Professional Documents
Culture Documents
Consejo Editorial
Anatoma y Morfologa
Dra. Teresa Terrazas
Colegio de Posgraduados
Ecologa
Dr. Arturo Flores-Martnez
Etnobotnica
Dr. Javier Caballero Nieto
Jardn Botnico IB-UNAM
Evolucin y Gentica
Dr. Luis Eguiarte
Fisiologa
Dr. Oscar Briones
Instituto de Ecologa A. C.
Florstica
Dra. Raquel Galvn
Qumica
Dra. Kasuko Aoki
UAM-Xochimilco
Sistemas Reproductivos
Dr. Francisco Molina F.
Taxonoma y Sistemtica
Dr. Fernando Chiang
Instituto de Biologa, UNAM
Editores
Dr. Jordan Golubov
UAM-Xochimilco
Asistentes editoriales
Bil. Gisela Aguilar Morales
M. en C. Mariana Rojas Archiga
Impresin
Fototipo SA
Se imprimieron 1 000 ejemplares, noviembre de 2005
99
Contenido
Contents
100
Abstract
The complex problem of protecting endangered species has needed the participation from the
academic, private and governmental sectors. At a national (NOM-059-ECOL-2001), and
international level (IUCN, CITES) lists of endangered species provide the legal background for
the protection of species in their native habitat. In the case of the Cactaceae there are several
differences between lists with discrepancies regarding taxonomic identity and status in which
species are included. In this paper we compare the names of taxa and include a standardization
based on recent research. We also discuss the differences between the three lists and the
importance of having standard information that can be used for several purposes.
Key words: Cactaceae, CITES, IUCN Red List, Taxonomy, threatened cacti.
100
102
Introduccin
Las actividades humanas como el cambio
en el uso de suelo y la extraccin directa de
plantas de su ambiente, son las causas principales que afectan adversamente a numerosas especies de cactceas, por lo menos
desde hace tres dcadas (Snchez-Mejorada
1982; Anderson et al. 1994; Oldfield 1997).
Sobre este fenmeno hay que aadir las considerablemente estrechas distribucin y
abundancia sobre la superficie total de numerosas especies, lo cual determina el tipo
de rareza (Rabinowitz et al. 1986). Adems
de procesos biolgicos propios como lento
crecimiento, ciclos de vida muy largos
(Mandujano et al. 2001; Valverde & ZavalaHurtado 2006), o bien que en algunos casos
son especies recientemente descubiertas por
la ciencia, convirtindolas en un grupo altamente vulnerable a la sobrecolecta de
especmenes con fines diversos.
La intrincada problemtica para conservar
este recurso ha requerido la participacin
tanto del sector acadmico como del privado y gubernamental. De esta forma existe
un marco jurdico nacional e internacional
para proteger las especies silvestres que tienen algn nivel de riesgo. En Mxico se
cuenta con una disposicin legal para la proteccin, aprovechamiento y comercio de
la flora silvestre nativa, la Norma Oficial
Mexicana NOM-059-ECOL-2001 (Semarnat 2002), que tiene por objeto reconocer
las especies o poblaciones de flora y fauna
silvestre en riesgo en el pas mediante un
listado, con base en un mtodo de evaluacin de riesgo de extincin (MER) y considerando cuatro categoras de riesgo sobre las especies (Cuadro 1).
UICN
EX - Extinto
EW - Extinto en estado silvestre
CR - En peligro crtico
EN - En peligro
VU - Vulnerable
NT - Casi amenazado
LC - Preocupacin menor
DD - Datos insuficientes
NE - No evaluado
P - En peligro de extincin
A - Amenazadas
Pr - Sujeta a proteccin especial
que se basan en tipos de nomenclatura diferentes aunque se refieren a la misma especie. Un caso diferente es cuando un mismo
epteto especfico se combina con dos o ms
gneros. Es el caso por ejemplo de
Backebergia militaris y Pachycereus
militaris, los cuales son sinnimos
nomenclaturales (o homotpicos), por tener
el mismo tipo nomenclatural. Existen casos
en los que el nombre del taxn es incorrecto o desconocido, por ejemplo Peyotl
zacatensis que es un nombre invlido ya que
el correcto es Lophophora williamsii.
En la presente contribucin se presenta un
listado comparativo, basado en la NOM059-ECOL-2001 (Semarnat 2002), UICN
(IUCN 2004) y CITES (Inskipp & Gillett
2003) con el propsito de homologar los
sinnimos empleados para cada taxn (especies y/o subespecies). A partir de esta
correspondencia de nombres se discute su
ubicacin taxonmica en razn de los estudios sistemticos realizados a la fecha.
