You are on page 1of 48

bg©Â‹

bgUik

- itnfh -

btËpL

khÃy kfË® mÂ,


kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf«
jhaf«,
12, U¡k ïy£RÄgâ rhiy,
vG«ó®,
br‹id - 600 008
bjhiyngá 2851 6565/66
itnfh 3

üȋ jiy¥ò : bg©Â‹ bgUik

Kjš gâ¥ò : 12 kh®¢ 2008

MáÇa®, : g. mUz»Çehj‹
fÂÅ totik¥ò

üȋ msî : bl«Ä ir° 8½ x 5½

jhŸ : 80 G.S.M. nk¥ Ȥnjh

Kf¥ò m£il totik¥ò : É#a‹


( 98402 75550

m¢á£nlh® : átr¡â m¢rf«, átfhá


( 04562-27 4005; 27 5005
Cell: 94433-79005

e‹bfhil : % 10/-
4 bg©Â‹ bgUik

tz§F»nw‹!

gâbdhU M©L¡ fhykhf vd¡F¤ njhŸ


bfhL¤J tU»‹w v‹Dila njhH®fŸ,
v‹Dila m‹ò¢ rnfhjÇfŸ, ïªj¥
nghuh£l¡ fhy¤âš, itnfhî¡F
cWJizahf ïU§fŸ v‹W brh‹d
jhŒkh®fŸ, thœ¡ifƚ Jau§fis¢
rÇrkkhf¥ g§bfL¤J¡ bfhŸ»w khj®
Fy¤â‹ kÂÉs¡FfŸ, mt®fˋ
thœ¡if¤ JizÉa®, mt®fŸ ïU¡»w
ïl¤J¡F eh‹ ïªj ïl¤âš ïUªJ
v‹Dila e‹¿ia¤ bjÇɤJ¡
bfhŸ»nw‹.

v‹ jhŒ khÇa«khˋ fhiy¤ bjh£L


tz§Ftij¥ nghynt mt®fis¥
bg‰bwL¤j jhŒkh®fˋ fhiy¤ bjh£L
tz§F»nw‹.
- itnfh
itnfh 5

e‹¿
k¡fŸ jiyt® - kWky®¢á ehaf‹ itnfh mt®fˋ jiyikƚ,
kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf«, jÄHf muáaȚ jilfis¤
jf®¤J, jlªnjhŸ j£o åWeil ngh£L tU»wJ. mªj
mÂtF¥ãš, kfËNj g§F kf¤jhdJ. khÃy« KGtJ« kfË®
mÂƋ gÂfŸ ÓU«, áw¥òkhf eilbg‰W tU»‹wd. fHf«
el¤J»‹w nghuh£l§fŸ mid¤âY«, bgUksɚ âu©L tªJ
g§nf‰W, bgUik nr®¡»‹wh®fŸ kfË® m¤ j§f§fŸ.

kfË® mÂ¥ gÂfis xU§»iz¥gâš, vd¡F cWJizahf


ïUªJ x¤JiH¥ò¤ jU»‹w khÃy kfË® m¤ Jiz¢
brayhs®fŸ, kht£l kfË® mÂmik¥ghs®fŸ k‰W« kfË®
mÂ¥ bghW¥ghs®fŸ midtU¡F« v‹ beŠrh®ªj e‹¿ia¤
bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.

ïªj EhÈid cUth¡»a m‹ò¢ rnfhju® mUz»Ç mt®fS¡F«,


mtU¡F cWJizahf ïUªj njhH®fS¡F« e‹¿ia¤ bjÇɤJ¡
bfhŸ»nw‹.
m‹òl‹,

FkÇ,
brayhs®, khÃy kfË® mÂ,
kWky®¢á â.K.f.
(98840-40950)
6 bg©Â‹ bgUik

bg©Â‹ bgUik!
kh®¢ 8. cyf kfË® ehŸ!

kWky®¢á â.K.fHf¤â‹ khÃy kfË® mÂÆd®, M©LnjhW«


ïªj ehis¡ bfh©lho k»œ»‹wd®. kfËNj cÇik¡Fuiy X§»
xÈ¡»‹wd®. 2005 M« M©L, kh®¢ 8 M« ehŸ, br‹id fhkuhr®
mu§»š eilbg‰w kWky®¢á kfË® kheh£oš, jÄHf« KGtJ«
ïUªJ âu©L tªj gšyhÆu¡fz¡fhd kfË® g§F V‰W¢
áw¥ã¤jd®. fHf kfË® mÂƋ tÈikia¥ giwrh‰Wtjhf
mikªjJ mªÃfœî.

mªj kheh£oš, bg© ïd¤â‹ bgUikfis, rhâ¤j kfË® g‰¿a


F¿¥òfis vL¤J ciu¤J jiyt® itnfh mt®fŸ M‰¿a ciuí«,
kheh£oš to¡f¥g£l bg© cÇik¤ Ô®khd§fS«, ïªj EhȚ
gâî M» ïU¡»‹wd. ‘M£á mâfhu¤âš bg©fŸ’ v‹w jiy¥ãš,
ïUgjh«Eh‰wh©oš cyf ehLf˚ jiyik¥ bghW¥ò t»¤J¢
rhjid òǪj kfË® Fy kh¡f§fis¥ g‰¿a F¿¥òfŸ ml§»a
f£Liuí« ïl« bg‰W cŸsJ.

khÃy kfË® m¢ brayhs® FkÇ mt®fˋ Ka‰áahš cUth»


ïU¡»‹w ïªj Ehš, 2008 kh®¢ 12 M« ehŸ, br‹id - m©zh
rhiy uh Óij mu§»š eilbgW»‹w kfË® m M©L
ÉHhɚ btËÆl¥gL»wJ. kWky®¢á â.K.fHf¤â‹ fU¤JfŸ
ml§»a EhšfŸ bjhl®ªJ btËÆl¥g£L tU»‹wd. nkY« gy
EhšfŸ cUth»¡ bfh©L ïU¡»‹wd. itnfh k‰W« fHf
K‹dÂÆdNj ciufŸ ml§»a xË¥gl¡ FWt£LfŸ jhaf¤âš
»il¡F«. c§fŸ gFâƚ xËgu¥ãL§fŸ.

v‹ v©z§fis t©z§fŸ M¡», f©iz¡ ftU« Kf¥ò


m£ilia totik¤j É#a‹, fÂÅ totik¥ãš cjÉa
ghlhȧf«, kJiu mKj‹, áw¥ghd Kiwƚ m¢á£L¡ bfhL¤j
Fknur‹ - átr¡â M®£°, átfhá, mYtyf¥ gÂf˚ cjÉa
itnfh 7

U¤u‹, nkhf‹jh°, ítuh{ Kf¥gl¡ fiyP® ïuh#h


M»nahU¡F« v‹ e‹¿ia¤ bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.

ïizajs¤âš r§bfhÈ goí§fŸ. www.sangoli.org.


itnfh gl§fis, http://vaiko.4shared.com v‹w ïizajs¤âš
ïUªJ c§fŸ fÂÅƚ gâî ïw¡f« brŒJ bfhŸsyh«.

jÄiH neuhf m¢áL§fŸ, rhŒ¤J m¢álhÔ®fŸ


jĜ¢ brh‰fis¤ jŤjÅahf KGikahf vGJ§fŸ!
xUKiwnaD« cyf¤ij¢ R‰¿ thU§fŸ
c§fŸ thœ¡ifia xU Ehyhf vGJ§fŸ

mUzȂ
( 9444 39 39 03)
8 bg©Â‹ bgUik
itnfh 9

itnfh
gl« bg©Â‹
bgUik

gâbdhU M©L¡fhy« ek¡F V‰g£l J‹g, Jau§fisbašyh«


jh§»¡bfh©L, ekJ ïa¡f¤ njhH®fˋ x›bthU ïšy¤âY«
f©Ùiu¡ f©f˚ ml¡»¡ bfh©L, beŠr¤ij¥ òij¤J¡
bfh©L, v‹ rnfhju®fŸ x›bthUtU¡F« g¡fgykhf, c‰w Jiz
ahf ïUªJ, mt®fŸ kd« tho Él¡TlhJ v‹gj‰fhf¥ bghUŸ
ïH¥ò V‰g£lnghJ, vâ®ghuhj Jau§fŸ V‰g£lnghJ, f©Q¡F
K‹dhnyna bt‰¿fŸ j£o¥ g¿¡f¥g£lnghJ, g¡f¤âš
ïUªjt®fbsšyh« VsdK«, nfÈí« brŒjnghJ, mt®fis
bašyh« mutiz¤J MWjš brhšÈ, ïªj ïa¡f¤â‰F
cWJizahf ïU¡»‹w mUik¤ jhŒkh®fns, rnfhjÇfns c§fŸ
midtU¡F« v‹ jiy jhœªj tz¡f«.

âahf¢ Rl® bgUªjiyt® fhkuhr® mu§f¤âny ‘kWky®¢á kfË®


khehL’ ÉkÇirahf eilbg‰W¡ bfh©L ïU¡»wJ. ïij
t®Â¥gj‰F¢ brh‰fŸ vJî« ïšiy. òuhz¤âny,
beho¥bghGâny ka‹ khËifia c©lh¡»dh‹ v‹W
brhšth®fŸ. ne‰W ï¿uî g¤J k¡F¤jh‹ ï§nf xU Ãfœ¢á
elªJ KoªJ, ïªj k©lg« ek¡F x¥gil¡f¥g£lJ. ïunthL
ïuthf, gy ü‰W¡fz¡fhd fHf¤ njhH®fŸ, beLŠ rhiyƚ, ïªj
mu§f tshf¤âš gÂah‰¿, ïªj kheh£il ï›tsî mHFw,
M¡f¤njhL eilbgWtj‰fhf ciH¤jh®fŸ.

fhÉÇ¥ó«g£od¤âny ïUªJ tªJ ïU¡»‹w rnfhjÇ átkÂ


nkfiyƋ bgaiu eh‹ ï§nf ÉˤJ¥ ngánd‹. mŸs mŸs¡
Fiwahj mKjRuãia¡ ifƚ it¤J¡ bfh©L, gá¤jt®fS¡
bfšyh« czî tH§»dhŸ kÂnkfiy v‹W rh¤jdh® brh‹dhnu,
10 bg©Â‹ bgUik

mij¥nghy ïªj ïa¡f¤âš v¤jid bghUshjhu beU¡fofŸ


ïUªjhY« Tl, ïªj¡ FL«g¤âš ÉUªJ X«ò« g©ò v‹iw¡F«
k§fhJ, kiwahJ v‹gjhšjh‹ tUif jªj midtU¡F«
mWRit ÉUªij¤ jªjhnu, mj‰F¥ ghLg£lhnu âahf nt§if
<nuhL kht£l¢ brayhs® v‹ MUÆ®¢ rnfhju® m. fnzr_®¤â
mtU¡F«, mtU¡F cWJizahf ïUªJ ghLg£lt®fŸ
midtU¡F« e‹¿ bjÇÉ¥gJ v‹Dila flik MF«.

fhkuhr® mu§f¤âny kfË® kheh£il el¤âl nt©L« v‹W


Ãid¤jnghJ, jĜehL fh§»u° f£áƋ jiyik¥ bghW¥ig V‰W
ïU¡»‹w MUÆ®¢ rnfhju® kâ¥ã‰F cÇa Í.nf. thr‹ mt®fis¤
bjhiyngáÆnyjh‹ eh‹ bjhl®ò bfh©nl‹. Vw¤jhH MW
M©LfS¡F K‹ò, 1999 M« M©L br¥l«g® khj« 18M« njâ
ïuî, mbkÇ¡f eh£oš ïUªj eh‹, ÃidÉny Ãiy¤J ïU¡»‹w ,
eh‹ vªehS« beŠány kâ¤J¥ ngh‰W»‹w mŒah _¥gdh® mt®
fËl« bjhiyngáƚ ngánd‹. ‘v‹ kf‹ âUkz¤â‰F k©lg«
nt©L«’ v‹W nf£nl‹. bghUŸfh£á¡fhf mªj k©lg¤ij¤
jUtjhf ïUªj v©z¤ij kh‰¿¡ bfh©L, ‘‘âUkz Ãfœ¢áia
Ú§fŸ el¤â¡ bfhŸS§fŸ, ftiyƋ¿¤ âU«ã thU§fŸ’’ v‹W
brh‹dh®.

mªj¤ jªijƋ cz®it¥bg‰w jda‹, xU fz§Tl¢


áªâ¡fhkš fhkuhr® mu§f¤âš c§fŸ ÉHh el¡F« v‹W
brh‹dnjhL k£L« m‹¿, mt®fŸ ïa¡f¤âš xU Ãfœ¢á elªjhš
ïªj k©lg¤âny v¤jid cjÉfŸ »il¡Fnkh, m¤jidí«
ek¡F¢ brŒJ jªjh®. v‹ MUÆ® _¥gdh® mt®fSila mUik
kf‹ thr‹ mt®fS¡F«, fh§»u° f£á¡F« v‹Dila kdkh®ªj
e‹¿ia¤ bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.

ghuh£L»nw‹
kh®¢ 8-M« ehŸ cyf kfË® ehŸ. ï§nf ciu M‰¿a gyU« mij¥
g‰¿ ÉÇthf¡ F¿¥ã£lh®fŸ. beLªbjhiyɚ ïUªJ tªJ
ïU¡»‹w v‹ mUik¢ rnfhjÇfS«, j§iffS«, jhŒkh®fS«
ïuî v£Lk¡bfšyh« mt®fsJ thfd§fËny òw¥g£L
CU¡F¤ âU«g nt©L«. eŸËuÉny gaz« òw¥gl¡ TlhJ.
eLÃá flªjj‰F¥ ãwF r‰W XŒî vL¤J¢ bršy nt©L«
v‹bwšyh« K‹bd¢rÇ¡ifahf eh§fŸ V‰ghL brŒnjh«. Ãfœ¢á
ïuî v£L k¡F KoªJÉL« v‹W eh§fŸ Ô®khŤJ ïUªjhY«,
itnfh 11

fhy« flªJ bfh©nl ïU¡»w NHȚ mt®fsJ gaz¤ij¤


jL¡f¡TlhJ. mt®fŸ gaz« bršy£L«, eh‹ g¤J ÃÄl«
ciuah‰¿ v‹Dila ciuia Ãiwî brŒJ bfhŸsyh« v‹W
Ãid¤nj‹. Mdhš, ekJ bghUshs® mt®fS«, K‹dÂÆdU«
ciuah‰W§fŸ v‹W MizÆ£L ïU¡»‹wh®fŸ. ïJ tuyh‰¿ny
F¿¥ãl¤j¡f xU ehŸ. gy khj§fshf¤ â£lÄ£L¥ ghLg£L
e«Kila mUik¢ rnfhjÇfŸ ïªj kheh£il bt‰¿fukhf el¤â
ïU¡»‹wh®fŸ.

ïªj kheh£L¡F tªJ áw¥òiu M‰w nt©L« v‹W k¤âa


mik¢r® nuQfh brs¤Ç mt®fËl« eh‹ nf£lnghJ, ïªj eh˚
mt®fŸ btËeh£L¡F¢ brštjhf¤ â£l« ïUªjJ. MÆD«Tl
v‹Dila miH¥ig V‰W¡bfh©L, jkJ btËeh£L¥ gaz¤ij¤
jÉ®¤J¡bfh©L ï§nf tªJ, kheh£oš fU¤J¢ br¿îŸs
mÇanjh® ciuah‰¿ É£L¢ br‹W ïU¡»wh® m‹ò¢ rnfhjÇ
nuQfh brs¤Ç. ïªj Ãfœ¢á¡F¢ bršy nt©L« v‹W mUik¢
rnfhju® mfkJ gnlš mt®fŸ m‹id nrhÅah fhªâ mt®fS¡F¤
bjÇɤJ, mj‹ _ykhfnt mªj thŒ¥ig¥ bg‰W¡ bfh©L tªJ
ï§nf ciuah‰¿¢ br‹w nuQfh brs¤Ç mt®fS¡F«, âuhÉl
K‹nd‰w¡ fHf¤â‹ rh®ãš ciuah‰¿¢ br‹w mUik¢ rnfhjÇ
R¥òy£RÄ b#fÔr‹ mt®fS¡F«, v‹Dila e‹¿ia¤
bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.

vâ®gh®¤jijÉl¥ gy tifƚ bt‰¿ bg‰w óÇ¥ãš


òsfh§»j¤âš eh§fŸ âis¤J¡ bfh©L ïU¡»nwh«. ï§nf
mk®ªJ ïU¡»‹w jiyik îth»fŸ, kht£l¢ brayhs®fŸ,
jiyik¡ fHf¢ brayhs®fŸ vd midtU« k»œ¢áƚ âis¤J¡
bfh©L ïU¡»w neu« - ïªj neu«.

m©z‹ j«ã
eh§fŸ jhia tz§F»wt®fŸ. jhƋ fhyoia¤ bjh£L
tz§F»wt®fŸ. cj£L msɚ mšy, eh§fŸ jhia¤ bjŒtkhf
kâ¤J el¥gt®fŸ. ‘‘eh« midtU« xnu jhƋ tƉ¿š ãw¡f
KoahJ v‹»‹w fhuz¤âdhš jŤjŤ jhƋ tƉ¿š ãwªJ
m©z‹, j«ãfŸ Mndh«’’ v‹W brh‹dh® ngu¿P® m©zh.
cyf¤âš vªj muáaš f£áí« juhj nfh£gh£il¤ jªjt®.
njhHik v‹W brhš»w f£áfŸ c©L. e£ig¢ brhš»w f£áfŸ
12 bg©Â‹ bgUik

c©L. jiyt‹, bjh©l‹ v‹W cwit¢ brhš»w f£áfŸ c©L.


