Professional Documents
Culture Documents
SENARYO
NASIL YAZILIR?
Ouz Gzen
: Zeynep zkan
Kapak Tasarm
: Gkhan Ko
Tasarm
: Aye Sevingl
Film
: Grafist Film
Bask-Cilt
: Kahraman Ofset
628 73 12
Genel Yapm
2. Bask
ISBN
: 978-9944-257-19-0
AKS KTAP
Kitap Yaynclk San. Tic. A..
Merkez Mah. Karaolanolu Cad. Konut Sk. No: 9
Mahmutbey / Baclar - stanbul
Tel: (0212) 447 33 37 pbx Faks: (0212) 447 33 89
www.akiskitap.com-akis@akiskitap.corr
SENARYO
NASIL YAZILIR?
OGUZ GZEN
( i":, il'::n
tn
NDEKLER
GR
.......................................................................................
................................
....................................................................
11
................................
12
..................................
KONU
14
......................................................................................
..............................
21
.......................................................................................
23
HEDEF KTLE
25
SENARYOYU SATMAK
........................................................
29
......................................................
..............................
34
........................................
37
.............................................................................
39
28
........ .............................
.45
......... .....
123
GR
Sinemaya girdiim gnden, bugne, toplumun her kesiminden
en fazla duyduum sz Udur:
- Benim hayatm film. . . Ah, bir senaryo yazabilsem...
Veya:
- Bende yle hikayeler var ki, tam senaryoluk ...
- Peki, neden yazmyorsun? dediimde, cevaplar hep ayndr:
- Senaryo yazmay bilmiyorum ki ...
Okumu kesimden de, okumam kesimden de gelen cevap, tam tamna budur.
Senaryo yazmak, bir teknik, bir bilgi, bir beceri iidir. Tamam ...
Ama, belli bir kltr seviyesine ulam kiilerin de:
- Senaryo yazmay bilmiyorum, demelerine ne karlk vermeli? ..
Rahmetli Aziz Nesin derdi ki:
- Trkiye'de her kiiden, drd airdir.
Gzel bir ironi. Herey bir yana, ok kiinin evinde saklad bir
hikayesi, bir roman vardr. En azndan, pek ok kii gnlk tut
mutur.
nsanlara deseniz ki:
- Fenerbahe takmna, teknik direktr olur musun?
Herkes:
- Olurum, der...
Ya da:
- Babakan olur musun? lkeyi ynetir misin ?
Cevap yine ayndr:
- Ynetirim ...
Peki, insanlar, dnyaca nl hocadan, takma daha iyi futbol
oynatabileceine inanr veya lkeyi babakandan daha iyi ynete
bileceini dnr de, senaryo yazmak neden bu kadar zor gelir? ..
Acaba senaryo yazmak gerekten zor mudur?
unu kesinlikle syleyeyim:
- Senaryo yazmak hi de zor deildir...
da bana:
YAZIM TEKNG
Senaryo yazmann bir teknii vardr elbet. Ama, nce ie yle
balayalm:
Bir dosya kadn elinize aln. Dikey olarak tutun ve ikiye kat
layn. Atnzda ortasnda, dikey bir izgi belirecektir... te bu
izginin soluna mizansenleri (oyuncularn hal, hareket ve davran
biimlerini) , sana diyaloglar (konumalar) yazn.
Her sahnenin (sekans da denebilir) stne, bir izgi ekin.
1O
1 . ODA
(Da-Ge)
Veya:
2.
CADDE
(Ha-Gn)
11
12
13
14
yle anlar vardr ki, kuvvetli bir imaj, uzun uzun diyaloglarn
baaramayaca etkiyi baarr.
Yine okumam iin elime gelen bir senaryodan rnek vereyim.
Yazan, gen bir senarist aday.
Senaryonun ikinci sahnesindeyim. Diyaloglar tam be daktilo
sayfas tutuyor.
Elime kuqun kalemi alp, son derece hafif olarak (kalemi bastrmadan) bazlarnn altn izdim.
- Bunlar kart, dedim.
Diyaloglar yarm sayfaya dt.
Senaristin kalbine iniyordu adeta. Gzleri buuland. Herhalde
onlar yazana kadar verdii emek, aklna gelmiti.
- Gel yann1a otur, oku, diye konutum. Bak, anlamda hibir de
iiklik olmad.
nce istemeye istemeye okumaya balad. Dokunulsa alayacak haldeydi.
Fakat okuduka, yz aydnland:
- Haklsnz, anlam hi deimemi, dedi.
