Aftr6*logiae myfterijs deprompta quibus ficut frequens & continua
aftroruna conternplatiô occafionem praebuit totius fuperftitionis idolok-
wicas, ita 8t SvfucufAÔetwhoc & fœcunda ftellarum in eo occurrentium
natura, facile quoque Venerem fub gallinae & puîlorum forma repraefen-
tandi praebere potuit fuperftitiofis obferuatoribus occafionem. Gertè
monfirant huius rei veritatem pafsîm Numifmata quidam àntiquitTîma^.
Manîertinorrinj^&Selenontinorum, in quorum vna liiperficie occurrit
gaflus feu gallina cum feleni folio Veneri facro,in altéra vêrô imago Tau-
ri cornu comprehenfi quibus fànè ad nihil al-iud nifi addidamyfte-
ria refpicere videntur. In Tianenfiurn quodam Numo etiam gallus cou-
fpicitur ere&se figurae ceu cucurritum edens,cui fiipra criftam granumtri-
tici, &à <crgoan:rum,antetaïis inscription TIANO; ab altéra partes
Martis caput galeatum Credendumigitur, gallum in tali Nûmoita ex-
preffum effe, quoniam Martis aies eft, & ipfi proprièfa^râ granum vero
ferciiitatis exiagricultura fymbolum effej quod ad ffcellam) attinet, qu£
pariter in aliquot alijs vicinorurh populorumj Numis confpicitur, non-
«lulii eô référendum pucant,quod magna Gracia priùs Hefperia di#a Ht
He-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRJEORVM. 359 CAPVT
XVIII.
Hefperum itaquc fiue Vefperuginem(quam Venerem effe pueri in Aftro-
noinia nôrunt ) lus Numisexprimi Infinita hic adducere poflem ad di-
âarum rerum veritatem ftabiliendam fed quiaea omnia alijs locis rëfer-
uauimus nihil aliud hîcreftat,nifi vt;fîguram Succoth Benoch iuxtà
Rabbinorumopinionemoboculosponamus, vnà cum «IW«K«/*8eeV Tauri,
vt cuyofusLedtor à nobis in praecedentibus forfanfufiûs relata in vni-
cum typum conge fia faciliter inter fe comparare poffit
Tj/pus CDodecamorijTaurhquoà domumVeneris %) exultatioms

Lunœ (tgnum dixerunt veteres, exhibens fitum Pleiadum, (iuz^
Succoth Benothi aliarumque (iellarum^
adiacentium-
Porro quod Authores Hebraîorum Pleiadum conftellationem con-

fundantcumcauda Arietis, idfaâum efleputera ex vicinitate Pleiadum pleiajum_»
conftellaçio
ad caudam Arietis,vti typus monftrat. Atque hinc quoque fadum efle ar- cur confuri-
.r~
bitror, quod Venerem Àrieti inequitantem veteresMythoîogi depinxe- AL'iece.
Venus Atieci
rint, vel ob vicinitatem nimirùm Arietis ad Verrereum fidus Pleiadum,vel inequicare_j
quod in fine Arietis Venus virtutem fuam exerereftatixn incipiat Pléia- cur ping^tur.
Pleiadei,H;,
des verô, Hyades, & Virgilias pafsim confundi videmus, vel ob congeries «lesj&Viigi-
lia cur paf-
ftellarum, quibus fingulae tres conftellationesdiftae confiant vel quod sim coniiin-
danttir.
harum ortus, qui eodem ferè tempore fit, fimiles effe6lûs & operationes
in inferiori mundo prasftet Mirum igitur non eft, fi Pléiades Hyades, &
Virgilias Authores vnam&eandem conftellationemintelîigant.
Hane itaq; congeriem ftellarum, fiue ex fuerint Pleiadum, fiue Hya-
dmr),autVirgiliartim,antiquiChald£Borum Aftrologi ob diûas rationes
diuino honore fub ea, qu* fequitur, figura coluerunt.
Di-
CAPVT OEDIPI JEGYPTIACÏ TËMPLVM ISIACVM
xvin.
Diximus hucufque deforma & figura SuccothBenoth,nunc tempus

Btbyloni»rO
fteminarum eft, vt decœrimoni)s,ritibu{que ei perfolui folitis pari paffu differamus.
nefandus
mos. Lege icaque patriâ omnibus Babyloiyjs fœminiserat commune) vt fupra
quoque retulimu^ ritè imploratâ Venere Mylitta, feu Succoth Benoth,
femel in vita fedentes profano in fpatijs juniculis diftindfcis corollifquo
reuin&is,cumaduenisconfuetudinem hâbere. Sed de his & fïmilibus
Hercdott~s. confuleHerodotuml. i. & Strabonem 1. 16. àquibus nos ea, qux attuli-
Sttabo.
ïîi.u|, haufimus Innuit has ccerimonias quoque locus ille Ieremiaz in epi-
fto!aBaruchofubnexa,vbifcortaBabyIonioruminfeâacur ad hunc au-
tem modum loquitur
A16~~H~a~X6S 'S~'3'e/~M~~a~ctévTo'~e7$ s~Mt3-~JJ6.9 ~ccn~'x!!3-~TM~ôracvJe' '1'
ç~u~É~~xv$~i~rt ~roTivc,c~ ~tÏ ~c~z.ra~aGo,u~wvxorFc~S~~Tl~ô~'c~o~ o'Y~d~i~d ôTl~sxM~N~'
&Mzr~, âurn'¡J~ '5'~s~My N~THS Mulieres, ait, frsriiculi:scïrcurytdatRin
~'rePpo~yn.
fedent, Vtfurfures adoleant etjjquœearumcumaduena quouis, qui Yieamftbi
i
attraxerit, cubaret,proximam conuittabatur^ quod nequaquam Çtmili afficeretnr
r~OIYI:G honore, necfumcttlui eius di/tumperetur ïléet^tW^Xe'iVkt>.quid fuerit,Selde-
quid > n a: »=-=
nus fe fatetur nefeire nos
iiusfefateturnefcirez dicirn,,).)%é-ns.iîihil"1'a!iud
nnsdicimusper inteïligi nia funi-.
culos i unceos, quos in vfum cor tinarum, feu tabernaculorum extruendo-
rum torquebant ô/Wenim nihil aliud fignificat, nifi funiculum ex vlua
feu iunco paluftri contorcum queîs funiculis ftoreas 'feu cortinas eas inJ
honorem Aftarothj feu Veneris Affyriae texuiue fuperiùs fufè indicatum
V?de caput
de AHarotli. eft» & Herodotus fatis ofiendit, cùm adytus, qui funiculis iun"eïs ad fœ-
minam fedentem feu fcortum protenfi erant, vocat) £*$<?&xoivoTsmt}hoc
eft> adytus vndique iunco opertos qux & à Rabbinis '*E?~p^na hoc eil,
domusfcortatorum,à Iofia 1. 4«Reg. dirutae, dicuncur. Cùm enim, vt
fuprà diâum eftj fcorta huiurniodi profano Succoth Benoth, feuMjtitta;
fedentes holpitumaduentiimoperirenturi tabernacula fua feu tentoria
tùm
SYNT. I V. PANTHEON HEBRÔR VM CAPVT
XVUL
tum ad aerisSolifquemoIeftiameuitandain, tùmad Venereas ccerimonias
cum aduenis peragendas vluâ, iuncouè cegebant.1 Hinc Athenienfiutn
quo vocabulo vfi funt, cum protenfis iunceis cortinis
prodijt tfeipçotvlÇJy
profanos à lacrorum iudicijs arcerentj, ita Polluxl. 8. ScOemofthenes pollur
7^ ivtôma-f^favvtitur deeo, quiforo <©è<j£fl/w<r/MS$«aexcluditur,quod noc?- DeraoslbiMi.
uit Harpocration In Veneris autem, feu Mylktae, aut Succoth Benoth

fano pucîlîe confidentes imicabantur Vçnerem illam Succoth Benath, eu-
ius proprium çft generationi proli, quemadmodum illa; facitbant vaca-
re Debebantenim facra conformia eflfe» & cœrimoniï ficroruin ad
aîtiones Nnminis, quod colebant, analogae,*quod benènotandum. Hinc Ob'atiotje*
q'jA h ait
oblationes conformes quoqueerant ad Succoth Benoth feu Vénèrent Suc oeil Bc-
notli,
gallinamillam cœleftenij cura ei furfures,farinam,molas faJfas, libaœina,
& placentas offerebanc, qux grata effe gallinis fçiebant feorta enitru
7£tb'\t\)&.SvpuQiqthoc eft, furfures offerre folita,expaulo ante citaco loco
patuit oaJ;^<£verô feu falfas molasfparfaSjfeuôuAnjitstS Virgil«as trafic VirgiHas.
Se Theocritus &v{v'$vinç?, Hecatx, ad conciliandum amorçmj conferre Tbeocruus.
Certè placentas quoque ei oblatas colligitur ex illo lercm. c. s. v. 18.

jin tu non Vides quid ipfi faciuntin ciuitatibm Iebudar tsr in plateis Ierttjàlem ?
Fihjcolligum ligna, çep patres accendunt tgnem mulieres "Vetofuba^œ farinœ
m*jfamapponunt,vtfaciant placentas Qêgin-ecœloruWxVbi Ionathas Chal-
dxus Pataphraftes vertit,ftellis cœli Verba eius funt
lânstbat
CbaUtut
Mulieres Verodeftinabartturfacereplacen£ul(tsjielUscœ{i. Quera E

?»raphr»tltt.
locum
Raffi fic interpretatur
SA~=i.
Vtfacerentplacentas impnffus textus, inquit, habet, HelU %eginœ cœli

ftellam enim magnam Vocaueruntlingua Gr&çar ^ginamwli. Radak ia hune
locum commentanspropiùs adhuc accedit, cùm dicit
nô'V ir rniaya •«jn Va asjart itaask,
miamœyV miaya îVap1©" QVoynorwfi
nôc^rt naxVoV nwam o^jd vn& whsxn WQ
H/^jinquit, têtim dhuiw familia occupabanturin baçfirutiute Vt con-
ducîi ojferrentfefe injeruitutemr ZFfacerent pldfemuias yqu*fur t ç?rtt gênereus
eduhorum, quœprœpambant, O*offtrebant operi caùi Vbi per opus iîiu J cœîi
nihil aliud, niu artiHciatum aliquod opus adexempl.ir conitcilationis ali-
cuius faâuro fquale Succoth Benoth fuifle fupra diximus) intelligi mon.
rtrat citarus Radak fequentibus verbis
no'iVa o^n^'it o'^ya ico '^sn 'k "idh tfntân ni^VnV oôiTia aou n"n
n:J~t:J~ n'i a''<o~~<& ~in 55y~tr ~i n~i~D limtr a''o!on nD'!o'? n" n~5~,5~r
lJ'De.
Ei lonaiba* explicat'îa ï\uanîm, ''OtTii €ardutimy hoc e ^placent m ex
fannajts ottisi&' meUecanfe&d* 'ôon roVoVfygwœcœli; (âeeii hic n &r R<?g!na c<di
pro- JqujEnitnvo.
indèexplicatur Regina, fïeut fuperiùs nax^nopus ) <ùr Jtgnifîcatquemad- catur. <
modum deinceps, <l{eginœcœliyquafidkereturilel/is dicitur autem êgina cœlit
Zz lin-
CAPVT OEDIPI ^GYPTIAa TEMPLVM ISIACVM
X1X..
t'initia Gpgcajcilicettftella magna incœlo, qttam lonathas Vocat /ittllam cœlit jir^
hes iÇjibar. E quibus patet Idolum, cui furfurcs, & Errinain & 9à«#/5, 8c
SvAupaS-,feu placentulas fçorta Venerea fedentes, offerebanc j conftelia-
tionem aliquam fuifle, quam Reginam cœli ob mirabiles effeclûs dice-
bant qualem confiellationem Succoth Bcnocb in praîcedentibus fuiflfc
sâmétousèprobauimus Quôd autem Seldenus ex R. Salomone referar, placentu-
las Reginae cœli imagine infignicas>nuhi fane diligentiflîmè id inquirenti
in àidio Authore reperire nonlicuic> verilimile tamtn eft, pljcentulas
hafce figura idoli Succoth Benoth, videlicct, gallinae cum-p Jlis fuiffe in-
3'Ixe~rEia~ta
fignitas i didiceitontenim hoc Babylonij ab iEgyptijs, qui, telle Plutar-
cho, in placentulis menfe Tybi, feu fefto aduentus liidis è Phœnicia liga-
tum Hippopotamum effing.ebant.
Sed conrraho calamum, ne moleftà earundem, &làepèiam incoïca-
tarum rerum repetitione Leâori naufeam moueam hoc vnicum dico,
quod qui haec cum praecedentibus benè contulerit, videbit Succoth Be»
noth, eandem omninô effe cum Venere illa communi omnibus Afiaticis,
& lîue eam cum Arabibus Alilath, fiue cum Syris Mylirham, cnmPhœ-
nicibus &. Sidonijs Aftarthen, Dagon, feu Dercetam cum Azozijs, & Af-
fyrijs, fiue cum Babylonijs Succoth Benoth, fiue denique cum alijs, alijs
nominibus dixeris, nihil aliud dixeris nifi magnam illam Deorum Ma-
trem, virtuce multiplicem 4 $ed nos his rcliclis ad alia pergamus
C A P V T XIX.
^De Nergal, cœtertfqueSamaritanoïum l doits

Sill'Mr iWti
cur odio h3- MVItae cauf* funt & rationes cur Samaritanos Hcbraei canco odio
bi:i ah He..
brxK.
V1 profequerentur,quaruni aliquas refert liber Efdrse 2. & Iofephus
antiquitatum Iudaic Es autem inter eœteras futrjnt,quod Samaritani,
ne n.uriHierofolymitani aedificarentur varie obftitcrint j & Nehemis
infidias ftrnxetint } cceterarum meminit Abenezrq hi^ verbis:
1t. eiba~rxr~e. hnpn Va nK ixapn p-\w p vîn^ VktiVnc* p Vannn >nry ico'yno.
min "nSDniKOcsVoi rvnsity niKcw'Wi aorti ntNotfVctf ix^rti « h&rt Vk
efTïSDft ato *itd3 D^niarK, j^tjoi onorat aîictfo a^Vm a^ypin i\t> qvz
hzt? nW pnnnrt pn n'a a-mii jvhyn pi n^ oiroi niniVft "?y anaj.i anam
"ion ^dik iVxa nni3 *icj3VaiKrt Vainox p^n oViy ny "ntD ns Vx-iô oik
niJaV i&i ash ah no>oc? a^non n^rtna pVn onV po '•nis qik n^jn1» V*oT»rrt
nVnî pSn ûrtV irrr kVw myi Mârt oViya «Vi fwri aVtyn. kV ij1»1?» no
DVch-P3.
J$uid feterunt E/dras £SPôrobabelfiiiw Salathiel,&* lofuefili'u lofedek? t
eoegerunt omnem congregationemin domum Domini, po* "Ventrefeçeruui trecentos
Jacerdotes,& trecentos puerùs i trecentœautem tuba C?' trecenti libri leg's
erant in mambits eorum; illi autem cUngentes tnb'vs^LeuiU vero canentes » <L7
pfallentes fugauerunt Çuthtos per fecretum Kominis explirit t Vper jeripturam
P
fi»-
SYNT. I V. PANTHEON HEBRÔRVM. CAPVT
XIX.
fcnptamfuper tabula, <t?per anatbema dowwiudktj inferioris, Vt nulhu Ifraëli-
ta comederet buccellam Cuthdiiin <ttemum jib eo tempore pronunciarunt Qui-
cttnji comederit carnem Cutbdi^ ficuti qu'tcomedit carnem pordnam. JSlej, fiat
Quthausprofelytus neq.fît i llis pars in refurreBione tnortuorttm ficut dtSlunLj
non nobis &*vobis œâifïcatiodomus Dei^ neque in boc, neque in futur? fœculo
i? aâhuc nonfailli pars <sr bœreditas in Hierufalem Hae itaque rationes
crant irreconciabilis iftius odij, quibus accedit adhuc vna eaque maxi-
mà) quod Gentium ritûs & conluetudines nimis fuperftitiosè obferua-
rertt, cultum idolornta cum veri Dei cultu coniungentes vndè & ftultus
odit ammameajertia
populusdicitur, Ecclefiaitici c. 50. v. 27. Duasgentes
atitem non ejl g«nst quant oderim i quifedentin monte Seirt&VhiltJlhijm^fiul-
'tus-pàpulus'y qui habitat in Sichimis Eo autem vfque odio etiam nunc fe-
runtur inSamaritanosIudasi,vtcoria, &pergamena abijs praeparata pro-
fana cenfeant,in ijfque legem autThepillim defcribere illis fie illicitum;
iuxrà-illum Rambam p. 1
Ram&am-
Quicquid necejfe ejlfieri nomine fuo,Jî tlludfaciat Qutbœus yprofanum efl •

Acccndcbatur odium illad in cordibus Hebraeorum ob œdificationenu
teropli in monte Garizim cuius quoque meminit Seduna Patriarcha,»
Gazenfis iu relatione deSamaritanis Samariticis characleribus conferi-
pta. • 1
StMMft~tt~
leSi» ex S»-
4un& Patriar.
tiazenjistn-
U. Btbl- V»t.
IHo ttmporfi cum difeederet Mexflnder è Iemfaltm egrejfm efé ad eum->

§Anebcdictcum ijafél^^ffiijs Iofuefaçerdotis magni,quiaffinitatem contraxemnt
Zz 2 cum
CAPVT OSDIPI jEGYPTIACI TEMPLVMISIAG VM
XIX.
cum Cutkœis.)quo/fefugauentnt Entras, çep Neher&iasà domoDùmini•> petijt^ ab
AhxAnàro Vtfacerdotesgenerisfiti œdtficarent tempïnminrnonte Gari^j<n..t/«c
dfiSiOydiuifus eîl Ifraelin duo partes; pars popuUfecuta £\ïSi»n°ane>nht-jlum
O* AnttgQnumdiJcipulttm eius%çycongregationem eorttm>mxtàid quod ah. B/Hra
t? Uropbetis acceperant: pars autemalià Sanbellet>O*gsneros eius ait niermit-
que bolocauîla, &*Jacrifîcia extra domum Dei çepcommentifant ds corde. fu$
wSlitutetfçSFJtmulatbragentittM In domo autem iftajacrificio funïïus eîlgener
Sanbellet ManaJ]esfilms IofuetfilijIofedechJacerdotis magni Tune etiam Sadok,
<sr'Baitus dtfiipuli jfntigomfueruni in caput, <jr hoc primipium fuit hœrefeos;,
Namiuerunt temporejfntigoni magïîlrïfuïintemplii'n Gari\i.ny fuerunt^ iru*
R. t&t&êm
és c,,6~la! 4.
capita. Quas verba ita congruunt verbis R. Abrahae in Cabala, &libri Iu«
libri luth afin chafin^vc penitus .tranferipea videancur à Seduna- ?tx cœceris igitur gen-
JfuegtHtah-
tibus Idololatriê dedicos Samantanos fuifleexexprobrationibus iltis si
gearum,
ludxis fiais confiât Nam prxtercommunia fîmulachra in Samariam à
K«rgaiSaoi«B Babyloniadedu&a
Nergal quoque fingulari cultu coluiffe leguntur.
ririnornm
idolom. Quod tamen,& quale idolum fuerit, incognitum eftLatinis Authonbus
%l\itnus.
à coeteris igitur huius nobis aliqualis cognitio petenda e(V. Seldenus ar-
bitratur,NergalabHebrîBo Vi&TJi quod lucernatn&volutioncm (îgnifi-
cat, deriuatutiijnihil aliud faille, quàm ignera perennem àCuthaeis reli-
Nergïl non Verùm hoc repugnare videtur verbis facrs Scripturae,
fuicignisve- giosè feruatum
««lis, fed quae Nergal Numenfculptilcfuiflc,ficutccstcra idola àGuthasis cfFor-
Iculpiile.
matum, afferir. Non defunt, qui cxiiUment Nergal fuiife liinulachcum
coîumbxipecie. Narrant enim Rabbini Thalmudici, cractàtu Gholia,
Çtdc. i. inuentum efle invertice montisGarizim idôlum fimilitudinis co-
lumb£B,vndèiudicati funtomninotanquam |k>puli terrae verbafijnc:
HÙ&M'Tbal nojiV owia vw
muÙti tra& iâoi niv mon înTon o^wuta ahx xiraJ T-sa S fara
d".NIIfM f1~·3!
Temporibus <!{.Meir inuentumcjljin monte Gaîmjtmvtlachrum JlntUtudiàis

H> Amtw.
€olumbœ,v»dèIudicati fant omninotanjuampopidi terra. Meminit huius co-
lumba? quoque R. Azarias cap. ai. ftW ^"Jok aitque Semiramidis ve-
Urt0. t. tj.
xillum fuifle, &pofteà Aflyrioruin vndè1ère m. c. 2 5 FaEla eU terra eo.
rum in defolationem àfacie ir* columbt. Occafionem autem huius vexillt
Disasrtl!
SuUt.
ti~ eîigcndi Diodorus Siculus libro tertio refert, quod Semirarnidem recens
Semramidi natamaues, praecipuè colurnbxaluerint vndè, inquic Diodorus, gentile
vndcflemen nomen Semiramidi ab auium pipitu, & minurizatione impofitu'n» quod
ImpoGcuui.
Rabbinus ille aTiQi» Chaldaicè *nor,Zain in Samech,ob foni affinitatem,
permutatione non improbabiliter deducic, quafi diceretur Zamirispro
Semiramis Ait pra?tereà populos qùofdam Semiramidis memoriam ita_»
coluifle, vt ab cfu columbarum omninô abftinuerinti quas onnia ijs, qu<e
fupràdeDerceto, & Dagon ÀfTyriorum rdplis retulimus, congruunt.
Tandem concludit Saoiaritanos,qui ex A(Tyri;s oriundi erant,in Semira-
midis honorent, & memoriarn columbae idolum in monte Garizitn erexif-
Hit*U*u ic, & colui fie. Ali; volunt, vti Gcdclias, hoc fuiftè idolum,quodlacob ex
Aflyria allatumprope vrbem Sichem fubter terebynthumfodit,Gen. 35.
Quicquidfit,certuaieft, Samaritanoscolumbam ficut cœteros A(Tyrios
coluilic
SYNT.IV. PANTHEON HEBRiEORVM. ~~r~~T
XIX
coïuifie Vtrum autem hoc idem fuerit idolum. cumNergal,theritô qilif-
piam dubitarepoffet. aliqui exRabbinis, vediftum eft id exiftimant.
Nosdiuerfurn. efle, atque à cœceris diftin&um arbkramur > ita quidcnu
vt per columbs fimulachrum Samaritas Dercetam, feu Adergatim, aut
Semiramidem coluiflè afieramus. rationes vide fuprà proprio loco tradi-
tas. Ncrgalautemfuifle fimulachrum Gallï gallinacei fpecie fub" quo NereaîgiU.
'Ûtailkùdittei-
i:
Solem,aut îgnemPerfèe, ex quibus Cuthaei oriundi, olim colebant » fuifle habebar
reperio. Hoc, vtcredam, Authoritatesniukorùm me mouent; nam Se-
duna PacriarchaGazenfis/tn iuprà citatarelatiqne Samariticis literis fcri-
pta,fcribir; Nergal galli fimilitudinemhabuifle â- verbaeius Samaritica^
proferam:
%$Au»6<
Ki Abmu iabakim, & thorath Adonai ve ham gno,bedim tagnauuat

tha'rnigoli fclie neemar belfchon fomroni Nergal Hoc eft Jjûonwn-»
reliqutrunt Patres najlri kgem Vei, <&feruiërunt Nergali idologalli fimilhudi-
ney dicitur tnim in îingua SamnrïticugallmNergal ideô Se cœrera quae fe-
quuntùr. Quibus verbisadftipulacur Bâl Aruch, qui Nergal idem. efle_*
afferit, ac îJiain, quodHebràîisgallum fignificat; verba eius funt:
BAAl.ara; p~
Hoc eft, Nergal in comment' qui VocaturmrV»o'i arba mitboth M tertitu*
âifï. tît.bannQdedhifmoyin nomine eïuifecerunt Nergal^ er mdèejî 'îljûnn hoc
çîljgallus gallinacem Diftin&iùs id explicat Onomailican Syruai apud
Mâronitas
Oat~.7~t
S)'r!')t.
Et YmCuth coiuère TSLergat Eftautem Nergal fimukchrumjub forma-*

ipfimilitudinegAlligctlliiMcei. Confirmat hxc omniaRaflfî, in comment.fu-
pra 1 7/J. 4. Regum, vbi fie ait
.• ViàJin Vjnji pfnnfiK oy nViu-tn mot nwa nuo RAlfs.
< Succoth<Benotberat formagcdl'mœ. cutnpullùjuis, Nergal verô, figura gal-
li. ;Confentithîfcc GuidoFabncius in Diclionario fuo Syro-Chaldaico, Crido Fanri~
verbo Nerval: E fi îtaque Nergal vox Samaritana & idem fignificat Netgat vox
SamarÎran;¡,
<quod ViJJ'in videlicet gallum quod exigua différencia, qu« inter hili
Nexg.ol, &: VjyinTharnigol, fatïs demonftrat His itaque praefuppofitis
c;onciudo, Nerga), quod Cutbasi feciiTe fibi facra hifioria memorat nihil Nergal ido'i'.
Ceu~i s
aliud tuifl'e, quàm Idolum ignis feu Solis fub figura galli gallinacei, ignis ignis, fub figura~
Soiiftjueproprietatibus «»«Aoya){refpondehte, cultuïn Cùm enim Cu- salli.

thaei origine Perfae eflent, Periae vero Solem & ignerrifub varijsanimand-
,bus,
busk S xfenr,~t.Ilus
l ignrém reprsfentantibus
Soltm anf LY Collererit
coîercnt veri
verifimileeit
îtmi'le £1. Cu-u-
tliaens ritushuiufmodiidololatricos in Samariam migrantes, deinceps re-
tiniiifle lîerfas autëm-Solem & ignem coluiffe,fuperius fufiffîmè proba-
PerCE gaH'1~
tuni eft. Lcliquum igitur cfi, vt proberaus, gallos apud Perfas in futnmo Coiebant.
honore
CAPVT OEDIPI AEGYPTiACr TEMPLVM ISTACVM
XIX.
honore habitos Ac primo quidem Ariftophanes,authoromhi exception
ne maior}apud Alexandrum ab Alexandro eum honore habicum àpofte-
ris,co quod gallus Perfis olim imperarit, Mai-tique facrum fuiffe hiicè
verbis monftrat in auibus
O"çw« «V w/*$T i5 yî vuç fS Tlsgo-ixa

AritloçhiHtil.
0"a~~ ~~yE,~d~d~6~Cz~. 7JÆf~X~
A"~Et&1,NtG71~,
jfuk à nobi s génère<Perfico

"
Qui dicitur gmuijfimus vbique-»
Martis pullus.
Stbctitltti.
Ad quem îocum Scholiaftes: MwriTt.tuJS'Gv»KtK^Ctvahîy{,Mwîg- **yOi
A"çtœç vji»^ »*»•« « AKîg- jyî/^/jtt©- Nwiqudm tam gallum dich Medus
emmdtciturJi <St:ftillusMartis t quiajortisiFpugnax
Ad cultum hune promouendum non parùm facit ,quod Perfia. pri-
indèque eos inalian Orbis terra: regiones
Galli galTina-
cer ex Perfia
ma gallos produxiffedicatur,
ptimùiupw-
uefti,
aueàos, verba Athenaei funt Menodotus Samius libro de ys qm& Vt/ùntur
Alhcntus. in Iunonis S aminétemplo, inquittSunt illic pauones lunonifacrt^ primi quidetn-»
inSamo ed'tttjtceducati, indè^ educli>ac in alias regiones diuecîiêlutigalli è Ter»
Jîde, <? qu'as Mekagridas vocant, exploita, Vndegallttfpa/sim Terfîca auis au-
lPiejytbiuti
Suidas- dit Hefychius inquit, nôWs^wç aAutfyW. Suidas eciam Perfîcam auem
VOCat niffiniçi'tyn o«A«Vr&)ç if^rlcàAatyiat i&f'énlgizftûiôkî ZtttriXdjç i^ OKa'
A«*5ntçs-wa. Perjîcdauis dicitur ob crifiamgaleœ, ^rquodfumptuoja quœuisrfuefs
Perfarum mi- G(exVtebatttr,y>ocabanturPerJîca. Hinc Perfarum milites G alli nuncupati
lire; Galli funt à Caribus, obeonos, quibus galeas ornatas habebant, eaque çlecaufa
nuncuj?at». Artàxerxes horhniemè Caria, quiGyrurn iaculo vulnerafle créditas eft,
eo honeftauic pra^mio, vt gallum aureum lanceâ prasfixum ante acierrL.
rlrt~rcbrn ferret: Author Plutarchusin Artaxerxe Multis itaque capicibus gal-
lus Perfisfacer fuit, potiffimûm verô Marti, quem nos in praeeedentibus
cumMythra quoqueconfudimus, & pugnacem feu reluctantem quan-
dam vim in Sole elucefcentem ex Plutarchooftendimus eftenim gallus
Martis Simia; quod magnanimitas,fortitudo,audacia,.pugna:citas,galeà,
calcaria,circumlpe6lio, & vigilantia, fummaadhxc falacitas &lafciuia_.
aîisque proprieestes Marti competentes làtisdemonftrant. Mirùm igitur
non eft, fi Perfae Solem, quemper Mythram, hoc elt lapkiçm illum can-
defaâumintelliguntjfub galli forma expreflerinti Veneremautem per
gailinamcum pullis. >
Quanta Martem inter & Venerem fit amicitia & fympathia nullus
eft, qui ignoret quanta vtriufque falacia, fatis oftendunc Mythologi,
dum illifalaciffima animalia Gallum & equum j huicgallinam?ârièteni »
cui Venus obequitet, paueres ad haec currum eitis trahentes columbas:,
(î niliaque Venerea animaHa attribuêre funt enim haec fymbolafeu hie-
roglyphicaquîedam falaciçatis, quâ Venereajj-Martcmqueferuêre indi-
gitant.
SYNT.IV. PANTHEON HEBRiEORVM.
gitant Verum de his alibi copiofior dabitur dicendi materia quarc ad
4lia Nutninummonftra explicanda progrediamur.
Numinayquœ SamariacQla6}1>in'fchel y tuer es

Semibominemq, ajtnumyjèmihominetn^canen»
EncapricepSygallinxyjtauOyfaxumcittrigonumi
€t fidu* çceli NuminisMa.loco
i Thartac Typhon. 6 Ciun, Rephan, Saturnus.

2, Nibbaz, Anubis. 7 Marcolis. Mercurius,
3 Afima,Mendes,Pan* 8 Nergal, Harpocrates.
4 Succoth Benoth, 9 Ncfroch,tabulaArcçNoc,Ia^
5^ Anamelech. 10 Adramelech, Iuno. (nus.
CA-
CAPVT OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM KÏÀCVM
XX.
C A P V T X X.
V
Tarthac *Anamekch ^dramclech

lÀfima i Nibha^t
varie fentiunt; quidam,
DE
t~ id ab acte, quoi
AfimaEmathïcartimNumineRabbini oblationem procleli&o fignificatjdedu&um>pro
fie Radak
quouis pécore accipiunt
~4~~x.
A/twadi?liQ>e]Uaficomplereturin pécore facnficiumfeu oblatio pro peccato >

R. Elias Germauus in Tisbi,exiftimat Afima Simiam effe
R. pi *ppn *ontf n&0x nx itfy pctfVaKintf mnh paj invc? vu iqïxï
xôo lyVn tap
Sgo autem, inquit, diço, quod magis conueniat dicere, "»KO2?K ventre ab il-
Afima hircii
fignificar.
la %çg. z.c. 17. Feceruntfibi Jfîm& enim JJtma illo locoSimïam; fi-
Jïgnificat
cuti l? Italiçè Simia Voçatur Alij tamen vcriùs hircum feu capram inter.
pretantur Afima 5qnafidiceretur fimulachrum hirci abfque lana ita_»
~~Rl Ar~sh.
Baal Aruch, voce r\&&n:
jffima, in commentario, quod incipit rprva "1 arba rmtbûth çyw Gema-
rah banoded bïfmo^m ï\lwn locum, Fecerunt Vin &math Jfina tradunt Rabbi-
ni no/tri, quôd Afima fit bïreus caluusi cui noneH lana, ac ideodicitur Afima^ftod
defertus/ir à lana Çui RafTîconientit in locum diâum fie commentai»
R-»/*»«
JJïma, wquit,/tmulacbrum erat finititud'me hirci ïfficlegunt hoc omaesy

Zçyjîcexpliçant hocyocabulwn %abbininojîriin Sanedrin Hinc ludaei Samari-
tanis exprobrabant,quod penrateuchû fuû inciperent n&®& xiz n^ctf«na
In princ-piocréante Afima cœlumçy terrttm ita enim Abenezra in prasfaùo-
ne ad Hefter, vbi de lege Hebraeorum à gentilibus recepta loquitur
A6r~ISGrA.
'l'l~9 14n 92rilt1t1\D ~r5td.O~n,tt\1'1~ t n.n.J')~ ~o"1~n 'p~nY1'11
&1'n<i3i»"ynto"K5Gn3y<in Qw «ûni -n^n a&rt nrtn aânia vtn nu rniav
Nc\idJ'\.N.1 C~i'1~.N N'1 niex-iz nrtn 'J.:1n.Jcd
Et tramfmi cwarunt ( legem Hebrsorum ) êrfu <&ftripfemnt eam
<S*fofucrunt in b'iftoria%egwnJuorum fuerunt autem ferfœ idoklatr^ ç$*ideô
loco "HominisVeifanfîi ïsr benidiSïi, nomenidokrwn fuorwn Jcribebantj quem*
ad/nodumSamaritanicjMquçfecerûntiqui feripferunt pro, In prwcipio çrçawt
Veus <&c. In prinafh créant Afima Hxc cùm apud di&um R. Abene-
laJzorum~
~umnta–t zram légère! fiunaium meinèeiîic defiderium fciendi fi in Samaritano
contra 3ama.
Pentareucho Vaticano huiufmodi leâio
ficanos. reperiretur, Verùm contrarium
reperij fie enim habet Samaritànaleâio:
Bc-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAPVT
XX.
Samariran.1
teltto.
<Beqétmetbïeeth berefcbitbara Elohim Ï9" jcbatmimveetk baret^ A tque

haec in Pencateucho Samaritano-Hebra:o Vacicano qux cum comnmnt
le&ione Hebraica in nullopenitùsdifcrepac, ncc in vernaculaSamarita-
norumlingua,quaefic habec
tBeqama dtalma^ eîhaa iatb fckomibYiatbaraab In principïo çreAtiit el-

haa &c. Qux cùm vidilkm, hxc omnia ex inueterato illo & irreconci-
îiabiliodio ludaeorum inSamaritanos vcl confiâae{fe, vel falcem itu
cxeraplaribus ab idololatris» antequam puram HebrîEorum legeni fufei-
pexent, defcrïpcisîta leélitatum eue, aduerti. Namcum Iudqei Sàiiiarica-
nôs Afims>hoc eft, hirciifœtidiffimi anhnalis cul tores fuifle féirenf, &Io-
conominis Dei veri idoloruni fuorum nomina facr* paginx inferuiflo
ipfis conftaret maiorem calumnîam ijsinferri non poue putabant,quàm
iiipfis fœdilTimam hanc leâionem de creatione Mundi ab hirco perafta.»
obtruderent Verùmhxc animi gratia prxterire noluimus; quare re-
uertamur ad inftitutum noftrum
Dicimus itaque Aiîmafuiffefimulachrum Emathicarum hirci figura
effigiatum j quatn figurandi Numinisracionem ab ./Egyptijs profeâianu
fùilie nemo dubitare débet, cùm & -^gypeios, maxime Mendefios hir-
cum fumnio in honore femper habuifîe teftentur fummx folennitates
huic quotannjs in vrbeMendefia exhibits Herodotus quoque Hircum Htroict. I. z.
& Pana vno vocabulo Êgy ptiacoMendes vocat, vndè Mendefij faêAeé^â/
ifti famofi Diodorus Siculus rationem huius fuyoAafkç reddens fie ait tHeJtrm.
Hircum J&gyptyDeifîcarum ficut Grœci Prîapum videlicet oh eam corporis
partenij à qua fit omniumortus, pudendisnonjolàmJEgyptijyfedalij plures facra
faeitint Atque hincÊgyptij, tefteHoro? Hircum pïngentes bierqglypbi^s
penemfcecwdumjigmficant Irircus eritm poft feptitnumab ortu dïem coit «2*
quanqmmïnualidum &Sîerile femenegerat>coittamencititis cœtertsanimanùbits.
Certè in hieroglyphicis nihil frequentiùs hircino capite vel baculo vel
ara impofito, vt ièquitur
Verum hsc quid {ignificenc inueniesin pra- Taîttlim
Tera
clica hieroglyphicorum interprétations, vbi fufif- bm,\T7itonfme
iîmè illa explicàmus. /Egyptios fub hircina ima- Vlammimum
Cè>Obrlifcct
gine Oliridis phallum colentes^fècuti func hoc lo- & Latcrmn-

co Samaritani feu EmathittE; dura Afimae idolum
Hircos col -tur
excelfo illatum adorafle leguntur Grxci quoque a varijs Ge».
ti1¡!Ju~.
Pana hircinis cruribus afperum fupremi Numinis
loco habuiiTe feruntur, non aliam ob caufam nifi
vt illo fyrabolo feecunditatem exprimèrent natu-
tx tandem ob caufam (BaccboCaper omnibus ans
Cteditur, i? yeteres ineunt projcenïa ludi
Aaa Ve.
xx.
Veneris wwJVp*, id eft Vulgaris dictœ effigies ex aère, hirco etiaai «çwo
-infidec Scopx ftatuarij opus apud Paufaniam Eliacorum i. Cur auterib
hirco infideat,Leâ:oriconi)cienduinrelinquic. Mihi quidem racio in,
prompru apparet, quod hircus maxime obnoxiuslibidini fit j cui genti-
les,Pandemon fuam Venerem, vti in prcecedentibusdiximusjprxnxiunt
P/<Mf~< vndè & àPlutarcho in magnis parallelis 'fm^àyt* id eft, ab hirco diûa Ve-
nuseft Afima igi tur ex his colligimus eundem fuiflfecum Mendete jEgy-
ptiorum> Pane Grascorum, H«brœorum Baalphegor vnum & idem Nu-
men à diuerus gentibus, diuedis infignitutn uominibus • Quare hxc do
Afima fufficiant
> 7.e Quarcum fimulachrum quodSatnarirs ianis imponebant, vocabatur
Nibbhaz, de quo fie facra hiftoria
Et Vin 'Babel je cerunt Succotb Senoth] <7 viri Cuthfecerunt Nergel çg*
Yiri Am&tbfecerunt Afimah:ç$* jfuaitbœ fecerunt Nibba^> <jrTbarthac. Quo-
rum illud, quale fimulachrum fuerit, etfi cxLatinis Graccifque Authori-
bus difficulter haberipoffit, non dei'unt tamen veftigia huius Numinis ia.
libris Orientalium. quibus inftantes, fagaciterque indagantes, tandem id,
quod erat, olfacientes depreheudimus, videlicet idolum forma canis, feu
Anubidem illum ^gyptium fuifie. Ac primo quidem Nibhaz figura ca-
aAjs:.
nis fuiflei Rîiïi manifeftis verbis indicat zhï mm îrl33 Nibba^, inquit,
fgurant obtinebat camaam Et paulo fudùs fe explicat hoc locoRadak
xsdak.
Nivba^ Jcribitur in fine per Zain, etfi fint alicjuilibrii quiidper iSlun quofe
f ribânt, f'ed errarrtlibri ilh, non enim"fcribi debet nift per.2'ain Signifrcat autem
Nibhaz nibil alitcd nifi canem3eïtfcNibba^ nomen compojîtnm ex rf3J nibbab,ï?
ïrt ba\. naia latrare Jigriificaryvtpotè qui non pojjît latrare ( innuens fimula-
chrum )m autem hoc hcofignificat faciemcanis dtntibus quoi iratus oïïendit,
egregiè inftrufti Alludit Rabbinus farcaftixô* ad fimulachrum canis la-
trare enon valenïis
Ka"a..aliJ ~uwu. illud il~il~t.
iuxtà itti4u Ifaiae 556. (~.
Ij~i~ ç6; ni.3J~ 1~1'' K~ lJ"l)~NQ~M

