mhendis makine mhendisi proje tez http://muhendisonline.

net/

NDEKLER:
1. VERLEN BLGLER
2. BALANGI N SELEN BLGLER
3. DL SAYILARININ VE DEVR SAYILARININ HESABI
4. G HESABI
5. DNDRME MOMENT HESABI
6. MODLLERN VE DL ARKLARIN BOYUT HESAPLARI
6.1.

BRNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI

6.2.

BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI

6.3.

KNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI

6.4.

KNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI

7. D KUVVETLER VE YATAKLARA GELEN TEPKLER

7.1.

YATAKLARA GELEN KUVVETLER

8. MLLERN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLER

8.1.

MLLERN DEFORMASYONLARININ KONTROL

9. KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI
10. RULMANLI YATAKLARIN SELMES

NSZ

Dili kutularndan, g ve hareket iletim eleman olarak faydalanlr. G ekil bana

dayal olarak iletilir. Dili kutular bir milden dier bir mile hareket ve g iletiminde devir
saysn kltp bytmekte ve momenti deitirerek iletmek iin kullanlrlar.
Bu proje almasnda ise dili ark mekanizmalarndan 2 kademeli ( dz ) dili
kutusunun mukavemet hesaplar ve kontrol yaplmtr.
Aratrma ve almalarmzda bize yardmc olan deerli hocamz Yrd. Do. Dr.
Rahmi GL ye teekkrlerimizi arz ederiz.

ZET
Dili arklar dnen bir milden dier mile momentle hareketi iletirler. Dililer eksenleri
paralel olaca gibi eksenleri kesiebilir. Dili arklar ; evrim oran ( i ) > 1 ise hz azaltc ,
evrim oran ( i ) < 1 ise hz arttrcdr. Eer evrim oran ( i ) = 1 ise sadece hareketi iletirler.
Tahrik edilen makinenin karakteristik zellikleri ok iyi bilinirse uygun Redktr
seimi yaplabilir. Redktrlerde kullanlan yalarn belli bir kalitede olmas gerekmektedir.
Redktrde bulunan paralar belli bir zaman sonunda sklp bakm yapldktan sonra
temizlenerek montaj yaplmaldr.
ng = 900 d/d ,
i12 = 2 , i34 = 2,5 P = 5 kW ve 2 kademeli olarak bu bilgiler
dorultusunda dili arkn boyutlar hesaplanmtr. Ayrca sehim ve mukavemet hesaplar da
yaplmtr.

1 . VERLEN BLGLER:
VERLENLER
Giri gc
= Pgiri
Giri mil devri = ng
1. evrim Oran = 12
2. evrim Oran = 12
Kademe says
1.Kademe dili tipi
2.Kademe dili tipi

= 5000 W
= 900 devir/dakika
= 2,5
=2
=2
= Dz dili ark
= Dz dili ark

2 . BALANGI N SELEN BLGLER :

Birinci kademe dililerin malzemesi : Ck15 (Sementasyon elii)
kinci kademe dililerin malzemesi : 16 MnCr5 (Sementasyon elii)
Birinci kademe dz dililerin verimi = i12 = 0,96
kinci kademe dz dililerin verimi = i34 = 0,96
Bylece, toplam verim = itoplam = 0,96 . 0,96 = 0,9216

3 . DL SAYILARININ VE DEVR SAYILARININ HESABI :

12 = n1 / n2
n2 = n1 / 12
n2 = 900 / 2
n2 = 450
n2 = n3 ( ayn mil zerinde olduklarndan )
34 = n3 / n4
n4 = n3 / 34
n4 = 450 / 2,5
n4 = 180
evrim oran toplam ; giri mil devrinin k mil devrine blnmesiyle bulunur.
top = ng / n = 900 / 180 = 5 bulundu.

BU DURUMDA ;
z1 = 15 seildi.
z2 = 30 ( z1 says 1. kademedeki hz d olan 12 ile arplrsa z2 elde edilir. )
z3 = 20seildi.
z4 = 50 ( z3 says 2. kademedeki hz d olan 34 ile arplrsa z4 elde edilir. )

4 . G HESABI :
Giri gc olan Pgiri = 5000 W idi
k gc olan Pk ; giri gc ile toplam verimin arplmas sonucunda bulunabilir.
Pk = Pgiri . itop = 5000 . 0,9216 = 4608 W bulunur.
Toplam redktrdeki g kayb ise Pgiri Pk = 5000 4608 = 392 W olarak bulunur.

