quran n tarix, n xlaq, n iqtisadiyyat, n elm, n d dbiyyat kitabdr.

limizd onu mqayis

ed bilcyimiz ikinci bir kitab yoxdur.
quran briyyt tarixinin n ox oxunan, ancaq n az baa dln v biz tez-tez - h r ey hakim
olmaq n alb hyatn yaanmaz hala evirm (bld, 5-6), yaxl qarlq gzlm d n et
(muhammd, 7), zn byk grb insanlar z r k dostlarn znd n uzaqladrma (hucurat, 10),
zn ox byk grm (mdssir, 1-5), hr eyin hdsind n g l bilm y c yini he vaxt unutma
(tkvir, 25-27), arsizliy dm. hr zaman bir mid inn olduunu unutma (b q r , 156),
tnqidin kskin bir baq olduunu unutma. deycyin sz vvlc dn l, sonra de (maun, 4-5),
etdiyin yaxlqlar unut. tez-tez xatrladaraq onlar dy rd n salma (b q r, 263), lmd n qorxmaq
vzin, lm geryi il zl (vaqi, 83-87), sn ediln pisliyin qarln verm k vzin hirsinin
keib getmsini gzl (furqan, 63), n tin zamanlarnda bel midsizliy qaplma (tvb , 40), s ni
narahat edck ilrdn uzaq dur (inirah, 1-3), yalana qtiyy n yaxnlama (saff, 2), he bir sirrin
sonuna qdr gizli qalmayacan unutma (mcadil, 7), m rhm tli olmaqdan he vaxt z
dndrm (ibrahim, 42), ana v atana "off" bel dem (isra, 23), yax bir dostun h yatda n
qiymtli varlq olduunu unutma (nkbut, 41), z m nafeyini gdm . dal tli davran (r hman, 79), sznn stnd durmaman utanc gtir n bir h rk t olduunu unutma ( nfal, 56) kimi
mesajlar vern v bir oxlarmz n indiy qdr qaranlq kitabdr. mumiyy tl biz, siz v ya s n
quran deynd n baa drk. ritidn bli sn deyn quran da dzdr, amma hans quran?
nadanlq lind tkbbr kimi saxlanlan quran? cinayt nizlrinin banda bayraq ediln quran?
bunlar, yoxsa shraya splnmi vhi qbillri 25 ildn az bir mddt rzind dnyann
mqddratn myynldirn v dnyan zbt etmi qdrt sahibl rini zidir n mm t halna
salan, bir srdn d az olan zaman irisind b r sivilizasiyas tarixind yeni v inqilabi bir
mdniyyt yaradan kitab?
quran ''allah ad'' il balayaraq ''insanlarn ad'' il qurtaran kitabdr. o, smavi kitabdr, lakin
bugnk mminlrin tsvvrnn v masir imanszlarn gmanlarnn ksin olaraq, daha ox
tbit, hyata, agahla, izzt, qdrt, inkiaf, kamal v cihada diqqt edir. o, el bir kitabdr ki,
surlrindn 70-dn artnn ad insani msllrd n gtrmdr. 30-dan artq sur sinin ad maddi
hadislrdn gtrlmdr. yalnz 2 sursini ad is ibadtdn gtrlmdr. onlar da h cc v
namazdr.
o, daycs "ummi" - qurann z dili il desk, n kitab biln, n iman tanyan, n yazb-oxuya bil n olsa da , mrkkb, qlm v yazya and in bir kitabdr.
o, cihad barsindki aylrinin say ibadt barsindki aylrinin say il mqayis edilm yc k
qdr olan bir kitabdr. el bir kitabdr ki, onun ilk sz "oxu!"dur v allahn iftixar yr tm k - insana
"qlm" il yrtmkdir (lq, 1, 4), z d kitab, qlm v tlim-trbiy mslsi mvcud olmayan
bdvi v qbil qurululu cmiyytd!
dmnin hiylsi v dostun nadanl ucbatndan bu kitabn layn qatlayb zn istifad etdil r,
mtnini trk edib cildini yaydlar. daha adnn mnas "oxunan" olan bu kitab oxumadlar, ondan
tbrrk v mqddsldirmk n istifad etdilr. ondan zehni, ruhi v ictimai x st likl r
drman istmk vzin, bel v qulunc ars kimi cismani xstliklr n fa vasit sin evrildi.
onu oyaq ikn trk edib, yatanda balarnn stn qoydular. nhayt, indi grdyn kimi ondan
llr n istifad edir, oxuyub lnlrin ruhuna balayrlar. onun s das q bristanlqlarmzdan
eidilir. buna gr d ey mnim ziyal bac v qardam, sn onun diril r arasndan ydrlmas,
onun hyata tsirini ksmk, ssini hm cihad shnlrind , hm d ictihad m rk zl rind bomaq
n n qdr sylr gstrilmsindn xbrsizsn.
dedilr ki, quran sz ''qara'' (oxumaq) kkndn deyil, ''qaran '' (balamaq) kknd n gtrlb.
bunun da nticsind o, oxumaq kitab deyil, yanda gzdiriln v zn yapdrlan kitab olur.
dedilr kims tkc ''bismillahn'' ''b'' hrfinin nqtsind olan sirlri t fsir etm k ists , bir mr b s
etmz. hminin dedilr:"qurann yetmi batini var, hmin batinlrin d hr birinin yetmi batini
var..."
bli bu dzdr, amma bunu qurana yaxnlamamaq mnasnda izah edirlr. yni kim quran ab
oxusa, onun barsind dns v ondan bir ey baa ds , m hkum edilm li, baa ddy fikirl r
rdd edilmi v bhli elan edilmlidir.
hminin dedilr:"qurann hqiqi mnas imamlarn yanndadr, gizli olan m xsus kitabdadr v ondan
he ksin xbri yoxdur; o peymbr ailsind olub, sonra gizli kild imamlarn birind n dig rin
trlb, nhayt, qeyb kilmi imamn lin atb". bu mlumat doru da olsa, onun m nas

