11 'l: : 1

DONEM: 23

Y ASAMA YILI: 4

TBMM

® •

DILEK<;E KOMISYONU

GENEL'KURUL KARAR CETVELi

SaYl:9

YAYIM TARiHi 26/03/2010

T.C.

TURKiYE BUYUK MiLLET MECLisi Dilekce Komisyonu Genel Kurulu Karan

Karar No: 15

'I'arih: 25/3/2010

Dilekcinln Adn

Dilekce Konusu

No Soyadi, Adresi

7969 4472

Dursun KURT ve 1 7 Ki~;i Ahmet HaEm Cd. No. 20 Cavusbasi / Beykoz

iSTANBUL

Cevre ve insan guvenligi bakimmdan risk . tasiyan pitbull vb. tehlikeli hayvanlar

hakkrnda gerekli onlemlerin almmasi . talebi.

Dilekce Komisyonu Genel Kurulu, 11/312010 tarihli 12 inci toplantismda, Ictuzugun 115 ila 120 nci maddeleri cercevesinde, "Cevre ve insan gtrvenligi _ bakimindan risk tasiyan pitbull vb. tehlikeli hayvanlar hakkmda gerekli onlernlerin almmasi " talebini iceren 17 imzali dilekceyi incelemis ve'karara baglamistir.

Kisaca belirtmek gerekirse dilekcelerde;

Pitbull cinsi kopeklerin daha 90k zengin kisilerce beslendigi,

Bu kopeklerin saldm amach ve bahis oynatilan kopek dovuslerinde kullanilmak icm beslendigi,

Ulkemizde bu kopeklerin beslenmesi yasaklanmis olmasina ragmen uygulamada bu yasaga uyulmadigi,

Bulunduklan muhitte pitbul vb. kopeklerin dolastmlrnasmdan dolayi tedirginlik yasadiklan, insanlann bu kopeklerden dolayi saldmlara ugradlgl,

Esinin bir pitbull cinsi kopek tarafmdan hayati tehlike icinde yaralandigi, yaralayan kopegin halen sahibi tarafmdan mahalle sakinlerini tedirgin edecek sekilde ortahkta do lastmldigi,

muteaddit basvurularma ragmen soz konusu tehlikeli hayvanlarla ilgili idari makamlarca gerekli onlemlerin almmadigi belirtilerek, insan saghgma yonelik ciddi tehditler olusturan pitbull cinsi kopeklerin sokaklarda gezdirilmesinin onlenmesini ve caydinci onlemlerin almmasmi talep edilmistir,

1

I I

Ayrica musteki Dursun Kurt dilekce ekinde, esinin pitbull kopegi saldmsi sonueu yaralandigmi gosteren fotografi, raporlan, pitbull einsi kopeklerin neden oldugu olum ve yaralamaya iliskin haberlerin yer aldigi gazete kupurlerini de sunmustur.

Konunun diger bir boyutu ise kamu' otoritelerince meri mevzuat cercevesinde gerekli denetimlerin yeterince yapihp yapilmadigidrr,

Aynca, gerek yazih gerekse gorsel medya organlannda sikayet konusu ile benzer icerikli teh1ikeli hayvanlann yol actigi magduriyetlerin sikca haber konusu yapildigi gorulmektedir. Komisyonumuz, dilekce konusunun genellik arz etrnesinden delay; konuyu gilndemine almayi uygun gormustur,

Komisyonumuz, belirtilen iddialann ne kadar gercekligi yansittigmi irdelemek ve (varsa) sorunlarm giderilmesine yonelik olarak coznm onerilerini almak uzere toplantiya davet edilen uzmanlandinlemis, gelen dilekceler He yapilan yazismalar uzerine ilgili kamu kurumlan, meslek kurulusu ve sivil toplum orgutlerinin sunmus olduklan yazih beige ve bilgileri incelemistir,

Bu cercevede, lcisleri Bakanhgi, Cevre ve Orman Bakanhgi, Tanrn ve Koyisleri Bakanhgi, Ankara Universitesi Veterinerlik Fakultesi, TUrk Veteriner Hekimler Birligi ile konuya iliskin cesitli Sivil Toplum Orgiitu temsilcilerinin yazrli veya sifahi gorus ve onerileri ele almmis, basta Cevre ve Orman Bakanligi olmak uzere kamu idarelerinin is ve islemleri sorgulanrmstir .

21= ) Sivtl Toplum Temsilcilerinin verdigi bilgiler:

Arama ve Spor Kopekleri Dernek Baskam, Hayvan Egitmeni ve Veteriner Hekim Tarkan Ozvarrllar;

ldari makam ve gorevlilerin hayvan irklan konusunda yeterli bilgiye sahip olmamasmm Hayvanlan Koruma . Kanununun ilgili Hukumlerinin uygulanmasmda karsilasilan en onemli sorun oldugunu,

Tehlikeli hayvanlan kontrol altma almakla gorevli personelin tehlikeli irklan ayirt edebilecek bilgiye sahip olmasi gerekmesine karsm uygulam ada bunun pek gerceklesmedigini,

Pek cok kopegin irksal kimlik bilgisinin kayitli olmadrgi, pek cok veterinerin dahi tehlikeli kopekleri ayirabilecek bilgiden yoksun oldugunu, elinde bir kimlik belgesi olmadigi icin tehlikeli hayvan sahiplerinin kopeginin tehlikeli hayvanlardan biri olmadigini iddia edebilecegini,

Tiirkiye'de konuya iliskin yasanan sorunlardan birinin hayvanlarin secere bilgisi eksikligi oldugunu,