5 . DNDRME MOMENTLER HESABI :

Md1 = P / w1
w1 = ( 2 . . n1 ) / 60
w1 = ( 2 . . 900 ) / 60
w1 = 92,247 1 / s
Md1 = 5000 / 92,247
Md1 = 54,20230468 N.m = 54202,30468 N.mm
Md2 = 12 . Md1 . 12
Md2 = 2 .54202,30468 . 0,96
Md2 = 104068,425 N.mm
Md3 = 104068,425 N.mm

( Md2 ve Md3 ayndr .nk ayn mildir. )

Md4 = 34 . Md3 . 34
Md4 = 2,5 .104068,425 . 0,96
Md4 = 249764,22 N.mm
Mil ve dililerin boyutlandrlmasnda bu momentler S katsays ile arplarak muhtemel
maximum momentler bulunacaktr.

Emniyet darbe faktr S = 1,25 tercih edilmitir.

6 . MODLLERN VE DL ARKLARIN BOYUT HESAPLARI :

6 .1. BRNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :
Bir dili arkn m ve z deerleri bilindii takdirde, dier btn lleri hesaplanabilir.Burada
m deerinin (yani modln) hesaplanabilmesi iin bir takm seimler yapmamz gerekecek.
A - ) Genilik says () :
Genilik says modle gre (m), apa gre (d), yada adma gre (t), verilebilir.Burada
modle gre seim yaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18
20 arasnda seilmesi uygundur.
m = 20 seildi.
B - ) Form faktr (Kf ) :
= 20o iin z = 15 olmas durumunda tablodan baklarak bulunur.
Kf = 3,25 bulundu.
C - ) Kavrama oran () :
Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli
almasn istiyorsak kk alnmasnda fayda vardr.
= 1,3 seildi.
D - ) Malzeme :
Birinci kademe dililerin malzemesi olarak Ck 15 seilmiti.Bu malzemenin deerleri aada
verilmitir.
k = 740 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )
HB = 1460 N/mm2 ( Brinel sertlik deeri )
E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsays )
d = 407 N/mm2 ( Tam deiken mukavemet deeri )
K = 1,4 ( Di kknde entik faktr )
em = d / K = 290 N/mm2
em = (0,2 0,4) . HB= 0,4 . 1460 = 584 N/mm2
Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iin
gereken tm deerler seilmi oldu.

Di kk mukavemetine gre modl :

m=

2.S .M d 1 .K f
z1 . m . . em

2.1,25.54202,30468.3,25
15.20.1,3.290

= 1,573 mm

Di yzeyi ezilmesine gre modl :

m=

i12 1
i12 =
2
2
z1 . m . . em

2.S .M d 1 .E.

2.1,25.54202,30468.2,1.10 5.
15 2.20.1,3.584 2

2 1
2 = 2,776 mm

m 1,573
m = 3 olarak seilir.
m 2,776
Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmas
asndan kontrol etmek gerekir.
Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol :
evre kuvveti F = 2 . S .Md1 / d1 bantsyla bulunabilir.Burada d1 yuvarlanma dairesi apdr
ve d1 = m . z1 bantsyla bulunabilir.
d1 = m . z1 = 3 . 15 = 45 mm
F = (2 . 1,25 . 54202,30468 ) / 45 = 3011,239 N alnr .
emax = Kf .

F
m. .b

em olmal.Burada Kf = 3,25

b = m . m = 20 . 3 = 60 mm dir.
3011,239

emax = 3,25 . 3.1,3.60 = 41,822 290 N/mm2 olduundan EMNYETLDR

Yzey ezilmesi asndan kontrol :

Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr.

max = Km . K . K .

i12 1
i12 em olmaldr.
b.d1

Burada, malzeme katsays Km =

malzemesi ayn seildii iin )

0,35.E

Yuvarlanma noktas katsays K =

bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn

sin . cos bantsndan bulunabilir.Burada = 20

seilmiti.
Di uzunluk katsays K =

bantsndan bulunabilir. = 1,3 alnmt.Bu durumda :

Km = 271,108834
K = 1,763930
K = 0,877058 alnr .
max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 .
olduu iin EMNYETLDR

2 1
2
2 = 542,487 584 N/mm
60.45

3011,239.