Canes mutifunt, non latrare Valentes Et ad dentatum illud os quo
eum pafsim effigiabant,quemadmodum in prascedente fimulachro Afi-
ma, quod per contemptum quoquc vocabant hircum fine lana feu pilis;
qux omnia in contumeliam idololatriaî Gentibus oberudere folebantlu-
dxi. Nibhaz igitur à najnibah didu&um, hoc eft à latrando canem fi-
M'bhaxHgni.
sr~ .r~ l.l. nà 1
ficat cane~- flttli~r·
gnificat-, ?rî autem effiôum nomen eft dencium forma quam canes ra-
bidi oilendunt. Alij tamen Orientales non malè,,quicquid dicat Radak,
per Nun in fine feribunt vt Syri, & Arabes n^ Nibbon, & y*»**
Nibii-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM CAPVT
XX.
Nibhhun quorum vtrumq; àwâJ & ^ô nebach,quod latrare fignificar,
deduclum, canem indicat, quafidicaslatrantes. Canem igitur colebant
Auaithx, exemplo vtique lf gyptiorum, quibus cane nihil erat (àncèiùs
hunc veluti ./Egypti euftodem prote&oremque delicatè enucriebanc
Anubim ipfunVeiïe Herodoto, pacriâ linguâ vocantes Huius Virgilius xerede.u~.
inter cœteros quoque ./ïigyptiorum Deos meminit; Virgitius.
OmnigenttmqsDeum monîlm, Islatrator jinuhis
HuncComafiarum feftis publicâ folennitate per vrbis compta, & Clemins

vicos circumferre folebant, vt tradit Clemens Alexandrinus 1. 5. ftrom Kicxmir.
Verùm de Cynolatria hac ^gyptiorum,eiufque caufis &rat?onibus,cùm

vbique pafsim in hoc Oedipo traâaturi fimus, hic longiores effe nolu-
mus fufficit nos hîc oftendiffe, Nibhazfuiffe fimulachrum fub canis for-
ma ab AuaithisÊgyptioruin more cultum nec enim alia de caufa ca-
nem coleba,ntAuaith«e)nifi quod,cîim >€gyptios Cynopolitas omnerru
fuam profperitatem canino cultui afcribere intelligerent, & illos ad ean-
dem profperitatem canfequendam ad huiufmodi belluinos cultûs ani-
mura adiecifle venfimile eft.
Porrô quid alterum Numen Tharthak,quod coluiffe quoque dicun- TlurtalC
tur Auaithae prœdiâi, fuerit, difficile eft aflerere. Rabbini Afim figura.»
fuifle aiunt; itaRafli & Radak citato loco
Rxrsi
<S*R«
<~h.
Interpretantury inquit, fuijfe Tbartkak figura ajîni ^£gyptios inter

cœ feras gentes Typhonemfub afini figura repraîlentaffe eumque veluti PINilIIC~lI:u
finiftrum Numenplacare contendiffe, reperio apud Plutarchum libro de
Ofiride &lfide. Canem quoique feu Anubim inter cœteras rationes &
caufasetiamcolunt,quod Ifidis in inquifitione corporis Ofiridis à Ty-
phone difcerpti, cornes, molimina Typhonis prodiderit; corpufque Ofi-
ridis indicârit vndè & eum veluti bonum > &fortunatum Numen afi-
num autem, feu Typhonem fub afini forma, vêtu ti finiftrum Numen ca-
ne aueruncari credebant. An non in Auaitharum idolis Nibhaz,& Thar.
tak, quorum illud canem, hoc afinum retulitie oftendimus manifefta hu-
ius rei latent veuigia r Certè cùm Auaithae vicini fuerint iEgypto, veri-
fimileeft,eos ficut aliosritûs&ccerimonias» ita Numina quoque hxc
«TÎTê^w»Anubim inquam, & Typhonem fub canis & afini figura obferua-
rididicifîe. Verùm cùm de huiuimodi idolis il citata exeipias^ nihil
praeter conieâuras nobisfuperfit, fuperuacaneum effe ratus fum hisdiu-
riusimmorari,praefertimcùmpropofitum nobis fit ',nihil nifi Authorum
fid,e d ignorumteftimonijs ftabilitum hocopere noftro adducere.
R.e(lat demùîn, vt quid Anameiech, & Adrametech idola Sephar- Anamerech
Ad'ramcleclt
uaim proprièfuerint,inueftigemus. Sacra feriptura ea cum Moloch cort- jiidola Sephar-
furadere videcur cùm dicit (ùos combuifîfle in 1uaim.
Sepharuaiinfilios igno
Vi Ananieiech & AdrameLech fèquuntur facram hiftoriara omnes Chri-
Aaa 2. ftian't
XX.
ftiani Interprètes atRabbiui hoc loco Adramelech idolum iuiUe amtu
forma rnuli; Anamelech verô forma equi ita Raflî ciratoloco
tc.f t~
Jdramekcb, inqui t, eratformam babens mttlt jinamekcb e.jw.. Raciale

hoc îoeo aflerit, Adramelech fie diâuiu elle, quod tnagni ficus fit in por-
tandis domino fiio oneribus,& futnmè vtilis ficut Anamelech, quod
domino vtilis in bello fit
Itadak.
Va i:nV Ktfw 'a jfoyioa rmoV wh Tinn p Nipai nia mîi 7t?oTtx
lunpa rtnoV niJ? sJyi oisn nr ^Vo^y ivunô
JJramekcb, inquit,Z muUts, <&ita yocatur } quoJ magnifieus fit dommo
fuo in oncribujJuiS)hoc eslyquod portet dominofuo omnia o»era jînamelccb 1>e-
ro equus eft> is" fie VocaPur,quod in bcllodomino êgijuo obedht H*c autem
tradit Baal Aruch. Thargum vcrôHierofblymitanuin apud Radak &
Baal Arnch dicir, Adramelech & Anainelech pauonis 8i pfiafiani fpecie^
fui (le efformara j verba eius adducam
3'«M &ti~-
M~~M~
jidramelecb & AnamelecbilUJUnt fauoms ty phajtxnt specte qui lingua

ÎAtmâ Docantur pauo, £5° notumquodnie eït pbafianus
Certè in tanta fentenriaruro vantracc,&R.abbinorumdifcrepantia,
etfi défigura Adramelech & Ânamelech difficile fie aliquid certi ftatue-
rc nihiloïjainus^vt lucem hifcè aliquani adferamus^jLiantam quidsoi pro-
babilibùsconieâuris affequipoteritnuS, rèmexplicarc tentabimus. Quod
fi nobis antiquiffimorumRabbinoruinj quorum nomina pafsim in Thal-
mudico crat^tatu de feruitune aliéna adducuntin, fcrlptô ujpsreiflent,par.
uâ>aut huila potiùs ratio haberetur, lïbrorum quorundam qui hodiè in_,
penuria meliorum nobis in ;pfetio funt. nunc verô cùm.'de eornmfcri-
peis, quse ad liane niatenauv ipeftant, n.ihil nobis prêter defiderium reli-
d:um ik fragmeacis modernorum quibufdam malè conhêxis inopiam*
noitram fublcuarecogimur
Suppono iuque Anamelech 8c Adramelech, idem orrtninè Numen
Ammetecht
&Adramelech i effécutn Moloch,vel ipià facra Scnptttra • vt in prxcedeacibus demon-
idem eum-~ etfi hoc abalijs forma diuerfumv Erât enim genti-
Moloch. ftrauimus, teftante
bus proprium,vnum & idem Numen,V,. g^ Soletn & Lunam diuerfîs figa-
ris, diuerllsin regionibusadumbrareivri fusé m.pREced-eiitiDuw.-dcclara-
uimus. Alia itaque eracMolochi effigies propè riieroïbly mas i-ji valle-»
Hinnam; alia eiufdem apud Sepharuaim y Iquaeideo praeflMtceridadu'xr,
ne quifpiam ex.djuerfitace idolorum dïnerfijàiein-.Numlaum-conclu-
deret : '\ v.ïir'j'.ïi\V*/A-?:i<{.y*
:.:
Cùm itaque in prxcedentibus Moldchofev• alium; non1 elTe demofli-
flraaerimùs quàmMartemAeg.yptiûm, feu Mythranï Pérfafuras afieri-
Animelech musvnà,cumRabbinis, Anamelech equiibfmafuiffei equos aucem far
equi forma.
~,qui Marti eros Mârci fuiffe apud Periàsjciqj ceu grajam & decoramhoitiam*equBni
Cacri,
lt~~intes. iramolatum, apudluftintini libro x, lego i :Nam.&&erfajïnqmi ySolem
-'vnum
XX.
ïiitiM Deum credunty eicj.eqaosJàcratos ejjçfermt Xenophon lib. olèauô
n«^ •'Iwttoixyovy&ûpaTçFii'tia)*Et iraPeriarii Regein,cum rem diuinâ face- Xenophm.
rctjcquam album Soli ma6talTc>Philoitrat.l. i. de vita Apailonij his ver-

in fîdia.
bis icribix A&mvJ£ a&ïi&Trov iiu,'&tPû<lvèV*êAAs

ffi e-çitP&NiQoùov Vjf nA/a>tpaAa'^j
xatrfknÇatan-to«5ztopa-lui 8rat autem ca.ndidu.rnequum Soli maclaturtu ex Ntjœis Vhiloflrutui.
4s meiori noldj <U?egregijs pbalarls opnatum tanquam in pompantptofeÏÏurum

In coque venuil:è ludens Himmerius Rhetor
EV nfç^Tri^rnçJ.ùi \oyù), ait, $/" e/^tf wwAwi» î'X©^ ra"SA@* hç$$ 3 «V8'1^*
Himmtriui.
fi'ufnhia Ç)t(àNtQeiïoi'&iKitS7rttKdjx<riv rërcev iyàisn zratov »^ct\ïsii m<rp.<\<rcLii^hQoùv, <î t
~«g/7<<;y ~ui~~xlsôJ~ovx~otaiGcytMa~e'5~ tvç C3irf Th" ~H: s xy~~as~~ru;~à6 ~yov cen¢~nxa.
Huius rei rationem reddit Ouidius i. i. iaii his verfibus
nonillepidam
Plaçât ecjua Per/îs radijs Hyper ion a cinclum > OUÙiius.
ISLedetur céleri Vtclimatarda Deo
Eandem caufatn adfertHerodotusI. 2. inextremo, cur Maflagetaî Soli P

quem fummoperevenerabantur, cquos mactarent: Hirodetus,
Oarw o~'l.sa~voviâJnav c~r3ov'~ 7r;' .Sû~so-r~za~~rtss N~ Ji.' p~- ~uo·ia5 ifC ~Eiov ~ul'
^V« waiTavr^' •9-vyrffî 'S* S'^T»»' âutiov^)
Deum Verofolum Hr VmcumSolem Venerantur cm equos immolant /ex
yero buiusfacrifîctj état, VtDeorumomniumcelerrimo ederrinmm omnium^
ammdium dedkaretur Solein auremMyrhrai nomine coluifîe Perfas^fuprà
capite de Mythra oftenfiim e/t; & Scrabo lib. 15. manifeftè tradit
Tjj»toir<.-ait, %v«^m M/êsej' Et Suidas Mêssy vapîÇuri
t cVJtaAKo-» ni'çQaj t f) tgv Slrait.
-ril~rav.
-f. E H r.. h. 0. ~fi} ~°~C' '1. · &
EtHe<ychius:M<-9-g~$~~@-<&~j*n~<«6~ &M~)fs~~MT~.c<'n~o-~
Mi$~rtç cv1 el
€)M'$. SUidus.
Hefychius.
MithmsSolàïJer/îs • Mitbras prinauD.eusapuél'Perfcjs.
Mithrana veio eundem efi'e corn Marre Hippio Perfaram ? tùm ea_>
quaî fuperius inMolochtradidimus,tùm Mitbr^ quoque milices, quosin Mithra idem
SpeliEo feu Anrro Michr^ initiatos Tertullianus aflTerir fàcis fuperquo cum Marta_j
Kippio Per-
demonftrant. Ideml. deprœfcripcioneaduerfusHaereticos. Tingit in- firum.
quit, «y iffe quofdam,ïti% credentes .&fidèles Juos, expiationtm d'eltSiorumde Tsrtullumus.
lauacro promitti/t I^fc, qdliucinitiât Mithrœtfignat illic tnfroyit'ibusmilites fuos,

célébrât 0° panis oblationem, <5r imaginentrejnrreclionis induàt zsffub gkàh
redimitcoronam. Verùmqui jjluràdé int;riatione£nilitisMithFiaci &va-
rijs tormentoFum gradibus, quos etinà fubire oporcebatj fcire defîderat y
çonfulat praster cifacuin Tercuiiianura Naniam inGregorium Nazian*
Zçpum,alio/que, quos. varijs in locisiatricitauimus.
Gùmitaque Perfe Solem,feu Michram fub forma equorum., vtpotè
qui naturx docibus»Solis virtutes maxime exprimèrent qùibu.fuè Mars
veluti (h'i finjjjibus maxime.dele&aretur,cofcrent$ probabile eft y Se-
pharuaim, qui è finibusPerfîas inS?mariam iuffa Salmanaffari iam tranf-
jiîigi'àra,nt,auirarn relig'ipnem ièruvi-nres Adramelechjhoc, inqùam, equi-
fanis &
numjdolurïïiiî?ércGe£ej:aidoia, de /quibusliueiifqire'ditlam eft
^xcelfisquoqae iBÇuJifre.i^;à.qûibuspaftmod.urn hanc ;V3-oAaf«W difeen-
|es fuperftitiofi ludœi» iong4 îaêqj propagàrunt quam t amen impiâ fu-
perftiçionë poiisàîofias Rdx afeoleùiÊ,vt tradit fàcrahiftoria Reg4.C.2 3.
Jbîtt*-
CA P-"T OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XX.
jébHulit %uojsçquostquos dederant êges ludœ Soli in circuitu templi Dominé
iuxtà exedram Nathanmeleçh Gunncbh quierantin Pharurim currus autem So-
fa cambujjittgni. Quibus vçrô cocrimonijs Iud«ei Semfaei., fiue nVuoyiws-a/
lu-
cisei vterentur, oftendit Radak hoc loco
tiodok.
cwn TWtfnYîiyrtnxrVaâio vnwcnoiuatf un:» tfotfVoâiy rm
nrnia ipaa tfoefnmn^h a^Vim arrVy
/<j autern, qui Solemcolebantyeu//i locoprœparabantur eqitï, qui bute fer-
nitio tantnm erant deflinati; atque bofcèafeendebant mcitutinotemparey contra-»
Solem eqititante^quajjillumfaltttaturi cum ammalibm ci pheitis qttajt pro-
pitiaturi Sic Radak8c Rafiï
CuttUs& Sunt q«i hoc loco currus & equos foli attributos, non à Perfîs,& cœ-
tquos Soli ae. teris Sic exiftimat loan-
tnbuendi gentibus, fed raptui Elis Prophec«e arcribant.
11105vnd.
nesEpifcopus Hierofolytnitanus; nam Grxcè h"'a<(^ Helius dicicurSoI>
profluxerit.
quafi diceres Helias, vti Sedulius oftendit dùm canic
>iedNlirto Jgjiàynbenè fluminei prœlucensfemita cœli

Conuenit Eli<e, meritoj, tf nominefulgens
Hdc ope djgnm erat, quoniam fermonis Jichuti
Vnaper accentum mutetur litera, Solejl.
AudientesGraîci ab ïfraëlitis, quos diuinas habere literas fama prode-

bat, praedicari quod Elias curru igneo, &equis igneisadcœleftia fit
tranilatus,vel certè hoc ipfum inter alia depidum in pariete videntes,
crediderunt (viciniadeceptinominisSolis ) hîc cranfitum per cœlosde-
iignatum ciTe, & miraculum diuinitùs factum, mutauit in argumenturn-.
erroris humanâ ftulcitiâ cdmmentum.. Ita AngelomusAuthor vetuftus>&
in abftrufiâ literarum facrarum locis acerrimi iudicij in Stromatis in libros
Regum: qux fané fententia ita mihi probabilis videtur,vt phaêtontaeam
iftam fabulam, nullam aliam,nifi ex facra hifloria originem habui(fe,mihi
flanc perfuadeam Sed hxc alibi exaâiùs difcutiemus.
Porro quod Sepharuaim Adramelech muli imagine exprefferint,
non habeo, quod dicam, nifi forfan hoc loco Rabbini ad Eliacorum re-
fpexerint confuetudinem, quos Paufanias aliorum opinione tradit Lu-
nam mulo ve&am fcalpere folitos fuiffe. In bafi, inquit, tbroni louis
fêmfsnUs..
Qlymptj ttjtm aliœ Deorum imagines exprejfe funt, tùm Luna equo.Vt mu
ht -plneiur alij tamen mula eam Vehiaiunt non equo Certè Feftus apertis
ttltui.
verbis opinionem Pau faniz confirmât Mulusi inquit DehiculoLuna ad"
hibetur, quod tam eajkrihs fit, quàm mulus Velquod it mulus non fuo génères
fed equi creatury fie ea Solisjian jùa fulgore luceat. Gertè mulam Lunx facram
TrtctuM. fuiffe tradit Proclus inHefiodum
Veruntamen ego omnibus diligenter confideratis, magis in fenten-
Adrsmelech
forma pauo- tiam Paraphraftis Hiero{blymitani,a(rerentis,Adramelech hoc loco fimu-
nis erat.
lachrum pauonis, feu alterius cuiufdam fpeciofae auis, veluci pha(îani,aut
Meleagridis forma fuiffe, incline mouetme non etymon folùm ied &
fummus honos nullo non tempore à Perfis alijfq:; gentibus huic aui prae-
ilicus
XX.
(ii tus Eft enim eâ pulchritudine volucris pauo, vc non immérité Adra-
mclech, quafi dicas rnagnifici Regis nomine gaudeat Accedit quod ob
raras ingenij corporifque dotes non fine ratione {ùprcmae Deae Deorum-
que Matri facra, Ipnofi** volucris titulum obtinucrit. E Perfide pri-
mas pauonum, Meleagridum, gallorum dedu&as colonias, fuprà ex A-
fhenaeo docuimus, qux fedes fuas tùm in alijs regionibus tùm potiifi-
mùm in Samo figentes, ibi Junoni facrae effe cœperunt tantoque in ho-
nore ibi habitas, vt>Pierio tefte, Deamip/àm Iunonem folo pauonis in- Fâuo Iuuoni
facer.
telligerent hieroejlyphico Veritatem huius rei varia pafsim Numifina-
ta demonflrant. In ïuliae Pia: felicis numo (îgnum Iunonis eft, cum ha-
fla.& patera,.pauone iuxtâ appoGto,cum infcriptione, (Pauonem, cafu
açcufatiuoj quod rarum eft In Fauftina; verô numis idoîum itidem eft,
cura lancea& patera,àcuiuspedibuspauoj infcriptioeft, IVNONI
LV Ç IN./E. Junonis autetn auem cflehanc, eiufquccurruiruccedere,
ideô confingunt, quçdluno%eadem fit ac Lima, qux fuigore fuo à Solo
laetificet afpeélu fuo blando & formofo, cuius
accepto omnia inferiora
fymbolum erant pauonis pennae lunarem fimilitudinem exprimentes.
Eandem ob çaufam PerfisinhonorefuiffeAthenceus tradit, eô quod ful- Athenxus.
varietate imaginem Solis, quemipfive-
gorefuomuWpIicijColorumque
lut vnicun» Deum venerabantur, exaftè referrec Defcribic fane hanc
pauonis adSolem fytiipathiam, aliafque eius ingenij dotes elegantiffîmè Lmï»tius.
Lucianus his verbis Incipiente ,inqu\t9 Vere pauo ad pratum aliquod accè-
dens, quando 4? flores prodeunt nonamabiliores modo ,fed zsr yt ita dixerint^
O"
floridioreS}<T quod ad colores tinSïuram attinetJùjctidiores ipfe quoqtte ex.
tentis pennis, yf%ojlenfisSoli, ç$>Jublata caitdœ,eam$ Vndique circa fe pandens,
specîandos exhibet, &> illiu*flores, <&Ver illud pennarum >perïndè<Csrpratoad
luiufmodi contentionemçs3certamenipJUmprouocante. Conuertit qitippefcipfum,
£2"circumagit, <sr quafiquandam pompampulchritudinis fut quando videlicet
etiamadmirabiliorapparetad/pleudorem Solis, Variantibus Je coloribus, <? pau-
ïatint in aliosatque altos tranfeuntibus^liamque ad tiouamformojîtatis fpeciein-»
fubindèrecipient'tbus. Jtccidit autemhoc in circuits potijfimàmy qttos in Jummis
pennis habet, quorum quemlibet quafiquœdarn irides circumdant Nam qui ante
dreus "vifusfuit, mox inclinante je pauMumilto,aureus conjpicitur ç$*rurfiim
quod ad Solem cœrulewn apparmty fi fub Vmbra transferatur Yiride videtur
adeoad lummis t/iciffitudinemVariafur Hsec Lucianus Hanc admirandam
viciffitudinem colorum pofieriores quoque yEgyptij intuentes ita ftu- Pauon'm_« Agypt;vo.
puerunt, vt pauonçm Argos vocatum, innoâiieatque diei hieroglyphicum. Ai- carunt
eum, Pierio tefte,aflurapferint. NoSlem, inquit, Jgnifîcantes pauonem-* Vieriw.

furrçtldin orhemcaudà figm abant; nam<ùmpauonem Arguminterpretarentur,
tot lumiwibus infignitum,nequealiud quidpiam per jfrgum, quant cœlumnoSlur-
no tetnpore^fidetur dicereôculatiffimumitifelligerent atque illi nomtn àjpkndore
atque Velocitateinditum profiter entur ( vtrumque enim A'fô®. fignificat^)
ne alio tempore micanùjjimiJleUarum radtj comparent, Splendejccrentfaquànu»
noSïurno datus ejlfôlioni hcusy Vtper oculatam cius alttis caudam mox ipft-a
fenfu mjR'KQbieroglyphko^figntficarettir • JQuodfîVerodiem innuere Voluij]ent>
ean-
CAPVT OEDIPÏ AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XXL
eandem ipfim Voîncrtm demifsÂc-audâpinxiffint,. qnafitmcnoxïïelfcts occulcye^
Videatur,, tumdies if Je cœptrk adttetttare* tamjue &œ Uti&nt Hella, quamdul
Solfupmterrant [eft* Veriûrmle itaque cft Sai-oarîtas ad omnc futpcrûitionis
genu.s prochues) Íimllem obcaufam pallO'fiI$lIDaglt.te w Deosq1iloquc' itms
coluiffe
C A P V T XXL
De Nijroch, Rimmon, Wdo Seficb,
•1k T Ifroch Affyriorum Numen, quare fuerir, vix vlfutni qui tradat, rei
J^^ perio Numen tamen & idolum fuifle vcrba fàcr» hiftorias ma-
nifeftè oftendunt
t.4.R'iy' ?vn V»Tnerî rv»Di mnrtân «irt wt
< w&.
EtprofeSlus efl, inquir, Sennaiherib 'fyx jfjjyriora^ isr/êdk iitNiniue,
£$*cùm aioraret mtemplo Nijrocb Veum/uum &*€: Vbi paraphrafîs Càal-s
daica tencr, ^loDeumJuum^ tdolumfunm
rrmy» Ttioi nâa trxa «irr mm
Et fuit cùmadomret in templo Nijrocb idalumfuum. Qaantaaj igïtat
exMeturgamimHcbrjeorum intelligere vaîeo,Nifroch nihilaliudfuiflej
reperio, nifi tabulam arcx Noë in Aflyria in fùmma venêratione femper
habitas vtrum autem Tabulam fimpliciter adorârinc,an eam in formam
fîmulachri cuiufdam, aut in Iani, aur Saturni imaginem, quibus nomini-
bus Noc à pofteris vocatum apudBerofnm lego, adaptatam coîuerînt,
controuerti poteftj vtriufque cultus pafsim apud Authores exftant ve-
ftigia < Quoetamen vr probe intclligantur
:Noeapud0..
Norandum eft,Noëmumobfummam vecuftatem interOrîentis po-
ri Hales po-
nun.i[)n<muf. pulos hodièque ob falutis humana: confèruationem nominariflrmuin efTe,
adeo vt ipfi Scychx olim Noa, Berofo teflante omnium Deorum maio-
rum & minorumpatrem, & humant gentisAufhorem ,&Chaos, & fe-
menmundi; Thyream veroAretiam,id eft, terram in quam femeo-
Chaos pofuir, & ex qua tanquam ex terra cunât prodierint, appellaro
lot4is vbi foliti fine. Nunc verô Arcx reliquias,& cerra quietiseiusveftigiainfiuii-
quieuit Arca.
Noe ma adhuc veneratione effe, teftantur praeter Nicephorum Heraclius Im-
perator, quem celebritate loci motum, hune montem adeo ceîcbfem vi-
~lm,scinut~
dere voluifle Elmacinus Arabs 1. 1. circafin. c. i. refert Nam cùm Per-
las in Armenia vicina praelio fuperaflet, digreffus eft indè ad oppidurru
Themanim ^âU? quod ipie Noë cum fuis poft egreffum ex arca ibidem.,
& condidifle credebatur, & incoluifle j atque confcenfo alrifïîmo monte
iicumlod, & rcliqnias diligenterinueftjfîauit. Verba eiu^3Arabica funt:
SYNT. ÎV. PANTHEON HEBRÔRVM. CAPVT-
XXL,
Heraclius Çœjar VtSîotffegePerfiœ eum tranjiret montentittum Armeniat
excelftim admadwn Gurdi nomine, aequo tam multa inteilexerat dejîderïo ac~
cenjus eît eum lujlrandi per feipfwn-; ajcendit it tique> l?t Videret QtnnenLj
eius (itnm, <sr dejccndente illo de monte ad illum locum qitoque Vsnic quem le-
tnamn vocant, eïtque ciuita*, quantpoji dtluuïum No'écum filtji fuis xdtficaffefer-
tur otmiiahœcluflrare Voluit Cœfarpreprtjs ocults. Hxc Elmacinus., vbi pro
monte Gurdi nullum aliumiiuelligas,ni{i montem Ararat; nam & Thar-
glimChaldaicum Onkeli fie eumvocatGen. c. 8.
:1"¡? ~c~ trg rir~ N'W'9.n'9:'cd:1n~3Cd ~1 lom~n nl1J' Th*rgH»t-j
Chtidticttm*
et requiewt arca in metifeJeptitKO,decimofeptimo die menfis Juper montes
JÇordu. Strabo quoque Gordiaos montes inter Armeniam &Mefopota- Sir/ifo.
uiiaiu agnofeit, imo ctiam hodiè Cordaenorum ibi degentir.m & latroci-
nijs nunc infamium în Pcrficis itincrarijs vulgatiflîma eft traditio. Men-
tioncm quoque Temanim, & Gurdi montis cui adiacet,facit Geographia
Nubiana, verba eius adiungo
Geegrafhm
Nubia. feu
\rabicap.}.
citm. 4>
De Muêl ad ciuitatem $e!d 2 1 milliaria, fi Velk per def'rtum, Vel in ipfo

flumine Diglaihoc efl, Ttgrï de 'Beld ad infuUm Aben Amar 6g. miIh aria Con-
iungitur bœc cummonte lemànim ( (ubaudi Temanim ) <sr Mafurimyatqne KjU
faburâmbee funt inillo monte *de quo eît mons A{zudïQ iùbaudi Gurdi ) qui per-
tingtt ad Amid ex parte arcium lîte mons Iemanim feu Temawni ejl ipfe Gûr^
dius mons, in quo reqtiieuit Arca, No'éj/uper eum pax AtqueThemanimloeus
ille videtur, quemBerofus nunc Myriadam nunc Merinacha, hoc eft,
cgrefToriumj feu defcenfumNoc appellat. Ab oniniperplexitate, quanu
huc loco ificurrij nie vindicauic Ionathas Vzielides Chaldseus MetUrge^
man} qûiinfuaparaphrafiin 8. c. Gen. expreffis verbisrei c^cius difficul-
tarem exoedir
Icnathat V-
x.. éludes.
Et requieuit/wqu'it^rca in menjê feptimo yille menfis Nïfan, in deermo

Jêpsimo die Menfis juper montent I\ardon Eft autem nomen montis
vnius Goydenorum <ùr nomen montis in A^nenia^ w ibi œdificaueruntVr-
hemArménie? in terra MerinachaEft autem Merinacha jfeu JNrDîocorru-
pta vox,idem fignificans ac niDTTio Morid noahjùoo. eft, defcenfum Noe,
quein &Berofus fiipracicatus égreflbriam Noë vocac ;8c Moriadam,quam MorMjtn-j
¡
Vocem interpresBerofi perperam appellat euiiceratorumhominum cam- cjuid ?
puin; cum Mort Adamnihil aliud indicare volueric nif m^-fTiô Morid
Adam, hoc eft, defcenfiim filiorum Adae, feu defcenfum hoinims quod
Noé vnius hominis,totum humanû genusfuerit refufeitatura.
CAPVT OEDIPI iïCYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XXL
Cùm itaque Noë veluti femen Mundi nullo non tempore diuinis ho-
noribus veluti Numen aliquod iub Ofjridis, Saturai aut iani nomine à
diuerfïs gentibus fuerit, vt in primo Syntagmatequoque demonftraui-
xnus,cultusj cùmqueprodigiofiilliasniuigijjquonundurnconfcruauit,
reliquias Gordiaeis moncibus.fiue Ararac Armeniae, quas ex Aflyriorunu
Prouincijs vna crac, impofueric dubium non eft, quin non Noé'murn fo-
Orientales îùm vicinae gentes, fed &admirand«e iflius domus reliquias diuinis hono-
populi colue- ribus etiam ad maximas
runt Noeraû» vfque fuperflitiones colucrint Hoc verô vt onv
a reliquias
arc** ninôcredam, fidem facir, narratio Berofi, qui vicinas gentes indèbitumcri
pro amuleto abradere Iblitas refert; verba eius proferam Pnyis, inqtiit,
B,rafnt inter Gygantes erat, qui Deorum Venerotior&>prudentior cunciis reHquis ex pro.
bis erat in Syria huic mmen erat Noa cum tribus fihjst Semo, Cbamo Iapeto w
VxoribusTidta magtta, Patidora, Noéla, isr Noëgla ts timenSyex aflris fu.
turam projpexerat cladem, aHitofeptuagefimooclauo ante inundationem ynauim<«-
fleir arcœcoopertamfabrkari cœpit Annoitaque ab inchoata naut Jèptuagejimo
oclauo, ex impromjotnundauit Oceanus ççromma maria mediterranea ,flumina.
que ac fontes abimo ebullientes inundauerunt Jupra omnesmontes,accedentibusquo-
que impetuo/tjimk &>fupra naturam è cœlocopiofîjjimKtmbribw multv diebus
corruintibui itaque omnehumanumgemu acju'xs JujfocatHmyexceptoTSLoA cum fa»
miltfifux, quç naui erepta e/lj nam eleuata ab aquis in Gordi.fi montis Vertice-»
quieuity cuiusadhuc dicitur aliqifa pars effet iF hominesex illa bitumen tôlière quo
maxime vtuntur ad expiathnem Confirmat citata Haython ex Armenia_»
ipfa oriundus ( quicquid dicanti] qui eum Cilicem aflerunt fuifle ) fuo
adhuc tempore videlicet ï 300. poftChriftum reliquias arc» in mon*
te fpectatas fuifle In Ârmenia,inquit, altior mons eft, quam fit in toto orbef
nr/tbon, terrarum, qui Âraratb "vnlgo appellatur i çepin atcumine tfiius montis arca Noé
primo posldilnuittm fidit &r Itcèt obabundantiiv* niuium quœf'emper in Mo
monte reperiuntur, tàm hyemeyquàm teHctte^nemo Vafeatafeenderemontent iHrtmt
femper tamen apparet in eius cacumine quiidtvn nigrurn*quodhommesarc am Tôe
efîe dtcunt Superflitiones verô de arcx parciculis, & bitumine circa col-
lumfupremiverticis à vicinis gentibus certis anni temporibus montera*
vifitare folitis contra morbos& infortunia colleâis non femel ab ipfis
Armenis orerenus percepi. S. Syriano quoque particulam eiufmodi ar-
cxabAngclo diuinitùs allatam Annales Armenorum tradunt; vti ex Pâ-
tre PetroCopo Armeno mihi admodum famiïian acmeo aarin aaaaaav.aaav.4~
Arnienica..
lingua Magiitro, non femel audiui. Imôex arcas ipfius lignis fanumreli-
gionis caufa pofteris temporibus à Calipha extru&umefle docet Benia-
minus pereerinator fide dignifilmus j verba eius funt
fttiambfit,
lnâè iter biduanum ad infulim jiben Omar^ qttx (ita eji in medio flamme^
Chiddekel,boc eflyTtgris, iuxU pedes mont'mmjraratjitinere quatuor milUartum
diîîans k loco>vbi requieuerat arca No'ê yeruntamen Omarfilms jtkbetabi tulit
eam
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÊORVM CA^VT
eam de Verticc montts dupliçis, atquL'flmxit indè fànum pro Ifmaelitis }in vjunLjt xxr.
Ytdeltcetre/igionis ip/orum^propèquod SynAgogaquo.jue Ejdr* Scribe vbi <e,ti$
dietru-jomiuUgratta conueniunt ludœi Qux fi vtra iuiït qu« Bcniamin rc-
fert, certe ea de tota arca in vfum EccJcfix ablata ncquaquam intelligi
debenti fedde parcibushincindè inuçntis ac vetuitate temporum cor-
ruptis, feu vi ventorurn açimbiimn cxverticc in imam monris parccxru
difiectis
Cui» iraque, vt ad icuiitam redeamus, huiufmodi rcliquias omnes Nifrccli eraç
gentes maxime femper coluerint ex his omnibus concludo, Niiroch Arca e? li-
Numcn illud,quod Scnacherib coluiflccxfacris literis oftcndiinus, nihil gnis Noe.
Arcs
aliud iuîflt^quàm vel ido!um,velarculam feu nauiculam ex reîiquijs ar-

caeNoëconfeièam,fub quo Afiyrij feuBabylonij vicini Sacurnum,Ianurn,
quem (un lingtia Nifroch vocabanc ,coluerint non iecùs ac iïgypti) ar-
cam illam, in quam Ofiridecn à Typhone conicdumfabulantur arcanL»
dico illam opertaneam iacrornm feracem,de qua Apulcium confulasl.i r.
mctatriorph- Multùm in animis Aflfyriorum arcae iNocmic^cultum ttabi-
lire poterat exemplum Hebrôrum, quiomnem profperitatem cultui, &
venerationi arcx fœderis accribaebanr, eam velutiDcum ipfum in ea ma-
îiifeftè fe prodentem adorantes quod & verba Betiamitarum fatis often-
dunt, qnos legimns ad eam veluti ad Numinis prsfentiam perhorrefeen-
cespoft formidabilem illam iepeuaginta millium hominum irreuerenrer
illam intuenci um itragem exclamafle Qu'ttpoterit Ftare in conïpeëlu Domi-
ni Dei fantti huiui <sr ad quemafeendet exnobis? Qux verba clarè mon-
itranr,Bcdamitasarcamipram veluti Numen aliquod reueritos eflejquod
& Rabbini hoc loco afierunt Huius iraque exemplo Afl'yrios arcam».
quoque conltruxifle, in qua ficuti Hebrasi Tabulas legis, Manna, Virgam-,
Aaronis, fimiliaque facra lipfana ad bénéficia Dei, fœderifque pacii con-
ditiones recolendas repontbant >fie& Affyrios,qui multa de Noê eiuf-
qtie arca craditionc acceperantj atque reliquias prîefentes femper in vici-
no monte coram fpediabant, valdè probabile eft fimile quid ex compatis
arcx Noëmicx fruftis atrentafle, quod Nefroch J hoc eft, Numen arcae
( Narn tno3 Nefra, vel noJ Ncjer Chaldaicc nihil aliud fignificat, quàm ta-
buîam de arca Noc âppellatum, veluti Deum coluerint. Vcrùm ne me
forlan quifpiam haec/îne fundamento ac rationibus afferere exiftimer.
producsm huius reiteftem cekberriznum illum trachtum quem Iudaei.
t>hn rnjN faiciculum heleck vocant, in quo Author de idololatria Afl'ur
loquens inter cœtera Nifroch quoque meminic his verbis
Et Semiacherih adomhat Deumfuum NeftQcb, idolum videlicet ex tabula^

Deum Juum VenerabatHur effbrtna-
Jeu ajjerc arcœNoe, quem viri Jjfur Veluti
tum Quod fi hifee quifpiatn minus forfan fidat, hic audiat communio-
resRabbinos, RR.Sdomonem, Iarrhi, & Dauidem Kimchaeum dida^
confirmantes, dùm hic in commençant in 19. 1.4- Reguoificdicit:
nâ Bbb
XXI.
RR. S4!"MOIJ, Hoc eft Beth Nifrock., ex tabula arec Moè. Alccruiu non cito,cùm ijf~
1.4rr,D4uld
dem omnino verbis rem confinnet Dicitur autem in facro textu, Seh.
nacherib domuoiNifroch Dei fui adoralfie
vnV* *jnoj rT'a n'innstfa xin \ti
Et adomuit domum Nijroçh Deifui^ hoc eli, rtiTdwiNoe Arcam autem
hanc veluti idolum quoddam. fuifle, Chaldaeus paraphraftes infïnuat,dùm
aie: «
C~<tM<«
paraphrattet.
rrmya 7^103 m yjdi
Et 1adorauit domitm Kijroch idolum Jnum fuit igitur Nifroch nihil
aliud, nifi idolum feu arca ex lignis arcx Noëmic«e compaftis fub quo
Saturnum feu Belum fuum honorabant, quem Noë fuprà effe diximus.
Rimmon. Rimiiion quoque Numen apudSyrosfuiflè, iàcra Ilcgum hiftoria_»
nos docet j quale tanen fuerit, aitum eft omnium filencium Aliqui Ve-
Sf/.teaMt'.
nerem,eo quod Q^JloT Rimmonim,hoc eft, malagranaca ei iàcra legantur.
fuiffe, arbitrantur. Seldenusdicici Rimmon idem Numen fuifîe quod
H~IY~bir'r.
Elioan Phoenices dicunt & Hefychius 'ax hoc eft, <5Vî;'4<s-ov0«V. Ve-
Rimmon rifimiliùs eft Rimmon idem fuifle Numen quod Pomonam antiqui,Deaai
)dea)qnod
l'omona. videlicet pomis &iru6libus pra£fidentem,dicebant Nam hanc Dcanij
fummâ veneratione cultam à gentibus, Flamen Pomonalis apud Feftunij
fatis oftendic. Veritatem huius conieâura; maximè fuicit etymon voca-
buli s ficut enim à floribus Deaflorum Flora & à terra terrx Des, Tel-
las; & à pifcibiiSjpifciumjmarifqueDeaDaôniab mon, jijem^ hoc eft,
àfyluis&lucis, Deaeorum Ailaroch aliaque gencium Numina, de qui-
bus in prascedencibuslocuti fumus, omnia velà rebtis, quibus prxfusit»
vel ab efTectibus,quos in re, cui prsfunt.operanturjnomina fua obtinue-
runt 5 fie Rimmon quoque non fccùsàcPomona à porno nomen haberc-»
videtur. Sed hxc innuilfe cantùm lufficiar.
Nebo. Porro inter alia Babyloniorum Numina Nebo quoque occurrit,iax-
ta illud Ifaice 46. 1. Çonjracinseft Babel>contrituseft Nebo; facla Jmit fimu-
lachra eorum befhjs O"iumentis onem ve/tra`~s^nctipondere vfque ad /<M~f/M. `
Quale tamen idolum hoc fuerit, difficile eft aflerere
10, interprit, Septuagintra Interprètes vertunt hoc locoDagon t'^tran b»iva <rwt-
D.H«r<
f */3hLetyàv CeciditBel, contritus eft Ttagon D. Hieronymus in commenta-
rio huius loci Nebo idolum efle', per quod diuinationes exer-
cebant, 8c refponfa pecebant Verba eius funt Cecidit{Babel, confracîus
e/îNebo, Bel Grseci Belum, Latini Saturnum vocant; cuius tanta fuir
apud veteres religio,vt einon folùmjhumanas hoftias captiuorum igno-
biliumquemortalium; fed &fuos liberos immolarentj Nebo autem id
ipfum idolum eft, quod interpretatur diuinatio, & prophetia quam poft
Euangelij veritatem in toto orbe cantiçuifle fignificatjfiueiuxtàSeptua-
ginta, àu-yàv, quod tamen in Hebraico non habetur Et eft idolum Afco-
lonis, Gazx, & reliquarum vrbiumPhilifthijm.Etàfpeciali tranfit ad gé-
nerale, fa&afunt fimulachra eorum beftijs & iumentis non quod fimu-
lachra gentilium in prasdam beftiarum & iumentorum expofita fine fed
quod
SYNT. IV. PANTHEON HEBRJEORVM.' ~Âf~
m.h
quodreligio nationum, fimulachrafintheftiarum 8c bnnorum animâ-
j ••-{
lium, quas maxime inyfcgypto diuino cultui confccratafunt nam &
pleraque opp.ida eorum exbeftijs&iumcntishabent nomina Sic Qiuus
Hieroiiymus,& lonathasparaphraftesChaldaeus, Bel & Nabo fimulachra D. H.i~ftA'~
' v
'
fuiflc opinanrur in {ïmiiirudinem ferpentum, SHumentorum
Jojiathat
Cb*latu< 1.
Incuruatus efl <Bel,fuccifw efi Nabo)fueruntJzmulaçfiraeormim..JîmJiC^-

dinem ferpentum <s iumentorwn Cui Raïïi alïipulairur aie enim
R*f>i.
jiud'uiy jnquit, de nomine horwn idolorum loquentem'!{. Gerfon, qui ajjg-f

rebatjjuiffe /imulacbra hœcfigura ferpentuml? hejliarwn)tzS*c. ScJJer-us exiitir
mat, Nebo fuiflc Nibhon fedfallicur ,cumRabbinis teftautibus Nibhon
ïiihil aliud fueric,quàmlocus quidam editus: S<~f)!
Dibhon fuit locus exdtatus^ vbi ertitfaiwm, in quo Campscolebatnr 5 fie

enimferibit
us1? ne?' ni^î t^nV aiT^y iVy11oi^ns. orpVy nwixrt iKiaîc^joi
any*P33 an^nVx"0102 an^Vy arriw ni onnin ynpVi niso-î-•anVc?j'-y
Et CfeWRentrent mimic: eorum fuper illos ,fubità afeenderunt excçlfa ^/o-
rantes ibi ante idola eorum,phngentes, Zsrfcindentes Vestimeiitafùa, admifericor-
diam commouendumDûm eoyum Camos yat'cjuc bœcejl confuetinloeorum. Ex
quo patet, Nebo ab aliquibus hoc loco nullum alium efle,quàrn Chamosy
qui Bacchus à nobisfuprà demonftratuseft.concludi qupfuHdamento,
ipfi viderint Nobis fane probabiliùseft JSÏebo-Se Bel nihil fuiffe- aliud y Nebo f~nie.
quàai quaeuis portatilia idola, de loco in locum imigrantibus cultoribus, Forcar,
car Illlâlibet
fuis, iumencorum opéra trànlporrata, ita quidem, vcomnia illa idola, ptr
qux diuinationesexercebant>quibuiuèoraculorum Ioco.vtebanrur qua-
lescrancTheraphipî,Ôb, IediiahjmagnœfortunaEabaciis, fimiliaque ma-
gies artisinftrumehta; Nebo, àdiuinatione&prophecia 5 alia verô fi-
raulachra communi nQmineBelfeuBàalappeUarentqr, vt in capite de_^
Baalim Hebrœorum oftendimus Indicat huius iententice veritacenu-
non cantùna iacrx hiftori* texcus, quj yç huiufrnodi idolonim cultoribus
iîluderet, ipfasBeftiasfubDeoruni pondère,, i;nçuruatas ingemuifle di-»
cens appofitè ad vedturamalludit,. Sed ,8c Pf<Hïer^>nymus. citato loco,' D. Hieron. f
vnàcuin çornmencaicoribus inhunç Jocum, -multiformia ea>idola fuiflej'

