YASAMA
1. Genel Özellikler
* Yasama yetkisi Türk milleti adına TBMM’ye aittir,
devredilemez
* TBMM genel oyla seçilen 550 milletvekilinden oluşur
- 1982 Anayasası’nda 400, 1987’deki değişiklikle 450,
1995 yılındaki değişiklikle 550
* 25 yaşını dolduran her Türk milletvekili seçilebilir
(2006 değişikliği)
Milletvekili Seçilme Yeterliliği
- En az ilkokul mezunu olmayanlar
- Askerliğini yapmamış olanlar
- Taksirli suçlar hariç, 1 ya da daha fazla hapis ile ağır
hapis cezası alanlar vs.
affa uğrasalar bile vekil seçilemez
- Hakimler-savcılar, yüksek yargı organları,
- Yüksek öğretim elemanları, YÖK üyeleri
- Silahlı Kuvvetler Mensupları
- Kamuda çalışan memurlar
- Yaptıkları hizmet bakımından işçi niteliği taşımayan
diğer kamu görevlileri
görevlerinden çekilmedikçe aday olamaz, vekil
seçilemez
* TBMM seçimleri 4 yılda bir yapılır
(2007 değişikliği)
* Süresi biten vekil yeniden seçilebilir
2. Seçimlerin Yenilenmesi
* TBMM genel seçimlerin yenilenmesine istediği zaman karar
verebilir
* Cumhurbaşkanı
- Bakanlar Kurulu’nun güvenoyu alamaması
- Bakanlar Kurulu’nun düşürülmesinden sonraki 45 gün
içinde yeni hükümetin kurulamaması
- Yeni seçilen TBMM’de 45 gün içinde Bakanlar Kurulu’nun
kurulamaması ya da güvenoyu alamaması
gibi durumlarda TBMM başkanına danışarak seçimlerin
yenilenmesine karar verebilir
* Yenilenmesine karar verilen meclisin yetkileri yeni meclisin
seçilmesine kadar sürer
1
3. Seçimlerin Geriye Bırakılması ve Ara Seçim
* TBMM savaş nedeniyle seçimleri 1 yıl erteleyebilir
- Erteleme sebebi ortadan kalkmamışsa, bu işlem
tekrarlanabilir
* TBMM üyeliklerinde boşalma olması halinde ara seçime
gidilir
Ara Seçim: İki genel seçim arasında TBMM üyeliklerinde
boşalma olması halinde yapılan seçimdir
- Her seçim döneminde 1 kez yapılır.
- Genel seçimden 30 ay geçmedikçe ara seçim yapılmaz
- Genel seçimlere 1 yıl kala ara seçim yapılamaz
- Boşalan üye sayısı, üye tamsayısının yüzde beşini
buluyorsa 3 ay içinde ara seçime gidilir
- Bir ilin TBMM’de üyesi kalmadığında boşalmayı takip
eden 90 günden sonraki ilk Pazar ara seçim yapılır
4. Seçimlerin Genel Yönetimi ve Denetimi
* Seçimler yargı organlarının denetiminde yapılır
* Seçimin başlamasından bitimine kadar, seçimin düzen
içinde yönetiminden Yüksek Seçim Kurulu sorumludur
- Yetkileri kanunla belirlenir
- 7 asil 4 yedek üyeden oluşur
- Altısını Yargıtay, beşini Danıştay kendi üyeleri
arasından gizli oyla seçer
- Üyeler salt çoğunluk ve gizli oyla aralarından bir
başkan ve başkanvekili seçer
- YSK’nin kararları aleyhine itirazda bulunulamaz
YSK’nin Görevleri
- Seçimi düzenli bir şekilde yürütmek
- Seçimle ilgili şikayet ve itirazları incelemek, karara
bağlamak
- TBMM üyelerinin seçim tutanaklarını kabul etmek
- Cumhurbaşkanlığı seçimi tutanaklarının kabul etmek
- Anayasa değişikliklerinin halkoyuna sunulması
- Cumhurbaşkanı’nın halk tarafından seçilmesi işlemleri
milletvekili seçimlerinde uygulanan hükümler ile aynıdır
5. Üyelik İle İlgili Hükümler
* TBMM üyeleri milleti temsil eder
* TBMM üyeleri
- Devlet ve diğer kamu tüzel kişilerinde ve bunlara bağlı
kuruluşlarda
- Vakıflarda
- Sendikalar ve üst kuruluşlarında
görev alamaz, temsilcilik ve hakemlik yapamaz
* TBMM üyeleri, resmi ve özel herhangi bir işle
görevlendirilemez
* Bir üyenin 6 ayı aşmamak üzere Bakanlar Kurulu tarafından * Meclis çalışmalarına özürsüz ve izinsiz olarak 1 ay içinde
görevlendirilmesi meclisin kararına bağlıdır
* Vekillerin ödenek tutarı en yüksek memur maaşını
aşamaz, yolluk da ödenek miktarının yarısını aşamaz
- Ödenek ve yollukların en çok 3 aylığı önceden
ödenebilir
Yasama Dokunulmazlığı
* Seçimden önce veya sonra bir suç işlediği iddia edilen bir raporu üzerine Genel Kurul gizli oyla karar verir
milletvekili
- Meclisin kararı olmadıkça tutuklanamaz, sorguya
çekilemez ve yargılanamaz
- Ağır cezayı gerektiren suçüstü, seçimden önce
soruşturmanın başlaması bu hükmün dışındadır, ancak bu
halde yetkili makam durumu TBMM’ye bildirmek
zorundadır
* Milletvekiline verilen cezanın hükmü üyeliğinin sona
ermesine bırakılır, üyelik boyunca zaman aşımı işlemez
* TBMM’deki siyasi parti gruplarınca dokunulmazlıkla ilgili bağlar
görüşme yapılamaz
2
Milletvekilliğinin Düşmesi
* İstifa eden milletvekilinin vekilliğinin düşmesi
- istifanın geçerli olduğu TBMM’ce tespit edildikten
sonra
- TBMM Genel Kurulu’nca kararlaştırılır
* Vekilliğin kesin hüküm giyme ve kısıtlama halinde
düşmesi bu husustaki kesin mahkeme kararının Genel
Kurulu bildirilmesiyle olur
toplam 5 birleşim günü katılmayan milletvekilinin
vekilliğinin düşmesine
- durumun başkanlık divanınca tespit edilmesi üzerine
- Genel Kurulca üye tam sayısının salt çoğunluğunun
oyuyla karar verilir
* Milletvekili ile bağdaşmayan görevi sürdürmekte ısrar
eden vekilin vekilliğinin düşmesine yetkili komisyonun
* Partisinin kapatılmasına beyan ve eylemleriyle sebep
olduğu Anayasa Mahkemesi’nin kararında belirtilen
milletvekilinin milletvekilliği
- bu kararın Resmi Gazete’de gerekçeli olarak
yayımlandığı gün sona erer
* Vekilliği düşürülen milletvekili veya diğer bir milletvekili
7 gün içinde kararın iptali için Anayasa Mahkemesine
başvurabilir
- Anayasa iptal istemini 15 gün içinde kesin karara
 TBMM’nin Görev ve Yetkileri