Mdhš, “ahJ« Cnu ahtU« nfË®” v‹W 2000 M©LfS¡F
K‹ng cyf¤J¡F e«Kila K‹ndh®fŸ brh‹d fU¤ij
beŠr¤âš gâ¤jthW, ïªj ïa¡f¤ij¤ bjhl§» el¤J»w
ntisƚ m©z‹, j«ã v‹w ghr cz®it cUth¡», f£áia
el¤âat® m¿P® m©zh mt®fŸ.

ner¤ij ts®¥gj‰F k£L« mšy, ghr¥ ãiz¥ã‰fhf k£L« mšy,


t®zháuk«, itÔf« #hâ všiyfis¤ jf®¤J v¿a nt©L«
v‹gj‰fhf, kj nt‰WikfŸ, kjkh¢rÇa§fŸ khŒ¡f¥gl nt©L«
v‹gj‰fhf, všnyhU« m©z‹-j«ã v‹w v©z¤ij
cUth¡»at® ngu¿P® m©zh. mªj¥ ghijƚ mo ãrfhkš
brš»w f£á kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf«.

jhia¤ bjŒtkhf tz§F»nwh« v‹W brh‹nd‹. v‹


rnfhju®fŸ midtiuí« bg‰bwL¤j¤ jhŒkh®fˋ fhyo
fisí« bjh£L tz§F»nw‹. gâbdhU M©L¡ fhykhf vd¡F¤
njhŸ bfhL¤J tU»‹w v‹Dila njhH®fŸ, v‹Dila m‹ò¢
rnfhjÇfŸ, ït®fis¥ bg‰bwL¤j¤ jhŒkh®fˋ âUtofS¡F
eh‹ ïªj ïl¤âš ïUªJ v‹Dila tz¡f¤ij¤ bjÇɤJ¡
bfhŸs flik¥g£L ïU¡»nw‹.

fs¤âš cWâ
jÄH®fS¡fhf¡ Fuš bfhL¤njh«. <H¤ jÄH®fS¡fhf¡ Fuš
bfhL¤njh«. cyf¤â‹ vªj _iyƚ jÄHD¡F¤ J‹g« tªjhY«,
v§fS¡F¤ Ô§F tU« v‹whY«, v§fŸ f£áia¤ jil brŒ»w
msî¡F Mg¤J tU« v‹whY« mij¡ fhš öáahf Ãid¤J
fs¤âš cWâahf Ënwh«. áiwthr« V‰nwh«. eh£L k¡fˋ e‹
kâ¥ig¥ bg‰nwh«. m§Ñfhu¤ij¥ bg‰nwh«.

itnfhî¡F cWJizahf ïU§fŸ v‹W brh‹d jhŒkh®fŸ,


thœ¡ifƚ Jau§fis¢ rÇrkkhf¥ g§bfL¤J¡ bfhŸ»w khj®
Fy¤â‹ kÂÉs¡FfŸ, mt®fˋ thœ¡if¤ JizÉa®, mt®fŸ
ïU¡»w ïl¤J¡F eh‹ ïªj ïl¤âš ïUªJ v‹Dila e‹¿ia¤
bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹. v‹ jhŒ khÇa«khˋ fhiy¤ bjh£L
tz§Ftij¥ nghynt mt®fis¥ bg‰bwL¤j jhŒkh®fˋ
fhiy¤ bjh£L tz§F»nw‹.
itnfh 13

ïJ ïu¤j ghr¤jhš f£o¡ fh¡f¥g£L ïU¡»w ïa¡f«. âahf¤


jzȚ ãwªj ïa¡f«. bfhŸif, ïy£áa§fS¡fhf thœ»w
ïa¡f«. v§fŸ ïa¡f¤âš x›bthU Ãfœ¢áí« JšÈakhf¤
â£lÄ£L xU F¿¡nfhnshL, Fiwªj fhy muáaš ïyhg§fS¡F
mšyhkš mL¤j jiyKiw¡fhf¤ âuhÉl ïa¡f¤â‹
bfhŸiffis¡ fh¥gj‰fhf, m¿thrh‹ bgÇah® brh‹dij,
ngu¿P® m©zh brh‹dij beŠáš ÃW¤â¡ bfh©L ïªj
ïa¡f¤ij eh§fŸ el¤â¡ bfh©L ïU¡»nwh«.

kh®¢ 8 tuyhW
kh®¢ 8 M« ehŸ cyf kfË® ehŸ. v§nf ïªj¡ fU¤J cUthƉW?
cyf« gy òu£áfis¢ rªâ¤J ïU¡»wJ. m»y« âL¡»l it¡»w
gy Ãfœ¢áfis¢ rªâ¤J ïU¡»wJ. ãbuŠR eh£oš vGªj òu£á
Rjªâu«, rk¤Jt«, rnfhju¤Jt« v‹w Fuš vGªj òu£á, k©
FoirfŸ khËiffis¥ gh®¤J Äu£oa òu£á. moikfˋ
fu§f˚ åu thŸ b#hȤj¥ òu£á. m§nf bt£L¡ f¤âfS¡F
K‹dhš k‹d®fˋ jiyfŸ, kfhuhÂfˋ jiyfŸ bt£l¥g£l
Ãfœ¢á Inuh¥gh f©l¤ijna m¢RW¤âa òu£á 1759 M« M©L
elªjJ. mªj¥ òu£á elªjnghJ, ÿÆ k‹d‹ khËifia¢ R‰¿
v£L MÆu« bg©fŸ ifƚ Míj§fnshL ïUªjh®fŸ. mªj¥
òu£áƚ bg©fS« g§F V‰wh®fŸ.

mj‹ Éisthfnt 79 M©LfS¡F¥ ãwF, rk cÇik v§fS¡F


nt©L«, ntiy brŒí« ïl¤âš cÇik, bjhʉr§f¤âš cÇik
v‹w Fuš vG¥g¥g£L mj‰F« _‹W M©LfS¡F¥ ãwF,
炙yhªJ, ãuh‹°, b#®kÅ bg©fS¡F ntiy ÃW¤j cÇik¡F
c¤juthj« tH§f¥g£l fhy¤âšjh‹, rÇahf¥ ãbuŠR¥ òu£á
elªJ 130 M©LfS¡F¥ ãwF, 1889 M« M©L »shuh b#£»‹
v‹»w åuh§fid mid¤Jyf¤ bjhÊyhs® r§f¤âš bg©fS¡F«
rk cÇik nt©L« v‹W Fuš bfhL¤jh®. mªj¡ Fuš vGªjJ;
ïUgjh« ü‰wh©L ãwªjJ.

1907 M« M©L, ghÇ° efu¤âš eilbg‰w cyf nrhÎaÈr


kheh£oš, cyf kfË® mik¥ã‹ brayhsuhf¡ »shuh b#£»‹
nj®ªJ vL¡f¥g£lh®. 12 khj§fŸ fʪjd. mbkÇ¡fhɋ Ãôah®¡
efu¤âš MÆu¡fz¡fhd bg©fŸ mÂtF¤J tªjh®fŸ.
‘‘v§fS¡F¤ bjhʉr§f cÇik nt©L«; v§fS¡F ntiyƚ
Ãahakhd Úâ »il¡f nt©L«’’ v‹W âu©L vGªJ mt®fŸ Fuš
14 bg©Â‹ bgUik

bfhL¤J bt‰¿ bg‰wij thœ¤â¥ ghuh£o, _‹W M©LfŸ fʤJ,


mnj »shuh b#£»‹ brh‹dh®, ‘‘ ïÅnkš ïªj ehŸjh‹ cyf
kfË® ehŸ’’ v‹W!
òu£á¡F EiHthƚ
mt® m¿É¤j x‹gJ M©LfS¡F¥ ãwF, cyf« k‰bwhU
òu£áia¢ rªâ¤jJ. Mnuhuh f¥gȚ Õu§»fŸ KH§»d, nrhÉa¤
òu£á bto¤jJ. byŋ bt‰¿ KH¡f« »bu«Ë‹ khËifia
v£oaJ. mªj nrhÉa¤ eh£oš òu£á eilbg‰w 1917 M« M©L
ïnj kh®¢ khj« 8-M« njâ bg£nuh»uh£ efǚ gšyhÆu¡fz¡fhd
bg©fŸ mÂtF¤J tªjh®fŸ, cÇik nt©L« v‹W mÂtF¤J
tªjh®fŸ, xL¡FKiwia v⮥ngh« v‹W mÂtF¤J tªjh®fŸ.
vªj ehŸ kfË® ehŸ v‹W »shuh b#£»‹ m¿É¤jhnuh mªj kh®¢
8 M« ehŸ, bg©fŸ ca®¤âa cÇik¥ gjhif nrhÉa¤ òu£á¡F
EiHthƚ MƉW.

1936 M« M©L ehÍfˋ °t°â¡ bfho, Inuh¥ãa¡ f©l¤âš


ca®ªJ bfh©L ïUªj fhy«. b#®kÅƋ rh‹áyuhf ïUªj
Ï£y®, r®thâfhu¤ij cUth¡»¡ bfh©L ïUªj fhy«. °bgƋ
eh£oš ~ãuh§nfh r®thâfhÇahf M£á òǪJ bfh©L ïUªj fhy«.
~ãuh§nfhit v⮤J 80,000 bg©fŸ nk£Ç£ efǚ C®ty«
tªjh®fŸ. mªj ehŸjh‹ kh®¢ 8 M« ehŸ!

mnjnghy 1950 M« M©L, ‘‘ïÅnkš mQ Míj« cyf¤â‹


cÆ®fis¡ Fo¡f¡TlhJ, ÏnuhÎkh, ehfrh» efu§f˚ år¥g£l
mQ¡F©LfŸ kÅj Fy¤ij mʤJÉl¡TlhJ, ïªj
Míj§fis mÊ¡f nt©L«’’ v‹W _‹W ïy£r« bg©fŸ
Inuh¥gh f©l¤âš mŠrš m£il mw¥ngh® el¤âa ehŸ ïªj kh®¢
8 M« ehŸ.

ïj‰F xU tuyhW ïU¡»wJ. kh®¢ 8 M« ehŸ, ml¡FKiw¡F¥ gy®


gÈah» ïU¡»wh®fŸ. J¥gh¡» KidfS¡F¤ j§fŸ cÆ®fis¤
jªJ ïU¡»wh®fŸ. cyf kfË® eh˚, mt®fS¡F åutz¡f«
brY¤J»nwh«.

cÇik KuR
ïnj kh®¢ 8-M« ehŸjh‹, 1950 M« M©L <uhŚ v©gjhÆu«
bg©fŸ, blàuh‹ åâf˚ x‹W âu©L tªJ,‘‘mid¤J
itnfh 15

v©bzŒ¡ »zWfisí« eh£L cilik M¡f nt©L«’’ v‹W


cÇik KuR bfh£oa ehŸ, ïªj kh®¢ 8 M« ehŸ. ïªj eh˚jh‹
eh« khehL el¤â ïU¡»nwh«.

khehL el¤âanjhL k£L« mšy, r®¢ir¡FÇa fU¤Jfshf eh‹


fUjɚiy. áªjid¡F cÇa fU¤Jis ï§nf ngáat®fŸ
vL¤J¡ T¿ ïU¡»wh®fŸ. mªj¡ fU¤Jfˋ mo¥gilƚ v§fŸ
v©z§fis¤ bjÇÉ¡f ÉU«ò»‹nw‹.

jªij bgÇahNj åu tuyh‰iw ï§nf brh‹dh®fŸ. g¤J taJ¥


bg© mtUila fhyoƚ tªJ ÉGªJ, ‘‘khkh vd¡F V‹ âUkz«
brŒJ it¤Ô®fŸ?’’ v‹W nf£lh®. kd« gj¿a jªij bgÇah®,
mtS¡F kWkz« brŒtJ v‹W Koî vL¤j mªj tuyh‰iw ï§nf
brh‹dh®fŸ. g¤âŤ bjŒt« f©z» v‹W eh« miH¡»nwh«.
f©z»Æ‹ áiyjh‹ ïªj kheh£oš Ãidî¥ gÇrhf nuQfh
rî¤âÇ, R¥òy£RÄ b#fÔr‹ v‹W fyªJ bfh©l midtNj
fu§fËY« tH§f¥g£L ïU¡»wJ. ïªj nkilia¥ ghU§fŸ. ïªj
nkilƚ kfËU¡fhf, kfË® cÇik¡F¥ nghuhoa âuhÉl ïa¡f
åuh§fidfˋ gl§fŸ ïU¡»‹wd. cyf msɚ òfœ bg‰w
m‹id bjurh, ïªâuh fhªâ ngh‹nwhNj âUîUt¥ gl§fŸ ï§nf
my§fǤJ¡ bfh©L ïU¡»‹wd.

nryŠr® v‹w É©fy« ɩš bto¤J¢ áj¿dhY«Tl,


k©Âš thG« kÅj®fˋ beŠrbkšyh« Ãiy¤J ïU¡»‹w
fšgdh rh›yh glK« ï§nf my§fǤJ¡ bfh©L ïU¡»wJ.
ifƚ áy«nghL k‹dŋ mitƚ Ëw mªj¡ f©z»Æ‹
åu¤âUîUt¤ijí« ï§nf ïl« bgw¢ brŒJ cŸnsh«. ïu©L
MÆu« M©LfS¡F K‹dhš ïUªj rKjha áªjid, <uhÆu«
M©LfS¡F K‹dhš br§F£Lt‹ j«ã ïs§nfh vGJ»wnghJ
ïUªj r_f NœÃiyia, eh« kw¥gj‰F ïšiy. Éiy kfË®, bghJ
kfË®, tiuɋ kfË® v‹W r_f¤âš bg©fŸ xU gFâƚ
thœªJ bfh©L ïUªj fhy«. m¥go¥g£l NœÃiyƚ
khrh¤Jth‹ kf‹ nfhty‹, khjÉƋ å£L¡F¢ br‹wh‹.
tLÚ§F ãw¥ã‹ kidaf« kwªJ br‹wh‹.

mŠbrŠ Ówo mÂáy«ò xÊa


bk‹J»š mšFš nkfiy Ú§f¡
bfh§if K‹¿š F§Fk« vGjhŸ
16 bg©Â‹ bgUik

ïJ áy«ò t®Â¡»‹w tUzid. eh§fŸ Ãaha¥gL¤j


ÉU«gɚiy. f©z» Jau¤âš ïUªjhŸ. Fy«jU« th‹bghUŸ
F‹w« bjhiy¤J eho tªj nghJ«, Jau¤Jl‹ tªjnghJ«, behªJ
tªj mªj¥ bg©, ‘‘ftiy¥glhÔ®fŸ nghJ« elªjJ elªJ É£lJ;
ïnjh áy«ò ïU¡»wJ thHyh«’’ v‹W brh‹dhŸ. ïJ òyt®fŸ
MuhŒ¢á brŒa nt©oa Éõa«. fhy¤â‹ mUik fUâ mj‰FŸ
eh‹ mâfkhf¢ bršy ÉU«gɚiy.