quran onlarn baqalarndan daha yax baa dm lridir. bu, tbii v m ntiqli bir m s l dir. lakin
onlar bel ntic xarblar ki, quran sirli v b riyytin drk ed bilm diyi m mmal bir kitabdr.
dedilr:''kim quran z al il tfsir ets, zn chnnmdki yerin hazrlasn". halbuki
peymbrin hdisi "kim quran z nzr v ryi il tfsir ets, zn c h nn md ki yerin
hazrlasn"dr. bu ox elmi v mntiqli bir szdr. bu, tdqiqatda bir qaydadr. h qiq t axtarnda olan
tdqiqat zehnindn xsi nzrlri, vvlki qidlri, avropal alimlrin dili il desk, ''ncdn hasil
olan qnat''i (pr jugement) xarmaldr ki, hr hans bir mtni tfsir ednd onun m nasn d rk ed
bilsin. daha bir sz v ifadni zorla znn vvlki ryi il uyunladrmasn v onu znn xsusi
bax v qidsi il yozub izah etmsin. grdynz kimi, hdisdki "r y" ( xsi n zr) szn nec
mhartl "al" mnasnda tqdim ediblr. hr hans bir sz v kitab oxumaq, baa dm k v
ml etmk yalnz al il mmkm olduu n camaat chnnm dm k qorxusu il quran
oxumaqdan, onu baa dmkdn v ona ml etmkdn kindiriblr. sonra "al il t fsir etm yi"
haram etmlrin baxmayaraq, zlri hmin hdisin ksin olaraq, quran badan-ayaa "z ryi
sasnda tfsir edrk" thrif ediblr. onu peymbrin trafnda olan bir ne n f ri - z d
onlardan qorxduu n htta onlarn zlrinin bel baa dm diklri kinay, iar v dolay ifad il trif edrk yn, yaxud syb pislyn bir kitab halna salblar.
htta bzilri daha pis szlr deyiblr:"mumiyytl, sl quran zamann imamnn lind dir. imam
zhur ednd onu z il gtirck; limizd olan quran sl quran deyil, t hrif edilib, ondan b zi
aylri xarblar..."
bu sz baltan lap kkndn vurur. islam dmnlri onun kkn n q d r d zir klikl k sm k
istyiblr! nki fikirlirdilr ki, qurann camaatn arasnda balanmas, s sinin batrlmas,
fikirlrinin mchul saxlanlmas v trk edilmsi, cild v cisminin rvac tapmas n h r n q d r
hazrlq ilri grslr d, yen n vaxtsa hanssa ziyallarn bunlara qulaq asmayb h min kitab ab
oxumalar, ondan ilham almalar, mslmanlarn fikir ayrlqlar, etiqad ziddiyytl ri, firq lr
blnmk v tfriqlrd "bu ilahi ipdn yapma"lar, islamn yenidn qurandan qaynayaraq
mslmanlarn lm xst, nadan, mrik, btprst, paralanm v t n zzl uram
cmiyytin yenidn vhdt, hyat, hrkt, agahlq, msuliyyt, istiqamt v intellektual ir lil m
bx etmk thlksi var. buna gr d onlar bel bir faci yaratdlar. "bu qurann sl quran
olmamas, qurann da imam kimi qeybd v llrdn uzaq olmas"ndan ibart m nfur ayi ni, islam
v mslmanlarn hmilik mhvini tmin edn bu fikri yaymaa aldlar. onlar bu fikri h tta
byk alimlrin bir nesinin d zehnin salmaa bel nail oldular, m hur, mhm v geni yaylm
kitablarda ks etdirdilr, htta bzi dstlri bu faciy inandrdlar. lakin xobxtlikd n bizim byk
alimlrimiz bu msld d shlnkarlq etmdilr v yekdillikl onlarn hams bu dnlm m krli
plann kkn ksdilr.
ey mnim ziyal dostum! mgr bunlar dmnin qurandan qorxmasnn nian si deyil? m g r
dmnin bu qorxusu snin qurann hyat, qurtulu v oyandak rolu, bu kitabn yaradc
olmasndan min olman n yetrli deyil?
ziyal dost, grrsn nlr edib, hans ilrdn xblar?
el bir i grblr ki, oxumaq, dnmk, baa dm k, aydnlamaq, yol tapmaq, ayaa qalxmaq,
ml etmk kitab olan quran, davamlarn istiqamtlndirmk, hll yolu v insan seim
msuliyyti gstrmkd hqiqi istifadsi yalnz istixardn ibart mqdd s v tb rrk ediln bir
yaya evrilib. davamlarnn onun qarsndak vzifsi d ona tzim etm k, ehtiram gst rm k,
ziz tutmaq, pmk, dstmazsz l vurmamaq, xsusi qutuda saxlamaq, aynann k narna, uan
qundana, nian xonasna v tz ev qoymaqdan, sfr gedni onun altndan keirm kd n ibar t
olub... onun bzi sur v aylrindn d cadugrlik dualar, h minin cinlrin qarsnn alnmas,
kpn df edilmsi, xstlrin fa tapmas, zah adamn, sd ver n in yin v d linin boynundan
asmaq n cadu dualar, xsusi qoruyucu dua v tilsim kimi istifad edilir.
bir nfr danrd ki, mn yetmi nfr olduqca ziyal dindarn saxlanld siyasi h bsxanalarn
birind bir mslni aradrmaq n bir dn quran istdim, tapa bilm dim, lakin saydm h min
yetmi nfrd bir dua kitabnn mxtlif aplarndan mxtlif ll rd yz nsx vard.
sn hans qurandan danrsan, ey mnim ziyal qardam?! ey c miyytin tn zzlnd n, intellektual
gerilikdn, yaadn mhitin mdniyytinin zifliyind n ziyyt kn m suliyytli m llim, tl b ,
trcmi, yaz, mdniyyt xadimi v liberal, hans quran? mumiyytl , m gr quran kims istr mxaliflrinin iind olsun, istrs d trfdarlarnn iind - tanyr ki, s n onun bar sind
hkm xarrsan?!
tssbke avam bir adamn quran oxumam, tanmam, baa dm mi q bul etm k v ona iman

