|
|||




 




  
‡ Tüketici tercihi teorisi aşağıdaki soruları sorar:
‡ Tüm talep eğrileri negatif eğimli midir?
‡ Ücretler emek arzını nasıl etkiler?
‡ Faiz oranları hane halkı tasarruflarını nasıl etkiler?




  
 ±




  


‡ ±

 tüketicinin alabileceği ürün
seçenekleri üzerinde kısıtlamaya neden olur.
‡ İnsanlar gelir düzeylerinin kısıtlaması nedeniyle
arzu ettikleri miktardan daha az tüketmek
durumunda kalırlar.




  
 ±



‡ Bütçe kısıtı bir tüketicinin mevcut gelir düzeyi

ve iki ürünün çeşitli fiyatları karşısında
alabileceği ürün kombinasyonunu gösterir.




  

±

  

   



    

    

 ! " ! 

 # $ # 

" % & % 

"    

$ & % & 

$ $ # $ 

& " ! " 

&    

    




  
 ±



‡ Tüketicinin Bütçe Kısıtı

‡ Bütçe kısıtı üzerindeki her nokta tüketicinin iki mal
arasındaki tercihini (trade off) veya
kombinasyonunu gösterir.
‡ Örneğin, tüketici pizza tercih etmezse 500 şişe Cola
alabilirken (B noktası), hiç Cola almazsa 100 pizza
satın alabilir (A Noktası).




  
à' 
((±

 

±


((
±


  




  
 ±



‡ Tüketici bütçe kısıtı

‡ Alternatif olarak , tüketici 50 pizza ve 250 şişe Cola
satın alabilir.




  
à' 
±

 

±


"

±



   




  


) 


 


)
‡ Tüketicinin tüketim kümeleri arasındaki tercihi
kayıtsızlık eğrileri (indifference curves) ile
gösterilir.




  

*+'*,-.'/*'*'01*2

‡  

  tüketiciye aynı doyum
(tatmin) düzeyinde kalabileceği tüketim
kümelerini gösterir.




  
 à' "
*+'*

 


± 
a"
,-.'

0* a

 




  

*+'*,-.'/*'*'01*2

‡ Tüketici tercihi
‡ Tüketici A, B, ve C noktaları arasındaki tüketim
düzeylerine (kombinasyonlarına) karşı kayıtsız
(başka ifadeyle hepsinde eşit derecede mutlu) çünkü
hepsi aynı eğri üzerinde yer alıyor.
‡ Marjinal İkame Oranı
‡ Kayıtsızlık eğrisi üzerinde herhangi bir noktadaki
eğim __verir.
‡ Tüketicinin bir üründen daha fazla almak için diğer
üründen ne kadar vazgeçtiğini gösterir.




  
 à'"

*+'*

 


± 

 a"

,-.'

/*3a

 




  
,-.'/*'*((41*2'1.''/

‡ Yüksek kayıtsızlık eğrileri düşük olanlara tercih

edilir.
‡ Kayıtsılık eğrileri negatif eğimlidir.
‡ Kayıtsızlık eğrileri birbirleriyle kesişmezler.
‡ Kayıtsızlık eğrileri içe doğru kavislidir.




  
,-.'/*'*((41*2'1.''/

‡ 1. özellik: Yüksek kayıtsızlık eğrileri düşük

olanlara tercih edilir.
‡ Tüketiciler genellikle bir maldan daha fazlasını
tercih ederler.
‡ Yüksek kayıtsızlık eğrileri düşük kayıtsızlık
eğrilerine kıyasla daha fazla miktarda malı temsil
eder.




  
 à' "

*+'*






± 
a"


kayıtsızlık
/*3a

 
_




  
,-.'/*'*((41*2'1.''/

‡ 2. Özellik: Kayıtsızlık eğrileri negatif

eğimlidir.
‡ Tüketici aynı mutluluk düzeyinde kalabilmek için
bir birim maldan vazgeçmeye diğer maldan x birim
alma karşılığında razı olur.
‡ Eğer ürünlerden birinin miktarı azalırsa, diğer
ürünün miktarında mutlaka bir artış olmalıdır.
‡ Bu nedenle birçok kayıtsızlık eğrisi negatif
eğimlidir.