6.2 . BRNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :

Dndren dili (z1 = 15)
Dndrlen dili (z2 =30)
Modl (m)
3 mm
3 mm

Adm t =
. m , ( taksimat (P)
9,4247 mm
9,4247 mm
60 mm
60 mm
Di genilii b = m . m
Yuvarlanma dairesi ap
45 mm
90 mm
D1,2 = m . z1,2
Ba dairesi ap
51 mm
96 mm
da1,2 = d1,2 + 2.m
Taban dairesi ap
37,5 mm
82,5 mm
df1,2 = d1,2 2,5.m
Mil eksenleri arasndaki
uzaklk
a = (d1 + d2 )/2
a = 67,5 mm
Di ba ykseklii =
ha1,2 = ( da1,2 / 2 ) ( d1,2 / 2 )
3 mm
3 mm
=m
Di kalnl = s0 =P / 2
Di aral = e0 =P / 2

4,7123 mm
4,7123 mm

4,7123 mm
4,7123 mm

Taban ykseklii =
hf1,2 1,2 . m

3,6 mm

3,6 mm

di ykseklii =
h1,2 = ha1,2 + hf1,2

6,6 mm

6,6 mm

6. 3 . KNC KADEME N MODLN HESAPLANMASI :

A - ) Genilik says () :
Genilik says modle gre (m), apa gre (d), yada adma gre (t), verilebilir.Burada
modle gre seim yaplacaktr.Hassas ilenmi ve iki taraftan yataklanm dililerde m = 18
20 arasnda seilmesi uygundur.
m = 20 seildi.
B - ) Form faktr (Kf ) :
= 20 iin z = 20 olmas durumunda tablodan baklarak bulunur.
Kf = 3,09 bulundu.

C - ) Kavrama oran () :
Kavrama oran 1,1 1,4 arasnda alnmas tavsiye edilir.Eer sistemin daha emniyetli
almasn istiyorsak kk alnmasnda fayda vardr.
= 1,3 seildi.
D - ) Malzeme
kinci kademe dililerin malzemesi olarak 16 MnCr5 seilmiti.Bu malzemenin deerleri
aada verilmitir.
k = 880 N/mm2 ( Kopma mukavemeti )
HB = 1800 N/mm2 ( Brinel sertlik deeri )
E = 2,1 . 105 N/mm2 ( Elastisite katsays )
d = 484 N/mm2 ( Tam deiken mukavemet deeri )
K = 1,6 ( Di kknde entik faktr )
em = d / K = 302.5 N/mm2
em = (0,2 0,4) . HB = 0,4 . 1800 = 720 N/mm2
Bylece di kk mukavemetine ve di yzeyi ezilmesine gre modlleri hesaplamak iin
gereken tm deerler seilmi oldu.
Di kk mukavemetine gre modl :

2.S .M d 3 .K f
z3 . m . . em

2.1,25.104068,425.3,09
20.20.1,3.302,5

= 1,722

Di yzeyi ezilmesine gre modl :

m=

i34 1
i34 =
2
2
z3 . m . . em

2.S .M d 3 .E.

2.1,25.104068,425.2,1.10 5.
3

2,5 1
2,5 = 2,4208 mm

20 2.20.1,3.720 2

m 1,722
m = 2,5 olarak seilir.
m 2,4208
Bulunan bu m deerini yzey ezilmesi asndan ve eilmeden tr di dibi krlmas

asndan kontrol etmek gerekir.

Eilmeden tr di dibi krlmas asndan kontrol :
evre kuvveti F = 2 . S .Md3 / d3 bantsyla bulunabilir.Burada d3 yuvarlanma dairesi apdr
ve d3 = m . z3 bantsyla bulunabilir.
d3 = m . z3 = 2,5 . 20 = 50 mm
F = (2 . 1,25 . 104068,425 ) / 50 = 5203,4212 N alnr .
emax = Kf .