gtirmk haqq var. lakin sn insafl ziyalnn onun cildini amadan, bar sind dnm d n, onu baa
dmdn rdd etmk, ona inanmamaq haqqn yoxdur. snin gmannn ksin olaraq, quran z
ardcllar il danmaqdan qaldqdan, cildin prsti edilmy balandqdan, onun ruh, fikir v sz
trk edilndn mslmanlar xurafatla, ictimai sstly , intellektual geriliy , saxta dini
tssbkeliy, elmi, iqtisadi v siyasi tnzzl dar olublar.
ey xbrdar ziyal! gr quran ab iini oxuya v n dediyind n xbrdar ola bilmirs ns , g r
tarixl tan ola v bu kitabn insani inqilab yaratmaqda hans heyr tamiz mcz l r yaratdn,
yunan flsfi uydurmalarndan, hind xyalprstliklrindn, bizans v irann h rbi v zad gan
mdniyytlrindn, rb nadanl v vhiliyindn bird n-bir hans mczvi mmb ri qli,
mdni, siyasi, xlaqi hrkat v cryan yaratdn, briyytin para-para olmu cismin hans
inqilabi ruhu frdyn, hmi savad v sadtdn m hrum ktllr arasnda t qva v dal t
istyi il hans elmi, mnvi v maddi mdniyyti formaladrdn drk ed bilmirs ns , he
olmasa imali afrikann bizim srimizdki inqilabi rhbrlrinin szlrin ki qulaq asa bilrs n:
"imali afrikada oyan, azadlq v antiimperializm hrkat ar btn ms lmanlarn qurana
qayd olan seyyid camal mktbinin davamsmhmmd bduhun imali afrikaya gldiyi gndn
balad. o btn islam alimlrini bir yer toplayaraq onlardan istdi ki, qdim f ls f v khn
elmlrd qrq olmaq, fiqh, sul, klam v flsfd mhdudlamaq, metafiziki m sllr ir li srm k
v ikinci drcli msllrd ifrat xrdalq v zehni drinliy getmk vzin , qurana z tutsunlar,
btn qdim v masir, islami v qeyri-islami elmlrdn bu "ismar" dzgn baa dm k n
yararlansnlar, tnzzl uram v istismar ediln insanlar, xurafat, tfriq, dar dnc ,
tssbkelik v nadanla dar dindarlar quranla tan etm y alsnlar, quran h m elmi-dini
dairlrd, hm d avam ktlnin zehnind, mumi ktlnin dnc sind n xarsnlar..."
(koloniya axam (la nuit coloniale) frht abbasi)
bundan sonra quran yenidn mslman cmiyytlrind gndm gldi, tdris m rk zl rind
qurann yrdilmsi, din alimlri arasnda qurann thqiq v tfsiri, ziyal v mbarizlr arasnda
quran msllri, htta knd mktblrind qurann tlimi hyati v sas bir proqram olaraq vs t
ald. bu yeniliyin smrsi o oldu ki, hmin vaxta kimi beyinlri uyuduran v onlara z b db xt
taleyini - franszlarn cngind sir olma - unutduran, onlar mvhumat, khn kin-kdur t,
hmiyytsiz ixtilaflar, mzhb toqqumalar v cahilan tssbkeliklr srklyn din v rvac
tapm dini ml, qid v mrasimlr qurann bldiliyi il oyan, msuliyy t, znd rk, qdr t
v vhdt amilin evrildi.
bundan nc din adamlarnn hr biri mstmlkilrin sar t boyunduruu altnda din v dini
mllr z tuturdular ki, allah, peymbr, imamlar v vliyalar onlarn yalnz f rdi gnahlarn
balasnlar. onlar yalnz frdi ibadtl axirt n savab toplamaa alrdlar.
halbuki hmin vaxt general arqo v luis salan btn lczair, tunis, m rake v mavritaniyan
fransann insanla zidd koloniyas altnda zlil etmi, onlarn s rv t, izz t v m d niyy tini qar t
edirdilr. general sustil z olu il tilimsan cngllikl rind "rb ovu"na gedirdi ki, olu ox atma v
ov etmyi yrnsin. o, parisd olan hyat yoldana bel yazrd:"...hammz yaxyq, m n d
yaxyam, itim d yaxd, rbim d yaxd..."
hmin qara gnlrd, hqart v zilltli vziyytd mminlrin hams zikr, dua v tvssl etm kl,
htta bzn nzir, yemk ehsan vermk v frdi xeyriyyilik ilri grmkl "zlrinin chnnm
odundan azad olmalar" v lndn sonra nicat tapmalar n alrdlar. lakin quran mq dd slik
taxasndan tlim v tfkkr krssn qaydandan sonra onlara yrtdi ki, axir td nicat tapman
yolu, dnyada nicat tapmaqdr v islamn cnntinin yolu mslmanlarn azadlq, oyaqlq, izz t v
elmindn keir (cihad allahn znn xsusi dostlar n ad c nn t qaplarndan biridir. cihad
tqva libas v allahn mhkm zirehidir...buna gr d kim z dndrr k onu t rk ets , allah ona
xarlq v zillt, bla v msibt libas geyindirr, kiiklik v alaqla dar edr." li (ra), n hclbla, mhmmd bduhun rhi, s75.).
kim bu dnyada xarlqda ls, orada da xar olaraq dirilc k. "bu dnyada kor olan ks axir td d
kor olacaq."(isra, 72).
onlar baa ddlr ki, islamda allaha yaxnlaman yolu tbbd (kllik) deyil, tf kkrdr
hminin baa ddlr ki, "zlm boyun yn zalmla lbirdir (nhcl-b laa), ms lmann h yat
"qid v cihad" zrind mhkmlnib (imam hseyn ra) , peymbrin v onun r bbinin snn si
tlqin, ibadt, frdi asketizm, uyudurucu ibadtlr deyil, "cihad v hidlik"dir. quran g tir n xs
rahib deyil, "msllh peymbr"dir (bu ifad fransz rodinsona m xsusdur) v onun
peymbrliyinin hdfi "agahlq v daltdir" (hikmt v dalt - quran).

