Muhabirin El Kitabı

ANADOLU AJANSI
G E N E L M D R L
MUHABRN
E L K T A B I
Muhabirin El Kitab
Anadolu Ajans Yayn - 7

Nisan - 2008
AA Muhabirin El Kitab
Yayn Sahibi
Anadolu Ajans adna
Dr. Hilmi Bengi

Ynetim Kurulu Bakan ve
Genel Mdr
Tahsin AKTI
Genel Mdr Yardmcs ve
Ynetim Kurulu Bakan Yardmcs
Ahmet TEK
Genel Mdr Yardmcs
AA Muhabirin El Kitab
Editr
Dr. Muzaffer ahin

Haber Yayn Daire Bakan
Yayn Kurulu
Ceyhun Ergven : D Haberler Mdr

Ender lgen : D Yaynlar Mdr
Serdar Doan : Haberler Mdr
mer Dibudak : Parlamento Haberleri Mdr
Mehmet Ali Balo : Ekonomi Haberleri Mdr
Soner Saymlar : Spor Haberleri Mdr
mer Kaya : zel Blten Mdr
Hseyin Tunay : Yurt Haberleri Mdr
Abdurrahman Antakyal : Fotoraf Haberleri Mdr
mer Faruk alkan : Grntl Haberler Mdr
Safa Tekeli, Timur Trkan : l Blteni Yayncs
Grafik - Tasarm : Hamdi Bedir

nsz
Prof. Dr. Mehmet AYDIN
Devlet Bakan
B ilindii gibi gazeteciliin temeli ve en ilevsel kolu

muhabirliktir. Haber, byk bir dikkat ve sorumluluk
iinde muhabirler tarafndan toplanr, kurumsal
yazm formatnda kaleme alnr ve hedef kitle
olan okuyucunun hizmetine sunulur. Ayn ekilde foto
muhabirlii ve kameramanlk da muhabirliin ana
destek unsuru olup grsel alm ile haberi
zenginletiren katklar salar.
Kamuoyunun artk neredeyse ekmek gibi, su

gibi temel ihtiyac olan bilgiyi haber format ile sunan
kurumlarn hem muhabirleri baznda hem yneticiler
ve kurumsal bazda sorumluluklar vardr. Bu
sorumluluu hakkyla yerine getirme abasnda olan
kurumlarn banda da Anadolu Ajans gelmektedir.
Bu eserin Anadolu Ajansnn temelini oluturan btn
muhabir, foto muhabiri ve kameramanlarn grevlerini
yerine getirirken gsterdikleri abalarna yardmc
olmasn temenni ediyorum.
Byk nder Mustafa Kemal Atatrk tarafndan

kurulan lkemizin en kkl iletiim kuruluu Anadolu
Ajansnda alan btn arkadalarma mesleki
yaamlarnda baar ve mutluluklar diliyorum.
Sunu
Dr. Hilmi BENG
Ynetim Kurulu Bakan
Genel Mdr
T rkiye'nin en kkl haber kuruluu Anadolu

Ajans, almalarn yrtrken "sorumlu
habercilik" ilkesini hep gz nnde
bulundurmutur. Bu durum AAy saygn ve
gvenilir bir kurum yapmtr. AA rumuzu doruluun
ve gvenin simgesi" olmutur. AA haberlerinin bir belge,
bir kant gibi grlmesi, Anadolu Ajans getiyse
dorudur inancnn olumas ok nemlidir. letiim
teknolojisindeki gelime ile hzn ne kt bir srete
gvenilirlik ve saygnln st dzeyde tutulabilmesi
daha da nemlidir.
Kurucumuz Byk nder Gazi Mustafa Kemal

Atatrk, kurulu genelgesinde Anadolu Ajansnn
kamuoyunun doru haber ile aydnlatlmasiin
kurulduunu belirtmektedir. Atatrkn bu direktifini
88 yldr grev bildik. Anadolu Ajansnn her getii
habere duyulan gven bizim sorumluluumuzu daha
da artryor. O yzden daha duyarl ve dikkatli olmalyz.
Sorumlu bir anlayla daha ok almalyz.
Biliyoruz ki haber neredeyse Anadolu Ajans

oradadr. Habere ihtiya duyan herkes, birok haberin
kaynann AA olduunu bilir. nk Anadolu Ajans
hep haberin iindedir. haber szc ileAjans
szc zdelemitir.
Ajansa her gn binlerce istihbarat gelir. Bunlar,

dorulatlabiliyor ve haber deeri tayorsa aratrlr,
haber haline getirilir ve yaymlanr. AA mahreciyle
geilen her haber, titiz bir almann rndr, yle
olmaldr. stihbarattan haber toplamaya, aratrmaya,
haber yazmaya ve yaymlamaya kadar geen sre
elbette bir bilgi ve birikim gerektirir. Tabii ki uymamz
gereken ilkeler ve kurallar da vardr.
alanlarmzn kendi bilgi ve becerilerini
gelitirmelerine katk salamak amacyla Be yl nce
Muhabirin El Kitabn hazrlamtk. Habercilik
hizmetimiz iin bir klavuz, bir rehber niteliindeki bu
kitap, gncelletirilerek yeniden dzenlendi.
Muhabir arkadalarmzn daha iyi hizmet

verebilmelerini salamak amacyla hazrlanan bu kitap,
yukarda da belirttiim gibi bir yol gsterme kitabdr.
Kitapta yer alan haber rnekleri, ad stnde sadece
birer rnektir, ortalama standard yanstmaktadr.
Haberlerin yazm, konusuna, ieriine ve
zamanlamasna gre farkllk gsterebilir. Burada mesleki
birikim ve beceri ortaya kar.
Kitapta muhabir arkadalarmzn ihtiya duyaca

baz bilgilere de yer verilmitir. Bunlarn zellikle meslee
yeni balayanlar iin yararl olacan dnyorum.
Muhabirin El Kitab, bundan byle Anadolu Ajansnn

internet sayfasnda her an bavuru kayna olarak yer
alacaktr. Haber, fotoraf, grnt, teknik ve idari
konulardaki yenilikler annda bu sayfaya yanstlacak,
El Kitab srekli yenilenecektir.
Trk Dil Kurumunun son yaymlad yazm klavuzu

ile szln ieren bir CD de bu kitap ekinde
verilmektedir. TDKnin CDsinde belirtilen yol izlenerek
gncelleme yaplabilir. Ayrca AAnn internet sayfasndaki
TDK yazm kurallar ile TDKnin internet sitesindeki
szlk ve yazm klavuzundan da yararlanlabilir.
Muhabirin El Kitab, birim mdrlerinin hazrlad

metinlerden hareketle Haber Yayn Daire Bakan Dr.
Muzaffer ahin tarafndan dzenlendi ve yayma hazr
hale getirildi. Genel Mdr Yardmclarmz Tahsin Akt
ve Ahmet Tek tarafndan da gzden geirildikten sonra
yaym aamasna gelen kitabn tasarmn arkadamz
Hamdi Bedir yapt. Ortak bir almann rn olan bu
el kitabnn hazrlanmasnda emei geen btn
arkadalarma teekkr ediyor, yararl olmasn
diliyorum.
indekiler
NSZ ....................................................................................................... 7
SUNU ....................................................................................................... 9
I. BLM
TARHE ................................................................................................ 15
GNMZDE AA ...................................................................................... 17
ULUSLARARASI BRL .......................................................................... 18
KALTE POLTKASI .................................................................................. 19
YNETM EMASI ..................................................................................... 19
BASIN MESLEK LKELER .......................................................................... 20
II. BLM
MUHABR ............................................................................................... 25
HABER ................................................................................................... 26
HABER TOPLAMAK ............................................................................ 26
HABER KAYNAKLARI ......................................................................... 28
PROTOKOL LSTES .......................................................................... 31
YRTME VE YARGIDA NEML KURUMLAR VE GREVLER ...................... 34
YARGIDA BAZI KAVRAMLAR ................................................................ 36
HABER YAZARKEN ................................................................................... 37
RNEKLERLE HABER YAZIMI ...................................................................... 37
SICAK GELMELERDE LK FLA .......................................................... 37
BALIK .......................................................................................... 39
LK PARAGRAF ................................................................................. 41
HABER METN .................................................................................. 41
LK HABERDEN SONRA GELMELERN ZLENMES ................................. 42
TRAFK KAZASI ....................................................................................... 42
POLS-ADLYE .................................................................................. 44
AFET-YANGIN .................................................................................. 47
KLTR SANAT MAGAZN .................................................................. 51
RPORTAJ .............................................................................................. 53
BASIN TOPLANTISI ................................................................................... 56
BUNLARA DKKAT ..................................................................................... 57
DZELTME, DERLEME VE PTAL ................................................................... 62
III. BLM
HABERDE UZMANLIK ALANLARI .......................................................................... 65
PARLAMENTO .......................................................................................... 65
DPLOMAS-DI ...................................................................................... 73
DI YAYINLAR ......................................................................................... 83
EKONOM ............................................................................................... 84
SPOR ..................................................................................................... 97
L BLTEN ............................................................................................ 105
ZEL BLTEN ........................................................................................ 107
IV. BLM
HABERN GRSEL DESTEKLER ................................................................. 113
FOTORAF .................................................................................... 113
GRNT (Tv) ............................................................................... 125
V. BLM
ANADOLU AJANSI TELEFON, E-POSTA VE ADRESLER ..................................... 136
YURT BLGE VE BRO MDRLKLER ...................................................136
YURT DII TEMSLCLKLER ..................................................................... 139
Muhabirin El Kitab / 11
1
.blm
TARHE
GNMZDE AA
ULUSLARARASI BRL
KALTE POLTKASI
YNETM EMASI
BASIN MESLEK LKELER
14 / Anadolu Ajans
1. blm
Tarihe
Anadolu Ajans, hem yurda hem de dnyaya Milli Mcadele'nin
gereklerini anlatmak, aktarmak amacyla Ankarada 6 Nisan 1920de
kuruldu.
stanbul'un 16 Mart 1920'de igali zerine Ankaraya doru yola kan
Yunus Nadi (Abalolu) ile Halide Edip (Advar)in bulunduu iki kafile, 31
Martta Geyve'de bulutu. Akhisar (imdi Pamukova) istasyonunda verilen
mola srasnda bu iki aydn, Ankara'ya gider gitmez bir ajans tekilat
kurulmasn grtler. Yunus Nadi ve Halide Edip, ajansn adn konuurlarken;
Trk, Ankara, Anadolu seenekleri arasndan Anadolu Ajansnda
karar kldlar.
Kafile Ankaraya ulatnda; Yunus Nadi'nin ifadesiyle ''4 veya 5 Nisan
akam'' Mustafa Kemal Paa'nn karargah ''Ziraat Mektebi''nde (imdi
Devlet Meteoroloji leri Genel Mdrl), Anadolu Ajansnn kurulmas
gndeme getirildi ve 6 Nisanda AA kuruldu.
Tarihi Genelge
Mustafa Kemal, Milli Mcadele

ateini tututurduu btn yurda;
askeri ve sivil makamlara
gnderdii genelgeyle Anadolu
Ajansnn kuruluunu duyurdu.
Mustafa Kemal Paann, giriilen
mcadelenin i ve d kamuoyuna
duyurulmasnn nemine de iaret
ettii bu Tarihi Genelgenin
telgrafla ulatrld sivil
merkezlerden biri de Sivas Kadnlar
Cemiyeti idi. Gnmz Trkesiyle
bu telgraf yle:
Anadolu ve Rumeli Mdafaai Hukuk Dernei
Temsilciler Kurulu adna
MUSTAFA KEMAL
Anadolu Ajansnn Kurulduu

(8.4.1920)
Sivas Kadnlar Derneine
gnderilen genelge telgraf
13 Ankara: Tarihsiz. Alnd yer: Yozgat: 9
Sivas Kadnlar Derneine

slamn canevi olan Osmanl Saltanat merkezinin
dman igaline gemesi, btn lke ve ulusumuzun
en byk tehlikeyle karlamas sonucu olarak btn
Rumeli ve Anadolunun giritii ulusal ve kutsal savam
srasnda, Mslman kiilerin i ve d en doru havadis
ile aydnlanmalarnn zorunlu bir gereksinme olduu
nemle gz nne alnm, bunun sonucu, burada en
yetkili kiilerden oluan bir zel kurul ynetiminde,
(Anadolu Ajans) ad altnda bir kurum kurulmutur.
Anadolu Ajansnn en hzl aralarla verecei havadis
ve bilgi aslnda, Temsilciler Kurulumuzun belgeli ve
asl kaynaklarnn sonucu olaca iin, bu ajans
bildirimlerinin oraca ve zellikle Mdafaai Hukuk
rgtmzce dahi seilecek caddelere ve toplanlacak
yerlere aslmas, datm, dahas bucak ve kylere
dek ulatrlmas yolunda, olabildiince ok
yaynlanabilmesi iin ivedili dzenlemeler yaplmas,
sonucundan da bilgi verilmesi nemle rica olunur.
8.4.36 (20)
Temsilciler Kurulu adna

MUSTAFA KEMAL
Mustafa Kemal Paa'nn genelgesi dikkatle okununca grlmektedir

ki istenen yalnzca havadis deildir; en doru havadis zerinde
durulmaktadr. Mustafa Kemal Paa'nn, Anadolu Ajansnn en hzl
aralarla verecei havadis derken altn izdii konu, haber ajanslarnn
uymas gereken evrensel ilkelerin de banda gelmektedir: Bunlar, haber
ajanslarnn doru, tam ve objektif haberleri, hzla iletme
zorunluluudur. Mustafa Kemal, Ajansn, en yetkili kiilerden oluan
bir zel kurul ynetiminde kurulduunu da kaydetmektedir.
lk Yayn
Anadolu Ajans, ilk yaynn 12 Nisan 1920 tarihinde yapt. AA'nn

Anadolu Halkna ar nitelii tayan ilk yayn yleydi:
Devlet merkezimizin dman igali altna gemesi zerine, Anadolu

ve Rumeli'nin Mdafaai Hukuk azim ve kararll iinde yiite harekete
getii u sralarda, din ve vatan kardelerimizin en doru haber ve
bilgiler alabilmelerini salamak iin kurulan Anadolu Ajans, bugnden
itibaren greve balyor. Bugn alnan haber ve bilgilerin oralarda da
mmkn olduu kadar fazla kimse tarafndan okunup bilinmesi gereini
16 / Anadolu Ajans
1. blm
arz ve aklamaya yer yoktur. Bu amala oralarda dahi zel rgtler
meydana getirerek her gn vereceimiz bilgilerin telgrafhane kaplarnda
siyah levhalar zerine yazlmas ve yeterli ara olan yerlerde baslmas,
yaymlanmas ve datlmas, nahiyelere ve hatta kylere kadar gnderilmesi
hususlarnn yerine getirilmesini, hepinizin vatan ve millet sevgisinden
ve yardmlarndan rica ederiz. Bu balangtan sonra, bugnk son bilgiler
aadadr...
Yaynda daha sonra dnyann eitli blgelerindeki son siyasi gelimeler

hakknda ksa bilgi sunulmaktayd.
irketleme
AA'nn kurulmasndan iki ay sonra, 7 Haziran 1920'de Matbuat ve

stihbarat Mdriyeti Umumiyesi Yasas karld. 4 maddelik bu yasann
4'nc maddesinde; Ajans Mdr, bu genel mdrlk iin ngrlen
kadro cetvelinde gsterildi. 25 Aralk 1920 tarihli yasada ise Matbuat
Mdriyeti Umumiyesi, Dileri Bakanlna baland.
Anadolu Ajansnn hkmetin elinden karak yava yava bir irkete
intikali 1924 yl bte yasas grmelerinde gndeme geldi. 1 Mart
1925'te de Anadolu Ajans Trk Anonim irketi kuruldu. Anadolu Ajans,
bylece gen Cumhuriyetin ilk zerk kuruluu olma zelliini de kazand.
Gnmzde AA
Anadolu Ajans, doru, hzl ve
tarafsz habercilik ilkesini, ilk gnk
heyecanla srdrrken, teknolojik
gelimeleri de yakndan izlemektedir.
Byk Millet Meclisi almadan
almalarna balamasyla gen Trk
devletinin ilk ulusal kurumu olma
zelliini tayan Anadolu Ajans, igal
altndaki bir lkede, ulusal kurtulu
mcadelesine omuz vererek, basit bir
apirograf makinesiyle balatt
yaynn, bugn ayn heyecanla en ileri
bilgisayar teknolojisiyle srdrmektedir.
Teleks kullanmaya 1940'l yllarda balayan, 1960'l ve 1970'li yllarda
haber an giderek genileten Anadolu Ajans, 1986 ylnda bilgisayar
ana ilk adm att. Gnmzde AA'nn tm yurt ve yurt d temsilciliklerini
kapsayan bilgisayar a, en yeni teknolojiyle hizmet sunmaktadr.
Habercilikte son yllarda kaydedilen byk gelimeleri gz nnde
bulunduran Anadolu Ajans, 30 yl akn sreyle hizmet verdii Shhiye
Hanmeli Sokak'taki binasndan, 1998 ylnn ubat aynda Tandoan'daki
yeni hizmet binasna tand.
Anadolu Ajans, veri yayncl ad verilen VBI sistemini de 1997de
devreye sokan Ajans, 2004 ylndan bu yana tamamen yerli olarak gelitirilen
yeni yazlmn ve uydu teknolojisini kullanyor. Yurt ii ve yurt dnda
ulamad nokta kalmayan AAnn dorudan uydu hatt, hizmet sunumundaki
teknik altyapsn daha hzl ve daha kaliteli hale getirdi.
Yazl ve grsel basnn yan sra gelien iletiim teknolojisini dikkate
alan AA, GSM irketleri, internet kurulular, reklam ajanslar ve borsa
irketlerine de hizmet vermeye balad.
Anadolu Ajans, yurtta ve yurt dnda grev yapan bini akn muhabiri
ile genel blten ve il blteni olarak gnlk bin beyz akn haber
yaymlamaktadr.
Fotoraf hizmetinde dnya apnda en ileri teknolojiyi kullanan drt
byk ajanstan biri olan AA, bilgisayar sistemi ve uydu hattyla her gn
yzlerce kaliteli fotoraf abonelerine ulatrmaktadr, ayn zamanda fotoraf
arivi de abonelerin kullanmna aktr.
Televizyonlar iin hizmet veren grntl haberlerle AA logosunu
Tvlerde daha sk grme imkan buluyoruz. nternet zerinden, uydu
teknolojisi ve canl yayn arac ile abonelere hizmet verilmektedir.
Uluslararas birlii
AP, Reuters, AFP, DPA gibi uluslararas ajanslarn yan sra yaklak
100 lkenin ulusal haber ajansyla ibirlii yapan Anadolu Ajansna, bu
kaynaklardan her gn binlerce haber akmaktadr. Bu haberleri medyann
hizmetine sunan Anadolu Ajans, sz konusu yabanc ajanslara da Trkiye'deki
gelimeleri aktarmaktadr.
Anadolu Ajans ayrca Avrupa Ajanslar Birliinin yelerinden biridir.
Akdeniz'i evreleyen lkeler haber ajanslarnn Akdeniz Haber Ajanslar
Birlii ats altnda birlemesine de nclk eden Anadolu Ajans, daha
sonra gen, karde Trk cumhuriyetlerinin haber ajanslaryla ibirlii
yaparak, Trkiye'nin sesini Orta Asya'ya ulatrmak ve bu lkelerdeki
gelimeleri, Bat medyasna tamak amacyla Trke Konuan lkeler
Haber Ajanslar Birliinin kurulmasn salamtr.
Balkan Haber Ajanslar Birlii, Ekonomik birlii rgt yesi lkeler
Haber Ajanslar Birlii ve Karadeniz lkeleri Haber Ajanslar Birliinin
kurucular arasnda olan AA, Asya-Pasifik Haber Ajanslar Birlii'nin de
yesidir.
Anadolu Ajans, bir ilki gerekletirerek Dnya Haber Ajanslar
Zirvesine ev sahiplii de yapt. 15-17 Nisan 2003te stanbulda toplanan
58 haber ajansndan 113 delegenin katld bu ilk zirvenin Sonu
Bildirgesinde, haber ajanslarnn doru, yansz, yorumsuz haber akn
salamalarnn nndeki tm yasal, teknik ve psikolojik engellerin
kaldrlmas istendi.
Anadolu Ajans, hem Anadolu insanna hem de dnyaya Milli
Mcadele'nin gereklerini anlatmak, aktarmak amacyla 6 Nisan 1920de
ate altnda balad haber yolculuunu, objektif ve hzl habercilik
anlayyla Trkiye Cumhuriyeti var olduka sonsuza dek srdrecektir.
18 / Anadolu Ajans
1. blm
Kalite Politikas
Anadolu Ajans,
2002 ylnda Trk
Standardlar KALTE POLTKAMIZ,
Enstitsnden ISO 9001 ANADOLU AJANSINDA ALIMAKTAN
2000 Kalite Belgesi ald. MUTLULUK DUYAN, KONUSUNDA BLGL
TSEden kalite belgesi PERSONELLE HER TRL HABERCLK
alan ilk iletiim kuruluu HZMETN, DORU, TARAFSIZ VE HIZLI
BMDE ABONELERE SUNMAK; ALIMALARIN,
olan AAnn kamuoyuna
GNMZN HIZLA DEEN ARTLARINA VE
ve abonelerine olan
GELEN TEKNOLOJYE PARALEL OLARAK,
sorumluluu bylelikle KALTE YNETM SSTEMNE UYGUN, VERML
daha da artt. AA VE ETKN YRTLMESN SALAMAK; HZMET
alanlar, bu sorumluluk ALANLARIN VE ALIANLARIN MEMNUNYETN
bilinciyle en kaliteli ARTIRMAK; SREKL YLETRMEY
hizmeti, en iyi ekilde GEREKLETRMEKTR.
sunmak iin tm abasn
gstermektedir.
Ynetim emas
YNETM KURULU
GENEL MDR DANIMANLAR
GENEL MDR YARDIMCILARI
MAL VE DAR LER HABER YAYIN LETM

DARE BAKANLII DARE BAKANLII DARE BAKANLII
Muhasebe Mdrl Haberler Mdrl Teknik Mdrlk

Abone ve Pazarlama Mdrl Parlamento Haberleri Mdrl
Personel eflii D Haberler Mdrl
Ambar ve Ariv eflii D Yaynlar Mdrl
dari ler eflii Ekonomi Haberleri Mdrl
Ulatrma eflii Yurt Haberleri Mdrl
zel Koruma ve Gvenlik eflii Spor Haberleri Mdrl
zel Blten Mdrl
Fotoraf Haberleri Mdrl
Grntl Haber Mdrl
Haber Deerlendirme Mdrl
Haber Yayn Mdrl
Basn Meslek lkeleri
Anadolu Ajans muhabirleri, "Basn Meslek lkeleri"nin gazetecilik
yaamlarnn ayrlmaz bir paras olduu bilinciyle hareket ederler. AA'da
yeni almaya balayan muhabirler de bu ilkelerin, mesleklerine, haberlerine
ve kendilerine olan saygy artracan gz nnde bulundurmaldrlar.
Anadolu Ajansnn da Yksek Kurul yesi olduu Basn Konseyince
ilan edilen "Basn Meslek lkeleri" yle:
Kanun koyucunun veya teki kurum ve kiilerin, iletiim zgrln

kstlamalarna, her zaman ve her yerde kar kacamza kendi zgr
irademizle sz vererek;
letiim zgrln, Halkn Gerekleri renme Hakk'nn bir arac
sayarak;
Gazetecilikte temel ilevin, gerekleri bulup bozmadan, abartmadan
kamuoyuna yanstmak olduunu gz nnde tutarak;
Basn Konseyinin kendi almalar zerinde hibir d mdahaleye
izin vermeme kararlln vurgulayarak;
Yukardaki blm de ieren Basn Meslek lkeleri'ne uymay, szn
ettiimiz temel inanlarmzn bir gerei saydmz, kamuoyu nnde
aklarz.
1- Yaynlarda hi kimse; rk, cinsiyeti, ya, sal, bedensel zr, sosyal
dzeyi ve dini inanlar nedeniyle knanamaz, aalanamaz.
2- Dnce, vicdan ve ifade zgrln snrlayc; genel ahlak anlayn,
din duygularn, aile kurumunun temel dayanaklarn sarsc ya da
incitici yayn yaplamaz.
3- Kamusal bir grev olan gazetecilik, ahlaka aykr zel ama ve karlara
alet edilemez.
4- Kiileri ve kurulular, eletiri snrlarnn tesinde kk dren,
aalayan veya iftira nitelii tayan ifadelere yer verilemez.
5- Kiilerin zel yaam, kamu karlarnn gerektirdii durumlar dnda,
yayn konusu olamaz.
6- Soruturulmas gazetecilik olanaklar iinde bulunan haberler,
soruturulmakszn veya doruluuna emin olmakszn yaynlanamaz.
7- Sakl kalmas kaydyla verilen bilgiler, kamu yarar ciddi bir biimde
gerektirmedike yaynlanamaz.
8- Bir basn organnn datm sreci tamamlanmadan o basn organnn
zel abalarla gerekletirdii rn, bir baka basn organ tarafndan
kendi rnym gibi kamuoyuna sunulamaz. Ajanslardan alnan
zel rnlerin kaynann belirtilmesine zen gsterilir.
9- Sulu olduu yarg kararyla belirlenmedike hi kimse "sulu" ilan
edilemez.
20 / Anadolu Ajans
1. blm
10- Yasalarn su sayd eylemler, gerek olduuna inandrc makul
nedenler bulunmadka kimseye atfedilemez.
11- Gazeteci, kaynaklarnn gizliliini korur. Kaynan kamuoyunu kiisel,
siyasal ekonomik vb. nedenlerle yanltmay amalad haller bunun
dndadr.
12- Gazeteci grevini, tad sfatn saygnlna glge drebilecek
yntem ve tutumlarla yapmaktan saknr.
13- iddet ve zorbal zendirici, insani deerleri incitici yayn yapmaktan
kanlr.
14- lan ve reklam niteliindeki yaynlarn bu nitelikleri, tereddde yer
brakmayacak ekilde belirtilir.
15- Yayn tarihi iin konulan zaman kaydna sayg gsterilir.
16- Basn organlar, yanl yaynlardan kaynaklanan cevap ve tekzip
hakkna sayg duyarlar.
2 .blm
MUHABR
HABER
HABER TOPLAMAK
HABER KAYNAKLARI
PROTOKOL LSTES
YRTME VE YARGIDA NEML KURUMLAR VE GREVLER
YARGIDA BAZI KAVRAMLAR
HABER YAZARKEN
RNEKLERLE HABER YAZIMI
SICAK GELMELERDE LK FLA
BALIK
LK PARAGRAF
HABER METN
LK HABERDEN SONRA GELMELERN ZLENMES
TRAFK KAZASI
POLS-ADLYE
AFET-YANGIN
KLTR SANAT MAGAZN
RPORTAJ
BASIN TOPLANTISI
BUNLARA DKKAT
DZELTME, DERLEME VE PTAL
24 / Anadolu Ajans
2. blm
Muhabir
Muhabir haber iin gereken unsurlar toplayan, gerektiinde fotoraf ve
grnt eken, bunlar uygun formlara getirip ileten kiidir.
- Muhabir srekli olarak kendisini yetitirip, donanmlarn glendirmelidir.

- Muhabir, yazd haberin unsurlarn mutlaka kendisi renmelidir.
- Muhabir, yazd bir haberin nasl yaymlandn izlemeli, zeletiriyi
de gz nnde tutarak deerlendirmelidir.
- Haberi atlamak pahasna da olsa muhabir kendisinin birinci elden
bilgilenmedii hibir konuyu haberletirmemeli, ancak duyumlarn
haberletirmek iin sonuna kadar abalamaldr.
- ''Uzmanlk alanm'' sz, gnmzde muhabirin dier tm alanlardan
kendisini yaltmas gibi bir ilgisizlii de beraberinde getirmitir. Muhabir
her alandan haber yapma yar iin deil ama kendi bilgi donanmn
geniletmek iin bakt alanlar dnda kalanlar da gazeteci gzyle
izlemelidir.
- Muhabir, haber kaynaklar ile yalnzca telefonla ya da yalnzca gerek
duyduunda deil; hatr sormak, zel gn kutlamalar, kurumuna
davet gibi insani ilikiler erevesinde de diyalog kurabilmelidir. Bu
tutum, en azndan haber kaynanda kendisini ''ihtiya halinde kullanlan''
ara olarak grld kaygs oluturmaz. Ancak, samimiyet hibir
zaman, muhabiri dikkate almamaya kadar gidecek dzey dklne
srklenmemelidir.
- Muhabir, kelime daarc ve anlatm becerisini gelitirmek, dolaysyla
haber diline hakim olabilmek iin mutlaka edebiyatn deiik dallarna
ait eserleri gnde birka sayfa bile olsa okumay alkanlk haline
getirmelidir.
- Meslekte zamanla ortaya kabilecek "krleme" ve ilgi eksikliini
azaltmak iin muhabirin, kendi ilgi alannda olmasa bile resepsiyon,
davet, toplant gibi etkinliklere frsat bulduka katlmas, yeni yzler
tanmas, deiik konularda bilgilenmesi, sosyal evreyi geniletmesi
asndan yararl olacaktr.
- Muhabir, temizlik, giyim kuam, alkanlklarndan, bakalaryla ilikilerine
kadar ksaca tm kiiliiyle ''takdir'' edilebilir olmaldr.
- Muhabir, grevli olarak bulunduu yerde hal ve hareketlerine zen
gstermeli, haber kaynan rahatsz edici davranlardan kanmaldr.
Bir grme veya rportaj annda karsndaki kiinin dikkatini datc
hareketler yapmamaldr. Sz gelimi kaynak kii konuurken muhabir
ilgisiz davranmamal, dikkat ekici biimde kayt aygt veya kalemle
oynamamal, grlen kiinin sz bitmeden mikrofon veya kayt
aygtn almaya almamal, genel olarak bulunulan ortam ve teki
kiileri rahatsz edici davranlardan uzak durmaldr. evresindekilere
kar kaba davranlardan ve kfr gibi alglanabilecek tavr ve
szcklerden kesinlikle kanmaldr.
Haber
Haber duyarll ya da habere duyarllk... Birbirine kout bu iki
kavram, gazeteciliin zelliklerinin banda gelir. Biz muhabirler, aslnda
neyin peinde olduumuzu ok iyi biliyoruz: Haber. Peki, bu srekli
peinde kotuumuz, kovaladmz ey ne?
Haber, ncelikle yeni ortaya kan bir olayn, gelimenin, uzman
ellerden kamuoyuna yanstlmasdr. Haberin bu zellii sregelen bir olayn,
olgunun ortaya kan yeni bir unsuru da olabilir.
Kamuoyuna doru ve gerek biimde yanstlmas gereken haber,
toplumsal bir ileve sahiptir. Bu zelliinden tr haberin doru, gerek
bilgiye dayanmas ve objektif bir bak asyla yazlmas nemlidir.
Biz muhabirler, bunlar kavrayarak yazdmz haberin, geneli
ilgilendirmesini ya da geneli ilgilendirecek bir zel durumun ne karlmasn,
toplumda merak uyandrmasn da gz nnde bulundururuz. En nemlisi,
yazacamz haberin, gnn tarihinde iz brakacak, zel bir bilgi ierdiini
de unutmamalyz.
Anadolu Ajansnn birinci elden habere ulaan elemanlar olan sizler,
toplumu (bulunduunuz yreyi) ilgilendirecek, merak uyandracak, doru
ve gerek bilgiye dayanan, tarafsz bak asyla yazdnz haberleri, hzla
haber merkezimize ulatrabilmelisiniz.
Haber, ncelikle anlalr olmaldr. Haber metni, ilk paragraftan
itibaren okuyan etkilemeli ve bu ilk paragraf haberin ieriini yanstmaldr.
Bunun salanabilmesinin tek yolu da haberlerde artk son derece iyi
bilinmesi gereken 5 N, 1 K: Ne, Nerede, Ne Zaman, Neden,
Nasl, Kim kuralna uymaktan geer.
Bu kurala uyulan haberlerin, temel unsurlar gzetilerek, mmkn
olduunca ksa ve z yazlmas gerektii de gz nnde bulundurulmaldr.
Haberlere ok uzun balklar atlmamal, ancak baln haberin okunmasn
salamasna ve ieriini yanstmasna dikkat edilmelidir.
kinci paragrafa zne ile balandnda haberin daha kolay yazld
grlecektir. Habere zamanla girilmemeli ve paragraflarn da tarihle
balamamasna zen gsterilmelidir.
Haberin dili de anlalrlk bakmndan byk nem tamaktadr. Bu
yzden Trkenin doru kullanlmas, Trkenin kurallarna uyulmas,
haberin anlalrlna katk salayacaktr. (Baknz: Trk Dil Kurumunun
Gncel Trke Szlk ve Yazm Klavuzu.)
Ksaltmalarn, haberde ilk getii yerde bir kez ak yazlmas da
nemlidir. (Baknz TDK Yazm Klavuzu Kurallar blm.)
HABER TOPLAMAK
Muhabirler, bulunduklar yerde Ajansn adeta gz kuladrlar. Sizin

yrenizde kanksadnz, sradan grdnz bir olay, ok gzel bir anlatmla
lke kamuoyunun dikkatini ekebilecek habere dnebilir.
26 / Anadolu Ajans
2. blm
Sz gelimi "bir kyde oban altrmak iin snav yaplaca" ynnde,
blgesinden merkeze geilen be alt satrlk, yalnzca o yreyi ilgilendiren
bir haber; "snavda neler sorulaca, ne gibi nitelikler arand, ka bavuru
yapld, ne kadar cret denecei" gibi esprili unsurlar eklendikten sonra
yayna verilince "oban Seme Snav" bal altnda, bir hafta boyunca
gndemde kalabilmitir.
evrenizdeki tarm, eitim, erozyon, evre kirlilii, tarihi, arkeolojik
kaz, hayvan trleri vb. herhangi bir konudaki bilimsel aratrma; balatlmas,
aamalar ve sonular bakmndan haber konusu yaplabilir. ok sayda
uygarln izlerini tayan Trkiye'de yerel muhabirlik yapmak, bambaka
bir ayrcalktr aslnda. Blgenizdeki kazlar, arkeolojik almalar, her zaman
haber kaynanzdr. "Zeugma ve Hasankeyf" rneklerinin hem Trk hem
de dnya kamuoyunu ne denli ilgilendirdii gzlerden uzak tutulmamaldr.
Gazeteci neyi, nerede, ne zaman ve nasl bulabileceini bilmeli; bilgiyi
alabilecei kayna, eldeki verileri en iyi ekilde deerlendirebilmelidir.
Gazeteci iyi bir gzlemci olmaldr. evresindeki olaylar ve yaanan
gelimeleri yakndan izlemesi gerekir. Btn bunlar zor ama zevkli bir
uratr. Bazen yaanan gelime ya da olay, yerinde izlenerek ayrntlara
ulalabilir. Haber olabilecek olay ve gelimeler, bir bakas, yani haber
kayna tarafndan ulatrlr.
Haber kayna bir kii olabilecei gibi bir gelime, duyum, aratrma,
belge, syleideki ayrnt, bir haber ya da ilan olabilir. Gazeteci, bunlarn
ayrntlarna inerek, haberi gelitirmek zorundadr. Ayrca, blgede
dzenlenecek bir toplant, festival ya da baka etkinlikler, program belli
olmas durumunda, on be yirmi gn nceden duyuru niteliinde bir haber
yaplabilir. Ancak bu haberin birka gn ncesinde yinelenmesi, bir gn
nce de gndem maddesi olarak merkeze geilmesi gerekir. Bu tr
duyurusu verilen haberlerin aamalar da aksatlmadan izlenmelidir.
Grev yaplan yerde ya da evrede duyulan olaylar ve gelimeler,
aratrlmas gereken konulardr.
nemli olaylar ve gelimelerden bazlar yle sralanabilir:
- Can kaybna yol aan ya da byk hasara neden olan doal afetler.
- lml ya da ok sayda yaralnn bulunduu; ilgin ya da kamuoyunda
tannan birinin iinde bulunduu trafik ve benzeri kazalar.
- lmle sonulansn ya da sonulanmasn uak, tren ve denizdeki
kazalar ve bunlara ynelik karma giriimleri ya da benzeri gelimeler.
- Byk miktarl kaaklk veya benzeri olaylar.
- renci olaylar, spor karlamalar ve sonrasndaki panik ve benzeri
gelimeler, airet kavgalar, kan davas, toplu snr geme giriimleri,
silahl atmalar.
- Terr olaylar.
- Orman yangnlar, byk yangnlar.
- Cinayetler.
- Toplumsal gvenlie ynelik olaylar ve ilgin ayrntlar.
- Gsteri ve benzeri toplumsal olaylar.
- Ulusal ve uluslararas kamuoyunu ilgilendiren olaylar ve benzerleri.
- Toplum saln tehdit eden olaylar.
- Doal gzelliklere ve deerlere zarar veren olumsuzluklar nlemeye,
evre deerlerini korumaya ynelik almalar.
HABER KAYNAKLARI
Gnmzde haberler deiik kii, kurum ve kurululardan eitli

yollarla edinilmektedir. Gazetecinin aratrmac yn ve ada gelimeler,
haber kaynaklarna her gn yenilerinin eklenmesini salamaktadr. Aratran,
kendisini gelitiren, gelime ve oluumlar izleyen gazeteci, kiisel birikimi
ve deiik bak asyla kendi haber kaynaklarn yine kendisi gelitirecektir.
Haber kaynaklarndaki kiilerle kurulacak dostluk, iletiim ve saygnlk da
ayr bir nem tamaktadr.
ada gazetecilikle haberler, eitli kurum, kurululardan eitli
yollara bavurularak toplanmaktadr. nsanolunun deien ilgisi ve merak
dolaysyla haber olabilecek konular kendi aralarnda da deiime uramakta,
ekil almaktadrlar. Haber konularnn eitlenmesiyle daha nce haber
kayna olarak dnlmeyen kurum ve kurulular ve rgtlere de
bavurulmaktadr. Sz gelimi uzay almalar, evre, hava ve deniz kirlilii
vs. gibi.
Muhabirler, kendi aralarnda uzmanlamaktadrlar. Bu ynden, izledikleri
haber bakmndan haber kaynaklar ok eitli ve dank deildir. Yalnz
haber kaynaklar ynnden gazetecilerin uzmanlklarna gre olas haber
kaynaklarn bakent ve kente gre deerlendirmek de gerekebilir. Bu
deerlendirme yaygn ve yerel dzeydeki haber kaynaklarnn neler olduunu
bize gsterebilmektedir.
Bakent iin ilk akla gelen haber kaynaklarn yle sralanabilir:
- Cumhurbakanl,
- Parlamento,
- Babakanlk ve bakanlklar,
- Siyasal partiler ve sendikalar,
- Polis ve jandarma rgt,
- Silahl Kuvvetler,
- ktisat, ticaret ve sanayi odalar,
- Sanat ve elence yerleri,
- Eitim kurumlar,
- zel sektr.
zellikle az sayda haber karabilmekten yaknan ve blgesinde

kaydadeer gelime ya da konu bulamamann skntsn ektiini dile
getiren muhabir arkadalarmz iin srekli ilikide bulunulabilecek haber
kaynaklar konusunda bir izelge yle olabilir:
28 / Anadolu Ajans
2. blm
Valilik ve Kaymakamlk
- Encmen toplantlar, yllk yatrmlar, Sosyal Yardmlama ve Dayanma

Vakf almalar, zel dare Mdrl yatrmlar ve almalar, vali
ve kaymakamlarn temas ve incelemeleri,
- Bakan, siyasi parti liderleri ve st dzey yneticilerin blgeye ziyaretleri,
Belediye
- Yllk yatrmlar, su, kanalizasyon, ekmek fabrikas, p toplama,

salk, toplu tamaclk, park, bahe, oyun ve spor alanlar konularndaki
almalar. Bteleri, personel hareketleri, gelir ve giderleri, ller
Bankas kesintileri, devam eden ya da tamamlanmayan yatrmlar,
uzun vadeli projeler,
- Su tahsilat, kaak kullanm, birikmi alacaklarn toplam.
Yatrmc Kurumlar ve lgi Alanlar
- DS, Bayndrlk, Karayollar, TEDA gibi kurumlarn yllk yatrmlar,

faaliyetleri, susuz, yolsuz ve elektriksiz kyler.
- Kaak elektrik kullanm, cezalar, abone says.
Adliye, Polis, Jandarma
- lgin davalar ve karar durumalar, Adliyedeki durum, skntlar

deerlendirilebilir.
- Emniyet ve jandarmann tm birimlerinden (terrle mcadele, mali,
narkotik, cinayet, gasp, hrszlk, pasaport ubesi gibi) haber yaplabilir.
Trafik denetleme almalar, operasyonlar, gzaltlar, trafik kazalar,
cinayet, uyuturucu, tarihi eser kaakl, sahte para basma ve
piyasaya srme olaylar...
- Jandarmann ayn yndeki almalar.
Salk Mdrl
- Salk taramalar, a kampanyalar, il genelinde personel durumu,

doktor, ara gere eksikleri, hastane ve salk oca konular takip
edilebilir. Eksiklikler nedeniyle hizmet verilmeyen birimler
haberletirilebilir.
- Salgn ve ilgin hastalklar dikkatle izlenmelidir.
Hastaneler
- Hastanelerden haberler, doktor, ara gere sknts, baarl tbbi

operasyonlar, ilk kez yaplan ameliyatlar, hatal uygulamalar sonucu
sakatlklar ve lmler.
Defterdarlk
- Vergi rekortmenleri, mkellef says, tahakkuk ve tahsilat oranlar,
Orman Blge Mdrl
- Ylda kesilen aa miktar, aalarn cinsi,