ex aurb & argen.to fabrefa£î;a manifeftis verbis affemnt > vbi non_
minus docl;è, quàm cumprimis lepidè cœrimonias Dijs huinfmodi peraélas
deCcribunt. Quid autem fu-ericMagnaefortun* A b^cus,diximus in capi-
te de Baalgad quid Ob & Ieduahfuerit,paucïs explicare vifum eft De 11Ob, qu'~l p
Ôe& IideonimMofesLeuic. 20. capite agit7ivbi facra Scriptura oranem Lettit. 20.
animam declinantem ad Magos & Ariolos ejccjrpandam aflerit. Pro vo-
cibus Magos <? J.riohs Hebraei legunt D^yTiniai^ ObotbVaiideonïm Ob
ple-
ÇAPVT OEDIPÏ iîGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XXI.
plerique vertunt Pythonem feu Magutn verutn ex RR. Mole Mikorri
Mutin» ;>u>
Rambam, Paulo Riccio, colligo,OB nilnl aliud fuifi'e, quàm Spiritum (eu
frttift. n»g%
38.
Itseresnna
Daemoneimquiab immundis,&quaehoneftènoininarinonpo(runt, par-
tibus nonnunquam àcapite feu axillis, fiue Harioli, autmortui fubmifsd
pmv
t.6. voce,&quaeexTclluris cauicatibus videreturegredi, nec audiri fed à
faul-Rice. *i 1 confidente duntaxat mente concipi poflèt, refponfa dabat ita Ralbag*>
MmuJ. 0«x>
96. in 2.8. 1. i. Sam.
"1"
Picunt âbbint felicis mémorise t tjubàOhfeu Tytbon res fuit afctnà. rc_s
faciens mortuum il/eabj$eo qttod audiret Verbumtvidebat ftmulachrwn mortwi
interrogans autem Tytbonem, non ~\>idehatimaginemfeu vmbntv*mortui,auciie'^t
tamen Verba, quœde interrogations Jha mente conceperat Ira Sauli Sanouelis
defun&ifpeciesrepraefentabaturà fœmina, cuius ex obfcoenis Ob loquc-
batur. Fœminam fiuePythoniflàtn,leu vcScptuaginta Interpretes ver-
illam Scriptura nuncupat 31k nVya nc&'K,id eil,
tuntiyvw*i*iti'y('a,ç-el!*u&9vt
Ob»Quitus Ob Os igitur hîc ipie fpiritus ventriloquus
vcnctiloijuus. Mulierem habentem Py-
thoniffa autem ipfa, fiue Ariolus, id cft, Baal feu Baalarh OB hoc nomine
nuncupatur. Et dùminitiabantur,tenebatmanibus onrt V» ounaf Vir~
gamvtyttheam, & fufFumigabantur, tefte Rambam cit. loco ricuum au
tem huiufmodi locum fuuTe mortui fepulchrum, tradit R. Abraham Ben,
Dauid
prodijt propudiofa base & ridicula Pythonis ventriloqtii fpiritus reli-
gio non aliundè nifi ex yEgypto, quibus fpurcus daemon Ixpè per huma-
ni corporis pudenda, potiffimùm per pofteriora ftrepituemiflb refponfa..
dabar, quem ventrisfonicum ideo diuinis honoribus ab ijs cuit uni cile io.
Syntagmate 2. capitade fuperfiitionibus ^gyptiorum tradidimus & D.
J>,Hitrfti,
Hieronymus in c. 56. Ifaias commentans tradit, alijque quos diâo Synta-
gmate citauimus. Vt enim fpurciflimis hifcè oraculis maiorem concilia-
retexiftimationem immundus Oiabolus,mentefque fuperfèitiofasfaciliùs
implicaret,plerumq; interrogationibus faâis, infallibilemlargieb^tur ef-
feftum, Sed haeede nefandisftcrisfufficiant. Quare adledepnimtranf-
camus-
Iideoni itaque aiunt, eft Ariolus qui offe animantis yiT Icdoa didi
in os fuum pofito, futura doceret, & quaerenda folueret. Animal autenx»
fçribunt illud nefcio quod ïadoa fuiffe, cui humana vndiquaque figura.» »
fed quod ad funem cuiufdam radicis ligaretur, & à primo ortu perpetuo
hœrerer viuum> donee, qui ob innatam eius fàeuitiem
propiùs accedero
minus funtaufî, fagittis conficerent; fed verifimiliùs eft, Iideonim à vçr-
3îi*omim-r bc yp hoc efi, fciuit, nouit, deriuatum, idem e(fe quod Ariolum, qui
efl Ariotus.
certo animi propofico de re quapiam confulit à moftuis autem exfpe=
ftabant, vt per infomnia de rébus, quas fcifcitabanmrf iuxtà fepulchra_»
pernoâantes, fièrent certioresi & Pythoniflarum Qpe etiam euocaças
eorum fpeeiçSjVtideSamuele dicitur, confulebant j qu* Rambam con-
fif-
SYNT. IV. PANTHEON HEBR^.ORVM. CAPVT
XXI.
firmat inMorchnebuchhiil. 3. c. 2:9 iuxtà exemplarHebraicum hifcè
verbis
R»mh»m,
lune etiam ortA f nt opiniones &'fententice>&' inuentijwit ex eis Augu-

res iy Mugi, is- dtuttiatore.) çy inqun entes Ob, <sr Itdeonim tsr reqtfirentes
tnortûos. Infirmât Efaias hanc improbam confuctudinem, cùm dicit: Efa,*t,
Fopu/ui qui ad imcunduun prouoeat me ante faciem meam fember qui immolant
'whorttSïÇyfiicrificantfuperlateresï qui habitant in fepfilchjris l? in delitbris
idohvum domvunt In C|U<m locinn lonathas Chaldâs hifcè verbis liMtbaj
Châlit»*.
jQui habitant indomibus^ quœœdificantur depnluerç fepulchrontm, <S"cum

eadave*ibus fliorum homïnuw trforanturfiT cotnedttnt carn mporcinxm Quibas
verbis Paraphrases maxime innuit confuetudinesi£gyptiorum,à quibus
Hebrçi haufcrant,vti iam faepedi&umeft,fiiaoninia quibdsfolenne erat
ad relponia pctenda,adyta illafua, fpcluncas iubcerraneas, vbi corpora
morcuorum condeie folcbant»incrare; quemadmodum eoloco, vbi de
iïgyptiorum mumijs traétabimus, fuse oftendemus Caufatn verô cur
in huiufinodi locis ad oracula confulenda morarenrur, ïiadak pandit:
T
Sedentes in fepulchris \t confulant tnortûos in fol tuai nwmmoran-

tur,çepin nocic^Vtappareant eis Dœmonesy i? Vt cognofeanteos quoniam dœ~
mortesUhnoSîurnicredentibus in eos, ( hoc eftcultaribus fais ) nulltbifaciliàs
ijuàmiu folitudinibitfÇ & cenebrofis \oc\s âpparere/oient Verùm ad rem
noftram redeamus Fuernntiraque varia inftrumenra feu idola, per quac
antiqui diuinatioues Tuas peragebanr, Diabolo rclponfa per ea danco>
qux Nebo*, hoc cft, prophetia, fiue diuinatio dicebantur ab effeilu vi-
delicet,qucm praeftabant: huius farina? fueroncTheraphim Ifiacaefta-
rux, Oh, Icduah, Beelphegor, AbaGus forcunac, menfa Solis & Lunac, fi-
miliaque, de quibusalibi ex profeflb traâabitur atque haec funt illa ido-.
la Nibo, qux fecum, quoeunque ibant, portahanc curribus vehebanc
per hxc diuinabantur haec denique Deorum loco tenebant. Erant au-
tem huiufinodi variœ formae, quxdain infantium, aha ferpentium,autcœ-
terarutn befliarum, multa hominis» infantis, virginis per quorum, obfcœ-
nas partes dœmon loquebatur, v-t in praecedentibusoftendimus.
Porro his ex occafione data fufiàs forfan, quàm par erat, expofitis, Selïch.
nunc ordo poftulat, vt de Sefach nonnihil quoque dicamus Hoc itaque->
nomen duobus locis apud Hieremiana reperitur, videlicet 2 6.&4i.capi-
tibus quod vero multi Sefach inter Numina Babyloniorum computent,
au raI:lOne,nlot-11Q_~(1ant!noo
Qua pi~P(1~. CU!
ratione mott id fa ci- an V!£H~O;, c"aî id née ex
1£1nec e~ c::at:s
ClC3.CIS.ereGuæ 1av-
îereîsix
cis rationerhod \â facianCîOon video; cùaï là p.cc ex citatis îerersis îo-
bari poftît Seldenusnefcio qua conieûra motus, àSacca Babylonio-
rum fcfto Numini Sefach dicatoid euincere cQnatur,teftemhuiusaddû- Silàmut.
cit
CAPVT OEDÎPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
XXII.
cit Bcrofum apud Athenaeum 14. dipnof: %»&>*<&•* inquit illc, & raf «y»^
HcL($vÏMVutKiï>ir raf Aco'wf*& t'^J\tutTH (fuel > a'^êtSÇÎqqt!u> Zaaîur 'StçsCa.yipdjfjd^luj
cv Ba~
/SuAÔw SvWttfti&ç vrt'vTi â> 4* ê^@- «?) «^«^ G$ù* <Acnro'iS« vsro ?F ofoe^ dÇHyS&q n
<j$ojfcfsts e vct ou>T§)ànhtPvxÂlît Ç-oXLûôpoîctt r» 0*<ri\i«S y cvXj «aAcïiS^ tyùyttitw. ft,vti(MtéS^ <$>
i'Q~'¡; l~.WiiTno~ir~çév c~f~T~Mn~~o-otM)'.
BeroJUsin i 'Babyloniorutnrefert* décimaJext a die menfxs Loi fefluni^»
Sacean dtcïum 'Babylonedies quinqne celebmri in bis ntorem effe}dominosparère
~erfinso imperioferuorum, prucèjfcattum jamiliœ eorum tmum Vejleregïà indutumx hune
JZo'rancm nuncupari. Fejlum memo'mtetiam CtefiASin t. Œèrftcor. Verùm ex
his omnibus hoc vnumtancùm probacur, Babylonios feftum celebraflo,
Sacean nomine Vtrum autem hoc feftum âSefach nomen habeat aut
honori Nûminis Sefach, vt citatus Aurhor concendic, dicatûm fie faluo
quidem aliorum iudicio, exaddu6loBerofiloco decnonllrari nulla ratio-
ne poteft Nos iraque meliori fundamento nixi aflerimus, Sefach non-,
Selâch figni-
ficat Baby-
tam Numenaliqaod effe, quàm ex Gabala Themurah àpropheta per jit-
loniain &
eius Regem.
bafeh conficliim nomen, quo Babyloniara, Regemqueeius myfticèdefi-
gnabaf, Sefach ènimftribirùr *7©'cy, Babel Van à rhau n regredierïdo
ordinatâ elementoruni ferie,(îpro 3 bisfiïmas cy, &pro 2, V, ex Babel Se-
fach fi't Verùmhaec pueris pafsîm nota fûnt Sefach igitur Confiétum
Do A~plrabe·
nomen nihil aliud fipnificac, quàm Babel, ita hoc locoRabbini penè om-
ta KtoAfth nes .j explicant illud Babel
vhietnOabi' ri'H£ 7^1? Kin^.ini^nY3
la HsbrierS,
per jttbafcb ïmô ianachas locis iVremix citatis Sefach aliter non ver-
tit, quam Babel v Pjrpplïepaigitur, vt pîeriqueHebrxoram fentiiint, ne^
Regein Babvlonis contra fê excitaret, nomen Babel comnjutatis eleonen-
tis artificiofè transformauit in Sefach quia dicitur Et SefxcbMhèt pûïl
eos, VtdelicetcalicemïrœDei Nec opus efl; multis Authoritatibus aliundè
defumptis, cùm.ipfa facia feriptura? ad quatn Le&oremreniittimus to-
tam difficultatem facile exhauriat. Nec quicquain ad diuinitatem Sefach
conciliandam 7&2aâv nftt&v»id eft,Sacçorum dierum feftiuitas facic,cùtn
ea in honorem Vencris Babyîoniae &Perficae, quam nos fuprà Anaitidem
appellauimus,multo ante Hieremias tempora ob vi6èoriara Perfàrum &
Babyloniorum ( qui ab Authoribus pafsîm confundunturj à Sacisûi po-
puîifunt intralmaummontem habitantes, Scythaedi£fci,reportatam, vti
Srraài, alibi quoqueoftcndirmiSj, hiftitutareperiaturi de quibus confule Strabo-
VhitlMS.
lamblichuu nemi.ii. PhotiuminMyrobiblo cod. 72,. IamblichumSyrum in rébus
Hehchius.
amatofi)s deB.hodane & Sinonide Hefychiurn, qui Se hoc feuuffiL»
•2.x,vSix.!w
iopliù ob didîanî rationern appellat. Atque hxc de Sefach didl:a_»
fufficiant
r. G A p V T XXII. »
'•' cDeRephathftfoïMarkoHs Idolis Hebrœorum
Rephàn, quem alij Remphan vel etiam Romphan perperam

DE
àppellantiiiullà facris in literis fit mentio,nifiAoîos 5. Se Actorutn
fepti-
SYNT. IV. PANTHEON HEBRÔRVM, ft CAPVT
XXU.
feptimo, vbi S. Stephanus Iudaeis JdoloJatriaon Patrum pra;deGcflbrumj
cXprobrat hifcè verbis: Et fujcepiftis tabernaculum Motocb, &>fuites Vei ve- Aa.Afo.fi'.
7
v. 43.
ffriêmpban,figuras qu^fieiflis ado rare -'cas Vbi Syriacu vcrfio habec pro
Remphan,Rephon
JShiinimobaiulaflis ConopœumMelcbum •&• pdwVei Vejîrï%ephon, ima-

gines quos fçcïjîis, Vt CMadonwetis j.tmnsferam Vosde 'B^bel.
Quiinam igitur fuerit ifteRephanâris interpretum huius loci funt
opiniones alij Venerem feu ftcllam, quam Luciferum vocant Aftrono»
rai, interpretantur alijIouem j non defunt quoque qui vnam è conftel-
.1atiotiibt,.s fixis Rephan e(ïe arbitrencur Nos reliclis omnibus hifcè con-
ïeâuris aliquid ccrciùs adferemus
Dicirous itaque Repiânvocemefle iEgyptiacamfeuGopfam i QAq;Rephanvox
nihil aliud fignifîcariin dicto idio:r.ate, quàmâturnuni^ vei cxOnoma- ficatCopra, {¡goï-
ftico noftro Copço-Arabico-Latino uianifc-ftè çonilac vbi SaturnusRç- num. satur.

phan dicirurj, ob gygantasam videliece magnitudineni Noinitia Plane-
tarum, prout ab 4igypcijs appeilantur hic ex diclo OnomaPtico noftro
decerpt? adiungam
:UZ~~C1{~ p~~m~
7. Tlanetarwnjtîominà Capto Jrabtca-Latiua
Arab. iEgypt. Latin.
J.aJ çw^n Saturnus

(jjzJtJft îtS£E7îc Iuppiter
f?.jX\ «dXd^ Mars
*y>ï>\ cd*«9o*t Venus
ùjcas. ni^çjeeKc Mercurius
^-y^-M 1VIÇH Sol
~5 nnOG Luna,
Copta verfio ex Vacicana périra fuffragarur Onomaftico dùm cir.

loc Acrorum ita Copticè vercir
Conuetttt ~M~M2De~~s,(9' tradidit easJérui~e militiRrcrlx,cut friptu»

C~. 2VMM~7M~vi~~tim~s hQ,~ti~ob~tu~i.~ismihiannis ~M~~K~M~0<W/~
v
Ççç Ifteêtl
XXII.
Ifraèl? <? accpijïis tabernaculum Moloch, ^fida Deiyeiiri %vpbm( hac e'ft
Saturni). Cui Arabica Gr*ca, ^€thiopica omnino conionant, vc'ie-
quirur:
AraUm U-
Hit.
cCit-iîtts tabcrnachlum Nfelcunt, çsr* fidus Dei veftn ^pb-vt <ïtç+. Se-
70. Intirp'tt.
ptuaginta vero Interprètes AV«Act/3«re-rlùmL/LùtoMjAs^ w @*r&* w ©*S
n/t^Tp«?«#.i£chiopica leâio:
Vatumadaho balihu agiziahbaher varrafiumu iutkanaiu lachatafamaia
~Att~)'c<< bachamatazuefa vafata mazuchfa nebiat Ifrael vanafachamu dabcara_>
USiio.
Meloch, vatamrutaimIachachamuRophan,anza tafagada laainanra mafla
zagbarchanuin vadabcara iamaa.
Comterttt atitem Deus, <urtradïditeosferuiremilit'u• cœli ficuti JcriptunLj»
eH in hbm Prophetarum. Nu mviciimas £5" hîtiœs obtuliftïs mihïannis qmdrtt-
gintain deferto ljrael, <urporta/lis ïtnbracu/a Moloçh^^3flellam Dei Veftn fy.
pbant adoratts quod ipfî feciîlis ^-pc. Non igitur Rotnpha vel Rempham>fed
Rephan hoc loco proprium Saturni nomenelt. Vnum miror,cur Amosj%
v. vit. in Hebraico texcu non Rephan, fed Ciun \V3 legatur, cùm tamen
citatis locis & vulgata, & Septuagihta Interprètes cuni alijs paulô anlo
addudis vbique vertant Rephan verba Prophetae hic adducam:
Jkmot i.v.vU
timo.
Qux ad literam itafonant € t porta/listabernacula^gis Veïtri,*? Ciun

idolorumïeïbomm,fidus T>ei ~Veflriquodf-eciftis vobis Quae mulcùm à vul-
gata verfione Latinadirtare videtur fie enim hoc loCû habet vulgata_j.
~ulgatalakt io.
Et portaWs tabemaculum MolocbVeftro, çep imagine midolorum \eïlrornm,(îdm
Dtt ycfln Ifempbam Cui conuenit 8c alia Graeca leSio quae fvW* habet
loco Ciun. lonathas quoqut, etfi in Chaldaica fua paraphrafi ditfideat in
verfione, explicat tamen vulgatam verfîonem
Ianath4,
ChaUtHf.
Erportajli; b'm tabernacula facerdotutn Vefirorum <UrUun imaginent ve-

Jlram flellam tdolum veïtrum <]uodfecifts Vobis Atque ex his omnibus pa-
IPephan &
Ciun pioeo» tet, Ciun & Rephan hoc loco pro eodcralumi. Vtrum autem hase duo
demi un, uii- vnius idoli.di.ueria nomina fint, an idem nomen excorruptione, quam ex
Cul«
varia deferiptione incurrit, tantùm diuerfum fie, dubium eft Vtriufqué
fententiae Authores reperio Rabbini diuerfum ponunt nomen à Rephan,
T'1~
Q~T3 &aiunt,Çiun idem elte hic ac Ceuauim,hoc eft^placentulas mellitas,qùx
OucrcbaiîiurRcginîE cœli icu Vettcn,quaniSuccôth benoth fuprà uîxâ-
mus Ita Radak ex alijs refert:
Ë~.i'.tk ·
SYNT. IV. PANTHEON HEBRffiORVM, CAPVT
XXII.
'3~~ C\:Jn: n~tt,j~~~c~ J~J tJ~0"~C t~' b5'n~?1 1y~5noN' U-t.:l1C~?y110.1 ~~ttrv.
iwo i*npJ "p^âVi nTiayV û^sotf a^VsMn'ro orna îrroT -jsd3 ij^tô
Et JuJluliHis tabernacula GêgifVejiri aoaVa Diatur de fis lit jeu idolo»
c«iwj nomènMolocbi Ç5° Vocant eumêêm,i>elqaod eum"ew //i>* dominan-
tcm exifttment, "Velqttodfit ftella magna in militiacœtiyin qua yehiti Duxx %*>
feu Imperator em'meatjuperexeycïtumjhum [ erCiun imagimmVeftram J S mit
C? tara explicauimus
qui explicatif, quafi facerenW& id eft, placentas mellitai,
inlib. leremiœ, quôd Cauanimjt ut spectesquœdam edulwum, quœprœparabantur
Idolo, <STideovocantur Cauanim. Verùm Imic iententiae non aftipulamur
Mdior eft quam fubiungitpaulo poftçitatusRadak:
B.4
4,1
k-
Nos s explicamusqyod Çiun idemjît qitodfîella Saturni, iyitadicitur Sa- R.

Rbenezra
turnus in lingtta Ijmaèlittca (Ârabica ) <? in Perjîca Ceuan R. Abenezra_j
ait, effe nomen Saturni, cpmpofitum ex Arabica & Perfica lingua. Quic-
quid fit, nomine Perfico Saturnum jKip Ceuan dici,nemo negare potcfl:,
lîifi qui forfan libres Perficos, qui pafsim eum hoc nomine vocant., non.,
legerit i in Arabum autemmonumcntis nunquam me hoc nomen repe-
rifle mepiini Vndèaliqui opinantqr Ceuan &Rephan idem omnino no-
men efle,quod Perfx abyEgyptijs acceptum RinC mutato blxforunij
more corruperint; ita IoannesDrufms audader 6fjeti ait ille, Cbruan-*
Drufiue:
( fie legic ïVa) nifi manus aberrans maluiffetfer ibère v\$ui x^prox, aut forte ipjî
Interprètes legerunt ]V~\pro]V3 meliùs dixiflet futuruin fuiffe v'tQu*»nifi
manus aberrans fcribere maluifîet p^ Ceuan Rephan enim genuinurru
Saturni nomen apud ./Egyptios, Çeuan autem corrupeum à vicinis Perfis
ante oftendimus. Hxc iëntentiaaliosquoquefuifautoresinuenit»necmi-
hi difpliceret,nifime venerabilishuiusTranflatoris ab huiufmodi afler-
tione terreret authoritas, & meliora non lupereûenr, queis-diêtas diHicut-
tates conciliare polfemiis
Chiun úgni-
Dicimus igitur quod Chiun, non per errorem, vtDrnfius ciufque ficar Sacur-
Affeclaî volunt, facris literis irrepferit; fed ftudio à Prophera fit pofitum Mmt&Her-:ulem & idé
hoc locotanquam idoli nomen, quoiEgypti; nunc Saturnum, nunc Her- :l~ quod Re-
sthah.
culemconfufimappellabant, Hebrxis notiflimum. Eftenim Chiun,vel
Copticè ^îkojw îidem quod imago, figura, auc idoîum, quo nofT.ine Sa-
turni,auttierculis(îmulachrum promifeuè, Kj>TWcô^,appellabant. Sa.
turnum autem, quatenus vnus ex feptem planetis eft> ob vehemeiitiam.,
eflTecluum, quos operatur,Rephan,quafi diceres vires gygantis, dicebant.
Chiun velGhon itaque idolum Saturni dicebant Rephan ftelîam Her-
culem autem JEgyptium, quemHerodotusinter o£to Deos JEgyptiorum
computat, Chon vel Chiun diélum effe iEgyptiacè oftendit magnurrL.
Etymolopicumhifcè verbis:
1: ?~'<B~og<-
J Xwv~ç~3v~ l'.s-œÀIK.Q'' He6tltÀtJ <pc~o-~ ytr T~ Aiy~ivv Jf$.7I.E"f. ~My~ ~¡"ES'r4 JI¡ wum magnum
ei, A'ffl ~gÿâ~r' «~n/ xcâvaç ôvofcxp9'Liroy
`(ç~e'3'y@<
Cbones populus Italiœ^àicunt tlerculem iuxtk JEgyptiorwn dïdcïïum Chon
àiclnnt effe, <Zjr àfuhiugata j>er mm Italia
Itali Çhmes poUmodum appcllati font
Qcc 2 Qu£
CAPVT OEDIPI ÂEGYPTIACÏ TEMPLVM ISIACVM
xxir.
Qiise ômnia confirmat AntiochusZcnophenes apudLilium GyraldarcL
Antioitws
Sy nt. X. Cbon,inquic, -Hercules Mgyfiwum linguâ nuncupatusy- qui cwtl-»
Zcnophtnei.
OJtride Ualiamliberauit àtyrannide^ &*ab hoc CboneHercule JEgyptio lulwn^»
antiquités "pocatamejfeproditur Hiitoriam breuicer enarrat Petrus Leo
Vttrus Leo Caftellàin libello de Aboriginibus & Ianigenis 1s itafe Ofiris poft Skani
Cafiellx.
obitum accerjîtus ab Italis \populorumfeilicet MaioribusXII. y I. I. î\ C. vin-
dictbusâdnenit in Itaiïam, ïbi Nouitas <srVirtusfemper imperant is gygantes
deuicit omnes ^fiquos fernauit, eos intriumphum duxit, omni potitus ltalU^
comitatus Hercule Cbone a quo vltima in Italiapopuli Cbonesyqui à Sabints tan-
dem eieclifunt Hunc Hcrculein iiyàvctquoque appeilatum efle apud He-
"t
fychiumreperio %XC, ";= ['
JIlfjcb'tHi. Tiyvuv,inquit, ai J£- YtyunIJaT/o/x®* > EW/waVa/ Tg58Wê'^«@* j al (hAlywtfiait
`
ïCçpTikia.vapiÇtfi.
Oignon, nonnullïs Gigon^PattecttSyEpipatœcus Trape^Jus aliqtti Hercu-
lem Aigyptiumappellant Qnôd vèrbiïm non diflentk àRephan, G figni-
ficationem afpicias; ambo enimtftius Numinis vires indicatif cùm &
Rephanem, & Chonem, Gygantem fignificari exdiâis pateat Conclu-
dimusigiiurRephanj&CiunjVelChonlocisciratis fa.cras feripturae nihil
aliud effe, quàm fimuIachrumSacurni, vel fub fideris figura, vel ob fiel-
lam fronti idoli infertam, cultum; & nomina diuerfa vni attributa effe.
Saturnumenim, quemRephan efle oftendimus, &Herculem, quem Cho-
najpafsifncumOfindeconfufa effe in Syntagmàte tertio huius proba-
uimus. Verùm hxc meliùs in lequentibusdifcùtientur Quare Rephane
relifto ad Marcolin progrediamur
Marcolis \iê
Mer-
Marcolis cVipîo Hebrêis idem eft, quod Latinis Mercurius i ita_»
quod
curius.
colligo ex Adagio illo Hebrxorum D^VipioVpK pyv^Spargens lapider» in^
Marcolis; hoc elt, in Mercurium de quo Rf.Elias Afcenaz, ita in Thesbi
Elias.
i"y de» D^VipnoVj^k piir
R,
•iVk ad Nin» o"nai« «fi nmiay nn\n "j^cc;"
Knipio xipm Kona iV iiayo
Markolis nomenidoli, <drdicunt, quod mittendo lapides ( inaceruum_>)
focultus eius; dicunt etiam^quodillud fît nomenillias, qui %omœcolebatur fub
nomine Mercurij Ica de paraboladi£la R. Elias. Quod quidem prouer-
Tjtplicatur
\"cus pur*i, bium aliundè non profluxit, niG ex parabola illa Salomonis c.2.6. v. 8.
f. 16. v. 8.
Sicut q«l mitùt lapider»in aceruum Mercurij ita qui tribuit injtpienti honorent
Vbi Htbraica vericas habetnmiDa ex quavoce Mercurium forfan for-
marunt prifci; etfi Grœci Interprètes, Ionathas, ac plerique recentio-
ruin ibi fundam intelligant Tanta autem in hoclocoexplicando auûo-
rum difficulcas, tanta opinionum varietas & diffenfio, vtquid credere^
quifpiam debeat, difpici vix poffit
Nos,vt& huicloco aliquam lucctnadferamus,dicimus hanc para.
bolam nequaquam intelligendam efle defundx iaâ:u vt citati fuprà Au-
thores fentiuntj nec de lapide nmixa 3 hoc eft^ in purpura inuoluco, vti
Raffî i necdebuftuariofeulocofunefto vbi corpora damnaiorum lapir
D. Th. 1. l, dibus obruebantur nec de lapillis numeratorijs, feu calculis Arithmeti-
q-6%.x. ?• kàde lapidibus, quaein honoremMercolis fiue Mer-
;n egrfore. çis, vt D.Thomas
curij
SYNT. IV. PANTHEON HÈBÎIJEORVM. CAPVf
XXII.
curij in aceruumlapidum di£to Nutnini coaceruatum proijciebantur
Voluit igiturfapientiJÏimus mortalium eum,quiitultumhondhuent,tan~
tundcm lacère, acfi di&umMercurij aceruumlapidis iachiaugcri/t. Col-
lata & ftulco, & aceruo quafi bénéficia) huic lapidisoccafione,illt honoris;
neuterautem gratinai rependit animum, non ftultus magis, quà\n lapidmn
acçriïus -neuter. beneficiumeonferri fatisagnofèit. Confentit huic Be-
da in hutïc locum commentans
da~iwhulre commentans. Qui injipknti^
~ui inquir, idicieu,
:Zt?~lElteyltt;
1(lClult, eHyl~Rretico hono- Hed*.
bœrericoho~aa-
rent docendi confertfnonminmdeltnquit, quàmqiâDeos ac delubra gentilium-»
cultu venerantur inani* Yerùm vt huiufmodi iacra Mcrcolicolla ta, eorum-
que origa, ricus, ac cœrimoniae pemtiùs intelligantur, Sciendum eft, cun- Status M<?r«
ûh feregentibus célèbres ftatuas Mercurij futfle i quafdatnfolicarias in curij; duplt-
ces, folicariJe»
quibus folus ipfe in bafi quafdamfociales,in quarum vnabaG fimul Pal- &Ocislc.
las, quae Hermathena vocatae j aut HerculeSjquaeHeraclsei & has pro-
pîiae Gymnafiorumerant, vtpatet:ex Ciceronead Atticum ,& Turneb. Ci:ero.
J. 7. adu. cap. vltimo. Solitariœ, ait DerriùSj crebnores fuerunt » «0»mfepttl- Turntb.
chris tantùm,fed infukris leiïorutn, indicantes Mercuriumfomni prœ/idem., cui Vollux.
ideo vhimusjeu tertitts çyatbusin conuiwjsJàcer\ tejle Polluee l. 6. cap. 15. Lie
hue. l. 3. jfpoll. Quœquidem fculpturae dicuntur iqiïnç&màx >itywa. He- Sutdi.

Hefjckius.
fychio, nec in delubris tantùm, fed & in priuatorum veftibulis collo-
cantur, formâ quadrangulari, &vtplurimùm lapideae ita Thucyd.l. 6. Tl~rsryd.
HerodotHl,
belli Peloponefi De alijs vide HerodotumL 2,. SeMacrob. c. 19. Sac Matrab.
^gypti),&ab hisGrxci, &Romani edo£ti huius farinse Deaftros.vel pe-

d:ore tenus humano, vel capite, & collo duntaxat effigiabant cœtera_,
ïriiticos. DequibusconfuJeGlementem Alexandrinum in procreptico,
Clem. Alex.
& Arnobium 1. 6. aduerfus gentes,Plutarchum in Alcibiade & Nicia-j, Vtuttr.
^mylium Probum Thucyd. aliofque. Scio nonnunquatn tricipitemj Vf bus.
&nylius
Mercurium pingi folitum, vndè de hominibus vel veheinenter ambiguis M'-i-iirius

cur c iceps
quid aggredidebeanr? vel valdè vafris adagium Çi*e<p*»A@» Ecç/tt«c» triceps piiiâ'.ur ?
Mercurius; cuius cauiam puto, quia idem mercaturée, oracionis, &itine-
ris Numen habebattir, quod Adagiographus cenfet in fingulis capitibus
infcriptionem hab uitfe, quo ducerec hxc via, quo rurfus illa.
Porrô materia crebrior lapis, rariùslignunv, fed lignum certurh- Mercurius
iuxtà illud Non ex quauis îignofit Mercurius Quod, vti di&um eft in_, cur iolinn ca.
pite cenus
ftatuam efformabant,cuiusfi caputexcipias, reliqua omnia trunca eflenc pingebac.
An fie formabant, vtDeum totum effe mentem confiaret? Certè innuunt

id verfus Empedoclis apud Tzezem 1 3, chil. hift. 464.
Oo fiS/j-^è/SgjTî'n xê(faX»ïj^? >»* Ktxctç-aj.

HmpeiotUsl
Ou àvttj vçûTCàfyè <P<io xhâJ"ai\ iïasovtrN »
Ou aro'sAç} » Soi >oi*t» « fineDictAa^vn'c*S>
A*AAsèqtfw hçt t&j à8-£o-$ttT& ê'afo'S (toùjuovj
Q&V'rifft 3téa-(*W âyiavî KCt&iosxQa &oriciv.
Non enim mortait capiti membraadiunfla funt

Non quidem abbumeris duo rami emicant
Nonpedesffjon cita genua, nec pudendalar~u3inofa
Sed
CAPVT OEDIPÏ MGWTIAQI,TOMPLVM ISIACVM
XXII.
Sed mensfiera âtq. immenjaeîlfolùm
Curis Mundum omnem ~.< ~OK~ celeriùs
Tales ergô Hermulae fuerunt. ideoMercuriusl.4.Autho1og. Grxc.

epig. inducitur à Xenocràce querulus,quod cùm fe faceancur homines pe-
dibus celerem curforem, & manu ttrenuum palajftritam, tamen effingant
Met<Uti)vi~
les.
eumà'ar»/», finepedibus, &«sAo/So*%{&»,&manibus mancum. Atquehaec
communia omnibus Hermis. Quidam yerô peculiaria illis., qui Viales
difti^Mercuriolacri,' A quo etiàcwiïâcaae omnesviriles,tefte Tzeze,Her.
maedicebancur j fortaflîs, quia Mérciirius. infignis ftatuarius Fuit, vc nar-
Mdrt~~n ar
C<tf<~«. racluppiterapud Martianum Capellanil. i. de Philolog. nupt. Viales
etiam Hermx quadratifuerant, lignci, &lapidei, fumniâ parte Mercurij
facicin, inferiore planâ inferiptionésiviarum prasferentes, vt apertè tefta-
tur Vlpianus fcholij? ad orat. Demofth. contra Leptinem. SuAa,« ai'&m«-
~'Î piiStlt.
'~a~NyM)~6~<n'TK j'<fE'~S~M<~tX~7&J~c<'7zJ' ~a' ~yg~~tt~cUiceC vias
indicaatia; vide dehis Phornut .&LyliumSynr.. 9.
Ad Hermas Ad h os itaque Hermasiblebant adijci à viatoribus in Mercurij'hono-
vialesadilcie-
balitur a via-
rem acerui lapidum, quibus aceruis commune cum lapidibus nomen fuif-
toribus acerui fe docet Tzeza chil. 1 i. hift. 42
lapiduin.
3'xea ~r. E'7, t I:!M

o-Jjtt7Bï$ctÿd~eesiç,g/ CIccv~ '~)' 7vi~o~y
Hermès ZFomius iïatua virilis, zsr cumuluslapidum 0
Acerui iRi
cranc conci.
Hinciam dux difficultates nafcuntur', prima an acerui ifti aceruarentar
t-ui ad ipfas
ltatttôs.
contigui ad ipfam fiatuam; fic vtftatusefummicas tantùm extaret; quod
videtur cenfuifle Alciatus Embl. 8. his verfibus
In triuio mons eîi lapidùm, fupereminet illi

Trunca Dei effigiespeftorefaSîatenus
Mercurij efligitur tumulus j fwfpende viator
Serta T>eosreclwn qui tibi monflrat iter
hlxgsCsran~ Hugo Carenfis comparât Hermas illos crucibus ligneis quas hodiè pere-
fs.
grini ad loca facra pro6cifcentes, erigunt, extantes inter lapidum à prae-
tereuntibus pofitorumeongeries i GalliMontioyes vocant At difcrimen
eft>quod nofiri peregrini non coaceruent lapides in crucis honorem fed
vt fecuturi indicium itineris indè capiant, &funt tantùm vniusitineris in-
dices; Hermaevariorumerant, &inftituti in honorera Mercuri).
Hinc pendet c folutiofecundi dubij, An Mercurijj aceruus accipien-
dus ficdequouislapidumaceruOjetiamriullâ religione congefto quod
0~. omnes ij exiftimant, qui exOdyf.ar.& Strabone 16. Hefychio, & Magni
ÏIe/y~tft~.
Etymologici Auchore teftibus probant, e'ôv AoW feu Merçurialerru
aceruum nihil aliud efl'e, quàm aceruum lapidum Verùm fi hos tres ac-
curatè legas,deprehendes eos duplicem fignificationemtradere-, vnarru
latè patentem, qux ad quoflibet lapidum aceruos fpeâat alteram prei-
faoi
X~
fam& propriam de fuperftiriofisillis Quoà ex Hebrxis, & Gvxc'ts &
Latinis Scriproribus facile e(l probare Nam & Baal Aruch id mauifcftè
hifcè verbis ir.dicat
8441 Arock.
Marfahsi mquit, «« Peru/ch 4. MitbotbêUdenndansjcipjum raT 'Beelpbe-

gori Zr eius ritus ejïy veproijciatur lapis in Mercolis lêrkm !(. Ifmaèl in Te-
rnjcb 4. de idolotatria dtcit^quniïllt ftnt tres lapides à ht eribus Marcolis hincin-
dè dtfpofoi In Perujcb 'o'ja nxVîro rtVx isr maris fuit, t>t prochmarefacerenf
in lapidibui domumjeufanum Jôits Inde Perufcb donum
humfmodi feruitu-
tis VocacdomumMarko/ts, cuius cultus emtfroiéBio lapidum c* (î(abbt
Ijmaelin
alio traSiatUart-lipides fani Mercolis(te
dijpojttosfw'ffe, l>t Vnush'mc âlterillinc R. EüAr.
tertitts fuper Vtrumquecollocaretur. Confirmât haec R. Elias Leuira, qui ta-
men de hoc ritu dubitat,eô quod quos Rom» de hoc ricu interrogaflec 7
id ei negarint. perperara negafle, & imperitos illosfuifle moris gentilitij,
facile ofténdero Inprimis ex Homero teftantibus Didymo & Scrabone Dt~)S«f.
fecundùm illud Srrabe.
Kacé A~c~ "Oœll~rLgÿâyâJl~ux~. Ã:Y~WOllf<911

Ketf <&a~9-< ài$cvy, v!lr~~œ
Ait illos colerej

Saxea figna, <tsr fimulachm\manufaSia 1
Et pajsimin Viaproieclos lapidum acernos
Prîore verfu.Hermulas pofieriore Hermxas deferibit citatque eos

