Professional Documents
Culture Documents
ÖNSÖZ
Bu standard, CEN tarafõndan kabul edilen EN 12504-1 (2000) standardõ esas alõnarak, TSE İnşaat
Hazõrlõk Grubu’nca hazõrlanmõş ve TSE Teknik Kurulu’nun 19 Nisan 2002 tarihli toplantõsõnda
Türk Standardõ olarak kabul edilerek yayõmõna karar verilmiştir.
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
İÇİNDEKİLER
1 Kapsam ........................................................................................................................................... 1
2 Atõf yapõlan standard ve/veya dokümanlar .................................................................................. 1
3 Prensip ............................................................................................................................................ 1
4 Cihazlar ........................................................................................................................................... 1
5 Karot alõnmasõ................................................................................................................................. 2
5.1 Genel......................................................................................................................................... 2
5.2 Karot alma yeri .......................................................................................................................... 2
5.3 Karot alma................................................................................................................................. 2
5.4 Karot uzunluğu .......................................................................................................................... 2
5.5 İşaretleme ve tanõmlama........................................................................................................... 2
5.6 Donatõ........................................................................................................................................ 2
6 Muayene .......................................................................................................................................... 2
6.1 Gözle muayene ......................................................................................................................... 2
6.2 Ölçümler.................................................................................................................................... 3
7 Karotlarõn hazõrlanmasõ ................................................................................................................. 3
7.1 Genel......................................................................................................................................... 3
7.2 Boy / çap oranlarõ ...................................................................................................................... 3
7.3 Toleranslar ................................................................................................................................ 3
8 Basõnç deneyi ................................................................................................................................. 3
8.1 Numunelerin saklanmasõ .......................................................................................................... 3
8.2 Deney........................................................................................................................................ 3
9 Deney sonuçlarõnõn gösterilmesi.................................................................................................. 4
2)
10 Deney raporu ........................................................................................................................... 4
11 Kesinlik ........................................................................................................................................ 4
Ek A......................................................................................................................................................... 5
(Bilgi için) ............................................................................................................................................... 5
Agrega tane büyüklüğü ve karot çapõnõn karot numunenin basõnç dayanõmõ üzerindeki etkisi ... 5
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
1 Kapsam
Bu standard, sertleşmiş betondan karot numune alma, numunelerin muayenesi, deneye hazõrlanmasõ
ve basõnç dayanõmõnõn tayini için deney metodunu kapsar.
Not 1 - Bu standardda, karot alõnmasõ kararõ veya karot alõnacak yapõ kõsmõ ile ilgili kõlavuz bilgi
verilmemiştir.
3 Prensip
Karot alma cihazõ kullanõlarak alõnan karotlar, dikkatlice incelenir, aşõndõrma veya başlõk yapõlmasõ
yoluyla deney için hazõrlanõr ve standard işlemler kullanõlarak basõnç dayanõmõ tayini deneyine tâbi
tutulur.
4 Cihazlar
4.1 Karot alma cihazõ, sertleşmiş betondan, Madde 5.4’te verilen boyutlarda ve Madde 7.3’te
verilen toleranslara uygun karot numuneler almaya uygun ekipman.
4.2 Basõnç deney makinasõ, EN 12390-4’e uygun ve kapasitesi, numune boyutlarõ ile
numunenin tahmin edilen kõrõlma yüküne bağlõ olarak seçilen.
4.3 İbreli veya kollu terazi, deneye tâbi tutulacak karot numunenin kütlesini, % 0,1
doğrulukla tartabilen.
4.4 Kumpas ve/veya cetvel, karot ve çelik donatõ boyutlarõnõ, ± % 1 toleransla ölçmeye
uygun olan.
1) TSE Notu: Atõf yapõlan standardlarõn TS numarasõ ve Türkçe adõ 3. ve 4. kolonda verilmiştir.
1
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
4.5 Ölçü aleti, numunenin alt ve üst yüzeylerindaki düzlükten sapmanõn, Madde 7.3.a)’da
verilen sõnõrlar içerisinde olup olmadõğõnõ kontrol etmek için.
4.6 Gönyeler ve diğer ölçü aletleri (veya diğer alet), numunenin doğrultu ve diklikten
sapmasõnõn Madde 7.3.b) ve Madde 7.3.c)’de verilen sõnõrlar içerisinde olup olmadõğõnõ kontrol etmek
için.
5 Karot alõnmasõ
5.1 Genel
Betonda kullanõlan agrega en büyük tane büyüklüğünün, karot çapõna oranõ, 1:3’den daha büyük
değerler almasõ halinde, ölçülen dayanõm değeri üzerinde önemli etkiye sahiptir.
Betondan karot alõnmasõna karar verilmeden önce, deneyin amacõ tam olarak belirlenmeli ve veriler
ayrõntõlõ şekilde değerlendirilmelidir.
Not 1 - Ek A’da, agrega tane büyüklüğü ve karot çapõnõn, karot numune dayanõmõ üzerindeki etkisi
hakkõnda bilgi verilmiştir.
Not 2 - Çapõ 90 mm’den daha küçük olan karotlarda basõnç dayanõmõ tayini için, EN 12390-4’e uygun
beton basõnç deney makinalarõnõn uyarlanmasõ gerekli olabilir.
Not - Karot, tercihan, beton elemanlarõn kenarlarõ veya herhangi bir birleşim yerinden uzaktaki ve
donatõnõn çok az olduğu veya hiç olmadõğõ noktalardan alõnmalõdõr.
a) Karotun çapõ,
b) Yapõlmasõ plânlanan yüzey düzeltme metodu,
c) Elde edilecek dayanõmõn küp dayanõmõ veya silindir dayanõmõndan hangisine dönüştürüleceği .
5.6 Donatõ
Karotun, içerisinde donatõ bulunacak şekilde alõnmasõndan mümkün olduğu kadar kaçõnõlmalõdõr.
Basõnç dayanõmõ tayini için kullanõlacak karot numunelerde, boyuna eksen doğrultusunda veya bu
eksene çok yakõn doğrultuda donatõ bulunmamasõ sağlanmalõdõr.
6 Muayene
6.1 Gözle muayene
Herhangi bir kusurun belirlenmesi için karot numune gözle muayene edilmelidir.
2
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
6.2 Ölçümler
Ölçümler aşağõda verilen şekilde yapõlmalõdõr :
b) Karot uzunluğu, teslim alõndõğõ haliyle en büyük ve en küçük uzunluk değerleri ve Madde 7’de tarif
edilen şekilde, uçlarõnõn düzeltilme işlemleri tamamlandõktan sonraki uzunluğu olarak ± % 1
doğrulukla ölçülmelidir.
c) Donatõ, karot içerisinde bulunan herhangi donatõnõn çapõ, donatõnõn merkezi ile karotun kenarõ
(larõ) ve/veya karotun ekseni arasõndaki mesafe, karotun teslim alõndõğõ haliyle ve uçlarõnõn
düzeltilme işlemleri tamamlandõktan sonra ölçülmelidir. Ölçme işlemleri 1 mm doğrulukla
yapõlmalõdõr.
7 Karotlarõn hazõrlanmasõ
7.1 Genel
Basõnç dayanõmõ deneyi için karot numunenin uç yüzeyleri, pr EN 12390-3’de verilen Ek A’ya uygun
şekilde hazõlanmalõdõr.
7.3 Toleranslar
Numune aşağõda verilen toleranslar içerisinde kalõnacak şekilde hazõrlanmalõdõr :
a) Aşõndõrma, yüksek alüminli çimento veya kükürt kullanõlarak başlõk yapma suretiyle hazõrlanan uç
yüzeylerinde düzlükten sapma toleransõ EN12390-1’e uygun olmalõdõr.
b) Hazõrlanan uç yüzeylerinin yan yüze göre diklikten sapma toleransõ EN12390-1’e uygun olmalõdõr.
c) Karot yan yüzeyinin, çizilen doğrultu çizgisinden sapma toleransõ, ortalama karot çapõnõn %3’ü
olmalõdõr.
Not - Daha küçük çaplõ diğer karotlarõn deneyinde, yukarõda verilen toleranslar, karotlar için yeterlilik
bakõmõndan değerlendirilmeli ve gerekli görülürse daha daraltõlmalõdõr : Örnek olarak, tolerans ,
gerçek numune çapõnõn 100 mm’ ye oranõ kadar azaltõlõr.
8 Basõnç deneyi
8.1 Numunelerin saklanmasõ
Numunelerin saklanma şartõ (larõ) kaydedilmelidir.
Suya doygun durumda deneye tâbi tutulmasõ gerekiyorsa numune, deneyden önce en az 40 saat
süreyle su içerisinde bekletilmelidir.
8.2 Deney
Deney, EN 12390-4’e uygun basõnç deney makinesi kullanõlarak, prEN 12390-3’e uygun şekilde
yapõlmalõdõr.
Çatlak, boşluklu veya başlõğõ gevşek durumda olan karotlar deneye alõnmamalõdõr.
Numune yüzeyinde bulunan herhangi gevşek kum veya diğer malzeme temizlenmelidir.
Deneye başlarken numunenin halâ õslak olmasõ halinde yüzeydeki serbest su silinerek temizlenmelidir.
3
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
10 Deney raporu 2)
Deney raporunda aşağõda verilen bilgiler bulunmalõdõr :
a) Deney numunesinin tanõtõmõ ve tarifi,
b) Betonun, agrega en büyük anma tane büyüklüğü,
c) Karot alma tarihi,
d) Belirlenen herhangi bir kusur da belirtilerek, gözle muayene bulgularõ,
e) Donatõnõn (varsa), çapõ ve yeri, mm olarak,
f) Numune hazõrlanmasõnda kullanõlan metot (kesme, aşõndõrma veya başlõk yapma),
g) Karot uzunluğu ve çapõ,
h) Deney için hazõrlanmõş numunenin boy (uzunluk)/çap oranõ,
i) Numunenin deney anõndaki yüzey rutubet durumu,
j) Deney yapõlma tarihi,
2
k) Karot numunenin basõnç dayanõmõ, MPa veya N/mm olarak,
l) Muayene veya basõnç dayanõmõ deneyinde standard deney metodundan olan herhangi bir sapma,
m) Standard deney metodundan herhangi bir sapma (i Maddesi) kaydedilmemişse, muayene ve
deneyden sorumlu kişi tarafõndan, deneyin bu standarda uygun yapõldõğõna dair beyan,
11 Kesinlik
Bu deneyle ilgili olarak, tekrarlanabilirlik ve uyarlõk tahmini verileri yoktur, ancak bu değerler
muhtemelen kalõba dökülerek hazõrlanan numunede bulunan değerlerden daha düşük olacaktõr.
2) TSE Notu: Deney raporu, burada istenilen bilgilere ilâveten TS EN ISO / IEC 17025’te verilen
bilgileri de ihtiva edecek şekilde düzenlenebilir.
4
ICS 91.100.30 TÜRK STANDARDI TS EN 12504-1/Nisan 2002
Ek A
(Bilgi için)
Çapõ 100 mm olan karot numuneden elde edilen basõnç dayanõmõ, çapõ 50 mm olan karot numuneden
elde edilen basõnç dayanõmõndan yaklaşõk olarak % 7 daha yüksek,
Çapõ 50 mm olan karot numuneden elde edilen basõnç dayanõmõ, çapõ 25 mm olan karot numuneden
elde edilen basõnç dayanõmõndan yaklaşõk olarak % 20 daha yüksek,
Çapõ 100 mm olan karot numuneden elde edilen basõnç dayanõmõ, çapõ 50 mm olan karot numuneden
elde edilen basõnç dayanõmõndan yaklaşõk olarak % 17 daha yüksek,
Çapõ 50 mm olan karot numuneden elde edilen basõnç dayanõmõ, çapõ 25 mm olan karot numuneden
elde edilen basõnç dayanõmõndan yaklaşõk olarak % 19 daha yüksek.