- Yangnlarda tahrip olan orman alan miktar, yangnlara kar nlemler,
aalandrma almalar, orman kyllerine ynelik uygulamalar,
orman iletmesine ait itfaiye, varsa helikopter ve uak durumu.
Meteoroloji
- Yal, karl, frtnal gnlerde hava durumu, yaanan afetler, verdii

zararlar ve bunlara kar alnan nlemler.
Kltr ve Turizm Mdrl
- Gnlk, haftalk, ve aylk etkinlikler, panel, konferans ve konserler,

resim iir yarmalar.
- Restorasyonlar, kazlar, aratrma almalar.
- Turistik, tarihi ve kltrel mekanlardan zel haberler. ren yerlerinin
durumlar, ziyaret eden yabanc ve yerli turist saylar.
- Tarihi cami, kilise ve benzeri yerlerden fotorafl haberler.
Tarm Mdrl
- Mdrln faaliyetleri, tohum gbre datm, destekleme primi

demeleri gibi kaynak datmlarnn durumu,
- iftilerin sorunlar, ifti ve kylye ynelik eitim almalar,
hayvanclk faaliyetleri, hastalklar, karantina, alama almalar ve
nlemler, bahecilik, baclk, seraclk almalar,
- Tarm alannda yeni balatlan uygulamalar.
Milli Eitim
- Milli Eitim Mdrlnn etkinlikleri, personel ve retmen durumlar,

bina ve derslikler, projeler.
Gmrk
- Gmrk mdrlklerinin faaliyetleri, uygulamaya konulan kararlarn

etkileri,
- thalat ihracat miktarlar, giri-k ilemleri, nceki dnemlerle
karlatrlmas, mal baznda deerlendirmeler, firmalarn durumlar,
yeni pazar araylar, yaanan skntlar ve zm iin yaplanlar,
- Gmrk alanlarnda dzenlemeler, yatrmlar, projeler.
Dier l Mdrlkleri ve faaliyetleri
30 / Anadolu Ajans
2. blm
Protokol Listesi
Bakent iin
Cumhurbakan
TBMM Bakan
Babakan
Genelkurmay Bakan
Anamuhalefet Partisi Genel Bakan
Eski cumhurbakanlar
Anayasa Mahkemesi Bakan
Yargtay Birinci Bakan
Dantay Bakan
Bakanlar Kurulu yeleri
Kuvvet komutanlar
Orgeneraller ve oramiraller
YK Bakan
TBMM bakanvekilleri
TBMMde grubu bulunan siyasi partilerin genel bakanlar
TBMM katip yeleri ve idari amirler
TBMM'de temsil edilen siyasi partilerin genel bakanlar
TBMM'deki siyasi partilerin grup bakanlar ve bakan vekilleri
TBMM'de grubu bulunan siyasi partilerin genel bakan yardmclar
TBMM'de grubu bulunan siyasi partilerin genel sekreterleri
TBMM yeleri
Saytay Bakan
Yargtay Cumhuriyet Basavcs
Dantay Basavcs
Anayasa Mahkemesi Bakan Vekili
Uyumazlk Mahkemesi Bakan
Anayasa Mahkemesi yeleri
Yargtay Birinci Bakan vekilleri
Dantay Bakan vekilleri
Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu Bakan Vekili
Yargtay Cumhuriyet Basavc Vekili
Yksek Seim Kurulu Bakan
Yksek Hakem Kurulu Bakan
Cumhurbakan Genel Sekreteri
Babakanlk Mstear
Devlet Denetleme Kurulu Bakan
Ankara Valisi
Yksekretim Kurulu yeleri
Ankara'daki niversitelerin rektrleri
Ankara Garnizon Komutan
Ankara Belediye Bakan
Korgeneraller ve koramiraller
Bakanlk mstearlar
Babakanla ve bakanlklara bal mstearlar
Atatrk Kltr, Dil ve Tarih Yksek Kurulu Bakan
Radyo Televizyon Yksek Kurulu Bakan
Trkiye Bilimler Akademisi Bakan
Merkez Bankas Bakan
Rekabet Kurulu Bakan
Babakanlk zelletirme daresi Bakan
Sermaye Piyasas Kurulu Bakan
TBMM Genel Sekreteri
Diyanet leri Bakan
Cumhurbakanl Genel Sekreter Yardmclar
Yksek Denetleme Kurulu Bakan
Tmgeneraller ve tmamiraller
Babakanlk ve babakan mstear yardmclar
Yargtay daire bakanlar ve yeler
Dantay daire bakanlar ve yeler
Saytay daire bakanlar ve yeler
Devlet Personel Bakan
Trkiye Atom Enerjisi Kurumu Bakan
TBTAK Bakan
Ankara'daki niversitelerin rektr yardmclar
Yksek Seim Kurulu yeleri
Merkezde grevli Trk bykelileri
Merkezde grevli valiler
Devlet Denetleme Kurulu yeleri
Tugeneraller ve tuamiraller
Yksek Denetleme Kurulu yeleri
YK Genel Sekreteri
Trkiye statistik Kurum Bakan
Basn Yayn ve Enformasyon Genel Mdr
Anadolu Ajans Genel Mdr
TRT Genel Mdr
Devlet Meteoroloji leri Genel Mdr
Vakflar Genel Mdr
Tapu ve Kadastro Genel Mdr
Trkiye Orta Dou Amme daresi Enstits Genel Mdr
Babakanlk ve bakanlklar genel mdrleri
Ankara'daki fakltelerin dekanlar ve yardmclar
Ankara'daki kamu kurumu niteliindeki meslek kurulular bakanlar
Sivil ve askeri dernek kurulu bakanlar.
32 / Anadolu Ajans
2. blm
l ve leler in
Vali
TBMM yeleri
l ya da ilenin en byk komutan, general ve amiraller, garnizon
komutan
Belediye bakan, bykehirlerin genel trenleri dnda zellikle
ilelerde yaplan trenlerde, bykehir belediye bakanndan sonra
ile belediye bakan
Cumhuriyet Basavcs, Adli Yarg Adalet Komisyonu Bakan, Devlet
Gvenlik Mahkemesi Bakan, Blge dare Mahkemesi Bakan
niversite Rektrleri, Baro Bakan
Rektr yardmclar, faklte dekanlar, enstit ve yksekokul mdrleri
Genel ve katma bteli kurulularn genel mdrleri
Garnizon komutannca tespit edilecek silahl kuvvetler mensuplar
Vali yardmclar, il emniyet mdrleri, bykehir belediye snrlar
iindeki ile kaymakamlar ile ile belediye bakanlar
Hakimler, savc yardmclar, noter odas bakan ile iktidar partisi,
anamuhalefet partisi ve TBMM'de grubu bulunan dier partilerin
(alfabetik sraya gre) il bakanlar
Dekan yardmclar, enstit ve yksekokul mdr yardmclar ile
niversitelerce belirlenecek dier retim yeleri
Bakanlk mfettileri, hesap uzmanlar, Saytay denetileri
Bakanlar Kurulu kararndaki imza srasna gre bakanlklarn il
tekilatndaki amir, bakan ve mdrleri, il milli eitim mdrlne
belirlenecek orta retim ve temel eitim okul mdrleri ile retmenler
Genel mdrlk ve blge mfettileri
Resmi bankalarn mdrleri, KT ve TRT st yneticileri
TBMM'de grubu bulunmayan siyasi partilerin il bakanlar (alfabetik
sraya gre)
l genel meclisi ve belediye meclis yeleri
O yerdeki mesleki kurulular ve en fazla yeye sahip basn kuruluunun
temsilcileri
zel banka mdrleri
Kamu yararna alan dernek bakanlar
YRTME VE YARGIDA NEML KURUMLAR VE GREVLER
Cumhurbakan : Devletin badr. Trkiye Cumhuriyeti'ni ve Trk milletinin birliini temsil

eder. Anayasa'nn uygulanmasn, devlet organlarnn dzenli ve uyumlu
almasn gzetir. TBMM'yi gerektiinde toplantya armak, kanunlar
yaymlamak, yaymlanmasn uygun grmedii kanunlar tekrar grlmek
zere TBMM'ye geri gndermek, anayasa deiikliklerine ilikin kanunlar
gerekli grdnde halkoyuna sunmak, kanunlarn, kanun hkmndeki
kararnamelerin, TBMM i tznn anayasaya aykr olduklar gerekesiyle
Anayasa Mahkemesi'ne iptal davas amak, TBMM seimlerinin
yenilenmesine karar vermek, Babakan atamak ve istifasn kabul etmek,
Babakann teklifi zerine Bakanlar atamak ve grevlerine son vermek,
gerekli grd hallerde Bakanlar Kurulu'na bakanlk etmek, Milli Gvenlik
Kurulu'na bakanlk etmek, bakanlnda toplanan Bakanlar Kurulu
kararyla skynetim ve olaanst hal ilan etmek yetkilerine sahiptir.
Bakomutanlk, TBMM'nin manevi varlndan ayrlamaz ve Cumhurbakan
tarafndan temsil olunur. Savata bakomutanlk grevlerini
Cumhurbakanl namna, Silahl Kuvvetler'in komutan olan Genelkurmay
Bakan yerine getirir.
Bakanlar Kurulu : Babakan ve Bakanlardan oluur. Babakan, Cumhurbakannca TBMM

yeleri arasndan atanr. Bakanlar, TBMM yeleri veya milletvekili seilme
yeterliliine sahip olanlar arasndan Babakanca seilir ve
Cumhurbakannca atanr.
Milli Gvenlik : Cumhurbakan'nn bakanlnda Babakan, Genelkurmay Bakan,

Kurulu Babakan Yardmclar, Adalet, Milli Savunma, ileri, Dileri Bakanlar,
Kuvvet Komutanlar ve Jandarma Genel Komutan'ndan oluur. MGK,
devletin milli gvenlik siyasetinin tayini, tespiti ve uygulanmasyla ilgili
alnan tavsiye kararlar ve gerekli koordinasyonun salanmas konusundaki
grlerini Bakanlar Kuruluna bildirir.
Anayasa : 11 asl 4 yedek yeden oluur. Kanunlarn, Kanun Hkmnde

Mahkemesi Kararnamelerin, TBMM tz'nn Anayasa'ya ekil ve esas bakmlarndan
uygunluunu denetler. Anayasa deiikliklerini ise sadece ekil bakmndan
inceler ve denetler. Anayasa Mahkemesi, ayrca Cumhurbakan, Bakanlar
Kurulu yeleri, yksek yarg organlarnn bakan ve yelerini, basavclarn,
cumhuriyet basavcvekilini, Hakimler ve Savclar Yksek Kurulu ve
Saytay Bakan ve yelerini, grevleriyle ilgili sulardan dolay Yce
Divan sfatyla yarglar.
Yargtay : Adliye mahkemelerince verilen ve kanunun baka adli bir yarg mercine
brakmad karar ve hkmlerin temyiz incelemesini yapar. Kanunla
gsterilen belli davalara da ilk ve son derece mahkemesi olarak bakar.
Dantay : dari mahkemelerce verilen ve kanunun baka bir idari yarg merciine
brakmad karar ve hkmlerin son inceleme mercidir. lk derece olarak
Bakanlar Kurulu karar, tzk, ynetmelik, baz genelgelerin iptali istemiyle
alan davalara ilk derece olarak bakar.
Askeri Yargtay : Askeri mahkemelerce verilen karar ve hkmlerin son inceleme yeridir.
Uyumazlk : Adli, idari, askeri yarg mercileri arasndaki grev ve hkm

Mahkemesi uyumazlklarnda son karar veren mahkemedir.
34 / Anadolu Ajans
2. blm
Hakimler ve Savclar : Adalet Bakan'nn bakanlnda 7 asl yeden oluur. Adli ve idari yarg
Yksek Kurulu hakim ve savclarn meslee kabul etme, atama ve nakletme, geici
yetki verme, ykselme ve birinci snfa ayrma, kadro datma ve meslekte
kalmalar uygun grlmeyenler hakknda karar verme, disiplin cezas
verme, grevden uzaklatrma ilemlerini yapar, ayrca Yargtay ve Dantay'a
ye de seer. Verdii kararlar kesindir.
Saytay : Merkezi ynetim btesi kapsamndaki kamu idareleri ile sosyal gvenlik
kurumlarnn btn gelir ve giderleriyle mallarn TBMM adna denetler.
Mahalli idarelerin hesap ve ilemlerinin denetimi ve kesin hkme
balanmas da Saytay tarafndan yaplr.
Yargtay Cumhuriyet : Siyasi partiler hakknda kapatma davas ama yetkisi vardr. Ayrca Yce
Basavcs Divan'da iddia makamnda yer alr.
Dantay : dari ilemlere kar alan davalarda ''dnce'' bildirir. Ayrca, kesinlemi
Basavcs kararlarda aka yasa hkmlerine aykrlk varsa ilgili daireye ''kanun
yararna'' bozma istemiyle bavuru hakkna sahiptir. Basavc, adna bu
grevleri Dantay savclar yerine getirir.
Yksekretim : Yksekretim kurumlarnn retimini planlamak, dzenlemek, ynetmek,
Kurulu denetlemek, yksekretim kurumlarndaki eitim, retim ve bilimsel
aratrma faaliyetlerini ynlendirmek, bu kurumlarn kanunda belirtilen
ama ve ilkeler dorultusunda kurulmasn, gelitirilmesini ve niversitelere
tahsis edilen kaynaklarn etkili bir biimde kullanlmasn salamak ve
retim elemanlarnn yetitirilmesi iin planlama yapmakla grevlidir.
Radyo ve Televizyon : Radyo ve televizyon faaliyetlerini dzenlemek ve denetlemekle grevlidir.

st Kurulu TBMM Genel Kurulu'nca seilen 9 yeden oluur.
Yksek Seim : Seimlerin tarafsz ve bamsz olarak yarg denetiminde yaplmasn

Kurulu salar. Yargtay ve Dantay'dan seilen 7 asl ve 4 yedek yeden oluur.
Verdii kararlar kesindir.
Devlet Denetleme : Cumhurbakannn istei zerine; tm kamu kurulu ve kurumlarnda,

Kurulu tm kamu kurulu ve kurumlar tarafndan en az sermayelerinin yarsndan
ouna katlmak suretiyle oluturulan her trl kuruluta, kamu kurumu
niteliinde olan meslek kurulularnda, her dzeydeki ii ve iveren
meslek teekkllerinde, kamuya yararl derneklerde, vakflarda, her trl
inceleme, aratrma ve denetlemeler yapmakla grevlidir. Silahl Kuvvetler
ve yarg organlar Devlet Denetleme Kurulunun grev alan dndadr.
YARGIDA BAZI KAVRAMLAR
Temyiz : Adli ve idari yarg mahkemelerince verilen kararlarn, son inceleme merci
olan Yargtay veya Dantay'a gtrlmesidir.
Onama : Adli ve idari yarg mahkemelerince verilen kararlarn Yargtay veya

Dantay'ca usul ve yasaya uygun bulunmas.
Bozma : Adli ve idari yarg mahkemelerince verilen kararlarn, Yargtay veya Dantay
tarafndan usulden veya esastan yeniden incelenmesi istemidir.
Yrtmenin : Dava konusu ilem veya mevzuatn iptali istemiyle alan davalarda, dava
(yrrln) esastan sonulanncaya kadar aka hukuka aykrlk varsa, telafisi g
durdurulmas durumlarn ortaya kmasn nlemek iin verilen bir ara karardr. Dava
esastan sonulandnda bu karar da ortadan kalkar.
tiraz : Yrtmenin durdurulmas veya ihtiyati tedbir kararlarna kar bir st

mahkemeye yaplan bavuru.
Beraat : Bir kiinin hakknda alan davada susuz bulunmas.
pheli : Hakknda soruturma balatlm veya iddianame dzenlenmi, ancak

hakkndaki iddianame henz ilgili mahkemece kabul edilmemi olan kii.
Sank : ddianamenin kabul edilmesinden itibaren hakknda hkm kurulup ve

kesinleinceye kadar geen srede kiinin hukuki durumu.
Hkml : Hakknda verilen ceza kesinlemi olan.
Tutuklama : Bir kiinin hakkndaki sulamayla ilgili soruturma veya yarglama

aamasnda cezaevine konulmas.
Tahliye : Tutuklu veya hkmlnn serbest braklmas.
Grevsizlik karar : Adli veya idari yarg tarafndan yrtlen bir soruturma veya alan bir
davada, ilgili mercinin soruturma veya ileme bakmakla grevli olmadna
karar verip, grevli mahkemeye gndermesidir.
Yetkisizlik karar : Adli veya idari yarg tarafndan yrtlen bir soruturma veya alan
davada, ilgili mercinin soruturmaya veya ileme bakma yetkisinin
bulunmamasdr.
36 / Anadolu Ajans
2. blm
Haber Yazarken
HABER N TEMEL KURALLAR
Haberler doru olmal, tarafsz bak asyla yazlmal ve hzl iletilmelidir.

Haber, okuyan, dinleyen ya da izleyende kukuya yer brakmayacak
ekilde oluturulmaldr.
ki taraf bulunan olay ya da gelimede, taraflarn grlerine yer
verilmeli; tek yanl bak asndan kanlmaldr.
Haber, herkesin anlayabilecei yaln ve basit bir dille aktarlmal, tekrara
bavurulmamaldr.
Haberde kullanlan tanmlarn, ksaltmalarn, szcklerin doru
yazlmasna ve yerinde kullanlmasna dikkat edilmelidir.
Haber, yazm tamamlandktan sonra, sanki dorudan yayna
veriliyormuasna zenle bir kez daha okunmaldr.
Haberde Trke szcklerin kullanlmasna zen gsterilmelidir. (Baknz
TDK'nn Gncel Trke Szlk ve Yazm Klavuzu.)
Haberin bal ile giri blm arasnda uyum olmasna zen
gsterilmelidir.
Haberdeki cmlelerin anlam btnlne dikkat edilmeli, farkl konular
ya da olaylar, "belirtilerek, kaydederek, bildirirken, kaydederken" gibi
balalarla ayn cmlede anlatlmaya allmamaldr.
rneklerle Haber Yazm

SICAK GELMELERDE LK FLA
Afet, uak kazas, ok lml trafik kazalar, tannm bir kiinin lm,
terr saldrlar, lke gndemini ilgilendiren nemli konular, ncelikle
abonelere fla ve/veya AA haber sisteminde 1. kategoride ksaca duyurulur.
Byle bir durumda verilecek ilk fla haber, tek satr, bir ya da iki ksa
cmleyi gemeyecek byklkte olmal ve eldeki bilgi nda olayn zn
ksaca yanstmaldr.
rnek
Trabzon'un Maka ilesi yaknlarnda bir uak dt.
- tarih -
(AA)
Isparta yaknlarnda bir yolcu ua dt.

-tarih-
(AA)
Bu ksa fla haberin ardndan, gelen bilgi nda ksa ksa ve ard
ardna haberler srdrlebilir.
Bazen her yeni bilgi fla haberi zellii tayabilir, bir olaydan yalnzca
bir kez fla verilir diye bir snrlama getirilemez. Pe pee birka fla haber
verilebilecek olaylar ya da konular geliebilir.
Bu uak kazas olaynda, ilk fla haberin ardndan gelen bilgiyle aadaki
ilk haber hazrlanabilir.
rnek
-TRABZON'DA YOLCU UAI DT
TRABZON (A.A) - tarih - Trabzon'un Maka ilesine bal Esirolu beldesi

yaknlarnda bir yolcu ua dt. Uakta spanyol Bar Gc askerlerinin bulunduu
bildirildi.
Ukrayna'ya ait olduu belirtilen uan, spanya'nn Zaragoza kentine
gitmek zere Krgzistan'n Bikek kentinden havaland renildi.
(PA-RAF-LAR)
Ksa haberlerden sonra gelecek bilgiler de yine hzla haberletirilerek,

ksa srede merkeze geilmelidir. Bu tr fla ve haberler merkezde 1.
kategori ile acil olarak yayna verilir.
Yeni bilgiler nda ayn haberi devam ettiriyoruz.
rnek
-UAK K PARAYA AYRILDI, BLGEDEK
YOUN SS ARAMA ALIMALARINI ETKLYOR
(FOTORAFLI)
MAKA (A.A) - tarih - Trabzon'un Maka ilesi yaknlarnda den yolcu ua

iki ana paraya ayrld. Blgedeki youn sis arama kurtarma almalarn etkiliyor.
Krgzistan'n Bikek kentinden havalanarak, spanya'nn Zaragoza kentine
giderken, Esirolu beldesine bal Konaklar ky mevkisinde den, spanyol Bar
Gc askerlerini tayan Ukrayna'ya ait yolcu ua iki paraya ayrld. Yerleim alan
dna den uan paralar yaklak 1 kilometrelik alana yayld.
Blgede, itfaiye ekipleri sndrme almalarn yrtyorlar. Jandarma ekipleri
de olayla ilgili incelemelerde bulunuyor.
Youn sisin etkili olduu blgede gr mesafesinin 10 metrenin altnda olduu
gzleniyor.
(PA-RAF-LAR)
Uak kazasna ynelik resmi aklamalar ve uzmanlarn deerlendirmeleri

ile haberlerin devamn getirmek gerekir.

-VAL YILDIRIM: LK BELRLEMELERE GRE KAZADAN KURTULAN YOK
-D NEDENNN BELRLENMES N UAIN KARAKUTULARI ARANIYOR
TRABZON (A.A) - tarih - Trabzon Valisi Aslan Yldrm, ilk belirlemelere gre
Ukrayna uandan kurtulan olmadn bildirdi.
38 / Anadolu Ajans
2. blm
Vali Yldrm, AA muhabirine yapt aklamada, Krgzistan'n Bikek kentinden
havalanarak spanya'nn Zaragoza kentine giden, spanyol Bar Gc askerlerini
tayan Ukrayna'ya ait uan saat 04.15'te Trabzon Havaalan radar tarafndan
tespit edildiini belirtti.
Uan pilotunun yakt ikmali yapaca konusunda Trabzon Havaalan yetkililerine
bilgi verdiini anlatan Vali Yldrm, "uak yakt ikmali iin kule ile irtibata geti. ni
iin iki kere alald, ancak inemedi. Daha sonra uakla irtibat kesildi'' dedi.
Uakla irtibat kesilmesi zerine gerekli almalarn balatldn belirten
Yldrm, Esirolu beldesinden, uan dtnn grld ihbarnda bulunulduunu
syledi. Yldrm, bunun zerine almalarn bu blgede younlatrldn ve uan
dtnn belirlendiini anlatt.
Yldrm, uan d nedeninin tespiti iin karakutunun bulunmas gerektiine
iaret ederek, karakutu konusunda almalar yapmak zere Sivil Havaclk Genel
Mdrlnden eleman gnderildiini bildirdi. Yldrm, uan d nedeniyle ilgili
en salkl bilginin, karakutunun deifresinden sonra verilebileceini syledi.
Vali Yldrm, uak, spanyol Bar Gc askerlerini tad iin ilgili devletin
askeri makamlarnn Trk askeri makamlaryla irtibata geerek Trabzon'a
gelebileceklerini de kaydetti.
te yandan, uak ile kule arasndaki telsiz grmelerinin incelenmek zere
muhafaza altna alnd bildirildi.
(PA-RAF-LAR)
Bu haberleri her gelime ve aklama nda srdrmek mmkndr.

rneklerden grld gibi, aniden gelien olay, kaza gibi konularda
habercilik yapmak iin uyank ve her an hazr olmak gerekiyor.
Olay yerine ulama abas, haber, fotoraf ve grnty iletme abas
ok hzl ve seri bir biimde gerekletirilmelidir.
Makadaki askeri uan dmesi (2003) ve Ispartadaki yolcu uann
dmesi (2007) ok nemli rnek olaylardr. Bu iki uak kazasna ynelik
srecin izlenmesi, AA muhabirleri asndan gazetecilikte tam puan
verilebilecek baar rneklerdir.
Bir fla yayna verildikten sonra suskunlua girilmemelidir ve belirli
sreler iinde haber geniletilmelidir.
Belirli ksa srelerde haberlerin verilmesi, Ajansn bu konuyla ilgili
almalarnn srekli izlenmesi anlamna gelmektedir. Abonelerin, flatan
sonra gelecek ksa ve daha sonra ayrntl haberleri bekledikleri asla
unutulmamaldr.
BALIK
Balk, "ksa" ve "dikkat ekici" olmal ve haberin zelliine gre birden

ok balk kullanlacaksa bunlarn tek cmleden olumasna dikkat edilmeli,
ancak ok uzun balklardan kanlmaldr.
Balklarmz dzene koyarken, ste mmkn olduunca ksa bir st
balk atlmaldr. Bu st balk, haberi ilk okuyana bir fikir vermelidir.
"st balk ne kadar ksa olmaldr" sorusuna teknik bir cevap verilebilir.
Haberlere ekrandan bakmak istediinizde nce bir haber listesi grrz.
Aboneler de bilgisayarlar ekrannda nce bu listeyi grr ve oradan haber
seerler. st baln ksalnn ls bu listeye tam olarak smasyla
orantldr. u anki llere gre boluklar dahil st baln bykl en
ok 35-40 karakter olabilir. Bu ksa st bal retmekte zorlanyorsanz
ve haberiniz gecikecekse bekletmeksizin iletebilirsiniz. st balktan sonra
kullanlacak balk, haberin giri blmnden kopyalanarak atlmamaldr.
st balktan sonraki balklarn da ksa ve z olmasna dikkat edilmelidir.
Baln ayn zamanda haberin vitrini olduu, bir baka deyile ''haberin
albenisini balklarn oluturduu'' da unutulmamaldr. Balklar ne kadar
ilgi ekici olursa haberin kullanlma ans artar. Ancak bunu yaparken
sansasyondan, abartl ifadelerden ve yorumdan kanmak gerekir.
Balkta yorumdan kanlmal, ara balklarn da birer balk olduu
unutulmamaldr..
Haber balnda;
-BABAKAN ERDOAN, MULA'DA
diye yazldnda, Mula'dan nce virgl olmamal.
Ayrca BABAKAN MULADA diye balk attktan sonra, ikinci balkta

ad yeniden yazlmadan, haberin giriinde yer alacak szne ya da konuya
yer verilmeli.
Balkta ok gerekmedike noktalama iareti kullanlmamal.
Balkta zel ad dnda da baz szckler tek trnakla ayrlabiliyor;
yaplmamal.
rnek
-STANBUL'DA ZNSZ GSTER
-6 K YARALANDI
-30 RENC GZALTINA ALINDI
STANBUL (A.A) - tarih -
rnek
-MADALYASINI SAKATLADII RAKBNE VERD
-BEYEHRL LSE RENCS GRE, SAKATLADII
RAKBNN SAF DII KALMASINA ZLEREK, KAZANDII
MADALYAYI KENDSNE ARMAAN ETT
BEYEHR (A.A) - tarih
rnek
-DONMU GLDE KAYAK
-YZNC YIL NVERSTES KAYAK TAKIMI, AIRI SOUK
YZNDEN DONAN EREK GL'NDE ANTRENMAN YAPIYOR
VAN (A.A) - tarih -
40 / Anadolu Ajans
2. blm
Balktan hemen sonra haberin fotoraf, grnt veya grafii varsa bu
belirtilmelidir
rnek
-STANBUL'DA ZNSZ GSTER
-6 K YARALANDI
-30 RENC GZALTINA ALINDI
(FOTORAFLI-GRNTL)
STANBUL (A.A) - tarih -
LK PARAGRAF
Haberin ilk paragraf, yani giri blm, bir zet eklinde yazlmaldr.
Girite gereksiz tanm, szck ve cmlelere yer vermemeye ve tekrarlardan
kanmaya zen gsterilmelidir. Yaln bir dille herkesin anlayabilecei ekilde
kaleme alnmaldr.
rnek
"stanbul'daki izinsiz gsteride 6 kii yaraland, polise direnen 30 kii gzaltna
alnd."
rnek
BEYEHR (A.A) - tarih - Konya'da lise rencisi grei, il birinciliinde
kazand nclk madalyasn, sakatlayarak karlamada saf d brakt rakibine
armaan etti.
rnek
VAN (A.A) - tarih - niversiteler Aras Kayak ampiyonas'na hazrlanan Van
Yznc Yl niversitesi (YY) kayak takm, ar souk yznden tamamen donan
Erek Gl'nde antrenman yapyor.
HABER METN
Birinci rnei dikkate alarak haber metnini birlikte hazrlayalm.

Burada "gsteri yaplmas", "polise direnme" ve "gzaltna alnma" olmak
zere birbirini izleyen gelime anlatlmaktadr. Bu haberin yazm
srdrldnde;
"Beyazt Meydan'nda le saatlerinde toplanan renci grubu, yksekretim

harlarna yaplan zamm protesto etti. Bir sre slogan atan gruptakiler, daha sonra
Aksaray ynne yrmek istedi.
Polisin engellemesi zerine, protestocularla gvenlik gleri arasnda tartma
kt. Daha sonra gruptaki baz kiilerin, ta ve sopalarla polise saldrdklar grld.
Gvenlik gleri de cop ve gz yaartc gaz kulland.
Yaklak bir saat sren gsteri srasnda, protestocular ve polislerden yaralananlar
oldu. Devlet Hastanesine kaldrlan alt yaralnn salk durumunun iyi olduu bildirildi.
Gvenlik gleri, otuz kiiyi "Toplant ve Gsteri Yryleri Yasas'na aykr
davranmak ve polise direnmek"ten gzaltna ald.
(PA-RAF-LAR)
Haber metni en nemliden nemsize doru sralanrken (ters piramit

kural), baz olaylarda kronolojik ak (zamana gre geliim) yelenebilir.
Ayrca bir yaam yks veya kltr, sanat, magazin haberlerinde
yksel dil, geni zamanl anlatm da kullanlabilir.
Haber metninin slubunu belirleyecek olan ieriktir, denilebilir.
Haber metni yazlrken giriten sonra gelimeler ve ayrntlar, ardndan
da bir sonula konuyu balamak gerekir.
LK HABER YAZILDIKTAN SONRA GELMELERN ZLENMES
Gazeteci, haberletirdii olay ya da gelimenin aamalarn ve sonularn

da izlemelidir. Haber, ayn zamanda yeni gelimeler zincirinin bir halkasdr.
STANBUL'DA ZNSZ GSTER balkl rnek haberin devamnn

izlenmesinde u noktalar dikkate alnabilir:
"Gzaltna alnan otuz renci" ile ilgili haberin devamnda; polis

merkezi, Cumhuriyet Savcl ve yarglama aamalar,
Hastaneye kaldrlan alt kii"nin salk durumuyla ilgili gelimeler,
Bu gelimelerin yan sra protestoya gereke gsterilen "yksekretim
harlarnn artrlmas" da bir baka haber konusudur. Har miktarndaki
art konusunda yetkili kurum ve kiilerden alnacak bilgiyle farkl
haberlere ulalabilir,
Gsteriye katlanlarn kimlii, gsteriyi kimin dzenledii, rencilerin
konuya yaklam, ayr bir haber konusu olabilir,
renci olaylar gibi gemite yaanan baz gelimeler de haberin
farkl bir boyutunu ortaya karabilir.
TRAFK KAZASI
Trafik kazas haberlerinde kazaya karan aralarn plakalar, srcleri,

kazann ekli, len ya da yaralananlarn saylar ve adlar doru aktarlmaldr.
Byk bir kaza veya nemli bir kiinin kart kaza sz konusuysa
tm unsurlar tamamlanmadan, ilk haber zaman geirilmeksizin merkeze
geilmelidir.
Trafik kazas haberinin ilgin bir yks varsa bunun da ilenmesi
salanmaldr.
rnek
-TRAFK KAZASI: 2 L, 5 YARALI
DYARBAKIR (A.A) - tarih Diyarbakrdaki trafik kazasnda iki kii ld, be

kii yaraland.
42 / Anadolu Ajans
2. blm
Edinilen bilgiye gre, Diyarbakr-anlurfa kara yolunun 40. kilometresinde,
Haluk Dalkl'n kulland 91 YY 555 plakal otomobil takla att.
Kazada, src Haluk Dalkl (43) ile Sfeyla Dalkl (34) olay yerinde ld;
yaralanan Sleyman, Ahmet, Fatma, Emine ile Yasin Erturul, Dicle niversitesi Tp
Fakltesi Hastanesinde tedavi altna alnd.
(PA-RAF-LAR)
Trafik kazas haberlerinde de srekli ayn kalb kullanmamak gerekiyor.

"...'daki trafik kazasnda bir kii ld, bir kii yaraland." kalb yerine,
haberin giriine kazann nasl olduunu anlatmann daha doru olaca
grlyor. Yine bu gibi haberlerde, metin iinde say tek haneliyse yazyla
gsterilmesi daha uygun. Sz gelimi "Ankara'da otobsle kamyonun
arpmas sonucu bir kii ld, bir kii yaraland" gibi. Ancak, haberi tek
kalp biiminde de yazmamal. Deiik anlatm biemleri denenmeli. Bu
haberin baln say ile yazmakta saknca bulunmuyor.
Trafik kazalarnda ska yaplan yanllar ise yle gze arpyor:
"Adanadaki trafik kazasnda iki kii ld, be kii de yaraland."

ifadesinde, "dahi" anlamna gelen "de" eki kullanlmamal.
Trafik kazas haberlerinde, kesinlik kazanmadka, kazann olu ekli
konusunda "aniden", "hatal sollama", "ar hz ve dikkatsizlik", "srcnn
alkoll ya da uyuyor olmas" gibi nitelemelerden kanlmaldr. Kaza
nedenlerini; kazaya karan kii, bir yaral ya da yetkilinin ifade etmesi
durumunda; "belirtildi, bildirildi, renildi" szckleri kullanlarak aktarlmaldr.
zellikle "ki kii lrken, yaralanan kii (...) Devlet Hastanesinde
tedavi altna alnd" ya da ki kii lrken, src gzaltna alnd" gibi
cmle kalplarndan kanlmaldr. Bunun yerine, "ki kii ld; yaralanan
kii (...) Devlet Hastanesinde tedavi altna alnd" ve "ki kii ld. Src
gzaltna alnd" diye yazlmaldr.
Yine ska rastlanlan "... yarallar, ... Hastanesine kaldrlarak tedavi
altna alnd" ya da "... Hastanesine kaldrlan yarallar, tedavi altna alnd"
gibi kalplar da haberden uzak tutmak gerekir. Bunun yerine, "yarallar,
... Hastanesine kaldrld" ya da "... Hastanesinde tedavi altna alnd"
ifadeleri yeterlidir. Trafik kazasnn yeri bildirilirken, ... kara yolu
zerinde yerine "... kara yolunda" yazmak gerekir.
Yine trafik kazalarnda ska rastlanlan yanllarn banda ...plakal
ara, yaya olarak kardan karya gemeye alan .....ya arparak lmne
neden oldu. kalb gelmektedir. Bunun yerine, anlatmmz yle olmaldr:
... plakal ara, yolun karsna gemeye alan ...ya arparak lmne
neden oldu.
Trafik kazalar haberlerinde ara srcleri belirtilirken, ynetimindeki
ile ayn anlama gelen idaresindeki szcklerini tek cmle iinde kullanmak
yerine; ...nin kulland, ...nin ynetimindeki ya da srcln
...nin yapt ibareleri, sizi haberde ayn szcklere ska bavurmaktan
kurtaracaktr.
Trafik kazas haberi ile tren kazas ya da krsal kesimde "tarlada traktr
devrilmesi" gibi kazalar, birbirine kartrlmamaldr. Tren kazas, bir trenin
raydan kmas veya baka trenle arpmas sonucu olan kazalardr.
Bir trenin hemzemin geitte bir araca arpmas ise "Hemzemin Geitte
Kaza" balyla verilmelidir.
Ayrca, trafik kazasna karan tatlar araba deil, ara olarak ifade
edilmelidir.
POLS-ADLYE
rnek
-BURSA'DA ERON OPERASYONU
-BR KAMYONDA 8 KLOGRAM ERON ELE GERLD
-4 K TUTUKLANDI
BURSA (A.A) - tarih - Van'dan zmir'e ev eyas tayan kamyonda 8 kilo 280
gram eroin ele geirildi. Olayla ilgili drt kii tutukland.
Bursa Emniyet Mdrlnden yaplan aklamaya gre, bir ihbar deerlendiren
Narkotik ubesi ekipleri, Van Emniyet Mdrl ekiplerinin de katklaryla Keskin
Kurt ynetimindeki 65 EE 034 plakal kamyonu, Ankara-Bursa kara yolundaki bir
akaryakt istasyonunda durdurdu. Arataki aramada, ev eyas arasna gizlenmi
8 kilo 280 gram eroin ele geirildi.
Src Keskin Kurt'un ifadesi dorultusunda Adnan Kurt, Murat Kurt ve Cengiz
gzaltna alnd.
Bu kiiler, mahkemece ''uyuturucu madde satmak'' sulamasyla tutukland.
(PA-RAF-LAR)
rnek
- ADANA'DA CNAYET
(FOTORAFLI)
ADANA (A.A) - tarih - Adana'da bir kadn, kocasnn kardei tarafndan

tabancayla vurularak ldrld.
AA muhabirinin, Emniyet Mdrl yetkililerinden ald bilgiye gre, Yurt
Mahallesi Karafat Caddesi'nde, Celal M. (49), daha nce genelevde alan ve aabeyi
Mehmet M. ile evlenen Emel M'yi pazara gitmek iin evinden kt srada tabancayla
vurarak ldrd.
Celal M, emniyetteki ilk ifadesinde, borlarn demek iin para istedii Emel
M'nin kendisini ayandan vurdurttuunu iddia etti. Celal M, aralarnda doan
husumet sonucu cinayeti ilediini syledi.
Yetkililer, Celal M'nin gzaltna alnd olayla ilgili soruturmann srdrldn
bildirdiler.
(PA-RAF-LAR)
44 / Anadolu Ajans
2. blm
rnek
- ANNENN CNAYET DAVASI
- K OCUUNU LDRD DDASIYLA HAKKINDA
K KEZ MEBBET HAPS STEMYLE DAVA AILAN
SAME UUR'UN YARGILANMASINA BALANDI
STANBUL (A.A) - tarih - Kartal'da, iki yandaki kz ve drt yandaki olunu

boarak ldrd iddiasyla hakknda iki kez mebbet hapis istemiyle dava alan
Saime Uur'un yarglanmasna baland.
Kartal 1. Ar Ceza Mahkemesindeki durumaya, tutuklu sank Saime Uur
ile ei Selahattin Uur katld.
Durumada sank Saime Uur, Mahkeme Bakan Nevzat Aygn'n, ocuklarn
sen mi ldrdn? sorusunu yantsz brakt. Bakan Aygn'n soruyu tekrarlamasna
zerine sank Uur, Cinnet getirdim herhalde. Tam hatrlayamyorum demekle
yetindi.
Sank Uur'un tavrna tepki gsteren Mahkeme Bakan Aygnn, u anda
iyi grnyorsun. fade verebilirsin szlerine karlk Saime Uur suskunluunu
srdrd.
Tank olarak dinlenen Selahattin Uur ise einin ruh salyla ilgili herhangi
bir problemi olmadn kaydederek, Eim, ocuklarna tokat dahi atmayan bir
anneydi. Hangi anne evlatlarna kyabilir? Ben eimin cinnet getirdiine inanyorum
diye konutu.
Mahkeme heyeti, akli dengesinin yerinde olup olmadnn belirlenmesi iin
sann Adli Tp Kurumuna sevkine karar vererek, durumay erteledi.
Kartal Cumhuriyet Savcs Ali Kemal Doan'n hazrlad iddianamede, z
ocuklarn boarak ldrd ileri srlen Saime Uur'un iki kez mebbet hapisle
cezalandrlmas isteniyor.
(PA-RAF-LAR)
Polis-Adliye haberleri, hukuk bilgisi olmayan bir kiinin de rahata

anlayabilecei ekilde yazlmaldr.
Bursada Eroin Operasyonu balkl haber, Emniyet Mdrlnn bir
aklamas ve olayn failleri tutuklandktan sonra yaplmtr. Bu nedenle
haberde kiilerin adlar ak olarak yer almtr.
Bu haberlerde izlenecek yntem genelde yle olmaldr:
Su iledii belirtilen bir kii, hakknda savclka iddianame hazrlanncaya
kadar "zanl"dr, phelidir. Ancak iddianame tamamlanp mahkemeye
sunulduktan sonra bu kiiden "sank" olarak sz edilebilir. Bu aamaya
kadar adlar, resmi bir aklama yaplmadka ak olarak verilmemelidir.
Gvenlik gleri, olaya kartndan phelenilen kiileri "gzaltna"
alr. Savc, "tutuklama" istemiyle mahkemeye sevk eder. Tutuklama karar
mahkeme tarafndan alnr.
Sulu olduu belirtilen bir kii, tutuklanana kadar yalnzca soyad, ad
ya da her ikisi kapal olarak ve ba harfleriyle verilmeli; haberde yaknlar
ve ailesinin de ad gemise olayla ilgisi bulunmasa bile sz konusu kiinin
soyadnn ak yazlmamasna dikkat edilmelidir.
Bu gibi durumlarda yaplacak noktalama iaretlerinde de araya virgl
konulacaksa: (... S.D., A.E., D.B. gzaltna alnd.) gibi deil, (... S.D, A.E,
D.B. gzaltna alnd) yntemi izlenmelidir.
18 yandan kklerin adlar yalnzca gzaltna almada deil tutuklama
dahil, kesinlikle sakl kalmal ve kapal olarak verilmelidir. M.A. gibi.
Gzlem altna alnd deil "gzaltna alnd cmlesi tercih edilmeli.
Alc kl, mteri kl. Alc klna giren polis ya da Mteri klna
giren jandarma gibi tanmlamalar; belirli bir alc kl! ya da mteri
kl! sz konusu olamayacandan yanltr. Bunun yerine; Alc gibi
davranan ... diye yazmak yeterlidir.
Haklarnda dzenlenen evraklarla. Sanklar, haklarnda dzenlenen
evraklarla adliyeye gnderildiler. yerine; Sanklar, adliyeye gnderildiler
yeterli olacaktr. stelik evrak oul bir szck olduundan, lar eki de
fazladr. "Evrak" sz yerine "belge" sz kullanlrsa oul eki kullanlsa
da (belgeler) yanllk yaplmam olur.
Sank yakalanr ya da ele geirilir. Bak, bomba, alnan eya, eroin
yakaland deil, ele geirildi diye yazlmaldr.
zellikle terr rgtlerine ynelik operasyonlarla ilgili haberlerde, st
balkta "Terr rgt Operasyonu" deil, "Terr rgtne Ynelik Operasyon"
kullanlmaldr. Bu haberlerde "Hizbullah terr rgt ya da PKK terr
rgt" ibareleri, "terr rgt" baa gelecek ekilde, "terr rgt
Hizbullah, terr rgt PKK" olarak yazlmaldr.
"Yasa d terr rgt" gibi bir ibarenin ne kadar yanl olduu da
aka grlmektedir.
Terr haberlerinin yan sra fotoraf ve grntlerde de rgtn
propagandas olabilecek her tr malzemeden kanmak gerekir. Unutmaynz
ki terr rgtlerinin amac halka ynelik korku yaratma ve sindirme abasdr.
Bunlara hibir ekilde alet olunmamaldr. Bir terr olaynda salt olay
yanstmak yeterlidir. Abartya bavurmadan olay duyurmak terr rgtlerinin
propaganda amacn nler. Herhangi bir yarg ifade etmemek gerekir. Terr
rgtlerinin istedii sonular douracak tutumlardan kanmaldr. Bir terr
olay ile ilgili fotoraf ve grntler insan ve toplum psikolojisini tahrip
edecek, devleti aciz durumda gsterecek ierikte olmamaldr.
Asayi haberlerinde; "bir dizi nlem", "bir dizi operasyon" yerine,
"nlemler alnd", "operasyonlar dzenlendi" ifadeleri kullanlabilir.
Mahkeme haberlerinde, "... Mahkemesinde grlen durumaya" ifadesi
yerine, "... Mahkemesindeki durumaya" demek yeterli olacaktr. nk,
mahkemede "grlen" "dava"dr ve "duruma", davann bir aamasdr.
Yine bu tr haberlerde ska grlen bir baka yanl, "tutuklu sanklardan
durumada hazr bulunduruldu, gyabi tutuklu sank ise durumaya
gelmedi" ifadesidir. Bunun yerine, "tutuklu sanklardan durumada
hazr bulunduruldu, gyabi tutuklu sann ise henz yakalanamad bildirildi"
denilmelidir.
Bu gibi haberlerde; "...alt yl hapis cezasyla cezalandrld" yerine, ...
alt yl hapisle cezalandrld ya da ...alt yl hapis cezas verildi yeterlidir.
Ayrca, duruma ileri bir tarihe ertelendi gibi yanl kullanma da ska
rastlanmaktadr. Bunun yerine, "duruma ertelendi." ya da duruma baka
bir tarihe brakld denilebilir. Dikkat edilmesi gereken bir baka konu da
ertelemenin dava deil duruma iin sz konusu olduudur.
46 / Anadolu Ajans
2. blm
Karar durumalarna ilikin haberlerde, birden fazla sana verilen
cezalarn toplanarak yazlmasndan kanlmaldr. Bu haberlerde, her sank
iin verilen ceza ayr ayr belirtilmelidir. Ancak, ayn srede cezaya
arptrlanlar birletirilerek verilebilir: "Sekiz sank da bir yl altar ay ceza
ald." Ancak bir sana farkl sulardan birden fazla ceza verilmise bu
cezalar, sular ve ceza sreleri belirtildikten sonra toplanabilir.
Mahkeme karar sonrasnda yazlan haberlerde nemli bir noktaya
deinmek gerekiyor.
Mahmeke kararlar kesin sonu deildir, bu karar aamasnn bir temyiz,
itiraz sreci vardr. Mahkeme karar aklandktan sonra varsa taraflarn
temyiz talepleri ve itiraz gerekeleri mmknse ayn habere eklenmelidir.
AFET VE YANGIN
Deprem, sel, , heyelan gibi afetler, yol at tahribat ve toplumu

ilgilendirmesi bakmndan "fla" olarak verilmesi gereken haberlerin banda
gelir.
Fla haberlerin veriliine ilikin olarak yukarda aklanan sreci, deprem
haberleri iin bir kez daha hatrlatmakta yarar var. iddetli bir bir deprem
haberi bekletilmeksizin iletilmelidir.
rnek
Binglde deprem meydana geldi. Deprem, ok sayda ilde de hissedildi
Tarih
(A.A).
Bu haber, muhabir tarafndan en hzl ekilde merkeze geilmelidir.