Thcophylus Alexandrinus 1. 1ad Autolycmn, & exftatjlocus 1. 1. Orac.
Sybili. in quorum etiam 1. 5. inanimes Herm* vocantur «^«•S-1 e'^b^î
Nicandier in TheriacisHermarum meminit, & ibi Scholiafies, E'^ss«a$ aie
efte, A'3-açrtQaîfLivnçai TiplwiS E'ç/tâ lapides coaceruatos in honorem Mer-
curi) Hefychius Eçîg- As'ip®- $f a'i$m e'^kJs dsir c?
Gsir<ruç5s ôfùs ympi-
vaçHç rUoxipÛ w ©«»jc*ôÀ& 3$, 'Mercwialis iiceruits fignificM cûm'uioslapidum
Mercury yquosin Vtjscoaceruabant ad honoremDfi.v'talis Manet igitur, Her-
tneos A«<p««nihilaliud fuifle quàm lapidum Mercuriales aceruos vijs
publicis 5ccompitïs ad itinera demonftranda congeftos quos tranfeuntes
v ia tores crebro lapidum iacl:u in Mercurij honorem augebant; Mercu-
rius enim. id eft, Hermès, viarum prafes erac, & «éeT^diâiusjquem ma-
ca nit
x[mefupcrûmfore iratum, fi quis erranticomiternonmonftrârit,
ïdyll. v. $". -~o-
»- – -9.- KiôhùiS^
Ei KiV1<PS TttÔcPifiu/
^»^«*t «iltVH^)
Difienfio tantùm eft, vndè inicium hxc fuperftitio fumpferic Sanè vti
cer-
~7~LII.
certum eft, ab ipfo Mercurio fumpfiiïe ira inccrcutn à quo faâo Ulius.
Mos eoaeer- Sunr qui vclinc, ab eo, quod fie lolitus vias clapidare & commodior&s
uanli lapides
ad Hermas reddere, faxis remoti*, & in vnumcumulum ad latus viasdigeftis j firnul
via les, vndè
caspe*it.
ctiam re&i itineris, & viœ Régi» viatorcs flcifle certiores ita Fauoriniis
fatiotiitut, foi. zi 8. in fine Fabulam ad hanc rem quam ex Antirlide Dtdymws
OdyCar. récitât, prodit Citmin cotifefj'u*ai une SupemmMertitr&* effet
Didymut-
%>eorumcalculwn jubitunu, accujjtm nimt, ùm à lunone obfiatmtam Aygi ç&em;
in gvatïam Iouit Deorum twbam MeYcurïumquidemabfoluiffe', fed emtf&s.caîcu-
los profïngulart cœlejïisfort ritu^ ad ew pedes laSlu CQ&ermffe quo Jcilicet fa-
fîot execrandam cœdemillam in lunonis gratiam perpetratam oîtmderent Hmc
inMercury honorent mos eiufmodi hominibtts ïjttatus Sed de his .vide fufiùs
Phornutum, La&ant î. i •c. zo. &alios paulô ante citatos
Nos dicimusi totam hanc lapidum erigendorum rationem ab /Egy*
peijs, eorumque Hermete feu Mercurio ad alias gentes potiffimùm pro.
manafle Primum enim mortalium Geomctriam eumdocuifle,limitumL-
ponendorumracionem monftraffe» Diodorus, & Strabo docent Gùnx.
enim ex inundatione Nili quotannis faéta,yl:gyptus tota>.limo o.bducere^
tur, ac proindèfuram^ in diftribuendisagris prxdijrquecoiHentibnes
inter yEgyptios orirentur^Sc lites ferunt Mercurium primum campi>
menforix artis rationem docuiffe, limites, qui nihil aliud erant, quàm ob-
îongi quidam & quadrati lapides ad agruiïi vnius ab alterius difeernen-
dvun, ftatuiflTej qux ornnia in fequentibus ex varijs Authoribus volente
Deo comprobabimus. Hinc taiito bonoaffecliyîîgypti; in memoriara*
beneficij prarftici, nunc eum lapidu,m congerie fadâ, nunc rotundum la-
pidemad capitis /îmilirudinem infaftigio adaptantes, nuncquadratarrL.
nunc rrigonum, aut pyramidale faxum in caput & humeros furfum abiens,
ponenreSjVelaci terrx, terminorumque prêcfidem, ac Nunien auerrun-
cum, à quibus Hebraei, cœterxque gentes id poftmodum didicêre,colue-
runt. Verùmquoniam dehiscopiofifllmè multis in locis huius Operis
dabiturdicendi matena, plura modo dicere fuperredeo,neijrdeni rébus
faepè repetendis naufeam' Le£lori moueam. Figurae Hermarum apud
Authores pafsim occurrences fequuntur.
Ch-
XXIII.
C A P V T XX1IL
<Dc adytistffpeluncis Htbrœorum ccsterorumqut^
Orientalium^.
fat monftrant
totegregtorumPhilafophorumad vifenda fufcepta itinera_»
eaNlhilcelebriùsquondamfuiflcadyti&^gyptîoFum
CUm. A;
Py thagorasfanè tanco eorum fercbaturdçfiderio, Clémente telle, vt cir« h 1* ftrom.
cumciuonem non abnuerit, quo myfteriorum in ijs tradi folitormn parti-
ceps fieret. ·
oO'nvSayôçtç<s&em'ftrt'&
nllV-œ).~IZ' U.ClII
~iTIf6V1.UI..7hlef U
»K&
t esç,
«V19:C
«cTuS.
lCC1.U~.
««AÇj-3-wKj.
~J~W~vrlr~r t£«pwzodw.
· ~us~x'G~r. ,v
tioç A~yv~ri'~wx:
Aïyuriïiw
~xwâ$rtCfiIÀoC~itl.l
Erant autem adyta, loca quaedam folitaria fuh-terranea 8t ah omni Adyta 9ê.gy
ptiorum que,
hominum confortio remota, omnigcna mondroforum idolorum varieta*
te refcrta,quibusfuhfymboliahierogtyphicis Deorum colendorum ratio,
coeterarumque clandeftinarum arciumprazcepta tradebantur, iuxtà illud.
Arnobij Pythagoras, \rK\uitxMagusJiiit, clandeflinisartibiu omùa illaperfè- Ariteiiat.
cit,JEgyptiQrumex adytis jingelorum potentium nomina, £5*remotûs furatus ejî
dijcipliiw Meminit horum Eufebius 1. 1. préparât. Euangel.
Nft/f" iJv7« A'"J'1I7TI'f.t>
y(~f'~uP~.jcuu~VtExpgpeau!r.Hal,oxerd J. (.~au'~xa.~su~l.
'wv\5"'cn".ocu(&Jt! Eufibint.
0/' ttAJf"ca,;
ai,gepô~rwt!v~iS'cvxtysrP,r~r)txs~ns~xp~~t xv~eGÎaP.~a4..
Cerrè adyta &p>ptiorum%ç$>Tjrrbenorùm necromantiœ caîigine danmaru
tWjfuriofe omninafraudes funt hominum infideliwn, Çj/ferroris.meri ludibri/u».
inHinas,
Et I uftinus quxft. ad Qrthodoxos Idtempork h'ierogtyph'tcœ faent'tœinpretia.
entnt apud JEgyptios>quœ in adytis ttadebantnricEltJJhnisquibufq., nonhaminibus
detriuta isrc In hia itaqne Dxmanibusper varias. cœrimoniasiadiuratio-
ncs,fuffijmigia ex varijs fpeciebusaromatum, herbarum, fuccorum confe-
éla, per hymnos denique & carmina magica in idcilaattrad:is,de vitandis.
malis,&confequendi& bonis. confulen tes refponfacapiebant. Iuxtà quae
facientes percnni felicitate fe potituros efle credebant. Hebraei i taquet
vicinarque ipfis gentes Aflyri^Babylonijj.Pefikcum hotcè arcaDQ Deo-
rum cultu iÊgyptios fecando rerum, fucc^flUefferri cognofcerent, ad fi-
tnilem fortunam afpi ran tes, per média fimilia ad finem. intentumfeper-
uenire poffc fibi perfuafêre Quaie effidis omnigcnis Deorummonftris
adyta; i'eu occulta quzdaia >accaîigtnoîa îatibula ad ea coienda fclegc-
rurit. Q«ales veroinaefuetintlatcbfaî,,qu£e idola,intus,aduinbi:ata,. quia
facerdotum titus^pulchrè nobis oftendit EzechièL c. 8. vbi fie habetor -t ElCthitt.
Et introduxit mead oftiumatrtji £$*vidi» <&eccefommen Vnum in par isr-
dixitadme: Fili bominisyfadeparhtem; C citm Jodiffemparietem apparutt
oilium^num 5 iS"dixit aÀmeylngrtderey ç$* vide abominâtiones- peffimas ^'qutô
îîlifac'umt hic,, Ç3°ingreJfuSxYtdiÎF eeceomniiJtmiHtudo teptihum, iir anima-
lium, abominattOy<&"Vniuerfaidoladomus Ijra'él dep.iBaerant tnpatiete in.ciretti~
taper totum Et fiptùaginta, v'tri de jimortbu&domus Ifra'êl r CÎe?j»iw filras
Saphan Uabat in mcdia&arufnyfiaatiumetntepïSliWds^ Vnufîjw/que habebat thw
r'èîftum in manufua^ & Vapor mbuUde tbure confurgehat An non hic Pro-
Ddd phe^
CAPVT OEDIPt ^GYPTIACr TEMPLVNr/lSIAGVM
xxm.
pheta oh oculos nobis ponit ideam quandam adytorum Êgypciorum om-
nibus numerisabfolutam ? certè & mulciformium illorum idolorum exer-
citus, & facerJotum fufTiunigantiuJtt cqéf i-monia: aUaqu?à Propheta re-
lata adytis di£Us ad vngucm quadrant. Dixi t multifbrmium idolorunij
exei ci tus, vt oftendam, nihil hic idolorum, monftrorumque defuifle fed
quicquid fimulachroruïn hucufque ex varijs recenluimus,. hic veluti îru
theatro quodam compendiofo rcprsefentatum fuiiTe. hic Thcraphim*
confecrabantur,- hic Baalgad, Baalfephon, & curpis Baalphegor; hic
jSs^sç?©-Moloch y pifcifpçmisDagon ventrofusChamos } cornuta Aftar-
tai Equinus Anamelech3 Àdramclech pauonis imagine fulgidus hirci-
nus Taithac Gallina.cœle/lis cum pullis fuis, quam Succoth Benoth ili-
ximus; hicNergal gallinaceus-, reconditus Ncfroeh lachrymabundus
Tlwmuz, aliaque propudia religionis, quxfacerdotesinçenfo thuris ve-
Multitudonerabantut»
idolorum confpiciebantur. Tantus autem fuit horiim idolorum nume-
Hebtso utn.rus, vc Rabbini avérant, nullam gcntemfuifle, quae non peculiare fibi fi-
JHtftM. niulachruin hoc loco adorandum ftatuerit & iilud Prophetae id maxime
innuit Secundum numermnqùippè citiitatum tua.rumcr.vxt Dtj tuï luda Et
nullumlocum fuiffoqui non prôfano iftiuiinodi culcu pollueretur,often-
dit Ezechiel c. 6. v. i 3. Ckmfuerint interfeili Vcjlrtin medio idolorum Veîiro-
rum7 in cïr cuit uar arumVeHrarurrijin omni collecxceljoyisr.in çiinîivs Jummitûi-
tibus montium, isrfubitis omfaelignum minorofum^fubtus \>niuerfàmquercum*
iocumvbi accendernnt thttra redolentia Vniuerjts idotisjuis 'Non defunt qui
dicant numerum idolorum, genciumque fuiffe myfticè defignatum per
feptuaginta virosdefenioribus dormis lfraël, quos incenfentesidolis Eze-
-chielem inadyris vidi(ïe,facra meminithiftoria paulo ante citata; certè
îflentit huic Zohar col. aïo. vbi de idolis Hebraeorum traûans, eorarau
fummarnartificiosè indicatper ha(ce literasT'^yy. cuius primum y valet
70. reliquat autem literie ï"y femitutemalienam defignanc> quafi diccrçt
cultus externi, id dl, ièptuaginta Dij feu potiùs Dxmonia-'
Hebr*i ado-
rabant ani. feptuaginra gencium idololacrarum, qux alio in loco recenfebimus Sed
neque abftinuerunt à fordidis etiam 8c impuris animalibus, quae:nemo (î-
malia immun
da.
ne naufea videat,.aut fine horrore Craâret qualiafuntreptilia, & anima-
lia, qux refpuebat,execrabacurque Iudaeorum religio,de quibus Ifaias c.z.
I/« < t. Vt adorarent talpat» &Vejperttliones Qu« quidem omnia defumpferant ab
iEgyptijs, quibus nihil non erat diuinum; vndè accutè irridet luuen
Satyr 1 5. monîtrofum huiufmodi cultum, dùm deÊgyptiorumftultare-
ligione loquitur
ttuienul.
;t Çorcodilonadorat
Pars bœc, illa pauet faturam firpentibm ibim
EffigiesJacri nitet aurea Cercopitbeci
Feles etiam, Serpentes, Afpides, Ichneumones, Scarabœos haïe ergo

monftra fordida, atque inuifa, in fuis etiam facris numerabac vaefanus Iu-
dsorum animusi quae tam auidc icclabantur, vt Ieremias ciuitatem fan-
aan-
SYNT.IV. PANTHEON HEBRÊORVM. c\pvr
XXIII.
£hm ab /Egyptijs conftupratam myfticè (îgnificet nonmalc hifcèverbis
Jriltj Memêo, ^fTaneos te conïiuprauerunt v/que ad Verticem. Indicat hanc Tevemias.
cultus extcrni pruriginem quoquePropheta JNahum c. 3. v.4. qui fie ad Nauac:.

Niniuen, quae eodem morbo laborabat Propter multitudinemfornicationu<n
meretricis fpeciofa zçrgratœy & habentis maleficia Sanè fub haec cempora_»
înaleficijs vibsefleludaeos, & Deorum imagines noninannulis ibluai, ar-
millis, inauribus, & laminis; fed & in corporibus candenti ferro inuftas
geftaffe, docet Ioacim lofue filius, qui Deorum, quos coiftic, in carne fua
geftabat imagines j excmplo vtique/Egyptioruui.vt docec hiiloriaibho-
laftical. 4. Reg. c. 39. Abulenfis in I.4. Reg. c. 2$.q. 39. quod colligi pu- 4.a'<r.c'
tat ex 1.z. Paralip. c. 36. v. 8. êliqua autem VerborumIoac'vn isr abomuu- .96Nlenfs.
4.R~.f.l!.
tionum eius, <&quœinuentafunt in eo urc. Hic aucem Rex, & vt credibile s. Paradip.;f.
eft, ad eius exemplar alij non pauci, illo impio charadere compuniti. non
folùmabiurataereligionis teftimonium, fed & magicum aliquod venefi-
ciumportabantj quod folenne cumprimis erar Ægyptijs.
Atque ex his omnibus in hoc Syntagmate adeo fuse traditis tandem Con duGu
Syncagruatis.
luculenter apparet, quicquid idolorumapudHebrseos, Syros, Aflyrios, p
Fhœnicesj Babylonios, Perfas, Arabes vnquam fuit,ab Êgypto tanquam
perenni omnisfuperllitionis fonte promanafle. Quaecùmita fint, nulli
iknè dubium efl'e debet, fàcrarum quoquefculpturarum difciplinas,quas
hieroglyphicas vocant ytgyptij, vnà cum diâis idolis, riribua cœrimo-
nijsjcœterifque inyfterijsphilofophicis ad vicinasgentes, qux eas quàiîu
auidiffimè feilabantur, & naturali quadam animi indinatione in eas fere-
bantuî, fuifle traduétas qux omnia libenter hic demonftrarcmus, nifî
eafequentibus traâatibus referuaffemus Quantum itaqueOriencaliurn
linguarum notitia, ac di&arum gentium rirus, ac in facris obeundis cœri-
monix, cœteraque prifeac religionis monumenta fub ijs comprehenfa, ad
hicrogly phicae difciplinx reftaurationem, momenti fînt > illefolus ? qui
fcopum & intentionem meam ignorât, ignorare
videcur. Atque hxc de Dijs Hcbrseoruo)
fufficiant. o
Ddd 2 SYN-
CAP.L OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
SYNTAGMA V.
SIMIA AE G Y P T I A>
S I V B
De Idololatriae Aegyptiacae ad aliarum Barbararuntu

Gentium idololatriam affinitate; &quomodo exterae
gentes Aegyptiorum ritus nullo non_.
te mpore affedannt
flPOOIMATION
Emonstratis in précédente Syntagmare ijs omnibus,
quae ad perfe&am idololatriae Hebrjeorum Chaldœo-
rum, Perfarum, Babylôniorum, Syrorum, feu Phoeni-
cum,&Sîfnariranorum, cognitionem quoquo modo
pertinere videbantur; operae pretium me faâurunij
èxiftinaauijfïhoclococœterarum quoque barbaruni,
gentium non ica pridem in varijs, ignotifque mundi
partibus detectarum idololatriam, eiuiquead i£gyptiacam athnitatenL»
exponerem quibus prxftitis, in hieroglyphicorum fufceptà interpreta-
tione, non parùm ijs me adiutum iri confido.
Scopus iraque, vt paucismuJtacompIedar, huius Syntagmatis vni-
cus eft, oitendere perniciofiflïmum humani generis hoftem Diabolum, ijs
ttiachinamentis ac callidis inuentionibus, quibus cœcaveterum ^gypeio-
rum pedora olim iinbuta in omnem idololatrix fpurciticm curpitudi-
nemque prascipitauit, ijfdem omninô artibus ibidem fuperfticionibus ac
machinamentisl, ad çœterarum gentium illaqueandas animas, &vfumeffe
praerericîs temporibus, & in hune diem in ignotis nobis, ac Euangelij lu-
cedeftitutis regionibus, Regnifque vti; quas quidem arres ac inftituta
fiperfpedas habuerimus, nequaquam difficile erit, varia ad /Egyptiorurn
antiquitates & myfteria facientia nobis hucufque incognica, faéta fingu-
larum rerum inter fe collatione, in Jucemreracre Deus conatus nollros
fecundet.
p-& G
C A P V T I.
ÇDe barbararum Gentium idololatria à Dœmone vei recens inusnta }
vel propagatione Juccejpua introducla.
humanarum rerum conditionem paulô altiùs mecum ex-

pendo,
QVoties toties veriffimum illud Sapientiifimi mortalium pronun-
Nihilnouanj
!ub Soit;, ciatum, "Kihiljub Sole uouum>comperio Cùm rniiii id quod fuit
nihil
SYNT.V. SIMIA iEGYPTlA. câp:î."
nihil aliud fit, tefte ipfbmet Salomone, quàm id quod faûum efi:, nihil
aliud nifï quod faciendum certè nihil aliud prxteritarum rerum euen-
tusfuifle videntur, nifi futurarum qusedam veluti prolcœnia > nùivrwnL.
Gratis itaque perhorrefcimus ad praeteritorum faîculoruin infelicis mul-
torum regnorum>Monarchiarum, & Rerumpubl fortes &tragicos exi-
tus, quosmodernotempore praeientcs, alio tamen colore fucatos, intue-
murj Gratis miramur,dùm veterummonumenra volucntes cognoicimus
eô^€gyptiorura,GraEcorumquegentem cœteroquin fapientifllmam,cœ-
citatis deuenifle, vt nihil ram effet vile & abie6tum nihil tam propudio-
fum&abomînabile, quod diuinoapothefeos honore noncohoneftarenc j
gratis, inquam, hxc miramur, cùm maiorem adhuc orbis partem eriariL.
poft falutis huroanse aduentum eadem infania> ijfdem erroribus laboran-
tem, quotidièpercipientesindoleamus Definaums itaque mirari 7ea-
dem caufamanente, vt phyGco more loquar, eundem effcâum prodire,
neceffe eft. Inueteratus malorum ijldem femper orbem premic machina*
tionibus, Glifcit
Dœmon atrox odijs, ammiffe'furentibus ire

Nutrit, necdamnis bominum exfoturata quiejcit
D~monis
Nullaîfunt induciae, pax nullaj vbi necodij7necinuidiaï modus, aut fi- l~udium i;u
propaganda
nis vllus hoftisDei fuperbia afcendicfempcr^crercit malitia crudelitas ïdolotatria,
inualefcit antiquus fcelerum Architectus eadem feoiper niolirur Ni-

hil inaufum finir, nihil intentatnm relinquit, priecipuumomniïetate dç^>
eadernpharetrafuitiHicium quim curioikriim, ta m fnperftitiofarum ar-
tiuœ,quàm multa, tàm ftultadaîmonum commenta mortalium animos de-
mentantiajqnce omnia magis nomenambitu fuo comprehendit. Nihil
Barbara* m-
prxteritis temporibus ab^gyptijs,eorumque haeredibus diuino vnquam tionessnti~
honore cultum nouimus, quod à barbaris etiam moderno tempore, illo quis/Esy-
pciorufD ([1-
inftigante, non coli videatur. Apud hos in Fotoque, & Chamis Ofiri- perit~iont'Uus
in ie tlx.
dis, &Ifîdis inSolem & Lunam transformatorum manifefta reperias veiti-
gia. Videas Bacchos, Venercs, Hercules, v^fculapios, Serapides, Anubi-
des,fimiljaque Aegyptiorum monftra proraifcuè pafsîm,etfifub alijs, 8c
alijs nominibus adorari Molochu per ignem filios immolari fanguine^
huinano execranda peragi facrificia oblcœnamillam horninis partenx.
quamçaAAovGraeci vocant, fingulari in honore ac veneratione haberi
omnigenas animantes Deorum loco tenerii verbo', Aegyptiorum exem-
plo Ct!nciaidohsrep!eninuenias, nihil diuinorummyAeriorum in facris
voluminibus contineri, quod in contemptumDei animarumque perni-
ciem Simia Dei Diabolus de fanâis, venerandifque Prophetarum Oracu
îisaffumptum ad contaniinatifllma furoris fui fcelera, vti olim, ica modo
non trantiulcrit Videas hic ferpentis Mofaici in deferto ad periturorum
falutcm erecli rcliqiias: Noëmi quoque Mundum arcâ confcruantis,
Elise curruigneo trandati intuearis imaginem, aliaque fimitia, qux in fe-
quentibus diceiuur j omnibus proindè veterum myfterijs, ritibus,ac cœ>
rimo-
CAP. II. OEDTPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIAGVM
rimonijs, fuperftitionibufque' in nouiffimarum Gentium religione mcn-
tita, veluti infpeculo quodam elucefcentibus Hase itaque cùm cogno-
fcerera, ingens continuo animum meum inceffic defiderium conquiritis
vndiquc diuerfarum Gentium idolis, ricibus quoque ac cœrimonijs, ijs
peragifolitis> hinc indè exHifpanicis, Lufitanicis, Iralicis, & Gallicis
epifl:plis ( quarum magna mihi copia hic Romx, vtpocè in fuprema Cu-
-ria ex Archiuio Societacis lefu fuppetebat ) colle&is comparacionem in-
ftituendi inter hxc &veterum religionemj fperans futurum, vt ex hu-
iufmodi collatione,meis in hieroglyphico negotio moliminibus lumen,
non exiguum accederet; dùm exrituum, cœrimoniarum, fimulachro-
rumque fimilitudine & analogia, vndè ea profluxerint, inueftigare diffi-
cilè non rebar futurum His itaque de caufïs hanc materiam, quie cœce-
roquin extra fcopum videri poterat,complexus fum, quam maioris me-
thodi gratia, &ad vitandam confufionem, in tres veluti clafles diuiden-
damexiftimauimus; ita vt prima pars idololatriam,{e&afqueSinenfium»
Iaponiorum, & Tartarorum altéra Indorum, & Atrorum i tertia déni-
que Aaiericanorura in Deorum cultu ritûs, cœrinionialque contineat.
C A P V T II.
De S'menfium idololatria, Aegyptiacœ parallela
TRes igitur Sinarum libri orbis terrarum fe6las nurrieranti fic enim
Tres feâaj
apud Sinenlês
Liccerseorâ) j~ vocant Regnum fuum vnà cum vicinis adiacentibus locis, aliàs
Scicquia, &t
Laucu. enim minime nôrunt.
Prima eft Literatorum altéra Sciequia tertiam Laucu vocant.
Ex his tribus a!iqua)nSintEomnes,&:reIiqui populi conterminix qui Sina.
rum charafteres habent, profitentur; quales funt Iapones,Coriani,Leu-
quici,&Cocincinenfes,de quibus poftei dicexnus. Atque tres hae feftae
primo in omnibus propè refpondent triplici hominum generi, quibus j£-
gypeiorum quondam Regnum coftabat, facerdotibus videlicet fapienti-
Litteratatum bus, Hierogrammatiftis feu hieroglyphis, & plebeis. Literatorum fe6la_>
f«âa. Sinenfium propria, &in hoc regno aiitiquiliimajRempub.gubernat, plu-
ribus libris abundat» & fupra coeteros laudatur. Authorem feu Princi-
pemphilofophorum Confutiurn agt~ofcunr, non fecùs ac Aegyptij fuum-.
ilium Thoyt, quem Grxci e'§/*Wvocant 'ÇurpîytTW > Et quemadmodum Ae~
gyptij fapientes, vnum Deum, quem Hemepht vocant, colebantj ita_»
Sinenfes literati idola non habent, necea colunt,fed vnum Numen,quod
Ttigauti»>>
vocant Regem cœlorum,- dequoficTrigautius inexpeditioneChriftia-
na ad Sinas [ Hinc afferunt Régi cœlorumfacrificandi, eiufque colendi
munus folùm ad Regem ipecl:are In hune finem Rex duo habet templa-»
fane magnifîca in vtraqueRegia. Nanquinenfiï& Pcquinennj cœlodica-
tumefl: vnum, terrx alterum; in 1-ils olimipfe per fe litabat, nuncin eius
locum Magiftratus grauiffimi fuccefsêre, Cœloque & Terrae ( non fecùs ac
Aegyptij Ofiridi &.ïfidi ) boues &oues magno numéro rrjactant, aliofque
mul-
SYNT. V. SIM TA JEGYPTIA. CÀP.I1.
multosritûs exhibent Porrô propriutn Litterarorum fanum eft ipfius

Gonfutij philofophorum Sinenlium Principis j id ei per leges in qualibeç
vrbe conftruitiitf, eo ïn loco qui cfi fupra ludunf literarium y id magn©
liiinptu conlurgiCj Se contiguum habet palatium eius Magiftratus qui
primum Litteraru gradû Gonfecutis praielt. In celeberrimo fani loco ita-
ttiaillius vi(itur plena litteris,yaut eius loco nomen cubitalibus licteris au-
reis in pereleganti tabula deferiprum; ad eius latus ftatuacadftant quorun-
dam eius diicipulorum, quosSin* inDiuos, fed inferioris ordinis, retulê-
re In hoc fanum Ncuilunio ac Plenilunio quolibet conueniunt Magi*
ftratusomnes vrbani,cumrenunciatis Baccalaureis/Magiftruraiblitis in.
clinationibus ac genuflexionibus', cereis etiafm &fuffitu veneràturi. }
Ad eum ferè modum quo Aegyptij primodiéMenfisThothfux» DcoMer-
cariofolennia celebrabant. Huius Deiftatuae varia* quoque fimt, aliae in^
remplis prïgrandes, alise paruse & quae faciii "lïegoiîç» fêctïûi cii-carafer
runt cuiufmodi vnum mini R. P. Afïiftens'PorfugaMiaî Soc; IESV' Nun-
nius Mafcarenias communicauit, cuius imaginem hi«r«adiungcndam -exi»
ftimaui. • -' .•-•'• -:ri>-< - "' -r-: >•• >
Pagodes indoriitnHûtnen, I. "1."
:' i .;> f:-u ri:l ï"!i; '?: 'V. j ?.J^-riï 'it i.«; :' .-•
SeSaScie-
~A;la~r~Si·na~utn~a~i~an~Cent~i~~lol'ap~~ti~l~g~P~i~~nuï;t=~ci~equia,
«jaa.
vel
CAP.II. OEDIPïï JÏGYPTf AGI TEMPLVM ISIACVM
velQmitofç appellacnjr^pud lapones verô Siacca, & Amidabu nuncu-
pacur j de quibus ftifius çùm de taponum idoljs agemus. Lex haec ad Si-
nas pçrueoit ab occafu, portata è Regno cui Threncio, vetSciuro nomeiL
L, r.o. re. çft» quae Régna, teftçP, Trigaucio, vno lndoftanis nomine appellantur,
inter flumina Indiup &Gangem (îca Quam quidem fe&am fi diligcnter
difcuriamus, abijs Gynanplophiftis, Brachmanibus,Pcrfis, Badrrianis.qui
haç Indoftaoisinterçapedine olimcontinebantur profe&am, in Chinas
colonias pofuifie,ex dogmatis eorum facile patebit Multitudinem enim
jpuridorwn Cfçditinccejaîprychofin feu animarura in bruca tranficum,om-
nem denique Pythagorx philorophiani profitetur ita enim Trigaucius:
'MultlplicfSt'wcpiityaimVemocritO) <isralijsMundofabricat fed maximeani-
mowwtwifmixrattoiiem è fpbAgor<edifciplinayïdentur mutuati, ahaq,permul-
ta commentabuteaddidèréadfucumfulfitatts Hœç autem nonJolàm à Philofo*
phis mHrtttfkdetiam ex Eua&gelkakaVidenttir ïtnbram quandamaccepî/fe^»
Certurti <Ht«vTfiadfe moduminducunt, quo trtsOeos, in vnum deindc
Jslua»€lï CQ^Wlàcr^fabiibncur.Cuius epiftolaequoque Hifpanicx mentio-
nem façiont hifee verbis Tmieron mticia del Euangelio torque enla Fro-
uinciade(Paquir^(»tre los otrosIdoles quealli tienen ay Vtiafk^ra de. bambre
que tienetres ca,be^4s%y fg-mimnUVna*UQtrd^ydr^n los Cbinas quefymfica
ciquellotque todostrès nonùmen masde~\>nJolo querer y voluntad* Etpaulo
poft; Àyyipr<jïr%Wag?ÏÏ7trbtflF<rtfèlïnw en Jù* bravos
Verùm huM fmodiS.ïhomsApQftolt rdiquias efle etfî pic credi poifit
verifimiIiù*taroçneft,eaàPçrfîé,Medïs^ alijfque Indorum philofopuis
Aegypti h kedibus, quorum propriutn erat multiformesftatuas fabrica-
ri, ad eflfedîs vniusrei fignifiça.ftdQSîprofIuxifle,vtpaulopoft dùmdç^>
Iaponi)sagèrnus,patefiet, Prxcçreà abflinenciam ab animalium carni-
bus cum P]ithagora?isfibi indidttnt,bartram Se caefariemcantinuô radunt,
in montibu|&lpelunçiscontettïp|atiom vacanr templa eorum plena_.
funcimmar|bus idoloruminonftris, 3ereis>marmQreis,|igricis,luceisi ady-
ta Aegypri|>rutn dicerej; <
ï.9HtH rc4l Terti|im profanjé religioni? dogmaLauzaappellatur & re{pandec
plebeîs, $c Magis A^gyptîjs,a philtifopWquôilam, qui eodem cumCon-
iutiQ So^.annis in paren-
tis aluo
terïippre floraît,
geftatum, dsîginçn^tra^îFreqm
pr^fcjwm |fcàfcçr)ètur ±<ju4 éxcaùia Lauzu,id eft phi-
fi^gunt
lofophus fe|iex appeUà^S%tl^ç ^dogmasairadifiimfpondet,, ex anima &
corpore co^ftitucisj^c in/4mç|b|»liis quorundarn effigies exponunt quos
hâc ratiQn|adc«lQse#t|^ftb^î*n^r, Âdeam rem confequendam..
exercitatÎQntsquardampraîRrib'knCrpofiusm Vario fedendi ritu* cercif-
que preca|onibus,iniQ€Vraaîp1iàrmaGis,qaibus (pondent vnà cumfao-
rum Diuotiimfauore viiampQflefeftarioScorifequi immortalemincoelis;
aut vt minimum vitaii^^QrÎi c^f^re longïorern Huius fedae fteri-
ficulorum |?eculiarçmijnù^^ impiis precaçionibus exoreiza-
tos domibesf êîli^y^ ^9^»S t|MJ5 tenure foknt nam horrenda
D^nionum^^mdnfîfa ifTBaua papyro atramentQ delineata, domorum pa-
ïietibus Agendatfadunt; indc tafia inconditis cUmoribûâjdomos com-
pleot}
SYNT. V. SIMIA &GYPTJA. CAP.III.
plent, vt ipfa dxmonia effc videantur. Aliud etiam munus fibi arrogant;
nam è fîcco cœlo imbres elicere, aut nimios continere, alia quoque pri-
uata feu publica infortunia fe porte auertere promittunt. Atque hxc
funt tria ferè gentilium fe&arum capita; fed neque in his humani gene-
ris vanitas conquiefcit, finguli enim fontes labentibus paulatim feculis
à fraudum Magiftris in tot maeandros deriuati funt, vtnumerari vix pofiè->
videantur, & ipfa incredibilis penè fimulachrorum multitudo fatis ofien-
dit;quœ noninfariis tantùm,quaefaepèadaliquotmillia afcendunt,colen- Simuiachio-
rum maxima
da exponunt, fed priuatis etiam in œdibusferè fingulis,loco ad eam rem apud Sinen.
lès multicu-
deputato, in foro, vicis,in nauigijs, palatijfq;publicis,h%c vna abomina- do.
tio penè primo fe fpeclandam praebet In quo quidem ./Egyptios idolo-
rum omnigenâvarietate infames imitati videntur Sunt huius rei tarru Sinenfcs lia*
lorum cultûn
certa & euidentia indicia, vt fi nihil aliud, certè tria potiflïmùm id con- ab vEayptijs 2
hau fifiè, pro-
uincere poffe videantur. Primum eft,quod non fecùs ac i£gy ptij,& GrïB- baCur tribus
ci quofdam prxfidere credant; his templa myfticacondant; hos varijs ri- argumentis.
Pnmumar-
tibus&cœrimonijs Aegyptiorummore foleant aut placare iratos, aut fa- guineutum.
nentes attrahere Secundum Argumentum religionis Sinicx ab Aegy-
Secundum
pfijsmutuatse, itamanifeftum eft vt de eo dubitari nequaquam porïit; argumentum.
eft autem, quod in hune diem templa ibi Marti, Veneri, Fortunae, Paci
Oreadibus, ali;fqueDijsGr*Ecis&Aegypti)s communibus dicata repe-
riantur. Multis id poflem ex diuerfîs LuGtanicis &Hifpanicis annuis feri-
ptis oftendere j fed erit inftar omnium Metropolitanx vrbis NenchienCis
in China Ichnographia, non minus eleganter, quàm cumprimis exaâ:è fe-
rico Sinico impreffa à Patribus noftris, praeterlapfis annis è China Romam
mifla, inquaprseteralia fuperbasdificia,ac munimentorummoles, tem-
pla quoq; Deorum fingula fingulis certis quxque locis deputata fpedlan-
tur videas inhacdelubraMarti,Fortunae7Paci, Oreadibus,& Nymphis,
Genio aëris, auium, maris, fluminum, vrbis prsefidi, Draconi maris, loui,
Athlanti,alijfq; Dijs Grxcis & Aegyptijs dicata quod cùm fumma cum
admiratione percepiflem, non potui, quin ad religionis Sinenfis cum Ae-
gyptiaca, Graecaque affinitatem magis demonftrandam eam hic fummâ
fide decerptam adiungerem,omittere
Templa Deorum Çh'menfium
Templum Draconis maris. Templum grati animi. Tép. praefidi fylu.vel Dianœ.
Templum Regina; cœli, ideft Templum Planetx Marti di- Ara cœïu
Lunz dtcatum. catum.
Templum Ctelodicatum. Tempttï PrsefidTïnurôrûm die. Ara Terra: feu Ccreris.
Templum Darnionlbus &Spi- Templum optinix Paci dica- Ara Deipluuiïl
ritibus dicatum. tum.
Montibus &fluminibus, idell, Templum Spititui Medicinx Ara Régis auium.
Oreadibu? & Nersïdibas Aefcaîapio.vci Apolîiai
dicatum. t dicatum.
Eee Atque
CAP. III. OEDIPI JEGYPTIACl TEMPLVM ISIACVM
Atque hxc fanèGraecis& Aegyptijsitacongruunt, vc cota eoruitL»

idololatria in Chirum tranfinigraflè videatur.
Tercium argumentum eft,quod prêter literas, quibus hieroglyphi-
Tertium ar. ca Aegypriorum proxiinè affe&ant, vc in fecunda Oedipi parte oftende-
guaiencum.
mus, ritûs & cœrimoniascafdempcnc habeantcum Aegypti>s. Noaimus
Aegyptios pyramidum figuras femperdiuino quodam honore profecutos
elle cuins cultus veftigia in hune diem in China rémanent Pyramides
enim, quos Chines vocant,in tanto habent honore & veneratione,vt ne*
mo aggrediquippiam aude.ac. nifi priùs certisritibus hafcè placauerit.
Teftetn huius rei adduco Petrumlarricum, qui 1. 5. hiftoriar. Indicarum
Gallicè editarum, c 5 1. de ijs hifcè verbis memorat Outreces idoles de
bois, il y en a d'autres, qu'ils appellent Chines,faifis enforme de pyramides ouurd'
gees, dans lequellesily a certaine ejpecede fourmvsbianches, qui fe ne monflrent
pdi de hors maif ont leur petites loges au dedans, fans qu'on/cache de quoy elles
Je nourriffent is ruinent les loges, où ontles met, qui font faites enforme d'O-
ratoire Dont les Gentils font fort emerueilk^ Car ils ont grand' peur de cesChi-
nes $ tellement, que quand'ils acbettent Vnejclaue,ils l'amènent premièrementde-
uint queLfune d: cepyramidesauec Vueoffrandede vin, <s>"autresebofes,&* le luy
conjigtient, comme entre les.mxins,prians l'idole, quefil' ejelaues'en fuit il faceen
forte que lesferpens, laiârds &* tigres le tuent <srle denorent. Ceque les panures Ç
ejelaues craignent fi fort, quencor bien quils f oientmal tracîès de leurs MaisJres,
ils nofl-nt quaji iamus les quitter ijr abbandoner Ex quibus manifeftè patet,
Chinenies hxc omnia ab Aegyptijs, Perfis, alijique defumpfifîe, quos la-
pidem l'eu fartiîaçuni faxumin conura, aut pyramidem adapeaturn loco
Numinis coluifle, &ia:piLis in prscedentibus indicatum eft Se in fubfe-
quentibus paisim demonllrabicur
Prœtercà quemadmodum Aegyptij Daemones in ftatuas compinge-
bantadreiponia danda, cerraque templaijsdedicabanc; ita Chinenfes
de quibus audi cicatumlarricum cicato locodifferentem. Il y a pareillei-
ment en chafque^{oyaumeVnlteu dédie au Diable, là où on luy Vafaire les plus fo~
lemnelsfacnfices en vnepetïte lfle. On appelle l'idole Camiffond', C^ ceux qui
paffent par la, redoutent fort cet idole, O"depeur qu'il ne mette leurs nauires à.
fond,ils luy offrent, quand ils font Visvis de l'ifle, ou du r/<( qu'ils iettenten
la mer^)ou de ChuJe, ou d'autre chofequ'ils portent De Oraculis vero eorum
ita Trigauuus 1. i.c. S.expedit.Sinenf. Konnulli, Dœmonesipfosconfulunty
£2*fumuuîres, vt Vocant,fpirit/i4, apud Sin^s nonpauù, eafy res plus Numtnis
qu-r<nDœmonumf mudis Vttlgohaberecreditur Sed ad extremum omnesin
fmudem inducunt Eorum Oraculainfantum Vocibits,aut etiam brutorum exci-
piuntur pr<eteritaipfïzjr abfenti* morefuo euulgant, Vt non ab/tmilem Vero fi'
ciant eam,quafutumprœnunciantfaljitatem Hœcporrôomnia cumnoîlris etiam
Ethnicis communia fuijfe legimus Vnumefl, qitod Sinarum proprium dici po~
tejl; mosineligendaareaad œdespriuatd* £9°publicas extruendas,aut ad cadauera
humanda, ectmq,aream conferunt cumcapiteyCauda^dtbus Vatiorum Vraconum >
quos htue n&ftrofolo fubftratos Viuerefabukntur, a quibus omnem aduerfàm pro~
$eram% fortunam iiQufamiliarum Jolàm, fed vrbivn, prouinclirum, tonus %•
gm
SYNT. V. SIM m JEGYPTIA: CAlMir.
gtti creduntàependere: Et ideoin bac velitti reconditxfcientla multi etiant viri

primons occupantnr> procul, cùm opus esï euocantur maximè cum publics
quœdamtunes mole/ne aut machint in eumfinem extruuntur^Vt prospéra fortu-
ftaaccer/atur, irinfortuniapubltca exWrtnimntur TZoufecttsenimatque jftïro*
îogitx infreclis fideribusfitabï Geologiex ntonùttniyftumittutn, agrorumjs ftture-
gionutn fata metiuntur Et fonè nib'd abfurdimi'niteniri pojje dtcas Nam ex la-
nuAin banc iUamfepartem obuerfa exfeneftra kxc vel tlit parte aperiri folita
ex eo quod regione teSïumfît altiùs tequè fimilibwnugis familiœ [dntemy opes
honore^ omnem^fortunam dependerefomniant His ^Jlrologis^Geomantis^ Au-
guribiM, Coniecloribw, & V»oVerboimpoïloribui pknifunt via, plenœ tabernœ.
plenafora. Atque ha&enus Trigautius Quis hic non alteramÊgypti fa-
ciem,quaomniaaiigurijs & ominibusexpediebantur, videac? Tempus
me deheeret, fi omnia hase hic enarrare vellem Quare qui plura huiui-
modi feiredefiderat, confulatcicatosAuthores j nosfatis efîe arbitramur,
ex paucis hifcè prolatis, magnamfanè ad y£gyptiorum myfieria affinica-
cem demonftraffe quare his reliclis ad Iaponios nos conkramus
C A P V T III.
laponiorum, %) *Tartarorum idololatria Aegyptiacœ

•paralkla.
Iaponij omnera religionis fuœ idololatricce rationem à Sinenfï-

CVm busacceperint, non minor inter illos, quàmSinarum varietas fe«
&arurn eit, atque différencia; quae tamen adduo potiffîmùm capita re- DuitCeftela.
poniorun,
uocari portant. Prima eorum eft,qui alteram vitamnegant,necpr;emiiirn, vna negan-
nec punitionem operibus bonis autmalis dertinatum crediint; fed vitatn tiuii,alcera_«
aflerencium
ducun-c omnino Epicuraeam Vocatur h«ec feâ:a Xenxus. Bontij huius auini.c
im-
morta'iitaté.
{eux Minifiri vnà cumfuis idola quidam adoranr> qux Chamis appellant.
His templa erigunt admodum fuperba & (umptuofa; per illa iurant in.»
grauibus, qux le offerunt, negotijs aut cum homagium Régi praeftanr
dum. His iupplicant variarum rerum oblatione cùm ad Documenta aç
infortunatos rcrum euencus vitandos, tùm advicloriara contra hoftes im-
petfândam jverbo,vc praelentifoelieitate perfruantur, qui vnius iftius fe-
daîfcopus. Àli),qui animas immorcalitatem alteramque vitam feciran-r
tur, magis in ritibus, &ccerimoni js ad Pythagoraeos accedunt. IdolumJ
adorant nomineAiivida, de quo mille fabulas fpargunt quasquiaad
inftitutumnoftrumnihil faciunt, Iubens omitto; hoc vnicum dicam, il-
los huicidolotantum tribuere, vtadfaluandumfenihilaliud requiri cre-
dant,nififrequehtem horum verborum repetitionem "Hamu; Amidon
(Butbt hoc eft, Ftlix Amida,faluâ nos Quas verba identidem reperunt,
rofaria fua,feu coronas è globulis precatorijs confeâas gerunc3quas Iapo-
nij communes habent cumChriftianis & in idolorum tnanibus ferè de-
pinguntur,vti hic in imagine adiuncla vides, quîeimaginem Amid^referr.
liée 2 ve-
CAP. III. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
AmtâaNu*
mea lapo-
niotum Horo
AegyptioNu-
mini relpon-
jiens.
Verum ne quicquam meis verbis afierere videar, verba Authorum