Kanun Bakanlar Kurulu ve Bakanlar Kurulu’na Bütçe ve Kesin Hesap Para Basılmasına Uluslararası Antlaşmaların Genel ve Özel
- Koymak Bakanları denetlemek KHK Çıkarma Tasarılarını Görüşmek, Savaş İlanına Onaylanmasını Af İlanına Karar
- Değiştirmek Yetkisi Vermek Kabul Etmek Karar Vermek Uygun Bulmak Vermek (3/5 çoğunluk)
- Kaldırmak

1. Kanunların Teklif Edilmesi ve Görüşülmesi

* Kanun teklif etmeye, Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir

Kanun Tasarısı Kanun Teklifi

(Bakanlar Kurulu) (Milletvekilleri)

2. Kanunların Cumhurbaşkanı’nca Yayımlanması

* Cumhurbaşkanı TBMM’de kabul edilen kanunları 15 gün içinde yayımlar

* Cumhurbaşkanı tamamen veya kısmen uygun bulmadığı kanunları gerekçeli olarak 15 gün içinde TBMM’ye geri gönderir

* Cumhurbaşkanı “Bütçe Kanunu’nu” geri gönderemez

* TBMM kısmen uygun bulunmama durumunda sadece uygun bulunmayan maddeleri görüşebilir

* TBMM geri gönderilen kanunu aynen kabul ederse, kanun Cumhurbaşkanı tarafından yayımlanır, ancak
Cumhurbaşkanı kanunun anayasaya aykırılığı nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne dava açabilir

* Meclis geri gönderilen kanunda yeni bir değişiklik yaparsa Cumhurbaşkanı değiştirilen kanunu tekrar Meclis’e geri gönderebilir

3
 3. Kanun Hükmünde Kararname (KHK) Çıkarma Yetkisi Verme

a. Olağan Kanun Hükmünde Kararnameler b. Olağanüstü Kanun Hükmünde Kararnameler

* KHK çıkarma yetkisi Bakanlar Kurulu’a aittir * Sıkıyönetim ve olağanüstü durumlarda