Her blgede, bu tr afetlere kar haber akn salamaya ynelik "acil
eylem plan" hazrlanmaldr. Bu planlar her yl gzden geirilmelidir.
Blgedeki muhabirin de byle bir olayda afetzede olabilecei gz nnde
bulundurularak, haber aknn aksamamas iin bu planlama byk nem
tamaktadr.
Fla verildikten sonra evre blgelerden destek gelinceye kadar ilk
bilginin zaman geirilmeden merkeze ulatrlmas iin haberleme, ulam
skntlar ve paniin ortaya karaca olumsuzluklarn en aza indirilebilmesi
asndan her muhabirin byle bir anda nerede grev yapacan nceden
bilmesinde yarar vardr.
Fla verildikten sonra hem merkezdeki hem de yredeki muhabirler,
yukarda belirtildii zere, Acil Eylem Planna gre hareket ederler.
Flan ardndan blgedeki ve merkezdeki grevliler, gelimeleri yanstan
bir haberin en ksa srede yayna konulmasn salamaldrlar.
Salkl bilgi ak salanncaya kadar, gecikmeye meydan verilmeden
ihtiyatl davranlmas ve haberlerde "ulaan ilk bilgiye gre", "ilk belirlemelere
gre" ifadelerine mutlaka yer verilmesi gerekir.
Yukarda fla verilen afet haberleri, aadaki gibi devam ettirilmelidir.
rnek
-BNGL'DE DEPREM
BNGL (A.A) - tarih Binglde 6.4 byklnde deprem meydana geldi.

AA muhabirinin, Boazii niversitesi Kandilli Rasathanesinden ald bilgiye
gre, saat 03.27'de merkez ss Bingl olan 6.4 byklnde deprem kaydedildi.
Deprem, blge illerinin yan sra Dou Karadeniz yresindeki baz illerde de hissedildi.
Depremde, can kayb ya da yaralanma olup olmad ve maddi hasar tespitiyle
ilgili almalar devam ediyor. Bingl'de, aralarnda eltiksuyu Yatl Blge lkretim
Okulunun da bulunduu baz binalarn ykld gelen ilk bilgiler arasnda bulunuyor.
(PA-RAF-LAR)
rnek
-BNGLDE DEPREM
-VAL CO: "ELTKSUYU YATILI BLGE
LKRETM OKULUNUN DA ARALARINDA
BULUNDUU OK SAYIDA BNA KT
BNGL (A.A) - tarih - Bingl Valisi Hseyin Avni Co, depremde ok sayda
binann ktn, bunlar arasnda eltiksuyu Yatl Blge lkretim Okulunun da
bulunduunu syledi. Co, enkaz altnda kalan rencileri kurtarmak iin ekiplerin
blgeye hareket ettiini bildirdi.
Co, AA muhabirine yapt aklamada, saat 03.27'de meydana gelen depremin
ardndan byk panik yaandn, kent merkezine elektrik verilemediini ve telefon
ebekesinde de sorun bulunduunu belirtti.
Devlet Hastanesi binalarnn bir ksmnda da hasar olduunu anlatan Co,
hastalarn binas salam olan baka servislere nakledildiini syledi.
Vali Co, kent merkezine 12 kilometre uzaklktaki eltiksuyu Yatl lkretim
Blge Okulunun ktn, enkaz altnda kalan rencileri kurtarmak iin ekiplerin
yola ktn bildirdi.
Co, depremde len ve yaralananlarn saysnn henz tam olarak netlik
kazanmadn kaydetti.
Bingl'n Sancak beldesi Belediye Bakan Fahrettin apan da imenli
Mahallesi'nde 5-6 vatandan ld bilgisinin kendilerine ulatn, Yeiloba ve
Karapnar mahallelerinde ise birok evin ykldn duyurdu.
(PA-RAF-LAR)
Deprem haberlerinde, kartrlan unsurlarn banda byklk ve iddet

gelmektedir. Bu konuda Boazii niversitesi Kandilli Rasathanesi ve
Deprem Aratrma Enstitsnn verilerine gre deprem byklklerinin
gruplandrlmas yledir:
2-3.6 ok hafif iddetli

3.7-4.3 hafif iddetli
4.4-5.0 orta iddetli
5.1-5.6 iddetlice
5.7-6.3 iddetli (hasara yol aan)
6.4-8 ok iddetli
48 / Anadolu Ajans
2. blm
Haberlerde bu gruplandrma her zaman gz nnde bulundurulmal;
geliigzel "orta iddetli, iddetlice deprem" ifadeleri kullanlmamaldr.
Sz gelimi, "4.8 byklndeki" bir deprem haberinde, "... 4.8
byklnde, orta iddette deprem meydana geldi" denilmelidir.
rnek
-DARENDE'DE DDETL YAI
-SAANAK YAI NEDENYLE BR BELDE VE KY SEL BASKININA URADI
-50 EV LE AHIRLAR SU ALTINDA KALDI
(FOTORAFLI)
DARENDE (A.A) - tarih - Malatya'nn Darende ilesine bal bir belde ve
ky, ar ya nedeniyle sel basknna urad.
Darende Kaymakam Salih Yce, AA muhabirine yapt aklamada, ileye
bal Yenice beldesi ile Armutlu, Ayovas ve Karatarla kylerinde ar ya yznden
sel basknlar yaandn syledi. Kaymakam Yce, u bilgiyi verdi:
"Kylerimizde incelemelerde bulunduk. Can kaybmz yok. Maddi hasar var.
Hasar tespitine yarn balayacaz. Grevlilerimiz Yenice beldesinde yaptklar
lmlerde su yksekliinin zaman zaman alt metreye ulatn belirlediler. Sel
baskn srasnda ulam kesilmiti. Ayrca elektrik ve telefon hatlar hasar grmt.
u anda yollar tekrar ald. Elektrik ve telefon hatlar onarld."
Darende Arama Kurtarma Timleri (DAKUT) Bakan Celalettin Ate de AA
muhabirine yapt aklamada, sel baskn zerine harekete getiklerini belirterek,
vatandalara gda ve ihtiya maddesi yardmnda bulunduklarn bildirdi. Ate, unlar
syledi:
"Yenice beldesinde ok sayda kays aacnn yerinden skldn grdk.
Belde ile kylerde dere yatana yakn yaklak 50 ev su altnda kald. Ahrlarn da
zarar grmesi nedeniyle ok sayda kkba ve kmes hayvan telef oldu."
(PA-RAF-LAR)
Bu gibi haberlerde "saanak yamur" ibaresi kesinlikle kullanlmamal.

nk saanak, bal bana bir ya eklidir.
Yine bu tr haberlerde ska grlen iddetli frtna ibaresinde iddetli
szc kullanlmamal; frtnann iinde barndrd gten tr iddetli
gereksiz, frtna yeterlidir.
Afet ya da kaza haberlerinde, "... hayvan ld" yerine, "... hayvan telef
oldu" ibaresi kullanlmas doru olacaktr.
Orman yangnn srd vurgulanmak isteniyorsa "...mdahaleye karn,
yangn yaylarak sryor" denilebilir.
Orman yangnlar ile ilgili haberlerde kendiliinden olumayan olaylarda
meydana gelen kullanlmamal. kan yangnda cmlesi tercih edilmeli.
rnek
-MARMARS'TE ORMAN YANGINI
MARMARS (A.A) - tarih - Marmaris'in Turun ve Kumlubk mevkileri arasndaki

ormanlk alanda henz belirlenemeyen nedenle yangn kt.
Mula Orman Blge Mdrlnde grevli 250 kiilik ekip, 3 helikopter, 15
arazz ve 2 dozerle yangna mdahale ediyor.
(PA-RAF-LAR)
-MARMARS'TEK ORMAN YANGINI KONTROL ALTINA ALINDI
MARMARS (A.A) - tarih - Marmaris'in Turun ve Kumlubk mevkileri arasndaki

ormanlk alanda kan yangn kontrol altna alnd.
Marmaris Kaymakam Cemalettin zdemir, AA muhabirine yapt aklamada,
yangnn kontrol altna alndn, soutma almalarna balandn syledi.
Bir tarlada anz yaklmasnn yangna yol atnn belirlendiini bildiren zdemir,
tarla sahibinin kim olduunun aratrldn kaydetti.
Kaymakam zdemir, Mula Orman Blge Mdrlnde grevli 250 kiilik
ekibin, helikopter, 15 arazz ve iki dozerle mdahale ettii yangnda, 3 hektarlk
alann tahrip olduunu belirtti.
(PA-RAF-LAR)
-BODRUM VE MARMARS'TE ORMAN YANGINI

-ORMAN YANGINLARI RZGARIN DA ETKSYLE BYYOR
MULA (A.A) - tarih - Mula'nn Bodrum ve Marmaris ilelerinde balayan

orman yangnlar, rzgarn da etkisiyle byyerek devam ediyor.
Bodrum'un Gltrkbk beldesi Glky mevkisinde balayan yangn, yaklak
3 hektarlk kzlam ormanlk alannda etkisini srdryor. Yangna Tnaztepe'de
oluturulan Jandarma Yangn Sndrme Bl, orman yangn eitimi alan 33 ii
ile 18 ekip ve helikopterle mdahale ediliyor.
Marmaris'e bal Orhaniye'de Mart Marina yaknlarnda, k nedeni henz
belirlenemeyen yangn sndrme almalarna da 1 helikopter ile 60 orman iisi
ve Aksaz Deniz ss'nden 100 asker katlyor.
Mula Orman Blge Mdrl yetkilileri, iki yangnda da rzgarn iddetli
oluu nedeniyle yaylma tehlikesi bulunduunu, Antalya ve Denizli'den takviye ekip
istendiini bildirdiler.
(PA-RAF-LAR)
Orman yangnna ilikin rnek haberlerde de grld gibi bu olaylarn

gelimeleri iyi izlenmelidir. nk ormanda kan yangn, kontrol altna
alnsa bile yeniden balama eilimi yksektir. O yzden bu durumlarda
yetkililerle srekli temas halinde olmak gereklidir.
Orman yangn ktnda ncelikle ksa n haber verilmelidir. Daha
sonra gelimeler izlenmeli, gerekiyorsa birka haber yazdrlmaldr.
Bu gibi haberlerde, "yangnda ... orman alan yand" ibaresine ska
rastlanmaktadr. Bunun yerine, "yangnda, ... orman alan zarar grd" "...
yok oldu" gibi ifadeler kullanlabilir.
Orman yangn haberinde, zarar gren ya da yangnn etkisini srdrd
alan birim deerlerinin kartrlmamas konusunda dikkatli olunmaldr.
Bu birim deerler yaklak yledir:
1 HEKTAR = 10 DNM = 10 DEKAR = 10.000 metrekare.

1 DNM = 1 DEKAR = 1000 metrekare.
50 / Anadolu Ajans
2. blm
KLTR-SANAT-MAGAZN
"Kltr-Sanat-Magazin" haberleri, muhabirin dil ve anlatm zenginliini

en st dzeyde kullanabilecei alanlarn banda gelir. Konu ya da kaynaa
gre deimekle birlikte devrik cmlelere yer verilebilen, alntlardan
yararlanlabilen kltr-sanat haberlerinin kurgusunda da genel habercilik
ilkeleri gzetilmelidir.
Bu alanda haber retecek "muhabirin ilgisi" ve "sanat terimleriyle ilgili
bilgisi" byk nem tar. "Prmiyer", "bienal" gibi terimlerin bilinmesi
gerekir. Yeri geldiinde terimlerin anlamnn haberde aklanmas okur
asndan kolaylk salayacaktr. Haberde, karl yazan tarafndan
bilinmeyen kavram ve terimler kullanlmamal; bilinmeyenlere kk bir
aratrmayla ulalabilecei unutulmamaldr.
Bir sergi haberinde sanat eserleri kadar sanatnn kendisi de haber
olabilir; onun sanata bak, deerlendirii, nl bir sanatnn gndemdeki
konuya ilikin fikirleri, rutin bir haberin dnda zel bir almaya konu
edilebilir.
Bulunulan blgede ilk kez gerekletirilen bir etkinlik, konser, bir sergi,
yeni oluturulan ya da yenilenen bir mze, kapanan bir sinema, bir iftinin
tarla srerken fark ettii tarihi bir obje, yreye zg gelenekler, el sanatlar
ve zanaatkarlk, yok olmaya yz tutmu deerler vs. bu alanda retilecek
haberlere konu edilebilir. Buradan yola klarak yaplacak kk bir aratrma
bile gazeteciyi sonsuz zenginlikte bir dnya ile yz yze getirecektir.
Ancak unutulmamaldr ki magazin haberciliinde konu seilirken
"sradanlk" deil, "sradlk"tan hareket edilmelidir. Kltr-sanat ve magazin
haberlerinde "gleryzl bir ciddiyet" yelenmelidir; "laubalilik" ile "itenlik"
fark hep aklda tutulmaldr.
Blgesel dzeyde perembe gnleri yayna verilen haftalk "Kltr-
Sanat" derlemesi, haberin dnda bir "ajanda" zellii tamaldr.
Kltr - sanat kurumlarnn telefon ve e-posta adreslerinin haftalk
rehberde yer almasnn yayn kurulular ve okurlar asndan bir ayrnt
olaca unutulmamaldr.
rnek
- BAKENTTE KLTR-SANAT
- ADT, EHOV'UN "VNE BAHES"N
AMERKALI YNETMEN MARTIN'N REJSYLE
1 NSANDA ZLEYCYLE BULUTURACAK
- ADOB BU HAFTA 6 YAPITLA SANATSEVERLER
SELAMLAYACAK
- ROBIN WILLIAMS'IN HASTALARI YLETREN PALYAOYU
CANLANDIRDII "PATCH ADAMS" SNEMALARDA...
- A.A SANAT GALERS SAFA'NN YAPITLARINA
EVSAHPL YAPIYOR
ANKARA (A.A) - tarih - Bakent Ankara sanatla dolu yeni bir haftaya daha
balyor.
Ankara Devlet Tiyatrosu (ADT), ehov'un lmsz yapt "Vine Bahesi"ni
izleyiciyle buluturuyor. ABD'li konuk ynetmen Christopher Martin reji imzal yaptn
k dzeni ve mzikleri de Martin'e ait...
ADT, bu yaptn yan sra bu hafta deiik sahnelerinde alt oyunla perde
aacak. Ankara Devlet Opera ve Balesi (ADOB) ise yedi yaptla sanatseverlerin
karsna kacak.
Oscarl filmlerle renklenen Bakent sinemalar izleyiciye deiik alternatifler
sunarken, Robin Williams'n hastalar iyiletiren bir palyaoyu beyazperdeye tad
"Patch Adams" adl film, bugnden itibaren hafta boyunca gsterime sunulacak.
Bakentte 8-14 Nisanda gerekletirilecek kltr ve sanat etkinliklerinden
bazlar yle:
-TYATRO-
BYK TYATRO: Brecht'in oyunu "Mutlu Son", hafta boyunca izlenebilir.

Ycel Erten'in ynettii mzikal komedi, Chicago'yu ele geirmek isteyen
mafya yeleriyle din bezirganlarnn yks... Yaptta, mafya babas "atrt" Bill
Cracker' nl tiyatro oyuncusu etin Tekindor sahneye tayor.
KK TYATRO: Nazm Hikmet'in kaleme ald "Yusuf ile Menofis", yarndan
balayarak sergilenecek. Erhan Gkgc'nn ynettii oyunun dekorunu Suar
eylan, kostmlerini Sevta Demirer, k dzenini Burhanettin Yazar hazrlad.
NAS SAHNES: Sanat Ayten Gker'in ilk ynetmenlik denemesi olan
"Balerin", yarn ve 10 Nisanda grlebilir.
-OPERA-BALE-
OPERA SALONU: Strauss'un nl "ingene Baron" opereti, yarn grlebilir.

Modern Dans Topluluu'nun Turgay Erdener'in mzikleriyle sslenen "Afife"
adl gsterisi 9 Nisanda sunulacak.
aykovski'nin bale yapt "Fndkkran", 10 Nisanda izlenebilir. Sezonun en
iddial yaptn Andre Prokovsky sahneye koydu.
OPERET SAHNES: Tevfik Akbal'nn "Sevgili Bar" mzikali, 10 Nisanda minik
izleyiciler iin bir kez daha sunulacak.
-SNEMA-
METROPOL: Salon I'de, Bruce Willis'in yeni filmi "Kuatma-Siege" grlebilir.

Edward Zwick'in ynettii filmde, Willis'e Denzel Washington ve Annette Bening
elik ediyor.
Salon II'de, yedi dalda Oscar dln kucaklayan "Ak Shakespeare-
Shakespeare In Love", sinemaseverlerle birlikteliini srdryor.
MEGAPOL: Mavi Salon'da, Oscar'da bir "ilk"e imza atan "Hayat Gzeldir"
gsteriliyor. talyan sanat Roberto Beningi'nin ald "En yi Erkek Oyuncu" dlyle
ilk kez yabanc bir oyuncuya altn heykelcii kazandran film, "En yi Yabanc Film"
ve "En yi Dramatik Mzik" dllerini de kucaklad.
BYL FENER: ener en Salonu'nda, Oscarl aktr Robin Williams'n filmi
"Patch Adams", gsterime girecek.
Atf Ylmaz Salonu'nda ise "Bir Bcein Yaam" ve "Ak Shakespeare" var.
ON: "Akn Bys", "Gnn Greceksin", "Propaganda" ve "Omuz Omuza",
52 / Anadolu Ajans
2. blm
hafta boyunca gsterimde kalacak.
-SERG-
ANADOLU AJANSI SANAT GALERS: Safai'nin geen hafta alan "staknlk

vglemeleri" balkl sergisi bu hafta boyunca da ak kalacak.
ANATOLIA: Trk resminin usta isimlerinden Hasan Pekmezci'nin sergisi devam
ediyor.
ANKARA SANAT: Mardinli oban ressam Abdullah Aksu'nun resimleri, 10
Nisandan itibaren bakentlilerle buluacak.
ANKAYA BELEDYES ADA SANATLAR MERKEZ: Sanata destek veren
iki kurulu, bu kez "asl ileri" olan paray sanatla birletirerek ankaya ada
Sanatlar Merkezi'nde Ankarallar selamlayacak. Osmanl Bankas ile Merkez Bankasnn
dzenledii ve Osmanl'dan gnmze dein kat paralar bir araya getiren "Nakden
Tarih" balkl sergi, ay sonuna kadar sanatseverlerle olacak.
(PA-RAF-LAR)
Rportaj
ok ynl, ok boyutlu bir yaz nitelii tayan "rportaj", bir doruyu,
bir gerei; aratrma, inceleme ya da soruturma yntemiyle yanstr.
Gazeteciliin nemli dallarndan rportajda, bilgi ya da haber ak,
yaln, arpc bir dille okura iletilir. Bu tr, zerinde durulan, ele alnan konu
ya da sorunun deiik boyutlaryla irdelenmesini de salar.
Bu yaz trnde yalnzca izlenim ve gzlemle yetinilmemeli, konuya
ilikin nceki almalar da aratrlmaldr.
Rportaj, tek bir konuda tek bir yaz olabildii gibi, ayn konuda dizi
yaz da olabilir. Dizi rportajlar bir konu ya da kiiyi deiik ynleriyle
yanstmaldr.
Baars, konu ve kii seimi kadar anlatm ierii ve anlatmn zenginliine
bal olan rportajda o konuda yazlm bir iire, bestelenmi bir arkya
bile yer verilebilir.
Rportaj erevesinde, gerektiinde fotorafn desteine (tanklna)
bavurmaktan kanmamak gerekir.
Rportajla ilgili eitli snflandrlmalar yaplsa da ierii genellikle
seilen konu belirler. Bu adan rportaj konusuyla ilgili n alma gereklidir.
Bylece konu ya da kiinin rportaj yapan yanl ynlendirmesi de nlenmi
olur.
Rportajda soru deil, "doru soru" nem tar. Rportaj yaplrken
dikkat edilmesi gereken noktalar ise yle sralanabilir:
Rportaj verecek kiiyle ilgili bilgi edinilmelidir.

nceden bir ariv almas yapmak iinizi kolaylatrr.
Sorular iyi dzenlenmeli, yantlardan yeni sorulara gidilebilmelidir.
Yantlarn sorunun gerek yant olup olmadna dikkat edilmelidir.
rnek
-ASIRLIK BR "CUMHURYET INARI"
-BALKAN SAVALARI'NIN BLNEN TEK, ANAKKALE
SAVALARI'NIN HAYATTAK TANIINDAN BR OLAN
105 YAINDAK GAZ HSEYN KAMAZ, CUMHURYET'N
70. YILINDA BR BAKA HEYECAN DUYUYOR
-ANNESNN "BEN YA EHT YA DA GAZ ANASI YAP
OUL" DYEREK ASKERE UURLADII HSEYN DEDE,
ATATRK LE KARILATII ANI UNUTAMIYOR
-GAZ KAMAZ: "ATATRK OLMASAYDI BU LKE KURTULAMAZDI"
- "STKLAL SAVAI'NDA DOULUSU, BATILISI HEP BERABER
ARPITIK. BUGNK TERR ERMENLERN "
(FOTORAFLI)
KDZ. EREL (A.A) - tarih - "Cumhuriyet'in ilk gnleri gibi bir yz" ya da
yzyla tanklk eden bir 'Cumhuriyet nar'... Trk'n trnaklarla kazrcasna
zorluklarla ulat bir Cumhuriyet... O dneme kadar olan savalar, mcadeleler,
zorluklar, kayglar ve sonuta ulalan sevin, zafer ve gururun ipularn veren
bir yz... Balkan, anakkale stiklal savalar gazisi 105 yandaki Kuvaymilliyeci
Hseyin Kamaz, nasl tanmlanabilir ki...
20 yandadr gen Hseyin... Kendi anlatmyla yatlar arasnda "cva"
gibi bir delikanldr. "1304"te doduu Kdz. Ereli'ye bal Kestaneci kyne
askerlik iin ar pusulas gelir. Baba Kamaz, 50 altn lira bedel deyip, olunu
askere gndermek istemez. Ancak annesi bu duruma, "Ben olumu ehit ya
da gazi olsun dualaryla byttm" der ve iddetle kar kar. Aile meclisinde
karar verilmitir... Hseyin, hazrlklarn tamamlar, sra vedalamaya gelir.
Anne, olunu "hzn" ve "sevincin" bir aradalyla kucaklar, kendisini ok
sevdiini syler ve u nasihatlerde bulunur: "Sabaha kadar uyumadm. Sana
hep dua ettim. Harama ukur zme, haram lokma yeme; dmann karsnda
korkma. Beni ya ehit ya da gazi anas yap oul." Ve deiik aralklarla
cephelerde yaanacak on bir yl balar bylece.
-ATA LE KARILAMANIN HEYECANI-
Kdz. Ereli'de oullaryla oturan Gazi Hseyin Kamaz, anlarn anlatrken,

sanki o gnleri yeniden yayor. Balkan Savalar'ndaki znts, anakkale
ve stiklal savalarnda yerini gurur ve sevince brakyor. Hemen her szn
arasndan Alay Komutan Cemal Paa'ya gvenini ve saygsn belirten Hseyin
Dede'nin Atatrk'e hayranl bir baka...
Trk milletinin Atatrk olmadan kurtulamayacan vurgulayan Gazi
Kamaz'n unutamadklarndan biri de Atatrk ile karlat an. ki kez
grdn belirtiyor Ata'y. Anlatrken heyecan daha da artyor Gazi Dede'nin.
Onun, Trk vatann kurtarmasnn yannda "adalet"i de getirdiine iaret ediyor
sk sk. Fevzi akmak, smet Paa ve kendi deyimiyle Kara Kazm Paa, 105
yandaki Gazi'nin en ok sayg ve hayranlk duyduu teki "vatanperverler."
54 / Anadolu Ajans
2. blm
-"BEN ATATRK'N ASKERYM, YRRM"-
Balkan Savalar'nn bilinen tek, anakkale Savalar'nn hayatta kalan

tanndan biri olan Hseyin Kamaz'a, Dou'da yaanan terr hatrlatldnda,
stiklal Sava'nda doulusu, batlsyla birlik ve beraberlik iinde dmana kar
arptklarn anlatyor ve "bu hadisenin ba Ermeniler'dir. Terr Ermenilerin
ii" diyor.
Londra'da yaplan Anzak trenlerine katlan ilk Trk gazisi olan Hseyin
Dede, 1991 ylnda, 76 yl nce arpt ngiliz, Avustralya ve Yeni Zelandal
gazilerle tanm. Burada, II. Dnya Sava'nda esir dm bir ngiliz hemireye
de Devrek'ten gtrd bastonu armaan etmi Gazi Kamaz.
Toplu yaplacak tren geiinde, teki gaziler gibi tekerlekli sandalyeye
binmeyi kabul etmeyen Hseyin Dede, "Ben Atatrk'n askeriyim, yrrm"
diyerek buna kar km. Gei srasnda bastonuyla izleyenleri selamlayan
Hseyin Kamaz, ayakta alklanm.
Bugn bir sava ksa cepheye en nde gidebileceini, bastonunu havaya
doru sallayarak syleyen Hseyin Kamaz, Cumhuriyet'in 70. Yl'nda bir baka
heyecan duyuyor, ancak bir znts var: Bakent Ankara'da yaplacak 70. Yl
trenlerine ayandaki rahatszlktan tr katlamamann znts bu. Bahede
yry yaharken den Hseyin Dede, bunun dnda bir rahatszl olmadn
belirtiyor.
-UZUN YAAMIN SIRRI-
ocuk, on be torun sahibi Hseyin Dede, bu kadar uzun yaamasnn srr
olarak da ste ve yourda olan dknlnn yan sra temizlie verdii neme
dikkati ekiyor. "Ben ocuklarma iyi baktm, onlar da bana iyi bakyor" diyerek,
halindeki honutluu dile getiren, yaam boyunca iki ve sigara imediinin altn
izen Gazi Kamaz'n herkesten bir istei var: "mkan olan ocuklarn mutlaka
niversitede okutsun."
Cumhuriyet Trkiye'sinin her bireyi olarak, Cumhuriyetin 70. Yl'n ulusa,
gurur, sevin ve heyecanla kutluyoruz. Bu duygular daha da derinden hisseden;
uzaktan Karadeniz'i gren evinde yaamn srdren 105 yandaki Gazi Dede de
yle... O, bu Cumhuriyet Bayram'nda da oullarnn ald, ancak boyutlarn kk
bulduu iin deitirttii, uruna savat, al renkli, kocaman "ay ve yldz" ile
donatacak, denize bakan mtevaz evini...
(PA-RAF-LAR)
RPORTAJ N HATIRLATMALAR
Rportaja gitmeden nce randevu aln, bilgilendirin ve grmeye

zamannda gidin.
Konunuza hakim olun ve bilgilerinizi gzden geirin.
Rportaj siz ynlendirin.
Grtnz kiinin sizi yanltmasna izin vermeyin.
Greceiniz kii ve gideceiniz kurumla ilgili bilgiye sahip bulunun.
Sorular nceden hazrlayn.
Grmenin bir ana konusu, bir iki de yan konusu olsun. Ancak
konuyu da datmayn.
Sorular soruturma yapar gibi deil, bilgi almak amacyla yneltin.
Ksa, net ve ak biimde dzenleyeceiniz sorularnz, hep "evet"
ya da "hayr" cevab verilemeyecek ekilde yneltin.
Gndemi bilin.
Giyiminize zen gsterin.
Grmeyi kaydediyor olsanz bile not almay ihmal etmeyin. Ancak
not alma ekliniz karnzdakini rahatsz etmesin. Yannzda birden
fazla kaset bulundurun, teybin pilini ve kaydn nceden kontrol edin.
Kayt aygtnzn alr durumda olduunu deneyin.
Grmeyi gereinden fazla uzatmayn, zamannda bitirin.
Basn Toplants
Bir kurum temsilcisi veya bir kiinin kamuoyuna aklama yapmak iin
gazetecileri davet ettii bir organizasyondur. Sadece aklama yaplan veya
aklama sonras soru-cevap blm olan basn toplantlar gerekletirilebilir.
Basn toplantlarn izlerken, soru yneltirken Anadolu Ajansn temsil
ettiinizi unutmayn. Ekip halindeyseniz (muhabir, foto muhabiri, kameraman)
uyumlu bir alma sergileyip yardmlama iinde olun. Bazen ynelteceiniz
soru ile grntye girebilirsiniz, o nedenle davran ve soru sorma biiminize
zen gsteriniz.
Basn toplants iin aadaki noktalara dikkat ediniz:

Basn toplantsna gitmeden nce hazrlklarnz tamamlayn.
Kayt aygt, fotoraf makinesi, kamera ve ekipmanlar, kalem, not
kad, cep telefonu (arjl olarak) eksiksiz hazrlayn.
Cep telefonunuzu basn toplants srasnda "sessiz" konuma aln.
Basn toplantsnn yaplaca yeri nceden kesinletirin ve balama
saatinden nce orada bulunun.
Basn toplantsnn konusuyla ilgili bilgi sahibi olun.
Konumacy ya da konumaclar, rahat duyabileceiniz ve
grebileceiniz yere oturun.
Konuma metni datlmsa dinlerken metni izleyin; konumacnn
metin dna kabileceini gz nnde bulundurun.
Kayt aygtnzn kaydetmeyecei ya da srenin yeterli olmayabilecei
gerekeleriyle teyp (kayt aygt) yokmu gibi not aln.
nemli cmlelerin altn izin. (Bunlarn yanna, nemlerine gre
yldzlar da koyabilirsiniz.)
Soru yneltin; ancak nceki soru ve cevaplar dikkatle izleyin ki
benzer sorulardan kann.
Soru yneltmeden nce kendinizi tantn ve kurumunuzu belirtin.
nyargya yol aabilecek, cevab iinde olan, yorumlu soru yneltmeyin.
Basn toplantsn yapanla asla tartmaya girmeyin.
Fla zellii tayan bir bilgi verilmise toplantnn tamamlanmas
beklenmeden merkeze ksaca bilgi vermenin yollarn arayn.
56 / Anadolu Ajans
2. blm
Bunlara Dikkat
Haberlerin yazmnda Trk Dil Kurumunun Gncel Trke Szlk ve
Yazm Klavuzu dikkate alnmaldr. zellikle Yazm Klavuzu'nun ilk
blmnde yer alan "Yazm Kurallar" sk sk okunmal ve gerektii
anda bavurmak zere el altnda bulundurulmaldr. Ksaltmalar iin
de TDK Yazm Klavuzu'na baklmaldr.
Muhabirin El Kitab'nn ekinde TDK yayn olan CD (YD: youn disk)
verilmitir. Bunu bilgisayarnza ykleyip srekli kullanmda tutabilir,
internetten gncelleyebilirsiniz. Unutmaynz ki haber en bata doru
cmleler ve yanlsz Trke kelimelerle yazlrsa daha hzl yayna
girme ansn yakalar.
Haberciliin sorumluluk gerektirdii unutulmamal. Yaplan haberin
ne gibi sonulara yol aabilecei (intiharlara, bir irket veya kurumun
itibarn yitirmesine vb.) dnlmeli, haksz ithamlara yer
verilmemelidir. Yaplan haber eer bir sulamay ieriyorsa mutlaka
muhatabnn grne de yer verilmelidir.
''sim-unvan'', ''ifade-anlam'', ''lke-mekan'', ''say-miktar'' bilgileri
mutlaka ikinci kez gzden geirilmeli.
Haberin yayna verilmi ekli mutlaka kontrol edilmeli, yaynclarn
yapt dzeltmelere dikkat edilerek ayn yanllara bir daha
dlmemelidir.
Olan", olduu, oldu, olarak szckleri, haberde bir cmle
iinde birka kez kullanlabilmektedir.
Baz kullanmlarda, Trkenin zenginliinden yararlanlarak u

seenekler deerlendirilebilir:
nemli olduu yerine nem tad (nem arz ettii yerine de
nem tad).
Gerek olduu yerine gerek duyulduu.
Heyecanl olduunu yerine heyecan duyduunu.
Amalarnn ... olduunu belirterek, yerine ... amaladklarn
belirterek, diye dzenlenebilir.
Toplanacak olan, gerekletirilecek olan, srecek olan, gelecek
olan, yaplacak olan gibi kalplardan olanlar kullanlmadnda
cmlede bir eksiklik grlmeyecektir.
Nin eki:
Kltr turizminin yapld blgelerde... yerine kltr turizmi
yaplan blgelerde... yazlrsa iki fazla ek atlm olur ve daha kolay
okuma salanr.
Yaplacann bildirildii... yerine ...yaplaca bildirilen, (belirtilen,
duyurulan)... eklinde yazldnda iki fazla tamlama kullanlmam
olur.
zerinde zerine
Caddesi zerinde, ...Alan zerine yaplan okul , ...Kara yolu
zerinde... yazlmamas gerekir. yerine ...Caddesi'ndeki trafik
kazasnda... ...metrekare alana yaptrlan okul...
Sreyle
...ki hafta sreyle gsterimde kalacak. yerine (sreyle szcne
gerek yok) ...ki hafta gsterimde kalacak.
"Halen devam ediyor"

Bu yanl kullanm yerine "... devam ediyor." yeterli.
Toplant uzun srm de "... halen devam ediyor"sa yerine toplant
be saattir devam ediyor,... sryor" diye yazlabilir.
"Birok Pek ok"

Birok birleik pek ok ayr yazlmaldr ve birok kii deil ok
sayda kii denilmelidir. (bk. TDK)
"le birlikte"
"le birlikte"nin yanl olduu gzlerden kamamal. zellikle
"beraberindeki heyetle birlikte" eklinde hi yazlmamal.
"Saanak yamur ibaresi kesinlikle kullanlmamal. nk saanak,

bal bana bir ya eklidir.
iddetli frtna ibaresinde iddetli szc kullanlmamal;
frtnann iinde barndrd gten tr gereksiz: frtna yeterli.
leri bir tarih

Bu yanl kullanm yerine, Duruma baka bir tarihe brakld. Ya
da duruma ertelendi denilebilir.
Bir dizi nlem bir dizi operasyon

Bir dizi nlem alnd yerine nlemler alnd Bir dizi operasyon
gerekletirildi yerine; "Operasyonlar dzenlendi."
Ameliyat oldu yerine ameliyat edildi.
Taburcu oldu tahliye oldu tahrip oldu gibi syleyiler yerine

taburcu edildi, tahliye edildi tahrip edildi kullanlmaldr.
Eski nereye yazlmal:

ileri eski bakan deil, Eski iileri bakan, Eski vali... diye
yazlmal.
58 / Anadolu Ajans
2. blm
Folklor ekibi folklr
Halk oyunlar ekibi demek daha doru. Folklor Halk Bilimi
anlamna geldiinden, yerinde kullanlmasna dikkat edilmeli. Ayrca
Folklr diye hi yazlmamal.
"Sit" szc, herhangi bir tanmlamann ksaltmas olmad iin,
byk harflerle deil, kk harflerle yazlmal. Eski uygarlklardan
izler tayan ve koruma altna alnan yerler iin kullanlan "sit", Latince
kkenli ve "konum", yer, yap" anlamlarna gelen bir szcktr.
"Yln ilk be ay, ilk yedi ay" gibi yanl kullanmlardan kannz.
Yln belirli dilimleri "Yln ilk eyrei (ilk ay), ilk alt ay" sz konusu
olduunda bu ifadelere bavurulmaldr.
Londra merkezli yerine Merkezi Londrada bulunan yazlmaldr.
leyin klnan cenaze namaz

...'in cenazesi leyin klnan cenaze namaznn ardndan... yerine
...'in cenazesi, le namazndan sonra...
ken
... gzaltna alnrken, cezaevine gnderildi. "... belirtirken, ...
diye konutu. Bu gibi yanl kullanmlardan kanlmaldr.
Mrettebat
4 mrettebat yerine 4 kiilik mrettebat denilmeli.
ncesi - sonras ardndan

...kampanya ncesinde... yerine kampanyadan nce diye yazlmal.
Yapt... yaplan
...asayi kontrolleri yapt. Yaplan kontrollerde... yerine; ...asayi
kontrolleri yapt. Kontrollerde...
...bir aratrma yapt. Yaplan aratrmada... ........... Aratrmada...
yeterli.
"Ne, ne de" olumsuz bitmez

"Ne Galatasaray ne de Fenerbahe galibiyeti hak edecek futbol
ortaya koyamad..." deil;
"Ne Galatasaray ne de Fenerbahe galibiyeti hak edecek futbol
ortaya koydu." olmas gerekir.
"bu arada, te yandan" ok sk kullanlmamal, kullanldnda ise
doru ve yerinde olmal.
"te yandan" ya da "bu arada" ile balayan bir cmlede de, da

eki kesinlikle kullanlmamal. "te yandan, ileri Bakan Atalay da..."
deil, "te yandan, ileri Bakan Atalay" diye cmleye balanmal.
Ancak diye balayan cmlede ise kullanlmamal.
cret ve bedel
Mal karl bedel, hizmet karl crettir. Bedava ho deil
cretsiz denilmeli
Tarihler
"8-9 Ocak tarihleri arasnda": Bu iki tarih arasna baka bir tarihin
sktrlmasnn olanakszl, artk dikkatlerden kamamal. 15-20 Mays
tarihleri arasnda... yerine, 15-20 Mays arasnda... yeterlidir.
Banda tarih olmadnda, ay adlar kk harfle yazlmal.
Haberde herhangi bir tarih belirtilecekse 15.10.1998 deil, 15 Ekim
1998 eklinde olmaldr.
15 Ekim 1998 ylnda diye yazmak da yanltr. 15 Ekim 1998de ya
da 15 Ekim 1998 tarihinde diye yazmak gerekir.
Zaman belirtme
Saat belirtiliyor ise sabah ya da sabaha kar, akam ya da
akamleyin diye yazmaya gerek yok. gece ge saatlerde ya da sabahn
erken saatlerinde demek pek doru deil.
Saylar
Haber metninde saylar kullanlrken unvanlarn ve sfatlarn nne
eklenen saylar yazyla olmaldr. Sz gelimi 5. ya da 5inci Cumhurbakan
yerine Beinci Cumhurbakan yazlmaldr.
Ayrca 1er, 2er gibi ibareler, yazyla birer, ikier olarak belirtilmelidir.
- Birinci ya da beinciyi, 1.'inci ya da 5.inci eklinde yazmak doru deil.
- Saylar haber iinde mmkn olduunca yazyla yazlmal. Bir lm
haberinde, len kiinin ya, bir asayi haberinde olduu gibi parantez
iinde yazlmamal. (Eski Adalet Partisi milletvekili ............... 82 yanda
ld. - Trk halk mzii sanats .......................... 65 yanda vefat etti.)
gibi olmal.
Bavuruda bulundu, bavuru yapt yerine bavurdu yeterli.

