You are on page 1of 37

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Amerika Tedavi
Edilebilir mi ?
Mehmet Ylmaz
1

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Bu kitap Derin Dnce Fikir


Platformunun okurlarna
armaandr.
www.derindusunce.org

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

indekiler
nsz..................................................................................................................................................... 4
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I ....................................................................................... 5
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II .................................................................................... 14
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III ................................................................................... 23
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV ................................................................................... 32

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

nsz

ABD destei son bulmadan Ortadounun psikopat srailin saldrganl bitmeyecek ve


Ortadouya huzur gelmeyecek gibi grnyor. Vietnamda ve Latin Amerikada yaanan
katliamlar Ortadouda devam ediyor.
Ancak ne asker ne de ekonomik olarak bu iki lkeye stnlk salayamayan insanlar
Afganistanda, Filistinde, Irakta ABD bombalar altnda can vermeye devam ediyorlar.
Bar yollarla bir eyler yapmaya abalayan, yangna gagasyla su tayanlar ise
Amerikan kamuoyunu uyarma abasnda. Fakat ne yanm yklm okullar, ne de kollar
bacaklar kopmu bebek fotoraflar Amerikallarn vicdann uyandramad.
Amerikallar neden bu kadar gaddar? Dnyann geri kalan ksmnda yaayan insanlara kar
niin bu denli acmasz?
Amerikann bu saldrganl sradan Amerikallara da byk zarar veriyor aslnda. Sadece
Irakn igali iin harcanan yz milyarlarca dolar ile lkelerini batan yapabilir, zengin-fakir
demeden herkese yksek kaliteli salk ve eitim hizmeti gtrebilirlerdi. Oysa milyonlarca
Amerikal sefalet iinde yayor. Kimi ekonomik kriz yznden kimi Katrina kasrgas gibi bir
doal felaketlerden dolay evini, iini kaybetti. Devlet ise bu insanlar yz st brakt.
Neden?
Bu kitap sabrl okuyuculara klielerin tesinde bir bak as teklif ediyor. Bayrak yakmann
ve Amerikan/srail mallarn protesto etmenin dnda bir eyler yapmak gerektiini
dnenler iin yaplm bu almay ilginize sunuyoruz.

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I

- Ne? Trke mi konuuluyor


Trkiyede?
- Sen ne sanyordun?
- spanyolca tabi ki! Dier Arap
lkeleri gibi!
1991 yaznda New Yorkta niversite
rencileriyle bir kahveye oturmu gevezelik
ediyorduk. nmzden geen otomobillerin
hemen hepsinin radyo antenlerinde
Amerikan bayraklar aslyd. Kaldrmlarda Saddam Hseyin desenli tuvalet
ktlar satlyordu.
Trkiyede spanyolca konuulduunu zanneden bu ocuklarn zihni
karmakarkt. Ulusal gvenliimiz tehlikede diye Iraka kar savaa
girdiklerine gre Araplarn Ortadousu Latin Amerika diktatrlerinden fazla
uzak olmamalyd! Trkiyedeki Amerikan slerinden kalkan uaklar Irak
bombalayabildii iin Trkiyenin de spanyolca konuulan bir Orta Amerika lkesi
olmasndan daha normal ne olabilirdi?

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


2 Austos 1990da Irak ordusunun Kuveyte girmesi Amerikan halkna acil bir
mill gvenlik sorunu olarak anlatld. Halk birinci krfez savan adeta bir meru
mdafa olarak grd. ABD kendisini ve mttefiklerini korumak iin
insanlarn, ehirlerin zerine 88.500 ton bomba atmt. Asker sivil ayrd etmeden
yaplan bu katliam ne ilk ne de sondu.
Colin Powell, Condoleezza Rice ve nihayet Obama ile Zenci almn
srdren Amerikan devleti paradoksal bir ekilde dnya barnn nndeki en
byk engellerden biri.
Bu halkn setii hkmetler her yerde terr estirmeye devam ediyorlar. Gney
Amerikal diktatrlerden Ortadounun psikopat sraile kadar birok terrist
devlet ABDden silah ve para yardm alyor.
Bugn Irak yerle bir eden ABD ordusu, 1965-1973 yllar arasnda Komnizm
tehlikesini durdurmak iin Vietnamda yaayan insanlarn zerine 6 milyon
ton bomba att. Tm 2ci Dnya Sava boyunca yine ayn hava kuvvetlerinin
btn cephelerde sadece 2 milyon ton bomba attn gz nne alrsak
ABDnin artan saldrganl daha da net bir biimde kyor ortaya.
Amerikan milliyetilii ve kutsal(!) Amerikan topra
Bu saldrganl mmkn klan arka plan nedir? Sradan Amerikallar nasl bir
beyin ykamaya maruz kaldlar ki devletlerinin bu derecede kan dkmesini
kabullenebiliyorlar? Bunu anlamak iin ilk etapta ABDnin 2ci Dnya Savana
girdii gnlere dnmek gerekiyor:
Sene 1941, yani 6 yl srecek bu kresel savan 3c ylndayz, kimin
kazanaca henz belli deil.
O dnemde elik, petrol ve silah endstrisi atmalarn bymesini ve
uzamasn drt gzle bekliyor. dnyasnn etkili isimleri tarafndan Federal
hkmete bu ynde gl bir lobi yaplrken ABDnin savaa girmesi iin Londra
tarafndan uygulanan bir diplomatik bask da var. (1) Ama 1941de fikren
blnm olan Amerikan kamuoyu yeterince sava yanls deil. ABDnin bu
savaa girmesine kar olanlarn sesi biraz fazla yksek kyor. Amerikallar
bakasnn savanda lmek istemiyorlar.(2)
Oysa Amerika Birleik Devletlerinin 32. bakan Franklin Roosevelt ve ekibi bu
savaa girmezlerse bir ka yl sonra byk bir sorunla karlaabilirler: Avrupay
yutarak devlemi bir Almanya ve Byk Okyanusun kar yakasn ele geirmi
bir Japonya! Tersine Amerikan ekonomisinin ve siyas gcnn yaylabilmesi iin
blnm, paralanm bir dnyaya ihtiya var. zetle ABDnde devlet halk
lmeye ve ldrmeye ikna etme konusunda sknt ekiyor.
te bu ekimeli 1941 yl sonunda 11 Eyll saldrsna benzer, bahane retici
bir mucize(!) gerekleiyor: 7 Aralk 1941de Japon ordusu Pearl Harboura
saldryor. 2400 civarnda Amerikan askeri lyor, madd hasar byk. Bakan
6

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Roosevelt ertesi gn ABD adna Japonyaya ve mttefiklerine kar sava iln


ettiini ksa bir konuma ile duyuruyor.
Aslnda Pearl Harbour deyince New York ya da Detroit gibi bir Amerikan ehri
akla gelmemeli. Bu ada ABDnin en batdaki metropol olan Los Angeles
ehrinden 3500 km, Tokyodan ise 6500 km uzakta, okyanusun ortasnda, son
derecede izole bir asker s.
Bu izolasyon sebebiyle adann mill gvenlik iin nemi olduka tartmal. Ek
olarak saldrda kaybedilen 2400 ksur askerin intikamn almak bahanesiyle(?)
girilen 2ci Dnya Sava sonuna kadar 405 bin Amerikan askeri daha
lecekti(3). Haliyle halkn gvenlii iin girilen bu savata Pearl Harbourda
lenlerin 170 kat Amerikalnn yaamn kaybetmesi niyetin samimiyetini daha da
tartlr hale getiriyor.
Gelin grn ki bu Japon saldrs Amerikallar
bayrak altna daha dorusu bakan Roosevelt ve
ordunun arkasnda birletirmeye yetti. Pearl
Harbour bugn hl bir tr kutsallk duygusuyla
anlan adeta mitik-folklorik bir olgu. Tpk 11 Eyll
saldrs gibi Amerikan mill(!) kimlii ve vatan
toprann kutsallndan ayrd edilemiyor. ABD
tarihi iinde bulabileceimiz onca savan iinde
Pearl Harbour ve 11 Eylln yeri ayr. Bunu
grmek iin Buna benzer sitelere bir gz atmak
yeterli. Tirtler, bayraklar, rozetlerle rnleen
Pearl Harbour = 11 Eyll tabusu ok dikkat
ekici.
Amerikan topraklarnn kutsall(!) ve ve bu
kutsalln kaynaklar zerine ilerideki blmlerde
geleceiz. Ama ilk etapta bu tr kavramlarn
sahneye konuuna ve siyas syleme dhil ediliine odaklanalm.
Hollywood vatan hizmetinde!
Amerikan mill hislerinin ve savaa ynelik kamu harcamalarnn tavan yapt bu
atmosferde balayan 1942 senesinde bakan Franklin Roosevelt en nl sinema
ynetmenlerini Beyaz Sarayda bir salonda topluyor. Aralarnda John Ford, Franck
Capra gibi isimler de var. Roosevelt 10 kadar propaganda filmi sipari ediyor.
Yine ayn gnlerde Pentagon Hollywoodda bir irtibat brosu ayor. (4)
Franck Capra o dnemde Why We Fight (=Niin savayoruz?) adl bir dizi
film ekiyor:

