MESLEK ET

letme Ynetimi
2012-2013 Gz Dnemi
R. GRV. Ceren EFE

Ders Konular
Etik

ve i etii: tanm, ilkeler, yaklamlar

etiinin tarihsel geliimi
etiine ilikin Trkiyedeki gelimeler
etiine ilikin Avrupadaki gelimeler
kar atmas ve etik d davranlar
etkileyen faktrler (kiiye ve eyleme
ilikin etmenler)
kar atmas ve etik d davranlar
etkileyen faktrler (kuruma ve evreye
ilikin etmenler)
Etik ynetimi: kurumsal etik yap, sre
ve kltr oluturulmas ve ynetimi

 Etik

ve ahlak kavramlar
Temel etik deerler ve ilkeler
Etik, i etii: yaklamlar ve
kuramlar
etii alanlar: alma ve
meslek etii
Etik ve hukuk
Etik ve din
Etik ve kurallara uyum

letme >>> rn ve
hizmet

=
toplum
iin
refah
ve
lkemiz iletmelerinin, gerek ulusal
zenginlik
gerekse uluslararas platformlarda

daha baarl olmalar iin;

serbest piyasa rekabetini gzeten
kayt
d
ekonomiye
frsat
vermeyen
fikri haklar koruyan

Etik ;genel olarak

ahlaki adan doruyanl ya da iyi- kt ile
ilgilidir.

Temel Etik Deerler ve

lkeler

drstlk ise
Doruluk - Drstlk (ii - d bir olma, hilesiz
cesaret
olma)
Eer zekan
yetmiyorsa
yalan
sylemeye,
cesaretini
kullanp
drst
olmay dene.

 Tarafszlk

(nesnel
davranma,
liyakati esas
alma)
Sorumluluk
(bencillik ve
kiisel
karlardan
uzak olma,
sorumlu
davranma)

Temel Etik Deerler ve

lkeler
ADALET (Haka davranma)
DORULUK- DRSTLK (i d bir olma,
hilesiz olma)
TARAFSIZLIK (Nesnel davranma)
SORUMLULUK (Bencillik ve kiisel
karlardan uzak olma, sorumlu davranma)

Etikle lgili Kavramlar

Deer:
Etik

kod:

lke:
Kural:
Standart:

MESLEK ET
*NEDEN ET?
*YAKLAIMLAR VE KURAMLAR
* ET ALANLARI
*ETK VE HUKUK
*ETK VE DN
*ETK VE KURALLARA UYUM

NEDEN ET?

kresel dzeyde yaygnlaan ve glenen pazar

sistemi karsnda, zel sektrden bu geliime
paralel bir sorumluluk ve bilin stlenmesi
beklenmeye balanmtr.

iletmelerin sosyal sorumluluu ve paydalara

ynelik sorumluluklar tanmlanmaya balanm,
yneticilerden payda ya da etkileenler
ynetimini uygulamalar beklenir olmutur.

sosyo - kltrel yap sonucu toplumsal duyarllk

ve kamuoyu basks, mterilerin ve alanlarn
bilinci ve medyann konuya ilgisinin artmas da i
etiinin nemsenmesine katkda bulunmutur.

TKETLEN MAL + HZMET KALTES = RETM

SREC

retim
srecinde
etik
d
baz
unsurlarn yer almas durumunda, bu
konuda duyarl olan sivil toplum
kurulularnn maln ya da hizmetin
satn alnmamas yolunda mterileri
etkilemeye altklar grlmtr.

etiin
yannda
kurumsal
ynetim
konusu da youn biimde gndeme
gelmitir.

TOPLUMDAK EGEMEN LKELER VE UYGULAMA

KURALLARINI BELRLEYEN ETKENLER:

ekonomik,
fiziki ve teknolojik koullar

Ancak, zamanla bu koullardaki

deiikliklere paralel olarak ilkeler ve
uygulamalar da gelime ve deiim
gstermektedir.

ETK, ET: YAKLAIMLAR VE

KURAMLAR:

1. Normatif Etik ve
Betimleyici Etik
2. Faydaclk ve Deontoloji
2.1. Faydaclk kuram
2.2. Deontoloji kuram

1. Normatif Etik ve Betimleyici Etik

Normatif etik, nasl davranlmas

gerektii zerinde dururken,
betimleyici etik insanlarn halihazrda
nasl davrandklar ve bunlarn
nedenleri zerinde durur.

etii, etiin bir alt kmesi olup;

i dnyasndaki etik sorunlar inceler,
davranlara rehberlik etmek zere kurallar
gelitirmeye alr .