vªj¡ fhšf˚ áy«ò xȤjnjh, vªj¢ áy«ò xÈƚ mt‹


f©z»Æ‹ å£oš kd« k»œªJ ïUªjhndh, mªj¢ áy«ig
vL¤J¡ bfh©L ïij ɉWÉ£L¡ »il¡»w gz¤ij¡ bfh©L
thHyh« v‹W brh‹dhŸ.

elªJ É£lJ nfL. brŒjtndh bfh‰wtŋ Miz nf£L¢ brŒJ


ïU¡»wh‹. jftš tU»wJ ntªjŋ c¤juî. ‘‘fŸtid¡ nfhwš
fL§nfhš m‹W.’’ mªj ntªjŋ Miz nf£L¤jh‹
bfhiy¡fs¤âš nfhtyŋ jiy J©lhl¥g£lJ v‹W
m¿ªjj‰F¥ ã‹dU« Tl, mur‹ mšyth? k Ko Noa k‹d‹
mšyth? m nj® òuÉ M£bgU« gil bfh©l mur‹ mšyth?
mt‹ c¤juî mšyth v‹W v©zɚiy mªj¤ jĜ¥ bg©.
ïJ mÚâ, m¡»uk« v‹W Ãid¤jhŸ. mÚâia v⮤J KuR
bfh£L»‹w cz®¢á. mªj cz®¢áƋ fhuzkhf¤jh‹, j§if
mUŸbkhÊ brh‹dij¥ nghy,
bg©oU« c©Lbfhš?
bg©oU« c©Lbfhš?
rh‹nwhU« c©Lbfhš?
rh‹nwhU« c©Lbfhš?
itthˋ j¥ãa
k‹dt‹ TlȚ
bjŒtK« c©Lbfhš?
bjŒtK« c©Lbfhš?
v‹W nf£L¡ bfh©L br‹wJ k£L« mšy,
ml, m¿î bf£L¥ nghdtnd v‹W murid¥ gh®¤J miwTtš
É£lhns, el¡Fkh? cyf¤âš vªj eh£oš? vªj¥ g©gh£oš?
»nu¡f¤âš? RnkÇa ehfÇf« ts®ªj gFâƚ? ieš eâ¡fiuƚ?
v»¥âš, kŠrŸ eâ ghŒ»w Ód¤âš ï¥gobahU v©z« <uhÆu«
M©LfS¡F K‹dhš c©lh? »ilahJ.
itnfh 17

‘njuh k‹dh’ v‹W ÉË¡»whŸ f©z». mtŸ kJiuia vǤjJ


rÇjhdh? v‹W nf£»wh®fŸ áy®. m¡»uk¤ij mÊ¡f¥ òw¥gL»‹w
M¤âu« áy ntisf˚ všyht‰iwí« mÊ¡f¤jh‹ brŒí«. ïij
cyf« rªâ¤J ïU¡»wJ. eilbg‰w Ãfœ¢áfis cyf« KGtJ«
rªâ¤J ïU¡»‹wd.

mij¥nghynt mtŸ M®¤J vGªjjhš k£L« mšy, k‹d‹ cÆ®


É£lh‹. k‹dt‹ cÆ®, br§nfhiy ÃÄ®¤J¢ br‹wJ. mâY«
ml§fɚiy mtŸ M¤âu«. m¡»uk¤J¡F, mÚâ¡F vâuhf mtŸ
vGªjhŸ. fdyhf kJiuia¢ R£lhŸ. CʤÔahf vGªjhŸ. Mfnt
ï‹iw¡F eh§fŸ ïªj¢ á‹d¤ij¡ bfhL¡»nwh«. ïªj Ãidî¥
gÇir¡ bfhL¡»nwh«.

ïJ br‹id fhkuhr® mu§f¤âš k£L« mšy, jÄHf¤âš k£L«


mšy, ïªâa óghf« k£L« mšy, cyf« KGtâY«, ïªj cyf¤âš
thœ»w bg©fŸ ifƚ Vªj nt©oa Ãidî¢ á‹d« ïJ.
x›bthU muR« bfhL¡f nt©oa Ãidî¥ gÇR x‹W c©L v‹W
brh‹dhš, ïªj¢ áiyƋ tot¤ij¤jh‹ bfhL¡f nt©L«.
thœ¡ifƚ cyf¤â‹ vªj¥ gFâ¡F« bršY« thŒ¥ò vd¡F¡
»il¡Fkhdhš, ïnj fU¤ij v§F« brhšYnt‹. I.eh. k‹wnk
m§ÑfÇ¡f nt©oa á‹d«.

beU¥ig cĜªj á‹d« v‹W V‹ ïij¡ F¿¥ãL»nw‹? bg©fŸ


beU¥ghš m‹W Kjš ï‹W tiu mÊ¡f¥gL»wh®fŸ. tuj£riz¡
bfhLikahš k© v©bzŒ mL¥ãš ko»wh®fŸ. k©Âš ÉG»w
ehŸ Kjš, k©Âš ko»w ehŸ tiu, k§ifaU¡F ï¥òÉ ïiH¡»w
nrhf§fis cil¤J, mÊ¡f¥ òw¥gLå® njhÊa®fns, v‹W
Úyh«ãif R¥iga‹ vGâa fÉij¥ ò¤jf¤ij¤jh‹, ï§nf eh«
btËÆ£L ïU¡»‹nwh«.

bg©gh‰ òyt®fŸ
k‹d®fis¤ âU¤âa bg©gh‰ òyt®fŸ thœªjh®fŸ.
k‹d®fËl« ïl« bg‰W ïUªj rka¡ fU¤Jfis, âyftâah®
âU¤âajhf eh‹ go¤J ïU¡»nw‹. murU¡F¥ ò¤âkâ brh‹d
xsitah® thœªj ehL. v£L¤bjhif, g¤J¥gh£L ïy¡»a§f˚
bg©gh‰ òyt®fŸ ghoait 190 ghlšfŸ.
mŸS® e‹Kšiyah®, Mâ kªâah®, C© ã¤ijah®, x¡T®
khrh¤âah®, xsitah®, fht‰ bg©L, fh¡if¥ ghoÅah®,
18 bg©Â‹ bgUik

e¢brŸisah®, fhk¡fÂ¥ griyah®, FwkfŸ ïsbtÆÅ,


e¡f©izah®, be£oikah®, ghÇ kfË®, bgh‹ Koah®, khnwh¡f¤J
e¥griyah®, Kl¤jhk¡ f©Âah®, btŸË åâah® vd v©z‰w
bg© gh‰òyt®fŸ ghodh®.

vL¤j fhÇa¤ij Ko¡fhÉoš, eh§fŸ ö¡»¢ brš»w Míj§fnshL


gift®fˋ kâšfis¡ fl¡fhÉoš, vâÇfˋ nfh£ilfis
eh§fŸ fl¡fhÉoš, vâÇfˋ kâšfis¡ flªJ ïªj
Míj§fnshL bršyhÉoš, mJtiu eh§fŸ czî mUªj
kh£nlh« v‹W brh‹dt® xU bg©, ghoat® xU bg©.

mJ k£L« mšy. ïu©L MÆu« M©LfS¡F K‹dhš, m‹Å


ÄÁÈ v‹»‹w xU bg©, j‹ jªijƋ f©fis¥ ãL§»dh®fŸ
nfhr®fˋ T£l« v‹gj‰fhf, tŠád« bfh©lhŸ. fs¤âš
czî mUªjɚiy. ešy cilfŸ cL¤jɚiy. gÊth§»,
mt®fis xʤJ¡ f£oaj‰F¥ ãwFjh‹ czî mUªâdhŸ v‹W
mfeh}‰¿š 262 M« ghlȚ guz® ghL»wh®.

ntj§fŸ, òuhz§fŸ
ek¡F¢ brhªj« mšy
ïijbašyh« eh‹ vj‰fhf¡ F¿¥ãL»nw‹? ï¤jid¢ áw¥òfŸ
cŸs eh£oš, bfhLikfŸ tªjJ v›Éj«? ïil¡fhy¤âš
bg©fŸ J‹g« milªjj‰F v‹d fhuz«? mij¤jh‹ ï§nf
ÉtÇ¡f ÉU«ò»‹nw‹. ïªj eh£o‹ ïâfhr§fŸ, kE°ÄUâfŸ,
ntj§fŸ, òuhz§fŸ, cgÃõ¤JfŸ ïit ek¡F¢ brhªj« mšy.
e«Kila g©gh£L¡F«, ïj‰F« vªjÉjkhd bjhl®ò« »ilahJ.
eh‹ ngj¥gL¤Jtj‰fhf vijí« brhšyɚiy. tuyh‰iw ahU«
kh‰¿Él KoahJ.

ekJ áªjid ntW. ï§nf kidÉkh®fis¢ Njh£l¤âš gza«


it¤j tuyhW v§fS¡F¡ »ilahJ. Rliyƚ nghŒ¤ jhÈia
ɉW¡ bfhL¤J, mj‰F¥ ãwFjh‹ jfd« brŒa Koí« v‹W nf£l
mÇ¢rªâu¥ òuhz« v§fS¡F¤ bjÇahJ.

ï§nf j§if ngádhnu mªj kERÄUâfŸ, Ç¡ ntj«, rhk ntj«,


mj®tz ntj«, a#&® ntj« v‹W brhšy¥g£l eh‹F ntj§fŸ.
ïªj ntj§fS«, kERÄUâfS« ïjDila nfLfis¥ g‰¿¥
bgÇah® brh‹dh®. xU g£oaiyna FoauᚠbtËÆ£lh®. ‘‘fzt‹
Fofhudhf, mnah¡»adhf, ngh¡»Çahf ïUªjhY« mtD¡F
itnfh 19

kidÉ gÂÉil brŒahÉ£lhš, mtŸ my§fhukhf cil


cL¤jnth, mtŸ gL¥gj‰F trâahf ïl¤ij¤ njlnth TlhJ.
mtŸ _‹W khj fhy« j©o¡f¥gl nt©L«.’’

ïij¢ brhšYtJ kERÄUâjh‹. ghša fhy¤âš jf¥gŋ


guhkÇ¥ò, a›td fhy¤âš fztŋ guhkÇ¥ò, fzt‹ koªjj‰F¥
ãwF ãŸisfŸ guhkÇ¥ò. RahÔdkhf¥ bg©fŸ ïU¡f¡TlhJ.
ïij¢ brhštJ kERÄUâjh‹.

ntj§fŸ Éij¤j eŠR


jhŒ, j§if ït®fnshL Tl X® M© jÅahf c£fhu¡ TlhJ.
nf£lhš m⮢á milå®fŸ. khj®fŸ Égrhu njhõ« cilat®fŸ.
khj®fŸ áU§fhu nrZilfshš k¡fis¡ bfL¥gt®fŸ, khj®fŸ
f‰ò Ãiy ïšyhjt®fŸ. kd¤â©ik ïšyhjt®fŸ, Ãiyahd ò¤â
ïšyhjt®fŸ v‹W, ïªj kE°ÄUâfS«, ntj§fS« Éij¤j
eŠir, ÉtǤJ¡bfh©nl nghfyh«. ïªj eh£o‹ nfho¡fz¡fhd
k¡fŸ beŠr¤âš mªj eŠR Éij¡f¥g£lJ.

ïªj eh£oš nfhlhD nfho k¡fŸ ã‹g‰¿¥ gh®¥gJ - mâfkhf


brhšy¥gLtJ kfhghujK«, ïuhkhazK«jh‹. eh‹ Mghr¡
fijfis¥ ngRgt‹ mšy. Mdhš, ïitbašyh« Mghr¡
fsŠáa«jhnd? brhšt⚠v‹d jtW? gh©L, âUjuhZou‹
ãwªjij - ÉJu‹ ãwªjij eh‹ ÉtÇ¡f Koíkh? ešy rigƚ
v‹ j§if, m¡fhkh®fŸ ïU¡f¡Toa rigƚ v‹dhš ngr KoahJ.

åu¥ngh£oƚ, ɚ ɤijƚ ïy¡»id neh¡» m®¢Rd‹ ɚiy


tis¤jh‹, m«ig¤ bjhL¤jh‹, mo¤jh‹, mªj ۋbgh¿ ÑnH
ÉGªjJ v‹W fijia¢ brhšÈ É£L, ghŠrhy ntªj‹ JUgj‹
kfŸ âbusgij¡F m®¢Rd‹ fzt‹ Mdh‹ v‹W brh‹dnghJ,
jhŒ Fªâ brh‹dhsh«: ‘‘IªJ ngU« mtis¥ g§»£L¡
bfhŸS§fŸ’’ v‹W brh‹dj‰fhf - ItU¡F« g¤âÅahdhns,
ïit všyh« ïªj eh£oš nfhlhD nfho k¡fËl¤âš MÆu¡
fz¡fhd M©Lfshf¢ brhšy¥g£l òuhz¡ fijfŸjhnd?
jUk‹ eh£il ïHªjh‹. mu©kidia ïHªjh‹. muáid
ïHªjh‹. j«ãkh®fis ïHªjh‹. j‹idí« ïHªjh‹.
mid¤ijí« ïHªjj‰F¥ ãwF, ghŠrhÈia¥ gfilƚ it¤jh‹.
njhšÉia¢ rªâ¤jh‹. ghŠrhÈia ïG¤J¡ bfh©L rig¡F
tªjh®fŸ. J¢rhjd‹ J»š cǪj nghJ, âbusgijia¥
20 bg©Â‹ bgUik

ghJfh¥gj‰F Milfis, t©z t©z¡ nfhy¤âš mŸË¤


jªjh‹ f©z‹.

Mdhš, mªj¡ f©z‹ eh£oš bfhLikfŸ el¡»wnghJ


tUtâšiy. ïijna ghuâ brhš»wnghJ,
åuÄyh ehŒfŸ, Éy§f« ïstur‹
j‹id Äâ¤J¤ juhjy¤âš ngh¡»na
bgh‹id mtŸ mªj¥òu¤âÅny nr®¡fhkš
be£il ku§fbsd ËW òy«ãdh®.
v‹W Tl M¤âu¤âš brh‹dh‹.

ïij¢ brhšy¡ fhuz«, moik¥ bghUshf, gza¥ bghUshf xU


bg© M¡f¥g£l Ãfœ¢á ïªj eh£oš elªJ ïU¡»wJ. eh‹
fhÉa§fis¡ fhÉakhf¥ gh®¡»wt‹. XkNj ïÈa£il¥ go¥gJ
nghy, XkNj xoáia¥ go¥gJ nghy¡ f«gŚ fhÉa« ïU¡»wJ.
mªj¡ fhÉa¤âš áy eakhd brh‰fŸ tªJ ÉG»‹wd. thšÛ»Æ‹
fijia eh£L¡F v¥go všyh« kh‰¿ vGâdhY« Tl¥ g©oj®fŸ
mâfkhf¢ brh‹d xU brŒâ. jªij bgÇah® mt®fŸ F¿¥ig,
j§if mUŸbkhÊ mt®fŸ ÉtǤjh®fŸ. fhy¤â‹ mUikÆdhš
mij¢ brhšy mt®fS¡F neu« ïšiy.

f«g ïuhkhaz - í¤j fh©l¤âš všyh« KoªjJ. F«gf®z‹


koªjh‹. ïªâuͤ koªjh‹. khåu‹, khdKŸs ntªj‹ - ïy§if
ntªj‹ koªjh‹. mj‰F¥ ãwF mnrhf td¤âš ïUªJ, Óijia
miH¤J¡ bfh©L tU»wh®fŸ. Óijia¥ gh®¤J, ïuhk‹
brhš»wh‹.
“C©âw« ctªjid;
xG¡f« ghœgl,
kh©oiy; Kiwâw«ò
mu¡f‹ khef®
M©L ciwªJ ml§»id;
m¢r« Ô®ªJ ït©
Û©lJ V‹? Ãidî, “vid,
ÉU«ò«” v‹gnjh?’
ïªj¥ gh£il vªj¥ g©ojU« eh£oš brhštJ »ilahJ.
‘‘xG¡f§bf£ltns, f‰ò ïHªjtns’’ v‹W eh‹ brhšyɚiy,
Óijia¥ gh®¤J ïuhk‹ brhš»wh‹. brh‹djhf¡ f«g‹ vGâ
itnfh 21

ïU¡»wh®. beU¥ig mšyth mŸË¥ ngh£L ïU¡»wh®. ïJ fij,


f‰gid¡ fhÉa«jh‹. Mdhš, eh£oš nfho¡fz¡fhd k¡fŸ ïij
e«ò»w fhuz¤jhš brhš»nw‹.

