TIPOLOGIJA DOKUMENATA/DJELA

ZA VOENJE BIBLIOGRAFIJA U SISTEMU COBISS

10. 6. 2008.
LANCI I DRUGI SASTAVNI DIJELOVI
1.01 Izvorni nauni lanak
Izvorni nauni lanak je samo prva objava originalnih istraivakih rezultata u takvom obliku da se
istraivanje moe ponoviti, a utvrene injenice provjeriti. Po pravilu je organiziran po shemi
IMRAD (Introduction, Methods, Results And Discussion) za eksperimentalna istraivanja ili na
deskriptivan nain za deskriptivna nauna podruja. Mora biti objavljen u naunom asopisu sa
recenzentskim sistemom prihvatanja lanaka i recenziran. Recenzentski sistem mora biti vidljiv iz
uputstava za autore.
Izlaganja na konferenciji, ak i onda kada su objavljena u naunom asopisu, ne spadaju u ovu
kategoriju, ve se rasporeuju u 1.06 ili 1.08.
1.02 Pregledni nauni lanak
Pregledni nauni lanak je pregled najnovijih djela o odreenom predmetnom podruju, djela
pojedinog istraivaa ili skupine istraivaa s ciljem da se ve publicirane informacije samu,
analiziraju, evaluiraju ili sintetiziraju. Donosi nove sinteze koje takoe ukljuuju rezultate
sopstvenog istraivanja autora. Mora biti objavljen u naunom asopisu s recenzentskim sistemom
prihvatanja lanaka i recenziran. Recenzentski sistem mora biti vidljiv iz uputstava za autore.
Izlaganja na konferenciji, ak i onda kada su objavljena u naunom asopisu, ne spadaju u ovu
kategoriju, ve se rasporeuju u 1.06 ili 1.08.
1.03 Kratki nauni lanak
Kratki nauni prilog je izvorni nauni lanak kod kojeg neki elementi sheme IMRAD mogu biti
izostavljeni. Ukratko saima rezultate zavrenog izvornog istraivakog djela ili djela koje je jo u
tijeku. Ovdje spadaju i kratki pregledi (mini review) i prethodne objave, ako imaju znaaj kratkog
naunog priloga.
Izlaganja na konferenciji, ak i onda kada su objavljena u naunom asopisu, ne spadaju u ovu
kategoriju, ve se rasporeuju u 1.06 ili 1.08.
1.04 Struni lanak
Struni lanak je prikaz ve poznatog, s naglaskom na upotrebljivosti rezultata izvornih
istraivanja i irenju znanja, a zahtjevnost teksta prilagoena potrebama korisnika i itaoca
strunog ili naunog asopisa u kojem je objavljen.
Izlaganja na konferenciji, ak i onda kada su objavljena u strunom ili naunom asopisu, ne
spadaju u ovu kategoriju, ve se rasporeuju u 1.07 ili 1.09.
1.05 Popularni lanak
Popularni lanak je lanak za popularizaciju naunih ili strunih spoznaja i drutvene uloge
istraivake i razvojne djelatnosti. Popularni lanci po pravilu se objavljuju u optim asopisima i
novinama, te drugim asopisima za popularizaciju znanja.

2
Izlaganja na konferenciji, ak i onda kada su objavljena u strunom ili naunom asopisu, ne
spadaju u ovu kategoriju, ve se rasporeuju u 1.07 ili 1.09.
1.06 Objavljeno nauno izlaganje na konferenciji (pozvano predavanje)
Pozvano predavanje mora biti vidljivo iz publikacije ili programa konferencije ili dokazano s
pozivom organizatora konferencije, te mora odgovarati kriterijumima pod 1.08.
1.07 Objavljeno struno izlaganje na konferenciji (pozvano predavanje)
Pozvano predavanje mora biti vidljivo iz publikacije ili programa konferencije ili dokazano s
pozivom organizatora konferencije, te mora odgovarati kriterijumima pod 1.09.
1.08 Objavljeno nauno izlaganje na konferenciji
Objavljeno nauno izlaganje na konferenciji (predavanje, referat, poster) u cjelini objavljeno u
samostalnom zborniku konferencije, u naunom asopisu ili na web site-u konferencije, odnosno
organizatora konferencije. Objavljeno izlaganje mora biti bar u naelu organizirano kao nauni
lanak.
Recenzija prema kriterijumima za izvorne/pregledne nuane lanke, odnosno samostalne naune
sastavne dijelove u monografijama, utvruje se prema tipologiji zbornika konferencije koji moe
biti samostalna monografska publikacija, redovan ili poseban broj asopisa, dodatak ili izvor na
internetu.
Saeci i proireni saeci, ili objavljene prozirnice, ne spadaju u ovu kategoriju (vidi 1.12).
1.09 Objavljeno struno izlaganje na konferenciji
Objavljeno struno izlaganje na konferenciji (predavanje, referat, poster) u cjelini objavljeno u
samostalnom zborniku konferencije, u strunom (ili naunom) asopisu ili na web site-u
konferencije, odnosno organizatora konferencije.
Saeci i proireni saeci, ili objavljene prozirnice, ne spadaju u ovu kategoriju (vidi 1.13).
1.12 Objavljeni saetak naunog izlaganja na konferenciji
Saetak ili proireni saetak izlaganja (predavanja, referata, postera) na konferenciji koji je
objavljen u zborniku konferencije ili u naunom, odnosno strunom asopisu, ili na web site-u
konferencije, odnosno organizatora konferencije.
1.13 Objavljeni saetak strunog izlaganja na konferenciji
Saetak ili proireni saetak izlaganja (predavanja, referata, postera) na konferenciji koji je
objavljen u zborniku konferencije ili u naunom, odnosno strunom asopisu, ili na web site-u
konferencije, odnosno organizatora konferencije.