Herhalde o gnden sonra, uzun uzun diyalog yazmamtr bir
daha ...
KONU
Senaryoda konu ok nemlidir. Tm sanat dallar iin konu
nemlidir ama, sinemada yz kat daha nemlidir.
Konusu iyi olmayan, fakat zenilerek ekilmi bir film seyirciyi
enterese etmez de, salam bir konuya dayanan, fakat iyi ekilme
mi bir film seyirciyi koltuklara balayabilir.
Korn, tm dnya lkeleri iin ilk srada gelir. Saygn sinema
adamlar, konuya ok nem verirler. Hatta ba lkelerinde, bir bu
uk, iki sayfalk, sadece konu yazan eitli yazarlar vardr.
15
16
18
1 9 Senaryo
Nasl Yazlr?
20
21
22
23
PLAN
Plan, filmin en kk parasdr. Tpk bir yap-boz oyunundaki
gibi, planlarn yerli yerine konmasndan film meydana gelir.
Bir plan, kamerann bir kez altrlmasyla elde edilir. Baz sah
neler, be plana blnebildii gibi, bazlar da yirmi otuz plana
blnebilir.
te klaket dediimiz, zerine tebeirle yaz yazlan kk kara
tahta da bunun iindir. zerine, sahne ve plan numaralar yazlr.
Sahne 5, plan 7 veya sahne 33, plan 19 gibi ...
Bu kara tahta (klaket) , her plandan evvel ekilir. Tabii ok k
sa olarak. Zaten uzun ekilirse, yapmc feryat eder, negatif harca
nyor diye . . .
En ok plan adedinden olua1 sahneler, kavga ve final sahnele
ridir. Baz filmlerde bu sahneler, yirmi otuz plandan aa tutmaz.
Bazen bir plan, ikiye e de blnebilir. Ona onbee de ... Yani
bir plandan, eitli planlar elde edilir.
Diyelim ki, Aye kapdan ieri girdi. Fatma'ya bakt. Lafn sy
ledi ve dar kt. (Tamam bir planda ekildi.)
Fatma da ylece durdu. Ban nne edi. Sonra kaldrd, Ay
e'ye bakt. (0 da bir planda ekildi.)
Montajda, rejisr bunu blerek, yle sraayabilir:
1. Aye'nin kapdan girii.
2. Fatma'nn bak.
24
Detay
25
hareketidir.
Travelling, bir kaydrmadr. Kamerann elde veya herhangi bir
ara zerinde eitli ynlere kaydrlmasdr.
Amors, kiiyi arkadan gsteren plandr. Mesela, konuan iki ki
iden birinin srtndan, brnn yzn gsteren plana, amorslu
plan denir.
Cut, iki plan birbirine direkt olarak balamaktr. Yani hibir ka
HEDEF KTLE
Senaryomuzu kimler n yazacaz? Kimleri elendireceiz,
duygulandracaz, bilgilendireceiz? Hedefimiz kim?
- Herkes, dediinizi duyar gibi oluyorum.
Ama herkesi birden kucaklayabilmek mmkn m?
Hayr, mmkn deil. . .
Eskiden, Trk Sinemasnn hedef kitlesi, orta snf seyirciydi.
Orta snf seyirci, genellikle yksek whsil yapmam, herhangi bir
26
rim.
28
SENARYOYU SATMAK
Gelelim senaristin senaryosunu satabilmesine . . .
Ya senaryosunu eline alp, kap kap dolaacaktr. Ya da tand irketlere postalayacak veya gnderecektir.
Tabii, bu arada senaryonun alnma ihtimali de vardr.
En iyi yol, senaryoyu noterde sayfa sayfa tasdikletmektir.
Ama, bu da alnma ihtimalini tam olarak ortadan kaldmaz.
Bu sefer de konuyu alar, baka bir biimde ilerler. Velhasl, her
iin bir riski olduu gibi, senaryo satmann da riski vardr.
Senaryosunu yapmcya kendi okumay tercih eden, azyla fon
mzikleri, efektler yapan senaristler de grlmtr.
Dahas, tanmad bir irketin kapsn alp:
- Dn gece bir rya grdm. Ak sakall bir ihtiyar ryama girdi. Vereceim adrese git. Oradaki film irketine senaryonu oku. O
irket bu senaryodan byk para kazanacak, ihya olacak, sana da
ok iyi para verecek dedi bana, diyeni de grmtr bu lke.
