You are on page 1of 265
Ds La VE a twa 3 SACH DUNG CHO CAC TRUONG ®, NHA XUAT BAN GIAO DUC TS. DANG VAN CHUYET (Chai bién) TH.S. PHAM XUAN KHANH, BO QUOC BAO, NGUYEN VIET TUYEN, NGUYEN THI PHUGC VAN GIAO TRINH . KI THUAT MACH DIEN TU SACH DUNG CHO CAC TRUGNG DAO TAO HE TRUNG HOC CHUYEN NGHIEP (Tai ban lin tri tu) NHA XUAT BAN GIAO DUC Loi gidi thiéu Viée t6 chite bién scan va xudt bin mét sO gido irink phue vu cho dao tao ede chuyén ngarih Dién — Dign tt, Co kht - Déng lye & cde trang THCN - DN la mét su cd’ gdng lan cla Vu Trung hoc chuyén nghigp - Day nghé va Nha xudt bdn Gido duc nhdm ting ude thong nhdt n6t dung day va hoc é ode truang THCN trén toon quéc. Noi dung etia gido trink dé dupe xdy dung trén co sd ké thita nhiing ngi dung diige gidng doy d cdc truing, két hop vdi nhiing ndi dung mdi nhdra dap ing vou cau nang cao chat long dao tao phuc vu sf nghiép cong nghiép héa, hién dai héa. Dé cong ctia gido trink dé duoc Vu Trung hoc chuyén nghi¢p -Day nghé tham khédo y kidn cla mét 36 tring nhu,! Truéng Cao ding Cong nghitp Ha N6éi, Trutng TH Viet - Hung, Trutng TH Cong nghiép IE, Truting TH Cong nghiép III vv... va da nhdn duge nhieu y hiéh thiét thie, gitip cho tac gid bién soan phi hop hon. Gida trink do cdc nha gido c6 nhiéu kink nghiéna gidng day @ ede trudng Dai hoc, Cao dang, THON bién soan. Gido trinh duoc bién soan ngén gon, dé hiéu, bo sung nhiéu kith thife moi va bién sogn theo quan diém md, nghia la, dé cap nhitng ndi dung co bdn, ct ybu dé tay theo tink chit cia ede nganh nghé dao tao ma nha trugng tu didu chink cho thich hgp va khong trai vdi quy dink eta chuong trink khung dao tao THCN. Tuy cdc téc gid dé c6 nhiéu cf gdng khi bién soan, nhung gido irinh che khéng trénh khéi nhitng khiém khuyét. Vu Trung hoc chuyén nghiép - Day nghé dé nghi ede trutng stv dung nhitng gido trink xudt bdn lén nay dé bo sung cho nguén. gido irinh dang rat thiéu hién nay, nhdm phue vu cho viéc day ve: hoc eda ode truing dat chat lugng cao hon, Gido trink nay ciing rat bé ich déi vdi d6i ngit ki thud vién, céng nhdn kt thudt dé nang cao kién thie va tay nghé cho minh, Hy vong nhén dude su gép 9 cua cde tring va ban doc dé nhitng gido trink dite bidn soan tiép hatte lin tdi bdn sau 6 chat luong tot hon. Moi gop ¥ xin gut vé NXB Gido duc -81 Trén Hung Dao - Ha Néi. VUTHCN-DN M6 déu Gido trinh Ki thuat mach dién tu duc bién soan theo dé cuong do vy THON —DN, Bé Gido due & Déo tao xdy dung va thong qua. Noi dung duge bién sonn theo tinh than ngdn gon, dé hiéu, Cac hién thite trong toan bé gido trinh o6 méi lién hi légic chdt che. Tuy vay, gido trinh cling chi la mot phan trong néi dung cia chuyén ngénk dao tao cho nén nguii day, nguisi hoc can tham khdo thém odc gido trink ¢é lién quan déi udi nganh hoc dé vite st? dung gido trinh ¢6 hiéu qué hon, Khi bién sogn gito trinh, chiing t6i dé c6’ gdng cap nhat nhitng kith thite mdi c6 lién quan déh mén hoc vi phis hap udi doi tugng sit dung ciing nhut od Réing gdn nhitng néi dung li thuyét vdi nhitng vdn dé the 16 thutmg gap trong sdn xudt, doi song dé gido trinh e6 tink thie tién cao. N6i dung ctia gic trink dutde bién soqn vdi dung luong 60 tiét, gim 9 chuong : Chuong 1. Khuéch dai tin higu nhé ; Chitong 2. Ghép téng khuéeh dai; Chugng 3. Khuéch dai cdng sudt ; Chuvong 4. Khuéch dai thuat toan ; Chuong 5. Nguén dién ; Chitang 6. Dao déng diéu hoa ; Chuang 7. Diéu ché ; Chitong 8, Ddi tin ; Chung 9, Tach séng. Trong qua irink sit dung, tiy theo yéu cdu cu thé cé thé diéu chink 86 tiét trong moi chitong, Prong gido trink, ehiing ti khéng dé ra noi dung thie tap cia titng chitong, vi trang thiét bi phuc vu cho thie i@p ctia cde triéng khong dong nhdi. Vi udy, edn cit do trang thiét bi dé c6 cha timg triting va kha nding t6 chite cho hoe sinh thie iap d ede xi nghiép bén ngodi ma tritong xdy dung thai ligng va néi dung thife tap cu thé — Thai lugng thie tap ti thiéu néi chung citing khéng it hon thoi litong hoc li thuyét cha méi mén. Gido trink duge bién soan cho déi titgng la hoc sink THCN, Cong nhan lank nghé bde 3/7 va né cing it tai liu tham khdo 66 .ch cho sinh vién Gao dng ki thugt eting nhut K¥ thugt vien dang lam viée & cde eu sd hinh 1@ trong nhiéu link ue khde nhau, Mac dit da 06 géing nhung chie chdn khong irénh zhi hét khiém khuyét. Rat mong nhan ditae y hith ding gdp etia ngutii si? dung dé ldn tdi bin sau dite hotn chink hon, Moi gop ¥ xin ditoc gtti vé Nha XBGD -81 Trén Hung Doo, Ha Noi. TAC GIA CHUONG ! KHUECH DAI TiN HIEU NHO 1.1, GIGI THIBU VE BO KHUECH DAI DIEN TU 1.1.1. Giél thiéu Bo khuéch dai dién tir 1A mot mach dién tr ma tin higu dau ra cla mach lén gp K lin tin hiéu dau vao cia mach va dang tin higu & déu ra giéng hét dang cia tin hiéu & dau vio. Tin hiéu cha mach 1a dong dign i(t), dign 4p u(t) hodc cong suat P(t). Tin hiéu ciing co thé 1a dién trudng E(t) hodc tir trudng B(t). So dé kh6i cla mot 66 khuéch dai dién tit cho & hink 1.1 Binh 1.1: Bo khuéch dai dign tir Trong so dé, ky hiéu hinh > mo ta day 1a bo khuéch dai. K duge goi 1a hé s6 khuéch dai cia bé khuéch dai. Hé 36 nay 1A ti s6 giita gid tri tin-higu ra chia cho gid tri tin hiéu vao. Néu cdc tin higu vao, ra 1a dién 4p thi ching ta cé hé s6 khuéch dai dién 4p. Kye a.d Néu cc tin hiéu vao, ra 1a ddng dign thi ching ta c6 hé s6 khuéch dai dong dién: K,- = (1.2) wh ULV) Néu cdc tin hiéu vao ra la cong sudt thi ta cé hé sé khuéch dai céng suat: at Kp= Pp (1.3) 6 aan Uyirv) day U_.1,, P, la dién Hinh1.2. Dac tinh bien dO cia bo khuéch dai 4p, dong dién, cong sudt trén dau ra bé khuéch dai va Uy , Iy , Py ln lugt 1a dién 4p, dong dién va cong suat dat vao bO khuéch dai. Trén hinh 1.1 ¢, va Z, 1A stie dién dong va tré kh4ng trong ciia tin hieu dat vao bo khuéch dai. Zy 1a trd khdng vao tuong duong cia bd khuéch dai: U Zy= 7% (1.4) y Z, la wé Khang ra cia bé khuéch dai va: Z,= as) Tr Dac tinh bién d6 cha mét bé khuéch dai 1a quan hé giita déu ra va dau vao cia bé khuéch dai, xét 6 mét tan s6 xdc dinh. Quan hé nay cé thé 18 quan hé U, theo U, hoac J, theo I). Hinh 1.2 chi ra dac tinh bién d6 & tda s6 thap. Dac tinh t4n s6 cia bo khuéch dai 1a su phu thudc cia hé 86 khuéch dai cita b6 khuéch dai vao tdn sé. Hinh 1.3 1a dac tinh tan sé dién hinh cha t bo khuéch dai. Méo phi tuyén (khong dudng thang) cia b6é khuéch dai 1a su thay déi dang cba tin hiéu so véi tin higu vao do tinh phi tuy€n cla céc phan tir cha mach gay ra, méo nay duge tinh 1a ty sé cia téng binh phuong céc thanh phan bac cao phat sinh khi ddu vao chi cé thanh fo ft phan tan sé. Hinh 1.3. Dic tinh tin s6 ciia b khuéch dai IK “fs ei % Z, tA tr khéng tai clia bo khuéch dai. Day chinh 1a phén ti tiéu thy tin higu ra ca bé khuéch dai hay bé khuéch dai cd phai cung cp tin hiéu cén thiét cho phan tir nay. Trong rft nhiéu trutmg hop thuc té céc tro khéng nay IA thudn tro. Dé bo khuéch dai lam viéc tét ching ta phai phéi hop trd khang: Zq = Zy Z,=Zy Néu b6 khuéch dai cé K, = dai di¢n 4p. va Ky > 1 thi ching ta goi n6 14 bO khuéch Néu bd khuéch dai cé Ky, = 1 va K;> 1 thi chiing ta goi né 1a b6 khuéch dai dong dién, b6 khuéch dai nay cdn duge goi 14 bd [ap lai dién dp. Néu bé khuéch dai cé K; > 1 va Ky > 1 thi chiing ta goi né 1a bo khuéch dai cong suat. 1.1.2. Bé khuéch dai tin higu nho Chiing ta thuéng hiéu don gidn bd khuéch dai tin hiéu nhé 1a ifn higu vao vara 1a di nhé. Hiéu nhu vay 1a chua di. Dé hiéu khdi niém tin hi¢u nhé cia bo khuéch dai chung ta can nhac lai Ie khdi niém dae tinh truyén din hay dac tinh vao ra cia phdn tir khuéch dai. Vi du, ta sit dung transistor luéng cuc lam 66 khuéch dai. Dac tinh truyén din cia transistor thudng cé dang cho 6 hinh 1.4. Trén dac tuyén nay Hinht.4: Dc tinh trayén din cha Transistor chi cd doan AB 1a cé dang gdn tuyén tinh, Néu tin higu vao (1g) thay déi trong doan Iga Igg thi tin hiéu ra (Ic) mdi ty 1é tuyén tinh vdi no hay tin hiéu ra c6 dang giéng hét tin higu vao vA khong bi méo dang. Néu tin higu vao qué bé hodc qué 1én thi tin hiéu ra thay déi khong ty 1é tuy€n tinh véi né nén sinh ra méo dang. Chiing ta goi b6 khuéch dai tin higu nhé 1a b6 khuéch dai ma tin higu vao cia né chi 7 thay déi trong ving tuyén tinh cita dac tuyén truyén din (doan AB). Vi vay bo khuéch dai tin hiéu nhd con duge goi 18 bo khuéch daituyén tinh. 1, 2. TRANSISTOR LUONG CUC — BIT (Bipolar junction transistor) 1.2.1. Cau tric cilia transistor Transistor 1a mot linh kién ban din bao gém ba 16p ban dan yéi cae bin din p va n xen ké nhau. Tiy theo trinh ty cia mién p va mién n ma ta c6 hai loai transistor : pnp (transistor thudn — H.1.5a) va npn (transistor nguge — H.1.5Sb). Ucis Hinh 1,5; Cau tric cita transistor a) Transistor pnp va kf hi¢u ; b) Transistor npn va kf higu Mién p thit nhat cla transistor pnp (v6i transistor npn 1a mién n) duge goi 1a mién emitter, mién nay duge pha tap chat véi néng d6 1dn nhat, né déng vai trd phat xa céc hat din (16 Ong hoac dién tit), dign cue ndi véi mién nay duge goi lA cuc emitter, ky hiéu 1a E. Mién n (véi transistor npn la mién p) duge goi 1a mién base, mién nay dite pha tap chat it nhat, dO rong cia né rat nhd so véi kich thuée toan bé6 transistor (véi hinh 1.5 ty 1é nay 1a 3,8mm: 0,025mm = 152: 1), mién base déng vai trd truyén dat hat din, dién cuc ndi véi mién nay duoc goi Ia cuc base, ky higu 1a B. Mién p tiép theo (vi transistor npn 14 mién n) duge goi 18 mién collector, mién nay duge pha tap it hon mién emitter nhung nhiéu hon mién base, déng vai trd thu gom cdc hat din, dién cuc noi véi mién nay goi 1a cue collector, ky hiéu 1a C. V6i cau tric nhu vay, transistor bao g6m hai chuyén tiép PN, chuyén tiép PN gitfa emitter va base duge goi la chuyén tip emitter, chuyén tiép PN giifa base va collector duge goi 14 chuyén tiép collector. 1.2.2. Nguyén tac hoat déng cila transistor DE mo ta hoat dong cija transistor, ta l4y transistor loai pnp lam vi du. Su hoat ddng ciia transistor npn sé tuong ty bing viéc thay thé 16 trong bang dién tit. Trén hinh 1.6 khi chuyén tiép collector khong durge phan cuc, chuyén tiép emitter duge phan cuc thuan. DO réng ving nghéo sé bi giam, mie giam tuy theo dién dp phan cuc, két qua dong cila cdc hat da s6 (cdc 16 tréng) khuéch tan tir mién ban din p (cue E) sang mién ban dn n (cuc B). Khi chuyén tiép emitter khong duoc phan cuc, chuyén tiép collector phan cue nguge khong c6 dong cita cdc hat da's6 (dien tid ban din n) chi cd dong cia cae hat thiéu s6 (16 tr6ng 6 ban din p) (hinh 1.7). Ving nghéo j 1 Vee Hinh 1.6: Chuyén tip emitter phin cuc thaan inh 1.7: Chuyén ti¢p collector phan eye ngwoc Trong truéng hgp, chuyén tiép emitter phan cuc thuan, chuyén tiép collector phan cye nguge (hinh 1.8). Chuyén tiép emitter phan cye thuan nén cac hat da s6 khuéch tén qua chuyén tiép téi mién base tao lén dong Ig. Tai mién base cc hat da sé nay lai chuyén thanh cdc hat thiéu s6, m6t phin bi téi hgp VOI rink 1.8: Nguyen tc hoat dong cia transistor pnp cée dign tir tao thanh dong Tp. Do d6 rong cia mién base rat mong, chuyén tiép collector phan cuc nguge nén cae 16 tréng & mién base bi cudn sang mién collector tao lén dong I,. Dong I, Dong hat da sé Dong hat thigu sé. 9 nay duge tao béi hai thanh phin; ddng cia cdc hat da sé tit mién emitter, va dong cia cdc hat thiéw s6 (16 éng & mién base khi chua 6 su khuéch tén tif emitter sang), Dong ca cde hat thi€éu s6 duge goi la dong rd va ky hiéu 1a I, I, 06 gia tri rt nhé cd nA tdi vai WA. Ap dung dinh luat Kirchhoff ta 6: Ig = I¢ + Ig 1.2.3. Cac cach mac co ban ciia transistor Transistor ¢6 ba cue (E, B,C), néu dua tin hiéu vao trén hai cuc va lay tin hiéu ra trén hai cue thi phdi cé mot cue 1a cuc chung. Do vay, d6i véi transistor c6 3 céch mac co ban: Base chung, emitter chung, collector chung. 1.2.3.1.Base chung (CB — Common Base) Sod6 cach mic CB duoc minh hoa 6 trén hinh 1.9 \ Io ei = — c t's B \ rol’ 1 Ic 10fr, thi : = BRaw Go +Re)Rg + Br) oA, BRaw _ G1 GoumyyF Quan he giita K,, va K; duge thé hién qua cOng thitc sau: ee Zy Kj = KuRe Vi du: 1.9: V6i so dé hinh 1.46 1, X4c dinh 1, at rt rt pace 2. Tim Z,, Z,, Ky, K; v6i rg = 2 O BV 3. Tim Z,, Z,, Ky, K; vi rp = 50 kQ r6i so sénh két qua. Gidi: 1. Phan tich DC. p= Vor = Use _ 12V-0,79 B Rg 4T0KQ Hinh 1.46 = 24,04 pA Tg = (B+ 1) Ig = (101) (24,04 WA) = 2,428 mA ~ 26mV __26mV re“ “TE” 3,428mA 'e =10,71Q 2, Bre = (100) (10,71 ) = 1,071 kQ Z, = Rp // Bre = 470 kQ // 1,071 kQ = 1,069 kQ Z,=Ro=3kQ Ro 3kQ Ky = SE = agai = 280! Vi Rg 2 10 Br, (470 kQ > 10,74 kQ) K, =B = 100 3. Z,= 19 ff Ro= 50 kQ / 3 kQ = 2,83 kQ so séinh véi 3 kO HR 2,83kQ. - K,= -24c .- =- x uu t 10,712 264,24 so s4nh véi -280,11 Kc PRpn _ (100)(470k2)(50kQ) i~ {to + Ro)(Rg + Br.) © (50KQ + 3kQ)(470kQ + 1, 077kQ) = 94,13 so sinh véi 100 Kiém tra: = 2(-264,24)(1, 069kQ) z, Kis “Kuge 3kQ = 94,16, 32 Qua vi dy nay cho thay viéc My ~ =< va t = SkQ dé tinh Z,, Zp, Ky, K; sai léch nhau khong dang ké. Vi vay khi tinh to4n mach cho don gidn c6 thé coi r, =o dé tinh cdc tham s6. 1.3.2.2. Mach phén ép Mach phan 4p nhv hinh 1.47. So. 46 tuong dvong hinh 1.48. Chu ¥, trong so 46 twong duong khong cé Rg 1a do & tén s6 hoat dong cia transistor, gi4 tri dung kh4ng rat nhéd nén ta coi ngdn mach Rg a6i véi tin higu AC. ‘Tre khdng vio Z,: Zy=R Hf Bry Hink 1.48. So 46 twong duong mach phan ép R.LR: : te = Fike Voi RR R= Re Trd khang ra + Z,= Re il to Néu 192 10Ro>Z,*Re Hé sé khuéch dgi di¢n 4p K, duge tinh nhu sau: U, = - (Bl) Re // 9) U, U, Vi Ip = q~ do d6 U,=-B | S* | (Re l//t i o> Be a B [pe ‘o) =r, Re Néwrg> 10Re th Ky=— Go = = 33 sf we He 86 khuéch dai dong dién K; : So d6 hinh 1.48 gidng voi 1.45 néu ta coi R’ = Ry // Ry = Rg do dé ta c6: gee BRD "Ty dy + ReMR't Bre) Néu tg 2 10 Rg thi: Kae BR, BR tT, (RB) RB Va néu R’ > 10Br, thi K, = 2 BR lL R . Zy Quan hé gitfa K, va K; :K;=-K,. — Re Vi dy 1: Cho so d6 hinh 1.49, x4c dinh: a) tes Zy, Z,, Ky, Kj voi tg = @Q b) véitg= 50kQ xéc dinh cd4c tham sé trén va so sAnh két qua ra. Gidi: a) DC : Kiém tra BRg > 10R, (90) (1,5 kQ) > 10 (8 . 