bildilr ki, islamn allah "dmir"in (qdrt tzahrnn) adn dal t t r zisinin srasnda, dal t
trzisinin adn is kitab v vhyin yannda kir (hdid, 25). baa ddlr ki, islami imana malik
cmiyytin niansi "znnklrl yumaqlq, dmn qar srtlik" (f th, 29), ba ucal v
izztdir (munafiqun, 8).
indi gr onlar mstmlkdirlrs, fransann koloniya sart zncirl rind xar v sirdirl rs ,
znnklr qar kinli, bdbin v tssbke, yadlar nnd is mlayim, s hl nkar, v ziyy ti il
baran v laqeyddirlrs, demli, din ad il malik olduqlar, islam ad il m l etdiklri eyl r n din,
n d islamdr. htta dinlrinin qti v aydn hkm olan namaz, dua, h cc v oruclar n namazdr,
n dua, n hcc, n d orucdur. gr bel olsaydlar, bir tsiri d olard.
bu "baa dmlr"in hamsn insanlara quran yr tdi v onlar ayltd. onlar baa ddl r ki, n
byk dini vziflri hr eydn qabaq cmiyytin intellektual tnzzln sbb olan amillrin
kkn ksmyin vacibliyidir. anladlar ki, cbr (mcburiyyt) v ixtiyar, allahn zat v sif tlrinin
laqsi barsind danmaq, aann qulun boynunda olan haqlarn aradrmaq, pak v murdar
eylrin daha bir nvnn taplmas, yaxud ziyart il had t savab ld etm k v zin , llrin
silah alb fransz mstmlkilrini qovmaldrlar. bunu etdilr v biz t n zzl uram ktl nin
oyannn, din gc v qurann dvti il cihada balamalarnn ahidi olduq. din v islam znn
tnzzl uram qdim formasnda grb ondan qam, dig r m kt b v ideologiyalara iman
gtirmi, nticd dini toplumdan uzaqlam v zlri n cmiyytdn knarda qalm bir sinif
dzltmi qeyri-dini ziyallar da hm islama, hm d mslmanlara t rf qaytdlar, h m iman
qazandlar, hm xalq ktlsin birldilr. buna gr d ktl dncsizlik v tssbkelikd n,
ziyallar is islama qaydaraq qrbprstlikdn qurtuldu.
buna gr d htta afrika kommunist partiyasnn kemi sdri v mhur marksist mt f kkir
mmar ouzeqan kimi xs dncli kild islama qaytd v znn, adn hz.pey mb rin m hur
"n stn cihad zalm rhbrin qarsnda deyiln haqq szdr" h disind n gtrdy " n stn
mbariz" (le meilleur combat) adl kitabn yazd. lczair tlblrinin milli tkilat (m.n.e.m.a.)
zn "lczair mslman tlb tkilat" adn sedi.
bu dvrd islam tkc dindar ktlnin arasnda yeni ruh v istiqam t tapmad, materialist v din
ks ziyallarn gznd d gcl v iman douran cazib qazand. lc zair kommunist partiyasnn
rsmi orqan olan "lczair respublikas" qzetinin ba redaktoru fransz silli henri alleg kimi xs d
partiya gstrilrinin ksin olaraq islam mcahidlrinin srasna qoulmu v h bsxanadan bel
yazmd: "bel bir yerd mn veriln heyrtamiz iknclrdn danmam sviyysizlik
olar...burada hr saat mrtblrin otaqlarnn birindn hbsxanann hytin bir mcahid atrlar.
mn onlarn st-balarndan da mlum olduu kimi, uzunmddtli v d h tli ik nc l r m ruz
qalm halda azlar qan iind v partladlm halda mhur bir duadan anlalmaz bir sz
dodaqlarnn altnda zmzm etdiklrini grrm (yqin ki, onlar klimeyi- had tlrini deyirl rmi
v o, fransz olduu n bunu baa dmrm). m n h min szlrin v onlarn n dedikl rinin
mnasn bilmirm. amma birc onu bilirm ki, dnyann btn fls fi m ktb v ideologiyalar
arasnda etiqad bsldiyim yegan ey hmin anlalmaz szlrdir".
hmin illrd, hmin qrblilrin v hmin srin gerkliklri qarsnda btn bu qlblrin ld
edilmsinin yegan sbbi mslmanlarn qurann tbrrk deyil, oxumaq n, prsti edilmli
mqdds ya v bt deyil, dinlmli ismar olduunu baa dm lri olmudu. onlar baa
ddlr ki, quran "mana" - nsiyyt v l kmk ntic sind ya v xslr ke n v onlara
qeyb tsiri gstrn sirli qvv deyil, "klam"dr. onda dnc yatb. buna gr d g r quran
cmiyytd "kitab" olsa, oxunsa, baa dls , n kils v mminlr: "o danr, s n mraci t
edir, grk, qulaq asasan, qulaq asb grsn n deyir - deyils (qurann buyurduu "quran oxunan
zaman ona qulaq asn v susun" (raf, 204) aysinin d mnas budur, yoxsa ki, onda m qs d
mqdds dini bir avaza qulaq asmaq deyil), qurtulu bx edr, oyan yaradar v onlar
formaladrar. o znn bu qdrtini tkc kemid gst rm yib, el bu gn d beldir. o, t kc
qdim bizans v iran imperiyalar qarsnda deyil, masir imperializm qarsnda da h min
xsusiyyt malikdir.
buna gr d fransa imperializminin afrikadak vhi canavar olmu fransz general sustil bel
deyirdi: "quran dini kitab deyil, din zidd kitabdr. o, mslmanlar zahidlik, ibadt, slh, fv, allah,
lm, ruh, metafizik sirlr, hyat flsfsi v insann son taleyi barsind dnm y d v t etm k
vzin, mharib, qlb, intiqam, syan, dnyan fth etmk v qnimt ld etm y arr...
aa ktllr arasnda he bir kitab quran qdr thrikedici v syankar deyil, z sehirli szl ri v
hycanl melodik ahngi il kin v dmniliklr tsir etmir, qrur, kin-kdur t v siyasi g rginlik