Material y mtodo
Se gener una lista de especies y categoras infraespecficas con base en las tres
CITES
I
II
II
II
104
Foto 8: Pelecyphora
aselliformis.
Foto: Jernimo Reyes.
106
Resultados
Homologacin de nombres entre los
listados
Discusin
Los cambios taxonmicos son resultado
de estudios sistemticos, que en la ltima
dcada han pasado de una fase casi ex-
108
fissuratus
bravoanus
roseana
Subespecie
hintonii
lloydii
Ariocarpus kotschoubeyanus
Ariocarpus retusus
retusus
trigonus
Ariocarpus scaphirostris
Astrophytum asterias
Astrophytum capricorne
Astrophytum myriostigma
Astrophytum ornatum
Aztekium hintonii
Aztekium ritteri
Backebergia militaris
Cephalocereus nizandensis
Cephalocereus senilis
Cochemiea halei
Ariocarpus agavoides
Ariocarpus fissuratus
Aporocactus flagelliformis
Acharagma roseana
Acharagma aguirreana
Especie
NT
VU
VU
-
Pr
A (A. trigonus)
P
P
A
A
A
Pr
A
Pr
Pr
A
Pr (Mammillaria)
(A. bravoanus)
VU
VU
I
I
I
I
II
II
II
II
& Gillett
2003)
I
I
I
I
I
I
I
I
II
II
II
II
I
I
II
II
II
Especie con tres subspp. (Anderson & Fitz Maurice 1997; Lthy 2001; Guzmn
et al. 2003), dos reportadas aqu, antes referidas como especies diferentes
CITES (Inskipp
(A. bravoanus)
CR (Escobaria)
(IUCN 2004)
UICN
P
Pr
Pr
Pr (Escobaria)
Pr
Pr (Escobaria)
NOM-059
(Semarnat
2001)
110
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
Disocactus phyllanthoides
Echinocactus grusonii
Echinocactus parryi
Cylindropuntia santamaria
Disocactus macdougallii
rosarica
A (Nopalxochia)
P
A
Pr (Opuntia)
Pr (Opuntia)
Pr (Nopalxochia)
II
II
II
II
II
II
II
CR
-
II
Pr (Opuntia)
Cylindropuntia anteojoensis
Cylindropuntia californica
II
I
II
II
CR
VU (Coryphantha)
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
& Gillett
2003)
Ibd.
Nopalxochia fue incluido en Disocactus, pero requiere de estudios sistemticos
ms slidos (Bauer 2003)
Ibd.
Especie con tres subspp., que se caracteriza por los podarios grandes y espinas
ms rgidas (Dicht & Lthy 2001)
CITES (Inskipp
A
P
Pr
Pr (Coryphantha)
subsp. nickelsiae)
VU
EN
EN
-
(IUCN 2004)
UICN
Coryphantha vogtherriana
Coryphantha werdermannii
Coryphantha wohlschlageri
Cumarinia odorata
Pr (Mammillaria)
Pr (M. maritima)
Pr (M. setispina)
Pr
Pr
NOM-059
(Semarnat
2001)
pondii
maritima
setispina
Subespecie
elephantidens A
greenwoodii
Pr
Coryphantha glanduligera
A
Coryphantha gracilis
P
Coryphantha hintoniorum
Coryphantha maiz-tablasensis
A
Coryphantha poselgeriana
A
Coryphantha pseudoechinus
Pr
Coryphantha pulleineana
Pr
Coryphantha pycnacantha
Coryphantha ramillosa
A
Coryphantha retusa
melleospina
Pr
Coryphantha nickelsiae
A (C. sulcata
Coryphantha delicata
Coryphantha durangensis
Coryphantha elephantidens
Cochemiea pondii
Especie
Echinomastus intertextus
Echinomastus mariposensis
Echinomastus unguispinus
unguispinus
durangensis
laui
Pr
A
A
A
A
A
P
Pr
Pr
Pr
-
fitchii
EN
Pr
Pr (E. weinbergii)
pulchellus
weinbergii
(IUCN 2004)
UICN
A
A
Pr
Pr
A
Pr
NOM-059
(Semarnat
2001)
longisetus
Pr
delaetii
A (E. delaetii)
freudenbergeri Pr
P
Pr
Pr
lindsayi
Subespecie
Echinomastus erectocentrus
acunensis
Echinocereus schmollii
Echinocereus sciurus
Echinocereus stoloniferus
Echinocereus subinermis
Echinocereus waldeisii
Echinocereus reichenbachii
Echinocereus nivosus
Echinocereus palmeri
Echinocereus pensilis
Echinocereus poselgeri
Echinocereus pulchellus
Echinocereus knippelianus
Echinocereus laui
Echinocereus leucanthus
Echinocereus longisetus
Echinocactus platyacanthus
Echinocereus adustus
Echinocereus bristolii
Echinocereus ferreirianus
Especie
II
I
II
II
II
II
I
I
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
I
II
II
II
II
II
II
II
I
I
& Gillett
2003)
Este taxn es parte del grupo E. poselgeri, del que posiblemente sea un morfo,
pero requiere de un estudio particular (Gmez-Hinostrosa & Hernndez 2000)
Existe un debate sobre el reconocimiento de Echinomastus y su relacin con
Sclerocactus (Anderson 2001), pero estudios moleculares y morfolgicos
indican que es un grupo monofiltico (Porter 1999), sobre el que se reservan
ms cambios
Ibd.