2 kQ) 135 kQ > 82 kQ — thoa man Hink 149 __R, _ 82k Ua= eR, Ucc~seoea a VY =28IV Ug = Ug - Upp = 2,81 - 0,7 = 2,11V lg= Ue 2 2 4tma Re LokQ 26mV __26mV = = = 18,440 re" T= Tama 7 '&4 R’=R, // Rg = (56kQ) ff (8,2 kQ) = 7,15 kQ 34 eer oes + Zy = R'/ Bre = 7,15 kQ /f (90)(18,44 O) = 7,15 kQ /f 1,66 kQ = 1,35 kQ +Z, =Re = 6,8 kQ Ro _ _ 6,8k2 +K,=- w= = Tg gag, ~ 368,76 Diéu kién R’ 2 10Br, (7,15 kQ 2 10(1,66 kQ) = 16,6 kQ) khong thoa man, nén BR’ 907, 15kQ) R'+ pr, 7,15kQ + 1,66kQ. = 73,04 b) Z, = 1,35 kQ +Z, = Refi tg = 68 kQ // 50 kQ = 5,98 kQ so sinh voi 6,8 kQ _Refty _ 3,98kQ t Rye 7440 = —324,3 so sdnh vdi ~368,76 Diéu kién: rg > 10 Re : (50 kQ2) 2 10 (6,8 k&2) = 68 kKQ khong théa man, nén: i= BR'to (907, 15kQ\50kQ) i= aot Go + ReMR™ Bre) GOKN + 6. BKHT,1SKQ + 166k) = 64,3 so sdnh véi 73,04 Vi digu kién rg = 10 Re khong théa man do d6 K;, K,,, Z, 06 sai khac. 1.3.2.3. Mach phan euc emitter So dé mach duge cho trén hinh 1.50. * 9 Vee So dé tuong dutong nhw hinh 1.51. Re So dé nay c6 dién tr cyc E, khéng thé fe bd qua duge d6i véi thanh phin AC. Aig Cu . uma Trén so dé khong c6 mat ro. Anh ss _— hudng cia rg lam cho viée phan tich rat q, Re Zz, phifc tap; nén trong thuc té héu hét cac uudng hgp cé thé bé qua. Hink 1.50. Mach phan cyc emitter 35 3 se Ap dung dinh nat Kirchhoff ¥6i du vao hinh 1.51 ta cé: Uy =I, Br, + L Re U, = Bre + (B+ DRE 2,= Yea fro + (8+ Re ‘b Vi B thudng lén hon 1 do : d6 phuong trinh dugc nit gon. inh 1.51. So 46 tuomg dvong mach phén oye emitter 2p = Bre + BRe = B (re + Re) Vi Rg thudng 1én hon r, rat ohiéu nén: Z, ~ BRg Trékhéng vio: =Z,=Z,//Rg Trd khéng ra Z, : V6i Uy = OV, I, = 0 va BI, =0 so d6 1.51 06 thé thay thé bang mot mach tuong duong hé mach. Két qua 1a: Z,=Re Hé s6 khuéch dai dien 4p K, duoc tinh nhu sau: Ure —tRe=~ BhRe=-6 (34) Rc Nén K,= Ue = pes v . ‘b Lay x4p xi Z, = BRe =Ur__Re Ky Uy Re 36 He s6 khuéch dai dong K;:- Gi tri cha Rg thudng chon gan véi Z, nen cho phép ap xi I,=I,. Theo luat phan dong véi mach vao ta sé 06 két qua: Ral, = — By i tem ve Hon nifa : DodS K;= Vi du 1.18 : Cho so dé hinh 1.52 khi 20v khong c6 Cx xée dinh : a) Tp / u, b)Z,. U, 10WF ) 2 = 5 Zp ly => 4) Ky: z, e) Kp Hinh 1.52 Ap dung céc cong thite di din trén,ban doc tu tinh.véi cd trudng hop 6 Cg. 1.3.2.4. Mach khuéch dai tdi cuc E (mde CC) Khi dau ra dugc ldy ti cuc E cha tranzito nhu hinh 1,53. So 46 duge mac cuc C chung. Dign 4p ra luén nhé hon tin hiéu vao chit it boi vi tiéu hao trén cuc B téi cuc E, do dé K, = 1 khong gidng nhv dien 4p cue C, din dp cuc E cing pha véi. U, va dién dp U, » U,. Hinh 1.53, Mach tii cyc E 37 9 Se Voi tré khang vao lén va trd khang ra nhé, so dé nay thudng duoc sit dung dé phoi hop tré khang. Hieu qua cha mach cé thé dat duge tuong duong véi mot bién dp. Bé qua Anh huéng ciia rp ta vé duge mach tuong duong nhw hinh 1.54. Anh hudng cia ry s& duge xét sau. Tré khang vio, duge xdc dinh nur cdc mach trén véi: Hink 1.54, So 46 tong duong Z, = Rg il Zp V6i Z, = Br. + (B+ 1)Rp = BRe Z, : Tré khang ra duge xdc dinh qua phuong trinh dong I, sau 46 nhan vi (B + 1) dé c6 1, Ta c6: U, = B+ DR=B+) F b Thay Z, = BRe Bey Ly Bre + B+ DRE [Br KB +) +RE nhung (B + 1) =B va Peele = Uy we tRe fe do 46 lee Véi dang [, duge x4c dinh theo céng thie trén tacé thé vé duge mach nhu hinh 1.55. Trd khang ra dugc xc dinh khi U, = 0 nén Z,=Rp lr, Hinh 1.55. Xéc dinh 2, e 38 Vi Rg thudng 16n hon r, do dé : Z, Et Hé s6 khuéch dai dién 4p K, duge tinh : u,- Revs t Rg th Do dé K,= = Ur =o Ky He sé khuéch dai ding dign Kj: 5. = Role ty _ Re Tacély= Rez, 1, Ry + Zp va -B+Dh nn e =- G40 b i id R do do eh&ohh _ —Ra_ 0 60 KTH BO RZ vi Zy "Re Quan hé giita Kj vaKK, : Kj =- K, Xét dnh hudng cra r, : Bang viée tinh todn chi tiét sé cd: (@+DRe 1+ Re To Zy: Zy= Bre + Néu didu kign ¢, > 10 Rg duge thod man nén 06 thé coi 1+ RE x 1, vi vay: To Zy, = Bre + (B+ 1) Re = Bt, + Rg) 39 Z,: Z,= to lf Rg Be vb CoiP+1L=P, Zp=ry/f Refit, VavVitg>>te> Z,=Rellte Ky: k= B= DRE 14+—£ 1% Néu didu kien r, 2 10 Rg duge théa man va coi P + 1 = B ~ BRE K,= Ze nhung Z, = BG, + Rg) 6 K = —PRe_ -_Re_ dods Kus 5G 4Rp) @+RE Vi du 1.9. Cho so 46 hink 1.56 xéc din : te Zy Zp Ky: Kj khi bé qua ro, khi Ty = 25 kQ va So sdnh két qua. Gidi : + Khi bd qua tg: p= Ue - Une Hish 1.56 BY Rg t (8+ DRE 12V-07V an gy. > aK dos = 7042 HA Ig = (B +1) Ig = (101) (20,42 pA) = 2,062 mA 26mV ___26mV Tz -2,062mA tp = 12,610 Zy = Bre + (B+ Re = (100) (12.61 Q) + (101) (3,3 kA) = 334,56 kQ= BRE Zy = Rg ff Zp = 220 KO /f 334,56 KQ = 132,72 kO Z, = Reg ff te = 3,3 kQ // 12,610 = 12,5602 40 00)@20k0) “DOKQ + 334, 56kq =~ 39.67 _ Zy 132,72kQ) K;=~K Re = (590 ( EO 40,06 + Khiry=25kQ: Diéu kien r. 2 10 Ry khong théa man nen - _ _ (100 + 1)3,3k0 %= Bre + -TSEE = (100)12,619) 33k ara 25k + DRe = 295,7 KO 14Re Voi Z, = Rp // Zp = 220 kO 4 295.7 KO = 126,15 kQ so sanh véi 132,72 kQ ©6 duoc trude dé, 2 =Re iT, = 12,56 Q nhurcé duuc tnée a6. Ky= (B+ DRp/Z, = (100+ 1)G,3kQ) /295,7kQ = 0,996 = Be ERIS 0,996 =1 ) 25kN Phi hop voi ket qua trude. Tuy nhien voi diéu kien To 2 10 Re Khong thod man, ket qué cia Ze Ky nhu nhau, Z, giam khong dang ké. Ta do ta thay, thu té c6 thé bd qua anh hung ciia r, véi so dé nay. 13.2.5. Mach base chung Mach base chung dac trung la tré Khang vao nhd, tre khang ra l6n va hé sé khugch dai dong nhé hon mach EC, tong khi hé so Khuéch dai dién Ap rat Ién. So dé nhu hinh 1.57, So dé tuong duong hinh 1.58. Hink 1.57. Mach CB 41 cot Theo so dé hinh 1.58 EW ie Ie c Trékhing vao:Z,=Rg//t, ° . Tré khéng ra: Z,=Re “lz Re Hé 86 khuéch dai dien dp duge tinh nhu sau ; U,=-IRe=- C1 Re=-al,Re Hinh 1.58. So &6 twong duong U. ma Ips - Te do d6 U,=a (=) Re Te suy ra Ky= = He sé khuéch dai dong dién K;: vi Rp >>, nén 1, * -1, Matkhac I,= ol, =- al, Uce suy ra iS \* Re 1b L fou 1.3.2.6. Mach héi tiép AC tit cue C — C2 Mach hdi tigp ti cue C vé cue Bahu u, tt 2 hinh 1.59 dé tang do én dinh cia mach. z V6i so dé tuong duong nhu hinh 1.60. Cac bude thuc hién sau day 1a két qua clad kinh nghiém lam vic véi mach dign nay. Hink 1.59. So 45 mach héi titp AC tir eye C Tinh tré khang vao Z, : pe Ur- Uy Rp v6i U,=-hRe va L,=Bly+r Hinh 1.60. 80 46 wong duong 42 Vi BI, thudng lén hon 1’ Bly va U,=— BlyRe = — BlRe U, nhung I, = <* nén & ty Bre =-p( Ye \p.-- Re v.=-1fse== Bev, Vi thé = Ur=Wy _ Rey _ Uy RF Rp Rp Mat khée: U, = IpBre = A, + P)Br, = Lr, + PBr, 1 R, U, = 1Br. -— zl! + Re lpno, : I, R nén vy [: + e(! + Rel] = [Br Fir d6 suy ra: Zy = a — Vat Re + *c) Rp Te Nhung Rg thudng 16n hon r, nen 1+ 8&2 Re fe Te do dé z,=—Pe_ Tré khéng ra Z, : Khi ddu vao U, = 0, hinh 1.60 duge vé lai nhu hinh 1.61. Néu bd qua yao 4nh hudng cia Br, thi: Hinh!.61. Xac dinh Z, 2.= Role 43 Hé sé khuéch dai dién 4p duge tinh nh sau: Taicuc C (hinh 1.60). I= Bly +l V6i gid tri Bl, >> I’ va I, = Bl, U,=-TRe=- BlyRe thay = = ta cs: fe He s6 khuéch dai dong dién Kj : Ap dung dinh luat Kirchhoff cho vong ra. U,- Ug, —U,= 0 tuong duong véi : TpBte + Up -L)Rp + L,Re=0 v6i I, = Bly, t2 06 I,Bre + WRp— L Rp + BR¢=0 nén I, (Bre + Rp + BR) = Rp Thay I, = = tir, = Bl, tacé: A B Gre + Re +BRe) = We BRely ye Bea Re + BRE Br, rt nhd so v6i Rp + BRe , c6 thé bd qua nen: wal BRE i __BRe__ 1, Re+BRe 44 et oS s ee 2h, V6i BRc >> Rp, thi: Anh hudng cia ry: Teoh chi ti - B Z, : Tinh chi tigt sé c6 két qua Z, Tt, Ble Rellt Bre Rp Rete Thutmg Re rit 16a nén © =O Va néu diéu kign 1,2 LOR¢ thoa man thi: Re - I+Re 1 Re at Bre Rete Thuimg BE ce 1 nen: Re 1 a ; Ro T, Re gidng két qua truéc Br Ree B Rp Zyt Zp ety Rolf Rp véi ty 2 10Re, Z,=Rcff/Rp gidng ket qua truéc. V6i diéu kign chung Rp >> Re, 45 : ro Véi ty 2 10R¢: a ge thudng nhd hon 1 rét nhigu, nen: F = -Re Ky te Vi dy 1.10: Cho so d6 1.62 xéc dinh: ov a) te ana b) 2 120k eg ue Zp Cy 4 = 200, rg = 10 Renén: Ky = - AER Re _ _ SEATS. 293,3 ¢) Diéu kien Re >>Br, thod man nen: K, = + tof Ree Sau khi thay s6, tinh duge Kj = 122,8. 1.4, TRANSITOR TRUONG — FET 1.4.1, Sd luge eu tao ctia transistor trugng FET 1.4.1.1, Gidi thiéu chung Khéc v6i transistor ludng cuc ma dic diém chi yéu 1a dong dign trong ching do ca hai loai hat dan (dién tir va 16 trng) tao nén, transistor trudng 48 (Field Effect Transistor - FET) hoat dong dya trén nguyén ly hiéu tng trutng, diéu khién do din dién cia don tinh thé ban din nhé tic dung cia mot dién truéng ngoa&i. Dong dién trong FET chi do mét loai dién tich tao nén. Cong nghé ban dfn, vi dién tit cang tién bo, FET cing to rd wm diém quan trong trén mat xir ly gia cong tin hiéu véi do tin cay cao va mifc tiéu hao nang lugng cuc bé. Su khéc nhau co ban gitta Ig 7 BIT va FET duge chi ro & } hinh 1.66. == Transistor hiéu tmg trudng FET g6ém cé hai loai chinh: °) Hes |! - FET diéu khién bang tiép xiic p —n (hay goi la FET mdi ndi don): Junction FET, viét tit 1A FET. Hinh 1.66. So sinh BJT (a) va FET (b) — FET cé cyte cita cach dién ; Insulated Gate FET viét tat 1a IGFET. Thong thudng 16p cach dién la 1dp Oxit nén goi 1A Metal Oxide Semiconductor FET (MOSFET hay MOS). Trong loai transistor trrdng 6 cuc cita cach dién lai chia 1am hai loai [a MOS cé kénh sdn va MOS c6 kénh cam tng. M6i loai FET lai duge chia lam hai loai, kénh N va kénh P. Transistor trugng cé ba chan cue: cue ngudn (Source) ky hiéu 1a S, cue cdng (Gate) ky higu 1a G va cuc mang D (Drain). — Cuc nguén 18 noi ma cde hat dan da sé di vao kénh va tao ra dong dién nguén Ix. — Cyc mang D 1a noi céc hat din da s6 di ra khéi kenh . — Cute cita G la cuc diéu khién dong dién chay qua kénh. Transistor truéng cé nhiing uu diém néi bat so véi transistor luong cuc BJT 1a déng dién qua FET chi do mot loai hat dan da s6 tao nén, do vay FET 18 linh kién mot loai hat din, FET cé td khang vao rat cao, tiéng én trong FET ft hon nhiéu so véi BJT. N6 khong bi dign dp tai ving Ip = 0 va do d6 n6 1a phn tit ngat dien, FET cé 0 6n dinh vé nhiét cao va cé tan sO lam vigc cao. Tuy nhién né c6 nhuge diém 1a hé s6 khuéch dai thép hon nhiéu so voi BJT. 49 1.4.1.2, Cau tao va dae tinh cia JFET 1. Cdiu tao va kj hiéu JFET duge goi lA FET 6 méi néi don, cé hai loai 1a JFET kénh N va IFET kénh P. JFET kénh N c6 cfu tao gém thanh bin dan loai N, hai d4u néi véi hai day ra goi 14 cuc mang D va cuc nguén S. Hai bén thanh ban din loai N 18 hai ving ban dan loai P tao thanh mdi ndi p — n nhw diode, Hai ying nay dugc néi vGi nhau goi 1a cue ctra G (hinh 1.67). JFET kénh P c6 cau tao tuwong ty nhung chat bin din nguge lai voi JFET kenh N. Culemang » (Drain): D Kenn N > Ss oye obo (Gate): G ‘ving nghéo 7 eRe (Source): S es » Hinh 1.67. Céu tao transistor wudng JFET Hink 1.68. Ki hi¢u JFET Ky hiéu cua JFET nhu hinh 1.68a (kénh N) va 1.68b (kénh P). 2. Dac tinh Xét JFET kénh N 06 cute D n6i v6i duong nguén, $ ndi v6i am nguén nhy hinh 1.69. A, Khi cue G hd (Ugg = OV): Lic nay dong dién sé di qua kénh theo chiéu th cue duong cla nguén yao cuc D va ra & cue S dé tré va am nguén cia Upp, kénh cé tac dung nh Hinh 1,69. JFET khi Ugs = 0V mot dién tra. va Ups > OV 50 toy Néu tang dién thé Upg tir OV lén thi dong Ip tang lén nhanh nhung sau 46 dén m6t dién thé giéi han thi ddng Ip khong tang duge nita goi 1a dong dién bao hoa Ings . Dign thé Ups c6 Ipgg goi 18 dién thé ngit Up (pinch — off). B. Khi cue G ¢6 dién thé dm (Ugs< OV) hinh 1.70 Khi cue G cé diéo thé 4m n6i vao chat ban din loai P, trong kénh N cé dong dién chay qua nén-cé dién thé duong 6 gitfa chat ban dan N sé lam cho m6i ndi P — N bi phan cue nguoc lam dién tit trong chét ban din cia kénh N bi day va lam thu hep tiét dién kénh, nén dién tro kénh dan tng lén, dong Ip gidm xu6ng. Hinh 1,70, JFET khi cuc G 6 dién thé am Khi tang dién thé am 6 cuc G thi mife phan cuc nguge cing Ién jam dong Ip cing giam nhé va dén mot gid tri giéi han thi dong Ip gan nhy khong cén. Dién thé nay & cuc G goi Ja dién thé ngat Up. Hinh 1.71 1a dac tuyén ra cia JFET kénh N dé chi su thay d6i cia Ip theo Upg tng voi timg dién thé Ugs & cuc G (goi 1A ho dac tuyén Ip/Ups). Déi voi JFET kénh P > IFET kénh P cé mach thi nghiém nh hinh 1.72 véi nguén — Upp cung ' {Ving bao hoa — ! Beg SOV. Hink 1.72, JFET kenh P 51 c4p cho Ups, dién thé cung cap cho cue G bay gid 1a dien thé duong (Ug > Us). JFET keénh P cfing c6 dac tuyén ra gidéng nhu JFET kénh N nhung cé cdc dong dién va dién thé nguge dau. 3. Déic tuyén truyén ddn Doi véi transistor Luéng cuc BJT thi dong dién ra Io va Hinh 1.73. Dac iyeén ca cila JFET kenh P dong diéu khién Ig quan hé ¥6i nhau theo hé sé 6: Io = (Ip) = B.lp- G day B 1a hing so con Ip Ja bién diéu khién, Moi quan hé nay duge biéu thi 1 mét dudng thang. Con déi voi FET, quan hé gitta Ip va Ugg duge dac trung bi cong thc Shockley: Ip = Ipss(l - Ugg (17) © cong thie 1.1 thi Ipgg va Up la cc hang s6, cdn Uggs fa bién digu khign. Phuong trinh 1.1 biéu thi moi quan hé gitia dong dién Tp va dién dp Ugs. Dé thi diéu dién cia né 1a mot dudng co dang gén nhu dudng cong parabol, goi 1a dic tuyén diéu khién hay dac tuyén truyén dat. Quan hé nay In(ma) Ugs=-1¥ Ugs=-2¥ Ugg = - 8 1 -6 -5 4-3 -2-4 = ay U Uses Ugg =U, =-4v Yos Hink 1.74. Cach ve dac tuyén truyén dat tit dac tuyén truyén din 52 gs & Ont "la, duge thé hién bing ham Ip = f(Ugs) khi dién dp Ups khong di. Ta c6 thé vé duge dutmg dac tuyén truyén dat nay bang cach suy tir dic tuyén ra (hinh 1,74), hoac vé truc tiép theo phyong trinh Shockley. Qua dung dac tuyén truyén dat ta thay: khi thay déi dién 4p trén eye c6ng thi bé day cita ldp tiép xtic P — N sé thay d6i, Iam cho tiét dién cia kénh ciing thay déi theo. Do d6 dién tré cia kénh thay déi va cudng do dong dién qua kénh cling thay déi. Nhu vay dién 4p trén cuc céng Ugg da diéu khién duge dong dién 6 cuc mang Ip. Theo ly thuyét, khi Ugg = Up thi bé rong cla kénh giam xuéng 0 va dong dign mang bao hoa Ipgg = 0, Nhung véi linh kién thyc té thi c6 mot s6 dong dd van chay qua kénh ngay ca khi 6 diéu kign ngat |Ugs|>|Up|. Dong dién ngugc cye cdng Ig 1a dong dién chay tit cuc céng dén cuc ngudn khi cuc mang ngdn mach véi eye nguén trong tru’ng hop |Ugs|>| Up! . Thong thudng dong Igg bang khoang vai nA doi véi FET ché tao bing Silic. 