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


1) Prelude to War (Savaa hazrlk, 1942) demokratik devletler ile faist
devletler arasndaki farklara dikkat eken, savamay bu yolla
merulatran bir film.
2) The Nazis Strike (Nazi darbesi, 1942)
3) Divide and Conquer (Bl ve ele geir, 1943)
4) The Battle of Britain (ingiltere sava, 1943)
5) The Battle of Russia (Rusya sava, 1943)
6) The Battle of China (in sava, 1944)
7) War Comes to America (Sava Amerikaya geliyor, 1945)
Sinema dnyasn, devleti ve orduyu bir araya getiren bu renkli toplant acaba
dnya sava koullarnda balayp bitmi sradan bir propaganda abas myd?
Yoksa bugn hl ilemeye devam eden bir beyin ykama makinesinin
temelleri mi atlmt?
Tarihteki olaylarn gnmze etkisini lebilmek iin sreklilik arz edenler ile
kk zaman dilimlerinde hapsolup kaybolanlar birbirinden ayrd etmek birinci
derecede nem tayor. Bu balamda ABDnin:
1)
2)
3)
4)

Resm tarihinde,
D politikasnda,
Ulusal gvenlie baknda,
Amerikan mill kimliinin inasnda,

Bu noktadan daha ileri gitmeden nce sanat(!)-siyaset-ordu egdmnn


varln, etkisini, srekliliini ve tabi ki btn bunlarn Trkiye iin nemini tespit
etmekte fayda var.
ABDde demokrasi haprrsa Ortadouda bar verem olur
ayet Amerikan sinema endstrisi, aktrleri, senarist ve ynetmenleri ile byk
bir propaganda makinesinin paralar haline gelmise ortada ok cidd bir sorun
var demektir. ABDnin dnyay ynettiini syleyemesek de biroumuzun
hayatn mahvetme kapasitesine sahip olduunu teslim etmeliyiz.
ABDnin bana Reagan, baba ve oul Bush gibi sava bakanlarn seilmesi
riski her zaman mevcut. Yine bu lkenin ordusu dorudan saldrmasa bile mesel
Ortadouda kanl diktatrleri ve sava devletleri desteklemesi gz ard
edilebilecek bir tehlike deil. Haliyle Amerikan bakanlk seimlerinin sonular
bizi Trkiyedeki seimler kadar etkiliyor. Etrafmzn savalarla evrilmesi
demokrasinin Trkiyeye gelmesini geciktiriyor. Savunma btemizi
arttrmamz, polis, asker gibi glerin zel hayatmza mdahele etmesi
ve daha bir ok anti-demokratik oluuma tahamml etmek zorunda
kalyoruz.
Bu balamda Amerikan halknn bireylerden korkarak demokrasiye srt
evirmesi bizim amzdan son derecede nemli.

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Meseleyi bir ka eksene blecek olursak u sorular kendi kendimize sormamz


gerekiyor:
1) Amerikan demokrasisi bu halkn zgr iradesini temsil ediyor mu?
2) Devlet halknn denetiminden kamak iin anti-demokratik yntemleri
merulatrma peinde mi?
3) Korku yoluyla insanlar zgrlklerinden fedakrlk etmeye iten
muhtemel bir propagandaya sinema endstrisi ne lde alet edilebilir?
4) Halkn devleti eletirmesine engel olmak iin ABD vatandalarn
dncelerini el altndan ynlendiren ve Hollywoodu kapsayan bir
sistemin varlndan sz edilebilir mi?
te bu sanat(!)-siyaset-ordu egdmnn sreklilii konusunda dikkatimizi
younlatracamz birinci nokta 11 Kasm 2001de yani 11 Eyll saldrsndan
tam 2 ay sonra Hollywoodda yaplan bir toplant. Jack Valenti ve Karl Rooveun
da katld, devlet ve ordunun beklentilerinin sanat(!) dnyasna tavsiye
niteliinde iletildii bu toplanty yaklak 50 yllk bir mill gvenlik sinemas
ibirliinin geldii son nokta. (5a)
Bu toplantnn nemini daha iyi kavramak isteyen okurlarmz iki anahtar
(?kpr) katlmcnn, Jack Valenti ve Karl Rooveun zgemilerine bir gz
atabilirler. Biz sadece iki kk bilgi verelim:
1. Valenti politik danmanlk ve lobicilik yapan Weekley & Valenti irketinin
kurucusuydu. J-F. Kennedynin ldrlmesinin ardndan bakanlk grevini
stlenen Lyndon Johnsonun zel danman oldu. 1966da Walt Disney
Pictures, Columbia Pictures (Sony Corporation), Paramount Pictures,
(Viacom), 20th Century Fox (News Corporation), Universal Studios (NBC
Universal), Warner Bros. (Time Warner) irketlerini temsil eden MPAA
(Motion Picture Association of America) birliine bakanlna getirildi.
2. Rove ise G.W. Bushun danman ve Office of Political Affairs, the Office of
Public Liaison, ve White House Office of Strategic Initiativesin
yneticisiydi. Beyaz Saraydan ayrldndan beri Fox News, Newsweek ve
Wall Street Journal gibi medya kurulularnda politik danmanlk yapyor.
Buraya kadar verdiimiz bilgiler nda ABDda sinema endstrisinin, ikinci
dnya savandan 11 Eyll saldrlarna dek uzanan bir Siyaset-Sinema-Ordu
genine dahil olduunu gryoruz. Bu ibirliinin nikhnn klnd 1942
Washington toplantsndan 11 Kasm 2001de yani 11 Eyll saldrsndan 2 ay
sonra yaplan Hollywood toplantsna kadar geen sreyi bir parantez gibi iine
alan iki nemli kilometre ta daha var, bunlar iki nemli kanun:

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


National Security Act (26 Temmuz 1947)
Patriot Act (26 Ekim 2001)
Birincisi Souk Savan balangc, ikincisi ise slamc Terre kar yeni Hal
seferinin balangc. Birinci kanun ile NSC (National Security Council = Mill
Gvenlik Kurulu) oluturuluyor. NSC ad FBI ya da CIA gibi fazlaca anlmayan
ama ok etkili ve yetkili bir organ. Resm varolu sebebi Mill Gvenlik, d
politika, ordu ve istihbarat arasnda egdm salamak. Uygulamada ise sz
konusu kurumlarla rekabete hatta atmaya girmi olmas ve tehdit normlar
retmesi dikkat ekici. ABDnin KMLERDEN KORKMAS GEREKT burada
belirleniyor. NSC tarihi boyunca birok deiimden gemi, politik amala
bakalarn kullanm ve kullanlm bir organ.
Mesel 1980lerde rangate skandal olarak bilinen olay: NSC yesi Albay Oliver
Northun bir numaral dman rana silah satmas ve buradan yaplan kr ile
Nikaraguada halka eziyet eden kontrgerilla operasyonlarn finanse etmesi
ilgintir. Kongre resmen bu yardma da karyd. NSC demokratik denetim
mekanizmalarn atlatmak iin kullanlmt. (5b)
kinci kanun 11 Eyll saldrlarndan sonra acilen ortaya km, yldrm hzyla
onaylanm bir tr refleks. Demokrasinin garanti ettii haklarn askya alnmasn,
polis ve istihbaratn yetkilerinin arttrlmasn salayan bir skynetim iln.
Aslnda bizler de Ergenekonistanda yayoruz. Kurtlar Vadisinden d politika,
Cneyt Arkndan, Kara Murat filmlerinden Tarih renen(!) bir milletin
ocuklaryz. ABDde Sinemann mill bilince(!) katk salamasn eletirecek bir
durumda deiliz. Zaten biraz da bu benzerlikten istifade ederek ama Amerikann
kendine zg koullarn unutmadan anlama abamz srdreceiz. yle
grnyor ki Amerikan saldrganlnn kkenlerini anladka kendimizi de
anlamamz kolaylaacak.
Vatansever adnda bir film
nce kk bir hatrlatma yapalm, Avrupa sinemasnn aksine Amerikal film
ynetmeni sanatn icra eden bir sanat deil. Hollywooda gre film demek,
senaryosu, sinema dili, mzi, aktrleri, dekoru studio tarafndan belirlenen
bir rn demek. Yani bir sanat eseri deil. Elbette gemite Charlie Chaplin ya da
Citizen Kane ile nlenen Orson Welles gibi istisnalar oldu ama Amerikan Film
Endstrisi isminden de anlalaca gibi bir endstri. Bu endstrinin patronlar da
sanatla deil krllkla, lobilerle ve siyasetle urayorlar.(5c)
Bugn Amerikan hkmetinin ya da ordusunun houna gidecek bir film
yapmak isteyen ynetmenler Avrupal meslektalarnn hayal bile edemeyecei
miktarlarda yardm alabiliyorlar. Sadece madd destekle snrl kalmyor bu
yardmlar. Tanklar, figran olarak binlerce asker hatta uak gemisi bile dn
verilebiliyor ekimler iin.(6)

10

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Peki devletin houna gidecek filmler neye benziyor?


