C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

AKMA KRTERLER VE UYGULAMALARI

Tamer Cebeci1, M. inasi Uzunlar2, Hayati Bokut3

ZET
Bu makelede, metallerin ve alamlarn nemli mekanik zelliklerinden olan akma
snr ile akma snr uzamas aklanm, ilgili tarifler verilmi ve akma olaynn
dislokasyon teorisiyle izah yaplmtr. zellikle, akma snr uzamasnn literatrde farkl
deerler gsterdii belirtilerek, bu farkllklar aklanmtr.
Anahtar szckler: Akma kriteri, mukavemet, mekanik zellikler, gerilme.
ABSTRACT
In this article the yield pointand the yield point elongation, which are two important
mechanical properties of metals and alloys, are explained; some pertinent definitions are
given, and the yield point phenomenon is explained by dislocation theory. It has been
pointed out that the yield point elongation indicates different values in the literature and an
attempt has been made to clear out the discrepancies.
Key words: Yield Criterion, strength, mechanical properties, stress.
1.

GR

Plastisite almalarnda malzemenin, uygulanan gerilmeler altnda, ne zaman akma

olayna balayacan matematik bantlarla belirlemek nemli bir konudur. ekme deneyi
gibi tek eksenli gerilme altnda, makroskopik akma olay a akma gerilmesine ulat
zaman balar. Bileik gerilmeler haline ait akma koulunu, tek eksenli ekme deneyindeki
akma koulu ile badatran teorik zm henz gelitirilmemitir. Gnmzde kullanlan
akma kriterleri deneysel yolla gelitirilmi bantlardan olumaktadr. Snek
malzemelerdeki akma koulunu belirlemede kullanlan Von Mises ve Teresca kriterleri
olarak isimlendirilen iki genel akma kriteri mevcuttur[1,2].
Akma terimi ile malzemenin nce plastik deformasyona uramas, sonra kopmas ifade
edilmektedir. Krlma szc ile de malzemenin plastik deformasyon gstermeksizin
(gevrek krlma) kopmas ifade edilir.
Hasar kavram, malzemenin akma, krlma, srnme, burkulma nedenlerinden biri
veya bir kayla i gremez hale gelmesini ifade eder.
Hangi malzemelerin akma noktas gsterecei veya hangi malzemelerin krlacan
kesin olarak sylemek mmkn deildir. nk bir kopmann snek veya gevrek (krlma )
1

r. Gr., Celal Bayar niversitesi, Soma MYO, Soma, Manisa.

r. Gr., Celal Bayar niversitesi, Soma MYO, Soma, Manisa.
3
r. Gr., Celal Bayar niversitesi, Eitim Fakltesi , Demirci, Manisa.
2

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

olmas sadece malzemenin zelliklerine bal olmayp deney artlarna, scaklk, ekme hz,
v.b. deney malzemesinin fiziksel zelliklerine (entik, boyut) veya ok eksenli gerilme
durumuna baldr. Buna gre malzeme akma veya gevrek krlmaya urayabilir. rnein
snek bir malzemenin entik etkisi veya yksek deformasyon hzlarnda gevrek bir malzeme
gibi krlaca deneysel olarak gsterilmitir[3].
lk kez Von Karman tarafndan yaplan bir deneyle, lineer elastik kabul edilen
mermerlerin plastik deformasyona urayabilecei gsterilmitir.
Btn malzemeler iin, malzemenin hangi artlarda, hangi gerilim deerlerlerinde
kopabileceini ifade edebilen bir tek teori ortaya konabilmi deildir. eitli kopma
durumlarn aklayan teoriler bulunmakla birlikte bir teori btn hasar durumlarn
aklayamamaktadr. Bu konudaki almalar devam etmektedir[10].
Cisme etkiyen kuvvetler verilmi iken, cismin bu kuvvetleri emniyetle tayacak ekilde
boyutlandrlmas veya boyutlar verilmise cismin emniyetle tayabilecei kuvvetlerin tayin
edilmesinin, mukavemetin belli bal problemlerinden biri olduu bilinir. Burada hangi
artlar altnda cisimlerde krlma veya akmann meydana gelecei incelenecektir.
Kuvvetlerin etkisindeki cisimlerin nasl krlacan inceleyen aratrmaclar, bir ok
gzlemlerden yola karak eitli teorileri ileri srmlerdir. Bu teoriler akma ve krlma
teorileri bal altnda incelenecektir.
2.