4. Nhitng méi quan hé giita BIT va JFET (hinh 1.75) JFET BJT lo = loss (1 - Ucs! Up)? ¢ te = Big lo=ts SlcFle lg=0A $9 Upe = 0,7V Upe =0,7V Hinh 1.75, Quan hé gitta BIT va. FET 1.4.2. MOSFET MOSFET duge chia lam hai loai 1A MOSFET kénh Jién tuc va MOSFET kénh gidn doan. M6i loai kénh lién tuc (kénh dat sin) hay gién doan (cam tng) déu cé phan loai theo chat ban din 1a kénh N hay P. Ta chi xét cdc loai MOSFET keénh N ya suy ra cau tao nguge lai cho kénh P. 1.4.2.1. Cau tao va ky hiéu cia MOSFET kénh lién tuc ‘Ngudi ta ché tao séin kénh dan dién gém hai ving ban dan loai N cé néng do tap chat cao duge n6i lién nhau bang mét kénh dan 1a ban dan loai N cé néng 53 46 tap chat thap hon. Céc lép ban dan nay duge khuéch tgn tren mot nén 1a chat ban dan loai P, phia tren kénh din dién c6 phi Iép 6 xit cach dién SiO. Hai day din xuyén qua lép céch dién noi vao hai ving ban din N néng do cao goi la cuc S va D. Cuc G 6 tiép xtic kim loai bén ngoai 16ép 6xit nhung van cach dién voi kénh dan, thudng cue S ditge ndi chung vGi nén P. Kenh P Cue mang D (Drain) 9 Kenh N — 7 Cue oéng S Cyc dé SS. (Gate) 4 = (Substrate) § Cyc nguén S (Source) Hinh 1,76, MOSFET Hinh 1.77. Ky higu MOSFET lién tuc kénh N 1.4.2.2. Dac tinh cia MOSFET kénh lién tue A. Khi Ugs = OV: Trudng hop nay kénh din dién cé tac dung nhu mot dién tré, khi tang dién Ap Upg thi dong Ip tang lén dén mot tri s6 gidi han 1a Ings (ddng Ip bao hoa ), Dién 4p Ups 6 tri s6 Ipgg cing goi 14 dién dp ngat Up gidng JFET . B. Khi Ugs<0V: Khi nay cuc G cé dien thé am nén day céc dién tit 6 kénh N vao ving nén P Jam thu hep tiét dién kénh dn dién N va dong Ip bi gidm xu6ng do dién tro kénh dan dién tang len. Khi tang dign thé am 6 cuc G thi ddng Ip cdng nho ya dén mot tri s6 gidi han dong Ip gan nhu khong con, dién thé nay & cuc G goi Ja dién thé ngat Up. C. Khi Ugs>0V: Khi phan cuc cho cuc G 6 dién thé duong thi cdc dién tir thiéu sé & mién P bi hut vao ving N nén lam tang tiét dién kénh, dién tr kénh bi gidm xu6ng 54 nt va dong Ip tang cao hon tri’s6 bao hoa Ipss- Truéng hop nay dong Ip Idn dé lam héng MOSFET nén it dugc sit dung. Hinh 1.78 1a dic tuyén ra Ip/Ups va dac tuyén truyén dat Ip/Ugs cita MOSFET lién tue kénh N. lta) to.9| Hinh 1.78, Cac dic tring clit MOSFET lién tuc kénh N 1.4.2.3. MOSFET lién tuc kénh P (hink 1.79) Ups = 0v Ugs=*0.5V Uge=+1V Ugs = + 1.5V “Ugs = +3V 3 Ucs 0 a) b) Hinh 1.79. Céu tao va cic dac tinh cba MOSFET lién tuc kénh P 4.4.2.4. Cd tao va ky hiéu ctia MOSFET kénh gin doan (cdm ting) Hinh 1.80 gidi thigu cau tao cia MOSFET kenh gidn doan, hinh 1.81 1a ki hiéu cia ching. uw a Kénh P Khénac6 wh, | 88 kénh dan Cyc 6 ss Hink 1.80. MOSFET gidn doan kénh N. Hink 1.81. Ky higu cia MOSFET gidn doan Trong MOSFET gidn doan thi hai ving ban din loai N pha néng do cao khong dinh lién nhau nén goi la kénh gidn doan, mat trén kénh din dién cing duge phit mot Iép 6 xit céch dién SiO. Hai day din xuyén qua lép cach dien ndi vao viing bin din N goi la cue S va D. Cue G c6 tiép xtic kim loai ben ngoai l6p 6 xit va cach dign doi véi cuc D va S. 1.4.2.5. Dae tinh cia MOSFET kénh gidn doan (hinh 1.82) Do cu tao kénh bi gian doan nén binh thuéng khong cé ddng dien qua kénh, Ip = 0 va dién tré gitta D va S rat Idn. Bat dau ngat b) Ucs ¢) Hinh 1.82. Dac tinh cia MOSFET kenh gidn doan a Khi phan cye cho G c6 Ugg > OV thi dién tich duong & cue G sé hiit ede dién wr ctia nén P vé phia gitta cia hai ving bin din N va khi lye hut di In thi s6 dién tt bi hit nhiéu hon di dé noi lién hai ving ban din N va kénh duoe hén tuc. Khi d6 c6 dong dién Ip di tir D sang S, dien thé phan cue cho cue G cing tang thi dong Ip cang Ién. Dién thé Ugg di 1én dé tao thanh kénh din dien goi 1a dién thé » ngudng Ugg cry hay Up. Khi Ugg < Ur thi déng cuc mang Ip = OmA hay khong 6 dong dign chay qua kénh (kénh din chua dude tao think), Dac tuyén ra va dae tuyén truyén dat ella MOSFET gidn doan kénh N duge biéu thi &hinh 1.83, khi Ugs> Uy thi dong Ip va Ugg quan he véi nhau theo cong thite ; 2 15 =k (Ugs= Up)? (1.18) day chinh 1a phuong trinh ctia dac tuyén truyén dat & hinh 1.82b, He sO k 1a mot hang s6, n6 duoc xc dinh nhd cic gia tri Ty va Ugg tuong ting tren dac tuyén ra (img yi mdi mot diém bit ky trén dae tuyén ra ta c6 mot cap (Ip, Ugs) tuong ting goi 1A Ip (on) V8 Ugs (onyy Khi do: k= Toon) Mascon) — Uy Vi du & hin 1.82b v6i Ip (oq) = LOMA Khi Ugs (ony = 8V => k = (L0mA)/(8V ~ 2V)? = 0,287A/V" = Ip = 0,278.10 *(Ugs - 2V)? mA (1.19) 14.2.6. MOSFET gidn doan kénh P (hink 1.83) Tuong ts nhu MOSFET gin doan kenh N, hinh 1.83a — mo ta cau tao, b —dac tuyén truyén dat vi ¢ — dae tuyén ra cita MOSFET gidn doan kénh P. Ip(mA), Ip(mA) Ugs=Ur=2V. Ugg a) b) ¢) Hinh 1.83. Cau tao va cdc dac tuyén cha MOSFET gian doan kénh P. 57 1.4.3, Phan cyc cho FET 1431. Gidi thién Ta da biét ring mic dQ phan cuc cho 1 transistor liténg cyc c6 thé duge thiét lap bing cdch sit dung cdc cong thie: Upe=0.7V Ic=Blgp va lgely Quan hé giita ddu ra va d4u vao duge dic trung bdi hé s6 B, nd 1a 1 hing 86 thiét lap m6i quan hé tuyén tinh gitta Ig va Ip. Doi voi transistor trudng, méi quan he giita ddu ra va ddu vao lai khong tuyén tinh, su li¢n hé khong tuy€n tinh gitta Ip va Uggs cé thé lam phtic tap hod khi phan tich FET 6 ché 46 mot chiéu. Su khdc bigt nia gitta BIT va FET 1a: bién diéu khién déu vao cho BIT 1a dong dién, trong khi 6 FET 1a dién dp. Ciic cOng thite chung d6i voi FET: Ig=0A (1.20) va: Ip=ls (21) D6i voi JFET vi MOSFET keénh dat sdn thi cong thite Shockley cho quan hé gida ddu vao va ddu ra 1a: Tp = Ipgs( 1 - Ugs/Up ? (1.22) Cdn 463 voi MOSFET kénh cam ing: Ip =k(Ugs— Uy)” (1.23) Diéu quan trong 1a tt c4 cdc cong thife trén day 1a dac tung cho linh kien, ching khong thay 46i trong qué trinh 1am viéc. Mitc 46 thay déi cha mach dién duge coi nhu sy thay déi cia dong dién va dién 4p két hop véi diém lam viéc qua phuong trinh cla nd. 1.4.3.2. So dé phan cuc c6 dinh (hinh 1.84 va 1.85) 6 ché d6 tinh (khi chua cé tin higu xoay chiéu): Ig* 0A va Ung = IgRg = 0A.Rg = OV. G ché d@ nay, mach twang duong duge vé lai nhu hinh 1.85. Ap dung dinh luat Kirchhoff ta c6: — Ugg - Ugg = 0 hay Ugs=—Ugg * (1.24) 58 St Sok ei Ro o} yu, D+ uy Ss f Salk s ( + cS — R s oP (@ Zy ‘ Use dD -ls- IT” Hinh 1.84. So 46 phan cuc c6 dinh cho JFET Hinh 1.85, So a6 tuong duong & ché 6 tinh Vi Ugg 1 nguén | chiéu én dinh nén Ugg cling khdng thay déi. Do 46 ngudi ta goi 1A “so dé phan cue cé dink”. Dong cuc mang Ij duge tinh theo cong thifc Shockley: Ip = Ipss(1 — Ugs/Up)? Dé thi biéu dién moi quan hé trong phuong trinh Shockley duge thé hién & hinh 1.86. Cho Uggs = Up/2 thi ding Ip = Ipss/4. Dudng cong di qua 3 diém: (0 , Ips), (Up, 0) va (Up/2, Ipgs/4) ehinh 1a dudng cong biéu dién phitong trinh Shockley. oma) Jo(ma) loss Q ee : 0 U, . Uesa=-Ucs Use Hinh 1.86. Dac tuyén-tinh Hinh 1,87. Tim diém lam vide 59 GO hinh 1.87, mie cé dinh Ugg duge biéu thi A mot dudng thang ding cé phuong trinh : Ugg = — Ugg. Tai bat ky diém nao trén dutng nay ta ting c6 Ugs = — Ugg , tt dé dé dang xde dinh duge mic Ip trong img. Diém giao nhau cha 2 duéng goi 14 diém 1am viéc tinh Q. Theo Kirchhoff : Ups=Upp—1pRp (1.25) Vi cye S n6i dat nén Us=0V (1.26) = Up=Ups (1.27) va Ug=Ugs (1.28) Nhuge diém chinh cita céch phan eye nay 1a cin 2 nguén phan cuc, chinh vi vay né it duoc sir dung trong thuc té va sé it duge dé cap trong hau hét cae muc tiép theo. Vi du 1.12 ; Cho cae s6 ligu & hinh 1.88, tinh: Ugsq: Ipg.Ups - Up. Ug, Us Gidi : * Sir dung phép tinh ton hoe : Ugsg=- Uae =-2V 2 Tog = Ipss (1 = Ugs Up) = 10 mALI ~C 2V)K -8V)> Hinh 1.88. So 46 cho vi du 12 10 mA (1 - 0,25)” on 10 mA (0,75) = 5,625 mA. Ups= Upp-IpRp = 16V ~ (5,625 mA).(2 kQ) =4,75V ui ipgs = 10mA. Inq = 5:6mA A 4 = 2,5mA Up =Ups=4,75V pe Ug. =Ugs=-2V Up=—av UPI2==4V yy =Ugg=-2V Us =0V Sic dung dé thi: Gem hii 89). Hinh 1.89, Céch tinh ding d6 thi 60 7) 1.4.3.3, So dé tu phan cuc So d6 tu phan cuc sé loai trit yeu cdu 2 nguén 1 chiéu, Dién 4p diéu khién Ugs bay gid duge xdc dinh béi dién 4p dat trén dién trd Rg dua vao cyc S nhit 6 hinh 1.90. Hinh 1,90. So dé ty phan cue JFET Hinb 1.91, Phan tich & ché 49 1 chiéu G6 ché 40 tinh (1 chiéu), tu dién c6 thé thay thé bing hd mach va dién rd Rg duge ngiin mach vi Ig = 0A. Két qua ta c6 so dé tuong duong nhu hinh 1.91. Dong chay qua Rg 14 dong Is, nhung Ig = Tp nén: Urs=IpRs (Chon chiéu cia yong nhu hinh 1.91, ta cé: —Ucs- Urs=0 hay Ugs=- Ups Suy ra phuong trinh tai tinh: Ugs=—IpRs (1.29) Luu ¥ 6 day Ugg la ham ciia ddng di¢n ra Tp va khong c6 dinh nhu so 46 phan cuc c6 dinh. Tir (1.29), thay vao phuong trinh Shockley ta‘cé: Ip = Ipss (1 = Ugs/Up)” = Ipss [1 = (- IpRs)/Up]” = Ip=Ipss(1 + IpRy/Up)” 61 Ry ee Day 1a mot tam thie bac 2 déi voi Ip, dang téng quat ota né: 17, + Kip + Ky = 0 chinh 14 phuong trinh cia 1 duéng cong Parabol - goi 1a de tuyén tinh (dic tuyén truyén dat) (hinh 1.92), 'pse/4 Ugg = OV. Ip = OAL = —IpRs Ta sé biéu dién dé thi o= OAUas =~ los cha phuong trinh (1.29), day Up. 1a phuong trinh cia 1 dudng thang nén cain xéc dinh 2 Hinh 1,92. Dic tuy€n tinh diém: Upi2 Ves Diém the nhét: cho Ip = 0A = Ugs=— IpRg= 0V va diém thit hai: cho Ip = Ipgs /2 = Ugs =~ IpRs =~ IpssRy/?- N6i 2 diém nay sé duge dutmg tai tinh. Giao diém cia dudng nay voi dung cong dic trung ita linh kién - dudng dac tuyén tinh, chinh 14 diém lam viée tinh. Mitc Ups c6 thé dugc x4c dinh bdi dinh iuat Kirchhoff: Up, + Ups + Ur, — Upp = OV va Up, =1sRs, Ur, =IpRp- I= Ts Ups = Upp — Ip (Rs + Rp): (1.30) Us =IpRs aan Ug=0V (1.32) Up = Ups + Us= Upp - Ur, (1.33) Vi dy 13: Cho céc gid trj biéu dién & hinh 1.93. Tinh : Uggs, Ip: Ups, Us, Ug Up. 62 @ Ip = BMA.Ugs = - BV Hinh 1.93, So 46 cho vi du 13 Hinh 1.94. Cach tinh ding 46 thi Giai: Ta cé: Ugs =~ IpRs (phuong trinh dudng tai tinh). Chon Ip = 4 mA = Ugg = (- 4mA) (1kQ) =-4V Ta vé duge duéng tai tinh nhu hinh 1,94. Vi phuong trinh Shockley (phuong trinh dac tuyén tinh, hinh 1.96). Giao diém cia duéng tai tinh va dac tuyén tinh 1a diém [am viée tinh Q, toa d6 cila diém nay 1a: Ugsq =- 2.6V, Ing =2,6 mA, Ups =Upp-Ip (Rs +Rp) = 20V — (2,6 mA ). (1kQ + 3,3kQ) = 8,82VUs = IpRs = (2,6mA). (1k) =2,6V Ug =0V Up =Ups+Us=8,82V + 2,6V = 11,42V 63 Ip(mA) loss) .2 (Ipgs/4) i -6 -3} Up Upl2 Hinh 1.95. Céch tinh dung 46 thi 1.4.3. So dé phan cuc phan ap Hinh 1,97. Mach phan eyc phan ép ~3} ° Ugso =-2.6¥ =6 -5 Hinh 1.96. Xéc dinh diém Q Hinh 1.98, So a6 tuong duong 6 so dé phan cyc phan dp d6i véi transistor FET (hinh 1.97), cac lin kign duge bé trf ging nhu phan cuc phan 4p cho BJT, nhung 6 trang thai tinh su phan tich déi voi 2 so d6 hau nhu khée nhau, Doi véi FET, I, = 0, nhung do 16n Ig cla so dé chung emiter d6i véi BJT lai Anh hudng dén cd dong va 4p 6 dau vao va déu ra cia mach. Dong Ig trong so dé phan cue phan dp di yGi BJT chinh 1a dai luong lien két gitfa cira vao va cita ra, cdn d6i v6i FET thi vai trd nay lai 1a Ugs, O che dO tinh, ta c6 so dé tuong dung nhu hinh1.98. 64 oF ts Khi Ig = OA thi Ip; = Ip va dién 4p chinh la dign dp dat trén Ry: — RoUpp Ug = R +R (1.34) Theo Kirchoff: Ug-—Ugs— Ups = 0 ma Ups = IgRg = IpR, Ugs=Ug—IpRs (1.35) Phitong trinh (1.35) chinh to(mna) 1a phuong trinh duéng tai tinh, biéu dién méi quan hé gitta Ugs va Ip, n6 ciing 18 mot dudng thing. Dé xac dinh duéng thang nay trén. dac tuyén truyén dat ta ciing x4c dinh 2 diém nh hinh 1,99, Giao diém cia duéng tai tinh v6i dae tuyén tinh (dac tuyén truyén dat) chinh 18 Up diém lam viéc tinh Q céc gid loss Ugs = Ug~InRs Ups = OV, Ip = UgiRRs Jp = OMA(Ugs = Us) +Ug Yes tri tinh tuwong ting cla né 1a Hinh 1.99. Xéc dink diém'tam vite Ipg va Ugsaq: Khi cde gia tri nay duge xde dinh thi ta c6: Ups= Upp-Ip(Rp+Rs) (1.36) Up= Upp - IpRp (1.37) Ug ailgis (1.38) Sem ee ti = ea= PRS (1.39) Vi du 24; Cho so d6 hinh 1,100, tinh: a) Ing ¥4Ugsgi BI Up e)Us; °° d)Ups; e) Ung Gidi: Hink 1.100. Sod cho vi'du 14 4a) Doi voi dac tuyén truyén dat I, 8mA U. Néu Ip= a =~ =2mA thi Ugsg= = =-2V 65 Ta vé duge dac tuyén nay nh hinh 1.101, RoUpp _ __(270kQ)(16V) Tacé:Ug= Rapp = —__270kM)(16V)_ 806: UG = ERs) ~ GIMQ+0,27MO) =1,28V Ugs = Ug —IpRs = 1.28V — Ip (1,5k2) ~ Khi Ip =OmA; 8 (loss) Ugs=+ 1,28V Khi Ugs=0 V: Ip = 1,28/1,5 = 1,21 mA. Joa = 24mA Ta xac dinh duge duéng tai Ree 1.21mA(Ugs = OVy tinh nhu hinh 1,101 va diém lam Up viéc tinh c6 gid tri: Ugsq =~ 1,8 Ug =1.82V (lo = Oma) Ipg = 2,4 mA ,Ugsq=—1,8V. wink 1.101. Minh hoa cho vi dy 11 b) Up = Upp — IpRp = 16 - 2,4.2,4 = 10,24V c) Ug= IpRg = (2.4mA).