2

Internetin tehlikeli hayvanlarm ahm saturn i9i11 elverisli bir ortam olarak kullamldigmi,

Bakanhk onayli ve ruhsath kopek egitim ve iiretim merkezlerinde bile tehlikeli kopeklerin uretilebildigini, kopek uretimi ve satirm yaprlan yerlerin yeterince denetlenmedigini,

Turkiye'de pitbul cinsi kopeklerin daha cok dovus amach irklann yetistirildigi eski Dogu Bloku ulkelerinden getirildigi icin saldirganhga daha egilimli olduklanrn, illegal kopek dovuslerinin de pitbull vb. hayvanlara olan ilgiyi arttrrdigim. bu kopek dovuslerinin engellenmesi gerektigini,

Mer'i mevzuatla ongorulen tehlikeli hayvanlarm kisirlastirmasi vc agizhkla dolastrrma gibi onlemler hakkinda halkm yeterince bilgili ve duyarli olmadigmi,

Tehlikeli hayvanlarm oncelikle krsirlastmlmasi gerektigi vc birtakim tehlikelilik testlerine tabi tutulmalannm yani cevre ve insanlar icin tehlikeli tcpkileri egilimleri olup olmadigmm belli donemlerle test edilmesi gerektigini, bu ttlr uygulamalann Avrupa ulkelerinde bulundugunu,

Soz konusu hayvanlann genetik olarak saldirganhga egilimli olsalar da daha 90k sahiplerinin suiistimaline maruz kaldiklanm, aldiklan egitimle saldirganhga yoneltildiklerini, Ornek vermek gerekirse yalnizca Ankara'da 1000 ci vannda iehlikeli kopegin bulundugunu, halen bu hayvanlarm sayilannda artma oldugunu,

Kopek dovuslerinin engellenmesine iliskin kolluk onlemlerinin yeterince almmadtgmi, ihbar edildigi halde gerekli miidahalenin yapilmadigi olaylan gorduklerini,

Belirtmistir,

Hayvan Haklari Federasyonunun (HAYTAIP) 9/3/2010 tarihli yazismda; Hayvanlan Koruma Kanunu'nun 14 uncu maddesinde tehlikeli hayvaniara iliskin onemli yasaklar yer almasma karsm yasagm uygulamaya aktanlmamasi nedeniy Ie bu hayvanlann sebep oldugu pek cok dehset verici olay ya~andlgl, basit bir internet taramasi ile bile buna iliskin pek 90k habere rastlamldigi,

Pitbull einsi kopeklerin daha cok saldm amach yetistirildigi, bu kopeklerin erkek . olanlan bahis dovusler icin, disileri ise damizlik olarak kullamldigi,

Sanslann daha cok internet uzerinden yapildigi, petshoplara haber birakilirsa talebe gore yavru edinildigi, orne gin petarkadas.com adli internet sitesinde, yalmzca bu hafta icerisinde 1800 civannda tehlikeli hayvan satisma iliskin, 650 civannda bu hayvanlann ciftlestirilmesine iliskin ilanm verildigini tespit ettiklerini, diger internet sitelerindeki ilanlar ve internete yansimayan ciftlesmeler de hesaplandigi takdirde Tiirkiye genelinde hem satisin yuksek oldugu hem de bu hayvanlann ciftlestirilme oranlanmn oldukca yuksek oldugunun sonueunun cikacagi,

3

Dovuslerin son yawn saatte duyurulup duzenlendigi, dovus mekanlanmn genelde kopek egitim ciftlikleri ve parklar oldugu,

Yasak kapsammdaki kopekler olan Pitbull Terrier, Japanese Tosa, Dogo Argentino, Fila Brasilerio turlerinin uretilmesini ve sansiyla mucadele etmek icin ozellikle pctshoplarm ve uretim ciftliklerinin denetlenmesini ve yasaga uymayan bu till' yerler hakkinda caydmci mueyyideler uygulanmasim oncelikle talep ettiklerini, daha soma bu kopeklerin kayit altma ahmp kontrolunun saglanmasi gerektigi,

Sahipli olsun olmasin tum pitbullann kapi kapi gezilip kisirlastmlmasi,

dovusturulenlerin devletce el konulup korumaya almmasi gerektigi,

Bu tip kopekleri barmdinlanlann psikolojik teste almmasi gerektigi Gilmruklerdcn kayak girislcrin engellenmesi gerektigi,

Vcterincrlcrin dovus yarasi ilc icdaviyc gclen pitbullan ihbar ctrnelcrinc iliskin uyanl mal an 11111 yerinde 0 lacagi,

Bel irtilmistir.

istanbul Universitesl V eteriner Faktiltesi ogretim uyesi Prof. Dr. Tamer Dodnrka'nm Komisyon raporunun hazrrlanmasi srrasmda Komisyon Baskanhgma sundugu yazrh blldiriminde;

Ulkemizde yasaklanan rrklarm dunyada en fazla insan isiran rrklar listesinin ilk siralannda olmamasma karsm, en fazla insan olumune yol acari kopek rrklan Iistesinin ilk siralarmda pitbullun oldugunu, tehlikeli olabilecek bircok kopek irkmm admin kanun ve yonetmeliklerimizde yer almadigim,

Kopeklerin tamammm bilincsiz ve kotu niyetli insanlann elinde tehlikeli olabilecegini, yapilacak duzenlemelerin bir irka degil hayvan sahiplerine yonelik olmasmin yerinde olacagim,

Hayvan edinmedeki basiboslugun engellenmesinin, herkesin istedigi kopegi ahp ertesi gun atmasma engel olunmasmm gerektigini,