3
1.16 Samostalni nauni sastavni dio ili poglavlje u monografskoj publikaciji
Samostalni nauni sastavni dio ili poglavlje u monografskoj publikaciji obrauje se kao posebna
bibliografska jedinica samo u sluaju kad je rije o tzv. urednikoj publikaciji sa samostalnim
prilozima pojedinih autora, a ne o integralnom tekstu vie autora navedenih takoe i na naslovnoj
strani monografije. Ovdje spadaju i izvorne naune geografske karte ako predstavljaju samostalni
prilog koji se moe autorski identificirati.
Izlaganja na konferencijama, koja su objavljena u zborniku konferencije, ili u tematskom ili
posebnom broju asopisa, ne spadaju u ovu kategoriju.
Sastavni dijelovi ili poglavlja u publikacijama tipa 2.03, 2.04, 2.05, 2.12, 2.13 i 2.14 analitiki se
ne obrauju.
1.17 Samostalni struni sastavni dio ili poglavlje u monografskoj publikaciji
Samostalni struni sastavni dio ili poglavlje u monografskoj publikaciji obrauje se kao posebna
bibliografska jedinica samo u sluaju kad je rije o tzv. urednikoj publikaciji sa samostalnim
prilozima pojedinih autora, a ne o integralnom tekstu vie autora navedenih takoe i na naslovnoj
strani monografije. Ovdje spadaju i strune geografske karte ako predstavljaju samostalni prilog
koji se moe autorski identificirati.
Izlaganja na konferencijama, koja su objavljena u zborniku konferencije, ili u tematskom ili
posebnom broju asopisa, ne spadaju u ovu kategoriju.
Sastavni dijelovi ili poglavlja u publikacijama tipa 2.03, 2.04, 2.05, 2.12, 2.13 i 2.14 analitiki se
ne obrauju.
1.18 Odrednica sastavni dio enciklopedije, leksikona, rjenika ...
Odrednica sastavni dio sadri sistematini pregled i prikaz odreene teme, problema, predmeta,
rijei, linosti ili dogaaja. Ovdje spadaju samo odrednice due od 200 rijei. Ako se obrauju
odredice krae od 200 rijei, rasporeuju se u 1.25. Kada je rije o naunim sastavnim dijelovima,
koji su po obimu uporedivi sa samostalnim naunim sastavnim dijelovima monografija, mogu se
rasporediti u 1.16.
1.19 Recenzija, prikaz knjige, kritika
Prilog u naunoj ili strunoj publikaciji (asopisu, knjizi itd.), u kojem autor ocjenjuje ili dokazuje
pravilnost/nepravilnost nekog naunog ili strunog rada, kriterijuma, miljenja ili utvrene
injenice i/ili pobija/podrava/ocjenjuje utvrene injenice, radove ili miljenja drugih autora.
Prikaz strunog miljenja, miljenja o naunom, strunom ili umetnikom djelu, naroito s obzirom
na njegov kvalitet.
1.20 Predgovor, propratna rije
Kratki tekst ispred ili iza glavnog teksta koji govori o tom tekstu i o njegovom autoru. Ne obrauju
se pozdravne rijei, zahvalnice i sl. Kada je rije o uvodnim ili propratnim studijama od naunog ili
strunog znaaja, mogu se rasporediti u 1.16 ili 1.17.
1.21 Polemika, diskusioni prilog
Prilog u kojem autor dokazuje pravilnost odreenog kriterijuma, svog miljenja ili utvrene
injenice i pobija konstatacije ili miljenja drugih autora.