“Ú ïy§ifƚ mnrhf td¤âš e‹F â‹W Äfî« rªnjhõkhf


ïUªjhŒ. Ú rhfɚiy. rhfhkš cÆnuhL tªJ ïU¡»whŒ.
Kiwa‰w mu¡fŋ efu¤âš, m§nfna Äfî« k»œ¢áahf ïUªjhŒ.
ï¥nghJ mt‹ br¤J¥ nghd ãwF, m¢r« Ô®ªJ, Û©L« eh‹ c‹id
ÉU«ònt‹ v‹W Ãid¤J ï§nf tªjhah? V‹ ï§nf tªjhŒ? ah®
ï§nf c‹id tu¢ brh‹dh®fŸ? Ú ãwªjJ k©Âš; c‹ Fy¤â‹
ò¤â, cd¡F¡ f‰ò, xG¡f«, g©ò v‹W vJî« »ilahJ. Ú rhf
nt©Lkhdhš rhî. v§F nghf nt©LkhdhY« ngh” v‹W
brh‹dh‹ ïuhk‹.

ïij Él¡ bfhLik ïU¡f Koíkh? m§nf ïUªjJ ÓijƋ


F‰w« mšy.

ï›tsî« ïuhk‹ brh‹dj‰F¥ ãwF, Óij TW»whŸ. “eh‹ m§F


ïUªj Ãiyia¥ g‰¿¢ brhšyɚiyah? eh‹ ïUªj jt« všyh«
nghƉW. eh‹ ïÅ thH nt©oaJ ïšiy, Ôia _£L” v‹W
ïy¡Ftdid¥ gh®¤J, “ÔÆLf” v‹whŸ. mt‹ m©zid¥ gh®¤
jh‹. mj‰F ïuhk‹ ‘Ú Ôia _£L’ v‹W brh‹dh‹. m§nf Ô
_£l¥g£lJ. Óij Ôƚ ïw§»dhŸ. m‹W _£oa Ô ï‹W tiu
k© v©bzŒ mL¥ò tiu vǪJ bfh©L ïU¡»wJ.

mtŸ Ôƚ ïw§»dhŸ. mnah¤â efu¤âš Tl mtkhd¢ brhš


tªJÉ£lj‰fhf, Óijia Û©L« fh£L¡F mD¥ã it¤jh‹
ïuhk‹ v‹Wjhnd ïuhkhaz¤âš vGâ it¤jh®fŸ. cl‹ f£il
VW»w gH¡f«, cÆ®fis¥ g¿¡»w gH¡f«, á‹d ta⚠âUkz«
brŒJ it¡»w bfhLik, Éjit¡F thœî ïšiy, mtŸ
ku¡f£ilia Él nkhrkhf thH nt©L«. mijÉl¡ bfhLik,
cÆnuhL áijƚ ö¡»¥ nghLtJ. râ v‹D« bgaǚ mªj¡
bfhLik ÃfœªjJ.

bg©fS¡F¢ brh¤J cÇik


ïªj¡ bfhLikfis v⮤J, ïuh#huh«nkhf‹uhŒ Jo¤J vGªjh®.
Ó®âU¤jthâfŸ òw¥g£lh®fŸ. MÆD«TlÉwF¡ f£ilfis
mL¡», m⚠cÆnuhL ngh£L vÇ¡»w bfhLik eh£oš gy
ïl§f˚ ïUªjJ. bg©fŸ rKjha« v¥go¥g£l Ãiyik¡F
22 bg©Â‹ bgUik

Msh» tªJ ïU¡»wJ v‹gj‰fhf¤jh‹ ï§nf rnfhjÇfŸ


brh‹dh®fŸ. ïªj Ãiyikƚ eh‹ f©z»ia¥
gh®¡»nw‹.m§nf bg©fis¤ Ôƚ vǤjh®fŸ, ï§nf f©z»
m¡»uk¤ij v⮤J¤ Ôia _£odhŸ v‹gj‰fhf¤jh‹ eh§fŸ
Ãidî¥ gÇrhf¡ f©z»Æ‹ áiyia¡ bfhL¤J ïU¡»nwh«.

bg©fS¡F vâuhd¡ bfhLikfis¡ f©L jªij bgÇah®


bfhâ¤J vGªjh®; moÕl¤ij¤ jf®¡f¢ brh‹dh®. ‘Ô gut£L«’
v‹wh® m©zh. ïªj¡ bfhLikfŸ ïU¡f¡TlhJ v‹gj‰fhf¢
brh‹dh®fŸ. kfË® eyD¡fhf 1929 M« M©oš br§f‰g£oš
eilbg‰w KjyhtJ RakÇahij kheh£oš, ‘vªj¥ gFâÆY«
bg©fS¡F¢ brh¤J cÇik nt©L«’ v‹w Ô®khd¤ij
tF¤âl¡ fhuzkhf ïUªj m¿thrh‹ bgÇahNj bgaiu¢ brhšÈ
eh§fŸ ïªj kheh£il el¤â¡ bfh©L ïU¡»nwh«.

1929 M« M©L br§fšg£oš RakÇahij khehL. 1930 M« M©L


<nuh£oš khehL. 1931 M« M©L« khehLfŸ. mL¤jL¤J khehL.
ï«khehLf˚ všyh«, fhtš JiwÆY«, ïuhQt¤âY«
nrUtj‰F bg©fS¡F ïl« xJ¡f¥gl nt©L« v‹gj‰F¤
Ô®khd§fŸ Ãiwnt‰w¥g£ld. bg©fŸ j§»¥ gÆy nt©L«
v‹gj‰fhf¤ Ô®khd«. ïªj K‰ngh¡F¤ Ô®khd§fis všyh« K‹
it¤J, RakÇahij ïa¡f«, bg© moikia xÊ¥gj‰F,
bg©fS« rk¤Jt« bg‰W thœtj‰fhf¥ g M‰¿aij¡ bfh©L,
tÊKiwahf xU Kiwia tF¤J¡ bfh©L ïU¡»w kWky®¢á
âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf«, ïªj kheh£il el¤â¡bfh©L
ïU¡»wJ.

cyf« KGtâY« kfË® ÉÊ¥ò cz®î V‰g£lJ. mj‹


Éisthf¤jh‹ ïu©lh« cyf¥ ngh® Koªjj‰F¥ ã‹d®, kÅj
cÇikfŸ rhrd¤ij tF¥gj‰F 1948 M« M©L or«g® 10 M«
njâ kÅj cÇikfŸ g£la« ãufld« brŒa¥g£lJ. mjDila
KjyhtJ ãÇî jahÇ¡f¥gL»wnghJ vbydh® %°btš£ m«ikah®
m⚠K¡»a g§F t»¡»wh®. Kjš ãÇî v¥go ïU¡f nt©L«?
v‹wnghJ, mbkÇ¡f muáaš r£l¤â‹ Kjš ãÇitna ï⚠nghl
nt©L« v‹W áy® brhš»wh®fŸ.

‘All men are created equal.’ ïJ mbkÇ¡f muáaš r£l¤â‹ Kjš


tÇ. ï›tÇia¥ nghLtj‰F v⮥ò »s«ò»wJ. ïªâa eh£o‹
bg© ãuâÃâjh‹ mªj v⮥ig¡ »s¥ò»wh®. ‘‘All men’’ v‹W
itnfh 23

Ú§fŸ nghl¡TlhJ. bg©fisí« m⚠ڧfŸ nr®¡f nt©L«


v‹»wh®. mj‹ Éisthf¤jh‹, ‘All humanbeings’ v‹W rhrd«
bjhl§F»wJ.

‘‘All human beings are born free and equal in dignity and rights.
They are endowed with reason and conscience and should act to-
wards one another in a spirit of brotherhood.’’
ïJjh‹ kÅj cÇikfŸ g£la¤â‹ KjyhtJ ãÇî.
ghuâia¤ âif¡f it¤j Ãntâjh
cyf¤âš bg©fŸ rKjha¤âš nrit brŒa v¤jidnah
bg©kÂfŸ tªjh®fŸ. ãshu‹° ie£o§nfš, »ôÇ m«ikah®,
Ãntâjh, m‹id bjurh ngh‹w v¤jidnah ng®fŸ Ó®âU¤j¡
fU¤JfS¡fhf tªjh®fŸ. Ãntâjh v‹wîl‹ Ãidî¡F tU»wJ.
1906 M« M©L fšf¤jhɚ fh§»u° khehL. mªj kheh£L¡F¢
R¥ãukÂa ghuâah® xU ãuâÃâahf - gh®itahsuhf¤jh‹
brš»wh®. nkhf‹jh° fu«rª¤ fhªâí« rhjhuz ãuâÃâahf¢
brš»wh®.
mªj kheh£oš Ãntâjhit¢ rªâ¡»‹wh® ghuâ. ‘‘eh‹ xU fÉP‹.
ïªâahɋ bj‰F¥ gFâƚ ïUªJ tU»nw‹’’ v‹W j‹id¤jhnd
m¿Kf« brŒJ bfhŸ»wh®. áy k neu ciuahlY¡F¥ ãwF
Ãntâjh ïtÇl« ngR»wh®. ‘‘c§fS¡F¤ âUkz« M»É£ljh?
v‹wh®. ‘M«’ v‹wh® ghuâah®. ‘c§fŸ kidÉ v§nf?’ v‹W
nf£lnghJ mt® kd« âwªJ btË¥gilahf¥ ngR»wh®. xËî
kiwî všyh« »ilahJ. ‘‘eh§fŸ bghJthf ï¥gobašyh«
miH¤J¡ bfh©L nghtJ »ilahJ. ïJ v§fŸ eh£L tH¡f«’’
v‹wh® ghuâ.
clnd Ãntâjh nf£»wh®. ‘‘50 rjåjkhf ïU¡»w M©fS¡F
k£L«jh‹ ÉLjiy nf£»Ö®fsh? 50 rjåjkhf ïU¡»w
bg©fS¡F ÉLjiy »ilahjh? ïªj g¤jh«grȤjdkhd
kd¥gh‹ikia Ú§fŸ É£blhÊ¡f nt©lhkh?’’ v‹W fLikahd
th®¤ijf˚ rhoajhf¥ ghuâah® TW»wh®.
“khj® j«ik ïÊî brŒí« klikia¡ bfhS¤Jnth«”
“ehzK«, m¢rK« ehŒfS¡F nt©Lkh«”
v‹W vGâdh® ghuâ.
24 bg©Â‹ bgUik

mij¥nghy, nkhf‹jh° fu«rª¤ fhªâ mt®j« thœÉš kw¡f


Koahjt®fŸ jĜ¥ bg©fŸ. bj‹ M¥ãÇ¡f eh£oš eilbg‰w X®
r¤âah»uf¥ nghuh£l¤ij¥ g‰¿¥ ò¤jf« vGâ ïU¡»wh®.
‘‘Satyagraha in South Africa’’ v‹gJ mj‹ bga®. mªj¥ ò¤jf¤âš
F¿¥ãL»wh®. “eh§fŸ mw¥nghuh£l« el¤Jtj‰fhf, r¤âah»uf«
brŒtj‰fhf, Vuhskhd jĜ¥ bg©fnshL âu©L br‹W bfh©L
ïU¡»nwh«. eh§fŸ elªJ brš»wnghJ, X® ïl¤âš MW
FW¡»L»wJ. mªj M‰¿š j©Ù® ntfkhf XL»wJ. eh§fŸ
mij¡ flªJ nghuh£l« el¡»w ïl¤J¡F¢ bršy nt©L«.

fhªâ¡F cjÉa jĜ¥bg©fŸ


m¥nghJ xUtU¡bfhUt® fu§fis¥ g‰¿¡ bfh©L ïªj M‰iw¡
flªJ Élyh« v‹W Ãid¤J M‰¿š flªJ brš»nwh«.
m¥nghJjh‹ vâ®ghuhjÉjkhf mªj Ég¤J V‰g£lJ. xU bg©
ifƚ ïUªj MW khj¡ FHªij, j©ÙNj ntf« mâfkhdîl‹
Ãiy jLkh¿ M‰¿š ÉGªJ ÉL»wJ. v¥goahtJ FHªijia¤
njL§fŸ v‹W gj‰w¤njhL brh‹nd‹. mªj¥ bg© brh‹dhŸ.
‘ïÅ mªj¡ FHªij »il¡fhJ. mJ ïwªJ nghŒ ïU¡F«.
k‰wt®fisahtJ fh¥gh‰W§fŸ. btŸs« tUtj‰FŸ br‹W
Élyh«. nghuh£l ïl¤J¡F¢ bršy nt©L«. flikia¢
brŒnth«. FHªijia¤ njl nt©lh«. mJ KoªJ É£lJ’’ v‹W
brh‹dhŸ.

v‹ cŸs« gj‰w« milªjJ. v‹Dila thœeh˚ mªj¡


fh£áia kw¡f Koaɚiy. mªj¤ jÄH¢áia eh‹ kw¡f kh£nl‹.
âahf cz®î v‹gij m⚠ïUªJ eh‹ bg‰nw‹. j‹ brhªj¡
FHªijia¤ j©Ùǚ ÉLtj‰F kd« xU¥glhJ. mtŸ gj¿¥
nghŒ¤ njl nt©oa neu¤âš k‰wt®fˋ vâ®fhy¤ij¥ g‰¿¡
ftÅ¥ngh«, flikia¥ g‰¿¢ áªâ¥ngh« v‹W brh‹d fU¤J,
v‹Dila cŸs¤âš MHkhf xU fU¤ij Éij¤jJ.

mJk£L« mšy. âšiyaho tŸËa«ik¡F¡ fLikahd nehŒ.


áiw¡F cŸnsna ïwªJ nghthŸ v‹w v©z¤âš filá neu¤âš
mtis¤ ö¡»¢ áiw¡F btËƚ mD¥ò»wh®fŸ. tŸËa«ik
bkȪJ, kuz¤njhL nghuho¡ bfh©L ïU¡»w mªj cliy¤
ö¡»¡ bfh©L b#ƚ thrȚ ïUªJ tU»wh®fŸ. Ợir¡fhf¢
nr®¡»wh®fŸ. g¡f¤âš fhªâah® ïU¡»wh®. mt® mâfkhf¡
ftiy¥gL»wh®.
itnfh 25

m¥nghJ, tŸËa«ik fhªâahiu¥ gh®¤J¢ brh‹dh®: ‘‘Ú§fŸ


flikia¢ brŒí§fŸ. thH nt©oat®fS¡fhf neu¤ij¢
brytÊí§fŸ. v‹ fij KoªJ ÉL«. ÉLjiy¡fhf, 炙U¡F«
k¡fˋ cÇik¡fhf Ú§fŸ nghuhL»Ö®fŸ. mªj¡ flikia¢
brŒí§fŸ’’ v‹W brh‹dhŸ. mijí« kw¡f KoahJ v‹W
T¿É£L ï‹bdhU ïl¤âš fhªâah® bjÇÉ¡»wh®.

‘‘v‹dnth bjÇaɚiy. ïªj¤ jĜ¥ bg©fnshL eh‹


gHF»wnghJ, mt®fŸ fh£L»w m‹ig¥ gh®¡»wnghJ, v‹ kdâš
V‰gL»w xU ghr«. Vnjh ó®tb#‹k gªj« nghš ïU¡»wJ.
ï›tsî ghr¤njhL ïU¡»wh®fŸ.’’ ïJî« mªj¥ ò¤jf¤âš
tU»wJ.

thŸ Vªâa kfË®


ïªj k©Âš cÇikfS¡fhf thŸ Vªâ¥ nghuhoat®fŸ bg©fŸ.
ifƚ thŸ Vªâ btŸisaid v⮤J¥ ngh®¡fs¤âš òFªJ, j‹
fzt® K¤JtLfehj® bfhšy¥g£lj‰F¥ ãwF« í¤j fs¤âš
ËW bt‰¿ bg‰whnu åu e§if ntY eh¢áah®, mt® thŸ Vªâ¥
ngh® òǪjt®.