(1,5kQ) = 3,6V 4) Ups = Upp — IpRp + Rg) = 16 ~ 2,4 (2,4 + 1,5) = 6,64V e) Upe = Up— Ug = 10,24 — 1,82 = 8,42 V 1.4.3.5. Cac loai MOSFET kénh dat san Dac tuy€n truyén dat cia cdc loai MOSFET kénh dat san ciing tuong tw nhit d6i véi JFET nén & ché d6 tinh cde phan tich ciing tuwong tu. Chi khdc la déi véi dac tuyén truyén dat, khi Uggs > 0 thi Ip vuot qua gid tri bao hoa. Vi du 15: Cho so d6 phan cuc cia MOSFET kénh N dat sin véi cic gid tr] nhut hinh 1,102. Tint: a) Ipg va Ugsa b) Ups Hinh 1.102, So a6 cho vi du 15 66 e Gidi: a) Dé vé dac tuyén truyén dan, ta xdc dinh diém: Ip = Ipgg/4 = 6 mA/4 = 1,5 mA, ‘olma) Ugs = Up/2 = - 3/2 = -1,5V Ta can x4c dinh 1 diém ntta khi Ugs > 0, cho Ugs = 1V = Ip = Ipgs (1 - Ugs Up )” = 6mA [1 ~ (+1V)(- 3¥) = 10,67 mA 2 Ta x4c dinh duge dac tuyén Ue Ugsq = = 08V Ucs truyén dat nhu hinh 1.103. Ap dung . céc cOng thitc tuong wr nhu JFET, Bal 108 Pe wen ia v2 coch ta c6: Tir cong thie (1.34): _ _ 1OMQU8V) | Ua= igmaviioma = 15¥ Cong thie (1.35): Ugg = Ug ~ Ips = 1,5 — 1p.750 Ip =0 mA = Ugs= Ug=1,5V Ugg = 0 V = Ip = Ug MRg = 1,5/750 = 2mA, Tir dé ta x4c dinh duge dutng tai tinh va diém lam viéc tinh: Ipg = 3,1mA, Uasg = - 0,8¥ b) Ups = Upp ~ Ip (Rp + Rg} = 18 V — (3,1mA)(1,8kQ.750Q) = 10,1V 1.4.3.6 Cac loai MOSFET kénh cdm ting Dac tuyén truyén dat cia cc loai MOSFET kénh cam img héu het déu kh4c voi JFET va MOSFET kenh dat sin. D6i véi MOSFET kenh N thi dong Ip = 0 khi Ugs < Uggcay (dién 4p nguéng ~ Threshold). 67 eh) Khi Uggs > Uggcriy thi Ip = k(Ugg— Ugs cr )* (1.40) Khi da xdc dinh duge rd dién 4p nguGng va 1 mite cha ddng cuc mang (pony) V8 Ugs¢ony tong ting thi ta sé xée dinh duge he s6 k: 1, Phan cue bang héi tiép: Mot cach phan cuc cho MOSFET kénh cdm ting nhu hinh1.104. Oché do tinh, khi Ig = OmA va Ug, = OV, ta vé lai so d6 nhu hinh 105. GS Rp Re Ce Cc, - 3 s Hinh 1.104. Phan cye h6i tiép cho MOSFET kénh cam tng Hinh 1.108. So d6 tung dong MOt su két ni giifa cue D va G sé duge tao ra, két qua 1a Up = Ug va Ups =Uas (1.41) O dau ra: Ups= Upp - IpRp = Ugs=Upp-IpRp (1.42) Phuong trinh 1.42 1a phuong trinh cia mOt duéng thing, chinh 1a duong tai tinh, dé xéo dinh n6 ta YRS cing xdc dinh 2 diém: Ugs= Upp | Ip =o ma Ip=Upp/Rp|Uas-ov Xéc dinh giao cia du’ng thing Usscm) Uesa UpaUcs nay v6i dac tuyén tinh ta sé xdc caer diém Tam vige tinh (inh sinh 2.206, Dutmg tdi vA didm Tam vite ah 68 Vi du 16: X4c dinh Ipg VA Upgg 6 hinh 1.107. Gidi: * Xac dinh dac tuyén truyén din: I = k= ——_Po) = 9,94. x 10-9 ayy? (Mgs(ony ~ Ucscmny) * Cho Ugg = 6V (giita 3V va 8V) A Ip =0,24x10 * (6v-3V)? = 2,16 mA. * Cho Ugs = 10V (> Ugs crm) Amr we Ip = 0,24 x 10°? (10V -3V) = 11,76 mA. tit cdch tinh trén vé due dac wyén truyén dat (hinh 1.108). = *Dudng tai tinh; Hink 1.107. So 46 cho vi du 16 Ugs= Upp - IpRp = 12V -Ip(2kQ)- Ugs = 10V, Ip = 11,76mA. LG 10) Upp/Ro |S = BV, Ip = 2,16mA log = 2.75V 0 er) a Ussim ssa) es Ucsa=6.4V Hink 1.108. Xée dinh dac tuyén Hink 1.109, Xéc dinh diém truyéa din lam viee 69 = 6mA | Ugs = 0V Ta vé duge dudng tai tinh, duong tai nay cat dac tinh truyén dat tai diém Q, Q chinh 1a diém Jam viée tinh (hinh 1,109), v6i: Ipg = 2,75 mA, Ugsg = 6,4V = Ugsg 2. Phan ewe bang dién dp phan dp: (hinh 1.110) VGi Ig = 0 mA, ta c6: R.Vpp = —2--DD A GYR, Ry (1.43) Ugs = Ug - IpRs =) Ugs=Ue=lpRs (1.44) Upp Hinh 1.110. So 46 phan Hinh 1,111, Sa 66 cho vi dy 1.17 cuc phan dp 70 aoe P09, erat Ups = Upp—-Urs- Urp = Ups = Upp - Ip (Rs + Rp) (1.45) Vi du 17: Tinh Ipg, Ugsa va Upg v6i cdc $6 lidu & hinh LLL. Ban doc tu tinh dua vao cong thiic va vi du da c6. 14.3.7. Cac logi FET kénh P 6 cdc phan tren ta m6i chi xét su phan cue cho c4c loai JFET kénh N. Déi v6i c4c loai FET kénh P thi dac tuyén truyén dat sé nim d6i xdng so véi loai kénh N qua truc Ip nhy hinh 1.112, Chi § ring 6 mdi so dé hinh 1.112, chiéu cia cdc dién 4p nguén cung c4p va chiéu cdc dong dién thi nguge lai so v6i FET kéenh N. Trong truang “hop FET kénh P thi Ugg ludn duong (cé thé duong hoac am d6i v6i MOSFET cé6 kénh dat sin), cdn Upg thi luén am. Us Up Uss Hinh 1.112b) 71 a x Roe st Upd/Ro iu oo Use - Ussrm 9 os Hink 1.112) Vi dy 18: Tinh Ing, Ugg 4éi v6i JFET cho & hinh 1,113. Gidi: (20K8-20V)] _ Us * T0Ke + 68kQ] ~~ *55¥ 6 Ugs= Ug + IpRs. Chon Ip= 0 MA > Ugg = Ug =- 4,55 Ugs = 0V = Ip= 9 =- nee =-2,53 mA. 12 i Upsa = 14V Hiah 1.113. Hinh minh hoa vi du 18 Hink 1.114, Xac dinh diém Q Két qua ta vé duge dudng tai tinh nhu hinh 1.14 72 “eee “fog Tit d6 ta xdc dinh duge toa dO diém lam viee tinh: Ing = 3.4 mA Ugsg = 1.4. Theo Kirchoff: — InRg + Ups IpRp + Upp =0 > Ups = ~ Upp + Ip{Rp + Rg) = — 20V + (3,4 mA)(2,7kQ + 18kQ) = — 4,7V. 1.5. PHAN TICH CH£ DO TIN HIRU NHO DUNG FET 1.5.1. Giéi thigu Khuéch dai ding FET cé do Igi dign dp t6t véi dac trumg tro khang dau vio cao. Ching ciing duge sit dung trong cde so dé cé tiga hao nang ivong thap vdi giai tan sO thich hop va kich thudc, trong Irgng nhd. Ca hai loai JFET va MOSFET kénh dat sin déu duge thiét k€ dé dang voi do loi dien 4p nhu vay. Tuy nhién mach ding MOSFET kénh dat sin thutng c6 6 khéng vao cao hon so véi so 46 sit dyng JFET tuong dng. Trong khi 4 BIT dong di¢n ddu ra (dong collector) duge diéu khién bang mot dong dién & ddu vao (dong base), thi 6 FET dong dién dau ra (dong cyc méng) lai duge diéu khién bang dién 4p & dau vao (ign dp céng). Noi chung, BIT 14 mot linh kin dugc diéu khién bang mot dong dign va FET 1a linh kien duge diéu khién bang dién 4p. O cd hai trudng hop, chi ¥ ring dong dign 1A dai long bién thien duge diéu khién. Do FET cé dac trung trd khdng d4u vaio 1én nén cdc so dé tuong duong cia né & ché 46 xoay chiéu da sao cing don gian hon so véi BJT. Trong khi h¢ sO dac trang cho ché dd khuéch dai cha BUT 18 B thi & FET 18 9-6 dln gins : FET cé thé duoc sit dung nhu mot b6 khuéch dai tuyén tinh hoac mot linh kien s6 trong ede mach logic. Thyc t¢ MOSFET kénh cam ng xuat hien khé phé bién trong céc mach 6, dac bi¢t 1a ong céc mach CMOS yeu cdu lugng lieu thy nang lugng rat thap. Cong nhu BIT, céc thong so dic trumg cho su khuéch dai cla FET duge phan tich trong chuong nay bao gém 46 Igi (hé so khuéch dai) dién dp, wd khéng vao va tré khdng ra. 73 41.5.2. M6 hinh cua FET 6 ché dé tin hidu nhd Trong ché 46 t{n hiéu nhd, mot tinh chat cha FET duge ting dung 1a dang dién dp dat gifta cuc céng va cuc nguén dé diéu khién dong dign chay ti cuc méang vé cuc nguén (dong dién trong kénh dan). Ta da biét ring & ché do tinh, dién 4p Ugg diéu khién dong mOt chiéu Ip thong qua quan hé duge biéu dién theo phuong trinh Shockley: U, 2 Ip= Toss( 1- =] (1.46) Up Khi thay déi dién ép Ugg sé lam thay d6i dong cuc mang Ip, su thay d6i nay duge dic trumg bdi d6 hé din g,,: Alp &m= 700 (1.47) im ~ “AUgs 1.5.2.1. Céch xde diuh g, bang phuong phap hinh hoc (hinh 1.115) Xét dac myén truyén dat trén Dinh 1.115, ta thay ring g,, chinh 1a d0 d6éc cla dac tuyén tai diém lam vige. D6 1a: ~ Ay _ Alp Em =™= “Ax ~ AUgs (1.48) Trén dung cong dac tyén truyén dat, rd rang 18 do déc cia né (chinh 1a g,,) tang lén khi diém 1am vite thay d6i tit diém Up d&n Ipgg Up 0 (Ues hay ni theo céch khc, khi Ugs Hinh 1.115, Kéc dinh gq nho tang din dén OV thi do I6n cia gy, dao wyén truyén dat cfing tang len. Vi du 19: X4c dinh gq, cha mot JFET vi Ings = 8mA va Up = - 4V tai céc diém phan cuc: a) Ugs = -.0.5V b) Ugg=- 1.5 ©) Ugs= - 2,5V 74 ee oH Gidi : True tién ta phai vé dic tuyén truyén dat ola JFET, phwong trinh cha dac tuyén la: 1-Ugs Ip = Ipgg{ 17 Uss. Up U, 2 hay: Ip= ama{ 1-28.) (hinh 1.116) ip (map . 8 Ta xc dinh dugc 3 diém trén dic 7 tuyén ting v6i Ugg = - 0,5V , - 1.5V va 2 Smat05v “| 240A ~2,5V. tonama (1-228 5 Alp _ 2,lmA a) om = Woes * 0.6V = 3,5ms 18mA _ ) Sin = We 2,57ms Yas) °c) fm = L5mA _ 1,5ms ~ bm 10vV ” Hinh 1.116, Xéc dinh g,, cho vi du19 1.5.2.2. Tinh g,, bing biéu thie todn hoc Phuong phap ding dac tuyén truyén dat dé x4c dinh 8m 66 uu diém 18 trye quan, don gidn nhung thudng cho gi tri khong chinh xéc mot e4ch tuyet déi. Vi vay ngudi ta eé thé x4c dinh g,, tit cdc bidu thife todn hoe dua vao tinh ch&t: dgo ham tai mét diém chinh la d6 doc (hé sO géc) cua tiép tuyén tai diém dé. Alp dlp ! dIp U = = =P ty, 1-—Gs §m ~ Wasly ~ Wasl ~ des| S|! Tp pss ; _ Ugs | d L_ dUgs ] , Up jl dUgs Up das 2Ipss [ Ugs ] = 1- Yas 1.49 &m Tel | Up (1.49) G day |Up! biéu thj gid tri céa g,, 1 luon duong . 75 . te! Tir cong thite (1.49) ta thay g,, dat gid tri max tai Ugg = OV. Khi dé : Apsscry = (1.50) [Up| Gid tri giyo bidu thi gid ti g,, tai diém c6 Ugs = OV. Ta cd: B= Sno 1-42 asi) Up Vi dy 20: Cho JFET cé dic tuyén truyén dat ohy vf du 19. Tim gid ti max cla gy. Tinh g,, tai cdc diém trong vi du 19, so sanh két qua. Gidi: 8) Ego = 2Ipss _ af 8mA Tu sh) = Ams (so véi 3,5ms) P b) Tai Ugg = — 0.5V: g., = 4ms(1 — (— 1.5V)/(- 4¥)) = 2,5ms (so véi 2,57ms) Ugs=-25V: 2m = 4ms(1 - (—2.5V)( -4V)) = 1,5ms (so véi 1,5ms) 15.2.3, Anh hucdng cia Ip ti 8m, Méi quan hé todn hoc giita g,, vA dong phan cuc tinh Ip sé duge x4c dinh tit phuong trinh Shockley va duge viét duéi dang sau : (52) U, I = a= Bro !—"TSE] = tn Fad (1.53) P Ta sé ding (1.53) dé xdc dinh g,, 4 mot s6 gid tri dac bit cla Ip: + n€u Ip = Ips : 8m = Bmo 4 ng Ip = ‘oss Bm = one = 0,707 Smo +néuIp= 1DSS : g,,= Sue = 0,5 8m0 76 satan oh Pepe 1.5.2.4, Tré khang yao Zy cia FET Trd khéng vao cila:FET 1a rat 16n va cé thé coi gén ding né 1a tr khang & cita vao cha mot hd mach. Z,(FET) =< Q (1.54) V6i JFET , Z, =10°Q, cdn 46i y6i MOSFET thi Z, = 10'2+10'5Q. 1.5.2.5. Tré khang ra Z,, Tro khang ra cia FET thurtng duge biéu dién y6i tham sO dac trung 14 din nap ra yoy (o 1a biéu thi déu ra output , s biéu thi lay ra & cute ngudn), don vi cia y,, thudng 1a pS. Z,(FET) = 1g = ce (1.55) . Tré khang ra dude xdc dinh tren dace tuyén hinh 1.117, n6 chinh 1a do d6c cia dac tuyén so vGi duéng nim Ugs= Uy -8V ne ngang tai diém lam viéc, dac b tuyén cang nim ngang thi tro Hinh 1,117, X4c dinh tr khang ra khang ra cang 16n. Ta c6: r= ae Ugg = constant (1.56) D Dién td mang ry biéu thi su anh huwdng cia dién 4p cue mang Upg t6i dong dién cyte mang Ip khi di¢n 4p trén cue cong khong d6i, Nhu vay, dién tro méng ry chinh 1a tré khang ra cla FET & ché d6 xoay chiéu trén cyc mang. 1.5.2.6. Mach tuong duong cia FET 6 ché dé xoay chiéu (hinh 1.118) G so d6 tuong duong cia PET, su diéu khién cia dién 4p Ugg t6i dong Ip dugc biéu thi bing nguén ddng £mUGs duoc ni gitla cyc D va S, G o chiéu cla nguén dong nay 1a chiéu tir D 4én S, n6 thiét lap mOt su dao pha 180° gifta dién 4p ddu vao va d4ura S$ s khi FET iam viéc. Hink 1.118. So d6 twong duong 77 Tré khang vao duge chi ra bang hé mach 6 ctra vao va tré khang ra chinh 1a dién tré ry gitta mang va nguén . Trong nhitng truéng hop khi ry khong duge nhac dén (gia sir di 1én tuong img véi hé mach) thi so d6 tuong duong sé don gidn 1a. mét nguén dong ma do 16n cia né duge diéu khién bang dién 4p Ugg va tham s6 g,y. 1.5.3. So dé phan cyc cé dinh cia JFET So dé phan cuc c6 dinh d6i véi SJFET duge biéu dién trén hinh 1.119, so d6 tuong duong hinh 1.120. Khi céc gid tri g,, va rg duge xéc dinh tit sy phan cuc thi mach thay thé tuong duong véi ngin mach vi dién khang X¢ = 1/(2THC) la rat nho so v6i cdc tré khéng khac cha mach, déng thdi cic nguén mot chiéu Ugg Va Upp déu duge dat & gid tri OV bang ngin mach tuong ting . Chiéu phan cyc cla Ugs xd dinh chiéu cia nguén dong g,,Ugs, néu Ugg 1a am thi chiéu cha nguén dong Hinh 1.119. So 46 phan cuc 6 dink cho JFET Ia chiéu ngugc lai. Tin hieu vao ky higu 1a U, va tin higu ra dat trén ry ky higu 1 U,. +Z,: hinh 1.120 di chi 6 rng: Z, = Rg (1.57) +Z,: cho U, = OV nhu dinh nghia cia Z, sé cho Ugs = OV. 78. p “2g Hinh 1,120. So 46 twong duong cia mach hinh 1.119 peas Path. 20g, Két qua la: g,Ugs = OmA , do d6 nguén ding cé thé duge thay thé bang mot hé mach tuong duong nhw hinh 1.121. ‘Tré khang ra khi nay sé 1a; Z,=Rpl/tg (1.58) Néu rq 2 10Rp = ry//Rp = Rp. — Khi do : Sadan = OV Ry 32 Z,=Rp (1.59) + Ky U; =~ gmUgg(ra//Rp) ma Ugs= U, Hinh 1.121. Tinh Z, = U,=— g,Uy(rg//Rp) U. = Ky = GE =— em(ta/Rp) (1.60) v Néurg > 10Rp: U, Ky= gt =n (1.61) Gia tri am cia biéu thie (1,61) chi 15 rang dién @p vao va ra léch pha nhau 180°. Vi du 21: Cho so 46 phan euc hinh 1.122 véi Ugsq = - 2V va Ing = 5.625mA, Ipgg = 10mA, Up =- 8V, yo5 = 40us. a) Tinh g,,? b) Tinh rg ¢) Tim Z, Z,va K, Gidi: Hink 1.122. So 46 phan eye c6 dinh cho vi dy 3.3 8) &mo = 2Ipss /Up = 2tnAy = 2,5ms Ug tn “Ene = ae =2¥. = 2,sms{ 1 = |= 1,88ms 79 se ste ot l 1 Upp b) rg= — = —— =25kQ Ma Von ANS c) Z,=Rg= 1MQ Kk c s Ye Z, = Rpl/tg = 2kQ//25kQ = 1.85kQ 1 =Rpllta (2: ue = Ky =— 8m(Rp//tg) a = = (1.88ms)(1.85kQ) = - 3.48 1.5.4. So dé ty phan cue JFET Hinh 1.123. So 46 ws phan eye JFET * Truémg hop 6 mac tu Cs (hink 1.123) : So d6 phan cyc c6 dinh cé bat Igi 14 cén phai cé hai nguén cung cap mot chiéu dé thiét Ip diém lam viéc mong muén. O ché do xoay chiéu, tu coi nh ngan mach va Rg xem nhw duge néi dat, do vay ta cé mach twong duong JFET nhu hinh 1.124 va duge vé lai chi tiét 6 hinh 1.125. Key = OuF G =OnF Hinh 1.124, So 46 thay thé tuong duong hinh 1.123 Vi so dé tuong duong c6 dang nhu hinh 1.125 nén cac cOng thifc cla Z,, Z, va K, cing tuong tr + Z: Zy=Re (1.62) + 2: Z,=nllRp (1.63) néutg210Rp thi: Z,=Rp (1.64) + Ky Ky=~-8m(te//Rp) (1.65) néu ty > 10Rp: K,=-gmRp (1.66) 80 Dau am cia biéu thitc K,, chi ra rang tin hiéu yao Uy, va tin hiéu ra U, léch pha nhau 180°. Hinh 1,125, Vé \ai inh 1.130 * Néu khong mic ty Cg: Néu bé tu Cs & hinh 1,123 thi dién tro Rg sé 1a mot phén cha mach hinh 1.126. 