cxquibu&diâadeprompfi, adiungam ita enim inHifpanicts relationi-
bus P. Ludouicus Gufmanus de his loquitur
P. Ludouicm
Çufm»nusl.ff Jlunque lasfe^ds de laponfin mâchas, y muydifférentes y puedenfereduîr
dt los Keynef 4 dos principios Vniuerfahs $1 primera esy de los que niégan mer otraVida mas
lie Imfan,
de las quepercihenpor losfentïdos exteriores, ni premio>ni caïligo par las bttenas
o malas obvas los que profejfan eBa/eSîa^/è llaman Xenxus. 7odos eftos(Bon^tos
y Feligrefes adomna VrtosÛoIqs.que:Humait Cbamis,los quales faeran Se»ores«£_*
Iapon,y muyjffiahdos en laguerra Ttenen eîîos Cama templos muy ricosyfum-
ptuofos,ypor ellos iuran en ks négociesgrattes, çbefeoffrecen Tarn bien acttden
àpedhles Jhïud^yYiHorix contra fus ennemigos, Çntre los queconfîejpttiauer'otra
yida}
SÎNT.V. SIMIA JEGYPTIA. CAP.III.
VidAi&ydosj&lasprincipdleSydcfosquaîetfdieronotrasmuchMi La prima. de~
Jiasfe Marnade los Xodoxius, que quiere deîrt hombres del lugar fuperior 0 det
paradijo Adomn los de/iajecîa V«idolor quefe dtê Amida ydelquai cu.enta:i mil
patrahtsjy mentiras tqnefue hjo de Vttêy de Leuantey tuuo dos fnjs*vque.muer-
tafu tnugtr^ bi^ppor ella, y por todos los que le adorajfenx grandepwitenci r, dcj
manerdtyque porfaluarfe non tuuiejjen necejjid&dt»c&que repetïr t(l& palabra*
[ Namujimida lButl>\ que quieren de^tr Bienauentttrada Âmidz/alua nos \y ajfî
Ias diên congrande effiçaciaydenotion,pajfando Im cuentasde/us ro/krios, que~j>
for êjic train fiempreenlos. manos Hxc Guftnaniis. Moceai auccnv inter
orandum traciandi rofaria, aliacjuedicla confirmât Francifcus Bellefore-
ftuslibro4. hiftoi\ vniuerfal. c. 6.. Gallica fermonç confcripco his verbis.
Les laponnois ( comme aujji en VjèntlesIndiens. Orient aux) portent de Pacenajlres Franeifctts.
Btllerofort-
dediuerjès Jones. iainjïque nous, fur e auec lequels ils content le nombrede leurs flus.Iaponij veun-
oraijoniyplu* longuesbeaucoupvqueUnoîlre qu'on: nom a commande dedireyty les turS,ofatijs,
dijènt cent çyhttitfois^ à cauje que leurs. Docteurs &i Bon^j tiejtent qu'il y a au-
tant de forte dépêches, es quels l'hommefe peut Jwïller1 &>que contre cbafqttd
de ces Vicesyitjaut s'armer d'une de cesprières Tau* les matins en Je leuant ils
difentneuf parole s thauffans les doigts de la main droicle^ ejlimans que cela proje-
te pour empejcherque le Diable ne leur porte nuijfxnce aucunet isrc.
Foquexus,(ê.
PorroaliacjuoquefcdalaponiorumeftdidaFoquexuSjà libro huius. élaiaponio»
nominisi atque hsc adorât idoluinXaca veUacfcdi&um, de quo milles, ruin«
commenta quoquefpargunti. cum deuotiane quinque haec verba dicere',
NamurM'tosForentûïjûioy fufficere ad bea.titudinem confequendarru
credunt; etfi nemo ha&enùs di&orum verborum energiamintellexerit
Difcipuli huius Xacaefuerunt Caiiibadagi Se Cacuba.0, quorum vcrumq;
ob excellentiam diuinis honoribus profequuntur Iaponij Catnbadagi
Daemonium veriùsquàm homo.fi fides relatiQnibus.habenda,videtur fuif-
fe j docuit ipfe primus ritus adorandi Daetnonem,prastereà, modum Dx-
rnonem certis verborum incancationibus in corpus cuiufûis compingen-
di, fimiliaqueDaemonum propria oftendic. Hancfeilarn fequitur illa_. 2,
quam Iamabugi, hoceftjiniliteai moncium, appellant; arque hiproxi-
mè xmulantur Êgypciorum ritus, inconiurandts.fpiritibus>&: Genijs in.
ftatuas i diuinationibus omnis generis. funtdediti j folitudinem Scafpe-
ros montes. amant, ac proindè parùm in lacis cultis ëc habitatis. fpeâ:an-
tur dequibus ita Gufmanus; [Eftemifmo Bonzo Combadagi tuuo. GufmMBUt
otros dos difcipulos, que fueren hennanos.de padre y madre los. quales l.i.c-7.
tomaron tambien IadoélrinadefuMaeftro, que fundaron ellosporfiotra
nueuafcâia, y peior que todas las pafladas,cuya profeflion es, orTrecerfe_j
de todopunélo al feruitio del demonio,y darfe por muy intimosfieruosy
familiares{ùyos,Llaiuanfe los que tienen efta fe£ta Iamabugis,que quiere
dezir foldados de la Sierra, porque los. mas dellos viuen en vnas. muy
afperas uioncanas, y pocas vezes îos veeti en poblado. Ocro& ay que paf-
fan fu vida con mil embuftes, y hechizerias, que vfan por el pacl:o quo
tienen con el Demonio, comoesdercubrir algunoshurtos, dezir por la_»
Qianola buena o mala venturaycommo Gitanos, y adeuinar algunas coîas
fil Ml-
CAP.Ïir. OEDIPI iEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
futuras Entre otras cofas que dexaron los fundadores deilg»fe£la -para-j
los que la huiiieffen de ieguir, fue vna pérégrination, que hazen dos ve-
zes cada ano, para adorar al Demonio en cierto teenplo, que por fer cola
tan particular y excraordinaria, la pondre aqui, como la conto vno de-
ftos B->nzios,que la auiaandado fiece vezes, y defpues por la mifericor-
diade DiosnollroSenorfue Chriftiano. ] H«c Gufmanus, quae confir-
mant epiftola: Lufitanicae anno 1565 è laponia miflfx,quas confule; e
tant enim impreffx Eborae Multa rara omninô 8c admiranda hoc loco
de iimilibus dxmoms mîchinationibus adduccre poflcnr, fed quia ad in*
ftan-
SYNT. V. SIMIA JEGYPTIA. GAP.III.
ftitutum noftrum non funtiad ea, qux ad rem nofiram faciuiu calamutn
conucnamus.
Nouimus ex Iamblicho, & Clémente Alexandrino, v£gyptiosDeum /Egyptij D?û
floriLoti infidentem myfticèdepinxiiîe,quani fii>>-i
facram pingendi rationem fi! ntena- Lutun-
Gnoftici fe&aripoitrnodunaHarpocratem eidcmLoci flori yarijs fy m'olis tiuraoant.
inftruâum repraefencarunt Videtur hkmosnon in Perfiam tantùm» ln-
diamque, fed & in vltimum Orientem quoque Iaponem videlicec pe- fa non i; Ami-
netrafle. Depingunt illi Numen illud fuum célèbre Amidam,vel alio no- dj^nfl^r Ro-
fs uifidemita
mine Fombum, flori feu rofae>aut Nymphe* infidentem magno radio- piugunc,
rumfulgore corufeantem^cuius imaginem cùm R. P. Affiftens Portugal-
lisemihi cotnoiunicaflec,volui ham htc adiungere.
nominant, quas longe alirer de, Stâx r en-
Hancfe&am IcnxiorumFombum xforuui Fotn*
hoc Amida fentit, quam Xodoxiorum feâa, de qua paulo ante dicunt bum apud
Uponius.
tnim effe inuifibilemfubftanriam, feparatarn ab omni elemencorum com-
pofitione,anteomnemcreaturam exfftenrem, omnium fontem bonorum.
Hinceum myfticc pi ngunr fa pra Nymphéa:florem, veriùs Lochi feden-
tem, ad reconditas huius virtutes & perfedtionef fu.bobfcurè infinuandas
quas & habitus, cui inuoluta cernitur, indicat. Quae omnia confirmantur
ex EpiftolisLudtanicisanno 1 565. exIapaniainEuropam datis in qua-
runi vnaLudouicus Froës ira de hoc Amida fcribitLuljtanicè: [Os feus Lttiauieui
mofteiros fam muito fumptuozos & tem grandes rendas Naô podem ter Frtes ta litt?
lafonicis,
molheres fopena de osmatarem Amida efta nos {eus templos em huirL.
altar nomeodo mefmo templo. Onulto hede fyàon quafi como os Pa-
godes da India,defpido da cinta pera riba, aflentado como molher coitl.
orelhasfuradas ehùa cfaridadederayôsi que o cerca aflentado fobre-»
hûarozade Pào^ que o cercla muito fermoza. ] Et in alio Joco [ Na_»
primeira quellaô. propos. que oslenxus tinhaô nauer hum fer inuifiuel fe-
paradodanatureza dos quatroelementos, à que chaojauaô por outro
Fonrai come Mogui, e que os atributtos que os letrados dauaô à efte fer
inuifiuel, eraô os feguintes, conuem à faber, que antes dette mundo, ceos
e terra ferem creados o Fombum fempre fora e nunca tiuera principio,
ncm hauiade ter fim, e que por elle foraô creadas todas as couzas,que tèu
ièr eflaua dentro na terra, e nos ceos, e fora délies, por naô fer limitado
a lugar finito que no gouerno, e conferuaçaô de todas as couzas naô pa-
deciamouimento algum,- nem tinha cor, nem accidente vifiuel, por on-
de dos olhos corporaispodeflefèr vifèo, que os homéns e todas as criatu-
ras tinhaô, hauia nefle Fombum em lîiais eminente graô de perfeiçaô,por
fer fonte perennede todoobem.} Exquibuspatet, Prudentiores èlu-
minis naturalis prxfcripto muito aliter de Dijs fuis fentire, quam rudio-
res. Amidam enim, quem rudes prêter multa figmenta eximium homi-
nem fuifle aflferunt, docliôres fabulas deeo vulgocreditasêxemploiEgy-
ptioransad myîîicos fenfûs detorquent.
Praetereà Salem quoque & Lunam v£gyptiorum, aliorumqne Orien- Iaponij So-
lem & Ludâ
talium exemplo adorant, vti exepiftola Lulitanica confiât [Crcos mais adorant.
delles cm homes antiguos, os quacs (fegundo tenhoalcançàdo ) eraô ho-
CAP. III. OEDIPI jEGYPf IACI TEMPLVM ISIACVM
mes, que viueraô comophilofophos,* muitosdeftesadoraô oSol,e outros
à lua .] Etconfirmatur ex epiilola quadam S. P. N. Francifci Xauerij,
anno 1549. 5. Nouembris,ad Collegium Goanumdata, vbi multa alia
quoque de huius gentis fuperftitionibusinuenies. Quod fi pompas feu
feftiui rates, quas quoeannis Dijs fuis exhibent, cum pompis & folennita.
tibus yKgyptijs quotannis peragi folitis comparaueris, eafdem omninô
paucis exceptis inuenies Videbisinijs nonfècùsac inKomafijs ./Egy-
ptiorum, telle Clémente fieri folebat, portentofas Deorum ftatuas, varia
Varij ritus
lionxiorum. pompa &, ridiculis Bonziorum gefiiculationibus circumferri de quibus
ira in epiflola quadam Ludouicus Froes [ He coftume antiquifïïmo do
Fiyenoiyama,todos os annosfazerem ali os Bonzos hûa fumptuofiffima fe-
ftaà efteidolo,decendode riba todos os Bonzos armados, os qua es toma-
uaô as codas fete cadeiras muy grandes, que eftaô metidas em fete rem-
plos. Acabada efta fefta de Sacamoto fe fazia logo cà outra no Micào à
outro idolo ou Garni, que fe chama Guion, à mais folenne de todo o Ia-
paô, a que pare ce queoDemonio quis contrafazer à fazer de Corpus
Chrifti, porque ali fazem todososCaftellos danças, iogos, perfonados, le-
uaô en as maôsjos idolos. A elles fe feguen oito ou des lanternas de maô,
as ilharguas, das quaes vao em roladas com beatilhas, delgadas, e efcrito
o nome do feu Pagode e dentro huas candeas accezas, & coetera quis hic
non Ifacam pompam deicribi vidée ? v
proceffione peraââ templafua ingrediuntur, in quibus non iècùs ae
itiiïgyptiorumadytisinnumerarii videas omniformium Deorum turbam>
quorum multi capite bouino, canino,aliorumque animalium deiormati,
formidabile intuentibuspraebentfpeéiaculum', ali) multis brachijs effigia-
ti, monliris quàm Dijs fîmiliores funt. Meminit huius Iaponicx idolola.
trisfecundum Volumen variarum nauigationum, & itinerum Italicè con-
feriptorum fol. j 1 In quejîa IJola, <&riri altre Ytcinetutti i loro idolifonofat-
Varia lapo-
niorumido-
Ja. ti dmerfamente,perche alcum hanno teîle di 'Buoij altri di lBorci,altri dicani ZT
ai !Beccbiiifr di diuerfe altre maniereê~\>enejbno alctinï^ch' hannoVn capo <S?duoi
\oltit altri tre capi, cioè vno ndluogo debito^gl'altri due Jopracada vna dellc*
sftalk, altri i hannoquattro manï,alcuni d'ecij <Saltri cento }quelli\chene hanno
piàifitiene che habbino più Virtùt &~à quellt fanno maggiorriuerentia, <t!T quan-
do i Ckrisliani ^lidimandono,perche fanno gli fuoildolt cosi diuer/t9 rifpondûno»
cosi nofîn Padri£5°TredecejforigVhannolafeiciti Hxc ad verbum ex Marco
Paulo Veneto defumpta videntur nam lib. 3. c. 6. vbi de Infula Zipan-
gri, quaseadem efteum laponia, loquitunitaferibit: [ Colunt viri Zi-
pangri) varia idola, quorum quaedam habent caput bouis quidam caput
porci, & quidam caput canis, & aliorum diuerforum animalium; funt
quidam qux habent quatuor manus, alia viginti>& alia centum ,• &quod
plures habuerit manus,maioris putatur virtutis. Sunt rurfus quaedam,qu«e
habent quatuor facies in vno capite, & alia tria capita, vnum fuper col-
lum, & alia duo fuper vtrumque humerum. Et cum incolae interrogan*
tur, vndè hanc habeant traditionem, refpondere (oient, fe Patres fuos in..
hoc imitari, nec aliud credere debere, quàm quod ab illis.açceperunr,
^gy-
SYNT. V. SÏMIA JEGYPTIA. CAP.Iir.
iEgyptios certè Ofiridcm feu Solem bouino capite Anubidcm feu Mcr-
curium canino Pana hircino; arietino denique Ammonern cxprcflïïfe,
in prœcedentibus pafsim monftracuin efë Serapidis quoque imaginent
atque Dianae tricipitem fuifle, Maro docet
Mort.
Tergemimmy. Hécate», tria Virgînis oraDiana
Quadrifrontis quoque Iani frequens apudMythologos fit mentio ficuti

& Centimani Briarei quibusfanè nihil aliud antiqui voluerunt, quamu
multipIicesSoliscfTecïtisj ac lanus quidem quadrifrons plerifque locis lanus quadri*
informari folitus eft ea de catifa,quod illi rerum omnium principia, fine[- formis
cui.
quejinrroitus,exîtufquedicaiicflènti quin&quas illi templa erigeban-
tur, quadracalpecïe fiebant vefetîam, vt per quatuor illos vulrûs, qua-
tuor anni partes rndicarent, quasGraeci, Latinique Horas vfitatiflnno vo-
cabulo appellaruiiti centimanus autemBriareus idem quodSoI dicitur, B-iarcus cen-
vndè Homerus Solem «'>ta'5't'êstnuncupauit;qi]oruni figrnricaea cùm veluti ttmaousquid
fuerit hic fignificet.
hieroglyphica quasdam interpretentur,non imporcunum expli-
cafle Interprètes Hefiodi^per Briareum Vernu-m tempus dici tradaut,ob
herbarum, floriim, & froadimn copiam, quam affiuencer adeô fubmini-
ftrat Per Gygem vero, Hyemem & ipfutn centimanum ob ea multa, quas
iam dudum collecta congeilaque in vatios mox vf_;s diilribuit, & nego-
tijsqu;eque fuis accommodât. Quod verô Sol centimanus Homero fit,
4nulta& innumerabilia eius officia, quae magis aperta cognitaque funt,
ûàm recenfere oporteat, effecerunr. Quaîcùra ita fînîy An non hue Ia-
pones varia illa idolorum mecamorphofi refpexerunt ? Certè afferit idLu-
douicus Gufmanus in hiftoriadelaponial.ç.c. 9. vbi tradit Iaponios
fummo honore vencrari folitos itatuam quandam tricipitem nnû/Sê^x'eùy't»
quâ Iaponios nihil aliud fignificare dicit, nifi varias iilius Nurainis perfe-
ciiones verba Hifpanica fabiungo En >o ahar deîie ttmpio aima1>noidolo
vmy graniltj cubierto de oro, con tres cabe^vsyy ma*de qua.re.nta bravosy tnanos
di\en que con tflofe dan à entenderLts muchaspeffectiones de Ju T>ios;iuntoà efle^
tdcloyhauia otros mil y 'quinientos, tambiendorados^ repartldos en nueue orÀents
àmanerade eboros de JtngeUs,y Jemcada Vnode laejlatura de Vn honabre Qui s
non videt, Diabolutn-hic antiquorum fuperftitiones Chriftianis myfterijs
mixtas aemuîatum elle > imaginenaex his vnam, quàmhic Romae viderez
contigit, paulo ante exhibuimus.
Prxtereà non is-oXv[Mâ»ri* tatttùm yf^gypriorum in Dijs effigian dis Ia-
ponios a;mulatos lèd & beftias quoque viuas Aegyptiorum more,veluti
pifcesrgailinas) ceruos, lupos, canes, boues adorafle, poft Paul u m Mar-
çum Venetum teftatur Ludouicus Froës in epiftola iam fepè citata [ A
primeirâ hehûa alagoa de tiro de efpingarda em comprimento, e largura
e faô os peixes tantos, que r»aô rem conto andaâ tem conto andaâ huns
por cimados oatros, e por fer dedicada a o Pagode nenhûa peffoa he-»
ouzada à tirar delle peixe algum, crendo que fe a tirarem fe tornaraô le-
prozos. Os Bonzo» naô com em peixe, porque o temem fualei par gra-
Ffff~' uiffL
CAP.IÎÏ. OEDIPI £GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
uiffimopeccado. A fegunda he hûa ferra do mefmo Pagode,na qualha.»

grande multidaôde galinhas,as quaesningûemata,porque otempor gra-
uiOimo peccado,e matar hum home, outurtar, naô o tem por peccado
algun. A terceirahe, que ha grande numero de veados nacidade, quo
faô do Pagode, e andaô pellas ruas à maneira de câes em Efpanha NerL,
hûa peffoa lhe toca, nem poem maô,e fe alguem da pancada em qualquer
veado he prezo, e paga por iflb grande pena, e fe mata matâno poilo tal
crime, & perde coda à fazenda, e fe por ventura morre o veado em algûa
rua, fenaô ha proua certa,que morreo de doença, a tal rua he deftruida_>,
eas fazendas perdidas,eairi viuen fogeitos a odemonio, que naô fomen-
te faz que o adorera, mas fallos adorar beftas, como em outro reyno a'do-
raôloboselhes fazem templos e pregaçoësj eftandoalguiTiuoente, di-
zemlbeqaefe confole, quefe tornara em lobo,rifponde, que naô teniu
tanto merecimentOjquealcancetanto bem,] Verùm hase de Iaponio-
rumDijs didaiufficiant.
Cochiftchi • Antequam finem huic capitiimponerem»in relationem quandanu
B?îfiuia do* Italicè fcriptam incidi, quam de rebus GochinchinenfibusChriftophorus
gmata.
Burrus non i'ta pridern fecerat. Occurrerunt in ea relatione multa fane
ad rem noftram facientia qusquiasd di£la conurnianda mulcum con-
ferre poflunt, adiungenda exiftimaui. Nam praster dogmata quae cunu
Sinenfibus & Iaponijs communia habent, alia quoque propria & ifli genti
particularia tenent queîs maximè ad Pythagorsoruiu doctrinam acce-
dunc.
SYNT. V. SIMIA ÊGYPTIA. CAP.IJ~
dunt. Credunt illt immortalitatem anima?, fUTtû^/uinv j xa*.iyfcfu-l«v,ani-

mamMundâliaquePlatonicae &Pythagoricasphiloibphias propria pra>-
tereàMundum credunt ouum quoddam fuifle, cuius cortice firmamen-
tum, albugine asthereum fpatium, vitello demùm terra conftiterit } ma-
chinamqûoque Mundinihil aliud,nifî magnumquoddam animal efTefiue
hominem aflerunt, cuius caput,cœlum oculos, aura pilos > arboresy
plantas, herbas; affa, metalla efie,fimiliaque qux de magno illo animali
& megacofmodiâi philofbphi afleruerunt', profitentur. Vcrùm audia-
c~~Y~a~ax~.
niusverbaipfius Authoris. [ Diede quefto Filofofocognitione de la fa- 2!<«~
brica del Mondo con due metaforej vnafù, che il Mondo cranato da vn,
ouo, il quale poi talmente fi dilatô,che dalla fcorza di qaello fidiftcfero
gli cieli, dalla ehiaraformofliTanaje fîfparfero l'acque &il fuoco; e dal
roffo formoflî la terra, e tutte Talcre cofe terrefiri l'altra metafora prefe_>
egli dal corpo d'un certo huomograndifllmo detto daloror>a«c6,che nai
chiamareffimo Microcofrnos,dicendocheda quefto huomogigante altif-
j5mo,eravfcita quefla machina del Manda, ftendendofi iltefchio ne'cie-
li,idue occhiîn Sole e Luna, la carne la terra, l'ofla i monti capelli iru
herbe, &arbori, il ventre nel mare; &in tal guifa adattando minuta-
nieiite con o.perationi tutti i membri, & compofitioae del corpo huma-
no, alla fabrica & ornamento di quefto mondo, giunge à dire, che da i
pedocchi di quefto gtgante fi erano formati gi'altri huomini tutti che_a
poi difperfero per il mondo } Iterum eum cœteris vicinis gentibus,affe-
runt, defuniîos cibo & potu. indigere, vndè ijs quotidic fplendida praî-
parantur conuiuia» lltçr^p. chel anime de defunti banno bifogno di Jitstenta-
mento ^muntenimento corporale,ondealcune Voltefra l'mnojvcondo h loro vfan-
âifanmi.gli/^Hapadnd€fon{iiimaritiallemoglie,gl'amici à gl'altri amici,
fylendidi e lautt bançhettiâfpettanâo grctnpe^X0 >cêArùuiil défunt o conuitato>e
fcdaà menfaper mangiare In eodem errore Tartari funt Colunt, inquic TtfMrMHat
Paulus Marcus Venetus, pro Deo Numen quoddam ab iîl-ts conficûiTLi:J errores,
qyod Matagai vocant, putantque illud Deum terraî, atque gregibus peco-
f umplacant.Hoc Nùn>en in maximo/honorc habent,jîec eft aliquis,qui in
domo iua illi non imaginem dedicauerit Et quoniam credant Numini
Natagai yxoretn eflei &liberos,collocanc etiamipfi iuxtà pénates fuos
imagunculas quafdam vxoris at filjorum loco, vxoris quidern lïinuïachrû
ad finiftram,& filiorum imagines antefaciem idoli collocantes. His idolis
niajgnam faciunt reuerenrtiarnjprxfertimquando vadunt ad prandium.,
vel ad coenam tune etiam antequam ipfi comedunt, perungunc ora îma-
ginum pinguedine carnis coâ:aeî& partem peandij, aut coenx extrà do-
tnum in honorem illorum ponentes, credunt eos hinc cibari Sed nos ad
Cocincinenfes reuertamur; quoruiu propriuin eft^Reges fanâitate vitae
illuftresîuinishonoribiiSj iis.innumera rdoïa dedicando rcuereri iru
ipfaautemApothe^èosfolennitateiEgyptiosomni ex parte imitantur.
Modus Apotriefeos fequitur Cothinch~
In medio Palatij, "«^'b (*exftru&o magnificentiffimo monumen- nenqum m~6
to vnà cum altari multo & exquifito labore adomato) arcam .cadaueri de- repelien Reges..
di
Fff 2 ftina-
CAI'.IVo OEDÏPI -ÏŒGYPTIACI .TEMPLVM ISIACVM
ftinatam non minoribusfumptibusapparanti quam in Alcari didto côtto-
catam Onftij candidis induti veftimencis, varijs cœrimonijs ac facrificijs
eoniecrant, vinum, boues, aliaque animalia magno numéro offerentes;
quibusrite pera^tis omnem illam molem vna cum apparatu concremant,
folo corpore deiuncVi fîbi referuaro, qupd fepelire fingentes per duode-
cim alias fcpulcuras de vna in alceram fecretô, & cum aftu traducunt vt
hâc racionc luperftitiofa plebs fèmper de loco fepulcuraî dubia maneat &
anceps, ac proindè ex hac incercitudine plus erga nouum hoc idolam de-
uotio crcicat& veneratio, dùmin omnibus ijs locis, in quibus oflacondica
efic, aut eainueniri poffe fufpicantur, ritûs &facrificiacœterisidolis àe^
bita perficiunt. Sed audiaraus verbaBurri Ftniti queTtigiorni poferofuo-
co â tutta que Hamachina, abbmgiando çy ilpalaÔ) <&il tempio cou tutti gli
adàobbi £T a fpa rati, folo'conferuandofarca con iUadauero^ quale fu poi fepelito
& transfùgato per dodicifepoltureda Van in Vnakm Jegretamente <jr di mfeo-
/foi accio reïhmdo il populodubiofô fèmprein qualluogo fujffe iafeiato, con Fincsr-
te^xa maggiormentecre/cejfe la Venemtionedelnouo idolot adomndolo in tutti
quelh tuoghi-tnelli quali potejferopenfare, che Jî ritrouino queWoffa Ica Burrus
In quo quidem yÊgyptios imitantur, qui ab Ifide inftru&i Ofiridi illi fuo
limili aftu diuinitatera acquifiuêrç De Ifide ita Plutarchus Oftridis
tlut.l. r. c-i.
parles omnesdifyerfùsprœter pttdenda cum inneniffèt, cupiens incertwn ejje Virî
[epulebrumâb JBgypttjs autem HTjîngulis homlnibm konori baberi^ ex aromati-
bin ac cera Jtngultà eas partes informam bominis ïiro fîmilem compofuit comio-
caùs àeïnÀefacerdotihiu, fmgulis dédit Ofeidis imaginent, afferem eis faits corpm-
ill'tu-i credttumâtqueadiuransyvt nunquamapud fe ejfefrpulcbrum Ofiridis vlli
panderuit^vtîllotminabditu feru.tfnm, Velvti De un? colère nt cfuctex re nunc
ctt-imcjuilibet facerdosttfiatur pênes feOfiridemfepultum effe Et cœ fera quaî
fequuntur Fuit haec callidi daemonis inucntio, qux multum ad irre-
tiendos fiiperfiitioforuminfalfoDeorutn cultu animos valuit Sed hcee
dclaponijsiufficianc. •'
C A P V T IV.
^De Indorum, &} tsffrorum idoiolatna Aegyptiàcœ

farallelcL^
India in varias prouincias,variafquelhfuias adnexas ha-
Dïuidicurbet^ quaî omnës ijfdcm propè inDeôrum culcu coerinionijs vtun-
Indi adotanc
tur. Namprxter innurtttros àlios parriculafés Deos Sûleiti cumprimis
SolemjSc'S'ic adorant Se igirëiri' huic varia per annideciirfurnfefta '*& folennitates in-
itituunt,in quibûs omnibus ita cum i£gyptijs:& Perfiscon.ue.niunt, vt rii-
hil propemôdum in ipfor"umfacns,quôd ab ijs non defurnpfiile' cvidean-
Venerantur x
idola /Egy- tur, apparcat.
ptioruiB 8c. Praetereà Graecorum, /Egyptiorutnque imagines adhùcibi reperifi,
Gtxcoram.
A pi de ni Vac- fummâque venerationec6lip quotquot easTegiones peragr^runti teftan-
cx figutan-»
colunc. tur. PraecœrerK aiitem cuîttisApidis in figura Vaccx feÙDouis cortuiti
viger,
SY.NT. V. SI MI A' ^GYPTIA. CAP. IY.
vîget, quem nullis non templis, porticibus, ac vijs reperias. Retulit mihi
LudouicusSachinus mercacor Auenionenfis, in Regno Mogorum co ih_ Ludonictis
Saccintis
k>co, vbi collimitat cum Bengala, in publica & Regia via ingentem Bo- Auenionïnfiiy,
uem erc&um,cuiiis oculorum cauitatibus duo prçgranvdesCarlHinculi feu
Rubini inditi idolum mirumin modum radiarc faciant retulit quoque^
neminem iter fuum aufpicari,quin priùs hoc idolum Vaccinû certis facri-
ficijs plaçant PaulysMarcus Venetusdiciisaftipularur plcrafque enim Paulin Mar-
Jnfulas Bengale vicinas hoc improboBouisciiltuimbutas tradit -verba tus Vendus.
eius lubiungam Snnt habitatoru êgnlVar omnes idololatri€,mu/tij. eorum
adorant bouem, t>t remjanètam, nec y Humoccidunt cum auti-t» bosaliquis mo-
ritur, perungunt domosjuctsadipe em Et deMêltapore vrbeS-Thomae c. a8.
Lùm hi qui boues adorant, ad hélium procedunt ydefernnt fecum-pilo's bonis Jylue-
f/Wjr, eojcj,lisant ad aines e quorumJuortim^ ouibu* injïdent\pedités êro ad'fcutay
f*p-crines juos pilu Mis ligant credentesje mbello tutos ejfe ak omni penculo
tmmbouemfyiueîtremmapu JànElitatis ejfe ajferunt Et cap. 30. eiufdenù
libri. La'énjes boues adorant Crcum magna reùerentia perunguntJe ~vnguentoy
qûQdde ojfibii*bouhuscontntis jaciunt Deormn quoque Crscorum prêter
^Sgyptios, veftigia exftare ex literis P.IoannisLopcz Soc.IESVPiocu-
ratoris Indice 8c Iniularum Philippinarum 3 cumquo & oretenus poftmo- \aanncs Lo-
dum de huiufmodi hic Romse craélaui, confiât [Seâa Philippinorum; pez. Soc. Icftt.
inquit, efl idololatria eadem, quasRoir.Anorum, & Grxcorum Ioucm., Phiîippinorû

aliâi<}ueDeos adhuc adorant, Nomina diâorum Deorum habent, iedin idololatria /Ejyptiorlim
fiaalingua, v. g. Inppiter vocatur Maglentc» q. d. fulmina vibrans à lente & Cjrxcoi-uin
idololstriE
quod fulmen, & mag.quod vibrare figBificat,dedocto nomine Athlas vo- ïmula.
catur T O M CON LAN G I:T htt*c elVColumna cœli, Langit Coe-
him, Tomcon Coluiïinam fignificant Et ficdecœteri? habent quoque
fuoscampos Ely:fios,quos(>i/o«^te voïant,id ei\, occafum vSolis.] Quod
manifeftum {ignumeitjidololatriam/Egypriorum, & Graecorum in vlci-
muaiQrientcm vfque peruen.iffe. imo luculentiùs id oftendit Phiioiba^
tus invita Apollonij
Phihftrattis
in vit* A-el-
Ua.l. }.«. j.
:[Deorum quoque limulachracompluraiHicfe vidifTe tradit Apol-

honius, nihilque miratum efle5 quod Indorum aut ./Egyptioruni Deoruni>
illicimagines viderirj itupuifie aurem, quodeorum, qui àpud Grxcos
ahtiquiflimi habcntur, afpexerit (imulachra, ceu Mineruaî Poliadis &
A'poHinisDelijj prxtereà &Diony(ij, &Âmy!cla;iji& aliorunvhuiufinodi i
èoriqnenim fingulis Iûdi ftatuam pôfuèrej Graecoqueritu ijfderri facnfi-
carif, dicuntautem ïndia: médium fefe colère yéumque tuiiiurlùm quafi
vmbiiicum eflcj i&abeodem facramignem capiunF,quem fefe à Soîis ra-
dijs accepiffe gloriantur, atqueobe4ùs rei memoriam hymnum iugitcr
ad mcndiem yfque décantant .] «'
Brach-
CAP.1V. OEDIPI JEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
Brachmanes autem & Gymnofophifta: vti olim ita in hune diern^
Pythagoricam vitam ducere ex hiftoria Indica Mafîàîi aliorumque con-
Brachmanes
Pytbagor*
«Jcgmata fiât, de quibus & Damiscomes Apollonij multis agitapud Fhiloltratum..
fitentur*
Dogmata Pythagorasprofitentur, diuinationis apud eos prsecipuumftu-
dium, humi dormiuftr, herbis tarttùm vivant, Solem adorant, ignem fo-
laribusradijs conceptum fuilimo ftudio fouent; hunc varijs riribus &
precationibus plaçant 'j comas nutriunt, Mythram geftant & Pagodes
ièu Ifiacas itatuas, nudis pedibus ambulant, lineis induuntur veftimentis t
j~,i-j)/«n baculo fulciuntur qux quidem iEgyptijs facerdotibus Solis competunt.
e~ Meminit horum quoque Nicolaus Continus Venetus in libro quem do
itinercinlndiasconfcripfit [Per tuttaTIndia fi adoronoglildoli,fcioè
Pagodes )alli quali fanno le Chiefe non diffimili à quelle del Egitto, pie-
ne d'imagini omniformi dcpinti, e nelli giorni delle loro folennità le a-
dornano con fiori & rami,gridoli fonofatti odioro, odiargento, ôdi
pietra, ô di auorio, de'quali alcuni fono feflanta piedi di altezza il mo-
do corne glifacrificanoè moltovarioinfradi lora, perche alcitni fi lauano
con acqua chiara, auanti che entrano nel cempio, vna volta la mattina, &
vn'altra à vefpere. Altri con legno d'Aloe, ô fimili altri odori fanno fa-
crificlo à i loro idoli ] E quibus manjfefta Àgypciorurn morum rituunj-
que veftigia cernuntur.
Non defunt ex Indis, qui y£gyptiorum quorundaniTyplionem ma-
IndiDaerno-
ncro coluai. lignum daîmonerafolenniiTimo ritu colentium exemplo, &ipfihumani
generis hoftemDiabolum adorent,ac varijs hoftijs placent; defcribithu->
iufmodi cultum coerimoniafque ineoperagifolitasLudouicus Barthema
tllic"'<UI
Bart~erno· 1. i. dell'India c. t. verba eius fubiungam: [ II Rè di Calicutègencile,&
adora ilDiauolo nel modo che intenderete Loro confeflano che vno
Dio ha creato il cielo e la terra, e tutto il mondo, & è la prima catifa in.,
tutte le cofe, &dicono, che s'ci voleffe giudicare voi & me, & il terzo,ei.
quarto, che non haueria piaceraleund'efler Signore, raà ch'egli hà man-
dato queftomondoàfargiuftitia, &àchi fà bene,ei li fà bene, & à chi fà
male, ei gli fà maie efll lo chiamano il Deumo,& Dio lo chiamanoTa-
merani,& queftoDeumo il Rè diGalicut lo tiene nella fua Capella in que-
do modo La fua Capella è largaduoipaffi perbgni quadro,& altaqua-
tro pailijcon vna porta di legno tutta intagliata diDiauoli di rilieuo In
mezzo di quefta Capella v'è vn DiaUolo fatto di metallo,q'ual fiede in vna
Sedia pur di métallo il detto Diauolo tiene vna corona fatta â modo del
Regno Papale con tre corone, e tiene ancora quattro corone, e quattro
denti con vna grandifllma bocca aperta,<:on nafo brutto & occhi terri-
biliflîmi, & che guardan crudelmente, & le mani fono incuruate à modo
d'vn vncino gli piedi à modo d'vn gallo, di modo che à veder-
lo è vna cofa molto fpauentofa Intorno alla detta Capella le fue pictu-
re fono tutte Diauole,& per ogni quadro d'éfla v'è vno Satanas pofto à
fédère in vna Sedia, la quale è poila in vna fiamma del fuoeo nel quàlev
ftàvna gran quantità d'animé lunghe mezzo dito,& vno dito della ma-
no. Il detto Satanas con la nian dritta tiene vna anima in bocca man-
gian-
SYNT.V. SIMIA ^GYPTIA. CAP: IV.
giandoia» & con Taltra mano ne piglia vna alcra dalla banda di focto
ogni mattina gli Brachmani,- cioè Sacerdoti vanno à lauare il de-cto idolo
tutto quanto con acqua odorifera, e poi lo perfumario, & corne l'hanno
pcrfumato, Vadorano, & alcuna volta frà la Settimanagli fanno iacrificij
in quefto modo Hanno vna certa tauoletta fatta, & ornata in modo di
vno Altare, alta da terra trè palmi, larga quattro, e lunga cinque la qual
tauola è molto bene ornata di rofe,, fiori, & altre gentilezze odorifero
fopra la quale mettono fangue diGallo,& carboni accefi in vno vafo d'ar-
gento,,con molti perfumi di fopra Hanno poi vn thuribolo, col quale_>
incenfano intorno al detto Altare, & vna campanella d'argento, laquale«>
fonano molto fpeflb. Tengono in mano vncoItcIiodJargento, col. quale
hanno amazzatoil gallo, &quello intingononel fangue, & lo mettono
alcuna volta fopra il fuocoj &alciïria volta lopigliano & fanno alcuni
acti, Corne colui, chi vuole giuocare di fcrinia, & finalmente abbrugiano
tutto quel fangue, ftando continuamenTecandeledi ceraaccefei ilSacer-
dote chi vuole fare il facrificio, fi mette aile braecia, aile mani, 8c à piedi
alcuni manigli d'argento, gli quali fanno grandiffimorumore, come- fo-
nagli, & porta al collovn pentacollo,&quando hàfornito difareil facri-
cio, piglia t'utte due le mani piene di grano, & fi parte dal Altare, & và
al îndietro fempre guardando alTaltare infino che arriui apprefib à vu.
certo arbore, &getta quel grano per fopra la tefta al-to tanto, quanto puo
fopra del arbore, poi ritorna, & lieua ogni cofa dell'altare. J Atqi haéle-
nus Ludoiiicus Barthena •
Praecœteris veroignem tanquam facrum animal adorant, huic filios Indi adora M
immolant, in hune fçipfos coni)cientes concremant, hoc fa6lo veneratio- ignem &crnts can-
quam
nem erga eum monftrantes Que m quidem cultum aliundè non didice- animal.
runr,quàm à Perfis,eorumque vicinis Chaldatis j afîeruabant ipfi, vtfuprà
didum eft in xdiculis pluribus veluti perennein, & veluti oraculum m-
terrogabâtde futuris.CuiusmeminitBeniaminus in itinerario his verbis
Beniaminus.
jinte ammfacrdrum œàtumeîî ingensfouea.t in qua continuâtis jeculis ardet Per& ignem-
Ignls maximu*}qttem appellant diuinitatem, per eum traduct&ritfilios fios mor- colebant.
tuos yeroprorfus tlluc imjùunt Pergit Rabbinus & commémorât admi-

randam ftultae gentis deuotionem, quod qui fandl:itatis arTeâent opinio- Jjdem intgiiî-
Ce proijcîè-
nem, fe viuos in hune ignem précipitent, & magno fpeâtantium appku- bant viuoï.
fu voluntariam fuilineant mortem quod me illiusperegrmi admonet in^
Luciano, qui vt aîijs ludos exhiberet, nbi cruciatus fecit, in Ol ympica_»
panegyri fèipfum fponte comburendo,faltem vt nominis famam pararet
CAP. IV. OEDIPI AEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
foi &M Ttna losy -pVsoipoyrt nso ny vVjna ^Virt'oy Nirt qki i^y
iïia *p»i>e*
ny niVino:»aîna o^Jno inrtfttfo
Sunt /«?*>•illos de Magnatïbus terra, qui dénouent Jemetipfbs in Vita > l>t
eomburamur igni ckmqm id fuis familiaribus çj3 proptnquisdenunciant Ee-
ceVotum feci fpontaneum, Vt injîham in igné m Viwm\ rejjtondent omnes9 &*
acclamantilli j 0 tefeikem <zsr bcatum quando autem appropinquat dies execu-
thn'tSyparant ei conuïuiumlautuf»t ipfe "\>ero vehitur cabalto, fi dînesejl Ve/J?
pauperioripedcs'tnctditt'vjqicidmarginemfojfte; ibi dàm prœceps ruit in flam-
me, omnes cognatteim lœtantur, tympanapulfwtes, çyagentes cboream donec
totus conflagret Vt verô cognofcas, qu^nani illa periuafio tam cfficax ef-
ie polfit, vt vitjm fie prodigere velint, inio gaudeant cruciari percipe
vlteriusinfignein Diaboli aftum, quâ ratione crudelis hominibus illudat:
•jrT's Vk anacf cpî-uno nnrt anoorto doc? im^ oô*1n©1?©Tcpt?'r
na ash niis:V ds^n d^Vk xa*1avn renn ijpn onV qôiki VJ3 Vm
V3ai inc?s aâi ima-p xa jatort n^ni Tyrt jo any Q'tjpiV om it^yn
ny oiVap kî nart ny ^n«a idik *om aViyn imsn «in ^Nirt nVa^Nitoi
niaoT V33V fDSJpVnon n*4iiic ntfiy Kim â^Vi "«n^ ""jaV""nairr q^Wk»
imns^ •a^n anc^ no dis â jo SapVv. dis h^h a^rt Ninctfrta Vd ynaV
nxrn nonoi npitfîî «a ^yi aVa mis oîn q^ni lannV ^V^V incise n^tyrt
omoo p« '«a anoiNi trpmno an ïhmn anaian anV a"»aftytf mn iitef^rti
OKrt V33
jâppztente tertia die, Veniunt bini Sacerdotes de primoribus in <edeszombu-
Jl'h <? dicunt haredibus eius Parate âotnrnn nam hodiè accedet t VasPater Ve~
fier, Vf pr<ecipidtvobis, qmdfaciendumjît j accerfîtisergo ex vrbe teftibus, appa-
retSatbantfillius habitu Tnnc Vxor HPliberifii/citantuf, Ecquomodohabeat in
alterofeculo ? êfpondet, Veni qmdemadfoàos meos, Jedûlli me noîuerunt reci-
fere pfiàs^ quàmfoluerim Vniuerfa debita familiaribus œqueat% amicis partitur
itafaopetfuas bœredibusj iubens diffoluere quicquid ille debeatalijs HTexigerez
yicïffwt, quod illi debeantfibi. Has expenjxs conjlgnantaduoeatitestes Vtilles
abeat Viamjuam Deinceps non cernunt eum vlktenus .* tali mendacijftmâfafei-
nationey quant edunt Magici Sacerdotes confirmantur illi Vt dicant jïmile quid
non contingerein \niuerjk terra Haec Beniaminus qux omnia à PauloMar-
co Veneto,quoinodo Beniaminus ea refert, tradita Perfarutn ricibue om-
ninô confcniiunc. His itaquericèexpenfis, nunc pauca quoque de Afro-
Afrorum ido.
rum idololatria dicamus
folatria. Diuiditur Africa in tres partes, Meridionalem,Torridam feuÊthio-
piam,&Borealem. Merid ionales Afri omnes illaegentes, quae trans
Tropicum hybernum habitant, plerumque barbarae funt, & omnis reli-
gionis expertes, prêter Mahumetanos, qui abaliquo tempore inillas par-
tes irrepTerunc >€thiopes, & omnes ij, qui IZonam torridam inhabitant,
varijs religionibus pafsim imbuti ftint. Abyflini magnam partem Chri-
flianam profitentur reîigionem quidam Occidentaliores praster mon-
ftrofa quxdam animaliaj Solem & Lunam quoque adorant vti de Congo
VgtftttM. & Angola fcribit Pigafetta. Ij verô» qui citeriorem jEquatoris parterru
occupant, olim magna ex parte reîigionem Êgyptior«m fedabantur 5
nam
SYNT. V. SIMIA jEGYPTJA. CAP.V.
nam &Obelifcos, columnas, pyramides varijs in locisexftant. Deos cum

y£gyptijs habent communes,vti Dionyfium,Ammonem>Herculem,Apol-
lincm, Mercurium, alioique. Menfa quoque Solis apud Aethiopes, om-
nium propè hiftoricorum monumentis celebratur. Verùm cum de ijs va-
rijs in locishuiusoperis pafsimdiéhun fitjfuperuacaneum cfTe racus fum,
diutiùshifcèimmorari. Hoc vnicum afleuero Aegyptiorum &Aethio-
pum religioncm olim in omnibus prorfus eandem fuiffe, rationes alibi in-
dicauimus. Atque hxc funt, qux de Indorum & Afrorum religione di^
cenda putaui.
c a p v T v.
De Religione dmericanorum degyptiacœ par attela.
nemini videri pofletconfiderantiomnempenè Afiam infanâ

MIrumillâ Aegypciorum idololatria iucceflu temporum infedam eflo j
ob regnorum enim,terrarumque continuationemjmutuumque vicinarutn
Gentiumcommercium eam propagare difficile nequaquamfuit fed Ae-
^ypfiacos ritûs in nouumetiam Orbem infinita penè terrarumatqjOcea-
ni intercapedine difiunftum irrepfiflc, omnem admirationem fuperarc-»
videtur..
Gerto apparecantiquumillumhumanigcneris hoflem qui Aegy-
ptum,cceteramque Aiiam indomitâ fuâ quondam premebat tyrannidc* J
eundem facrofan&i Euangelij lucepulfum,in hifcè Mundi extremis angu-
lisfedem figentem,ijfdem hos, quibus illos machinis corrapiffei cùm_.
nuJlumantiquis vfitatse fuperftitionis genus in ijs non reperiacur Curru
Aegyptijs àquam, terram, flores, herba5,aues omnis generis, omnes res
domedicas, autquicquid tandem in vtilitatem ipfisquoquo modo cadit,
adorant CumPerfis ignem? cum omnibus Oricntalibus Solem, Lunam,
Stellascolunt, fabulisjSc varijs de Di)s, & orturerum omnium eommen-
tisproxHnùmacce.dunt ad Craecos, vt ea, qux ex varijs Authoribus Hi-
fpanicisjGallicis, Italicis,in hune finemidecerpfimuSjfat demoniïrant.
In Hifpaniola Infiila indigenae nihilaliud,quàm cœli lumina colère,
reperti'funtjHirpanis primùm didiam .Tnfolam detegentibus. V,çrùm_i
cùni iamiliarius apud eos contubernium, permixtis vtrinque liMguis,ple- I<3o!olatria_j
incolarum
riqoe:ex Hifpanis agerent, vari-asapud eos çqerimonias, vario/que. ritùs Hifpanioiî:.
obferuari compererunt. Suntauçetn fequentes. ExGjoffipiQ intextofti-
patointeriùs, iêdefttûnjfpecie formant imagines, tjuae noâùrnos., qub
pa^lp-parietibus.Urps^noftri picores infiguncïîemulantur Lémures. Haec
immlaenra Cènes vocantjfimillrma ijs, quas ChaSmisSinx vocant^quorura
miiHQrainfantulbfrD*naones referenÈia cum hoftibus manus conierturi »
frofijjbus alliganc Ab-his pluuiasj fi pluuiae delînt 5 Soles, fi Sole indi-
gea:iiiti;fe'impetrareâ.rbk.ranturi eius,enim,quem vnicum,6ne carentem,
omrj;jpoterjtem, inuifibtkmque eflè fàtencur, iinternunçios eflaCemes pu-
tanti quifoue R^gulusfuum habet Çemen, f\xtcvn colat, Nuaiinî aeter-
G 2~ no
Li.-Y
CAP.V. OEDIPI jEGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
no duo hxc nom'maflocaunaGuamaonocon Maiores eorum indiderunt, i
Numenipfiim habere genitricem, quinque his nominibus appellatam fe-
runr, Attahtimm videlicet, Mamonam, Guacarapitam liellam Guima^pam
In terris autem de hominis origine quid fentiant, percipe. Eft in infula
Regio Caunana nomine, vbi ex duobus montis cuiufdam fpecubus pro-
dijfiegenus humanum garriunt. Maiorem hominum partem,examplio.
ribus antri faucibus, minorem ex ar&ioribus exili>ffe prxdicant. Rupem
ex qua fpecus aperiuntur, Qutam appellant. Maius antrum Caîbaxagua;
minus Jm'muna nominant. Priufquam hominibus indè egredi licuerit,
flmpliciter inquiunriper hominem nomine Macbochael fingulis nodibus
antri fauces cuftodiri {olitas Is Maenochaèl cùm longiùsab antro vifen-
di fiudio perrexiffet, à Sole deprehenfus, cuius afpeâum minime ferro
poterat, in lapidemlmiitatuis dicitur; de pluribus item, alijs fabulantur,
cùm pilcandi cupiditate nodlu ab antro tantùm proceflerint vt rediro
ante Solis ortum nequiuerint, quem non licebat intueri, in arbores fuilTc
transformatos. Aiunt ptaetercà /^«omowdwprimarium.quendam cx an-
tro claufis. familiaribusjpifcatum emififfe vnum, quernindè in philome-
lam eadem caùfa, quod Sol fupéruencrit priufquam fe reciperet, muta-
tuminquiunt. Vndèquotannis, eo videlicet tempore, quo in auicularru
verfus eft, noâxt fuo cantu & fortem conqueri, &Dommi~~Mo~<OM<< au-
xilium implorarc j Vaguoniona verô familiaris fui defiderio, quem ar.
denter amabar, viris in antro reli6lis,fœ minas tantùm cum paruulis,quos
ladabant,eduxit; è quibus fœminas in vna Infularueius rra~u&,quë vodl:
Mathmino,re]iquiflefertur, infantulos autem fecum abilwlifle» qui mifel-
li fame oppreffi in cuiufdam fluminis ripa toa, toa, ideft marna, mama_»> s
clamitantesjin ranas conuerfi feruntur i indè vocem illam ranis verno
temporedicunt infediffe Ita in antris illis è quibus per Hifpaniolamj
(paru* funt homines, viros tantùm fine fœminispermanfiffe cômminifcun-
tur. Referunt infuper Vaguonionam ipfum per diuerfa vagantem nec
vnquam ex fpeciali gratis ffiutatunijadmulierem quam in fuhdo maris
formofant viderit, defeendiffe, ab eaque marihoreos calculos, quos Ci-
ha vocant, & tabellas quafdam fiauâsex aurichalco^quas Guanihos appel-
Jantâbuifle dicunt Haecmonilia pro facris apù;d :Regeshabentur irL,
hune vfque diem. Viros autem illos quos fine fœmïriisiin àntris reliâos
diximuSjlotum fe ad plauialium aquarum receptacula r|oâ:u referiînt ex-
ijffe i atquc vna no&iumanitnalia quaedam fœminas aemulantia veluti for-
micarum agmina reprare per arbores è longe vidifleif has fœminas ado-
riunti^rvfedob lubricitatemanguillarumadinftar elabuntur; confiliutn
ineùnt y- ex Senioris confilio fcabiofos^lepfôfofque, fi <jui fint ïnterillos,
conquifimt,qui manus afpèras, callofaftjue habeant > vt apprehenfa faci-
ltùs queanc retinere Hos homines \çÇ\€amcamcoks âppellant. • 1 Véâtum
Çronciicuntur,ex muîti&'qua&capiebant, quatuor tantùm réirineiît) pro
îœminisillis vti adn'ituntur; carere foèmïneâ riâïiir^compefiuntur'jite-'
rum accitis Senioribus,quid faciendum cjôïifùkdt^ ¥i ptéus1 auis adroit-
tatur, qui acuto roftro intra ipforum inguina iorameri efTodiat, cohftitue-
runt
SYNT. V. SIMIA JEGYPTIA. CAP.V.
rufity ipfifmct Caracaracolibushominibus callofis fceminas tenencibus*
picus adducuur>ibxum aperit. Hinc Iniiila, quas cupiebat, habuiefœmi-
nas, hinc procreata pofimodum foboles.
Dc/lnac iam quifpiarh mirari,quod de Myrmidonibus Grxcia tot vo-
luminibusdefcripièrit, è formieis vepotè Myrmidones procreatos Hïc
& alia h uiuimodi multa pacaio ierenoque vukufapientiores è podijs fug-
geftioiifque turbas firoplici mirabundae fuadent, reckantque prt> facro. De raaris ~ri-
At de maris origine aliud non abfimilc Thalmudicis fabulis adiut>gatiL» Stne fabula_,
tncoiaru~TL~
fuiffe quondam in Infulapotencem virum nomine laiarn qui filrum vni- liicpaniolz.
cumhomincm exucnEem,intrâcucurb}tafî> fepuïchri loco condiderir.