Baroln Mel Gibsonun oynad Patriot
(Vatansever) adl film Amerikan mill gvenlik
sinemasn kefetmek iin iyi bir balang noktas.
Filmin ksaca konusu yle: Mel Gibsonun
canlandrd Benjamin Martin 1776da yaayan
eski bir askerdir. nceden katld savalarda
yapt katliamlardan utan ve pimanlk
duymaktadr. Btn bunlardan uzaklam,
ailesiyle sradan bir ifti gibi yaarken ngilizler
tarafndan byk zulm grr. Evi yaklr, bir olu
ldrlr. Artk intikam almak iin geerli bir
sebebi vardr.
imdi bir para analiz edelim: Son derece
kanl sahnelerle dolu film Amerikan ulus bilincinin
ngiliz zulm karsnda douunu anlatyor.
zellikle filmin biti sahnesindeki savata Benjamin Martinin elinde tad
Amerikan bayra, neredeyse ekrandan dar taacak kadar kan akmas ve son
bir teke tek dv sahnesinde mutlak iyinin mutlak kty (Amerikal bayraktarn
ngiliz komutan) dvmesi dikkate deer. Ancak burada gzden karlmamas
gereken bir ka nokta var:
Sava olgusu ne Amerikan mill
algsnda ne de gvenlik sinemas dilinde
ykc bir sre deil (7a). Tersine akan kan
gnahlar arndran, tertemiz, yeni bir sayfa
amaya yarayan bir olgu. Bu filmde de
sava suu ilemi, soykrm yapm bir
Amerikal, zalim ngilizi yenerek Tanrdan
gnahlarnn affn kazanyor. (Alevlerce
Hac Bekta Veliye atfedilen Bostanc
Baba olaynda 100nc kiiyi ldrerek 99
cinayeti affedilen katili hatrlayn(7b) )
Vatansever Amerikalnn sava hakl
bir sava (a just war). Komnizme kar
sava, terre kar sava gibi. Zira
Amerikalnn evi yaklm, olu ldrlm.
ntikam almasndan daha doal ne olabilir? Yaznn banda Pearl Harbour
ve 11 Eyll hakknda sylediklerimizi hatrlayn. (Ve tabi Trk kzlarna
tecavz eden kahpe Bizansllardan Cneyt Arknn nasl intikam aldn)

11

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


11 Eyll saldrsndan 4 gn sonra krsye geen G. W. Bush yle balyordu
konumasna : we are so good (biz yle iyiyiz ki, kim bizim ktlmz
istemi olabilir?) Bir baka deyile; eer birisi iyiliin ta kendisi(!) olan ABDnin
ktln istediyse o ancak ktln ta kendisi olabilir! Ya bizden yanasnz
ya da bize karsnz! (G. W. Bush)
Ayn dnce zemininde deerlendirince Bushun Axis of Evil (eytan/ktlk
ekseni) dedii Irak, ran, Kuzey Kore ya da Huntingtonun uygarlklar atmas
tezi daha fazla anlam kazanyor. Ya da en azndan Amerikallarn beynini
ykama srecindeki yeri daha iyi anlalyor.
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I : Amerikan milliyetiliinin douu, korku ve
tehdit algs, politik zemin; Hollywood, Pentagon ve Washington ibirlii
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II : Hristiyanln smrlmesi, resm ideolojiye
alet edilmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III : rnekler, Amerikan sinemasnn milliyetimilitarist propagandaya eklemlenmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV : Sentez, srail ile Trkiye rnekleri ve sonu

Kaynaklar
1 The Second World War: A Short History - Parker, Robert Alexander Clarke (Cambridge University Press)
2 The Origins of The Second World War, A.J.P. Taylor (Touchstone)
3 American War and Military Operations Casualties: Lists and Statistics, Hannah Fischer, Kim Klarman, MariJana M-J Oboroceanu (2008, Congressional Research Service)
4 Ronald Reagan The Movie: And Other Episodes in Political Demonology, Michael Rogin, (1987, University of
California Pres)
5a Hollywood, le Pentagone et Washington, Jean-Michel Valentin (2003, Editions Autrement)
5b The Iran-Contra Affair: Political Scandal Uncovered (Lisa Klobuchar)
5c On Hollywood: The Place, The Industry, Allen J. Scott, 2005 basks, Priceton University Press (Not:
Ekonomik modele odaklanan bir inceleme iin Janet Waskonun How Hollywood Works adl kitabna baklabilir)
6 Take my Breath away isimli romantik para ile akllarda yer eden Top Gun filminin ekimi iin Amerikan
Deniz Kuvvetleri USS Enterprise (CVN-65) isimli uak gemisini dn verdi. Deniz Kuvvetlerinin pilot bulmakta
zorluk ektii bir dnemdi. Vietnam kompleksi insanlar askerlikten soutmutu. Teknolojinin, pilotlarn zgr
cinsel hayatnn ve ordunun yceltildii film Vietnam yenilgisinin utancn unutturmada etkili oldu. Sinema
salonlarnn kna yerletirilen kayt brolar Deniz Kuvvetlerinin insan kaynaklar sorununu zd. 1986 yapm
olan filmin baba ve oul Bush gibi sava bir bakan olan Ronald Reagann dnemine (1981-1989) denk
gelmesi ayrca dikkate deer. Yine Regann Hollywooddan gelen bir aktr olmas ve bakanl srasnda Yldz
Savalar gibi ar pahal asker projelere byk kaynaklar aktarmas dndrcdr.

12

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

7a Slotkin, Richard, Regeneration Through Violence: The Mythology of the American Frontier, 1600-1860 (2000),
University of Oklahoma Press.
7b Kendimi tutamyorum adam kt galiba yarabbi bana yardm et dedi. Adam hakaret edici laflarla bostanc
babay itiyordu. Sonunda adam elindeki sopay bostanc babann kafasna indirdi. Darbeyi yiyen bostanc baba
belindeki teberi karp adamn boynuna indirdi adamn boynu kopmutu. 99du yz olsun zaten belliydi benim
gnahlarm af olmazd diye alaya alaya ksevinin yanna giderken kyllerde gelmiti. Adamn ldn
grnce bostanc babann ayaklarna kapandlar, baba kymze gelen erenlerden dervii ikyete gidiyordu
kymz kurtardn Allah senden raz olsun diye dua edip adamn cenazesini alp gittiler. Bostanc baba gidip
yanm kseviyi skecekken grm ki ksevi yeermi. Kseviyi skp tekrar Hacbekta Veliye gelmi.
Tamam iin bu siteye baklabilir: http://www.aleviforum.com/archive/index.php/t-31173.html

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I : Amerikan milliyetiliinin


douu, korku ve tehdit algs, politik zemin; Hollywood, Pentagon ve Washington
ibirlii
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II : Hristiyanln
smrlmesi, resm ideolojiye alet edilmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III : rnekler, Amerikan
sinemasnn milliyeti-militarist propagandaya eklemlenmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV : Sentez, srail ile Trkiye
rnekleri ve sonu

13

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II


Geen blmde belirttiimiz gibi tarihte skp kalan
olaylar/kavramlar ile sreklilik arz ederek gnmze
dorudan etki edenler arasnda ayrm yapmak
gerekiyor. ABD ikinci dnya savandan bu yana ok
deiik sorunlar ve tehditlerle kar karya kald. kinci
Dnya savanda Almanya ve Japonya, ardndan
Komnist Rusya ile Souk Sava. Kore, Vietnam,
Gney Amerika ve Afrika cephelerinde uyuturucu ile
mcadele boyutuyla zenginleen souk savan bitii
ve imdi de islamc terr.
Perdenin ucunu yava yava kaldrmaya baladmz
birinci blmn sonunda baroln Mel Gibsonun
oynad Patriot (Vatansever) adl filmi rnek olarak
vermitik. Bu filmi ksaca analiz ettiimiz paragrafta
ise savan Amerikan mill algsnda ykc bir
sre olmadn syledik. Gerekten de bugnk Avrupa zihniyetinin aksine
aksine Amerikallar savalar kolaylkla kutsallatrabiliyor, gnahlardan arndran
ve Tanrya yaklatran bir olgu gibi sunabiliyorlar. (Trk kimlik inasnda
Ergenekon, Malazgirt sava gibi simgeleri, ehitlik kavramnn laik ordular
tarafndan bile kullanlmasn hatrlayn)

14

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Holllywood - Pentagon - Washington genine derinlemesine bakarken bu
genin yasland fikr ve inansal altyapy gn na karmak gerekecek.
Son 50-60 yldr
yaplan btn mill gvenlik filmerinin OLMAZSA OLMAZ dinsel(!) gesini
belirtelim ncelikle:
1) City upon a hill : Tepenin zerindeki ehir
2) Frontier : Snr (Trk kimliindeki aknc, serhat, vb mitolojisini
hatrlayn)
3) Manifest Destiny : Apak bilinen Kader
Bu gelerin ortaya klar ngilizlerin kendilerine ilk defa amerikal demeye
balad yllara uzanyor. 1600lerde Kuzey Amerikada kurulan ilk kolonilere
ncil Kutsal kitap deil bir uluslatrma aygt olarak
Sen dnyann sn, tepenin zerine kurulu bir ehir gizlenemez, Matta, 5ci
blm, 14-15inci ayetler. (8)
Kuzey Amerika ktasnda kurulan ilk koloniler srekli
bir lm kalm mcadelesi iindeydiler. Bir ok
gmen hem fakirlik hem de mezhep kavgalar
sebebiyle Avrupay terk ediyor, yeni bir yaam
kurma umuduyla Kuzey Amerikadaki kolonilere
geliyordu.
Bu kolonilerden bir tanesi, John Winthrop
nderliinde kurulan Massachusetts Bay Colony, bu
zorluklara kar ncile smsk sarlacakt.
ngiltereden ayrlan ve kendilerine Priten (saf,
temiz) diyen Hristiyanlarn gznde ingiliz Anglikan
kilisesi Katoliklerin ritellerini kabul ederek insann
Tanr ile yapt ittifak bozmutu(9a). Bu sebeple
Pritenler tpk Eski Ahitteki Yahudiler gibi bu ittifak
yenilemek istiyorlard. Yepyeni bir dnya dzeni
kurmak, Tanrnn emirlerine uygun biimde
yaamak ve eski dnyaya rnek olmak. (ABDli politikaclarn dnyay kurtarma,
demokrasiyi ve liberal ekonomiyi yayma konusundaki srarlarn hatrlayn)
Pritenleri Kuzey Amerikaya getiren filonun amiral gemisi Arbellann
gvertesinde liderleri John Winthrop Matta inciline gnderme yaparak pritenlere
cesaret veren tarihi bir konuma yapt (9b):