"Yaymlanan... mesaj, yl dnm, kutlama haberlerinde de bu
szcn kullanlmas gerekiyor. "Mesaj, yl dnm, hafta, gn"
haberlerinde yaymlanan szcnn yannda da "nedeniyle" yerine
"dolaysyla" szcnn kullanlmas daha uygun dyor. Daha
ok kaza ve benzeri haberlerde sebep yerine kullandmz "nedeniyle"yi
her haberde kullanmamak iin szck daarcmz eitlendirmenin
nemi grlyor.
Nedeniyle
Bu sz her haberde kullanlyor. Asayi, konferans, panel, ziyaret,
anma, hafta, gn vb. Oysa nedeniyle ounlukla asayi haberinde
kullanlmal. Anma haberlerinde ... lm yl (yl dnm deil)
60 / Anadolu Ajans
2. blm
dolaysyla... denilebilir. ziyaret dolaysyla yazlabilir. Baz yerlerde
o yzden, bundan tr gibi szler de kullanlabilir.
Haberlerde tekrar szcklerden kanlmal. "...ifade ederek, ... ifade
etti." "kaydederek, ... kaydetti." gibi. Aslnda sonu "...etti" ile biten
anlatm kalplarndan uzak durmal. Haberin daha rahat okunabilmesi
iin haberi daha rahat anlatmla yazmak gerek. Srekli "...bildirdi,
belirtti, kaydetti" ile balayan ve biten haberler anlatmndan
kurtulmann yolu "Edinilen bilgiye gre, yazl aklamaya gre,
yaymlanan bildiriye gre, vb." bir anlatm anlayyla habere
balamaktan geiyor.
kinci paragrafa zneyle balamak da haberi kolay ve rahat yazmann
en iyi yolu olarak grnyor.
Dzenlenecek ile dzenledi arasndaki ayrm da kartrmamal. Bir
etkinliin tarihi belli ise o etkinliin dzenlemesi yaplm demektir
ki "dzenlenecek" diye yazlmamal; "dzenlendi" denilip yaplaca
tarih verilmeli. Yok eer bir etkinliin dzenlenmesi dnlyor ise
"dzenlenecek" kullanlmal ve hazrlklar anlatlmal.
Noktalama iaretleri iin TDK'nin Yazm Klavuzu'nda belirtilen
kurallara uyum salamalyz. TDK Yazm Klavuzu'nu srekli bavuru
kayna olarak kullanmalyz. Bu konuda TDK'nin internet sitesine
bavurmak en basit yoldur.
Noktalama iaretlerini rastgele ve yanl kullanmaynz.
Dzeltme, Derleme ve ptal
Dzeltmeler kaynak tarafndan yaplmsa bu aka belirtilmelidir,
Dzeltilmesi gereken bir haberin dzeltme yazs aadaki kalba gre
verilmelidir:
- DZELTME
.......................... balkl haberimizin .... paragrafnda yer alan,

................................... ibaresi (ifadesi, ad, says, unvan, szc vb.)
.............................. (kaynandan) eklinde, (olarak) dzeltilmitir.
Haberimizi dzelterek yeniden yaymlyoruz.
Sayglarmzla,
Tarih
(A.A)
Belirli bir zaman diliminde geilen ayn konu ve ayn balkl haberlere
ilikin derlemelerin balk kalb da aadaki gibi olmaldr:
- DERLEME
Gn iinde geilen 21 inci Dnya Felsefe Kongresi balkl haberlerimizi

derleyerek yaymlyoruz.
Sayglarmzla,
Tarih
(A.A)
Bir haberin iptal edilmesi gerektiinde aadaki kalp kullanlmaldr:
- PTAL
.......................... balkl haberimiz kaynandan, (sehven-yanllkla-

yaymlandndan) iptal edilmitir.
Sayglarmzla,
Tarih
(A.A)
62 / Anadolu Ajans
3
.blm
HABERDE UZMANLIK ALANLARI

PARLAMENTO
DPLOMAS-DI
DI YAYINLAR
EKONOM
SPOR
L BLTEN
ZEL BLTEN
64 / Anadolu Ajans
3. blm
Haberde Uzmanlk Alanlar
Parlamento
Parlamento muhabirleri, TBMM'nin yasama ve denetleme almalar
bata olmak zere, meclis bakan ve bakanlk divan yelerinin kabul ve
grmelerini, ihtisas komisyonlarnn btn almalarn, TBMM'de grubu
bulunan veya temsil edilen partilerin etkinliklerini izler.
Meclisin yasama faaliyetleri:
Yasama faaliyetleri Meclis komisyonlarnda ve Genel Kurulda gerekletirilir.
TBMM Bakanlna sunulan bir kanun tasars, teklifi veya kanun hkmnde
kararname (KHK), ilgili komisyonlarda grlp kabul edildikten sonra
Genel Kurula sunulur. Genel Kurul, bir tasar veya teklifin yasalamas iin
son aamadr. Burada son ekli verilip kabul edilen dzenleme yasalam
olur, ancak yasa cumhurbakannn onaynn ardndan Resmi Gazete'de
yaymlanmasyla yrrle girer.
rnek
-KURUSIKILARA DZENLEME GELYOR

-TBMM GENEL KURULUNDA KURUSIKI TABANCALARIN RETM VE
SATIINA DZENLEME GETREN TASARI KABUL EDLD
-KANUNA GRE, KURUSIKILAR, 1 YILDAN FAZLA HAPSE MAHKUM
OLANLAR, ATEL SLAHLARLA LENEN SULARDAN HKM
GYENLER LE 18 YAINDAN KKLERE SATILAMAYACAK
ANKARA (A.A) - tarih - TBMM Genel Kurulunda, kurusk tabancalarn retim

ve satna dzenleme getiren tasar kabul edilerek yasalat.
Ses ve Gaz Fiei Atabilen Silahlar Hakknda Kanuna gre, kurusklar, bir
yldan fazla hapse mahkum olanlar, ateli silahlarla ilenen sulardan hkm giyenler
ile 18 yandan kklere satlamayacak.
Kurusklarn imali, ithali, bulundurulmas ve tanmasna yeni dzenlemeler
getiren kanun, ses ve gaz fiei atabilen silahlarn nitelikleri, imali, ithali, ihrac,
sat, edinilmesi, bulundurulmas ve tanmas hakkndaki usul ve esaslarla bunlarla
ilgili izin, kayt ve tescil ilemlerini kapsayacak.
Kurusk tabancalarn retimi, Sanayi ve Ticaret Bakanlnn iznine tabi olacak.
Kurusklar, ruhsata tabi silah vasfna dntrlemeyecek ve dier silahlardan ayrt
edilmesini salayacak ekilde, rengi ve ekli belirtilerek retilecek. Bu zorunluluk,
ithalatta da geerli olacak.
Ses ve gaz fiei atan silahlarn ithal ve ihra ilemleri, genel hkmlere gre
yerine getirilecek. Ancak bunlarn ithalinde, ileri Bakanl ile Sanayi ve Ticaret
Bakanlnn uygun gr aranacak.
Kurusklar, kasten ilenen bir sutan dolay bir yl veya daha fazla sreyle
hapis cezasna mahkum olanlar ile ateli silahlarla ilenen sulardan hkml
bulunanlara ve 18 yandan kklere satlmayacak.
Bu silahlarn sat, mermi veya av malzemesi ya da yivsiz tfek sat yapmak
iin valiliklerce ruhsatlandrlm yerlerce yaplacak.
Kurusklar satan bayiler ile nc ahslara devredenler ve nc ahslardan
devralanlar, bu durumu bir ay iinde mahalli mlki amire bildirecek. Silahlar, her
an kullanma elverili olmayacak ve kolay ulalmayacak ekilde, bo olarak kutu
iinde nakledilebilecek.
Ses ve gaz fiei atan silahlarn ve retici firmalarn, her ne suretle olursa
olsun reklam ve tantm yaplamayacak. Kurusk tabancalarn kullanlmasn zendiren
veya tevik eden kampanyalar dzenlenemeyecek.
-CEZALAR-
Kurusklar yetkili mercilerden izin almadan veya retim iin belirlenmi esas
ve usullere aykr olarak imal edenler bir yldan yla kadar hapis ve 100 gnden
500 gne kadar adli para cezasyla cezalandrlacak.
Bu silahlar ynetmelikle belirlenmi esas ve usullere aykr olarak imal edenlere
ve satanlara 5 bin YTL'den 20 bin YTL'ye kadar idari para cezas verilecek. Bu fiilin
tekrar halinde idari para cezas iki katna kadar artrlabilecek.
Belirlenen yasaklara aykr davranta bulunanlara 500 YTL idari para cezas
uygulanacak. Ayrca silahn mlkiyeti kamuya geirilecek.
Ses ve gaz fiei atan silahlarn imal, ithal, ihra, bulundurma, nakil, sat
veya edinilmesine ilikin usul ve esaslar ile bunlarla ilgili izin, kayt ve tescil ilemler,
D Ticaret Mstearlnn bal olduu bakanln gr alnarak, ileri Bakanl
ile Sanayi ve Ticaret Bakanlnca karlacak ynetmelikle belirlenecek.
Kanunun yrrle girdii tarihte kurusklar elinde bulunduranlar bir yl iinde
mlki amirlie bildirimde bulunmalar halinde haklarnda cezai ilem yaplmayacak.
retim yapanlar, gerekli izinleri, ynetmeliin yrrle girdii tarihten itibaren alt
ay iinde almak zorunda olacak.
Yetkili makamlardan izin alarak tabanca veya yivsiz tfek retimi yapanlarn,
dzenlemenin yrrle girdii tarihe kadar rettikleri her trl model ve tip kurusk
miktarn yetkili makamlara bildirmeleri artyla bu silahlar iin ayrca izin almalar
gerekmeyecek.
(PA-RAF-LAR)
TBMMde kapal oturumlar veya basna ak olmayan toplantlardan

haber yapmak gerektiinde, akca kaynak belirtilmek suretiyle ya da en
az iki kaynaktan dorulatldktan sonra konu ele alnmaldr. erik ve yasal
snrlamalar nem tar. Bu tr haberlerin yaymlanmas servis yneticilerinin
onay ile olmaldr.
66 / Anadolu Ajans
3. blm
TBMMDE MUHABRLK YAPACAK OLANLARIN
BLMES GEREKEN TEMEL KAVRAMLAR
KANUN : Parlamentolarn kabul ettii genel, srekli ve zorunlu hukuki dzenlemelere

kanun (yasa) denir. Kanunlar, daha nceden belirlenmi olan kanun
yapma yntemleri ile karlrlar. Kanun yapma ilemine ksaca, yasama
etkinlii de denir.
KANUN TASARISI : Kanun teklif etmeye Bakanlar Kurulu ve milletvekilleri yetkilidir. Bakanlar
VE TEKLF Kurulunun yapt neriye ''kanun tasars'', milletvekillerinin yapt neriye
ise ''kanun teklifi'' denir. Kanun tasarsnda Bakanlar Kurulunun btn
yelerinin imzasnn bulunma zorunluluu varken, kanun teklifinde
milletvekillerinin tamamn balayan bir durum sz konusu deildir. Kanun
teklifinde en az bir milletvekilinin imzas bulunabilir, birden fazla milletvekili
bir araya gelip ortak teklifte de bulunabilir. Tasar veya teklifin gerekesinde,
dzenlemenin tm ve maddeleri hakknda bilgilerin yan sra kaldrlmas
ya da eklenmesi istenilen hkmlerin neler olduu, deitirilme, kaldrma
veya eklenmeye neden gerek duyulduu belirtilir. Bakan, gelen tasar
veya teklifi ilgili komisyonlara havale eder. Komisyonlarda grlen
tasarlar esas komisyonun raporu dorultusunda Genel Kurul gndemine
alnr. TBMM tarafndan reddedilen bir kanun tasars veya teklifi, bir tam
yl gemedike yeniden verilemez. Bir yasama dneminde
sonulandrlmam kanun tasarlar ve teklifleri hkmsz saylr. Ancak
hkmet ya da TBMM yeleri, bu tasarlar yeni dnemde yenileyebilir.
DENETM KONUSU: Meclisin, yasama grevinin yan sra denetim grevi de vardr. Bu grev,
genel grme, meclis aratrmas, meclis soruturmas, gensoru ve soru
nergeleri araclyla gerekletirilir.
SORU : Milletvekilleri tarafndan, babakana ve bakanlara yazl veya szl olarak

NERGELER yantlanmak zere bir konu hakknda bilgi istemek amacyla yneltilen
metinlere denir. Milletvekilleri, nergelerini TBMM Bakanlna sunar.
Bakanlk da ilgili makama ynlendirir. Szl sorularn cevaplandrlmas
iin Genel Kurulda, zorunluluklar dnda haftada iki gn birer saatten
az olmamak zere zaman ayrlr. Yazl sorularn da en ge 15 gn iinde
yantlanmas gerekir. Soru nergesi, ksa ve gerekesiz olmaldr. Ayrca,
kiilik ve zel yaama ilikin konular ile kiisel yorum iermemelidir.
GENEL GRME : Toplum ve devlet faaliyetlerini ilgilendiren belli bir konunun TBMM Genel
Kurulunda grlmesine, ''GENEL GRME'' denir. Genel grme
nergesini, hkmet, siyasi parti gruplar ya da en az 20 milletvekili
verebilir. Bu talep hem Genel Kurula hem hkmete duyurulur. Genel
Grme alp almayacana, Genel Kurulda yaplacak ngrmede
karar verilir. Almasna karar verilirse, Danma Kurulu, zel gndemle
genel grme gnn belirler. Genel Grmenin yaplaca gn, grme
almasna karar verilmesinden itibaren 48 saatten nce, yedi tam
gnden sonra olamaz. Genel Grme, talep halinde kapal oturumda
da yaplabilir. Bakanlar ve dinleyici olarak cumhurbakan kapal oturumda
bulunabilir. Kapal oturum srasndaki grmeler hakknda hibir aklama
yaplamaz. Bunlar devlet srr olarak saklanr. Kapal oturum tutanaklar,
on yl getikten sonra yaymlanabilir.
MECLS : TBMM'nin belli bir konuda yapt incelemeye ''Meclis aratrmas'' denir.
ARATIRMASI Meclis Bakanlna, hkmet, siyasi parti gruplar ya da en az 20
milletvekili, aratrma nergesi verebilir. Meclis aratrmas alp
almamasna Genel Kurul karar verir. Genel Kurul, Meclis aratrmas
almas karar alrsa bu grev zel bir komisyona verilir.
GENSORU : Gensoru, Babakan veya bakan ya da birden fazla bakann grevinden

drlmesi amacyla verilen nergelere denir. Gensoru nergesi, bir
siyasi parti grubu adna veya en az 20 milletvekilinin imzasyla TBMM
Bakanlna sunulur. Genel Kurulda, gensorunun gndeme alnp
alnmayacann ngrmesi yaplr. GenelKurul, gensorunun gndeme
alnmasna karar verirse, bu grme, ngrmeden iki gn gemedike
yaplamaz ve yedi gnden sonraya braklamaz. Bakanlar Kurulu ya da
bir bakan, ye tamsaysnn salt ounluuyla (yani 276 oyla) drlebilir.
MECLS : Grevde bulunan veya grevinden ayrlm olan babakan ve bakanlar

SORUTURMASI hakknda soruturma almas iin verilir. Soruturma, TBMM ye
tamsaysnn en az onda birinin, yani 55 milletvekilinin verecei nergeyle
istenebilir. Meclis, soruturma istemini en ge bir ay iinde grr.
Meclis soruturmas alp almamasna Genel Kurulca gizli oyla karar
verilir. Soruturma almasna karar verilmesi durumunda, Meclisteki
siyasi partilerin, gleri orannda 15 kiilik bir komisyon kurulur ve bu
komisyon soruturma yapar. Soruturma komisyonunun almalar gizlidir
ve kendi yeleri dndaki milletvekillerine kapaldr. Komisyon, kamusal
ve zel kurululardan, konuyla ilgili bilgi ve belge isteyebilir. Bakanlar
Kurulu yelerini,dier ilgilileri dinleyebilir. Hakknda soruturma almas
istenen babakan veya bakann savunmasn alr. Soruturma komisyonu,
raporunu iki ay iinde Meclise sunar. Komisyona gerekirse iki aylk ek
sre verilir. Rapor, en ge 40 gn iinde Genel Kurulda karara balanr.
Yce Divan'a sevk karar, gizli oylama sonucu, ancak ye tamsaysnn
salt ounluu olan 276 oyla alnr. TBMM'ce Yce Divan'a sevk karar
alnrsa; dosya, en ge yedi gn iinde Bakanlk tarafndan Anayasa
Mahkemesi Bakanlna gnderilir.
KOMSYONLAR : TBMM'de 17 ihtisas komisyonu grev yapar. TBMM Bakanlna sunulan

kanun tasars, teklifi veya kanun hkmnde kararnameler (KHK), Meclis
Bakanlnca ilgili komisyonlara ''asli'' veya ''tali'' komisyon olarak havale
edilir. Konuyla dorudan ilgili komisyona ''asli (esas) komisyon'' denir.
''Tali komisyonlar'', iin kendilerini ilgilendiren yn veya maddeleri zerinde
esas komisyona gr bildiren komisyonlardr. Bu komisyonlar grlerini
rapor halinde hazrladktan sonra asli komisyona sunarlar. Esas komisyon
da konuyu 45 gnde sonulandrarak, raporunu Genel Kurula sunar. Bu
sre iinde sunmamas durumunda, hkmet veya teklif sahipleri, tasar,
teklif ve KHK'lerin dorudan Genel Kurul gndemine alnmasn isteyebilir.
htisas komisyonlar iin bir yasama dneminde iki seim yaplr. Siyasi
parti gruplarnn komisyonlarda ka yeyle temsil edilecei, parti gruplarnn,
toplam says iindeki yzde oranlarna gre hesaplanr. yesi bulunduu
partiden ayrlan veya TBMM'de grup kurma hakkn kaybeden bir siyasi
partiye ye olan milletvekilinin komisyon yelii kendiliinden sona erer.
68 / Anadolu Ajans
3. blm
HTSAS : Anayasa Komisyonu
KOMSYONLARI Adalet Komisyonu
Milli Savunma Komisyonu
ileri Komisyonu
Dileri Komisyonu
Milli Eitim, Kltr, Genlik ve Spor Komisyonu
Bayndrlk, mar, Ulatrma ve Turizm Komisyonu
evre Komisyonu
Salk, Aile, alma ve Sosyal ler Komisyonu
Tarm, Orman ve Kyileri Komisyonu
Sanayi, Ticaret, Enerji, Tabii Kaynaklar, Bilgi ve Teknoloji Komisyonu
Hesaplar nceleme Komsiyonu
Dileke Komisyonu
Plan ve Bte Komisyonu
Kamu ktisadi Teebbsleri Komisyonu
nsan Haklarn nceleme Komisyonu
Avrupa Birlii Uyum Komisyonu
ARATIRMA : TBMM'de ihtisas komisyonlarnn yan sra belli bir konuyu aratrmakzere
KOMSYONLARI de komisyon kurabilir. Buna ''Aratrma Komisyonu'' ad verilmektedir.
Aratrma Komisyonu, milletvekilleri tarafndan belirli bir konunun
aratrlmas amacyla hazrladklar ''Aratrma nergesi''nin TBMM Genel
Kurulunda grlp kabul edilmesinin ardndan kurulur. Kurulan komisyon,
partilerin milletvekili saysna gre 15 yeden oluur. ay sreyle grev
yapan aratrma komisyonlarnn grev sreleri gerektiinde bir ay
uzatlabilir. Bu komisyonlar, bakanlklar ve konuyla ilgili dier kurululardan
bilgi istemek, buralarda inceleme yapmak, ilgilileri arp bilgi almak
yetkisine sahiptir. Meclis aratrma komisyonunun raporu Genel Kurulda
grlr.
ULUSLARARASI : Trkiye'nin ye olduu uluslararas parlamenter rgtleriyle ilikileri

KOMSYONLAR yrtmek zere grev yapan komisyonlardr. Bunlar yledir:
Avrupa Gvenlik ve birlii Tekilat Parlamenter Asamblesi (AGT)
NATO Parlamenter Asamblesi (NATOPA)
Avrupa Konseyi Parlamenter Meclisi (AKPM)
Bat Avrupa Birlii Parlamentolararas Avrupa Gvenlik ve Savunma
Asamblesi (BAB)
Trkiye-Avrupa Birlii Karma Parlamento Komisyonu (KPK)
slam Konferans rgt Parlamento Birlii (KPAB)
Bar in Asyal Parlamentolar Birlii (BAPB)
Asya Parlamentolar Asamblesi (APA)
Avrupa-Akdeniz Parlamenter Asamblesi Trk Grubu (AAPA)
Parlamentolararas Birlik Grubu (PAB)
Karadeniz Ekonomik birlii Parlamenter Asamblesi (KEPA)
Akdeniz Parlamenter Asamblesi Trk Grubu
VETOLU : Kanun, cumhurbakannca bir kez daha grlmek zere TBMM'ye iade
KANUNLAR edilse de KANUN ZELLN KAYBETMEZ. Vetolu ya da ''Cumhurbakan
tarafndan bir kez daha grlmek zere TBMM'ye iade edilen kanun''
olarak isimlendirilmesi gerekmektedir.
TASARI VE TASLAK : Bu iki kavram genellikle birbirine kartrlr. Taslak, herhangi bir konu ile
ilgili hazrlanan n almadr. Herhangi bir konuda yaplm ancak son
ekli verilmemi olan dzenleme taslaktr. Bu erevede bazen tasarya
da taslak denilmektedir. Herhangi bir kurumun ya da bakanln kanuni
dzenleme konusunda yapt alma ''TASARI TASLAI''dr. Bu dzenleme
BAKANLAR KURULU TARAFINDAN MZALANDIKTAN SONRA TASARI haline
gelmi olur. Tasar, TBMM komisyonlarnda grlmesi srecinde de
ayn adla adlandrlr. Bu dzenleme TBMM Genel Kurulunda kabul
edilmesinin ardndan KANUN haline gelir.
KANUN SMLER : Baz teklif, tasar ya da kanunlarn isimleri ok uzun olabilmektedir. Bu

nedenle bunlarn balkta kullanlmas sknt meydana getirmektedir.
Teklif, tasar ya da kanun kamuoyuna maledilen ekliyle balkta kullanlsa
da haberin iinde dzenlemenin tam adnn verilmesi yerinde olacaktr.
Bu konuda Ajans arivinden parlamento haberlerine girilip kanunun doru
ismi ya da Mecliste hangi aamada olduu renilebilir. Bulunamyorsa
Parlamento Haberleri Mdrlne sorulabilir.
MLLETVEKL : Milletvekili isimleri ve seim evresi konusunda da yer yer hatalar

SMLER yaplabilmektedir. Bu konuda "TBMM Albm" en doru bavuru kaynadr.
Albmn bulunmad brolarda, internetten Meclisin ''www.tbmm.gov.tr''
sitesinden milletvekilleriyle ilgili bilgiye ulalabilir. Bu sitede ayrca
grlen tasarlar, daha nce TBMM'ye sunulan tasar ve teklifler,
milletvekillerinin sunduu soru nergeleri, aratrma nergeleri,Genel
Kurul tutanaklar, Anayasa, TBMM tz, TBMM Bakanlk Divan,
TBMM Genel Sekreterlii, komisyonlar ve dostluk gruplarna ilikin bilgi
yer alr.
YASAMA DNEM : ki milletvekili genel seimi arasndaki sreye denir.
YASAMA YILI : 1 Ekimde balayp 30 Eyllde sona eren sredir.
GENEL KURUL : Genel Kurul, Meclisin en yksek karar organdr. Resmi tatile rastlamad
srece Genel Kurul, sal, aramba, perembe gnleri saat 15.00'den
19.00'a kadar faaliyette bulunur. Danma Kurulunun nerisi zerine
Genel Kurul, toplant gn ve saatlerini deitirebilecei gibi baka gnlerde
de toplant yaplmasna karar verebilir.
BRLEM VE : Genel Kurulun bir gnde yaplan toplantsna ''birleim'', bu birleim

OTURUM srasnda arayla blnen ksmlarndan her birine de ''oturum'' denir.
YE TAM SAYISI : TBMM'nin ye tamsays 550'dir. Meclis yeliklerinde boalma olmas,

ye tamsaysn deitirmez. TBMM, ye tamsaysnn en az te biri
(184) ile toplanr.
SALT OUNLUK : Oturuma katlan milletvekili saysnn yarsndan az olmayan ounluktur.
KARAR YETER : Anayasa ve tzkte ayrca hkm yoksa oya sunulan btn kararlar,
SAYISI salt ounlukla alnr. Ancak karar yeter says, hibir ekilde ye
tamsaysnn drtte birinden bir fazlas olan 139'dan az olamaz. Meclis
Bakan ve oturumu yneten bakanvekili oy kullanamaz.
70 / Anadolu Ajans
3. blm
TATL : TBMM, her yl 1 Ekimde kendiliinden toplanr ve 1 Temmuzda tatile
girer. Ancak, tatile girme tarihi, Danma Kurulunun nerisi zerine Genel
Kurul kararyla deitirilebilir. Bir yasama ylnda aydan fazla tatil
yaplamaz.
ARA VERME : Meclisin, 15 gn gememek zere almalarn ertelemesidir. Ara

verme karar, Danma Kurulunun gr alndktan sonra, nerinin Genel
Kurulda oylanmasyla alnr.
OLAANST : TBMM, tatil veya ara verme srasnda cumhurbakan, meclis bakan
TOPLANTI ile milletvekillerinin bete birinin (110) yazl bavurusu zerine toplantya
arlabilir. Bu arlarda, toplant gn ve saati ile bu toplanty gerektiren
konunun belirtilmi olmas arttr. Cumhurbakan, toplant arsn
dorudan doruya veya Bakanlar Kurulunun istemi zerine yapar.
BAKANLIK DVANI: TBMM Bakanlk Divan, Meclis yeleri arasndan seilen meclis bakan,
bakanvekilleri, katip yeler ve idare amirlerinden oluur. Bakanlk Divan,
Meclisteki siyasi parti gruplarnn ye says orannda divana katlm
salayacak ekilde kurulur. Divan yeleri, Genel Kurul tarafndan seilir.
TBMM Bakan, bakanvekilleri, katip yelikleri ve idare amirlikleri iin
bir yasama dneminde iki seim yaplr.
GEC BAKANLIK : Yasama dneminin birinci birleiminin ilk oturumundan balayarak,

DVANI Bakan seilinceye kadar, en yal milletvekili Geici Bakanlk yapar.
kinci en yal ye, bakanvekilliini yerine getirir. En gen alt milletvekili
de geici olarak katip yelik yapar. Meclis bakan seimi tamamlandktan
sonra, geici bakanlk divannn grevi sona erer.
MECLS : TBMM Bakan, Meclis yeleri arasndan seilir. Bakan adaylar,

BAKANININ Meclisin topland gnden itibaren be gn iinde Bakanlk Divanna
SEM bildirilir. Siyasi parti gruplar, Bakanlk iin aday gsteremez. Bakan
seimi gizli oyla yaplr. lk iki oylamada, ye tamsaysnn te iki ounluu
aranr. Bu oylamalarda te iki ounluun salanamamas durumunda,
3. oylamada ye tamsaysnn salt ounluu aranr. 3. oylamada da
gereken ounluk salanamazsa, bu oylamada en ok oy alan iki aday
iin 4. oylama yaplr. 4. oylamada iki adaydan en fazla oy alan bakan
seilir. Bakan seimi, aday gsterme sresinin bitiminden itibaren be
gn iinde tamamlanr. Meclis bakanl iin de bir yasama dneminde
iki seim yaplr.
DANIMA KURULU : Meclis bakannn bakanlnda, siyasi parti grup bakan,

bakanvekillerinden biri veya o partiyi temsil eden bir milletvekilinin
katlmyla toplanr. Bu kurul, danma niteliindedir, gr bildirir. Danma
Kurulu, TBMM bakannn gerekli grmesi veya bir siyasi parti grubu
bakanlnn istemi zerine en ge 24 saat iinde Bakan tarafndan
toplantya arlr.
TOPLANTI YETER : TBMM, ye tamsaysnn (550) en az te biri, yani 184 milletvekiliyle

SAYISI toplanr. Bakan birleimi atktan sonra toplant yeter says konusunda
tereddte derse yoklama yapar. Grmeler srasnda milletvekilleri
yoklama yaplmasn isteyebilir. Yoklama sonucunda 184 milletvekili
bulunmad anlalrsa oturum en ge bir saat sonraya ertelenir. Bu
oturumda da toplant yeter says yoksa birleim kapatlr.
GNDEM : TBMM Genel Kurulu gndemi, ''Bakanln sunular, zel gndemde
yer alacak iler, seim, oylamas yaplacak iler, meclis soruturmas
raporlar, genel grme ve meclis aratrmas yaplmasna dair
ngrmeler, szl sorular, kanun tasar ve teklifleri ile komisyonlardan
gelen dier iler'' blmlerinden oluur. Gndemdeki ilerin grme
sras, Bakanlka, aln tarihlerine gre belirlenir. Bakanlka gerek
grlen durumlarda kanun tasar ve teklifleri ile komisyonlardan gelen
dier ilerin grme sras, Danma Kurulunun da gr alnarak Genel
Kurulda deitirilebilir. Danma Kurulunun gr alnp, Genel Kurulca
kararlatrlmadka, Bakan tarafndan grlecei nceden bildirilmeyen
hibir konu, Genel Kurulda konuulamaz.
ZEL GNDEM : Danma Kurulu, Anayasa ve tzk hkmleri gereince TBMM Genel
Kurulunda belirli bir srede sonulanmas gereken bir veya birka konunun
yer alaca ''zel gndem'' ve ''grme gnleri'' belirleyebilir.
GNDEM DII : Meclis Genel Kurulunun her birleiminde, Bakann takdiriyle en ok

KONUMA kiiye beer dakikay gememek zere ''gndem d'' konularda sz
verilebilir. Hkmet bu konumalara cevap verebilir. Hkmet de gndem
d sz alabilir. Hkmetin aklamasndan sonra siyasi parti gruplar
onar dakikay amamak zere konuma hakkna sahiptir. Grubu bulunmayan
milletvekillerinden birine de be dakikay gememek zere sz verilir.
KAPALI OTURUM : TBMM Genel Kurulundaki grmeler aktr ve tutanak dergisinde tam
olarak yaymlanr. Ancak Genel Kurul, belli bir konuda babakann, bir
bakann, bir siyasi parti grubunun ya da 20 milletvekilinin yazl istemi
zerine kapal oturum yapabilir. Kapal oturum yaplp yaplmayacana,
Genel Kurul karar verir. Kapal oturum srasndaki grmeler hakknda
hibir aklama yaplamaz. Bunlar ''devlet srr'' olarak saklanr. Kapal
oturum tutanaklar on yl getikten sonra yaymlanabilir.
OYLAMALAR : TBMM'de oylamalar, ''iaretle, ak ve gizli'' olmak zere ekilde yaplr.

aretle oylama: yelerin el kaldrmas yoluyla yaplan oylamadr. Anayasada,
kanunlarda ve tzkte ak veya gizli oylama yaplmasnn zorunluluk
olarak belirtilmedii btn konular, iaretle oylanr.
Ak Oylama: zerinde milletvekillerinin ad ve soyadlaryla seim

evrelerinin yazl olduu oy pusulalarnn kutuya atlmas veya elektronik
oylama mekanizmasyla yaplr. Ak oylamada bir yntem de ad okunan
milletvekilinin ayaa kalkarak, oyunu yksek sesle sylemesidir.
Gizli Oylama: zerinde hibir iaret bulunmayan yuvarlaklarn krsden
kutuya atlmas yoluyla yaplr. Beyaz yuvarlak ''olumlu'', yeil yuvarlak
''ekimser'', krmz yuvarlak da ''olumsuz'' oy anlamna gelir.
GVEN OYLAMASI : Cumhurbakannca atanarak kurulan Bakanlar Kurulunun listesi, TBMM'ye

sunulduktan sonra Bakanlar Kurulunun program en ge bir hafta iinde
TBMM'de okunur. Hkmet programnn Genel Kurulda okunmasndan
iki tam gn getikten sonra, program zerinde grme alr. Grmelerin
bitiminden bir tam gn getikten sonra gven oylamas yaplr. Gven
oylamas ak oyla yaplr. Babakan, grevi srasnda da gerekli grrse
Bakanlar Kurulunda grtkten sonra TBMM'den gven oyu isteyebilir.
72 / Anadolu Ajans
3. blm
Diplomasi ve D
D Haberler Servisi, Trkiye snrlar dnda gelien olaylar, lke

dndaki AA muhabirleri veya yabanc haber ajanslarndan yararlanarak
haberletiren bir birimdir. Arlkl ii yabanc ajanslardan gelen haberlere
dayansa bile asla bir tercme servisi deildir. Yabanc ajanslarn haberlerini
Trkeye eviren bir birim izlenimi verecek ekilde almamal ve haber
retmemelidir.
D konularda en byk dayanamz olan ajans, Reuters, Associated
Press ve AFP birer uluslararas haber ajans olmakla birlikte uluslararas
olaylar analiz ederken hibir zaman tam tarafsz olmadklarn ve
olamayacaklarn hatrdan karmamak gerekir. Baz konularda kendi ulusal
(ngiltere, Kanada Amerika, Fransa) bak alarn haberlerine yansttklarna
ve bu bak asnca ekillenmi ifade ve tanmlamalar kullandklarna sk
sk tank olmaktayz. Bu adan, yabanc ajanslardan gelen haberler "hemen
birinci cmlesinden evrilmeye balanacak" hatasz, kusursuz bir metin
olarak grlmemeli, daha ok bir haber kayna olarak deerlendirilmeli,
normal kaynaklara uygulanan szgeten mutlaka geirilmelidir.
Yabanc ajanstan gelen bir haber nce batan sona okunmal, yabanc
ajanstan gelen metnin yeterince gvenilir olup olmadna baklmal, dier
ajanslarda da benzeri haber varsa karlatrlmal, bu haberin Trkiye
asndan bir anlam olup olmad gzden geirilerek bu ynde eklenecek
karlacak hususlar deerlendirilmelidir.
Trkiye iin hassasiyet gsteren haberlerde ok daha dikkatli olunmal,
imkanlar erevesinde haberin birinci kaynana ulamaya allmal ve
tereddtl durumlarda mutlaka birim yneticileriyle grlmelidir.
Uluslararas ajanslarn mterileri tm dnya medyas olduu iin bu
ajanslar herhangi bir uluslararas konuda tm mterilerinin ortak paydas
zerinde odaklanmakta, rnein Trkiye asndan olayn yansmas veya
etkisini ou zaman eksik brakmaktadrlar. Bu tr haberlerde, D Haberler
muhabiri ya kendisi veya konuyla ilgili uzmanl bulunan dier servislerdeki
ajans muhabiriyle ibirlii yaparak haberdeki eksikleri tamamlamaldr.
ehir ve kasaba adlar ile corafi alanlarla ilgili isimlerde, (ounlukla
Balkanlar, Ortadou ve Kuzey Afrika) uluslararas ajanslarn kullandklar
adlar yerine Trke karl kullanlmaldr. rnein, Kosova'da Pec kenti
yerine "pek", Suriye'de Aleppo yerine "Halep", Libya'da Tripoli yerine
"Trablusgarp" veya "Bat Trablus" ve bunun gibi.
Diplomasi ve yabanc ajanslara dayal haberlerde genel haber kurallar
aynen geerlidir. Anlalabilir bir haber, gzel bir Trke ve haber formatna
uygun yazm ile mmkndr.
Diplomasi ve d haberlerde de 5N, 1K" kuralna uygun olarak haberler
mmkn olduunca ksa, ancak hibir ayrnt atlanmadan ve btn unsurlar
ierecek ekilde yazlmaldr. Bununla birlikte, bu ilke, uzun haber yazlmayacak
anlam tamaz. Gerektiinde, haberin nemi gz nnde bulundurularak
uzun haber de yazlabilir. Yabanc ajanslara dayal uzun bir haber yapacaksanz
haberin nemine gre nce ksa evirinizi hazrlayp sonra devam
ettirebilirsiniz.
Yabanc ajanslara dayal haberlerde ksaltma isteinden anlalmas
gereken u olmaldr: 400 kelimelik bir haber, ayn unsurlar koruyarak 250
kelimeyle ifade edilebiliyorsa 250 kelimelik metin tercih edilmelidir.
Haberlerdeki balk says, metnin uzunluuna ve ierie gre olmaldr.
Duruma gre tek balk yeterli olabilir. Haber, gemi bir olayla ilgiliyse
birinci balk o olaya atfta bulunmaldr. Balkta trnak iinde verilen szler,
haberin iinde de trnak iinde yer almaldr. Ancak trnak iindeki szler
balkta ksaltlabilir.
Haber balklarn, "daha anlalr oluyor" gerekesiyle uzun tutmaktan
kanmaldr. Uzun ve fazla balk "kelime kirliliine" neden olur. Fazla
balklar editrler tarafndan ayklanr ama esas olan, muhabirlerin haberlerini
yazarken balklar ksa tutmasdr. Haber, muhabir tarafndan ne kadar
dzgn, kurallara uygun, hatasz, her unsuru yerli yerinde yazlrsa o haber,
editr tarafndan ayn oranda hzl yayna verilebilir.
Yabanc ajanslara dayal haberlerde ifadeler mulak deil anlalr
olmaldr. Haberde mantk yanllar bulunmamaldr, haber mmkn
olduunca ksa cmleler kurularak yazlmaldr.
Bir diplomasi haberini yazmak muhabirin iidir. nk haberi en iyi
bilen, bandan sonuna kadar izledii iin muhabirdir. Muhabirin yapmas
gereken, izledii olay en iyi, en anlalr ve hibir ayrntsn ihmal etmeden
yazmaktr. Muhabir merakl olmaldr. Her olayn grnd ya da gsterildii
bir biimi vardr. Muhabir, haberini yazdktan sonra mmknse olayn
bilinmediini ya da aklanmadn dnd bilgilerine ulamaya
almaldr. Yani muhabir, olayn perde arkasn aratrmal ve yazmaldr.
Yabanc ajanslara dayal haber de olsa haberin btn unsurlar yerli
yerinde olmaldr. Yayna verilmek zere editrlerin nne gelen haber,
kafalarda soru iaretleri oluturmamaldr. Editrler, ilke olarak, kafalarnda
oluan sorulara cevap alabilmek iin yurtd brolar aramak zorunda
kalmamaldr. Byle bir durumun, hem zaman hem de maddi kayplara yol
at unutulmamaldr.
Haberler, en anlalr biimde yazlmaldr. Haber konusu, okuyucu hi
bilmiyormu, ilk kez duyuyormu gibi ak ekilde ifade edilmeli, anlatlmaldr.
Birinci paragrafta haberin z anlatlmal ve gereksiz ayrntlara
girilmemelidir.
Sz gelimi bir kiinin bandan geen ilgin bir olay konu ediliyorsa
.... lkenin .... kasabasnda .... isimli bir kii diye giri yapmak yerine,
yalnzca olayn getii lkenin ad verilmeli ve kiinin bandan geen olay
zetlenmeli, olayn yaand yer ve kiinin ad gibi ayrntlar ikinci ve daha
sonraki paragraflarda yer almaldr. Trk kamuoyunca fazla tannmad
varsaylan kiilerin isimleri, birinci paragrafta yer almamaldr.
74 / Anadolu Ajans
3. blm
rnek
MNH (A.A) - tarih - Almanya'nn Bavyera eyaletinde iki trenin arpmas
sonucu ilk belirlemelere gre 25 kii ld, 36 kii yaraland.
Alman Demiryollar szcs Hans Martin, Mnih yaknlarnda iki trenin sinyalizasyon
hatas yznden ayn hatta girmesi zerine kazann meydana geldiini belirtti.
Szc, lenler arasnda yabanc bulumadn ...
zellikle d haberler ve diplomasi gazeteciliinde Trke kullanmna

daha byk zen gsterilmelidir. nk haber metninin bir tarafna eviriden
kaynaklanan yabanc dil kokusu sinebilir. Haberlerde Trkenin doru
kullanmna zen gsterilmelidir.
Habere "geen yl", "dn", "yarn" gibi zaman bildiren ifadelerle
girilmemelidir. Her paragraf ayn adla balamamaldr. Birinci paragrafta
verilen konu, ikinci paragrafta kaynak belirtilerek tekrar edilmemelidir. Bu
unsurlara gsterilecek zen, haberin daha ksa srede yayna girmesini
salayacaktr.
Haberde gereksiz tekrardan kanmaldr. Bir lkede yeni kan bir
yasa konusunda haber yaplacaksa, haberin giriinde bu lkede yasann
karld aktarldktan sonra, ikinci paragrafta parlamentoda yaplan
oylamaya ilikin ayrntlar anlatlabilir. Bu yasa baka bir lkenin
parlamentosunda karlmayacana gre, birinci paragrafta lkenin adn
kullanmak, ikinci paragrafta yalnzca parlamentodan sz etmek yeterlidir.
Bu habere eitli kurumlardan geler eklenecekse her kurumun bana
lkenin adn getirmek gerekmez. Ancak birden fazla lke sz konusuysa
karkl nlemek iin istisna uygulanabilir.
rnek
PARS (A.A) - tarih Fransa Millet Meclisi, 1915 olaylarna ilikin Ermeni
iddialarnn soykrm olarak tannmasn ngren yasa tasarsn byk bir ounlukla
kabul etti.
Meclis Bakan ....., 350 milletvekilinin tasarnn lehinde, 105 milletvekilinin
aleyhinde oy kullandn, 6 milletvekilinin de ekimser kaldn aklad.
Parlamentonun ikinci kanad Senato'da geen ay tartlan ve kabul edilen bir
cmlelik yasa, Ermeni iddialarnn soykrm olarak tannmasn ngryor ancak
o dnemde yaanan olaylardan "Trkiye Cumhuriyeti'nin sorumlu tutulamayacan"
belirtiyor.
Haberde lkenin herhangi bir yneticisinden sz edilecekse o lkenin

ad, yneticinin ad soyad ve unvan mutlaka tam olarak belirtilmelidir. Sz
gelimi "Cumhurbakan Sarkozy" yerine ilk kez yazlyorsa "Fransa
Cumhurbakan Nicolas Sarkozy" denilmelidir. Daha sonra her seferde
"Fransa Cumhurbakan Nicolas Sarkozy" ifadesine gerek yoktur. Unvan
bir kez tam olarak yazdktan sonra "Nicolas Sarkozy", "Sarkozy" ya da
"Fransa Cumhurbakan" kullanlabilir. Bylelikle haberin ksa olmas salanr
ve zaman kayb nlenir.
rnek
PARS (A.A) - tarih - Fransa Cumhurbakan Nicolas Sarkozy, G-8 zirvesi iin
lkesine gelecek ABD Bakan George Bush ile ikili ilikileri konu alan ba baa bir
grme yapacan aklad.
Sarkozy, Le Figaro gazetesine verdii demete, Bush ile grmesinin, Irak
operasyonu ncesinde ABD ile Fransa arasnda ortaya kan anlamazlktan sonra
ilikilerde oluan yumuama havasn daha da ileri gtreceini belirtti.
Fransa Cumhurbakan, grmenin, "ikili ilikilerin yeniden rayna oturtulmas
iin iyi bir frsat olacan" da syledi.
Bir lkenin Dileri Bakanl szcsnn aklamas haber yaplyorsa

szc o lkenin adna konutuu iin, birinci paragrafta zne, o lke
olmaldr. Bakanlk ve szcnn ad gibi ayrntlar, daha sonraki paragraflarda
verilmelidir. Byle bir haberde, ikinci paragraftan itibaren, birinci paragrafta
dolayl yoldan verilen tmcenin, szcnn azndan trnak iinde aktarlmas
tercih edilir.
rnek
AM (A.A) - tarih - Suriye'nin, BM Gvenlik Konseyi'nde gelecek hafta Irak'ta
gvenliin tam olarak salanmas iin alnan nlemlerin grlecei oturuma
katlmayaca akland.
Suriye Dileri Bakanl Szcs Hasan Abbas, Terin gazetesinde yaymlanan
aklamasnda, lkesinin BM temsilcisi Ali Muttalib'e Gvenlik Konseyi toplantsna
katlmama talimat verildiini belirtti.
Haberi yazarken trnak (") kullanmna dikkat edilmelidir. Haberde ad

geen herhangi bir kiinin szleri, onun yapt nitelemeler, benzetmeler
vs. hep trnak iine alnmaldr. Trnak kullanm, o nitelemenin, haberi
yazan kii tarafndan yaplmadn, o szlerin haber kaynana ait olduunu
anlatr.
rnek
WASHINGTON (A.A) - tarih ABD Bakan George Bush, ran'n nkleer silah
retme hazrlklarn srdrdn, bu faaliyetini gizlemek iin de lkesinin amacnn
nkleer enerjinin bar kullanm olduu bahanesini kullandn syledi.
Bakan Bush, Amerikan televizyonlarndan yaynlanan konumasnda, ran
Devlet Bakan Mahmut Ahmedinejad' "iktidara gelmesinden bu yana lkesinin
nkleer planlar hakknda BM tarafndan yaplan uyarlar kulak ard etmekle sulad.
ABD Bakan, ...
Yurt d brolarda alanlar iin anlalabilir olan, o lkede herkesin

bildii bir terim, ifade ya da durum, Trkiyede bilinmeyebilir. Byle bir
ifade, terim veya durum iin aklayc bilgi eklenmeli ve haberin daha
kolay anlalr hale gelmesi salanmaldr.
Herhangi bir lkede beklenmedik bir olay meydana geldiinde (byk
bir deprem, yangn, patlama vs.) ya da uzun zamandr hazrlklar yaplan
bir olay baladnda, bu haber, nce "fla" olarak verilmelidir.
76 / Anadolu Ajans
3. blm
rnek
Ravalpindi'de dzenlenen mitingde meydana gelen patlamada Benazir Butto'nun
ld bildirildi.
tarih
(AA)
Yabanc ajanslarda grlen bir fla, fazla ayrntyla sslenip uzun hale
getirilememeli, dolaysyla gecikmesi nlenmelidir. Yukardaki fla u ekilde
yazlmamaldr:
Pakistan'da 8 Ocakta yaplmas ngrlen seimler ncesinde Ravalpindi

kentinde dzenlenen mitingde meydana gelen patlamada, muhalefet lideri Benazir
Butto'nun ld bildirildi.
tarih
(AA)
Bu yanl fla, aslnda flatan sonraki ilk haber olmaldr.
rnek
-BENAZR BUTTO LD
RAVALPND (A.A) - tarih Pakistan'da ocakta yaplmas ngrlen seimler

ncesinde, Ravalpindi kentinde dzenlenen mitingde meydana gelen patlamada,
muhalefet lideri Benazir Butto'nun ld bildirildi.
Butto'nun partisinden bir yetkili, Butto'nun aracyla miting alanndan ayrld
srada patlamann meydana geldiini syledi.
(PA-RAF-LAR)
Bu ilk haber, flatan sonra yayna verilmelidir. Haber, yeni ayrntlarla

zenginletirilerek gelitirilebilir. Yarm saatlik bir zaman dilimi iinde o anda
elde bulunan btn ayrntlar ieren bir haber yayna verilmi olmaldr.
Daha sonra yeni ayrntlar ve olay ilgilendiren baka unsurlarla (knama
mesajlar, basal dilekleri vs.) haber gelitirilebilir.
Tp alanyla ilgili bir haberde, yeni bir bulu anlatlyorsa birinci

paragrafta bulu net bir ekilde aktarlmal, aratrmann yapld yer,
kaynak vs. ayrntlar btn haberlerde geerli bir kural olarak daha sonraki
paragraflarda verilmelidir.
rnek
ROMA (A.A) - tarih - talya'nn Bakenti Roma'daki Pallucio niversitesi
aratrmaclar, Aspirinin baz bitki zleriyle bir arada kullanlmasnn cilt kanserinin
geliimini yavalatabileceini aklad.
niversitenin Tp Fakltesi Dermatoloji Ana Bilim Dal Bakan Prof. Antonio
Lorenzo, hazrladklar Aspirin ve bitki z karmnn henz deneme aamasnda
olduunu, kesin sonucun alnabilmesi iin aratrmalarn yl daha devam etmesi
gerektiini belirtti.
Lorenzo'nun verdii bilgiye gre, srganotu ve dereotu zleriyle oluturulan
karma toz haline getirilmi Aspirinin ve baz kimyasal maddelerin katlmasyla
hazrlanan krem, cilt kanserinin ilerlemesini yavalatc bir etki gsterdi.
Prof. Lorenzo ...
D brolar bakmndan bazen tek bana kullanlamayacak derecede
ksa haberler olabilir. Bunlarn birka bir araya getirilerek, sz gelimi
"Hollanda'dan Ksa Ksa", "ngiltere'den Ksa Ksa", "Kazakistan'dan Ksa
Ksa" balklar altnda deerlendirilebilir. Ancak bunu yaparken, haber
deeri tamayan konularn ayklanmasna ve tek bana verilmesi gereken
nemli bir haberin bu balk altnda kalmamasna zen gsterilmelidir.
"Ksa Ksa"lar, ekonomi, magazin, sanat vs. balklaryla gruplandrlabilir.
Haberler eitlendirilmelidir. lle de siyasi konularda haber yazmak
diye bir kural yoktur. Her konuda haber yazmaya zen gsterilmelidir. D
brolar, gazetelerden haber yapmakla snrl kalmamal, zel almalarn
yan sra o lkede yaayan Trk toplumuna ynelik haberlere de arlk
vermelidir. Bulunduklar lkelerdeki yerel makamlar, Trk bykelilii, o
lkedeki Trk toplumunun dernekleri, kurulular, firmalar vs. ile temas
iinde olmaldr.
Haber yazldktan sonra yeniden okunmaldr. Haberin bal (-)
ardndan tamamen byk harflerle yazlmal, haberin giriinde byk
harflerle mahre (A.A) (-) tarih (-) ve metin yer almaldr. Kullanlan
kaynak, haberin altnda ksaltma olarak yer almaldr. nternetten yaplan
haberlerde, haberin altna (INT-) ksaltmas konulmas halinde haberin
iinde mutlaka kaynak belirtilmelidir. Dier ajanslara dayal olarak yaplan
haberin sonunda imza ksmnda ilgili ajans ad yer almaldr; (AP-PA-RAF),
(AFP-PA-RAF) gibi.
D bro muhabirleri, yabanc ajanslara dayal haber yapanlar ve
diplomasi muhabirleri haberi ne kadar iyi, eksiksiz, her unsuru yerli yerinde
yazarsa o haber o kadar abuk yayna girer. Benden sonra nasl olsa bir-
iki kademede daha okunacak dncesiyle batan savma grnm
verecek ekilde haber yazlmamaldr. zellikle haberleri yayna veren
redaktrlerin nne gelen haberler, hemen hemen her anlamda kusursuz
olmaldr. Redaktrler son kontrol noktasdr. Son kontrol noktasna gelen
haber, artk eksik unsur iermemeli, mulak olmamal, kafada soru iaretleri
uyandrmamaldr. Yani redaktrn nne yayna verilmek zere gelen
haber, yeniden yazlmay gerektirecek durumda olmamaldr.
Yabanc zel adlarn yazlnda TDK Yazm Klavuzunda yer alan
kurallara uyulmal ve rnekler dikkate alnmaldr.
78 / Anadolu Ajans
3. blm
TEMEL DPLOMAS KAVRAMLARI
BYKEL : Bir devlete bir baka devlete gnderilen en yksek rtbeli diplomatik
(ambassador) temsilci. Modern iletiim aralarnn gelimesinden nce, bykelilere
tam yetkiye varan geni yetkiler veriliyordu. Gnmzde bykeliler,
kendi dilerinin szcs konumunu tar; bir bykeli ok seyrek
olarak kendi bana karar verebilir. Bununla birlikte bir bykelinin
kiilii ve saygnl temsil ettii devletin grlerini kar tarafa
anlatmakta nemli bir rol oynayabilir. Gnderildii lkeye ilikin ilk
elden bilgi edinerek, devletin izleyecei politikalarda belirleyici bir etkide
bulunabilir.
MASLAHATGZAR : Stats 1961'de imzalanan diplomatik ilikiler zerine Viyana