Ibd.
Ibd.
Especie con cuatro a cinco subspp., de las cuales dos se incluyen aqu
(Blum et al. 1998; Taylor 1985)
Especie con tres subspp. reconocidas, las cuales muestran diferentes morfos en
una misma regin geogrfica, pero con semillas estructuralmente homogneas
(Blum et al. 1998; Taylor 1985)
CITES (Inskipp
112
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
Pr
A (E. bokei)
Pr
Pr
A (E. asperispina)
A
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
A
Pr
A
A
Pr
A
chaffeyi
asperispina
Lophophora diffusa
Glandulicactus uncinatus
Leuchtenbergia principis
Lophocereus schottii
Pr
A
NOM-059
(Semarnat
2001)
micromeris
bokei
Subespecie
A
VU
P (Peyotl viridescens) -
monstrosus
Pr
mieckleyanus Pr
diffusa
viridescens
(IUCN 2004)
UICN
A
A
Escobaria sneedii
Ferocactus chrysacanthus
Ferocactus cylindraceus
Ferocactus haematacanthus
Ferocactus histrix
Ferocactus johnstonianus
Ferocactus pilosus
Ferocactus rectispinus
Ferocactus reppenhagenii
Ferocactus townsendianus
Ferocactus viridescens
Geohintonia mexicana
Glandulicactus crassihamatus
Escobaria laredoi
Escobaria missouriensis
Escobaria dasyacantha
Epithelantha micromeris
Echinomastus warnockii
Epiphyllum chrysocardium
Especie
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
I
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
& Gillett
2003)
Existen varias combinaciones con el nombre Peyotl, todas invlidas (art. 42 ICNB)
Hay evidencias para retener este gnero (Ferguson 1991), pero falta explorar
ms su relacin con Hamatocactus y Sclerocactus; fue incluido en
Hamatocactus (Bravo-Hollis & Snchez-Mej. 1991), pero el tipo (H. setispinus)
es miembro de Thelocactus (Anderson 1987); se ha excluido de Sclerocactus
(Heil & Porter 1994; 2001), pero el International Cactaceae Systematics Group
lo ha incluido (Anderson 2001).
Ibd.
Un estudio morfolgico reciente incluye a esta especie en Epiphyllum
(Bauer 2003)
Un estudio (Glass & Foster 1978) propone que las diferencias entre los
propuestos taxones son continuas y representan una sola especie
CITES (Inskipp
Mammillaria crinita
Mammillaria capensis
Mammillaria carmenae
Mammillaria carretii
Mammillaria cerralboa
Mammillaria coahuilensis
Mammillaria columbiana
crinita
leucantha
painteri
wildii
yucatanensis
Mammillaria backebergiana
Mammillaria baumii
Mammillaria berkiana
Mammillaria blossfeldiana
Mammillaria bocasana
bocasana
eschauzieri
Mammillaria bombycina
Mammillaria boolii
Mammillaria brandegeei
glareosa
Mammillaria candida
Pr (M. pubispina)
P (M. tezontle)
Pr (M. painteri)
EW (M. glochidiata)
DD (M. painteri)
-
Pr (M. yucatanensis) -
Pr
A
Pr
P
Pr
Pr
A
CR
-
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
CR
VU
-
Mammillaria anniana
Mammillaria aureilanata
Mammillaria aurihamata
EN
CR
Pr
-
(IUCN 2004)
UICN
Mammillaria albicoma
Mammillaria albiflora
Mammillaria albilanata
NOM-059
(Semarnat
2001)
Pr (Peyotl zacatensis) Pr
-
Subespecie
Lophophora williamsii
Mammillaria albicans
Especie
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
& Gillett
2003)
(Hunt 1997)
Mammilloydia fue reconocido como gnero por varios autores (Anderson 2001;
Guzmn et al. 2003), pero hay evidencias de su inclusin en Mammillaria
(Butterworth & Wallace 2004)
(Hunt 1997)
(Hunt 1997)
Ibid.