METALLERN AKMA KRTERLER

Malzeme davran =E.e ile verilen Hook yasasna uygun olarak ele alnmtr. Buna
gre uygulanan yk kaldrldnda malzeme balang boyutlarna geri dnmektedir. Bu
durum elastik davran olarak da adlandrlr. Malzeme lineer bir davran gstermektedir.
Oysa zellikle metalik malzemeler belli bir yklemeden sonra kalc bir ekilde (plastik)
ekil deitirmeye balarlar. Plastik ekil deiimine uram olan elemandan ykleme
kaldrldnda yalnzca elastik uzamalar kalkar, plastik uzamalar ise malzeme zerinde kalr.
Plastik deformasyonun balangc, bir akma kriteri tarafndan belirlenir ve akma sonras
deformasyon malzeme rijitliinin dmesi ile ortaya kar[5].
Plastisitenin matematik teorisi, elasto-plastik zellik gsteren malzemelerin gerilme
ekil deitirme ilikilerini aklamaktan ibarettir. Plastik davranlar, zamana bal olmayan
kalc ekil deitirmelerle karakterize edilir. Bu ekil deitirmeler malzemenin zelliine
gre belli bir gerilme deerine ulaldktan sonra meydana gelir. Elasto-plastik incelemenin
yaplabilmesi iin u artn gereklemesi gerekir[6].
1-Elastik artlarda malzeme davrann tarif etmek iin gerilme ve ekil deitirmeler
arasnda lineer bir iliki olmaldr.
2-Plastik akmann meydana geldii noktada bir akma kriterinin gz nne alnmas gerekir.
3-Akma baladktan sonra gerilme ve ekil deitirmeler arasnda bir formlizasyona ihtiya
vardr.
Akmann balamasndan sonra plastik ekil deitirmenin derecesi, plastik
deformasyonu meydana getiren gerilmenin iddetine baldr. Bu, ekil deitirme
sertlemesi (strain hardening) olarak adlandrlr. Akma yzeyi, plastik deformasyonun her
derecesinde deiecei iin arka arkaya gelen akma yzeyleri eitli sebeplerden plastik ekil
deitirmeye baldr. Deiik durumlar, ekil-1de izah edilmitir. ekil-1ada tam plastik

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

malzeme davran gsterilmitir. Plastikleme derecesi ile akma gerilmesi bamszdr. Eer
bir sonraki akma yzeyleri nceki akma erisine gre niform bir art gsteriyorsa, ekil1bde grld gibi ekil deitirme sertlemesi modeli izotropiktir (zelliklerin ynden
bamsz oluu). Dier taraftan bir sonraki akma yzeyleri, ekil ve ynlenmeleri korur fakat
gerilme uzaynda yer (konum) deitirirlerse (ekil-1c) bu mekanizma da kinematik
sertleme mekanizmas olarak adlandrlr.

Geerli akma yzeyi

Ykleme

(a) Tam plastik malzeme

davran

Balang akma yzeyi

(b) zotropik sertleme davran

Geerli akma yzeyi

Ykleme

Balang akma yzeyi

(c) Kinematik sertleme davran

ekil 1. Akma yzeyi plastik deformasyon ilikisi.