F
m. .b

em olmal.Burada Kf = 3,09

b = m . m = 20 . 2,5 = 50 mm dir.
5203, 4212

emax = 3,09 . 2,5.1,3.50 = 98,945 302,5 N/mm2 olduundan EMNYETLDR

Yzey ezilmesi asndan kontrol :
Yzey ezilmesi asndan kontrol yapmak iin hertz bantsna baklr.

max = Km . K . K .

i34 1
i34 em olmaldr.
b.d3

Burada, malzeme katsays Km =

malzemesi ayn seildii iin )

0,35.E

Yuvarlanma noktas katsays K =

bantsndan bulunabilir ( Dili arklarn

sin . cos bantsndan bulunabilir.Burada = 20

seilmiti.
Di uzunluk katsays K =

bantsndan bulunabilir. = 1,3 alnmt.Bu durumda :

Km = 271,108834
K = 1,763930
K = 0,877058 alnr .

max = 271,108834 . 1,763930 . 0.877058 .

olduu iin EMNYETLDR

2,5 1
2
2,5 = 715,965 720 N/mm
50.50

5203,4212.

6. 4 . KNC KADEME DL ARKLARIN BOYUTLARI :

Dndren dili (z3 = 20)

Dndrlen dili (z4 =50)
Modl (m)
2,5 mm
2,5 mm

Adm t =
. m , ( taksimat (P)
7,8539 mm
7,8539 mm
50
mm
50 mm
Di genilii b = m . m
Yuvarlanma dairesi ap
50 mm
125 mm
D3,4 = m . z3,4
Ba dairesi ap
55 mm
130 mm
da3,4 = d3,4 + 2.m
Taban dairesi ap
43,75 mm
118.75 mm
df3,4 = d3,4 2,5.m
Mil eksenleri arasndaki uzaklk
a = 87,5 mm
a = (d3 + d4 )/2
Di ba ykseklii =
ha3,4 = ( da3,4 / 2 ) ( d3,4 / 2 )
2,5 mm
2,5 mm
=m
Di kalnl = s0 =P / 2

4,32 mm

4,32mm

Di aral = e0 =P / 2

3,927mm

3,927 mm

Taban ykseklii =
hf3,4 1,2 . m

3 mm

3 mm

di ykseklii =
h3,4 = ha3,4 + hf3,4

5,5 mm

5,5mm

7 . D KUVVETLER VE YATAKLARA GELEN TEPKLER :

Di kuvvetleri ve yataklara gelen tepkileri hesaplamak iin aada sembolleri ile gsterilen
kuvvetleri hesaplamamz gerekir.Kuvvetler ark numaralar ile birlikte belirtileceklerdir.
Fz = Di kuvveti, Fr = Radyal kuvvet, Fe = Eksenel kuvvet, Fn = Normal kuvvet,
F = evresel kuvvet
arklarn birbirlerine uyguladklar evresel kuvvetler :
F21 = -F12 = 2 . S . Md1 / d1 = 2 . 1,25 . 54202,30468 / 45
F34 = -F43 = 2 . S . Md2 / d3 = 2 . 1,25 . 104068,425 / 50

= 3011,239 N
= 5203,4212 N

Radyal kuvvetler :
Fr21 = -Fr12 = F21 . tg = 3011,239 . tg 20 = 1096
N
Fr43 = -Fr34 = F34 . tg = 5203,4212 .tg 20 = 1893,89 N
Eksenel kuvvetler :
Fe12 = -Fe21 = 0
Fe43 = -Fe34 = 0
Btn dililer dz olduklar iin eksenel kuvvet oluturmazlar
7 . 1 . YATAKLARA GELEN KUVVETLER :
1. Mil, A ve B yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 180 mm alnd.( AB = 180 mm)

(x y) dzleminde : Sadece radyal kuvvet vardr.
MA = 0; FBy . 180 Fr21 . 40 = 0
FBy = 1096 . 40 / 180 = 243,555 N
FAy = 1096 - FBy = 1096 243,555 = 852,445 N (y = 0 olduu iin )
Mey1 = 34097,8 N.mm bulunur.

FAy

FBy

Ay

By
Fr21

243,555 N
Ay
By
852,445 N

34097,8 N.mm
(-)
Ay

By

( x z ) dzleminde : Sadece evre kuvveti vardr.