M®ãa° efu¤ij¥ bgU«gil NœªJ bfh©lJ v‹W nfŸÉ


¥g£lîl‹, gil¡F¤ jiyik jh§»¡ ftr« mªJ br‹W, mªj
M®ãa° efu¤ij¡ if¥g‰Wtj‰fhf¥ ngh»wnghJ, FW¡nf
nuhl®° nfh£il x‹W tU»wJ. n#h‹ M¥ M®¡ ifƚ
Míj¤njhL, j‹ gilnahL K‹dÂƚ É»wh®. mfÊ ïU¡»wJ.
flªJ bršy nt©L«. vâÇ¥gilƋ gy« mâf«. mfÊƚ ïtns
Fâ¡»whŸ. KjiyfËl« ïUªJ j¥ò»whŸ. ghŒªJ tU« <£o,
m«òf˚ ïUªJ j¥ò»whŸ. VÂia¤ ö¡» mtns mªj¡
nfh£il¢ Rtǚ nghL»whŸ. nfh£il¢ Rtǚ V¿, ïu©lhtJ
goƚ fhš it¡»whŸ. m«ò x‹W ghŒªJ tU»wJ.
njhŸg£ilia¡ »Ê¡»wJ. ïu¤j« Õ¿L»wJ.

m¥nghJ« mtŸ fy§fɚiy. mªj m«ig¥ ãL§» v¿ªJÉ£L


nkY« brš»whŸ. mªj VÂƋ c¢á¥go¡F¢ br‹W, nfh£ilƋ
c¢áia beU§F»w neu¤âš njhS¡F«, fG¤J¡F« ïilƚ
T®ikahd m«ò x‹W tªJ ghŒ»wJ. ïu¤j« Õ¿£L¥ ghŒ»wJ.
mªj m«ig¥ ãL§» v¿»whŸ. mj‰F« nkš mtŸ k⚠nkš
É»whŸ. cl‹ ïU¡»w m¤jid åu®fS¡F« bkŒáÈ®¡»‹wJ
26 bg©Â‹ bgUik

mªj¡ fh£á. midtU« mnj Kiwƚ òw¥gL»wh®fŸ. nuhl®°


nfh£il 圪jJ. M®ãa° efu¤ij¡ if¥g‰¿dh® n#h‹ M¥ M®¡
ï¥go¥g£l åu¤ij mªj¥ bg© Ãfœ¤âdhŸ.

filáƚ k‰wt®fŸ Nœ¢áahš mtŸ 圤j¥g£L, M§»ny


a®fshš áiwão¡f¥g£l ãwF, ‘‘ïtŸ NÅa¡fhÇ, ngŒfnshL
thr« brŒ»wtŸ’’ v‹W brhšÈ, ÉwF¡ f£ilfis mL¡»
cÆnuhL mtis m⚠ngh£L, beU¥ò it¤J¡ bfhS¤âdh®fŸ.
1731 M« M©L nk khj« 31 M« njâ ïªj Ãfœ¢á eilbg‰wJ.
m¤jifa åu cz®¢á kfË®¡F c©L.

bg©fŸ bgh§» vGªjhš ïªj¥ óÄ v‹dhF«?

mij¤jh‹ #h‹áuh ïy£RÄghŒ Ãiyeh£odh®. FthÈa®


nfh£ilia¡ if¥g‰¿anghJ, #h‹áuh ftr« mªJ, thŸ Vªâ,
nghuho¡ filátiuÆY« k©oÆlhkš, j‹ åu®fŸ všyh«
koªjj‰F¥ ãwF, Jnuhf¤jhš jh‹ rhŒ¡f¥g£lnghJ« Tl¡ filá
ÃÄl« tiu nghuhodhŸ. cl«bgšyh« m«òfŸ ghŒªj Ãiyƚ
cƮɣlh® #h‹áuh ïy£RÄ ghŒ.

mij¢ R£o¡fh£o¤jh‹ nejhÍ, jĜ¥ bg©fŸ gil¡F


‘‘#h‹áuh buÍbk‹£’’ v‹W bga® N£odh®. #h‹á¡fhf
m‹iw¡F ïy£RÄghŒ ïUªjh®. ïªâa¥ bg©fŸ ÉLjiy¡fhf
MÆu« MÆu« ïy£RÄghŒfis eh« cUth¡f nt©L« v‹W
nejhÍ âu£oa mªj¥ gil¡F¤ jiyik jh§»at® jÄHf¤âš
ãwªj bg© nf¥l‹ y£RÄ.

rhjid kfË®
vâY« e«Kila rnfhjÇfŸ ris¤jt®fŸ mšy. vtbu°£ c¢áƚ
Kjyhtjhf V¿a bg© g¢nrªâÇ ghš. bl‹Å° Éisah£oš
rhÅah Ä®rh ïªâahî¡F ï¥nghJ òfiH¤ njo¡ bfhL¤J
ïU¡»wh®. ã.o. cõh j§f¥ gj¡f§fis mŸË¡ Fɤjh®. ïªj
k©Âš kiwªjhY« mtUila Ñj« fh‰¿š v‹bw‹W« fyªJ
ïU¡»w ïirauá v«.v°. R¥òby£RÄ mt®fŸ Ãidî¡F
tU»wh®. mt® ‘ghuj u¤dh’ g£l« bg‰wt®. ïªâuh fhªâ m«ikah®
ngh‹nwh® ekJ eh£L¡F¥ bgUik njo¡ bfhL¤J ïU¡»wh®fŸ.

nehgš gÇR bg‰w mk®¤âah br‹, ‘Missing Women’ v‹w ò¤jf¤âš


g¤J¡ nfho bg©fŸ khakhf¥ nghŒÉ£lh®fŸ v‹W brhš»wh®.
itnfh 27

bfhšy¥g£L, mÊ¡f¥g£L njLthNj¿¥ nghŒ É£lh®fŸ. ïâš


_‹W nfho¥ bg©fŸ ïªâa®fŸ. ehŸnjhW« fhzhkš nghŒ¡
bfh©L ïU¡»wh®fŸ’ v‹W brhš»wh®. ehŸnjhW« bg©
FHªijfŸ bfhiy brŒa¥gL»wh®fŸ. ïJ M®¤J vH nt©oa
neu«. Ú§fŸ bfhL¡»w cÇik¡ FuY¡F, eh§fŸ c§fŸ g¡f¤âš
Jizahf ïU¥ngh«. Ú§fŸ mŠál¤ njit ïšiy.

bg©fS¡F v§nf ghJfh¥ò ïU¡»wJ? g¤âÇifia¥ òu£o¥


gh®¤jhš ghÈaš bfhLik k£Lkh? ntiy¡F¢ br‹W âU«ò»‹w
bg©fˋ f‰ò¡F v§nf ghJfh¥ò ïU¡»wJ? f‰gʤJ¡ bfh^ukhd
Kiwƚ bfhiy brŒa¥gL»wh®fŸ. bg©fŸ k£Lkh? ts®ªJ
tU« á‹dŠáW bg© FHªijfS¡F« Tl ïªj Ãiyik
V‰gL»wJ. tuj£riz¡ bfhLikfS«, mjdhš Éis»‹w
nfLfS«, åLf˚ el¡»‹w m¡»uk§fS« ehS¡F ehŸ bgU»¡
bfh©nl ngh»‹wd.

xU bg©Â‹ cŸs¤ij¥ òǪJ bfh©L brŒâahs®fŸ vGj


nt©L«. Ék®rd§fis eh§fŸ V‰W¡ bfhŸ»nwh«. eh§fŸ
áiwƚ ïUªj 19 khj fhy¤âš, eh£o‹ nfho¡fz¡fhd k¡fŸ
kd§f˚ kWky®¢á âuhÉl K‹nd‰w¡ fHf« v‹w mik¥ig
Ãiy ÃW¤âaJ jĜ¥ g¤âÇiffŸ, M§»y¥ g¤âÇiffŸ, thu
VLfŸ, âd VLfŸ. 19 khj fhyK« v§fŸ ïa¡f¤ij eh£L
k¡fS¡F Ãidñ£o¡ bfh©L ïUªjt®fŸ ïªj eh£o‹
g¤âÇifahs®fŸ. mt®fS¡F¤ jiytz§» ïªj¡ f£l¤âY«
eh‹ e‹¿ bjÇɤJ¡ bfhŸ»nw‹.

xU brŒâ tU»wJ. bg‰nwhU¡F xnu ãŸis. e‹whf¥ go¤jt‹.


âUkzkhdîl‹ j«gâfŸ njÅyî¡F¢ brš»wh®fŸ. m§nf
FËaš miwƚ mªj¡ fzt‹ ïwªJ É£lh‹. mij vªj tifƚ
brŒâ nghL»wh®fŸ? mij eh‹ ï§nf ÉtÇ¡f ÉU«gɚiy.
thœ¡if ïHªJÉ£lhns mªj k§if, mU«ãa neu¤âš mÊ¡f¥
g£LÉ£lnj mªj¤ j§if. mtŸ cŸs« v‹d ghLgL«
v‹WvGJnfhiy¥ ão¤J vGJ»wnghJ xU ÃÄl« áªâ¤jh®fsh?
tahfuh kh¤âiu rh¥ã£LÉ£L¡ FËaš miw¡FŸ
br‹wh®fŸ v‹W vGJtj‰F v¥go kd« tªjJ? brhªj¡
f‰gidia¢ brŒâahf vGjyhkh? e« j§if, e« ãŸis v‹whš
eh« vGJnthkh? g¤âÇiffŸ k£L« mšy btŸË¤âiu, á‹d¤
âiu ngh‹w Clf§fŸ, fhk¥ bghUshf, nghij¥bghUshf, nkhf¥
28 bg©Â‹ bgUik

bghUshf¥ bg©fis¡ fh£o mt®fis ïÊîgL¤J»w xU


g©ghL ts®¡f¥gL»wJ.

ïjDila Éisî v‹d?

eh« fÂÅ cyf¤âš thœ»nwh«. rk¤Jt« nt©L« v‹W brhš


»nwh«. Mdhš, bg©fis¢ bfh¢ir¥gL¤â, ïÊîgL¤J»‹w
ÃiyikfŸ tsU»‹wJ. vªbjªj Éj¤âš J‹g§fŸ. ntiy¡F¢
brš»w bg©fˋ ÛJ v¤jid t¡»ukhd¥ gh®itfŸ, curšfŸ.
mªj¥ bg©fshš btËƚ brhšy Ko»wjh? ngUªJ f˚,
eilghijf˚, T£lkhd ïl§f˚, fil åâf˚ brš»wnghJ,
x›bthU bg©Q«, x›bthU ehS« mil»‹w J‹g§fŸ mtŸ
cŸs¤ij¢ ršyil¡ f©fshf¤ Jis¡»‹wd. m©z‹,
jf¥gÅl« brhšy Ko»wjh? brhšy KoahJ. brhšy¡ TR»whŸ.

Jiz ïU¥ngh«
fhtš Ãiya¤J¡F¢ bršy Koíkh? br‹whš bg©fS¡F¥
ghJfh¥ò c©lh? mJnt bt£f¡ nflhd Éõakh» ÉL«.
ï¤jidí« bg©fŸ ehŸnjhW« mDgɤJ¡ bfh©L
ïU¡»wh®fŸ. ïªj¡ bfhLikfŸ Ú¡f¥gl nt©L« v‹W
brh‹dhš, m¡»uk« brŒ»‹w fu§fŸ K¿¡f¥gl nt©L« v‹W
brh‹dhš, k§ifanu Ú§fŸ M®¤bjG§fŸ. c§fSila
ngh®¡fs¤J¡F eh§fŸ Jizahf ïU¥ngh«.

bg©fŸ ïl xJ¡ÑL g‰¿ ï§nf ngádh®fŸ. mJF¿¤J, ïªj


kheh£oš Ô®khd« Ãiwnt‰¿ ïU¡»nwh«.

v§fŸ flikfŸ mnjhL KoªJ ÉLtJ ïšiy. eh§fŸ kfË®


cÇik, kfË® ey‹, kfË® ghJfh¥ò M»at‰¿‰F¥
gÂah‰WtnjhL, âuhÉl ïa¡f¡ bfhŸiffis¥ ghJfh¥gJ«
v§fŸ neh¡f« MF«. v§fŸ ïy¡if mila j‹dyk‰w
cz®nthL, âahf cz®nthL ïªj ïa¡f¤ij eh§fŸ el¤â¢
brš»nwh«. ïªj kfË® kheh£il bt‰¿fukhf el¤âa m‹ò¢
rnfhjÇfS¡F Û©L« xU Kiw e‹¿ bjÇɤJ, kfË®
cÇik¥ngh® btšy£L« vd¡ T¿ Éil bgW»nw‹,

(cyf kfË® eh˚, 08.03.2005 m‹W, br‹id fhkuhr®


mu§»š eilbg‰w kWky®¢á kfË® kheh£oš,
itnfh M‰¿a ciu)
itnfh 29

Ô®khd§fŸ
ïu§fš
flªj 2004 M« M©L or«g® â§fŸ 26 M« ehŸ, MÊ¥ nguiy
(RdhÄ) jh¡»ajhš, ïªâah, ïªnjhndÎah, ïy§if,
khy¤ÔîfŸ, jhŒyhªJ, nrhkhÈah M»a ehLfˋ flnyhu¥
gFâfŸ nguÊî¡F cŸshÆd. x‹wiu ïy£r¤J¡F« nk‰g£nlh®
ïwªjd®. ïa‰ifƋ Ӊw¤jhš nguh ïa‰ifƚ mĜªJnghŒ,
jkJ ï‹DÆiu ïHªjt®fS¡F ï«khehL jdJ Mœªj ïu§fiy¤
bjÇɤJ¡ bfhŸ»wJ.

Ô®khd« v© 1

âahf nt§iffS¡F¥ ghuh£L


jÄH®fˋ cÇik¡fhf¡ Fuš bfhL¤jjhš, bghlh r£l¤â‹Ñœ
mÃahakhf¡ ifJ brŒa¥g£L - 19 khj fhy« áiwthœit V‰W
c¢rÚâk‹w¤âš fU¤JÇik¡fhf thjho bt‰¿ bg‰w âahf
nt§if itnfh mt®fS¡F«,-khwhj beŠRu¤Jl‹
ml¡FKiwia v⮡bfh©l âahfnt§iffŸ v©kU¡F«
ï«khehL ghuh£Lfis¤ bjÇɤJ¡ bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš: nfhksh

tÊbkhÊjš: ckh nfhj©luhk‹

Ô®khd« v© 2

m¿P® m©zh mt®fˋ fdî¤ â£lkhd nrJ¡fhšthŒ¤


â£l¤ij k¤âa muR Ãiwnt‰W« v‹W m‹iwa ãujk® th{ghŒ
mt®fŸ , fHf¤â‹ kWky®¢á¥ nguÂƚ m¿É¡f¢ brŒjnjhL,
lh¡l® k‹nkhf‹á§ mt®fŸ jiyikÆyhd I¡»a K‰ngh¡F¡
T£l muR ï¤â£l¤ij Ãiwnt‰W« v‹W Fiwªjg£r
brašâ£l¤âš m¿É¡f¢ brŒjik¡fhfî«;
30 bg©Â‹ bgUik

kj ešÈz¡f¤ij tÈíW¤âí«, eâÚ® ïiz¥ò¡fhfî«,


j«ik¤jhnk tU¤â¡bfh©L, âUbešntÈƚ ïUªJ br‹id
tiu - 19 kht£l§fˋ tÊahf 42 ehŸfŸ 1200 ».Û. bjhiyî
bfh£L« kiHÆY«, bfhS¤âa btÆÈY« 3000 bjh©l®fSl‹
kWky®¢á¥ gaz« nk‰bfh©L, ïy£r¡fz¡fhd k¡fis¢
rªâ¤J ÉÊ¥ò cz®it V‰gL¤âaik¡fhfî«;

m‹id¤ jĜ bkhÊia¢ br«bkhÊahf m¿É¤âl¥


gšyh©Lfshf¤ bjhl®ªJ Fuš bfhL¤jik¡fhî«; RdhÄ
kWthœî Ãâahf¤ jÄHf muál« Kj‹KjȚ %ghŒ 10 ïy£r«
bfhL¤J ghâ¡f¥g£lt®fŸ Ja® Jil¡f ekJ cŸSz®it
btË¥gL¤âaik¡fhfî«; ãiH¥ò¡fhf btËehLfS¡F¢ br‹W,
m§F Vb#©Lfshš Vkh‰w¥g£L áiwƚ mil¡f¥g£l
jÄH®fŸ, jhŒehL âU«ãtu k¤âa muR¡F nt©LnfhŸ ÉL¤J
mt®fŸ ghJfh¥ghf¤ âU«ã tu¢ brŒjik¡fhfî« fHf¥ bghJ¢
brayhs® òu£á¥òaš âahfnt§if itnfh mt®fis ï«khehL
thœ¤â¥ ghuh£L»wJ.