Belirli bir seviyede gerilme dalmna ulaldnda malzeme eski haline dnemeyen
gerinim gsterir ve bu srada malzemede akma meydana gelir. Akma kriteri, meydana
gelen elastik (eski haline dnebilen) deformasyondan plastik (kalc) deformasyona geite
gerilme dalmlarnn hangi kombinasyonlarda olduunu belirtir[3].
Tartmaya ilk akmayla balanacaktr ve malzemenin akmay nasl devam ettirdiiyle
devam edilecektir. Tek boyutta (ekil 2(a)) akma, tek eksenli gerilmenin, ekmede Y
gerilme deerine ulamasyla meydana gelir ( = Y). ok eksenli gerilme durumlarnda
akma ne zaman meydana gelir? (ekil. 2(b)) Cevap fenomenal bir teori olan akma
kriteri ile verilebilir[7].

ekil 2. (a) Tek eksenli gerilme durumu, (b) ok eksenli gerilme durumu.
Akma kriterinin en genel formu;

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

f ( x , y , z , xy , yz xz ) = C (C= Sabit say)

(1)

eklindedir.
Asal gerilmeler cinsinden ise;

f ( 1 , 2 , 3 ) = C eklinde ifade edilir.

(2)

Birok snek izotrop malzeme iin u kabuller yaplabilir;

1. Bauschinger (Basit ekme deneyi yaparken akma snrndan sonra bir noktada yk
boaltp tekrar ters ynde basmaya alldnda, basma halindeki akma deerinin ekme
halindeki deerinden daha dk deerde olmas) etkisi yoktur. Dolaysyla ekme ve
basmadaki akma mukavemetleri eittir.
2. Hacim sabitlii geerlidir dolaysyla plastik edeer Poisson oran 0.5 dir.
3. Hidrostatik gerilme ( m ) miktar akmay etkilemez[1].

m =

1 + 2 + 3
3

(3)

ekil 3 de sadece hidrostatik gerilme fark olan iki deiik gerilme durumu Mohr emberi
ile gsterilmitir. Bu iki durum akma kriteri gz nne alnd zaman birbirine denktir[11].

ekil 3. Sadece hidrostatik gerilme fark olan iki deiik gerilme durumunu gsteren
Mohr emberi.
Akma kriteri;

f ( 1 2 ) , ( 2 3 ) , ( 1 3 ) = C

(4)

eklinde ifade edilebilir. Yukarda verilen fonksiyona temel alnarak karlan Tresca ve Von
Mises kriterleri ele alnacaktr.
3.

TRESCA KRTER YA DA MAKSMUM KAYMA GERLMES KRTER

Tresca ya gre, genel ok boyutlu gerilme durumlarnda, akmann meydana gelmesi

iin maksimum kayma gerilmesinin kritik bir deere ulamas gerekmektedir. Bu kriter
akmay

max min = C
Veya (Asal gerilmeler iin 1 >2 >3 kural geerlidir)
1 3 = C ( C Sabit say)

(5)
(6)

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

olduu zaman temin eder ki,

(4) numaral eitlikte fonksiyon olarak verilen akma kriterini salayabilecei dnlebilen
en basit fonksiyon (6) numaral denklemde verilen Tresca kriteridir.
Cnin deerini bulabilmek iin, tek ynl ekme testinde bir durum ele alnabilir.
Bu testte;
max = 1 , 2 , 3 = 0 artlar geerlidir ve akma, 1 deeri akma
mukavemetine eit olduunda gerekleir;
1 = Y

(7)

Bylece

1 3 = C = Y

(8)

olur. Bir de saf kayma durumu ele alnrsa ki bu durumda;

max = 1 , min = 3 = 1 , 2 = 0 artlar geerlidir ve akma maksimum kayma
gerilme deeri kayma akma mukavemetine eit olduunda gerekleir. Bu durumda;
1 = k
(9)
bylece

1 3 = 2 1 = 2k = C

(10)

olur ve Tresca kriteri

1 3 = Y = 2k
formunu alr.
ekil 4 Dzlem

gerilme ( 2

(11)

= 0 ) durumu iin bu kriterin grafik ifadesini

gstermektedir.

ekil 4.Dzlem gerilme iin Tresca akma kriterinin gsterimi ( 2

= 0 ).