7 Hink 1.126. So d6 twang éuong khi khong 6 tu Cy Trong trudng hgp nay, dé xdc dinh Z, , Z, vA Ky , mOt céch don gidn nhit véi ché ¥ vé su phan cuc va chiéu cha chiing, trudc tién ry sé dugc bd aya dé hinh thanh mot truéng hgp co ban dé phan tich. + Z, : dya vao diéu kign hd mach gitta cue G va mach déu ra thi ddu vao cén lai nhu sau Z,=Zg (1.67) Fe. Hovis 32,5 Uvly, I, = 8m Ugs+ (U, + Ugs tg -Ip V6i Ugs =— (Ip + IRs => — 1=— m+ Urg(p + T)Rs = Itg/tg — Ip => T= 8mUgs + (U, + Ugs)/tg Ip V6i Ugs = - (Ip + 1)Rs 82 ee; wa 1, =~ (8m + Mtg)(Ip + IRs ~ Ip Rp/ta — Ip > Les ~Ip(l + emRs + Rg /ta + Rp / 4) r 1+ gmRs + Rg /tg -IpR = 2, U,/,= a R; 1+gnRs + Takes a" (1.69a) néu ry2 1ORp => (1 + Bm Rg + Ro/tg) >> Ro/tg > 1+ 8m Rg + Roftg + Ro/ra= 1+ Bm Rg +Rolta khi dé Z,=Rp- (1.69b) +K,,: d6i véi so 46 hinh 1.127 wing dung djnh lugt Kirchhoff & mach ra: Ugs = Uy -Ip Rs Dién dp dat trén rg la: U, — Upg va voi P = (U, — Ups )/ta =) dinh luat Kirchhoff véi déng dien cho két qua: Ip= Sm Ugs + (U, — Upy)/ta = 2m(Uy — Ip Rg) - Up Rp + Ip Rghra = Ip= Bn . 1+gnRs + Sp+¥s Ma dien ép dau ra U, = - Ip Rp = = -——__8mRp___ : > Ky = UlOy= ~ Tyas + (Rs #Rp)/ Ta (1.70) néu rZ10(Ry+Rg): Ky=U,/U, = eaRp_ (7) 1+ emp = quan hé vé pha : tit 1.70 cho ta biét U, va U, vin lech pha nhau 180° Vi du 22: So 46 phan-gye hinh 1.128 ¢6 diém lam vige tinh duge xéc dink boi: Ugsg = — 2:6V5 Ing = 2.6mA voi Ips = 8mA va Up = — 6, gid tri yo5 duge lay 1A 20pS. 83 2. oe a) Xée dinh gy b) Tim ry c) Tim Z, d) Tinh Z, trong trutng hgp c6 va khOng c6 ry. So sinh két qua, e) Tinh K, trong truéng hgp 6 va khong ¢6 ry. So sénh ket qua. Gidi: a) Smo = 2Ipgs/] Up|= 2.8mA/6V =2.67mS Hinh 1,128, So 46 cho vi dy 22 &m = 8mol! — Ugsa/Up) = 2,67(1 — 2,6/6) = 1.51mS b) fa = LYg5 = 1/20MS = 50kQ ¢)Z,=Rg = IMQ d)+ Tring hop c6 ty: ry = 50KQ S10Rp = 3,3KQ = Z,=Rp=3,3KQ + Néu khong c6 ry: Z,=Rp=3,3KQ e) + Néu cé rg: ao &mRp — __-1,5tms.3,3kQ ih un “T¥emRs+(Rg+Rp)/ty 1 +15114+G,3+1)/50 — =1,92 + Néu khong c6 ry: Ky =— 8m Rp/(1 + 8m Rs) =— 1,98 = véi cdc két qua trén cho thay anh hydng cia ry 1a rat nhd. néu rg > 10(Rp + Rs) 1.5.5. So dé phan 4p JFET So dé phan 4p phé bién doi vai cdc loai BIT cing duge 4p dung cho JFET nhu hinh 1.129, 84 So dé wong duong 6 ché do xoay chiéu cho JFET nhw hinh 1,130. Thay thé ngudén mot chiév Upp bang ng&n mach tuong duong, tife 1a Ry va Rp duge néi dat. Khi d6 Ry coi nhu mac song song véi Rz va Rp cé thé cing duge dua xuOng n6i dat nhung 6 mach ra tren Tg Mach tuong duong & ché do xoay chiéu sé duge dua vé dang co ban cia vai mach da duge phan tich (hinh 1.131). Hinh 1.129..Sa°06 phan owe phan 4p'cho JFET +Z,: Ry va Rp duge mac song song v6i hé mach trong ting cia JFET, két qua la: Z, = Ry//Ro (1.72) +Z,: cho U, = 0V sé c6 Ugs Va Bm bangO => Z,= rg//R 1,73 2) Mink 1.130. So 46 tuong duong Z,=rallRp (1.73) ché do xoay chiéu hinh 1.129 néurg210Rp: Z=Rp (1.74) Hinh 1.131: Vé lai mach hinh 1.130 + Ky: ~ Ugs = Uy va U, = — 8m Ugg(ta//Rp) = K, = UJ/U, == gm(tg//Rp) (1.75) Néu Ty210Rp: Ky=—8mRp (1.76) 85 Chi ¥ rang cOng thife ddi voi Ky va Z, efing nhu truéng hgp phan cuc 6 dinh va tu phan cuc (khi ré nhanh R,), chi khdc nhau 6 cong thie cho Z, do anh hudng cia sy song song két hgp gitia Ry va Ro. 1.5.6. So dé lap cue nguén Tuong duong véi so dé lap emitter cia BJT 1a so d6 lap cuc nguén cia JFET nh hinh 1.132, chi y ring déu ra duge ldy ten cuc ngudén va khi nguén mot chiéu cung cap dugc thay thé bang ngan mach tuong mg eye mang n6i dat va vi thé goi 1a mang chung. Hinh 1.132. So 46 lap cue nguén JFET Thay thé mach tuong duong JFET sé cho ta so 46 1,133, nguén diéu khién va tro khang ra cia JFET ndi dat tai diém cudi va ni v6i Rs tai diém kia, véi U, dat tren Rs. V6i gmUGs Rs.ta dutge ndi vGi nhau va néi dat, ching co thé duge n6i song song nh hinh 1.134, ngudn dong sé c6 Hinh 1.133. So a6 wong duong hinh 1.138 chiéu nguge lai nhung Ugs thi vin dat gitfa G va S. +Z,: hinh 1.133 da chi ra rang: Z,=Rg- (1.77) +Z,; Cho U, = OV thi cue G coi nhit néi dat nhu hinh 1.134, thue té Ugs va U, duge n6i song song va U, = Ucs" Ap dung dinh luat Kirchhoff vé dong dién : 1, + 8m Us= apt Irs=Urtat URS + => 1,=U,(I/tg + IRs) - 8mUGs Ugs' Hinh 1.134. Tinh Z, = U,(I/tg + WRg) ~ Bm( ~ Up) 86 oF es en a => T, = U,(1/tg + 1/Rs + 8m) 1 3% = Uyl,=— Rp *Rs** Day 1a biéu thite cho 3 dién tro mac song song, do 46 Z, = tallRoM Eqn (1.78) Néury2l0Rg: —Z, = Ro/f (1/8) (1.79) +K, : Dién dp ra U, duge xac dinh : U, = 8m-Ucs(ra//Rs) Ap dung dinh luat Kirchhoff cho vong ngoai cia hinh 1.141: U, = Ugs = U,, ma: Ugs = Uy - U, = U,= 8m(U, - U)(Rp/Rs), hay: U, = 8m-Uy(tg//Rg) — 8m-U(tgl/Rg) yy 2 Salta l/s) a = Kyo U0 = anaes) (1.80) Néu ry 2 10Rg: K,= U/u,= Bats (81) a Quan hé vé pha: Biéu thie K, la mot so duong nén U, va U, déng pha trong so dé lap cue nguén. Mat khde K, < 1, ttt lA U, < Uy. Vi du 23: Cho hinh 1.135 voi Ugs = — 2,86V va Ing = 4,56mA. a) Tinh g,, b) Timry c) Tinh Z, d) Tinh Z, khi c6 va khong cé6 rq. Hinh 1.135. 80.46 mach vi du 23 87 Sek Gidi: 8) 8m = 2Ipgg/| Up! = 2.(16mA)/14V = 8(mS) Bm = mold - UE /Up) = 8mS(1 — (- 2,86V)/(- 4¥)) =... b) y= Myo = 1/25HS = 40kQ. ©) Z,=Rg=1MQ + néu c6 ry: Z, = tallRofI/ 8m = 40KQI/2,2kQ//1/2,28mS + khong c6 rg: Z, = Rg if (1/2m) = 2,2kO//438,6Q = 365,96 Nhu vay ta thay rq chi c6 anh hudng rét nhd dén Z,. Seb te: an(tal/Rs) _ Q,2mS)M0KQH2,2kQ)_ )+NEued tg: Ky= TEC Rs)” T+ (2,28mS)(40K//2, 2k) ~ O°? gid trj ody nhd hon 1 nhu a4 dy dodn 6 wen. BmRs _ _(2,28mS)(2,2kQ) + Khéng cé rg: Ku= Typ,Rg 7 1+ (,28mS)(3,2kO) = 0,83 Diéu nay ching t6 ry 06 Anh hudng rat nhd dén do toi (he 86 khuéch dai) cha so dé, 1.5.7. $0 dé JFET céng chung So d6 cudi cing cla JFET duge phan tich chi tiét a so dé cong chung nhu hinh 1.136, tuong tu nhu so d6 base chung & BJT. So dé trén dugce thay thé bang mach tuong duong nhu hinh 1.137, cha ¥ ring yéu cdu nguén diéy khién g,,Ugs duoc noi tit D dén S véi rg mac song song, su cach ly déc lap gitfa mach vao va mach ra Hinh 1,136, So 46 cong chung JFET 88 16 rang da bi mat di Khi cue G duge ndi dat. Hon nita, dién tra duge néi gitta cyc vao khong con 18 Rg nhung 1a dién tro Rg gita cuc S va dat. Cho ring vi wi cha dién dp digu khién Ugg thy sy 4 xuat hién truc tiép dat tren Rg. Hink 1.137. So d6 thay thé tong dyong JFET + Z,: trudc hét ta tinh Z,’ trén hinh 1.136 va Z, duge coi nhur tré khang tuong duong cilia Z,’ va Rg mac song song. Ta vé lai mach nhu hinh 1.138 v6i U" =~ Ugg. Theo Kirchoff: U? — Ury—I’.ry=0 = Urg=U - 1. ry. Ap dung dinh luat Kirchhoff vé dong dién & nit a: ’ 138. Tinh Z,’ cho hinh 1. T+ gm.Ugs= Iry Hinh 1.138. Tinh Z,? cho hinh 1.136 =D =Itg— gm Ugs = (U? —P-Rp )/ty — Bm-Ugs hay: = U'/tg—I'Rp/ty - Sql - U’] = PUL + Rpftg] = UL /tg + gy) UWP = Li + Rpftyl / 18m + Ut) (1.82) SZ, hay: Z)’ = U'/U =1y + Rp/1 + &y.tg Do dé: Z,’ = Ry//Z,’ => Z, =Rs// [ee] (1.83) 89 Néu ry2 10Rp: 1+Rp/ta = Rp/tg << 1 va lity << 8m By + tq 1+Rp/t Za es 21 > Bm tl/ta ‘Em = Ly = Rel/l/8m (1.84) + Z,: v6i Uy = OV & hinh 1.137 sé coi nhu ngin mach Rg va Ugs noi dat = Bm -Ugs = 0 va ry mac song song véi Rp. Z, = Ry Mtg (1.85) Néury210Rp: =>Z,=Rp * (1.86) + Ky: hinh 1.137 chi raring: Uy=-Ugsva UU, = T-Rp Dien 4p dat ran Rp la: Urg=U,- Uy vA: Irg = (U,- Uy)ita Ap dung dinh Kirchhoff vé dong dign 6 nt b binh 1.137: Trg + lp + 8m-Uags= 0 = U,= Uy = igs (Uy -Up/ tg + Bm -Uyma U,= IpRp => Ky#U,/Uy= [em Rp + Rp/tal/ll + Rotel (1.87) Néu rg2 10Rp thi Rp/ ry = 0 = Ky = &m-Rp (1.88) => quan hé vé pha: K, 12 1 s6 dugng nén U, va Uy la déng pha so d6 céng chung. 4.5.8. MOSFET kénh dat sin (D - MOSFET = Depletion MOSFET) Thuc té cho thay céng thife Shockley duge 4p dung cho MOSFET kenh dat san cing cho ra céng thie tuong tu d6i v6i Bm. 90 ase s That ra cdc mau xoay chiéu tuong ting cho MOSFET kénh dat sin gidng mot cach chinh x4c nhu truéng hop ding cho JFET 6 hinh 1.139. Sy khac nhau duy nhat tao ra ¢ D ~ MOSFET 1a Ugsq c6 thé duong cho loai kénh N va 4m cho loai kénh P. Ge D G => S Se Hinh 1.139. Mach tisong dung MOSFET kénh dat sin Két qua la g,, c6 thé I6n hon g,,9 duge minh hoa bang vi du & duéi. Vi du 24; Cho so.d6 1.139 véi: Uggg = 1,45 va lpg = 7,6mA (D4 tinh todn @ phén 1.4) a) Tinh g,, va so s4nh véi g.n0 b) Tim ry c) Phéc hoa so 46 tuong duong ché a0 xoay chiéu cia hinh 1.140 d) Tim Z, e) Tinh Z, f) Tim Ky. Gidi: a) $mo = 2Ipsgl Up! = 2(6mA)/3V Hinh 1.140. Hinh cho vi dy 24 = 4Ams[1 = (0.35V/(- 8V)] = 4.47ms. b) ry = Wyog = 1/10ps = 100kQ c) So d6 tuong duong nhu hinh 1.141. d) Z, = Ry//Rz = 10 MQ//110MQ = 9,17MQ (4p dung cng thite 1.72). 91 8, os sh ssh Hinh 1.141, Mach wong duong hinh 1.140 e) Ap dung cong thifc 1.73 Z, = rallRp = 100KQ//1,8k2 = 9,17 hQ f) Ap dung cong thite 1.56 Ky =~ gin Rp =— (4,47ms)(1)8kQ) = 8,05. 1.5.9. MOSFET kénh cam ting (E - MOSFET = enhancement mosfet) MOSFEf kénh cam Ay dng c6 thé 1A Ioai kenh Ng hoge P nh hinh vé 1.142. LS be Mach tyong duong & ca s hai loai trén hinh 1.142 2 cho ra ho mach giita G va ols nMOS: kénh DS va mét nguén dang tir D vé 6 do 1én phu thudc dién 4p gitta Gva$, inh 1.142, MOSFET kénh cim img ché do tin hidu nhd Dé6i vdi E - MOSFET, mi lien hé gitfa dong ra va dién 4p diéu khién duge xdc dinh: : Ip = KI Ugs — Ugg! V6i gq, Vin dutge x4c dinh béi cong thite g,, = AI,/AUgs ta c6 thé lay nguén tir phuong trinh truyén din dé tinh g,, cling nhu diém lam viée: fee dl, m= GUgs = a Wigs “Uas- Ugs cm) = kao~ 5 es Ugsctn))” = Bm = 2k(Ugs — Ugs city) (1:89) 92 ope ei Nhée lai 1a hang sé k duge xée dinh tir diém lam vige dac trung. G céc truéng hgp cy thé khc, viéc phan tich ché d6 xoay chiéu cing gidng nhu so 46 d6i véi JFET hay D —- MOSFET. Cha ¥ ring di voi E — MOSFET thi su phan cye cing chi gidi han 6 mt s6 c4ch dac tring. 1.5.10. So d6 héi tiép cc mang MOSFET kénh cam ting So d6 héi tiép cuc ming E - MOSFET duoc chi ra & hinh 1.143. Nhac lai tir tinh todn & ché d6 tinh ring Rg c6 thé duge thay thé boi mot ngin mach twong duong khi Ig = 0A va do d6 Ugg = OV, tuy nhién, & ché dO xoay chiéu né cung cap mot wo khang cao quan trong giifa U, va Uy. Mat khac, cuc ra va vao duge néi trite seas ty Hinh 1.143. So a6 boi tip an Ang E— So dé tong duong duge vé lai 6 cyc mang E — MOSFET hinh 1.144. Hinh 1,144, So a6 tuong duang cia hinh 1.143 +Z,;: 4p dung Kirchhoff vé ding dién tai nut D hinh 1.144 I= &m Ucs + Up/(ta//Rp) va Ugs = Uy => l= 8m Uy + U, (ty//Rp) = U, = (ty//Rp) A, - Bm Uy) Vi Ty = (Uy — UpiRp= [ Uy ~ (ryl/Rp)(Ly ~ 8m Uy)I/Rp = Ty Rp=Uy—(ra//Rp)ly + (rg//Rp) 8m Uy => Uy [1 + Bm(ta//Rp)] = 1g + tg//Rp ) = Z=U,/1,= (Rp + ry//Rp)/[1 + gn (tg//Rp)] 93 Vi Rp>> ry//Rp nen: Zy = Re/(l + gu (ty//Rp)) Néu ry >= 10Rp: Re Zy=RpMl+gmRp) (1.90) U,=Ugs = 0V Smeg = OMA hee +Z,: thay U,=0V 3 = Ugs=0V vag, Ugs=0 . i Hinh 1.145. Ngin mach GS v6i phin ngin mach ti céng téi nguén nhu hinh 1145. Rg, tg, Rp mae song song nén: Uoo Z, = RplltgllRp « Binh thudng Rp >> rq//Rp va v6i Tg2 10Rp nen Z,=Rp °C, +K,; dp dung dinh luat Kirchhoff — : tai nit D hinh 3.146. * ae T= &m Ugs + U,Argl/Rp) Re = Cs ma Ugs= Uy val, = (U, — U,)/Rp = U,=[I/(tg//Rp) + W/RF) Hinh 1.146, So d6 phan 4p E - MOSFET = U,L/Rp- 8m] = K, = Us/U, = Rp gn Grg//Rp) + URel Nhung [/(rg//Rp) + 1/Rp = Wrg//Rp//Rp) = Ky = 8m(tg//Rp//Rp) Vi Rp >> ryl/Rp va neu rg 210Rp thi: Ky==28m Rp => quan hé vé pha: biéu thitc K, 1a s6 am nén U, va U, Iéch pha nhau 180° 94 1.5.11. So dé phan 4p MOSFET kénh cam tng So dé cudi cing duge nghién ctu doi v6i E- MOSFET 1a so dé phan dp nhu hinh 1.146, Dang cia n6 gidng nhu dang da xuat hién 6 phan trudec. So 46 tuong dutong 8 ché 46 xoay chiéu nhu hinh 1.147. Hinh 1.147. Mach wong duong hinh 1,146 Nhu vay, d0i vGi E- MOSFET thi ta c6; +Zy: Zy=Ry4/fRy (1.91) +Z: Z,=ral[Rp (1.92) N&u rg2 1ORp thi Z,~ Rp (1.93) +Ky: Ky=U,/U, =~ gm(twiRp) (1.94) Néu rg2 10Rp thi Ky =- gm Rp (1.95) 1.6. HOI TIEP 1.6.1. Khai nigém Héi tiép 18 1dy mot phén tin hiéu ddu ra dua tré lai du vao lam thay déi déu vao. Trong chitong cung c4p nguén va én dinh ché 4 cong téc cho transistor, ching ta da xét trutmg hop dac bigt cia héi tiép dé 1a hdi tiép dong dién. Tuy thudc cuc tinh cia tin hiéu téc dong vé ddu yao ma ngudi ta chia thanh héi tiép am va hdi tiép duong. Héi tiép am lam giam nhé dién 4p ddu vao, ngudi ta sit dung né dé 6n dinh diém 1am viée tinh: Ngutoc lai héi tiép dutong lam tang dién 4p dau vao, ngudi ta sit dung vio mach tao dao dng. 95 Rot} Trong phan nay nghien citu chi yéu 1a hét tiép am. Vay khi noi dé hoi tiép ta ngdm dinh dé 1a hdi tiép am. So d6 téng quat cha mach héi tiép (hinh 1.148) U,: Tin higu vio Uy: Tin higu vao phin khuéch dai Ur: Tin hieu héi tiép U,: Tin higu ra . B: He s6 héitiép K: Ham truyén dat ca khau khuéch dai Tin higu vao khau khuéch dai bao gém tin hiéu vio va tin hiéu héi tiép. Tin higu re Hinh 1.148. So a6 Ong quat cha mach héi tiép Khi tin hiéu vao va tin hiéu héi tiép nguoc pha nhau thi duge goi 1a hdi iép 4m nhu hinh 1.148. Khi cé héi tiép 4m, mach sé c6 tinh chat sau : — Tré khang yao Ién. — Thu duge dién 4p 6n dinh hon. — C&i thin dip ting tin s6- ~ Tré khang ra nho. — MG rong ving hoat dong tuyén tinh, = Giam duge nhiéu. 