* KHK çıkarmak için TBMM, Bakanlar Kurulu’na Cumhurbaşkanı başkanlığında toplanan Bakanlar Kurulu
Yetki Kanunu ile yetki verir tarafından çıkarılır

* Yetki Kanunu KHK’lerin * Yetki Kanunu’na ihtiyaç yoktur

- Amacını * Konu sınırlaması yoktur, her alanda düzenleme yapılabilir
- İlkelerini * Temel hak ve özgürlükler kısmen ya da tamamen durdurulabilir
- Kapsamını * Cumhurbaşkanı tarafından imzalanıp Resmi Gazete’de yayımlanır
- Kullanma süresini * Daha sonraki bir tarih belirtilmemişse yayımlandığı gün yürürlüğe girer
- Süre içinde birden fazla çıkarılıp çıkarılamayacağını * Yayımlandığı gün TBMM’nin onayına sunulmayanlar bu tarihte,
gösterir reddedilenler de kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı gün
* Bakanlar Kurulu’nun istifası, düşürülmesi, gün yürürlükten kalkar
yasama döneminin bitmesi, belli bir süre için verilmiş * Anayasal denetimi yapılamaz
yetkinin sona ermesine neden olmaz

* Temel haklar, kişi hak ve ödevleri, siyasi hak ve ödevler,

olağan KHK ile düzenlenemez

* Cumhurbaşkanı tarafından onaylandıktan sonra

Resmi Gazete’de yayımlanır

* Daha sonraki bir tarih belirtilmemişse yayımlandığı

gün yürürlüğe girer

* Resmi Gazete’de yayımlandığı gün TBMM’nin onayına sunulur

* Yayımlandığı gün TBMM’nin onayına sunulmayanlar bu tarihte,

reddedilenler de kararın Resmi Gazete’de yayımlandığı gün
gün yürürlükten kalkar

* Anayasal denetimi Anayasa Mahkemesi tarafından yapılır

4
 4. Milletlerarası Antlaşmaları Uygun Bulma

* Ekonomik, ticari veya teknik ilişkileri düzenleyen, süresi 1 yılı aşmayan antlaşmalar yayımlanma ile yürürlüğe konabilir.
Bu antlaşmalar 2 ay içinde TBMM’nin bilgisine sunulur

* Kanunun verdiği yetkiye dayanılarak yapılan antlaşmaların TBMM’ce uygun bulunma zorunluluğu yoktur

* Usulüne göre yürürlüğe konulmuş uluslararası antlaşmalar kanun hükmündedir. Anayasaya aykırılık nedeniyle Anayasa Mahkemesi’ne başvurulamaz

5. Savaş İlanına Karar Vermek

* Savaş ilanına, Türk Silahlı Kuvvetleri’nin yabancı ülkelere gönderilmesine veya yabancı ülke askerlerinin Türkiye’de bulunmasına TBMM karar verir

* TBMM tatilde ya da ara vermede iken bu izni Cumhurbaşkanı da verebilir

TBMM’nin Faaliyetleri ile İlgili Hükümler

1. Toplantı ve Tatil 2. Toplantı ve Karar Yeter Sayısı 3. İçtüzük, Siyasi Parti Grupları

* Her yıl Ekim ayının ilk günü * Üye tamsayısının en az üçte biri ile toplanır * Meclis, çalışmalarını İçtüzük
kendiliğinden toplanır (184 milletvekili) hükümlerine göre yürütür
* Bir yasama yılında en çok 3 ay tatil yapar * Katılanların salt çoğunluğu ile karar verir * İçtüzüğün yargısal denetimini
* Ara verme ya da tatilde - Karar yeter sayısı üye tamsayısının dörtte birinin Anayasa Mahkemesi yapar
- Doğrudan doğruya ya da bir fazlasından az olamaz (134 milletvekili) * Siyasi parti grupları en az 20
Bakanlar Kurulu’nun istemi üzerine Cumhurbaşkanı’nca * Bir bakan kendi yerine oy kullanmak için üyeden oluşur
- Doğrudan doğruya ya da üyelerin beşte birinin yazılı başka bir bakana yetki verebilir * Kolluk ve yönetim hizmetleri
istemi üzerine Meclis Başkanı * Bir bakan kendi oyu ile birlikte en çok 2 oy kullanabilir Meclis Başkanlığı eliyle yürütülür
tarafından toplantıya çağrılabilir
* Ara verme veya tatil sırasında toplanan Meclis,
toplanma konusunu görüşmeden ara verme veya tatile
devam edemez

5
 4. Başkanlık Divanı

* Siyasi parti gruplarının üye sayısı oranında divana katılmalarını sağlayacak şekilde kurulur