15

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

(mealen) [...] Tepenin zerindeki ehir gibi olacaz. Dnyann gzleri


zerimizde olacak. Tanrmza layk olamazsak yandalarmz utandracaz,
dmanlarmz sevindireceiz [...]
Tanr, gnah, sevap, cennet, cehennemle dolu bu konuma endie iinde
seyahatin sonuna gelmi insanlar zerinde ok olumlu bir etki yapt. Hastalk,
alk, kzlderili saldrsiyla can vereceini bilen gmenler yaamaktan daha
kymetli(!) bir grevin sorumluluunu omuzlarnda hissettiler: Tepenin
zerindeki ehri kurmak! (Bugnk ABDde bir ok insann priten srailin
kuruluuna ve u anki kavgasna neden sempatiyle bakt, kzlderili
Filistinlilere neden acmad zannediyorum biraz daha kavranabilir bir hale
geliyor.)
Winthropun Mattaya yapt bu gnderme o kadar tutuldu ki tarihin bir detay
olarak kalacak yerde Amerikal siyasetiler tarafndan tekrar tekrar kullanld.
Mesel 9 Ocak 1961de John F. Kennedy hkmeti kuruluu ile ilgili olarak yle
diyordu (10):
(mealen) [...] Rehberim 331 yl nce yapt konumasyla John Winthrop oldu.
Biz de onlar gibi tehlikeli ve riskli bir SINIRDA hkmet kuruyoruz. Onun dedii
gibi tepenin zerinde bir ehir olacaz ve btn halklarn gz zerimizde
olacak.
Ayn konumada Tanrnn dnyay 6 gnde yaratmas [Tekvin 31] (11) gibi
hkmeti 6 gnde kurduunu hatrlatan Kennedynin yukardaki cmlesindeki
snr (ing. frontier) kelimesine dikkat edin, birazdan bu konuya da geleceiz.
11 Ocak 1989da Ronald Reagan, 2008de Rudy Guiliani, John McCain, Sarah
Palin tarafndan da kullanlan tepedeki k saan ehir - Tanr ile ittifak
simgesinin Amerikan mill gvenlik sinemas tarafndan nasl kullanldna
deinmeden nce dier iki nemli simgeyi ele alalm: Snr (frontier) ve Bilinen
Kader (Manifest Destiny).

16

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


1000 Amerikal aknlarda ocuklar gibi endik, 1000 Amerikal o gn
koskoca bir orduyu yendik!
Geoffrey Perretin deyimiyle ABD savaarak
kurulmu bir lke - A Country Made by War
(12). Belki sava sayesinde ayakta duran bir
devlet demek daha da doru olabilir. Zira
meru iddetin tekelini(13a) elinde bulunduran
devlet halka ynelik olarak uygulad basklar
srdrebilmek iin i ve d tehditler bulmak
ya da retmek zorunda.
te Frontier (=snr) tam da devletin bu
iddet ihtiyacna yant veren bir kavram.
1800lerde yeni yerleimlerin henz yerleime
almam blgeler ile (genellikle Kzlderililerin
egemenliindeki topraklar) komu olduu
yerlere snr deniyordu. Ancak bu snr
dinamik idi. Satn alnan ya da asker saldrlar
ile ele geirilen yerler sebebiyle yeni topraklar
yerleime alyordu. Haliyle devletin sznn ok gemedii, gc yetenin kendi
kanununu tekilere dayatt blgelerdi sz konusu olan. zgrlk de snrszd
haliyle. Kimseye ait olmayan bir arazide altn madeni bulmak ya da her an
ldrlmek mmknd. (13b)
Amerikal tarihi Frederick Jackson Turner 1893 ylnda The Frontier in
American History isimli bir makale yaynlad. Bu makalede snr kavramnn
Amerikallar iin bolluk, bereket ve iyimserlik temsil ettiini savundu. Zira srekli
genileyen snrlar sayesinde asla toprak ktl ekilmeyeceine inanan seilmi
insanlar olan Amerikallar vaad edilmi topraklardan haklar olan pay aldklarna
inanyorlard. Turnera gre Amerikan kimliini oluturan temel etkenlerden
biri bu snrsz snrlard.
Snr kavram da dier mill Amerikan kutsallar gibi ne politik sylemden ne de
uygulamadan eksik olmad. Haliyle ulusal gvenlik sinemasnda ok deiik
kamuflajlar iinde tekrar tekrar karmza kan bu kavramdr. Devletin yklma
noktasna geldii, iddetin meru olmaktan te ilah bir nitelik, bir dev
zellii kazand yerlerdir Hollywoodda snrlar. Kh nkleer bir saldr,
kh bir doal felket, uzayllar veya bir meteor ABDni haritadan silmek zeredir.
te tam o anda ABD bakan halk birletiren duygusal bir konuma yapar. te
tam bu anda zaman ve mekn birleir, o an Frontier (snr) olur. Putsal Amerikan
devleti (genellikle) ordusu sayesinde tepenin zerinde k saan ehri o snr
noktasna kurar. nk apak bilinen bir kaderi vardr. Seilmi bir halk, vaad
edilmi topraklarda ne yapabilir baarl olmaktan baka?
Ancak snr sadece filmlerde bir propaganda gesi olmakla kalmaz, Amerikalnn
dnyaya bakn da koullandrr. Trkler ile Amerikallarn Filistin gibi bir konuda
birbirleriyle ayn dili konuamamalarnn temel sebeplerinden biri de snrdr.
17

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Bugn Filistinlilerin topraklarna el koyarak yeni snrlar zerinde yaylan


siyonist yerleimcilere bir ok Amerikalnn bak tarafsz deil. Amerikallar
atalar gibi zorluklara gs gererek vaad edilmi topraklara yerleen bu
kahramanlar kendilerine daha yakn hissediyorlar. Araplar Filistine ok daha
nce gelmiti tarznda bir itiraz ise cowboylar karsnda Kzlderilileri
savunmaya benziyor ve beklenenin tam tersi bir etki yapyor.
Sper g olmak benim kaderimdir!

Resim: Ressam John Gastn


frasndan Amerikan ilerleyii.
1872de yaplan tabloda Amerikay
temsil eden Columbia Batya doru
ilerlerken Kzlderilier ve vahi
hayvanlar kayolar. Tren, telgraf,
tarm ve ilk yerlemecilerin at arabalar
boalan yerleri dolduruyor.
Amerikanize edilmi yerler daha
aydnlk, Columbia nur sayor!
lk bakta olduka dnyev ilerle ilgili bir toplum olarak grnen
Amerikallarn devletleriyle olan ilikilerini dine dayamalar olduka artc
grnebilir. Kapitalizm ve Liberalizm ile uyak yapan Amerikanizmi(14) halkn
bilinli seiminden ok yeni bir ulus inas srasnda devlet eliyle dayatlan resm
ideoloji olarak grrseniz bak as deiir. Amerikan g pastasn paylaanlar
dnyev karlar peindedir ama maneviyat ok ucuz bir aratr resm ideoloji
yolunda. Tpk Trkiyede ehitlik kavramnn aka smrlmesi gibi.
Ruhbanlaan devleti ideolog yle der: Bizim dediimizi yapn, gerisini
merak etmeyin, zaten Tanrnn istei de bu! Vicdanlara susturucu
takmann(15) en kolay yollarndan biridir bu endoktrinasyon.

18

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Trkiyedeki camilerde srail aleyhinde konuulup JITEM hakknda
susulmasnn sebebi de budur. Dinin ulusallamas, askerlemesi
evrensel boyutunu kaybetmesidir. nsanl muhatab alan ve
insann vicdanna yaslanan ilah mesaj terk edilir. Bunun yerine
mill kiliseler, mill sinagoglar ve mill camler konur. Putsal
devlet iin bir diren tekil eden her trl manev dnce ortadan
kaldrlmaldr. O noktada zihinlerdeki Tanr artk btn insanln
deil sadece o seilmi milletin Tanrs olur.
Din, siyasetin ve militarizmin masasnda bir meze olurken folklrleir, sekilden
ibaret bir z haline gelir. Toprak artk zerinde trl nimetler yetien bir Tanr
vergisi deildir. Toprak kanla sulanarak vatan haline getirilecek bir kara
parasdr. Cenaze trenlerinde Trk bayra atran, topra, niformay, hatta
silah kutsal(!) yapan putsal devletin dnyev karlar bunu gerektirir nk.
Amerikan Putsal devletinin sylemi de
bu balamda szde din mesajlara,
emarelere(!) ve mucizelere
balanmtr. Bu syleme gre
Amerikal sradan bir insan deildir.
Seimitir. Sper g olmas onun
kaderidir. Bar, iyilii, gzellii
dnyaya yaymak iin Tanr tarafndan
verilmitir bu g ona. Elbette Amerika
sradan bir vatan degildir. Vaad edilmi
topraklardr.
Ekopolitik Grubundan Hakan opurun kaleme ald Amerikann Kaderi adl
makaleden devam edelim:
[...] lk olarak New York Gazetesi yazar John L. OSullivan tarafndan 1839
ylnda szcklere dklen bu inan, o gnden sonra OSullivann makalesine
atfla anlmaktadr. Manifest Destiny, [MY: Apak Bilinen Kader] Amerikan
istisnaclgn, milliyetiligini ve yaylmaclgn bir araya getiren genel bir Anlay
olarak kabul edilmektedir. Bu anlaya gre Amerika, kutsal bir misyonla,
dnyann dier tm uluslarn Hakikatin kaynagna agracak bir konumda
bulunmaldr. Bu yce grev iin Amerikann ilah olarak tayin edilmis oldugu
inanc, Manifest Destinynin temel nosyonunu olusturmaktadr. Yani Amerikann
kaderi, bu yce misyonu if etmektir. Bu bakmdan gnmz Amerikasnn
insanlk tablosu iindeki yerinin Manifest Destiny baglamnda yeniden
dsnlmesi ve tartslmas gereken bir dnemde oldugumuzu sylemek, bu
inancn temellerine aykr olmasa gerek.
Manifest Destiny, Amerikann dogusunu tarih iinde mstesna bir yere
konumlandrmaktadr. Bu konum, ilah olarak tayin edildigi iin, degistirilemez
bir konumdur. Bu bakmdan Amerikann dogusu, yeni bir tarihin baslangcdr.
19