Is ïaia panels exaéiis menfibus, impatiens morte fiîi)» rsàtjt ad cucurbr-
taœ, cam cùm aperuiÊTer7 baient ingenres, & grandia coete prodfêre. qua-
re inclufum in ea cucurbita mare conuieinis quibufdam praedicauic Eâ
permoti fama, quatuor fratreaiuuenesieodem partu geniti, aft partu ma-
treperempta,cueurbitain fpe habendocum pifcium adeunt manu ca-
p»unt, ïaia fuperueniente,quicrebrànati ©fia tnchifa inuifebat perter-
riti funt iuuenes, facrilegio fuictiqueruipieione dvprebenfi veluct qui
laiam obferuabant> vt celcriùs fugerent, cucurbitam è manu foluerimtjea
pondere nirniaprefla frangitur,per eius rimas effiïnditur mare,valles im-
plentur ea vafîa planities, quafvnmerfumillum infuâcum orbem /îcca_,
occupabat, fubmergitur, momtefque tantùm ob altitudinem ab ea inun-
datione euaièrunt qui nune easinfulaacor>tineBt,qoas licet #fpicero.
Aiunt deinde irarres ho&laitE metu famdm per diuerià Hnne vagatos, vt
ferè iam famé perierint. Dûm. igiturpanem p-erentes piftoris doniunij
pulfant, piftar vnumita a.cricec conrpuifledicitur, vt mox indè tiï'rgidiflî-
niuni intercus fueritexortum. Aft fratrilm concilio, lapide acuroape*-
tum eft vlcus,ex quofœniinam aatamaiiint 'yquâmutuô fratres illi om-
ncs vfi funt,atque ab ea ferun-r filios filialque générale luCundiùsaliud
aduertito. Antiuni extàtÎauartahomanoimae/m cuiufdam Reguii diœ-
cefi^qui Machinnecb vocaEur, id religiofiùs quàrtr Cor'rnthum quondam*,
amCyrrham, NyfamqaeGrasci, colunc, &venerantur- j milî-efarijs orna^
tUmpicluris In huius ant«iforil>js duos taabem feu Iptos Cernes quo-
rumvnumfâint ha'ttellen* Marokum akcRum vocant Cur fpecum tanû
pietate colerent interrogati}, quia $ol, Lunaquei-ndèlujïien aiunéoppés-
bituriprodicrunt, grauiter feniàtèque refpondent, tîis illosimbuuntfti-
perftitionibiiseorumAuguresyquosiSoîo^ vocant: 4unt& i)dem Medici,
qui pJebeculce rerum infeise, t»ille aftnmnt fraudes. Gredeite cogunt ple-
bem hi, quia funt apud eamauthorkatisegregi3s,quod Cernes' ilios-allo-
quantur,futuraqueprxdieent. Çt fi quis aduerfa laborans valetudine^
-conuàlucrit,fedono Cemisidafleciitum pepruadertti iciunio & purga-
tiofti fe obligant Boitij,quandocuraiTvde prhnario aliquo fiTmantj keï-
bamquevorantinebfianter», quam ciim puluerizacani icimprefint, veluti
Monades in furorem.aât, multa fe à Gemibua-aiftiiffe murmurant Vale-
tudinarium adeunt, ofiè vellapilloirno&iiiiïipto, aùc fruftulo carnis. ex
hemi.cyclo eijciunt omnes,pr2ter ynurnaut daos,quosip{c inuâlidus ele-
2
Ggg Q 2 gent.
z~
CAP.V. OEDIpï JZGYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
geiit.. Circuit primariumBoitius ter velquater,faciem, labia, narefque
extorquçns fœdisgeftibus, infrontcni,intempora,in colluoîfuff|ac,*gro-
ti ablorbens acrem poft haec fe morbum exlaborantis venis exhauriro
dicit Per humeros deindè ac fœmora & crura œgrotum fricans conne-
xasàpedibus inanusdeducic,âtque iîc manibus complexis ad oftiunu
procurrit ap-ertiim ac manus exçutit patentes, feque morbum cf-
fugafle, futurumque propediem inçolumem perfuadet Aft à ter-
go ilium adoriens carnis fruftulum, vti prïftigiator exorç attollit aegro-
çoque inçlamitat, dicens; En quod vitra neçelUtatern comederas vale-
bis, quofliajn illud tibi detraxci im Si verô «egruro tallerc s;rauiùs inttn-
dit, Cemeneffç fibi iratum fuadet, quod veleidomum non conitruxe-
fit, aut minùs ilium rejigiofè coluerit, quod prêdium non dicaucrit Si
œgrotum perire contigerit, affines eius veneficijs çoguncmorcumis iaccri»
façonè, an incurijBoitij inçuria, quod non intégré ieiunant, aut confo-
num «Egroto pbarmacum non praebuerit. SjMedici Boidjcuipâdiciaj
obierir, de Boitjo vindictam iumunt. Atque haec de fabulis eorunij,
qua; ex Hifpanicis tran/iulimus, fufficiant nunc ad Cernes reuerta*
fei MartJ. 9- mur.
j & ligneos quidem alij
Otf4*.Dtc.U
Habent,PetroMartyretefie,viros,qupscolunt
çonftruunç, noclurnis inter arbores vmbris moniti alij,fi relponfa incra
rupes habueTintjmarnporeos infculpunt in radicibus alij coluntur,reperti
inter Jlges (ideft genusedulij) hos Cernes curamhaberc,nonfecùs ac Ce-
rerem Gra?corum,aut Proferpini,vtpanis ille coale{cat,arbitrantur:alios
aquis & iylui&praçefl'e, veluttantiquitas Dryades, Haraadryades ac Saty-
ros, &:BaneSj,auENéréides, iontiuin,fyluarurn, & pelagi curam habero
putabat, fuofque rei cuique Deosa(Tîgnabat,vtfuumquifque genus tue-
retur, ira &Infulares hi lùos Cemes inuocatos eorum optatis auiculcaro
autumant Quare cùm de belli euentu, de annona,de incolumitate Ce-
mes Reguli çonfulunt, domum Cemi dicatam ingreditur Bonius,ibiq.;ab-
forpta per nares Çohobba(fiç herbara vocant inçbrianteai,quâ & Boiti) in
furorenv ftatlm vertuntur ) domum illico teâis ad fundamenta verfis rao>-
ueri, homiriès veriîs ambulare veftigijs Ce viderç fomniat, Vt primum.-
ceffat iqfania,brachijs demiffo capite genua èompleditur: quo in ftatu at-
tonitus paulifper rmmoratus,caput veluti foxrtnolentus eleuat,atque ocu-
losiîîcœlan+artoilérisintrafe primum çohfufa quidam obioquiturj cui
tune primarij aulici aftantes (neque eniai de populo quifquam ad illa fa-
cra admittitur) iublatis vocibus gratias agunt, quod iam à Gémis collo-
quio ad eos redierit, & quid videritpercuntantur; ille aiuçmos apericas
Cemen éotempore le allocutum fuifle, delirat,ipfîque aut vi&oriam,aut
perni,çiem,fiçum hoftibus manus conféruerinti aût fametn vel vberta-'
-tem, peftem, aut inçolumitatem', & quicquid venit in buccam, prasdixiffe
jîii Ççmen veîuti îynîyliaïictjspr^dicit» Quis-non h»c Pythonici tpiri-
tus, Apollinei furoris,Magoriiméxta(îs antiquorum veitigU videat ï Ger-
tè hofeè (imilibus ritibusproximè Hieromantes iEgyptiorùm, MagosPer-
faruaijGymnofophiftasIndorum referre in fecunda Oedipi parce, volen»
to
SYNT.V/ SIMIA eGYP--TIA. CAP.V.
te Deo, oftendemus. Nunç ad reliqua, qua; cum yEgyptijs communia-,
habent Americani, nos conferamus
Ac primo quidemnoyfteria-inidolis conficiendis non abfimilia JEgy- Ameiïcmoo
rumidola.
ptiorum myfter.ijs tenebant Conficiebant/Egypti; idola ex materia_,
omni lignorunijlapiduin, iuctallorum gcnere coagmentataj vti de Sera-
pidis idolo alibi diânm eît^ «lyftçfia jmiufmo.diconfçdionis in fequen-
ti parte explicabimûsi pari ratione Anaeïicani multis loris in hunçdiem
ftatuas adhuc quafdam exomni feumium çoncuforum genere çoagmenta-
tas, &fanguine. cordium. humanorum fuba&as IocoQeoruin adorant, &•
«on difpari. facrificiorum ritu ijsNumina fua placareçontendunt ita_»
enim ex relatione Francifci Cortefij conftatrqua.rn de cmitate Themiftia-
na Mexicana his verbis façit Gle idoli che adomuanp,etanocette fîatue: délit &«net feu?·
Certejîit',
grande^ga d'Vn huoma <?' maggiorijfatte di,vna maffa di ttitte Ujemtn^é ,.cbe^>.
cjji hannQy<jr cbemangiano, £5° le impaftatia.uo, conjanguedicuori di huomini, isr
di que.Flamateria eranûiloro Iddij Gli fe.neu.anopojli à fédèrein cette fediccorne
catedre*con la rotella in ïm brctçciprisr nell'akro hjjjadcL,ç$*i luogbidouegli te-
neœno>.emno certe torri di qu?Ûa.maniera. Praetereà Êgyptiorum exemplo Americatii-
Biyiucaquasdam templa in niodum pyraraiduraagdificantj in qujbus ido-. teinplo in_a
modum Py-
la fua iuxta confuetascœrimonias colunt, cuiuiraodi didtusCortefius fe- ramidum_# conlUuunc.
queimbus verbis deferibit Fcumo.yn edificïùd'Vna .terre m quadrp di cento
& cinAnantapaffi,o poçopi à di lungfie^xa &f cent o-ûindic t'y à çento Yintïdi
largkeâ» ^comincia quefloedificiotuito maffîccioy <&.doppo.è tantoaltacome-*
due stature di buomoÀnalto, ig la'm.âtêria è tutta. maflicaa fatta di cùlcina çj*
piètre, <? quittipoipertre parti, lafçi&w gli 'Jçaliiii, &fciltfconotant Ain queïto. mo~
do^he Irannoin alto, centoT Ventiytsr cent a trenta grudi^t?difopra.refla ïnapia^-
êtta ragioneuole, <&in.tne^KP-di effacominciçinaaltre.due tdyri di dentro che^
yanno.in alto djeci<Ç^dpdiciRature di huomoy'& nell0c.ima.vi fanale j 'ne fene-
jîre In quejietorri alte, tengonai loroidoli mo/to ben ordinati. <urappamti >i? è
arico; èe» çonçla,& ordiwta. tjittà la. ftmâ, doue '.haueano'iUoK Dia'.p/jncïpales
(che fècondole prouïncie coftemihtome di effo ) perxbetlVioprincipale délia gran
cil ta diMeJficojlçbiamatia jflorcbilpuos^îsrtn ^naîtrac itt à ^cbejicbmma.ua, Çhuen-
miïa%Que.cadquaal,& in altre di ditierfi nomiy&' inquejia îla.n\a}doue que-
Jio idalox noneraconçeffoà.niunaen?.rarui,ecçetta alfommo-Bontefiçe che- banno.Et
-tutte le -Halteche.hauiuanp.qualçbeneccffifk,com^delkpioggiayoche cep di pioueré^
quandopiouetroppo^:o çhejjkno affejliati da i loro,nerruci^bper altre necejptà gli Modus racri.
fanwi Jàcri/jcy. HseGottefius Modusnatem.facriricandi>.erac ilî.e, qui ficandi Aine-
fequkur .) HpiiuneEn^quife fponte offert immolandum, pçr onania vrbis.
ricanoriim.
convoita, viafq«efLi;mqD[âfeili.uitace, & in tciutnphl fpecierà circumdu-

cunt4 pcraââ hâc folennitatevidolo>qupd eftad angulum. turris diâ:^
:occidcndu.s fifticurj renouatifque hymnis choreiiûe facrificulus lapideâ
quâdam nouapulâ immolandi pedias.deçuïïatiniaperitj extraôoque cor^
d,e,calido. adhuc, Scfanguinis feruore bullientÇjeo os idoli primùm inun-
e;it,poftnio4u«î parte profluçnns. fanguinis verfusSolem,aut no£lu verfus
Luriam prokâa, reliquorum idoloriira ora, çorpnidem quaque portée Fa-
ni inungit, ac deinùm cor combuftumin cinerem rçdigit, puluerern reli-
nms~_
qui?.
GAJW. OEDIPI ^GYPTIACI TEMPLVM ISIACVM
quiarum loco tenentes ,• quod & de cineribus totius corporis fîmiliter fa-
ciunt. Vc autem Le&or huiufmodi pyramidales moles faciliùs cum Êgy-
ptiorum molibus compararc poffit, vifum fuie eorum fabricam qUamex
Cortcfiodeprompfimus, hic apponere.
FiguraFani Horchoiiuos Numuus Amencani
Anierïtattï Porrô in alijs Americaelocis Solem &LunaOi quoque adorant,in alijs

Solem, &LI»-
nam adotant. Stellas & portentaMeteorurn in quibufdâ Lebnes, aliaq, fimiliaferocia
animalia, quarum rerum in Fanis fuis tenent imagines & ftatuas ita qui-
dem, vt templa eorum non abfimilia fint templis^gyptiorum in quibus
loco Deorumomnigena monftrorum varietas confpiciebatur j vt ex hoc
capite Henc compareat religionis huiui-modi monftrofa: eundem inuento-
rem fuiffeîdelicec monftrorum genitoremDiaboïum.
Diximus in prrecedentibus,phallum feu veretrum humanum apud
^£gyptios, aliafque Gentes Orientales infumma femper veneracione fuif-
fe Certè Americanos de eodem cultu parckiâfle fuprà citatus Corte-
fius tradit; membrum enim virile in Prouincia Panuco adorant; illud in
templis vnàcum imaginibiTsomnesluxuriîBaâus cxpfimentibus pofitum
venerantur; quas quidemà Diabolo ideô introduira funt, ne vllafacrai»
genriiia vtï ita nunc fine propudioils iuxurias aitibus tranfigerentur.
Amcricani
Diaholum
Non defunt denique,quiDiabolumipfum adorent, hune cordibus huma-
ade^ranc. niscibent, alijfquedeteftandisritibus venerentur. itaCortefius: Eco/a
molto 1fotoria,cbequelle genti VedeanoWDiauoloin quellefigure ^cbeejfîfaceuatio,
çyete
SYNT.-V. SIMIA uEGYPTIA. CARV
<? che tengono i lawiioliy itr cheil Demonio fi Imetteua dentro à quelit idoli C?
di llparlaua. con eo, loro, Z9*gUcommandant, cheficrtficaffero ç$*à loro
dejfe-
ro i cuori degli buominit perctocheejftnon mangiaua.noaltra
cofa, typer queRo ef-
fetto erano tantojollectti à jaçrificare buominiy <?gli daumoi cuori <sril fanguc
d'cjjî)<?gli commandaua ancora moitealtre cojeyche ejfifaceua.nopuntualmente
cornegli le diceua Sono quefle le pin diuotegenti isrpiù ojferuâtr ici della reli-
gion loro, di quante nattant kabbia.create lddiorin tajito che eftiîlejfî fî ojfnuano
Volontariamenteà douenejfere facrificati j. penfandofi di falu.are con queïto modo
l'anime loroyç$*-ficauauano.ejfujîejjîil fatiguedalle.lingue,,isr dtU'orecbie,.ÏT dalle
co/cie, &>dalle bracciaper facrijvarlo £2°sjferirla agit idoli Ipre Hannodifuora,
per caminimolti eremitortjy doue andati Vdnno.djpargeril loro fangue }isrof-
Jerirlo agi' idoli. Hxc Cor tefius. Ex quibus. fane, apâret adeô femper
humani fanguinisdaemonem iuiflefitienteni, vt. nulfum. vnqua.infacrurr_.
à Gentilibusfineeo celebrari permifericj Mo.Locha enunfilij proprij pa-
rentum,vt& Saturno*;Marti milites offerebantur fine humano fangui-
ncMythriaca facra nunquain perficiçbantur modo execranda huiufmo-
difacra.itaadhuc vigere vidtmus.mulcis ia regionibus; vt fitientjffimus
Diabolus. nullâaliâreficim fuam, nifi humanifanguinis potu, famem verô
nullâaliârenifi humanocumcordiuinpaftu.tollere po.ffe. videatur. Sed
h*c de idolo Horchilouos
Celebratuc porrô in MexicanaProaïnçiaaliud idolum quoddam, Idolum Me«
vel pctiùs daemonium varijs.animalium capitibus, tanquam figuris quibuf- xjcaaum.
dam hieroglyphicis concinnotuiiï. Hoc idolum non nifi fanguine huma-
no placabatur Dicebant autem illud linguâ fuâ AnniDominum. quod
& WeroglyphicaâHa fytnbôlav5i: numeri.myftici -fàtis,oftc;nd.unt..Hoc enfrn
culto,,faciiificiifque confuetis placaco > magnamfibi rerum. ,fppndebant
vbertâtem. exilât huius ftaaulachrieflSgies, in libre, quodam.Mexicaho
Bibltochec^Vaticanse,- Capucinftar Modij,oculis radjantibus afininis
atiribus, flafb & ore dentato,f(3edura.in.ïnodmn deformatum. Vafaad fa-
cïifietum pertinentiàvtraquenianu tenet- reliquo, idoli, eprpori varia.»
pafîm diilèrfôru'nv aniitiâlium capita,quibus menfes,& Zodlacum referre
confoeuerunt, incifa vidêrttur y pedes habet elephantis» reliqua, verecun-
ôHl prohibentej dicendanon exiûimaui Verùninequjçquam-huic ope-
Ti ad ornatum deeireviderétur^biceiusfiguraoiappônendam efie duxi
Multa mihi hoclocade rayftieis hum&idoli.îroaginibUs, quarumin-
terpretâtionem ex. PP.rtofttis Mexicanis percepijdicenda forent^ verùm
quandoqatdem,eaaltei?i kfoo referûauunus fuperuacaneum efle ratus
fum; i)s hicdiutiùs inhâcrere Sufficiat: intérim hoc loco Arnexicanx ad
iEgyptiaGamidololàtriafraaffihitatem, quô vnicè collimabamus, démon-,
ftrafle. :
Figit-
CAP.V/ OED. #GYPT. TEMP. ISIAC. SYNT. V, SIM, JEG.
Figura ChuucmU tdoh Mextcanorum
EPILOGVS.
DEmonftrata itaque affinitate idelolatrix diuerfarum gentium ad
iEgyptiorum idololatriam,quam cœterarum omnium fontem &
fcaturiginem in hoc Opère pafsitn monftrauimus certè ex jnemorata-
rum reraim cum Aegyptiacisfa6lâcollatione, difficilè neutiquam erit fa-
gaci Oedipo, quamplurima ad Ifiacas antiquitates facientia, : antehacno-
bis incognita, & ex confequenti plorimùm luciçin hieroglyphicorummr
ueftiganda fcientia allarura hâc methodopatefacere Cùm enim quas
à Diabolo edo£li Aegyptijlartes exefcuerjnt;,rcaidem eodem Magiftro
mémoratcB gentes addidicérint eafdem quoque régulas eas hàbuiffe,i)f-
demin Deorumcuicuritibus, cœrimonijfqiifevrasefle, adeô verofimileJ
eft, vt de eo impolterunidubitàré ampîiùs nèfas exiftimem. Quae cùm,
ita fint,nemo nos in hic materia extra feopum ijfle exiftimet velimi tan-
cum enim abeft, vc haeeextra materiam fint vi; nihil potiùs Operi noftro
plus authoritatis,quàm hanc reriiojtarum <jentiuinidolplatriâ allatUrumv
mihiperfukdeam quod quidem ïHe-folus f, qui jiai\ç
cum fequentibus probe contulerit, V<?T7>X
intelliget. *
¡ ..1.
CATALO GVS
AVT HORVM
Quorum authoritatibus hoc I. Torno vfi fumus.
A Apollodorus
Apuieius
Bdallà BenGheled Aquila
Abdalla ElfaiannL, Archenaacus Eubaeus
Abed Hackenu ArchilochusGrxcus
Abenephius Arias Montanus
Abenezra-* Ariftides
Aben Haid Ariftophanes
Aben Saida Arabs., Ariftoceles
Aben Saira Arabs' Ariftoxenus
Aben Sihal Affemoni Arnobius
R. Abraham Ben KattunJ S. Athanafîus
Abraham depomis Achenaeus
Abubacer Arabs S. Auguftinus
Abulfeda Geographus Arabs Aufonius
A&a Apoftolorunx» R. Azarias
Adamus Fumanus
./Elianus B
,/Emilius
îthïops Muchi. BAal Aruch
Africanus R. BalmisLexicon Hebraeum
Agatharchides Baruch Propheta
Agathias S.BaHIius
Ahmed Ben Iofeph Altiphafi VenerabilisBeda
AldrouandusVlyfies R. Beriiaminiltinerarium
Alexander Aphrodi£ Berofus Chaldsus
Alfurcan fiue Alcoranus Biblia Gompîuteniïa
Aikatbahnu
Aloyfius Froës Soc. IESV G
Alphagi Ben Iofeph

S. Ambrofius Aietanus
Ammianus Marcellinus" CarolusBouiUus
Amos Propheta Catechefis Saracenorumj
Anaxagoras Cedrenus
Anaxander de Rhodiano Cenforinus
Antiochus Zenophenes Centir Arabs
Antipater R. Chaia
Appion Alexand. Ghaldaica Paraphrafis
H h h Chri-
Chriftophorus Borrus Soc IESV Eufebius Pamphylus
Chronicon Alexandrinutiu Euftachius
S. Chryfoftomus Eucbymius Zygabenus
Cicero Liber Exodi
Claudianus EzechielPropheta
Clemens Alexandrinus
Clcon F
Cœlius Rhodiginus
FAuorinus
Epift. S. Pauli ad Colofîenfes
Conftantinus Manafl'es Fcftus
Francifcus Belloforeftus
Conftantinus Porphyrogenita
Francifcus Gortefius
Corippus Poëta
Cornelius Tacitus
Ctefias G
S. Cyrillus
GAlatinus
Gedelias
D Gelaldinus Arabs
Liber Gcncfis
Dauid Kimchi, fiue Ra< Genebrardus
RAbbi
t\~ dack
Geographia Copta
Democrirus
Geographia Arabica Medicea
Demofthenes Geographia Nubiana
Diodorus Siculus Georgius Agricola
Dion
Georgius Monachus
S. Dionyfius Giraldus Lylius
Dionyfius Thrax Goropius Becanus
Duris Gratianus Grationopol. Epifc.
Dydimus Gregorius Nazianzenus
Gregorius Tholofanus
E Gregorius Turonenfis
Guido
Ldebug Arabs Guilielmus Foftcllus
R. Elias Askenaz Leuita, feu
quod idem,R.EliasThisbit.Germ. H
R. Eliezer
Elmacinus Arabs T T Âython Armenus
Empedoçles HÀython
Hecataîus Armcnus
Ennius Hegefîppus
Epift. S- Pauli ad Ephefços H-elladius
Ephorus Heliodorus
Epigines Heraclides ponticus
S. Epiphanius Heraclius Imperator
Etymologicum magnum Hermes
Eubulu? Hermolaus
Euripides Herodianus
Eufebius Herodotus
Hcfiodus L
Hcfythius LAântius Firmianus
Hieiemias Prophera
D. Hieronymus t Laha!aBenGabaich
H i mmenus Lampridius
Soc. IESV Laurentius Pignorius
Hiftoria IndicaMafFei
Leâio >£gyptiaca Pentateuchi
HMoria Saracenica
R. Leui Ben Germon
Homerus
Lib. Leuiticorum
Honorius
Lexicon Alexandrinum
Horapollo Lucanus
Horatius
Lucianus
Horus Grammac.
Lucretius
Hyginius Ludouicus Barthema
Ludouicus Froës Soc. IESV
I P. Ludouicus Gufmanus Soc. IESV
Ludouicus S^ccinus AuenionenHs
Ludouicus Viues
J~ larricusSoc.IESV
IAmblichus
lbunfarid Arabs
70 Intefprcces M
loannes Baptifta Leo
MAcrobius
Ioannes Damafcenus
Mahumed Ben Alraafchaudi
IoannçsDrufius Mancthon Sybennita
loannes Foriterus
Manilius
Ioannes Lopez Soc. IESV
M. Portiu*Caco
loannes TzcZe
Manr.us Brixtaaus
lob
Mariu.3 Niger
Ionas Propheta
Maro Virgilius
R. lonathan Ben Vz\c\
MarCilius ficinus
Ionachan Ghaldaeus Paraphrafies
Marcianus Capella
Iofephus Ben Gorion Martinus à Baumgarten
R. lofeph Caftilienfis
Maximus Tyrius
Iofephus Flauius Mercator
lofue
Mercurius Trifmegiftus
Mor Ifaac S3~rns
Meurfius
liaias Propheta
Micbaël Pfeiius
limaëlSchiahinfcia Minutius Félix
Lib. Iudicum
luliusFirmicus R.Moyfes ^gyptius
Iuftinus Moytes Baree: pha Syrus
R. MoyfesMikotzi
luuenalis
Munftcrus
Myrtilus
K N
Kxâb Elachabar Hiflori- Propheta
Jj\~ ^cus Natalis
NAhum Comes
H h h 2 Ni-
Nicetas Plinius
Nicephorus Plocinus
Nicolaus Continus Venetus Pollucis Onomafticon
|;
Nigidius Polydorus
Nomenclatornofter Goptus Pomponius Mela
Liber Numerorum Porphyrius
Poflidippus
o Probus
Proclus
OBelifcus Pamphilius nofter Procopius
OdoardusLopcz Lufitaaus Prodromus nofter
Odyff. Homeri Prudentius
Oenopides Regius Pfaltes
Oleafter Ptolomxus
Onkelus
Onomafticon Syrutn R
Optatus Mileuitanus
Origenes Abanus Maurus Archcp,
Orofius j\, Mog.
Orpheus Rabbini Thalmudici tradatu
Ofeas Propheta Cholem.
Othman Salcha Radack, fiue R. Dauid Kimchi
Ralbag>flue R. Leui Ben Gerfon
P Rambant, fiae R. MoyièsBen May-
mon
P flfaephatus
PAlaephatus
J~ Lib. Paralipomenon
Paulus Marcus Venetus
Raphaël Aquilinus
Radi, (lue R. Salomon Ianlii
Libri Reguin
R. Paulus Riccius Epift. S. Pauli ad Romanos
Paufanias Ruffinus
PereriusSoc.IESV Rupertus
Petrus LeaGartclla
Petrus Martyr S
Petrus Fais Soc. IESV
Pherecyde» RAbbi Saadiaa
Philaftrius Salamas Arabs de mir.Mundi
Philippus Pigafetta R. Saiomon larrhi, fîue Raffi
Philo Byblius Samuel Propheta
Philochorus Scaliger
Philoftratus Schaar ebn el faati
Phornutus R. Schlomo
Phorius Scholiaftes
Picus Mirandulanus SedunaPatriarcha Gazenfis
Pierius Valerianus Seîeucus
PineraSoc.IESV Seneca
Placo Scruius
Sex-
Sextus Pompeius Timachides
Sidonius TimaeusPlatonis
Silius Italicus Epirt. S. Pauli ad Timo theum
Solon Toftacus fîue Abulenfis
Sophonias Propbeta Tradatus Fafciculus Heleck
Statius Trigautius soc. IESV
Stephanusdc Vrbibus Trifmegiftus. vide Mercurius
Strabo Turnebus
Sylburgius
Synefius gP
f_~ V
,¡;
""",.¡
w AGa6 Aràbs
T Vatablus
Vy Vatablas
TErtullianus Vèttïus Vâlens Antiochenus
Thargum Babylonicum Virgilius
Thargum Hierofolymitanum Vlpianus
Thargum manufcripcutn Syriacis
charadcribus
Theagenes
x
Theocritus
Theodoretus \{ Enophon
TheophylaÔus
Theophy Ia&us Simocata z
Theophilus
S Thomas Aquinas
Thucrdideç Zofimus
ZOroafler
Oroal~er
T ibullus
IN-
INDEX
& Capitûm Tonu Primi Oedipi

Syntagmatum,
Aegyptiaci
KO OEM IF M. (Prim'i Tomi fiopw expwitur, i
SYNTAGMA I.
Delta Ntlôticum->in quo d&MgPpti nornine,origine,d'mi/tone,

ncitura-,defygum fuccefiioneyrerum geflarum gloria, &»
çhronoLogia jute dtjceptatur z
I, T>eNomine, & Dlwfione tâgypti. Ibid.
Caput
II, T>e Diw/ione tëgypti in Nomos in génère 4
D'mtfio Prima Superioris &gypti ûœ çyThehais dicitur iuxta-j
Ttolomtnm. 5
6
Diuifto Secunda Partis meditermneœ Êgypti
Viuifîo Ténia Inférions Partis, que Delta Vocatur • 7
III, Diliributio sg
111. Dijlribmio Prima Infeirierîs JEgypi: itijuGs Komo» î~
Nomus I. RacôtiSfboceftiPrœfeBitmdlexandrhKi. 15
Nomus II. fkenuti, ideît, Vrœfeblum Pbtmuti. 16
Nomus III. Vhtemphute, id eB, <?rœfe?ïura Pbtempbutica \J
Nomus IV. Mendejîus, ideîi, Prœfeclunx Mendeju, 18
Nomus V. Onupbis)ideîl,Pr<zf'ecluraOnu})bica. 19
Nomus VI. Sais- id ejk 'Prœfe&ura Saitica z0
Nomus VII. jithribis, id eft, Prœfeclura Atbribitka, Ibid.
Nomus VIII. TauiSy idesit PrœfeciumTanirica, n[
Nomus IX. Tharbethus, id ejl, Prafeftura P barbetbites 23
Nomus X. BufîfiSyid efi^Trœfeïïur^BuJiiitka. 24
IV, liijîributio Secundo, JEgypti Méditerranée in fuos Nomos 26
Nomqs I. MempbtSj hoc eSUPrœfeclumMemph'mcci Ibid<
Nomus II. Heliopolis .idefl, Pr<efecluru Heliopolitana 2.9
Nomus III. <Bubaïtus,ide(l^r<efeclumrBuba,Jlica. 31
Nomus IV. Heraclçopolisyid efl>Prœfei:lura Heracleopolitaytà- 3 2
Nomus V. Crocoditopolist id eft} Prœfeclitra Crocodilorum. 3$
No-
INDEX.
Nomus VI. Oxyryncbites, id e/ijPr<efe?lura Oxyryncbitica. 35
Nomus Vil. CynopoliSiidefiiPnefeSîuraÇynopolhana. 56
Nomus VIII. HermopoliSyideJlyPrœfeEluraHermopolitana,. 37
Nomus IX. j£ntinotis,ideft,PrafeëluraJntinoopolitana.lh\d.
Nomus X. Latonopolis, id eft, Prœfeftura Latonopolitana. 38
Cap UC V« DiUributk Tertio, &gypti Super ion s m/uosNomos. Ibid.
Nomus I. TbebaiSfhoçefttPrœfeSlMaThebanci. Ibid.
Nomus II. Jpollopolis, id e/l, PrœfeSiumApollopolitana, 40
Nomus III, Panopolis, idefi,Pr<efeiïura(PanopoIitana. 41r
Nomus IV' Coptes, id eft, Prœfeéura Coptitica. Ibid.
Nomus V, TentyriteSiidieUi'PrdifeSluraTentyritica. 41
Nomus VI. LycopoliSyideflyPrœfecturaLycepoIitana Ibid.
Nomus VILjiphroditopolisy id eH, 'Prxfeftura Apbrodifîa. \b.
Nomus VIII. LatopolïsyidefttPrafeïïuraLatQpoiitanci* 45
Nomus IX, Jbyd*s7idefl*Prafeiïuraj:bydena. Ibid.
Nomus X. JntaopolitesiideHi'ï>r<efeftwaJnt<£opolitanit. 44
VI. De'Nilo-yfittfijtte origine ç$* de noua Fontium Nilideteftione. 48
VII. De origine çjr cmjîs incrementiN?li 50
VIII. Jguœjîio "Pbyjtco Chronologie*} VtrumsEgyptw ante Di/uuiumfue~
rit babitata, an non quiuè prjmi eiu/dem Ifegesfuerint} 6$
IX, De Dynajltjs jEgyptiorum 68
X. Deêgibns jE^pùêor-umquejuccejfoney £5°rebus geflis iuxta^»
Manetbonem, dfricanum, Enjebium, aliofjue 83
Dynaftia^fiue RegnumDeornm Ibid.
Dynaftia Thebaorum 86
Hermès Mercwws,Jw Fmnus &ki Jouis Filhs> JBgyptiDjmBx
(ecundm .,1 87
Vulcanus jEgypti Dynafta tertitts 88
SoljEgypti Vynafla quartus Ibid.
Vynaflici TaHorum go
Dynajiia Politanorum · 93
Dynaflta Lartum 95
Vjmajliat>tfipolmnorum\ 96
97 Memphit&mm
Thnafiia 97
Dynaftia Sait arum Ibi <*
Dynaflia Tanitica9 Legalis, JEtbiopum e $S
Pynafiia, Vmdeçem'virorum 99
Dynaflia P&far uni Xerxium* jEçyptia e 100
Dynaflia Mendejîorum Buenitarum, JEgyptiorum 101r
Regnum Perfirum, ç$»Vtthm&orum
S Y N T A G M A II.
De Qoïïtica,JEgyptwumt Imperyg. çcrundemtùmpropageindi tum

conferuandi modo, ratione 113
Ca-
INDEX,
Caput I. De prima Politicesfeu MonarchU JEgyptiacœ inîîitmione* 1 14

II. De l>ita>moribus, ^>inJlitutisjEgyptiorum. 118
III* TotamPoliticœ PbilofophiœdoSîrinam per OJindis Ijidis Hori,
Typhonistfiitthijloriamyjtue fabulant allegoricè fuiffè fignifi-
catam i2f
Regni alicuias diuturna pax, ççp beatitudo Jèntper JafpeSta ejfe de-?
bet. 130
ConJeBària Politica 13 3
|V. Ex Mundorum difpo/tthtiej &J fubordinat'ume JEgypti] Rèmpuhli-
cam fuam adminiflrabant, <&hâc Vnicâ ratione illam perpétua
jlabiliri pojje contsndebatit Ibid.
ConfiSlarium primum Politkum. 138
Confeiïarïnmfecnndum Politicum 140
V. Hieroglyphicorum doShina Impehj JÉgyptiaci perpétuant licita-
tem ç«p conferuationem magna ex parte reffiiciebat <F cur
tanto ftkntio eam fupprejfcrint 141
VI. Ofirh, lfîstHorusy Typhon[y morads Thilofophu bierogljphica ex-
prejtoefi. 144
VU Ofiris, Ifisy Homs» Typbon9 hierogfypbicaexpreflio efi Pruuiàentidi
Mundam gttbernantis • 146
VIII, Sententi* isr hieroglyphica, quibus ad veràmPolitic*gnbétnAtionis
rationem alluefebant 157
S Y N T A G MA III.
Arcliteïïura feu 'Iheùgmta Veôrum^ inqua de originefuperjîitiûnis