M. slevinii es sinnimo de esta especie, incluido en la NOM-059
(Guzmn et al. 2003)
CITES (Inskipp
114
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
Subespecie
Pr
NOM-059
(Semarnat
2001)
(IUCN 2004)
UICN
& Gillett
2003)
(Hunt 1997)
(Hunt 1997)
(Hunt 1998)
CITES (Inskipp
II
II
decipiens
Pr
II
Mammillaria deherdtiana
II
deherdtiana
Pr
II
dodsonii
A
II
Mammillaria dioica
II
II
angelensis
Pr (M. angelensis) Mammillaria dixanthocentron
Pr
II
Mammillaria duoformis
Pr
II
Mammillaria duwei
Pr
EN
II
Mammillaria erythrosperma
A
II
Mammillaria evermanniana
Pr
II
Mammillaria fittkaui
Pr
II
Mammillaria formosa
II
microthele
EN (M. microthele) II
Mammillaria gaumeri
Pr
II
Mammillaria goodridgii
Pr
II
Mammillaria grusonii
Pr
II
Mammillaria guelzowiana
A
CR
II
Mammillaria guerreronis
Pr
II
Mammillaria guillauminiana
EW
II
Mammillaria haageana
II
II
san-angelensis P (M. san-angelensis) Mammillaria hahniana
A
II
Mammillaria heidiae
Pr
II
Mammillaria hernandezii
Pr
II
Mammillaria herrerae
P
CR
II
Mammillaria hertrichiana
Pr
II
Mammillaria huitzilopochtli
Pr
II
Mammillaria humboldtii
A
II
Mammillaria insularis
Pr
II
Mammillaria johnstonii
Pr
II
Mammillaria karwinskiana
II
II
beiselii
Pr (M. beiselii)
Mammillaria klissingiana
A
II
Mammillaria knippeliana
Pr
II
Mammillaria crucigera
Mammillaria decipiens
Especie
A
Pr
A
Pr
Pr
brachytrichion Mammillaria perezdelarosae
Pr
Pr
A
Pr
Pr (M. phantasma)
Mammillaria nana
Mammillaria napina
Mammillaria neopalmeri
Mammillaria orcuttii
Mammillaria oteroi
Mammillaria parkinsonii
Mammillaria pectinifera
Mammillaria peninsularis
Mammillaria pennispinosa
VU
CR (M. marcosii)
Pr (M. rubrograndis)
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
& Gillett
2003)
(Hunt 1997)
CITES (Inskipp
II
II
I
II
EN
II
CR (M. brachytrichion)II
II
EN
VU
-
P
P
A
Pr
A
A
Pr
Pr
P
Pr
A
(IUCN 2004)
UICN
NOM-059
(Semarnat
2001)
Pr
Subespecie
Mammillaria kraehenbuehlii
Mammillaria laui
laui
dasyacantha
Mammillaria lenta
Mammillaria lindsayi
Mammillaria longiflora
Mammillaria longimamma
Mammillaria luethyi
Mammillaria magnifica
Mammillaria marksiana
Mammillaria mathildae
Mammillaria matudae
Mammillaria melaleuca
Mammillaria melanocentra
rubrograndis
Mammillaria mercadensis
Mammillaria meyranii
Mammillaria microhelia
Mammillaria miegiana
Mammillaria moelleriana
Mammillaria multidigitata
Mammillaria multihamata
Especie
116
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
aureiceps
pringlei
Subespecie
Obregonia denegrii
dawsonii
Mammillaria xaltianguensis
Mammillaria zeilmanniana
Mammillaria zephyranthoides
Melocactus curvispinus
curvispinus
Mammillaria roseoalba
Mammillaria saboae
Mammillaria sanchez-mejoradae
Mammillaria schiedeana
schiedeana
dumetorum
Mammillaria schwarzii
Mammillaria senilis
Mammillaria solisioides
Mammillaria spinosissima
pilcayensis
Mammillaria stella-de-tacubaya
Mammillaria surculosa
Mammillaria tayloriorum
Mammillaria tepexicensis
Mammillaria theresae
Mammillaria thornberi
yaquensis
Mammillaria tonalensis
Mammillaria varieaculeata
Mammillaria weingartiana
Mammillaria wiesingeri
Mammillaria pilispina
Mammillaria plumosa
Mammillaria rettigiana