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Zira tarih, Manifest Destinyye gre, Amerikann dogusunu mjdelemektedir ve
gelecek, adalet ekseninde kurulan Amerikann tarihi olacaktr. [...] (4 sayfalk
bu PDF dosyasnn sonunda OSullivann makalesinin Trke evirisini okumak
mmkn)
Tarihin cilvesi, daha nce akladmz tepedeki
ehir simgesinin fikir babas John Winthrop bu ilh
kader kavramna en sert biimde kar kan grubun
iinde yeralyor. Tanrnn adn ovenist ve bencil
amalara alet etmek ile suluyor onlar. Ve ancak
bu kar ktan sonra Apak Bilinen Kader
nleniyor, siyasetiler arasnda popler oluyor.
Aslnda dnem buna msait. Daha dorusu ABDnin
yeni topraklara yaylmasna taraftar olanlarn
projelerini meru klacak fikir ve innalara ihtiyalar
var. Bir yandan halk fetih savalarna katlarak
lmek istemezken dier yandan Oregon, Texas
hatta Meksika, Kanada ve Kbann ABD topraklarna
dahil edilmesi sz konusu.(16)
Zaten OSullivann(17) aralad kapdan ilk geenler de Andrew Jackson yanls
bir grup oluyor. (stanbulun Fethi srasnda propaganda iin ok faydal olan baz
hadisleri(!) hatrlamakta fayda var bu konuya deinmiken.)
Bu Apak Bilinen Kader inancna rnein Abraham lincolnun 1 Aralk 1862de
Kongreye hitaben yapt konumada da rastlyoruz: Dnyadaki son [en] iyi
umut (the last, best hope of Earth)
Manifest Destiny inanc 1800lerde Amerikan yaylmacln destekliyor. Ancak
1900lere gelindiinde politik sylem iinde yerini korurken ierii deiiyor.
Amerikann kaderi artk yaylmak deil dnyaya demokrasiyi ve zgrl
yaymak. (18a)
ABDnin 28ci bakan Woodrow Wilsonun 1920de Kongreye hitaben yapt
konumada demokrasinin saflndan ve manev gcnden(18b)
bahsetmesi buna gzel bir rnek. Tabi sadece sylemde kalmayan, uygulamaya
da geen bir duru oldu Manifest Destiny. Birinci Dnya Savandan yenik kan
devletlerin etnik ltlere gre paralanmas ve kendi kaderini tayin hakk (selfdetermination) adna kk ulus devletlerin kurulmas bu ilkenin uygulan masnn
bir sonucudur. Gerekte bar deil soykrmlar ve hl sren etnik kavgalar
beraberinde getiren bu ilkenin Manifest Destinyye ne derecede hizmet ettii ise
ayr bir tartma konusu.
Aklda tutulmas gereken nokta ise Iraka zgrlk, Ortadouya demokrasi
getirme iddiasndaki ABDnin propaganda amacyla Apak Bilinen Kader (Manifest
Destiny) inancn kullanmaya 1800lerden bu yana kesintisiz olarak devam
etmesidir.
20

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I : Amerikan milliyetiliinin
douu, korku ve tehdit algs, politik zemin; Hollywood, Pentagon ve Washington
ibirlii
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II : Hristiyanln
smrlmesi, resm ideolojiye alet edilmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III : rnekler, Amerikan
sinemasnn milliyeti-militarist propagandaya eklemlenmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV : Sentez, srail ile Trkiye
rnekleri ve sonu

Kaynaklar
8 Ye are the light of the world. A city set on a
hill cannot be hid. - Standart Amerikan
Edisyonu
9a Trke kaynaklar arasnda Protestanlar,
Pritenler, Britanyadaki durum ve btn
bunlarn Amerikan kimliine etkisi zerine 50
sayfa uzunluunda zengin bir alma mevcut.
Mustafa S. Tter, Muhammed Veysel Bilici,
Esref Yalnkll, Ramazan Arkann
yazlarnn derlendii Amerikan Kimliinin Oluumunun Sosyo-Ekonomik elerine Genel
Bir Bak isimli alma bu lkeyi ve insanlarn anlamak iin mutlaka okunmal. Bu
sayfalarda anlatlan tarihi olaylar geip gitmi sradan olaylar deil Amerikallarn
kendilerine, devletlerine ve d dnyaya baklarn belirleyen kurucu bir mitolojinin fikr
ve inansal temelleri. Bu tr yazlara gerekli zaman ayran okuyucular Ermeni meselesi,
Filistin, Kbrs ve daha birok konuda Trkler ile Amerikallarn birbirlerini anlamakta
ektikleri zorluklarn kaynaklarn kavrayabileceklerdir. Yine ayn internet sitesinde Murat
Sofuolunun kaleminden km olan Amerikan Ulusunun Douu isimli makale Osmanl
tarihi ile Amerikan tarihi arasndaki paralelliklerin altn da izerek Amerikann kurulu
dnemi tarihini 35 sayfaya sdrabilmi kayda deer bir alma.
9b The Journal of John Winthrop, 1630-1649, The John Harvard Library
10 The Greatest Speeches of President John F. Kennedy
11 Tekvin (Yaratl), Eski Ahitin ilk be kitabndan Tevratn birinci blm. Avrupa
dillerindeki ad eski Yunanca yaradl anlamndaki Genesis () kelimesidir. branice
ad Bereit, Balang (). Dnyann yaratlndan, Adem ile Havvadan, cennetten
kovulutan, Habil ve Kabilden, Nuh Tufanndan, Babil Kulesinden ve brahim, shak,
Yakup ve Yusuf peygamberlerden bahseder.

21

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

12 A Country Made by War: From the Revolution to Vietnam : The Story of Americas Rise
to Power, Geoffrey Perret
13a Meru iddet tekeli saptamas Max Webere ait. Devletin zulm yapma potansiyelini
bnyesinde barndrmas sadece ABD iin deil bir ok devlet iin geerli olan bir
saptamadr. Ne var ki Trkiyede ve Avrupa lkelerinde normal kabul edilen bu durum
kanaatimizce ABDde o kadar antada keklik deildir. Baz Amerikal aydnlar devletin kendi
kendine verdii yetkilere, meru iddete ve devlet srrna ok daha pheci yaklaabilirler.
Bu pheyle mcadele edebilmek iindir ki Amerikan devleti gerek gizli servislerin gerekse
ordunun halk korumak iin gerekli olduunu srekli olarak ispat etmek durumundadr.
13b Americas Frontier Heritage, Ray Allen Billington
14 Amerikanizm terimini yandalk olarak deil bu yaam ideolojiletirme anlamnda
kullandk. Hereyin zm, her derde deva ideolojiler peinde koanlar (ki islamclar ve
komnistler kadar baz liberaller de buna dahildir) Eric Frommun zgrlkten ka kavram
zerine dnmeliler. zgrlk seim demektir. Semek ise sorumluluk. nsanda doal olarak
bu sorumluluktan kama eilimi vardr. Kurumsallaan bir din ya da dinleen bir resm
ideoloji bu ii grebilir.
15 Vicdanlar susturmann ve insanlar robotlatrmann artk bilim(!) haline geldii bir
ada yayoruz. Bu konuda mutlaka okunmas gereken mkemmel bir yaz dizisi Derin
Sular sitesinde yaynland. Bunlar incelemi olan okuyucularmzn sitemizde tartlan
konulara daha derinlemesine yaklaabileceklerinden phemiz yok.
16 Encyclopedia of American Foreign Policy, Alexander Deconde, Richard Dean Burns,
Fredrik Logevall, Louise B. Ketz.
17 OSullivan gerekte sava yoluyla yaplacak yaylmaya o kadar scak bakmyor. Fetih
amal savalar da eletiriyor ama kulland kelimeler yine de esnek. Mesela Oregon
hakknda yazdklar unlar:
And that claim is by the right of our manifest destiny to overspread and to possess the
whole of the continent which Providence has given us for the development of the great
experiment of liberty and federated self-government entrusted to us.
18a American Narcissism: The Myth of National Superiority, Algora Publishing, 2006
(Wilber, W. Caldwell)
18b Sz konusu ifade bu paragraftan alnmtr: I think we all realize that the day has
come when Democracy is being put upon its final test. The Old World is just now suffering
from a wanton rejection of the principle of democracy and a substitution of the principle of
autocracy as asserted in the name, but without the authority and sanction, of the multitude.
This is the time of all others when Democracy should prove its purity and its spiritual power
to prevail. It is surely the manifest destiny of the United States to lead in the attempt to make
this spirit prevail.
22

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III


Dizinin birinci blmnde Amerikan milliyetiliine iaret
ettik. Hollywood, Pentagon ve Washington genine,
amalarna ve alma yntemlerine deindik. kinci
blmde bu milliyetilii ve Amerikan saldrganln
mmkn klan din ve ideolojik arka plandan bahsettik.
Buraya kadar olduka derin saylabilecek bir teori verdik.
Ancak bu teorinin gnlk hayata ve sinema salonlarna
nasl eklemlendiini grmek iin ok sayda rnek vermek
gerekiyor.