(charge d'affairs) Kongresi'nde belirlenen alt dzeyde diplomatik temsilci. Gven
mektubunu grev yapaca lkenin devlet bakanna deil, genellikle
dileri bakanna sunar. ounlukla bykeli olan misyon bakan
bulunmad zaman yetkilidir. Fakat iki lke arasndaki ilikilerin zayf
olduu durumlarda misyon bakan olarak atanabilir.
KONSOLOS (consul) : lkeler arasndaki ticari, ekonomik, kltrel, bilimsel ilikilerin yrtlmesi
ve gelitirilmesi ve d lkelerde vatandalarnn haklarn korumak iin
atanan dileri grevlisi. Kural olarak devleti temsil etme yetkileri
bulunmayan konsoloslar, bulunduu lkede devletin gerek ve tzel
kiiliklerini korumak, ilerliini kolaylatrmak, pasaportlar uzatmak ya
da yenilemek gibi grevlere sahiptir. Hukuki adan diplomatik ayrcalk
ve baklklardan yararlanma haklarna sahip olmayan konsoloslar
diplomatik temsilci konumunu da tamaz. Diplomatik dokunulmazlna
sahip olmayan konsoloslar, yine de grevlendirildikleri lkede normal
bir yabancdan farkl olarak birtakm ayrcalk ve baklklardan
yararlanr. Konsolosluk grevlileri, nem srasna gre bakonsolos,
konsolos, yardmcs ve fahri konsolos olarak sralanr.
KORDPLOMATK : Bir lkede diplomatik grevle ve statyle bulunan yabanc devlet

(corps diplomatique- diplomatlarnn tmne denir. Kordiplomatik mensuplar, baz zel
diplomatic corps) haklardan (ayrcalk ve baklardan) yararlanr. rnein otomobillerinde
(CD) harfleri bulunur ve trafik srasnda zorlukla karlatklarnda
grevlilerden zel yardm grrler. Bu iaret ayrca lkenin gvenlik
makamlar bakmndan da baz maksatlar asndan bir tanma olana
salar. Keza, kordiplomatik mensuplar iin zel hviyet kart verilir ve
lkeden ayrlrken bu kart iade edilir.
KORDPLOMATK : Dean of the Diplomatic Corps denen ahs, bir lkenin bakentinde
DUAYEN (doyen du en uzun sreden beri grev yapmakta bulunan bykelidir. Btn
corps diplomatique) bykelilerin bir ncelik sras vardr ve "preseacence" denilen bu sra,
gven mektuplarn o lkenin devlet bakanna sunma tarihine gre
oluur. Kordiplomatik duayeni, bulunan lkenin dileri bakanl
nezdinde kordiplomatik mensuplarnn genel hak ve karlarn korur,
trenlerde en bata yer alr. Duayenin baka lkelere gitmesi halinde,
ondan sonra sradaki bu grevi devralr.
DPLOMATK : Uygulanan uluslararas hukukta kavram olarak, dokunulmazlklar ile
AYRICALIK ayrcalklar arasnda bir ayrma gidilmektedir. Dokunulmazlk kavram
VE BAIIKLIKLAR genel yasalardan bak tutulmay deil, fakat yarglama ve icra
(diplomatic and yollarnn uygulamasndan bak devletin kimi yasalarnn znden
privileges immunities) tutulmay belirtmektedir. Buna karlk ayrcalk kavram, kabul eden
bak tutulmay, bunlarn znn uygulanmamasn ifade eder.
Diplomatik ayrcalk ve baklklar 1. Diplomasi Temsilcilii bakmndan,
2. Diplomasi Temsilcilikleri ve Grevlileri bakmndan olmak zere iki
ksma ayrlr.
Diplomasi Temsilcilii bakmndan ayrcalk ve baklklar yledir:
a) Elilik binasnn ve aralarnn dokunulmazl
b) Elilik arivlerinin dokunulmazl
c) Eliliin haberleme serbestlii
d) Eliliin vergi ayrcal
e) Eliliin gmrk ayrcal
Diplomasi Temsilcileri ve Grevlileri bakmndan ayrcalk ve baklklar

ise
a) Kii dokunulmazl
b) Konut dokunulmazl
c) Yarg dokunulmazl ya da bakl
d) Vergi ayrcal
e) Gmrk ayrcal
DPLOMATK KORUMA : Bir devletin, yabanc bir devletin haksz eyleminden zarara urayan
(diplomatic protection) vatandan diplomatik yollar araclyla koruma altna almas
DPLOMATK PASAPORT : Yabanc bir hkmetin diplomatik grevlilerine verilen ve onlarn resmi
(diplomatic passport) statlerini tanmlayan, diplomatik ayrcalk ve baklklarn salayan
pasaport. Trkiye'de krmz pasaport olarak da bilinir.
GVEN MEKTUBU : Bir diplomatik temsilcinin grev yapaca lkenin devlet bakanna,
(letter of credence) diplomatn lkesinin devlet bakan tarafndan gnderilen resmi
dokman. Bu mektupta diplomatn lkesinin devlet bakan, diplomatn
kendisini temsil yeteneine olan gvenini belirtir ve kendi hkmeti
adna giriecei faaliyetlerde kendisine gerekli kolayln gsterilmesini
rica eder. Bu mektubun diplomat tarafndan sz konusu lkenin devlet
bakanna sunulmasyla diplomatn o lkedeki resmi grevi de balam
olur.
PERSONA GRATA : Bir devletin zellikle belirli bir kiiyi yabanc devletin temsilcisi olarak
grmek istemesi.
PERSONA NON GRATA : Bir devletin zellikle belirli bir kiiyi dier devletin diplomatik temsilcisi
(istenmeyen adam) olarak kabul etmemesi.
SAVA NEDEN : Diplomasi dilinde ve uluslararas hukukta devletler arasndaki ilikilerin

(casus belli) kesilmesine ve sava kmasna neden olabilecek her trl eylem ve
ileme verilen ad.
80 / Anadolu Ajans
3. blm
LTMATOM : Bir devletin dier bir devletten derhal veya belirli bir sre iinde yerine
(ultimatum) getirilmesini istedii baz taleplerde (mesela o devlete verilmi zararlardan
dolay tazminat denmesi, snrl ihlal ve tecavzlerine son verilmesi,
snr gemi birliklerin geri ekilmesi gibi) bulunduu diplomatik belge.
Ayrca genellikle talep veya taleplerin derhal yahut belirtilen srede
yerine getirilmemesi ltimatomu veren devletin gerekli grd btn
tedbirleri (ilikilerin kesilmesi, aynyla karlk verme, abluka, silah
kullanma ve sava ilan) almakta kendini serbest sayaca da belirtilir.
Lahey antlamasna gre ltimatomun yazl olarak verilmesi gerekir.
FIR HATTI : Uu bilgi blgesi ya da ngilizce ksaltlm adyla FIR, iinde uu bilgi
(Flight Information ve uyar hizmetlerinin verildii hava sahasdr. Uu bilgi hizmetleri,
Region-FIR) zellikle, nemli meteorolojik bilgileri ulam kolaylklarn, hava alanlarnn
durumunu, blgede bulunan tehlikeleri (rnein gmen kularn varl
gibi) bildirmeyi iermektedir. Uyar hizmetleri ise kaybolan, kaza yapan
ya da tehlikede olan hava aralarna ilikin bilgilerin arama-kurtarma
faaliyetleriyle grevli birimlere bildirilmesi grevlerini kapsamaktadr.
FIR hatlar, yalnzca ulusal hava sahalarn kapsayabilecei gibi kimi
blgelerde uluslararas hava sahasn da kapsamaktadr.
KARASULARI : Uluslararas hukukta bir devletin kylarna bitiik olan ve o devletin

(territorial waters) kara topraklar zerindeki yarg yetkisine giren deniz paras. Btn
uluslarn kullanmna sunulmu ak denizlerden ve ulusal toprakla
evrili gller belli koy ya da krfezler gibi i sulardan farkl bir hukuki
rejime tabidir. Karasularnn d snr lke snrn oluturur.
KITA SAHANLII : Kara platformu olarak da bilinen, bir kara parasn ya da ktay
(continental shelf) evreleyen grece s ve eimli deniz taban. Genellikle kta sahanlklar
kydan 200 m derinliklere kadar uzanr. 1970'lerin bandan bu yana
Trkiye ile Yunanistan arasndaki kta sahanl anlamazl, deniz
snrlar kar karya olan devletlerin durumuna tipik bir rnek
oluturmakta ve bu sorun gnmzde de devam etmektedir.
ULUSAL HAVA SAHASI: Bir devletin lkesi stndeki hava sahas.

(national air space)
SULAR : Denizlerdeki i sular, bir devletin kara lkesine skca bal karasular
(national waters) olup, bu devletin karasularnn i snr i sularnn bittii noktada
balamaktadr. sular, ilke olarak devletin tam egemenliinde
bulunmaktadr.
SIINMA (asylum) : Uluslararas hukukta yurtta olduu devletten cezai kovuturma,

mahkumiyet ya da siyasal bask nedeniyle kaan kiilere baka bir
devlete tannan koruma. Her devletin kendi yasalarna ve zel
szlemelerine gre dzenledii snma hakk, daha ok siyasal nitelikli
sularda tannr. Devlet bakanna suikast, savata dmanla ibirlii
yaplmas, sava ya da insanlk suu ilenmesi gibi durumlarda genellikle
iltica, yabanc sava gemilerine bavurarak koruma isteme, diplomatik
snma olarak anlr. Bu durumda kiiye snma hakk, kiinin ayrlmak
istedii lke topraklarnda verilir. Elilik ya da diplomatik temsilciliklerde
verilen snma hakk ou kez tartmalara yol aar.
SIINMACI (refugee) : Vatanda bulunduu lkede urad basklar yznden ve siyasi olaylar
nedeniyle iradesi dnda lkesinden ayrlmak zorunda kalan ve vatanda
bulunduu lkenin korumasn yitiren baka bir devletin vatandalna
gememi yurtsuz gmen.
GZLEMC STATS : Birtakm koullar yerine getiren, devletin ve teki uluslarn, birimlerin;
(observer's status) gzlemci olarak uluslararas rgtlerin almalarna oy hakk olmadan
katlmalarn ifade eder. rgtlere gre, gzlemcilerin bazen sz hakk
bulunduu gzlenmektedir. Gzlemci statsnden yararlanan birimler
unlardr: i) Henz rgt ye devletlerince devlet olarak tannmam
devlet iddiasndaki topluluklar, ii) Uluslararas rgtler, iii) Kimi ulusal
bamszlk hareketleri.
NSAN HAKLARI : Tanmlanmas ve snrlanmas olduka zor, uzmanlarn zerinde baz

(human rights) noktalarda uzlamadklar, amzda ise uluslararas boyut kazanan
bir kavramdr. amzda insan haklarnn korunmas ulusal dzeyi
aarak uluslararas bir boyut -zellikle kinci Dnya Savandan sonra-
kazanm, devletlerin egemenlikleri insan haklar ile snrlanm ve
insan haklar uluslararas denetimin alan iine girmitir. 1948 ylnda
Birlemi Milletler "nsan Haklar Evrensel Bildirisi" 1950 ylnda Avrupa
Konseyi'nce hazrlanan "Avrupa nsan Haklar Szlemesi" bu alandaki
nemli admlardr. Bu szlemenin kurduu organlar ise ''nsan Haklar
Komisyonu'' ve ''nsan Haklar Mahkemesi''dir. Trkiye 1987 ylnda
"Bireysel Bavuru" hakkn, 1980 ylnda "nsan Haklar Mahkemesi"nin
zorunlu yarg yetkisini kabul etmi, 1975 Helsinki'de AGK "Sava
Belgesi"ni imzalam ve 1988 ylnda Avrupa Konseyi ve Birlemi
Milletler'in ikenceyi nlemeye ynelik szlemelerini onaylayarak,
uluslararas topluluun bir yesi olarak insan haklarna sayg gstereceini
taahht etmitir. Gnmzde insan haklarnn uluslararas dzeyde
korunmasnda devlet d zel kii ve gruplarca kurulan gnll
uluslararas kurulularn nemi artmaktadr. Bu kurulular, "Uluslararas
AF rgt", "Uluslararas Hukuk Komisyonu", "Helsinki zleme Komitesi"dir.
82 / Anadolu Ajans
3. blm
D Yaynlar
D Yaynlar Mdrl, Trkiye'de grev yapan yabanc gazeteciler,

elilik mensuplar ve yabanc Tv, gazete ve ajans brolarn ilgilendiren
Trkiye ile ilgili haberleri ngilizce ve Franszca yaymlar. Bu yaplrken
haberler Trke metinlere sadk kalnmakla birlikte kelime kelime yabanc
dile evrilmeyip ngilizce ve Franszca haber formatna uygun ekilde
yeniden kaleme alnmakta, gerektiinde zetlenmektedir.
evirilerde AA bltenlerinde yer alan haberlerin yan sra Trk basnnda
yaymlanm zel haberler ya da gndem yaratacak ke yazlar da dikkate
alnmaktadr. Ayrca her sabah erken saatlerde tm Trk basnn kapsayan
blmlk bir basn zeti abonelere sunulmaktadr.
Yabanc dile evrilen haberler mdr, mdr yardmcs veya redaktr
tarafndan okunarak yayna verilmektedir.
D Yaynlar servisi ayrca AAnn ye olduu Avrupa Ajanslar Birlii
(EAPA), Karadeniz Haber Ajanslar Birlii (BSANNA), Asya-Pasifik Haber
Ajanslar Birlii (OANA), Akdeniz Haber Ajanslar Birlii (AMAN) ve ANSAMED
gibi kurululara Trkiye ile ilgili gnlk haber bltenleri sunmaktadr. AAnn
verdii haberler ad geen uluslararas kurulularn internet sayfalarnda
muntazam ekilde yaymlanmakta; ayrca sz konusu birliklerden gelen
ve Trkiye ile komularn ilgilendiren haberler AAnn ngilizce blteninde
yer bulmaktadr.
D Yaynlar servisi bunlara ek olarak Anadolu Ajansnn yabanc
ajanslarla olan yazmalarn da yrtmekte, yaplan ve yaplacak anlamalarn
metinlerini Trkeden ngilizceye ya da aksi ynde evirmekte ve bu i
iin eleman istihdam etmektedir.
NOT: Trke yazlan bir haberle ilgili olarak, elinizde ngilizce veya
Franszca metin varsa mutlaka D Yaynlar Mdrlne teslim ediniz. Bu
katknz D Yaynlarn iini hzlandraca gibi kolaylatracaktr.
Ekonomi
Ekonominin gnlk yaam ok yakndan ilgilendirdii, hatta belirledii

bir gerek. Ekonomi haberleri de bu yzden hayatn iinden olmal,
beklentileri yanstmaldr. Bu haberler, lke genelini ilgilendirebilecei gibi
blgesel gelimeleri de ierebilir.
Balklar ierii yanstacak ekilde mmkn olduunca ksa, anlalr
olmaldr. Balklar haber metninde tam olarak yer almaldr.
Ekonomi haberleri de haberin tm unsurlarn barndrmaldr. Haberler
rakamlarla zenginletirilmeli, ancak rakamlara boulmamaldr. Ekonomi
haberlerinin ou saysal veri ierdiinden, bu konuya dikkat etmek gerekir.
Haberin bir i btnl olmal; dank, kark, belirsiz ifade
kullanmndan kanlmaldr. Haber kaynann ifadelerine sadk kalnmal,
hibir ekilde deitirilmemelidir. Ancak haber kaynann maddi yanllar
haberde ya kullanlmamal ya da dzeltilerek (ierii bozulmadan) metne
yanstlmaldr. Metin ya da aklamalar sorgulanmaldr.
Haberlerin ierii salam, balklar ksa ve anlalr olmaldr. Srf
deme almak adna haber yaplmamaldr.
Haberin kurgusu, anlatlmak isteneni en iyi yanstacak ekilde
oluturulmaldr.
Haber konusu olacak metin ya da aklamalar sorgulanmal, eksikleri
tamamlanarak haber geilmelidir. zel haberlerde, habere konu olan iddia,
mutlaka birka kaynaktan dorulatlmaldr.
Devam eden haberlerde mutlaka olayn gemiine ilikin bilgi haberin
sonuna eklenmelidir.
Haber tam olmal, eksiklii bulunmamal, neden byle diye
sorulduunda, ''aklamada o kadar bilgi vard'' ya da ''kii yle syledi''
denilmemeli, gerektiinde sorgulanmaldr.
Yazmda esas olan, en az kelimeyle olay anlatmaktr. Haberde gereksiz
uzunluktan kanmaldr. Haber, en vurucu ynler bala ekilip, kurgulanarak
yazlmaldr. Balklar ierii yanstacak ekilde, mmkn olduunca ksa,
anlalr olmaldr.
Ajans haberciliinde hz nemlidir ama ekonomide daha da nemlidir.
nk kazanlar ve kayplar sz konusudur. ok uzun bir toplantda bile
nce haberin ok nemli yerleri yazlmal ve hemen geilmeli, yaplacak
ikinci, duruma gre nc haberde, konu daha ayrntl ilenmelidir.
Deme haberciliinin yan sra ''aratrmaya dayal'' haberlere yer
verilmelidir. Ekonomide, yaanlan blgenin zelliklerini yanstan daha ok
zel haber yaplmal, istikrarl haber ak olmaldr. Bir dnem performansn
ykselip, ardndan kesildii bir grnm verilmemelidir.
zel haberlere daha fazla dikkat etmek, yanl yapmamak gerekir.
Bu tr haberlerde daha fazla zaman olduu iin yanl en aza indirmek
bir zorunluluktur. Ekonomi haberlerinde zellikle say yanllarna ska
84 / Anadolu Ajans
3. blm
rastlandndan, say gruplar ve birimler ok dikkatli ekilde gzden
geirilmeli, rakamlar ve birimler mantk szgecinden de geirilmelidir.
Unvan ve isimler netletirilmeli, tereddt halinde, mutlaka aratrlarak
ilgili yere sorulmaldr. Haber yazmnda en ok kii ad ve grev, miktar,
kavram, yazm kural yanllar grlebilmektedir. Bu yanllarn yaplmamas
iin haber yazldktan sonra haberi yazan kii tarafndan bir kez daha
dikkatlice okunmal, bilgisayarda yazm kontrol (ABC uygulamas)
yaplmaldr. Haberi yazan kii haberin yayna veriliini de takip etmeli,
yanllarn grmelidir. Bu, baz yanllarn nemli lde azalmasn
salayacaktr.
lkenin ve blgenin ekonomi gndemiyle ilgili, zellikli, ayrntlara
dikkat edilen haberler yaplmaldr. Haberlerin farkl bak asn yanstmas,
nesnel ve sra d olmas gerekir. Ayn kiilerden, hibir neden ve gereke
yokken srekli gr alnmamaldr. Deme habercilii yerine aratrmaya
dayal habercilie arlk verilmelidir. Deme haberleri ise arlkl olarak
bir temel konuya younlamaldr. ok sayda konu verilerek haberin ierii
datlmamaldr.
Ekonomi muhabirinin istatistiki verileri iyi deerlendirebilmesi bir
zorunluluktur. Raporlardan ve verilerden yola karak haber yazm, ekonomi
haberciliinin temel talarndandr. Bundan dolay bir ekonomi muhabirinin
rakamlarn dilinden anlamas, iin esasn kavrayabilmesi, temel ekonomik
verileri bilmesi gerekir.
statistiki verilerin, herkesin anlayabilecei bir dilde, yanlsz sunulmas
nemlidir. Yanl yapmamak iin, istatistiki verinin gerekirse bir uzmana
deerlendirilmesi yntemine de bavurulabilir. Raporlardaki ve verilerdeki
ilgin noktalar, yanllar sezebilmesi, yetkin bir ekilde yorumlayabilmesi,
basit bir tabloyu ayrntl bir haber haline getirmesi iin muhabirlerin
gndemi ok iyi izlemesi, dzenli gazete, dergi okumas, televizyonlardaki
haber blteni ve programlarn mmkn olduunca izlemesi, dijital ortamdan
yararlanmas gerekir.
Ekonomi haberciliinde; haberlerin konusu ve hedef kitle yannda,
yasal erevesi ve etik boyutlarna dikkat edilmeli, objektiflikten kesinlikle
uzaklalmamal, yoruma yer verilmemeli, haberin dolu dolu olmas iin
veriler ve bilgi kaynaklarna ulalp iyi bir ierik oluturulmaldr.
Bunun iin,;
Ekonomi haberine konu olaylar yakndan izlenmeli,
Ekonomi haberleri, etik kurallara uygun hazrlanmal,
Haberlerin hazrlanmasnda veriler yannda, bilgi kaynaklarna ulalp
yararlanlmal,
Gnlk hayatta ekonomiyi ilgilendiren finans evreleri, i dnyas,
alma hayat, tketiciler, kamu finansman, emlak ileri ile piyasa ve
ar-pazarla ilgili bolca haber yaplmaldr.
Bu arada ''negatif haber caziptir, okutur. Pozitif haber skcdr, ilgi
ekmez'' anlaynn yanl olduu bilinmelidir.
phesiz ille de pozitif haber verilecek diye gerein snrlarnn
zorlanmas gerekmez. Gerein snrlarn zorlayan her bilgi, okura kar
yaplm byk bir hakszlktr.
Bazen bilginin doru olmas yetmez, abartsz olmas arttr. Bir baka
deyile bilgi znde doru olabilir ancak haber zerindeki abart, o doru
bilgiyi de o bilgiyi habere dntren markay da gvenilmez klabilir.
Blgelerdeki muhabirler ve yerel muhabirler, blgeyi ilgilendiren
haberlere arlk vermelidir. Baz blgelerde retilen rnler lke apnda
nem tayabilir. Muhabirlerin bununla ilgili haberleri srekli takip etmesi
gerekir. rnein, Rizede ay; Ordu, Trabzon ve Dzcede fndk; Ege,
Akdeniz ve Gneydou Anadolu blgelerinde pamuk; Ispartada gl; Edirne,
Gnen, Osmanck ve Tosyada eltik; Akdenizde narenciye, seraclk;
Kastamonu Takprde sarmsak, Anadoluda hububat; Ege, Samsun,
Bitlis ve Trabzonda ttn; Balkesir ve Bursada domates, sala; Trakyada
ayiei, Marmara ve Egede zeytin, Gaziantepte fstk, Dou Karadenizde
balk, Bursa ve Kocaelinde otomotiv, imalat sanayi; Zonguldakta kmr,
Adyaman ve Batmanda petrol, Denizlide tekstil haberleri nem tar. Bu
tr haberler ayrntl, btn ynleriyle verilmelidir.
rnek
-AYKUR GENEL MDR YCE:
-''2003 YILINDA 517 BN TON YA AY ALIRKEN
BUNU HER YIL ARTIRIP 2007 YILINDA 660 BN TONA IKARDIK''
RZE (A.A) tarih - AYKUR Genel Mdr Ekrem Yce, 2003 ylnda 517 bin
ton ya ay alrken, bunu her yl artrarak 2007 ylnda 660 bin tona kardklarn
syledi.
Rize Ziraat Odas Bakan Nevzat Pali'i ziyaret eden Yce, bu yln genel
deerlendirmesi iin hazrlklarn tamamlamak zere olduklarn belirtti Yce,
reticilerin ziraat odalar araclyla kendilerinden talepleri olduunu bildirerek,
''reticiler AYKUR'un daha fazla ya ay almasn, alm yerinde rahat ay satabilmeyi
ve ya ay demelerinin makul srede yaplmasn istiyorlar. Bu talepleri kulak ard
etmedik ve karlamaya altk. Bu yndeki almalarmz sryor'' dedi.
Yce, 2003 ylnda 517 bin ton ya ay alrken, bunu her yl kademe kademe
artrarark 2007 ylnda 660 bin tona kardklarn anlatt. Yce, 'ay alm yerlerini
dzenleyerek vatandalarmzn daha rahat rnlerini satmalarn saladk. deme
konusunda ise bir deme plan oluturarak AYKUR tarihinin en gzel deme plann
gerekletirdik'' diye konutu.
Ziraat Odas Bakan Pali ise AYKUR'un her gn daha iyiye gittiine dikkati
ekerek, unlar syledi:
''Bundan fazlasyla memnuniyet duyuyoruz. Ya ay almnda 500 bin tondan
660 bin tona klmas, deme planlarnn dzenlenmesi bizleri memnun etmektedir.
Bundan sonra bunlarn daha da iyi olacandan eminiz. AYKUR'un, blge
ekonomisindeki katks sadece ayla snrl deildir. ayn dnda da birok sosyal
faaliyetlere katks bulunmaktadr. Bu nedenle AYKUR, herkesin korumas gereken
bir kurumdur.''
(PA-RAF-LAR)
86 / Anadolu Ajans
3. blm
Bir firmann ihracat, ithalat, retim, sat, kar zarar gibi verileri veya
almas, kapanmas, satlmas, ii karmas, cretli veya cretsiz toplu
izin vermesi, ynetiminin deimesi gibi olaylar yorum yaplmamak ve
reklama kamamak kouluyla verilebilir. Bunda irketin tannmlna ve
verilerin byklne dikkat edilmelidir.
Dikkate deer olmayan unsurlara haberlerde yer vermemek gerekir.
Borsada ilem gren irketler, borsaya aklama yapmadan bu tr bilgi
veremezler, buna dikkat edilmelidir. Haberler haksz bir ekilde ticari itibar
sarsc unsurlar tamamal, olan durumu nesnel bir ekilde yanstmaldr.
rnek
-OYAK RENAULT'UN 1 MLYONUNCU HRACAT GURURU
-HRACAT N RETLEN 1 MLYONUNCU ARA CLIO,
ALMANYA'YA UURLANDI
STANBUL (A.A) tarih - Oyak Renault Otomobil Fabrikalar, 1 milyonuncu

otomobil ihracatn gerekletirdi.
irketten yaplan aklamaya gre, Oyak Renault'un ihracat iin rettii bir
milyonuncu ara Clio, alanlarn alklar arasnda Almanya'ya doru yola karld.
Oyak Renault'nun rettii otomobiller Symbol, Megane Sedan, Clio, 5 ktada
Avustralya'dan Yeni Zelanda'ya, Fransa'dan ngiltere'ye, Tayland'dan Msr'a, Fas'tan
Gney Afrika'ya ve Kolombiya'ya 100'den fazla lkede sata sunuluyor.
Aileye yeni katlan Clio Grand Tour ise, yl sonundan itibaren yollara kacak.
1990'l yllarn sonundan bugne Oyak Renault Otomobil Fabrikalar, Renault 12,
Renault 9, Renault 19, Megane Wagon, Megan Sedan ve Clio ile ihracatn srekli
artrarak bir milyon adedini geen ilk otomobil reticisi olurken, fabrikann ihracat
cirosu ise 10,5 milyar dolara ulat.
Oyak Renault, 2007 ylnn ilk yarsnda 100 bininci K motor ihracat ve 300
bininci Symbol ihracatn gerekletirirken, yln ilk yarsnda ISO 9001 Kalite Sistem
Gvencesi Belgesini drdnc kez yeniledi.
(PA-RAF-LAR)
Fuar haberlerinde, fuara katlan firma says, kanc kez dzenlendii,

ne kadar sre ak kalaca bulunmaldr. Fuar bittikten sonra ziyareti
says verilmelidir.
rnek
- HEDYELK EYA, HOB VE KTAP FUARI AILDI
(FOTORAFLI - GRNTL)
ZMR (A.A) tarih - zmir'de 18. Souvenir Hediyelik Eya, Hobi ve Kitap
Fuar'' ald.
Kltrpark uluslararas fuar alannda, her yl yeni yl ncesinde alan ve
katlmclara ok eitli hediye olanaklar sunan fuar, 31 Aralk gnne kadar ak
kalacak.
Fuarn alnda zmir Bykehir Belediye Bakan Yardmcs Yusuf Ali
Karaman, ZFA Genel Mdr Doan leyen, zmir Esnaf ve Sanatkarlar Odalar
Birlii Bakan Zekeriya Mutlu, Geniz Fuarclk Genel Mdr Osman Gener ve
ok sayda sivil toplum kuruluu ile katlmc hazr bulundu.
Fuarda 160 firma, 40 binden fazla eit rn mteriyle buluturuyor. Fuar
gezenler, klasik antika eya, cam rnleri, ayakkabdan kozmetik rnlerine, takdan
oyuncaa kadar birok rn bir arada grebiliyorlar.
11 bin metrekarelik alanda kurulan fuarda, ocuklar iin zel blmler de
bulunuyor.
Geniz Fuarclk Genel Mdr Osman Gener, hediyelik eya fuarnn zmir'de
gelenekselletiini, her yl yaklak 100 bin kiinin fuar ziyaret ettiini belirtti. Gener,
''18 yldr nezih bir ortamda zmirlilerin alveri yapmas iin ortam oluturuyoruz.
malattan halkmza ylda bir kez hediye seme ansnn verilmesinden yanayz''
dedi.
Fuarn ilk gnnn bayram tatiline denk gelmesi dolaysyla zmirliler fuara
youn ilgi gsterdiler. AA muhabirinin sorularn yantlayan vatandalar, ylbanda
yaknlarna kk de olsa bir hediye almak istediklerini, fuarda hem ok eitli rn
grme frsatn yakaladklarn hem de dorudan satcyla alcnn bulumasndan tr
makul fiyatlardan alveri ettiklerini sylediler.
Fuar, yln son gnne kadar 11.00-22.00 saatlerinde ziyaret edilebilecek.
(PA-RAF-LAR)
rnek
-76. ZMR ENTERNASYONAL FUARI SONA ERD
-FUARI 1 MLYON 400 BNN ZERNDE KNN
ZYARET ETT TAHMN EDLYOR
ZMR (A.A) tarih - 76. zmir Enternasyonal Fuar sona erdi. 31 Austos
gn alan fuar 10 gnde 1 milyon 400 binin zerinde ziyaretinin gezdii tahmin
ediliyor.
Trkiye'nin ilk ve tek en uzun sreli uluslararas fuar organizasyonu olan zmir
Enternasyonal Fuarnda 71 bin metrekare alanda 59 lkeden toplam 1091 firma
stant at. Ana tema olarak belirlenen ''salk' 'ile ilgili kongre ve sempozyumlarn
dzenlendii fuarda, onur konuu lke Ukrayna ve onur konuu il olan orum zel
olarak tantld.
Kentte ticaret, kltr ve sanat hayatn canlandran 76. zmir Enternasyonal
Fuar, zmir'in kurtulu yl dnm etkinlikleriyle kaplarn kapatt.
(PA-RAF-LAR)
Blgelerin ticaret borsalarna gelen en nemli ilk rnn alm satm

haber olarak verilmelidir.
rnek
-ANLIURFA'DA YILIN LK PAMUU
-TCARET BORSASINDA YILIN LK RNN
SATAN FTLERE CUMHURYET ALTINI
ARMAAN EDLD
(FOTORAFLI)
ANLIURFA (A.A) tarih - anlurfa'da, yln ilk pamuu ticaret borsasnda

satld.
88 / Anadolu Ajans
3. blm
anlurfa Ticaret Borsasndan yaplan yazl aklamaya gre, Yldz kynden Mehmet
Hanifi Tanal ve anak kynden Ahmet Polat, yln ilk rn pamuklarn, kilosunu
2 YTL'den borsada satt.
ki iftiye borsa tarafndan ilde yln ilk pamuk retimini gerekletirdikleri
iin birer Cumhuriyet altn armaan edildi.
(PA-RAF-LAR)
Ekonomi muhabiri, ekonominin genel gidiat hakknda bilgi sahibi

olmal, ilgili bakanlklar ile ilgili kurum ve kurulularn faaliyetlerini izlemelidir.
HESAPLAMALAR VE FORML
Yzde hesaplarnda hataya dmemek iin u hesaplamay bilmek

gerekir:
nceki veri (rnein 2006 yl rakam) A, sonraki veri (rnein 2007
yl rakam) B olarak adlandrldnda;
Sonraki rakam (B) bl nceki rakam (A) arp yz eksi yz (B/Ax100-
100)
rnein ihracat rakam 85,8 milyar dolardan 105,9 milyar dolara
knca ihracattaki artn yzde 23, 4 olduu bulunur: (105,9/85,8x100-
100=23,4)
Dlerde de forml deimez yani ihracat 105,9 milyar dolardan
85,8 milyar dolara inerse son rakam 85,8 olaca iin (85,8/105,9x100-
100=-19) forml ile yzde eksi 19 rakam elde edilir.
Ksurat sadeletirilirken virglden sonra -istisnalar dnda- 1, en
ok 2 hane kullanmamz gerekir. Sadeletirme yaparken bir birimin
yarsnn zerindeki rakamlar ste, altndaki rakamlar alta ekilir. Yani 95,44
rakam 95,4, 95,46 rakam 95,5 olarak yazlr. Sz gelimi 16,6664 rakamn
srasyla yle sadeletirebiliriz. Son rakam olan 4 (yarsndan, yani
5ten) az olduu iin sfra ekilir 16,666 olur. Bu saynn son rakam olan
6 (yarsndan, yani 5ten) fazla olduu iin ste ekilir ve 16,67 eklinde
sadeleir. Yine bu sayy da sadeletirmek istediimizde son rakam 7
(yarsndan, yani 5ten) fazla olduu iin ste tamamlanr 16,7 halini alr.
Bu da sadeletirilirse say ayn mantkla 17ye tamamlanr.
Bazen ksurat nemli olabilir. Deiim ana rakamda deil, ksuratta
ise sadeletirme yaplmamaldr. rnein Merkez Bankas faiz oranlar,
tahvil-bono faiz oranlar gibi...
Dz yazda, saat, para tutar, l, istatistik verilere ilikin saylarda
rakam kullanlr.
Ondalk saylar, kesri nokta veya virglle gsterebiliriz. Nokta Amerikan
sistemidir. lkemizde ise genellikle Avrupa sistemi yani virgl kullanlr.
Kesirde virgl kullandmzda basamaklar nokta, nokta kullandmzda
basamaklar virglle ayrmamz gerekir. En doru olan kullanm 9,8
okunuu dokuz virgl sekiz veya dokuz virgl onda sekiz, 15.800.000
okunuu on be milyon sekiz yz bin eklindedir.
Be ve beten ok rakaml saylar sondan saylmak zere l gruplara
ayrlarak yazlr, binler arasna nokta konur: 326.197, 49.750.812,
28.434.250.310.500.
l birimleri, istatistik verilerde rakam kullanlr: 25 kilogram, 150
kilometre, 15 metre kuma, 1.250.000 kii.
Parasal verilerin yazmnda para birimi kullanlmaldr. rnein 1 milyon
lira veya 1 milyon Trk Liras, 100 dolar veya 100 ABD Dolar gibi. lke ad
yazlmayan para birimleri kk, lke adyla birlikte kullanldnda byk
yazlmaldr. Sz gelimi lira, Trk Liras, avro, sterlin, dolar, ABD
Dolar, Avustralya Dolar gibi...
Para ile ilgili ilem, senet, ek ve benzeri ticari belgelerde geen saylar
bitiik yazlr: 650,35 (altyzelli YTL otuzbe YKr).
Trk Lirasndan 6 sfr atlmasyla Yeni Trk Lirasna geilmesi sonras
hem (eski) Trk Liras hem de Yeni Trk Liras verileri gnlk hayatta olduu
gibi haberlerimizde de karklklara neden olmaktadr. Haber kaynaklar da
bazen (eski) Trk Liras bazen Yeni Trk Liras kullanabilmektedir. Bundan
dolay haberlerimizde sadece Yeni Trk Liras (YTL) ve Yeni Kurua (YKr)
yer verilmelidir. Haber kaynann (eski) Trk Liras ile verdii rakam da
YTLye evrilmelidir. Bu evrim yaplrken 6 sfr atlmaldr veya sadan sola
6 basamak kaydrlmaldr. rnein 1 trilyon TL (1.000.000.000.000) 1
milyon YTLye (1.000.000), 1 milyar TL (1.000.000.000) bin YTLye (1000)
evrilmelidir. Kurua evirirken de liraya iki sfr eklenmeli ve yeniden 6 sfr
atlmaldr veya sadan sola 6 basamak kaydrlmaldr. rnein 1 milyon
935 bin TLye iki sfr ekleyip kurua evirir, sonra 6 hane kaydrp YKrye
evirebiliriz (1935000 TL: 193500000 Kr: 193,5 YKr). Yalnz, Trkiye
Cumhuriyet Merkez Bankas, 2009 ylndan itibaren Yeni Trk Lirasndaki
(YTL) Yeni ibaresini kaldracaktr. Bu durumda haberlerimizde YTL ibareleri
Trk Liras (TL) halini alacaktr ama (eski) Trk Liras verileri yine ayn
yntemle (yeni) Trk Lirasna (TL) dntrlecektir. Yeni Trk Lirasnn
ksaltmasn (YTL), Yeni Kuruun ksaltmasn ise (YKr) eklinde veriyoruz.
YKr ksaltmas tamamn byk harflerle yazdmz balklarda da (YKr)
olarak yer almaldr. (YTL) iin belirtilen bu grler, para biriminin yeniden
(TL) olmas halinde tersine dnecektir.
Blge ticaret borsalarndan verilen haberlerde, borsann en nemli
rn gz nnde bulundurulmal, nemli deiiklikler dikkate alnarak
ayrntl biimde ve tablo verilerek ilenmelidir.
rnek
-KONYA TCARET BORSASI
-EKMEKLK ANADOLU KIRMIZISI SERT BUDAYIN
KLOSU 0,53 YTL LE 0,532 YTL ARASINDA LEM GRD
KONYA (A.A) - tarih - Konya Ticaret Borsasnda (KTB) ekmeklik Anadolu

krmzs sert budayn kilosu 0,53 ile 0,532 YTL arasnda ilem grd.
Alnan bilgiye gre, KTBde ilem gren hububatlarn gnlk kilogram fiyatlar
(YTL) yle:
90 / Anadolu Ajans
3. blm
RN CNS EN DK EN YKSEK
------------------ --------------- -----------------
Durum Budaylar:
Durum Buday 0,673 0,685
Dk Vasfl Durum Buday 0,659 0,683
Ekmeklik Budaylar:
Anadolu Sert Krmz 0,53 0,532
Yar Sert Beyaz 0,51 0,534
Dier Krmz - 0,517
Dier Hububatlar:
Yulaf - 0,75
Msr 0,39 0,432
Bakliyat eitleri:
Fasulye 1,296 1,532
(PA-RAF-LAR)
rnek
-ADANA TCARET BORSASI
-UKUROVA PAMUUNUN KLOGRAMI 1,62 YTL'DEN SATILDI
ADANA (A.A) - tarih - Adana Ticaret Borsasnda, ukurova pamuunun

kilogram 1,62 YTL'den satld.
Borsada ilem gren rnlerin bugnk ortalama fiyatlar yle: (YTL)
RN
---------
Ortalama
Pamuk: Birim Fiyat
------------------------ ------------ -----------
ukurova standart 1B (roll) Kilogram 1,62
ukurova standart 1 Kilogram 0,72
Ege standart 1B (roll) Kilogram 1,59
Hububat ve mamulleri:
------------------------------------
Buday Kilogram 0,52
Buday (krk) Kilogram 0,38
Msr Kilogram 0,41
Msr (krk) Kilogram 0,36
Yal tohumlar
------------------------------------
Pamuk ekirdei (roll) Kilogram 0,29
Nebati yalar
------------------------------------
Kahvaltlk margarin Kilogram 1,89
Yemeklik ayiek ya Kilogram 2,88
Yemeklik soya ya Kilogram 3,12
Yemeklik msr z ya Kilogram 3,29
Ya ve kuru meyveler
------------------------------------
Mandarin (satsuma) Kilogram 0,64
Mandarin (fremont) Kilogram 0,54
Mandarin (minneola) Kilogram 0,65
Mandarin (king) Kilogram 0,52
Mandarin (nova) Kilogram 0,63
Portakal (washington) Kilogram 0,37
Limon (interdonato) Kilogram 0,76
Greyfurt (starruby) Kilogram 0,47
Greyfurt (ruby red) Kilogram 0,60
Greyfurt (beyaz) Kilogram 0,50
Etler:
------------------------------------
nek eti (kemikli) Kilogram 7,55
Sr eti (kemiksiz) Kilogram 9,90
Koyun eti (kuyruklu) Kilogram 7,30
Koyun eti (kuyruksuz) Kilogram 7,65
Kuzu eti Kilogram 8,40
(PA-RAF-LAR)
Bazen birden fazla haber EKONOMDEN KISA KISA, RKETLERDEN