Mammillaria rhodantha
Especie
M. ruestii)
A (M. dawsonii)
& Gillett
2003)
EN
-
VU
II
I
II
II
II
II
II
Especie con tres subspp. (Taylor 1991), de las cuales dos existen en Mxico y
referidas aqu, ambas con varios sinnimos (Guzmn et al. 2003)
(Hunt 1997)
(Hunt 1997)
CITES (Inskipp
II
II
II
II
II
II
II
II
CR
II
II
II
II
CR
II
II
I
II
II
VU (M. gasseriana) II
II
II
II
II
II
II
II
II
VU
II
II
VU
(IUCN 2004)
UICN
P (M. delessertianus, -
Pr
Pr
A
Pr (M. yaquensis)
A
Pr
A
Pr
Pr (M. pilcayensis)
Pr
Pr
Pr
Pr
A
A
Pr
Pr
A
A
A (M. aureiceps)
Pr (M. pringlei)
Pr
A
P
Pr
A
Pr
NOM-059
(Semarnat
2001)
Pr
Pr
Pr
Pr
A
Pr
A
Selenicereus atropilosus
Stenocactus coptonogonus
Stenocactus sulphureus
Stenocereus chacalapensis
Stenocereus eruca
Stenocereus martinezii
Strombocactus disciformis
Thelocactus bicolor
Thelocactus hastifer
Thelocactus heterochromus
Thelocactus conothelos
A
Pr (T. schwarzii)
Pr (T. flavus)
Pr
A
bolaensis
schwarzii
flavus
(Cryptocereus anthonyanus)
gaumeri)
Selenicereus anthonyanus
NOM-059
(Semarnat
2001)
pachyrrhiza
Ortegocactus macdougallii
Pelecyphora aselliformis
Pelecyphora strobiliformis
Peniocereus cuixmalensis
Peniocereus fosterianus
Peniocereus greggii
Peniocereus lazaro-cardenasii
Peniocereus maculatus
Peniocereus marianus
Peniocereus tepalcatepecanus
Peniocereus zopilotensis
Pilosocereus cometes
Pseudomitrocereus fulviceps
Pterocereus gaumeri
Subespecie
Pr
Pr
Pr
A
Pr
A
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr
Pr (Mitrocereus)
P (Pachycereus
Opuntia arenaria
Opuntia bravoana
Opuntia chaffeyi
Opuntia excelsa
Opuntia megarhiza
Especie
VU
-
CR
EN
VU (O. pachyrrhiza)
-
(IUCN 2004)
UICN
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
I
I
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
II
& Gillett
2003)
De cinco subspp. reconocidas, una se incluye aqu (Mosco & Sanovello 2000;
Guzmn et al. 2003)
CITES (Inskipp
118
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
saueri
knuthianus
nelissae
ysabelae
A
Pr (T. knuthianus)
A (T. ysabelae)
P
Pr
-
Turbinicarpus pseudomacrochele
pseudomacrochele
krainzianus
lausseri
minimus
Turbinicarpus pseudopectinatus
Turbinicarpus roseiflorus
Turbinicarpus saueri
P
A
P
Pr
Pr
A
A
A
Pr
-
nidulans
CR
NT (T. knuthianus)
CR (T. ysabelae)
VU
VU
-
CR
CR
VU
CR
VU
VU
CR
CR
CR
NT
(IUCN 2004)
UICN
(T. schmiedickeanus
dickisoniae)
Pr (T. ehrenbergii)
A
NOM-059
(Semarnat
2001)
leucacanthus
Subespecie
Turbinicarpus gielsdorfianus
Turbinicarpus hoferi
Turbinicarpus horripilus
Turbinicarpus jauernigii
Turbinicarpus laui
Turbinicarpus lophophoroides
Turbinicarpus mandragora
Thelocactus tulensis
Turbinicarpus alonsoi
Turbinicarpus beguinii
Turbinicarpus booleanus
Turbinicarpus dickisoniae
Thelocactus macdowellii
Thelocactus rinconensis
Thelocactus leucacanthus
Especie
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
II
II
II
II
II
II
I
I
I
I
& Gillett
2003)
Ver T. mandragora
Ver T. mandragora
Originalmente descrito como var. de T. schmiedickeanus, pero difiere por retener
las espinas radiales en la madurez y espinas centrales no papirceas
(Lthy 2001)
CITES (Inskipp
Subespecie
NOM-059
(Semarnat
2001)
(IUCN 2004)
UICN
viereckii
major