  
 à' "
*+'*

 


,-.'
/* a

 




  
,-.'/*'*((41*2'1.''/

‡ 3. Özellik: Kayıtsızlık eğrileri kesişmezler

‡ A ve B noktalarında tüketici eşit derecede mutludur.
‡ B ve C noktalarında tüketici eşit derecede mutludur.
‡ Bu demektir ki A ve C noktalarında tüketici eşit
derecede mutludur.
‡ Ancak C noktasında A noktasına kıyasla daha fazla
ürün mevcuttur.




  
 à' $,-.'/*'*((52'*((22(
6'2,2,

 


 




  
,-.'/*'*((41*2'1.''/

‡ 4. özellik: Kayıtsızlık eğrileri içe doğru

kavislidir.
‡ İnsanlar ellerinde bol miktardaki ürünlerden fazla
miktarlarda vazgeçebilirken, sahip oldukları az
sayıda ürünü ise az miktarda vermeye razı olurlar
(ve bunun karşılığında daha fazla x ürünü talep
ederler).
‡ Tüketicinin marjinal ikame oranındaki bu
değişiklikler kayıtsızlık eğrisinin içe doğru kavis
yapmasına neden olur.




  
 à' &,7',-.'/*'*

 


&

 M%


!


& ±

 M
$

,-.'
/*

 " $ % # 




  
,-.'/*'*((89:*2; 1*(/

‡ Tam ikame
‡ Tam tamamlayıcı




  
,-.'/*'*((89:*2; 1*(/

‡ p__
‡ Düz çizgi şeklinde kayıtsızlık eğrilerine sahip olan
mallar tam ikame mallardır.
‡ Marjinal ikame oranı sabittir.




  
à' 
,2 ,27
,2
,2,2',-


|





%

&

"

a a" a$
  " $ 






  
à' 
,2 ,2<
,2,2',-

 



 
Ayakkabı

a"
#

 a

  #  




  
w
=>w


 


)
‡ Tüketiciler mümkün olan en yüksek (fazla)
ürün kombinasyonunu tercih ederler ve bu
kayıtsızlık eğrisi üzerinde bulunmak isterler.
‡ Ancak tüketici tercihini gerçekleştirirken
bütçesine dikkat etmeli
‡ Ya bütçesi üzerinde ya da bütçesinden düşük
kombinasyonları tercih etmelidir.




  

((w
2,'2

‡ Kayıtsızlık eğrilerini ve bütçe kısıtı¶nı

birleştirdiğimizde tüketicinin optimal tercihine
ulaşmış oluruz.
‡ Tüketici optimumu en yüksek kayıtsızlık
eğrisinin bütçe kısıtı doğrusunu teğet olduğu
noktada gerçekleşir.




  
 à' %
w
282?8

Cola şişe


w
282

a$
a"
a

±
 




  
'*44/52'**+((,'
'*
‡ Gelirdeki bir artış bütçe kısıtını dışa doğru
kaydırır.
‡ Tüketici bu durumda daha (yüksek) bir kayıtsızlık
eğrisi üzerinde daha yüksek bir ürün kombinasyonu
seçebilir.




  
à' #'*4@*,*5

 
 >( @

'*4@*,*5@(
5,46/*8,-4** 

>( 6
282

$7
6',
2 ,*,* '
6
282 a"

'
@8
a


 

" ..,2(,***




  
'*44/52'**+((,'
'*
‡ Normal vs Düşük Mallar
‡ Tüketicinin geliri arttıkça o mala olan talebi de
artıyorsa __.
‡ Eğer tüketici geliri arttıkça daha az talepte
bulunuyorsa mal   _adlandırılır.