1. Normatif Etik ve Betimleyici Etik

i etii
normatif
betimleyici

etii, belirsizlii azaltr.

Ama

belirsizlii azaltmak

!!!!!Normatif i etii yasal dzenlemelerde

kapsanmam durumlar iin kurallar
koyarak taraflara bir gven ve istikrar
imkan salamaktadr.

2. Faydaclk ve Deontoloji
Etik Teoriler

Sonusalc
(TEOLOJK)

Sonusalc olmayan
(DEONTOLOJK)

2.1. Faydaclk kuram

Faydacln yakn tarihli gelimelerine

bakarsak, iki tr faydaclktan sz edilebilir:

* eylem faydaclk *kural

faydaclk.

2.2. Deontoloji kuram

eylemin kendisi zerinde younlamaktadr.
Immanuel KANT ile anlr.
Sonu nemli deildir. Bir eylemin sonucu
olumlu olsa bile, bu eylem ilkesel olarak
yanl olabilir.
Deontolojik yaklamn insan ve insana
sayg odakl hareket noktas, haklar
doktrininin olumasn salamtr.

2.2. Deontoloji kuram

Haklar teorisi bireylerin;

yaama,
gvenlik,
bilgilendirilme,
zel yaama sayg,
vicdan zgrl,
zgr ifade,
zel mlkiyet hakk

gibi belli temel hak ve zgrlklerini tanmlamakta,

bunlarn toplumsal ve i yaamnda zarar
grmemesini ve korunmasn ngrmektedir.

 Etii Alanlar: alma ve Meslek Etii

in ve almann anlamn ve toplumsal yaamdaki
roln i sosyolojisi inceler. Bu almalar endstriyel
sosyoloji, mesleki sosyoloji, i sosyolojisi olarak da
adlandrlmtr. Bu almalarn kapsamnda
genellikle u konular yer almtr:
Sanayi toplumunun deerleri ve geleri
rgtlerinin yaps ve endstri ilikilerinin
nitelii
rgtlerinde/iletmelerde alma gruplar
Farkl ura ve meslekleri karakterize eden
roller ve statler

 Etii Alanlar: alma ve Meslek Etii

Meslek etii de i etii ve alma etii ile ilintilidir

ve belirli lde rtmektedir. Profesyonel
ve
profesyonellik szckleri bir iin maharetli ve
gereklerine uygun bir biimde yrtldn ifade
eder.

 Etii Alanlar: alma ve Meslek Etii

Ancak bir iin meslek saylabilmesi,
Belirli bir akademik eitim sresi
Belirli bir ihtisaslama eitimi gerektirir.
Meslek yelerinin yer ald meslek rgtn
gerektirir. rgt, yelerini denetler, mesleki
uygulamalar iin standartlar gelitirir ve
bunlara uyulmasn izler.
Meslek mensuplarnn birincil amac
kendilerine ihtiya duyanlara hizmet etmektir.

 Etii Alanlar: alma ve

Meslek Etii
etik konularna ilikin birer rnek:
Siyasette Etik: Siyasetilerin gerekletiremeyecekleri
vaatlerde bulunmamalar
Kamu Ynetiminde Etik: Vatandalara eit muamele
yaplmas ve hizmette bulunulmas
Yargda Etik: Yarg organlarnn kararlarnda devlet-birey
dengesinin gzetilmesi ve srelerin daha hzl almas
Eitimde Etik: retmenlerin rencilerine zel ders
vermemeleri
Bilim Etii: Aratrma bulgularnn saptrlmamas
Medya Etii: Haber ile yorum ayrmnn yaplmas
Sporda Etik: Doping ve ike yaplmamas

 Etii Alanlar: alma ve Meslek Etii

etii, iletmeciliin ilevsel alanlar

itibariyle de bir snflandrmaya tabii
tutulmutur.
retim etii,
pazarlama etii,
finans etii,
muhasebe etii,
ynetim etiinden sz edilebilir.