K‹bkhÊjš : yjh brštuh{

tÊbkhÊjš: ïªJnyfh

Ô®khd« v© 3

bg©fŸ ïl xJ¡ÑL
r£lk‹w, ehlhSk‹w§f˚ bg©fS¡F 33 rjåj ïl xJ¡ÑL
brŒa nt©oaJ fhy¤â‹ f£lha« MF«. #dehaf¤J¡F¥ bghÈî
C£lî«, kfË® cÇik fh¡fî«, ïªj ïl xJ¡ÑL aikahj
x‹W MF«. bfhŸif msɚ, eh£o‹ muáaš f£áfŸ mid¤J«
ïjid V‰W¡ bfh©L ïUªjhY«Tl, ïªj ïlxJ¡Ñ£L¡fhd
knrhjh, m¡fiwíŸs r¡âfŸ, rhk®¤âakhf¥ nghL»‹w
K£L¡f£ilfshš ehlhSk‹w¤âš Ãiwnt‰w¥glhkš
ïU¡»wJ.

ehlhSk‹w k¡fsitƚ j‰nghJ cŸs bkh¤j cW¥ãd®fˋ


v©Â¡ifia mâfǤJ, mj‹_y« 33 rjåj« kfËU¡F
ïlxJ¡ÑL brŒayh« vD« fU¤J r®¢ir¡F cÇajhf ïU¥gjhš,
ïJF¿¤j thj¤âš fhy¤ij¡ fl¤â¡ bfh©L ïU¡fhkš,
ehlhSk‹w¤âY«, r£lk‹w§fËY« j‰nghJ cŸs ïl§fˋ
itnfh 31

mo¥gilƚ 33 rjåj« kfËU¡fhd ïlxJ¡ÑL tH§Ftj‰fhd


knrhjhit k¤âa muR, ehlhSk‹w¤âš cldoahf Ãiwnt‰w
nt©L« vd ï«khehL tÈíW¤J»wJ.

K‹bkhÊjš I. K«jh{

tÊ bkhÊjš M®. Érhyh£á

Ô®khd« v© 4

Úâk‹w§f˚ ïl xJ¡ÑL
ÑHik Úâk‹w§f˚ ïUªJ c¢rÚâk‹w«tiu mâf msɚ
kfË® Úâgâfshf Ãakd« brŒa cÇa elto¡iffis nk‰bfhŸs
k¤âa - khÃy muRfis ï«khehL tÈíW¤J»wJ.

K‹bkhÊjš ïªâuhÂ

tÊbkhÊjš g¤kh fU¥igah

Ô®khd« v© 5

Äa‹kh® eh£o‹ #dehaf¤ij¡ fh¥gj‰fhf ïuhQt M£áia


v⮤J t‹Kiwa‰w mw¥ngh® el¤âtU« M§ rh‹ N FÆ,
gâidªJ M©LfS¡F« nkyhf å£L¢ áiwƚ mil¡f¥g£L,
J‹òW¤j¥gL»‹w bfhLikia ï«khehL f©o¡»wJ. áiwƚ
ït® ïUªjnghJ«, nj®jȚ ïtuJ f£á Äf¥bgÇa bt‰¿
bg‰W«Tl, rkhjhd¤J¡fhd nehgš gÇir ïtU¡F tH§» cyf«
bfsuɤjnghâY« ï‹dK« å£L¢ áiwƚ mtiu Kl¡» it¤J
ïU¥gJ bfhLikahd mÚâ MF«.

mtiu å£L¢ áiwƚ ïUªJ ÉLÉ¡fî«, mtuJ #dehaf


cÇikfis¡ fh¡fî«, ïªâa muR g‹dh£L k‹w§f˚ Fuš
bfhL¥gnjhL, ïJF¿¤J jdJ fU¤ij Äa‹kh® muál«
tÈíW¤j nt©L« vd ï«khehL nf£L¡ bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš m«_® ãnukh

tÊbkhÊjš ã. bfsršah
32 bg©Â‹ bgUik

Ô®khd« v© 6

jÄHf muዠr_fey¤ â£l§fŸ mo¤j£L k¡fS¡F Kiwahf¢


br‹W miltJ ïšiy. ï⚠muR îthf« bk¤jdkhf¢
brašgL»wJ. m¤Jl‹ yŠr«, KiwnfLfŸ mâfǤJ cŸsd.
khÃy kfË® cÇik Miza«, kfË® nk«gh£L¡F xJ¡» cŸs
bjhifia, ÉÊ¥ò cz®î ïa¡f§fS¡F Kiwahf¢ bryî
brŒt⚠kht£l r_f ey¤Jiw m¡fiw brY¤JtJ ïšiy.
kfË® Ra cjÉ¡ FG¡fis MS« f£áÆdNj muáaš
elto¡iffS¡F Mjuthf brašgL« mik¥ghf kh‰¿ tU«
ntiyfis muR mâfhÇfŸ brŒJ tU»‹wd®.

ï¤jifa¥ ngh¡F¡F f©ld« bjÇÉ¥gnjhL, v›Éj¥ ghFghL«


 jÄHf muዠr_fey¤â£l§fˋ ga‹fŸ mid¤J
kfËU¡F« br‹W milí« tifƚ elto¡iffis nk‰bfhŸs
nt©Lbkd¤ jÄHf muir ï«khehL nf£L¡ bfhŸ»wJ.

Ô®khd« v© 7

fhtš Ãiya§f˚ bg©fS¡F vâuhf eilbgW« cÇik ÛwšfŸ


jL¤J ÃW¤j¥gl nt©L«. kht£l kfË® fhtš Ãiya§f˚
ïil¤juf®fˋ elto¡iffŸ bg©fS¡F vâuhfnt cŸsJ.
ïil¤juf®fŸ, kfË® fhtš Ãiya mâfhÇfˋ ïizªj
brašghLfshš ghâ¡f¥g£l bg©fS¡F cÇa Ãthuz«
»il¡fhkš nkY« ghâ¥ò V‰gL»wJ. kfË® fhtš Ãiya§f˚
m¥ghÉ¥ bg©fis fî‹áȧ v‹w bgaǚ mehfÇfkhfî«, kd«
ò©gL«goí« fhtšJiw mâfhÇfŸ elªJ bfhŸ»‹wd®.

vdnt, ghâ¡f¥g£l bg©fis¡ f©Âakhf el¤JtJl‹,


mt®fS¡F Ãaha« »il¤âL« tifƚ cÇa elto¡iffis
nk‰bfhŸs nt©Lbkd¤ jÄHf muir ï«khehL nf£L¡
bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš kšÈfh jahs‹

tÊbkhÊjš ruRtâ
itnfh 33

Ô®khd« v© 8

bg© bjhÊyhs®fŸ
mik¥òrhuh bg© bjhÊyhs®fŸ Ô¥bg£o, g£lhR, Õo, ã‹dš
Mil, f£Lkhd¤ bjhʚ brŒnth®, jÅah® kU¤Jtkidf˚
gÂah‰W« brÉÈa®fŸ ngh‹nwh® ï¤bjhʚfŸ _y« ÄfÄf¡
Fiwªj tUthiana <£L»wh®fŸ. r£l¥go ntiyneu« 8 kÂ
v‹whY«, 12 k neu« ntiy brŒíkhW
f£lha¥gL¤j¥gL»wh®fŸ. ït®fS¡F tU§fhy it¥ò Ãâ,
bjhÊyhs® <£LWâ fh¥ò ngh‹w rYiffŸ »ilahJ. vªjÉjkhd
gÂ¥ghJfh¥ò« ïšiy.

FHªij¤ bjhÊyhs®fis¥ g¡F mk®¤â¡ bfhŸtnj r£l¥go


F‰w« MF«. Mdhš tWik¡ fhuzkhf, gŸË¡F¢ bršY« taâš
ïU¡F« bg© FHªij¤ bjhÊyhs®fŸ åL k‰W« bjhÊyf§f˚
gÂah‰W»‹wh®fŸ. m¥bg© FHªij¤ bjhÊyhs®fS¡F Äf¡
Fiwªj Câank tH§f¥gL»wJ. mJ k£L« m‹¿, mt®fis¡
bfhLik¥gL¤J« brŒâfŸ ehS« tªjt©zkhf cŸsd.

vdnt, ï¤jifa mik¥òrhuh bg© bjhÊyhs®fS¡F¥ gÂ


ghJfh¥ò KjÈa rYiffŸ »il¥gj‰F cÇa elto¡iffis
k¤âa, khÃy muRfŸ nk‰bfhŸs nt©Lbkd ï«khehL nf£L¡
bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš o. njt»

tÊbkhÊjš åutešÿ® nty«khŸ


Ô®khd« v© 9
e« eh£oš cŸs brŒâ¤jhŸfS«, bjhiy¡fh£áfŸ,
âiu¥gl§fS« ghYz®it¤ ö©o ïyhg« <£l¡Toa tiff˚
gugu¥ghd brŒâfis btËÆL»‹wdnt jÉu, rKjha
K‹nd‰w¤J¡fhd brŒâfis btËÆLt⚠ftd« brY¤JtJ
ïšiy. vªjtifahd brŒâ Clf§fËY«, bg©fis¥ g‰¿a
És«gu§fŸ, ciuahlšfŸ, eif¢Rit¤ JQ¡FfŸ vd¥ ghÈaš
t¡»u§fis tÊaÉ£L fhR gz« g©Qtânyna F¿¡nfhshf
ïU¡»wh®fŸ. áy bg© fÉP®fŸ Tl jh§fŸ gil¡F«
fÉijf˚ bg©ikiaí«, bg©Âa¤ijí« bfh¢ir¥gL¤â
tU»‹wd®.
34 bg©Â‹ bgUik

ntsh©ik¤ JiwÆY«, m¿Éaš JiwÆY« #¥gh‹ eh£oš


Éa¤jF K‹nd‰w« milªJ ïU¥gj‰F«, fhyªjtwhik, fod
ciH¥ò M»a ešy ïašòfŸ midtÇlK« Ãu«ã ïU¥gj‰F«
mªeh£o‹ Clf§fns bgÇJ« fhuzkhf ïU¡»wJ v‹gij
neh¡F«nghJ, ekJ Clf§fˋ ngh¡F f©L ï«khehL
ftiy¥gL»wJ. bg©fis¡ ft®¢á¥ gJikfshf k£Lnk
á¤jÇ¡»w ïÊÉid¡ f©o¡»wJ.

rKjha¤âY«, bghUshjhu¤âY«, m¿Éaš, fiy, g©ghL, ehfÇf«


vd mid¤J¤ JiwfËY« K‹nd‰w« fh©gj‰F¥ bghW¥ò
cz®¢ánahL«, ftiyílD« e« eh£L Clf§fŸ gÂah‰¿l
nt©Lbkd ï«khehL nf£L¡ bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš M®. á‹d«khŸ

tÊbkhÊjš b#aªâ

Ô®khd« v© 10

njáa kfË® Miza« k‰W« khÃy muዠќ cŸs kfË®


Miza« M‰W»‹w gÂfŸ ï‹D« »uhk¥òw§fis¢ br‹W
milaɚiy. go¤j nkšj£L k‰W« eL¤ju¡ FL«g¥
bg©fËilna k£L«jh‹ m›tik¥òfˋ brašghLfŸ
bjÇ»‹wd. bghUshjhu¤âš eȪj k‰W« fšÉ m¿î ïšyhj
bg©fis¢ br‹W milí« tifƚ ï›tik¥òfˋ gÂfŸ,
brašghLfŸ mikªâl nt©Lbkd ï«khehL tÈíW¤J»wJ.

K‹bkhÊjš òZgyjh »UZz‹

tÊbkhÊjš rnuh#h

Ô®khd« v© 11

bg© FHªijfŸ bfhiy


jĜeh£oš bg©fˋ ãw¥ò É»j« 1000 ¡F 958 v‹w É»j¤âš
mikªJ cŸsJ. jÄHf¤â‹ áy kht£l§f˚ bg© FHªijfŸ
bfhšy¥gL»‹w brŒâ cy»‹ ftd¤ij <®¤J cŸsJ. mJ k£L«
m‹¿, fUɚ ïU¡F« FHªijfŸ Tl °nf‹ brŒa¥g£L bg©
FHªijfshf ïUªjhš fU¡fiy¥ò brŒ»w bfhLik bgUksɚ
eil bgW»wJ. ï¡bfhLikia¤ jL¤J ÃW¤âl, ï¡F‰w§fis¥
itnfh 35

òÇnth® ÛJ jÄHf muR Äf¡ fLikahd elto¡iffis


nk‰bfhŸs nt©Lbkd ï«khehL tÈíW¤J»wJ.

K‹bkhÊjš bfsršah uÉ

tÊbkhÊjš fiyth khÇK¤J

Ô®khd« v© 12

bg©fŸ Ûjhd t‹bfhLik


bg©fŸ ÛJ eilbgW« ghÈaš t‹KiwfŸ ï¥nghJ m¿Éaš
fUÉfˋ JiznahL eilbg‰W tUtJ bgU§ftiy mË¡»w
brŒâahf ïU¡»wJ. ï¤jifa t‹KiwfŸ m©ik¡fhykhf
Äfî« mâfǤJ tU»‹wd. ïjdhš ghâ¡f¥g£l bg©fŸ, jkJ
vâ®fhy thœit¡ fUâ j§fŸ Ûjhd ghÈaš t‹bfhLikfŸ
F¿¤J btËƚ brhštJ ïšiy. btËƚ bjÇ»‹w ghÈaš
t‹Kiw¢ brŒâfŸ k£Lnk ga§fu¤ij V‰gL¤Jkhdhš -
kiw¡f¥g£LÉ£l brŒâfŸ v¤jifa ntjidia
V‰gL¤j¡Toajhf ïU¡F« v‹gij v©Â¥ gh®¡f
nt©oat®fshf ïU¡»nwh«.

ghÈaš t‹bfhLikfshš ghâ¡f¥g£l bg©fˋ tH¡FfŸ 20


rjåj« k£Lnk gâî brŒa¥gL»wJ. mâY« F¿¥ghf¤
jhœ¤j¥g£l¥ bg©fˋ tH¡FfŸ 5 rjåj« k£Lnk fhtš
Ãiya§f˚ gâî brŒa¥gL»‹wd. nkY«, flªj 15 M©Lfshf
v©z‰w¥ ghÈaš tH¡FfŸ Úâk‹w§f˚ ÉrhÇ¡f¥glhkš
»l¥ãš nghl¥g£L¡ »l¡»‹wd vD« brŒâfis, ‘cyf k‹Å¥ò
khk‹w« (Amnesty International) X® m¿¡ifƚ vL¤J ciu¥gij
ï«khehL ÄFªj ftiynahL R£o¡fh£L»wJ.

bg©fˋ Ûjhd t‹bfhLik¤ jh¡Fjšfis¤ jL¥gj‰fhf 1984,


1989 M« M©Lf˚ Ãiwnt‰w¥g£l r£l§fŸ cÇa ghJfh¥ig
mË¡fɚiy. vdnt, jÄHf muR ïJF¿¤j¥ ãu¢rhu¤ijí«,
f©fhÂ¥igí« gy¥gL¤JtJl‹, ghÈaš t‹bfhLikfshš
ghâ¡f¥g£l bg©fS¡F muR j¡f ghJfh¥ò tH§FtnjhL,
mt®fS¡F xU Ãuªju¥ gÇfhu« mË¡f nt©L« vdî« ï«khehL
tÈíW¤J»wJ.
36 bg©Â‹ bgUik