Bu diyagramn her 6 blgesinde asal gerilme bileenleri kullanlarak

min bulunabilir.

max ve

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

Tresca akmasnn geometrik yeri 6 blgede aadaki durumlar gzlenir;

I
3 > 1 > 0 iin 3 = +Y
II
1 > 1 > 0 iin 1 = +Y
III
1 > 0 > 3 iin 1 3 = +Y
IV
0 > 1 > 3 iin 3 = -Y
V
0 > 3 > 1 iin 1 = -Y
VI
3 > 0 > 1 iin 3 - 1 = +Y
3.1. TRESCA KRTER LE LGL UYGULAMALAR
rnek 1:
Eit ift eksenli ekme;
1 = 2 = ve 3 = 0 (ekil-5)

ekil 5. Eit ift eksenli ekme

1 = 2 =

ve

3 = 0

Asal gerilmeler unlardr:

max = 1 = ,

2 = 1 ,
min = 3 = 0 ,
Bu durumda gerilme durumu ekil 5e gre 1. ve 2. blgenin kesiim noktasndadr. ki
blge de kullanlabilir, ayn sonucu verir.

1 3 = Y = 2k
0 = Y = 2k
Eit ift eksenli ekme iin

= Y durumunda akma balayaca sonucuna varlr.

rnek 2:
Hidrostatik basn durumunda;

1 = 2 = 3 = p
Asal gerilmelerdir.

1 3 = Y = 2k
p ( p ) = 0 elde edilir ki bu hibir zaman Yye eit olamaz. O zaman saf hidrostatik
gerilme durumunda hibir zaman akma olmayaca sonucuna varlabilir.

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

rnek 3:
Akma gerilmesi 280 MPa olan bir metal asal gerilmeleri 300 MPa, 200 MPa ve 50 MPa olan
gerilme durumundadr. Bu durumda metal Tresca akma kriterine gre akacak mdr?
Verilen gerilme deerlerine gre hesaplanrsa;
1 =300 MPa, 2 =200 MPa, 3 =50 MPa< max = 300 MPa min = 50 MPa
Tresca kriterinde yerine koyulursa;
1 - 3 = 250 MPa < Y=280 MPa olur ve metal akmaz.
4. VON-MSES AKMA KRTER
(4) numaral eitlikte fonksiyon olarak verilen akma kriterini salayabilecei
dnlebilen en basit fonksiyon (6) numaral denklemde verilen Tresca kriteri olduu
yukarda belirtilmiti. Dnlebilecek kabul edilebilir bir baka fonksiyon da;

( 1 2 )2 + ( 2 3 )2 + ( 1 3 )2 = C dir.

(12)

Y2 + 0+Y2 = C
Cnin deerini bulabilmek iin, tek ynl ekme testinde bir durum ele alnabilir. Bu testte
akma, 1 deeri akma mukavemetine eit olduunda gerekleir;
1 =Y, 2 =0, 3 =0 artlar geerlidir. Bu deerler (12) numaral denkleme
yerletirilirse;
2Y2=C elde edilir

(13)

Bir de saf kayma durumu ele alnrsa ki bu durumda;

1 =k, 3 =-1, 2 =0 artlar geerlidir. Bu deerler (12) numaral denkleme
yerletirilirse;
6k2=C elde edilir.

(14)

Sonu olarak (12), (13) ve (14) numaral eitlikler kullanlarak Von Mises akma kriterine
ulalr;

( 1 2 ) + ( 2 3 ) + ( 1 3 )
2

= 2Y 2 = 6k 2

(15)

Daha genel bir form iin gerilme bileenleri x, y, z koordinat sistemine gre yazlabilir;

y ) + ( y z ) + ( x z ) + 6 ( 2x + 2y + 2z ) = 2Y 2 = 6k 2
2

(16)

Not: Yukardaki iki denklem (13) ve (15) de edeerdir.(denklem (14) nin sa taraf sabittir,
gerilme bileenleri bir koordinat sisteminden dierine dndrlrse
deimez).
(15) numaral denklem dzenlenirse;
1

1
2
2
2
Y=
1 2 ) + ( 2 3 ) + ( 1 3 ) 2
(

2
elde edilir ki bu denklemde geen asal gerilmelerin miktar tam akma snrndadr. Eer
denklem (17)yi genel hale getirmek gerekirse Y yerine edeer gerilmeyi

(17)

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

ifade eden;

yerletirilir.
1

1
2
2
2
=
1 2 ) + ( 2 3 ) + ( 1 3 ) 2
(

(18)

Bu denklem edeer gerilme denklemi olarak adlandrlr[8].