Artk, irket sahibi bu masal yer mi, yemez mi, kendi bilir.
Yiyenlere afiyet olsun ...
29
30
31
32
33
34
35
36
Cevap:
- Ayakta durur...
Bir baka sahne:
Trkc silahn tuttuu sa elini gkyzne kaldrarak, bana
gelenlere isyan edecek.
Trkc, ayaa frlar:
- Olmaz, sol elini kaldrsn.
akn akn ona bakarm:
- Niye?
- Devrimci sol elini kullanr, sa elini deil...
Btn bu konuulanlara glmek mi, annak m lazm kestire
mem.
Hemen Ik Toraman'a gider ve beni bu filmden affetmesini isterim.
Toraman nedenini sorar.
- Nedeni yok, derim. Ben bu tarz bir almaya alkn deilim.
Bu filmin bana rejisr olarak ok eyler katacandan dem vurur. Bana imkan verdiini syler. Ama ekmemekte kararlymdr.
stelik byle, imkan vermek filan gibi laflar da sevmem.
lerleyen yllarmda da bana imkan verdiini, ilk defa byle bir
film ekeceimi syleyen firmalarn filmlerini ekmemiimdir.
Kendimi dar atar, derin bir oh ekerim.
Kimbilir filmi ekmeye kalksam, daha nelerle karlaacam?
Prensiplerimden taviz vermeyeceim iin de, bazlaryla kt kii
olacam. En azndan kalplerini kracam, zleceim. zlece
im bir ii yapmann da ne anlam var? Senaristin haline de ok
acrm dorusu. Projenin ynetmenliini benim yapacam, ban
dan itibaren belli olsayd, hal byle olmazd tabii.
Bir insan solcu da olabilir, sac da. stedii ideolojiye yakn his
sedebilir kendini. Ama byle sama sapan eylerle uramazl
37
38
39
K RNEK
Kitapta iki senaryo rnei verilmektedir. . .
Bunlardan ilki, Tekerlek adn tanaktadr. Komedidir.
ylnda, Orhon Film, Orhon M. Arburnu tarafndan, be
nim ynetmenliimde filme alnmtr.
197 5
40
41
42
43
TEKERLEK
Senaryo:
OGUZ GZEN
47
48
2.
49
50
---
51
52
Adet byle . . .
Hurit sinirlenmitir.
53
54
55
EMNE- Hurit'im . . .
HURT- Emine'm . . .
EMNE- Bu hafta stanbul'a hareket ede
cein doru mu Hurit? ...
HURT- He ya . . .
EMNE- Ben de seninle gelsem... Kar
beni Hurit. Ne olur, kar buralardan.
Sensiz yapamam ben . . .
HURT- Buna imkan yok Emine'm . . .
Bir mddet sonra dnerim stanbul'dan.
Hemi de kendime bir yer yapm olarak.
O zaman nikah kyarm sana. Anl anl
gelin olursun. Sonra alr, gtrrm seni
de stanbul'a . . . Eeee, stanbul byk e
hir. Allah herkesin rzkn verir orada . . .
EMNE- Hurit'im . . .
HURT- Emine'm . . .
Cilveleirler. Emine, Hurit'i
gdklar. Hurit kahkahalarla
glerek, kendini yere atar.
56
57
58
KATP- Vay be . . .
SATICI- Vay ya . . . Devlet kuu, kimbilir
kimin bana konacak? . . Neyse, brakalm
bunlar. Hani bir tane artistlik merakls
kadn vard? ..
KATP- Nevin . . .
SATICI- Haaa, Nevin ... Yine dyor
mu buralara? ...
KATP- Yukarda, onbe numarada. Bir
salan iini grmekle megul . . .
SATICI- Yaman kadn be . . . Kalbm ba
sarm ki, adamn paralar U anda czlam
e!<..mitir . . .
1 2. OTEL ODASI (Da-Ge) Hurit, Nevin
Nevin yataktan dorularak,
uyuyan Hurit'in kemerine elini
sokar. Fakat kemerde hibir
ey bulamaz. fkelenerek ayaa
kalkp, sa solu kartrr. Yine
birey bulamaz. Sinirli bir tavrla
toparlanp, odadan dar kar.
59
60
61
62
r
63
64
65
3.
-----
SERSER- Satacaz.
kzacak k i ? . .
66
Hurit gururlanr.
HURT- Var tabii. Tekerlek .
. .
Hurit sevinmitir.
68
70
Gzlerinin ii parlamaktadr.
71
Hurit kaslr.