<? idololatriœ ^Ëgyptiorum cœterarumque Orientalium Gen*
tium, potijtmànt Gnecorwnqui ab Mgyptijs eam Veluti bare-
ditate quâdam acceperunt, agitur 1 64
Caput I. De prima[bommum origine'y<s-prinù 's Idololatriœiiwentoribus. Ib.
II. VeDeorumMgyptiori4mmultkudinet$*tydrit!tate. j7ï 1
III. De Ofirideprimo TsLwnineJEgyptit de eius origine, ac tfohumî» ex
JSgyptiorum, Gr&corum, ç<^Latinorum placitis 176
Anahgu rerum à primis Mundi Œatriarcbisgeîiarttm gtftts Ofiri'
distljîdiSyTj/pbonisf Hori parallela. 17S
IV. De Ifide Vxore OJtridis ex mente Grœcommes* Latinorum 185
Ijidis magn* Deorum matvis jipuleianadefcripth 1 89
lnterpretatio Statua Ijidis mttltimammeœyfîueCybeksGr<ecanicœ. 1 90
V. De Serapidcy<?*lipide ex,mente Grœçorttm 194
Serapidis Macrobiana dejcriptio* 198
De Apide 199
Figura Âpidis e Tabutit "Bembma 200
VI. De jimmone feu loue Jïgyptio. 2,02
VII, De CmopU>Horo>Harpocmte}Hytbrd) alijfy JBgyptiqrumNumini-
bus 207
Hay-
INDEX.
De varia Cahoporumreprœjentationè«. zoy
Harpàcmtes 212
Horuf • 214
Mythra* z 16
VIII. DeTypbone. 2.19
Imago Typbonis iuxta Apollodorum. 2 z1
IX. De cœremonijs,<&ritibus Jîgyptiorum3 quos tant in facrifîctjs yttlm
alijs in Jolemnitatibus obftruabant 2,23
Pompa IJïaca iuxta Apukij defcriptionem z 2 <S
X. De facrificijs diuerfc Vrjs attributis, eorwnûe proprietatibus. 130
XI, De Brutomm cultu /Egyptijs proprio 141
S Y N T A G M A IV.
jQuod dicitur Panthéon Hebrtsorum^ fiue de Dijs fVarijfqueHebrxo-

rum, Syrorum, Chaldœorum,rBabyloniorum^Perfarum, Sama-
ritauorum, jîmbum aliarumq. JFgypto vicinamm Gmtïum-*
idolis, lucis, arisjjàcrificijsy ac cœremomjs Z455
Caput I. T>eidolisHebrcWumifîuedefâfammN.itmmumcukuiab JBgy-
ptijs ad Hebrœospropagato. Ibïd.
II. De parùcularibus idolisHebrao mm, ç$*de comparatione eoruiru»
cum idolis jfegyptiorum ci quibus pr'tmum ea dimanarunt
2fI
De cultu Jgnii Ibid.
III. De Tberapbimprimis Hebrœontm idolis Z54
I V. De (BaaltmHebrtorum 1 6z
V. De TZcelphegor* qui eft Detfler fiue idolum AmmoritUrum 265
VI. êelêbab idolumAcccmomtarum zy 1
VII. rBeel]èpbon. 2.77
VIII. De Tïaalgadidolo Syyorum it>z
IX. Thamu^ jeu Adonis idolum Hebrœorum & T'bœmcum z 88
X. Apis Jeu VttultAS Aureus z^f
XI. De idololatyiœSalomoniSi&r quâ ratiove ad ipfumeaprimùmderïtia,-
tdyingtntianullo nontempnre apud Hebreeosïncvementa.(umple*
rit 301r
XII. DeFanis, ExcelfisiLuciS) Aris a Salomone extrufîis 306
Fana, Excel/a, Jt<z » Luct. 308
Luci, Nemora Dijs conjècrata. 511r
XI IL Ajîartbci DeaSydoniorum 315S
XIV. Cbamosidolum Moabitarum 326
X V. Moloch idolum Jimmonitarum 328
XVÎ. De Dijs Syrorum, Philtflinorumy&* Arabum, qtûfkntDagon, Ver-
ceto3AtergattSy C^bar3F"enusA/ïatica 338
§. I. Dagon Deus A^ptiortim Ibid.
§. II. 'DercetOyAdargatis 339
iii i un.
INDEX.
III. Sentis jfphacitis, Jnaitis,Cabar 345
Caput XVII. ColoniaDeorttm Babj loniomm a Salmanajfaro in Samariam de-
duSîa 3 y3
XVIII. Sttccotb Benoit? idolum'Babyloniorum 3 J4
Typtts DçdecamortjTauri, quod domum Veneris er exultationis
Lunœ fignum dixemnt Feteres, exhibent fitum Pleiadum y/tHe
SuccothŒenotb, aliarumfc Helkrum ad'acentium 359
XIX. De Nergal, cœterifque Samaritanorum idolts 361
XX. JJîma, Nibbafy Tarthac, j4namekcb > Adramekch 368
XXI. De Nijrochy Iîmmon, Nebo, Sefacb 37^
XXII. De fypban, <&-Markolis idolts Hebrœorum. 384
XXIII. Dejidytis &r Speluncis Hebritorum^merorumque Orientalium.
395
S Y N T A G M A V.
Simia jiegyptiatftue de Idohlatri^ jiegyptiacœ ad alkrum barba-

rarum Gentium idololatriam ajfinitate çjp quomodo extera
Gentes Jegyptiorum ritus nullo non tempore ajfeîlârint 396
riPOOlM ATION. 395
Caput I. De barbararum Gentium idololatria, àDœmone vel receus i»uentat p
VelpropagationeJuccejfiuà introduHa Ibid.
II. DejS'tnenfiumidololatria Aegyptiac* parallela. 398
Pagodes Indorum TSlumen 309
Templa Deorum Çbinenfium 40 1
III. laponiorum, isr Tartarorum Idoklatria Aegypùacœparallela 40 3
Amidct Numen Iaponiorum* 404
jimida TSlumenIaponiorum parattelwn Harpocrati 406
laponiorum jSLumenTriceps <jr à*rofi&yju>v ^lo
lanm quadrifrons. Ibid.
Centimanus Briareus Ibid.
IV. De Indorum &> Afrorum idololatria Jegyptiacx parallela. 412
V. De rehgione Americanorum jîegyptiacœ parallela 417
Figura Fani Horcholiuos Kuminis Amencani 412
Ptgura CbuueniU Idoli Mexicanorum 4x4
Epilogus îbid_
FINIS.
IN-
INDEX
Rerum notabilium locupletifsimus
ORDINE ALPHABETICO.
A Adonis.
Duo AdomdeSyÇyprius<3tCBybliui.i9Q
Abraham.• FeUum Adonidù à Byblienfibusin Phœ-
*BRAHJMignem-j nicia celebratum iyt I
adorarenoluit 2533 Cœremonia in repetitione Jdonidis cele-
Super lapidem fBracb- brata Ibid.
tam Jbraham jigar 'Syrijîdonidem dicunt Dom'wtm, 2.9$ 3
(ognouijfe Mahwneta- ÂdonisSjriace &> Héraicè Vominus
nidicunt. 349 eît. Ibid.
"Myîiica ratio jidonidis 1bid
Accipieer i Feftum Jdonidi* circa Soljîitium afli-
Accipiter Taniticus 2.3 «um qnid myîlicè Ibid.
Acenchris Adramelech
Jcenchvis <%exPolitanorum l 94 Adrdmekcbforma Pauomseràt 374
Aceruus Adris.
Acerui erant contigui adipfa Hatttas, Adrit /tue Henocb inuenta 3 &>/àncli-
590 tas. 4%
Achcrrcs &Achoris Adris t çcpOfiris idem 177
Jcberres <srAchoris fyges Politano- Adulterium

rum 94 Jfduherium tr forniaatïo ptintAtw
Adad 12.1I
Adad quid, W eiusfimnhcbmm. 345 Adytum
jidyt a Mgypùmumqu<e . ^q\
Adam.
JdamŒvopheta ts1 Apoftolui Luna Êgyptus
166 Nomina çy dinifo\Aegypti 2. 4. 1 3.
Jâammim fècum tuliffede Lunajahu-
lantur aliqui Ibid. Deprimat u Aegypti z
JLdmififyy Dtj funt dfàh Deorum Etymon Aegypti 3
fihj. 167 Situs s<& Termini Aegfpù
V~y Ibid.
Adardaga Varia jfegypti denominatio. Ibid.
tAdardagaquid, O*vnde 340 Inferior jfegyptus fluminis alluuione^
Adargatis. aggefta. Ibid.
Adargatis Jmttlachmm 345 Error Sefofîris puiantis alueum Ey-
I ii 2 thrm
INDEX.
threi maris altiorem JEgyptijuper» nœus cmalesJubterraneos habet,cum
ficie v 4 Grœcia correfyondentes 219
CaufadiuijîonisJEgfpti 7
J. Tunis trjpartita /Bgyptus, « Agricola.
Delta JFgypù Vnde> Ibid. Agricole à puerith rei rujlicœ fine in-
ïnferior JEgyptus quando habitari cœ- termijfione "vacahant 120
pit. 11
JEgyptus donum Dei difia Ibid. Alcasus & Alcmœna
JEgyptus Templum Vniuerft. 12 Alcœus £2° dlcm&na 181,
Nominà Vrhium JEppti tnar ratio. 2 2.
Jn JBgypto multœ Vrbes duplices. 39 Alexander Magnus a
1 Sooo.Ciuitates olim in Jf.gyptù 48 Pater jflexandri Magni 1 o1
"Humérus popkbMgypti&ci1 7 1 0000. jûlexander Magnus “ Ibid.
Jêcundàmaltos 7000000. 48 Alexander Magnusadit dmmonts Ora-
Facunditas multerum in Egypte I b. culum Z04
JEgyptus perpétua ferenitate gaudet \Akxnnder Magnusambit vocari Arn-
49 monKÛlius. Ibid.
Mgyptusjub forma brachj cuius l*-
nam medianam Nilus refert. Ibid. Alilath e
Ïnferior /Egypti pars olim mari tefta Jldath noSïis Domina 320
65 Mdrtb idem cum Hécate gz 4
JEgyptus olim dicla.IBahlum 66 Cur Alilath J.(laroth diBa. Ibid,
Trimus Rex in Êgypto ante dilmium.
7*- Alitca.
Jigyptns admittiflmtnr per digmores jilitta Arabum 324
9*
MgyÇtM imago cœliçp»templum Mari' Altare
dï 143 Àltaris etymon z%1
Cur degyptij excludebant à ${egno ex- JLharequid. 309
ter as Nationes 159
Jegyptij primas hommes ira Aegypto Amarchaeus.
natos aiunt 1688 Amarth&us 100
JEgyptij diïîi à Cbamo 169

JEgyptus Gentilium Deorum Semina- Amafîas
vium, 2,85 Am»Jiasimpius idoioiatra 5 oyj
vEfcuIapius Atnafis.
JEfculapio Capra fy Gallttsfacer. 2.3S Amtfis Bynafia Pol/canorum 553~
Àmafis 99
vEthiopia Ambitio.
Terra Mthtopu caueroofa 54.60 Ambitionis malum 11}
Mtbiopica re/atio = 61
Amenophis
Ager jimenophis primus Ifmêlitwum op*
Àgtt ÇuteolatWiLiparitanns ,&*Mt~ preffor, 9J3
jîme-
INDE X.
JmenopUs Rex Tolitanomm. 94

Jtmenopbis Rex Mempbitarwn 97 J.ngdi cœhîlis Odei modulatores. 139
America Annusv
Jmericani Templ-i in modum Pyrami- .Anni Vagi Aïgyptiaci ratio s 291
dûm conîlruunt 42, 1
Modus facrifîcandt Amertcanorum-ib. Àphaca
Jmericani Solem ç$*Lunam adorant ApbAcaquden&mPrbs 345
422
Amida Apis.
jfmida Nuwen laponiorum Horo M- jfp'tSy tpaphttiy Serapis quisft&erit O*
gyptio TS-uminireipondens 4134 Vtrutn irnu* isr idem ? 9c
lapontj jimidamflori %ofe- injtdentem ApU teriuH Archiuorum Qêx 9 2-
pingunt. 407 Jpis quid ? 197
Apidisdtfcriptio. 199
Ammon & Aumn^ Cermanki Çafaris manum anerjatus
^mmondsfigura 204 Jîçis Ibid.
Jmmonis idola adbuc in JEthiopicu» Cœremoniœin jipidis inquifitwm. 200
vldentur 2-07 Cur Apis Juhjpecie 'Bouts colatur. îb.
Qlebre Fanum jimmùnhin defertoLy- jiUa, defcriptio Apidis Ibid.
bie Ibid. Ap'ts in dejertocultus > 2. 46
Qefcriptio Oracuii Ammonis Ibid.
jimun 149 Apollo
StymonnominU AmntL loi Qracufam Apollhiis 237
Âttntn nomenquid Ibid.
Apries
Amor JpTÙs 99
Aniùr populorum in Reges 119 Apriesflrangulatns ïnhrtjt • 1 00
Mod'ts çep ratio quâ ïjxct'ilit<&dddmo-
rem alienigenarumtrahébantur. 30 J Apteras
Ariïoris vis 303 dpteras Cretenfts. 1S1a
Anaitidos. Aqua
Aneâtidos facra dkuntur Saca 2 46 Prima ftagnantiurh àfëaruin Ni/i ifi~>
ISLilumderiuatio à lofephoperafîa.9
Anamelech Aqu* diuerfœ diwrjts Dijs facrœ. 2333
Anatnekch Adramekchidola Se Ara

ûaim. 371z jîrœ JBgyptiortifnTyrdînides 309
AtMmelecbçjp Jdratnelech idem cum
Moloch 37*t Arab & ?vab
jMHitnehth Equi forma Ibid, Arab &> Rab Magi 296
Anathematizâtio 0 Arbor
Anatbematiâtio 3 50 Rami arhorutn donis omabantur. 314
f4,t
INDE X,
4hicea rboresLucis çonfecratœ $14. Aftartha.
AJlartba quittant fuerit ?> 315
Arca Noë jfjlartha idemcum Venere 318
Locus Vbi quieuit jfrça. Noé $76 Ajîartba cum Luna confunditur .318
E.9" 3t 9,
Arcades. « AJiartba omnibus Deorum nominibus
Arcades primos mortdium nonnulli di- ïnfigmtnr 324
çunt 1 6j Simukchrum AJlartbœ. 325
Aries. AffyyyVartjs modis exprimebant AJlarr-
£>tàd Arm cumMUçhanto fîgnifîcet tben. 3 j8
158 Afteroch.
Ars jiHeroth idem quoiI fis 316
^rtes. izo
Jirs Magien Zabaorum £47 Aftoroh
Falfa opinio Magorum de yi fua artis jiflorob) jljlarittb> AJîartbd idemfunt
*48 3IJ
Artaxerxes. Aftroarche.
4rtaxer#es, vide Ocbus jijiroixrche cjt AJîartbe idem 319
Afara Aftrologia
làçlum Afara quercinum r 317 jtUrologia JBgyptiorum 247
iAjlrologorum^.gyptiorum opimo.z$$
Aferah
Aferah quid ? 524 Atribis
Atribis Vrbs i)nde diBa O*.quidfît ?a
Aferoth £1
Jferoth idem quodLuct 316 Athla
j£tjid propriè Aferoth 317 Atbla in themate genethliaco-.quid ?
z85
Afima Autocabdalus
Afima Hircum fignificate $68 Autocabdali quid ? %t 8
jîntocabddorur» habitas Ibid.
Afinodasus
Ajmoàœi nommis etymon 27 3 B
Afpis. Baal
Afyis fymbolkèdefignut ïir tûtes Re-
gw 159 ifae7!aaliautrBel quid figù-
Aflaroth. Wl3 T.&2
ficet.
Vwia deriuathnes vocis Jfîaroth Quidfibt VelitTSaal *64
5 S* V ox Baal expenditur 3o1
\Alsa derwatio Moments
Hr~v$tsiiV
J/iarotb. 316 jÉ?W, 'TfeitiS)h'ç&f'MiFenus dicitur.
9Afiarotb'Bûuims cornibus exbibetur 319
32.5 Babylonia.
Ç œr mont*faiïa JflwQtb • 560 T)abylomjMgyptiorum imitatores- 3533
IN D E X.
fiabytoniarum fœminarum nefandus 7$eel%epbonctiftosfinhm JEgypti. Ib.
mos 3 6 o Si
S'tus
tus ce
<urlocus
locusflationi's
ftationisBeeke;~ 279
Tïeelêphon.279
Bacchus.
Bacchus Fariteform* idoli 'Beelzephon 2 8 r
Baccho maftabatur HirCtts x 3 g -tëgVptij multum confidebânt in <Beel-
Gœremoniœ<Baccbicœ 327 tephon. 2 g 2,
"Baccbuser Vrania Arabum Dij 348 Canttsfigura faijfe 'Beetyphon. Ibid.
Baalgad. Bellona
*Baalgad vbi/ttum fuerit 283 'Bellona fiera Sacerdotum cruore pera-
gebantw. 240
Baieth
TSaïetb quid notet ? 24 Bellua.
Cur ferociflmt quœuis bellua bomini
Bama fponte fefubmittant 138
Jgnid/tt'Bama. 309.310
Belcis.
Barba Heltis Imoyficut Baal Jupiter .319
Cur barba rafa in facra Scriptura pro-
hibita 249 Belus
(Belus luppiter filius Kembrod 1 So
Barcoceba. tBelus<tsrluppiter fëabyknius 265
Qwdfuerit ^Barcoceba 272. Cultusçy cœremonia:Jlatutœ Tlelo. Ib.
(Belluppiter Ibid.
Bec. Beli etymon z6a.
Bec in lingua Pbrygwn quid 168
Bonus.
Beel A bonontl niji bonwn 120
Quidjtgnificèt TSeel?( 265
Bos.
Beelphegor Mneuis !Bos Veus Heliopotitanorum
tBeelp%egorquoi idolum fuerit ? 26$ 3.0
Teeîpbegor idemac Priapus Ibid. 'Bos Phoron&us ^z
Quitus ÏBeelpbegorquahs ? 266 Quîd fignificent tria capita cBouina in
FilU Moab ritus cotendiTZselphegorab slatua. IJidis 192
^gtptijs tradtcxemnt ad Hebrœos. 'Bouts Jtgmficatum- Ibid.
269 'Duo'Boues Jïgyptijs facri. 204
Beelzebub. fBoumfalacitcts } $j
Cur *BeeI%ebubdicatur Œrinceps D<e-
moniorum tj$ Brachmanes
Idolum TSeelçebubVnde? 274 'Brachmanes Pytbagora dogmata profit
'Seeiêbub idem ac Veus mufiarum. tentur 414
2,75 Brachtam.
Beelzephon Lapis Bracbtam 549
'Beelçepbon idolumauerruncum, fîue_* Lapis rBracbtam Feneris caputreftrt.
telef maMagicum • »78 Tracb-
B: wf ~ï_
INDEX.
Ttrachtatn. vide Abraham. Cambyfes
CambyfesPerfarum Rex ïoo
Briareus
TSriareas Centimanus quid fign'ificet> Camefes.
40? Came/esprimus Saturnus 1 Sx
Bubaftus Ganis
Bubafii etymon 3z Quitus Canis 31
"BubafiusDianœfaçer 3 Natura CanumJtmillimaMewtrio. 36
Canis cultus (? cibus 36
Bucchorus C<»/JW^wjçulpti in Vatuis tem
(Buccborus Legiflator 98 quid dénotent 5^
CanisJymbolicèdefignabât \>irtutes Rè-
Bufiris gias. 159
Bufîris etymon 24.
TSufiritatum od'uim in Jfinos 25 Canopus
Hufois immolitor primus bominurn. j^«« Canopus? 16
331) Çanopiforma çsp cultm Ibid.
"Bufirtsidem cum Tjphrte 336 Canopus Èurop&isinuifum ftdus. 208
Canopus Nauclerus Menelai Ibid.
Butos Canopus morfu Serpentis obit. Ibid.
(Butos quid? 16. 17 Scbola Canopica celebris Ibid.
Idola Canopica &r eorumfigura. Ibid.
c Origo cultus Canopici 209
Canopi mukimammei 211I
Cabar Canopusmammatus Ibid.
Canopusidem quod Neptunus Ibid*
a.1 2»
qu&namDea? 346 Duplicis generis Canopi
CJbar Jnte Mahumetis aduentum-»
Gentes Cabar adorabant Ibid. Gan tus.
Mahumetani Joknt abiurare Cabari Cantus quid myjîicè notant 36
347
Ferbalnuocationis Cabar » Ibid. Capuc.
Inuocatio Cabar Ibid. Conuerfionishumants capita 162
Cur Cabar Venusfit appellata 348
Cenchres
Gadauer Cencbresmari rubro abforptus 94
Mas coneHendïcadmera 123
Cephrenne
Cad mus Cepbrenne. 97
Cadmus &* Pbœnix Thebani jEpptij
migrantes in Syrïam ibidem prima Ceres
Ciuitatum Tj/ri &> Sidonis funda- Ceres feu Proteus 96
menta iaciebant. 95 Cereri sjiica dicabatur 239
Ccr-
INDEX.
Ceruus Cherphe
Çutdjînt tria coftta Certtorum 191 Cberphe
Cberpbe 97
^7
Cherres o
Chaldseus Chenu<?harao&g;pi 94.
ChaîcUt Vocabul* ab S incipientia pro-
nunciabant vt T. 260 Chiun
Chiunfgnificat Saturnum >Ç9»Herctt-
lem, çjj idem eft quodRepbaiu $SJ
h1*)* quid ? 5 S&
Chronologia
Chatn. Difficultésin Chronologia.
Aigyptiorum
Cbamprimus JEgypti cclonus 84 maxima. 8J
Cham ex J&gtyto colonies per Jfricam
deduxit Ibid. Chus
Cham JZoroaîires Magie ref>ertor ïb. Chu*ç^ Mifraimprimi cultores ignis
ScekraCbatm. Ibid. 251
Cbamdicitur Zoroajlres & Ofiris. 85 Cibeles
Chamiprogenies^Concubinœ Salomo- Qbelifeu Rhecefangui*
humanusJacrU
nis JEgyptiasJuperîlitiones Hebrœos ficabatur 240
docuêre.. 245
Cham primus idololatriœ poR,diluuium na\D
inuentor. 245 nn^ quid fit > gj6
Chamos. Circulas.
Chamosnonnulû cum Thegor confun~ Qrculus Platonicus i6&
dûnt 326
ChamosT>euscommeffationis. Ibid. Ciun & Ceuanim
Chamosidem cum Baccbo Ibid. Ciun ç$*Ceuanimquid? 386
Chamos idem qui OJîrïsfeu Dionyfius
jfegyptius. 317 Glcopatra
Chamos antiquijfimus Deafîer Ibid. Ckopatra%eginaÊgypti 1 02.
Chamoscum Œhtone confanditur. 328
Cochinchina.
Chebron Cocbinchinenfmmdogmata 410
Chebron<%exJegypti 93 QchinchinenfiummosfepeliindiReges
411i
Chemefenua Cœlum
Chemefenuaquid ? 84 Auenionenjècœlumimpluuiitm- 63
Chemnes & Cephus Cœremonia
Chemms £«* Cephus Tpramidum ex~ Ridicula cœrmionia Indotum •
202
Um&oYts. 97
Coloflus
Chenofiris Colo~duoin Tjrbe~fuarz 39

Cbenofiis Ofiridis Planta & 1 84 S uniemauditif*circaCobJJltm• Ibid.
id.
Kk k Co.
I N D EX,
Columba J /m'élit*primicultu MgyptitCQinfeSli.
ÎHue Columba conditrices Oraçulorum. uerât
p6
207 Quant tenax cuitas
cultüs idolorr~m
idolorumfueritpo-
f
Otigo cultus Columhini çy pifc'mm in pulus Hebrœus 262
Syria 341 Cultus Vejiiumprohifatw inkget <tsr
Columna <juare? 305
ColumnœMercury 310 Apud JEpptios quadrangulariwn^»
Kuminumcuttus, 35s i
Comafrà
Pompa Comafîorum 3*7 Currus&Equi.
Currusç$»SquosSoli attrïbttendi mos
Commodus & Caracalla Vndeprofluxerit 374
CommodusOr CaracallaCœjaresfludioft
Jacrorum Ifiacorttm x27 D
Coptus Dztnon •
Copti Vrbisjttus 41 D&mones cantu deleiïari
AErei crediti. 23$S
Corona Dœmonis(îudiumin propaganda idolo-
Coronadtuerfd vtebantur in facrifîcys latria. 397
&vifiimis 233.234 Indi Damonemcolunt 414
jEgyfttj infaçris quïbxi coronis'OJî-
Z34 Dagon
Corymbus • EtymonDagon. 33^
Jguidfo Corymbus 1 91 Jîlualefuerh idolumDagon 3 39
»
Dagon4^8t/of»»§(p@- Ibid.
Couum FiguraDagon 3 40
Cûuum Antiquis cœlitm -jio Dagonfrumentum 3 4*
Dagon pi/cis mœroris 34<*
Crocodilus.
Croçodiiicultus 55 Daluca
^«/W per CrocQcMumJtgmficarint &• Dalucamulier praeîtJEgypto. 77
gVpttj. ij7
Ttefcriptio Crocodili 158 Danaus
Jïgyptij omijfo cultu Crocodilommàb Vanaus}allas A'y meus 9J
tjfdem injeîlantur 5 54
Darius.
Cul eus. Darius in Babylotie interfeBus 1o 1
r»//« Deorum 1 1 8. 1 2 3
Cultus Vitnli auni in deferto ab Mgy* Deliphat
pti/s deriuatus 243 Velipbaequ'idifs>cur Venus diflafît •
Cultus diuerforum animalium apud di- 349
uer/as Frbes JEgypti Ibid. Derceto.
Cultus rerttmfenju vitag carentium Dercetoeademcum Âdergati 340
Ibid.
De-
INDEX
Defertum 2)y Setnones-, 17 $
Çur^defertd dewtionis gmtia ptimnt Patetlarij Ibid.
Antïtjui 3 12, Hermopbroditi feu vtriu/que/exits
Dçus. ab Antiquis habiti. 176
Deus perfeclijfîmurnMonarcbiciftattts Vnde Deorum origo 179
exemplar 134 C«r Côrn*tutelaris Dei nomen propa-
Deus Vnus 1 47 lare nefasfuerit 113J
Deus per fapieptiam fnam omnla. pro* lerrejîres Dij 23©
ducit,K.. 251 Dyanalogis rebut colebantur. Ibid.
Deus yfccipitris caput habetl 1533 jEdifïcia ad Deorum analogiam conde-
Igtwrantiœ DeiTerrœ multa mala cavt» bantW' zî i
feze ptttatur 35 3 Dij cœlejîei çjp. s&^j 2, 35-
JEgyptt] Deum flori Loti infîdentems 2)// aquatici quibus dekbldrentur. 236
adorahant 407 Dijs benefîcijsalbœâleficijs nigrœ vi-
Slimœmatltbantur 237
Diabolus. ÇœcitMMgyptiorum in cultu Deorum*
Diaholi fraus hc[uentii per idola 1 7 *4I
Diabqîus Dei Simia. 3 12. 3 54 Dijfenjta JBgyptiorumin Dijs cplendis-
jîmericani Diabolum adorant 4.22 142
Tranfplantatores Deorum JEgyptq m
"Dîj. 2.43
Deorum Regnum 86 AWtç-arncultus Deorum Ibid.
7)ij pera<rrantOrbemjpecie ammalium Dij particulares 307
89 D?yPrownciales Ibid.
Comparatif)fabulofbrum Deorum cum Diuerfî Dij dine>f& loca tligebant
pr'vnis pojl diluuium Patriarcbis. Ib. 309
Jjfuomodo Dij compet/antur in idola 2)y /ofiVnominabantur $zj
H3 Gentilesfexum t)eomm confundebant.
Quomodo bomoDeomm Jutbor. Ibid. 340
MultiformesJEgyptiorurnVtj quid. 1 54 JEquiuocatio nontinum Deorum Dea-
1 z Z3f« ab Mgypttjs acceperunt Grce- rumçjiin Oftri z? Ifi confuja 3 44.
ci. 170 Sexus Deorum 348
Muhïttido Veorwn 175 Dij Terminalesfeu Limitanei. 351i
OmniaDijspkuu. Ibid. Cur Dtj totformis diuerfis exhiberez
Zty Epboroshumanosagentes Ibid. tur 0 358
terra ad Brmamentum vfque pleneu* Dea.
Dijs omnin 173 OmnesDe£ inLuttant rejoluuntur. 320
loooo.Deorum 174
£> Confentesç$>SeleSîi• Ibid. Diluuium
Singulis menfibusfinguli Dij prefunt Forma Politica ante diluuium an fue-
Ibid. riti tS'qu&narn ? 70
10 Dij principales 175 Politicus jiattts ante diluuium 71
2)y incerti <srignoti Ibid. Diluaia Mundi 161
Medioximi Ibid. Dduuij Mundani neceffîta* Ibid.
Heroès. Ibid.
Kkk 2 D\C-
INDEX.
Diflldîum. Elementum
Jaciuntur fem'ma dijftdyinter fiatres Quatuor Elément® 170
•< la a
Dithyrainbus* ° Elephas
Vithymmbi quiâ
o 3*7 Ekpbantis natum :i-5s
Doârina Elphium
"PoSîrinarumç«p art'wmpropagatio, 69 Elpbium quid 8
Poclt'ina contentamVbelifcis eft ma- Iojèpbi molim'main JtccandoEtyhfa
gna esc parte JpotelefmMiat 141 9
Cur dîgipttj doarinam <&ritus fuos Elpbium olimvocabaturElgeubejdejl»
tantQ filentiofuppnjferint 142, fo/fa Hagnans. Ibid.
Dominatio. Empufa.
Pominationttm influxus 139 Empupt, GelloneyLucinfyLamiài3*1
Draco EpiftolaByblina.
QuidJjntDracones 190 Epiîloh dtuinittisappellitfeptemdie*
rum spatto. 2,92
Dynaftia EpiJioUTfyblinœquid>a Ibid.
1 6 DynaflU quales fuer int 69
Obieclïocontra Djnafticiï \6 ante dilu- Equus
vium Ibid. Equi Marti dicati 57a;
Djnafliœ JEgyptiornm ante diluuium Equos&c, vide Cwrm
Verœ/ûnt. 7i
QonnexttsDynajlùrum ante diinuium Efoi
cum ijspoji diluu'mm 74 Efoiquid'ir 20
J>ynajîiafymhrona Abrah<s 86
Varia opinio de Vynajîia Pajîorum Efuan.
90 Monumentsantiquitatisin Sfunn. 5 9
IPynajli* Paflomm Pharaonici Impenj
initium Ibid. Ethica
3>ynaHfaŒolitanorumfhtraones Jegy- Très partes Etbica 144
pti. 93-94' 95
VynaHU Larttsm Reges 96.97 Excelfum •
Quidfit Excelfum 3 o&
Dyfares
Dyfares Numen jirabum idem cum~* Exercitus
ISaccbo 3j o Exercitus Liberi in Ljbiam o5
Ë F
Educatio: Fabula.
7
&> ernditio libenmm-» oïigmemtrahunt àprimo^
EDucatio 122 IF
FA/<« tim bom'mumgeftis
fi, 89
1 N., D~E X,
FabulaPoetarumde loue &> Typhone. Funus
131 Fttnera 12,3
Fabula Pôlitisœdocumenta continet•
132 G
Fabula de Horomax* & Arimanio
146 Gad.
Fabulofe narrationesad myfterk diui- bonafortuna 283
na transformata 147 GJd\
Cad idem quod Maiçaltob /tue
Mirœde Jdxmo FabttU 166 Stella louis Ibid.
ûidnamJitGaâfiue bona fortunns.
Fames Ibid.
Famés in Mgfpto quandoprofligatal Gad, Damonium, 2-84
33s Gad ç$*Hadgad idem Ibid.
Faunus
Faunoex Hœdo, yeljgno Vel V'mo Gallina.
facm fkbmt 259 Gallma cvlefiis 356
Gallma Oftri Ijj offerebantur. 357
Februatio
Febru&t'xo
per ignem 330 Gallus
Perfe Galloscolebant 36s
Fides Galli gallinacei ex Perjîa pritnum pro.
TranJIatiofideijreligionis > &>Monar- uefti 3 66
chia 163 Œerfarum milites Galli nuncnpati Ib.
Fluuius Genius.
Or'tgofltiuiorum 56 "Romen Geny tutelaris ôm& occul-
tumplebi. 14a
Fœmorale Gens
£>uidnotet turbinatumfœmorale. 1 91 Diuifîo Gentium 83
Gentis Iudaicœ mirœ viciffttudmes.iGz
Fons
fons.1633
Trimas tflius calamitofîfeculi Gentilis.
Efacris literis tnulta hauferunt Gentï-
Fortuna les 2.2.9
Fortune circuit in rebuspoliticis tfàmi" GentiJes Scripturœfacrœhijîor'w mirts
Itjs,^gms ç$pQtwtatibw j 61 contaminabantfabulis 3 34
FortunaCapitoliM,Exqnil'mfl,Norcia,
Œrœneïlina 2, Ghnafch.
ŒrimigeniaFortuna quid Ibid, Ghnafchquid fît 356
Foquexus. Gîaucus
Fogttexusyfeifa laponiorum 4055 Glrnd pueri fôœottjOmen 158
Frontalia. Grxci & Romani

Frontalla Hebrœorum 250 Grdci <l?Romani Simkjîgyprioriï 142
Har-
I N D E X.
H Hircus.
Hircus colitttr à vartjs Gentiltbus, $'69
Harpocrates
Harpocmtis quidde- Homo.
notet.
Slmulacbrum i Go Hominum ante diluuium conditio. 69
Cur Harpocrates Ifidi iuxta pofiius Homines nouas colonie qu&runt, adea
186 totus Mundusfwt babitatus 70
Harpocmtis inuocatlo 287 Numerus hominumpoft diluuium vf$
adTurris conjlruclhnem Ibid.
Hebraeus. Immenfct bominttm multitude ante-»
HebrA in omnibus Atgfptios imitati diluuium Ibid.
funt. 246 Gefla bominvm ante dUuuiwn extant
Turpis confuet udo Hebraorum 269 71
Hebrœtts Simia jfegyptij popuiï, i-jo Hominis produiïio 165
Hebrœi mirum in modum externis re-
Vb'ipnmi bomines?iati 1 67
bus capiebantttr 305 Quidam jttbenlenfe jolmnprimormii-*
Hebrœi F tri amabant peregr'mM. 306 bominum produ&tom dant Ibid»
Fily Hebraorum Verè comburebantur ûfi bominesimmolabantur Typhoni
330 <sr cur 336
Variw apudGentes mosJàçrifîcandi ho-
Hebmiadoraèant animait* immunda
394- mines viguit 337

Hecate
Uecata CanisJàcer 240 Horomazes 8c Aritnanius
HécateTrotbyrœa $1o Horomaês (? Arimanius Dij ««^M/i
r I $~
Hegirath. Horofcopium
Hegimth non àfugayfed <thHugar dia HorofcoftijGemj 170
Sîa 3j 1
Horus
Heliopolis. Horus <&Apollo idem 40
12
Heliopolitanafabrica Quidindtgitet Horus 12.9
Horus <2Tconcordat çppax in ôlitico
Hercules Mundo 144
Herculis <s*'Bacchielogia 1 84 Horus cum Apolline confunditur. 1933
HercttiirBos facrifiçabatur 239 Hori inquijitio Jïjlris perficiebatm
Hercules diftus quodcolhgent locuUas 236
er verm'tculosè yaibus 176 Horus tertia dminitds s1)3
Hermas I
Mos coacemandi lapides ad HermM
Ytdèsj *vndecœperit 392 Ianus. o
Hermès nomlyselarü. I 8z
~Eorigine-é~~°
DE origineà Gundelorum
Ianus & nomim Uni,irruptions
182
Hermès Jegypt'ms quid ? 286 Italiam liberat. Ibid,
la-
1 N D E X.
Janus dk'ttur à helluahuius nomitùs in- Turpis cultus idolorum 305
terfecla Ibid. Cur muliem alienigenœ tànto fiudio.
Uno ex Libo fiera fiehant 239 fuos ad cwltum idolorum pertraxe-
Jawu quadrifrons cur ? 409 rint Ibid.
Idolorum habitusfymbolicus 345
Iaponia Multitudo idolorum Hebrdorum. 594
laponij vtuntur 1(pjâyijs 405 Indi venerantur idola Mgyptiwum <&
Varia laponiorum idola. 40 s Grœcorwn 41i
JpidemVàcca figura colunt. Ib.
Ibis jfmericanorum idola 421
Ibidis figura &*fignificatio 15S Idolum Mexicanum 423
Jbisinmedio Serpentum dénotât Vnio-
nem. 159 Idris.
I&hon Idris idem cumOJtride g 7.
IBhon quid? 1 4.9
Ignis
fdeonim Ignis diuerfus in diuerfisfacrificys T>to-
Ideonimefl Ariohi 3g1 rum 234
euocaretur
Jguomodoignis euocarett~s~.
~uomodo z 33
Idololatria Miraculo accenditur ignis f Ibid.
Idoîoîatr't£ origo 16 f. 162 Ignis cultus à Cbamo 2«jx
Nepotes Cbamiprimi idololatria inuen- Igms cultores Ibid.
tores. 166 Indi adorant ignemtanquam facrunt-»
Cau/a idololatri* &* opinionum. 1 6y animal 4*5
Cbam primus idololatria inmntor Œérfœignem colebant Ijdem in ignem
169 fèproijciebant viuos. Ibid.
Caujà idololatria ex infyeSlionejiftro-
rum Ibid, Ilcthyia.
Trogrejfus idohlatti* Ibid. Ilethyia idem qu<tMilitta 310
Hebrœomtn in idololatriam Jïgyptia*
campronitcts 2.62 Ilythia
Idololatria maximeflomit pofi mortem llyt hiœ tfVW*Jiatua $n~
Salomonis 301t
Duo
~t~10perfiçiunt a ~fvs~
~Brl~Çtl.ef2t
a&utn idololairia
~Inletrü nv
30e In&cuUs
Afrorum idololatria 416 Itiachus Regni Archiuorwn junctamen-
Idololatria incolarum HifpanioU. 417 taiecit* 91.
Idolum Inundatio
ïdolum fur tut» reuelans y*.
fBabylony,Phryges, Pbœnices,idolorum Caufa inundationis 60
propagatores 1 70 Cur inaqualis fit inundatio in JBgy-
Idola Dœmonibus animant &g¥ptij • l'to 63
17» Ex dtuerfitate Ventor um contingit di-
Idola Hafilidianorum feu Cnojiico- uerfa inundatio. 64
rum. 215
I»
INDEX.
ïo. Iuno
loïnacln filin, ?z lunoni luuencaconfecrabatur» 239
<^ 2.40
îfîs, v 7«»o jiflartha dicitur 3 81
Prudentia lfidis cumpietate ctniunSia. Iuppiter.

128 luppiter genitor genitrixçj, Veorum.
Jfidis eloquentfa 9 176
frouidentiam dénotât Ifis Ibid. luppiter ex Saturno i? Rheagenitus
I/£//j dwcr <?*prouidentia i/o 180
//w *f er ?wDei Sajrient ta» 1 5 ô luppiter idemcum Ammom W Vhny-
jy&fo veneratio 186 fio. 19s
IfiNîli motus. 187 lout'Bos Jacer 23 8
//fr mtdtimamme* • Ibid. louis cognomen à fùgandistMufcis.276
/^f natitra rerum • Ibid. Iuppiter Jmmonin Lyhia z82,
^«'« nqmina lfidis 188 luppiter bonafortuna diSlaGracis.zSj
Jnfcriptio lfidis Ibid, Iuppiter Aratrius » 34^
Statua lfidis defcriptlo 1 90
//Zsfa erga bominesbeneuolentia 1195 3 L
/y& inuwtrixtritici, horde'h legttm
<ûrr. Ibid. Laban
Z/?^« cura ïSf pQiùdinttA 2 2.4 idolomania ..2.56
/« caillait<té Ibid T
1"JAb&ni
lfidt Anferdicabatur. 240 Lacus.
ijfofo inuocatio fub nomine hontefortu- Amplitudo<6rvafiitaslacuutn 5©
nAintelhgitur. i$7
JEquiuoc* lfidis feu Lutta 320 Latona.
J-J Jècundadïuinitas
Ifis 223 r»/rîiî
Latan*Jeu De* qnâ pîésJiM
Comparatio lfidis cutn êa 325 pArtui, 38
2j/&/?i/ceconjeiuata 341
I/5Jfidem <jf Cerw. Ibid. Léo..
çurfub fofrm pifcis exhibeatur Ledfymbolicèfignificat VirttltesRepus,

Ibid. 159
Car IJSi <? Mercurius quddtati figura §uid notentLeoms in ttatualfidis 19*
fwxi cokreniur • 3511 Leones legitimisritibut Deo terra ex-
bibitisdomantur 354
Ithyphalliirn.
Lex.
fiutdfi Ithyphalhm 2 67 LegesAegyptiorum 1 21
Lex defuribus. izz
ludicium. ïntentio legis diuin*o Z48
r,r: ïudicia. I20 Legispracepta oppofita kgibus Aep-
ptiorum. Ibid.
Iudex. Hebrtorum lex prorfis contraria legi
Judicumfeltftus* izo Jepptww#%
Lia» n
INDE X;
Lia M
Lia impomtfiîiofuo nomenà Gad,slel-
îafelici, = iS5 Mahumetus, & Mahumetam
femiluna, Turtibus Mahu-
Liber. CVr meîAnisimponatur 3j 1
Liber deferuitute JEgyptiorum 24 8 Caufafugœ Ma/pumetis Ibid.
Feria fexta feu dies Vmms foknnts
Lignum Mahumetank 5 2
Ligna diuerfa diuerfis D'jsfacra. 232.
Malum
Lilich Mala cœlitàs non immitti nedum di-
Lilith Hebraorum quid 321t uinitus 141
Infulfum commentum Hebraorum des
nomme Liiitb Ibid. Manethon
Lilith idem quod Typhon 3133 Mdnethonis Sybennuœbiftoria de Dy~
naîltjs JEgyptijs 68
Litera. Manethonprimus. Ibid.
Lkene iwtco indufa 192 Jguidfcripferit ManethonJecun dus. Ib.
Manethon Sybennita fcriptor 3 z Dy-
Lucerna najliantm. 69
Lucerna^c. ajj
Marcolis
Lucus Marcolis idem quod Mercurius T 3 S8
Luci cur incœdui. 3 13
Lucus impuritatibus f&raiebat 314 Marc.
Mulicrum fuperïlitiones in Lucis.^ 1 7 Mare Iqfeph 1o
GfypaMaris ruhri gemmis çep pretiofis
Lu&us lapidibusfcatet z So
Lnclus çsf cœremonUpopulorum de- De maris origine fabula incolaruitu»
funSîo^ge 119 Hifyaniolœ 419
Luna Mars
Lmt<e<ûr Libero Sus dicabatur 2 40 Marti Equus, Canis, Lupus t Hircur,
Luna bonafortunadiBa&gyptijs. zSj Gallus facer 119
Cur "VeteresArabes Lunam cumVene~.
re confuderint 354 Materics.
Luna, magna Fenus Ibid. Mulijpecies d materie proficifci 140
Quatuor impedimentacirca matmem
Lunus. Ibid.
Lunta <? Luna. 176 Mazaloth
Mazalotb 12 ftgna Zodiaci z 84
Luxuria
Mazaltob.
Luxuria &> libido idoloktria dicitur.
301 Maâhobiflelh louis. 2-83.284
LU I Me-
INDEX;
Medicatio principior nmrationes ï 48