 Etii Alanlar: alma ve Meslek Etii

Ynetim - Ynetici Etii (Ynetsel Etik) ilintili

olumsuz rnekler genellikle haksz rekabete
ynelmek, keyfilik, hesap vermemek ve
kiisel kardan kaynaklanmaktadr. Yaygn
baz rnekler aada verilmitir:

Sigortasz ii altrmak
Finansal raporlarda hile yapmak
Fikri Hak hlalleri
rn sorumluluundan her koulda kanmak
Terfilerde liyakat ilkelerine uymamak ve
ayrmclk yapmak

 Etii Alanlar: alma ve

Meslek Etii
Pazarlama Etii ilintili rnekler znde mterinin ya da
tketicinin haklarna sayg duyulmamas ve ihlal edilmesi
sonucu ortaya kmaktadr.
Niteliksiz, aypl, gvensiz ya da tehlikeli rn veya hizmeti
piyasaya srmek,
rn veya hizmet hakknda eksik ya da yanltc
bilgilendirme veya etiketleme yapmak, (rnein, rnn
veya hizmetin ierdiklerine ve kullanmnda dikkat edilmesi
gereken hususlara deinmemek)
Rakip firmalar hakknda aslsz sulamalarda bulunmak,
Sat sonras hizmete ilikin bilinli eksiklikler brakmak,
Garanti koullarna ilikin karmak dzenleme ve
srmceme yntemleri uygulamak.

Etik ve Hukuk

Yasal dzenlemeler genellikle olumsuz

durumlar belirtir, yani suu tanmlar
ve cezasn ngrr. Etik kodlar ise
olumsuz yannda olumlu durumlara ve
davranlara da yer verir.

Etik ve Hukuk

Etik ve hukuk ilikisi:

 Etii Alanlar: alma ve

Meslek Etii
Pazarlama Etii ilintili rnekler znde mterinin ya da
tketicinin haklarna sayg duyulmamas ve ihlal edilmesi
sonucu ortaya kmaktadr.
Niteliksiz, aypl, gvensiz ya da tehlikeli rn veya
hizmeti piyasaya srmek,
rn veya hizmet hakknda eksik ya da yanltc
bilgilendirme veya etiketleme yapmak, (rnein, rnn
veya hizmetin ierdiklerine ve kullanmnda dikkat
edilmesi gereken hususlara deinmemek)
Rakip firmalar hakknda aslsz sulamalarda bulunmak,
Sat sonras hizmete ilikin bilinli eksiklikler brakmak,
Garanti koullarna ilikin karmak dzenleme ve
srmceme yntemleri uygulamak.

Etik ve Hukuk

Yasal dzenlemeler genellikle olumsuz

durumlar belirtir, yani suu tanmlar
ve cezasn ngrr. Etik kodlar ise
olumsuz yannda olumlu durumlara ve
davranlara da yer verir.

Etik ve Hukuk

Etik ve hukuk ilikisi:

Etik ve Din
Din, insan ve doast gler
arasndaki ilikileri temel alr; inan
temelli bir deerler ve davran sistemi
buyurur. Etik ise ussall temel alarak
dnyevi ilikileri dzenler.
etik farkl din ve kltrden toplumlarn
bir arada yaamalarna imkan verecek
ortak deerler ve ilkeler iermektedir.

Etik ve Kurallara Uyum

1.

2.

3.

Kohlberg bireyin ahlaki geliimini aamal

grmektedir.
etik kurallara uyma znde ceza
grmemek, cezadan kanmak iindir.
kurallara uyma znde dl almaya ynelik
kiisel kar kaynakldr.
birey kuraln doruluuna yani ilkeye
inand iin kurala uygun davranmaktadr.

ahlaki kurallar
*Toplumun btn yelerine saygl olmak,
*farkl kltrlere ve dncelere kar
hogr,
* kiilerin eitliinin kabul edilmesi,
* kaynaklarn adil olarak datlmas vb.

Ortak etik kurallar(deerler):

Doruluk, drstlk
Gvenilir olma
Sadakat
Adalet
Bakalarna yardm etme
Bakalarna sayg gsterme
Vatandalk sorumluluuna sahip olma
Yalan sylememe
Bakasnn hakkn yememe
Karsndakinin g durumundan yararlanmama
Acs olann acsn paylama
Dayanma
Bireylerin eitliinin kabul edilmesi
Kaynaklarn adil datlmas
Mkemmeliyeti arama vb.

ETK SSTEMLER

TANIMI

Amalanan Sonu Etii

Bir eylemin ahlaki doruluu,

amalanan sonular tarafndan
belirlenir.

