Professional Documents
Culture Documents
PENGANTAR ANALISIS
TEKNIK KIMIA
Oleh
Dr. Amir Husin, ST, MT
Dr. Eng. Rondang Tambun, ST, MT
Kesetimbangan Fasa
Pengantar Analisis Teknik Kimia
Fasa I
yi
p,T
xi
Fasa II
Kesetimbangan UapCair
fi fi
I
II
Dengan f = fugasity
(1)
Kesetimbangan Uap-Cair
Pengantar Analisis Teknik Kimia
Fasa Uap
(g)
yi
p,T
i xi f i 0 i yi P
xi
Fasa cair
(L)
Fasa cair
(2)
Fasa uap
Dengan :
Kesetimbangan UapCair
i
i
fio
P
xi , yi
= Koefisien aktivitas
f (x1 , x2 , xn , T,P)
= Koefisien fugasitas =
f (y1 , y2 , yn , T,P)
Kesetimbangan Uap-Cair
Pengantar Analisis Teknik Kimia
i xi piS i yi P
(3)
xi piS yi P
(4)
.x
y
1 ( 1) x
= relative volatilitas
(5)
Kesetimbangan Cair-Cair
Pengantar Analisis Teknik Kimia
Cairan I
xiI
p,T
f i,Icair f i,IIcair
xiII
Cair II
(6)
Fasa uap
Kesetimbangan UapCair
Dengan :
i
i
= Koefisien aktivitas
f (x1 , x2 , xn , T,P)
= Koefisien fugasitas =
f (y1 , y2 , yn , T,P)
Uap:
ZF,A : 0,4
ZF,B: 0,3
ZF,C : 0,3
Uap
yA , y b yc
p,T
xA , x A , xC
yc
Cairan
Awal
Saat kesetimbangan
Penyelesaian:
Asumsi : Pada saat akhir, sistem dalam kesetimbangan fasa (uapcair).
Temperatur dimana campuran uap tepat mulai mengembun disebut
Dew Point.
Hubungan kesetimbangan fasa (uap-cair) :
yi K i . xi
dengan,
maka,
. (A.1)
Ki = f(T)
yA K A . xA
y B K B . xB
yC K C . xC
i = jumlah komponen
. (A.2)
. (A.3)
. (A.4)
pio T
. (A.5)
Ki
P
dengan, pio T = tekanan uap murni komponen ke-i
P
untuk komponen A :
p Ao T
KA
P
(A.6)
untuk komponen B :
pBo T
KB
P
(A.7)
untuk komponen C :
pCo T
KC
P
(A.8)
3764
p oA T exp 14,95
. (A.9)
T
4497
p T exp 16,07
. (A.10)
4934
p oC T exp 16,27
. (A.10)
o
B
dengan,
T = Temperatur (K)
Hubungan Konsistensi:
Fase cair (dew point) :
Fase Uap (Bubble point):
x
y
(A.11)
(A.12)
Karena, yi = Ki xi , maka
xi
dengan,
xi = yi /Ki
yi
K P,T 1
i
pio T
K i ( P,T )
P
atau,
f P,T
yC
yA
yB
K A P,T
K B P,T
K C P,T
(A.13)
1
0
yA K A . xA
y B K B . xB
yC K C . xC
f P,T
. (A.2)
. (A.3)
. (A.4)
yA
yB
yC
K A P,T
K B P,T
K C P,T
1 0
(A.13)
, P dan T
f P,T
yA
yB
yC
K A P,T
K B P,T
K C P,T
1 0 (A.13)
d
f T A2 2 . y A B2 2 . y B C2 2 . y C (A.23)
dT
T .KA T
T . KB T
T . KC T
Lampiran
f P,T
yC
yA
yB
K A P,T
K B P,T
K C P,T
1 0
(A.13)
yC
yA
yB
K A T
K B T
KC T
(A.14)
1 0
d
f T d y A y B yC
dT
dT K A T
K B T
KC T
d
d yA
d yB
d yC
d
f T
1
dT
dT K A T
dT K B T
dT K C T
dT
. (A.15)
d yA
d
1
yA .
dT K A T
dT K A T
d
1
dT K A T
. (A.16)
d
K A T
dT
K A T2
0 (1) .
. (A.17)
d
d p oA (T)
1 d
K A T
p oA (T)
dT
dT
P
P dT
1 d
A2
exp A1
P dT
T
1
A2
exp
A
1 T
P
d
A2
A
dT
T
1
A 2 0 ( A2 ). (1)
exp
A
1 T
P
T2
d
K A T A 2 .2 exp A1 A 2
dT
P .T
T
A .
A
2 2 exp A1 2
P .T
T
A 2 . K A T
T2
KA .P
A
exp A1 2
T
. (A.18)
A2 . K A T
d
K A T
0 (1) .
d
1
T2
dT
2
dT K A T
K A T
K A T2
A2
T2 . KA T
. (A.19)
d yA
d
1
A2
y
.
y
.
A
A
2
dT K A T
dT K A T
T
.
K
T
A
d yA
dT K A T
A2 . yA
T2 . K A T
. (A.20)
. (A.21)
dT K B T
T2 .KB T
C2 . yC
d yC
. (A.22)
2
dT K C T
T .KC T
d
f T d y A d y B d yC d 1
dT
dT K A T
dT K B T
dT K C T
dT
d
f T A2 2 . y A B2 2 . y B C2 2 . y C (A.23)
dT
T . K A T
T . K B T
T . KC T