1.22 Intervju
Javnosti namijenjen nauno ili struno relevantan razgovor. Primarno autorstvo pripada
intervjuiranoj osobi, ako citati njenih odgovora obuhvataju vei dio objavljenog teksta; u
suprotnom se intervjuirana osoba tretira kao sekundarni autor.
1.23 Umjetniki sastavni dio
Poezija, proza, kompozicije i drugi umjetniki sastavni dijelovi nekog zakljuenog opusa.
1.24 Bibliografija, indeks i sl.
1.25 Drugi lanci ili sastavni dijelovi

MONOGRAFIJE I DRUGA ZAKLJUENA DJELA

2.01 Nauna monografija
Nauna monografija je publikacija u kojoj se nauno, sistematino, iscrpno i sveobuhvatno tretira
neki problem, pitanje ili predmet, linost ili dogaaj, u jednoj svesci, odnosno u odreenom broju
svezaka, koje se objavljuju istovremeno ili u unapred odreenom vremenskom razdoblju.
Publikacija mora biti recenzirana i treba da ima sve propisane elemente za dobijanje CIP-a i ISBNa (ISMN-a). Ovdje spadaju i nauno-kritike objave originala, nauni prijevodi s komentarom,
nauni rjenici i naune geografske karte.
Zbornici konferencija, zakljuni i drugi izvjetaji o radu na istraivakim zadacima i sl. (ak i u
povezanom obliku), ne spadaju u ovu kategoriju. O izuzecima odluuje dravna ustanova nadlena
za nauku.
2.02 Struna monografija
Struna monografija je publikacija u kojoj se struno tretira neki problem, pitanje ili predmet,
linost ili dogaaj, u jednoj svesci, odnosno u odreenom broju svezaka koje se objavljuju
istovremeno ili u unapred odreenom vremenskom razdoblju. Publikacija mora da ima sve
propisane elemente za dobijanje CIP-a i ISBN-a.
Zbornici konferencija, zakljuni i drugi izvjetaji o radu na istraivakim zadacima i sl. (ak i u
povezanom obliku), ne spadaju u ovu kategoriju.
2.03 Univerzitetski ili visokokolski udbenik s recenzijom
Univerzitetski ili visokokolski udbenik je tip publikacije koja je namijenjena studentima kao
propisana nastavna graa za odreeni studijski smjer ili predmet (npr. udbenik algebre,
praktikum).
2.04 Srednjokolski, osnovnokolski ili drugi udbenik s recenzijom
Udbenik za osnovne i srednje kole, te drugo preduniverzitetsko obrazovanje, koji je prireen u
skladu s propisanim nastavnim planom i programom i prihvaen po odgovarajuem postupku.

5
2.05 Ostala nastavna graa
Sistematska obrada nastavnog gradiva po studijskom programu, koju autor priprema po svojoj ili
tuoj grai (biljeke predavanja, sabrana graa, skripta), zbirka vjebi i zadataka za odreeni
predmet te druga nastavna pomagala (npr. zvuna graa, multimedijske nastavne jedinice ...).
2.06 Enciklopedija, rjenik, leksikon, atlas, geografska karta
Publikacija opteg ili strunog znaaja, koja na pregledan nain obuhvata podatke i uputstva za
odreeno podruje ili predmet.
2.07 Bibliografija
Ureen pregled objavljenih i/ili izvedenih radova koji je objavljen kao monografija.
2.08 Doktorska disertacija
Doktorska disertacija je rad na osnovu kojeg je autor stekao naziv doktora nauka.
2.09 Magistarski rad
Magistarski rad je rad na osnovu kojeg je autor stekao naziv magistra nauka ili naziv magistra
prema bolonjskom studijskom programu.
2.10 Specijalistiki rad
Specijalistiki rad je rad na osnovu kojeg je autor stekao naziv specijaliste.
2.11 Diplomski rad
Diplomski rad je rad na osnovu kojeg je autor stekao struni naziv.
2.12 Zavrni izvjetaj o rezultatima istraivanja
Publikacija koja prikazuje tok i rezultate (spoznaje, otkria) nauno-istraivakog ili razvojnoistraivakog zadatka. Ovdje spadaju samo zavrni, odnosno zakljuni izvjetaji koji su javno
dostupni. Privremeni, fazni i godinji izvjetaji, te administrativni izvjetaji za financijere, se ne
evidentiraju.
2.13 Elaborat, predstudija, studija
Izvjetaj o izvedenom projektnom zadatku kao zakljuena struna publikacija, odnosno
dokumentacija namijenjena poznatom korisniku, u kojoj je sistematski i iscrpno obraen neki
problem ili tema na osnovu relevantnih izvora informacija, te date smjernice za rjeavanje
problema i prijedlozi za dalji rad.
2.14 Projektna dokumentacija (idejni projekat, izvoaki projekat)
Projekat moe biti zakljuena publikacija koja odreuje ta treba uiniti i kako, odnosno zbirka
nacrta, tehnikih opisa i trokovnika za neki objekat (npr. projekat puta, zgrade u graevinarstvu i
arhitekturi, maine u mainstvu, informacijskog sistema, investicijski projekat u ekonomiji i sl.).
2.15 Miljenje vjetaka, arbitrano rjeenje