P
Pr
A
P (T. rioverdensis)
A
A
A
Pr
A
Pr
-
EN (T. bonatzii)
CR (T. rioverdensis)
VU
CR
VU
NT
VU
Turbinicarpus zaragozae
Turbinicarpus subterraneus
Turbinicarpus swobodae
Turbinicarpus valdezianus
Turbinicarpus viereckii
bonatzii
flaviflorus
gracilis
klinkerianus
macrochele
rioverdensis
schwarzii
subsp. panarottoi)
A (T. bonatzii)
A (T. flaviflorus)
Turbinicarpus schmiedickeanus
NT
schmiedickeanusA
andersonii
P (T. schmiedickeanus -
Especie
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
I
& Gillett
2003)
Ver T. mandragora
Ver T. mandragora
CITES (Inskipp
120
Volumen 50 No. 4 octubre-diciembre 2005
122
Agradecimientos
Este trabajo fue financiado por el proyecto
Semarnat-Conacyt 0350 (MCMS) y por el
proyecto PROMEP 135511 (JG). Agradecemos a Balbina Vzquez la informacin sobre
Coryphantha. El Dr. Arturo Flores Martnez
fungi como editor de este manuscrito.
Literatura citada
Anderson, E.F. 1987. A revision of the genus
Thelocactus B. & R. (Cactaceae). Bradleya
5: 9-76.
Anderson, E.F. 2001. The cactus family. Timber
Press, Portland.
Anderson, E.F.; Arias S. & Taylor N.P. 1994.
Threatened cacti of Mexico. Succulent Plant
Research 2:1-135.
Anderson, E.F. & Fitz-Maurice, W.A. 1997.
Ariocarpus revisited. Haseltonia 5:1-20.
Arias, S.; Terrazas, T. & Cameron, K. 2003.
Phylogenetic analysis of Pachycereus
(Cactaceae, Pachycereeae) based on
chloroplast and nuclear DNA sequences.
Systematic Botany 28:547-557.
124
126
50 Aniversario de
Cactceas y Suculentas Mexicanas
Es grato comunicarles que con este nmero se completa el volumen 50 de la revista
Cactceas y Suculentas Mexicanas, rgano informativo de la Sociedad Mexicana de
Cactologa, A. C.
En 50 aos se han publicado un total de
852 artculos y notas botnicas. Dentro de
los que destacan: 127 taxa nuevos, 84
inventarios locales o regionales, 52 exploraciones, 25 revisiones taxonmicas, 47 sobre diversos aspectos ecolgicos y 45 referente a cultivo y propagacin.
Es interesante hacer notar que en los ltimos 10 aos se ha incrementado de forma
considerable la publicacin de artculos
relacionados con aspectos ecolgicos.
A partir de 1999 surge la modalidad de presentar en
la contraportada de la revista la descripcin y fotografa de alguna cactcea o suculenta mexicana contando hasta el momento con 22 especies, hecho que
ha sido bien recibido entre los suscriptores principalmente estudiantes y aficionados.
Muchas felicidades a todos los que de diversas maneras han contribuido a que Cactceas y Suculentas
Mexicanas este cumpliendo ahora su 50 aniversario. Mi ms sincero reconocimiento a los editores anteriores y actuales: Dr. Jorge Meyrn Garca, Bil. Jernimo
Reyes Santiago, Dr. Jordan Golubov Figueroa y Dra. Mara del Carmen Mandujano
Snchez, as como a los asistentes editoriales M en C. Mariana Rojas Archiga y Bil.
Gisela Aguilar Morales.
Agradecemos a la Maestra Elvia Esparza la elaboracin de la maravillosa portada que
engalana este nmero de nuestra revista.
Bil. Araceli Gutirrez de la Rosa
Presidenta
Lab. Dinmica de Poblaciones y Evolucin de Historias de Vida, Depto. Ecol. Evolutiva. Instituto de
Ecologa, UNAM. Correo: vbautista@ecologia.unam.mx