4.1. VON-MSES AKMA KRTER LE LGL UYGULAMALAR
rnek 1:
Eit ift eksenli ekme;
1 = 2 = ve 3 = 0 (ekil-4)
Yukardaki deerler (18) numaral edeer gerilme denklemine yerletirilirse;
1

1
2
2
2
=
( ) + ( 0 ) + ( 0 ) 2

=Y
Bylece bu durum iin akma = Y olduunda meydana gelir. Von Mises kriterinin
Tresca ile ayn sonucu verdii grlr.
rnek 2:
Hidrostatik basn durumunda;

1 = 2 = 3 = p
Asal gerilmelerdir.
Deerler Von- Mises denkleminde yerine konulursa;
1

1
2
2
2
=
p + p) + ( p + p) + ( p + p) 2 = 0 < Y
(

2
Tresca kriterinde olduu gibi, Von-Mises kriterinde de hidrostatik basn durumu iin akma
meydana gelmez.
4.2. GENEL DZLEM GERLME DURUMU N VON-MSES KRTER ( 2 =0)
Genel dzlem gerilme durumu iin Von-Mises kriteri uygulamak amacyla
2 =0

(19)

deeri Von-Mises de yerine konulursa;

= 12 1 3 + 32

(20)

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

edeer gerilme elde edilir. Bu ifade dzlem gerilme artlarnda geerlidir.

Akma kriteri yine

(21)

dir. Eer yukardaki denklem 1 3 dzleminde gsterilirse, elips elde edilir (ekil - 6).

Von-Mises akma yrngesi

ekil 6. Tresca ve Von-Mises akma yrngeleri.

5.

BOYUTLU AKMA DZLEMLER

ekil-7, Tresca ve Von Mises kriterlerinin asal gerilme uzayndaki izimlerini

gstermektedir. Tresca iin olan sekizgen prizma Von Mises iin olan ise silindir eklindedir.
Her ikisinin de yn kosinsleri ayn olan bir izgi merkezlidir. Eer akma gerekleiyorsa
1, 2, 3 n herhangi bir kombinasyonunun vektr toplam akma yzeyine temas etmelidir.
ekil-8, 1+2+3 = sabit ile tanmlanan bir dzlem ekil- 7deki bir yzey iinden
geirilirse oluan ekilleri gstermektedir[4].

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

ekil 7. boyutlu asal gerilme dzleminde Tresca ve Von Mises akma yzeyleri.

ekil 8. 1+2+3 = sabit olan bir dzleme izdm alnan Tresca ve Von
Mises akma yzeyleri.
6.

MALZEMELERN IZOTROP PEKLEMES

Pekleme ile ilgili tanmlar daha nceki blmlerde verilmiti. Yukarda da Von-Mises
akma kriteri

( 1 2 ) + ( 2 3 ) + ( 1 3 )
2

= 2Y 2 = 6k 2

olarak karlmtr. Ayrca Von-Mises akma kriterine bal edeer gerilme denklemi
1

1
2
2
2
=
1 2 ) + ( 2 3 ) + ( 1 3 ) 2
(

2
olarak elde edilmiti. Herhangi bir ykleme durumunda hesaplanan asal gerilmeler bu
denkleme yerletirilerek edeer gerilme deeri hesaplanr ki bu deer malzemenin test
sonucu elde edilmi olan akma mukavemet deeriyle (Y) bire bir karlatrlabilecek bir
deerdir.
Eer

=Y ise akma balar,

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

>Y ise akma olur,

<Y ise akma olmaz yargsna varlabilir.