MA = 0; -FBz . 180 +F21 . 40 = 0
FBz = 3011,239 . 40 / 180 = 669,1642 N
FAz = 3011,239 - FBz = 2342,0748 N (y = 0 olduu iin )
Mez1 = 93682,992 N.mm bulunur.
F21

Az

Bz

FAz

FBz

2342,0748 N
Bz
Az

669,1642 N

Az

Bz
(+)

93682,992 N.mm

A ve B yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

852,445 2 2342,0748 2

243,555 2 669,1642 2

FAr =

FAy FAz =

FBr =

FBy FBz =

= 2492,3837 N
= 712,1093 N

2. Mil, C ve D yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 186 mm alnd. ( CD = 186 mm)

(x y) dzleminde (FCy , FDy ) :
Mc = 0 ; Fr12 . x1 - Fr43 . x2 + FDy . x3 = 0
1096 . 53 1893,89 .142,5 + FDy . 186 = 0
FDy = 1138,6630 N
y = 0 , FCy Fr12 + Fr43 FDy = 0
FCy 1096 + 1893,89 1138,6630 = 0
FCy =340,773 N
Fr12
FDy
Cy

Dy

Fcy
Fr43

1138,6630 N
340,773 N
Cy

Dy

755,227 N

49531,8405 N.mm

(-)
Cy
(+)

Dy

18060,969 N.mm

(x z ) dzleminde ( FCz , FDz ) :

MC = 0 ; - F12 . x1 - F43 . x2 + FDz . x3 = 0
-3011.239 . 53 5203,4212 . 142,5 +FDz . 186 = 0
FDz = 4844,5332 N
y = - 0 , FCz + F12 + F43 - FDz = 0
-FCz + 3011,239 + 5203,4212 4844,5332 = 0
FCz = 3370,127 N

FCz

FDz

Cz

Dz

F12

F43

4844,5332 N
Cz
358,888 N

Dz

3370,127 N

178616,731 N.mm

210737,1942 N.mm
(-)

Cz

Dz

C ve D yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

2

FCr =

FCy FCz =

FDr =

FDy FDz =

340,7732 3370,127 2

1138,6630 2 4844,5332 2

3387,3119 N
= 4976,5505 N

3. Mil, E ve F yataklarna gelen kuvvetler :

Yataklar aras mesafe 130 mm alnd.( EF = 130 mm)

(x y) dzleminde : Sadece radyal kuvvet vardr.
ME = 0; - FFy . 130 + Fr34 . 90 = 0
FFy = 1893,89 . 90 / 130 = 1311,1546 N
y = 0 ; Fr34 FEy FFy = 0
FEy = 1893,89 FFy = 1893,89 1311,1546 = 582,7354 N
Mey = 52446,186 N.mm
Fr34

Ey
FEy

Fy
FFy

582,7354 N
Fy
Ey
1311,1546 N

Ey

Fy
(+)
52446,186 N.mm

(x z) dzleminde : Sadece evre kuvveti vardr.

ME= 0; -FFz . 130 +F34 . 90= 0
FFz = 5203,4212 . 90 / 130 = 3602,3685 N
y = 0 ; FEz +FFz - F34 = 0
FEz = 5203,4212 3602,3685 = 1601,0527 N
Mez = 144094,743 N.mm

FEz

FFz

Ez

Fz
F34

3602,3685 N
Ez
Fz
1601,0527 N

144094,743 N.mm
(-)
Ez

Fz

E ve F yatana gelen bileke radyal kuvvetler :

582,754 2 1601,0527 2

1311,1546 2 3602,3685 2

FEr =

FEy FEz =

FFr =

FFy FFz =

= 1703,8110 N
= 3833,5603 N

8 . MLLERN MUKAVEMET VE DEFORMASYON KONTROLLER :

1.ML (GR ML ) :
Malzeme : Ck 15 seildi.z1 ark ile yekpare retilecektir.
AK () = 440 N / mm2
D (e) = 370 N / mm2
AK = 250 N / mm2

eT
eTD
T
TD

= 420 N / mm2
= 280 N / mm2
= 210 N / mm2
= 180 N / mm2

1.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :

Me1 = Memax1 = M ey12 M ez12 =
(ark merkezinde)

34097,8 2 93682,992 2

= 99695,35 N.mm

Mbmax = S . Md1 = 1,25 . 54202,30468 = 67752,88 N.mm alnd.