HABERLER veya BORSA RKETLERNDEN st bal ile birletirilebilir.
Bu yaplrken her haberin bal ara balk eklinde yer almal ve mahreci
ilk haberdekinden farkl ise yazlmaldr. Haberler mmkn olduunca ksa
ve tek balkl olmaldr. lk haber hari dier haberlerde tarih verilmemelidir.
rnek
-BORSA RKETLERNDEN
-AYEN ENERJ, RZE'DE HES KURMAK N RETM LSANSI ALDI
STANBUL (A.A) tarih - Ayen Enerji A, Rize'de hidroelektrik santrali (HES)

kurmak iin 49 yllna retim lisans ald.
Ayen Enerjiden Borsaya gnderilen aklamada, Rize'de kurulmas planlanan
40 megavat kurulu gcnde HES retim tesisine, Enerji Piyasas Dzenleme Kurulu
tarafndan 49 yl sreyle retim lisans verildii bildirildi.
-DEVA HOLDNG-
Deva Holding, bal ortaklklar Veta Veteriner ve Tarm la A ile Sayat

Salk Yatrmlar ve Ticaret A'nin birleme ilemlerinin tamamlandn duyurdu.
92 / Anadolu Ajans
3. blm
Deva Holdingten Borsaya gnderilen yazda, irketin bal ortaklklarndan
Veta Veteriner'in, Sayat Salk' devir almak suretiyle birlemesi ilemleri erevesinde
imzalanan birleme szlemesinin tasdiki ile ilgili 28 Aralk 2007 tarihli olaanst
genel kurul kararlarnn 31 Aralk 2007 tarihi itibaryla tescil edilerek birleme
ileminin tamamland duyuruldu.
-TRK TRAKTR'DE ATAMALAR...-
Trk Traktr ve Ziraat Makinalar A'den Borsaya gnderilen aklamada,

irkette gerekletirilen atamalara yer verildi.
Aklamada, Trk Traktr rn ve Ar-Ge Genel Mdr Yardmcs Ali Baycan'n
emekli olmas nedeniyle yerine Friedrich Wirleitner'in, retim Genel Mdr Yardmcs
olarak alan Guiliano Morra'nn yerine ise Siyami Eser'in atanmasna karar verildii
bildirildi.
-ELEB HAVA SERVS-
elebi Hava Servisi, sermaye artrmna dair hisselerin datmna yarn

balayacan duyurdu.
elebi Hava Servisinden Borsaya yaplan aklamada, irketin karlm
sermayesinin 10 milyon 800 bin YTL bedelsiz artrlarak 13 milyon 500 bin YTL'den
24 milyon 300 bin YTL'ye ykseltilmesinde bedelsiz pay alma haklarn yarndan
itibaren kullandraca belirtildi.
(PA-RAF-LAR)
Zam veya indirim haberlerinde dzenlemenin ne zaman yrrle

girecei, ne oranda zam veya indirim olduu, eski ve yeni fiyatlar olmaldr.
Fazla sayda rnde zam veya indirim yaplmsa tablo kullanlmaldr.
Zam haberlerinde cmleler gereksiz yere uzatlmamaldr.
Akaryakt rnlerine zam demek yerine akaryakta zam tercih
edilebilir.
rnek
-MOTORNN LTRE FYATINA 3 YKr ZAM YAPILDI
ANKARA (A.A) tarih - Motorinin litre fiyatnda 3 YKr zam yapld. Yeni
ayarlamaya gre, Ankara'da motorinin litre sat fiyat, BP, Petrol Ofisi ve OPET'de
2,52 YTL'den 2,55 YTL'ye kt.
Ayn sat noktalarnda stanbul Avrupa ve Anadolu yakalarnda 2,49 YTL'den
2,52 YTL'ye, zmir'de 2,48 YTL'den 2,51 YTL'ye ykseldi. 5 ve 6 numaral fuel oilin
kilogram fiyat da Ankara Opet, Petrol Ofisi ve BP'de 1,15 YTL'den 1,18 YTL'ye
karken, stanbul Avrupa ve Anadolu yakalarnda Opet'de 1,15 YTL'den 1,19 YTL'ye,
Petrol Ofisi'nde 1,14 YTL'den 1,18 YTL'ye, BP'de de 1,14 YTL'den 1,17 YTL'ye kt.
zmir'de ise 5 ve 6 numaral fuel-oilin kilogram fiyat Opet ve Petrol Ofisi'nde
1,13YTL'den 1,17 YTL'ye BP'de ise 1,16 YTL'den 1,19 YTL'ye ykseldi.
Dzenlemeye gre, Ankara'da Petrol Ofisi istasyonlarnda gazyann litre
fiyat da 2,36 YTL'den 2,40 YTL'ye BP'de ise 2,30 YTL'den 2,33 YTL'ye ykseldi.
stanbul Avrupa ve Anadolu yakalarnda da Petrol Ofisi'nde 2,34 YTL olan
gazyann litre fiyat, 2,38, BP'de ise 2,28 YTL iken 2,31 YTL oldu.
zmir'de Petrol Ofisi'nde gaz yann litre fiyat 2,33 YTL'den 2,37 YTL'ye, BP'de 2,28
YTL'den 2,31 YTL'ye kt.Datm firmalarnn belirledii tavan fiyatlar, rekabet ve
serbesti nedeniyle irketler ve ehirlere gre kk apl deiiklik gsteriyor. Shell
istasyonlarnda ise fiyat deiikliklerine gidilmedi.
Baz datm irketlerinin Ankara, stanbul Avrupa ve Anadolu yakalar ile
zmir'de geerli motorin fiyat ncekilerle karlatrmal (litre/YTL) olarak yle:
ANKARA
-------------
Eski Yeni
Fiyat Fiyat
------ -------
BP 2,52 2,55
OPET 2,52 2,55
Petrol Ofisi 2,52 2,55
STANBUL (Avrupa ve Anadolu Yakas)

--------------------------------------------
Eski Yeni
Fiyat Fiyat
------- -------
BP 2,49 2,52
OPET 2,49 2,52
ZMR
--------
Eski Yeni
Fiyat Fiyat
------- -------
BP 2,48 2,51
OPET 2,48 2,51
(ZNP-MTN)
Ekonomi haberlerinde tablolar da nem tar. Tablo ile haber gereksiz

uzunluktan kurtarlr. Dviz, altn, borsa verileri de genellikle tablolardan
oluur. Binler, on binler, yz binler, milyonlar, milyarlar, trilyonlar, katrilyonlar
gibi basamaklar kartrlmamaldr.
rnek
-VOB'DA KAPANI...
-UBAT 2008VADEL MKB 30 ENDEKSNE DAYALI KONTRAT,
71,825 YTL'DEN, DOLAR KURUNA DAYALI KONTRAT 1,1945
YTL'DEN LEM GRD
-LEM HACM 1 MLYAR 8 MLYON 588 BN 641 YTL OLDU
ZMR (A.A) - tarih - zmir'deki Vadeli lem ve Opsiyon Borsas'nda (VOB)

bugn, ubat 2008 vadeli MKB 30 Endeksine dayal kontrat 71,825 YTL, dolar
kuruna dayal kontrat 1,1945 YTL'den ilem grd.
G-DIBS, emtia ve faiz oranlarna dayal kontratlarda ilem olmad.
94 / Anadolu Ajans
3. blm
Borsada, ilem hacmi 1 milyar 8 milyon 588 bin 641 YTL olurken, ak pozisyon
(alnp satlan ama kapatlmam kontrat) says 234 bin 717 oldu.
VOB'da ilem gren szlemelerin bugnk kapan fiyatlar yle:
KONTRAT VADE FYAT ADET HACM A.

POZSYON
-------------- ---------- ---------- ---------- ----------- ----------
MKB30 UBAT 71,825 33.829 244.522.498 122.298

NSAN 72,800 558 4.073.173 768
MKB100 UBAT 56,275 1 5.628 4

NSAN 56,750 0 0 6
DOLAR UBAT 1,1945 27.421 32.626.562 93.341

NSAN 1,2160 2.027 2.457.144 18.194
AVRO UBAT 1,7570 3 5.272 56

NSAN 1,7775 10 17.775 46
FAZ
(DBS365) UBAT* 84,025 0 0 0
NSAN* 86,435 0 0 0
FAZ
(DBS91) UBAT* 95,587 0 0 0
NSAN* 96,234 0 0 0
(*) lem yaplmadndan fiyat olumamtr, verilen fiyat nceki gnlerde olumutur.
(PA-RAF-LAR)
rnek
-MKB KNC SEANS...
-ENDEKS, KNC SEANSTA 243,44 PUAN
AZALARAK 55.538,13 PUANDAN KAPANDI
-HSSELER, GNLK BAZDA ORTALAMA YZDE
0,29 DEER KAYBETT
STANBUL (A.A) - tarih - stanbul Menkul Kymetler Borsas (MKB) Ulusal-

100 Endeksi, ikinci seansta birinci seansa gre 243,44 puan azalarak 55.538,13
puandan kapand.
kinci seansta, hisse senetleri ortalama yzde 0,44 deer kaybetti.
Endeks ikinci seansa, 177,59 puan azalarak 55.603,98 puandan balad.
Seansn ilk yarsn 55.405,91 puandan geen endeks, seans iinde en dk olarak
55.096,49 puana gerilerken, en yksek olarak 55.660,65 puana kt.
Birinci seanstaki 83,15 puanlk art dikkate alndnda, endeks gnlk bazda
160,29 puan geriledi. Hisse senetlerinin gnlk ortalama deer kayb yzde 0,29
oldu.
kinci seans kapannda, mali endeks 652,29 puan azalarak 83.822,29 puana,
hizmetler endeksi 213,09 puan azalarak 34.204,74 puana geriledi, sanayi endeksi
ise 141,08 puan artarak 40.567,17 puana ykseldi.
Bylece ilk seansa gre mali grup hisseler ortalama yzde 0,77 orannda,
hizmetler grubu hisseler ortalama yzde 0,62 orannda deer kaybetti, sanayi grubu
hisseler ise ortalama yzde 0,35 orannda deer kazand.
kinci seansta ilem gren toplam 326 hisse senedinden 80'i deer kazand,
163' deer yitirdi, 83 hisse senedinin fiyatnda deiiklik olmad.
kinci seansta, 328 milyon 276 bin 703 YTL'lik ilem hacmi kaydedildi. Gnlk
ilem hacmi, 575 milyon 205 bin 590 YTL olarak hesapland.
kinci seansta, Garanti Bankas, Bankas (C), Turkcell, Golda Kuyumculuk
ile Yap ve Kredi Bankas en ok ilem gren hisseler oldu.
(PA-RAF-LAR)
Resmi Gazete haberleri okuyucunun anlayaca ekilde yazlmaldr.

Mmkn olduu kadar kanun ve madde numaralarna yer verilmemelidir.
Dzenlemenin ne zaman yrrle girecei, ne getirdii, gemii haberde
olmaldr. Gnlk dilde kullanlmayan szcklerin (Osmanlca vb) Trkesi
parantez iinde verilmelidir.
rnek
-TOHUMLUK THALATINDA GMRK VERGS DRLD
ANKARA (A.A) - tarih - Tohumluk ithalatnda uygulanan gmrk vergisi oranlar

drld.
Bakanlar Kurulunun konuya ilikin karar, Bugnk Resmi Gazetede yaymlanarak
yrrle girdi.
Karar uyarnca tohumluk ithalatndaki gmrk vergisi oranlar, AB ve EFTA
lkeleri ile Makedonya ve dier lkeler iin yzde 1'e indirildi.
Bosna Hersek'ten yaplan ithalattaki yzde sfr gmrk vergisiyle ilgili ise bir
deiiklie gidilmedi.
Tohumluk ithalatndaki gmrk vergisi bir sre nce ykseltilmi, ancak bu
dzenleme sektr temsilcilerinin itirazlarna yol amt.
Yeni dzenlemenin ardndan, Bosna Hersek dndaki lkelerden yaplan
tohumluk ithalatnda yzde 19,3 yerine yzde 1 gmrk vergisi alnacak.
Ayn ekilde AB ve EFTA lkelerinden ithal edilen yonca, domates, karpuz ve
kavun tohumu iin yzde 17,3 yerine yzde 1 gmrk vergisi denecek.
(PA-RAF-LAR)
96 / Anadolu Ajans
3. blm
Spor
Spor haberlerinde balk byk nem tar, ancak btn haberlerde
olduu gibi habere zenginlik katmak uruna abartl ve yorum ieren balk
kullanlmamaldr.
Ksa balk yazma abasyla eksik braklan balk kadar, haberi tmyle
kuatmas dnlerek atlan uzun bir balk da istenmeyen bir durumdur.
Bunlarn yerine ksa ama anlalr ve haberin zn yanstan balk idealdir.
Teknik kadro ve yneticilerin karlamalara ilikin deerlendirmelerine
atlan balklar genellikle klielemi ve birbirinin benzeri olmamaldr.
''Kastamonuspor'da Ykseli Sryor'', ''Gaziantepspor'da Bayram'',
''Fenerbahe'de Hzn'', ''Galatasaray akn'' gibi balklar yerine, yaratc,
farkl ve zgn balklar yelenmelidir.
Bala teknik kadro ve yneticilerin sylediklerinden arpc bir cmle
de karlabilir. ''Futbol kt ama skor iyi'', ''Yenilgiyi hak etmedik'', ''Erken
gol moralleri bozdu'' gibi.
Haberlerde unvanlar sk sk tmyle yinelenmemelidir. Bir yerde
''Fenerbahe Kulb Bakan Aziz Yldrm'' diye belirtildiyse bu unvan
srekli verilmemelidir. ''Yldrm...'', ''Fenerbahe Kulb Bakan...'' ve
benzeri biimde haber srdrlebilir.
TSYD, PFDK gibi ksaltmalar haberde ilk getii yerde ak olarak
yazlmal, daha sonra ksaltmalara yer verilmelidir.
SPOR KARILAMALARI (MA) YAZIMI
Spor haberlerinin yazmnda yanl en ok futbol karlamalarnn

aktarmnda grlmektedir. Sz gelimi; ''Ahmet'in kafas auta gitti.'' ''Kaleci
Volkan, Lincoln'un utunu bloke etti.'', mit Karan'n utu direkte patlad''
cmleleri yerine ''Ahmet'in kafa vuruunda top darya gitti'', ''Kaleci
Volkan, Lincoln'un utunda topu bloke etti'' ve ''mit Karan'n utunda, top
diree arparak darya kt'' ifadeleri tercih edilmeli; yani top unsuru
hibir zaman unutulmamaldr.
Sk yaplan yanllar arasnda ''bu hafta deplasmanda (ya da kendi
sahasnda) karlaaca Diyarbakrspor ma'' denilmektedir. Karlalan
ma olamayacana gre ''yapaca ma'' ifadesi kullanlmaldr. Ayn konu,
''ma oynand'', ''oynayaca ma'' ifadeleri iin de geerlidir. ''Ma'' zaten
bir oyun olduuna gre, ''ma yapld'', ''yapaca ma'' yazmak daha
dorudur.
Antrenman haberlerinde ise ''yapt'' szc ok ve tekrarlanarak
kullanlabilmektedir. Sz gelimi: ''Kahramanmaraspor, sabah yapt
antrenmanda, futbolcular dz kounun ardndan top almas yapt''
cmlesinin yanll ortadadr. Bu cmlenin dorusu yle olmaldr:
''Kahramanmaraspor'un sabah antrenmannda futbolcular, hafif
kounun ardndan topla alt.''
Spor terimlerinde varsa Trke karl tercih edilmelidir.
FUTBOL
Futbolda Turkcell Sper Lig, Avrupa kupalar ile (A) milli malar, iki
yar halinde verilmeli, nemli malarda ise matan nce ''NOTLAR''
derlenerek, bir ilk haber geilmelidir. TFF 1. Lig ve TFF 2. Ligde yalnzca
tablo, TFF 3. Ligde ise yalnzca sonu yeterlidir.
rnek
-TURKCELL SPER LG
-FENERBAHE: 1 - GALATASARAY: 0 (LK YARI)
Stat: Fenerbahe kr Saracolu

Hakemler: Frat Aydunus, Serkan Ok, Tark Ongun
Fenerbahe: Volkan Demirel, Gkhan, Lugano, Edu, Roberto Carlos, Deivid,
Aurelio, Seluk, Uur, Alex, Semih
Galatasaray: Orkun, Uur, Song, Servet, Volkan, Sabri, Bar, Arda, Hakan
Balta, Serkan, Nonda
Gol: Dk. 5 Semih (Fenerbahe)
Sar kartlar: Dk. 23 Uur, Dk. 34 Semih (Fenerbahe)
STANBUL (A.A) - tarih - Turkcell Sper Ligde yaplan derbi mata Fenerbahe,
ezeli rakibi Galatasaray karsnda ilk yary 1-0 nde tamamlad.
Galatasaray' kendi saha ve seyircisinin nnde yenerek, 100. ylnn son derbi
man kazanp, aradaki puan farkn bire indirmek isteyen Fenerbahe, maa golle
balad. Karlamann henz 5. dakikasnda Semih'in att golle 1-0 ne geen
sar-lacivertliler, golden sonra beraberlik iin yklenen Galatasaray'a kalesinde
nemli bir gol pozisyonu vermedi. Oyunda ilk yarda tempoyu kontrol eden sar-
lacivertliler, zaman zaman rakip kalede yakalad pozisyonlar deerlendiremedi
ve ilk yary 1-0 nde tamamlad.
Fenerbahe kr Saracolu Stad'na ezeli rakibinin drt puan nnde lider
olarak gelen Galatasaray, henz 5. dakikada Semih'in golyle ok yaad. Golden
sonra beraberlik iin rakip kalede bask kurmaya alan sar-krmzllar, Fenerbahe
kalesinde nemli bir gol pozisyonu retemedi. Karlamann 41. dakikasnda Alex'in
yakn mesafeden vuruunda gole izin vermeyen kaleci Orkun, ilk yarda farkn daha
da almasna izin vermedi ve devreyi Galatasaray 1-0 geride tamamlad.
5. dakikada orta sahadan atlan uzun topu karlamak isteyen Servet'in kafa
vuruunda top Alex'in nnde kald. Brezilyal futbolcunun artma pasnda sadan
ceza alanna girip topla buluan Semih, kaleci Orkun'un altndan mein yuvarla
filelere gnderdi: 1-0
15. dakikada Bar'n ceza alan dndan utunda, kaleci Volkan Demirel topu
kontrol etti. 17. dakikada Volkan'n ceza alan dndan sert utunda, penalt noktas
zerinde Nonda'nn topa dokunamamas nedeniyle mein yuvarlak auta kt.
21. dakikada Semih ile yapt ver-kan ardndan sadan ceza alanna giren
Gkhan'n utunda, mein yuvarlak kaleci Orkun'un ellerine arparak stten kornere
gitti.
26. dakikada Roberto Carlos'un ceza alan dndan sert utunda, kaleci Orkun topu
kornere eldi. 41. dakikada Uur'un soldan kulland korner atnda, Aurelio'dan
seken topu n direkte nnde bulan Alex'in yakn mesafeden vuruunda kaleci
Orkun'dan dnen mein yuvarla savunma uzaklatrd.
98 / Anadolu Ajans
3. blm
43. dakikada Uur'un kaptrd topla ilerleyen Arda'nn pasnda sadan ceza
alanna giren Nonda'nn vuruunda, top kaleci Volkan Demirel'de kald.
Karlamann ilk yars 1-0 Fenerbahe'nin stnlyle sona erdi.
(PA-RAF-LAR)
Karlamann sona ermesiyle aada yer alan formattaki gibi ikinci

haber ksa srede geilmelidir.
rnek
-TURKCELL SPER LG
-FENERBAHE: 2 - GALATASARAY: 0
Stat: Fenerbahe kr Saracolu

Hakemler: Frat Aydunus xxx, Serkan Ok xxx, Tark Ongun xxx
Fenerbahe: Volkan Demirel xxx, Gkhan xxx, Lugano xxx, Edu xxx, Roberto
Carlos xxx (Dk. 90 Kazm ?), Deivid xxx, Aurelio xxx, Seluk xxx, Uur xx (Dk. 46
Vederson xx), Alex xxx, Semih xxx (Dk. 72 Kezman xx)
Galatasaray: Orkun xx, Uur x, Song xx, Servet xx, Volkan x (Dk. 63 mit
x), Sabri xx, Bar xx (Dk. 84 Mehmet Topal ?), Arda xx (Dk. 74 Hakan kr x),
Hakan Balta xx, Serkan x, Nonda x
Goller: Dk. 5 Semih, Dk. 56 Deivid (Fenerbahe)
Sar kartlar: Dk. 23 Uur, Dk. 34 Semih, Dk. 66 Deivid, Dk. 90 Edu (Fenerbahe),
Dk. 53 Song, Dk. 55 Volkan, Dk. 68 Arda (Galatasaray)
Krmz kart: Dk. 78 Deivid (Fenerbahe)
STANBUL (A.A) - tarih - Turkcell Sper Ligde yaplan derbi mata Fenerbahe,
ezeli rakibi lider Galatasaray' 2-0 yenerek, aradaki puan farkn bire indirdi.
Karlamann ikinci yarsna hzl balayan ve rakip kalede arka arkaya
pozisyonlar bulan Fenerbahe, 49. dakikada Semih ile nemli bir gol pozisyonunu
deerlendiremedi. Rakip kalede bask kuran sar-lacivertliler, 56. dakikada Deivid'in
ayandan kazand golle fark 2'ye kard. kinci yarda oyunun kontroln tamamen
elinde tutan Fenerbahe, 2-0'dan sonra da rakip kalede yakalad gol pozisyonlarn
deerlendiremedi. 78. dakikada Deivid'in krmz kart grmesiyle 10 kii kalan sar-
lacivertliler, karlamann kalan dakikalarnda da rakibine nemli bir gol pozisyonu
vermedi ve karlamadan 2-0 galip ayrlarak, ezeli rakibi Galatasaray' 100. ylnn
son derbi manda yendi.
kinci yarya gol bulmak iin kan Galatasaray, rakibinin basks karsnda
kalesinde zor anlar yaad. Bu yarnn banda 47. dakikada sadece Bar ile rakip
kaleye bir ut atabilen sar-krmzllar, bu uttan sonra pozisyona bile giremezken,
56. dakikada Deivid'in golne engel olamad ve 2-0 geriye dt. Karlamada 2-
0 yenik duruma dtkten sonra Galatasaray Teknik Direktr Feldkamp, Volkan
ve Arda'y karp, golc oyuncular mit ve Hakan kr' oyuna alarak, hcumda
etkili olmaya alt, ancak 78. dakikadan sonra 10 kii oynayan rakibi karsnda
gol pozisyonu retemedi ve karlamadan 2-0 malup ayrlarak, ligde bu sezonki
ilk yenilgisini ald. 47. dakikada Bar'n ceza alan dndan sert utunda, kaleci
Volkan Demirel topu iki hamlede kontrol etti. 48. dakikada sadan ceza alan iine
giren Semih'in vuruunda, kaleci Orkun topu iki hamlede kontrol etti. 49. dakikada
orta sahada kendi yar alanndan serbest at kullanan Roberto Carlos'un uzun
pasnda savunmann arkasnda kaleci Orkun ile kar karya kalan Semih'in
vuruunda, topu elen Orkun, ikinci hamlede Semih'ten nce mein yuvarlaa sahip
oldu. 50. dakikada soldan ceza alanna giren Aurelio'nun vuruunda, kaleci Orkun'dan
dnen topu savunma uzaklatrd.
56. dakikada Semih'in drlmesiyle ceza alan dnda kazanlan serbest
vuruta, Alex'in zerinden atlad topa Roberto Carlos sert vurdu. Barajdan seken
topu ceza alan iinde nnde bulan Deivid, dzgn bir vurula mein yuvarla
filelere gndererek, fark 2'ye kard: 2-0
62. dakikada Aurelio'nun sadan ortasnda n direkte msait durumda topla buluan
Semih, kt bir vurula mein yuvarla stten auta att.
64. dakikada sadan ceza alanna giren Aurelio'nun utunda, top yandan az
farkla auta gitti. 67. dakikada Alex'in pasyla sadan ceza alanna giren Deivid'in
sert utunda, kaleci Orkun topu kornere eldi.
79. dakikada ceza yay nnden Alex'in kulland serbest atta, kaleci Orkun
topu stten kornere eldi. 86. dakikada ceza alan iinde topa sahip olan Servet,
mein yuvarlaa vurmak isterken, ceza alan iinde oluan karambolde kaleci Volkan
Demirel topa sahip oldu.
90. dakikada Sabri'nin ceza alan dndan kulland serbest vuruta, kaleci Volkan
Demirel topu stten kornere att ve Fenerbahe karlamay 2-0 kazand.
(PA-RAF-LAR)
Matan sonra aklamalar ve deerlendirmeler verilmeli, soyunma

odalarndaki hava yanstlmal, varsa baka nemli gelimeler aktarlmaldr.
Maa damgasn vuran olay, penalt, yanl karar, gemi malardan
kalan bir unsur, ma sonras takmn puan sralamasndaki yeri, man
rakipleri de ilgilendirmesiyle kan sonu haberde yer almaldr.
rnek
-MAIN ARDINDAN...
-ZCO: ''ALEX SAKATLANMASAYDI SONU DAHA FARKLI OLURDU''
-FELDKAMP: ''YENLDMZ N ZGNZ''
STANBUL (A.A) - tarih - Fenerbahe'nin ezeli rakibi Galatasaray' yenmesinin

ardndan soyunma odasnda futbolcular ve yneticiler byk sevin yaarken,
Galatasaray soyunma odasnda sessizlik hakimdi.
Fenerbahe Teknik Direktr Arthur Zico, matan sonra yapt aklamada,
Alex'in sakatlanmas nedeniyle oyun dzenlerinin bozulduunu belirterek, ''Alex
sakatlanmasayd sonu daha farkl olabilirdi'' dedi.
Kazanmalarndan dolay tm futbolcularn kutlayan Zico, ''Kazanmak gzel''
diye konutu.
Galatasaray Teknik Direktr Feldkamp ise yenildikleri iin zgn olduklarn
syleyerek, ferdi hatalardan dolay ma kaybettikleri grn dile getirdi.
Galatasaray'n UEFA Kupasna katlp katlmayaca yarn Beikta ile Genlerbirlii
arasnda yaplacak man sonucuna gre belli olacak.
(PA-RAF-LAR)
100 / Anadolu Ajans

3. blm
TFF 1. LG VE 2. LG MA YAZILIMLARI
Hafta sonu yaplacak malarla ilgili antrenman ve basn toplantlar

ile ilgili haberlerde hep ayn kelimeler ve cmleler dikkat ekmektedir.
Bunlardan kanlarak, haberlerin leye kadar geilmesi, akam saatlerinde
geilen antrenman ve basn toplants haberlerinin gazetelerin tara basksnn
erken yaplmas nedeniyle yansmalarnn az olduu gzlenmektedir.
Ayrca ma kadrolarnn geen haftadan kopya edilerek zerinde
dzeltme yaplmas en ok hatalarn olduu haberler olarak gze arpmaktadr.
Bundan kesinlikle kanlmas ve her ma iin ayr bir ma yazs yazlmas
gerekmektedir.
TFF 3. Lig iin ise her blge ma sonucunu en ksa zamanda merkeze
doru bir ekilde iletmek ile grevlidir. Yaplan bir sonu hatas, tm toplu
sonularda ve puan durumlarnda hataya neden olmakta ve sonucu doru
geen brolarmzn emeini zayi etmektedir.
rnek
-TFF 1. LG
-ANTALYASPOR: 2 - GAZANTEP BYKEHR BELEDYESPOR: 2
Stat: Atatrk
Hakemler: Abdullah Kalafatolu xx, Serdar Diyadin xx, Murat ztrk xx
Antalyaspor: Fevzi xx, Uur xx, enol xx, Bieniuk xx, Vahap xx, Aytekin xxx, Erturul
xx (Dk. 85 Eyp ?), Zitouni xxx, Hakan xx (Dk. 58 Serkan x), Mesut xx (Dk. 56
dris x), Cenk xxx
Gaziantep Bykehir Belediyespor: Eser xx, Ogn xx, Sleyman xxx, Serkan
xxx, Bilal xx (Dk. 52 Trker xx), Muhammet xx, Ferit xxx, Mustafa xx (Dk. 71
Mehmet Ayaz x), Hakan x, Osman xxx, smail xx (Dk. 85 Uur ?)
Goller: Dk. 62 Zitouni, Dk. 79 Cenk (Penaltdan) (Antalyaspor), Dk. 52 Mustafa
(Penaltdan), Dk. 90 Trker (Penaltdan) (Gaziantep Bykehir Belediyespor)
Sar Kartlar: Dk. 60 Uur, Dk. 66 Erturul, Dk. 68 enol (Antalyaspor), Dk.
28 Mustafa, Dk. 45 Ogn, Dk. 57 smail, Dk. 78 Sleyman (Gaziantep Bykehir
Belediyespor)
Krmz kartlar: Dk. 89 Bieniuk (Antalyaspor), Dk. 66 Hakan (Gaziantep
Bykehir Belediyespor)
ANTALYA (A.A) tarih - TFF 1. Ligde Antalyaspor, Gaziantep Bykehir

Belediyespor ile 2-2 berabere kald.
(PA-RAF-LAR)
-TFF 2. LG
-AFYONKARAHSARSPOR: 0 - ZMRSPOR: 0
Stat: Atatrk
Hakemler: Mutlu Dalbudak xxx, Fatih Eskalen xx, Yavuz etin xx
Afyonkarahisarspor: Sunay xx, Eray xx, Frat xx, Halil xx, Ahmet xx, Ycel
xx, Evren xxx, Alper xxx, Korhan xx, Utku xxx (Dk. 73 eref x), ahin xx

zmirspor: Gkhan xxx, Ferhat xx, Uur xxx, Hasan xx, Tolga xx, Efe xx,
Mehmet xx (Dk. 80 Onur xx), Cemal xx (Dk. 46 Fevzi xxx), Volkan xx, brahim xx,
Ahmet xx (Dk. 75 Serdar xx)
Sar Kartlar: Dk. 25 Halil, Dk. 86 eref (Afyonkarahisarspor), Dk. 8 Cemal,
Dk. 34 brahim, Dk. 90 Tolga (zmirspor)
AFYONKARAHSAR (A.A) - tarih - TFF 2. Lig 2. Grupta Afyonkarahisarspor ile

zmirspor 0-0 berabere kald.
(PA-RAF-LAR)
BASKETBOL
Malar, Beko Basketbol Liginde tablolu ve ayrntl, Trkiye Bayanlar

Basketbol Liginde yalnzca tablolu geilmelidir.
rnek
-BEKO BASKETBOL LG
-DARAFAKA: 71 - TTNET BEYKOZ: 74
Salon: Darafaka Ayhan ahenk

Hakemler: Eran Kartal xxx, Serkan Sert xxx, Kaan Bykil xxx
Darafaka: Chatfield xxx 12, Melih xxx 17, Kadir xxx 13, Bar x, Ceyhun
xxx 9, Soner xx 4, Mesut xx 8, Caner xx 8, Brown x, Hakan x
TTNet Beykoz: Gilbert x, Levent x, Umut xx 4, Withers xxx 14, Chris xxx 15,
Erdal xx 2, Grays xxx 19, Cem xx 5, Caner xxx 10, Alper xx 5
1. Periyot: 19-16
Devre: 37-34 (Darafaka lehine)
3. Periyot: 53-56
STANBUL (A.A) - tarih - Beko Basketbol Liginde TTNet Beykoz, Darafaka'y

74-71 yendi.
Karlamaya iyi balayan Darafaka, Ceyhun ve Mesut ile bulduu saylarla
4. dakikay 5-0 nde geti. Konuk ekip Caner ve Withers'in saylaryla 6. dakikada
7-7 eitlii salad. Ceyhun, Caner ve Kadir ile etkili olan evsahibi ekip, ilk periyodu
19-16 nde tamamlad.
2. periyotta Darafaka, Hakan, Chatfield ve Kadir ile saylar retirken, TTNet
Beykoz ise Chris, Withers ve Caner ile rakibe karlk verdi ve 25. dakika 23-23
berabere geildi. lk yarnn kalan dakikalarnda hcumlar iyi deerlendiren evsahibi
ekip, devreyi 37-34 nde tamamlad.
kinci yarya daha iyi balayan TTNet Beykoz, Erdal ve Caner ile bulduu
saylarla 23. dakikada 40-39 ne geti. Alper, Grays ve Withers ile saylar reten
konuk ekip, son periyoda da 56-53 nde girdi.
Karlkla basketlerle geilen son periyotta TTNet Beykoz, Grays ve Chris'in
basketleriyle karlamadan 74-71 galip ayrld.
(PA-RAF-LAR)
VOLEYBOL
Voleybolda Erkekler ve Bayanlar Birinci liglerindeki malar tablolu

olarak ayrntsz verilmelidir.
102 / Anadolu Ajans

3. blm
rnek
-VOLEYBOL: ERKEKLER BRNC LG
-HALK BANKASI: 3 - GALATASARAY: 0
Salon: Selim Srr Tarcan

Hakemler: Aziz Yener xxx, Ycel Yolagelen xxx
Halk Bankas: Ender xx, David xxx, Ula xxx, Siebeck xxxx, Jairo Hooi xx,
Volkan xxxx (Hasan xxx, alar x)
Galatasaray: Federico x, Markovic xx, Krnic x, Can x, Yasin xx, Ali ayr x
(Caner xx, brahim x, Caner Peken x, alar x, Can x, Kemal x)
Setler: (25-19, 25-14, 25-19)
Sre: 71 Dakika (25, 22, 24)
(FOTORAFLI)
ANKARA (A.A) - tarih - Erkekler Voleybol Birinci Liginde Halk Bankas,

Galatasaray' 3-0 yendi.
(PA-RAF-LAR)
HENTBOL
Hentbolda Erkekler ve Bayanlar Sper liglerindeki malar tablolu

olarak ayrntsz verilmelidir.
rnek
-HENTBOL: ERKEKLER SPER LG...
-NFFER BELEDYESPOR: 34 - ANKAYA BELEDYES: 25
Salon: Nilfer Belediyesi

Hakemler: Blent Dede xxx, Mustafa eker xxx,
Nilfer Belediyespor: kr xxx, alayan xxx 2, Ladyko xxx 4, Suat xxx 4,
Kovalenko xx 2, Durmu xxx 8, Mustafa xxx 7, Muhammet xx, Melih xx, Bezbradka
xx, Kemal xx 1, Serkan xx, Erdin xxx 5, Orhan x 1
ankaya Belediyesi: Burak xx, Cengizhan xxx 8, Necmi xx 3, Can xx 2, lker
xxx 10, Haydar x, Berkan xx 2, zkan x, Atakan x, Murat x, Erdem xx, Kaan xx
lk yar: 19-9 (NilferBelediyespor lehine)
ki dakika cezas alanlar: Orhan, alayan, Ladyko, Bezbradka, Erdin ve
Kovalenko (2) (Nilfer Belediyespor), Berkan, Necmi ve Haydar (ankaya Belediyesi)
BURSA (A.A) - tarih - Erkekler Hentbol Sper Liginde Nilfer Belediyespor,

ankaya Belediyesini 34-25 yendi.
(E-HLK-GKH)

DER SPOR BRANLARI
Futbol, basketbol, voleybol ve hentbol branlarnn yan sra dier spor

federasyonlar da bizim izlemekle ykml olduumuz grev alanlarmzdadr.
Aada adlar verilen federasyonlar olimpik olan ve olmayan spor
federasyonlar olarak ayrt edebiliriz.
Olimpik branlar, olimpiyat oyunlarnda mcadele eden federasyonlardr.
K Oyunlar iin de k olimpik federasyonlar bulunmaktadr. Engelli sporcular
ise Parolimpik oyunlarna katlmaktadr.
Her federasyonun yllk faaliyetleri izlenerek sonular merkeze
geilecektir.
Avclk ve Atclk (Olimpik) Satran

Atletizm (Olimpik) Sualt Sporlar
Badminton (Olimpik) Sutopu
Basketbol (Olimpik) Tekvando (Olimpik)
Bedensel Engelliler (Parolimpik) Tenis (Olimpik)
Bilardo Triatlon (Olimpik)
Bisiklet (Olimpik) niversite Sporlar
Bri Voleybol (Olimpik)
Bocce Bowling Dart Wushu
Boks (Olimpik) Yelken (Olimpik)
Buz Pateni (K Olimpik) Yzme (Olimpik)
Buz Hokeyi (K olimpik) Zihinsel Engelliler (Parolimpik)
Jimnastik (Olimpik)
Golf
Grme Engelliler (Parolimpik)
Gre (Olimpik)
Halter (Olimpik)
Hentbol (Olimpik)
itme Engelliler (Parolimpik)
Judo ve Kura (Olimpik)
Kano (Olimpik)
Karate
Kayak (K olimpik)
Kick Boks
Krek (Olimpik)
Masa Tenisi (Olimpik)
Modern Pentatlon
Motosiklet
Muay-Tai
Okuluk (Olimpik)
Okul Sporlar
Oryantiring
104 / Anadolu Ajans

3. blm
l Blteni
Anadolu basnna destek amacyla 6 Nisan 2001'de ilk aamada

blgesel apta balatlan ''Yerel Blten", 6 Nisan 2004'ten bu yana Yurt
Haberler Mdrl bnyesinde ''l Blteni'' adyla hizmetini srdrmektedir.
G koullarda habercilik yapan Anadolu basnna salad destek
sayesinde ksa srede her kesimde olumlu karland. nternet a zerinden
verilen haber hizmeti daha sonra fotoraf ve grntlerle zenginletirildi.
Abonelerinin internet yoluyla ulaabildii l Blteni'nde gnde ortalama
850 haber yaymlanmaktadr. Anadolu Ajans muhabirlerinin il ve blge
mdrlklerine ulatrdklar haberler l Blteni Servisi'nde redakte edilerek
ilgili ilin sayfasna sunulmakta, aboneler de annda yararlanabilmektedir.
Aboneler, ''http://www.aa.com.tr'' adresinden zel ifreleriyle iliyle
ilgili tm haberlere ulaabilmektedir. Anadolu Ajans muhabirlerinin zveriyle
hazrladklar haberler, Anadolu basnnn hizmetine byk destek olmakta,
yaynlarn daha da zenginletirmekte; kamuoyunun doru, tarafsz ve hzl
haber alma hakkna da katk yapmaktadr.
l Blteni'ni 81 il ve ANA HABERLER sayfasyla 82 sayfalk bir gazete
olarak da nitelendirebiliriz. Abonelerimiz, muhabirlerimizin illerinden, ile,
belde ve kylerinden sunduklar, hatta o ille ilgili lke dndan servise
konulan haberlere ulaabilmekte, gazete, televizyon ve radyosunda
sunabilmektedir. yle ki bir ilimizin belediye bakan veya milletvekilinin
yurt d temaslar da anlan sayfalara haber olarak verilmektedir.
l Blteni'nin haber eitlilii yle sralanabilir:

Yerel haberlerin tamam
Her sabah ilde yaymlanan gazetelerdeki baz haber balklar,
lke ve dnya gndemini etkileyecek ok nemli haberlerin ncelikle
verildii ANA HABERLER (karayollarnda durum, borsa al ve
kapanlar, serbest piyasa, dviz, MKB haberleri, piyasalarda bugn,
Merkez Bankas verileri, birletirme haberler vb.)
L BLTEN HABERLERNDE NELERE DKKAT EDLMEL?
l Blteni'ne haber yazan muhabirler, ncelikle formata dikkat

etmelidirler. Mahre ksm, (A.A) logosu, ksa izgiler, tarih, rnekte
(ANKARA (A.A) - 02.01.2008 - ) gsterildii gibi noktalamaya ve aradaki
boluklara uygun biimde yazlmaldr. l Blteni'ne geilen haberlerde

mahre belirtilirken ile ad kullanlmamal, mutlaka bal olduu ilin ad
mahrete yer almaldr. Bu kurallara uyulmamas durumunda haber geildii
ilin sayfasna girememektedir.
Haberlerin geciktirilmemesi, biriktirilmeden merkeze geilmesi de
alma koullar bakmndan byk nem tamaktadr.
l blteninde "Basnda Bugn" haberlerinde de ayn format
kullanmalyz. Bu konuda da aadaki rnee uymamz gerekiyor:
rnek
-ZMR BASININDA BUGN
(Dikkat: Haber balndaki ilk ksa - izginin bulunmasna zellikle dikkat edilmeli.
Aksi takdirde teknik olarak balnzn ilk harfi sayfaya girmiyor ya da haberin
tm sayfada yer almyor.)
"ZMR (A.A) - tarih - zmir'de yaymlanan gazetelerin baz haber balklar yle:
YEN ASIR: ..."
"Basnda Bugn" haberlerinde gazetenin adn yazmak yeterlidir. "...