maraqlarn oyatmr..."
ingiltr koloniyaln gclndirmi yhudi mslkli ba nazir william ewart gladstonenun szn
eitmisiniz. o, ingiltr parlamentind quran qzbl tribunaya rparaq bel demidi:" n q d r ki
bu kitab mslmanlarn arasndadr, mslman lklrind thlk sizlik v onlarn ingiltr
mstmlkiliyi qarsnda itatkarlq gstrmsi qeyri-mmkndr".
bu thqirlr bu kitabn insann dnc, hiss v cmiyytin tsirini hamdan ox t crb etmi - o
vaxt mslmanlar hl onunla tan idilr - xbrdar v mlumatl dm nlrin dilind n xr. onlarn
qurann cmiyytlrin oyan, hrkt, baucal v qurtuluundak ictimai v ideoloji rolu
barsindki qnatlri mfssir v alimlrin nzrlrindn daha real v dqiqdir. nki onlar h m
dmndirlr v tssbkelik etmirlr, hm d ictimaiyyt v siyast adam, m l v reallqla
nsiyytddirlr, mcrrd, zehni v xyali mfhumlardan uzaqdrlar.
dzdr, onlar mslman halini istismar ednlrin dili il danr, ms lmanlarn koloniya rejimind ki
zlm, tcavzkarlq v qart mqabilindki oyan, dirli, dm ni zidirm k v
dzmszlyndn ziyyt kn islam dmnlrinin mvqeyind n x edir, baaa, d rdisrsiz, dzml, mhafizkar, "mtlq slh", qane, "hr id bir xeyir var" f ls f sin etiqad
bslyn ncib millti, yaxud afrika, asiya v latn amerikasnn axir t prsti edn dinlrin bal,
dnyadan qaan, zahid, sufi mslkli, dnya hyatnn gzllik v cazib darlndan uzaq milltl ri
sevirlr, amma dediklri hqiqtdir.
onlar qurann oxunmasnn - gr oxunsa - anlalmaz, axir t savab qazanmaq v n n -babann
ruhuna balamaq n bir dua kimi deyil, bir kitab kimi oxunmasnn nec oyan, h r k t v izz t
yaratdn, iman qvvsinin zlm v nadanlq leyhin qdrt v syana evrildiyini hamdan yax
bilirlr.
grn, quran mslman icmasn (btn chtlrdn, tam xrdalqlarna kimi bugnk ms lman
cmiyyt v ya dstlrinin tam ksi olaraq) nec tsvir edir:
''o kslr n ki, rbbinin dvtini qbul edr (iman gtirr), namaz qlar, il rini z aralarnda
mslht-mvrtl grr, onlara verdiyimiz ruzidn (allah yolunda) srf edrl r. v o ksl r n
ki, onlar zlm (tcavz) mruz qaldqda (hddi amadan) intiqam alarlar (zalmdan zlm
mqabilind vz xar, caniy d etdiyi cinaytin czas ndirs, onu ver rlr).h r hans bir pisliyin
czas onun z kimi bir pislikdir. bununla bel hr ks (pislik edni) balasa v (onunla) barsa,
onun mkafat allaha aiddir. hqiqtn, o, zalmlar sevmz!
zlm mruz qaldqdan sonra (hddi amadan) vzini xanlara he bir c za verilm z (onlarn he
bir gnah yoxdur, uradqlar haqszln vzini xmlar). (ura, 38-41).
mhur mdniyyt tarixi kitabnn mllifi will durant qurann xlaq slubu v dvt istiqamtlri
barsind bzi szlr deyir ki, bundan general sustilin ndn narahatlq keirdiyini v afrika
cmiyyti n hans dini arzuladn baa dm k mmkndr.
will durant deyir:"qurann "siz qar hddini aanlara siz d h min ld h ddi an (cavab verin)"
(bqr, 191) aysini incilin "gr snin sol zn ill vursalar, sa zn qabaa ver. g r ban
istslr, xart cbnni d hdiyy et" aysi il mqayis ednd bel m lum olur ki, quran "kii
xlq"n, incil is "qadn xlaq"n yrdir".
bli, ey yaad cmiyytin intellektual gerilik v tnzzlndn narahatlq keir n v quran bu
mminlrin lind olan kimi qbul edn haqprst ziyal! ziyal, m sllr sthi yanamayan xsdir.
sn quran nec v harda tanmsan? snin tandn v grdyn quran dn n zor v zlm niz sinin
banda hiylgrlik altin evrildiyi kimi, bu gn d nadanlq v hiylnin slind istixar v t b rrk
vasitsin evrilmi mqdds eydir.
quran avamyana, yni eynil ona etiqad bslyn avam kimi tanmaq lazm deyil. onu bir kitab
olaraq amaq, oxumaq, drk etmk, onun tarix tsirini aradrmaq, son 150 ild onun asiya v
afrikada mstmlkilrin ideoloji, mdni v siyasi hcumlar mqabilind ki rolunu t dqiq etm k
lazmdr. bundan sonra onu tanyar, drk edr v bilrsn ki, o, dnc , azadlq, dal t v qdr t
kitabdr.