(S = alma emniyet katsays)
Mil ap iin n hesap :
em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2
d>

16.M b max
= 25,49 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)
.20,833

d = 30 mm seildi.
Z1 kesitinin srekli mukavemet kontrol :
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.
Analitik yntem :
Me
Eilme gerilmesi e =
=
W

99695,35

= 37,61 N / mm2
.(303 )
32

67752,88
Mb
Burulma gerilmesi b =
=
= 12,78 N / mm2
.(303 )
Wp
16

hesap = em = 12,78 = T / S
( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 12,78 .12 = 153,36 N / mm2
T = 210 > 153,36 N / mm2
muk =

2 + 2 . 2

muk = 37,61 2 + 2 . 12,78 2

muk = 41,727 N / mm2

muk em = muk hesap / S

(S = 5)

muk hesap = muk em . S

muk hesap = 41,727 . 5
muk hesap = 208,635 N / mm2
eTD = 280 > 208,635 N / mm2 olduu iin

EMNYETLDR

2 . ML ( ARA ML ) :
Malzeme : 16 MnCr5 seildi.
AK () = 640 N / mm2
D (e) = 440 N / mm2
AK = 360 N / mm2
eT
eTD
T
TD

= 700 (840 )
= 420
= 430
= 270

N / mm2
N / mm
N / mm2
N / mm

z2 dilisi mile kamalanacaktr.z3 dilisi ise mille yekpare retilecektir.

2.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :
Me2 =

18060,969 2 178616,7312

Me3 =

49531,8405 2 210737,1942 2

Mbmax = S . Md2 = 1,25 . 104068,425

= 179527,5332 N . mm
= 216479,9488 N.mm
= 130085,5313 N.mm

Mil ap iin n hesap :

em = AK / Smil = 360 / 12 = 30 N / mm2

d>

16.M b max
= 28,056
.30

d = 35 mm seildi.
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.

Me
Eilme gerilmesi e =
=
W

Burulma gerilmesi b =

Mb
=
Wp

216479,9488

=
.(353 )
32
130085,5313

.(353 )
16

51,429mm2

= 15,452 / mm2

hesap = em = 15,452 = T / S
( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 15,452 .12 = 185,424 N / mm2
T = 430 > 185,424 N / mm2
muk =

2 + 2 . 2

muk =

51,429 2 + 2 .15,452 2

muk = 55,879 N / mm2

muk em = muk hesap / S

(S = 5)

muk hesap = muk em . S

muk hesap = 55,879 . 5
muk hesap = 279,395 N / mm2
eTD = 280 > 279,395 N / mm2 olduu iin

EMNYETLDR

3.ML (IKI ML )
Malzeme : Ck 15 seildi.z4 dilisi mile kamalanacaktr
AK () = 440 N / mm2
D (e) = 370 N / mm2
AK = 250 N / mm2

eT = 420 N / mm2
eTD = 280 N / mm2

T = 210 N / mm2
TD = 180 N / mm2
3.mildeki bileke eilme momenti ve burulma momenti :

Me = Memax = M ey 2 M ez 2 =
merkezinde)

52446,186 2 144094,234 2

= 153342,418 N.mm (ark

Mbmax = S . Md4 = 1,25 . 249764,22 = 312205,275N.mm alnd. (S = alma emniyet

katsays)
Mil ap iin n hesap :
em = AK / Smil = 250 / 12 = 20,833 N / mm2
d>

16.M b max
= 42,418 mm (Sadece burulmann bulunduu giri ksm iin)
.20,833

d = 45 mm seildi.
Z4 kesitinin srekli mukavemet kontrol :
Kesit burulmaya ve dinamik eilmeye zorlanmaktadr.
Analitik yntem :

Me
Eilme gerilmesi e =
=
W
Mb
Burulma gerilmesi b =
=
Wp

153342,418

.( 453 )
32

312205,275

.(453 )
16

hesap = em = 17,449 = T / S
( S = 12 ) seilirse
T = em . S = 17,449 .12 = 209,388 N / mm2
T = 210 > 209,388 N / mm2
muk =