Bu sebeple bu nc blm rneklere ayrdk. Sinema-siyaset-ordu


ibirliinin yakn tarihin deiik dnemlerinde nasl sahneye konduunu bilinen
filmlerden rneklerle anlatacaz. Vietnamdan Komnizm ile mcadeleden ve
souk savan bitiinden bahsedeceiz. Amerikan saldrganlnn izini ABDnin
yakn tarihinde ve Hollywood yapm mill gvenlik filmlerinde arayacaz.

Ordunun kimlii ve imaj

23

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Ordu/devlet eliyle tatbik edilen Amerikan saldrganln
halkn gznde erdemli bir ekle sokabilmek iin ideal
insanlar gsterir bize Hollywood. Kasl vcutlar, stn
zeklar, eviklikleri ile tek balarna koskoca ordulara kar
koyabilen kahramanlar olur genellikle bunlar. En zor
koullarda bile iyiyi ktden ayrd edebilen, soukkanl
liderlerdir kimi zaman da:

Sylvester Stallone, Arnold Schwarzenegger, Chuck Norris, Steven Seagal, Bruce


Willis, Sigourney Weaver, Mel Gibson, Denzel Washington, Morgan Freeman, Ben
Affleck,

Bu filmleri gren bir Avrupal ya da Ortadoulu sz konusu


rnleri ABDnin darya dnk propagandas olarak
alglayabilir. Ancak gvenlik sinemasnn birinci hedefi
hemen her zaman i piyasa olmutur. Yani ortalama
Amerikalnn devletiyle ordusuyla blnmez bir
btn olduu saplantsn pekitirmek iin yaplmtr
bu filmler.

Geen blmlerden hatrlayacanz gibi ABDnin savama


sebebi kurulu yllarnda fetih yapmaya ynelikti.
Kzlderililerden, spanyol ve Fransz kolonilerinden toprak
alarak Kuzey Amerika ktasna yaylma amalyd.
1900lere gelindiinde fetih motivasyonu yerini
demokrasiyi yayma misyonuna brakt. kinci Dnya
savann bitiiyle birlikte dnyay adam etmek yerine bir
KORKU-TEHDT sylemi kondu: Komnizm, terristler,
doal felaketler

Bu tehdit algs da doal olarak birok defa ekil deitirdi gnlk politikann
ihtiyalarna bal olarak. Bu erevede Amerikan milliyetilii ve militarizmine
gaz vermek iin kullanlan Mill Gvenlik sinemasn bir ka dneme ayrmak
yerinde olur:
1)

kinci Dnya savann bitii ve NATO, NATOnun kuruluundan


itibaren 10 yllk dnem. Bu dnemde dman/tehdit algs grseldir.
niformalar ve bayraklar gibi rklar da farkl olan Japonlar tekiletirmek

24

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

nispeten kolaydr. Benze ekilde ar sarn ve dilleri de farkl olan Almanlar


millyeti-militarist sinemann dier hedefi olur.
a.

b.
c.

2)

Mesaj: Kahramanca savatk, haklydk, kazandk.


Gerekli ve adil bir sava oldu. Bouna lmedik. imdi
demokratik ve zgr devletler ABD (NATO) etrafnda
kenetlenmeli.
Cici = ABD, c = Almanlar ve Japonlar.
Filmler: Robert Shaw, Robert Ryan ve Henry
Fondann rol ald ve Ardennes blgesinde Fransay
savunan Amerikan askerlerinin yksnn anlatld
Battle of the Bulge (1965) hatrlanabilir. Yine ayn
snfta Tora! Tora! Tora! (1970), Midway (1976),
Patton (1970) gibi orduyu ve sava ycelten filmler
dikkate deer.

Souk sava
a.

Mesaj: Komnizm yaam biimimiz (= our way of life ) iin en


byk tehdittir. eytan Komnistler genlerin beyinlerini ykyorlar.

b.

Cici= ABD, c = Rusya, in, Komnizmi benimsemi Gney


Amerika lkeleri

c.

Filmler: Sovyetleri dorudan saldrgan


gsteren filmler kadar baz mesajlar
aktrmadan veren bilim-kurgu(!)
filmleri yapld. Mesel Village of Damned
(Lanetli Ky, 1960) adl film alan, reten
ve kiliseye giden sempatik insanlarn
kynde balar. Kyn zerinden geen bir
uan daire yznden btn gen kadnlar
hamile kalrlar. Salar tuhaf bir sar renkte
doan ocuklar Mutlak Kt (=komnizm)
tarafndan dllenen genleri temsil ederler
aslnda. Dnceleri ortaktr, adeta tek bir
ruhu vardr hepsinin. Komnizmin kolektif doas gerei bireyin
silinmesini temsil eder bu simge. ocuklar gzleriyle byklere
istediklerini yaptrrlar ve yava yava ky kontrol altna alrlar.
Kt adamlarn Ermeni veya Rum aksanyla konutuu Kurtlar

25

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Vadisi gibi filmleri dikkate aldnzda bu tr filmlerin zihin hazrlayc
etkisi daha da iyi anlalabiliyor.

Yine bu kategorideki filmlerden The Day the


Earth Stood Still (1951) ve The Thing from
Another World (1951) hatrlanabilir.
Yazmzn kinci blmnde detayl biimde
anlattmz 3 Amerikan kutsaln gz
nnde bulundurarak bakmak gerekir bu
filmlere: Tepenin zerinde k gibi
parlayan bir ehir (=ABD), bu lkeyi ve
genellikle btn insanl yok etmek zere
gelmi bir d mihrak, d kaynakl bir
ktlk (komnizm). Bu ktnn yok etme
tehdidi hi pheye yer brakmakszn Frontier (snr) kutsalna
referanstr. ABD yklmak zeredir. iddet, sava, kan dkmek
merudur ve gereklidir. Filmin sonunda ABD kazanr ve Apak
bilinen kaderine (Manifest Destiny) doru yol alr.
3)

Vietnam Sava ve sonras


a.

Mesaj: Vietnam sava


gerekliydi ve kim ne derse
desin aslnda bu sava biz
kazandk. Esas aclara
katlananlar Amerikan askerleri
oldu. Onlar askerdi ama nce
insand.

b.

Cici: Amerikan ordusu,


c: Sava kartlar ve
komnist Vietnamllar.

c.

Arka plan ve Filmler:

Gerekte 1959da balayan ve ABDnin 1965ten itibaren dahil olduu bu


savata ABD ordusu kendisinden beklenen hedeflere ulaamad, 50 binden
fazla kayp verdi. Tanr tarafndan seilmi olduuna inandrlm
olan Amerikallarn askerleri yzbinlerce sivili katletti, kyleri tarlalar
yakarak daha da fazlasn ala mahkum etti. Bugn dahi Vietnamn
okullarnda ocuklar okuma-yazmadan nce patlaMAm mayn ve
bombalardan uzak durmay reniyorlar.
26

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Hem Vietnam Sava hem de izleyen yllar Amerikada halkn devlete olan
gveninin sarsld bir dnem. nsanlar kuruluu ncilde mjdelenmi bir
devletin deil eytann ta kendisi gibi davranan bir devletin
vatandalar olduklarnn farkna varyorlar. Halk ciddi bir biimde
devletinin saldrganln sorguluyor.

Vietnam Savayla ilgili filmlerin en ilginlerinden biri


Yeil Bereliler (The Green Berets 1968). nk bu
filmin ekilmesi iin oyuncu John Wayne 1965 ylnda
bakan Lyndon B. Johnsona bir mektup yazm ve
ABDnin haklln halka anlatmann neminden
bahsetmi. Filmin tantm iin kullanlan alt balklar
yle:

Dnya zerindeki en sert savaan g olmak


zorundaydlar. Onlara komutan olacak kii
onlardan biraz daha sert olmak zorundayd.

Demek artk zafere inanmyorsunuz? yleyse


zel timin zel bir cehennemde yaptklarna bir
bakn!

Fakat gerek hayatta ABD diplomasisi ve ordusuna st ste puan


kaybettiren gelimeler de devam ediyor bir yandan:

1969 ylnda abucak bitmesi beklenen Vietnam sava


Kamboyaya sryor,

1973te faist diktatr Pinochetnin Allendeyi devirmesinde


CIAnin yardm olduu ortaya kyor,

1979da ABD ne ordusu ne de diplomasisiyle Ruslarn


Afganistan igal etmesine engel olamyor,

Nikaraguada uyuturucu ticaretine destek olan Amerikal


subaylar yeni skandallara sebep oluyorlar.

ahin Ronald Reagann bakan oluu ite bu dneme denk geliyor.


Reagan CIAnin kirli (?kanl) amarlarn rtmek iin Komnizm
27

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


tehlikesine sarlyor. TVde ak ak ne yani? Gney
Amerika bir Sovyet ss haline gelirken
kprdamadan oturabilir miydik? diye kyor
gazetecilere. Rastlantya(!) bakn ki tam da bu
dnemde Invasion U.S.A. (1985), Red Dawn
(1984) gibi filmler kyor piyasaya. Hi beklenmedik
bir anda ABDyi istila eden Kzl Ordu, gerilla sava
veren kahraman Amerikan genleri, yok edilmek
zereyken elleri zerine dorulan seilmi halk
efsanesi, yine Frontier, yine Manifest Destiny

Bu dnem mill gvenlik filmlerinde Vietnamda


katliam yapan Amerikan askerlerinin sivilletirildii,
insanlatrld birok film yapld. Uncommon Valor
(1983) veya Missing in Action (1984) gibi rnler
arasnda en nllerinden biri First Blood (1982) oldu
elbette. Zavall bir komandonun savata ektii
aclar ve lkesinin ona srt evirmesini anladk
ve zldk iyi insan Rambo iin. Rambo sayesinde
Vietnamda Amerikallarn ldrd yzbinlerce
sivili unuttuk, btn savan bir avu iyi insan Amerikalnn
omuzlarna yklendiine inandk.

Tabi Vietnamdan ve Afganistandan bahsedip bu


savalar sanal olarak yeniden balatma kazanma imkn veren filmleri unutmak olmaz.
Bu tr rnlerin genel emasnda Vietnamda
unutulmu bir grup askeri kurtarmak iin ok zel
bir komando ekibi gnderilir ve yenik ABDnin
intikam alnr. Yine First Bloodun oyuncusu
Sylvester Stallonenun oynad Rambo: First Blood
Part II (1985) bu tre iyi bir rnek. Ayni tarzda
mesela Afganistanda Ruslar tek bana yenen kahraman asker Rambo
III (1988) tarihi (halkn kafasna) yeniden yazmann en ucuz yolu oldu.
Trkiyede de uvaln intikamn Krtlerden ve Amerikallardan
alan(!) Kurtlar Vadisi blmleri dikkat ekicidir.

28

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

4)

Souk savan bitii, yeni d tehdit ihtiyac


a.

Mesaj: Artk tehditler Japonlar ya da


Komnistler gibi grlebilir ve ngrlebilir
olmaktan kt. Tehdit her yerde ve grnmez oldu.
nleyici sava yapmak kanlmaz. Bunu ise ancak
Putsal Devletimiz (ordusuyla) yapabilir! slm
ve/veya genel olarak terrizm yaam biimimiz iin
en byk tehdittir. Yeni bir hal seferi
balatmalyz. Araplar ve dier Mslmanlar bizim
ktlmz istiyor. Hlbuki biz onlara sadece
iyilik yaptk bugne kadar. (We are so good
[G.W. Bush]).

b.

Cici = ABD, c = Mslman terristler (+ Kuzey Kore, Rusya


yanls eski Komnist devletler)

c.

Filmler: Bu kategoride ilk akla gelen filmler


arasnda John Travoltann terristlere kar
terriste savat Swordfish (2001) ,George
Clooneyin oynad The Peacemaker (1997),
terristlerce alnan bir atom bombasnn ABDnin
Baltimore ehrinde patlad The Sum of All Fears
(2002) saylabilir.

Daha genel bir okuyu ile devletin KUTSALLII ve VAZGELMEZL zerinde


srar eden, eskiden beri gelen Amerikan mill kutsallarn kullanan bir ok film
bulabilirsiniz. Mesel bazen dnyann bazen de ABDnin yok olma tehlikesiyle
kar karya geldii Deep Impact (1998), Independence Day (1996),
Armageddon (1998/I) gibi filmler bu snfa girer. Snr (Frontier) kavramnn ana
tema oluu ve ABD bakanna peygamberimsi bir rol veriine dikkat edilmeli:
Dnya yok olmak zere iken bakan tarafndan evlendirilen genler,
Btn umutlar silinmiken dokunakl bir konuma ile halka gven veren
bakann manev, asker ve politik lider oluu,
Kilisede etkisiz hale getirilen bombalar,
Dnyann btn ordularnn uzayllara kar ABD ordusu arkasnda
birlemesi.

29

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Bu rneklerden de bir kez daha grlebilecei gibi
Amerikan Mill gvenlik sinemas bu lkede milliyetilii ve
militarizmi ayakta tutmak iin kullanlan en gl
propaganda arac.
Amerikada yaayan sradan insanlarn zihinlerinde
gazete veya kitaplardan ok daha gl bir iz brakr
sinema. Neden?

Sinema teknii sayesinde patlamalarn, yaralanma ve lmlerin


gzelletirilmesi (anlalr, kabul edilebilir hale getirilmesi)
Bir ka hafta iinde milyonlarca insann ayn salonlara toplanarak ayn
grntleri izlemesi,
Filmi seyrederken izleyicilerin ayn anda korkup ayn anda glmesi,
duygulanmas,
Filmin arkasndan piyasaya srlen bilgisayar oyunu, DVD, t-shirt vb
rnler ile zihinlerde yaatlmas
gibi etkenlerle sinema insanlarn hafzasnda bir elence arac olmann ok
tesine geebiliyor. Vietnam sava rneinde olduu gibi Amerikallarn itima
hafzas gerek tarih ile tamamen zt bilgilerle(!) doldurulabilmekte.
Dizinin birinci blmnde ve kinci blmde ayrntlaryla anlattmz gibi
Hollywood, Pentagon ve Washington amalarnda ve alma yntemlerinde
ortaklk arzeden byk bir propagandann 3 ayadr. Yine ilk blmlerde
akladmz gibi 50 yldr sk bir egdm ile hareket eden bu ayaklar arasnda
insan kaynaklar bakmndan bile bir paylam sz konusu. Eski siyasetilerin
sinema irketi patronu, eski aktrlerin siyaseti, emekli askerlerin Hollywoodda
senaryo yazar olduu bir dnyadan bahsediyoruz zetle.

te Amerikalnn devletiyle ve ordusuyla blnmez bir btn olduu


saplantsnn olutuu mutfak byle bir mutfak

30

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I : Amerikan milliyetiliinin
douu, korku ve tehdit algs, politik zemin; Hollywood, Pentagon ve Washington
ibirlii
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II : Hristiyanln
smrlmesi, resm ideolojiye alet edilmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III : rnekler, Amerikan
sinemasnn milliyeti-militarist propagandaya eklemlenmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV : Sentez, srail ile Trkiye
rnekleri ve sonu

31

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV


Sonu
ABD bugn dnyann en tehlikeli ve saldrgan
devleti. Bu devletin yol at sava ve
katliamlarda can verenler artk milyonlarla
llyor. Bu bakmdan ABDyi Nazi Almanyas ile
karlatrmak abartl olmayacaktr. Peki Trkiye
de dahil dnyann eitli lkelerinden toplanan
insanlarn sayesinde ayakta duran ve
demokrasiyle ileyen bir lke neden bu kadar
saldrgan? Neden Amerikan halk devletlerinin bu
derecede kan dkmesine DUR! demiyor?

Daha nceki blmlerde (1, 2, 3):


1) Amerikan ulus-devletinin kuruluu srasnda geilen aamalar,
2) Trkiyedeki gibi bir resm ideolojinin halka dayatlmasn,
3) Bunun iin de sinemann ok etkin bir biimde kullanldn
Ayrntl ve rnekli bir biimde anlattk.
Aslnda demokratik kurumlar, fikir zgrl, ekonomik zgrlkler ve bireysel
haklar konusunda olduka ileri bir lke ABD. Dier yandan dzmece
bahanelerle baka lkeleri igal eden bir Amerikan Ordusu, darbeler,
suikastler, ikenceler yapan bir CIA var denklemin iinde.
32

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

Kzlderililerin soykrmndan ve Afrikadan zorla getirilen zenci klelerden bu


yana ok ey deiti ama devlet eliyle, halkn iyilii iin uygulanan
saldrganlk hep sabit kald. ABDnin d dnya ile ilikisinin en belirgin ve en
sabit gesi olan bu saldrganlk dnyallarn birlikte balatabilecekleri bir meru
mdafa ya da intikam savayla durdurulabilecek gibi grnmyor.
Zira ABDyi insanla yaptklarndan tr cezalandrmak, ondan intikam almak
ya da bundan sonra yapaca saldrgan davranlardan caydrmak iin ABDye
edeer bir asker gc onun karsna koymak gerek. Byle bir durum
gereklese bile acaba insanlk kalc bir bara eriebilecek mi? Yoksa sadece
Souk Sava dnemindeki gibi krlgan bir atekes ile mi yetineceiz? Binlerce
nkleer balkl fze rampalarnda frlatlmaya hazr beklerken bu tmarhaneye
bar iinde bir dnya tabelasn m akacaz?
nsan zeksnn en gzel ilevlerinden biri analiz. En basit anlamyla bir btn
oluturan paralar ve onlarn etkileimini anlamaya almak. ABD deyince neyi
kasdediyoruz? Bir devlet? Bir corafya? Bir ordu? Bir halk?
Bu lkeyi eytan ya da melek ilan eden ar ulardaki insanlarn aksine o
lkenin halk ile devleti arasndaki ilikiyi anlamak gerekiyor ABDyi tedavi etmek
iin. Bu tedavi hem dnyallar hem de Amerikan halkn bu saldrgan devletinin
elinden kurtarmakla mmkn olacak.
Savala varolmu bir lke
Daha nceki yazlarda (1, 2, 3) anlattmz gibi kolonilerin kuruluu ile balayan
Amerikan varl sava ile i ie gemi bir varolu sreciydi. nce Kzlderililer
ve Franszlar ardndan kolonilere bamszlk vermek istemeyen ngilizlerle
savald. Daha sonra Kuzey-Gney sava, spanya ve Meksika ile yaplan
savalar zgrlklerine smsk bal olan bu insanlarn devletleriyle olan
ilikilerini ekillendirdi.
Geoffrey Perretnin nl sz savala ekillenen bir lke lafn belki de
savala ekillenen devlet-halk ilikisi olarak yeniden yazmak gerekiyor.
19cu yzyla kadar d dmanlara kar savunma amacyla merulatrlan
devlet saldrganl bu adan itibaren esas olarak fetih amacn gdyor. Tam da
bu dnemden itibaren Federal Hkmet ve meru devlet saldrganl karmak
bir fikr zemin zerine oturuyor:
Gerekli ama tehlikeli,
Tanrsal ama ayn zamanda bir makine kadar souk ve gayr insan,
Demokrasiyi korumak iin gerekli ama doas gerei anti-demokratik.

33

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Dnen Amerikalnn gznde devlet demokrasiyi savunduu kadar onu yok
edebilecek bir diktatrln tohumlarn da bnyesinde barndryor.
Peki, nasl oluyor da:
1.
2.
3.
4.

Halkn imknlaryla,
Halk iin,
Halk tarafndan kurulan,
Halkn vergileriyle ayakta duran

devlet ayr bir varlk haline geliyor? Kurumsallarken bazen de


Franketaynlayor! Kendi ellerimizle ina ettiimiz canavar bizi kovalyor.
Ulus-Devlet konusunu ilerken Ulus mu devlete aittir yoksa devlet mi
ulusa? isimli makalede yle demitik:
Devlet kontrolden kar m?
Bu noktaya kadar her ey basit, devlet aslnda biziz. Mesela her gn srayla
dereden su getiren kadnz veya gece kyn koyunlarnn banda nbet tutan
obanz. Ama devlet bir byd m kontrolden de kyor. Kyl devlet
dairesinde azar iitiyor. Devlet eitim amacyla kendi topraklarnda kendi
vatandalarnn yaad yerlere bomba attrabiliyor. lkeyi d dmanlardan
korumak iin kurulmu bir yenieri oca kazan kaldrp kendi lkesini igal
edebiliyor!
Bir bakyorsunuz dedelerinizin kurduu devletin topraklarnda etnik kkeniniz
veya din inanlarnz yznden ikinci snf vatanda durumuna dmsnz.
Anadiliniz yasaklanm. Kilisenizi veya havranz tamir ettiremiyorsunuz. Herkesle
ayn vergiyi dediiniz halde banz rttnz iin devletinizin polisi sizi
coplarla kovalamaya balam.
Okuduunuz kitaplar, gittiiniz toplantlar, ye olduunuz dernekleri devletinizin
memurlar filemi, idamlk solcu-sac, ayc, simiti oluvermisiniz bir
gecede.
Amerikada Federal Devlet halk sadece mevcut tehditlerden korumakla
yetinmiyor. Tehdit kavramnn normlarn dayatyor halkna. Nelerden
korkulmas gerekir ve bu tehditlere kar korunmak iin hangi demokratik
haklardan vazgeilmeli?
Amerikan devleti de bir istisna deil. Bu devletin saldrganl ieride demokratik
gler sayesinde byk lde frenlenebiliyor. Basn, adalet sistemi, sivil toplum
kurulular devletin iledii sular (genellikle) gryor ve sulularn
cezalandrlmasn, kurbanlarn tazmin edilmesini salyorlar. Ne var ki
Amerikan devletinin saldrganl darya yneldii zaman mazlumlar bu
koruyucu emsiyenin dnda kalyorlar. Elbette Kzlha, Snr Tanmayan
34

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


doktorlar vb bir direni gsteriyor ama hkmet zerindeki etki ayn deil. Zira
vatandalarn hassasiyeti ayn deil.
Yaznn balangcndan itibaren ayrntl biimde tarif ettiimiz gibi Amerikallar
kendi devletleri tarafndan ok zel, seilmi bir bir halk olduklarna inandrlm
vaziyetteler. Amerikada devlet sadece yol, kpr yapan, pleri toplayan bir
organizasyon olmakla yetinmiyor. Bu seilmi halkn koruyucusu olarak
konumlandryor kendisini.
srail ve Trkiye rnekleri
srail, ABD ve Trkiye artc bir biimde birbirine benzeyen lke. lk bakta
gze arpan farklar geekte nemli olan benzerlikleri gizliyor:
srail Yahudi, ABD Hristiyan, Trkiye ise Mslman,
Trkiyenin 40ta biri kadar bir yzlmyle srail T.C.nin bir ili olabilirdi,
Trkiyenin 10 mislinden daha byk olan ABDnin ekonomisi bizimkinin 20
kat, ABD bir sper g, Trkiye ise deil.
Ve dier.
Gelin grn ki her lke halknn maruz kald korku politikas ve beyin
ykama arasnda byk benzerlikler var. Mesel 1974-93 tarihleri arasnda TelAvivin belediye bakanln yapm olan General Shlomo Lahatn Filistinliler
hakkndaki u szleri:
Btn Filistinlileri ldrmek zorundayz ta ki burada kle olarak
yaamaya raz olsunlar
ile 1930larn Trkiyesinin adalet bakan Mahmut Esat Bozkurtun
Saf Trk olmayanlarn Trk anavatannda sadece bir tek haklar vardr,
hizmetkar olma hakk, kle olma hakk.
demesi gibi.
Szde sinema ya da edebiyat eserleri ile oluturulan mill bilin(-sizlik) hli
2000lerin Trkiyesine de yabanc deil:
lgn Trkler adl roman tarih kitab zanneden ne ok insan var lkemizde. Ya
Metal Frtnadan jeopolitik, Kurtlar Vadisinden i gvenlik dersi alanlar?
Yine ok yakn bir gemite Ne Mutlu Trkm diyene demeyenler bizim
dmanmzdr! diyen bir genel kurmay bakanmz olmutu.
Evet Trkiye, srail ve Amerikan halklar seilmi uluslar olduklarna
inandrlmlar. Bunun getirdii yersiz kibir ve her yerde i/d dmanla sarlm
olma hali birleince ortaya korkun bir saldrganlk kyor.
35

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?


Yaz dizisinin ilk blmnde ABDnin Manifest Destiny (Apak bilinen kader)
saplantsn aklamtk. sraillilerin de bu yndeki inanlarn hatrlayn. Yine
Trk milliyetilii konusunda tartrken karmza kan seilimi, ALLAHn
gzdesi Trk milleti iddialarn gz nnde bulundurun.
rnekler elbette ok. Ama bu nereye kadar gidebilir? Bir insan topluluu zel,
istisna, seilmi olduuna inandrldnda dier halklara kar acmasz hale
geliyor ister istemez. Dier aalk halklarn kendine itaat etmesini, adeta
tapmasn bekliyor.
Afrika ve Gney Amerikada koloniler kuran uygarlatrc-misyoner zihniyetteki
Fransz, ingiliz, Portekiz ve ispanyollarn buradaki insanlara reva grd
soykrmlar baka nasl aklanabilir?
Nazi Almanyasnn stn Alman rkndan olmayanlara yaptklarn hatrlatmaya
gerek var m? lk Ocaklarnn sitesindeki slm sayfasna gz atarak da bu
seilmi halk saplantsnn Amerikallara zg deil evrensel bir sorun olduunu
hatrlamak mmkn:
Trk, ulu Tanrnn soylu gzdesi
Malazgirt Bizansn Trk e secdesi
Bu ses insanla Hakkn mjdesi
Bu sesle birleir btn yrekler
Ya ALLAH Bismillah ALLAHU ekber
ABDyi tedavi etmek mmkn m?
Bu drt blmlk yaz dizisinde Amerikan saldrganlnn kkenleri zerine
dndk. Bunun yannda Trkiyenin ABD kadar tehlikeli bir devlet olmamasnn
TEK sebebinin vicdan fazlal deil kuvvet eksiklii olduunu grdk.
Trkiyenin ahinleri ne Amerikal meslektalar gibi gl ve zengin ne de srailli
meslektalar gibi etkili ve kurnaz. Aksi takdirde 1915te Ermenilere yaplanlar ya
da Dersim Facias gibi ok daha fazla utan verici olay olurdu tarihimizde.
Evet, ABD tedavi edilebilir. ABDnin gc ykc amala deil bar destekleyici
bir ekilde kullanlabilir. Bunun da tek bir yolu var: ahinlerin gzleriyle
grmekten, hayat ahinlerin kelimeleriyle tarif etmekten kurtarmalyz
zihinlerimizi.
Dnyaya kalc bir bar gelmesini samim olarak istiyorsak bu nce zihinlerimizi
buna altrmamz gerekiyor.

36

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

Amerika tedavi edilebilir mi ?

ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM I : Amerikan milliyetiliinin


douu, korku ve tehdit algs, politik zemin; Hollywood, Pentagon ve Washington
ibirlii
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM II : Hristiyanln
smrlmesi, resm ideolojiye alet edilmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM III : rnekler, Amerikan
sinemasnn milliyeti-militarist propagandaya eklemlenmesi
ABDyi tedavi etmek mmkn m? - BLM IV : Sentez, srail ile Trkiye
rnekleri ve sonu

Tavsiye okuma:
Ulus devlet - Blm I: Ulus mu devlete aittir yoksa devlet mi ulusa?
Ulus-devlet Blm II: Ulus-devlet ne kadar ulusal?
Humeyni Lenini dver mi? Ulus devlet blm III
Ax! Welate min - Ah! vatanm
Trk Milliyetiliinin intihar: CHP ile MHP birlesin!

37

www.derindusunce.org

Fikir Platformu

You might also like