1.6.2. Phan loai héi tiép Dua vao cach lay tin higu dau ra dua hdi tiép lai dau vao ma ngudi ta chia thanh : héi tiép dng dien va hdi tiép dién dp. A Dua vao cdch ghép tin hieu hoi tiép vé diu vao ma ngudi ta chia thanh : h6i tiép ndi tiép va héi tiép song song. Cu thé chia + thanh 4 loai nhu sau: Us 1. H6i ti€p dién ap ndi uép (hink 1.149): Tin hieu héi tip ty le voi dién ap dau ra va ni tiép véi tin hieéu vao. Hinh 1,149, HOi ip dién ip nbi Hep 96 ain ia 2. Hoi tiép dien Ap song song (hinh 1.150) : Tin hiéu h6i tip ty 1é véi din ap dau ra va song song véi tin hiéu vao. 3. H6i tigp dong dign ndi tigp (hinh 1.151) ; Tin higu héi tiép ty 18 voi dong dign dau ra va n6i tiép véi tin hiéu vao. 4. H6i tip dong dién song song (hinh 1.152) : Tin hiéu héi tigp ty lé v6i dong dien dau ra va song song v6i tin hiéu vao. HGi ti€p ndi tiép lam tang td khang vio, con héi tiép song song lam gidm tré khing yao. H6i tiép dién 4p lam gidm tro khang ra, con hi 1iép dong dién lam tang tré khang ra. Tro khéng yao Idn va tro khéng dau ra nhé dé 1a mong muén cia hdu hét cdc t4ng khuéch dai. Ca hai yéu cdu duge dap tmg trong hdi tiép dién dp ndi tiép. 1.6.3, Tac dung cua héi tiép Us Hinh1.150, H6i tiép ditn ap song song =k Up= Ble | Hinh1.151, H6i tip dong dien noi ti¢p Mv Wh ee Wye Hinhl. 152, H6i tip ddng dién song song 1.6.3.1. Anh hudng cia h6i tiép doi voi hé sO Khuéch dai Rt Rt Khi khong c6 hdi tiép : K 1a hé sé khuéch dai. Khi cd héi tiép : B 1a he 86 hdi tiép cla khau hdi tiép thi hé so khuéch dai cha mach c6 hdi tiép giam di (1 + BK) lan so véi khi khong c6 hdi tigp, chi tiét hé s6 khuéch dai ca khau khuéch dai, hé s6 hdi ti¢p cla khau hdi tiép va hé sé khuéch dai ci’ mach cé h6i tiép dugc thé hién theo bang 1.1 : 97 ee Baug 1.1. HE SO KHUECH DAL, HE SO HOI TEP VA HE 86 KHUECH DAI KHI CO HOI TIEP THEO HINH 1.148 Dign 4p Dien dp Dong ditn | Dong dién néitiép | songsong { ndititp | song song Hé 86 khuéch dai | Khong c6 hditigp| Ujuy U/ly Uy Ily He s6 héi wep 8 | u/u, Ww, | uf, Wt, He s6 khuéch dai 6 héi ti¢p Ky usu, U/l, 1/U, 1, Héi tiép diép dp noi tiep : Trong hinh 1.149 chi ra héi tiép dign 4p n6i tigp. Tin hieu hi tiép noi tiép véi tin higu vao, két qua lam gidm toan b6 tin hiéu vao. That vay, néu khong 6 hdi ti€p (Uy = 0) thi hé sé khuéch dai dien ap: K= g|c =U s Uy Néu cé tin higu héi tifp Up n6i ti€p vdi dau vao, ta 6 : Uy = U,- Ur BGi vi U, = K U, = K (U, ~ Ur) = K U,- K Up = K U, - K (BU,) Cho nén (1 +B K) U,=K U, Tu d6 suy ra hé s6 khuéch dai dien dp khi c6 héi tigp : Uu, _K U, ~ T+BK Kee ‘Theo céng thiic tn, hé sé khugch dai khi c6 hdi tiép sé giam di (1 + BK) lan so v6i khi khong c6 hdi tip. Hé so nay lam thay d6i tré khang vao ra va cdc dac tinh khac cia mach. 8 = (1 + BK) duge goi la do sau héi tigp. H6i tiép dién ap song song : H@ sé khuéch dai theo hinh 1.15018; Kx Ue. Kh 2 KN _ KL 1, +h 1,+BU, 1, +BKI, 98 “orei oo K ee eerencs 1.6.3.2. Anh hwing cia héi tiép dén tré khéng vao —H6i tiép dién dp noi tiép _ Héi tigp dign 4p noi Zy tiép duoe thé hién chi tiét trong hinh 1.153. Tra khang vao cé thé duge tinh nhu sau : Khau khudch dai 2x Zz, R l= Khau hd tip U, =1,Z, + BKU, =1,Z, + BKIZ, Hinh 1.153. H6i ti€p dign 4p néi tiep Zyp = = =Z, + (BENZ, = Z,(1+BA) v Két ludn : Khi c6 héi tiép tro khang vao sé tang lén (1 + BK) lan so véi khi khong c6 hdi tiép, diéu nay ding cho ca héi tiép dien 4p ndi tiép va hdi tiép dong dién néi tisp. —Héi tiép dién dp song song : Héi tiép dién 4p song song duge thé hién chi tiét trong hinh 1.154. Tré khang vao duge tinh theo cong thie ; uy Uy UW U/l, -_2 I, Wy+lg Ly +BU, 1/1, +BU;/1, 1+BK Za hau khuéich dei 24 Hinh 1.154. H6i tiép dién dp song song 99 a te os Vay tro khang vao sé gidm di (1 + BK) lan so véi khi khong cé héi tigp. 1.6.3.3. Anh hudng ctia héi tiép dén trd khang ra Tré khdng ra chi phy thudc vao héi tiép dien 4p hoac hdi tip dong dién ma khong phu thudc vao hi tiép ndi tiép hay song song. Dé thuan tién chting ta nghién ctfu loai héi tiép n6i tie. H6i tiép néi tiép dién ap : H6i tiép dign 4p ni tiép duge thé hign trong hinh 1,153. Trd khang dau ra duge xdc dinh bang dién 4p cung cp U, gay ra dong dién I, khi ngdn mach U, (U, = 0). Dién ap U duge tinh : U=IZ,+KU, Véi U, =0, thi Uy = -U, vivay U =1Z,— KU;=1Z,-K(BU) Viét lai cong thie nhu sau ; U + BKU = Vay ta c6 tr Khang dau ra khi co héi tigp : WU) Te 2a = 7 -TEBK Ti d6 ta thay ring hdi tiép dién 4p néi tiép sé 1am tré khang ra gidm di (1 + BK) lan so v6i khi kh6ng cé hdi tigp. Héi tiép dong dién noi tiép : Tré khang dau ra khi c6 héi tiép n6i tiép ddng dién duge x4c dinh thes tin higu U 6 dau ra, tao ra dong dién I khi ngan mach U,, ty sO gita U va I chinh la tro khang dau ra, Trong hinh 1.155 chi r6 chi tiét héi tiép dong dién néi tiép. Gia tri cla wd khéng ra duge tinh nhu sau : Véi U, =O va Uy =Urtacé: Hink 1.155. H6i tip ding dién noi tiép 100 a3 Re es Z,(1 + BK) =U Zee = Y= 2, (1+ KB) T Nhu vay, héi tiép dong dién néi ti€p 1am tra khdng ra tang 1 + Kg ln. Bang 1.2: TONG KET ANH HUONG CUA HOI TIEP DEN TRO KHANG VAO, RA Bien 4p Dong dign Dien 4p Dong dign ndi tiép adi tiép song song ndi tiép Zy ZC. + BK) 2,1 + BK) Z/Q. + BK) 2,40 + BK) Tang Tang Gidm Giim Za Z/Q + BK) 2,(1 + BK} ZJ( + BK) Z,(1 + KB) Giam Tang Gidm Tang Vi dy 25 : Xéc dinh h@ sé khuéch dai dign Ap, trd khang vao va ra cha mach cé héi tip dién 4p néi tiép. Voi : K = -100, Z, = 10 kQ, Z, = 20 kQ, he 36 hdi tiép: a. B=- 0,1 vab. B=-0,5. Gidi : Sit dung cong thiic trén ta cé : a) Ky = K -100 = 7100 Zyp = ZC. + BK) = 10 kOQ(11) = 110kQ K ~100 -100 R= Te pK "Te e.samm 751 ~~h56 Zyp=Z(1 + BK) = 10 kQ(51) = 510kQ Z,_ _ 20x108 1+BK SI Zep = = 392,16Q 101 Vi du 25 cho ta thay khi hé s6 héi tiép thay déi sé lam thay déi hé sé khuéch dai, tré khang vao, ra ciia mach cé hdi tiép. Hé sé khuéch dai giam di 11 tan (ti 100 con 9,09), tré khéng vao gidm di 11 lan, td khéng ra tang Jén 11 lan. Tuong tu trong trudng hgp B = 0,5 hé s6 khuéch dai cia mach cé héi tiép sé gidm di 51 lan, tr kh4ng ddu vao tang lén 51 lain va wd khdng dau ra giam di 51 lan. Vay cé thé ding héi tiép am dé thay d6i cdc tham s6 cha mach khugch dai. 1.6.3.4. Gidm méo tan sé Trong b6 khuéch dai héi tiép 4m ma cé BK >> 1, thi hé sé khuéch dai sé la Ky = 1/B. Khi dé c6 thé xem nhur mach chi don thudn 1a dién tré, né khong phy thugc vao tan s6 cho di b6 khuéch dai d6 c6 chita phan tir phu thudc tén 86. Thuc té thi méo tan s6 gidm 14 do su thay d6i cha hé s6 khuéch dai theo tn s6 trong mach c6 héi tip am dign 4p duge giam ding ké. 1.6.3.5. Gidm tap ém va méo phi tuyén Khi cé héi tiép am sé 1am nhé tin higu nhiéu (vi dy tiéng 2 cha nguén cung cap) va giam nhé méo phi tuyén. Khi 40 méo phi tuyén gidm di (1 + Kg) ldn thi he sO khuéch dai cing gidm di. Dé c6 thé giam duce 66 méo phi tuyén ma vin cé hé sé khuéch dai cén thiét ngudi ta sit dung phan tir cé hé s6 khuéch dai lén hoac tang s6 tang khuéch dai lén. 1.6.3.6. Anh huéng cia héi tiép dm dén ké sé khuéch dai va dai tan Theo céng thitc tinh hé s6 khuéch dai khi cé héi tiép am 1a : K K 1... KTR BRE v6i BK >> 1 Néu BK >> 1, h¢ s6 khuéch dai xap xi 1/8. G tdn s6 thap, dic tuyén 6 do d6c lén do dung khang trong mach khuéch dai khé Idn, ngugc lai & tan s6 cao, dac tyén doc xudng, dung khang trong mach khuéch dai rat nhd. Do vay he s6 khuéch dai cia mach 6 cae tdn s6 khdéc nhau sé khféc nhau (H. 1.156), Khi ma hé s6 khuéch dai gidm xu6ng thdp dén gid tri ma hé s6 KB khong cdn Ién hon rat nhiéu so v6i 1, thi cOng thite Ky» 1/6 khong con ding nita. Trong hinh 1.156 chi ra m6i quan hé giita hé s6 khuéch dai va tin so lam viéc. Khi cé héi tiép am dai tn lam vide By sé rong hon khi khong 6 h6i tiép ~ cAc giéi han tan sé trén va dudi duge xdc dinh khi he s6 khudéch dai cha mach gidm di 3 dB. . 102 an Bt 2595 oe H8 s6 khuéch dei Hink 1.156. Anh hudng cita h6i tip dn hé 36 khuyéch dai vi dai tn 1.6.3.7. Anh hung dén d6 én dinh hé s6 khuéch dai G day chong ta chi quan tm dén van dé én dinh hé s6 khuéch dai khi c6 héi tiép so voi khi khong c6 hi tiép. Lay vi phan hai vé cla cOng thitc tinh K; : 1 ie is = renee] (l= foe Nhin vao cong thie wén ta thay mach c6 hdi tiép, hé sé khuéch dai c6 46 6n dinh hon mach khi khéng 6 h6i tiép véi hé s6 1a AK. Ks] _ Ky | khi BK >> 1 Vi dy 26: Mot mach khuéch dai cé hé s6 khuéch dai bing - 1000, hé s6 khuéch dai thay d6i 20% theo nhiet do. Hay tinh su thay déi cha hé s6 khuéch dai khi ¢6 hi tiép am véi B = - 0,1. Gidi : Sit dung céng thite aK} _ | 1 lak 1. fe hp Earerms2|= 028 Nhu vay dQ 6n dinh cia hé s6 khuéch dai ting lén 100 lin so véi khi khong c6 hdi tiép. H@ sé khuéch dai thay a6 tit 1000 sai s6 20% xuéng con * 10 va sai i $6 chi con 0,2% . 103 . a. 1.6.4, Cac mach hi tiép thyc t& Céc vi du vé mach hdi ciép sé gidi thich, minh hoa anh hudng cia hdi tiép véi cac kidu két n6i khéc nhau. Trong phan nay chi giéi thi¢u nhing noi dung co ban. 1.6.4.1, H6i tiép dién dp noi iép Trong hinh 1.157 1a mot Upp. mach khuéch dai héi tiép dien 4p n6i tiép sit dung FET. Mot phan tin higu ra (U,) thong qua cic C5 + dién tré Ry va Rp dugc dua tré u vé ddu vao din 4p nay chink a, 3 Re dien 4p hdi 1i€p U; néi dep voi Us Rp tin hiéu nguén U,, tin hiéu vao Up. + Néu khong c6 hi uiép thi ih 51 tie sane Hinh 1.157. Mach khuéch dai h6i tiép noi he s6 khuéch dai 1a : tiép dign 4p ding FET U, K= Te = -8mRL Trong dé R,; 1a dien tré phoi hop song song RL =Rp/ RUAR, + R2) Khau héi tiép c6 hé s6 hdi tip: poe Re U, R,- Rp Thay gid wi cua K va B ta co thé tim duoc hé s6 khuéch dai cha mach khi 6 hdi tiép am. Ky = Ke 1+BK © 1+[R9Ry AR, + R2]Em Néu BK >> Ltacd: Ri +Ro Ro Vi du 27: Hay tinh hé sé khuéch dai khi khong cé héi tiép va khi cé hdi tiép trong mach sit dung FET & hinh 1.157. Theo c4c gid tri nhu sau : Ry = 80kQ , Ry = 20 kQ, R, = 10 KO, Rp = 10 kO, va gy = 4000p8. 104 Gidi : Dau tién tinh Ry RRp _ 10kQ10k2) _ R,+Rp 10kKQ+10k2 RL = Bo qua dién trd 100kQ do R; va Rj mac noi tiép, he sO khuéch dai khi chua c6 héi tiép : K =~g,,Ry, =— (4000 x 10 © $)(5 k) = -20 HE s6 héi tigp 1a : -R =20kQ. pa Ryi+Rz 80kQ+ 20kKQ2 Hé s6 khuéch dai cé héi tiép : “T+KB 1+(-20)(0, 2 5 Vidu 28: Tinh hé s6 khuéch dai cha mach theo hinh 1.158 biét : hé sO khuéch dai cia bo khuéch dai thuat toan K = 100.000 va céc dién ra Ry = 1,8MQ va Ry = 200 kQ. i Hinh 1,158, H6i tip dién &p ndi tiép sit dung bO khuéch dai thuat todn Gidi : RK 200kQ R,+R> 200kQ+1,8MQ_ K 100000 100,000 Kp = = —_____-_____9, 9999 T4KB 1+(0,1)(100.000) 10.001 105 se he * Cho y, néu BK >>1 thi tacé: Kee i = nu =10 Theo mach trong hinh 1.159 hdi tiép dién 4p néi. tip. Tin hieu dién 4p nguén 1a U,, dién dp vao 1a U,, dién dp ra 1a U,, U, cing 1a dién dp héi tiép néi tiép voi dién Ap vao. Khi khong c6 héi titp thi Uy = 0 tacé: Hink 1.159.Mach h6i titp din ép n6i tigp Ka Ur belbRe _ be Res (hye) _ eek E U, Us Uy bye Va p= e = Khi c6 héi iép thi x, - Ue eK bee / ve beRe 1° Us ~T+BK T+TyhgRe sh) bythe Re Néu hy >> bye thi Ky~ 1. Chi ¥ : Khi sit dung tham sh dé phan tich mach ding BIT, cé sit tuong duong vdi cdc tham 86 1, B, tg, & ohu phan 1.3.2 nhu sau : by. = Bre, hz, = B, Dye = 0, hyp = Tee 1.6.4.2, H6i tiép dong dién ndi tiép Cing gidng nhw céc vi du ta vita xét trén, hdi tiép ddng dién noi tiép 1a ldy mot phan ding dién & déu ra dua tr lai n6i tigp véi tin higu ddu vao. H6i tiép dong dién ni tiép én dinh he s6 khuéch dai va lam ting tré khang ddu vao. Hinh 1.160a cho ta mot mach khu&ch dai ding transistor, ddng dién h6i tiép n6i tiép duoc lay tw cuc emitter. Dong dién = nay qua dien tro Rg, tao ra di¢n 4p h6i Hink 1.160a. H6i tip ddng dign noi tiép tiép ngugc pha véi tfn hi¢u nguén, két qua 106 ‘ofr i 14 lam nhé dién 4p dau ra U,. > > Mu6n bé hdi tiép dong dien + n6i tiép chi can bd dién ud ve emiter hofc m4c them mot tu Ry tele Re gUr dign song song vdi né. ug Re Xét Rhi khing cé héi tiép : - Dua vao hinh 1.160b va bang 1.2, tac: Hink 1.1606. So 48 tuong duong TIbhfe he p(hy. + Re) bye + Re p= Ue URE. a, I, I, Tré khang vao va tro khang ra 2, = Rolly, + Ry) * bye + Re Z,=Ro Khi cé héi tiép : Kye KB ahi ye te Us ~ T+ BK 14k, { ~he } Dye + hg Re Ele + Rp Tré khang vao va tra khang ra cé thé dugc tinh theo bang 1.2 Zar = (1+ BK) = Re 1+ Me) ve. 2a = Zo (L+BK) © ne +(14 Pa hye He s6 khuéch dai di¢n 4p Ky khi 6 hdi tiép duoc xde dinh : Us Vidu 20 + 40mV rms Tinh hé s6 khuéch dai dien ap ca mach sau v6i céc sO liu cho yyany 4.161, Mach khutch dai BIT héi tren so dé (HL 1.161). tiep dong dign 107 Gidi: Khi khéng 6 héi tiép I ah, 120 Ke =k = _- = _e Uy fytRp 9004510 ~6,085 p= Ut --R, =-510 1, Hé s6 khuéch dai khi cé hi tiép : AK _ -0,085 K-14 BK 44,35 = -1,92x103 ‘ Hé sé khuéch dai dign ap khi c6 h6i tgp : Ky = tr = KyRe = (-1,92x1073)(2,2x103) = 4,2 Ss Hé so khugch dai dién 4p khi khong c6 hi tiép (tite khi 46 Rg = 0) Be 22? 2 4933 eT K, 1.6.4.3, Héi tiép dién dp song song Ta xét mach hi tiép dién 4p song song sit dung bd khuéch dai thuat toan hinh 1.162. Theo hinh 1.162 va bang | ép dyng cho bd khuéch dai thuat todn ly twéng, dong dien vao I, = 0, dign 4p vao U, = 0, hé s6 khuéch dai bing vo cing, ching ta cé : K= Ur Hinh 1.162. BO khuéch di h6i tip am dign dp ding OA a) So 46 mach ; b) So dé tuong duong 108 ot! Doi v6i mach dien hinh 1.163 mach khuéch dai héi tiép di¢n 4p song song sit dyng FET, khi khong cé hdi tiép , U;= 0 He 36 n6i viep B= Ht = ——b : Khi cé hdi tiép hg s6 khuéch dai cla mach : K,= Ur=_K__ xemRpR,R, tl, 1+BK Re +@mRpR, He so khuéch dai dién 4p cia mach khi cé hi tiép mRpRsRp ,_ t Re Rp + &mRpRs )=C&mRp) @) Hinh 1.163. BQ khuéch 631 h6i tip dign ép song song sit dung FET ; a) So 46 mach ; b) So 46 tuong duong 109 Vi dy 30: Tinh hé sO khuéch dai dién 4p khi cé héi tiép va khi khong cé héi tiép cho mach 1.163a, biét céc gid tri g, = 5 mS, Rp = 5,1kQ, Rg = [kQ va Re = 20k. Gidi : , Khi khong c6 hdi tiép h¢ 86 khuéch dai dién 4p 1 : Ky =~@mRp =-(5 x 10 °)(5,1 x 10°) = -25,5 Khi c6 héi ti€p thi he s6 khuéch dai : - Rg _ 20x10? Kur = ono) = gaRaily ~¢ 755) Sei) + GuIBNS DIINO} = -25,5(0,44) = -11,2 1.7. KHUECH DAI VI SAI So dé mach khuéch dai vi sai duge cho trén hinh 1.164, Chi y ring, mach gém hai dau vao, hai dau ra va cuc emitter cia hai transistor duge ndéi véi nhau, mach lam viéc theo nguyén ly cdu can bang néu hai transistor dugc ché tao cing diéu kién va Re; = Roy = Re. Dien 4p ra dugce lay gitta hai collector (kiéu d6i xtmg) hodec tren méi collector 46i v6i dat (kiéu khong 46i xing). Tuy theo cach dua tin higu vao ma c6 cdc ché do khdc nhau : ~ Yee - Dua tin higu vao mot ddu vao, Hinh 1.164, Mach khuéch dai vi sai con mot ddu noi dat — ché do don. — Hai du vao dua hai tin higu khac nhau — ché do vi sai. ~ Dua cing mot tin higu vio hai ddu vao ~ ché 46 déng pha. 1.7.1. Ché dé mot chiéu So d6 phan cyc cho mach vi sai nhu hinh 1.165. 