in, Avusturya, Belika, Finlandiya, Danimarka, Norve, sve, Hollanda, Macaristan ve Japonya gibi baz lkelerde
suya florr katlmas yasak. Trkiyede suya florr katlmyor, ama pek ok ilimizin ebeke suyunda doal olarak
florr bulunuyor. stelik ebeke suyu tek florr kayna deil. Hazr meyve suyu ve gazl ieceklerden tutun, bebek
mamalarna kadar pek ok rnde florr bulunuyor. Florr Kaynaklar ou kii florrsz di macunu kullanarak bu
kimyasaln zararl etkilerinden korunabileceini dnyor. Ancak baz illerimizde ebeke suyunda yksek
saylabilecek miktarlarda florr bulunuyor. Trkiye me Sularnda Florrn Blgesel Dalm (I) (PDF) balkl
almada, Marmara Blgesinin sular incelenmi ve baz ilelerde florr deerlerinin tehlikeli seviyelere ktn
saptam. rnein Krklareli merkez ilede sudaki florr deerlerinin, Dnya Salk rgtnn gvenli bulduu
aralk olan 0,5 1.7 mg/lt.nin zerinde olduu saptanm. in kts, oturduunuz blgedeki sularn dk florrl
olmas da yetmiyor, nk tkettiimiz pek ok hazr iecek, Trkiyenin farkl blgelerinde, ebeke suyundan
retiliyor. Eer retimin yapld blgedeki sular yksek florr ieriyorsa, rn tkettiinizde siz de florre maruz
kalyorsunuz. Florr kayna olabilecek baz rn ve gdalar yle: Florrl di macunu Bebek mamas Hazr orba
Tavuk bulyon Teflon tava veya tencerede pimi gdalar Gazl iecekler Hazr meyve sular Paketli ve/veya ilenmi
gdalar Anestezi kimyasallar Florrl tuz Sigara Florr neden zararl? 1. Biyobirikim Biyobirikim, belirli bir kimyasaln
vcutta birikme eilimine verilen teknik isim. Florr, biyobirikimli kimyasallarn arasnda. Salkl bir kii, her gn
ald florrn %50 60n idrar yoluyla vcudundan atyor. Geri kalanysa kemiklerde ve beyinde birikiyor. Bebek
ve ocuklarsa aldklar florrn sadece %20sini vcuttan atabiliyor. Kemiklerde biriken florr miktar hayat boyu
art gsteriyor. 2. reme sistemi Laboratuvar hayvanlarnda yaplan deneylerde, yksek dozlarda florrn erkek
reme organlarna hasar verdii ve ksrla yol at tespit edilmi. ABDde yaplan bir aratrma, ebeke suyunda
3 mg/lt. ve daha fazla florr bulunan yerlerde dourganlk oranlarnn dtn belirlemi. Bir baka aratrmaysa,
yine yksek florrl blgelerde yaayan erkeklerde ortalamann altnda testosteron hormonu tespit etmi. 3. Beyin
(merkezi sinir sistemi) Florrn merkezi sinir sistemi iin zararl olduunu belgeleyen onlarca aratrma var. Florrn
beyinde biriktiine, davran deiikliklerine yol aabildiine ve uzun vadede Alzheimer hastalna yol aabildiine
dair bulgular var. me suyunun florrlenmesini destekleyenler, bu almalarda ok yksek dozda florr
kullanldn savunsalar da, florrn biyobirikimli olduunu unutmamak gerekli. 4. Dk IQ in, ran, Hindistan ve
Meksikada yaplan 24 ayr almada, vcuttaki florr miktaryla IQ arasnda ters bant olduu ortaya konmu.
me suyundaki 1 mg/lt. florr artnn, 0,59 IQ puan kaybna yol at bulunmu. 5. Erken ergenlik Florrn
merkezi sinir sistemi dnda da olumsuz etkileri var. Florr ayn zamanda pineal bezini olumsuz etkiliyor. Bu bez,
pek ok baka ilevin yan sra, byme ve ergenlik srelerinden sorumlu. Yaplan aratrmalar (PDF), ime
suyuna florr katlan blgelerde kz ocuklarn, florr kullanlmayan blgelere kyasla 5 ay nce det grdn
ortaya koymu. 6. Tiroid hormonlar Florrn tiroid bezini de olumsuz etkiledii bildiriliyor. Ukraynada yaplan bir
almada, 2,3 ml/lt. dzeyinde florrn tiroit hormonunda azalmaya yol at belirlenmi. Hatta bu etki o kadar
tutarlym ki, 20. yzyl ortalarnda hipertiroidizmi (ar aktif tiroid bezi) olanlara florr tedavisi nerilmi. 7.
Romatizma belirtileri Skeletal florozis, florrn kemiklerde birikmesiyle ortaya kan ve romatizma benzeri belirtilere
yol aan bir rahatszlk. in kts, belirtileri romatizmayla kartrlabildiinden, erken safhada tehis koyulmas
olduka g. Belirtiler nda doktorlar genellikle romatizmadan phelendikleri iin, aslnda son derece basit bir
ekilde (florr almn keserek) tedavi edilebilecek rahatszlk, uzun yllar tedavi edilmeyebiliyor. 8. Kemik erimesi
Florr, kemiklerde birikiyor. Florrn salk zerindeki etkisini aratran ilk almalardan birine gre, ime suyuna
florr katlan blgelerdeki ocuk nfusunda grlen kemik ve kemik balantl rahatszlklarda iki kat art
kaydedilmi. Benzer ekilde, Meksikada yaplan bir aratrma (PDF), di macunundaki florrle ocuk kemik
krlmalar arasnda bant olduunu ortaya karm. Kaynaklar: Ann Marie Michaels, The Top 10 Dangers of
Fluoride, Cheeseslave.com Bachinskii PP, Gutsalenko OA, Naryzhniuk ND, Sidora VD, Shliakhta AI, Action of the
Body Fluorine of Healthy Persons and Thyroidopathy Patients on the Function Of Hypophyseal-Thyroid System,
Problemi Endokrinologii, Cilt: 31, Say: 6, Kasm-Aralk, 1985, Sayfa: 25-29. Baak Pirtini, Toksik Di Macunu
Florr tehlikesi, Dogalanneyim.blogspot.com Bilge Hapolu, Rian Dii, Leman Demir, Ender Baak, vat Gray,
Nurten zer, Trkiye me Sularnda Florrn Blgesel Dalm (I), stanbul niversitesi Di Hekimlii Fakltesi
Dergisi, Cilt: 26, Say: 4, Aralk, 1992, Sayfa: 222-23. David B. Ast ve Edward Schlesinger, The Conclusion of a TenYear Study on Water Fluoridation (PDF), American Journal of Public Health and the Nations Health, Cilt: 46, Say:
3, Mart 1956, Sayfa: 265-71. M. Teresa Alarcn-Herrera, Ignacio R Martn-Domnguez, Rodolfo Trejo-Vzquez,
Sandra Rodriguez-Dozal, Well Water Fluoride, Dental Fluorosis, and Bone Fractures in the Guadiana valley of
Mexico (PDF), Fluoride, Quarterly Journal of the International Society for Fluoride Research, Cilt: 34, Say: 2, Mays
2001, Sayfa: 91-160. Phyllis J. MullenixCorresponding author contact information, Pamela K. Denbesten, Ann
Schunior, William J. Kernan, Neurotoxicity of Sodium Fluoride in Rats, Neurotoxicology and Teratology, Cilt: 17,
Say: 2, Mart-Nisan 1995, Sayfa: 169-77. Stan C. Freni, Exposure to High Fluoride Concentrations in Drinking Water

is Associated With Decreased Birth Rates, Journal of Toxicology and Environmental Health, Cilt: 42, Say: 1, Ocak
1994, Sayfa: 109-121. Yunpeng Ding, YanhuiGao, Huixin Sun, Hepeng Han, Wei Wang, Xiaohong Jia, Xuehui Liu,
Dianjun Sun, The Relationships Between Low Levels of Urine Fluoride on Childrens ntelligence, Dental Fluorosis
in Endemic Fluorosis Areas in Hulunbuir, Inner Mongolia, China, Journal of Hazardous Materials, Cilt: 186, Say: 2
3, ubat 2011,

trkiyd "elmi v texnoloji" aradrmalara "nclk" edn qurum. bir ne il vv l yaymladqlar

jurnalda darwini sansrlemidilr, tkaml nzriyysi il bal 15 shif ni bir anda d yimidil r.
bugn is tbitakn "genel kurul bakan" cern haqqnda:

modern bilim kuantum alemi yznden byk bir bunalmda. bilimin temel amac deimez ve kesin
kaideler bulmaktr. yani ayn ortamlarda, ayn artlarda ayn sonular veren deimezler arama
gayesindedir. amma velakin i atomalt alemine indiimiz zaman, btn bilim yasalar bir anda yok
oluyor. nk kuantum alemi bilinmezlik, llemezlik ve hesaplanamazlk zerine yaratlmtr.
nitekim bu hakikat karsnda alman ilimadam einstein cenab- allah zar atmaz demitir. aslnda
zar da oyunu da yaratan o dur.
atomalt alemdeki fotonlar, kuraklarn ayn anda her yerde olabilmelerini salayan ey, yine cenab
allahn stn kudretidir. ibrahim suresi 49. ayetde yle der: ve yevmeizin (dikkat edilen, kulak
verilen, izin verilen gn) mcrimini (cisimleri, tenleri, renkleri, sesleri, semavi varlklar) iplerin iinde
birbirlerine balantl, balanm olarak grrsn ite bu ilimin yllar sonra kefettii, kuantum
alemindeki dolanklk denilen hadisedir
kutsal kitabmz, daha ilim ortaya karmadan yllar nce fotonlarn, kuarklarn, protonlarn ve
maddenin iindeki paracklarn mjdesini vermitir. bugn tutturmular bir higgs bozonu diye,
neymi ktleyi yaratan eyi bulacaz. ktleyti yaratan ey cenab- allahn kudretidir. cerndeki
hadron arptrcsnn yapt ey allaha irk komaktr. ilim adamlar higgs bozonunun peinden
koacana, imann peinde komal

higgs bosonu aradrmalar bo, mumi cern aradrmalar is tanrya irk qomaq imi. bu adam
fizika professorudur.

lie to me'den rendiim birka ey. diziye tekrar baladm, bu sefer not tutacam. bir de paul
ekman'n kitabn aldm. bir derleme yapp tekrar entry gireceim, o zamana kadar bununla
idare edin.
*eer bir kii soru sorarken kalarn kaldryorsa sorunun cevabn biliyor demektir. (lm
m? neden byle bir ey yapaym ki?)
*eer bir kii ellerini gsnde kavuturuyor ise araya mesafe koymak, kendini korumak istiyor
demektir. ayn ekilde sizinle arasna kitap, top ve benzeri nesneler ile set kuruyorsa yine ayn
anlama gelir.
*eer karnzdaki kiinin elleri souduysa kamak istiyordur, kan ka kolaylatrmak iin
bacaklara gitmi, u organlardan ekilmeye balam demektir.
*eer bir soru sorduunuzda saa ya da sola bakyorsa gemii hatrlyor ya da uyduruyor

demektir, eer gzlerinizin iine bakarak cevap veriyorsa nceden hazrlad yalan anlatyor
demektir. (genelde yalan sylediinde bir tarafa doru sylediinde bir tarafa bakar insan,
kiiye gre deiiyor bu. gzlemlemeniz lazm.)
*eer yapt eyleri sondan baa anlatamyor ise yalan sylyordur. nk batan sona
anlatmay almtr ama anlar gerek olmad iin sondan baa anlatamaz.
*eer tek omzuyla silkme hareketi yapyorsa sylediklerine inanmyordur.
*eer dudaklarn aa doru bkp enesini kartyorsa sylediklerine inanmyordur.
*eer enesini kartyorsa ve burun delikleri genilemise fkelidir.
*gldnde gzlerinin etrafn krmyorsa gerekten glmyordur.
*eer gerekten armsa yzndeki aknlk ifadesi sadece bir saniye srer, bir saniyeden
uzun srerse rol yapyordur. ardnda gzleri ve az hafife alr.
*eer gzleri almsa ve kalar yukar kalkp birbirine yaklamsa korkuyordur.
*burnunu kayorsa yalan sylyordur. (zellikle erkekse)
*kendine dokunuyor, kendini okuyorsa kendini sakinletirmeye alyordur.
*elini ensesine atyorsa yalan sylyordur.
*eer sorduunuz soruya bir saniyeden ksa srede cevap veriyorsa nceden hazrlanm
yalann sunuyordur.
*eer dudaklarn birbirine bastryorsa fkelidir.
*eere elini yumruk yapyorsa fkelidir.
*eer elini kulana gtryorsa, taklarna dokunuyorsa maniple etmeye alacaktr.
*eer yalan sylyorsa bedeni yalanlarna kar koymaya, konumasn engellemeye
alacaktr; dudaklar kuruyacak, bu yzden sk sk yalayacak, ksrecek ve yutkunacaktr.
*eer iaret parmaklarn/parman dudana bastryorsa, nnde birletiriyorsa kendini
susturmaya alyordur.
*eer aznn tek tarafyla glyorsa kmsyordur.
*eer st dudak burna doru kalktysa tiksiniyordur.
*unun gibi alnna dokunuyorsa utanyordur.
*yere bakyorsa sululuk duyuyordur.
*ene hafif yukar kalkm ise gururludur.
*eliyle bir yeri iaret edip baka yere bakyorsa yalan sylyordur. (parmak sallama hareketi)
*hareketler ve szler arasnda zaman kaymas varsa yalan sylyordur. (nce barp sonra
ayan yere vuruyorsa gerekten sinirlenmemi demektir, eer gerekten sinirlenseydi bu ikisi
ayn anda olurdu.)
*gerei sylyorsa el hareketleriyle hikayeyi pekitirir. (-sonra kapy atm (kapy ama
hareketi)) yalan sylyorsa el hareketleri azalr.
*eer bir grup sizi gvdesiyle karlyorsa ama ayaklar size dnk deilse orada
istenmiyorsunuz demektir.
*gz bebekleri bydyse ihtimaller:
-cinsel olarak uyarlmtr.
-heyecanlanmtr.
-fkelenmitir.
-korkmutur.
-sevdii bir eye bakyordur.
*yalan syleyen insan daha az yer kaplamak ister. (bacaklarn toplamak, kamburunu
kartmak, kendine sarlmak)
*eer bir insan evet derken hayr der gibi hafife kafasn sallyorsa, rnein "ben yapmadm."
derken evet der gibi kafasn sallyorsa gerek sylediinin tam tersi demektir.
*mikro ifadeler gerek niyeti ele verir. uradan n bilgi sahibi olabilirsiniz.
*kiinin ses tonu deitiyse, tizletiyse, ykseldiyse, dtyse bir eyler ters gidiyor demektir.
*yutkunma gl duygulara iarettir.
*nefes tutmak kaygya iarettir.
*gzlerini krptran insan bir ey dnyordur.
*orta parmakla burun kamak, orta parmaktan destek almak gibi hareketler bilinsiz hareket
ekmedir.