Gazetesi" diye bir ek yapmak yanlla yol amaktadr.
zmir'in demi ilesi Devlet Hastanesi yerine; (l Bltenine gnderildii

iin) "demi Devlet Hastanesi" eklinde yazmak yeterlidir. Eer
hastanenin bahekimi bilgi veriyorsa haberin ikinci paragrafna, "demi
Devlet Hastanesi Bahekimi..." yerine "Bahekim Dr. ... " ifadesi daha
uygundur.
"Gaziantep'in Araban ilesi Emniyet Mdr" yerine Araban Emniyet
Mdr" yazmak yeterli olacaktr. rnekler oaltlabilir, ancak bu
kurala uyulmas hem haberin kolay yazlmasn hem tekrardan kanmay
salayacaktr.
Haberlerde kiilerin unvanlarna da son derece dikkat edilmeli, rnein
bir ile jandarma komutannn da rtbesi mutlaka haberde belirtilmelidir.
Kooperatifi (odas, sendikas, dernei) seiminde ... kazand (yanl),
Kooperatifi (odas, sendikas, dernei) genel kurulunda yaplan seimde
... kazand (doru).
Fidan dikimi yapld deil, fidan dikildi. Aure datm yapld
deil, aure datld.
Yanl Doru
Amasya'nn Merzifon Kaymakam Merzifon Kaymakam
Merzifon le Kaymakam Merzifon Kaymakam
Ske le Belediyesi Ske Belediyesi
Belediye Meclis yeleri Belediye Meclisi yeleri
l Genel Meclis yeleri l Genel Meclisi yeleri
106 / Anadolu Ajans

3. blm
zel Blten
NTERNET YA DA MOBL ORTAM N BR HABER ZETLEMEK
Anadolu Ajansnn bltenlerinde yer alan haberler, zel Blten Mdrl

tarafndan yeni bir editryal almayla internet ve GSM abonelerine; bir
baka deyile dorudan kullanma sunulmaktadr.
"nternet" ve "mobil habercilik" gnmzde yeni kavramlardr. erii
muhabirlerden ok "editrler" tarafndan belirlenen bu haberciliin temel
unsuru, dier habercilik trlerine gre daha da youn bir "dil-emek"
gerektirmektedir.
Gerek internet ortamnda gerekse mobil mecrada haberin "hz" ne
kadar nemliyse "ieriin" gereksiz ayrntlardan temizlenmesi, "haber
metninin z"nn okura/kullancya ulatrlmas da bir o kadar zorunluluktur.
BALIK
Gazetecilikte haberin balna verilen nem, internet ve mobil ortam

sz konusu olduunda bir kat daha nem kazanmaktadr.
Haber bal, bazen bir fotoraf karesi kadar "net", haberin ieriini
merak ettirecek kadar "dolu", bazen de okunamayacak kadar karmak
bir haberi "ilgi oda" haline getirebilecek farkllkla atlabilmelidir.
Bu "maharet", dili, Trkemizi iyi bilmekle, "bilerek kullanmak"la
olanakldr.
"yi bir balk" iin temel lt "balk-metin rtmesi"dir. lk bakta
"vurucu" ya da "ok farkl" gibi grnen bir balk ait olduu metinle
rtmedike hep havada asl kalacaktr.
Balk -kesinlikle- ksa olmaldr; gereksiz hibir ayrntya balkta yer
yoktur. Ancak ksa balk, "yavanlkla" da kartrlmamaldr.
Balk belirlenirken i arkadalaryla deerlendirmelerde bulunmann,
haber balnn daha da olgunlamasn salayaca unutulmamaldr.
Balklara asla ve asla "yorum" katlmamaldr.
Haber zetlendikten sonra balk atlmasnn daha kolay olduu ya da
iyi bir baln zette yol gsterici olabilecei hatrdan karlmamaldr.
Balk uzunluu internet iin 40, mobil haberler iin 32 karaterle
(boluklar dahil) snrlandrlmaldr.

BALIKTAN ZETE
Balk "merak uyandrd kadar", ieriiyle "bilgi" de salamaldr.

Ancak hi kimse, dardan prl prl grnen, fakat yemekleri ayn kaliteyi
sunmayan bir lokantay ikinci kez ziyaret etmez. O halde haber asndan
gzetilmesi gereken u olmaldr: Balk habere glge drmemelidir;
balkla balatlan "ilgi ekicilik" haber metninde de srdrlmelidir; balktaki
zen haber metninde de sergilenmelidir.
Zorlama, rnekleri daha nce yzlerce kez grlm, emek
harcanmam sradan bir baln, ierii salam da olsa haber metnini
glgeleyecei, hep aklda
tutulmaldr. Haber zetlemeye verilen emek, dil kltr birikimi ve kvrakln
sergileyen zekice bir balkla talandrlmaldr.
HABER ZETLENRKEN
Trk Dil Kurumu "zet"'i, bir yaz veya szn anlamn daha ksa ve
zl biimde veren yaz veya sz olarak tanmlyor.
"Haber" asndan ayn tanm vermek mmkndr:
Haberin anlamn, habercilik kurallarnn gerektirdii koullar korunarak
daha ksa ve z biimde vermek.
yi bir zet, ok pratikle, daha da nemlisi "ok okumakla" kolay
yaplabilir bir "i"tir. Kolumuzdaki saati, duvarda asl tabloyu iki cmleyle
"zetleme antrenman" bile dili kullanma yeteneimize ok ey katacaktr.
Anlatm iin zorunlu olmayan kelimeleri ayklamak, uygun kelime
alternatiflerine gz atmak, zetlemeyi dikkatlice bir daha mmknse-
sesli okumak yaplan almay olgunlatracaktr.
Bir cmleyi "anlamn deitirmeden" ok sayda anlatm biimiyle
yeniden oluturmak mmkndr. te zetleme, bu yeni oluturulanlardan
en uygununu semektir.
zetin boyutu, doyuruculuu ile balantldr. Sayfalar dolusu bir
metin iki paragrafta zetlenebilecei gibi bazen de zet, zeti yaplan
metnin kendisi olabilir. Gereksiz ayrntlardan arndrlm, tekrardan
kanlm, blmleri itibaryla ele ald konuyu, aklamay ya da olay
ana hatlarn darda brakmadan hazrlanan bir metnin istenir llerde
bir zet olduu sylenebilir.
zet yaplrken anlam kaymalarna ok dikkat edilmeli; en kk
tereddt paylalmal, gerektiinde haberi oluturan servisle iletiime
geilmelidir.
zetleme anlalr olmaldr. zetleyenin anlamad bir metin asla
yayna verilmemelidir. Metin anlalr klnmaya allrken kesinlikle yorum
eklenmemelidir.
nternet ve mobil ortam iin zet hazrlarken gazeteciliin olmazsa
olmaz 5 N, 1 K kural"nn bu alan iin de nemi unutulmamaldr. Ancak
bu kural oluturan hangi ge ya da geler (bir olay, olayn yaand
zaman, olayn yeri, olayn nasl gerekletii ya da olay yaayan) nemliyse
108 / Anadolu Ajans

3. blm
zette de bu ge ya da gelere vurgu yaplmasna, ne karlmasna zen
gsterilmelidir. Bazen sylenen bir sz kadar o szn sylendii yer de o
kadar nemli olabilir.
AA blteninde birka saat nce yer alan bir haberin gelimeleri ikinci
haberde ilk haberin devam gibi yer alsa da internet ve mobil habercilikte
esas olan "her gelimenin bir nceki haberle btnlnde" okura
duyurulmasdr. Yani gelimeler nceki haberlerle de ksaca detaylandrlmal,
balant kurulmaldr. Ksaca her gelime bir nceki haberi de kapsayacak
ekilde derlenmelidir. Bu mmkn olamyorsa her haber ayr bir btnlkte
ele alnmaldr.
AA BLTENLERNDEN BR HABER ZETLENRKEN U TEMEL UNSURLAR

GZ NNDE BULUNDURULMALIDIR:
Haberin tamamn dikkatlice ve hzla okuyunuz.

Haberin ana atsnda grdnz temel unsuru, zetinizin balnda
da kullanmaya zen gsteriniz.
Haberde birden fazla "ok nemli" grdnz blm varsa, bunlar
uygun balklarla ayr birer zetlemelerle haber haline getiriniz.
zetleme yapmak haberin bir blmn "kullanmamak" deildir; asla
unutmaynz.
Tekrarlardan mutlaka kannz.
Bir aklamann bir soruya karlk yaplmas bazen ok nem kazanr;
bu durumu belirtmeye zen gsteriniz.
zet yaparken -kesinlikle- cmleleri balamndan koparmaynz.
Edilgin cmlelerden ok gerekmedike uzak durunuz.
zetinizi ters piramite gre kurgulamanz iinizi kolaylatracaktr.
zetiniz uzadysa ara balklarn metni anlalr klmadaki ynn
hatrlaynz.
Yardmc fiillerin ou genellikle gereksizdir; metninizi bir kez de bu
gzle okuyunuz.
Paragraf geilerini kontrol ediniz; kendinizi okurun yerine koyup
metninizi bir kez de bu gzle kontrol ediniz.
Fla bir gelimeyi, -teredtte kaldnz bir konu yoksa- hi bekletmeksizin
yayna veriniz.
zetlediiniz haberi, mutlaka kategorisinde, ilgili sayfalara ynlendiriniz.
Noktalama iaretlerini yerinde kullannz. Balkta noktalama iareti
kullanmamaya zen gsteriniz.
nokta (...) ya da nlem (!) iaretinin de yoruma kap aralayabileceini
gz ard etmeyiniz.

110 / Anadolu Ajans
4
.blm
HABERN GRSEL DESTEKLER

FOTORAF
GRNT (TV)
112 / Anadolu Ajans
4. blm
Haberin Grsel Destekleri
Fotoraf
Haber fotoraf retecek kii, ncelikle neyin, ne derecede nemli
haberi ierdiini kavrayabilmelidir. Her fotoraf iyi - kt bir bilgi ierir.
nemli olan; ilgi ekici bilgiyi ieren fotoraflar retebilmektir.
Fotoraf, bakld zaman bir anlam ifade etmeli, ne amala ekildii,
olayn nerede getii ve nasl olutuu konusunda ak bilgi vermelidir. Bu
da titiz bir almay gerektirir.
Haberin mesaj, fotorafnzn aracl ile ksa srede ve etkileyici
bir ekilde okura iletilebilmelidir. Bunun iin ncelikle, fotorafn ektiim
konunun znesi nedir? sorusunu kendinize sormal ve doru cevab
bulmalsnz. Doru cevab, fotorafladnz konu hakknda ne kadar fazla
bilgi sahibi olursanz o derecede kolay bulabilirsiniz. zneyi gl bir ekilde
vurgulamak, habere uygun fotoraflar retmek anlamna gelir.
Foto muhabirinin en nemli sorumluluu, haber ile fotoraf arasndaki
uyumu salamaktr. erie uygun fotoraf retmek, iin iinde olan sizlerin
de bildii gibi epey gtr. Bir film ynetmeni, senaryosunu yzlerce ekim
plan kullanarak anlatrken, foto muhabirleri birka fotorafla koca bir
senaryoyu anlalr klmaya abalar.
''Foto muhabiri'', fotoraf eken muhabirdir. Haberi ok iyi bilmek
zorundadr. Bu zorundalk, ona habere uygun fotoraf retme yeteneini
verir.
Fotoraf, ierii ne kadar glyse kamuoyuna o oranda salkl grsel
bilgi verir. Fotoraf editrleri olarak, greve giden foto muhabiri
arkadalarmzdan ncelikli beklentimiz, nmze habere uygun fotoraflar
koymalardr. Bu beklentinin karlanabilmesi iin foto muhabiri habere
hakim olmal, fotoraflayaca konuyu iyi anlamal, sorgulamaldr. Fotoraf,
kant sunmadaki etkili gc nedeniyle basnda kullanlmaya baland. Doru
grsel kantlar kamuoyuna sunabilmemiz iin habere hakim olmamz
gerekiyor.
Habere uygun fotoraf retmek iin mekan ok iyi kullanmaldr.
Bulunduu ortam yanstan bir veya birden fazla ipucu, fotorafn kant
olma ilevini daha salkl yerine getirmesine olanak verir. ABD Bakan
George W Bush'un Trkiye ziyaretini en iyi yanstan fotoraflardan biri,
geri planda Boaz Kprs ile Ortaky Camisi'nin bir arada grnd
kare idi. Kii, kurum ya da olayla ilgili aklayc bilgiler, geri ya da n
planda yer alrsa fotoraf daha anlalr olur.

Dnyaca nl efsanevi foto muhabiri Robert Capa, Konuya yeterince
yakn deilsen iyi fotoraf ekemezsin diyerek meslekteki baarnn ok
nemli bir kuralnn altn izmitir. Bu yaknlk sadece fiziksel ve teknik
deil, duygusal yaknl da kapsar. Fiziksel yaknlktan kast, elinizdeki
fotoraf makinesi ile konuya gerektii lde yakn durmaktr. Teknik
yaknlk, konuya fiziksel olarak yaklaamadnz zaman teleobjektif aracl
ile konuyu gereksiz ayrtlardan ayklamaktr. Hatal bir ekilde, ana konunun
dnda kalan ve anlatma katk salamayan gereksiz objeleri de ereve
iine alan geni ekimler fotorafn etkisini azaltr. Bu tarz ekimlerde,
fotoraf ileme programlar aracl ile fotorafn nemli grlen blm
bytmenin, grntnn teknik kalitesini drd unutulmamaldr.
erikle ilgili nemli bir unsur da anlatm canl fotoraflar retmektir.
Duraan fotoraflar okurun ilgisini ekmez. Habere uygun fotoraflarmz
daha da cazip hale getirmek iin hareket, ifade, renk ve teknik gibi unsurlar
kullanrz. Bir fotoraf editrnn nne, her gn 5 bine yakn fotoraf
geliyor.Oysa bir gazete ortalama 90 fotorafla kyor.lk 90a girmek iin
yaratc bir eyler yapmanz, dierlerinden farkl bir dilinizin olmas gerekiyor.
Fotoraf editrlerinin seiminde, ou okurun dikkat bile etmedii anlatmn
daha canlanmasna katk salayan kk detaylar bile etkili oluyor.
Duraan fotoraflar okuru heyecanlandrmaz, ilgisini ekmez. Canl
anlatm, hareketli anlarda deklanre baslmas ile salanr. Duraan bir
yz ifadesi mi gzlerden yalarn szld ya da kahkahay ieren bir
portre mi daha etkilidir? Renk unsurunun kullanm da fotorafa hareket
getirir. Bazen fotoraf makinesinin teknik zelliklerinden yararlanarak da
anlatm canlandrabiliriz. Dk enstantane ile ekilen, zoom patlamas
teknii ile retilen fotoraflar doru zamanlarda retilirse anlatm daha
da ilgi ekici klar.
Gnmzde fla haber kavramna ek olarak fla fotoraf diye bir
kavram da olutu. Bir zamanlar fotoraf abuk iletmek teknik olarak
mmkn deildi . imdilerde ise internet ve dijital fotoraf teknolojisinin
geldii noktada bu ilem olduka kolaylat. Kablosuz balantlar, cep ve
uydu telefonlar ile data gnderimi birka dakikadan ksa bir srede mmkn
olabiliyor. Bir olaya ilikin ilk fotoraf vermek hem fotoraf eken muhabir
asndan hem de kurumu asndan olduka prestij salar. rnein,
stanbulda HSBC bankasna yaplan bombal saldrnn ardndan patlamann
grltsn duyan arkadamz, AA'nn Caalolundaki stanbul Blge
Mdrlnn atsna kp ilk fotoraflar ekti. Fotorafta ne banka doru
dzgn grnyordu ne de nndeki felaketin boyutlar Yalnzca o blge
ve zerinden ykselen duman vard fotorafta. Ama ilk fotoraf ekip,
hemen dnyaya sunduumuz iin, fotoraf iki saate yakn bir sre, aralarnda
CNN Internationaln da bulunduu birok haber sitesinin ana sayfasnda
yer bulmutu.
114 / Anadolu Ajans

4. blm
DAHA ESTETK FOTORAF
Estetik fotoraf retmenin birinci koulu fotoraf eken kiinin etkili

bir stilinin olmasdr. Bir olay, binlerce deiik a ve zaman aralnda
fotoraflanabilir. Ancak bazlar daha deerlidir. Bu deeri, etkileme gc
belirler. Deerli fotoraflar, gl stile sahip foto muhabirleri ortaya koyar.
Stil, fotoraf eken kiinin yaam alglay, canlandrma yetenei, duygusal
yeteneklerini kullanma derecesi, kltrel birikimi, merak gibi etkenleri
harekete geirebilmesi orannda glenir. Acmasz bir rekabet ortamnn
hkm srd gazetecilik mesleinde, oka atlatma fotoraflar reten
foto muhabirleri gl stile sahip meslektalarmzdr.
An yakalamak foto muhabirinin asli iidir. Bunun iin, konuyu
srekli kontrol altnda tutmanz gerekiyor. Hayatn senaryosunu biz
yazmyoruz. Nerede, ne zaman, ne olacan bilebilmemiz mmkn deil.
Makinemiz srekli yanmzda, gelien bir olay karsnda ise vizr srekli
gzmzde olmaldr.
Konuya uygun bak asndan ekilen fotoraflar daha estetik
grntlerdir. Farkl fotoraf retebilmenin altn kurallarnn banda,
ekeceiniz konunun etrafnda ok dolamanz, deiik alardan nasl
grndn tespit etmeniz geliyor. Burada ama, habere en uygun
decek ay bulmaktr. Doru adan ekilmi fotoraflar editrn iini
de kolaylatrr. Okur da bu tarz fotoraflarla, bulunmad ortamlar daha
iyi gznde canlandrabilir.
Habere uygun ve daha estetik fotoraf ekebilmek iin uygun
objektif seimi nemlidir. Bir politikacnn skntl veya neeli yz ifadesini
ekmek iin teleobjektif, bal yapan ary fotoraflamak iin makro objektif,
sular altnda kalm bir semti grntlemek iin ise geni al bir objektif
tercih edildiinde daha aklayc fotoraflar retilebilir.
Renk ve kontrastln doru kullanm fotoraflarnz daha da ilgi
ekici klar. Canl renkleri iinde barndran fotoraflar okur zerinde daha
pozitif etki yaratr. Renk, fotorafa hareket katar. Yamur nedeniyle alan
onlarca siyah emsiye arasnda krmz emsiyeli birini grntlemek
fotoraf daha cazip hale getirir. Kontrastlk da nemlidir fotorafta. Siyah
kyafetli birini siyah bir fonun nnde ekerseniz konunuza vurgunuz azalr.
Mmkn olduunca kontrast oluturacak geri planlar semeye allmaldr.
Konunun karede kaplad alan, estetik fotoraf retimi ile ilgili bir
dier ipucudur. Haber konusu olay birok grsel unsurdan oluur ama
bunlardan bir veya ikisi dierlerine gre daha baskndr. te bu unsur /
unsurlar bulup fotoraf karemizin en az yzde 50sine belirgin bir ekilde
yerletirmemiz gerekiyor.
Foto muhabiri, olaylar veya olayla ilgili kiileri fotoraflarken yansz olmaldr.
Ancak, olayn zn zedelememek kouluyla ektii fotorafa, estetik
anlay erevesinde kendi yorumunu katabilir.

FOTORAF ARV
Ajansmz, 2004 ylndan itibaren web zerinden fotoraf arivini

kamuoyunun kullanmna at. Yzbinlerce fotoraftan oluan bu arive
gnlk yayna konulan yzlerce fotorafn yan sra, gnlk haber akmzda
kullanmadmz ancak ariv deeri olan ok sayda fotoraf da eklenmektedir.
Blgenizdeki yetkililerin, akademik personelin, kltr-sanat insanlarnn,
eserlerin, ehir manzaralarnn, tarm rnlerinin, yresel yemeklerin vb.
fotoraflarn ekip ksa fotorafalt bilgileri ile arive koduyla merkeze
gnderebilirsiniz.
FOTORAF ALTYAZISI YAZARKEN
Fotoraflarnz doru bilgiler ieren altyazlar ile sunmak iin fotorafnza

konu olan insanlar, yetkililer ve grg tanklar ile salkl diyalog
kurmaya gayret edin. ektiiniz fotoraflarla ilgili notlar aln.
Fotoraf karenizde nemli yer kaplayan kiilerin isimlerini mutlaka
fotoraf altna yazn. Bu, fotoraflarnzn hem daha ok bilgi iermesini
salar hem de ariv deerini arttrr.
ektiiniz fotoraflar, haberin ieriini nemli katk salasa da, haberciliin
temel ilkelerinden kabul edilen 5N1K kuralnn sorularndan hepsine
birden yant vermeyebilir. Fotoraf altyazlarn olutururken, ne, nasl,
ne zaman, nerede, neden ve kim? sorularnn yantlarn ieren ksa
bir metin planlayn. Fotorafta grnen detaylarn tm, altyazda
belirtilmelidir. Altyaz, fotoraf daha anlalr klacak bilgiler iermelidir.
Fotoraf alt yazm, fotorafnzda grnen kiilerin kimler olduunu
belirler ki bu da fotoraftakileri grenlerin merakn giderir. Ariv
aramalarnda da aranan bir kiinin kolayca bulunmas iin grntdeki
kiilerin kim olduklarnn yazlmas arttr. Kiilerin ad ve soyadlarnn
yan sra hangi grevde bulunduklar da yazlmaldr. Ayrca soyadlardan
sonra parantez iinde, (solda), (sada), (soldan nc) gibi, kiilerin
fotoraftaki konumu da belirtilmelidir.
Fotoraf altn byk harflerle ve ngilizcede olmayan harfleri (, ,
, , , ) kullanmadan yaznz. Bunlar yerine (C, G, I, O, S, U) harflerini
kullannz.
Fotoraf alt yazarken klavyedeki ENTER tuuna asla basmaynz.
Paragraf vermek iin bir tua basmanza gerek yoktur. Yaz, otomatik
olarak paragraflar dzenler.
Yazm olduunuz altyazy onaylamadan nce, birka kez okumay
alkanlk haline getiriniz ve editrn nne hatasz gndermeye gayret
ediniz.
116 / Anadolu Ajans

4. blm
Fotoraf nasl llendirilir?
erevelendirmesini yaptnz fotorafa, bir znrlk deeri ve

kenar uzunluklar deerleri vermeniz gerekir. Yayna konulan tm fotoraflarn
ayn llerde olmas, bir dzenliliin gstergesidir.
zellikle reklam ajanslarnn ve yabanc haber ajanslarnn talep ettii
fotoraflarda ilk istedikleri zellik, yksek znrlkteki fotoraflardr.
Bunun nedeni byk basklarda fotorafn grnmnde bir bozukluk
yaanmasnn nne gemek istemeleridir.
Yksek llerdeki bir fotoraf dk lye evirip kk olarak
kullanabilirsiniz. Ama dk ldeki bir fotoraf yksek lye evirdiinizde
grnts bozulur ve kullanm her zaman mmkn olmaz. ekim
aamasnda fotoraf makinanzn grnt kalitesi ayarn en yksekte
bulundurmanz zorunludur. Fotoraflar ilerken, ereveleme yapmadan
llendirme yapmaynz. Aksi takdirde verdiiniz ller, ereveleme
yapnca deiecek ve kalite kayb yaratacaktr.
Ajansmz, fotoraf ileme program olarak Photoshopu kullanmaktadr.
Bu programda erevelemesini yaptnz fotorafa vereceiniz ller, bir
dzen salanmas iin daha nceden belirlenmitir:
ncelikli olarak l vermek iin Photoshop'ta yapmanz gereken,

Image mensnden Image Size seeneine girmektir. Bu ilemin
bir de ksa yolu vardr. Klavyede Caps Lock akken (Byk harf modu
akken), Alt tuuyla birlikte iki kez st ste I harfine basarsanz,
Image Size penceresi alr.
Image Size penceresi

aldktan sonra, Print Size
blmesinde (Alttaki ksm)
ncelikle uzun kenarmz
hangisiyse ona 24 cm
deerini girmeliyiz. Fotoraf
yataysa Width ksmn,
dikeyse Height ksmn 24
cm olarak deitiriyoruz.
Buraya deer girince teki
kenarn deeri otomatik
olarak deiecektir. Daha
sonra da alttaki Resolution
deerini 300
piksel/incholarak deitiriyoruz. Bu deerleri girince pencerenin
stndeki Pixel Dimensions ls de deimi olacaktr. Bizim iin
nemli olan bu lnn en az 10 M olmasdr. Girdiimiz deerler
sayesinde 10 M ile 20 M arasnda bir lye sahip oluruz.

Image Size penceresinin altnda
Constrain Proportions kutucuu vardr.
Bu kutucuk iaretli kald zaman bir
kenara l verdiinizde teki kenar
otomatik deiir. Bu zellii salayan ey
kutucuun iaretli olmasdr. Bu
kutucuktaki iaret kalkar ise fotoraflarmz
l verdiinizde deforme olacaktr. Eer
fotoraflarnzda l verdikten sonra bir
ekil bozukluu fark ederseniz ncelikle
bu kutucuun iaretinin kaldrlp
kaldrlmadn kontrol ediniz.
Resolution ksmnda 300 deerini

girdiinizde yanndaki deerin piksel/inch
olmasna dikkat ediniz. Bazen baka bir
kaynaktan aldnz fotoraflarda bu deer
piksel/cm olarak gelmi olabilir. Bunu
farketmeden 300 piksel/cm deeri
girerseniz fotorafnz istemediiniz kadar
byk olur ve zerinde ilem yapmanz
ve yayn masasna gndermeniz uzun zaman alr. zellikle baka
kaynaklardan gelen fotoraflarda buna dikkat ediniz.
FOTORAFTA DKKAT EDLECEK NOKTALAR
Baarl ya da baarsz tm fotoraflarnz zaman zaman yeniden gzden

geirin.
Scak olaylar fotoraflarken soukkanllnz olabildiince muhafaza
edin.
Kendi fotoraflarnza kar acmasz olun. Eletirileri dikkatle dinleyin.
Fotoraf ekipmannz ile birlikte verilen kullanm kitapklarn iyi okuyun,
garanti belgelerini iyi muhafaza edin.
Haberde olduu gibi fotorafn da takibini yapn. Youn yan olduu
gn oluan sel basknn fotoraflar kadar ertesi gn sular ekildiinde
geride brakt hasara ilikin fotoraflar da etkilidir.
Fotoraflarnz doru bilgiler ieren altyazlar ile sunmak iin fotorafnza
konu olan insanlar, yetkililer ve grg tanklar ile salkl diyalog kurmaya
gayret edin. ektiiniz fotoraflarla ilgili notlar aln.
Fotoraf karenizde nemli yer kaplayan kiilerin isimlerini mutlaka
fotorafaltna yazn. Bu, fotoraflarnzn hem daha ok bilgi iermesini
salar hem de ariv deerini arttrr.
Paralanm ceset grntleri, tecavz madurlar, ar kan ieren
fotoraflar vb. Ajansmz tarafndan mmkn olabildiince yayna
verilmemekte, zorunlu hallerde okur hassasiyetlerini en st dzeyde
gzetmeye ynelik olarak mozaik filtreleri ile maskelenerek sunulmaktadr.
Bu tarz olaylarda kurumumuzun yayn politikasn da dikkate alarak
trajediyi anlatabileceiniz alternatif alar arayn.
118 / Anadolu Ajans

4. blm
Yaptnz genel haberlerde herhangi bir ticari markay grsel obje olarak
kullanmamaya dikkat ediniz.
Fotorafladnz olaylarda insani elere odaklann. Bir trafik kazasnda
sadece paralanm aralara deil, olayn okunu yaayan kiilere de,
kazaya neden olan d etkenlere de dikkat edin. Bir satran turnuvasna
katlan yzlerce kii arasnda yer alan kk bir ocuun ya da 100
yandaki birinin fotoraf, haberi daha cazip hale getirir. Bu tarz ilgi
ekici bilgi ieren fotoraflar bulmann en belirgin forml, bulunduunuz
ortamda olabildiince hareket edip, etrafnz gzlemlemenizdir.
Ekipmannz temiz ve dikkatli kullann. Yannzda mutlaka objektif
temizleme aksesuar, yumuak ulu bir fra tayn. Objektiflerinizin
nnde UV filtre bulunmasna zen gsterin. Bu tarz filtreler hem grnt
kalitesine katk yapar hem de arpma veya dmelerde byk lde
objektif merceinizi hasardan korur.
Fotoraf makineniz ve dizst bilgisayarnzn batarya g seviyelerini
sklkla kontrol edin. Bu aletlere ait arj aletlerini mutlaka yannzda
bulundurun.
Son kareyi ekmeyin! Fotoraf makinenizin ekrannda, hafza kartnzda
ka kare ekebileceini gsteren numaratrnz sk sk kontrol edin.
Son karelere yaklatn grdnz anda abucak kartnz yuvasndan
karp yeni kart takn. Kart deitirmek iin bir ncekinin tamamen
bitmesini asla beklemeyin. Bu ilem, sizi gafil avlanmaktan kurtarr.
FOTORAFLARIN YAYIN SREC
Blge ve bro mdrlklerinde grevli personel, fotoraflarn

bilgisayarlarna ykl olan FTP programlar aracl ile merkeze
gndermelidir. Ajans FTPsinde herhangi bir sorunla karlald
takdirde, Fotoraf Haberleri Mdrlne ait (foto@aa.com.tr) mail
adresi kullanlabilir. Byle durumlarda, mutlaka merkezle irtibata
geilerek gerekli uyarda bulunulmaldr.
Bir sre sonra, fotoraflarn merkez veya brolara gnderilmesi AA
haber ynetim sistemi zerinden de gerekletirilebilecektir. Bu
uygulamaya ilikin detaylar Muhabirin El Kitab'nn AA web sayfasndaki
gncellemelerinde yer alaca gibi ayrca duyurulacaktr.
Yurt muhabirleri, fotoraflarn bal bulunduklar blge ve bro
mdrlklerinin mail adreslerine gndermeli, ok zorunlu olmayan
haller dnda, kesinlikle dorudan Fotoraf Haberleri Mdrlne
gememelidir.
l Blteni Fotoraflarn yaymlamak, blge ve bro mdrlerinin
kontrol ve sorumluluu altndadr. Bu fotoraflar, sorumlu personel
gzetiminden getikten sonra ilgili FTP adresine gnderilir.
Blge ve bro mdrlklerimiz, Sper Lig ve A kategorisi futbol
karlamalarna ilikin fotoraflar, konuk takmn temsil ettii ildeki
abonelerimize de iletme sorumluluundadr.

FOTORAF SZL
Fotoraf, teknolojinin youn olarak kullanld bir alan. Kullanlan bu

teknolojinin dili ise ngilizce. Fotoraf makinesi kullanclarnn ok sk
karsna kan bu ngilizce terimler ve Trke aklamal karlklarn
aada bulabilirsiniz:
APERTURE : Diyafram. Fotoraf makinesi objektifinin nnde yer alan sensre (alglayc)
ya da filme ne kadar k deceini kontrol eden yapraklardan olumu
dzenektir. ok ucuz fotoraf makineleri dnda hemen tm makinelerde
diyafram aralnn bykl deikendir. Yani objektiften girecek n
derecesini kullanc belirleme ansna sahiptir ve bu "f" rakamlaryla
ayarlanr.
AUTOFOCUS : "Otomatik netleme" olarak adlandrabiliriz. Sensre gelen n aamalarn

otomatik olarak lerek odaklamay ya da netlemeyi gerekletiren
sisteme verilen ad. Dierlerine gre daha stn olan bu sistem, durum
iinde en kusursuz netlemeyi salar ve fakat bu sensrn a olan
duyarllna baldr. Dier bir sistem olan infrared (kzltesi) otomatik
netleme ("aktif otomatik netleme" olarak da bilinir) ise odaklanacak
nesnenin uzakln lmek iin bu noktaya kzltesi bir n gnderir ve
netlemeyi gerekletirir. Aktif otomatik netleme sistemleri limitli bir
mesafeyi netleyebilirler.
BIT (binary digit) : Hafzann en kk birimi. Dijital kavram olarak "0" ve "1"i ifade eden
"binary" ve "digit" kelimelerinin ksaltmasdr.
BMP : BMP Dos ya da Windows uyumlu bilgisayarlardaki standart resim formatdr.

BMP format RGB, listelenmi renkler, grilik skalas ve Bitmap renklerini
destekler.
CCD (Charged) : CCD, bir fotoraf makinesinin grnt alglaycsdr. CCD yani "charged-
coupled device" Coupled Device) Trkeye evrildiinde "birletirilmi-
ykl cihaz "anlamna geliyor. Makinenin kalbi olan CCD, renk ve k
bilgilerini tutarak bu bilgileri saysal veri ya da piksellere dntren
aygttr.
CMYK : Drt rengin ngilizcesinin ba harfleri alnarak meydana getirilmi bir

terim. Bu renkler cyan (mavi), magenta (morumsu krmz renk), yellow
(sar) ve black (siyah) tr. Mrekkep pskrtmeli ve lazerin de aralarnda
bulunduu bir ok trde renkli yazc bu drt renkten oluan sistemi
kullanrlar.
CONTRAST : Ztlk, kontrast. Bir grntdeki parlaklk deiim miktarnn lmdr.

Kontrast kontrol dijital fotoraflkta nemlidir. Dijital makinelerde
kontrastlk doal nesne kontrastlndan, nesnenin nn oran, lens
faktr ve alglaycya gelen yeil tonun miktarna gre deiir.
DOPTER : Baz fotoraf makinelerinin vizrnn hemen yannda bulunan gz ayardr.

(Diopter) Ancak correction) unutulmamaldr ki, diopter ayarlar btn gz sorununa
are deildir.
120 / Anadolu Ajans

4. blm
DPI : Bir fotoraf meydana getiren "bir inteki noktalarn" (dots per inch- DPI)
(Dots Per Inch) saysn ifade eder. DPI daha ok baskda kullanlan bir terimdir.
GIF (Graphic) : Grafik arayz, Compuserve tarafndan online durumdayken fotoraflar

kullanabilmek Interface) iin retilmitir. Internette kullanlan iki grnt
dosya formatndan biridir. Sadece 256 renk ya da 8 bitlik grntleri
destekler.
Image Formats : Fotoraf formatlar. En ok kullanlan biimler yle: BMP, EPS, FlashPix,
GIF, GIF 89, IFF, JPEG format, PCX, PICT, PNG, TIFF."
Image processing : Dijital fotoraflkta en ok kullanlan terimlerden olan "fotoraf ileme

zaman", deklanre time baslmasyla fotoraf makinesinin yeni bir kareyi
ekmeye hazr hale gelmesi arasndaki "kayp-zaman" ifade eder. Bu
kayp zaman, fotoraf makinesi tarafndan, ekilen kareyi analog biimden
dijital biime evirmekte ve bu kareyi hafzaya almakta kullanlr.
JPEG : Joint Photographic Experts Group adl topluluun ba harflerinden

oluturduu bu dosya standart gnmzde en ok kullanlan formatlardan
biridir. JPEG'in ok eitli versiyonlar mevcuttur. JPEG 8 x 8 piksellik bir
alan alr ve buradaki bilgiyi en dk deerine kadar sktrr. JPEG renkli
ve gri tonlu grntleri geree yakn grnme sahip olacak ekilde
tasarlanm standart bir grnt sktrma mekanizmasdr. Bu, dijital
kameralarda birok fotoraf ekebilmemizin balca nedenlerinden
biridir. Sktrma baz dosyalarda "bloklanma", "entikler" ya da
"pikselizasyon" gibi sorunlara yol aabilir.
LCD Screen : Sv Kristal Ekran. Birok dijital fotoraf makinasnn arka ksmnda yer
(Liquid) alan Likit Kristal Crystal Display) Ekran, ekilen resmin n izlemesini
grmeye yarar. Ekran ayn zamanda baz kamera ayarlar iin arayz
grevi de grr. Farkl modelleri mevcuttur: TFT ve DSTN en ok bilinenleridir.
TFT, DSTN'ye gre daha parlaktr ve renk ve kontrast daha doru verir.
Buna karlk TFT daha ok elektrik harcar.
Matrix Array : Matrix Area (alan) ya da Single (tek) Matrix, tam renkli grntleri annda
elde edebilen CCD'lerdir. Pikseller RGB filtreleri tarafndan rtlr. Baz
matrixlerde yeil renk krmz ve maviye gre daha oktur ve bu sayede
daha detayl grnt elde edilir. nk insan gz yeil renge daha
duyarldr. Kark RGB filtrelerinin kt noktas znrln azalmasdr,
nk alann ya da drt elementi bir piksel iin kullanlr.
Megabyte : 1024 kilobayt bir megabayta edeerdir. Dosyalar boyutlandrmada

kullanlan lm birimidir. Bir dosyann ka megabayt olduu, o dosyann
sabit diskte ne kadar yer kapladn ifade eder.
Megapixel : 1 milyon megpiksellik fotoraf. Daha ok yksek znrlkl makinelerde

kullanlan tabirdir. Bir fotorafn piksel deeri ne kadar bykse,
znlrl de o kadar yksek olur. Yeni fotoraf sensrleri (alglayc)
megapiksel deerini kullanrlar. Yeni profesyonel dijital fotoraf makineleri
4 ya da 6 milyon piksel gibi sensrlerle donatlmtr.

Noise : Daha ok yksek pozlamalarda grlen sensrdeki elektrie bal
bozulmalara verilen ad. CCD kalitesi ya da makinede kullanlan teknoloji
zayfl da "noise"e yol aabilir. Bir fotoraf karesinde yanl yerletirilmi
pikseller ya da geliigzel bir parlaklkta olan pikseller olarak karmza
karlar. Bu kirlenme sonucu, fotoraf grenli gzkr.
Optical Zoom- : Optik zoom, siz hareket etmeden sizi nesneye daha da yaklatrr. Optik
zoom, iinde Digital Zoom yer alan lenslerin kombinasyonunu salayarak
alglaycda yani sensrde yaknlaan ksmn daha byk znrlkte
olmasna olanak tanr. Dijital zoom ise varolan datann grnmn
deitirir. Yani sensr(alglayc) tarafndan toplanan datann istenen
blmnn bytlmesini salar. Optik zoomun resim ve znrlk
zerinde hibir etkisi yok iken dijital zoom resmin kalitesini bozar. Optik
zoom yapan kameralarn fiyatlar bu yzden daha yksektir.
PCMCIA : Dijital fotoraf makinelerinde kullanlan bir cins bellek kartdr. Bilgisayarlara
taklarak fotoraflarn transferini salar. tipi mevcuttur. Birinci ve ikinci
tip genellikle Flash RAM ve Statik RAM, nc tipi ise kk srcler
eklindedir.
PCMCIA Adapter : PCMCIA giriine hafza kartlarnn taklmasnda kullanlan bir ara adaptrdr.
Adaptr, kk hafza kartlarn kabul ederek onu standart bir PCMCIA
balantsna dntrr.
Pixel (Picture) : Pixel, bir dijital grntnn ya da alglaycnn en kk esidir.

znrl ve fotoraf Element) boyutunu lmede de kullanlr. Birok
VGA tip monitrn ekran znrl 640 x 480 pikselliktir. Mesela
640x480 znrlkl bir grntde 307200 adet nokta bulunur ki bu
noktalarn her birine pixel denir. "Bilgisayar ekranndaki grnty oluturan
ok saydaki kk k noktac" olarak da adlandrabiliriz.
Pixelization - : Bir grntnn yzde yz oranndan daha byk bir oranda bytlmesi
Jaggy ile oluan piksellerin normal halinden daha byk ve bozuk grnmesidir.
Pikseller ne kadar kk ve saylar ne kadar ok olursa "pikselizasyon"
o kadar az olur. Pikselizasyon ''jaggy'' olarak da adlandrlr.
Plug-In : Balanty fiziksel olarak gerekletirdikten sonra balants yaplan cihaz

ile hemen almaya geilebileceini ifade eder. TWAIN'in aksine Plug-
inler fotoraf alma, verme ve zel grevlerde ok daha rahat alrlar.
RAM (Random) : Geliigzel Ulam Hafzas. leri aamalar iin bir bilgisayarda bilginin
geici olarak Access Memory) kaydedildii n bellektir. Bilgisayar iin en
hzl hafza eklidir ve en pahalsdr. Bilgisayar ilemcisi olan CPU, bu
hafza ile bilgisayarda alm ve kullanlan program ya da yazlm
iin bir yer tutar ve ilem yaplabilmesini salar. RAM, S-RAM ya da
Static RAM gibi eitli tipleri mevcuttur.
Red-eye : Krmz-gz flalarn insan gzne arpmas ile gzde oluan krmzl
Reduction ifade eder. Fotoraf makinelerindeki dahili fla modlarndan biri olan Red-
eye Reduction ise parlak kta oluan gzlerdeki kzll ortadan kaldrmak
iin tasarlanmtr. Farkl sistemler vardr fakat hepsi fla patlamadan
fotoraf karesinde yer alanlarn gzne bir k gndererek hafif gz
kslmasn ve krmzl nler.
122 / Anadolu Ajans

4. blm
Resolution : znrlk, bir ekran ya da resim dosyasnn bykln ifade eder.
Bir grntdeki in ana piksel saysdr. Yksek znrlk yksek
grnt kalitesi demektir. Standart znrlk 640 x 480'dir. znrlk
320x240, 640x480, 1024x768, 1280x960, 1600x1200, 2048x1536
gibi rakamlar yada 0.3, 0.8, 1, 2.1, 3.1, 4, 5, 6 milyon piksel eklinde
ifade edilebilir. Ekran teknolojisinde yksek znrlk kaliteli ekran
grntsn ifade edebilirken, fotoraf makinesi teknolojisinde daha ok
bask alan bykl noktasnda bilgi verir.
RGB : Bilgisayarn renk dilidir. Dijital fotoraf makineleri ya da bilgisayarlar bu

rengi (Red Green Blue ) (krmz, yeil ve mavi) kullanarak
ekranda grlen tm renkleri ortaya karrlar. Yeil renk olarak
yeili verir ayrca kontrastl salamak iin de kullanlr.
SCSI (Small : "Kk bilgisayar sistem arayz". Bilgisayar ile zellikle harici
Computer) bir hard disk, scanner, System Interface) CD-R, dijital fotoraf
makinesi gibi aletlerin birbirlerine balanmas ve hzl bir ekilde
veri transferi yapabilmesi iin gelitirilmi bir balant eklidir.
Bugnlerde FireWire baka bir ifadeyle IEEE-1394 balant yuvas
SCSI'n yerine almaya balad.
Sharpen : Daha keskin odak grnm iin grnt ileme programna bir
grnt dzeltme filtresi uygulanmasdr.
SLR (Single) : "Tek objektifli refleks kamera" iin kullanlan bir terimdir.
Smartmedia : 3.5'luk bir floppy disk eklinde olan bu adaptr, SSFDC tipi
adapter hafza kartlarn kabul eder ve bu adaptrle bu kartlardaki
bilgiler bilgisayara transfer edilir.
Spot metering : "Nokta lm" bir pozlama eididir. Bu pozlamada, kadrajlanan

alandaki tek kk bir noktay hesaplayarak pozlama yaplr.
Bu sistem dikkatli ve doru kullanldnda, ekilen alann iyi
pozlanmasn dier alanlarn ise ar ya da az pozlanmasn
salayarak dikkat ekici bir grnt elde edilmesini salar.
TIFF : Bitmap resim formatlarndan biri olan TIFF, sktrma yapmadan

ekim imkan salayan bir resim formatdr. Sktrma yapmadan
dosya oluturur ama ok yer kapladndan resim ekim
srasnda ilem zaman biraz daha uzun olur.
TTL (Through : Fotoraf makinesinin iinde a duyarl bir mekanizmann,

The Lens) lensten geen n pozlanma sresini lmesidir. Otomatik
odaklama ve pozlamadan bahsedilirken ilemin optikte fiziksel
olarak gerekletii anlamndadr.
Twain : Grnt ileme programlarnda, dijital fotoraf makinesi veya

tarayc tarafndan yakalanan grntlere girilmesini salayan
zel bir program nyzdr.