110 iy “eg, a5 % Theo hinh vé ta tinh duge : Dién thé tai cuc E: Ug = Up — Upg = 0 - 0,7 = -0,7 (V) ‘Téng dong dien cuc E cha T, vaT2: 1p = UE Ure) _ Upp - 0,7V F Re RE Néu T), T, hoan toan giéng nhau thi: I Te) = Jez = z te va Tq) #lq elem . a . Hink 1.165. Phan cuc cho mach vi sai Dién 4p trén méi colector sé 1A: Ue = Uca = Ue - Wee 1.7.2, Ché dé xoay chiéu 1.7.2.1..ChE dé don So d6 mach nhw hinh 1.166 ~ EE Hinh 1.166, a) Ché 49 don ; b) So 46 tuang divong 111 Néu hai transistor hoan toan nhu nhau thi : hy = lhe = B, =B.=8 ty =m =r= Bre Vi Rg thudng r&t 16n, nén dp dung dinh iwat Kirchhoff ( hinh 1.167) : Uy ~Tr-Iyr=0 Hink 1.167. Xic dinh 1, Suy ra: I, = ou Dong dign tai collector : c= Bly = BS* Dién ap ra: R, R, R, Up=IcRe= BotUn = Bog, Um = ped Hé s6 khuéch dai dign dp : Gidi : Dong Ig duge tinh : _ Upp -0,7V _ 9V-0,7V _ Tea ag HA Dong tai cyc emitter : Gia wi dien dr, : +, = 26m¥ © 96,5HA = 2692 -9ve Hink 1,168 112 ep 45 Pris og. Hé s6 khuéch dai dién dp : Ri 47kQ K, = ~o = = = 27,4 w= a, = F600 = 8 Dién dp ra la: U,, = Ky. Uy, = 87,4.2mV = 0,175 V 1.7.2.2. Ch€ d6 vi sat Khi dua tin higu khdc nhau vao hai ddu vao cha mach vi sai, mach sé Jam viéc trong ché do vi sai. Tuong wr ché do don, dé dang tinh dugc hé sé khuéch dai vi sai: Uy Re Us 2te V6i Uys = Uyy — Uva, Up = Up — Ur Ky, = 1.7.2.3.Ché dé déng pha So 46 mach vi sai hoat dong & ché do déng pha duge cho twén hinh 1.169. Vee Hink 1.169, a) ChE 40 déng pha ; b} So 48 twong duong Theo so d6 tuong duong ta viet dugc : U, -28+DhRe L =e r Uv + L =— >>> Suy ra b+ 26+ DRE 113 BU Re Dien 4p ra: U,=Ie-Ro = Ble = 7F2G+ RS . BR, Hé s6 khuéch dai déng pha : Kap = 7726+ DRe Mot mach khuéch dai vi sai tét khi he s6 khuéch dai vi sai K,, I6n, he s6 khuéch dai déng pha nhé, Kap ~> 0. Theo cong thite tinh Kap 2 néu Rg J6n thi Kap s8 gidm. Trong thyc té, dé tang Rg, ma dong Ip khong déi, ngudi ta dang mOt nguén dong cO dinh nhu hinh 1.170a, Trong so dé nay, wo khdng ra cha mach CE 1a rp déng vai trd cia Rg trong céc so dé trude. So dé tuong duong xoay chiéu nhu hinh 1.170b. Uce ~ Ure Hinh 1.170. a) Mach khuéch dai vi sai ding nguén ding ; b) So 46 twang duong xoay chiéu CAU HOI VA BAI TAP CHUGNG 1 1. So sénh 3 céch mac co ban cita transistor vé tré khdng vao, ra, hé so khuéch dai dién 4p, ding dién. 2. Néu céc phuong phap phan cite cho transistor, Uu ahuge diém cia timg phuong phap. 114 3. Cho mach dign nhu hink 1 a) Xdc dinh cdc di¢n dp va dong di¢n mat chiéu tai cdc cuc cba transistor. Khi B tang thi cdc gid tri dé tang hay gidm? b) Tinh wo khéng vao ra ciia mach. ¢) Cho U, = 20mV. Tinh U, @ Cho ty =e. Xée dinh Uge dé K, = — 200. 4. Cho mach dién nhw hinh 2 a) Xdc dinh ché do mot chiéu cia transistor b) Tinh tré kh4ng vao ra cia mach. c) Tinh hé sO khuéch dai di¢n dp va dong dign. 5. Cho mach dién nhv hinh 3 a) Xdc dinh diém lam viéc Gnh Q cia transistor. b) Tinh Z,, Z,. ©) Tinh K,, K;, d) Lam lai cdc phdn ten khi ngét bd tu Ce. 6. Cho mach dién nhu hinh 4 Biét K,, = -160 va K; = 19 , Hay xéc dinh Ugo, Re. Ry. es Se 7. Trinh bay cau tao va nguyen ly hoat dong cila cdc loai FET kénh P. 8. Tinh Up & so dé phan cue hinh 5, 20v 2 Hinh7 Hinh 8 9. Cho so dé hinh 6. a) Tinh todn cdc gid tri phan cuc b) Tinh Z,,Z,, vaky 10. Tinh tr khang vao, ra va hé sé khuéch dai dién 4p trén hinh 7, néu ty = 33kQ. u, . Tinh cc gid tri phan cue va tinh trd khfing vao, ra, hé sé khuéch dai dién dp cia so 46 hinh 8 12. Tinh dién dp du ra cia so dé hinh 9 néu dign ap vo U,=0,8mV va ry = 40kQ. 116 CHUONG 2 GHEP TANG KHUECH DAI Mot bo khugch dai thudng gém nhiéu ting khugch dai méc lien tiép ohw hinh 2.1 vi thong thudng mdt tang khuéch dai khéng dam bao dis hé s6 khuéch dai cAn thiét, trong so dé nay tin hiéu ra cla ting truéc 1a tin hiéu vao cha ting sau. Hinh 2.1. So 46 khoi mach khuéch dai ghép nhiéu ting Theo hinh 2.1, hé sé khuéch dai cha todn mach 1a: Tinh theo don vi dB ta c6: K, (4B) = Ky)(4B) + Ky(4B) +... + Kyy(dB) Dé thuc hien viée ghép gitta cdc tang ngudi ta cé thé ding ty dién, bién 4p hoac truc tiép... 2.1. MACH KHUECH DAI GHEP RC Hinh 2.2 1a mach khuéch dai g6m 2 tng ghép v6i nhau bing RC. Hé s6 khuéch dai dién 4p 6 mdi tang : K, = “Rc#R u te Trd khéng vao cia mach Z, = RyRy Bre 117 Hinh2.2. Mach ghép ting RC Tro khéng ra cha mach Z,=Relita Vi dy 1: Tinh hé s6 khuéch dai dién 4p, dign dp ra, trd. khang vao va tro khdng ra cia mach khuéch dai ghép téng bing RC (hinh 2.3). Biét dién tra tdi R= 10kQ. 410uF U, = 250 5 Hinh 2.3. Mach cho vf dy 1 Gidi: Céc gid tri phan cuc (ché 46 DC) tinh duge 1a: Ug=4,7V, Up=4V, 9 Upe1V, p= 4mA 118 Ta cé: Hé s6 khuéch dai dign 4p 6 tang 1: Ro MRM K,,=- Fe AR Br.) fe = — £2,2kQ) M15KQ.// 4, 7kQ /(200)(6,52))] - 652 665,22 ~ “Gig 271023 Hé s6 khuéch dai 6 tang 2 =~ Re ~_2,2kQ __ Ko=- 58 Sq" 7733846 Hé sé khuéch dai di¢n 4p cha cé mach Ky = Ky Kyg = (-102,3)(-338,46) = 34,624 Dién 4p ra U, = Ky Uy= (34,624)(25:.V) = 0,866V Trd khang vao Z, = Ry//Rol/ Bre = 4,7kQ//15k0/{(200)(6,5Q) = 953,62 Tré khdng ra Z, = Re = 2,2kQ Néu 6 dau ra mac véi 1 dién tré 10kQ thi dien Sp trén tai la: R voKa = Rey = UL Ze Ry OF” TaRa + fom O866¥) = O.71V 2.2. MACH KHUECH DAI GHEP BIEN AP Mach khuéch dai ghép RC 6 1 s6 nhuge diém 1a: ty ghép lién tang 1am suy giam bién d6 tin hi¢u 6 ving.tén s6 thdp, dién trd tai lam tiéu hao cong suat AC va DC giadm hieu suét mach va khé phoi hgp tr khang gia cdc tang... Do vay logi mach ghép RC chi duge sit dung dé khuéch dai tin hiéu nhd. 9” Mach khuéch dai ghép bién 4p tuy c6 1 vai yéu diém nhu: lam gidm bien do tin higu & ving t4n sé rat cao do ty tap tin gitta cdc vong day bién 4p, tén hao & 16i sét va hoi céng kénh. Song n6 cé 1 sO wu diém ma mach ghép RC khéng thé c6 dug, dé 14 hoan toan c4ch dién DC giita cdc téng. Noi tro cha vong day déng rat nhd (khoang vai Q) nén tiéu hao c6ng svdt 1 chiéu nhd, lam tang hiéu sudt mach. Vite phéi hgp tro khang gita cic ting luon duge dip ung dé dang dé gidm méo va tang cOng sudt ra cuc dai, nhd uu diém nay nén mach ghép bién dp 6 thé vita dang 1am mach khuéch dai tin higu nhé, nhit 1a dé khuéch dai cng suat. Mach khuéch dai hai ting ghép bién 4p dugc mo td nhu hinh 2.4: a) b) Himnh 2.4. a) Mach khuéch dgi ghép bién &p (B = 50, Br, = 2KQ) b) Mach tong duong AC Tir mach tuong duong'b, ta cé: U,= x Uy = 40, 120 U2 _ BZ. K, 1 Br, ul 2.3. MACH KHUECH DAI GHEP TRUC TIEP Mach khuéch dai ghép tryc tiép (kh6ng cé tu ghép) nén khong cé tén hao dign ap & tin s6 thdp do ty ghép. Cac ting khong bi ngan céch nguén DC nen anh huGng 14n nhau ré rét tir viee tinh todn dén viéc thay thé transistor va su thay d6i nhiét do moi trudng, Do vay cn phai cé mach én dinh ché do lam viée va én nhiét bing héi tiép 4m emitter hodc ti ddu ra va dau vao. Néu nhu ding 3 tang tro len thi dé gay ty kich, thong thudng 1a mic thém tu c6 gid tri hang chuc pF & 2 cyc C-B cia transistor. Loai mach ndy c6 do khuéch dai khong 16n. Mot mach khuéch dai ghép truc tiép nhu vi du sau: (hinh 2.5). Ty By = 40 Ty By = 100 Taiz 13.472 Teg? 5.22 Hinh 2.5. Mach ghép tdng truc tiép * Xac dinh phan cute DC + Voi Tp: Ty dign dp dau ra Ug) = 8Y, ta o6: 12-8 ] = ——=5mA 08k) = ak Nhu vay: Ie. =Ipg = SmA 121 a Sate va: Ugg = (SMA)U.1kQ) = 5,5V Tir: Upe2 =0,7V, 12.66: Ugg = Ugy = 5,5 + 0,7 = 6,2V 4p dung quan hé Ic, = Bl, ta cd: SmA Ie Foo = 50HA + VGiT;: 1342) = 12-62 _ |93mA 3kQ Ta thay 1/34) > Ip, nén: Tes = Teak) = 1.93mA va: Ipy = 1.93 mA Vay Ug, = (1.93mA)(1,2kQ) = 2,32V Va: Up) = Ugh + Ung = 2,32 + 0,7 = 3.02V * Xac dink cdc gid tri AC Tré kh4ng vao mdi tang lap emitter gin bang AR» nén ta cd: Zyy = ByRgy = 40(1.2kQ) = 48kQ Zyq = BoRgg = 100(1.1kQ) = 110kQ Ru _ -Rev/PRey _ -3K/IOK | -3K _ Rel Rei 12k O1,2K W K,, -2,5 -Ry2 _ -Rer _ 0.8K Rg Re 11K =- 0.7273 Ky2 = Ky = Kyi Ky2 = (- 2.5)(- 0.7273) = 1.818 (1,818)48kQ2) _ IKi]=[Kul Zu /Z]= 0,8kQ 109,08 [Kp|={Ku] -[Ki]= (1,818)(109,08)= 198.3 122 Fe 20g 55 2.4. MACH KHUECH DAI CASCODE Dac diém cia mach khuéch dai Cascode 1a ding 2 tang khuéch dai mic n6i tiép (hinh 2.6). Tang thi hai mac kiéu BC dé ing tn s6 cdt, gidm tap nhiém (vi ndi vao cla tang thi nhat mac kigéu EC nhé nen hé s6 khuéch dai cia ting nay nhd), gidm thiéu hiéu img miller & tan 86 cao. Tang thit nhat mac kiéu EC, lam viée 6 dién dp thap, he s6 khuéch dai dién 4p nhé (cing Hink 2.6 nham gidm hiéu ting miller cha ty d tan s6 cao). Song hé s6 khuéch dai dién 4p toan mach lai [én (khoang vai tram lan). Ta cé thé ding vf du tinh todn cho mach Cascode thyc t€ & hinh 2.7; Upc=18¥ Hinh 2.7 Gidi : * Tinh cc thong s6 DC Tgz *Ipy hode Igy ~Icy Too _ I Tit By = By ta a6: 2 = -Cl hose Ipy =Igy BB 123 Dong Ip; ré mach qua BRg ma nd duge mac song song voi Rp = 4,7kQ. V1 BRe =100(1kQ2) = 100k, c6 gid trj 16n hon Rpg nhiéu Hin nen c6 thé BO qua higu tng Ip) len mech Rg. Ti cfch tinh gin dang, c6 thé coi Ipp ~Ip, Ap phan cyc: Up, = — Pesce) 4,7kQ(18) = #48 _gosy PY’ Rus +Raa tp, 4,7KQ+5,6K0+6,8KQ ~ 17,1 Va py Un = UmiVer 495-07 yc Ry R, Ik Dién tré tiép giép BE cila T; 1a: Ug = 208Y . 26mV 6 50 Ig, 4,25mA Tu Ip, “Igy, ta 6: rep = 6,120 * Tinh cdc thong s6 AC: Tai cha T, 18 tr vao cha Ty tic 1a tré tiép gidp EB cia né, nén: Ry ='2 Vay: Ky, = S22 =-1 (he s6 khuéch dai nhé nén giém duoc hieu img miller). Ter Va Ky = Bk - Re 182 494, Re te 612 Ur Vay: Ky= = Ky -Kyy = 1)(294.1) = - 294.1 Un 2.5, MACH KHUECH DAI DARLINGTON Mach khuéch dai Darlington kiéu co ban duge m6 ta & hinh 2.8. Dac diém cia n6 1a: dién tr vao Ion, dien tro ra nbd, hé s6 khuéch dai dong ldn, hé s6 khuéch dai dién 4p =1 tren tai emitter. 124 : Pet * Cach phan cyc ea mach nay giéng nhu mot tang lap emitter dang héi tiép dong din 6 emitter, chi ¥ ring dong emitter cia tang thé nhat chinh 1a dong bazo cia tang thit hai. Hai transistor s@ tuong durong véi | transistor £6 Bp =B)-By va Ugg =1,6V, khi dé dong cuc g6e duge tinh ; I, = Ucc=Use Rg + BpRe Do Bp rat l6n nén : Te = (Bp+DIg *Bp-1g Dign Ap phan euc 1d: Up=1eRg Ug = Up + Ugg Hink 2.8. So 46 Darlington cv ban Vi dy 2 : Tinh dién 4p va dong dién phan cuc 6 hinh 2.9 Gia: 18V-1,6V Ted Ow 2.56 B * 3.3M2+8000,3900) °°” 5 aqo Ty, = 8000(2,56A) = 20,48 mA =Ie Uge = 1.6 Bp = 8000 Ug = 20,48mA(390Q) =8V Ug=8V + 1,6V =9,6V Véi : Up = 18V * Mach tuong duong xoay chiéu Hinh 2.9, Mach vi du 2 Mét mach Darlington lap emitter nhu hinh 2.10. Tin hiéu duge dura vio qua tu C;, tin hiéu V, duge dua ra qua tu C). Mach tuong duong nhu hinh 2.11. + Tinh tré khang vao AC: Uy -U, yy Dong bazo chay qua r, la: Tp= 125 *Ucc Ji+18v) Hinh 2.10. So 46 Darlington lap emitter Hink pie Sgt nae lap Vi: U, =p + Bplp)Re > Ign, = U,-U, =U, - Ig(l+fp)Re = Uy = Ip [ry + (1+Bp)Rel =Ig (ry + BpRe) 126 Tré khang vao nhin tir bazg cia transistor: ove ty + BpRp Ig => Tré khdng vao cia mach: Z, = RelMry +BpRe ) + He 6 khuéch dai dong: Dong dién ra trén Rp: T, = 1p + BpRe = (Bp +1)Ip =Bplp. Voi Jn 2s 13 => He s6 khuéch dai dong cia mach 1a: I 1A & K,= t=, B Woh V6 lp eR (y +BpRe)+Rp BpRe+Rp = K,=6 Rp _ __—BpRs De BpRe+Rp BpRe+Rp 8 % + Tré khang ra AC ; (Hinh 2.12a,b). Ta c6: U, .U, Loe = P= hegitans Bola U, ,U, U SE be Ber Re Bot = » ¥ =(— = oH i y inh 2.12. So 46 twong duong AC dé tinh Mat khée: eT oo ~ Ze 1 I, WRe+l/t +Bp/ty + Hé sé khuéch dai dién dp: U, = (Ig + Bp Ip )Re = =1g Rg + Bp Rg) U, = Ipry + Up + Bp Ip)Re Ta c6: ») Uy=Ip dy +Re + Bp ly) = Uy ty +(Re +BpRe) U, ___Re+BpRe K,=—t= Uy) +(RE+BpRe) Hink 2.13. So d6 wong ditong AC dé tinh Ky, (Rg + Bp Re) 127 BAI TAP CHUONG 2 1. Cho so dé phan cuc hinh 1, a) Tinh dong va 4p phan cuc tai méi tang. b) Tinh hé sé khuéch dai dién ap tai mdi tang va ca ca mach. Tinh tré Khaéng vao va ra cla mach. ¢) 2, Cho mach khuéch dai cascode nhu hinh 2. Tinh cdc dién 4p phan cuc Up), Upp, wale. b) Tinh hé sé khuéch dai dién 4p va tinh dién 4p ra cha mach. Tinh dien 4p trén tai néu déu ra duge n6i voi tdi 10 kQ, c) 3. Cho mach khuéch dai darlington nhu hinh 3. a) Tinh dién ap phan cuc Up, va dong phan cuc Ip). b) Tinh hé sé khu&ch dai dign 4p ca mach, 128 CHUONG 3 KHUECH DAI CONG SUAT 3.1, DINH NGHIA - PHAN LOAI 3.1.1. Dinh nghia Céc mach khuéch dai da nghién ciu & chuong truée, tin hiéu ra cua cdc mach 46 cén nho. Dé tin hieu ra di 16én dap tng yéu cdu cdc phu tai, vi du: cho loa (radio — casttset) ; cho cdc cuon I4i tia (Tivi) v.v... ta phai ding dén mach khnéch dai cong sudt. Dé tin higu ra cé cOng sudt I6n va chat Ivgng 4p ting nhiing yéu cdu cia tai nhu d6 méo phi tuyén, hiéu sudt cdc mach vi thé mach cOng sudt phai dugc nghieén cttu khdc vdi cfc mach khuéch dai trude d6. Vay khuéch dai céng suat la ting khuéch dai cu6i cing cia bd khuéch dai, cd tin hiéw vao idn. Né c6 nhiém vy cho ra tai mét cong sudt ]dn nhat cé thé duge, vdi dd méo cho phép va bao dam hieu sudt cao, Do khuéch dai tin hiéu én, transistor lam viée trong mién kh6ng tuyén tinh nén khong thé ding so dé wong duong tin hiéu nhé nghién cou ma phai . ding dé thi. 3.1.2. Phan toai Tang khuéch dai céng suatcé thé lam