1923 ylnda, alman mark sava nedeniyle (1.dnya sava sonras) dolar karsnda deer
yitirmeye balar. ocak aynda 1$=7.000 dm, temmuz aynda 1$=160.000 dm, austos aynda
1$=1.000.000 dm olur. insanlar sosis alabilmek iin marketlere bavul dolusu para tamaya
balar. kasm aynda 1$=4.2 trilyon dm olur. her ey satlktr ama hibir eyin deeri yoktur.
tasarruflar allak bullak olmu, isizlik lgn boyutlara frlamtr.
sonunda sosyal demokrat koalisyon hkumeti yklr. adolf hitler'in nazi partisi'nin yldz
birdenbire parlamaya balar. eyll 1930'da naziler 6.5 milyon oy toplayarak 107 sandalyeyle
meclise girer. avusturya asll olan hitler, ekonomiyi yeniden canlandrr. isizlik, 1933-1937
yllar arasnda 6 milyondan 1 milyonun altna iner. yerli retim ve gelir dzeyi ayn dnemde
ikiye katlanr. dnyann ilk byk otoban ve karayolu sistemleri lkenin drt bir yann sarmaya
balar...vs.vs.

altn ve elmasn deerini belirten krat ve ayar kelimelerinin anlam.

bizde altnn safln gsterme ls olarak genellikle 'ayar' kelimesi
kullanlr, ama uluslararas piyasada kullanlan kelime 'krat'tr. 'krat' hem
altnn, hem de elmas ve dier kymetli talarn lmnde kullanlan bir
birimdir. elmas ve deerli talan lmede kullanlan 'krat'n bir birimi 200
miligrama (0,200 gram) eittir. yani 20 gramlk bir elmasnz varsa, bu 100
kratlk bir elmastr. doada bulunan elmasn bykl ok seyrek olarak bir
santimetrenin zerindedir. bugne kadar bulunan en byk elmas 3.106
kratlk 'culli-an'dr. bundan 530 ve 517 kratlk iki byk ve 100 kk elmas
ilenmitir. altnda kullanlan 'krat' veya 'ayar' ise altnn safln gsterir. 24
krat (ayar) altn, iinde kark baka bir metal olmayan yzde yz saf
altndr. tamamen saf altn ok yumuak olduundan genellikle bakr veya
gm ile kartrlr. her bir krat (ayar) altnn tmnn 24'de biridir. rnein
bir bileziin 24'de 18'i altn, 24'de 6's da gmten yaplmsa, o bilezik 18
krat (ayar) altndr. altn lmede kullanlan bu komik sistem, yaklak bin yl
evvelki almanlarn mark isimli bir altn parasndan kaynaklanmaktadr.
tamamen saf altndan yaplan bu para 4,8 gramd ve elmas l biriminde
arlna gre 24 krat ediyordu. sonradan iine baka maddeler
kartrldka iindeki altn miktarna bal olarak krat ls drld. altn
beyaz, krmz, sar gibi eitli renklerde beenimize sunulur. altn, bakr ile
kartrlmsa 'krmz altn', gm ile kartrlmsa 'sar altn', nikel veya
platin gibi metaller ieriyorsa 'beyaz altn' ad verilir.

yanl ya da utanlacak bir eyler yaparken baka biri tarafndan grldnzde hani "ne
sama tepki verdim yea" diyorsunuz ya, onu o kadar da eetmemek lazmm. zira olay ok
daha temelde kopuyormu.
maymunlar gruplarndan dlanmamak iin maymunlar sr iindeki kavgalardan kanmaya
alyorlarm. bunun iin de ortam gerildiinde sakinlemek ve kavgaya bulamamak iin
eitli yollara bavuruyorlarm ve bu hareketlere de "yer deitirme hareketleri" deniyormu.
goriller parmaklarna bakmaya balyor, maymunlar vcutlarn kayor ya da yerini deitirip
baka taraflar izlemeye balyormu, sebebi ise gergin ortamdan kopmak.
bu durumu insanlar zerinde grmek iin national geographic bir deney yapm. bir mlakat
iin bir odada bekleyen iki kii var. biri deney ekibinden manken bir kz, dieri ise denek. kz

[bu arada kucanda bir katalog var], denein duyabilecei ekilde [kataloa da bakarak]
telefonla konuurken "gslerimi byk zannediyordum ama dier mankenlerinki daha
bykm.", "baz fotolarm ar seksi", "baz fotolarda fahie gibi kmm" gibi cmleler
kullanyor.
daha sonra odaya grmeyi yapacak kii geldiinde manken kz aceleyle elindeki katalou
denein nndeki sehpaya brakarak mlakat iin odadan kyor ve bylece denek ile "seksi
fotoraflar" barndan katalog ba baa kalyor.
denekler fotoraflara bakmaya balyor hemen ve tam da bu esnada kz yeniden odaya giriyor.
ite olay da burada balyor. yakalandklarn anlaynca deneklerin verdikleri tepkiler ise
maymunlar ve gorillerdekiyle tpa tp ayn.
parmaklarn inceleyen gorilin yerine basldnda hemen telefonuna sarlp maillerini
inceliyormu gibi yapan bir kadn, vcudunu kayan maymunun yerine sakallaryla oynayan
ve baklarn nnden kaldramayan bir adam ve sanki aslnda antasna bakyormu da o
yzden hareketlenmi gibi yapp sonra da koltuun baka bir blmne oturan kadn.
lisede okuldan kap deniz kenarnda arkadalarla otururken yakalandmzda bir arkadan
elindeki peynirli ekmei martlara "frlatmasnn" sebebi ok daha basit bir eymi halbuki. o
zaman anlam verememitik.
-kayn ak isteyenler oldu: http://natgeotv.com/tr/maymun-adam
biberiye ya koklayarak hafzamz %75 orannda glendirebileceimiz bilgisi son
zamanlarda kelimenin tam anlamyla ufkumu zihnimi at.
uneslenmeyi sevenlerin dikkatine:
her ne kadar gnes isinlari kanserojen olsada, gnesin altinda saatlerce yatmayi cok
seviyoruz.
harvardl'i bilim insanlarida arastirmis aga bu nedir diye ve bulgular sasirtici (cok da mantikli).
uzun uv isimasi sonucu pomc geni alphamsh (melanin stimulating hormone, tenin
bronzlasmasini saglar) retimini arttiriyor. ancak pomc sadece msh reten bir gen degil ve
beraberinde betaendorphin (end) retimide basliyor. end ise hem haz veren hemde bagimlilik
yapan bir opioid (morfin trevi).
kisaca vct kendi opioid salgisina basliyor, gnesin altinda kavrulsakta ve deri kanseri riski
artsada keyifle yatiyoruz; hatta bagimlisi oluyoruz.