Onceligin tehlikeli hayvan sahiplerine verilmek uzere, kopek edinmek isteyenlere hayvan sertifikasi edinme gibl ciddi kurallann getirilmesinin gerektigini, tehlikeli kopek sahiplerinin alacagi sertifika icin kopek sahibinin belirli bir yasta olmasi, egitim almasi ve akabinde smava girmesi, mali mesuliyet sigortasi zorunlulugu, vergi gibi kurallann konulmasi gerektigini,

Tehlikeli hayvanlann ruhsatlandmlmalanmn ve davrams testlerinden gecirilmelerinin gerektigini, bunun icin veterinerlik fakultelerine yetki verilmesinin dogru olacagmi,

Bu tilr hayvanlar icin ozel vasiflan olan tasma takilmasi, belirli kosullara sahip ortamlarda bakilmasi (ikaz levhasi, duvarlann yuksek ve arahkstz olmasi) dolastiran kisinin belirli yasta olmasi vb. zorunluluklar getirilmesi gerektigini,

4

Bu kopeklerin sahipleri acismdan manevi olarak cok kiymetli olmasi nedeniyle irkm geneline yonelik onlemlerden kacmilmasimn dogru olacagmi,

Kanunla belirlenen tehlikeli hayvan irklannm tespitinin yanlis yaprldigim, bu irklann yasaklanmasindan vazgecilmesine iliskin yasal duzenleme yapilmasinm yerinde olacagmi,

B elirtmistir,

Turk Veterlner Hekimler BirUgi Temsilcisi Ali KO<; ;

Tehlikeli hayvanlann genetik yapilanndan kaynaklanan saldirganligm problem yaratugmr, fakat aS11 prob1emin bu hayvanlara sahip olanlann bunlan baska insanlara karst kotu niyetle kullamlmastndan kaynaklandigrm,

Bu hayvanlann yanstinlmasi ve dovusturnlmesi ile ilgili olarak internet ortaminda acikca sans ve reklam ilanlanna rastlandigim, sanal sans ortammm kaldinlmasmm sorunun coztimunde ilk asama olacagmi,

Oncelikle ilgili Kanun ve Yonetmeligin tam olarak uygulanmasi gerektigini, uygulamada yasanan sikmtilann asilmasi hususunda gereken katkiyi vermeye hazir o Iduklanrn ,

Belirtmistir,

Turk. Veteriner Hekirnler Birligimn 4/2/2010 tarihll yazismda;

Tehlikeli hayvanlann saldirganlik ozelliklerinin genetik yapilanndan kaynaklandigi ve bu ozelliklerinin egitimle tam amen giderilemedigi, bunun yarnda guclu fiziki yapilarr nedeniyle zaptirapt altma almmalanmn oldukca zor oldugu,

Bu ozellikleri nedeniyle, sahibinin denetiminde dahi olsa, bu till hayvanlann kamusal alanlarda bulundurulmasmm halkm huzuru, esenligi saghg; ve gtlvenligi bakimmdan risk olusturabildigi,

5199 sayih Kanunun tehlikeli hayvanlara iliskin hukumlerinin ilgili idarelerce geregi gibi uygulanamadigi, bunun sebebinin kopek cinsi hayvanlann saglikh bir kayit sisteminin olmayisr nedeniyle takiplerinin yapilamamasmdan kaynaklandigi,

Tehlikeli kopeklerin saldrrgan ozelliklerinin yam sira bu till' hayvanlardan insanlara bulasabilen 200'den fazla zoonoz hastaligm oldugu,

Bu nedenlerle duzenli olarak veteriner hekim kontrolunun yapihp, valiler ve yerel yonetimler tarafindan saghkli kayit ve takip sisteminin olusturulmasi gerektigi,

Bildirilmistir,

5

, ,

b· ) Kamu Kurumu Temsilcilerinin aciklamalarn

Cevre ve Orman Bakanhgi temsilcisi Doga Koruma ve Milli Parklar Genel MiidiirHigu Av ve Yaban Hayati Daire Baskam Yasar TURKLE~ yazih ve sifahi olarak; Hayvanlan Koruma Kanununun hiikiimlerinin yeterince caydmci oldugunu, ancak uygulamada sorunlann yasandigmi,

Cevre ve Orman Bakanhgi'nm mevcut personeliyle gerekli denetimlerin ustesinden gelmesinin cok zor oldugunu,

Bakanhklan bunyesinde yeterli sayida veteriner personel bulunmadrgim bunun icin Tarim ve Koyisleri Bakanhgmin veterinerlerinden yararlanmak istediklerini,

Icisleri Bakanhgi ve mahalli idareler He isbirligi icerisinde kolluk kuvvetlerinin de destegi ile denetirnlerin yapilmasiyla ancak denetim ihtiyacmrn karsilanabilecegini,

TUrk Veteriner Hekimler Birliginden de kliniklere getiriIcn tehlikeli hayvanlann bildirilmesine icin destek beklediklerini,

Kanunun hukumlerinin uygulanmasmdan mahalli idareler ve Icisleri Bakanhgmm da sorumlulugu bulundugunu, ancak, Belediyeler, lcisleri Bakanligi ve Veterinerler Birligi tarafmdan bu konuda kendilerine hemen hemen hicbir ihbarda bulunulmadigmr,

ilgili idareler ve bilim kuruluslanndan destek alarak tehlike1i kopek turlerinin tespiti icin cahsma yaptiklanm, bu calismalar cercevesinde, 2008 yih icerisinde 81 i1 valiligine ve ilgili kamu kurumlanna meri mevzuat cercevesinde gerekli tedbirleri almalannm bildirildigini, Kanunun 14 uncu maddesinde yer alan pitbull terrier ve Japanese Tosa'ya Dogo Argentino, Fila Brasileiro ve bu irklann melezlerinin de ilave edildigi, yine tilm veteriner klinilderine bakim ve tedavi amach gelen tehlike arz eden kopeklerin veteriner hekimler odasi tarafindan il valiligine bilgi. vermelerinin istendigini,