Medkmio. nz Script* Mercury de Dp Emephûid t
Medendi ratio i z} 149
Medicinalia Acgyptiommq 48 Mercurius Vtarumcujlos a8z
Statut Mercury duplices, Jolitam Ç5"*
Mcmnon e fociaks 389
Mentnowfîûtua à quo erecla 94 Mercurius çur folum capite tenus pip~
gsbatur Ibid,
Memphis Mcrcurij viales ? 9o
Memphis antiquité z$
Mempb'isy aria nomma Ibid. Mefres
Memphis defcriptio Ibid. Méfies II. Mefremt Mitres Mespheem
Memphis etymon 27 Vttus Ç2*idem $$
Memphis Jegyptiaçe Mefç quid Jigni-
fiât, fcet. 75 Miles.
Menas Milites. iô. ii2
Menas Jeu Mitras primas jtegypiorum Minerua
Thamo. 90 Miner nœidolum 20
Menas ç$>Mitras T>nus<sr idem y 1 Mineruœ Taurus albus offerrebatw.
(fJ" 93 Z4Q
Menas,Of?ris, <? Mîtras Vnm ç^» idem. Minifier.
95 Optimi minijlri adiungantur %egibm
Mendes. 11S
Figura Mendetis 8 Mifpharmutofis
Mityharmùtofis Jeu Mephmmutofis. 11
Menf^ es* 94
<Parùtas menfœ j 1 9 Mifraim.
Duplex Mijrcùm 29
Mercurius
Mtjmim oculus Softs cur diSlus 5q
Mercurius Trijm°gifltts Sçriba et Con- Mifraim omniafua. inUituit wxt4 nçr-
Jïliarius Mfraitni 86 mam ante diluuium hominum 72,
Mercurius Faunus dicïus 87 Seçundus Frinceps Aegypti Mi/raim»J
Mercurius ex Italia in Jegyptum mi- feu Méfies. 8j
grât Ibid.
Ibid.1 Mifraim agriculture in Àegypto au-
Mercurius T>sus attri tbor. Ibid.
Mercurius Trifmegiftus aller Moyjt Mifraim leges cendidit Vrhes exiïru-
coataneus 04 xit Ibid.
Mercury Trijmegifli dates, ingemum Thzhœ.à Mifraimfundantur Ibid.
itinera i V#V«r ope Mifraimi %»
gisAegypti. ii4 Moloch
Mercurius Trijmegiftus car Jegesin^ Etymon Mofaç h• ^B
faxis infcHÎpfirii. n 5 J^m é//Ç5Pquid Moloch Ibid.
Colkgïo Sacerdotum communient Statu* Mohcb. 330
normam kgntn. Ibid. Molochidem qui Saturnus 33r
Mercurius ioQooj\>Qlumimhm]cYiffit Mo/oc&non ^2 /&W · Ibid.
Mo-
INDE X.
Moloeh Mars Jegyptius • 351[ Mundus ad SS. Tririttatis imdgtnenu»
Septem receptacula inidolo Moîoch. fttcîus 1 54
Ibid. Mus.
Moîoch idem qui Typhon. 332 Murium mira fyecies 16$
Molocb Mgyptiacum nomen Ibid.
Moîoch, Jnamelecb, isr jîdramekcb for- Mufca r
ma Muiifeu Equi Ibid. Mu/c<ettoninfeftabant facra Uebrœo-
Sdcrifïcia Moîochfiebant extra Vrbem. rum a zjf
333 Inundatio T$li origo multorum ani-
QuomodoMoloch idem cumOfiride iu- mahumtpr&Jertim mufcamm z 7 6
telligi dehat Ibid. jfpttd JBgyptios fymbolum fummi ma-
Origofacrificiorum Moîoch 334 li mufca Ibid.
Origo Moîochfuperjlitionis ex JEgtyto. Omculum mttfcœcuku mufia pellnn-
US tur. Ibid.
Momphta Amuletum contra mufeas Ibid.
Momphta cjuid 2s Mufdlatria origo 2.77
Mpnarcha Mufica
Quodefl mens in corpore, eft Monarcba Mu/tca in conflationeFituîi adbibeba-
mpopulis 134. bur. 2ç?
Mycerinus
Monarchia Mycerinus Pyramidutn exJîruBoy. 97
Monarcbi&perfeêîiJJîmusHatus 134
'Monarchia JBgypttorum ad Vnimrfi Myfterium
normam conformât* · 137 Applicatio ad fidei noBrœmyJleriœ
154
154-
Mons Mythras 1
Mons templi JEgyptwtum 54 Mythras primus Obelifcomm inutntor*
Montes Cafates auriferi s5 95
Sic us montium JËtbiopkorwn innnda- Mythras idem qui Mifraim zi6
tionis cctufct 63 Figura ytythrœ Ibid.
Mythras Sol Leonis Vtiltu,quid} Ib.
Moriadan. In ficrû Mytbrœ circwnaHtoflelkrîi
Mbriadan quid 3 77 218
iiContnmeîiœperferenda Vt quif-
Multatio. piamfacris Mythrœ initietur. Ibid.
Multatio isrfupplicia, 1 2 o. 1 2 2 Mythra idem cumMarte lïippio Perfà-
rum. 373
Mundus.
SPer"MnitAtem Angelici Mundidefigna* N
tur félicitas Politici ftatus. 134
Nachor
Ter mobiîitatemfmfibilis Mundi de- <5*Saruch pyrolatr*
gnatur Democmtkum dominium Njîchor
.~i 252
Ibid.
LU z Ne.
INDEX.
Nebo. Neruus.
Nebo fignificat fuxlibet portatUUfi. Newtts in animait ^<omoto omni-u*
muhcbra 3$ i moutnthr 148
Nechao Nibhaz
NechmOiJtueNichepfis 99 Sirnulachrum Kibba^ 3 70
Necbao fine Necepbos Ibid. Nibbaxjigmficap Canem Ibid.
Ne&anebus Nilofcopium,
NeSlambusMtgus <?•Inçantutor ma* Nilojcopj veteris <? moderni defcri-
ximus 10 1 ÇtiQ 33
Neftao
NeHao /tue Netfanéus 101 1 Nilus
Varia nomma Nili 45
Netnbrod Nili projetâtes Ibid.
Nembrod Saturws TSabyhntus 1$o FcecunditdANili Ibid,
Nembrodignis çultui addiëius z j3 2V*7»J à loue fine è cœlo fapfus ab Jn~
"Hembroàus diftus Tïeel, boc eft 3)omi- tiquis crédit w 3^
nus. 26 z ^r ta attributa Nili Ibid.
Mtb'iQpes zy Arabes quomodo Nilutn
Nemefis. appellent. 50
Nemejtyviolentta 16z Difficulté ïnqmfitionii imrementi Ni-
H, Ibid.
Nephercherres Sacerdotes Mgypty tur tribus wnis
TSfyhercherres • 97 inundationemNili hieroglyphkè re-
prafintar'tnt Ibid.'
Hepheriks.
Nepherites Etujdem caufs 50.51,
Nephet~ïles ioq. 101
100. lOf Fons Nili phiala. $o
Meroitarum de Nilo opinio $1
Nephte Figmentnm Ephori de Nili 'mundtiio*
Nephte eademcmnVeneveVranU.g 19 ne, 5*
Nepbte çoniuxTjpbonis 32j Varia monjlra in lacubus Nili 54
êlatio de Nili origine 54
Neptunus Vnde Nilus or iatur 55
Veptuno Çjp Açottini Taums fkcer 1\T;f profundijjiniis
hrn~yn~rrnt afw%l:i.
jM?7«i qttaji ab'
Ifallibusweml` 1_
238 forbetur Ibid.
Nergal. O«/* inundationis Nili Ibid.
TSLçrgalSamaritanorum idoium 564 PVra origo N/ft 56
Nergal non fuit tgnis Fefldis,fedfcuL Vefcriptio fontium Nili. 57
pile. Ibid. P. Petrus Pais primus originis "Nili
Nergal Galli fimilitudinem habebat, cum Imperatore Abyjfînorum obfer~
363 uator ççydefcriptor Ibid.
Nergal VoxSamaritana Ibid. Nilus Gehon vocatur Ibid<
Nergal tdokm ignis, feuScliSjfubfigu- Trimus fons Nili vifits à P.fetro Pais.
iraGalli, Ibid. Ibid.
Se-
1 N D JE X.
Secundum fontem Nili explorat P. Pe. o
trus fais 58
Situa isr ptofunditdsfonth Nili. Ibid.
Incrément um Nilipluuijs fit
Ob.
59 g~uid? 3si
Cur'BorealiafignaSole tranfeunte in- Obt Spiritus 38i
O<B,<}uid> ventrilogitus. 382,
crementum Né contingat 64.
Nileus à quo Nili nomen 97 Ochus
Ntlus vt 'De mcolitttr in yajculis. ai© Ochus feu Jrtaxerxes Regnum JEgy-
ptiorum inuadit 101
Nifroch
Uifrtch erat Ara ex-Ugnis Arca T^ë Oen.
379 Oen idem quod Ooannes 3433
Noë
î^dê? apud Orientales nommatijjimus Onocephalus. y
376 Statua o'w*5'<p«^@*
Hierofolj/mis. 296
Orientales populi tolueruntôëmum,
£r reliquitf Arc* 37$ Onuphis
Ompbis figura 9
Nomen
Conciliâtio nominum a z3 Ooannes
jEqttiuocatio nominum 182 Monflrum Ooannesquakfuerit 34a
Contnmdiofœ nominum impojttiones Fornu Ooannis defcriptto
345
27Z Quatuor OoannesJim Annedoti. Ibid.
Çxplicatio nominum peregr'morum-»
323 Ordo.
t Nomus. Ordo immutabilis in mente diuimt-9
quid. Il 140
Cur multa ptrœter ordinemfieri yidean*
Nox ,< tw Ibid.
NoBi iir Laribus Gallus, nonnunqwm Ofiris
Porcw facrificabatur • Z40 QJiridis cultus in Abydo 44.
Ofiris anttcjuiffimusfuit Henocb 6$
Numen Ofiridisingenium çepnatura ad vinu-
Omnes mundiNationesNumen atiquod temflextt. nj e
agnouerunt 1 6g OJktdisobfèquiumergajeniores Ibid*
Nitmina comportanatura 24z jHhiemPrimipem dèftgnet Ofiris. 12.^
G{espudendœ Ijumims loco habitas, Ofirisproponitur entendus veluti Nu-
243 men Ibid.
Nuptiae Ofiris indufus in arca committiturî^
NuptU. i2z h Ibid.
Nutri do. Quandn Ofiris occidatur 145
Nutritio animalium • i z3 Per Ofaidem, ïfidemyTyphonem Ho-
rtmi Deitatem expnjferunt Vête-
Nympha res. I4g
Nympbeeaquarum De<e z$6 Ofiris. ,149. 181 i
Ofi-
INDE X.
OJtridis intetleiïus Àrthtypm i $o Oxyrinchus
Quidfit in Tbeologia Mgyptiornm OJî- Oxvrinchicultus, 36
ris occifio 1533
jguomodo rçUaurandus Offris 154 P
Hieroglyphicum OJïridis 172
Vnde deriuetur Ofiris 176 Pallas
Alia.0 (triai s deriuatio 177 Allas è louis cerebro ttata 1511
Ofiris ar«Ayowfe@- Ibid. TT)
Plures Junt Ofîride» 178 Pan.
Oftris ÇjPIJtdisJHy Vulcani. 1 82 Panos cultus 41i
Pani Hircusfacer
Cjîr/j exercitus ex varijs Mmifîris 239
18~
Oftridis geHa. Ibid. Paradifus
./£ ejfeSlibus varie denominatur 0/t* Paradifhs · 311r
ris Ibid.
Ofiris idem ac Baccbus 184 Parmenides.
OJirisJymbolumSolis. Ibid. Parmemdes Camerinaus 1 00
Dijjidium Ofiridis&1 Typbonts 2 14
0//m dijfeâus à Typbone Ibid. Paftor
Simalachrum OJtridis. zt9 PaHores, 120
OftrhçumAdonide idem zyz Paulus V.
Ojîris Hhamuî ÇS^jidomm idern^j Euentui mirnsin eletlione Tauli V*
re 293 Pontificis 139
OJîndis occultationis O* inuentionis Pauo.
dies 5 po Pauolunoni facer 37c
0 fris prima dwinitas rerum omnium. Pauon&n JEgypty tïocarunt Agrum
523 Ibid.
OfïrUfub Varia forma hominibus com- Peccatum
parons Varia docuit 343 Graukas Pecçati quo Ijrdêl prœûari-
Ofiris Ç5P //?< *>*hwnanwn genus catus efi 301
bénéficia 344
Ex OJïridis gelîis Varia fabula emerfe- Perfufcnnes
runt Ibid. Terfùfennes 97
OJin'sper Solis, Ijis per Luna fimula-
çbradiusrjas virtetss
v. rvsvY~notant
llf~iNl·(~
yr/I·'ms
ic.,nJcsu .545~) pecubaftes
Petubajles pimus Rex DymfiU Tatiu
Ofochorus tica. 9$
Ofoehoms I. 97 Phallus
Ofocboruî IL Ibid. Jgaidfit Phallus. 327. 228
Cubitalesftatuœ Phdlorum Ibid.
Oforthon Ex quibus Pballi conficerentur • Ibid.
Or natus Pballopboriorum 2 1S
o
Ojorthon 98
(îdicaligejîus PkaUopbor'tornm*.129
Ouis Vnde origo 'Pballopboriorur»• IbidJ
Oais Mineyuœ dicata. 70 Quitus Pballici origo Ibid.
Phad~
1 NDE X.
Phallus ist Phigûr iâemfunt 267 In Nomo Oxnynchite Pifcem colehwt,
Phallm fafcinwn Ibid. quem alij JNomiextcrabarttur 3 44
Cur Hebrdi, Gr<eci}Romani tanturn-*
(tballico cultui [îndue>int 263 Pithon
Œballi in fe'îîts Vionyfîj pottati 270 $ ït bonVvbs Vndedicla j
Pballi erant amtileta contra fajcinatiû"
nem, Ibid, Plancta.
Pharao Septem Planète jjO
PharaomcumImperium 76 Qommium Vianet arum in horas ç$*
diesjeptimanœ 353
Phegor
Omnes Itixurhjt 'Pkegwolatra x7 Pléiades
Pléiades quid notarint 3f G
Pheftath Pléiadesdicwtur confîftentiaJeculi.Vo.
Pbeftathjttus. 10 Explicatio Pkiadum £9» Orionis.lbiâ.
Philippini Septemfiella Pleiadum exhibent figu-
Thiiipfmorum idoloUtrU &gypthrum ram Gallhwt cumpullis 357
KsrGrœcomm idololatriœiemtila.4.13 Pleiades agriculture confcrunt Ibid.
Pleiadum conïïellacio cur confimdatw
Pheron cum Anete · 359
Tberon feu Nontorius film Sefojlns Ple'tada, Hyades»& firgiUœ curpaf-
95 Rm confundantur Ibid.
Phta.
Phta 149 Pluto
Phtemphuti Phtonisfacrificia 237
Qhtemphuti quid• Ij Plmonmigrapecus facrificabatur* 23$
EtymonThtemphuti Ibid.
Phyladleria Pluuia
Fbylafteria Ijraêlitarum ah &gypto ^«<e requirantur ad plwîœgenerath*
%.46 ms 59
Pihirpkaita. Vari-e cdttfe pluuiaram 60
Tihirphaita quid 2,4 Cur pluuia inundmt quandù Sol lu-
jtrat partes Septentrionales 62,
Piophion s
(Piophionquid 19 Pœna
Mendum in Horo ofcurrens àrca^ Tomafieleratomm • 121I
nomen Piophion Ibid.
Politrca
Pifcis Politiça Mgyptiorum fundatain cultu
Origo fabuU de Pijcihs abfî'mendisa Dei 1133
r')..w Polît iat Mercury 42 libris compre-
Fabula de cultu Pifiium ab Jgtftijs henfa 11G
origwem babuit 342 Harmonïa Politica 134
tPi/cespro penatibus hahentur 3 42 Politicus flatus imagoguhernantis Dei
Cw Sj ri fijcibus abÏÏinmrmt 345 1 ~S
Vête-
ÏND E X.
Vetetes Sapientes non credebant stbAo- Proteus
Ô«/aw> 1 47 FiliusŒrotù %x Viapolitanorum-*i
ï,
Fruftus Œoliticœ, 163 97
Pfammetichus
Portcntum Pfammetichuspotitur &gypto 0 99
"Bovtentum circa eleSîionem Vrbani Tfammcticbi déprimaîingua experte»'
Vïîh Summi(Pontifîcis* 159 tia 168
Pfammites
Poteftas Pfcmmiies $9
Toteflatitm injhtxns 159 Pfammus
98
Praxis Pfammus Pfamtnutes
Triuata Œraxeos i/icij/ltuclo mutatwr PJammittesprimusRex Mendefiroum
tribus ex caufismaxime 1 1 6o 101
Pfeufenfes
Praceptum Pjeufenfes. 57
TrœceptdàMoyfi prœfcript* contra idù- Puer.
lolatriam JBgyptiôrum 247 Puerifctfcijsinuoluti flatuunculainnu-
merœapud JEgyptios 158
Priapus. Mosimmolandi pueros 319
Vriapus Volucrum formido maxima
2,J 8 Pyramis
Triapo Jjînusfacer 239 Cur &gypt\j PjramidibusVjîfînt. 309
Çur Hebraifacra turpijfîmiŒriapi rece-
per'mt 268 Python
(Priapus Phallus Thegor idem- 270 JOuidfitPython& Ey«^0>i^©i 244
JBgypthrum Priap<eafeft<t Ibid.
R
Princeps
Princeps expofitusadinfelicijjîmos euen- Racotis
tus. 1333 quid. \j
Curfubditinaturaliter timeant Prin- RAcotis
tfacotis à quo, gp quandofun-
cipesfuoi 138 data. Ibid.
iPrinceps bis peccat dumerrores juo- Ramefles
rum mmiHromm culpa tegit 159 Ramejfesqui çy Mpptus 9$
Conjîlia Principwn font tuta, quando
teSïa 160 Rammoth
Momta Principibùs Ibid. Qwd/tt Rammotb 310
Pr ometheus Rana.
Jecw Promethei ab Jquifa txefunL-» Rana cniusfymbohmfuerit 160
ijUiâtlûtet. 1S33
Rancs.
Profcrpina. Rex Lanum-»•
lignesJeu âmejfes
Projerpin*Jîeritis viffima £40 95
Re-
I NDE X.
Rcges ,Reginar, & Regnum. IX. Bula /tue Septch Hebraorum.Ibid.
$rimu$ Rex in Jîgyptoante diluuium. X. ârliura îbid.
72 XI. Lacbis Ibid.
<Prïmi»1(ex Nacrant 180. annis re- XII. Phuis. Ibid.
gnawt in&gypto ante diîuuium. Reges JEgy puante diîuuium. 79
Ibid. <ï(eges A!gyptiexfiirpe Cain 80
Nattras II.%ex JS»yptipoJî diîuuium. Reges Jegypti pofl diluuium 81
7\î Reges jiegypti pofl diîuuium fecundum
III. Rcx Me/mm Gigas equ'itabutLéo- Arabes Ibid.
nem, £5° tnultAmitabrita peragebat Regnum mulierum 82
Ibid. êges, vide Dynafiia.
W.RexHcnoch/ttblatuseJl. Ibid. Cur Àegrptij Reges portent incapite-»
V. RexAriak. Ibid. partes animalium 96
VI. RexHaJtlim Nilometriœ fabrica* Regnum Aegyptiorumin poteftate Ro-
tof • Ibid. manorttm, çy à Romanis deuola-
WU.Hufd. 74 tnm ad Mabumetmos 102
VIII. Tat m/an. Ibid. Jguid agerent (ingulis diebus Reges
IX.Sathak. Ibid. Jegyptij ïfg
X.Scbaluk..Ibid. SinguU agiotes Rejutu Aegypti de
XI. Stnitb pymmidum œdificator. Ib- buntur Ibid.
XII. Hugith. Ibid. Ex lege 'Vit* injlitutum tenebant 1{e
XIII. Manant. Ibid. gcs. 119
XW.Jfbnts. Ibid. Gefta ^gum Aegypti no
XV. Malinus Ibid. EkHio nom êgis' « 118
XVI. Abn AmaPhamwi vltimas. Ib. Regni alicnius diuturnct pax, &* bea-
Trirnus Rex JEgyptïpofl diîuuium 'Bei- titudo /emper /tt/pefta ejfe débet
tber filius Cbam 7j 1033
II. fyxMtfm. Ibid. Vnde ruina £9* tranflationes 1{egno-
III. Coptus pyramidum <tdificator.Ib. rum. 138
%ex JÈgypti tempore lofepbi quis? 76 Tema omnia circa Revem ijo
Regina JBgypti fiïta (Pbaraonis poft tfjltgio fundamentum Regnorum.lôo
egreljumfiliorum Ifraèlex jEgypto. %egina cali yncenamVotatur 361i
Ibid.
PoJÎ fttbmer/tonemPbaraonis Regnum^* Refpublica
jEgyptmm deuolmum eji ad fœmi- Harmonia Reipubl. confiait in obedien•
n44 77 tia/ubditorum Principi facienda.
Poîtf«>nW(tfrefumpfittmpmum Var- ijo
kwi Primas • 78 Disharmonie Reipubl. in quoconfjht
Il. Indes Ibid. Ibid.
III. Lakis Ibid. Religio Reipubl. con/eruandœ nece//a.-
IV. Marnia. IbiçL na. 131I
V. EJÎtnarres Ibid. In %epublicavnitas amaridébet 1 3 j
Vl.Tathuhét, 78 Rephan
VII. rBahu, Ibid. fyphan vox C opta } fignificat Sntur-
VIII. Manakiel. Ibid. nnm,e $8/
M mm
INDEX.
fitephan <s* Ct'un pro codent fumun- Sais:
tur. }%6 Saisinferioris .AegvptiMetropolis 2 o
Rcs. Sais idem quod OmsCopticènotat Ib.
Iraditio rerum propagata. 71 S<er«*•
Bxemplum rerum naturalium 13;5 2*çmv Aegyptiacc gaudere fîgnifwat
Mira diflributio rerum in Mundo. 1^6 197
Allegoriœ (Politica in conuerfone re- Saloraon
rmn bumanarum 1 60 Scelera Sa/omonis 3 o1
Rimmon Salomonis cajûs 304. 306
Rimmon Numen Syrorum 3 80 370. Concubins S alomonïs 304
Rimmon idem quod Pomona Ibid. Cur Salomonnon indigents Jedalienige-
Ritus. nos tantùm amauerit. Ibid.
Ritus ctzremomarum Aegyptiarwnt-» fur Salomonfœminis ajfenjèrit 307
117 Salomon ab jiegypttjs mulieribus Jâcra
%itus in inquifitione corporis Ojttidis Aegyptiorumdotlus Ibid.
2Z4 Salomonmulta accepitex Adyùs jfegy*
Ritus in Capitolio 302 ptiorum Ibid.
Ritus Sacerdotum ridiculi 349. 3 jo Salomon Aegyptiacis
tiacis do,,
matis imbu-
Vanj ^tus 'Bon^torum $o tus. Ibid.
Rofletta Vhcuit Salomoni myfiicAratio Aegy-
ô/Jètta olim Qanopus • 16 ptiorum 310
Samaël
S Sama'élferpenti fub forma CameHmfi-
dens Euam decepit 274
Sabaorf) Samaritanus
Gnoflicorum Numen ca~ Samaritain cur odiobabiti ab Hebrtis.
Sjibaoih
s put A-fini habuit 2,96 362
Sacellura ludaorum ca/umnia contra Samarita-
A Sacello Herculis arcerl Canes ç^ nos 368
Mu/cas finxit Antiquités 27 5 Saturnus.
Sacerdos. Saturnus dflella ditlus 182,
Vrœjligw Sacerdotum Aegyptiorum {_uiSaturm (? Ser apidis templa extra
74 Vrbem 199
Faclum memorabile Sacerdotis jiegy* Saturno nïger 'Èosfacer £39
pftj. 95 Saturno infantes ojferebantur 319
Adiutores Sacerdotum, Cantorcs, ipjo- Saturnus Pbœniciœêx filiam immo-
rum mnnusi ï? (ymbolum 115 lat 334
Gêditus Sacerdotum f-j- Munit • 1 19 Scala.
Crudelitti* Sacerdotum in feipjôs zx4 Scalafeptemportarum, quarumftnguU
Sacri fie in m JingulU planetis compamntur 1 1 8
Origo jamficiorum impiorum 214 Scarabxus.
Sacra Ifiaca 214 Scarabaus imago Solis. 2r
Ç«p à Romanisproferipta 2.25 Sceptrum.
Tempusfacrificiorum 251 1 Jguid per Jceptrum in oculi formant-»
Sacrifiât* in locis altU 3 09 adaptatum indietnt JEgypttj. 1J,7>
Schœ-
INDEX.
Schœnia SefacbJïgnificat "Babyloniam <? etus
s.âm<tqi4id 360 %egem. 384
Sebachus. Sefoftris
Sebacbus feu Sefasûs Aethiops pru- Sefoftrisfalfa perfeta/to- 66
denter aàminiRrat Aegyptum eiw Sefojîrismolimçninperfringmdolfthmo.
yifîo 5 abdtcat Je %egno 98 Ibid.
Scbychius. SefojîrisomnesRegesAegyptiglorid, <&
Sebychius^x Aegypti 99 rerum magnitudine exceffit 95
Sècla. Sidus.
Tresfeftœ apud SinenfesLitemtorum Singulis fidmbnsimporta Dei nomina
Sciequ'm,<urLaucu .398.599400 · 172
I72
Duœfetlœ laponiomm, Vnanegantium» Silentium
altéra afferemium animœ immorta- Silentittm armamentum Regnorwu»*
litatem. 4053 160
SeFtœIenxiorum Fombum apud ïapo- Siparis
nios. 407 Siparis pater Smfcoris ..9j
Semiramis. Simulachrusn
Semiramidi ïnde nomen impojttwn Simttlacbmm œneum in Mnfeo Tor-
364 quati Akxctndri%omani. 296
Senfcoris Stmulachrornm diuerfttas y>nde 345
Smfcoris primus êxSaitarum 97 Stmuhchrorum apudSinenfss maxma
Sepulchrum mtikttudù. 40 r
Mira fabrica fepulchri Itnandes 12 Sinenfes.
Sèpuhurœ tylendor. 1 2 3 Sinenfes idolorum cultum ab jtegyptys
i
Serapis. haufijfeyprobatùrtribus argumentis.
Serapis Pluto 1 94. 401r
Serapidisjiatua 19j Siflrum
Origo Serapidis. 19 j StHri ntotus quid. 187
Serapim nonnulli lofephum Vùlunt ef- Sisirum Aegyptium 225
Jè. Ibid. Situla-
Serapim idem efiac arca 'Bouts .197 Situla. 187
Figar et Serapidîf Ibid. Smendes.
'Typus Serapidis phyfîcèexpofîtus. 198 Smendesfeu Simandius 97
Statua Serapidis mira art faBa. 199 Sminthacus.
c~fh~ e~ni~
Statua Serapidis ex emni îignorum <& Sffîîntbecus Jlpello 282. 2C>
minerait wn génère 252 Sol.
Q>uidSerapis Aegyptiacè 259 Solfilias Vulcani 88

Serapis ç$> Theraphim idem 1 6 o Solçj» LuhaDij putdii. 170
'.0" w Sol i? Lutta principales Jegyptiorum
Serpens.
Serpens qui Euam decepitfuit forma-» Dtj 172
Cameli. 1733 Sol Rex Deorum 1733
Seruch ISlibil twuum fub Sole• $96
Serttch idolorumprimus faber 169 IapomjSolemO*Lunam adorant. 407
Sefach Indi adorant Solem&> igmm 41a
Sefàcbquid fît 583
M mm 2 S o-
1 N D E k
Solennitas Superftitio.
Menfi Athyr cur maximafièrent fokn- Ex Thebœis origo omnisfuperjlitionis
nitates. 357 S7
Sors Mqgn* fuperflitiones. 1 4S
Sors quid *86 TSarbarœnationesantiqttis JBgyptiorunt
MaU aut bonœforti omnfo olim attri- fuperjîitiombus infeBx 397
buebantur Ibid. Syene.
Spéculum Duplex Sycne. 40
Mirificum fpeculwn Soîem totum diem Syluanus.
referens 30 Syluanofiera ex focle 239
Spinaccs. Synabolum.
Spinaces Dynatta Memphitarum 97 Symbûlwn çsp munus Horofcoporum
Statua Il)
Quid notent duœ Hatu* in flatùa If- Hierogrammatiïlarum. Ibid.
dis 191 Sto liflarum. 116
Statua prodigiofa io6 Propbetarum Ibid.
Statua Aegyptiacœportatiks 250 Interpretatio Jymbolorum Hori 1 S5
Statua. Syfteina
Viwnœ prouidentU vis in à'merjis fia- Genethliacumfj/ftema 284
tibus homïnum 136
Harmonia Uatus Œobùci 137 T
Stephinatû Tapofiris
Steph'matis 99 JepulcbrumOfiridU. 16
Stella. TApofiris Tarachus
Stellis Volucm facrifîçabantur 2,40 Tarachus fyx JEgvpti 99
Strophe. Tartari
Strophe cr Jntiftropbe cantabantur ad Tartarorum errons • 4 l
imitât ionemmotus fiellarum z 3 6 Taurus
Stuprum Cur Tauri dodecamoriumtanti fecerint
Paulina adjîttprtun adigitur mirâ aftu- Fêteres. 356
tiâ 303 Taut.
Succoth Benoth Taut quis? 294
jîluid proprïe SttçcothTlenotb 354 Tautis
Tutpis conjuetudo Tiabyloniorwn circa Tautis Pbaraovxorem Abmb&deti*
Succoth ênoth. Ibid. nuit. 76
Quale iddumfuerit Succotb rBenoth. Templuni
Ibid. Temph Tbebis is Heliopoli 12
Idolum Succoth 'BenothCallina cums Erigendorum tempbrum ratio 1511
pullis 35^ Tmphm ereSlum in bonorem Jfclepj
Simulachrum Succoth cBenotbGatlma Medicime inttentoris 142
cum pullis 3^8
Succotb Tïenothfimuladrumqaak. Ib. Tentyritae.
Oblationesqumfiebant Succotb BenotL Tentyritarum odium in Crocodilos.4
3^11
Ter-
INDEX.
Termofis. brœosdeuolutus zf8
Termojts idem qui Thamu\i perfecfy- ^brabami ferui ex &gy\>tofecumpor-
tor Ifia'élitarum z 94 tant Tberapbim Ibid.
Thatnud. Etymon Tberaphtm zf$
Thamud in jilcorano 289 Tberapbim phyUckriovum loco armât
Thamus. 260
Tbamui idem
qui Adonis 2. 9 q Cur JEgyptijfitos Tberapbim fine ma-
Thamufi nibus <&pedibus conjiruerent z6\ t
Tbamufi Rexprimut inftituit Jolenni* Thuoii.
Jfîaci luéîus 294 Quito* Thumi 53
Tharouz Thuoris
Quale idofamfuerit Thamu^. zs8 Tbttoris VelTbonii aut Thaïes yC
Idolo Thamu^viditumplumbttm yquo Tiberius.
liquefaëto jiere videbatur• Ibid. Tiberius templa Jftaca d-fîmxit. 126
Fabula de Tbatnu^ 289 Tif uroth
Xbamusânimal idololatris vjurpatum. Tijùrotb quid Mgyptiacè 315S
2.9Q Tophcc.
Thamu^jS1 Adonidi e*dem folennita- Dejcriptio Tophet 353
tes. Ibid. Trias.
Tbamu^ "vertus ntf aHud quant«Qfer is. Hebr&orum Theobgi qui exprimant
Jïgyptius à Tjpbone Qccijtts12'plan- SS.Triadem IJ4
Bus. Ibid. Tumuicus.
Etymon Verum Tbamus^. 193 Twnultus popuhrum ~)>ndeçrigmem^t
Conciliâtio fententia dmerforum de_a babeat 132,
Thamu\. 194 Tuthemofis
Tharç. Tutheynojîi Policanoruft tyx 9$
Tbare pater jibraham idololatm. 170 Typhon
Thartak Typhonfub forma Lupi cultw 42
Tbartak quid. 571 x Typhonis rude ingenium &* natura in
Thebaei Vitiumflexa 116
Thebarum magnitudo. 40 Typhon ad Magislratm affumptus petu-
Théo lanterJe gejfit 127
Théo Euenitamm \ex. 1o 1 Crefcit audacia Typhonis Ibid.
Theraphim- Typhonis fomnolentia i? injcitia. 1 z8
Laban, rr h/n~ ~.aa.~r ml~h 1l,' A
Swd fîntTherapbim inj Typhonifausi plëbs Ibid.
& £4.6 Jguem Principe mdefîgnetTypbon.i 2.9
TherapUm%hoc efit imago qitecur/que Monîiruofa Tjpbonfs effigies 132
254 Figura Typhonis 155.220
Tberapbiw Varia fignificant. 15/ jâlkgùrica Typbotm defiriptio iss
Tberaphim quidam pro Jignis Jflrono- Fabulofanatiuitcis Typhdnïs 219
tntcis ponunt 2.$6 Tj:~baois o~^tus Ibid.
&uid .1 Rt Therabhim
L opiniones Variœ Typhonà T>raç<ineappeliants I bi d«
Ibid. Typhonlientus quomodo diçlus Ibid.
Figura Tbnaphim z 5 6. 160 Typhon omnemalt&mEthicum 2.2.1
t
Theraphim cukus ah Mgyptijs ad He- Typhon omne malitm ^hyjïçum Ibid.
In-
IN D E X.
tntèrpretatk phyjtca Typbtnis. s.zi Vitulus.
Typhon omnenoxiwn Ibid. Vnde Vituli cultus in defirto zqi f.'
Typhonismoralis ihterpretatio 2233 3uale fuerit idolumJfraelitici Vituli
Typhonia proprietates Ibid. 2.95
(Puerperœpîacabant typhonem 3253 Vtïum cciputtantùm Vitulinnm ado-
Tyrannides. rârint 1 Ibid.
Cav/œ'uicijjîtttdinum maxhnarim in~» Quitus Vituli iîurei refert culcum Api-
tyrannide 161i dis. 2,96
Vitulus vanjs fignis fuit inftgnitus
V 298
Modula fundebatur Vitulus • Ibid
Vachelotis Vituli Ieroboamreferebant duos'Boues
RexSaitaru m 98 ab JEgyptijscolifolitos Ibid,
VAchehtis
`/ Vanitas. AFirologicaobjèruatio circa Vitulunu*
Vanittôjîïirologica. 140 sureum 199
Venus j&muUbantur in cultn Vituli foknni-
Origo cultm Vemns 42, tatés Mgyptioruxn Ibid.
Venus almus çy aima jj6 Cur Vhulm ex auro conflatus Ibid.
Veneri Çoiumbadicabatur £40 Inaures aureœpro Vituli conflat'tonc-a
Venus ççp Projèrpinaindicantttr per So- cur, Ibid.
lem, nunc in fignis Borealibus,nunc Quantité auri in conflationeVituli ad-
Hyemalibiu exijîentem 2933 hibiti. e 301
Venus Jnaùidis Idolnm. 302. Vphéeus
CœlefliYeneri Facca ojferebatur. 319 Cm/a cultus Vpbœi 19
Venus Athor dicitur., %$>Menfts inde Vranius & Vrania
nomenhabet Ibid. Vranius Sol eft, ç$* ÇabarLuria. 3 48
Simuiacbrnm Veneris yfpbacitidis Vrania Venus eadem cum jflilatb. 3$ 1
346 Vulcanus.
Venus ApbAcïtis Ibid. Vulcanm primus confernandi ignis'
Venta Jimitis Ibid. Author e 88
Venus parua Luna 351
Venus Arieti inequitare cur fmgatnr.
X
359
Vertex.
Vertex Xerxes
Çhtidnotet turritus vertex 190 ^LTErxes. 100
Vefta Xoisjy Xois, 1
VefîœTos grauida dicabatur 2 40 Xois Yrbs
Vrbs 1177
Vertes.
Veîles dinerfœdînerfis Dtjs appropria-
bantur, 2 ?41
Vi&ima Zethus
ViBima diuerfœ diuerfis Dtjs maïïà- ,EtJ~usfilius ;~me~ophis 95
bantur, Z34 Zoroafter
Virtus. Zoroafter primus Mytbrœtemplutn di-
J$uœvirtut es influant in hommes.139 cat 217
FINIS.
TYPOGRAPHVS
L E C T OR I-
1 înterpuncYiones, Correâoris incuria perpcram fadas cxci-
pias, pauci admoduw errores Ty pographici in Opère tam
vafto,ac vario rcpetiuncur, qui tuam Le&or diligentiarru
efîugere» aut le&ionem remorari poffînt. Adfcribas id velim
expertiffimo, & in varijs linguis verfatiffimo Viro, Zacharia: Dominico
àKronenfeld,Typothet* meo In fequentium errorum tabula, primus
numerus fignificar. paginam fecundus lineam paginas Plurcs non ad-
do, quia qui fuperfunr» exigui iunc
Vag. îz.Ua.i. &vix( ( vt vix ) iy. j y. primo primo) 17. $j. Dubuana f Nubiauo ) 18. 18. cura ( cum) ibid. 37.
Meodele ( Mendete ) 19. 1 o. eadem ( eandem J ibtd. %6. exprimante» (expnmentes ) ibii. vit. depromptana f deprom-
ptum ) n. i. Arabicum ( Argbiim) 14. 10. ambirus [ ambitus ) 481 r. f'epries decies ccnteoa millia ( videjequentem
Kotam ) fi.8.fatis(fàtis) J4. \6. adiri(«dire) y». 1?. wâa (iaclus )$hU. 41. brachiorum ( bnchije ) 6j.i6. varias
(variam) 68. J.lûi (Tu«3r 1. S Uic(hjec)?S. *8. eias ( eis) 84 ig.j quo( icjua) n <. î.cacerarum ( cœtero-
rum) iti.xî.auerterenc(auerterentut) ij8. 2.9. iauenUt ( iniieniint) i+». 4. confpicua (coafpicuis ) HU.19.Nii' ·
mims( Numinisuon )i4ii. i.aftus (aftu ) <4iJ. 6. naherinr ( craxerint ) 15*, 4.col<:bat>p!aeabac (colebmt, plica-
bant) Jf7. j6.ocufbs(oculuj ) 160. 1. pada( parts ) 167, 17. ergoquo (egoquôd) 169. 19, confutnerec (confiime-
rent ) 176. 13. cins ( enWque) ibii. pamlt. Iîçruiiij { (>gnuma;>|>ellat,) 190. (7. iiinuUchrum manibus «zcenfis ( (îmula
chri manus cxtcnfx ) 194. t6. & vim ( 6i vi ) iM- 1%. aullas( nullum toé. 11. Lybjcam ( Lybiam ) xog. vit. Benhodo
Bactholdu ) 114. ii-partus ( partes; 14;. i». Saloniinis ( Saloaion's) »4tf. 3 3. itnbrbitos, aUokndos ( imbibicas ,abolen»
tias ) ijo.» f ftanuncuias ( fèatuuncula«i) 159. itnuptnult. fie ( (iie ) »tf 1. exeliuium (excelfor uns) 6%, »?. eontfgeree
fcontigen:)ràirf. i)/j. elEgianis(fffigiacuin) ï78. il. irretiandos ( irretiendas )
N«f<i Ledcrpsg. 48. /;«. j 1. -wirri.»tW.«Dmior* S<cm(»( (èpties decies centena aiiiiia» ) contintrt m*nifelium etrertm*
Si enin oppitiainfignia Aegyf turunt 18000, epwmo&tbominsi ftlùpt 17000Ù?Ttxttés Gi&cut kabet, îjffct,K$B''lU( V>Vm
gjLoiJ*ttç ( (èptingentas myriades f"Ju H;ptiiijïiiliesdîHJ millia; J vebvt LxvrenttHt Rbtdtmxnusvertir, ( ftptuagies
centena milli« ) H" fi î^Htu»itant fctkm 7000000 ,adhuc Tiimis exiguam tfliciuHt numerutn%mto tudteio, ad tôt
implind* eppii» •
Jdmonitio adLccloies Hebrakos &*jfrabicos

Qua; verô inHebraicis& Arabicis occurrunt fphaljnara, Leâores ha-
rumluiguarum periti iacilè corrigent; praifercim dum in Hebraicis nihil
faciliùs tir, quàm 3 pro 3 1 pron, rt pro R vcJn, "j pro^n finale proo
ï finale pror, 8c conrra, accipere In Arabicis vero Xpro l, pro x aurft
vcl îproà auti? vti &vproc,S<:o, vci facile permutantur ita quoque
nihil taciliùs ciï, quàm litiiiles errorts comltiittere quod idem de fimi-
liumlicerarutnfigaris ientiendum eft, vt fi jpro^, j?toO auto > &
contra h*epro illis fumantur. Quac tamen peritus Lector feiplo nulia dif-
ficulrate corrigée Hitce icaque primô Leâorem peritum admo-
ncre voluimus, vc fi fimilium errorum ofFendicula inueneric
ca bénigne exeufèc.
~~L.< –

Aegyptiacus I

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Aegyptiacus I

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ATHANÀSII KIRCHERI

./Egypti, Dynaftias, Politicarrij Thcogoniam feu Archite&u-

lam dominas dures, iam regia tefta meremtêr9

Sed illud audentiùs vfurpabo, hoctotius

Toc concinnacuslanguis quot in

Gb immortale in prifc^eÇapientiaBinftaurattone meritum,

Sopra l'Edipo Egiz^io dçl P. AtanafioRirchero.

IGNOR chel CDiadcma tuo pefantt^

AOSA, ZilH, K AI TTI El A AENNAO2.

Kœ~ T~CKTe'3'M<~E'AA~s-<~ot<rj8MKt, d~`

$PATKI2KOÏ TOTrOZAAlNOTEni2KOnOT ZAKTN0OT,

f9JI Õlœvo"è,Éruxe., T~@~ K<~f~~ (tP'He~tf. t~raMH S~fT~K{ )f6ya)!~fa:tif~T~.uye)', Ó

>X* V *X* T^< §U«*S

Znrttt KàjC»? SEPAINANAOS a £ ir©

jirgumtntum Elogij Grœciprœcedentis

Francifcus Goxjtd'mus Epijcopus Zacynthiç) CephaknU

CTAVIANVS AVGVSTVS C*far, veterisSapientia:, qux

Viuat FERDINANDVS III Oefar,

*EPAINANAO2 KdjQtç'qitoripà TraQôôv ffî àçffi

AVaAAwi' ^T o'jMHgjoy wK6u/ta j o

`ciaaE~ XMtpee ô ~eca~;7rtqv,~Y '5'f siegcY.7i,sxv

'5~ ~'e~~ct T~J a~T~ :$ <

TE^priOS MOT2AAOS 0 KPHS EnOIEI î

"Cae i VTIYâ e`7tlta:ç' aeé~~i,~171 x $ao~tRg

^jOyç Awgji«^«|aA93«aî ÎKkiwnv fié Ajrco «Vajtas>

Agcdiinj perfona Graeca Cythara

ONTRO te s'armi pure il furor cieco,

L Principe mayor, » alSoberano

sÀl EJplendor %AufiriAco^ qmbufam.; v

Porque traherla, puedejblameme. »

O ME tu doibs beaucoup à la magnificence-»

Ces grands liures du Nil, don.t la rare fcienee->

Mais ces liures n'eftoient, que des liures muets;

Si le grand F E R D 1N AN D, pour nous la reueler

A FER.NANDO III. Reyde Rornanos,Empera*

Onjàgrarao os **4nttgos ao Sol feus Obelifeos hojz_*

Iuxtà & Sapientifsimi Imperatoris munificentiam qua

îacobi Albaui Gibbefîj M éd. ^Dott.

O no more, turn'd milky cow, doch ftray

FERDINANDO III CAESARI

DemGrofsmâchtigftea vnd Vnubervvindlictb

In gvvidmeten Steinen mit luft zu lefen;

Egi Aegyptufnak sVmaz Oedipuf-

FERDINAND CSASZAR» E KlS ÏRAS FELsEGEDheZ.ÏGY OHAlT:

Yt~te vvffyckni Narodo- OPINES lingua $}

VV tvvc1 vvelke myflt ma St«ncfe

Si toto facunde voces Caduciftr Orbe-»

Golemomu ^resiln&mu Prejlavmmu car a

Povelivjemu tolkovati Tegipskse kamcnnae ûolpL

7 île. gorskekneginve mwtane principes2

nebcfhjra car opotnenycn gîbom Cœfarpevmtusnutu

KLfknite mi sîlna cara mi'Ia bratyo J T NfottdtefortemCaf&retn carifratres, ér fi>-

ccftiti ççaru 1 dïkam bîlo do-

Na perutîh, hvalé çarovo pako ime vi- At Cœfareum,fuper alaslaudis, nomenfubli-

Georgius Crifanius accinuit.

hocMundopra veritate meliorthefaurusnoneft,

o~iin '7~' "1h'~ Î~`Î,~L`.~r`'t`1~~"?y

rr~, '1'1 "1~D~1zrd'r ~01'' 1~Dn~)l D~Q'I

tAlludit mhocoBaflycho Pocta Hebrœus breui(er,at ingeniosè,ad

VRGE calame, &illius Aquifeequae furfum volac

jibràbamts Ecdellmjjs minuit

>t~11i~o (~Isi.si~s t,J>3 ~~a~M \.La, cj .1 v. j.~X)~

£" Auiîore propagata efl vera religio vtiïoriofo 'vexiitis,

>X* V X T^< §U«*S

ieJitPa>v&kixhiïfy>t fi» xA»^»u« "St^av Aaf^o#«mç x*TWJt/^>yr«{ ^«ejeç «yi} »«t-