6
2.16 Umjetniko djelo
Poezija, proza, kompozicije, filmovi, slike i druga umjetnika djela.
2.17 Katalog izlobe
2.18 Istraivaki ili dokumentarni film, zvuni ili video snimak
Objava naunih problema i rezultata na filmskoj ili magnetskoj vrpci, ili na drugom elektronskom
nosiocu informacija.
2.19 Radio ili televizijska emisija
Radio ili televizijska emisija koja na struno zasnovan nain obrauje odreeni sadraj. Obrada se
vri na osnovu predloenog snimka, inae se evidentira u 3.11.
2.20 Zakljuena nauna zbirka podataka ili korpus
Elektronska zbirka podataka iji se nauni znaaj pokazuje u njenoj primenljivosti u istraivanju
irokog spektra aplikativnih ili teorijski osmiljenih problema. Zbirka podataka mora biti rezultat
zakljuenog istraivanja i mora odgovarati visokim kriterijumima kvaliteta koji se ocjenjuje na
osnovu iscrpne pratee dokumentacije. Zbirka podataka mora biti javno dostupna u nacionalnom ili
meunarodnom naunom arhivu podataka. Zbirka podataka mora biti dokumentirana i dostupna u
obliku koji omoguuje ponavljanje objavljenih naunih injenica izvedenih na osnovu nje.
Korpus je jedinstvena standardno oznaena i interno strukturirana zbirka autentinih tekstova, koja
je nastala po unapred odreenim mjerilima i sa odreenim ciljem, a koja je dostupna u
elektronskom obliku i opremljena alatima koji omoguuju vieslojno pretraivanje i statistiku
obradu podataka.
2.21 Programska oprema
Programska oprema na raunarskom mediju koja je javno dostupna ili izraena za poznatog
naruioca i predstavlja autorski prepoznatljiv samostalni rad. Ne evidentira se programska oprema
za podrku informacijskim sistemima ili procesima kod koje je autorstvo po pravilu korporativno.
2.22 Nova sorta
Nova sorta biljaka predstavlja intelektualno vlasnitvo. Dokazuje se odlukom o potvrivanju,
odnosno zatiti sorte, koju izdaje nadleni dravni organ na osnovu meunarodno uporedivih
rezultata PUN (Prepoznatljivost-Ujednaenost-Nepromenljivost) dobijenih testiranjem u
institucijama koje su priznate na nivou EU; nova sorta mora biti upisana u Zajedniki katalog sorti
EU.
2.23 Patentna prijava
Status patentne prijave ima zahtjev za dodjelu patenta od podnoenja do dodjele i objave patenta u
slubenom glasniku nadlenog zavoda za zatitu industrijske svojine. Zavod podnosiocu prijave
izdaje potvrdu o prihvaenom zahtjevu. Za jedan pronalazak u bibliografiju se unosi samo jedna
patentna prijava.
2.24 Patent
Patent je zatieni pronalazak. Patent se dodjeljuje s danom objave patenta u slubenom glasniku

7
nadlenog zavoda za zatitu industrijske svojine. Patent se dokazuje odlukom o dodjeli patenta ili
njegovom objavom na internetu (ESPACENET). Kada je patent dodijeljen, zapis o patentnoj
prijavi (2.23) mora se brisati!
Ako je za isti pronalazak u razliitim dravama dodijeljeno vie patenata, koji su lanovi iste
porodice patenata, tipologija se dodjeljuje samo jednom zapisu po izboru pronalazaa ili
podnosioca prijave. Ostali lanovi porodice indikatorom moraju biti izdvojeni iz bibliografije i
moraju biti bez tipa dokumenta. Izuzetak su dodijeljeni patenti s bitnom promjenom osnovnog
pronalaska.
2.25 Ostale monografije i druga zakljuena djela