* Siyasi parti grupları başkanlık için aday gösteremez

* TBMM Başkanlık Divanı için bir yasama döneminde iki seçim yapılır
İlk seçilenlerin görev süresi 2, ikinci devre için seçilenlerin görev süresi 3 yıldır

* TBMM başkan adayları

- meclis üyeleri içinden
- Meclisin toplandığı günden itibaren 5 gün içinde
başkanlık divanına bildirilir

* Meclis başkanlığı seçimi 4 turda ve gizli oyla yapılır

- İlk turda üçte iki oy çokluğu aranır

- İkinci turda da üçte iki oy çokluğu aranır
- Üçüncü turda üye tamsayısının salt çoğunluğu aranır,
salt çoğunluk sağlanamazsa en çok oy alan iki aday için dördüncü oylama yapılır
- Dördüncü turda en fazla oy alan başkan seçilir

* Başkan seçimi 5 gün içerisinde tamamlanır

Meclis Başkanı’nın Görevleri

* Meclis toplantılarına başkanlık etmek, Meclisi temsil etmek

* Cumhurbaşkanı’na vekalet etmek
* Cumhurbaşkanı’na seçimlerin yenilenmesi konusunda görüş bildirmek
* Geçici Bakanlar Kurulu’na alınacak üye sayısını belirlemek
* Meclisi toplantıya çağırmak

TBMM Başkanlık Divanı

Meclis Başkanı Başkanvekilleri Katip Üyeler İdare Amirleri

6
 5. TBMM’nin Bilgi Edinme ve Denetim Yolları
1. Soru
* Sözlü ve yazılı olarak
cevaplandırmak üzere
Başbakan ve Bakanlar’dan
bilgi istemektir
2. Gensoru
* Bakanlar Kurulu ve Bakanlar’ın
denetlenmesidir
* Bir parti grubu adına veya en az 20
milletvekilinin imzasıyla verilir
* Görüşülmesi gündeme alındıktan
2 gün geçmedikçe yapılamaz 7 gün
sonraya bırakılamaz
* Görüşüldükten 1 tam gün geçtikten
sonra onaylanır
* Bakanlar Kurulu veya bir bakanın
düşürülmesi üye tamsayısının çoğunluğu
ile olur; oylamada sadece güvensizlik
oyları sayılır
* Gensoru ile ilgili diğer hususlar
İçtüzük’te belirlenir
3. Genel Görüşme 5. Meclis Araştırması
* Toplumu, devleti ilgilendiren bir * Belli bir konuda bilgi edinmek
konunun Meclis’te görüşülmesidir için yapılır
* Hükümet, siyasi parti grupları ve * Hükümet, siyasi parti grupları ve
en az 20 milletvekili tarafından istenir en az 20 milletvekili tarafından istenir
4. Meclis Soruşturması
* Başbakan ve Bakanlar hakkında üye tamsayısının
onda birinin önergesi ile istenir
* Başbakan ve Bakanlar’ın görevleriyle ilgili
cezai sorumluluklarının araştırılmasını sağlar
* Soruşturma açılması halinde 15 kişilik komisyon
kurulur
* Komisyon soruşturma raporunu 2 ay içinde
Meclis’e sunar
* Soruşturma bu sürede bitirilemezse 2 ay ek süre verilir
* Rapor Başkanlığa teslim edildikten 10 gün içinde
dağıtılır, 10 gün içinde görüşülür, gerekli görülürse Yüce Divan’a sevkedilir
* Yüce Divan’a sevk kararı, üye tamsayısının salt çoğunlu-
nun gizli oyuyla alınır
* Yüce Divan’a sevkedilen bir bakanın bakanlığı düşer,
Başbakan Yüce Divan’a sevkedilirse hükümet düşmüş olur
* Siyasi parti gruplarınca Meclis soruşturması ile ilgili görüşme yapılamaz
7
Dosya adı: YASAMA
Dizin: D:\KPSS\anayasa (Renkli)
Şablon: C:\Documents and Settings\acer pc\Application
Data\Microsoft\Templates\Normal.dotm
Başlık:
Konu:
Yazar: user
Anahtar Sözcük:
Açıklamalar:
Oluşturma Tarihi: 14.07.2008 10:44:00
Düzeltme Sayısı: 23
Son Kayıt: 26.08.2008 21:12:00
Son Kaydeden: user
Düzenleme Süresi: 211 Dakika
Son Yazdırma Tarihi: 26.08.2008 21:26:00
En Son Tüm Yazdırmada
Sayfa Sayısı: 7
Sözcük Sayısı: 2.175(yaklaşık)
Karakter Sayısı: 12.399(yaklaşık)