  
à' !5,'A*(/

 
 >(@

'*4@*,*5@(
$,(, 5,46/*8,-4*4/(4, 
'

6',
6
282
2
.,'*7
6',
>( 6
282
52,'
6(828(,45*

'
@ a a"

 

" ..,2,*,*3
..,@8*,4,(6*2,'2,'4* 




  
-,',*4,4/52'*
*+((,'
'*
‡ Herhangi bir malın fiyatı düştüğünde bütçe
kısıtı doğrusunun dışa doğru kaymasına ve
bütçe kısıtı doğrusunun eğiminin değişmesine
neden olur.




  
à' -,',*4,4/52

 


>(@
3 

>(6
282
± 6',B-,(4,@*455@46/*88(8

5,46/*8,-4** 
$
6',
2( @,5',(0,6
282
,***
±,5',(0 a"
@ a
 
  

" ..,2(,.,'*( 




  
'*7 ,2'*

‡ Fiyatta meydana gelen bir değişim tüketim

üzerinde iki tür etki yaratır:
‡ Gelir etkisi
‡ İkame etkisi




  
'*7 ,2'*

‡ Gelir Etkisi
‡ „
 fiyattaki değişim tüketiciyi daha yüksek
veya daha düşük bir kayıtsızlık eğrisi üzerine
hareket ettirdiğinde ortaya çıkar.
‡ İkame etkisi
‡ _
 fiyattaki değişim tüketiciyi kayıtsızlık
eğrisi boyunca farklı bir MRS ile hareket
ettirdiğinde ortaya çıkar.




  
'*7 ,2'*

‡ Fiyattaki değişim: İkame Etkisi

‡ Fiyattaki değişim öncelikle tüketicinin aynı
kayıtsızlık eğrisi üzerinde bir noktadan başka bir
noktaya hareket etmesine neden olur.
‡ A noktasından B noktasına hareket olarak grafikte
gösterilmiştir.
‡ Fiyattaki değişim: Gelir Etkisi
‡ Aynı eğri üzerinde hareket ettikten sonra, tüketici
farklı bir kayıtsızlık eğrisine doğru hareket
edecektir.
‡ B noktasından C noktasına hareket ile grafik üzerinde
gösterilmiştir. 


  
à' '*7 ,2'*

 


>(@

>(6
282
'*
 ±
±,5',(06
282
,2 (,'
 @840
6(*,( 
a"

a
 
,2 
'* 


  

,@'6 5(
6',B-,((0'*7,2
Gelir Etkisi İkame Etkisi Toplam Etki

 



 
   
  
 
   

 

 






 
 

 


    


 ! 




  "


"   

 
 " 
   "
 

! 
  






  

,'
/*(*296'858*2,;

‡ Bir tüketicinin talep eğrisi; tüketicinin bütçe

kısıtı ve kayıtsızlık eğrilerinden ortaya çıkan
optimal kararların özeti olarak düşünülebilir.




  
 08*
,'
/*((*'2





!   #


   
 >(@ "

± 
# C"

a"
±


" 2,(4
a

 ±,5',(0@   " #  

  




  

2,'
/*'*(0,B/2'
24*
‡ Talep eğrisi bazı durumlarda pozitif eğime sahip
olabilir.
‡ Bu durum tüketicinin ürünün fiyatının artmasına
rağmen üründen daha fazla talepte bulunmasıyla
gerçekleşir.
‡ „_
‡ İktisatçılar talep yasasını bozan malları ³giffen malı´
olarak tanımlarlar.
‡ Fiyattaki artış talep edilen miktarda artışa neden olur.
‡ Gelir etkisi ikame etkisine baskın çıkar.
‡ Talep eğrisi pozitif eğimlidir.



  
à'"BB(,'


 ±,5',(0@
±

>
,,B-,(4,
6
282
5
,,B-,(4,
 w
282

"/*  ,,B-,(4,,*5
,,@*
±((46/*8
BB(2,' ),*2((4(6'8*
,,2
,*,* a
>(@ a"

  ß