2 + 2 . 2

= 17,140 N / mm2

= 17,449 N / mm2

muk =

17,140 2 + 2 . 17,449 2

muk = 30,045 N / mm2

muk em = muk hesap / S

(S = 5)

muk hesap = muk em . S

muk hesap = 30,045 . 5
muk hesap = 150,225 N / mm2
eTD = 280 > 150,225 N / mm2 olduu iin

EMNYETLDR

8 . 1 . MLLERN DEFORMASYONLARININ KONTROL :

1 . ML (burulma kontrol) :
max em olmal
Ip = . d4 / 32 = . (30)4 / 32 = 79521,564 mm4
max = Mbmax . L / G . Ip = 67752,88
em =

. 180 /( 80000 .79521,564 ) = 0,00191

AK l 1
250 180
1
.
.
. .
=
= 0,003125
12
15
80000
S r G

max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.

2 . ML (burulma kontrol) :
max em olmal
Ip = . d4 / 32 = . (35)4 / 32 = 147323,5149 mm4
max = Mbmax . L / G . Ip = 130085,5313 . 186 / ( 80000 . 147323,5149 ) = 0,002052
em =

360 186
1
AK l 1
. .
= 12 . 17,5 . 80000 = 0,003986
S r G

max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.

3 . ML ( burulma kontrol ) :
max em olmal

Ip = . d4 / 32 = . (45)4 / 32 = 402577,918 mm4

max = Mbmax . L / G . Ip = 312,205,275 . 130 / ( 80000 . 402577,918 ) = 0,00126
em =

250 130
1
AK l 1
. .
= 12 . 22,5 . 80000 = 0,001505
S r G

max em koulu saland iin mil EMNYETLDR.

9 . KAMALARIN BOYUTLANDIRILMASI :
z2 , z4 ve dili arklar kamalarla balanmtr.Kama malzemeleri olarak St37 2
alnd.Kamalar mil ve diliden daha yumuak alnd iin ezilme kontrolleri sadece kama
asndan yaplacaktr.
AK = 240 N / mm2
AK = 140 N / mm2
em em = 120 N / mm2
em = 70 N / mm2
z2 arkn balayan kama :
Mil ap d = 35 mm iin kama genilii b =10mm , h = 8mm , t1 = 5 mm, t2 = 3,3 mm
okundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.
F = 2 . S . Md2 / d = 2 . 1,25 . 104068,425 / 35 = 7433,459 N
Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi :
=

F
b.l

em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.

L 7433,459 / ( 10 . 70 ) = 10,6478 mm
Standart bir boy olarak l = 20 mm
Ezilme kontrol :
=

F
.l .t 2

7433,459
= 112,628 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR.
20.3,3

Z4 arkn balayan kama :

Mil ap d = 45 mm iin kama genilii b =14mm , h = 9mm , t1 = 5,5 mm, t2 = 3,9 mm

okundu.Kamay ezilmeye ve kesmeye zorlayan kuvvet ;mil evresindeki evre kuvvetidir.
F = 2 . S . Md4 / d = 2 . 1,25 . 249764,22 / 45 = 13875,79 N
Kesilmeye gre kama boyunun belirlenmesi :
=

F
b.l

em olmaldr. = em alnp l ekilirse.l F / ( b . em ) alnr.

L 13875,79 / ( 14 . 70 ) = 14,159 mm
Standart bir boy olarak l = 30 mm alnd.
Ezilme kontrol :
=

F
.l .t 2

13875,79
= 118,596 N / mm2 < em olduu iin EMNYETLDR.
30.3,9

10 . RULMANLI YATAKLARIN SELMES :

1 . MLN ( GR MLNN) YATAKLANMASI :
Eksenel yk yoktur.
n1 = ngiri = 900 d / d ,
C = dinamik yk says

Lh = 12000 saat ,

p = mr denklem ss = 3 ,

A yatann seimi :
Yatan oturaca ap =30 mm dir .
FAr = 2492,3837 N
L = ( Lh . n1 . 60 )
L = ( 12000 . 900 . 60 )
L = 648 . 106
L = ( C / FAr )p . 106 =>
C = 21537,836 N
C = 21,537836 kN

648 . 106 = (C / 2492,3837 )3 . 106

ap 30 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 23,6 kN )

6406 numaral yatak seildi .
B yatann seimi :

Yatan oturaca ap =30 mm dir .