USB (Universal) : Evrensel seri tama. eitli cihazlarn PC'ye kolay balantsn
salayan bilgisayar Serial Bus) giriidir. Birok yeni dijital fotoraf
makinesi USB'yi destekler ve bilgisayara direk balanty bu
ekilde salar.
White Balance : Birok video sistemi "beyaz ayar" kullanr ki bu da ortam

ndan kaynaklanan olas renk sorunlarn ortadan kaldrr.
Beyaz ayarnda renk dengesi u sistemi varsayar; normal
durumda eer bir beyaz nesnenin beyaz gzkmesi salanyorsa,
dier kalan renkler de istendii gibi gzkebilir. Eer orijinal
k doru renk ssna(gn) yakn deilse, beyaz ayar beyaz
dier renklerden salar. Profesyonel fotoraf makinelerinde de
beyaz ayar mevcuttur.
8 bit grnt : 256 ya da daha az renk ieren grnt
16 bit grnt : Kabaca, 32.000 renk ieren grnt
24 bit grnt : Yaklak 64 milyon renk grnt ieren grnt
124 / Anadolu Ajans

4. blm
Grnt (TV)
GRNTL HABER EKMNDE GEREKL BLGLER
Grnt dzenlemesinde kurallara uyularak hazrlanan resimlerde,

ereve iindeki btn nesneler birbirleriyle uyumlu bir kompozisyon ve
dzenli bir btn oluturmaldr.
Grnt dzenlemesi yapanlarn kullanacaklar yzey teknoloji
tarafndan snrlandrlmtr. Dnyada kabul gren ve kullanlan ekran
yzeyinin yatay ve dikey uzunluklar 3:4 (1:1.33) olarak belirlenmitir.
ereveleme Oran (Aspect Ratio) diye anlmaktadr. ekim yaparken,
hayali izgilerle ekran yatay ve dikey olarak dokuz eit paraya ayrarak
konunun ana fikrini ifade eden nesneleri, izgilerin kesitii noktalar zerine
yerletirin.
Aadaki ekilde grlen, ekran blen hayali izgilere altn izgi,
altn izgilerin kesitii noktalara da altn nokta denir. Grntdeki aksiyona,
hareket yn ve konunun zelliine gre konunun ana fikri bu noktalardan
birinin zerine yerletirilmelidir.
Derinlik
Televizyon grnts iki boyutludur. ki boyutlu ekran yzeyi zerinde
yer alacak grntlerin dar bir ereve ve skk bir mekanda yer almadn
gstermek iin nesneler deiik dzlemler zerinde derinlik oluturacak
ekilde yerletirilerek boyutlu gz yanlgs salanr.
Perspektif, grntde genilik ve ykseklie derinliin, yani nc
boyutun girmesidir. ekimler, nesnelerin enini ve boyunu grecek ekilde
tam cepheden deil, nc boyutunu, yani derinliini de grecek ekilde
aprazdan yaplmaldr.

Denge
Tek saylar, ereve iinde gen eklinde kompozisyon oluturma

imkan verir. Gvdesi ve bayla ereve iine yerletirilen bir insan vcudu
gene benzer. Biri ortada olmak artyla ereve kenarlarna yerletirilen
veya be kiiden oluan tek saydaki oyuncu veya nesneler de gene
benzemektedir.
ift saylarla yaplan

dzenlemelerde, erevede iki
veya drt kiinin bulunduu
gruplamalarda say iki tarafa
da eit olarak dalacandan
erevenin ortasnda boluk
varm gibi gelecektir.
birini grntlerken, iki
tarafnda birer kii olmal ya da
tek bana grnmelidir. Drt
kiiden oluan bir gruptaki konumacnn szleri dikkatle dinlenemez.
erevenin Kenar Boluklar
Grnt ekilirken ereve kenarlarnda belirli ller ve kurallar

gerei boluk braklr. lsz ve geliigzel braklan boluklar grntnn
anlamn yok ettii gibi izleyenin dikkatinin dalmasna neden olur.
Grntlenen kii ereve dnda bir yere bakyorsa bakt ynde biraz
daha fazla boluk braklr.
Rportajlarda grntlenen kiinin ba zerinde bir miktar boluk
braklr. erevenin st ksmyla ba arasnda kalan blgeye "ba boluu"
denir. Bu, vcut bakmndan normal llere en yakn grnt alnan insann
olduu gibi grnmesini salar. Ba boluu hi verilmediinde, o insann
bulunduu ortamda skm gibi grnmesine neden olur. Bu boluk
gereinden fazla olduu takdirde resim dengesi aaya doru ar, ba
boluu olmad zaman da resim erevesi ok bask grnecektir.
Hareketli grntlerde, hareketin ynne doru daha fazla boluk
braklr. ereveyi dikey olarak eit blme ayrdmzda, nesnenin
hareket ynne doru braklan boluk 2/3 orannda, nesnenin arkasnda
kalan boluk ise 1/3 orannda olmaldr. Bu ereveleme, hem hareket
eden nesnenin takibini kolaylatrr, hem de hareket ynne braklan boluk
resmin arlk dengesini dzenler. Hareket boluu braklmad takdirde,
hareket eden kii veya nesne ekrann kenarna arpacakm gibi, ya da
hareket ekran tarafndan durdurulacakm gibi grnr.
erevenin alt izgisi de oyuncunun diz, bel, dirsek gibi eklem yerlerini
yatay olarak kesmemelidir.
126 / Anadolu Ajans

4. blm
Grnt ekilirken e dzenlemeyi etkiler.
Bunlar:
1. ekilen nesnenin bykl,
2. Kamera as,
3. Kamera yksekliidir.
1. Nesnenin Bykl : Nesnenin bykl kamera ile nesne arasndaki

uzakla ve kamera merceinin zelliine baldr. Kamera ne kadar yaknsa
grnt de o kadar byk olacaktr. Kamera ne kadar uzaktaysa ve mercek
odak uzunluu ne kadar fazla ise grnt de o kadar kk olacaktr.
2. Kamera As : Kamera as ekimde gsterilen alan ve seyircinin

gr noktasdr. Kamera as hem seyircinin bak asn hem de her
ekimde grlen ve gsterilen alan belirler. Kamera alar znel, nesnel
ve olaan gr noktas olmak zere eittir.
A- Nesnel kamera: Olaylar dardan izleyen, grnmeyen bir kiinin
gzyle izlemektedir. Grntlenen insanlar kameraya bakmazlar. Trafik
kazalar, yangn, kavga, toplumsal olaylar, basn aklamalar rnek verilebilir.
B- znel kamera: ekilen kiiler dorudan kameraya bakarak
izleyiciyle gz gze gelir. zleyiciye dorudan mesaj iletilmek istendiinde
bu ynteme bavurulur. zel rportajlarda konuan kii kameraya bakarak
konuur. O yzden soru soran muhabirin, buna uygun konumlanmas
gereklidir.
C- Gr noktas kamera alar: Kamera normal boydaki bir izleyicinin
gz hizasndan ya da konunun gz hizasndan ekim yapar. Rportaj
ekimlerinde kamera muhabirin yanna yerletirilir ve bylece izleyene o
sohbetteki nc kii hissi verilir.
Rportaj yaplrken, konuan kii
hem kameraya hem de muhabire
bakmamaldr. Soru yneltilen kii kendisine
hitap edildiinde ya muhabire ya da
dorudan kameraya bakmaldr. Ban
srekli saa ve sola hareket etmesi dikkati
datr. Anlatm nedenlerinden tr dz
bir grntnn gerektii durumlar dnda,
kamera nesneye belli bir ada, tercihen
krk be derecelik ada (ya da bilinen
adyla eyrek ada) konumlandrlmaldr. Bu adan yaplan ekimler
insanlar dolgunlukla nesneleri de iki ya da daha fazla yzeyle kaydedecektir.
3. Kamera Ykseklii: Kamera yksekliinin haberin ieriine gre

ayarlanmas grntye "sanatsal, dramatik ve psikolojik" katk salar.
Kamera nesneleri grmek iin konumda alandrlabilir. Nesneyi
yukarsndan grmek iin "st a", nesneyi aasndan grmek iin "alt
a", ve nesnenin doal duru eklini bozmak iin "eik (dutch)" a.

A. st A: Bir st a ekimi, kamerann konuyu grntlemek iin
aa doru eimlendirildii herhangi bir ekimdir. st a kamerann yksek
bir yere konumlandrlaca anlamn tamaz. st a ekimleri ortamn
corafyasn seyircilere tantr. st al ekimler izleyicilere ilk anda
tanmlanabilir nitelikte seici grntler sunduklarndan, al grntleri
olarak kullanlmalar iyi bir seimdir.
B. Alt A: Bir alt a ekim, kamerann konuyu grntlemek iin
yukar doru eimlendii her trden ekimdir. Hem doal hem de insan
yaps yaplara aadan yukarya doru ekim yaplarak fazladan ykseklik
ve stnlk verilebilir. Kameraya yaklamakta olan bir kalabalk, tekerlekli
sandalyesiyle hareket eden bir engelli veya bir ara, alt adan ekildiinde
gkyzne ykselir gibi grnr ve grntnn konusuna g ve stnlk
havas katlr.
EKM LEKLER
Televizyon ekrannda grlen anlk bir grnt, edebi yazmn sayfalar
dolusu kelimelerle ifade edemeyecei bir enformasyondan daha fazla bilgi
sunmaktadr. stelik herkesin anlayabilecei evrensel bir dil kullanmaktadr.
ekim lei hem konu hem de konunun grnt boyutu gz nne
alnarak yaplan bir ereveleme biimidir. Seyirci zerinde dourduu
genel etki ve psikolojik duygular kiiden kiiye deimektedir. ekim
lekleri, grntde bir ya da birden fazla kiinin olmasna baklmakszn
gze ho gelecek grsel dzenlemeler elde edilecek ekilde insan figrnn
belirli yksekliklerden kesilmesi ile elde edilmilerdir. Bu kesim ykseklikleri
koltuk altnn alt, gs alt, bel alt, kask alt ve dizlerin alt olup, vcudu
eklem yerlerinden kesmemelidir.
Grsel alglama zelliklerine gre, ekim lekleri arasndaki ereve
farknn birbirinden byk lde ayrlmad plan montajlar seyirciler
tarafndan kolay alglanmaktadr. Bir ekim leinden dierine geerken
bir ekim lei atlanarak yaplan plan montajlar gze rahatszlk
vermeden daha kolay izlenmektedir.
Genel plan
Olayn getii ve gelitii tm alan iine
alan bir ekim leidir. ok geni mekan ve
yerlerin tantmnda bu ekim lei kullanlr.
Miting, kavga ve olaylar, ma yaynlar, ak
hava konserleri gibi haber ekimlerinde
balang olarak bu lek kullanlr. Bu tr
ekimler, genellikle yksek bir yerden yapld
zaman iyi sonu verir. Doa ekimleri, da
silsilelerinin ve ehir grntleri gibi duraan
grnt unsurlarnn yan sra hayvan srleri,
hareket halindeki aralar, askeri birliklerin
hareketleri ve sava alanlarnn
grntlenmesinde etkin bir ekim leidir.
128 / Anadolu Ajans

4. blm
Boy plan
ereve bykl, iinde bulunan nesne ve oyuncularn byklyle
snrldr. Nesneler tabanlarndan tavanlarna, oyuncularn ise ayaklarndan
balarna kadar olan ksmlar kesintisiz olarak ereve iinde yer alr.
Tabanda 1 birim
alt boluk
braklmas, stte
ise 2 birim ba
boluu
braklmas ideal
oranlardr.
Boluklarn az
olmas bastrlm
ve sktrlm
hissi verirken, boluklarn fazla olmas dengesiz bir grnt oluturacaktr.
Kiileri tantmak ve genel bir bilgi vermek amacyla kullanlr. Bir kiiyi
bulunduu mekanla birlikte tantmak istediimizde, (szgelimi sokakta
yryen bir kiiyi) kiiyi erevenin sa veya sol tarafna yerletirirsek,
dier tarafta kalan bolua da kahramanmzn bulunduu mekan tantmak
iin yeterli bir boluk kalacak ve bu ereve gze ho gelecektir.
Bel plan
ereve iine alnan nesne veya kiilerin
yarsndan itibaren ba ksmna kadar
grntlendii bir lektir.
Televizyon ekrannda bel ve gs planda
grntlenen oyuncular birbirlerine ok yakn
ve canl grnrler. Dramatik adan seyirci
zerinde byk etkisi olan bu ekim lei,
karlkl diyalog ve etkileim sahnelerinde ok
sk kullanlr.
Bel plan, anons ve sunumlarda en ok kullanlan ekim leidir.
Sunucular erevenin sa veya sol kenarna rahata yerletirilirken, dier
bo tarafa da konuyla ilgili aksesuarlar yerletirilerek sunucunun dekor ve
konuyla btnlemesi salanr. Bylece haberler grsel imajlarla da
desteklenerek izleyenin alglamas glendirilir.
Yakn Plan
Yakn ekim, insann omuz hizasndan
ba boluuna kadar olan ksmn,
nesnelerin de btnn veya btnn
tm zelliklerini detaylaryla gsterecek
ekilde kapsayan bir ekim leidir.
Erkeklerde kravatn veya yakann,
kadnlarda gs zerinden itibaren
vcudun stnn, yani omuz hizasndan

ban tamam grnmelidir. Grntlenen nesne format olarak byd
iin ba boluu azaltlmal ve iyi ayarlanmaldr.
Konuan bir insana ilgiyi ekmek, duygusal ynn, dncelerini
yanstmada baarl bir ekim leidir. Televizyon ekrannn tamamn
kaplayan bir oyuncunun ba plan grnts, izleyiciyi oyuncuya yaklatrr.
Bu planda mesaj veren bir kii daha ok dikkat eker. Dinleme detaylar,
nlemler, mimikler de bu planda grntlenir.
Yakn plan ekimleri, haberde nemli unsurlar vurgulamak ve gereksiz
blmleri ereve dna atmak iin kullanlr. Ancak yakn ekimlerde
lambalar, resim ereveleri, aalar, direkler, mobilyalarn blmleri ya da
dier eyalar kafalarn arkasndan tuhaf bir biimde grnebilir. Bu tr
nesneler bir kafann arkasndan km gibi grnmeyecek biimde
yerletirilmeli veya kamerann as deitirilmelidir.
Detay ekim
Dikkat ekme ve dikkati younlatrma,
kurguda balanty salamak amacyla yaplr.
Bir cismin son derece byk bir grntsnn
ereveyi doldurmasdr. nsan vcudunda ok
yakn ekim en fazla ene ile aln blgesi arasnda
kalan yz zerinde uygulanr. Bu planda ba
boluu olmadndan, salardan veya kalarn
hemen stnden, alnn ortasndan kesme
yaplmaldr. Konuan bir kiide azla birlikte
ene de hareket ettiinden, ene hareketlerinin
izlenmesi gerekmektedir. ok yakn yz plan,
ocuklarda, ihtiyarlarda veya alayan insanlarda
ok etkili bir grnt vermektedir. Gzlerin anlaml
bak ve duygu ykl mesajlar iin en ideal ekim
leidir
Haber amal ekimlerde de belirli bir noktaya ok ksa bir gz at
biiminde, o blgeden ayrntl bir ksa ekim vermek haberin vurgusunu
artrmaktadr. ok yakn ekimler gazete, dergi, fotoraf, resim, harita,
maket, kitap, dileke veya basn aklamas gibi materyallerden seyirciye
konuyla ilgili bilgiler vermek amacyla da yaplr.
KAMERA HAREKETLER
Kamera hareketleri, nesneler arasndaki ilikileri ortaya kararak
grntye dinamizm, canllk ve arlk kazandrr.
Kamera hareketleri de balca blmde incelenebilir.
evrinme Hareketleri
evrinme hareketi, birbirlerinden uzakta bulunan iki nesneyi grsel
olarak birletirmek ve ilgi merkezini bir nesneden dier nesne zerine
aktarmak iin yaplr.
130 / Anadolu Ajans

4. blm
1. Dairesel evrinme: Hareket eden nesnelerin kamerann etrafnda dnmesi
ve kamerann da yaplan bu dairesel hareketi kesintisiz takip etmesidir.
Dans pistinin ortasnda bulunan kamerann, dans eden bir ifte odaklanarak
kendilerinin ve kamerann etrafnda dnlerini izlemesi dairesel evrinmedir.
ki kiinin evresinde yaplan dairesel evrinme, ounlukla duygusal bir
ann anlatmnda kullanlr.
2. Yatay evrinme: Kamerann yatay ekseni zerinde "saa veya sola"

yapt evrinmedir. evrinme, hareket eden bir nesneyi ksa sreli takip
iin veya ilgi merkezini bir nesneden dier bir nesne zerine tamak iin
yaplr. evrinme, hareket eden bir nesneyi takip ederken yaplrsa, evrinme
hz nesnenin hzyla doru orantl olmaldr. Nesne sabitse, grntnn
anlatm tarzna uygun bir evrinme yaplmaldr. ok yava yaplan
evrinmelerde, iki nesne arasndaki mesafe uzayacandan ilgi ve merak
azalabilir. ok hzl yaplan evrinmelerde de iki nesne arasnda kalan
ayrntlar yeterince alglanamayacaktr. Ayn zamanda seyircinin ba da
dnecektir. Bu yzden evrinmeler konunun anlatm tarzyla uyumlu
olmaldr. ok geni alanlar kapsayan yatay evrinmeler yarm daireye
kadar ulaabilir. Bu tr evrinmelerde alan ok geni olduundan, evrinme
hareketi yavaa balayp giderek hzlanmal, sonuna doru da yavalayarak
durmaldr.
3. Dikey evrinme: Kamerann dikey ekseni zerinde aa ve yukar doru

hareket etmesidir. Kamerann aa ya da yukarya evrinme hareketi,
genellikle bir nesnenin ya da oyuncunun dikey hareketlerini grmek iin
yaplr. Srekli bir dikey evrinme, st ste yerletirilmi ilgi noktalarn
birletirmek iin kullanlr. Dikey evrinme, yakn mesafeden ekildiinde
tek plana smayan yksek binalar ve uzun nesneler iin ok sk yaplr.
Bu yntemle ykseklik ya da alakla dikkat ekilir. Dikey hareketler yatay
hareketlerden daha gldr. Hareket yukar doru yapldnda artan bir
ilgi oluur ve seyirciye resmiyet, ykseklik, dinamizm hissi verir. Hafiflik,
serbest uu, mutluluk, rahatlk duygular da yukar evrinme hareketiyle
ifade edilebilir. Aa doru inen bir hareket; arl, tehlikeyi, arpma
gcn artrdndan, aa evrinme hareketi de ilginin azalmas,
znt, hayal krkl gibi duygular uyandrr.
Optik Kaydrma
Odak uzakln deitirme hareketine "zoom" ad da verilmektedir.
Geni al bir ekimde, ereve iinde olan bir nesne ya da kiiyi ne
kartmak iin optik kaydrma denilen "zoom in" hareketiyle yaklalr.
Bazen yakn ekimden nesnenin ya da kiinin bulunduu ortam anlatmak,
olay hakknda bilgi vermek iin genel plana da "zoom out" yaplr. Zoom
yaplrken, hz ayn seviyede olmal, kademe ve titreme yaptrlmamaldr.

Zoom, kalabalk arasnda baran ya da lk atan bir kiinin tepkisini
glendirebilir. Bir silahn namlusunu ya da arka planda sessizce duran bir
tan vurgulamak iin zoom yaplabilir. Yal gzlere doru sessizce yaklaan
yava bir zoom, habere duygusal ifade ykleyerek seyircinin olaya katlmasn
salar.
Kamera Hareketlerinde Dikkat Edilmesi Gereken Temel Noktalar

Kamera hareketleri, grntye akclk kazandraca ve dramatik
bir anlam kataca zaman kullanlmaldr. Geliigzel yapld zaman ters
etki yapabilir ve anlatm yavalatabilir. Haber ekimlerinde kamera
hareketlerinin yerine sabit grntlerin kullanlmas daha dorudur. Hareketli
bir ekimin grnt uzunluu kamerann hareket halinde olduu zaman
sresine dayanr. lk nokta ile
varmak istediimiz ikinci noktay sabit iki grntyle birbirine balamak
haber anlatm ynnden daha hzl ve yerinde olur.
KURGU
Kurgunun en basit tanm, iki ayr ekimin birletirilerek yeni bir

btn oluturmasdr. ki ayr ekim birbirini izleyen iki para olabildii
gibi, birbirinden bamsz iki parann karlatrlmasndan doan yeni bir
dnce de olabilir. Kurgulanan iki ekim arasnda uyuum, birlik ve
btnlk olmaldr.
Ajans haberciliinde abonelere grntleri olduu ekilde, yorumsuz
ve tarafsz vermek esastr. Bu yzden sral kurgu denilen, haber grntlerinin
ieriklerine ve uzunluklarna gre hatal yerlerin karld, srelerinin
ayarlanarak ard ardna eklendii basit yntem kullanlr. Yan yana getirilen
ekimler habere belli bir tempo kazandrrken, iki grntnn birbirini takip
etmesiyle yeni bir anlam oluabileceinden dikkat edilmelidir. Ard ardna
eklenen grntlerde, yoksulluktan sz ederken peinde elenen dans
eden insanlarn gelmesi veya zenginlikten sz ederken yardm kuyruklar,
ekmek srasnda bekleyen vatanda grntleri tezat oluturacaktr.
Grnt ekilirken ses kayd da yapldndan ekim esnasnda
konuulmamal, mnkn olduunca hareketsiz olunmaldr. Birbirleriyle
balantl iki grntde yer alan kiinin hareketi, konumu ve bak uyumlu
olmaldr. Vcudun konumu veya bakn deiiminden kaynaklanan
uyuumsuzlukta, grntlenen kii sanki sram ya da zplam gibi
grnr.
GRNT LETM
Kurgunun tamamlanmasyla oluan haber grntleri m2p,mpg

formatnda sktrlp, internet hzna bal olarak tek para ya da blmler
halinde merkeze gnderilir.
Grnt iletimi ile ilgili yaplacak yeni uygulama ve teknik dzenlemeler
Muhabirin El Kitab'nn AA web sayfasndaki gncellenmelerinde yer alaca
gibi ayrca duyurulacaktr.
132 / Anadolu Ajans

4. blm
GRNTL HABERE GTMEDEN NCE;
Kamerann gnlk bakmn yapn, lensin temiz olduundan emin olun.
Lens kirliyse kardan gelen klarda grnt lekeli ve kirli grnecektir.
bitiminde akler arj edilmeli, kamera, kasetler, mikrofon, akler ve
k bir anta ierisinde hazr halde tutulmaldr. Kaset ve ak, kameradan
karlmaldr.
Kamera ve malzemelerini nemli ve tozlu ortamlarda muhafaza etmeyin.
Debilecek yksek yerlerde veya ayak altnda zeminde brakmayn.
Grntlerde drop varsa o kaseti bir daha kullanmayn, kameray bakm
iin merkeze gnderin.
DEAL BR GRNTL HABER EKM N;

Zorunlu olmadka kamera hareketi yapmayn, grntleri sabit
ereveler halinde ekin.
Kamera hareketi gerektiren durumlarda, ok yava ve yumuak bir
hareket yapn. Dikkat edilecek nokta, hareket halinde gzn ekrandaki
grntleri yorulmadan, ne olduunu anlayabilmesidir.
Kaza ve mitingler gibi anlk olaylar dndaki basn toplantlar, aratrma
ve zel haberlerde mutlaka tripot kullanlmaldr.
Montajlanarak merkeze gnderilen grntler en az 90 saniyeden
olumaldr.
ekim esnasnda 18 deiik adan ekim yaplmal, en ksa ekilmi
grnt 10 saniyeden az olmamaldr.
Grntlerde mutlaka haberde ad geen mekann d grnts veya
genel grnts bulunmaldr.
Haber metninde n plana kan znenin detay veya yakn plan grnts
mutlaka ve de yeterli srede olmaldr. Bu sre, haber sresinin 3'te
biridir. 90 saniyelik bir haberde arlk tayan konu en az 30 saniye
yer almaldr.
Olay herhangi bir sebeple balantlysa bu balant grntyle
belirtilmelidir.
Haber metninde yer verilen 5N 1K kurallar grntlerde de
uygulanmaldr.
Ne: ekilecek genel ve detay grntlerle, "ne olduu" anlatr. Kurallara
uygun olarak ekilmi bir grntde, herhangi bir ses veya metne
ihtiya duyulmadan ne olduunu anlayabilmeliyiz.
Nerede: Olay veya ekim mekanndan alnacak genel grntler
mekann neresi olduunu anlatr. D genel mekanlar: Ky, sokak, bina,
alveri merkezi, spor salonu gibi mekanlar tek bir kareye sar. Ancak
daha byk mekanlar birka genel planla ekilir. ehir ve kasaba
grntleri, ar ve pazarlarda farkl sokaklardan grntler, kalabalk
mekanlarda deiik gruplar, (yryen, duran, insan gruplar) Salon
toplantlarnda salonun deiik birka adan genel grnts. Grntde
bir kaza anlatlyorsa, kazay deiik alardan genel ekerek kazann

nasl meydana geldii grntlerle anlatlr. Ancak kazalarda, ncelikle
olay yerinde varsa yaral ve hayatn kaybedenler, daha sonra kazaya
karan aralar ekilmelidir. Ambulans gecikirse sabrszlkla bekleyen
ve srekli saa sola bakan insanlar da ekilmelidir.
Ne zaman: zellikle d mekanlarda yaplan genel ekimler, zaman
ve mekan konusunda gerekli bilgileri vermektedir. ekim yaplan
zamann gndz veya gece olduunu, havann durumunu anlatmaktadr.
mekanlarda yaplan ekimlerde zaman anlayamayz, ancak olayn
getii mekan konusunda ayrntl bilgi edinebiliriz.
Nasl: ekim aamalarndan sonra yaplacak montajdaki sralama,
yazl haber metniyle uyum ierisinde olmaldr. Yalnzca grnty
izleyerek neler olduunu anlayabilmeliyiz.
Kim: Haberde ad geen kii ve kurulularn grntleri mutlaka
ekilmelidir. Grntlerle yazl haber metni arasnda balant olmaldr.
Haber metninde geen ifadeler grntde de bulunmaldr. Haberin
flana konulan ifadeler mutlaka grntde de yer almaldr. Telefonla
alnarak haber metnine konulan bir ifade, grnts olmad iin eksik
kalacaktr.
134 / Anadolu Ajans

5
.blm
ANADOLU AJANSI TELEFON, E-POSTA VE ADRESLER

YURT BLGE VE BRO MDRLKLER
YURT DII TEMSLCLKLER
ANADOLU AJANSI GENEL MDRL
Gazi Mustafa Kemal Bulvar No: 128/C 06430 Maltepe / ANKARA
Tel : 0 312 231 70 00 (70 Hat) Belgegeer : 0 312 231 21 74
www.aa.com.tr abone@aa.com.tr
Yurt ii Blge ve Bro Mdrlkleri
ADANA BLGE MDRL

Ziya Paa Bul. Divan Apt. No: 10/5 01130 ADANA
Tel : 0322 457 10 32 - Belgegeer : 0322 458 62 22 adana@aa.com.tr
AFYONKARAHSAR BRO MDRL

Hkmet Kona Zemin Kat AFYONKARAHSAR
Tel : 0272 214 42 19 - Belgegeer : 0272 214 25 19 afyon@aa.com.tr
ALANYA BRO
ekerhane Mah. Atatrk Cad. Seyfibekar Han No: 12 K:3 Alanya / ANTALYA
Tel : 0242 513 48 00 - Belgegeer : 0242 513 47 87 alanya@aa.com.tr
ANTALYA BLGE MDRL

Gllk Cad. Saraolu Merkezi A Blok K:2 No:75 07040 ANTALYA
Tel : 0242 243 00 91 - Belgegeer : 0242 248 81 09 antalya@aa.com.tr
AYDIN BRO MDRL

Hasanefendi Mah. Kazm Karabekir Cad. Sevgi Yolu No:44 K:4 AYDIN
Tel : 0256 213 27 94 - Belgegeer : 0256 213 16 70 aydin@aa.com.tr
BTLS BRO MDRL

Ta Mah. Cumhuriyet Cad. No:4 Bitlis ocuk ube Mdrl yan 13000 BTLS
Tel : 0434 226 12 26 - Belgegeer : 0434 226 98 89 bitlis@aa.com.tr
BOLU BRO MDRL

Tabaklar Mah. zzet Baysal Cad. Konak Apt. No: 44/6 14100 BOLU
Tel : 0374 218 03 85 - Belgegeer : 0374 218 05 24 bolu@aa.com.tr
BURSA BLGE MDRL

Beikciler Cad. Beikiler Apt. A Blok No: 43 K: 1 D: 4 16230 BURSA
Tel : 0224 234 67 28 - Belgegeer : 0224 234 48 80 bursa@aa.com.tr
ANAKKALE BRO MDRL

nn Cad. Saadet Apt. No: 159/1 ANAKKALE
Tel : 0286 213 44 24 - Belgegeer : 0286 212 53 52 canakkale@aa.com.tr
DENZL BRO MDRL

Altntop Mah. Mesaret Sok. Telat Kseer Merkezi No:1 K:3 D:14 DENZL
Tel : 0258 263 87 95 - Belgegeer : 0258 242 04 56 denizli@aa.com.tr
DYARBAKIR BLGE MDRL

Elaz Cad. Orduevi bitiii No:5 21100 Yeniehir/DYARBAKIR
Tel : 0412 228 06 60 - Belgegeer : 0412 228 06 63 diyarbakir@aa.com.tr
136 / Anadolu Ajans

5. blm
EDRNE BLGE MDRL
Ekrem Demiray Mrk. Yeni ar No: 2/43 22100 EDRNE
Tel : 0284 212 10 29 - Belgegeer : 0284 213 43 34 edirne@aa.com.tr
ELAZI BRO MDRL

ehit lhanlar Cad. Vali Muharrem Gktayolu Mrk. K: 4 No: 405 ELAZI
Tel : 0424 233 96 16 - Belgegeer : 0424 233 60 23 elazig@aa.com.tr
ERZURUM BLGE MDRL

Atalar Mah. Dursun spirliolu Sok. engel Apt. No: 2 25100 ERZURUM
Tel : 0442 233 33 00 - Belgegeer : 0442 233 29 68 erzurum@aa.com.tr
ESKEHR BLGE MDRL

Vardar Merkezi K: 4 No: 26 ESKEHR
Tel : 0222 220 16 41 - Belgegeer : 0222 220 16 42 eskisehir@aa.com.tr
GAZANTEP BLGE MDRL

ncilipnar Mah. Prof.Dr.Muammer Aksoy Bul.
Atlas Merkezi No: 1/1 ehitkamil / GAZANTEP
Tel : 0342 230 62 99 - Belgegeer : 0342 230 21 60 gaziantep@aa.com.tr
GRESUN BRO
Sultanselim Mah. Arif Bey Cad. Beyaztolu Han K:4 No: 306 28100 GRESUN
Tel : 0454 212 61 21 - Belgegeer : 0454 212 89 94 giresun@aa.com.tr
HATAY BRO MDRL

Ulucami Mah. Hrriyet Cad. Mehmetah Vakf h. B Blok No: 301 K: 4 Antakya/HATAY
Tel : 0326 215 18 04 - Belgegeer : 0326 215 18 00 hatay@aa.com.tr
STANBUL BLGE MDRL

Nuruosmaniye Cad. No: 1. 34410 Caalolu / STANBUL
Tel : 0212 513 10 90 - Belgegeer : 0212 511 60 39 istanbul@aa.com.tr
ZMR BLGE MDRL

Halit Ziya Bul. 1352 Sok. No: 6 35210 Pasaport / ZMR
Tel : 0232 483 35 30 - Belgegeer : 0232 446 88 28 izmir@aa.com.tr
KAYSER BLGE MDRL

Dilaver Paa Mah. Park Cad. No: 4/5 38010 KAYSER
Tel : 0352 221 02 18 - Belgegeer : 0352 222 14 94 kayseri@aa.com.tr
KOCAEL BRO MDRL

Karaba Mah. Abdurrahman Yksel Cad. Ufuk Apt. No: 22/2 41100 zmit / KOCAEL
Tel : 0262 325 95 42 - Belgegeer : 0262 321 31 60 kocaeli@aa.com.tr
KONYA BLGE MDRL

Ferhuniye Mah. S. ah Cad. No: 46/7 42040 KONYA
Tel : 0332 353 19 14 - Belgegeer : 0332 350 31 17 konya@aa.com.tr
MALATYA BRO MDRL

Ferhadiye Mah. Ferhadiye Sok. Acar Merkezi K: 5 D: 18 MALATYA
Tel : 0422 323 62 62 - Belgegeer : 0422 326 42 22 malatya@aa.com.tr

MERSN BRO
stiklal Cad. Krmz Lacivert Merkezi K: 2 No: 33 MERSN
Tel : 0324 239 25 00 01 - Belgegeer : 0324 239 25 02 mersin@aa.com.tr
MULA BRO MDRL

eyh Mah. Hacmemiaa Sok. Murat Tolga Apt. No: 6 Kat: 2 MULA
Tel : 0252 213 14 26 - Belgegeer : 0252 213 14 28 mugla@aa.com.tr
RZE BRO
Cumhuriyet Cad. Medine Han No: 99 K: 4 RZE
Tel : 0464 217 02 10 - Belgegeer : 0464 217 02 11 rize@aa.com.tr
SAKARYA BRO MDRL

Tclar Mah. Atatrk Bul. Kei Sok. No: 7 Adapazar - SAKARYA
Tel : 0264 282 22 99 - Belgegeer : 0264 279 45 46 adapazari@aa.com.tr
SAMSUN BLGE MDRL

stasyon Mah. Lise Cad. No: 1/9 55060 SAMSUN
Tel : 0362 230 68 31- Belgegeer : 0362 234 43 71 samsun@aa.com.tr
SVAS BRO MDRL

Kepenek Cad. Bar Apt. No: 18/3 SVAS
Tel : 0346 225 10 02 - Belgegeer : 0346 224 33 39 sivas@aa.com.tr
ANLIURFA BRO MDRL

Vali Akbulut Merkezi K: 1 No: 7 63100 ANLIURFA
Tel : 0414 314 19 19 - Belgegeer (Faks) : 0414 312 18 10 sanliurfa@aa.com.tr
TRABZON BLGE MDRL

M. Hamam Sok. Doktorlar Han K: 3 61100 TRABZON
Tel : 4161 0462 326 12 04 - Belgegeer (Faks) : 0462 326 12 01 trabzon@aa.com.tr
VAN BLGE MDRL

Cumhuriyet Cad. zel dare han K: 1 No:1 65100 VAN
Tel : 0432 215 05 06 - Belgegeer (Faks) : 0432 215 05 07 van@aa.com.tr
YOZGAT BRO MDRL

Byk Cami kars Nurdodu Apt. No: 3/6 YOZGAT
Tel : 0354 217 54 28 - Belgegeer : 0354 212 61 38 yozgat@aa.com.tr
ZONGULDAK BRO MDRL

Hayribey Sok. zel dare Han K.: 1 67040 ZONGULDAK
Tel : 0372 253 00 11 - Belgegeer : 0372 253 75 55 zonguldak@aa.com.tr
138 / Anadolu Ajans

5. blm
Yurt D Temsilcilikleri
AMSTERDAM TEMSLCL
Stade De Colombes 56 1098 VT Amsterdam/Hollanda
Tel : 0031206913714
ALMATI TEMSLCL
Premier nternational Alatau Hotel and Business Center Dostk Cd. 105, K:7 ofis
711 480051 Almat/KAZAKHSTAN
Tel : 007 327 267 57 55
AKABAT TEMSLCL
Trk Kltr Merkezi. evenko Ke 41/A No: 110
Akabat-TRKMENSTAN Tel : 0099312 27 36 73
ATNA TEMSLCL
Dimokritu 15-10673 Kolonaki ATHENS/GREECE
Tel : 0030210 362 64 46 - Belgegeer : 0030210 362 64 44
BAK TEMSLCL
Ali Bayramov Kesi 20/2 BAK / AZERBAIJAN
Tel : 0099412 499 26 08 - Belgegeer : 0099412 494 80 47
BERLN TEMSLCL
Pressehause 5217 schbauerdamm 40 10117
BERLN-DEUTSCHLAND - Tel : 004930 226 205 47
BEYRUT TEMSLCL
Street No: 9 Building E-50 Rabia - Beirut / LEBANON
Tel : 00961395 50 29
BKEK TEMSLCL
UI. Sovyetskava 150, Kv. 8 Bikek / KIRGIZSTAN
Tel - Belgegeer : 00996612 908 464
BRKSEL TEMSLCL
International Press Center(IPC) Boulevard Charlemagne
1 Bt: 27 1041 Bruxelles / BELGIUM
Tel : 00322 285 08 21 Belgegeer : 00322 285 08 97
BUDAPETE TEMSLCL
2132 Gd. Szlkent U.19 MACARSTAN
Tel - Belgegeer : 003627531640
LEFKOA TEMSLCL
. Mustafa Biray Sok. No:6 Yeniehir-Lefkoa K.K.T.C.
Tel : 0392 228 31 25 Belgegeer : 0392 228 55 76
LONDRA TEMSLCL
7 Bankside Enfield Midllesex London EN2 8BN ENGLAND
Tel : 0044208 362 14 70 Belgegeer : 0044208 362 14 80

MADRD TEMSLCL
Calle General Pardinas 40.1 derecha 28001 Madrid/SPANYA
Tel - Belgegeer : 0034914028115
MOSKOVA TEMSLCL
Kutuzovsky Prospect Dom: 9 Korp: 2/A Kva. 106-107 121248 Moscow-RUSSIA
Tel : 0074955141192 - Belgegeer : 0074952437239
NEW YORK TEMSLCL

88-11 34 th Ave. Apt.6M Jackson Heights NY,
11372-3447 USA Tel : 0013477304875
PARS TEMSLCL
90 bd Garibaldi 75015 Paris-FRANCE
Tel : 0033142199925 - Belgegeer : 0033143061798
PEKN TEMSLCL
Building 4, Unit 8/G Beijing International Friendship
Garden A2 Zuojiazhuang Rd. Choayang District Beijing 100028
Tel - Belgegeer : 00861064649400
ROMA TEMSLCL
Tel : 00393404649980 roma@aa.com.tr
SOFYA TEMSLCL
Juri Venelin No:40 Apt.2 Sofa-BULGARIA
Tel - Belgegeer : 0035929896351
TAHRAN TEMSLCL
Zafaraniyeh St. Zardkouh Ave. No: 9/4 Tehran-RAN
Tel : 009821 22703232 - Belgegeer : 009821 22709541
TAKENT TEMSLCL
Center-5 No: 74/43 700017 Tashkent-UZBEKSTAN
Tel : 00998973382223 - Belgegeer : 00998711346062
TFLS TEMSLCL
Chavchavadze caddesi No: 74 Tiflis/ GRCSTAN
Tel - Belgegeer : (0099532) 29 48 32 GSM: (0099577) 757579
WASHINGTON TEMSLCL
4615 North Park Ave. Suite: 313 Chevy Chase, MD 20815 WASHINGTON - U.S.A
Tel : 0013016341654 Belgegeer : 0013016341655
140 / Anadolu Ajans

alanlarmz deise de
ilkelerimiz
hep ayn...

Muhabirin El Kitabı

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

Muhabirin El Kitabı

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

ANADOLU AJANSI

Anadolu Ajans Yayn - 7

Dr. Hilmi Bengi

Dr. Muzaffer ahin

Ceyhun Ergven : D Haberler Mdr

Grafik - Tasarm : Hamdi Bedir

B ilindii gibi gazeteciliin temeli ve en ilevsel kolu

Kamuoyunun artk neredeyse ekmek gibi, su

Byk nder Mustafa Kemal Atatrk tarafndan

T rkiye'nin en kkl haber kuruluu Anadolu

Kurucumuz Byk nder Gazi Mustafa Kemal

Biliyoruz ki haber neredeyse Anadolu Ajans

Ajansa her gn binlerce istihbarat gelir. Bunlar,

Muhabir arkadalarmzn daha iyi hizmet

Kitapta muhabir arkadalarmzn ihtiya duyaca

Muhabirin El Kitab, bundan byle Anadolu Ajansnn

Trk Dil Kurumunun son yaymlad yazm klavuzu

Muhabirin El Kitab, birim mdrlerinin hazrlad

Mustafa Kemal, Milli Mcadele

Anadolu Ajansnn Kurulduu

13 Ankara: Tarihsiz. Alnd yer: Yozgat: 9

Sivas Kadnlar Derneine

Temsilciler Kurulu adna

Mustafa Kemal Paa'nn genelgesi dikkatle okununca grlmektedir

Anadolu Ajans, ilk yaynn 12 Nisan 1920 tarihinde yapt. AA'nn

Devlet merkezimizin dman igali altna gemesi zerine, Anadolu

Yaynda daha sonra dnyann eitli blgelerindeki son siyasi gelimeler

AA'nn kurulmasndan iki ay sonra, 7 Haziran 1920'de Matbuat ve

GENEL MDR DANIMANLAR

GENEL MDR YARDIMCILARI

MAL VE DAR LER HABER YAYIN LETM

Muhasebe Mdrl Haberler Mdrl Teknik Mdrlk

Kanun koyucunun veya teki kurum ve kiilerin, iletiim zgrln

- Muhabir srekli olarak kendisini yetitirip, donanmlarn glendirmelidir.

Muhabirler, bulunduklar yerde Ajansn adeta gz kuladrlar. Sizin

nemli olaylar ve gelimelerden bazlar yle sralanabilir:

Gnmzde haberler deiik kii, kurum ve kurululardan eitli

Bakent iin ilk akla gelen haber kaynaklarn yle sralanabilir:

zellikle az sayda haber karabilmekten yaknan ve blgesinde

- Encmen toplantlar, yllk yatrmlar, Sosyal Yardmlama ve Dayanma

- Yllk yatrmlar, su, kanalizasyon, ekmek fabrikas, p toplama,

Yatrmc Kurumlar ve lgi Alanlar

- DS, Bayndrlk, Karayollar, TEDA gibi kurumlarn yllk yatrmlar,

Adliye, Polis, Jandarma

- lgin davalar ve karar durumalar, Adliyedeki durum, skntlar

- Salk taramalar, a kampanyalar, il genelinde personel durumu,

- Hastanelerden haberler, doktor, ara gere sknts, baarl tbbi

- Vergi rekortmenleri, mkellef says, tahakkuk ve tahsilat oranlar,

Orman Blge Mdrl

- Ylda kesilen aa miktar, aalarn cinsi,

- Yal, karl, frtnal gnlerde hava durumu, yaanan afetler, verdii

Kltr ve Turizm Mdrl

- Gnlk, haftalk, ve aylk etkinlikler, panel, konferans ve konserler,

- Mdrln faaliyetleri, tohum gbre datm, destekleme primi

- Milli Eitim Mdrlnn etkinlikleri, personel ve retmen durumlar,

- Gmrk mdrlklerinin faaliyetleri, uygulamaya konulan kararlarn

Dier l Mdrlkleri ve faaliyetleri

Cumhurbakan : Devletin badr. Trkiye Cumhuriyeti'ni ve Trk milletinin birliini temsil

Bakanlar Kurulu : Babakan ve Bakanlardan oluur. Babakan, Cumhurbakannca TBMM

Milli Gvenlik : Cumhurbakan'nn bakanlnda Babakan, Genelkurmay Bakan,

Anayasa : 11 asl 4 yedek yeden oluur. Kanunlarn, Kanun Hkmnde

Uyumazlk : Adli, idari, askeri yarg mercileri arasndaki grev ve hkm

Radyo ve Televizyon : Radyo ve televizyon faaliyetlerini dzenlemek ve denetlemekle grevlidir.