72
73
74
75
76
77
78
HURT- Essah m?
ZHT- Yoksa sakndn birey mi
var? . .
79
80
81
82
83
Abdlrezzak, hkrmakta
olan Emine'ye dner.
84
85
86
87 Senaryo
Nasl Yazlr!
88
8 9 Senaryo
Nasl Yazlr!
3 7. BR KE BAI (Ha-Gn) ki Kz
Ke banda, iki kz birbirleriyle
konumaktadrlar.
- -- - - - --------------
- - - - -- - - - - -- --- ------- --
90
91
92
HURT, Ne demek? . .
Zht ile Alev, birbirlerine
bakp glrler.
93
94
ABDLREZZAK- Bismillah . . .
Yemee balarlar.
95
HURT- Elbette . . .
Hurit cebinden bir fotorafn
kararak, imzalar. Nevin'e verir.
Nevin el sallayarak, yanlarndan
uzaklar. Bu srada sahnedeki
danszn program bitmitir.
Spiker mikrofona gelir.
96
97
98
1 00
1 01
l 02
1 03
1 04
----
1 05
1 06
l 07
ZHT, Evet, Tanju'cuum . . . Kadehimi yine senin erefine kaldryorum . . . Senin muhteem yarnlarnn erefine . . .
Hurit, durgun durgun Zht'ye
bakar. Zht ikisini yudumlar.
1 08
r
1 09
1 1O
111
1 12
ZHT- Stop . . .
Alev, Hurit'in yanna doru
koarak, Hurit'i per.
HURT- Baba . . .
ABDLREZZAK- Sus, baba deme bana . . .
Hurit, Rukiye ile Emine'yi de grr.
113
1 14
115
116
1 18
1 19
1 20
1 21
1 22
SON
DUNYAMI
YIKMASAYDIN
Senaryo :
OGUZ GZEN
1982
YILINDA,
YAZARININ YNETMENLGNDE
EKLMTR.
1 25
1 26
1 27
1 28
3.
1 30
1 31
1 32
hale getirelim . . .
1 33
1 34
1 35
MUSTAFA- ef..
hsan eliyle "sus" iareti yapar.
Mustafa ban kaldrr.
1 36
EF- Gtrn...
17. YAZIHANE (Da-Ge) Mustafa
Yazhanenin kaps yavaa
aralanr. Mustafa, yklm
bir halde ieri girer. hsan'n
1 38
1 39
1 40
AYSEL, Hayr . . .
MUSTAFA, Ya pul biriktirmesini veya
kolleksiyon filan yapmasn? ..
AYSEL, Hayr . . .
MUSTAFA, Mzik . . . Mzikten holanr
msnz? ..
AYSEL, Bir zamanlar...
MUSTAFA, Evet, devam edin, bir za
manlar? ..
AYSEL, Bir zamanlar sesimin gzel oldu
unu sylerlerdi de . . .
Mustafa cebinden kartvizitini
kararak, Aysel'e uzatr.
1 41
1 42
1 43
1 44
1 45
1 46
----
1 48
1 50
1 51
MUSTAFA- Sersem . . .
35. YAZIHANE (Da-Gn) Mustafa, Ali, Aysel
Ali, Mustafa'nn yazhanesinde,
bir keye bzlm oturmaktadr.
Mustafa, karsnda ayakta durur.
1 52
MUSTAFA te bu adam . . .
..
AL Aysel...
..
1 53
1 54
AL- Taksi . . .
38. YOL KENARI (Ha-Gn) Ali, Aysel
Taksi yol kenarnda durur.
Ali iner, kza bakar.
1 55
1 56
AYSEL- Var . . .
AL- O halde, imdi seni onun evine b
rakaym. Yarn ararm ...
1 58
1 60
1 61
1 62
1 63
1 64
1 65
------ - -
--------
1 66
r
1 67 Senaryo Nasl Yazlr?
AYSEL, Evet . . .
1 70
1 71
1 72
MUSTAFA- Aysel...
Aysel hkrarak yatan
kenarna diz ker.
1 73
boulurcasna Mustafa'nn
elini tutar.
SON
-'
1
*
- - -
..
Bu
Gzel Bitti
'
o
1 qzel
c\.
'l /e.
Sur en
;;
--- - - - --
A k i s
K i t a p
w w w
a k i s k i t a p . c o m
--'
--
-aaaa;gzzx;
"'
cuPUR
sen ae"m
-
..
bilgi ii n; 02 1 2
2 5 2 8 005