K‹bkhÊjš ru°tâ gh¡a‹

tÊbkhÊjš kÂa«khŸ

Ô®khd« v©. 13

bg©fS¡F g¤âu¥ gâî¡ f£lz¢ rYif


bg©fŸ brh¤Jfis¥ g¤âu¥ gâî brŒa¥ òJit khÃy muR 50
rjåj« g¤âu¥ gâî¡ f£lz¢ rYif tH§» cŸsJ. òJit khÃy
muዠïªj elto¡ifia ï«khehL tunt‰»wJ. kfË®¡F kh©ò
nr®¡F« ï¤â£l¤âid ïªâahɋ mid¤J khÃy§fS« ã‹g‰w
nt©Lbkd ï«khehL nf£L¡ bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš y£RÄ éth

tÊbkhÊjš nf. gh¡ay£RÄ

Ô®khd« v© 14

kz thœ¡if
ïUgjh« ü‰wh©o‹ bjhl¡f¤âš ïUªjijÉl j‰nghJ
bg©fˋ Ãiyƚ K‹nd‰w« V‰g£L ïU¡»wJ v‹whY«, kz
cwîf˚ bg©fS¡F¥ gy¤j ã‹dilî V‰g£L cŸsJ.
tuj£riz¡ bfhLikÆdhš bg©fŸ bfhiy brŒa¥gLtJ«,
j‰bfhiy brŒJ bfhŸtJ« ehŸnjhW« eilbgW« r«gt§fshf
ïU¡»‹wd. r£l¤â‹ ïU«ò¡if bfh©L ï¡bfhLikia¤
jL¤J ÃW¤j nt©L«.

gšntW fhuz§fshš âUkzkhd xUáy M©LfËnyna


kzÉy¡F¡ nfhÇa tH¡FfŸ 70 rjåj« Úâk‹w§f˚ nj§»¡
»l¡»‹wd vD« ftiyaË¡»‹w brŒâfŸ btËah» cŸsd.
bg© ÉLjiyƋ X® m§fkhf ï¤jifa tH¡Ffis Úâk‹w§fŸ
cldoahf¤ Ô®¤J it¡f nt©Lbkd ï«khehL nf£L¡
bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš ó§nfhij

tÊbkhÊjy kšÈfh kndhfu‹


itnfh 37

Ô®khd« v© 15

nl£o§ fyh¢rhu«
m©ik¡fhykhf¡ fšÿÇ khzt®fŸ - khzÉfËilna ‘nl£o§
fyh¢rhu«’ v‹w jtwhd cwɋKiw cUth» cŸsJ. X® M©, xU
bg©nzhL e£ò ghuh£o¥ gHFtJ jtW v‹W brhšÈÉl KoahJ.
mªe£ò fhjyh», fáªJU», mt®fŸ kzthœ¡ifÆduhf
thœ¡ifƚ bt‰¿Æ‹ Kf£il¡Tl v£lyh«. Mdhš, nl£o§
fyh¢rhu« v‹gJ mo¥gil thœ¡if¡nf nt£L it¥gjhŒ cŸsJ.
kz cwîfis nk‰bfhŸs ÉU«ònthÇilna ï¡fyh¢rhu« mŒa
cz®îfis V‰gL¤â tUtjhf csÉaš kU¤Jt®fŸ T¿
tU»‹wd®.

ï‹W ‘ nl£o§ fyh¢rhu¤âdhš fU¡fiy¥ò r«gt§fŸ Äfî«


mâfǤJ tUtij MŒîfŸ bkŒ¥ã¡»‹wd. bg©fŸ k£Lnk
ï⚠bgU« ghâ¥ò¡F cŸsh»wh®fŸ. vdnt, khzÉa® ‘nl£o§
fyh¢rhu«’ v‹w bfhoa tiyƚ á¡fhkš v¢rÇ¡ifahf ïU¡f
nt©Lbkd ï«khehL nf£L¡ bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš nf. ïuh#y£RÄ

tÊbkhÊjš R#h ÿj®

Ô®khd« v© 16

Éisah£L¤ Jiwƚ bg©fŸ


flªj g¤J M©Lf˚ cyf msÉyhd Éisah£L¥ gªja§f˚
ïªâa¥ bg©fˋ g§nf‰ò F¿¥ãl¤j¡f msî ca®ªJ ïU¡»wJ.
bl‹Å°, nl㟠bl‹Å°, ng£Ä©l‹, Ah¡», X£l¥gªja«,
cau« jh©Ljš, Ús« jh©Ljš, Ú¢rš, °FthZ vd mid¤J¥
gªja§fËY« ïªâa¥ bg©fˋ g§nf‰ò mâfǤJ cŸsJ.
vÅD«, bgUksɚ gj¡f§fis btšy¡Toa thŒ¥ò ï‹dK«
ifTlhkny ïUªJ tU»wJ.

cyf msÉyhd gªja§f˚ bt‰¿ bgWtj‰fhd gƉáfis


nk‰bfhŸtj‰F ïy£r¡fz¡»š bryth»wJ. m¤jifa
bryÉd§fis eL¤ju¡ FL«g§fis¢ nr®ªj bg©fŸ rkhË¡f
Koaɚiy. vdnt, j§fŸ gƉáia¥ ghâƚ ÃW¤â¡ bfhŸs
38 bg©Â‹ bgUik

nt©oa mty« V‰gL»wJ. muዠcjɤ bjhif »il¥gJ«


mÇjhf ïU¡»wJ.

vdnt, cyf msÉyhd ngh£of˚ ïªâa¥ bg©fŸ bgUksɚ


g§nf‰W gj¡f§fis¡ FÉ¡F« tifƚ, cyf¤ ju« thŒªj
gƉáahs®fis k¤âa - khÃy muRfŸ jkJ bryÉnyna V‰ghL
brŒtJl‹, gƉá bgW« åuh§fidfS¡fhd cjɤ bjhifiaí«
bgUksɚ ca®¤â¤ ju nt©L« v‹W ï«khehL nf£L¡
bfhŸ»wJ.

K‹bkhÊjš Õ.v°. #Ջ#њ

tÊbkhÊjš É#ah nfhƚãŸis


itnfh 39

M£á mâfhu¤âš bg©fŸ

‘‘rKjha¤âš 50 ÉG¡fhL ïU¡»‹w bg©fŸ K‹ndwhÉ£lhš,


x£Lbkh¤j kÅj rKjha« xUnghJ« K‹ndw KoahJ’’ v‹wh®
jªij bgÇah®. bg©fˋ cÇik¡fhfnt mt® j« thœehŸ
KGikí« ghLg£lh®. mtuJ tÊƚ âuhÉl ïa¡f« M‰¿a
mU«g fhuzkhf, ïªâahɋ ãw khÃy§fis¡ fh£oY«
jĜeh£L kfË® fšÉ m¿ÉY«, rKjha thœÉY« K‹nd¿
tU»wh®fŸ v‹gJ k»œ¢á mË¡»‹w brŒâ. cŸsh£á
mik¥òf˚ 33 ÉG¡fhL ïl xJ¡ÑL tH§f¥g£l ãwF, ïªâah
KGikí« bg©fŸ muáaš mâfhu« bg‰W tU»wh®fŸ.ïUgjh«
ü‰wh©oY«, j‰nghJ«, cyf ehLf˚ M£á mâfhu¤âš kfËNj
g§F F¿¤j áy brŒâfis ï¡f£Liuƚ fh©ngh«.

Máah
Máa¡ f©l¤âš bg©fŸ r_f Ãiyƚ moikfis¥ nghy
el¤j¥g£L tªjhY«, M£á mâfhu¤âš F¿¥ãl¤j¡f msɚ
rhjid òǪJ cŸsd® v‹gJ Éa¥ò¡F cÇa brŒâ. 1959 M«
M©L ïy§ifƋ ãujkuhf ïUªj rhyk‹ bt°£ la°
g©lhuehafh, ò¤j ã¡F xUtuhš R£L¡ bfhšy¥g£lh®. mtU¡F¥
ã‹d®, $ y§fh Rjªâuh f£áÆd® (Sri Lanka Freedom Party-SLFP),
g©lhuehafhɋ JizÉah® âUkâ áÇkhnth mt®fis¥
ãujkuhf¤ nj®ªJ vL¤jd®.

mt®jh‹, cy»‹ Kjš bg© ãujk®. Rkh® g¤J M©LfŸ mt®


ãujkuhf¥ bghW¥ò t»¤jh®. 1971 -75 fhyf£l¤âš ïy§ifƚ
Ú©lfhy« beU¡fo Ãiyiia¥ ãufld¥gL¤â, v⮡f£áÆdiu
xL¡» tªj áÇkhnth nj®jȚ njhšÉ milªJ, b#at®¤jnd
40 bg©Â‹ bgUik

M£á¡F tªjh®. mt® áÇkhnthɋ th¡F cÇikia MW


M©LfŸ g¿¤J É£lh®.

Vw¤jhH 15 M©LfŸ ïilbtË¡F¥ ã‹d®, áÇkhnthɋ kfŸ


rªâÇfh jiyef® bfhG«ò cŸË£l nk‰F khfhz¤â‹
Kjštuhf¤ nj®ªJ vL¡f¥g£lh®. rªâÇfhɋ fzt® - âiu¥gl
eof® É#a FkhuJ§nf jÅ¡f£á el¤â tªjh®. mt®, á§fs¤
ÔÉuthâfshš R£L¡ bfhšy¥g£lh®.

ã‹d®, ïy§ifƋ ãujkuhfî«, FoauR¤ jiytuhfî« rªâÇfh


ïu©L Kiw nj®ªJ vL¡f¥g£L, 12 M©LfŸ g M‰¿dh®.
rªâÇfh FoauR¤ jiytuhf ïUªjnghJ, mtuJ jhahiu¥ ãujkuhf
ÃaĤjh®. xnu rka¤âš, xU eh£o‹ FoauR¤ jiyt® - ãujk®
M»a Kj‹ikahd ïu©L gjÉf˚ jhí«, kfS« bghW¥ò
t»¤jd®. ïu©L Kiw FoauR¤ jiytuhf¥ bghW¥ò t»¤j
rªâÇfh, mªeh£Lmuáaš r£l¤â‹go ïÅ nj®jȚ ngh£oÆl
KoahJ.

ïªâahɚ, 1966 M« M©L m«ikah® ïªâuhfhªâ mt®fŸ


ãujkuhf¤ nj®ªJ vL¡f¥g£lh®. 1967, 71, 80 M©Lf˚ eilbg‰w
ehlhSk‹w¤ nj®jšf˚, fh§»u° f£á bt‰¿ bg‰wnghJ ïªâuh
Û©L« ãujk® Mdh®. cyf tiugl¤âš g§fshnjZ v‹w òâa
eh£il cUth¡»dh®. 16 M©L¡fhy« ãujkuhr, áw¥ghf¥ gÂ
M‰¿ ïªâa¥ bg© ïd¤J¡F¥ bgUik nr®¤jh®. gŠrh¥
ãu¢áidƋ fhuzkhf, j«Kila ghJfhty®fshf ïUªj ïu©L
Ó¡»a®fshš R£L¡ bfhšy¥g£lh®.

bg© Kjš mik¢r®fŸ


ïªâahɚ Kj‹Kjyhf c¤ju¥ ãunjr khÃy¤âš, 1967 M«
M©L Rnrjh »UgshÅ, Kjš mik¢ruhf¤ nj®ªJ vL¡f¥g£lh®.
eªâÅ r¤gâ (xÇ°[h-3 M©LfŸ), ráfyh fnfh¤f® (nfhth)(VG
M©LfŸ, m‹thuh ij_® (m°[h«), #hd» ïuhk¢rªâu‹,(23
ehŸfŸ) b#ayÈjh (jĜehL - 10 M©LfŸ), uhéªj® fî® g£lhš
(gŠrh¥- 1M©L), ckh ghuâ (k¤âa¥ ãunjr«- 1 M©L), uh¥ÇnjÉ
(Õfh® - 10 M©LfŸ) M»nah® Kjš mik¢r®fshf¥ g M‰¿
ïU¡»‹wd®. jiyef® âšÈ khÃy¤â‹ Kjš mik¢ruhf âUkâ
êyh ԣᤠflªj v£L M©Lfshf¥ bghW¥ò t»¤J tU»wh®.
itnfh 41

m©il eh£L¥ ãujk®fŸ


ekJ m©il ehlhd gh»°jhŚ, bgdhá® ò£nlh ïu©L Kiw
ãujkuhf¤ nj®ªJ vL¡f¥g£L¥ g M‰¿ ïU¡»wh®. ïtuJ jªij
#]šãf® mÈ ò£nlhî«, gh»°jh‹ ãujkuhf¥ g M‰¿at®.
Íahîš A¡ ïuhQt¥ òu£áƋ _y« mtuJ M£áia¡
fɜ¤JÉ£L, ò£nlhit¤ Jh¡»š ï£L¡ bfh‹wh®.

2008 #dtÇ 27 M« ehŸ, nj®jš ãu¢rhu¥ bghJ¡T£l« x‹¿š,


bgdhá® ò£nlh ngáÉ£L¥ òw¥gLifƚ, j‰bfhiy¥gil¤
ÔÉuthâfˋ kÅj btoF©L¤ jh¡FjÈY«, J¥gh¡»ahš
Rl¥g£L« gLbfhiy Mdh®. mij¤ bjhl®ªJ eilbg‰w
gh»°jh‹ ehlhSk‹w¤ nj®jšf˚, bgdháNj gh»°jh‹ k¡fŸ
f£á (Pakistan People’s Party), 87 ïl§fis¡ if¥g‰¿, jÅ¥bgU«
f£áahf Kjš ïl¤âš bt‰¿ bg‰wJ.

t§fnjr¤âš, ngf« fÈjh Íah ïu©L Kiw ãujkuhf g¤J


M©LfŸ bghW¥ò t»¤J ïU¡»wh®. mtuJ fzt® Íahî®
uàkh‹, mªj eh£o‹ ïuhQt¤ jiytuhf ïUªJ, M£áia¡
if¥g‰¿ FoauR¤ jiytuhf¥ bghW¥ò t»¤jh®. t§fnjr njáa¡
f£á (Bangladesh Nationalist Party) v‹w f£áia¤ bjhl§» nj®jš
el¤â bt‰¿ bg‰wh®. ã‹d® eilbg‰w òu£áƚ R£L¡
bfhšy¥g£lh®.

‘‘t§fnjr¤â‹ jªij’’ nõ¡ KÍò® uàkhD«, mtuJ FL«g¤âdU«


ïuhQt¥ òu£áƚ x£Lbkh¤jkhf¢ R£L¡bfhšy¥g£lnghJ,
btËeh£oš ïUªj mtuJ kfŸ ngf« nõ¡ AÓdh thn#¤ k£L«
cÆ®j¥ãdh®. Ú©l fhy¤J¡F¥ ã‹d® t§fnjr« âU«ãdh®.
mthÄ ä¡ (Awamy League) f£áƋ jiyik¥ bghW¥ig V‰wh®.
nj®jȚ bt‰¿ bg‰W IªJ M©LfŸ ãujkuhf bghW¥ò t»¤jh®.
j‰nghJ mt® v⮡f£á¤ jiytuhf ïU¡»wh®.