Edeer gerilme denklemi elde edildikten sonra gerinim iin de karlk gelebilecek bir
tanma ihtiya vardr. Bu da edeer gerinim tanmdr. Edeer gerinim tanmna ulamak
iin edeer gerilmenin plastik iin fonksiyonu olduunu hatrlamak gerekir;

= f (W p )

(22)

Unutulmamas gerekir ki bu ifadeler izotrop olan ve Bauschinger etkisi yok kabul edilen
ideal malzemeler iin geerlidir. Akma kriteri, hidrostatik gerilme bileenleri tarafndan
lastik i yaplmadn ierir ve hacim sabittir. Birim hacimdeki plastik i artm;

dW p = 1' d 1p + 2' d 2p + 3' d 3p = d

olarak yazlr. Burada

(23)

d edeer plastik gerinim artmdr. Hacim sabitliinden

d 1p + d 2p + d 3p = 0

(24)

olduundan daha nce bahsedilmiti. Denklem (23)den

d =

dWp

(25)

yazlr. Edeer plastik gerinim artm,

1

2
2
2 2
2
d =
d 1p d 2p ) + ( d 2p d 3p ) + ( d 1p d 3p )
(

(26)

olarak elde edilir. Eer elastik gerinimler, plastik gerinimlere gre ok kkse yukardaki
denklem toplam gerinim terimleri cinsinden de ifade edilebilir.
1

2
2
2 2
2
d =
d 1 d 2 ) + ( d 2 d 3 ) + ( d 1 d 3 )
(

(27)

Denklemler kullanlarak aadaki edeer gerilme-edeer gerinim diyagram izilir

(ekil-9). Erinin altnda kalan alan i terimini verir. Malzeme testlerinden sonra elde edilen
datalardan edeer gerilme-edeer gerinim erilerinin izilmesi gerekir.

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

ekil 9. Edeer gerilme-edeer gerinim.

Ivled ve Naghdi nin gsterdii gibi uygun btn akma yzeyleri iki dzgn
hegzegonal yzey arasnda uzanmak zorundadr. Fakat onlar, bunun fiziksel bir yorumunu
yazarak matematiksel bir ifadesini vermediler[9].
7.

SONULAR

Tresca kriteri Von-Mises kriterine oranla, matematiksel ynden daha basit olduu
grlr. Bu nedenle mhendislik tasarmlarnda, Tresca kriteri daha sk kullanlmaktadr.
Tresca kriterinde, cebirsel olarak en byk gerilmeden yararlanlmaktadr. Bu nedenle
gerilmelerin iaret ve byklkleri nem tar. Bu kriterde orta byklkteki 2 gerilmesi
dikkate alnmadndan, teorik almalarda tm gerilmelerin dikkate alnd Von-Mises
kriteri daima tercih edilmektedir.

C B Soma Meslek Yksekokulu Teknik Bilimler Dergisi Yl:2009 Cilt:1 Say: 11

8.

KAYNAKLAR

1- POPOV, E.P., Kat Cisimlerin Mekaniine Giri, ev., DEMRAY, H.

stanbul, 1976.
2- NAN, M., Cisimlerin Mukavemeti, stanbul, 1973.
3- PAKDEMRL, E., Cisimlerin Mukavemeti, Elif Kitapevi, Ankara, 1975.
4- YU MAO HONG, General behavoir of isotropic yield function. Res. Rep. Of
Xian Jiaotong Universty, 1976, In CHINESE.
5- D.C. DRUCKER, A more fundamental approach to plastic stres-strain relations.
Proc. I st U.S. Nat. Congr. Appl. Mech. 1958.
6- D.D., IVIEV, P.M.M. 22., 1958.
7- P.M. NAGHD, Plasticity: Proc. 2nd Symp. Naval Structural Mech.
( Edited by E.H., Lee and P.S. Saymonds), 1960.
8- B., PAUL, Fracture: An Anvonced Treotise (H., Liebovitz) Vol.2.p 335. 1968.
9- YU MAO HONG, Investigation on macroscopic strenght theory of isotropic
meterial., J. Xian Jiaotone University, 1979, No.3 In CHINESE.
10- E. S. KAYALI, C. ENSAR, Metallere Plastik ekil Verme lke ve
Uygulamalar, stanbul, 1986.
11- KAYAN, ., Cisimlerim Mukavemeti, .T.. Mabaas, Gmsuyu, 1987.