2.30 Zbornik strunih ili nerecenziranih naunih radova na konferenciji

2.31 Zbornik recenziranih naunih radova na meunarodnoj ili stranoj konferenciji
2.32 Zbornik recenziranih naunih radova na domaoj konferenciji
Zbornik recenziranih naunih radova na konferenciji koji su recenzirani po kriterijumima za
izvorne/pregledne naune lanke, odnosno samostalne sastavne dijelove u monografijama. Zbornik
moe biti samostalna monografska publikacija, redovan ili poseban broj asopisa, suplement ili
izvor na internetu. Iz navoda u publikaciji ili na neki drugi nain mora biti dokazivo da su radovi
adekvatno recenzirani. Domaa konferencija se tretira kao meunarodna kada je najmanje 1/3
uesnika iz inostranstva. Pri tom se uvaavaju uesnici iji su radovi objavljeni u zborniku.

IZVEDENI RADOVI (DOGAAJI)

3.10 Umjetniko izvoenje
Koncerti, pozorine i operske predstave, te druga javna izvoenja umjetnikih djela.
3.11 Radio ili TV dogaaj
Uee u radio ili televizijskim vijestima, prikazima, razgovorima i sl.
3.12 Izloba
Priredba koju organizuje autor izloenih djela ili autor postavke.
3.14 Predavanje na stranom univerzitetu
Predavanje na univerzitetu, naunoj odnosno akademskoj instituciji i naunim udruenjima van
Bosne i Hercegovine. Dua gostovanja na stranim univerzitetima spadaju u biografiju.
3.15 Izlaganje na konferenciji bez tampanja
Naslov izlaganja mora biti vidljiv iz programa konferencije.
3.16 Pozvano predavanje na konferenciji bez tampanja
Pozvano predavanje mora biti dokazano pozivom organizatora konferencije i vidljivo iz programa
konferencije.

3.25 Drugi izvedeni radovi

DODATNA OBJANJENJA I UPUTSTVA

Bibliografske zapise u sistemu COBISS kreiraju za to osposobljeni bibliotekari (bibliografi) u
bibliotekama. lanci i drugi sastavni dijelovi, te monografije i druga zakljuena djela, obrauju se
na osnovu primarnog dokumenta/djela. Izvedeni radovi (dogaaji) evidentiraju se na osnovu
odgovarajueg dokaza o izvedenom radu. Ako publikacija nije dostupna u biblioteci, bibliotekaru je
mora dostaviti autor. Za pravilno sortiranje (klasifikaciju) bibliografskih jedinica po ovoj tipologiji
primarno su odgovorni autori, a tip dokumenta/djela moe odrediti i strunjak za predmetnu oblast.
Tipologija se dodjeljuje samo onim bibliografskim zapisima kod kojih bar jedan autor ima ifru
istraivaa ili evidencijski broj u sistemu COBISS i po potrebi njihovim nadreenim zapisima.
Izuzetno se dodjeljuje i zapisima za lanke drugih autora u asopisima od nacionalnog znaaja.
Tip lanka utvruje se na osnovu:
- navoda o tipu koji je po pravilu u zaglavlju lanka;
- navoda da asopis objavljuje samo lanke odreenih tipova koje urednitva po pravilu
objavljuju u uputstvima za autore;
- naziva rubrike u kojoj je lanak objavljen, ako je asopis podjeljen na takav nain.
U drugim sluajevima, tip dokumenta/djela odreuje bibliotekar u saradnji sa autorom ili
strunjakom za predmetnu oblast, u skladu sa opisom tipova dokumenata/djela u ovoj tipologiji.
Zapisi za lanke iz asopisa koji su jo uvijek u tampi po pravilu se ne unose u sistem COBISS.
Izuzetak su lanci koji ispunjavaju sva tri sljedea uslova:
- lanak je prihvaen za objavu;
- na web site-u izdavaa je ve objavljen i vidljiv u punom tekstu;
- lanku je dodijeljen identifikator DOI.
Ako postoje tampana i elektronska verzija lanka, u sistemu COBISS se kreira samo jedan zapis za
jednu od verzija.
U sistem COBISS se ne unose zapisi o organiziranju dogaaja. Takvi podaci spadaju u biografije.
Za lanke, koji su u istoj publikaciji objavljeni u originalu i u prijevodu, u sistemu COBISS se kreira
samo jedan bibliografski zapis.