Kural Etii

Bir eylemin ahlaki doruluu,

standartlar ve yasalar tarafndan
belirlenir.

Toplumsal Szleme Etii

Bir eylemin ahlaki doruluu, belli

bir toplumun normlar ve
gelenekleri tarafndan belirlenir.

Kiisel Etik

Bir eylemin ahlaki doruluu,

kiinin vicdan
tarafndan belirlenir

Sosyal Yaam Etii

Kiinin yaamnda uymas

gereken sosyal ve ekolojik
kurallar.

Amalanan Sonu Etii

Mille gre bir eylemi iyi klan ey sonuta

getirdii fayda ile mutluluu salamasdr.
yinin lt olan mutluluun, sadece
eylemde bulunann deil, ilgili herkesin,
dolaysyla tm insanln mutluluu
olduunu savunur. Amalanan sonu
etiinin sorunlara pratik yaklam ve
eylemlerin etkileyecei bireylerin, verilen
kararda dikkate alnmasn gerektiren
faydac yaklam gnlk sorunlarn
zmne yardm edebilir.

Kural Etii

Kural etii Immanuel Kant tarafndan

gelitirilmitir. Kant etik ilkelerin yllardr
bilindiini, evrensel ve nesnel olduklarn
belirtmitir. Btn insanlar iin geerli
evrensel kurallar aray, bireyin
davranlarnda temel alaca salam
ereveler izebilir.

Toplumsal Szleme Etii

ncs Jean Jack Rousseaudur. Onun iin

en nemli olgu, otorite ve zgrlk
arasndaki dengedir. nsanlar toplumsal
szleme adn alan bir szlemeyle
belirledikleri hukuk kurallarna uymak
zorundadrlar. Hukuk kurallar zgr insanlar
arasnda eit koullar altnda yaplan
toplumsal szlemeye dayanr.

Hukuk Kurallarnn belirleyici zellikleri:

Hukuk kurallar yazl ve devlet eliyle uygulanan

kurallardr.
Her hukuk kural bir deer yargsna dayanr.
Toplumdaki olaylar, hukuk tarafndan deerlendirilir
ve kural haline getirilir.
Hukuk kurallar insan davranlarn dzenler.
Hukuk kurallar ou kez olumlu ya da olumsuz
emirler eklindedir. Bazen izin, bazen yasaklama
biiminde kendini gsterir.
Hukuk kurallar tek bir olaya deil, ayn nitelii
tayan btn olaylara uygulanr.
Hukuk kurallarnn yaptrm gc fazladr. Bu g
devlet tarafndan korunur.

Etik Toplum likisi

Etik davrann toplumsal temelini oluturan

etkenler ise balk altnda toplanabilir.

* Kltr
* Deerler
*normlar

Etik Deerlere Uygun Davranlarn Sonular

Olumlu sonulara baktmzda unlar grebiliriz:

Saygnlk kazanma
Gvenirlik
yi bir imaja sahip olma
Problem zmnde yardm grme
Etik deerler zellikle sosyal alkant
dnemlerinde ahlaki k azaltr ve toplum
asndan kt niyetli giriimlere kar nleyici rol
oynar.
Toplumda kabul grme vb.

Etik deerlere uymayan davranlarn sonular:

ini kaybetme
Saygnln yitirme
Yozlamann kurumsallatrlmas
Saygnln kaybetme
Mterisini kaybetme
Etik deerlerin nemini yitirmesi
Toplumdan soyutlanma
majnn zedelenmesi
Anemik davranlarn yaygnlamas
Gvenirliini yitirme
birliinin zayflamas
Kiisel benliin zarar grmesi
Grup almalarnn etkililiini yitirmesi
Mesleksel ve rgtsel balln zayflamas
Kurum ii iletiimin zarar grmesi
zsaygnn yitirilmesi
rgtsel balln zayflamas
alma arkadalaryla ilikilerin bozulmas
Kiisel imajn bozulmas

Mesleki Etik lkeler

1.Doruluk
2.Yasallk
3.Yeterlik
4. Gvenirlik
5. Meslee Ballk

 Hayatnda Etik Ve Etik D Konular

Hayatnda Etik lkeler

Adalet:
Eitlik:
Drstlk ve doruluk:
Tarafszlk:
Sorumluluk:
nsan Haklar:
Hmanizm:
Ballk:
Hukukun stnl:

 Hayatnda Etik lkeler

Sevgi:
Hogr:
Laiklik:
Sayg:
Tutumluluk:
Demokrasi:
Olumlu insan ilikileri:
Aklk:
Hak ve zgrlkler:
Emein hakkn verme:

hayatnda yazl ya da yazl olmayan birtakm etik

kurallara ramen yine de etik d davranlar
grlmektedir. Bunlar aadaki gibi sralayabiliriz:

kalitesini nemsememe
Rvet isteme veya verme
Kurum varlklarnn kt biimde kullanm
yerinde ayrmclk yapma
zel yaama mdahale
evre kirliliine duyarsz kalma
Kurumun olanaklarn kiisel ama iin kullanma
Kayt ve raporlar zerinde tahrifat yapma
Hediye alma ve arlama
Yanl bilgilendirme ya da bilgi saklama
Yetkililerle etik d iliki kurma
yerinde hrszlk yapma
kar atmalarna girme
Ticari ya da mesleki srlar szdrma

 hayatnda yazl ya da yazl olmayan birtakm etik kurallara

ramen yine de etik d davranlar grlmektedir. Bunlar
aadaki gibi sralayabiliriz:

Rakiplerle ilgili bilgilerin toplanmasnda etik d

yntemler kullanma
rn sorumluluunu ve gvenliini nemsememe
alanlara eit davranmama
Ast, st ya da alma arkadalarn smrme
arkadalarn yldrma, korkutma
Grevi ihmal etme
yerinde bencil davranma
ilikilerine politik dnceler katma
yerinde yaranma ve dalkavukluk yapma
Cinsel tacizde bulunma
Hakaret ya da argo bir dil kullanma
Yetkisini ktye kullanma
alma arkadalar ile ilgili sylenti ve dedikodu yayma
Zimmet ve grevi su istimal etme

 ETNN TARHSEL GELM

etiinin batdaki tarihsel geliimi 19.

yzyl; 19001950 dnemi; 19501970
dnemi; 19702000 dnemi ve 2000li yllar

19. Yzyl: Sanayileme, Serbest

Pazar ve Giriimciliin Geliimi

19. yzyln ortalarndan itibaren smrgecilikle

hzlanan seri retim, sanayileme ve gelime i
dnyas ve Kilise arasndaki ekimeyi
artrmtr.

slam dini kaynaklar, genellikle i ve ticaret

faaliyetlerini olumlu grm ve tevik etmi,
ancak bunlarn adil, doru, drst ve sorumlu
yaplmasn emretmitir.Ancak, kapitalist birikim
ve sanayileme Mslman toplumlarda ve
Osmanlda istenilen gelimeyi gsterememitir.

19001950: Gei Dnemi -letmecilik Bilimselleiyor

dinsel bakn tesine gei 19. yzyln sonunda

balamtr.

kapitalizmin ar kar gdsne ynelik eletirisi, refahn

bllmesindeki eitsizlikler, sanayilemenin alanlar
zerindeki olumsuz etkileri

iletmeciliin bir meslek olarak ortaya k ve ynetim

biliminin de bir disiplin olarak belirmeye balad yllar bu
dneme denk gelmektedir

i yeri gvenlii, alma koullarnn iyiletirilmesi ve adil

cretler gibi iletmeciliin etik ynleri dile getirilmi ve
bunlarn bazlar da yasal dzenlemelerle iletmeler iin
zorunlu tutulmutur

 Yaamnda ve letmelerde Baz Deiimler:

Yava deiim >>>>>Srekli deiim

ngrlebilirlik >>>>Frsat - tehdit analizi
letme ii odakl >>>>>evre ve paydalar ile de etkileim
Kat rgtsel yaplanma >>>>>>Esnek rgtsel Yaplanma
Hiyerari arlkl>>>>>>> Katlm gzetici
Teknoloji nemli >>>>>nsan - teknoloji uyumu nemli
rn odakl >>>>>>>Mteri odakl
Baml alan >>>>>>>>>>>Nitelikli ve talepkar alan
Kdem ncelikli >>>>>>>>>>>Performans ncelikli
lke ii pazara ynelik >>>>>>Blgesel ve kresel pazara
ynelik
evre tali bir konu >>>>>>>>>evre korunmal
Ekonomik gce sahip >>>>>>>>>Ayrca sosyal - kltrel siyasal gce de sahip
Ksa vadeli ngr >>>>>>>>>>Uzun vadeli ngr
Kar herey >>>>>>>>>Kar herey mi?