FBr = 712,1093 N
L = ( C / FBr )p => 648 . 106= ( C / 712,1093 )3 . 106
C = 6162,236 N
C = 6,162236 kN
ap 30 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 6,50 kN )
16006 numaral yatak seildi .
2 . MLN ( ARA MLN) YATAKLANMASI :
n2 = n3 = 450 d / d , Lh = 12000 saat , p = mr denklem ss = 3 , C = dinamik yk says
Eksenel yk yoktur.
C yatann seimi :
Yatan oturaca ap =35 mm dir .
FCr = 3387,3119 N
L = ( Lh . n2 . 60 )
L = ( 12000 . 450 . 60 )
L = 324. 106
L = ( C / FCr )p => 324. 106= ( C / 3387,3119 )3 . 106
C = 23265,025 N
C = 23,265025 kN
ap 35 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 23,6 kN )
6207 numaral yatak seildi .
D yatann seimi :
Yatan oturaca ap =35 mm dir .
FDr = 4976,5505 N
L = ( C / FDr )p . 106 =>
C = 34180,369 N
C = 34,180369 kN

324. 106 = ( C / 4976,5505 )3 . 106

ap 35 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 42,5 kN )

6407 numaral yatak seildi .
3. ML (IKI MLNN ) YATAKLANMASI :

n = nk = 180 d / d
,
C = dinamik yk says

Lh = 12000 saat

p = mr denklem ss = 3 ,

Eksenel yk yoktur.
E yatann seimi :
Yatan oturaca ap = 45 mm dir .
FEr = 1703,8110 N
L = ( Lh . n . 60 )
L = ( 12000 . 180 . 60 )
L = 1296 . 105
L = ( C / FEr )p => 1296 . 105 = ( C / 1703,8110 )3 . 106
C = 8622,299 N
C =8,622299 kN
ap 45 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 10,2 kN )
16009 numaral yatak seildi .
F yatann seimi :
Yatan oturaca ap = 45 mm dir .
FFr = 3833,5603 N
L = ( C / FFr )p => 1296 . 105 = ( C / 3833,5603 )3 . 106
C = 19400,01 N
C = 19,40001 kN
ap 45 mm olan ve dinamik yk says gerekenden daha byk olan ( C = 25,0 kN )
6209 numaral yatak seildi .

Yalama Ve Ya

Yalamann amac di yzeylerindeki srtnmeyi ve anmay mmkn olduu kadar

azaltmak ve ayrca srtnme ssn dar atmaktr. Redktrlerin uzun mrl olmas ve iyi
performansl alabilmesi iin kullanlan yan seiminin doru olmas ve belirtilen
zamanlarda deiimlerinin yaplmas gerekir. Kullanlan ya ayn zamanda dililere yataklara
ve keelere zarar vermemeli ve yeteri kadar uzun mrl olmaldr.
Bu gaye iin en uygunu bilhassa madeni yalardr (katkl veya katksz).Dililerin
verilen evre hzlarnda ve ykleme durumlarnda yaklak olarak sv srtnmeyi (di
yzeylerinin mekanik olarak birbirine temas etmemesi) elde etmek iin vizkoziteleri yeterli
ise madeni yalarla srtnme g kayb ok azaltlabilir.
Ancak bu art yerine getirilemiyorsa (kk evre hzlarnda) gresle yalamaya
bavurulur; ok kk evre hzlarnda duruma gre kat yalama maddesi de (r: MobildenDislfid) gibi kullanlabilir. Bununla beraber her iki halde de , srtnme katsays sv
srtnme blgesindeki yalamadakinden daha yksek olur ve stelik burada yan srtnme
ssn iletmesi hemen hemen sfr olur.
Yalama ekli
Genellikle dili arklarn yalanmasnda , nemsiz ve dk hzlarda elle,orta hzlarda
daldrmal ve sratmal ve yksek hzlarda pskrtmeli ve ya sisi ile yalama yntemleri
kullanlmaktadr.
mhendis makine mhendisi proje tez http://muhendisonline.net/