viée 6 cdc ché dQ A, B; AB va C, D ty thudc vao ché d6 céng tac clla transistor. * Ché do A : La ché 6 khuéch dai cd tfn hiéu hinh sin vao. Ché do nay c6 higu sudt thip (v6i tai dién tra dudi 25%) nhung méo phi tuyén nho nhat, nén duge ding trong trudng hgp dac biét (hinh 3.1a). * Ché do B : 1a ché d6 khuéch dai mira hinh sin -vao, day 1a ché dé cé hieu sudt [én (n= 78%), tay méo xuyén tam 16n nhung cé thé kh phue bing cich két hop vai ché dQ AB va ding héi tiép 4m (hinh 3.1b). * Ché do AB: Cé tinh chat chuyén tiép gitta A va B. No cé dong tinh nhé dé tham gia vao viéc gidm méo lic tin hiéu vao cé bién dé nhd. , ste Ra di 360 Hinh 3.1 * Ché d6 C : Khuéch dai tin hiéu ra bé hon nira hinh sin, c6 hiéu suat kha cao (>78%) nhitng méo rat 16n. N6 dutge ding trong cdc mach khuéch dai cao tdn c6 tdi 1a khung cong hudng dé chon loc s6ng dai mong mu6n va 4é c6 hieu suat cao. * Ché do D : Transistor lam viée nhu m6t khéa dién tit déng md. Dudi tac dung ciia tin hiéu vao diéu khién transistor thong bao hda 1A khéa déng, dong Ig dat cyc dai, con khéa mé khi transistor tat, ddng I¢ = 0, 3.2. KHUECH DAI CONG SUAT CHE DO A 3.2.1. Khuéch dai ché dé A ding tai dign tra Trong tang khuéch dai ché d6 A, Ueg diém lam viéc thay déi doi ximg xung quanh diém lam viéc tinh, Xét tang khuéch dai don m&c EC va mach nay 6 hé sO khuéch dai 1én va méo nhd. Ta chi xét mach & dang nguén cdp néi tigp. ci Mach dién duoc cho 4 hinh 3.2, * Ché do tinh : uy Dong phan cyc 1 chiéu duge tinh theo Uce vig: = = = Yoo = 0,7V Hinh 3.2. So 66 khuéch dai I ® Rp ché 40 A ding tai dign tro 130 ‘ege i Tuong ting voi ddng collector sé 1a: Io = Bp Dién 4p collector ~ emiter : Uce = Uce ~ Ie Re Tit gid tri Ucc ta vé dugc dutng tdi mot chiéu AB, Ti dé sé x4c dinh duge diém lam viéc Q tuong img voi Tgg trén dac tuyén ra. Ha dutng chiéu tir diém Q dén hai truc toa do sé £6 Iog va Uggg nhw hinh 3.3. * Ché' do dong (khi cé tin hiéu) = Khi cé mot tin higu AC duge dua téi dau vao cha b6 khuéch dai, dong dién va dién 4p ra sé thay déi theo dudng tdi mot chiéu, Mot tin higu ddu vao nhé (hinh 3.4a) sé gay ra dong dién cyc g&c thay déi 6 bén trén va ben dudi cia diém lam viée tinh, dong coliector va dién dp collector ~ emiter cing thay di xung quanh diém lam viéc tinh nay. Khi tin higu dau vao 16n hon (hinh 3.4b) dau ra sé bién thién xa hon so Y6i diém lam viéc tinh di duge thiét lap tir thai diém truéc, cho téi khi ca dong dién va dien 4p déu dat dén mot gid tri gidi han. Doi voi dong dign, gid tri gidi han may cé thé 18 0 & diém ket thic thap hoac Ucg /Re & diém két thac cao ctia chu ky hoat dong cia nd, Doi véi dign ép collector — emiter, gidi han cing cé thé 14 OV hay bang gid tri nguén cung cp Uce- Tin higu vao Voc Re Dong diénta Dang Vi cE diénta Voc Bién apra a) ») apra Hinh 3.4. Quan hé gitta tin higu vao va tin higu ra. 131 Se * Cong sudt cung cdp tit nguén I chiéu : Py(de) = Urerdeg * Cong sudt ra: ° + Tinh theo gid tri higu dung : Pac) = Uce¢ms)-Lccms) Pr(ac) = Terms) Re uz Corms), P, = i) (ac) Re + Tinh theo gid tri dinh : Ri Pla) = Lozi Cm) _ te DR Poy Ug rac) Ro + Tinh theo gid tri dinh ~ dinh : Ycep-p-leip-p) P,(ac) = 8 % Pac) = “Pe Re Ute P(ac)= p-p) (ac) 8Re * Hiéu sudi mgch : higw sudt cha mot mach khuéch dai phu thudc vio téng cong sudt xoay chiéu wén ti va téng cong sudt cung cdp tir F nguén 1 chigu, Higu suat dugc tinh theo céng thifc sau : P,{ac) n= Pe (dey 10% — Hiéu sudt cue dai: V6i mach khuéch dai cong sudt ché dO A, hiéu sudt cuc dai cé thé duge xdc dinh théng qua gid trj dong dién cyc dai va dién dp cuc dai. Uce maxip-p = Uce L ~ Ucc CE(p-p) Re 132 Uce-Uce Prmax (ac) = —fe_ Cong sudt mot chiéu (dc) tit ngudén dién dp cung cap cu dai duge tinh tng yGi gid tri dong thién 4p bang mot nia gid tri cue dai : o ug Py max (de) = Uce - le max = ve = TRe ta tinh duge hiéu suat cue dai : 2 Pr max (ac) zz Tnx = Bde) 100% = — © 100% = 25% vmax rel 2Rc Hieu sudt cue dai cha mach khuéch dai tai ché do A ding tai dién tra nh ta thay 14 25%. Hiéu suat nay chi dat duge trong trudng hop dac biét, cdn hau hét cfc mach khuéch dai ché do A ding tai dién tro déu c6 higu sudt nhd hon gid wri 25%. . Vidu J : Tinh cong suat vao, cong sudt ra, hiéu sudt va cong suat tén hao transistor khi cho tin higu vao véi dong base Ip (peak) = LOMA he (mA) Ucea Uce=Uce a) b) Hinh 3.5. So a6 cho vi dy 1 Gidi : Tinh cdc gid tri dé xdc dinh diém Q : Ip = Uge-0,7 (V)] / Rg = (20 -0,7) / 1(kQ) = 19,3 mA Tog = Bulg = 25 . 19,3 = 482,5 mA 133 Uceg =Uce = Ie - Re = 20 = 482,5 . 20 = 10,35 (V) Mach dién khong c6 Rg, nén Ugg = Uce = 20 (V) va Se Ne Ip= Re = 300 = 1A = 1000ma. Ta ve duge dudng tdi mot chiéu Ryo. (2 diém Uce = 20V ; Ie = 1000mA), V6i Teg va Ucgg ta xée dinh dugc diém lam viéc trén duéng tai. Khi tin hiéu yao véi dong base Ta¢p) = 10mA thi bien do dong collector trén dac tuyén sé 1a: Jo (py = B.lp cp) = 25 . 10 = 250 mA (gid tri dinh) 2 -3 42 P,(ac) AP. = SN AN (200) = 0.625W Py (we) = Uce - Ie = 20. 482,5 10° = 9,65 w 1(%) = P,(ac) / Py(de) . 100% = (0,625 / 9.65) . 100% = 6,48% Pg = Py~P, = 9,65 ~ 0,625 = 9,025 W Qua vi du ta thay r6 mach khuéch dai RC ding ché do A c6 hiéu suat thap, chi dat 6,5% so voi hiéu sudt cuc dai 1a 25%. 3.2.2. Khuéch dai ché dé A ghép bién ap +U, Ny No UL qos U2=Uy Hinh 3.6. Mach khuéch dai cong sudt am tan ghép bien dp, Day 1a mot dang ciia khuéch dai ché do A vGi higu sudt t6i da 1a 50%, sir dung m6t may bién ap dé ldy tin hiéu dau ra dén tai nhur hinh 3.6. 134 rate og, Hoat dong cia my bién 4p : mot may bién 4p c6 thé ting hay gidm gid tri dién 4p va dong dién theo ty lé da duge dinh trudc. Gid sit may bign ap dug nghién citu [a loai may tang 4p va bé qua sy tén hao cong suft. NyN, Ny Np : N, Np > —_ i kk RER Uy u R=RL = Ry 9) a) by Hinh 3.7. Hoat dong cia bién 4p a) Bign d6i dign dp ; b) Bién d6i dong dién ; c) Tré khéng 5.2.2.1. Bién déi dién dp : Nhu ta thay & hinh 3.74, méy bién ap c6 thé tam tang hay gidm dién 4p phy thuéc vao nhing s6 vong day & méi ben. Su bién d6i 4p theo cong thite: — U,/U, = NO/Ny diéu nay chi 13 rang néu s6 vong day cugn thit cfp 16n hon cuén so c4p thi dién dp ra thit cAp sé I6n hon dién Ap vao so c&p. 3.2.2.2. Su bién adi ciia ding dién : Dong dién bién déi sé ty 1¢ nghich vi so vong day & 2 cudn. Tifc 1a: Tf = Ny/Ny M6i quan hé nay duoc thé hign & hinh 3.7b. Néu s6 vdng day & cudn thir cp l6n hon cudn so cp thi dong dien chay cugn thit cp sé nhd hon dong dien & cugn so cap. 3.2.2.3. Tdi cia bién dp 6 bién déi tro khang Khi bign 4p thay déi dién 4p va dong dién thi ro khang & c4 2 cudn cling 6 thé bi thay 46i, nhu ta thay & hinh 3.7c. Ta goi R’, 1A dign trésnhin vao tir cugn day so clp may bién dp, tren a6 da tinh dén anh hudng tai ghép tir cudn day thi cap thong qua hé so bién dp : a” = (N,/Na) Dién trd tai & cugn day thit cap phan Anh qua dign wo so cp duge tinh nhv sau : Ry AR, = RyRy = (NN) = a? 135 ost Trong 46, ty 86: Uy/Uz = No/Ny va Ip/ly = Ny/N2 Hé s6 phan 4nh tir tai qua so c&p bién 4p biéu thi ty s6 giita tai phan 4nh R | va tai Ry qua ty s6 bién 4p: Vi dy 2: +Tinh RL biét Ry = 8Q va ty s6 vong cha bien 4p a = 15/1 2. aie (FE) .RL = 157.8 = 18k + Tinh ty s6 vong ciia bign 4p khi cho Ry, = 160, R= 10kQ a NY _ RL _ 10000 | ONL ge ( y-me= AO = 625 ,suyra: ME = V6 = 25/1 3.2.2.4, Xde dinh duong tdi mot chiéu, diém lam viée fink va tdi xoay chiéu (ofA) ‘BuGng tai.1 chiév 12ma Déng dién collector AUce Uce=Uce = 12¥ ‘Bign épfoollector Hinh32,8. Dutng tai cba mach khuéch dai cong sudt ché 40 A ghép bién 4p Vi dién trd mét chiéu cla cudn day bién 4p rat nhd, 1¥ tuéng coi nhu bing 0. Nhu vay duéng dac tuyén tdi mot chiéu Rpg hic nay sé thing dimg song song v6i truc tung (Ic) . Dien 4p tai diém 1am viée tinh : Uczg = Ugc. Néu 136 ges oe cho biét dong dinh thién Ig thi chi viée ké mot doan thang song song vdi «ruc tung Ic, ct dac tuyén véi dong Ey sé tim duge diém lam vige Q. Can luu ¥ rang khong duge ty ¥ chon ddng fg ma phai can cit vao dac tuyén dé xdc dinh sao cho cé dO méo [a thap nhat. Diéu nay cé quan hé véi bién do dién dp va dong tin higu & ngo ra, c6 nghia 1a bién dO cia ching khong vugt qué doan cong dc tuyén va duéng cong gidi han tén hao cho phép cia transistor. Diém lam viée duge chon trén giao diém cia dutng tdi Rpg va dong Ip img véi tham s6 Ig = 6mA. Dé dam bo cho tin higu 1am viéc 6 phan dac tuyén th4ng thi dong dién vao cé bien do 4mA (peak). Ti d6 sé x4c dinh duge bien do cla dién 4p ra va dong ra tren tai bign dp. X4c dinh dudng tdi xoay chiéu Rac bang cach ké mt doan thing c6 do nghiéng (-1/R ;) léch vé truc Ic di qua diém lam viéc Q, Néu tin higu bat ddu ti giém lam viec & mic OV, thi ddng Collector tir diém Q, Iog sé bign 46i mot Luong : Ale = AUcg /R'L Tiy gid tri Aly trén truc Ig , kéo dudng thang dén diém Q t6i truc Ugg sé cé dac tuyén tai Rac. 3.2.2.5. Dang tin hiéu ra va cong sudt ra Ti hinh vé ta xdc dinh ditge cdc gid tri sau: Ucaip ~ py) = Ucemax — Ucemin Te(p - py = Lomax ~ lemin Ie (A) Uce (oe) (Ucemar cenit) (b) @) Hinh 3.9 ® 137 v8 93 oh Sales Cong sudt xoay chiéu gui tdi bién dp : P,(ac) = CUcemax —Vee mia) ems —lemin) Phan cOng suat nay duge giti ti cudn so cap cha bien Sp, néu bién p 1a ly tuéng thi cong sudt trén tai gan bang yGi gid tri nay. Cong suat ra cing cé thé duge tinh theo dién 4p roi trén tai. Vi du 3 : Cho mach dién (hinh 3.10). X4c dinh cdc théng s6 gid tr} hi¢u dung cha dong dién, dién 4p, cong sudt tren tai. Cho biét : ty s6 bién 4p 3/1, dong tinh Ip = 6mA, bién 46 tin higu vao Taq) =4mA, . Gidi : Use = 10 + Dac wyén tai Repo) bat ddu tir diém Ucgg = U-Uce = 100 Rr To dac t : + ; Ac tuyén tuong wy 34 tng véi Ip = 6mA, fim duge : c gesmaA Ucgg = 10V ; R G, Tog = 140 mA Toma 744 © + Dien tré phan 4nh tir = thi qua so cap Rp: Hih 3.10, So 46 cho vi du 3 R'L = (NYN2)R, = 3.8 = 722 + X4c dinh dudmg tai xoay chiéu nhu sau : Gi tri bién d6i cha dong Ic ké tir diém Q: Ie¢=Up/ Ry = 10/72 = 139 mA Gia tri dong tai diém A trén dac tuyén Tg (trén hinh 3.11b) Iogg + Ie = 140 + 139 = 279 mA N6i A va Q sé duge dac tuyén tai Rac. 138 ee oe + Xdc dinh gid tri cuc dai va cue tiéu cia dong va dp trén collector BJT : Dudng dac tuyén tai Rac ct dac tuyén ra tai dudng c6 Ip = 2 va dudng c6 Ig = 10. Tai dutng c6 1g = 2 xdc dinh duge Temin =25MA vA Ucimax =18,3¥- Tai dudng 06 Ip = 1,7V xéc dinh ditge Uppmin= 1,7V v8 Ionax = 255A. 0 5 10 15 20 25 Uceyy Hinh 3.11 Uce (min) = 157 V; Ie min = 25 MA Us (max) = 18,3 Vi Te max = 255 mA + Cong suat ra trén cudn so cap bién Ap : (18.3 ~1.7)(255 - 25) P,(ac)= (ce max —Wee nia) Cems Tomi = 0,477 W. + Gid tri dien 4p higu dung trén cudn so fp : cams) = Ogepy’2 = Ucemax~ Ueemin'/2 V2 =16,6/2,828 = 5,87V + Gia ign 4p hidu dung trén tai: U eas) = (NQIN) - U (ams) = 1/3 « 5,87 = 1,96 V + Cong svat ra trén tai tinh theo dp Uy, Py cacy =U, = 1,96 / 8 = 0,48 W + Gid tri higu dung cia ding tai Th (ems) = ne Jeqrmnsy= Roms - lenin) | = 3, 230mA/2,828 = 244mA 139 + Cong suat ra tinh theo dong i, Pi (ac) = PL. RL = (244. 10°)? = 0,476 W 3.2.2.6. Tinh cong sudt 1 chiéu va hiéu sudt Cong suat cla nguén cung cap DC Pye = Uc - tog Cong suat tiéu tén trén transistor & ch€ d6 tinh Pa = Pype Praac) V6Gi cic thong 86 3 vi du 3, ta tinh dugc Py (we) = Uce + Jeg = 10 140.109) = 1,4 W Pg = Pyne ~ Prac) = 14 - 0,48 = 0,92 W N= (ac! Py (nq)- 100% = (0,48/1,4).100% = 34,3% Nhu vay, mach khuéch dai cong sudt & ché dd A ghép bién 4p-da dat tren 25%. Hiéu suat cuc dai cha né o6 thé dat duge t6i 50%. Ta c6 thé tinh higu sudt cue dai theo. Upc va Ucg bang cong thite kinh nghiém cho mach ghép RC va bién 4p : + DGi v6i mach ghép RC: 2 = 25 [UcE max ~ Uce min )/ Ver (Uce max + Uce min)]-% + DOi voi mach ghép bién Ap : 2 1 = 50 [UcE max ~ Uce min 4 Upc Uck max + Uce min I”-% Vi du 4 ; Tinh higu sudt cia mot mach khuéch dai cong suat ghép bién 4p yOi Uce = 12¥ trong cac truéng hop : 8) Upeak = 12V bién dé xung quanh dinh thign cha diém Q véi Ucgg = 12V b) Upeak = 6V, Ucgg = 12V ©) Upeak = 6V, Ucgg = 18V Gidi: 9) Uce max = Ucgg + Up = 12 + 12 =24.V 140 ici Uce min = Uczg - Up = 12- 12=0V 2 1= 25 [ce max —Uce min! Vee (Uce max + Uce min)]-% = 25 [(24 - 0)7/24.(24 + 0)].% = 25% Uce max = Uceg + Up= 12 +6 =18V Uce min = Uceg- Up = 12-6 = 6 V 2 1 = 25 (ce max — Uce min)! Ucc ce max + Uce min)-% = 25 ((18 - 6)°/18.18 + 6)]% = 6,25% Uce max = Ucag + Up = 18 +6 =24V Uc min = Uceg — Up = 18 - 6 = 12. ¥ 2 9 = 25 [(UcE max — Uce min )/ Uce (Uc max + Uce min)]-% = 25 [(24 — 12)°/24.(24 + 12)].% = 4,17% Qua vi du tren ta thay méi tong quan giita bién dé ra Upeak Voi dign 4p ngu6n Ucc. Khi Upeak = Ucc thi higu suat dat mite Ién nhat (1 = 50%). Néu Upeak = 16 .Uge = 2V thi higu suét gidm rat nhanh dén gid trj nbd nhat (n = 139%). Do méo séng hai cha mach khuéch dai ché dd A tuong d6i nhd, Trong trudng hop ghép bign dp, do c6 dong mét chiéu chay trong cudn day kh4 ién lam tang dong tir hod cia 16i st bién 4p din dén trang th4i bao hoa. Digu nay 8é gay méo dang tin hiéu ra. Dé giam méo do bo hoa tir, ngudi ta ting tir tro eda 16i sat bang vat lieu céch tir dat & khe hd giffa cdc la sat. Nhu vay, khuéch dai ché do A chi ding cho tin hiéu nhé nhw ting khuéch dai mino, tién khuéch dai va do pha ... 3.3. KHUECH BAI CONG SUAT CHE DO B G ché do B, transistor sé diéu khién dong dién & mi nita chu ky cha tin hiéu. Dé thu duge ca chu kj tin hién déu ra, thi cén sir dung 2 transistor, mi transistor duge sit dung 6 mdi nita chu ky kh4c nhau cia tin higu, su van hanh ket hop sé cho ra chu ky day dé cda tin higu. Khi mot bd phan cla mach addy 141

You might also like