19501970: Etii Canlanyor

kinci Dnya Savandan sonraki yirmi ylda

hem ABDde, hem de Avrupada ekonomi
gelimi ve refah artmtr.

iletme konular da iyice ayrm

1960larda sava sonras iyimserlik azalm,

tketicilerin farkndalk ve duyarllk
dzeyleri ykselmi, tketici gruplar daha
gl duruma gelmi

19501970: Etii Canlanyor

rn sorumluluu gndeme gelmi ve

zamanla daha da nemli ve hassas bir konu
olmutur . Firmann mutlak sorumluluu
olduunu ileri srenler, maln reticisi
olarak firmann rn hakknda en ayrntl
bilgiye sahip olmas gerektiinden hareketle
sorumluluun baka bir kiiye ya da tarafa
yklenmesinin etik olmadn
savunmulardr.

19702000: Etik letme Hakim Duruma Geliyor

Payda Ynetimi ve Kurumsal Sosyal

Sorumluluk
Klasik iletme ynetimi retisi, iletmeleri
kapal sistemler olarak grmekte ve onlarn
kendi ortamndaki ya da retim srecindeki
deikenlere odaklanmaktayd.
Gnmzde ise paydalar ile ilikilerin
salkl ynetimi, iletmelerin baars iin
nkoullardan saylmaktadr.

 Paydalar

Firmadan Beklentileri
-steklerine likin
rnekler

Yatrmclar
(sahipler - Yatrmlarna
hissedarlar)
tatminkar karlk
almak; kar
pay ve hisse senedi
fiyatlarnn
deerlenmesi
Yneticiler
Yksek cret, yetki,
stat
alanlar
Adil cret, i
gvenlii, i yeri
gvenlii

D Paydalar

Firmadan Beklentileri -steklerine

likin,
rnekler
Mteriler
Kalite - fiyat arasnda denge;
gvenli, garantili
rn - hizmet ve sat sonras servis
Tedarikiler
Uzun sreli iliki - ibirlii;
zamannda
demeler
Datmclar
Uzun sreli iliki - ibirlii
Bankalar ve dier finans kurulular Zamannda demeler, teminatlarn
deeri,
likidite durumu
lgili kamu ve zel sektr
lgili yasalara ve ynetmeliklere
kurulular
riayet
(bakanlklar ve bal kurulular ile
edilmesi; raporlarnn gerek-doru
denetim organlar, yerel organlar,
verilere
odalar, sendikalar)
dayandrlmas
Sivil toplum gruplar ve kurulular Yasa ve ynetmeliklere riayet
Medya
edilmesi;
Devlet
retime ve refaha katkda
Toplum
bulunmas; evreyi
kirletmemesi gzelletirmesi;
toplumsal yaam zenginletirmesi;
sosyal sorumluluk

Etik ve Sosyal Sorumluluk Elele

Sosyal sorumluluk, iletmelerin ekonomik
amalarn ve yasal zorunluluklarn tesinde
uzun vadede daha salkl bir toplum iin
sorumluluklar stlenmesidir.
iletmenin topluma art deer sunmas ve
bununla ilgili hesap verebilir olmas

Etik balamnda iletmeler Etik Olmayan Ynetim (Immoral Management),

Etie Kaytsz Ynetim (Amoral Management) ve Etik Ynetim (Moral
Management) arlkl olmak zere snflandrlabilirler

genel olarak gelimi toplumlarda

dierlerine oranla toplumsal sorumluluk
syleminin daha sk ve youn olarak
gndemde olmas doaldr
Topluma iyi grnmeyi esas alan baz
frsat iletmeler, saysal performanslarna
ilikin yanltc istatistikler karabilmektedir.
sorun tanm ya da bilinlenme sorunudur

ekoloji
karbondioksitin artmas,
ozon tabakasnn incelmesi,
snn artmas,
buzullarn zlmesi,
nehirlerin, denizlerin su kaynaklarnn
kirlenmesi,
ormanlarn yok olmas,
erozyon,
vahi doann ve yaamn kayplar

toplumlar arasnda da sorun addedilenler

arasnda farkllklar oluabilmektedir. Ancak,
kresellemeyle birlikte bu farklar da hzla
azalmakta, toplumlarda etik ilintili konulara
dair birbirine yakn deerlendirmeler
olmaktadr.