Tehlikeli hayvanlarla ilgi.li halkm bilgilendirilmesi amach poster basimi cahsmasi yaptiklanm, Bircok yerde kaydi yapilmamis bu tur hayvanlara el koyduklanru, tehlikeli kopekler ile ilgili hillctimlere aykm davrananlara 2007-2010 yillan arasmda 13.230 TL. idari para cezasi uyguladiklanm,

Kanun ve Uygulama Yonetmeliginde tehlikeli hayvanlann insan ve cevre saghgma zarar vermemesi amaciyla caydmci hukumlerin acikca yer aldignn,

Bakanhklannca, 2004 yih icerisinde, 5199 sayih Kanun hUktimlerinin uygulanrnasi ve denetimi yetkisinin bu Kanunun 17 nei maddesine istinaden mahallin en buyuk mulki amirliklerine devredildigini,

Ifade etmistir.

6

Ieisler! Bakanhgr temsilcisi Murat Dikbas;

Valinin baskanligmdaki il hayvan koruma kurullannm, ilgili mevzuattaki gorev ve sorumluluklan yerine getirmekle yuknmlu oldugunu, yine Buyuksehir Belediyelerinin bannak kurmak suretiyle gerekli onlemleri almak durumunda olduklanm,

Bakanhklanna gelen talep ve sikayetleri ilgili birirnlere aktardiklanm, Kanunda belirtilen gorevlerin valilikler ve yerel yonetimler tarafmdan yerine getirilmesine iliskin muhtelif tarihlerde 4 genelge yayimladiklanm,

Belediye zabrtalannm ve kolluk gorevlilerinin tehlikeli havyalann toplanrnasi dahil gerekli tedbirleri almalan gerektigini, valilerinde gerek1i organizasyonu saglamakla yi.iki.imlU olduklarmi,

Belirtmistir.

Tarim ve Koyi~J1.eri Bakanhgmm 22/03/2010 tarihll yazismda;

Pitbull, Terrier, Jaanese Tosa gibi tehlike arz eden kopek irklannm dunyarun bircok ulkesinde yaygm olarak kopek dovuslerinde kullamlmak uzere farkli irklann melezlenmesi He uretildiginin bilindigi,

Zaman icinde yetistirilis amaci dogrultusunda gu.y ve saldrrganhk ozellikleri daha da gelisecek sekilde seleksiyona tabi tutulan bu rrklann diger kopek irklanndan farklilastrgi; saldrrganlik, guc ve mucadeleci ozellikleri diger ozelliklerinin onune gectigi,

Bu nedenlerle soz konusu irklann diger kopek irklan ile bans icinde aym ortamda yasayamadigi, tahrik edilmedikleri halde cocuklara ve yetiskinlere saldirarak olume kadar varan zararlar verebildikleri,

Buna ek olarak, sahipleri tarafmdan ilgili irklann tercih edilme sebebinin dovusturme ya da diger kisilere saldm amacli oldugu, bu irklann mevcudiyctleri yasa disr olan kopek dovuslerinin yaygmlasmasina neden oldugu, k6tU niyetli kisilerce tehdit ve saldin amaciyla kanunlann cevresinden dolasilarak biT nevi silah olarak kullamldigr,

Bu kapsamda, gelismis ulkeler tarafmdan hayvan refaht ve karnu guvenligi dikkate almarak bahsi gecen irklann yaygmlasmasimn snnrlandigi, bu cercevede, halkin huzuru, esenligi, saghgl ve gtrvenliginin korunmasi bakimmdan 5199 sayih Kanun ile soz konusu irklara getirilen simrlamalarm Bakanhklan tarafindan da hakh ve yerinde oldugunun mutalaa edildigi, .

Belirtilmistir .

istanbul Valiligmden gonderllen 23/3/2010 tarihli bilgi notunda;

Musteki Dursun KURT isimli sahisla n Mudurlugu elemanlannca bizzat yapilan gorusmede:

7

Dursun KURT'un sikayetine konu olan isinlma vakasirun 2001 yilmda meydana geldigi, 0 yillarda henuz pitbuU ile ilgili bir yasak olmadigi, .ancak clayin ailesi ve cevresi uzerinde psikolojik olarak etki biraktigi ve halen sokakta gordtigii her pitbull sahibi ile kavga ettigi ve bu hayvanlann bakirm iIe ilgili yeni bir duzenleme yapilmasi talebinin oldugunu belirttigi,

Yapilan inceleme sirasmda isinlma olaymdaki kopegin belirtilen adresie bulunmadigi, . sahibinin ise hapiste oldugu bilgisi almdigi,

Bahse konu pitbull cinsi kopek ile ilgili n MUdtirliigu teknik eIemanlannca gerekli incelemelerin yapt1dlg~,

B ildirilmistir.

c~) Usul ve Esasa illskfn Degerlendirme:

Kornisyonumuz, "Cevre ve insan guvenligi bakimtndan risk tasiyan pitbull vb. tehlikeli hayvanlar hakktnda gerekli onlemlerin altnmast" talebini iceren dilekce hakkmda ilgili kamu kurumlanndan somut konunun incelenmesini ve neticenin bildirilmesiniistemekle beraber, talep ve sikayet konusunun genellik arz etmesi, gorsel ve yazili medya organlannda benzer sikayet konulannm sikca yer almasim dikkate alarak, konuya iliskin karnu kurum ve kuruluslarmm yaptrgi i$ ve islemleri genel olarak sorgulamayi, degerlendirmelerini almayi.ve bu cercevede sonuclar cikarmayi uygun bulmustur.

Yapilan usuli incelemede gundeme alman dilekcenin 3071 sayih Dilekce Hakkmm Kullanilmasma dair Kanun ve TBMM Ic;tuzugunun 115 ila 120 nci maddelerinde belirtilen kosullan tasidigi gorulmus, dilekce konulanmn DKGK'da esastan incelenmesi uygun bulunmustur,

Pitbull vb. tehlikeli hayvanlann olusturdugu tehdide karsi gerekli onlemlerin almmasi hususu Dlinyadaki cogu ulkenin guncel gundem maddelerinden birini olusturmustur. Ornegin Amerika'daki bazi eyaletlerde bu tnr kopeklerin sahiplenilmesi tamamen yasaklanrnisken diger bazr eyaletlerde ise, bu hayvanlann ev disma cikanlrnarnasr, agizhk takilmasi, kayit edilerek kisirlastmlmast, sebep olabilecegi zararlara karst yuksek meblaglarla sigortalattmlmasi vb. agir yukumlulukler getirilmistir, Cogu A vrupa ulkesi de ya bu hayvanlarm beslenmesi konusunda kapsamli bir yasak getirmis ya da son derece simrlayici sartlar altinda bu hayvanlann bulundurulrnasma izin vermislerdir.

Bilindigi uzere hayvanlann insan ve doga kaynakh magduriyetlerinin onlenmesi, gozetilmeleri, canlanmn ve saghklannm korunmasi amaciyla Ulkemizin uluslarasi taahhiitleri ve geleneksel degerleri gozetilerek 5199 saY111 Hayvanlan Korumu Kanunu, 22 n?i Yasama Doneminde kabul edilmistir. Admdan da anlasildigi uzere Kanunun genel cdaginda hayvanlann korunmast yer alrmstir. Bununla birlikte Kanun koyucu tehlikeli hayvanlara karst

8

cevre ve insan saghgrmn korunmasim koydugu hiiktimlerle guvence ve koruma altma alrnayi da ihtiyac olarak gormustur.

5199 sayrh Kanunun Yasaklar bashkh 14lincli maddesinde, 'Pitbull Terrier, Japanese Tosa gibi tehlike arz eden hayvanlart uretmek; sahiplendirilmesini, illkemize girisini, sattsmi ve reklamini yapmak; takas etmek, sergilemek ve hediye etmek' yasaklamrken; bu Kanunun gecici 1 inci maddesiyle de, 'belirtilen bu hayvanlardan, yurda bu Kanunun yiiriirlilge girdigi tarihten once sokulmus olanlartn sahipleri; ilr; ay icerisinde hayvan koruma kurullartna bildirimde bulunarak bunlart kayit altina aldtrmak; alti ay icerisinde ktsirlasnrarak kistrlastinldtklartna iliskin belgeleri it hayvan koruma kurullartna teslim etmek zorunlulugunda' olduklan belirtilmistir, Kanunun idari cezalar bashkli 28 inci maddesiyle 'tehlikeli hayvanlarla ilgili yasaklara aykin davrananlara hayvan bastna ut;bind6rtyiizofuzdort (3434) TiirkLirasi idari para cezasi verilecegi ve hayvanlara el konulacagi "belirtilrnistir. Yine bu Kanunun 15 ila 17 inci maddelcrinde her ilde valinin baskanligmda olusturulacak i1 hayvanlan koruma kurullan Kanunun hukiimlerinin uygulanmasindan sorumlu tutulmus, bu Kanun hukumlerine uyulup uyulmadigim denetleme yetkisi .ise Cevre ve Orman Bakanligma birakilrrnstrr. Uygulamada bu denetim yetkisi, Kanunun 17 nei maddesine istinaden mahallin en buyuk mulki amirliklerine devredilmistir,

Bu cercevede Kanun Koyucu bu hayvanlann uretimini, baska birine sahiplendirilmesini ve satismi yasaklarken, bali hazirda bu hayvanlan besleyenlere de, kayit altma aldirma, kisirlasurma gibi agu' yiiklimlilliikler getirmistir, Kanunun soz konusu maddeleriyJe bir kisrmmn ismi acikca belirtilerek insan ve cevre saghg;. ve guvenligi baknnmdan tehlikeli kabul edi1en hayvanlarm, belli bir surecte toplumsal yasamdan tamamen uzaklastmlmasi ana hedef olarak gozetilmistir, Kanun koyucu bu hedefe ulasrnak icin oncelikle yeni uretimleri yasaklarken, varolanlann da belli yukurnlulukler dahilinde omurlerinin sonlanmasiyla tamamen toplumsal yasamdan cikanlmasuu arzularmsur. Hiy ~Uphesiz ki hayvanlan koruma amacrylakanun cikaran irade, soz konusu hayvanlann tehlikelilik durumlanm bilerek ve dikkate alarak, can ve mal guvenligi, toplumun huzur ve esenligi bakmundan yasamsal onemde gordiigu bu hususu caydinci hUki.imlerle diizenleme ihtiyaci gormts; kamu idarelerine de gerekli islemleri tesis etmelerine iliskin gorev, yetki ve sorumluluk vermistir.

Komisyonumuz saghldl bir kanaate ulasmak icin Kamin Koyucunun bu yaklasirmm bir kez de kendi calismalanyla pekistirmek istemistir, Bu cercevede oncelikle pitbull vb. hayvanlann kamusal ve toplumsal alanlarda (park, mahalle, sokak vs.) bulundurulmasinm kamu duzeni bakimindan risk olusturup olusturmadigr hususu uzerinde durulmustur. B~ Tanm ve Koyisleri Bakanhgt ve Turk Veteriner Heldm1er Birligi olmak tizere konu Uzer:i.nde uzmanhgi olan kamu ve ozel kuruluslann verdigi bilgilerden;

Pitbull, Terrier, Jaanese Tosa gibi tehlike arz eden kopek irklanrnn dunyamn bircok ulkesinde yaygin olarak kopek dovuslerinde kullanilmak tizere farkli rrklarm melezlenmesi ile uretildigi, saldirganhk ozelliklerinin genetik yapilanndan kaynaklandigi,

9

Zaman icinde yetistirilis amaci dogrultusunda guc ve saldrrganlik ozellikleri daha da gelisecek sekilde seleksiyona tabi tutulan bu irklann diger, kopek irklanndan farklilasngi; saldirganlik, gUs: ve mucadeleci ozellikleri diger ozelliklerinin onune gectigi,

Bu nedenlerle soz konusu irklarm diger kopek irklan ile bans icinde ayrn ortamda yasayamadigi, tahrik edilmedikleri halde cocuklara ve yetiskinlere saldirarak olume kadar varan zararlar verebildikleri, toplum icerisinde bulundurulmalanmn kamu duzeni bakimmdan risk olusturdugu anlasilrmstrr,

Tehlikeli hayvanlann bu ozelliklerinin yam stra kamu duzeni bakimindan risk tasimalanm artiran diger bir sebep ise, bu hayvanlann psikolojik sorunlan on planda olan ve cogu zaman kopek dovusleri gibi mesru olmayan islerde kullanmak isteyen kisilerce besleniyor olmasidir, Belki iyi niyetli ellerde cok risk tasimayacak bu hayvanlann cogu zaman kotu niyetli kisilerce sahiplenilmesi, bazen olumcul bir silaha donusebilmesine netice vermektedir. Yazih ve gorsel basmda yer alan haberler de bu tespiti teyit etmektedir.

5199 sayili Kanunun yukanda belirtilen tehlikeli hayvanlarm toplumsal yasamdan belli bir surecte tamamen uzaklastmlrnasmi saglamaya yonelik amir hukurnleri karsismda, bu Kanunun yuriirliige girdigi 2004 yilmdan bu gune kanun koyucunun acik irade ve arzusuna karsm bu hayvanlann toplumsal yasamdaki varligmda azalmanin olmasi bir yana, bu hayvanlann sayilannda artis yasanmisnr. Kaldi ki bu kopeklerin ortalama omurleri dikkate almdrginda mevcut tehlikeli hayvanlann pek cogunun bu Kanunun yiirurluge girdigi tarihten sonra uretilerek sahiplige konu edildigi anlasilmaktadir,

Komisyonumuzun bilgisine basvurdugu gerek kamu kurumu temsilcilerinin gerekse sivil toplum orgtitlerinin ittifakla belirttikleri bir durum da, 5199 sayih Kanunun yukanda belirtilen hukumleri dogrultusunda uygulamamn gelistirilemedigicyerel ve merkezi idare kuruluslannm bu Kanunda belirtilen sorumluluklan tam olarak yerine getirernedigi, yapilan islemlerin kanun koyucunun belirledigi hedefleri gerceklestirmenin gerisinde kaldigidrr. Bu cercevede Kanunun belirledigi hedeflere ulasmak icin salt cevre il mudiirluklerinin personeliyle gerekli denetimlerin tistesinden gelinmesinin cok zor oldugu da anlasilmaktadir.

Denetim/yonetim eksikligiyle beraber internet kullanrrm ve petshoplann yaygmlasmasi, yeni pazarlann olusmasma, bu hayvanlann uretilip, saulmasma ve kopek dovusleri gibi kotu niyetli faaliyetlere zemin hazirlarmstir.

Yukanda belirtilen durumlar dikkate almdigmda, Kanun Koyucunun tehlikeli hayvanlann toplumsal yasamdan uzaklastmlmasinda gecici bir yontem olarak gozettigi - kanunun yUrUrlUge girdigi tarihte mevcut tehlikeli hayvan sahipleri icin ongorulen- kosullu iznin, ana kurah ve hedefi islevsizlestiren sonuclar dogurdugu ortadadir. Kaldi ki Kanunun ytirUrlUge ginnesinden itibaren 6 yil gibi bir sure gectigi, kopeklerin yasam surelerinin yaklasik 10 yilla smirh oldugu du~iiniildUgUnde, Gecici 1 nci madde hukmunun uygulama alanmm ciddi olarak azaldigi da ortadadrr,

10

Oysa, yasalann sekli ve lafzi yorumu kadar amacsal yorumu da yapilmali ve yasa koyucunun gercek maksadi He yasamn 'ratio legisi' (ruhu, ozli) bu sekilde ortaya konulmaya cahsilmalidir. Yurutme makam ve gorevlileri de yapacaklan idari duzenlemelerini, uygulamalanm bu hedefe en kisa ve etkin yoldan ulastiracak sekilde gelistirmek durumundadrr. Gelinen durum dikkate almdigmda kosullu izne tabi tchlikeli hayvan sahipleri sorumluluklanni yerine getirmemis, icra makamlan Kanunun ongordtigU hedefe ulasmak ve amacmi yakalamak uzere gerekli is ve islemleri gerceklestirernemis, Kanun koyucunun destekleyecegi cesaretli adimlan atamarmstir.

Bu cercevede yetkili icra makamlan toplumsal yasamla etkilesime gecirilen tehlikeli hayvan1ann re'sen veya sikayet uzerine el konulmasi dahil etkin duzenlemeleri yapmak ve uygulamalanni sekillendirmekle yukumludur. Ozel Kanun niteligindeki 5199 sayih Kanunla belirtilen idari makamlann tehlikeli hayvanlara iliskin gerekli onlemleri alma sorumluluklannm yam sira, kamu duzenini i1gilendinnesi nedeniyle belediye zabitasi ve genel kolluk makam ve gorevlileri de ozel ve genel kanunlardan aldiklan yetki ve gorev dogrultusunda gerekli onlemleri almalan, valilerinde gerekli organizasyonu tesis etmeleri gerekmektedir.

Komisyonumuz kamu idarelerinin ve ozellikle genel kolluk gorevlilerinin sorumluklarmm kanunda acik ve daha net ifade edilmesine iliskin kanuni duzenleme ihtiyaci oldugunu dile getiren yaklasima da katilmamaktadir. Gerek 5199 sayili Kanun gerekse kamu dilzenini, toplumun saghgim korumaya yonelik genel yasa metinleri, gUndem konusu tehlikeli hayvanlara iliskin, bir yandan kamu idarelerinin gorev ve sorumluluklanm duzenlerken, diger yandan caydmci mueyyidelerle de bu yetki ve goreve gUy katmisur. Burada sorun daha 90k kurumlar arasi koordinasyon eksikligi ve idari mevzuat eksikligindcn kaynaklanmaktadrr, Komisyonumuz bu noktada Cevre ve Orman Bakanligmm ve Icisleri Bakanhgmm Kanunun hukumlerinin uygulamaya gecirilmesinde, idari duzenlemelerin yapilmasmda ve koordinasyonun kurulmasinda, birinci derecede yukumlu oldugunun da ozellikle altmi cizmektedir.

Bu cercevede, Hayvanlan Koruma Kanunun Uygulama Yonetmeliginin "el

koymaya" iliskin hukmunun, elkoyma yetkisinin genel kolluk makamlan ve belediye zabitasmi icerecek sekilde genisletilmesi; Kanunun yururluge girmesinden once sahiplenilip sahiplenilmedigine bakilmaksizm ~ikayet uzerine veya re'sen insan yasam alanlannda bulundurulan tehlikeli hayvanlann el konulup, cevre il mudurlukleri ve belediyelere teslim edilmesi ve el konulan bu hayvanlarm hayvan bannaklarmda rehabilete edilip kontrol altma ahnmasma iliskin duzenleme yapllma~l; Kanunun yurilrluge girmesinden once sahiplenilip . sahiplenilmedigine bakilmaksizin tehlikeli hayvanlan insan yasam alanlannda besleyenlerin, bu hayvanlan yetkili idari makamlara teslim etmelerine iliskin yukumluk getirilmesi; yine lcisleri Bakanligmca da valiliklerin, kolluk makamlanmn ve mahalli idarelerin tehlikeli

11

hayvanlann eI konulmasma ve kontrol altma almmasma iliskin gerekli hassasiyetin gozetilmesi yonunde talimatlandinlmasi, Komisyonumuzca ivedilikle uygulamaya kazandmlmasi gereken idari tasarruflar olarak dttsunulmektedir. Yine el koyma noktasinda insiyatif kullanacak gorevlilerin mudahalelerini dogru ve yerinde yapabilrneleri icin tehlikeli hayvanlann cinsleri konusunda bilgilendirmesi Cevre ve Orman Bakanligmca oncelikle saglanmahdir.

Komisyonumuzun tespit ettigi bir durum da, tehlikeli hayvanlann internet ilzerinden ve petshoplar aracihgiyla uretiminin, satismm ve reklammm actkca yapiliyor olmasidrr. Komisyonumuzun bilgisine basvurdugu kamu ve ozel kurum temsilcilcri ozellikle internet ve petshoplar uzerinden bu islerin yapildrgma iliskin somut gozlem ve tecrubelerini aktarmrslardrr. Tarafimizca yapilan internet uzerindeki basit capli taramada bile bu icerikle pek 90k web sitesiyle karsilasilrmstir. Kanunun emredici hukumletine aykin internet uzerinden yapilan yayinlarm durdurulmasi icin Cevre ve Orman Bakanligi ve Kolluk makamlannca oncelikle bu sitelerin tespit edilmesi ve bu tespitlerin adli sorusturma/kovusturma makamlany la pay lasilip bu makamlarin harekete gecirilmesi gerekmektedir.

Yine Kanunun emredici hukumleri karsismda, SQZ konusu hayvanlann gerek dovuslerden kaynakli yaralarunalar gerekse bakrmlan nedeniyle veteriner kliniklerine goturuldukleri du~tinUldugilnde, veterinerlik hizmetlerini kamu ve kisi yaranna yonelik gelisimini hedefleyen Turk Veteriner Hekimler Birligi gibi kamu meslek kuruluslannm, bu hayvanlann ihban ve gerekli onlemelerin almmasi icin meslek mensuplanm yonlendirici i~ ve islemleri yapmalan beklenilmelidir. Cevre ve Orman Bakanlrgirun muhteliftarih1i yazrlanyla bu yonde Turk Veteriner Hekirnleri Birligi nezdinde bir takim girisimlerde bulundugu bilinse de, Komisyonumuza -ulasan bilgilerden uygulamada veteriner hekimlerden bu yonde cok da katki saglamlmadrgi anlasilmtstir.

Ozetle;

Kanunun aS11 hedefi tehlikeli hayvanlan toplumsal alanlardan tamamen uzaklastirmaktir.

Kanunun Gecici 1 nei maddesinin uygulama alam onemli bir oranda azahmsnr.

Kamu idareleri Kanunun as 11 amacmi gerceklestirmeye yonelik re'sen elkoyma dahil etkili onlemleri almakla yukttmludnr.

Bu hayvanlann bulundurulmasi kamu duzenini bozucu sonuclar dcgurmaktadir.

Cevre il mudurlukleri mevcut personeliyle SQZ konusu hedefleri gerceklestirmekte yetersiz kalmaktadir.

Kamu diizenini gerektirmesinden Belediye zabitalan, genel kolluk makam ve gorevlileri gerekli insiyatifi kullanmahdir.

12

Basta internet uzerinden yapilan yaymlar olmak uzere tehlikeli hayvanlarin sansmm, reklamimn ve uretiminin yapildigi ortamlar uzerinde denetimler artinlmalidir.

Kamu yaranni hedefleyen kamu meslek kuruluslan da kanun koyucunun hedeflerinin gerceklestirilmesine yardimci olmalidir.

Geregi Dii~UiniHdii:

Cevre ve insan guvenligi bakimmdan risk tasiyan pitbull vb. tehlikeli hayvanlar hakkinda gerekli onlemlerin ahnmasi talebini iceren dilekce konusuna iliskin yukanda yapilan degerlendirmeler dogrultusunda,

Cevre ve Orman Bakanligmdan, toplu yasam alanlannda bulundurulan tehlikeli hayvanlann sikayet uzerine veya rc'sen el konulup, cevre il rntldurlukleri vc belediyelere teslim edilmesine; el konulan bu hayvanlann hayvan bannaklannda rehabilete edilip kontrol altma alrnmasina ve tehlikeli hayvan sahiplerine bu hayvanlan ilgili idarelere teslim etme ytiki.imltilugu gctirilmesine iliskin idari duzenlemelerin yapilmasmm istenilmesine,

Cevre ve Orman Bakanhgindan, kurumlar arasinda yasanan koordinasyon eksikliginin ve gorev ve yetki dagihmmdaki belirsizligin giderilmesine; tehlikeli hayvanlara el koyma yetkisinin genel kolluk makamlan ve belediye zabrtasnu icerecek sekilde genisletilmesine iliskin idari duzenlemelerin yapilmasmin istenilmesine,

lcisleri Bakanhgmdan ve Cevre ve Orman Bakanligmdan, i1 valiliklerinin, kolluk makamlanmn ve mahalli idarelerin tehlikeli hayvanlann eI konulmasma ve kontrol a1tma almrnasina iliskin gerekli hassasiyeti gozetmeleri ve uygulamalanm gerceklestirmeleri yonunde talimatlandmlmasmm istenmesine; genel ve belediye kolluk . gorevlilerinin tehlikeli hayvanlann turlerini tanimalanna iliskin bilgilendirilrnesinin istenmesine,

Cevre ve Orman Bakanhgmdan, Kanunun emredici hukumlerine aykin internet uzerinden yapilan yaymlarm durdurulmasi icin oncelikle bu sitelerin tespit edilmesinin ve bu tespitlerin adli sorusturma/kovusturma makamlanyla paylasihp bu makamlann harekete gecirilmesinin istenmesine; hayvan tire tim ciftlikleri ve petshoplar uzerinde yapilan denetimlerin artmlmasina iliskin i1 valiliklerinin ve yerel idarelerin uyanlmasmm istenmesine,

Turk Veteriner Hekimler Birliginden, hayvan klinigi isleten veteriner hekimlerin bakim ve . yaralanrna nedeniyle kendilerine ulasan tehlikeli hayvanlan ilgili idarelere bildirmelerine iliskin uyanlmalannm ve bu konuda mesleki duyarhhgm gelistirilmesinin istenmesine,

3071 sayih Kanun ve TBMM i9tilZtigonti~ ilgili maddeleri geregince, itiraz yoIu acik olmak uzere oybirligiyle karar verildi.

13

) ,

Karar No: is

KOIIll."U Cevre ve insan guvenligi bakirnmdan risk tasryan pitbull vb. tehlike1i hayvanlar hakkmda gereldi onlemlerin almmasi talebini iceren dilekce konusu hakkmda,

Melllmet JH{liIiUt DEMiR Mardin Milletvekili Dilekce Komisyonu Katip Uyesi

-,

"

A

Allnmet OKSUZKA VA Kayseri Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Mustafa KlJ~ Sanhurfa Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Bihlun 'f A.MA YLIGiL istanbul Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Ali KUL

Bursa Milletvekili Dilekce Komisyonu Baskanvekili

cf,-. ~jJ

Hayrettin ~AKMAK Bursa Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Fuat OLMEZ'fOPRAK Malatya Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Muharrem V ARLI 'Adana Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Fatma KURTULAN Van Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

FarukKOCA Ankara Milletvekili Dilekce Komisyonu Sozciisii

Htiseyin BESLi istanbul Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

Mu~ Milletvekili -, Dilekce Komisyonu Uyesi

FuatC;AY

Ratay Milletvekili Dilekce Komisyonu Uyesi

ecepTANER Aydin Milletvekili - Dilekce Komisyonu Uyesi