ãÈ¥ig‹á‹ bfhurh‹ m»ndh


ãÈ¥ig‹° eh£o‹ ïuhQt r®thâfhÇ kh®nfh° bfhL§nfhš
M£á el¤âanghJ, mbkÇ¡fhɚ jŠr« bg‰W ïUªj v⮡f£á¤
jiyt® m»ndh, Ú©lfhy¤J¡F¥ ã‹d® eh£L¡F¤ âU«ã tªjh®.
jiyef® kÂyh Ékhd Ãiya¤âš tªJ ïw§»a mt®, mªj
ïl¤ânyna R£L¡ bfhšy¥g£lh®. vdnt, r®thâfhÇ kh®nfhá‹
42 bg©Â‹ bgUik

bfhL§nfhš M£áia¤ Jh¡» v¿tj‰fhf, m»ndhɋ


JizÉah® bfhurh‹ m»ndh fs¤âš ïw§»dh®. Ú©l
nghuh£l¤J¡F¥ ã‹d®, 1986 M« M©L, kh®nfhir¤ nj®jȚ
bt‹W, M£áia É£L«, eh£il É£L« Éu£o mo¤jh®. MW
M©LfŸ FoauR¤ jiyt® bghW¥ò t»¤jh®. (25 ã¥utÇ 1986
Kjš, 13 #]‹ 1992 tiu)
áy M©LfS¡F K‹ò, ãÈ¥ig‹° eh£o‹ mâguhf mªeh£o‹
òfœbg‰w âiu¥gl¡ fjhehaf‹ n#hr¥ v°£uhlh nj®jȋ _y«
nj®ªJ vL¡f¥g£lh®. gjÉ¡F tªj Xuh©L¡F cŸnsna mt® ÛJ
CHš F‰w¢rh£L Rk¤j¥g£lJ. mtU¡F v⮥ò tY¤jJ.
ãÈ¥ig‹° eh£o‹ »¿¤jt kjFU¡fŸ mâfhut®¡f¤â‹
JiznahL, Jiz¡ FoauR¤ jiytuhf¥ bghW¥ò t»¤j
FnshÇah bkfbgfš mnuhah v‹w bg©kÂ, v°£uhlhit¥
gjÉƚ ïUªJ Ú¡»É£L mâguhf KoN£o¡ bfh©lh®. flªj
eh‹F M©Lfshf¥ bghW¥ò t»¤J tU»wh®.FnshÇahɋ
jªijí« mªj eh£o‹ FoauR¤ jiytuhf¥ bghW¥ò t»¤jt®.
‘ïªnjhndáah eh£o‹ jªij’ v‹W miH¡f¥gL»‹w -
mªeh£o‹ mâguhf ïUªj Rf®nzhɋ kfŸ, nkftâ
Rf®nzhò¤âÇ ïªnjhndáa eh£o‹ mâguhf Rkh® eh‹F
M©LfŸ bghW¥ò t»¤jh®.(13 #]iy 2001 Kjš 20 m¡nlhg® 2004
tiu) 2004 M« M©L eilbg‰w nj®jȚ mt® njhšÉ milªjh®.
ÃôáyhªJ eh£o‹ ãujkuhf bAy‹ »sh®¡ v‹w bg© j‰nghJ
gjÉ t»¤J tU»wh®.
ekJ m©il ehlhd Äa‹kh® (g®kh) eh£oš flªj 25 M©Lfshf
ïuhQt M£á eilbg‰W tU»wJ. ‘g®khɋ jªij’ v‹W
miH¡f¥gL»‹w M§ rh‹ mt®fˋ kfŸ, M§ rh‹ N FÆ
m«ikah®, g¤J M©LfS¡F K‹ò mªeh£oš eilbg‰w
ehlhSk‹w¤ nj®jȚ 400 ïl§fS¡F nkš bt‰¿ bg‰wnghâY«,
ïuhQt¤ jsgâfŸ mtÇl« M£áia x¥gil¡f kW¤J É£ld®.
m¥nghJ Kjš, flªj gâidªJ M©LfS¡F« nkyhf M§ rh‹ N
FÆ å£L¡fhtȚ it¡f¥g£L ïU¡»‹wh®. cyf ehLfŸ
mid¤J« mtiu ÉLjiy brŒa nt©L« v‹W tÈíW¤â
tU»‹wd. mtU¡F rkhjhd¤J¡fhd nehgš gÇR« tH§f¥g£L
ïU¡»wJ. MÆD«, mt® v¥nghJ ÉLjiy brŒa¥gLth® v‹gJ
bjÇaɚiy.
itnfh 43

ôj ïd¤âd® cyf« KGtJ« guÉ thœªJ tU»wh®fŸ. MÆD«,


1950 M« M©L¡F K‹d® mt®fS¡F¤ jÅahf xU ehL ïšyhj
Ãiyjh‹ ïUªjJ. Inuh¥ghɋ gšntW ehLf˚ guÉ ïUªj
Rkh® 60 ïy£r« ôj®fŸ, mlhš~¥ Ï£yuhš gLbfhiy
brŒa¥g£lh®fŸ. vdnt, cyf tiugl¤âš ôj®fS¡fhf ‘ï°nuš’
v‹w eh£oid cUth¡f nt©L« v‹W mt®fŸ
Ô®khŤjd®.mªj¥ nghuh£l¤âš bgU«g§F t»¤j nfhšlh nka®
v‹w bg©kÂ, ã‹dh˚ mªeh£o‹ ãujkuhf¥ bghW¥ò V‰wh®.
ï°nuiy¢ R‰¿Y« ïU¡»‹w ï°yhÄa ehLfˋ jh¡Fjšfis¥
ngh®¡fs§f˚ K¿ao¤J bt‰¿bg‰W¢ rhjid gil¤jh®.

ï°yhÄa ehLf˚ bg©fŸ mâfhu¥ bghW¥òf˚ ïšiy.


m©ikƚ, rñâ mnuãah eh£o‹ cŸsh£á mik¥ò x‹W¡F
eilbg‰w nj®jȚ Kj‹Kiwahf xU bg© ngh£oÆ£L bt‰¿
bg‰W ïU¡»wh®. M¥fhÅ°jh‹ eh£oš j‰nghJ eilbg‰w
ehlhSk‹w¤ nj®jȚ xnu xU bg© ehlhSk‹w cW¥ãduhf¤
nj®î brŒa¥g£L ïU¡»wh®. Fit¤ ehlhSk‹w¤âY« xU bg©
ïl« bg‰W ïU¡»wh®.

Inuh¥ghɚ bg©fŸ
cy»‹ IªJ bgU« tšyuR ehLfSŸ x‹whd yhªJ eh£o‹
muá vÈrbg¤, 1952 M« M©L Kjš flªj 54 M©Lfshf
mªeh£o‹ muáahf¥ bghW¥ò t»¤J tU»wh®. cyf Ãy¥gu¥ãš
fhš g§F ehLfŸ (fdlh, M°ânuÈah, ÃôáyhªJ cŸgl) ïtuJ
jiyikia V‰W¡bfh©L cŸsd. ïtuJ K‹ndh®, kfhuhÂ
É¡nlhÇah, Rkh® 60 M©LfŸ 炙yhªJ eh£o‹ muáahf¥ gjÉ
t»¤J ïU¡»wh®.

炙yhªJ eh£o‹ ãujkuhf _‹W Kiw nj®ªJ vL¡f¥g£L, 12


M©LfŸ M£á el¤âa kh®fbu£ jh£r®, ‘‘ïU«ò¥ bg©k’’ v‹W
bga® bg‰wh®. 炙yhªJ eh£oš ïUªJ Rkh® 15,000 »nyh
Û£l®fŸ bjhiyɚ, flȚ ïU¡»‹w Äf¢á¿a F£o¤ Ôthd
~ghš¡yh©£ Ôit, m®b#©ildh if¥g‰¿¡bfh©lnghJ,
bgU« gilia mD¥ã, m®b#©ildh eh£il¥ nghǚ bt‹W
rhjid gil¤jh® jh£r®.

ma®yhªJ eh£o‹ ãujkuhf ïUªj nkÇ uhã‹r‹, 3 or«g® 1990


Kjš 12 br¥l«g® 1997 tiu j‰nghJ I¡»a ehLfŸ rigƋ kÅj
44 bg©Â‹ bgUik

cÇikfŸ Miza¤â‹ jiytuhf¥ bghW¥ò t»¤J tU»wh®. nkÇ


bk¡ MÈ° v‹w bg©kÂjh‹ j‰nghJ ma®yhªJ eh£o‹
ãujkuhf ïU¡»wh®. lh®#h bAnyhd‹ v‹gt®~ã‹yhªJ eh£o‹
ãujkuhf¥ g M‰¿ tU»wh®. ghšo¡ FoauR ehLfSŸ x‹whd
yh£Éahɚ ituhÉ¡ ãubg®fh v‹w bg© ãujkuhf¥ g M‰¿
M‰¿dh®. (1999 to 2007)

m©ikƚ eilbg‰w ~ãuh‹° eh£o‹ FoauR¤ jiyt®


nj®jȚ brnfhä‹ uhaš (Segolene Royal) v‹w bg© Kj‹ik¥
ngh£oahsuhf¡ fs¤âš ËW, bt‰¿ thŒ¥ig ïHªjh®.

flªj IªJ khj§fS¡FŸ b#®kÅ, iyÕÇah, áÈ M»a ehLf˚


bg©fŸ nj®jȚ ngh£oÆ£L bt‰¿ bg‰W mªj ehLfˋ
jiyik mâfhu¥ bghW¥ò¡F tªJ cŸsd®.

rhjid gil¤j M§bfyh bk®bfš


b#®kÅ - Inuh¥gh f©l¤â‹ tÈik Ä¡f ehLfSŸ x‹W. ïu©L
cyf¥ bgU«ngh®fS¡F¡ fhuzkhd ehL.mªj eh£o‹ jiytuhf
ïUªj mlh~š¥Ï£y® v‹w bgaiu¡ nf£lhny m»y« eL§»aJ.
mt®ïUªj ïl¤âšï‹W xU bg© bghW¥ò V‰W ïU¡»wh®
v‹gJ Éa¡f¤j¡f rhjid MF«. ï¢rhjidia Ãfœ¤âa bg©
M§bfyh bk®bfš (Angela Merkel) (ïªj¥ bgaiu eh« ‘VŠbryh’
v‹Wjh‹ brhšYnth« - Mdhš ããá cŸË£l mašeh£L¤
bjhiy¡fh£áf˚ ‘M§bfyh’ v‹Wjh‹ miH¡»‹wh®fŸ.)

2005 M« M©L et«g® khj« eilbg‰w b#®kÅ eh£o‹


ehlhSk‹wkhd ò‹bl°lh¡ (Bundestag) »š eilbg‰w
th¡F¥gâɚ, M§bfyh bk®bfš 397 th¡Ffis¥ bg‰W
mªeh£o‹ rh‹bry® Mf¤ nj®î bg‰wh®. bkh¤j« gâî Md
th¡FfŸ 612 - bršYgoahdJ 611 - 12 ng® th¡F mË¡fɚiy -
202 ng® M§bfyhit v⮤J th¡F mˤjd®. flªj VG
M©Lfshf rh‹bry® bghW¥ãš ïUªj b#uh®L °nuhl® (Gerhard
Schroder) M§bfyhî¡F KjȚ thœ¤Jfis¤ bjÇɤjh®.
rh‹bry® Mf¤ nj®î bg‰wã‹, M§bfyh bk®bfš rh®nyh£l‹g®¡
nfh£il¡F¢ (Charlottenburg Castle) br‹wh®. b#®k‹ eh£o‹ mâg®
nAh®°£ nfhàby® (Horst Kohler) M§bfyhî¡F rh‹bryuhf
Ãakd Mizia tH§»dh®.
itnfh 45

ïu©lh« cyf¥ bgU« nghU¡F¥ ã‹d® b#®k‹ eh£oš v£L¥ ng®


rh‹bryuhf¥ bghW¥ò t»¤J ïU¡»wh®fŸ. mt®fSŸ M§bfyh
KjyhtJ bg© k£L« mšy - »H¡F b#®kÅƚ ïUªJ
ï¥bghW¥ò¡F Kj‹KjȚ nj®î bg‰wtU« ïtnu. mâguhf¥
bghW¥ò V‰F«nghJ mtuJ f£á¡F¤ jÅ¥ bgU«gh‹ik
ïšiy.Mdhš, flªj IªJ khj§f˚ mtuJ brašghL fhuzkhf
k¡fËilna mtU¡F Mjuî bgU» ïU¡»wJ.

mbkǡfhɚ...
mbkÇ¡f eh£o‹ btË cwî¤Jiw mik¢ruhf Kj‹ Kiwahf
fW¥g® ïd¤ij¢ nr®ªj fh©lärh iu° bghW¥ò V‰W ïU¡»wh®.
ïj‹ _y« cy»‹ r¡â thŒªj bg©kÂfSŸ Kjš ïl¤ij¥
bg‰W ïU¡»wh®. mbkÇ¡fhɋ mL¤j FoauR¤ jiyt® nj®jȚ
ngh£oÆl¡Toa msî¡F¤ jFâí« - bršth¡F« ïtU¡F
ïU¥gjhf¢ brŒâfŸ bjÇÉ¡»‹wd. ï¤jifa rhjidahsuhd
ïtU¡F taJ 46 jh‹. 2008 M« M©L, mbkÇ¡f¡ FoauR¤ jiyt®
bghW¥ã‰fhd nj®jȚ, FoauR¡ f£áƋ nt£ghsuhf¥
ngh£oÆl¤ nj®î brŒa¥g£L cŸs, #h‹ bk¡bfŒ‹, fh©lärh
iu° mt®fis, Jiz¡ FoauR¤ jituhf¤ nj®î brŒa¥
nghtjhf m¿É¤jh®. Mdhš, jh« thœeh˚ xUnghJ«, nj®jȚ
ngh£oÆl¥ nghtJ ïšiy v‹W iu° m¿É¤J É£lh®.
ïªâahɋ nrhÅah fhªâ,cy»‹ r¡âthŒªj bg©fSŸ _‹wh«
ïl¤âš ïU¡»wh®.
M¥ãÇ¡fhɚ....
M¥ãÇ¡f¡ f©l¤ânyna Kj‹ Kiwahf, tlnk‰F M¥ãÇ¡fhɚ
- jĜeh£il x¤j Ãy¥gu¥ò bfh©l iyÕÇah v‹w eh£oš ïu©L
khj§fS¡F K‹ò eilbg‰w FoauR¤ jiyt® nj®jȚ, vy‹
#h‹r‹ r®ä~¥ v‹w fU¥g® ïd¥ bg©k bt‰¿ bg‰W, 2006
#dtÇ 16 M« ehŸ bghW¥ò V‰W¥ gÂah‰¿ tU»wh®. mªj eh£o‹
jiyef® bkh‹nuhÉahɚ eilbg‰w mtuJ gjÉ V‰ò ÉHhî¡F
mbkÇ¡f eh£o‹ btË cwî¤Jiw mik¢r® fh©lärh iu°,
mâg® #h®{ òZ΋ kidÉ gh®guh òZ M»nah® tªJ ïUªjd®.
bj‹ mbkÇ¡fhɚ....
bj‹ mbkÇ¡f¡ f©l¤âš cŸs áÈ eh£oš nrhrÈ°£ f£áia¢
nr®ªj Ä¢brš ng¢bry£ ( Michelle Bachelet)2007 M« M©L
46 bg©Â‹ bgUik

eilbg‰w nj®jȚ bt‰¿ bg‰W mªeh£o‹ FoauR¤ jiytuhf¥


bghW¥ò t»¤J tU»wh®. ïlJrhÇ¡ T£lÂƋ rh®ãš ngh£oÆ£l
Ä¢brš 53 ÉG¡fhL th¡Ffis¥ bg‰wh®. áÈ ehL jĜeh£il¥
nghš MW kl§F TLjš Ãy¥gu¥ò bfh©l ehL. Mdhš, ïJ fliy
x£odh‰nghy xnu ne®nfhlhf Ústh¡»š mikªJ ïU¡»wJ.
ïªeh£o‹ fl‰fiuƋÚs« Rkh® 6000 »nyh Û£l®fS¡F«
TLjš MF«.

ehlhSk‹w§f˚....
gy Inuh¥ãa ehLfˋ ehlhSk‹w§f˚ 35 ÉG¡fh£L¡F«
TLjyhf bg©fŸ ïl« bg‰W ïU¡»‹wh®fŸ. Rål‹ eh£L
ehlhSk‹w¤âš 45 ÉG¡fhL bg©fŸ ïl« bg‰W cŸsd®.
cy»nyna mâf msthf, M¥ãÇ¡f¡ f©l¤âš Uth©lh eh£L
ehlhSk‹w¤âš 49 ÉG¡fhL bg©fŸ ïl«bg‰W cŸsd®.
òU©o (30), jh‹rhÅah (30) ÉG¡fhL bg©fŸ ïl« bg‰W
cŸsd®. ïU¥ãD«, vªj eh£oY« ehlhSk‹w¤âš bg©fS¡F
v‹W jÅahf ïl xJ¡ÑL vJî« ïšiy.

k¡fŸbjhifƚ rÇghâahf ïU¡»‹w bg©fŸ, ehlhSk‹w -


r£lk‹w§fËY« mnj msɚ ïl«bgw nt©L« v‹w nfhÇ¡if
ïašghdnj. ïªâahɚ å£L mâfhu« bgU«ghY« bg©fËl«
ïU¡»wJ. eh£L mâfhu¤âY« bg©fŸ r¡â tY¥bg‰W tU»wJ.
ïªâa ehlhSk‹w¤âš j‰nghJ 8 ÉG¡fhL bg©fŸ ïl« bg‰W
cŸsd®. 33 ÉG¡fhL ïl xJ¡ÑL nt©L« v‹w nfhÇ¡if
ÃiwntW« f£l« beU§» ïU¡»wJ.

mUzȂ
94443-93903
6 kh®¢ 2008
itnfh 47
48 bg©Â‹ bgUik

You might also like