mterilerin evreci firmalarn fiyatlar daha

yksek olsa bile, bu firmalarin rnlerini
almalar ya da korsan rn almamalar;
alanlarn iini eksiksiz yapmas, kurumuna
sadakat gstermesi; yerel ve kamu
kurulularnn toplumsal sorumluluu
stlenen irketlere - firmalara ncelikler,
kolaylklar salamas; medyann skandallara
konu olan firmalar kadar ahlakl firmalar da
haber konusu yapmas ilk elde sz
edilebilecek baz hususlardr.

 ETNE LKN TRKYE'DEK GELMELER

Osmanl ncesi
Osmanl dnemi,
19231950,
19501980,
19802001
2001 sonras

Osmanl ncesi ve Osmanl

Dnemine likin Gelimeler

Eski Trk devletlerinde inan sistemleri, etik

ilkeleri ve adalet anlayn biimlendirmitir. Bu
balamda tre ve kanunlar gerek devlet
gerekse toplumsal yaamn harc olarak
grlmtr.
Anadolu Seluklular dneminde, Trklerin sadece
askerlik, hayvanclk ya da iftilik deil, tccarlk
da yaptklar ve bir Trk tccar snfnn varolduu
eitli kaynaklarda belirtilmektedir. Bu srete
ahilik de 13. yzyldan itibaren zellikle
Anadoluda sosyal-ekonomik yaamda etkili
olmutur.

Anadolu Seluklular dneminde, Trklerin

sadece askerlik, hayvanclk ya da iftilik
deil, tccarlk da yaptklar ve bir Trk
tccar snfnn varolduu eitli
kaynaklarda belirtilmektedir. Bu srete
ahilik de 13. yzyldan itibaren zellikle
Anadoluda sosyal-ekonomik yaamda etkili
olmutur.

yksek i ve alma etii ieren ahilik, 16.

yzyldan sonra yerini Avrupadaki
loncalarn benzeri olan gedik tekilatna
brakm, etki ve dinamizmini yitirmitir.

Osmanl mparatorluu son 300 ylnda

iktisaden batnn hayli gerisinde kalmtr.
Osmanl, son 100 ylnda eitli reform
giriimleri ile aray aan Baty yakalamaya
alm, ancak I. Dnya Sava sonunda
imparatorluun sonu gelmitir.

Osmanl Devleti giriimci bir snfa imkan verecek

ve kapitalizmin olumasna yol aacak iktisadi
dnm gerekletirememitir. Buna kout
olarak da, zaman iinde kaderci ve pasif bir kltr
yaps olumutur. Bu balamda, i yaam
kmsenmi, iktisadi faktrler nemsenmemitir.
Ticaret, iletmecilik ve i etii olumsuz bir
yaklam iinde grlmtr. Hakszlk yapmamak,
hile yapmamak, drst olmak gibi temel ahlaki
deerler yceltilmekle birlikte, gnmz
ltlerine gre i etii konusunda nesnel bir
alma ya da gelime kaydedilmemitir.

Cumhuriyet Dnemine likin Gelimeler

19231950 Dnemi

19501980 Dnemi

19802001 Dnemi

2001 Sonras

Kamu ynetiminde ilgili baz

dzenlemeler

Etik davran ilkeleri aadaki balklar altnda

belirlenmitir:

Kamu Hizmeti Bilinci

Halka Hizmet Bilinci
Hizmet Standartlarna Uyma
Ama ve Misyona Ballk
Drstlk ve Tarafszlk
Saygnlk ve Gven
Nezaket ve Sayg
Yetkili Makamlara Bildirim
kar atmasndan Kanma

 Grev ve Yetkilerin Menfaat Salamak

Amacyla Kullanlmamas
Hediye Alma ve Menfaat Salama Yasa
Kamu Mallar ve Kaynaklarnn Kullanm
Savurganlktan Kanma
Balayc Aklamalar ve Gerek D Beyan
Bilgi Verme, Saydamlk ve Katlmclk
Yneticilerin Hesap Verme Sorumluluu
Eski Kamu Grevlileri ile likiler
Mal Bildiriminde Bulunma

ETE UYGUN YA DA ETK DII EYLEMLER ETKLEYEN

FAKTRLER: