Professional Documents
Culture Documents
Takvimler, 3 Kasm 2000 tarihini gsteriyordu. Susurluk kazasnn 5'inci yldnm ile ilgili sabah
haberlerini izliyordum. Duyduum cmleler, beni bir anda akna evirmiti. Haberde aktarlan 'Susurluk
Albm'nde benim de fotorafm bulunuyordu. Sabrla, spikerin beni Susurluk'la ortaya kan ilikiler ann
hangi karesi iine sokma becerisini gstereceini beklerken fotorafmla ilgili herhangi bir yorumda
bulunulmadn grdm. Internete girerek ulusal basnn gnlk haberleriyle ilgili ksa bir tur yaptmda,
Radikal gazetesinin Susurluk ansna zel hazrlad albmn iinde de fotorafm grdm:
"Dnemin Emniyet Genel Mdrl istihbarat Dairesi Bakanvekili Blent Orakolu'nun, akc'nn
ABD'de firarda bulunduu srada planlanan operasyonu, Akener'in talimatyla durdurduu ne srld."
Hibir gerek yan olmayan, haberden ok nyargl bir 'yorum' olduu aka anlalan bu metni kaleme
alanlarla ilgili duyduum tepkiyi, iimde hep sakl tuttum.
Ancak ahsma ve Emniyet istihbarat Dairesi'ne kar 1997 yl temmuzunda gndemi maniple ederek
hazrlanan ve sahneye konan 'andl' komplo ve bu komploya bilerek ya da bilmeyerek alet olan, haksz ve
hukuksuz bir ekilde yargsz infaz yapan medyay, yreim buruk bir ekilde anmsyorum.
NSZ
Susurluk kazasnn drdnc ylnda yine ayn gazetenin, kard Susurluk albmnde ahsma yer
verdiini, fotorafmn altna Genelkurmay'a kstebek soktuumu iddia eden bir nsz koyduunu ve internet
sitesine de bu albm dahil ettiini hatrlyorum. Hatta ayn gazetenin deerli bir yazaryla yaptm bir
syleide, bu konudan dolay rahatszlm ileterek kamuoyuna 'Kstebek Skandal' olarak yansyan olaylarla
ilgili bilgi veriyordum. Bu olayn Susurluk'la yakndan uzaktan hibir balantsnn olmadn belirtmeme
ramen Susurluk kazasnn beinci yldnmnde ayn gazetenin bu albme fotorafm dahil ederek Alaaddin
akc'nn yakalanmasn eski ileri Bakan Meral Akener'in emri ile durdurduum iddia ediliyordu.
Hafzam yokladm. Tm gazete arivlerini, bu konu ile ilgili tm yaz, yorum ve haberleri taradm. Ancak
bu yoruma neden olabilecek tek bir habere rastlayamadm. Alaaddin akc'nn yakalanmas ile ilgili
operasyonel almay balatan ismi, yani beni, Blent Orakolu'nu Susurluk'un iinde gsterme abas ne
anlama geliyordu?
Susurluk kapsam iinde ad geenlerle ilgili olarak ahsma herhangi bir dava almamken, bu konuda
herhangi bir sulama da yaplmamken, insanlarn eref ve haysiyetlerine reyting uruna saldrmak, hangi
vicdan ve meslek haysiyeti ile badayordu?
Elimde hibir belge ve delil yokken ben de bu gazetecinin, lkemizde gndemi maniple eden ajan
provokatrlerin istekleri dorultusunda kamuoyunu yalan haberlerle bilgilendirdiini iddia etsem doru olur
mu? Kukusuz bu, doru bir davran olmaz. Esasen tam bu noktada 'Basn Konseyi'nin yaymlad ve her
basn mensubunun uymak zorunda olduu ahlak bildirgesini hatrlatmak istiyorum.
Hrriyet gazetesi ke yazar Sedat Ergin'in muhtelif tarihlerde Emniyet istihbarat Dairesi'ni ve ahsm
hedef alan yazlarn ibret vesikas olarak okudum. Bu yazarmzn derin ve gizli yerlerden akl izlenimini veren
baz bilgilere, 'andcl' yorumlarn da katarak kamuoyuna sunmas, hi phesiz gazetecilik mesleinin en
baarl rneklerini tekil etti!
Sedat Ergin gibi tecrbeli bir gazeteci muhakkak ki kamuoyunu aydnlatacak sansasyonel haber, yorum
ve analizlerde, dorular zerine oturmu baz kaynaklardan faydalanacakt. Ancak bu haber ve yorumlar, bir
hukuk devletinde, yargda devam eden davalar hakknda kesinlikle olmamalyd.
Mamak Askeri Cezaevi'nde tutuklu olduum dnemlerde davay kesinlikle etkileyecek, hatta bir iddiaya
gre ahsm hakknda verilmesi emredilen mahkmiyet kararnn toplumu maniple ederek hakl gsterilmesi
amacyla yaynlar yaplmas ne derece doruydu?
Kamuoyuna 'Kstebek Skandali' olarak yansyan olaylarn perde arkasn uzun yllar sonra kaleme almak
niyetindeydim. lke ve millet yararnn bu ynde olduuna inanyordum ancak 1997 ubatndan balayarak
gnmze kadar devam eden baz gazetelerin bilgi noksanl veya ideolojik art niyetlerle yaynlarna srarla
devam etmeleri zerine, kamuoyunu yanl bilgilendiren yayn organlarna ve bu konuda yazlan baz kitaplara
cevap mahiyetinde olmak zere bu almay hazrladm.
Trkiye'nin bir hukuk devleti olduuna inancm her zaman muhafaza ettim. Nereden ve kimler
tarafndan ynlendirildii herkesten nce aziz milletimizin malumu olan birka basn mensubunun yapp
ettikleri, bu inancm hibir zaman sarsmad. Ancak ne yazk ki tarihin bir dneminde onlar, lke kamuoyunu
bilinli olarak yanl ynlendirmeyi ve bundan kendi odaklar iin kar elde etmeyi tercih ettiler.
Bu yanl tercih onlarnd ama tarih nnde geerli ve meru olan yegne tercih milletimizindir. Ve
milletimiz, her zaman doruyu tercih ederek stn meziyetlerini bir kez daha ortaya koydu.
Grevim nedeniyle edindiim devlet srr kapsamndaki bilgi ve olaylar kapsam d kalmak zere,
kamuoyunu ve toplumu doru bilgilendirmek amacyla hatralarm kaleme aldm. Olaylarn balangcndan
itibaren bata eim, ocuklarm ve yalnlarm olmak zere, bana her trl manevi destei veren Trk halkna,
DYP, RP, FP, BBP, YDP ve LP genel bakanlarna, milletvekillerine, olaylar gereki bir tarzda yanstan medya
mensuplarna, bilhassa deerli yazarlarmzdan Sayn Nazl Ilcak'a, Sayn Cengiz andar'a, Sayn Fehmi
Koru'ya, Sayn Ahmet Tagetiren'e, Sayn Glay Gktrk'e, Sayn Taha Akyol'a, Sayn Tuncay zkan'a, Sayn
Aydoan Vatanda'a, Sayn Nasuhi Gngr'e ve olay gerek boyutlaryla kamuoyuna tayan dier
yazarlarmza, Trk Polis Tekilatmzn tm personeline en iten dileklerimle sayg ve kranlarm sunarm.
Blent Orakolu
BLM 1
BRNC BLM
BR UZUN MCADELENN KISA YKS GEME YOLCULUK
Hatay'dan Nide'ye
Orakolu'nu Uurlarken
kr Balc Olay
Cezaevinde, saatler gemek bilmez. Zaman ve mekn kavramn yitirdiiniz anlar olur. Hele niin orada
olduunuza cevap vermekte zorlanyorsanz...
Btn gece eitli duygular ve skntlar iinde kvrandktan sonra sabaha kar uykuya yenik dmken
aniden, elik dolaplara indirilen darbelerin kard grltlerle irkilerek uyandm. nceleri nerede olduumu
anmsamaya alrken 50-60 metrekarelik byk bir kouta bulunduumu, tavana yakn iki pencerenin demir
parmaklklarla kapl olduunu hissetmeye baladm. Kapnn tamamen demirle kapl ve elik kapnn st
tarafnda 30x20 ebadnda, srgl, alp kapanan, tutuklularla gardiyanlar arasnda ana kapy amadan
grme salayan kk pencereyi grdkten sonra yava yava nerede olduumu anmsamaya baladm,
iimi byk bir sknt kaplad.
ok ksa bir sre iinde hayatm gzmn nnden akp geti, insanlar lrken hayatlarnn bir film
eridi gibi gzlerinin nnden akp getii sylenir, ite yle bir eydi. Tm polislik yaamm, Terr ve
istihbarat ube Mdr ve ti Emniyet Mdr olarak yaptm operasyonlar. Emniyet istihbarat Dairesi'nde
greve balaym, istihbarat Daire Bakan olarak grevde kaldm gnler, apar topar ABD'ye gnderiliim,
New York'ta geirdiim gnler, casus, Vatan haini' sulamalar, Trkiye'ye dnm ve 16 Temmuz 2000
tarihinde tutuklanarak Mamak Askeri Cezaevi'ne kapatlm birka saniyede gzmn nnden geti.
nceleri byk bir sknt ve bezginliin tm benliimi sardn hissettim ancak daha sonralar iimi
byk bir fke kaplad ve kendi kendime sordum: Grevini hakkyla yapan, emniyet tekilatnn st dzey bir
grevlisi bunlar hak etmi miydi?
Yllarca cansiparane hizmet ettii, her frsatta savunduu, uruna atmalara girdii devleti; kendisini,
30 bin cana kyan PKK lideri Abdullah calan'la ayn kefeye koyarak 'casus', Vatan haini' sfatn niin layk
grm ve o dnemin Cumhurbakan, Babakan, Milli Savunma Bakan, ileri Bakan ve dier yetkilileri,
'glnn hukuku'na tabi kalaralc bu senaryoya niin alet olmulard? Bu dnceler ierisinde sratle kendimi
topladm: Su ilemedim, grevimi yaptm.
O anki psikolojimle devleti sulamak en doru i gibi grnse bile ben, bunu yapmadm. Tm meslek
yaamm boyunca devletime, milletime sadakatle hizmet etmi bir kii olarak, devlet iinde reklenmi mafya
ve menfaat gruplaryla kol kola girmi, kendi menfaatlarn lkemiz menfaatlarnn nne kararak
Atatrklk ve laiklii kendilerine kalkan olarak kullanan bu kiileri ve faaliyetlerini, devletin kurumlarna zarar
vermeden ortaya karmann; milletimize ve devletimize yaplacak hizmetlerin en by, en ereflisi olduu
dncesiyle biraz teselli buluyordum.
Ancak ncelikle Emniyet istihbarat Dairesi ve ahsma kurulan bu komplodan kurtulmak ve gerekleri
ortaya karmak iin uygulanacak strateji zerinde, ite tam o anda dnmeye balyordum, igdsel
savunma refleksim polislik mesleimde geen uzun yllarn bir kazanm olarak ortaya kyor. Kendimden nce
ailemi, yaknlarm ve istihbarat Daire Bakan olarak meslektalarm dnyordum. Kendim iin zerre kadar
korkmuyor ve endie etmiyordum ancak yakn akrabalarmla ayn zamanda meslektam da olan olum,
gelinim ve kardelerimi dnerek endieleniyor, onlarn ve emniyet tekilat iindeki yakn alma
arkadalarmn hakkmdaki Vatan haini, casus' sulamalarndan nasl etkileneceklerini, toplumun ve alma
arkadalarmn reflekslerinin ne olacan merak ediyordum.
Dorusunu sylemek gerekirse bu konular bir karabasan gibi stme kyor, beynimi kemiriyordu.
Yaknlarm ve arkadalarm iin baaramamaktan, aklanamamaktan lesiye korkuyordum. Hafzam beni srekli
gemie gtryor, baz olaylar yeniden deerlendiriyordum.
1993 yl sonundan itibaren Nide Emniyet Mdrl grevini srdryorum. Nide, i Anadolu'da irin
ve gelimeye alan bir ilimiz. Nide niversitesi'nin kurulmasyla birlikte ba gsteren ve sa-sol atmasna
dnen renci olaylar ilde had safhadayd.
Byk illerimizde meydana gelen renci olaylar nnda Nide niversitesi'ne de yansyordu. Bununla
birlikte, Adana-Ankara karayolunun Ulukla-Pozant kesiminde, alnan tm nlemlere ramen ok sayda
lml trafik kazas meydana geliyordu. Bir de 'Neron'umuz vard. Aksaray, Kayseri ve ilimizde, elinde benzin
bidonu ile apartmanlarn at katlarnda yangnlar karan, elimizde robot resmi bulunan bir kii. Hatay Emniyet
Mdrl grevinden Nide Emniyet Mdrl grevine atandm aralk 1993'ten bu yana, gnlk asayi
olaylar dnda, yapmna benden nce balanan emniyet mdr mstakil lojmann bitirmi, blge trafik
binas arkasnda bulunan arsaya baladmz Nide Polis Evi inaatnn almalarna da nezaret ediyordum.
Yine temeli, dnemin Cumhurbakan Sayn Sleyman Demire! tarafndan atlan 1000 kiilik Polis Okulu
inaatnn almalarn da denetliyordum.
Hatay Emniyet Mdrl gibi aktif bir grevden sonra bu grev, dorusu zaman zaman skc bir hale
gelebiliyordu. Bunda, i hacminin daha dk olmasnn pay bykt. Hatay Emniyet Mdrl grevimde,
alma arkadalarmla gerek terr gerekse organize sular ve uyuturucu operasyonlaryla hakl olarak
vatandalarmzn gvenini kazanm, Suriye ve ilimizde kurduumuz istihbarat ayla tek bir vatandamzn
dahi burnu kanamadan terr rgtlerini silah ve mhim-matlaryla birlikte ele geirmitik. Uyuturucuyla
(bilhassa 'Captagon' ad verilen cinsel uyarclar) ilgili ok sayda operasyon gerekletirmitik.
1989 ylnda Giresun II Emniyet Mdrl grevinden, Hatay 11 Emniyet Mdrl grevine
atandktan sonra grev yaptm yaklak 4 yllk srede, Hatay ilimizin anavatana ilhakndan (1939) 1989 ylma
kadar ele geirilen uyuturucu miktarnn iki kat kadar uyuturucu ele geirilmi menfaat gruplar ve organize
su rgtleriyle ibirlii yapan ok sayda personel hakknda ilem yaplmt. Hatay II Emniyet Mdrl
grevinden Nide II Emniyet Mdrl grevine atandktan sonra Hatay ilimizde 50'ye yakn vatandamz
maalesef terrist saldrlarla hayatlarn kaybetmiti.
Emniyet mdr atamalarnda; mevcut iktidarlarn siyasi tercihlerinden ziyade, il emniyet mdrlerinin
operasyonel baarlar ve halkla ilikileri bata olmak zere pek ok kriter gz nnde bulundurulmal, kariyer,
deneyim ve idarecilik baars gibi ltler esas alnmaldr. Hatay emniyet mdr olarak grev yaptm
dnemde, alma arkadalarmla birlikte ok baarlydk. Hatay iline son derece hkimdik. Kanunsuz i
yapanlarn korkulu ryasydk. Bunlar, kendimi vmek iin deil, Mamak Askeri Cezaevi'ne kapatldktan sonra
hakkmda basnda kan aslsz yalan ve iftiralara yant olarak yazyorum.
Hatay emniyet mdrl grevinden alnp Nide Emniyet Mdrl'ne atandm gnlerde Hatay
Gazeteciler Cemiyeti Bakan Sayn Gnay elenk'in Antakya yerel gazetesinde 'Orakolu'nu Uurlarken'
balkl, 23.11.1993 tarihli yazsna, 'and' medyadaki kimilerinin dikkatlice okumalar dileiyle burada yer
veriyorum.
ORAKOLUNU UURLARKEN
Basn mensuplar, grevleri gerei brokratlarla genelde yakn bir iliki iindedir. Bu zellikleri nedeniyle
de zaman zaman gzlemleri renilmek istenilir: Yeni vali nasl? Filan mdr nasl biridir?
Bana Emniyet Mdr Blent Orakolu sorulduunda hemen hep ayn yant vermiimdir: "Blent Bey
mi? Polis yatan, polis kalkan bir polistir o."
Yaklak 6 yl grev yapt Sayn Orakolu Hatay'da. 2 yl Siyasi ube Mdr, 4 yl da emniyet mdr
olarak. Srenin uzunluu yannda yerel basnla mesafeli de olsa yapc ilikiler kurmas, kendisini daha
yakndan tanmama nedeni oldu. Grevine adeta tutku ile bal, mesleine son derecede dkn, cesur,
disiplinli.
iyinin yannda, ktnn karsnda, kendini polislie adam bir emniyeti.
Sayn Orakolu, genelde bu nitelikleriyle n plana kmtr benim gzmde. Gvenlik gibi zellikle u
gnlerde herkesi yakndan ilgilendiren bir kamu grevinin yetkilisi olarak, herkesi honut edebilmesi elbette
mmkn deildir.
Ama verdii hizmetle toplumun byk bir kesiminin sevgi ve beenisini kazand da ak bir gerektir.
Byk operasyonlar gerekletirdi ki ou, Trkiye'de yank yapt. Terrn de mafyann da boy hedefi oldu.
Abart sanlmasn, hizmet dneminde ortalama 3-4 gne, bir operasyon sdrmtr. Eer Hatay'da huzur
ortam iinde yayorsak, pay sahiplerinden biri de kukusuz Sayn Orakolu 'dur.
Son kararnameyle Nide'ye atand. Atanmas normaldi, hatta bekleniyordu. Sayn Orakolu'nu bilmem
ama ben iime sindiremedim dorusu bu atamay. Elbette Nide de vatanmzn bir parasdr, hizmete layktr.
Ancak sicili, kariyeri basanlarla dolu bir emniyeti, bu sicile, bu kariyere daha uygun decek bir st greve
getirilmeliydi. Atamalarda sadece kdemi dikkate alr, sicili gz ard ederseniz, grev evkini krm olmaz
msnz? Byle bir dncenin esiri olursunuz. Bu eletiride hakllk pay bence byktr. Vatanda olarak
verilen hizmet iin huzur ortamnn olumas iin aba harcayanlarn hakkn teslim ediyoruz. Hakszlklarla
mcadele edenlere de haklan teslim edilmelidir.
Ama gene de kazanc byk olacak Sayn Orakolu'nun. Hatay halknn sevgisiyle ayrlacak buradan.
Bundan byk dl olur mu? Gle gle deerli emniyeti. Polis yatp polis kalkan polis.
Emniyet Mdr yapalm" gibi ipe sapa gelmez laflar etmeye balaynca, bir bahaneyle bu ahs odamdan
dar karttm. Bu olaylardan bir mddet sonra Emniyet Genel Mdr Mehmet Aar beni arayarak kacak
kararnameyle beni Van iline emniyet mdr olarak atayacan syledi. Ben de kendisine, Trkiye'nin her
yerinde seve seve grev yapabileceimi syleyerek Hatay ilinden alnmamn, baz mafya gruplarnn ve kar
evrelerinin polisin yapt kimi operasyonlardan duyduu rahatszlkla bir ilgisinin olup olmadn sordum.
Kendisi byle bir eyin olmadn, Emniyet Genel Mdr olarak byle uygun grdn ve bu grevi kabul
etmediim takdirde, beni merkeze alacan syledi. Ben de "Peki, o halde beni merkeze aln" dedim. Bunun
zerine lojmandaki eyalarmz toplamak ve Konya'da bulunan evime tanmak iin hazrlklara baladm.
Byk olum Alper'in dnnn olduu gece de Nide Emniyet Mdr-l'ne atandm rendim.
Kesinlikle merkeze gitmek istiyordum ancak Hatay Emniyet Mdr'yken iyi ilikilerimiz bulunan ileri
Bakan Sayn ismet Sezgin, dn gecesi beni telefonla arayarak Nide'ye gitmemi isteyerek en ksa srede bu
ii dzelteceini syledi. Buna pek ihtimal vermemekle birlikte grev ve disiplin anlaymz gerei, 1993 ylnn
son gnlerinde iliiimi keserek Nide Emniyet Mdrl grevime balamak zere Hatay'dan ayrldm.
Bu olay, Aar ekibinden yediim nc darbeydi, ister istemez, dncelerim beni 1979 senesine
gtrd. Bu ekiple olan atmam o zaman balamt aslnda.
KR BALCI OLAYI
stanbul Toplum Zabtas Dahiliye Amiri'ydim. 11 Emniyet Mdr kr Balc, Toplum Zabta Mdr
de 'Kanuni mer' lakapl mer zmc'yd.. Bilmeyenler iin hemen belirteyim: Dahiliye amirlii, Gayrettepe
Emniyet Mdrl-'nn bakm-onarm ve lojistiinden sorumlu blmdr. O dnemde binann genel ve fiziki
gvenlii de benim sorumluluumdayd.
Greve balar balamaz, bina korumasyla ilgili nizamnameye uygun olarak, binaya gelen ve giden
herkesin kimlik bilgileri ve kime, ne iin geldiinin belirtildii bina giri-k gvenlik uygulamasn balattm. Bu
uygulamaya, Emniyet Mdr kr Bal'nn ziyaretileri de dahildi. Ksa bir sre sonra Emniyet Mdr'nn
bu uygulamadan rahatsz olduu eklinde kulama baz fsltlar geldi. Ancak Emniyet Mdr'nn bu konuda
bana veya stlerime dorudan bir emri olmad iin uygulama devam ediyordu.
Bir gn Gayrettepe Emniyet Mdrl binas iinde kr bir noktada, Emniyet Mdr ile arptk. Bu
arpmadan dolay Emniyet Mdr hiddetlenerek "Sen beni mi takip ediyorsun kardeim? Emniyet Mdr'ne
gelen-giden-leri niin kaydediyorsun? Haddini bil" diyerek odasna geti. Bir mddet sonra (terristlerce ehit
edilen) Emniyet Mdr Yardmcs Mahmut Dikler, beni yanna ararak Emniyet Mdr'nn bana ok
kzdn;, beni il dna tayin etmek iin yaz yazmak isterken bunu kendisinin engellediini syledi ve bundan
sonra dikkatli olmam konusunda beni uyard.
O dnemlerde emniyet tekilatnda grev yapan arkadalarm hatrlayacaklardr. Tm personel halk
arasnda 'fruko' olarak adlandrlan Toplum Zabtas'ndan ayrlmak iin hatrl kiileri devreye sokarak bu
grevden baka bir greve gemek isterdi. Ben de o dnemde, o zamanki adyla 'Siyasi ube'ye gemek
istiyordum. Emniyet Genel Mdr Rafet Kktirya-ki idi. Emniyet Genel Mdr'nn kardei ile Eskiehir'de
oturan amcam samimiydi. Amcam, benim Siyasi ube'ye gemek istediimi bildii iin Genel Mdr'n
kardeine konuyu am ve Genel Mdr'n kardei de bir cuma akam iin bana Genel Mdr'den randevu
almt, stanbul'dan Eskiehir'e, oradan da Ankara'ya getim. Saat 20-21 sularnda Genel Mdr makamna
geti. Bir mddet sonra beni ieri artt, isteimi sordu, ben de kendisine durumumu arz ettim. Ka yldr
Toplum Zabtas'nda grev yaptm, Eskiehir'de hangi mahallede oturduumu vs. sordu. Sorunumu zmeye
alacan belirttikten sonra gidebileceimi syledi. Tam kapdan kmak zereyken, "Emniyet mdrnz
nasl? Selamm gtr" dedii anda, genliin verdii tecrbesizlikle:
"Efendim, yeralt dnyasnn tannm isimleri devaml emniyet mdrn ziyaret ediyor. Emniyet
mdr ile bu ahslarn ok sk fk olduklar herkese biliniyor, stanbul'da nemli tayinleri bu kiilerin
yaptrd konusunda ciddi iddialar var..." szleri kt azmdan.
Son olarak da istihbarat Daire Bakanl'na atanmama vesile olabilecei dnlebilir miydi?
Bu olay ksaca hatrladktan sonra 1987 yl Hatay Terr ube Mdrl, vekleten de istihbarat ube
Mdrl grevini yrtrken stanbul istihbarat ube Mdrl'ne atandm. O dnemde stanbul Valisi
Sayn Nevzat Ayaz, Emniyet Mdr nal Erkan, emniyet mdr yardmclarndan biri de Mehmet Aar'd.
Bu operasyon nedeniyle istihbarat ube Mdr olarak Emniyet Genel Mdrl istihbarat Daire
Bakanl'nca para ile taltif edildim. Ancak ileri Bakanl'na stanbul Emniyet Mdrl'nce bu
operasyonda katks bulunan kiilerin taltifi amacyla gnderilen listede ismimin bulunmamasn, zellikle de
stanbul istihbarat ube Mdrl'nden Giresun II Emniyet Mdrl'ne terfi etmem nedeniyle iliiimi
kestiim gnlerde, II Emniyet Mdr tarafndan bir veda yemei verilmemesini hibir zaman unutmadm.
Giresun II Emniyet Mdrl'ne atanmam nedeniyle stanbul ilinden ayrlrken II Emniyet Mdr'nn bu
davranna ramen sade bir uurlama treni ve yemei dzenleyen dnemin Emniyet Mdr Yardmcs Sayn
Sadettin Tantan ve deerli devre arkadalarm hep sayg ve kranla andm.
Nide II Emniyet Mdr olarak grevimi srdrrken bir vesileyle Diyarbakr Siyasi ube Mdrl
grevini ifa ederken 'vurucu tim'de emrimde alan Komiser Reis Ylmaz ile grtm. Reis Ylmaz, o dnemde
Ankara'daki Sevgi Hastanesi Koruma Mdr olarak grev yapyordu. Reis Ylmaz bana, Sevgi Holding Ynetim
Kurulu Bakan Orhan zcanl ile grp grmediimi sordu. Zira Orhan zcanl'yla Diyarbakr'da grevli
olduum srada balayan bir arkadalk ilikimiz vard. Kendisiyle Diyarbakr Askeri Cezaevi'nde astemen
olarak vatani grevini ifa ederken tanm ve samimi olmutuk. Ancak Orhan zcanl'yla Diyarbakr'dan sonra
hi grmemitik. Ankara'ya gittiim bir gnde, Orhan z-canl'nn yanna uradm. Eski gnleri yad ettik.
zcanl, DYP Genel Bakan Tansu iller ve ei ile yakn ilikiler ierisindeydi, iyi bir siyasi analizci olan Orhan
zcanl, bu ynde de partiye hizmet veriyordu. Orhan zcanl, benim Diyarbakr Terrle Mcadele ube
Mdrl yaptm dnemdeki almalarmdan iller'e ve dnemin ileri Bakan Meral Akener'e sz etmi
ve hazrlanmakta olan kararnamede daha aktif bir ilde grevlendirilme ihtimalimin olduunu bana sylemiti.
Kararname kmadan nce Ankara'ya arldm, ileri Bakan Sayn Meral Akener ile yaptm
grmede, Ake-ner, benim iin Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire Bakanl grevini
dndklerini ancak benim fikrimi almak istediklerini syledi. Ben kabul ettiimi ancak bu atamaya Mehmet
Aar'n kar kabilecei ynndeki phelerimi ifade ettim. Akener, bu engelleri aabileceini, kacak
kararnamede normal prosedrn ileyeceini, nce Nide i1 Emniyet Mdrl'nden baka bir greve
atanmak zere l kararname ile merkeze alnp, daha sonra bakan onay ile Kaaklk ve Organize Sularla
Mcadele Daire Bakanl'na atanacam syledi. Bu grmeden sonra Nide'ye geri dndm.
Yaklak bir ay kadar sonra kan kararnamede, yerimde kaldm, bakann yapmak istedii atamay
gerekletiremediini grdm. Bu, beni artmamt.
Kararnameden bir mddet sonra Emniyet Genel Mdrl-'nce Ankara'da I Emniyet Mdrleri
Toplants dzenlendi. Hatrladm kadaryla iki gn sren toplantda Emniyet Genel Mdr Alaaddin Yksel,
genelde emniyet tekilatnda bomba etkisi yaratan 'Susurluk Skandal'n ve o gnlerde hakknda tutuklama
emri karlan ve firarda olan zel Harekt Dairesi Bakanvekili ibrahim ahin ve telefon dinleme olay ile ilgili
polise yneltilen tenkit ve sulamalarn medyadaki yanklaryla ilgili konulan gndeme getirdi.
Bu konularda il emniyet mdrlerine bilgi veriliyor, acilen alnmas gereken tedbirler tartlarak
uygulanacak stratejiler tespit ediliyordu. Birinci gn dnemin ileri Bakan Sayn Meral Akener de toplantya
katlm, genelde ayn konular zerinde yaklak bir saat sren bir konuma yapmt. Akam emniyet
mdrlerine yerilen yemekten sonra bakanla yaptm ksa grmede, halen DYP-RP iktidarndaki etkili baz
bakanlarn ve ileri Bakanl'nn st kadrosundaki baz brokratlarn benim daire bakan olarak atanmama
kar ktklarn rendim.
Kar kan bakanlar ve brokratlar kimin etkilediini tahmin etmek benim iin hi de zor deildi. II
Emniyet Mdrleri Toplants'nn sona ermesinden sonra Orhan zcan-l'nn Gaziosmanpaa'daki brosuna
uradm. Kendisi, bana ileri Bakan Maviri Emekli Albay Ahmet Yldrm ile grtkten sonra Nide'ye
gitmemin iyi olacan syledi. Ben de daha sonra Emekli Albay Ahmet Yldrm ile grerek Nide'ye geri
dndm. 1997'nin mart aynn banda ileri Bakan Meral Akener'in benimle grmek istemesi zerine
Ankara'ya gittim.
Bu grmenin hayatmn akn deitireceini nereden bilebilirdim ki...
Sayn bakana, ahsma gsterdikleri gvenden dolay sayglarm belirterek halen istihbarat Dairesi
Bakanl grevini srdren Emin Aslan'n tekilatta sevdiim bir kardeim olduunu, hatta stanbul istihbarat
ubesi'nden Giresun II Emniyet Mdrl'ne terfi ettirildiimde, istihbarat Daire Bakan'nca stanbul
istihbaratn yapabilecek bir kiinin bulunmas tarafmdan istendiinde, o zaman Tunceli istihbarat ube Mdr
olan Emin Aslan'n stanbul istihbarat ube Mdrl'ne atanmas iin giriimde bulunduumu, bu
arkadamz yerinden ederek istihbarat Daire Bakanl grevine atanmamn yakk almayacan arz ettim.
Sayn bakann, Emin Aslan'n istihbarat Daire Bakanlndan ayrlmak istediini, onun Kaaklk ve Organize
Sularla Mcadele Daire Bakanl'na getirileceini sylemesi zerine unlar syledim:
"Sayn Bakanm, daha nce yaptmz grmelerde beni Nide ti Emniyet Mdrl grevinden
merkeze alarak, Kaaklk ve Organize Sularla Mcadele Daire Bakanl'na atayacanz sylemitiniz.
Ancak ikimizin de gayet iyi bildii kiilerin aleyhimdeki faaliyetleri nedeniyle bunu baaranndnz, imdi ok
daha nemli ve bu ekibin ok daha iddetle kar kaca bir daire bakanl grevini ahsma teklif
ediyorsunuz. Gerek Aar ve gerekse ileri Bakanlndaki ekibinin ve bu ekibin DYP iindeki uzantlarnn kar
durularn g-sleyebilecek misiniz?"
Akener, iller'in bu konuda kesin kararl olduunu, Aar ve ekibinin devlete gven asndan sknt
vermeye baladn, atama konusunda emin olmam gerektiini, kendisinin ve babakan yardmcsnn tam
desteinin olduunu belirtmesi zerine, teklif edilen yeni grevi kabul ettiimi bildirdim. Bu grmenin
ardndan Nide'ye dndm. Konuyu eime dahi amadm. Aradan 3-4 gn getikten sonra Akener beni
telefonla arayarak atama yazm hazrlattn, geici grev onaymn faksla gnderileceini syleyerek faks
emrinin gelmesiyle birlikte hi beklemeden iliiimi keserek yeni grevime balamam istedi.
Kendisinin Gneydou'ya hareket edeceini, yaklak 3-4 gn bu blgede olacan syleyerek skntl
bir durum olmas halinde cep telefonundan kendisine ulamam istedi. Bu grmenin zerinden iki gn
gemesine ramen sayn bakann imzaladn belirttii atama emrinin gelmemesi zerine, Emniyet Genel
Mdrl'nn ilgili blmleriyle yaptm grmede, Emniyet Genel Mdr ve sayn bakann imzalad
geici grevlendirme yazsnn ileri Bakanl Mstear Teoman n-san'da beklediini rendim. Konuyu
telefonla bakana arz ettim. 10.3.1997 gn bakan beni telefonla arayarak Ankara'da kark durumlar olduunu
syledi: Ve ekledi: Faks enirini gnderdim. Yaz gelir gelmez, ok acele iliiini kes ve yeni grevine bala.
Bir saat kadar sonra da faks emri Nide'ye ulat. Faks emrinde "Halen Nide Emniyet Mdrl
grevini yrten 28846 sicil sayl Blent Orakolu'nun, stihbarat Daire Bakanl grevini 657 sayd DMK. 86
maddesi uyarnca vekleten1 yrtmesi, bakanlk makamnn 06.3.1997 tarihli onay ile uygun grlmtr"
deniliyordu. Sz konusu emir Mstear Yardmcs Rasih zbek imzasn tamaktayd. Niin vekleten
atandm konusu. birok kii tarafndan ahsma sorulduu iin bu konuda bir aklama yapmak gerei
duyuyorum.
Bilindii gibi il emniyet mdrleri l kararname ile atanrlar ve grevden alnrlar. Bakan, babakan ve
cumhurbakannn onay ile. Daire bakanlar ise yalnzca bakann uygun grmesiyle bakan imzas ile atanrlar,
ileri Bakan'nn beni asaleten atamas iin l kararname ile merkeze almas gerekiyordu. Bu nedenle
vekleten istihbarat Daire Bakanl'na atanmam, geici grevle vekleten yaplyordu. Faks emrini alr almaz,
hemen Nide Valisi Adil Yazar'n makamna giderek durumu kendisine bildirdim. Sratle emniyet mdrl
personelini toplayarak kendileri ile vedalatm. ildeki askeri, mlki ve adli yetkililere ksa veda ziyaretlerinde
bulundum. 11.3.1997 gn sabah erkenden Emniyet Genel Md-r'n aradm, gremedim. zel kalem
mdrne faks emri ve bakann emrini bildirerek Nide'den iliiimi kestiimi, yeni greve balamak zere
hemen bugn Ankara'ya hareket edeceimi bildirdim. Emniyet mdrl ve valilik makamlarnda basn ve il
protokol nnde yaplan veda treni ile Nide'den ayrlarak Ankara'ya hareket ettim.
Emniyet Genel Mdrl'ne gittim. Genel Mdr'n makamna vardmda birok daire bakannn zel
kalemde beklediini grdm. Saat tahminen 16.00 sralaryd. Emniyet Genel Md-r'nn saat 10.00'da
randevu verdii daire bakanlar bile g-remeden bekliyorlard. zel Kalem Mdr'ne Genel Mdr'n beni
beklediini, haber vermesini syledim. Yaklak bir saat makamda bekledikten sonra Emniyet Genel Mdr'nn makam odasna arldm. Emniyet Genel Mdr Alaaddin Yksel, haber vermeden niin iliiimi
kestiimi sordu. Kendisini saat 09.00'da aradm ancak gremediimi, bila-hara zel kalem mdrne bilgi
vererek ve bakann emrini ileterek iliiimi kestiimi bildirdim.
Genel mdr, yine de kendisine haber vermem gerektiini sylyordu. Trk Polis Tekilat'nn Susurluk
kazas ve sonrasnda ortaya kan ilikiler a nedeniyle byk yara aldn, ayrca telefon dinleme ve Susurluk
ile ilgili Meclis aratrma komisyonlar kurulduunu, btn medya ve kamuoyunun dikkatleri polis tekilat
zerindeyken istihbarat Daire Bakan'nn deimesinin tekilat olumsuz ynde etkileyeceini, tekilatn asl
sahiplerinin bizler olduumuzu, bu nedenle Nide Emniyet Mdrl grevine geri dnmemin uygun
olacan, kendisinin emrinin de bu olduunu sylemesi zerine, Nide'den resmi veda ve uurlama ile
ayrldm, ayrca gerek atanma gerekse iliiimi kestiimin haber olarak basnda yer aldn, Nide'ye bu
saatten sonra dnmemin grev ve halkla ilikiler asndan byk sknt yaratacan, bakann yeni bir geici
onayla beni merkeze alabileceini syledim.
Ancak basnda bu konuda haysiyet krc nitelikte yaynlar yaplmas halinde, bu ani deiikliin perde
arkasn bildiim kadaryla basnla paylaabileceimi Genel M-dr'e izah ettim. Emniyet Genel Mdr, o anda
hi beklemediim bir ekilde, tabiri caizse benimle pazarlk yapmaya balad.
Bana, nce Organize Sularla Mcadele Daire Bakanl grevini, daha sonra da daire bakanl
grevinden daha st bir grev verebileceini belirtti. Emniyet Genel Mdr'ne, 10 yldr kesintisiz olarak
Trkiye'de il emniyet mdr olarak grev yaptm, Nide ilinde ve tm lkemizde istihbarat Dairesi
Bakanl'na atandm haberlerinin medyada yer aldn, bu nedenle beni kendi imzalad atama yazm
nedeniyle istihbarat Dairesi'nde balatp, daha sonra merkeze almasn, bu durumun devlet geleneklerine gre
ancak bu ekilde zlebileceini, bu seenekler dnda hibir grevi kabul etmemin mmkn olamayacan
syledim.
Alaaddin Yksel sinirleniyordu. Yapacak bir eyim yoktu. Gzlerimin iine bakarak Polis Evi'nde istirahat
etmemi, kendisinden gelecek olan emri beklememi syledi. Beni Ankara'ya getiren Nide makam otosunu geri
gnderdim. Bu arada bakann Gneydou'dan dndn ve Ankara'da olduunu renince, Genel Mdr'n,
bakann bilgisi dahilinde benimle grtn anladm. ok yorgun olduum iin Polis Evi'nde is-tirahata
ekildim. Btn telefonlar da kapatarak durumu deerlendirmeye altm.
Dalmm. Gecenin ge saatinde odamn kapsnn vurulduunu duydum. Bakann koruma polisi,
bakann benimle grmek istediini syledi. Canm ok sklmt. Bana verilen szlere ramen Ankara'da ok
kt bir duruma drlmtm. Meslek hayatmn en kt gnlerini geirdiimi dnyordum. Meer beni
daha kt gnler bekliyormu. Bakann Reit Galip Sokak'taki konutuna girdim. Bakan, beni gler yzle
karlad. Bildiim kiilerin bu ie mani olmaya altklarn, nedense benim atanmama DYP iindeki polis
kkenli baz milletvekillerinin kar ktklarn, hatta bu kiilerle birlikte hareket eden bir iki bakann da
bulunduunu ama btn bunlara ramen bu engelleri amaya altklarn syledi ve benden sabrl olmam
istedi.
AARLA UZLATIRMA ABALARI
Ertesi gn bakan beni tekrar ararak "Mehmet Aar'a basalnda bulunmamsn. Bugn kendisini
Meclis'te ziyaret et, bir gr" dedii anda, zaten bildiim durum iyice ortaya kmt. Aar'a, kznn vefat
nedeni ile bir basal mesaj ekmi olmama ramen iine dtm durumdan bir an nce kurtulmak iin
aresizce Akener'in dediini yapmak durumunda kaldm. Aar' cep telefonundan arayarak grmek
istediimi syledim. Meclis'te, kuliste randevu verdi. Meclis'e gittim. Aar ile kuliste iki dakikalk bir grme
yaptm. Aar, "Hayrl olsun" dedi. Ben de "Sa olun" dedim ve ayrldm.
Tahminen bir saat kadar sonra Emin Arslan beni cep telefonu ile arayarak "Aabey, hayrl olsun. Ben
Emniyet Genel Mdr'nn 'Ayrlma' emrine ramen iliiimi kestim. Yeni grev yerimde balyorum" dedi.
Bakann koruma amirinin, balama emrini iletmesiyle istihbarat Daire Bakanl grevime balamak zere
Yldz'daki istihbarat Daire Bakanl binasna hareket ettim. Ama son iki gn iinde kolumu kanadm krarak
yle yeni grevimize balatmak zorunda kalanlarla yllar nce balayan mcadelenin neticesinin alnmas
kanlmazd. artlar kesinlikle eit deildi. nmzdeki gnlerde bunu ok daha iyi anlayacaktm.
BLM 2
KNCi BLM
DARE BAKANLII VE GERGN GNLER BALIYOR
Dier taraftan yolsuzluk, mafya siyaseti brokrat ilikileri, faili mehul adi ve siyasi cinayetler, 3 Kasm
1996 tarihinde Susurluk'ta meydana gelen kaza ile ortaya dklen kirli ilikiler, yasad rgtlerin devletle olan
balantlar ile Susurluk'ta meydana gelen kaza olaynn ve arkasndaki balantlarn aydnla kavuturulmas
amacyla 12.11.1996 tarihinde Meclis'te kurulan Susurluk Aratrma Komisyonu ve bu komisyona ifade veren
devlet grevlilerinin iddia ve itiraflar, lke gndemine bomba gibi dm, medyaya fla haber olarak
yansyordu. lkemizde huzur ve gven iinde yaamak isteyen vatandalarmzda hakl olarak devletin
kurumlan ve grevlilerine kar bir gvensizliin yaand, "Darbe olacak m" sorusunun medyada devaml
olarak yer ald, TSK st dzey komuta kademesinden baz komutanlarn, iktidar partisi liderleri ve
milletvekillerine devlet hiyerarisine ve yasalara aykr bir biimde, demokratik hukuk kurallarn yok sayarak
eletiriyle gndeme oturduklar bir dnemde istihbarat Daire Bakanl grevine balamak, kukusuz son
derece tehlikeliydi.
ok ksa bir sre iinde bu grevin ateten bir gmlek olduunu anlayacaktm. lkeme ve milletime
hizmet etmenin mkfatn, g odaklan, demokrasi ve hukuk kartlar ve menfaat eteleri ile ibirlii
yapmamamn cezas olarak bana, aileme ve yakn evreme ac bir ekilde detmek, baz siyasi parti liderlerini
siyaset sahnesinden silmek, milletimizin tarihten gelen z deerlerini yok etmek iin baz karanlk evrelerce
greve balamamdan ksa bir sre sonra dmeye baslacan kim bilebilirdi ki?
istihbarat Daire Bakanl'nda greve balamamla birlikte ar ve yorucu bir alma temposu da
balam oldu. Greve balar balamaz Emniyet Genel Mdr Alaaddin Yksel'in geici grev atamam nce
imzalayp daha sonra beni greve balatmak istememesinin nedeni, dnemin Babakan Yardmcs iller'e
giderek benini istihbarattaki grevime baslatlmamam iin bask yapan bakanlarn kimler olduu birer birer
ortaya kmaya balamt. iller ile Yksel arasnda gecen konumalarn mahiyetini renmek amacyla
yaptm bir iki gnlk aratrmalarmn sonucunu sayn bakana ilettiimde, bakan bana DYP iinde benim
atanmama kar kan birok milletvekili olduunu, gereke olarak da benim Anavatan Partisi dneminde (8'inci
Cumhurbakan Turgut zal) II Emniyet Mdrl'ne atanmamn gsterildiini ayrca Emniyet Genel
Mdrl iindeki st dzey baz polis eflerinin de atamama kar ktklarn, bunlarn arkasnda Mehmet
Aar ve Bekir Aksoy'un olduunu bana izah etti.
Akener'e "Efendim, ben bunlar daha nce size arz etmitim. Siz de bana Sayn iller ve kendinizin
btn parti ii ve bakanlktaki kar koymalar gsleyeceinizi sylemitiniz. Buna ramen Nide Emniye"t
Mdrl'nden iliiimi kesip stihbarat Dairesi'nde greve balamak zere Ankara'ya geldiimde, Emniyet
Genel Mdr'nn beni greve balatmak istememesinin ardnda neler var? Sizin bilginiz olmadan Emniyet
Genel Mdr'nn byle bir tutum izlememesi gerekir. ileri Bakan Mstear Teoman nsan'n sizin
emrinize ve atama yazm kendisinden nce imzalamanza ramen imzalamama gerekesi nedir?
Teoman nsan'n Mehmet Aar'a ve Bekir Aksoy'a yaknln tekilattaki herkes gibi ben de biliyorum.
mzalamama nedeni olarak hangi gerekeleri ne srerse srsn, mstearn nereden ynlendirildii bellidir.
Ancak sizin emrinize ramen bir atamay imzalamamas, bu grevden alnmasn veya kendisi sizin alma
prensiplerinizle uyumlu alamayaca dncesinde ise haysiyetli bir ekilde kendi istei ile grevden
ayrlmasn gerektirir. Aksi takdirde sizin ileri Bakan ve benim de stihbarat Dairesi Bakan olarak personel
zerindeki otoritemiz zayflar. Gerek g odaklarndan gerek polis kkenli eski bakanlardan g alarak, ileri
Bakanl hiyerarisine ters den bu tr davran ve tutumlar, mevcut idareye isyan niteliindedir" demem
zerine
Akener, "Senin bilmediin nemli konular var. Ben ve iller, sana verdiimiz gvence ve szn
arkasndayz. Parti iinde ve bakanlkta atanmana gelen ar tepkileri aarak atamay gerekletirdik. Ancak
greve balamak zere Ankara'ya geldiin gnn sabah Mehmet Aar, Sayn' illerle yapt grmede,
Orakolu'nun stihbarat Dairesi'nde greve balatlmasna ar tepki gstererek bu karardan dnlmemesi
halinde, Trkiye'de byk olaylar olabileceini, baz turistik tesislerin bombalanabilecein! syledi" dedi.
Onun iin nceleri bu atama kararndan vazgemeyi dndklerini ancak daha sonra iller'in kendisine
teekkr ederek "Tam aradmz kiiyi bulmusun" dediini, bunun ne anlama geldiini sorduumda ise
iller'in Aar'dan son derece rahatsz olduunu, bizzat iller tarafndan Aar'a verilen bakanlk grevlerinden
sonra ok gl bir konuma gelen Aar'n bu gcn hkmeti zaafa drerek ykmak iin kullanmaya
altn, ileri Bakanl'nda kendisine bal kilit mevkilere getirdii brokratlarn Aar'n gcne g
kattklarn, bu nedenle iller'in Aar'n ileri Bakanlndaki kadrosunun temizlenmesini istediini anlatt.
Hatrlanaca gibi Refahyol iktidarnn kurulmasnda byk pay olmasna ramen Eyll 1996'da
balayan Libya gezisi ile ilgili kararnameyi imzalamayan, 28 ubat'n 'zinde kuvvetleri'le o dnemde ok yakn
iliki iinde bulunduu anlalan Mehmet Aar, 3 Kasm'da Susurluk'ta meydana gelen kamyon kazas sonras
meydana gelen gelimelerde 'mafya siyaseti brokrat' ilikilerinde kilit isim olduunun anlalmas zerine 8
Kasm 1996 tarihinde bakanlk grevinden istifa etmiti.
12.11.1996 tarihinde Meclis'te kurulan Susurluk Meclis Aratrma Komisyonu'na ifade veren Hanefi Avc
zetle; "PKK'nin ciddi eylemleri zerine devletin, PKK mensuplarna ve PKK'ye byk destek veren kiilere kar
hukuki olarak yeterince mcadele edemediini dnen baz devlet grevlilerinin hukuk d bir anlayla grev
yapmak gerektiine inandklar, bunun neticesinde Emniyet,
Jandarma Astsubay Hseyin Ouz da Susurluk Meclis Aratrma Komisyonu'nda, Hanefi Avc'nn
ifadelerini teyit etmiti. Ouz, ifadesinde ksaca, Diyarbakr'da Krt or.ijinli olup PKK'ye sempati duyan baz
kiilerin gvenlik gleri ierisinde illegal olarak kurulmu bulunan tetik timleri tarafndan ldrlerek infaz
edildiini, 'Yeil' kod adl Mahmut Yldrm'n JTEM'de grevli bir eleman olduunu, Cem Ersever ve Tugeneral
Veli Kk'n Yeil'i ok iyi tandklarn, beraber altklarn, Veli Kk'n Kocaeli 1 Jandarma Alay Komutan
olduktan sonra Yeil'in stanbul tarafna kaydn, bu tarafta da infazlarn baladn, faili mehullerin arttn,
Yeil'in uyuturucu olayn en iyi ynlendiren kii olduunu, 'torbac' tabir edilen tayc olduunu, Yeil'in halen
MiT'te altn sandn, gn nce stanbul'da MT tarafndan sorgulandn, Sabanc suikastnn tetikisi
DHKPC militan ismail Akkoru Suriye'den Yeil'in getirip MiT'e teslim ettiini, Eref Bitlis'in kesinlikle suikasta
kurban gittiini sylemiti.
Hanefi Avc'nn Susurluk Komisyonu'na verdii bu ifade, Trkiye gndemine bomba gibi dm, bir
anda Hanefi Avc medya ve kamuoyunun ilgi oda haline gelmiti. Hanefi Avc'nn ifadelerine eitli
evrelerden farkl farkl tepkiler gelmiti. Avc bu ifadeleriyle Trkiye'de temiz toplum zlemi iinde olan
evrelerce 'Kral plak' diyebilen, cesaretli, drst bir emniyet grevlisi olarak grlmt. Kimi evrelere gre
de Avc, bu ifadeleriyle yalnzca 'Emniyet Tekilat'n saran Susurluk Skandal'nn boyutlarn MT, JTEM gibi
devletin dier istihbarat birimlerine ve kamu kurulularna tayarak bir ekilde olayn bymesini salamaya,
kamuoyu ve medyann ilgisini Emniyet Tekilat ve Aar ekibinden farkl noktalara ekmeye almt. Emniyet
Tekilat ve istihbarat Daire Bakanl'nda ise personelin byk bir blm, bilhassa Aar ekibi, Hanefi Avc'y
'ispiyoncu' olarak alglyorlard, istihbarat Dairesi'nde greve baladmda, deyim yerinde ise lkemiz yolsuzluk
ve siyaset brokrat destekli mafyann eylemleri ile adeta yanyordu. stne stlk hkmet ile TSK arasndaki
bunalm, rejimi aka tehdit eder bir grnm kazanmaya balyordu.
Nide'den apar topar geldiim Ankara'da, gnde drt be saat uyumak kaydyla sratle almalara
baladm. nce Daire Bakan Yardmclar Mustafa ?, Hanefi Avc ve Muzaffer Erkan'la yaptm toplantda,
istihbarat Dairesi'nin byk skntlar olduu, Susurluk Skandali nedeniyle istihbarat Dairesi'nde alan
personelin tedirgin olduu, yasad telefon dinleme iddialar ve Susurluk Skandali nedeniyle kurulan
komisyonlarda eitli rtbelerdeki personelin ifade vermeye arlmas ve bu ifadeler sebebiyle kamuoyunun
dikkatlerinin istihbarat Dairesi ve polisin zerine evrilmesinin polisi olumsuz ynde etkiledii, zellikle yaklaan
turizm mevsiminde daha nceki yllarda olduu gibi illegal rgtlerce lkemizde turizm ekonomisini baltalamak
amacyla turistik tesislere bombal eylemler dzenlenebilecei, esasen bu ynde blc bir rgtle ilgili
istihbarat alnd, bu konuda alma yapld gibi konular grlmt.
Daha sonra Emniyet Genel Mdr zel Kalemi'ni arayarak genel mdrle grmek istediimi
belirttim. Genel mdr ile o gn yaptmz ilk grmede, kendisinin alma prensipleri ve bakanln takip
ettii hassas konular zerinde bir mddet altk. Kendisine, istihbarat Daire Bakan olarak, benden nceki
bakanlara uygulad randevu verme ve kap nnde uzun sre bekletme uygulamasnn i verimini
azaltacan bildirmem zerine, zel Kalem Mdr'n ararak "istihbarat Daire Bakan makama geldiinde
beklemeyecek. Eer ieride ziyareti varsa, makam odasnn dier kapsndan ieri, ikinci makam odasna
alnacak" eklinde emir verdi.
le makama geldiinde, not kdn uzatrken acil arayanlarn Mehmet Aar ve Bekir Aksoy olduu
gzme iliiverdi.
Mstearn bu greve gelmesinde nemli rol oynayan 'devlet bykleri' ile rahat grmesi iin szm
yarda kesip izin isteyerek mstearn makamndan ayrldm. Bu olay, daha nce de tahmin ettiim gibi,
mstearn neden atama yazm imzalamadn ak bir ekilde ortaya koyuyordu. Ancak yine de
anlayamadm; Mehmet Aar'n ve Bekir Aksoy'un bakanlktan ayrlm olmalarna, hkmette ve parti iinde
eski gleri olmamasna ramen Mstear'n zellikle Sayn iller'i karsna alabilecek cesareti ve gc
nereden bulduuydu. ok gemeden mstearn arkasndaki derin ve zinde gcn kim olduunu, istihbarat
Daire Bakanl grevimden uzaklatrlmam iin hazrlanan senaryonun dmesine baslmas nedeniyle
renecektim.
Greve baladm gnden itibaren, evremde oluturulmak istenen olumsuz havaya ramen
almalarma byk bir evk ve gle devam ediyordum. Bir taraftan bakanlk, genel mdrlk ve tara
tekilatlarndan tebrik ziyaretine gelen zevat kabul ediyor dier taraftan da daire bakanl iindeki
almalarm srdryordum.
Bu cinayetlerden en nemlilerinden biri, faili mehul olarak kalm 5 Kasm 1996 ylnda ilenen Malki
cinayetiydi. Malki cinayeti ile ilgili olarak greve baladm ilk gnden grevden ayrldm gne kadar
yaptmz almalarda, ilikiler asndan olduka vahim bulgulara ulamtk. Malki cinayetiyle ilgili yaplan
almalar zaman zaman bakana iletiyordum. nce, bu cinayetle ilgili olarak Bursa'ya gnderdiim bir ekip
gizlice yapt aratrmalarda, Bursa'da gvenlik kuvvetleri iinde cinayetin kimler tarafndan ilenildii
konusunda tahminden te bilgisi olanlar olduu ancak bu ahslarn eitli ekincelerle olayn zerine
gidemedikleri, vatandalar arasnda fslt ve dedikodu olarak Erol Evcil'in adnn telaffuz edildii, Erol Evcil'in i1
Emniyet Mdr ve 11 Jandarma Alay Komutan bata olmak zere ok sayda devlet grevlisinin yan sra baz
bakanlarla da samimi olduu tespit edildi. Yine yaplan istihbarat almalarnda, niversitelerde kantin ileten
kr Elverdi'nin bu cinayetten sonra gze arpar ekilde para harcadnn, Erol Evcil'in cinayetten ksa bir
sre nce baz kaaklardan silah temin ettiinin ancak bu kaaklardan birinin kr Elverdi'ye bu silah
vermeden nce bu silahla at yaparak iki kovan sakladnn tespit edilmesi zerine, olay aratran ekipe bu
kovanlar elde edilerek tarafma intikal ettirildi.
Erol Evcil'in st dzey ilikileri nedeniyle konu ile ilgili bakan yardmcsyla bu kovanlarn ekspertiz
raporunu Kriminal Polis Laboratuvar Dairesi'nde gizlice yaptrp yaptramayacamz deerlendirdik, ilgili
Bakan Yardmcs, Kriminal Daire'de gvenilir bir arkadann olduunu, kendisini makama arabileceini
belirtti. Ksa bir sre sonra Kriminal Polis Laboratuvar'ndaki grevliye bu bo kovanlar teslim ettik. Yaptmz
dier bir aratrmada Nesim Malki'nin ldrld gnn gecesi, kendisini polis olarak tantan bir kiinin
Malki'nin evine giderek Malki'ye ait cep telefonunun sim kartn aldn belirledik. Erol Evcil'in yannda koruma
grevi yapan Yusuf ilhan ve dier grevlilerin fotoraflarnn bulunduu bir albm hazrlanarak bu albm,
Malki'nin sim kartn alan kiinin tehisi iin eine yaptrmak zere, MiT Daire Bakan Mehmet Eymr'n
makamnda, Malki ailesi ile yakn ilikiler iinde bulunan mutemet bir kiiye teslim ettik. Burada, niin bizzat
Malki'nin einin emniyete arlarak bu tehisin yaptrlmad sorusu akla gelebilir.
Malki cinayetinin aratrld gnlerde, baz konularda bilgisine bavurmak iin Mehmet Eymr'n
Bahelievler'deki MiT Mstearl makamna benim Eymr'e ricam zerine gizlice getirilen Malki'nin avukat
Aydoan Semizer'in, ldrlmekten ar derecede korktuu, ayrca Malki'nin aile fertlerinin de ldrlmekten
korktuklar, kimseyle grmek istemedikleri ynndeki ifadeleri ve verdii kaamak cevaplardan, avukatn bu
olayla ilgili olarak ok ey bildii ancak tehdit edildii veya bu iin iinde olabilecei kanaati bizde olumutu.
Ayrca cinayetin faillerini tespit ettikten sonra bu kiilerin teknik takip ile brokrasi ve siyasetteki balantlarn
ortaya karmak iin de son derece gizli hareket edilmesi gerekiyordu. Kanmca, bugn de bu olay tam olarak
zlememitir. Operasyon yarm kalmtr. Malki'nin arkasndaki d gler, kara para baronlar ye yabanc gizli
servis ilikilerinin zerine gidilememitir. Olayn tetikileri ve azmettiren kii yakalanm ancak Malki'nin her
trl yasad faaliyetini bilen orta ve muhasebecisi Erol Erkohen ise cinayetin zlmesinden ksa bir sre
sonra elini kolunu sallayarak yurtdna kmtr. Daha sonra bu ahsn israil'de ifadesinin alnmas iin Adalet
Bakanl ve ileri Bakanl'ndan oluan bir ekip israil'e gitmise de maalesef dm zebilecek bir
neticeye ulalamamtr.
Hanefi Avc'nn ve entrk Demiral'n bu beyanlar, ayn ekilde Babakanlk Tefti Kurulu'nun olayla
ilgili hazrlad raporunda da yer almt. Babakanlk Tefti Kurulu'nun raporunda, Bursa Emniyet Mdrl
eski mdr yardmcs olan ve DGM savclnn 17.6.1999 tarihli iddianamesiyle crm ilemek iin kurulan
teekkl yesine yardm suundan hakknda kamu davas alan Yusuf ilhan'n Metris Cezaevi'nde tutuklu
bulunduu srada alnan ifadesinin Orhan Taanlar blmnde; "Bursa Valisi Orhan Taanlar ile Erol EVCL'in
stanbul Emniyet Mdr'yken bir iki kez grtklerini, Erol Evcil bana syledi ama ne konuda grtklerini
bilmiyorum. Bursa Valisi olduktan sonra Erol Evcil ile olan ilikilerinin dzeyini bilmiyorum" cmleleri yer almt.
Yine ayn raporda, Emniyet Genel Mdrl'nn 31.3.1997 tarihli ve 07225 sayl yazs ile "Faillerin
Bursa Emniyeti'nde alp istifa eden polisler olduu ynnde ihbarlar bulunduu ve incelenmesi istenildii
halde, bu konunun ciddi olarak aratrlmad, istifa eden polislerin sz konusu cinayet olayna kartklarna
ilikin bugne kadar mdrlmze (Bursa Emniyet Mdrl kastediliyor.) herhangi bir belge ve bilgi
ulamad gibi, soruturmay bizzat yrten II Jandarma Komutanl'nca da bu dorultuda bir talebin
gelmedii anlalmtr" eklinde cevap verilerek konunun adeta geitirildii saptanmt.
stanbul Jandarma Blge Komutanl'nca grevlendirilen istihbarat timi grevlilerinden J. Binb. Kadir
Tahir ve J. Bv. Ali Rza Tank'm beyanlarna gre Bursa ili Osmangazi Jandarma Komutanl grevlisi
astsubay tarafndan olayn akabinde stanbul'da Korkmaz Yiit'in de yazl ifadesinin alnd halde, bu ifade
dosyada yer almamt.
stanbul Jandarma Blge Komutanl'nca grevlendirilen istihbarat timinin olay hakknda yapt
inceleme ve soruturma sonunda, Erol Evcil ismi ve Nesim Malki cinayeti zanllarndan Burhanettin Trke'in
telefon kaytlar da dahil olmak zere, ok nemli bilgi ve bulgulara daha o tarihte ulat halde, stanbul DGM
Cumhuriyet Savcl'nn iddianamesinde de belirtildii gibi bu bilgiler Bursa Jandarmas'na ve grevli/yetkili
Cumhuriyet Savcs'na iletilmemiti.
Smerbank A..'nin alm srasnda Nesim Malki ile Hayyam Garipolu arasnda gizli ortaklk anlamas
yapld, gerek Hayyam Garipolu'nun gerekse de Nesim Malki'nin orta Erol Erkohen'in ve Smerbank'n
zelletirilmesi sonrasndaki ilk genel mdr olan kr Karahasanolu' nn ifadeleriyle sabit olduundan,
anlamann yapld tarihte yrrlkteki 3182 sayl kanunun 5'inci maddesine aykr olduu deerlendirilen
mezkr anlamann bankalar yeminli murakplarnca incelenerek sonucuna gre ilgililer hakknda yetkili
cumhuriyet basavclna su duyurusunda bulunulmas uygun grlmt.
Erol Evcil davasndan ciddi bir netice kacan sanmyorum. Belki birka kiiyi daha etkileyecek ve
kapanp gidecektir. Zira poliste alnan ifadeler zaten mahkeme safhasnda inkr edilmekte ve neticede
delillendirilemedii srece de ne sylerse sylesin havada kalmaktadr.
Esasnda Erol Evcil'ler, Alaattin akc'lar ve benzerleri, yaadmz bozuk dzenin en utaki kk
paralandr. Ne Erol Evcil'i yakalayan polis mdrnden ne ifadesini alan savclardan ne de yarglayacak olan
mahkeme heyetinden mucizeler beklemek yanl olur. Mucizeler yaratsalar ne olur? Nasl olsa bu iin siyasi
kanattaki ular bir af yasas karr ve ii kknden hallederler.
Nesim Malki ldrldnde ok miktarda alacaklar bulunuyordu. Malki'ye borlu olan ve bugn ortaya
kan isimler, aa yukar o gnlerde de belliydi. Soruturma savsakland. Konunun stne gidilemedi.
Zamann Emniyet istihbarat Daire Bakan Blent Orakolu bu konunun zerine nemle gitmeye alt. Ben de
kendisine yurtdna atanncaya kadar yardmc oldum. Neticede Orakolu, kendisini cezaevinde buldu.
Meslekten ayrld."
Her ne kadar bazlar tarafndan ayr bir olay gibi mtalaa edilse de Erol Evcil konusu, 'Susurluk'
btnnn nemli bir parasyd. Erol Evcil ve Alaattin akc'y tanyanlardan birisi, Mehmet Aar'd.
AarEvcil ilikisi, Evcil'in seim yardmlar ve Mehmet Aar'n onun uan kullanmasyla da snrl
deildi. ANAP hkmetinin dmesine sebep olan bantlar konusu yani akc ve Evcil'in siyasilerle
konumalarn kullanmalar fikri Mehmet Aar'md. Aar'n Evcil'in bankalardan kredi almasnda ve Bursa
Emniyet Mdrl'nde grevli bir kadronun Evcil'in yanna yerletirilmesinde de byk rol bulunuyordu. Bir
ksm basna yansm olan bantlar, dikkatle incelenirse kullanlan bantlarn aslnn Alaattin akc'da, bir
suretinin ise Mehmet Aar'da bulunduu anlalacakt.
O tarihlerde Mehmet Aar daha da yukarlara oynuyordu. iller'i bertaraf ederek partinin bana
gemeyi, Mesut Ylmaz' da hrpalayarak orta sa birletiren bir lider olmay dnyordu. iller fobisi birok
kiinin gzlerini kr etmi, doru dnemez hale getirmi, Susurluk unutulmutu. Aar'a destek veren birok
asker, iadam ve medya mensubu ortaya km, yeralt dnyas ise btn imknlaryla arkasnda yer almt.
Nitekim Aar ailesinin 'Byk Kulp'teki dn son andaki bir iptal hari, bu byk destei sergilemi, bir
gvde gsterisi haline gelmiti. Alaattin akc'nn yakalanmas, Ylmaz hkmetinin bilgisi dnda ve
zamanlama olarak Mehmet Aar'n kontrolnde gereklemi ve bantlar sava balatlmt. Ancak Aar'n
hesaplar planlad ynde gelimemi.
devletin st katlaryla hiyerari d ilikiye getiini, lkenin konjonktrel yaps iinde askerlerle farkl,
Babakan Erbakan ve yardmcs iller'e farkl konuarak ikili oynadn, d gezilerin birinde bu tr
konumalarn basna aksettiini, bu nedenlerle Genel Mdr'n gvenilirliini yitirdiini" belirterek benden
"Mehmet Aar'n kontrolne girmeyecek kiilikte bir genel mdr aratrmam" istedi.
Kendisine daha nceden Hatay ili Hassa Kaymakaml'ndan tandm, o dnemde Aksaray Valisi olan
Cahit Kra'n bu i iin uygun olabileceini bildirdim. Hakan'n istei zerine, gizlice Aksaray'a giderek Kra'la
grtm. Kendisine durumu anlattm. Ankara'ya dnerek bakana yaptmz grme konusunda bilgi verdim.
Aksaray Valisi Cahit Kra'n Elaz doumlu olmas nedeniyle ileri Bakanl'nda Aar'a yaknlyla tannd
ancak siyasi nedenlerle Mehmet Aar'n Cahit Kra'n Emniyet Genel Mdrl gibi gl bir makama
atanmasn istemeyecei gereinin ortada olduunu, valiyle yaptmz grmede iller'in Mehmet Aar'n
ileri Bakanlndaki rgtlenmesinden ciddi rahatszlk duyduunu, greve geldii takdirde bu kadrolarn ok
ksa bir sre ierisinde tasfiye edilmesinin kendisinden istenebileceini belirttiimi ifade ettim.
Sayn bakan, o gnlerde yanl hatrlamyorsam, Aksaray veya bu ile yakn bir ile gideceini, kendisiyle
orada detayl greceini syledi. Daha sonra Aksaray Valisi birka kere bakanla arld. Cahit Kra, bu
grevi kabul etmiti. Ancak geici grevle Emniyet Genel Mdrl makamna oturmann, skntl bir
dnemde greve balarken kendisini gsz klacan dnyordu. Bu nedenle atamann asaleten yaplmas
halinde bu grevi kabul edebileceini, bakana arz ettiini bana syledi.
Cahit Kra'n genel mdrle atanmas ile ilgili olarak iller ve bakan kanadnda bir sorun
gzkmyordu. Ara sra Aksaray Valisi ile bu konuda ifreli telefon grmeleri yapyorduk. Ancak 30 Mart
1997 gecesi saat 02.00 sularnda, Akener beni telefonla arad. Yaplan grmede Emniyet Genel
Mdrl'ne Hakkri Valisi Kemal elik'i atadklarn, bu atamann vekleten yapldn, muhtemelen 1.4.1997
tarihinde bu atamay ilgili yerlere gndereceklerini, Aksaray Valisi Cahit Kra'n Emniyet Genel Mdrl gibi
nemli bir makama vekleten atanmak istemediini, bu kararnda srarl olmas nedeniyle Kemal elik'i
atadklarn bildirdi. Yaptm ksa bir aratrma neticesinde, Mehmet Aar'n, konunun gizli tutulmas ynndeki
tm hassasiyetimize ramen olaydan haberdar olup, devreye girerek Cahit Kra'n Emniyet Genel
Mdrl'ne atanmasn nledii duyumlarn aldk.
Bunun zerine istihbarat Daire Bakanl grevine balatlmam konusunda, atamayla ilgili her trl
skntnn gslenecei ynnde tarafma teminat verilmesine ramen bama gelenleri anmsadm, ite yine
ayn ey oluyordu. Emniyet Genel Mdrl'ne atanmas zerinde mutabk kalnan, Aksaray Valisi Cahit
Kra'n yerine Hakkri Valisi atanarak yeni bir tutarszlk rnei sergileniyordu.
Benim istihbarat Daire Bakanl'na atanmamn Mehmet Aar'n ileri Bakanl'ndaki kadrolarnn
tasfiye edilmesiyle ilgisi olmasna ve yeni atanacak Emniyet Genel Mdr'nn kimliinin, tecrbesinin ve
Susurluk Skandal'na baknn nemli olmasna ramen atama bu ekilde gerekletiriliyordu. 01.4.1997
tarihinde, Emniyet Genel Mdr Alaattin Yksel'in bu grevden alnarak vekleten ankr Valilii'ne atand,
yerine ise Hakkri Valisi Kemal elik'in getirildiine dair atama yazlar ilgili makamlara gnderildi.
makinelerini yeni alnm gibi Babakan Yardmcs'na anlatt, iller'in korumalarndan ikyeti olduu' gibi
yorumlar yapld.
Esasen Yksel 'in, genel mdrlk grevinde kalabilmek iin siyasilere taviz verdii, Babakan
Yardmcs iller ile direkt grmek iin yapt bavurularn her seferinde reddedildii, bu nedenle genel
mdrn, cumhurbakan, muhalefet partisi liderleri ve kimi askeri evrelere gz krpt, grevden alnmasnn
engellenmesi veya byk ilden birine vali olarak atamasnn salanmas hususunda kulis yapt iddialar,
Ankara'da konuulan konular arasndayd.
istihbarat Bakanl'na atandktan sonra ziyaretime gelen deerli bir meslektam, ilgin eyler
anlatmt. "Refahyol hkmeti kurulduktan sonra Susurluk kazas ile birlikte tm genel mdr yardmclarnn
ve baz daire bakanlarnn grevden alnaca iddialar ortaya atld. Bunun zerine tm genel mdr
yardmclar toplanarak Emniyet Genel Mdr Alaattin Yksel'in yanna gittik. Bu dedikodularn doru olup
olmadn, bu konuda bilgisinin bulunup bulunmadn sorup.
dncelerini renmek istedik. Eer kendisi zor durumdaysa hepimizin birer dileke vererek bu
grevden ayrlabileceimizi syledik'. Bize cevab u oldu:
"Byle bir ey olmas mmkn deil. Benim be yardmcmn birden alnmas halinde ben de haysiyetli
bir Emniyet Genel Mdr olarak bu makamda bir saniye durmam. Ben de ayrlrm."
Aradan geen ksa sre iinde tm genel mdr yardmclar kendisinin bilgisi dnda grevden alnd.
Yerine yeni atamalar yapld. Bizim alnmamz hali ide bunu kendisine yaplm bir hareket olarak kabul
edeceini, devlet geleneklerine uygun olarak bu grevde bir dakika bile durmayacan bize syleyen Genel
Mdr, braknz ayrlmay, kendisine bilgi verilmeden yaplan daire bakanlar atamalarn bile onaylayarak
makam iin her trl tavizi verecek bir grnt iine girdi.
nceleri bu atama, medyada beklenen, normal bir atama olarak deerlendirildi, ileri Bakanl
bnyesinde ise uzun bir sredir genel mdrn zaten pasifize edildii, be genel mdr yardmcsnn birden
grevden alnmasyla bu grevi kendisinin brakmas gerektii konuuluyordu. Bu nedenle atama, normal bir
atama olarak telakki edildi. Ancak ileri Bakanl'nn st dzey baz yetkilileri, ilk defa bir Emniyet Genel
Mdr'nn 'vekleten' vali olarak atandn, Yksel'in bu durumda ankr'ya gitmesinin doru olmayacan
belirterek "Yksel'e den, 'merkez valiliini istemek olmalyd. Emniyet Genel Mdrl'nden Ordu Valilii'ne
asaleten atanan Fahri Grgl de ili kk bularak merkez valiliini istemiti" benzetmesini yapyorlard. Ayn
yetkililer, Hakkri Valisi Kemal elik'in Emniyet Genel Mdrl'ne atanmasn biraz erken bulmakla birlikte,
'Yksekova etesi'nin ortaya karlmasndaki nemli roln ve Hakkri ilindeki yatrm ve istihdama ynelik
baarl almalarn da gz ard edemiyorlard.
Ancak bu atamada ok farkl denklemler olutu. kez demokrasinin kesintiye urad bir lkede,
kez apkasn alp giden Cumhurbakan Sayn Sleyman Demirci; bu psikoloji ierisinde edindii tecrbeler
nda; drdnc kez bir kazaya uramamak iin siyasi hayatnn btn argmanlarn ve sylemlerini bir
tarafa iterek iller'i partiden silmek amacn da tayan bir grnt ile bu atamaya, "Trkiye Cumhuriyeti bir
hukuk devletidir. Devlet gelenei, hukuk gz ard edilemez" sylemiyle kar kt ve bu konuda sonuna kadar
Alaattin Yksel 'in yannda olduunu ifade etti.
Muhalefet parti liderleri de basna yaptklar aklamalarla bu atamay eletirerek hkmetin kendi
arasnda ve devletin en st katlar ile anlaamadn, Trkiye'de rejim tehlikesinin giderek arttn, bu nedenle
hkmetin istifa etmesi gerektiini belirttiler. Her olay, bir gerginlik kayna oluyordu artk.
Emniyet Genel Mdr Alaattin Yksel, siyasi irade sonucu atand makamndan, yine siyasi iradeyle
alnmak istenildii halde, bu grevden ayrlmak istemiyor, hkmetin kan kaybetmesinden de istifadeyle
Cumhurbakanl makamn, askerleri ve muhalefet liderlerini arkasna alarak, bu grevden ayrlmayacana
ilikin aklamalar yapyordu.
hesaplarla Emniyet Genel Mdr'nn 25 Ocak'ta grevden alnmasyla ilgili olarak kendisine getirilen
kararname teklifini reddediyordu.
Bylece Demirci, kendisine kar kan ve DYP iinde kendi yaknlarn tasfiye eden iller'i gsz
drmek ve partiyi ele geirmek amacyla ileri Bakanl gibi devletin gvenlii ile ilgili nemli bir bakanln
kamuoyu nnde tartlp ypratlmasna sebebiyet veriyordu. Ayrca Alaattin Yksel ile grtkten sonra
kamuoyuna da yansyan bir mektubu Babakan'a gnderiyordu.
Cumhurbakan mektubunda, Emniyet Genel Mdr Alaattin Yksel'in geici grevle ankr iline
atanmas ve yerine Hakkri Valisi Kemal elik'in getirilmesi haberini Anadolu Ajans blteninden rendiine
iaret ederek bu ekilde grevden alma ve vekleten baka greve atamann yasal dayana olmadn ne
sryordu.
Basn haberlerine gre Alaatin Yksel'in grevden alnmasnda, MGK kararlarn kendi bana
uygulamaya kalkmasnn ve Kuran kurslarna polis basknlar yaplmas ynnde Emniyet Tekilat'nda bir
genelge hazrlatmasnn etkileri olmutu. Milliyet gazetesi ke yazar Taha Akyol, 4 Mays 1997 tarihli ke
yazsnda olay yle deerlendiriyordu:
"MGK, ne siyasi otoritedir ne de st bir makamdr. Byle bir tatbikatn toplumda yarataca tehlikeli
gerilimin siyasi sorumluluk getireceini Yksel bilmez mi? Yksel'in 'Siyasi otoriteye itaat' grevini yerine
getirmedii, bir tr kart siyasi tavr iine girdii bellidir. Emniyet Genel Mdr MGK kararlarn kendiliinden
yorumlayp uygulayamaz."
Emniyet Genel Mdr, siyasi sorumluluk gerektiren bir konuda 'Siyasi otorite'yi adeta takmyor, hatta
kart siyasi bir tavra giriyor, buna karlk siyasi otorite de onu grevden alrken kurallara, teamllere itibar
etmiyordu. Hakkri Valisi Kemal elik, yeni grevine balamak zere Ankara'ya gelmiti. Ancak Ankara'da
ileri Bakanl Mstear Teoman nsan'n ban ektii grubun siyasi otoriteye itaat etmeme stratejisinin,
Alaattin Yksel tarafndan da uygulanmas sebebiyle grevine balayamam, kendisini byk bir krizin iinde
bulmutu.
Bu sre iinde ileri Bakanlg'nda Bakan Maviri olan Emekli Albay Ahmet Yldrm'n makamnda
Kemal elik ile tanp grmtk. 4 Mays gecesi ileri Bakan Meral Akener, Ktahya'dan beni telefonla
arayarak dn yolunda olduunu belirtti ve Emniyet Genel Mdr Alaattin Yksel'in nerede olduunu sordu.
Genel Mdr'n istirahate ekildiini, ikametghnda bulunduunu bildirmem zerine, saat 01.00'de konuta
gelmemi istedi. Kemal elik ve Bakan Maviri Emekli Albay Ahmet Yldrm'n da ayn yerde bulunmas
konusunda verdii talimat bu kiilere ilettim. Bakan gelmeden bizler konutta toplandk. Konunun ne olduunu,
mz de bilmiyorduk. Bakan gelince, Alaattin Yksel'in grevden ayrlmama kararnda srar ettiini,
grevden alnmamak iin muhalefetteki baz siyasi parti yetkilileri ile Cumhurbakanl'na ve askeri yetkililere,
babakan ve babakan yardmcs aleyhinde konumalar yaptnn tespit edildiini, Emniyet Genel Mdr'nn
bu tavrnn siyasi otoritede zaafiyet grnts var izlenimi verdiini aktard. Bu nedenle sabaha kar Kemal
elik'i Emniyet Genel Mdrl makamna bizzat oturtarak greve balatacan, bizlerin de kendisine
yardmc olmamz istediini belirterek bu ynde hazrlk yaplmas emrini verdi.
Emniyet Genel Mdr Yardmcs Sabri Kanlkavak, Salih Zeki Yiit, Abdullah Selvi, evket Ayaz ve
Adnan Eser ile bulunabilen daire bakanlar telefonla aranarak acilen Emniyet Genel Mdrl'ne gelmeleri
konusunda talimat verildi. Gece saat 02.4S sularnda Bakan. Kemal elik ve Bakan Maviri Ahmet Ylclnm' da
yanna alarak korumalar ile birlikte Emniyet Genel Mdrl'ne hareket etti. Benim de kendilerinden ksa bir
sre sonra genel mdrlkte olmam istedi. Saat 03.00 sularnda Emniyet Genel Mdrl'ne intikal
ettiimde, bakann, genel mdrn makam odasnn kaplarnn kilitli olmas nedeniyle ieri giremediini
grdm. Bakan ve Kemal elik koridorda bulunuyorlard. Benden bir ilingir bulmam istendi. Ancak Genel
Mdr'n zel Kalem Mdr telefonla aranarak kendisine anahtarlarla birlikte genel mdrle gelmesi
emredildi. zel Kalem Mdr'nn evine bir polis ekibi gnderildi.
zel Kalem Mdr Fevzi Ergn anahtarlarla birlikte geldiinde, ok akn ve korkmu bir vaziyetteydi.
Makam odasnn kaplar aldktan sonra Emniyet Genel Mdr Yardmcs Salih Zeki Yiitten makamda bulunan
zati eyalar iin tutanak tutulmas ve Emniyet Genel Mdrl'nde hazr bulunan tm genel mdr
yardmclar ve daire bakanlarnn bu tutana imzalamalar istendi, ileri Bakan Meral Akener, Emniyet
Genel Mdr'ne "Hayrl olsun" diyerek ilk kutlamay yapt.
ANAP Genel Bakan Mesut Ylmaz, Akener'in gece telefonla ald emir zerine, emniyete baskn
yapldn ne srerek gazetecilere "Aratrn bakalm. Ticaret Bankas'yla m ilgili?" diye soruyordu.
DSP Grup Bakanvekili Hsamettin zkan da bunun hukuk devleti ile badaabilecek, ho grlebilecek
bir davran olmadn syleyerek ileri Bakan'n istifaya davet ediyordu. CHP lideri Deniz Baykal ise DYPRP
hkmetini istifaya aryordu.
mfettile yakn dostluu nedeniyle Alaattin akc ve Erol Evcil'in Trkbank'tan aldklar kredilerin
engellenmesinin faturasn kendisine kararak eylemi gerekletirdiklerini" iddia ediyordu. Adil Ongen, yapt
aklamada, ayrca kendisine kar yaplan suikast teebbsnde, Alaattin akc ve adamlarnn taeron
olduklarn, esas ivereni bulmak gerektiini de sylyordu.
Fla Tv Olay ve Alaattin akc
Ongen. MiT mensubu Yavuz Ata'n ocukluk arkada olduunu ve bu olaydan sonra kendisini arayarak
yardm istediini. zer iller'i 20 yldr tandn da belirtmiti.
Adil ngen'e yaplan suikast giriiminin ardndan, Alaattin akc ile ilgili olarak yaptmz
aratrmalarda, akc'nn yurtdnda olmasna ramen MiT, Emniyet ve siyaset zerinde ok etkin ilikileri
bulunduunu, stanbul'da mutlak bir hkimiyet saladn, devlet ihalelerinde yadsnamaz bir arlnn
olduunu grdk. Buna mukabil, bu kiinin Trkiye'de eitli sulardan aranmasna ramen, hakknda
uluslararas alanda aranmas iin hibir giriimin yaplamad, bunun nedeninin de ilikileri olduu apak
ortaya kmt.
Adil ngen'in vurulmas ile birlikte Emniyet istihbarat olarak dikkatlerimiz akc'nn zerine
yneldiinde, ilgin bilgiler elde ettik. iller ailesi hakknda ok nemli bilgilere sahip olduu iddia edilen
akc'nn, ANAP'l baz eski bakan ve milletvekilleriyle de iliki iinde olduu, iller ailesi ile ilgili baz yolsuzluk
iddialarnn bizzat akc tarafndan bir televizyon kanalnda aklanaca, alnan istihbaratlar arasndayd. Nisan
aynn son haftasnda Alaattin akc'nn, iller ailesi ile ilgili olarak bomba sulamalar yapaca, bunun iin de
uygun bir televizyon kanal arand fsltlar, stanbul'a bomba gibi dmt. 1 Mays 1997 gn gecesi
akc, Kadir elik'in sunduu programda, Flash TV'de canl yayna karak kamuoyunda ok etkisi yaratan
iddialar ieren bir konuma yapt. akc bu iddialarnda zetle: Mehmet stnkaya ile yapt telefon
grmesinde; Kanal 6 iini bitirdiini, Adil ngen'in Trkbank olay ile ilgili olarak kendilerinden zer iller'e
verilmek zere 20 milyon dolar istediini, onlarla byle anlamadklarn ifade ederek "Onlarla bir daha
grn. Bu i bitmezse sonu kt olur" dediini, iller'in bir yurt gezisinde herkesi atlatarak ortadan
kaybolduunu, zenci bir kii ile hissi olarak buluma yaptn aklayarak Trkiye gndemine oturuyordu.
Trkiye Cumhuriyeti'nde babakanlk yapm, evli ve anne olan bir kadn iin irkin bir ekilde iftiralarla
dedikodulara dayal mesnetsiz, bir haber, akc'nn Flash TV'ye kmasn organize edenlerin telkinleriyle
yaymlatlyordu.
akc'nn Flash TV'deki bu konumas, bata DYP evreleri olmak zere toplumun byk bir kesiminden
tepki ald. 2 Mays 1997 tarihinde Flash TV'nin stanbul Beyolu'ndaki merkezine bir grup tarafndan silahl
baskn dzenlendi. Polis kaytlar ve basndaki haberlere gre saldrganlarn krk kii civarnda olduu, olayda
7.65 ve 9 mm aplarnda 5 adet silah kullanld, toplam 62 el silah atld, saldrganlarn kaarken
kullandklar otomobillerin plakalarnn da sahte olduu tespit edildi.
Emniyet, sanklar yakalamak iin almalarn srdrrken bu olay kamuoyunda ve siyaset cephesinde
geni yank buldu. ANAP ve DSP, saldrya urayan ve kapatlan Flash TV iin, TBMM Bakanl'na Meclis
Aratrma nergesi verdi.
ANAP Genel Sekreteri Yaar Okuyan, Flash TV'nin 'yal etesi' artklarnca basldn iddia ederek
medyaya 'iller ailesi aleyhine yayn yaparsanz banza neler gelecek mesaj verildiini' ifade etti. ileri
Bakan Meral Akener de Flash TV'ye yaplan saldry knayarak saldry yapanlarn yakalanarak adalete sevk
edileceini aklad.
Olaydan ksa bir sre sonra baskn esnasnda kullanlan otonun sahibinin 'emniyet'e kendiliinden teslim
olmasyla Mehmet Tundemir ve Erdal Cokun'un da aralarnda bulunduu baskna katlan be sank yakaland.
Sanklarn zerinden kan tabancalarn, balistik muayenesinde, Flash TV basknnda kullanld tespit edilerek
adalete teslimi saland, stanbul Emniyet Mdr Ramazan Er, basna yapt aklamada, DYP stanbul H
Bakan Celal Adan'a, bu ahslarn kimlik bilgileri ve partiye kaytl olup olmadklar hususlarnn sorulduunu,
partiyle bir ilgilerinin olmadnn renildiini belirtti.
Bir baka kaak Krat Ylmaz'n 'avc' lakapl Bakomiser entrk Demiralp tarafndan yakalanmasndan
sonra ilk hedefimiz Alaattin akc'yd. Tansu iller'in ileri Bakan'na yurtdnda firarda bulunan Alaattin
akc'nn acilen yakalanmas ynndeki direktifinden sonra yurtdnda barnd yerlerin nokta olarak tespit
edilmesine ramen firarinin Interpol'e kaytl lkelerde de aranmasn salayacak hibir yasal ilemin
yaplmadn esefle grdk. Bunun zerine, dnemin Interpol Daire Bakan ile birlikte firari Alaattin akc'nn
krmz bltene alnmas konusunda, ileri Bakan'nn makam odasnda yaptmz toplantda, akc'nn
ABD'de yakalanmasna karar verdik.
Interpol Daire Bakan, Alaattin akc'nn ABD'de yakalanabilmesi iin ABD yetkilileriyle grmeler
yapyordu. O zamana kadar iki lke arasnda sulularn iadeleri konusunda hukuki bir anlama olmamasna
ramen ABD yetkililerinden olumlu yant alnabilecei ynnde gl sinyaller almyordu. Alaattin akc'nn
MiT, emniyet ve siyaset iindeki gl kiilerle olan ilikileri almalarmz ve yakalama planlarn hata
gtrmeyecek ekilde yapmamz gerektiini aka ortaya koyuyordu. En ufak bir ihmal ya da bilgi sznts,
operasyonun sonu olurdu. Firarinin yakalanaca lkedeki gvenlik grevlilerinin yakalama operasyonuna
mutlaka katksnn salanmas, operasyonun baans iin mutlak artt. Bu nedenle Alaattin akc'nn ABD'de
yakalanmas ile ilgili olarak yaplan operasyonel almalar, haber alabilecei varsaylarak yalnzca bakann ve
benim bildiim ikinci bir alternatif operasyon planlanm, yaplan teknik takip ve istihbarat sonucu Alaattin
akc'nn ABD ile ilgili yakalama operasyonunu ok zayf bir ihtimal dahilinde renmesi durumunda,
gidebilecei ve barnabilecei iki lke tespit edilmi, ABD'ye gnderilen ekip ile birlikte bu lkelere de gidecek
grevliler belirlenmiti.
Belgesiz iftiralar
Kamuoyuna 'Kstebek Skandal' olarak yanstlan olayla ilgili olarak 1997 ylndan gnmze kadar
birok kitap yazld. Bu olayn basma szdnld 02.7.1997 tarihinden itibaren gnmze kadar bu olayla ilgili
yzlerce haber, yorum ve makale yaymland. Gerek yazlan kitaplar gerekse olayla ilgili olarak verilen haberler,
lkenin konjonktrel yapsnn izin verdii oranda kamuoyuna yanstld. Haberi veren medyann, kamuoyunu
bilgilendirmek ve gerekleri yazmak gibi amac birok olayda olduu gibi, bu olayda da olmad.
Baz basn ve yayn organlar, tiraj, reyting, g odaklarna hizmet ve basn siyaset menfaat ilikisinden
kaynaklanan nedenlerle olaylar kamuoyunu maniple edecek biimde verdi. Trkiye'deki yolsuzluk
ekonomisinin i ve d mimarlarnn btn kamu kurum ve kurulularn yozlatrma abalarnn etkilerinin Trk
basn kurulularnda da hissedilmesi kanlmazd. Bu nedenle 1997 yl iinde bir komplo olarak ortaya atlan ve
uygulanan bu olayn perde arkas, hi phesiz ki bu olay bizzat yaayan, komploya kurban edilmek istenen ve
komployu hazrlayan kiiler tarafndan net olarak biliniyor.
Medyann bir blm, komplocularn yannda grevli olarak yer alm ama basnn byk bir blm ise
bu olay irdelemi, balangtan itibaren komplocularn kamuoyuna dikte ettirmek istedii haberlere ihtiyatl
olarak yaklamtr. Yarglama srecinde ve sonrasnda ortaya kan gerekler, komploya bilerek alet olan
basnda haber olarak yer almam, yer almsa bile nc ve drdnc sayfalarda kk paragraflar halinde
verilmiti. Siyasete bulamam ve yozlamaya direnmi basnda da olayn arkasndaki gerekler kamuoyuna
yanstlm, birok yazar gerekleri okuyucularna kelerinde yorumlar ile birlikte sunmulardr. Cengiz
andar, Glay Gktrk, Nazl Ilcak, Fehmi Koru, Ahmet Tagetiren ve Yavuz Gkmen, bu yazarlardan sadece
birkayd. Kanal D'nin Genel Yayn Ynetmeni ve dnemin Radikal gazetesi yazar Tuncay zkan'n yakn
alma arkadalarna "Blent Orakolu'na Kanal D olarak hakszlk ettik" eklindeki aklamas ve beni telefonla
arayarak bu konudaki zntlerini belirtmesi de kiilikli bir davrant. Ayn kiilikli davran, ATV ve Ali
Krca'dan grmek mmkn olmad.
Sunduu 'Siyaset Meydan' programlarndan birinde admn, bir ithamla gemesi ile bu programa
telefonla katlma isteim, Ali Krca tarafndan engellendi. Ali Krca'nn gemiinde yargland bir olay nedeniyle
askeri okuldan iliiinin kesilmesi, bir bombalama eyleminde faal olarak yer ald iddias vard. Ali Krca,
bamsz Trk adaletinde bu konuda yarglanm ve beraat etmiti. Yllar sonra baz evrelerce bu konunun
gndeme getirilmesi zerine ATV Ana Haber Blteni'nde gzleri dolmu olarak susuz olduunu ve beraat
ettiini ama nedense bu konunun srekli gndeme getirildiini beyan etmiti.
ne kendinize batrld zaman feryat ama uvaldz bakasna batrrken t yok. Bu darbmesel, sanki
Ali Krca'y anlatyordu. Benim ve kamuoyunun ok merak ettii bir konu da Krca'nn Susurluk kazasndan
sonra ATV olarak bu olayda ortaya koyduu tavrd. Bu olayn takipileri olarak, olayn aydnlatlmas iin
yaptklar almalar ve Susurluk kazasnn devlet iindeki uzantlaryla ilgili verdikleri haberler..,
Ancak 2001 ylnn ilk aylarnda Diyarbakr Emniyet Mdr Gaffar Okkan'n ehit edilmesi ile ilgili olarak
hazrlanan programd:a ve daha sonraki baz programlarda, Susurluk ile zdeletirilen, Susurluk kazas ile ilgili
olarak hakknda birka dava alan eski ileri Bakan Mehmet Aar' konuk edip, ar ilgi gsteren Krca'daki
ani deiiklik, Sabah Grubu'nun Mehmet Aar'la yakn ilikileri olduu iddia edilen Park Holding'in sahibi Turgay
Ciner'e satlmas iddiasyla ilgili olabilir miydi?
Trkiye'de olaylar birbirinden ayr ve bamsz dnmek son derece yanltc olabilir. Nesim Malki
cinayetinin Aydnlatlmas amacyla yaptmz almalarla Alaattin akc'nn yakalanmasyla ilgili yaplan
almalar birbirinden ayrmann mant yoktur. Her iki olay birbirini iinde ve birbiriyle ilikilidir. Kstebek
olayn da bu iki olaydan ve Susurluk'tan ayr dnmek yanl olur. Sarmusak olay; bir btn olarak Susurluk
kapsamnda ele alnmas gereken, Susurluk ve Susurluk'un arkasndaki gleri ortaya karmak iin alma
yapan bir ekibi tasfiye edilmesi olarak deerlendirilebilir.
Bu satrlar yazarken grevde bulunduum sre iinde edindiim baz bilgileri, 'devlet srr' kapsam
iinde mtalaa edilebilecek olmas nedeniyle aklamayacam. Ancak basna yansm olaylarla ilgili olarak bilgi
sahibi olduum konulan okuyuculara sunacam. Grev yaptm 30 yllk polislik hayatmda ve yaklak 10 yl
bulan il emniyet mdr ve daire bakan olduum srede Trkiye Cumhuriyeti'nin kurumlarnn ypratlmamas
gerektiini, bilhassa TSK ve 'Emniyet Tekilat'nm devletin en nemli iki kuruluu olduunu, bu kurumlarn
ypratlmasnn T.C. Devleti'ni de yprataca dncesinde olduumu her platformda dile getirdim. Bu nedenle
bu satrlarm yazmamn ana nedenlerinden birinin; siyasi ve ekonomik rant uruna Sarmusak Olay nedeniyle
bu iki gzide kurumu kar karya getirme faaliyeti iinde bulunan kiileri kamuoyunda deifre etmek olduu
dnlebilir. Olaylar anlatrken bu mantk silsilesi iinde hareket ettiimi, devletin hibir kurumunu hedef
almadm, aksi bir davrann kiiliim ve grev anlaymla badamayacan beni yakndan tanyanlar gayet
iyi bilir.
Kurumlar iinde hata yapan kiilerin ahsi ihtiraslarndan kaynaklandna inandm bu olay, ustaca
manevralaryla bal olduu kurumlarla ilikilendirme abalan da kurumlarn gelien olaylar karsnda aldklar
tavr ve aklamalarla akim kalmtr.
bu polisin kimliini tespit ederse savcla su duyurusunda bulunacak. Refahyol'u lkesinden ok seven o
malum polisin ii ok zor, ok."
Bu yaznn yaymlanmasnn hemen ardndan, bu yaznn kimler tarafndan yazdrldm aratrdm. Ksa
srede, yaptm inceleme sonunda, o dnemde polis gazeteleri ile ilgili bir grevde bulunan nal inan isimli
ahsn Enis Berberolu'na 'elik yelek' lakapl Hseyin Glsen olayn anlatt iddias, tnan'n MiT, emniyet ve
jandarma istihbarat birimleri arasnda mekik dokuyan, eski Bursa Valisi Orhan Taanlar ve Aar ekibi ile iyi
ilikileri olan bir kii olduu ve bu ekipe ynlendirildii bilgi ve iddiasna ulatm. Anlalan, ekip bo
durmamt. Susurluk'u ve devlet iindeki uzantlarn aratran, yllardr bu konuya kesinde yer veren Enis
Berberolu byle yalan bir haberle bu ekip tarafndan kullanldn anlamam myd? Hadi canm, yllarn
deneyimli gazetecisi, Susurluk uzman Enis Berberolu bu kadar yanlabilirmiydi? phesiz ki hayr...
Bu satrlar yazarken kesinlikle hibir konuda kimseye kar bir savunma yapyor deilim. Ama o gnn
artlarnda kalemi eline alan baz yazar ve izer takm, sorumlu gazetecilik anlaynn dna karak, aldklar
talimatlarla hakkmda o kadar aslsz ve irkin ithamlarda bulundular ki bunlara cevap vermek ve bu kiilerin
aslsz, yalan haberleri niin verdikleri konusunda kamuoyunu aydnlatmann en doal hakkm olduu
inancndaym.
Gelelim Berberolu'nun 'elik yelek' iddiasna: Bu yazlan olayn benimle hibir ilgisi yoktur. Byle bir
olay benim stanbul istihbarat ube Mdrl yaptm dnemde kesinlikle yaanmamtr. Bu olayn benim
dnemimde yaandn iddia eden Berberolu, o dnemde stanbul'da bulunan yetkililerden biri ile grseydi
gerei renebilirdi. Zira 'elik yelek' lakapl dnemin Bakomiseri Hseyin Glen'le stanbul istihbarat ube
Mdr olduum dnemde hibir ekilde birlikte almadk. stelik stanbul istihbarat ube Mdrl
grevimden, iddia edildii gibi bir olay nedeniyle srgn edilerek deil Kandra Alay Baskn'n gerekletiren
TKPML/TKKO rgt ile ilgili almalarmdan tr, dnemin ileri Bakanl'nca terfi ettirilerek Giresun 11
Emniyet Mdrl'ne atanmam nedeniyle ayrldm.
Bu iddiay ortaya atanlar ispat etmek mecburiyetindedirler. Aksi takdirde toplum nnde 'mfteri' ve
'haysiyetsiz' konumuna derler.
BELGESZ FTRALAR
'Askere Meydan Okuyan Polis efi' balkl yaznn basnda yer ald gnlerde, Berberolu'nu telefonla
arayarak bu yazlanlarn tamamen aslsz ve yanl olduunu, kesinde yer alan her iki konu ile de ilgimin
bulunmadn kendisine ilettim, istihbarat Daire Bakanl grevine yeni baladm bugnlerde amacmn iyi
niyetle hizmet etmek olduunu, kendisine hakkmda ulatrlan aleyhimdeki bilgilerle ilgili olarak aratrma
yapmas ve aratrma sonularna gre makalesini yazmas gerektiini, basn ahlaknn da bunu gerektirdiini,
aksi takdirde baz g odaklarnn maas haline gelebileceini, TSK'nin her rtbesinde iyi ilikide bulunduum
birok personel olduunu, askerpolis kkenli bir aileden geldiimi, ke yazsnda iddia edilen bu konularla ilgili
olarak telefonda yaptm aklamalar dorultusunda ikinci bir yaz yazarak durumu dzeltmesini, greve
baladm ilk gnlerde medyay karma almak istemediimi, bu nedenle kendisi hakknda dava amayacam
belirttim.
Berberolu, 18.3.1997 tarihli ke yazsnn en altnda, birka satrla kendisine yaptm aklamalara
yer verdi: "Emniyet stihbarat Dairesi Bakan Blent Orakolu dnk yazyla ilgili olarak arad. Asker ocuu
olduunu belirten Orakolu, 10 yldr srdrd emniyet mdrl grevlerinde st dzey askeri
komutanlarla ok yakn iliki iinde olduunu anlatt. Orakolu, Trk ordusunu hedef alan herhangi bir
aklama yapmasnn mmkn olamayacan syledi..."
17.3.1997 tarihli ke yazsn 'Askere Meydan Okuyan Polis efi' bal ile veren yazar, aklamalarma
18.3.1997 tarihli ke yazsnn en altnda yalnzca birka satrla yer veriyordu. stelik ke yazsnn
balangcnda dnk yazya cevap verdiimize dair herhangi bir uyar da yoktu. Okuyucu ancak 18 Mart tarihli
ke yazsn sonuna kadar okuduu takdirde, son satrlarda gizlenmeye allan biriki satrlk aklamay
grebilirdi.
Bu yaz ile greve balamam engellemeye alan gler byk bir avantaj salam, TSK ve 'Emniyet
Istihbarat'nn dolaysyla benim aramz aacak nifak tohumlarnn ilki baaryla atlmt. Emniyet istihbarat ile
Genelkurmay istihbarat arasna ister istemez bir soukluk girmiti. Bu yaz olmasayd Genelkurmay istihbarat
ile Emniyet istihbarat arasndaki ilikilerin ne olaca sorusu hep kafam kurcalamtr. Genel olarak vardm
netice, Genelkurmay istihbarat ve Emniyet istihbarat arasnda, demokrasi ve hukuka bak as farkllndan
ileride ortaya kacak sorunlar, Enis Berberolu'nun bu yazsnn ok daha ne ektiidir. Gerekten de bu
yaz; Emniyet istihbarat ve ahsmn hareket alann daha grevimin bandayken snrlamas ve daraltmas
asndan ok nemliydi.
Ve bu olay, zellikle mafyann ve baz kar odaklarnn ekmeine ya sryordu, istihbarat Daire
Bakanl grevine devam ederken basnda kan bu haber zerine stanbul Tefti Kurulu'ndan bamfettiler
Yaln izen ve Vasfi Selim Tek beni arayarak Enis Berberolu'nun bu yazs zerine ifademe bavuracaklarn
bildirdiler, istihbarat Daire Bakanlnda
ifade vermemin grevim asndan sknt yaratabileceini, bu nedenle Ankara Tefti Kurulu
Bakanl'nda ifade vereceimi belirtmem zerine, ad geen polis bamfettileriyle buluarak ifademi verdim.
Mfettilere ifade verirken 'Askere Meydan Okuyan Polis efi' haberinin hatrlayabildiim kadar ile 1996 yl
sonlarna doru bir Trk gazetesinin Almanya basksnda yer aldn, bu nedenle polis bamfettilerinin
grevlendirilerek konunun aratrldn, tam bu srada 17.3.1997 tarihli Hrriyet gazetesinde kan Enis
Berberolu'nun bu aklamay yapan polis efinin Blent Orakolu olduunu iddia eden yazs zerine
mfettilerin ifademe bavurduklarn renip, yukarda Enis Berberolu'na yaptm aklamann bir benzerini
onlara da yaptm.
17.3.1997 tarihinde Hrriyet gazetesinde Enis Berberolu'nun kesinde 'Askere Meydan Okuyan Polis
efi' balkl yaz ile ilgili olarak, dnemin Genelkurmay Bakanl'nca Babakanlk'a yazlan bir yaz ile konunun
aratrlmas istenmiti.
Babakanlk tarafndan Babakanlk Tefti Kurulu'na gnderilen evrak, buradan ileri Bakanl Tefti
Kurulu'na ulam, ileri Bakanl'nca ayn haberin 1996 yl sonlarnda bir Trk gazetesinin Avrupa
basksnda yer almas ile ilgili 1996 ylnda alan tahkikatla birlikte aratrlmas istenmiti. Tahkikat ald
dnemde, 1996 ylnda Nide Emniyet Mdr olarak grevli olduum, Emniyet istihbarat Daire Bakanl
grevine balama tarihimin ise 12.3.1997 olduu dnlrse, bana atfedilen bu haberin doru olmad
aka grlecekti. Ayrca polis bamfettileri Yaln izen ve Vasfi Selim Tek'in, haberi yazan Enis
Berberolu'dan bu yazyla ilgili bir belge veya bilgi istemelerine ramen Berberolu kendilerine konuyla ilgili
hibir delil sunamamtr.
Enis Berberolu, 'Basn Meslek Ilkeleri'ne gre haber kaynan bildiremeyeceini sylyordu. Esasen
basn tarihimizin arivleri kartrldnda grlecektir ki birok muhabir ve yazar, haber kaynaklarn
aklamamak iin byk risklere girmilerdir. Yakn tarihimizde Enerji Operasyonu ile gndeme gelen ve st
dzey askeri bir yetkiliye atfen 'Dmeye biz bastk' haberinde Hrriyet gazetesi, Babakanlk ve Genelkurmay
yetkililerinin srarl basklarna ramen haber kaynann kimliini aklamamt. Gazeteciler Cemiyeti de haber
kaynaklarnn kimliklerinin aklanmamasnn gazetecilik etii gerei olduunu birok kereler kamuoyuna
aklamt. Aratrmac gazeteciliin duayeni rahmetli Uur Mumcu'nun, bir makalesinde yer alan bu konuyla
ilgili "iyi bir aratrmac gazeteci^yazar, g odaklarna kar direnebilen ve haber kaynan ok zor artlar
altnda dahi aklamayan kiidir" szn sorumlu gazetecilik anlayndaki herkesin bildiini tahmin ediyorum.
Ancak Enis Berberolu, balangta bu olayla ilgili olarak haber kaynan aklayamayacan kesinde ifade
ederken sonradan ne olduysa, bizim demokrasi ve hukuk adna yaptmz almalar, 'casusluk' ve 'vatan
hainlii' sulamalarna dntrlp, yarglandmz dnemde, haber kaynann kimliini aklam ve bunu
da bir marifetmi gibi kesine tamt. 14.7.1997 tarihli yazsnda bu cesur(!) gazetecimiz Enis Berberolu
bakn ne diyordu:
Askere Meydan Okuyan Polis efi iin ihbar; Genelkurmay'a kstebek yerletirdii iddiasyla hakknda
soruturma alan Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire eski Bakanvekili Blent Orakolu sa olsun
admz anmadan gn geirmiyor. ABD'deki gezisi srasnda grt her meslektama isim vererek yaknan
Orakolu, son olarak Tempo dergisindeki aklamasnda asker polis ilikisi iin bakn ne diyor: Benden nce
gayet iyi alyorlard. Benden sonra i birden deiti. Enis Berberolu bir yaz yazd Hrriyet'te. Ondan sonra
askerlerin tavr deiti. Blent Orakolu'nun ikyet ettii bu yaz bu kede 17.3.1997 tarihinde yaymland.
Yani Orakolu'nun atanmasndan bir hafta kadar sonra. 28 ubat tarihli kritik Mitti Gvenlik Kurulu toplants
gn gazetecilere isminin sakl kalmas kouluyla deme veren st dzey polis yetkilisinin yaklam ok
arpcyd. Askeri darbe olmayaca inancn dile getiren bu polis efi unlar syledi: "stelik darbe iin 167 bin
kiilik polis gcnn desteinin de alnmas gerekli. ok zel eitim gren, gerilla taktiiyle savaan 7 bine
yakn zel tim grevlisi var. Polisin destei alnmazsa i savaa bile neden olabilirler." 17 Mart tarihinde bu
kede kan yazda bu ifadeden alnt yapld ve mehul polisin kimlii hakknda u yoruma yer verildi.
"Ankara'da herkes bu mehul polisin kimliini merak ediyor. Ve bu polis efinin Blent Orakolu olduu
konuuluyor. Ama biz ihtimal vermiyoruz. Askerle polisin savaacana inanan bir dangala 4 bin
istihbaratnn bana getirirler mi? O vatan haini polisin Orakolu olmas mmkn deil Zaten Genelkurmay bu
polisin kimliini tespit ederse, savcla su duyurusunda bulunacak. Refahyol'u lkesinden ok seven o malum
polisin ii ok zor, ok."
Hemen ayn gn telefonla arayan Blent Orakolu'nun aklamas da ertesi gn yine ayn kede
yaymland. Genelkurmay'n srar zerine mehul polis efi hakknda ileri Bakanl mfettileri soruturma
at. Yazmzla ilgili olarak ifademize bavurdular, haber kaynan akladmz iin su duyurusunda
bulundular. Tam olay bitti diye dnrken Blent Orakolu ismi kstebek onba skandali ile yeniden
gndeme geldi. 11 Temmuz 1997 tarihli Hrriyet'te kan Hakan Akpnar'n haberine gre polis efi konusunda
yeni baz gelimeler yaand. Hakan Akpnar'n haberine gre dnemin ileri Bakan Meral Akener,
Orakolu'nu makamna ararak askeri hedef alan szlerin sahibi olup olmadn sordu. Orakolu baka bir
emniyet mdrn sulad. Bu durumda kafamza taklan soru var.
1)Blent Orakolu'nun ismini verdii polis hakknda herhangi bir ilem yapld m?
2)Eer yaplmadysa Meral Akener kendi atad stihbarat Dairesi Bakan'nn verdii bilgiye mi
gvenmedi?
3)Peki Akener Blent Orakolu'na neden gvenme di. Yoksa o demecin gerek sahibinin
kimliini biliyor mu? Bu sorulara acil yant ltfen...
Enis Berberolu ve avanesinin, bu aklamalar benim yapmadm defalarca belirtmeme ramen bu
konuda srarc bir ekilde yazlarna devam etmeleri ve haber kaynan da hibir zorlama ve bask grmeden
aklamalar, ister istemez "Bu haberin arkasnda kimler var" sorusunu akla getiriyordu.
Aslnda Enis Berberolu'nun haber kaynan aklamas, yazlarnda mehul polis efi iin 'dangalak'
demesi beni hi ilgilendirmiyor. nk bu aklamay yapan polis efi ben deilim. Ho, byle bir aklama
yapan bir polis efi olduunu da sanmyorum ya... Ancak Enis Berberolu'nun bu yazsnn kime ve nereye
hizmet ettii nemli.
Haber kaynan Genelkurmay'a ispiyonlamasnn ardndan hukuki alanda ne gelime olmu? Dorusu,
merakla bu satrlarn yazld gne kadar, bunun da cevabn yazar diye bekledim ama bouna. Yazmad.
Yukarda yer verdiim yazsnda iddia edildii gibi ne askeri ne de sivil adli makamlarca hakkmda bu konuda
hibir davann almadn hatta ve hatta hi kimsenin benden bu konularda bilgi dahi istemediini okurlarna
duyurmad. Cesur (!) yazarmz, ancak insanlarn kendisine cevap veremeyecekleri bir durumdayken mesela
yurtdnda bulunurken ya da anayasal rejimi korumak iin yaplan hukuki bir grev sonunda 'vatan hainlii' ve
'casusluk' sulamalaryla cezaevine kapatlp elinin kolunun bal olduu bir srada, g odaklarnn dmen
suyunda yazd deerli (!) yazlaryla sizden kelerinde cevap isterler.
Berberolu, Hakan Akpnar'n 11 Temmuz 1997 tarihli yazsn kesine tayarak Meral Akener'le
benim aramda getiini iddia ettii diyalog ile ilgili sorular sormu ama acaba bu diyalog doru mu diye
aratrmam, taraflardan birine de byle bir diyalogla ilgili soru sormadan bu haberi kesine tamt. Bu
haber, tamamen uydurmayd. Dnemin ileri Bakan ne bana byle bir soru sordu ne de ben kendisine baka
bir isim syledim. Bu konunun bakanla aramzda hi konuulmadn OK Y BLYORUM.
Hakan Akpnar adl muhabir, belli ki Enis Berberolu'nun gvendii bir isim. Hakan Akpnar, DYP'li
siyasiler ve brokratlarla da yakn ilikiler iinde bulunan bir kimse. Belli ki, bu haberleri bir yerlerden alyordu.
Enis Berberolu'nun 'Askere Meydan Okuyan Polis efi' yazsnn Hrriyet gazetesinde yaymlanmasnn
ardndan, haberde bana atfedilen szleri sylemediime ilikin aklamann birinde, dnemin Emniyet Genel
Mdr Kemal elik beni ikaz ederek Hrriyet gazetesi muhabiri Hakan Akpnar'la grmemi sylemiti.
Kemal elik'in niin bu gazeteci ile grmemi istediini anlayamamtm. Zaten youn gndem arasnda bu
isim hafzamdan silinip gitmiti. Ta ki Hakan Akpnar'm "Postmodern Darbenin yks" adl kitab piyasaya
kmadan 20 gn evveline kadar...
Darbenin yks adl kitab piyasaya knca grdm ki kitabn Kstebek Skandal'nn Perde Arkas
balkl blmnde, mehul polis efi olarak benim adm geiyor. Beni telefonla aramasnn nedeni, herhalde
yazd hayal rn ddialarna ve kitabn satn arttrmaya ynelik bir dayanak bulma abasyd. Hakan
Akpnar yazd kitapta u iddialara yer veriyordu:
Kamuoyunda 'Kstebek skandali' olarak hatrlanacak olan casusluk olay, askerlerle sivil hkmet arasndaki
karlkl gvensizliin su yzne kan belirgin bir gstergesiydi. Hkmetin DYP kanad, askerlerin
faaliyetlerini yakndan izlemeyi ve darbe iddialar ile ilgili ol ar ak istihbarat yapmay planlyordu. Orakolu ile
ilgili olarak bamdan geen ve bence 'Kstebek Skandal'nn geliiminde nemli bir rol oynayan gazetecilik
anmt da bu blme almann okuru doru bilgilendirmek asndan nemli olduunu dnyorum. Tarih
28.ubat 1997. Kritik Milli Gvenlik Kurulu toplantsndan birka saat nce. Meral Akener'le grmek iin
ileri Bakanl'na gitmitim. Ancak zel Kalem Mdrl'ne girdiimde Bakan Akener'in DYP stanbul l
Bakan Celal Adan ile bir grmesi olduunu rendim. zel kalem grevlileri, Akener'le beni bir saat sonra
grtrebileceklerini sylediler. Ben de vakit geirmek iin Akener'in makam ile ayn koridorda bulunan
ileri Bakanl Danman Ayla zbek'in odasna giderek orada beklemeye baladm, zbek'le sohbet ederken
ieri Akener'in Gvenlik Danman Emekli Albay Ahmet Yldrm girdi. Yannda bir kii daha vard. Yldrm,
benimle ve zbek'te selamlattktan sonra yanndaki kiiyi tantt. "Blent Orakolu Nide Emniyet
Mdrmzdr." Yldrm, ksa bir sreliine ayrlmas gerektiini belirterek Orakolu'ndan, zbek'in odasnda
kendisinin dnn beklemesini rica etti.
Sohbete balamtk. zbek'in ikram ettii aylar yudumlarken konu 28 ubat toplantsna geldi. zbek
bana birka saat sonra balayacak toplantnn Trkiye asndan son derece nemli olduunu ve Akener'in
toplantya titizlikle hazrlandn syledi. Ben Refahyol iktidarnda askerlerin siyaset kurumuna mdahale
etmeye baladklarn, nk irticai hareketlerde gzle grlr bir art olduunu sylyordum ki Emniyet
Mdr Blent Orakolu szlerimin arasna girdi: "yle darbe filan olmaz. nk eer asker darbe yapacaksa,
artk polisi de yanna almak zorundadr. Trkiye'de 167 bin polis var. Polis Tekilat 12 Eyll ncesinde olduu
gibi deil artk. Ellerinde ar silahlar var. stelik, 7 bin tane zel tim grevlisi var. Bunlar dalarda yayorlar,
her artta yaamaya ve savamaya almlar. Askerler, darbe yapmak iin polisleri de yanlarna almak
zorundalar. Orakolu'nun szleri karsnda hayrete dmtm. Emniyet Mdr aka askere meydan
okuyordu.
Bir Emniyet Mdr'nn bu szleri bir gazeteciye sylemesi aknlm daha da arttrmt. Sohbetin en
ilgin taraf ise Orakolu'nun bana "Bunlar yazmayn" bile dememesiydi. Yarm saat sonra Akener'in 28 ubat
toplantsna hazrland gerekesiyle benimle gremeyecei haberi ulatrldnda broma dnmek iin
ayaa kalkmtm. Orakolu ve zbek ile el skp odadan ayrldm. Taksi ile broya dnerken aklm hl
Orakolu'nun bir gazeteci olarak bana "Sana deme veriyorum" dememiti ama "Bu sylediklerimi yazmayn,
bunlar offthe record konumadr" diye ambargo da koymamt. stelik Orakolu'nun syledikleri, 'yenilir
yutulur' cinsten szler deildi. Sonunda bu szleri haber haline getirmeyi karar verdim. Orta bir yol bularak
Orakolu'nun ismini aklamayacaktm. Szlerin 'Bir Emniyet Mdrne' ait olduunu belirterek haberimi yazp
haber merkezine gemitim. Haber, Hrriyet gazetesinin tara basksnda kullanlmt. Dolaysyla Ankara,
stanbul, izmir, Adana gibi byk kentlerdeki basklarda bu haber yoktu. Ancak tara basks Almanya'da
bulunan Radikal gazetesi yazan mit Kvan'n eline ulamt. 2 Mart 1997 tarihli Radikal gazetesindeki
kesinde Kvan byk bir hayretle, 'Kim bu emniyet mdr' diye soruyordu.
Kamuoyu ve generaller, askere kafa tutan emniyet mdrnn varlndan, Kvan'n Hrriyet
gazetesinden alnt yapan yazs aracl ile haberdar olmulard. Genelkurmay, emniyet mdrnn kimliini
renmek iin uzun sre aratrma yapt. Genelkurmay daha sonra MGK aracl ile ileri Bakan Meral
Akener'e de bu polisin kimliim aklamas iin bir y az gndermiti.
Hrriyet gazetesi yazar Enis Berberolu, atamann yaplmasndan sonra kesinde 'Askere meydan
okuyan polis efini tanyalm' balkl bir yaz yazm ve bu kiinin Blent Orakolu olduunu aklamt.
Generaller, o tarihten sonra Orakolu'nu izlemeye baladlar. Askerler Orakolu'nun atamasnn durdurulmas
iin harekete getiler. Orakolu istihbarat Dairesi'ne bakanvekili olarak atanmt. Kararnamenin
Cumhurbakan tarafndan onaylanmamas iin youn bask yaptlar. Deniz K.K.'daki casusluk olaynn ortaya
kmasndan sonra Orakolu'nun stihbarat Daire Bakanlna atanmasnn da n kesildi. ddialara gre
Genelkurmay kinci Bakam evik Bir, ileri Bakanh'ntn st dzey brokratlar le grerek Orakolu'nu
stihbarat Dairesi'nden aldrd. DYP kanad da Orakolu'nu iki aylna ABD'ye geici grevli olarak gnderdi.
Casusluk olay, Refahyol hkmetinin yklmasndan sonra gazete sayfalarna yansd. Orakolu ve Sarmusak
aylar sren yarglamadan sonra beraat ettiler.
Hakan Akpnar'n 2001 yl ocak aynda piyasaya srd kitabnda, gazetecilik ans olarak belirttii
'Askere Meydan Okuyan Polis efi' konusuyla ilgili olarak tek yorumum; bunun kocaman bir 'yalan1 olduudur.
Hakan Akpnar, kitabn yaymlamadan 20 gn nceki tuzak telefonu le benden istedii teyidi alamamt.
Hakan Akpnar'n kitabn okuduktan sonra dnemin ileri Bakan Meral Akener'in danman olan ve
halen DYP'de D ilikilerden Sorumlu Genel Bakan Yardmcl grevini stlenen Ayla zbek'i cep
telefonundan arayarak Nide Emniyet Mdrl yaptm dnemde,
28 ubat 1997 gn, Milli Gvenlik Kumlu Toplantsndan birka saat nce, kendi odasnda Hakan
Akpnar'la kendisinin de dahil olduu bir grmemizin olup olmadn, olduysa grmede neler
konuulduunu hatrlayp hatrlamadn sordum. Ayla Hanm bana byle bir grmeyi hatrlayamadn,
'Askere Meydan Okuyan Polis efi' balkl ke yazsyla lgili bir sohbet de duymadn, duysayd konunun
nemine binaen olay rahatlkla hatrlayabileceim syledi.
Ayla Hanm ayrca, yaklak bir ay kadar nce Hakan Akpnar'n kendisini arayarak bu konuda bilgisine
bavurduunu, telefonda srarc bir tavr takndn ancak kendisinin bana verdii cevaplan ona da
tekrarladn, byle bir grmenin kesinlikle olmadn ifade ettiini syledi. Hakan Akpnar'n o dnemde
Hrriyet gazetesinin DYP muhabiri olarak altn, ok sk bakanla gelip gittiini de ekledi.
Hakan Akpnar'n kitabnda, Enis Berberolu'nun da ke yazlarnda yer verdii
'Askere Meydan Okuyan Polis efi'nin Blent Orakoglu olduu iddias ispatlanmaldr. Aksi takdirde bu
kiilerin hakaretleri ve iftiralar dner, yine kendilerini bulur. Bu kiilerin haysiyetsizce ve dangalaka baz g
odaklarna hizmet ettikleri phesi ve gazetecilik anlaylar tm kamuoyu nnde tartlr.
stihbarat Daire Bakanl grevine atanmam engelleyemeyen baz g odaklan, bu sefer de TSK ile
aram aacak byle bir oyuna bavurmulard. Oyun bu kez tutmutu. Bu haberi basndan okuyan st dzey
baz generaller, TSK'yi alenen hedef alan bu szleri syleyen Emniyet Mdr'nn istihbarat Dairesi'ne bakan
olarak atanmasn, eitli evrelerde tenkit ederek gndeme getirmeye balamlard. Atanmam nedeni ile
'hayrl olsun' ziyareti iin nceden randevu alan birok st dzey subay, bu yaz nedeniyle randevularn iptal
ettirdiler.
ALBAY ESER AHAN'IN RANDEVU TALEB
Greve baladktan sonra, youn ziyareti trafii iinde, Nide Emniyet Mdrl yaptm dnemde
Nide stihbarat ubesi'nde polis memuru olarak alan Kadir Sarmusak da ziyaretime gelmiti. Kadir
Sarmusak' Nide'den hatrlayamamtm, Sarmusak'n ziyaretinin Enis Berberolu'nun 'Askere Meydan Okuyan
Polis efi' yazsndan birka gn sonra gerekletiini, sonradan yaptm aratrmadan rendim. Kadir
Sarmusak, hayrl olsun dileklerinden sonra Deniz K. Komutanl istihbarat Bakan Albay Eser ahan'n beni
ziyaret etmek istediini, bu nedenle randevu talep ettiini, daha nce Nide'de birlikte almamzdan dolay
kendisinin bizzat gelerek bu randevuyu almak istediini bana iletti. zel Kalem'le grerek iki veya gn
sonras iin bir randevu verdim.
Ancak daha sonra Deniz K. Komutanl istihbarat Bakan Albay Eser ahan'n sekreteri, bu randevudan
haberleri olmadn ileri srerek randevuyu iptal ettiklerini bildirdi. Daha sonraki gnlerde Onba Sarmusak,
Sahan Albay'n randevuyu neden iptal ettiini zah iin bir kere daha makama geldi. Bu iki grmede Onba
Kadir Sarmusak ile ok ksa olmak zere gnlk konulardan konuuldu. Konuulan konulardan biri de Enis
Berberolu'nun yazsyd.
Onba Sarmusak, Emniyet istihbarat Daire Bakanlna, atanmamdan 23 ay nce Deniz Kuvvetleri
Komutanl istihbarat Dairesi'nce kullanlan ve arzal olan ok eski model bir dinleme cihaznn tamiri iin ska
gelip gidiyor, bu gelilerinde de Hanefi Avc, Mehmet Tomruk ve baz personelle grmeler yapyordu. Hanefi
Avc'nn Susurluk Meclis Aratrma Komisyonu'nda verdii ifadelerden rahatsz olan askeri kesimler de Hanefi
Avc ve Askere Meydan Okuyan Polis efi balkl yazdan sonra Blent Orakolu hakknda daha ok bilgi
edinmek istiyorlard.
olmam ve bir duyum aldmda kendisine bildirmemi stedi. Cevaben byle bir bilgi verme durumunda
bama bir ey geldiinde beni kurtarp kurtaramayacan sordum. O da zerime risk almamam, sadece
duyumlar kendisine letmemi bildirdi. Mehmet Tomrukla bu grmeden sonra periyodik olarak defa daha
grtm ve ayn ierikli konumalar son grmemizde de tekrarland ve ayn talep tarafma yapd.
Kadir Sarmusak 29.51997 tarihinde Genelkurmay stihbarat'nda alnan fadesinde yle diyordu:
Ben stihbarat Bakanl'nda alrken Dz. Bnb. Mehmet Aygner bana bir dinleme cihaz gsterdi. Bu
cihazn arzal olduunu ve tamir edip edemeyeceimi sordu. Ben de Enin. Gn. Mdrl stihbarat Daire
Bakanh'nn ilgili birimlerinden izin alnd takdirde yardmc olabileceimi syledim. stihbarat Bakan Deniz
Kurmay Albay Eser ahan'n bilgisi dahilinde Emniyet Genel Mdrl stihbarat Daire Bakan Blent
Orakolu ile aralarndaki grmeden sonra cihazn tamiri yapld.
Blent Orakolu'nu ziyarete gittiimde bana "Neden bu dinleme cihazn faal hale getirttin? Bunlarn ne
maksatla kullanldn bilebiliyor musun? Seni istihbarat snfndan karacam" dedi ve bana kzd. Ben de
"Mdrm oras devletin bir kuruluu, bildiiniz gibi ben de elektronikiyim, byle br malzemenin atl
kalmasna gnlm raz olmad. Devletin ii yrsn dncesiyle bu ie giritim" dedim. Bu grmede Bakan
Yardmcs Hanefi Avc da vard. Kendisinden zr dileyerek affm istedim. O da "Baz artlarla affederim" dedi
ve artlarn yle sralad.
"1. Son zamanlarda TSK'nin ihtilal yapaca eklinde yazlar var. Bu konuda herhangi bir bilgi
elde ettiinde haberim olsun.
2. Bulunduun kuvvette i gvenlikle ilgili hangi konular zerinde alld konusunda bilgi ve
belge dnmemi tlediler. Bu konumalardan sonra izin isteyerek odadan ktm.
Kadir Sarmusak 02.6.1997 tarihinde Deniz K. Komutanl istihbarat Daire Bakanl'nda atman ayn
tarihli ikinci ifadesindeyse unlar sylemiti:
lk olarak alman 02.6.1997 tarihli ifadesindeki hususlara ilaveten; Bu olaydan sonra 1819 Nisan 1997
tarihine kadar Em.GnL Md, stihbarat Dairesi'nden kimseyle grmedim. Ancak bu tarihlerde izine ktmda
bulumak zere szlemi olduum polis memuru Uur Kocatepe ve polis memuru Erkan'a (soyadn
hatrlamyor) telefon ederek bulumaya gidemeyeceimi, kendi arkadalarmla beraber olacamz syledim.
Bunun zerine polis memuru Uur bana sth. D. Bk. Blent Orakolu'nun benimle grmek istediini syledi
Ben de bunun zerine bahse konu tarihlerde stihbarat Daire Bakanl'na gittim. Takriben 11.00 civarnda
bakanla gelen Blent Orakolu beni makamna ard. Bana hal hatr sorduktan sonra Emniyet Genel
Mdrl Gvenlik Daire Bakanl tarafndan bir ksm kamu grevlileri hakknda grleri ile ilgili bir
aratrmann yaptrld, bu aratrmann K.K.Komutanl'na szdrld iddialarnn olduunu belirterek bu
konuda bilgim olup olmadn sordu. Ben de byle bir konudan malumatm olmadm syledim. Bu arada
kendisini ileri Bakam aradndan i tarafta bulunan odaya geti. Bu arada da makam odasna D. Bk. Yrd.
Hanefi Avc girdi. Hanef Avc bana askerliimin nasl gittiini sorarak daha nce ifade ettiim durumlarn
devam edip etmediini ve darbe sylentilerinin olup olmadm sordu. Ben de kendisine sularn durulduunu
belirttim, "Halen zerinizdeki bask devam ediyor mu" diye sorduunda da Ramazan bittii iin oru
meselesinin kapandn ve havalarn snmaya balamas nedeniyle de arkadalarn rahat nbet tuttuunu
belirttim. Bu srada daha nce sz konusu ettiim ve tanmadm D. Bk. Yardmcs da acele ieriye girerek
sth. D. Bakan'n sordu, i odada olduunu sylemem zerine kapy alarak "Bakan bekliyor" dedi. Bakan da
"u anda kendisiyle gryorum" dedi. Telefonun bitmesini mteakip i odadan karak bana ileri
Bakan'nn kendisini beklediini, bu nedenle hemen kmalar gerektiini belirtti. Ayrca, Gvenlik Daire
Bakanlndan szd ifade edilen bilgileri kastederek gzmn ak olmasn istedi.
Kadir Sarmusak 04.6.1997 tarihinde Deniz K.K.'l Disiplin Mahkemesi'ne verdii ifadede baknz neler
sylyordu:
stihbarat Daire Bakanl'nda baz grevler sebebiyle Emniyet Genel Mdrlne gnderildiim
dorudur. Hatrladm kadar ile 21.01.1997 tarihinde ve son zamanlarda birka defa bu grevlere gittim.
zellikle buraya basl yayn, evrak gtrdm. Oradan da elektronik para temini iin gittim. O tarihlerde
hatrladm kadaryla Em. Gen, Md. Isth.D. Bk, yeni grevine atanmt. Daha nce benim de istihbarat polisi
olarak almam nedeniyle tandm daire bakann ziyaret etme hususunu sth. Daire Bakan albaymz
syledi ben de kabul ettim. Hatta bana basnda yer alan baz hususlar da sth. Bakan'ndan sormam
istemiti. O gn sohbet srasnda genel olarak konutuk.
Bu ifadeler Kadir Sarmusak'n aslnda Deniz Kuvvetleri istihbarat tarafndan "Emniyet'ten istihbarat
almak" maksadyla bize gnderildiini gsteriyor.
Karargha dndm, durumu Eser albayma rapor ettim, ayrca Blent Orakolu'nun samimi olduu
subaylarn smini Nide'deki zel kalemde olan Sevgi Hanm'dan stedim. 9 kiilik isim stesini Eser albayma
verdim. Bana teekkr etti. Soruldu: Biraz nce Orakolu ile lk grmemden bahsetmitim. kinci
grmemde bana Emniyet Genel Mdrl Gvenlik D. Bakanl'nca polis mdrleri ve valiler hakknda
grlerinin aratrlmasna dnk olarak yaplan bir aratrmann Kara Kuvvetleri'ne szdrldn ve
Genelkurmay bnyesinde konuulduunu rendiini, bu konuyu aratrmam ve eer bir haber alrsam
kendisine bildirmemi istedi ve biraz sonra bir telefon geldi ve odadan ayrlmak zorunda kald. Ben de kendisi ile
birlikte ktm. Merdivenlerden inerken konumaya devam ediyorduk, ben tam olarak istedii eyin ne
olduunu sordum, bana ayn eyi tekrar etti, bir duyum aldmda ona bildirmemi istedi dedi.
Kadir Sarmusak Deniz K.K.'h Askeri Savcl'nca alnan ve imzadan imtina ettii 097.1997 tarihli
ifadesinde unlar sylemiti:
29.5.1997 tarihli Genkur l, Genkur 2 imzal ifadesi okundu soruldu: Bu ifadede yer alan cihaz tamirine
ilikin bilgiler doru deildir. Yine Blent Orakolu'nun beni istihbarat snfndan karacan syleyerek tehdit
etmesi sz konusu olmad. Ben Blent Orakolu le grmtm ancak birinci defada Eser Sahan albaym
Hrriyette kan haber iin gndermiti. kinci seferde kitap almaya gittiimde kendisine uramtm, her ki
sefer uradmda yaptmz konumalar daha nceki fademde aklamtm. Blent Orakolu ile ilk yaptm
grmede yannda Bakan Yardmcs Hanefi Avc vard. Bu srada geen konumalara ilikin olarak 23.5.1997
tarihli ifademdeki aklamalar dorudur, daha dorusu ksmen dorudur. Deniz Kuvvetleri'nde haber kayna
eleman olarak br subayn bulunduu, baka bir eleman kazanmak istedikleri yolundaki ifadeler doru deildir.
07.7.1997 tarihinde Show TV'de yaymlanan 32. Gn programnda Hanefi Avc'nm konu le lgili
aklamalarnda; 1996 ylnn yaz ayyd. Denizci binba bir arkada cihaz tamiri iin gelmiti. Ben "Elimizden
gelecek bir eyse yaparz" dedim. Birka gn sonra askeri kamyonla cihazn getirildii bana bildirildi. Teknik
ksma talimat verdim. "Gereini yapn" dedim. Teknik ksm amiri bana "Bu ara, iki ton arlnda eski bir
cihaz. Burada tamir edersek tekrar bozulur. Yerinde tamir etmemiz gerekir" dedi. "Yanl anlalma olmasn
diye koordine edelim" dedim. Aradan zaman geti, ben bu olay unutmutum. Deniz piyade eri bir evrak
getirdi, sizinle grmek stiyor diye zel kalem mdr bana haber verdi.
Er iki zarfla geldi. Bir tanesi benim adma yazlm bir takdirname Dz,K.K.'l istihbarat Daire
Bakanlnn bana yazm olduu bir takdirnameydi. Bana ve memurlara cihazn tamir edilmesi nedeniyle
yazlmt. Bunun tarihine bakarsanz Ocak 1997'ydi Orakolu'nun bu tarihte ad bile sz konusu deildi.
Takdirnameyi getiren asker bana "Ben de polisini, Nide'de grev yapyorum hem de stihbaratta alyorum"
dedi. Polis olmas dolaysyla kendisine sempati ile baktm, oturttum. Bana "Dz.K.Komutanh'nn birtakm
teknik cihazlara ihtiyac var, yardmc olabilir misiniz" dedi. "Tamiri yapan arkadalar komutanlmzdayken
daha kk cihazlar olduunu sylemiler, bizim komutanlarmz da varsa al diye bana sylediler. Ben bu
cihazlar alp gtrrsem askerlikte bana biraz gler yzle baklr" dedi. Ben de bu cihazn o anda elimizde
olmadn, syleyerek ileride temin edebileceimi, bana ileride uramasn syledim. ocuk birka kez daha
urad. Cihaz tamiri ve onun istenmesiyle lgili olarak daha sonra Orakolu bakan olunca onbann
zannediyorum Nide'de grev yapt iin bakana uradn ve hayrl olsun dediini duydum. Olay ortaya
knca ben bir soruturma yaptm. "Bu ocuk geldi mi gitti mi" diye sordum. Dediler ki bu ocuk Deniz K.K.l
le ilgili birtakm evraklarn getirilip gtrlmesinde 56 defa, belki 10 defa gelip gitmi olduunu sylediler.
Bizim tarafmzdan Dz.K.Komutanl'na gnderilme ve ynlendirme yok. Deniz K.K.'l tarafndan bize
gnderilme sz konusudur.
Kadir Sarmusak'n 11.9.1997 tarihinde Deniz K.K.'l Askeri Mahkemesi'nde yaplan ilk durumada konu
ile ilgili ifadesi konuyu btn plaklyla ortaya koyuyordu:
"Sulamalar kabul etmiyorum. Bu zamana kadar hibir surette tarafsz bir ortamda ifade vermedim. lk
defa mahkemenizin huzurunda tarafsz bir ortamda btn gerekleri aklayacam. Dava konusu su hazrlk
soruturmasnda zorla bana kabul ettirilmitir.
Ben byle bir su ilemedim. Kabul ettirilmesinin sebebi de basnda kt gibi Dz. Kuvvetleri stihbarat
Dairesi'nde bulunan ve onarm yaplan dinleme cihazdr. Dinleme cihazyla neler yapld, soruturma
srasnda aratrlmad. Oysa dinleme cihazyla neler yapld konusunda ben ok fazla bilgi sahibiydim. Ayrca
stihbarat Dairesi'nde (Deniz K.K.sthbarat Dairesi) baka birok konuda bilgi sahibi oldum. Gerek dinleme
cihaznn kullanlmas ve gerekse dier konularda bildiklerimden dolay yetkili kiiler sorumluluk altna
girebileceklerini dnerek kendilerini kurtarabilmek iin hi lemediim halde, dava konusu suu bana zorla
kabul ettirdiler. Genelkurmay'da ifadem alnrken polis tekilatnda grmediim ikencelere maruz kaldm.
Olay sebebiyle Genelkurmay'da olsun Dz,K.K.'l stihbarat Dairesi'nde olsun toplam 70 sayfaya varan
ifadelerim alnmtr. Ancak bu ifadeler dosyaya konulmamtr. Ksa birka tane ifadem dosyaya konmutur.
Genelkurmay'da 25 sayfadan fazla ifadem alnmt, bana okunan 25 sayfayd. Deniz Kuvvetleri'nde de 30
sahifeden fazla ifadem alnmt. Suun planl lendii iddias gerek ddr. 275.1996 tarihinde ailemin
basksyla denizci olduum in bir an nce askere gitmemin iyi olaca tavsiyesi zerine askere geldim. Aslnda
askere gelme niyetim yoktu. Askerliimin yl tecil edilmesi iin polis okulundayken dileke vermitim. Her
nedense bu dileke ileme konulmam. Bylece denizci olarak askerlik hizmetine baladm. skenderun'daki
acemi eitiminden sonra Deniz Kuvvetleri Destek Kta Komutanl emrine tertip edildim. Burada greve
baladktan yaklak iki ay sonrayd, Hakan Pelit Yzba arkadalara "Aranzda istihbaratta alan biri var m"
diye sormu. Onlarda beni sylemiler. Bir gn nbette denk geldiinde Hakan Yzba, 451 no'lu odaya yani
kendi alma odasna gelmemi syledi. Yanna gittiimde istihbarat kursuna gittiini, orada emniyetten
kendilerine istihbarat dersi verildiini syledi. Dinleme cihazlar ve kulak tabir edilen cihazlar hakknda bilgim
olup olmadn sordu. Konunun gidi olduunu, ancak bilgi sahibi olduumu syledim. Daha sonra Mehmet
Binba beni kendi odasna ald. stihbarat lkla ilgili eitli sorular sordu. Beni snavdan geirdi. "Biraz daha
pimen lazm, bunu da bizim yanmzda yapabilirsin" dedi. "Biz bir grelim, ben seni aracam'' dedi.
Aradan bir haftadan fazla bir sre geti. Mehmet Binba, bana Serpil Suda Hanmefendi'den Mustafa Aydn'n
telefon numarasn aldn syledi. Randevu aldn, ara komutan olarak kendisiyle gitmemi syledi. Bunun
sebebi de Mustafa Aydn mdrmn nerede olduunu bilmemesiydi. Emniyet Genel Mdrl stihbarat
Daire Bakanlna beraber gittik.
Ben darda bekledim. Kendisi ieriye girdi. Mustafa Aydn'la grt. Ayrca Hanefi Avc ile de
grtn syledi. Beraber kuvvete dndk. Bundan ki gn sonra "Kadir yanna alt kii al, cihaz
tayalm, fazla soru sormasnlar, soranlara da havalandrma cihaz olduunu sylersin" dedi. Cihaz emniyete
gtrdk. Cihazn zellikleri hakknda teknik bilgim yok, sadece kullanm ve ok basit teknik arzalarn
giderilmesi konusunda bilgim vard. Bu nedenle cihazn onarm ile ben ilgilenmedim. Emniyette arkadalar
kontrol ettiler. Tanrken cihazn cam krlmt. Tamadan dolay elektronik devrelerin hasara urayabilecei
dnlerek cihazn yerinde onarm uygun grld. Cihaz tekrar Deniz Kuvvetleri'ne geri getirdik. Aradan be
on gn getikten sonra emniyetten Uur ve Erkan isimli iki arkada geldi. Kendilerini daha nce tanmyordum.
Mehmet Aygner Binba sayesinde tantk. Bu arkadalar cihaz yava yava tamir etmeye baladlar.
Takriben Aralk 1996 yl sonlarna doru cihazn onarm devam ediyordu. Ylbandan sonra da onarm
tamamland. Yaklak yirmi gn cihazn onarm devam etmiti. Bu esnada onarm yapan polis arkadalara
karargha giri in geici kimlik kart karlmt. Bu arkadalar Mehmet Aygner Binba'dan bakasyla da
kolay kolay konumuyorlard. Cihazn onarm bittikten sonra cihaz iki paraya ayrld. Bir paras faal hale
getirildi. Dier paras para yetersizliinden dolay onarmn tamamlanmas iin Emniyet stihbarat Dairesi1 ne
gtrld. Cihazn onarmnn tamamlanmasndan sonra Hakan Yzba ile aramzda bir konuma geti. Bunun
zellikle dikkate alnmasn talep ediyorum. Hakan Yzba, "Bu cihaz ok ar. Ben bunu istediim yere
gtrmek istiyorum, icap ederse gemilerde de kullanmak istiyorum. Sizin kullandnz gibi cihazlar temin etme
imknmz var m. Sizde dner sermaye iliyor mu" diye sordu. Bu srada 'Susurluk Komisyonu'nda Hanefi
Avc'nn verdii ifadeler gndemi ok rahatsz etmiti. zellikle Deniz Kuvvetleri stihbarat Daire Bakanl'nda
pek olumlu karlanmad. Mehmet Aara'a haksz sulamalar yapld dile getirildi. Mehmet Aygner Binba'nn
daha nce Mehmet Aar'la alt. Mehmet Aar'n yle bir kiilik olmad dile getirildi.
Cihaz onaran polis memuru arkadalara Deniz Kuvvetleri stihbarat Daires'nden verilen takdirnameyi
emniyete gtrmekle grevlendirildiimde, Mehmet Aygner Binba, Hanefi Avc hakknda edinebildiim kadar
bilgiyi edinip kendisine letmemi istedi. Hanefi Avc'nn makamna gitmek istediimde nce kabul etmedi. Deniz
Kuvvetleri'nden getirdiim evrak sadece kendisine verebileceimi syleyince zel kalem vastasyla beni ieri
aldlar. Evrak takdim ettikten sonra "Askerlik nasl gidiyor" diye sordu. Polis kkenli olduumu, polislere nasl
davranldn herkesin bildiini, polisle asker arasnda gerek siyasi ynden gerek ileyi ynnden fark
olduunu dile getirdim. Polis kkenli askerlerin nasl bir muameleye maruz kaldklarn anlattm. Kendisi de
bana "Bir an nce askerliini bitir gel, iine drt elle sarlrsn" dedi. Emniyet istihbarat tekilat hakknda bilgi
toplamam benden srekli istenmiti. Mehmet Binba ve Hakan Pelit Yzba, bu bilgileri toplamam istiyorlard.
Ben de kendilerine Emniyet stihbarat Daresi'nin eleman olduumu, geici olarak askerde bulunduumu dile
getirdiimde bana "Sen askersin" dediler. Ayrca "stersen seni uzman avu bile yapabiliriz" dye sylediler.
Mehmet Binba ve Hakan Pelit Yzba'nn Emniyet stihbarat Tekilat hakknda stedikleri bilgileri edinip
kendilerine ilettim. Bu bilgileri edinmek iin yaptm telefon grmelerinin kaytlar mevcuttur. Nide
stihbarat Dairesi'ndeki tandm arkadalar kullanarak onlarn basksyla gerekli bilgileri temin ettim. Emniyet
stihbarat Daire Bakan'nn deitii gn ki deitiinden haberim yoktu, sabah saat 07.00'de Eser Sahan
Albay ben odasna ard. "Hrriyet gazetesinde bir yaz var, okudun mu" diye sordu. Okumadm belirterek
yaznn ne olduunu sordum. "Nide Emniyet Mdr'nn smi neydi" diye sordu. Blent Orakolu diye cevap
verdim. "stihbarat Daire Bakan olmu" dedi. Ben de kendisine Refah Partisi iktidardayken bunun
gereklemeyeceini, nk Nide'de Refah Partisi tekilatnn ok tepkisini aldn ve ok sk bir ekilde
kendilerini denetlediini, bu nedenle Erbakan'n buna raz olmayacan dile getirdim. Kendisi bana "Gazeteyi
bir oku, sonra yanma gel" dedi. Dar karak postasndan gazetesini istedim, sekreterin masasnda gazetenin
ilgili sayfasn ap haberi okudum. Hrriyet gazetesinin haberinde Blent Orakolu'nun bu lkede 167 bin polis
varken htilal olamayacan syledii yazlyd. Yazy iki kere okuduktan sonra eri girdim. Eser Sahan Albay,
Blent Orakolu'nun nasl birisi olduunu, askeriye ile arasnn nasl olduunu sordu. Ben de Blent
Orakolu'nun Nide'de Jandarma Alay Komutan'yla arasnn ok iyi olduunu, askeriye ile herhangi bir sorunu
olmadm, hatta Nide Jandarma ile Emniyet'in istihbarat faaliyetlerini beraber yrttmz syledim.
Bunun zerine, "Ziyaret etmek ster misin" diye sordu. "Kabul eder mi" diye sordum. "Sen emrindeki polis deil
misin, Deniz Kuvvetleri'nde asker olduunu sylersin, bir de iek yaptrrsn olur" dedi. "Ziyarete gittiinde
istihbaratta altn da syleme" dedi. Ben de bu nedenle 'emniyet'e gittiimde hibir surette istihbaratta
altm sylememitim. Gvenlik ksm amirliinde alyorum diye yalan sylemitim. Esen Sahan Albay'n
bu talimat zerine Emniyet Genel Mdrl stihbarat Dairesi'ne gittim. Nide'de emrinde polis memuru
olduumu belirttim. Ziyaretileri varda. Deniz Kuvvetleri'nden geldiimi, cihazn onarm in teekkr ettiklerini
syledim. zel kaleminden bu ekilde ilettiler. "Beklesin, kabul edeceim" diye cevap vermi. Bir buuk iki saat
sonra Blent Orakolu beni yanna kabul etti. Kendisine atamasnn hayrl olmasn syledim. Tebrik ettim ve
"Hemen gelir gelmez hakknzda speklasyonlar yaplmaya baland, sizi pek rahat brakacaklarn sanmyorum"
diye gr bildirdim. Blent Orakolu, "Hayrdr" diye sordu. Ben de Hrriyet gazetesindeki haberden
bahsettim. Kendisi bana byle bir demecinin olamayacan bildiimi ve askerlerin iinde bydn, u anda
kopmu olan baz diyaloglarn kendisinin zamannda askeriye ile ok daha iyi olacam dile getirdi. Bundan
sonra Nide'den ve dier olaylardan sz ettik. Yine askerde polis kkenli erlere yaplan hakszlklar dile
getirdim. Bu konuda ikyetlerimi syledim. Ben karken ieriye bir mdr girdi. Kim olduunu bilmiyorum.
zel kalem ayaa kalkp mdrm diye hitap etmiti. Onun iin mdr olduunu anlamtm. Daha nceki
ifadelerimde de belirttiim gibi iman, beyaz yzl bir kiiydi. Ben ayrldm, birliime geldim nk vakit
gemiti. Blent Orakolu'nun yanna leden sonra ziyarete gitmitim. Bundan sonraki tarihlerde birok defa
kitap almaya veya kapal zarf iinde verilen evraklar teslim etmeye emniyete gittim. Birok dokmanlar alp
geliyordum. Bu arada bir gn Hakan Pelit Yzba, her gemiye bir kk dinleme cihaz koymak stediklerini,
emniyetten bu cihazlar satn alp alamayacamz, dner sermayenin olup olmadn renmem iin beni
emniyete yollad. Ben de bu talepleri Hanef Avc'ya ilettim. Hanefi Avc u anda i trafiinin youn olduunu
belirterek byle bir talebi yerine getiremeyeceklerini syledi. Bu ekilde emniyete her defasnda grevli olarak
gnderildim. Hibir surette kendi talebim zerine emniyete gnderilmi deilim.
Uzun alntlar yaptmz ifadelerden de anlald gibi, bizim Kadir Sarmusak' istihbarat almak amacyla
kullandmz doru deildir. Buna karn Deniz Kuvvetleri istihbarat, Sarmusak' bizden istihbarat almak
amacyla kullanmak istemitir
BLM 4
DRDNC BLM
AKENER-GENELKURMAY RESTLEMES
Peki Ya Hukuk?
Orakolu'na 8 Yl Hapis
Darbe akaklar
MGK'de KstebekTartmas
AKENER-GENELKURMAY RESTLEMES..
8 Temmuz gn Amerika'dan Trkiye'ye dnmn zerinden bir haftalk bir sre gemiti. Bu sre
zarfnda lke gndemi, ulusal basn ve medya tarafndan 'Kstebek skandal' olarak adlandrlan olay zerine
kilitlenmiti. Eski ileri Bakan Meral Akener'in basn aklamas, ardndan dnemin Deniz Kuvvetleri
Komutan Gven Erkaya'nn bu aklamaya kar basna yapt ve g anlar yaad toplant ve dnemin
Genelkurmay Bakan ismail Hakk Karaday'nn 'Kstebek skandal'yla ilgili Genelkurmay bildirisi, bu skandala
adlan kansan Emniyet istihbarat Daire Bakanl yetkililerinin Deniz Kuvvetleri Askeri Savcl'na ifade iin
arlmalar ve bu ifadelerin ilk tahkikatn gizliliine ramen basna szmas, Amerika'dan dnmn ilk
haftasnn nemli olaylaryd.
ileri Bakan Meral Akener'in ordu ile ilgili 'darbe ve cunta' sulamalar zerine, Genelkurmay
Bakanl ayn gece sert bir aklama yaparak kamuoyuna unlar sylyordu:
"8 Temmuz 1997 tarihnde ileri eski Bakan Meral Akener'in Emniyet Genel Mdrl eski
istihbarat Daire Bakanvekili Blent Orakolu olay ile ilgili olarak basn toplantsnda yapt aklamalar esefle
ve ibretle izlenmitir. Bu aklamalar, Trkiye Cumhuriyeti'nin
kurulduundan bugne kadar grlmemi bir ekilde devlet geleneinin nasl gz ard edildiini, devlet
organlar arasnda nasl bir gvensizlik yaratldn aka ortaya koymutur.
zellikle Trkiye Cumhuriyeti' ni kuran ve onun teminat olan byk Atatrk' barndan karan Trk
Silahl Kuvvetler'ne kar, ileri Bakanl yapm olan bir ahsn imal beyanlan, olayn vahametini daha da
arttrmtr.
Meral Akener'in beyanlarndan da anlald gibi Trk Silahl Kuvvetleri'ni hedef alan bu kasth tutum
ve davranlar, kendisini ynlendirme durumunda olan baz kii ve evreler tarafndan organize edildii
izlenimini dourmutur. Basn toplantsnda ileri srlen Polis Vazife ve Salahiyetleri Kanunu Ek 7. Maddesi,
ddia edildii gibi dier devlet kurulularn hedef alarak ve bu kurulularda talimatlandrlm eleman
kullanarak bilgi ve belge elde etme ve alma yetkisini vermemitir. Kanunun bu hkm, dnyann tm emniyet
rgtlerinde olduu gibi esas itibaryla hizmete mteallik, emniyet ve asayi salama, genel zabta hizmetlerini
yrtebilmek amacyla istihbarat faaliyetlerinde bulunma grev yetkisini kapsamaktadr. Ayrca anlan hkm,
polisin stihbarat faaliyetlerini ifa ederken devletin istihbarat kurulular ile ibirlii yapmasn emretmektedir.
Bu durum da gstermektedir ki polisin dier br devlet kurumu aleyhine istihbarat faaliyetinde bulunmas
kesinlikle yasaklanmtr.
Kald ki yasalarla grevlendirilmi devlet apnda istihbarat retecek kurumlar bellidir. Yukarda
akland zere, ileri eski Bakan Meral Akener'n basn toplantsndaki beyanlar, devletin ileyiini ve
geleneklerini gereince tanyamamasndan, bilgi eksikliinden, ynlendirilmi olmasndan kaynakland
deerlendirilmektedir. Devlet, bir kurumlar manzumesidir. Trk Silahl Kuvvetleri'nin btn kurumlara saygs
vardr. Bu kurumlarla olan hizmet ilikileri yasalarn snrlar ile tespit edilmitir. ileri Bakanl ve Emniyet
Genel Mdrl ierisindeki baz brokratlarn ve brokrasi d kiilerin hatal davranlar, bu kurumlarn Trk
Silahl Kuvvetleri nezdindeki saygnln kaldrmaz. Trk Silahl Kuvvetleri hiyerariye bal bir emir-komuta
birlii iindedir. Meral Akener'n kendi icraatn masum gstermek amacyla ima ettii gibi, Trk Silahl
Kuvvetleri ierisinde hibir yasad rgt ve rgtlenme sz konusu deildir.
Esasen konu Genelkurmay Bakanl tarafndan yargya intikal ettirilmitir. Bu aamada daha fazla
ayrntya girilmesinde yarar grlmemektedir.
Kamuoyunun bu konuda da gerekleri greceine ve saduyusu ile gerekli deerlendirmeyi yapacana
kukumuz yoktur.
Kamuoyuna sayg le duyurulur."
Aklamalar bunlarla da snrl kalmad. Deniz Kuvvetleri Komutan Gven Erkaya, Trk siyasi yaamnda
ilk kez bir kuvvet komutan olarak, 10 Temmuz 1997 tarihinde yapt basn aklamas ve toplants ile
dikkatleri zerine ekti.
bunlarn bazlarndan Genelkurmay Bakan'nn bile haberinin olmadn, belgenin Deniz Kuvvetleri'nden
21-22 Mays tarihinde alndn, Piyade Onba Kadir Sarmusak'n da sorgusunda bu bilgileri kendisinden
Emniyet Genel Mdrl istihbarat Dairesi eski Bakanvekili Blent Orakolu'nun istediini anlattn,
BG'den dnemin babakan, babakan yardmcs, ileri ve Dileri bakanlarnn da haberlerinin olduunu"
belirtti.
Deniz Kuvvetleri Komutan Gven Erkaya'nn yapt basn toplants tm medyada ve kamuoyunda
byk bir lgi ile izlendi. yle ya, Trkiye Cumhuriyeti'nin kurulduu gnden bu yana bir ilk gerekleiyordu.
Bir kuvvet komutan, basn toplants dzenleyerek ulusal basn ve kamuoyunu bizzat bilgilendiriyordu.
Yeni Yzyl gazetesi yazar Glay Gktrk bu durumla ilgili olarak kesinde unlar yazyordu: Galiba
erden hayr douyor. Kimilerinin postmodern darbe adn taktklar bir srecin ardndan yaananlar hi de
daha nceki darbe sonras dnemlerde yaadklarmza benzemiyor.
Her darbeden sonra daha da kapal bir topluma dnen Trkiye, kapanmaya kar direniyor, toplum
icazetli demokrasiye ramen yksek sesle konumaya, kritik sorular sormaya ve derin devlet'in bam teline
basmaya devam ediyor.
Rejim zerinde vesayet iddiasnda olanlarn ii gittike zorlayor. Refahyol'u uzaklatrma
operasyonunun ardndan, dudak uuklatacak bir gmbrtyle patlatlan 'Kstebek skandalinin izledii seyre bir
bakn; 'vatana ihanet', 'hain', 'casus' lklaryla estirilen McCarthy'ci rzgr ancak birka gn dayanabiliyor.
Balangta bu rzgrdan sersemlemi bir halde casus hikyeleri dinleyen toplum, birka gn iinde aylp bir
bit yenii kokusu alyor; 'yi de darbe su deil mi? Darbeyi nlemek hkmetin grevi deil mi?' diye
tartmaya balyor. Trkiye tarihinde ilk kez, bir hkmetin darbeyi nlemek iin ordu iinden stihbarat
toplamasnn yasal hakk olduunu savunanlar kyor ortaya. Evet, aznlkta kalyorlar ama nemli deil bu
tartma, bir tabuyu ykyor.
Sonra bakyoruz, 'vatana ihanet'ten yargsz infaz edilmeye niyetlenilen Orakolu, hi beklenmedik bir
biimde 'Geliyorum, hesaplaacam' deyiveriyor. Onun byle demesiyle ABD'de kalp casusluunun tescil
edilmesini umanlarn hevesleri de kursaklarnda kalyor. Orakolu gelip de 'Hodri meydan' deyince; hele bir de
hedefteki dier kii Hanefi Avc, kt TV programnda geri adm atmayacan ortaya koyunca, ilerin eskisi
gibi olmad bir kez daha kyor ortaya.
Akener'in 'Kstebek skandali' hakkndaki ar konumas, 'Susurluk Komisyonu'na ifade vermeye bile
tenezzl etmeyen 'derin devletlu'larn kak hakaretleriyle bastrlmaya allsa da sanldndan ok fazla daha
desteki buluyor. yle ki Akener, bu konumas sayesinde siyasi dnyamzn en antipatik simas olmaktan
kurtulup belli bir sempati bile topluyor.
ete balantlaryla sulanan Tugeneral Veli Kk, "Byle ar iddialar devletin ciddiyetini yaralar" gibi
szlerle saldry kendi stnden artp devlete yneltmeye ve bu yolla savuturmaya kalksa da bu taktik, etkili
olmuyor. Kamuoyu 'devleti yaralar' sylemine pek aldrmadan, Kk'n atl'yla telefonda ne konutuunu
renmek istiyor. stanbul DGM Basavcl da ayn ihtiya inde Genelkurmay Bakanl'na su duyurusunda
bulunuyor.
Ksacas her ey, Trkiye'de 1980'den bu yana kprlerin altndan ok su aktn ve artk hibir eyin
eskisi gibi olamayacan gsteriyor. Eskiden duyduk mu tylerimizi rperten; toplumu terrize eden szckler,
kavramlar erozyona uram, hafiflemi, ortalkta uuuyor. Ordu konutuka by bozuluyor. Artk ne muhtra
kelimesinin eski arl var ne general fralarnn. TV icat olmu, mertlik bozulmu. Emekli generaller,
ocuklar yandaki gazeteciler karsnda ter dktke, eski darbeleri savunmaya alrken kem km ettike,
darbeciliin eski tad, eski aaas kalmyor.
stihbarat rgtleri kamuoyu nnde hesaplayor. Daha nceki yllarda istihbaratlar arasndaki
atmalarda saf d edilenler eitli 'kazalara' kurban gider ve bizim bundan yllar sonra haberimiz olurken
imdi devletin eitli istihbarat rgtlerinin balar, kozlarn gazete sayfalarnda paylayor, orada polemik
yapyorlar. Devletin birbiriyle kapan kanatlar, kamuoyunu arkalarna almaya alyor. Bir taraf 'zgrlk'
sylemine, dier taraf 'gvenlik' sylemine sarlm, kamuoyunu yanna ekmeye alyor.
Trkiye deiiyor.
Bundan on-on be yl nce hayal bile edemeyeceimiz eyler oluyor bu lkede. Parlamenter sistemin
ar bir yara ald, demokrasi konusunda kt bir snavdan yeni ktmz bu kt dnemin iinde, iyi eylerin
tohumlar atlyor. Kapal kaplar ardndaki hesaplamalar ortala dkldke, devlet srlar ayaa dtke,
tabular krldka hafifliyor lke.
Tarih tekerrr etmiyor.
Trkiye 'postmodern' bir darbenin ikiden geerek ak topluma doru admlar atyor.
Evet, ak bir topluma doru ilerliyorduk ama ya hukukun temel ilkeleri?
PEK YA HUKUK
Gerek Genelkurmay tarafndan kamuoyuna yaplan aklamada gerekse dnemin Deniz Kuvvetleri
Komutan'nn ulusal basna yapt aklamalarda, yargya intikal etmi bir olayda emir-komuta zinciri iinde yer
alan Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri Savcl ve Mahkemesi'ne aka tesir edecek ekilde ifadeler yer
alyordu.
Hatrlayalm: Trkiye Cumhuriyeti Anayasas'nn 138'inc maddesi: "Hkimler; grevlerinde
bamszdrlar, anayasaya, kanuna ve hukuka uygun olarak, vicdani kanaatlerine gre hkm verirler. Hibir
organ, makam ve kii, yarg yetkisinin kullanlmasnda mahkemelere ve hkimlere emir ve talimat veremez;
genelge gnderemez; tavsiye ve telkinde bulunamaz.
Grlmekte olan bir dava hakknda 'Yasama Meclsi'nde yarg yetkisinin kullanlmas le ilgili soru
sorulamaz, grme yaplamaz veya herhangi bir beyanda bulunulamaz" demesine ramen anayasann 138'
inci maddesi, dnemin Genelkurmay Bakanl ve Deniz Kuvvetleri Komutanl'nca gz ard edilerek hukuksuz
bir ekilde alenen yargya mdahale edilmiti. Olayn balangcndan yarglama srecinin sonuna kadar, baz
ulusal basn ve medya organlar tarafndan da anayasann 138'inci maddesine aykr yaynlar srekli
yaplagelmiti.
Dnemin Genelkurmay Bakan ve Deniz Kuvvetleri Komutan, yarg sreci iinde Kadir Sarmusak'tan
ikence ile alnd mahkeme karar ile tespit edilen fadelere dayanarak Emniyet istihbarat Daire Bakan ve
dier grevlileri, Deniz Kuvvetleri'nden imzasz taslak bir evrak -ki bunun daha sonra Deniz Kuvvetleri Askeri
Mahkemesi'nin gerekeli karar ile evrak nitelii bile olmad tespit edilmiti- almaya azmettirmekle sularken
BG belgesinin imzal ve gizli asl sureti, 11 Temmuz 1997 tarihli Sabah gazetesinde yaymlanyordu. Ancak ne
hikmetse, hukuki ve gizlilik deeri olmayan, belge bile saylmayan bir evrakla ilgili olarak, ellerinde hukuki bir
kant olmakszn, devletin bir birimi sulanyor, bu birimin daire bakan 'vatan haini' ve 'casus' sulamalaryla
emir-komuta zinciri iinde, askeri cezaevine kapatlyordu. Peki sz konusu belgenin imzal ve gizlilik dereceli
asln yaymlayan gazete yetkililerine, niin ayn ilem uygulanmyordu?
Trkiye Cumhuriyeti Anayasas'nn 10'uncu Maddesi; "Herkes, dil, rk, renk, cinsiyet, siyasi dnce,
felsefi inan, din, mezhep ve benzeri sebeplerle ayrm gzetmeksizin kanun nnde eittir.
ifte Standardn Akl Almaz rnekleri
Hibir kiiye, aileye, zmreye veya snfa imtiyaz tannamaz. Devlet organlar ve dari makamlar, btn
ilemlerinde kanun nnde eitlik ilkesine uygun olarak hareket etmek zorundadrlar." demesine ramen,
anayasann bu maddesi de aka gz ard ediliyordu.
Apar topar kartlan bir grevlendirmeyle gittiini Amerika'dan Trkiye'ye dndm gn. ileri
Bakanl Tefti Kurulu grevlilerince, basna yansyan konularla ilgili olarak ifade vermek zere arldm.
Mlkiye bamfettileri Aydn Nezih Doan ve Dursun stnda'a verdiim ifadede, istihbarat Daire Bakan
olarak hiyerarik sistem iinde birim amirlerince alt kademelerden alnan istihbaratn uygun grlenlerinin
szlerek tarafma iletildiini, istihbarat kural olarak istihbarat alan personelin kaynan aklamamasnn bir
zorunluluk olduunu, bu konuda personelin amirine bilgi vermek zorunda olmad gibi amirin de astna haber
kaynan sormasnn usullere aykr olduunu, bu nedenle Onba Kadir Sar-musak'tan haber alnp
alnmadn bilmemin mmkn olamayacan, basna yansyan konularla ilgili olarak bana getirilen bilgileri
aklamam halinde, bu bilgiler yetkili adli evrelerce devlet srr kapsamnda (AIKLANACAK) mtalaa
edilebileceinden bunlar aklamaya yetkili olmadm, ancak 2559 Sayl Kanun'un Ek 7'nci Maddesi'nin ilgili
hkmlerinin Emniyet istihbarat Dairesi'ne verdii yetkiye dayanarak gelen istihbarat deerlendirip hiyerarik
kurallar ierisinde st makamlara gnderdiimi ifade ettim.
Daha sonraki gnlerde Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri Savcl tarafndan yaplan tahkikat
nedeniyle Hanefi Avc bata olmak zere, dier grevlilerin fadelerine bavuruldu. 16.7.1997 gn sabah saat
09-30'da ifadem alnmak zere Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri Savcl'nda bulunmam gerektii bana
telefonla iletildi. 15.7.1997 gn alma arkadalarmla askeri savcln ars le ilgili olarak bir
deerlendirme toplants yaptk. Yaplan toplantda askeri savclk tarafndan tutuklanabileceim ynndeki
gr arlk kazand. Re-fahyol Hkmeti'nin anti-demokratik bir biimde iktidardan uzaklatrlmasnn
ardndan, sra iller ailesinin defterinin d-rlmesine gelmiti. evik Bir ekibinin emniyet iinden ald yanl
istihbaratlar sonucu, benim tutuklanmam ve bildiklerimi anlatmam halinde (!) Tansu iller'in DYP liderliinden
alaa edilerek vatana ihanet ve casusluk sulamalaryla yarglanmas ve ceza almasna kesin gzyle
baklyordu.
Aslnda tutuklanmay hak etmitim! Ne gerei vard, ar kovanna omak sokmann? Ne gerei vard,
Alaattin akc'y yakalamak iin krmz bltene aldrp, yurtdnda operasyon dzenlemenin? Ne gerei vard,
Nesim Malki cinayetini aratrmann? Ne gerei vard, terrist ba calan'n ok kritik noktalardaki i
balantlarn aratrmann? Ne gerei vard, 'cumhuriyet'in kurulduu gnden bugne kez sekteye uram,
yaral ve clz demokrasimizin yeni bir kazaya uramamas iin abalamann? Anadolu'da "Elini tan altna
sokarsan, akrep de seni sokar" diye bir sz vardr. te bu darbmesel gerek oluyordu.
Toplantda bulunan grev arkadalarmdan bazlar tevkif edileceim ynndeki endielerini dile
getirerek mahkemeye gitmemem gerektiini sylediler. Ben ise yurtdndan kendi isteimle geri dndm,
akabinde yine kendi isteimle emekli olduumu, yaplacak tahkikatta delilleri karartacak br durumumun
olmadn, yalnzca, 2559 sayl Polis Vazife ve Salahiyetleri Ka-nunu'nun Ek 7'nci Maddesi gerei grevimi
yaptm hatrlatarak hukuk d bir yola sapmamak gerektiini belirttim. Bununla birlikte, tevkif edilmem
halinde baz ulusal basn ve medya kurulularnn zaten bu iin iinde bir bit yenii bulunduunu anladklarn
ancak ordu iinde hukuk d faaliyetler ierisinde bulunan evik Bir ekibinden ekinerek olayla ilgili gerekleri,
gerektii gibi kamuoyuna yanstamadklarn dile getirerek bu durumdan yararlanabileceimizi syledim. Buna
mukabil toplantdaki arkadalarmdan bazlar, dnemin ileri Bakan Meral Akener'in yapt basn toplants
ve Hanefi Avc'nn 32. Gn programnda Mehmet Ali Bi-rand'a yapt aklamalar nedeniyle tutuklanma
ihtimalimin ok yksek olduunu, kendilerine bu ynde baz bilgiler geldiini syleyerek mahkemeye
gitmemem konusunda srarc oldular. Bu arkadalar, mahkemeye gitmemem halinde hakkmda bir tutuklama
karan karlmas durumunda ise olaylar aydnlatacak baz bilgileri, devlet srr kapsamnda mtalaa edilecek
nitelikte olmalarna ramen kamuoyu ile paylamam gerektiini savunmulard. Ben ise demokrasi ve hukukun
stnlne inanan bir kii olarak askeri savcla gideceimi, ne olursa olsun, mcadelemi hukuksal ereve
iinde srdreceimi ifade ettim.
Amerika'dayken Trkiye gndemine 'Kstebek skandal' olarak gelen, hukuksuz ve kanunsuz bir ekilde
hazrlanan komplonun ardndan, Trkiye'ye dneceimi aklamam zerine, havaalannda tutuklanmam
konusunun gndeme getirildiini ancak Amerika'da baz basn yayn ve medya kurulularna yaptm
aklamalar nedeniyle kamuoyunun tepkisi gz nne alnarak havaalannda tutuklanmamdan vazgeildiini
reniyordum.
Trkiye'ye dndkten sonra eski ileri Bakan Meral Ak-ener ile birlikte birka toplant yapyoruz.
Bakana aldm duyumlardan bahsederek, askeri mahkemece tutuklanma ihtimalimin yksek olduunu
sylyorum. Daha sonra yaptmz bir toplantya iller'in danmanlar Mmtaz'er Trkne, kr Karaca ve
Hseyin Kocabyk da katlyor. Son deerlendirme toplantsna bu isimlerin yan sra Meral Akener'le birlikte
gelen askeri hkimlikten ayrlma avukat Nail Karaarslan da katlyor. Birlikte, olay hukuki adan
deerlendiriyoruz. Daha nce alman ifadeler ve basna yansd kadaryla askeri savcnn sulamalar zerine
konuuyoruz. Nail Karaarslan' daha nceden hi tanmyordum. Ancak kardei Mahmut Karaars-lan'n
istihbarat Dairesi'nde ube mdr olarak grev yaptn biliyordum, istihbarat Dairesi'nde benim atanmama
muhalefet eden grup iinde olduunu rendiim Mahmut Karaarslan, daha ok Aar ekibine yaknlyla
bilinen bir isimdi. Bu nedenle Nail Karaarslan'n avukat olarak tutulmasna Hanefi Avc ve dier alma
arkadalarm ihtiyatla yaklamlard. Ben de arkadalarmn bu tavr nedeniyle daha nceden Hatay I Emniyet
Mdr'yken birka kez grtm Avukat
Suat elebi ile grmeye karar verdim. Kendisinden randevu alarak, konuyu kendisine atm. Suat
elebi, davam almay kabul ederek vekletimi askeri mahkemeye ifade verdikten sonra alacan syledi.
16 Temmuz 1997 tarihli gazetelerde "ifade sras Orako-lu'nda" bal ile verilen haberlerde, 'Kstebek
skandal'yla ilgili olarak bilgiler veriliyordu. Daha nce Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri Savcl'na fade
veren Hanefi Avc ve Alaaddin Yksel'den sonra benim de askeri savcla ifade vereceim belirtilerek tm
sulamalar reddedeceim ve yasal erevede yaptm istihbarat grevinin tmyle irdelenecei yazlyordu.
Dorusunu sterseniz, birok medya mensubu Trkiye'ye dndkten sonra benimle ve yaknlarmla
grmek zere teebbslerde bulunmu ancak medyann o ana kadarki yanl tutumu nedeniyle medyaya
gvenmediimden bu talepleri hep reddetmitik.
Esasen Amerika'da bulunduum srada, Trkiye'de hakkmda kan ve gerei yanstmayan haber ve
yorumlara kar, dnemin ileri Bakanl yetkililerinin sessiz kalmalar, stelik bu kiilerin, hazrlanan
senaryoya uygun aklamalar yapmalar benim iin ok anlamlyd. Ben.de bu nedenle olaylarn yzn
ortaya karacak aklamalarm daha Amerika'dayken yaptm. Bunlar, ulusal basn ve medyada geni bir
biimde yer almt.
Trkiye'ye dndkten sonra yargya intikal etmi bir konuda aklama yapmann mahkeme srecini
etkileyeceinden, kanunen sakncal olacan dnerek medyadan hep uzak durdum. Ancak daha sonra gerek
askeri cezaevinde tutuklu olarak kaldm 56 gn boyunca gerekse de beraatimle sonulanan mahkeme sreci
ierisinde, bata dnemin Genelkurmay Bakam . Hakk Karadayt olmak zere, Deniz Kuvvetleri Komutan
Gven Erkaya, Sedat Ergin ve Enis Berberolu bata olmak zere pek ok ke yazan ve baz bakan ve
siyasiler, anayasaya aykr hareket ederek davas devam eden bir olayda yargy etkileyecek bir ekilde, bu
konuyla ilgili pek ok aklama yapmlard.
Saat 08.45.. Bir taksi aryorum ve askeri savcla gitmek zere yola koyuluyorum. Dorusunu
sylemek gerekirse biraz tedirginim. Ancak lkesine uzun yllar cansiparane hizmet vermi bir kii olarak
ahsma, aileme ve yaknlarma, ahsi ve siyasi hesaplarla atlan bu amuru temizlemek hrs ve azmiyle
dncelerimi toparlyorum.
Saat 09.00'da Deniz Kuvvetleri nnde niyorum, ilk bakta gazeteci olarak kimseyi gremiyorum.
Onlar atlattm dnerek ana kapya yneliyorum. Ancak demir parmaklklarn nnde bir gazeteci
topluluunun bana doru koarak gelmesi zerine, ben de ana kapya doru kouyor ve gazetecilerin srarl
sorularn cevapsz brakarak Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri Savcl'na gitmek zere cameknl kapdan
ieri giriyorum. Nfus czdanm vererek, giri kartm alyorum ve refakatime verilen bir deniz astsubay ile
birlikte st katlara kyorum. Daha sonra Deniz Kuvvetleri Komutanl Adli M-avirlii'ne geliyorum. Bir
mddet bekledikten sonra Askeri Savc Mehmet Yenign'e ifade vermek zere, savcnn odasna giriyorum.
Savc Deniz Albay Mehmet Yenign, umduumun aksine beni ok iyi karlyor. Havadan sudan bahsediyor,
savcnn smarlad aylar iiyoruz.
Yllarca birok rgt ve organize su teekklleriyle ilgili operasyonlar yapm, zanllarn ifadelerini
bizzat alm, bu konuda deneyimli bir kii olarak, askeri savcnn bu iyi niyet gsterisinin altnda bir bit yenii
olduunu seziyordum. Bir sre sonra savc, ktibi aryor, Milli Savunma Bakanl tarafndan kendilerine
gnderilen bir emir gerei ifademe bavurmak istediini sylyor ve kimlik tespiti iin hviyetimi benden
istiyor. Hviyetimi binaya girerken nizamiyeye braktm sylediimde, acemice "Biz akama oradan alrz"
eklinde cevap veriyordu.
SAVCI KARARINI OKTAN VERMT
"Savc Bey, saat daha on bile olmad. fade dediiniz en fazla -drt saat srer. Sz emir- komuta
zinciri inde beni tanklama emri almsnz. Madem tutuklayacaksnz, benim size ifade vermemin ne nemi
var. Ben sze ifade vermiyorum" demem "zerine, savc yemin ederek byle bir ey olmadn, istersem
hviyetimi aadan gelinebileceimi, hi de inandrc olmayan bir ekilde syleyerek beni ikna etmeye
alyordu. Artk beni tevkif edeceklerini anlamtm. Esasen bu konuda daha nce aldmz bilgiler de bu
yndeydi. Ama yine de iimde bir umut vard. Hukuk d bir ekilde beni tevkif etmeye cesaret
edemeyeceklerini dnyordum. 5 bine yaklaan personeli bulunan bir istihbarat biriminin bakann haksz ve
hukuksuz yere tutuklamak ancak hukuk ve demokrasinin tm kurallar ile birlikte ortadan kaldrld karanlk
dnemlerde olurdu.
stelik daha sonralar mthi bir demokrasi ve insan haklan savunucusuna dnecek Mesut Ylmaz'n
Babakan, kere darbelerle apkasn alp gitmi ve bir halk kahraman olmu Sleyman Demirel'in
Cumhurbakan, yine darbelerden madur olmu smet Sezgin'in Milli Savunma Bakan olduu bir dnemde
byle bir eye izin verilebilir miydi? Hadi canm sen de. Olacak ey mi o? Devletin en st katlarnda bu kiilerin
onay ve bilgisi olmadan, bu savc beni tevkif etmeye cesaret edebilir mi? "Herhalde, edemez" diye dndm.
Ama yanlmm. Yine de savcnn szlerine inanm gibi grnerek yaklak bir saat sonra ifade
vermeye karar verdim, ifade verirken savcnn benim sylediklerim yerine kendi bildiklerini yazdn fark
edince, yine ifade vermekten vazgetim. Bir sayfalk ifademin alnmas yaklak iki saat srmt. (Deniz
Kuvvetleri Askeri Mahkemesinin yarglama sreci iinde, Deniz Kuvvetleri istihbarat Bakan Albay Eser Sahan
ve baz grevliler, mahkemede, savcnn ald ifadelerin byk bir ksmnn kendi ifadeleri olmadn, savcnn
ifadeleri kendi istedii ekilde kayda geirttiini, mahkeme bakanna aklamlard.) Askeri savc tarafndan
ktibe yazdrlan ifadem zetle yleydi:
"10 yldr il emniyet mdr olarak grev yaptm. Terr ve istihbarat faaliyetlerinde 12 yl altm, Em.
Gn. Mdrl sth. D, Bakanl'na 12 Mart 1997 tarihinde baladm. Greve baladktan ksa bir sre sonra
Hrriyet gazetesi ke yazar Enis Berberolu tarafndan kaleme alnan ve ahsma mal edilmek istenen 'Askere
meydan okuyan polis efi' balkl haber yaymland. Bu habere konu olan aklamay yapan polis efinin ben
olmadm defalarca kamuoyunda ve basnda aklamama ramen haber bana mal edilmeye alld.
Deniz Kuvvetleri'nden belge szdrd iddia edilen Kadir Sarmusak stihbarat Daire Bakan olduum ilk
gnlerde iki defa yanma geldi. Geli nedeni Deniz Kuvvetleri Komutanl stihbarat Daire Bakan Albay Eser
ahan'n beni ziyaretiyle ilgiliydi. Kendisini, ahsma Deniz Kuvvetleri stihbarat Bakan gndermiti. Greve
baladktan br mddet sonra bana kendiliinden baz bilgi ve belgeler ulamaya balad. Bunlarn arasnda baz
bilgi ve belgelerin hukuka uygunluu konusunda ben ve yardmcmda tereddtler hasl oldu. Burada bakan
yardmcsnn kimlii konusunda bilgi vermek istemiyorum. Ayrca bu bilgi ve belgelerin lk olarak kime geldiini
bilmem, hiyerari sistemi iinde ilgili bakan yardmcsnn bana vermi olmas gerekir. Sz konusu bilgi ve
belgeler tarafma intikal ettikten sonra yazdmz bir st raporla konu hiyerarik silsile iinde, nce Emniyet
Genel Mdr'ne, daha sonra ileri Bakan'na, Polis Vazife Salahiyetleri Kanunu'nun ek 7'nc maddesi gerei
intikal ettirildi. Bu raporun kayd yoktur. Zira hassas konularda tek rapor hazrlanr ve st makamlara sunulur.
ileri Bakan Meral Akener tarafndan bu konuda ahsma bir emir verilmemitir. Bilgi ve belgeler bize
kendiliinden gelince PVSK Ek 7'nci maddesi gerei grev yaplmtr.
Emniyet Genel Mdrl stihbarat D. Bakanl Merkez ve Tara niteleri Kurulu Grev ve alma
Y-netmelii'nin 14.4.1997 tarihinde deitirilen 84, 88, 89, 90 maddelerinin deitirilmesi tarafmdan
hazrlanm, ileri Bakan tarafndan da onaylanmtr. Bu yasal bir tasarruf olup, stihbarat Daire Bakan'nn
yetkisindedir.
Emniyet Genel Mdr Alaaddin Yksel'i takibe aldrdm iddialar yalandr. Aladdin Yksel'in grevden
alnarak geici olarak atanmas ve yerine Kemal elik'in getirilmesi srasnda geceleyin Emniyet Genel Mdr'nn makam odasnn almas olayn organize ettiim iddialar yalandr, ayrca Kemal elik'e greve
balamasndan nce makam arac tahsis ettiim, atanmam zer iller araclyla yaptrdm iddialar da
kesinlikle doru deildir."
Askeri savcya verdiim bu ifadeden sonra bir mddet darda bekledim. Bu bekleme srasnda bana
refakat eden kimse yoktu, istesem, elimi kolumu sallayarak binadan ayrlabilirdim. Beni tevkif edeceklerine
emindim. Belki de kastl olarak bana kama frsat veriliyordu. yle ya kamak demek suu kabul etmek
demekti. Benim yurtdndan gelip, beni sulayanlarla hesaplamak iin 'Hodri meydan' diyeceimi tahmin
edemeyenler, imdi br yanl daha yapyorlard. Sabrla, bir yarm saat kadar daha darda bekledikten sonra
askeri savcnn tevkif talebi ile askeri mahkemeye sevk edildim.
SZ DEMOKRASY YARGILIYORSUNUZ
Askeri mahkeme, Onba Kadir Sarmusak' devletin gvenliiyle ilgili belgeleri almaya azmettirmek
suundan dolay askeri savcnn iddialarn okuyarak savunmam sorduunda;
"Bu mahkemenin emir-komuta zinciri iinde hareket eden bir yapda olduunu, askeri savc gibi beni
tutuklamak zere komutanlardan emir alndn, demokrasi ehidi Adnan Menderes'i yarglayp idama mahkm
edenlerin Trk toplumunda lanetle anldn, kendilerinin de ileride ayn duruma debileceklerini, mafya ve
terrist rgtlerle mcadele eden, saysz atmalara giren bir emniyet mdr olarak asla vatana ihanet
sulamasn kabul etmediimi, asd vatana ihanet edenlerin en ksa srede ekibim tarafndan deifre
edileceklerini, tm kamuoyunun gerekleri en ksa zamanda reneceini" syledim.
Ayrca 'Polis Vazife ve Salahiyetten Kanunu'nun Ek 7'nci maddesi gerei grev yapldn, asl sulularn
devletin valisini ve tm kamu kurulularn fileyenler olduunu, BG'nin hukuka aykr olarak fileme
yapamayacan, esasen bu grubun yasal olup olmadnn da bilinmediini, asl sulunun kendilerine beni
'.utuklama emri veren Gven Erkaya olduunu, haksz ve .hukuksuz bir ekilde tutuklama yapan ve
tutuklanmam iin emir verenlerden hukuk nnde hesap soracam" Delirterek sylediklerimin tutanaa
geirilmesini talep ettim.
Mahkeme bakannn, komutanlarn sulayan szlerin tutanaa geirilemeyeceini, zaten yarglama
emrinin de komutan tarafndan verildiini sylemesi zerine ben de "Herhalde yarglama ile birlikte tutuklama
emri de verilmitir" dedim. Mahkeme bakan byle bir durumun sz konusu olmadn sylediyse de kendisi
de herhalde gerein benim sylediim gibi olduunu biliyordu. Beni tevkif eden mahkeme heyeti iinde,
yarglanma srecinde askeri mahkeme heyetinde de grev alan Deniz Yzba Hkim Ahmet Karamanl
bulunuyordu. Ahmet Karamanl, askeri mahkemenin yarglama sreci sonunda beraatime karar vermesinin
bedelini, irticai faaliyetlerinden (!) dolay ordudan atlarak dyordu. Askeri mahkeme heyetinin bakanln
yapan Deniz Binba Mesut Kurun da ne gariptir ki Deniz Kuv-vetleri'nden baka bir kuvvete kaydrlyordu.
Amerika dnmde ayamn tozuyla ifade verdiim Mlkiye bamfettileri de dnemin ileri
Bakanl da kanaatimce byk bir bask altndayd.
EVK BR: MESLEKTEN HRA EDN
Postmodern darbenin bir numaral ismi evik Bir'in ekibinden olup o dnemin gl isimleri arasnda
saylan baz generallerin medyaya yansyan kimi sz ve davranlar, pek ok brokrat ve siyasiyi sindirmiti.
Zira 'Andlar'la onaya kan kimi plan ve komplolar, bu kiilerin devletin gcn hukuksuz bir ekilde
kullanarak her eyi yapabileceklerinin ok ak bir kantyd.
ileri Bakanl, Deniz Kuvvetleri'nden belge szdrmaya azmettirmekten dolay yapt idari
soruturmay, soruturmann bittii tarihten 3-4 ay sonra ilgililere (Bana, Hanefi Avc'ya ve dier
arkadalarma) tebli ediyordu. Tebliin bu kadar gecikmesinin ardndaki neden, bakanlk kulislerinde fslt
halinde dolaan dedikodularla onaya kyordu. Bu dedikoduya gre evik Bir, benim meslekten ihra edilmemi
dnemin ileri Bakanl yetkililerinden istemi ancak Yksek Polis Disiplin Kurulu'nun dosyam incelemesi
neticesinde meslekten ihra edilmemi gerektirecek bir durumun olmadn tespit etmesi zerine, ihra cezas
yerine bir alt cezann uygulanmas kararlatrmt, (idari yarg, Yksek Polis Disiplin Kurulu'nun verdii 24 ay
kdem tenzili cezasn da beraat karan nedeniyle kaldrmt.)
Dnemin ileri Bakanl yetkililerinin evik Bir'in basks altnda olduu uradan anlalyordu: ileri
Bakanl Mlkiye mfettilerince hazrlanan tm idari tahkikat dosyalannn, hukuki bir deer kazanabilmesi iin
Polis Yksek Disiplin Kurulu veya disiplin kurullannca grlp kabul edilmesi ve bakan onayndan getikten
sonra ilgili kii veya makamlara iletilmesi gerekir. Ancak Kadir Sarmusak olaynda durum byle olmam,
Mlkiye mfettilerince hazrlanan idari tahkikat dosyas, Polis Yksek Disiplin Kurulu'ndan ve bakan onayndan
gemeden, direkt olarak Deniz Kuvvetleri Askeri Savcl'na gnderilmitir.
ileri Mlkiye mfettileri, idari tahkikat yaparken tm delilleri ortaya karmak amacyla olaya karan
tm sank ve tanklarn ifadelerini serbest bir ortam iinde almalar gerekir.
Bu gereklilie ramen, olayn tek delili olarak kabul edilen Kadir Sarmusak'n Genelkurmay
Bakanl'nda alnan ifadelerine itibar etmek zorunda kalmlardr. (Deniz Kuvvetleri Komutanl Askeri
Mahkemesi, bu ifadenin Kadir Sarrnusak'tan kendi zgr iradesi dnda, ikence ile alndn tespit etmi ve bu
durum gerekeli kararnda aka belirtilmiti.)
Her ne kadar olay tahkik eden Mlkiye mfettileri, o dnemde Mamak Askeri Cezaev'nde tutuklu
bulunan Kadir Sarmusak'n ifadesini almak amacyla Deniz Kuvvetleri Askeri Savclg'na zin .in tezkere
yazmlarsa da bu talep askeri savclk tarafndan reddedilmi, Genelkurmay istihbarati'nn ald ifadelerin
tahkikatta kullanlmas istenmiti. Bu durumda adil ve tarafsz davranmas gereken mfettilere den grev,
tahkikat Kadir Sarmusak'n hr ifadesi alnana kadar bitirme-mek olacakt, diye dnyorum.
Deniz Kuvvetleri Askeri Mahkemesi'ne verdiim ifadeden sonra dar ktm. Bu sefer yanmda beni
kollayan bir astsubay bulunuyordu. Tahminen bir saat kadar bekledikten sonra tekrar ieri alndm. Mahkeme
bakan tutuklanmama karar verdiklerini, tutukluluk halimin Mamak Askeri Cezaevi'nde devam edeceini
bildirdi. Ben de "Hukuku katlettiklerini, bu hukuksuz emir-komuta zinciri iinde yaplan ilemlerle ilgili olarak
muhakkak hesap soracam" kendilerine ilettim. Ar derece sinirlenmitim. Buna mukabil yanma gelen bir
albay ve baz grevliler, beni yattrmaya alyorlard. Kabul etmeliyim ki ok kibar davranyorlard. Nbeti
subaya, askeri savc ile grmek istediimi syledim. Bir mddet sonra Askeri Savc Mehmet Yenign geldi.
zel grme isteime nce phe ile bakt, sonra kabul etti.
VE MAMAK ASKER CEZAEV
Kendisine "Eer Mamak Askeri Cezaevi'nde bouna bir ey gelirse bunun sorumlusunun kendisi
olacan" syledim. Sonra, kendisinin yannda cep telefonumla bana bal alt bir birimi arayarak "Cezaevinde
bama bir hal gelirse, sorumlusu Askeri Savc Albay Mehmet Yenign'dr. Bilginiz olsun" dedim. Bunun zerine
savc derhal odadan ayrld. Biraz sonra tuamiral olduunu sandm bir grevli yanma gelerek "Blent Bey,
nasl byle bir eyi dnebilirsiniz? Siz bizim misafrimizsiniz" gibi beni yattracak szler sylemeye balad.
O srada bana ulaan bir gazeteciye, telefonda 'Emir-komuta zinciri' iinde tevkif olduumu syledim.
Daha sonra telefonla durumumu soran istihbarat Daire Bakanl iindeki ya-kn alma arkadalarma da
durumu bildirdim. Yaklak bir saat kadar sonra Deniz Kuvvetleri Komutanlnn arka kapsna yanaan bir
arala Mamak Askeri Cezaevi'ne doru hareket ettik. Yanmda az evvel beni sakinletirmeye alan tuamiral
ve bir astsubay ile inzibatlar bulunuyordu. Ben cezaevine doru giderken tutuklanmam medyada ve basnda
fla haber olarak duyurulmaya balanmt bile.
Televizyonlarn 16 Temmuz 1997 tarihli akam haberlerinde, tutuklanma haberim, ilk haber olarak
duyuruluyordu. Tutuklanma srasnn Meral Akener ve Tansu iller'e geldii eklinde yorumlar yaplyor,
grntlerim, Akener ve il-ler'inkilerle birlikte televizyonlarda yer alyordu, in ilgin yan, hangi maddeden
yarglanacamz bile bu haberlerde telaffuz ediliyordu. 17 Temmuz 1997 tarihli gazetelerin byk blm
konuyu manetlerine tam, byk puntolu balklarla olay duyuruyordu. Yine fotorafm, iller ve
Akener'inkilerin yannda yer alyordu.
Radikal gazetesi, srmanet ve tam sayfa olarak verdii haberde, 'Orakolu hapiste', 'Genelkurmay'dan
iller'e soruturma', 'Akener'e azmettirme sulamas' balklarna yer veriliyordu. Haberde, zetle unlar yer
alyordu:
"ember daralyor. Genelkurmay, eski Babakan Yardmcs Tansu iller hakknda, CIA ajanl
sulamasyla soruturma balatt. iller'in sulu olduu kanaatine varlrsa, hakknda dava almas talebinde
bulunulacak."
Hakkmda kan haberlerde, 'casusluk' suu nedeniyle tutuklandm bilgisi yannda, 8 yl hapis cezasna
arptrlacam ynnde yorumlar da yaplyordu, i o kadar ilerilere gtrld ki baz televizyon kanallar,
askeri mahkemece hakkmda idam cezas verilecei nkabulnden hareketle ekranlarnda idam sehpas
grntlerine yer veriyordu. 'Orako-lu'na kelepe' bal ile kan bir haber ise tam anlamyla gerek dyd.
Zira cezaevine gtrlrken kesinlikle kelepelenmedim.
Bu haberler, toplumu yanl bilgilendirip ynlendirmeye dnk bir plann parasyd.
Bir dnem devlete Emniyet istihbarat Dairesi Bakanl, ileri Bakanl ve Babakan Yardmcl
yaparak hizmet etmi insanlar, tamamen hukuk d ve keyfi sulamalarla karalanmaya ve medya tarafndan
adeta lin edilmeye allyordu.
Refahyol Hkmeti bu lkenin hkmeti deil miydi? Yoksa bu hkmet, baka bir devlet hesabna m
alyordu? yle ya, askeri savclk tarafndan hazrlanan iddianamede, Emniyet istihbarat Daire Bakan'nn,
kendisine gelen bilgi ve belgeleri Trkiye Curnhuriyeti'nin devlet hiyerarisi iinde, ileri Bakan'ndan
balayarak Cumhurbakan'na kadar uzanan bir silsileye iletmesi, baka bir devlet lehine yaplm br istihbarat
faaliyeti kabul ediliyor, casus ve vatan hainlii sulamalarnda bulunuluyordu. Yoksa evik Bir dneminde, baz
askeri klalarn kaplarna aslan 'Orduya sadakat erefi-mizdir' szndeki 'Orduya sadakat' kavram, vatana ve
millete sadakat ve hizmetten daha m n planda tutulmak isteniyordu? Askeri savcnn, emir-komuta zinciri
iinde hareket eden bir kii olduu dnlrse, basna el altndan szdrlan hazrlk tahkikatna ait gizli kalmas
gereken bilgi ve belgeler, aratrlmadan, soruturulmadan ve en nemlisi hibir ekilde muhakeme edilmeden
baz gazete ve televizyonlarda nasl olup da haber olabiliyordu? lkemizde medya casus kelimesinin anlamn
bilmiyor muydu? Yoksa emir-komuta zinciri iinde gazetecilik yapmak daha m kolayd?
bugne dnmek istemiyor. Ancak cezaevi komutannn "Ho geldiniz" sz ile kendime geliyorum.
Komutana baktmda yz birden tandk geliyor. Nide I Emniyet Mdrl grevim yrttm srada,
Nevehir Alay Komutan olduunu hatrlyorum. u kaderin garip cilvesine bakn ki yllar nce birka ilin valisini,
emniyet mdrn ve alay komutann bir araya getiren 'l koordinasyon toplantlar'nda devletin gvenlii iin
alnacak tedbirleri tarttmz birinin nne, imdi devlet aleyhine su iledii iddia edilen birisi olarak
kyordum.
Bu ar ruh hali inde, imde patlayan volkanlar sndrmeye alarak, u an bile hatrlayamadm 35 dakikalk bir konuma yapyoruz, birlikte ay iiyoruz. Albay, bana cezaevinde her zaman birlikte voleybol
oynayabileceimizi sylyor. Beni cezaevine getiren tuamiralle vedalatm m? Albayn odasnda birlikte
miydik? Bunlar hi hatrlayamyorum.
Daha sonra Cezaevi grevlisi baavuun odasna gidiyor, burada gri renkli mahkm elbisesini
giyiyorum. zerimdeki takm elbise, gmlek, kravat, cep telefonu ve dier zel eyalarm teslim ediyor, uzun
yllar boyunca saysz suluyu yolladm parmaklklarn te tarafna geiyorum.
Hayatmn bir dnm noktas... Cezaevine giri kapsnn nnde bulunan ve avukatlarla grme yeri
olarak kullanlan blmden, koularn olduu ksma alan ve oradan uzun bir koridora kan blmn demir
kap kilitleri ald.
Koridorda 20-30 metre gittikten sonra 'subay kouu' olarak adlandrlan br kouun nnde durduk.
Grevli gardiyanlar, demir kapnn kilitlerini aarak beni kouun ierisine braktlar ve arkamdan ayn ekilde
kapy kilitlediler, ieri girdiimde byk bir odann iinde 40-50 ranzadan oluan yataklarn, kouun hemen
giriinde kk bir mutfan ve mutfan arkasnda tuvalet ve dularn bulunduunu grdm. Kou duvarnn
neredeyse tavana yakn blmlerinde, dikdrtgen eklinde ve yaklak 20 santime l metrelik iki adet pencere
bulunuyordu, iimin skldn hissettim.
Dary grebilmek iin uzun yllar yatl olarak okuduum polis kolejinin yatakhanelerinde kaldm
sralarda yaptm gibi st pencerelerin nnde yer alan ranzalardan birinin st katn seerek, eyalarm
yatan stne koydum. O srada kouta bulunan ve Trk Silahl Kuvvetler'nde grevli olduklar srada eitli
sulardan mahkm olan ve mahkemesi devam eden subay ve astsubay tutuklular yanma gelerek gemi olsun
dileklerini ilettiler. ok yorgun ve skntl olduumdan, koutaki tutuklularla ksa bir sohbetten sonra 57
gnm geireceim ranzaya karak, bir mddet yar uyank yar kbuslar grerek dalmm.
Bir mddet sonra koutaki arkadalar beni uyandrdlar. Televizyonlarda tutuklanm, boy boy
fotoraflarmzla sslenen iller'li, Akener'li senaryolar ve ne kadar ceza alacam anlatlyordu. Anlalan
medyadaki 'baz aktrler' rollerini iyi ezberlemilerdi. Kouun iinde bir renkli televizyon bulunuyordu. Hatta
Cine 5 yaynlan ifresiz olarak gsteriliyordu. Haftann her gn scak su akyordu. Kouta her gn kiilik
bir nbeti heyeti bulunuyordu. Bu grevliler, o gn iin kou mutfann ve tuvaletlerin temizlenmesi,
yemeklerin alnarak datm grevlerini stleniyorlard. Bu , kouta bulunan ve saylar 30 ila 50 arasnda
devaml olarak deien tutuklu ve hkmller arasnda sra ile yaplyordu. Rtbeler geersizdi. En kk
rtbeli astsubay ile albay ayn statye ta-biydi. Gnde bir kez l saatliine avluya klyordu. Avlunun drt taraf
tutuklu koularyla evriliydi. Buras yaklak 150-200 metrekarelik bir yerdi. Duvarlarn ykseklii nedeniyle
yalnzca gkyzn grebiliyordunuz. Tutuklu ve hkmller sra ile bu avluyu kullanyorlard. Biz cezaevinin
giri katnda bulunuyorduk. Alt katlarda yer alan koularda, 12 Eyll dneminde birok tutuklu ve
hkmlnn kaldn, ektikleri eziyetleri kou arkadalarmdan dinlemitim. Ancak cezaevinde kaldm sre
iinde buralar hi grmedim.
Kouta kaldm ilk gnn sabah, erken saatlerde kalkarak dier tutuklular ile birlikte tutuklu
elbiselerini giydim. Bu elbise, gri bir pantolonla yine gri boazl bir ceketten oluuyordu. Polis kolejinde yatl
olarak okurken giydiim elbiseyi hatrlatt bana. Bu nedenle fazla garipsemedim. Ancak 11 Eyll gnk ilk
durumada, kameralarn ve objektiflerin karsna bu elbiseyle karldmda, televizyon ve gazetelerde beni
grenlerin ok zldklerini, byk tepki gsterdiklerini ve bana gerekten hakszlk yapldnn bir kez daha
anlaldn, tahliye edildikten sonradaki gnlerde karlatm hemen hemen herkes ifade etmiti. Herkes
bana neden bu elbiselerin giydirildiini sormu ve bu durumu gerekten yadrgadklarn belirtmiti.
Sabah saym, subay kouunda, grevli sivil veya asker gardiyanlar tarafndan yaplyordu. Genelde
astemen rtbesinde grevliler saym yapyorlard. Erler iin Mamak Askeri Cezaevi ok daha zor bir yerdi.
Erlerin saymlar, avluda, askeri itima dzeninde yaplyordu. Ayrca devaml olarak eitime ve ok sk disipline
tabi tutuluyorlard. Baz kou arkadalarm, erlere grevli gardiyanlarca ok kt muamele edildiini
sylyorlard. Kimi geceler, er tutuklularn koularndan gelen lk ve feryatlar, bulunduum kouun
kasvetli havasn biraz daha arttryordu.
Kouta yattm ranzann kk penceresinden darya baktmda, yalnzca avluyu grebiliyordum.
Gkyzn ancak avluya ktmz bir saatlik sre iinde grebiliyordum.
Cezaevinde kaldm sre iinde, henz devam etmekte olan bir davay etkileyecek ekilde yaynlar
yapan ve yalan yanl haberlerle olay devaml olarak gndemde tutmaya alan anl medyamz byk bir
fke ve hayretle izliyordum. Bu srete en ok canm skan haberler de Mamak Askeri Ce-zaevi'ne getirilirken
grevlilerce kelepelenmediim halde "Orakolu'na asker kelepesi" balyla verilen haberdi.
O eterin beteri vard. Subay kouunda bulunan tutuklu ve hkmller er kogularndakilere nazaran
ok daha iyi artlarda yayorlard. stelik subay kouuna girdiim lk gnden tibaren, kouta bulunan
tutuklulardan, hi beklemediim lde byk bir yaknlk ve ilgi grdm. Kesinlikle bana kou inde hibir
grev verilmedi, hibir i yaptrlmad. Bunun ynetimden gelen bir emir yznden mi olduunu, yoksa kou
arkadalarmn kendi sevgi ve sayglarndan m kaynaklandn hi renemedim.
Ancak Deniz Kuvvetleri Askeri Savclk ve Mahkemesi'nde tutuklandktan sonra askeri savc ile ba baa
yaptm grmenin, beni er kouundan subay kouuna tadn, bilaha-re rendim. evik Bir'e ar
derecede bal baz komutanlar, benim er kouuna konmam ynnde cezaevi ynetimine bask yaptklarn,
ancak daha sonra benim askeri savc ile yaptm zel grmeden sonra bu isteklerinden vazgetiklerini
duymak beni artmamt.
yle ya, siz Emniyet istihbarat Daire Bakan'n sahte evrakla cezaevine koyacaksnz. (Askeri
mahkemenin gerekeli hkmnde sahte evrak dzenlendii karar yer ald.) Cezaevine koyduunuz yetmezmi
gibi, bir de bu kiiye cezaevinde de eziyet etmek iin gerekli artlan hazrlayacaksnz ki anlasn, evik Bir ekibi
ile dalamak neymi? Ancak hesaplar tutmam, hibir hukuki mesnede dayanmayan abalan boa km,
planladklarnn tam tersi bir neticeyle kar karya kalmlard. Herhalde Allah'n ela bir hesab olduunu, 28
ubat sreci iinde yaanan pek ok olayda grld gibi hesaba katmamlard.
Cezaevine girdiim ilk gnden tahliye olduum gne kadar, burada geirdiim 57 zorlu gn boyunca
bana her konuda yardmc ve destek olan kou arkadalarm hibir zaman unutmayacam ve onlar daima
sevgiyle hatrlayacam, bu vesileyle bir kez daha ifade etmek isterim.
Telefonla grme iznimi kullanarak lk nce eimi ve kzm aradm. Benimle gzyalar iinde, buruk
bir sevinle konutular. Hayatmdan ve salmdan endie ettikleri anlalyordu. Onlar teskin etmeye alarak
lerini ferah tutmalarn syledim. Onlar her gn arayacam syleyerek telefonu kapadm.
Daha sonra eski ileri Bakan Meral Akener'i aradm. Konumasndan, aramamdan rahatsz olduunu
anladm. Zaten kendisi de bu rahatszl fade etti. Bundan sonra benden avukatlarla grmemi isteyerek
onlarn kendisine yaptmz grmelerle ilgili bilgi vereceklerini syledi. Bir daha cezaevinden Akener'i
aramadm. Daha sonra Hanefi Avc'y arayarak cezaevine gelmesini istedim. Bir-iki gn sonra Hanefi Avc,
yannda okumam in baz kitaplar ve kk transistorlu bir radyo da getirerek ziyaretime geldi. Hanefi
Avc'dan, davann hassasiyetinden tr, Suat elebi dndaki avukatlar hakknda bir aratrma yapmasn
istedim. Hanefi Avc'yla daha sonra yaptmz bir grmede, Avc'nn, Nail Karaarslan isminden rahatsz
olduunu anladm. Avukat Nail Karaars-lan'n kardei, Emniyet istihbarat Dairesi'nde ube mdr olarak grev
yapyordu ve Mehmet Aar sevgisiyle tannyordu. Sannm, rahatszlnn nedeni buydu. Akener'in gnderdii
avukatlar Turgay zdoan ve Erturul Yaln'n ise baz ilikileri nedeniyle avukatlktan ekilmeleri ve olayla
ilgilenmemeleri konusunda hemfikir olduk. Hanefi Avc, bakan ile grerek bu kiilerin olayla ilgilenmemeleri
hususunu bildirecekti. Sonu olarak Suat elebi ile Nail Karaarslan'n vekletlerinin devam etmesine karar
verdim.
Bu arada politik gelimeleri de yakndan izliyordum. Re-fahyol Hkmeti keye sktrlmt. imdi
hedef, DYP lideri iller'di. evik Bir ekibi, iller'i harcamak uruna TSK'yi politikaya alet etmekten
ekinmiyordu. Emniyet istihbarat Dare-si'nin hiyerarik dzen iinde Cumhurbakanl'na ilettii BG belgesi,
dnemin Cumhurbakan Demirel'in elini askere kar glendirmiti. BG belgesinden nce Trk demokrasisi
iin ciddi tehlikelerin kapda olduunu gren ve buna kar aresiz grnen Cumhurbakan, bu belgeden sonra
inisiyatifi eline alarak 28 ubat' kullanm ve dnemin Genelkurmay Genel Sekreteri zkasnak Paa'nn da
basna aklad gibi, o dnemde 28 ubat'n baarya ulamasnda byk katklar salamt.
Bu srete, herkesin kendine gre bir hesab vard. Ama bu hesaplarn ou tutmad. Hesaplar en ince
ayrntsna kadar ekillendirenler, daha nce de belirttiim gibi Allah'n adaletini hi dikkate almamlard.
kendilerinden benim iin yardm istenmesi gerektiini" sylyordum. Bununla amacm, bizi dinleyenlerin, bizi
aciz duruma drdklerini ve bizim birbirimize dtmz sanmalarn salamakt. Bu ekilde, mahkemede,
panik iinde birbirimizi sulayacamz ve bu yolla kamuoyu nnde kk deceimizi sanacaklard. Bir ve
ekibi, durumann kamuoyuna ak yaplmasyla arkamzdaki kamuoyu desteini kendi lehlerine evirmeyi
isteyeceklerdi. Yanlma ya aktm. Bizi hukuksuzca yarglamak isteyenler, yaptklar hakszl perdelemek ve
kamuoyuna bu tutuklamann ve alan davalarn hakl olduunu kantlamak amacyla yarglamann kamuoyuna
ak bir ekilde yaplmasna karar vermilerdi. Askeri savclk, hazrlad ilk tahkikatta elinde bir delil bir belge
olmadn gryor, belki cezaevinden yaptmz telefon grmelerinden bir delil karabileceklerini
zannediyordu. Oysa ki 'ava giden avland'.
Kadir Sarmusak, daha nce kararlatrdmz gibi, gerek cezaevi iinde gerekse de daryla yapt
telefon konumalarnda benim ve Hanefi Avc'nn aleyhinde konumalar yapyordu.
Bu konumalarda, kendisini bu skntl duruma benim ve Hanefi Avc'nn drdn ama mahkemede
bizlerle kesinlikle hesaplaacan, btn gerekleri anlatacan sylyordu. Bu konumalar, cezaevinde
yanklanyordu. Hatta bir gn, iin asln bilmeyen subay kouundaki baz arkadalarm, bana "Abi, bu haddini
at. Sizin iin atp tutuyor. sterseniz, buna iyi bir ders verelim" dediler. Ben de "Bunu daha sonra hallederiz"
diyerek olay geitirdim.
Cezaevine girdiim gnden itibaren, cezaevinin ok ilgin ziyaretileri olmaya balamt. O gne kadar
cezaevinde tutuklu veya hkml bulunan astlarn bir kere bile ziyaret etmemi kimi st dzey subaylarn
ziyaretleri, birdenbire sklamt. Her ne hikmetse, bu ziyaretiler, ziyaret ettikleri kiilere, benim cezaevindeki
ruh halimi, salm ve durumumu soruyorlard. Birka subay arkadamdan ayr ayr bu ynde bilgiler aldm.
Herhalde beni ieri attran evik Bir, moralimin dzgn olup olmadn merak ediyordu. Sa olsun, sayesinde
ok daha iyiydim. Hem epey kilo vermi hem de dzenli olarak spor yaptm in kondisyonumu st seviyelere
karmtm.
iddianame, cezaevinde 15 gn geride brakmama ramen bir trl gelmiyordu. Ama sa olsun medya,
olay gndemden drmyor, her gn konuyla ilgili yeni ve aslsz iddialar ortaya atyordu.
Suat elebi'ye Deniz Kuvvetleri Askeri Savcl ve Adli Mavirlii'nde pek ok zorluk karld. Savunmaya
likin evrak ve belge istemleri, ou zaman reddedildi. Savunmaya ilikin pek ok nemli belge ve evraka
ulaabilmemiz, ar derecede zor oldu.
13 Austos 1997 tarihli Milliyet gazetesi: Birinci sayfadan srmanet ve byk puntolarla verdii
haberde; 'ite kstebek iddianamesi' Refahyol dneminde, ordudan belge ve bilgi casusluu davas ald.
Askeri savclk, aralarnda Orakolu ve bir albayn da bulunduu alt kii hakknda hapis cezas istiyor. Deniz
Kuvvetleri Askeri Savcl'nn iddianamesinde, emniyet iinde bir etenin varl u szlerle aklanyor: "Sistem
d bir alma grlmektedir" ifadelerine yer veriyordu.
Blent Orakolu ve Meral Akener'in kk fotoraflarnn yer ald 3 balkta ise unlar yazlmaktayd:
'Yukaryla konuaym.' Askeri savcnn hazrlad 8 sayfalk iddianamede, olaylarn Akener'in emniyete
yapt 'Geceyan-s baskn' ile balatld ifade edildi, iddianamede, Blent Orakolu'nun istihbarat Daire
Bakanl'na atanmas srasnda Genel Mdr Alaaddin Yksel ve Mstear Teoman n-san'n, bakan 3-4 kez
ikaz ettikleri, Akener'in ise 'Yukar ile konuaym' dedii vurguland.'Gizli belgeler': iddianamede, Onba Kadir
Sarmusak'n Deniz Kuvvetleri'nden gizlice alarak Orakolu'na ilettii belgeler yle sraland: Gizlilik dereceli
adet mesaj, Beykoz'da ina edilen Fetih Klliyesi'ne ilikin komutanlklara yazlan belge, 'Bat alma Grubu'na
ilikin bilgisayar kts, Orgeneral evik Bir imzal iki sayfa yaz ile 5 sayfalk eki.
Medyann snr tanmaz tutumu devam ediyordu. Hrriyet, Sabah, Akam ve dier gazetelerde
iddianame ile ilgili haber ve yorumlara, fotoraflarmzla birlikte ba sayfalarda yer veriliyordu. Ne kadar ceza
alacamzdan tutun da DYP lideri iller ve eski ileri Bakan Akener'le ilgili iddialara kadar bir yn uyduruk
ey, haber olarak yaymlanyordu. Henz iddianame ahsma veya avukatm Suat elebi'ye tebli edilmemiti,
iddianame, medyada yaymlandktan ancak bir hafta kadar sonra Mamak Askeri Cezaevi'nde ahsma tebli
edildi. Benden bir gn nce de avukatm Suat elebi'ye tebli edilmiti.
Mamak Askeri Cezaevi'nde ilk aym gemiti. Cezaevi artlarna ok ksa srede uyum salamtm.
Srekli spor yapyor, duumalara hazrlanyordum. O gnlerde Yunanistan iin casusluk yapmak sulamas ile
cezaevine rtbeli subay ve astsubaylardan 3-4 kii gelmiti. Bu ahslar hakknda henz iddianame
hazrlanmamt ve hazrlk soruturmas ise devam ediyordu. Ancak bu kiiler hep birlikte subay kouunda
kalyorlard. Bu grevliler iin baka bir devlet hesabna almak ve Trk Silahl Kuvvetleri'ne ait gizli ve
stratejik deerdeki bilgi ve belgeleri bu devlet ajanlarna para karl satmak iddias olmasna ramen bir
arada kalmalarna ve grmelerine snr getirilmiyordu.
Buna ramen bana ve Kadir Sarmusak'a, ayn cezaevinde farkl koularda bulunmamza ramen
grme yasa koyan nasl bir anlayt? Hl anlayabilmi deilim. Ama undan eminim ki o dnemin gl
ismi evik Bir ve ekibi kastl olarak zerimize geliyor, hukuk ve demokrasiyle badamayan davranlar, bana
ve arkadalarma reva grlyordu.
Darbe akaklar
Ancak elimiz kolumuz bal bir halde, medya kurulularna hakkmzdaki iftira ve maniplasyon amal
haber ve yorumlara cevap veremeyecek bir durumda cezaevindeyken Milliyet gazetesi, 11 Austos 1997
gnnden balayarak 15 Austos 1997 gnne kadar srmanet ve tam sayfa olarak drt gn boyunca
dnemin Deniz Kuvvetleri Komutan Gven Erkaya ile Yavuz Donat'n yapt rportaj yaymlyordu.Ayn ekilde
Hrriyet gazetesi de Sedat Ergin'in kaleminden, 22 Austos 1997'den balayarak 10 holm halinde '90 scak
gnn hikyesi: Frtna dosyas' adl yaz dizisiyle tek tarafl ve yasalara aykr bir ekilde (devam eden bir
davada askeri mahkemeyi etkileyerek) kamuoyunu maniple edecek yaynlar yapmt.
imdi bu satrlar araclyla bu deerli basn mensuplarna sormak istiyorum: Hani gazetecilik etii?
Yasalara, kiilik haklarna hi mi saygnz yok sizin? Kendinizi byk gazeteci Uur Mumcu'nun izdii gerek
gazetecilik erevesi iinde nereye koyuyorsunuz? Yoksa siz, devaml gllerin yannda olan, onlarn verdii
bilgi krntlarn satrlarna tamak iin her trl gazetecilik ilkelerini gz ard edenlerden misiniz?
28 ubat dneminin gl Genelkurmay Genel Sekreteri Erol zkasnak Paa'nn Sedat Ergin'le ilgili
syledikleri ne kadar manidar!
Hatrlanaca gibi, Hrriyet gazetesi, 28 ubat dneminde isimsiz bir komutana atfen 'Silahsz Kuvvetler'
haberini verirken bu aklamay yapan komutann kimliini gizli tutmu ancak Tmgeneral Erol zkasnak'n
gazeteci Sedat Ergin'e haber kaynann kimliini srarla sormu, Ergin ise haber kayna komutann kimliini
aklamam ve bu konuda Erol zkas-nak'a bilgi vermediini belirtmiti.
Hazrlanan senaryo gerei zincirin son halkalar da tamamlanyordu. Sahte evrak, belge ve ikence
yaplarak elde edilen bir iddianameyle balayan sre; tm bu hukuksuzluklar gizlemeye ve kamuoyunu
maniple etmeye dnk yaynlarla tamamlanyordu. Szde saygn baz gazeteciler kullanlarak hukuk bir kez
daha ayaklar altna alnyordu. Esasen hukuk, bu davada bandan beri gz ard edilmiti. MGK toplantlarnda
yaplan konumalarn aklanmas kesinlikle yasak olmasna ramen bu kural, bata eski Deniz Kuvvetleri
Komutan Gven Erkaya ve Sedat Ergn'e bilgi veren MGK yetkilileri tarafndan gz ard ediliyordu. Yavuz
Donat ve Sedat Ergin, bu yaz dizilerini, kendiliklerinden mi hazrladlar? Yoksa kendilerine bu konuda grev mi
verildi? Herhalde yaz dizilerinde yer alan kimi gizli bilgileri nasl elde ettiklerine ilikin makul bir aklamalar
vardr?
28 ubat'la ilgili olarak ok nemli aklamalar ve itiraflarda bulunan zkasnak Paa, keke
aklamalarna devam etse de 28 ubat'ta generallere yaranmak iin trl aklabanlklar yapan, haber
kaynaklarn Genelkurmay'a ya ekmek iin ele veren dier gazetecileri de aklasa... Herhalde
demokrasimizin gelimesine byk katklar salam olur.
BG, grevine devam ediyor, rtica gcn daima sokaktan alr. rtica, ran'a seimle mi geldi? te
bunun iin nlem gerekir. nlemi emniyet alacak. Yetmezse Silahl Kuvvetler alacak. Asker bu nlemi ald. Bu,
Bat alma Grubu'dur. Yerinde bir nlemdir ve devam ediyor.Bu rportajn tamamn buraya almak mmkn
deil. Zaten gerekli de deil. Zira bu ifadelerbile, Erkaya Paa'nn tavrmn ne olduunu ortaya koymaya
yetmiyor mu?
Hakkmda iddianame hazrlanrken yarglamam yapan kuvvetin komutannn, bu szleriyle ddianameyi
hazrlayan askeri savcy ve yarglamay yapacak askeri mahkeme heyetini etkilemek istedii ok ak deil
mi?Biraz da Sedat Ergin'in 'gizli MGK grmelerinden alntlar yapalm.
Erbakan: (rticac subaylarn ihrac konusunda) Bu konu iyi tetkik ediliyor mu? Bize gelip "Namaz
kldmz iin atldk" diyorlar.
Org. evik Bir: Sayn Babakan, bu konu 40 imzadan getikten sonra bu toplantya getiriliyor.
Erbakan: Elbette, elbette ama "Eimin bann kapal olmas sebebiyle ordudan karldm" diyorlar da...
Org. Hikmet Kksal; Fevkalade mteessirim. Byk znt duydum.
Erbakan: Hayrdr paam!
Org. Koksal: Sizin bu beyanlarnz onlara cesaret veriyor. Sizin bu tavrnzdan g alyorlar.
Erbakan: Disiplin ilemi yapmanz gayet tabiidir.
Rahmetli Erkaya'nn bu szlerini okuyunca ister istemez Korkmaz Yiit aklma geliyor. Banka
hortumlaycs, Alaadin akc gibi mafya liderleriyle ibirlii nedeniyle Trkbank yolsuzluu davasndan
tutuklanan ve yarglamas halen devam eden, Nesim Malki cinayetine de adnn kart iddia edilen bir
iadam. Bu muteber (!) iadamn zamann Babakan ve ANAP lideri Mesut Ylmaz'a tavsiye eden, referans
olan kii ise Gven Erkaya Paa. Bu aklamay yapan kii ise o dnem Trkiye Cumhuriyeti'nin Babakanl
grevini yrten ANAP lideri Mesut Ylmaz.
Unutkan Bakan Akener ve Bir Garip Rapor
22 Austos 1997 tarihli Hrriyet gazetesinde kan, Sedat Ergin tarafndan kaleme alnan "Refahyol'u
iktidardan Uzaklatran 90 Scak Gn" adl yaz dizisinin ilk blmnde yer alan balklar u ekildeydi:
'Masada unutulan casusluk raporu'.. Trkiye'yi kartran kstebek olay, eski ileri Bakan Akener'in
MGK toplantsndan karken masada unuttuu casusluk raporu le patlad. Unutkan Bakan, gizli istihbarat
raporunu burada unuttu. Cumhuriyet tarihnin en ilgin kstebek olayn ortaya karan gelime, 26 Nisan tarihli
MGK'de balad. MGK grevlileri akn Bakan Akener'in oturduu yerde masann stnde kalan bloknot ve
kalemleri toplarken ilk bakta anlam veremedikleri tuhaf bir belge buldular.
Bu belge, bir Blent Orakolu yapanyd ve kyametin habercisiydi. Meral Akener'in oturduu yerde
masann stnde duran bir dosya ierisinde, tek sayfalk imzasz bir not vard. st dzey askerlerin dakika
dakika hareketleri, Genelkurmay'a ve Milli stihbarat Tekilat'na girip kanlar kayda geirilmiti. akn Bakan
Akener'in toplantdan sonra masada unuttuu bu not, devletin zirvesine yldrm gibi dt. Genelkurmayhkmet ilikilerinde trmanan gerilim, iki hafta sonra Deniz Kuvvetleri Komutanl'nda ortaya karlan
Sarmusak skandal-na giden srecin ilk adm oldu. iller ve Akener'in inkrlarna ramen, her ey apak
ortadayd. Akener'in istihbaratlar, Genelkurmay'a girip kanlar, MT', st dzey komutanlarn tm
hareketlerini kontrol altna alp filemeye balamt. Byle bir casusluun cumhuriyet tarihinde benzeri yoktu.
MT'e giden subaylar filenmi.. Akener'in masada unuttuu belge, 'yukardan' gelen telkinlerle mart
aynn ortasnda, stihbarat Dairesi Bakanl'na getirdii Ora-kolu'nun tespit edilen lk icraatyd. ki blml
notlarn birinci blmnde, Genelkurmay'a yaplan nemli gir-klar, bir dizi plaka numaras, bu plakalarn
kime ait olduuna ilikin bilgiler ve isimler yer alyordu.
rnein, MGK Genel Sekreteri Orgeneral lhan K-l'n Genelkurmay'a giri yapt, ardndan ankaya
Kk'ne gittii, yeniden Genelkurmay'a dnd, saat saat yazlyd. Komutanlar, polisin kendilerini
gzlemekte olduunu ilk kez o gn, yani 26 Nisan tarihinde anladlar ve dehete dtler.
kinci blmde ise polis casuslar, gzlerini MT'e evirmiti. Her ey yine dakika dakika not edilmiti.
Anlalan Blent Orakolu, MT'in evresine de bir gzleme a kurmutu. Bu blmde, MT'e yaplan giri ve
klara ilikin tespitler, plaka numaralar, simler yer almaktayd. Orakolu, MTin Yenimahalle'deki merkezinin
giri kaplarnn evresine de bir gzleme a kurmutu. Nottan anlaldna gre MT' ziyaret edenler
arasnda Genelkurmay Ba kanl'ndan drt temsilci de vard. Bu nitelikte bir olay, cumhuriyet tarihinde ilk kez
meydana geliyordu. Asli grevi, asayii koruma ve terrle mcadele olan Emniyet stihbarat, en nemli
nceliini devletin iki nemli kurumu Genelkurmay ve MT' takibe vermiti. Genelkurmay ve MT'e gelip
gidenler, polis casuslar tarafndan gnlk olarak izleniyor, bu ziyaretlerin iaret ettii faaliyet istihbarat
gzyle 'kymetlendiriliyor', bilgi notu halinde Orakolu'na, ondan da Meral Ak-ener'e letiliyordu.
Akener'in de bu bilgileri hangi st makama ilettiini tahmin etmek hi de g deildi. ileri Bakan'nn
MGK salonunda unuttuu stihbarat notu, Genelkurmay ile Milli stihbarat Tekilat arasnda bir dizi toplantya
yol at. Bu toplantlarda, polis stihbaratnn gzetleme faaliyetlerine kar ne gibi nlemler alnaca tartld.
MGK grevlileri bu notu hemen Genel Sekreter'e ilettiler, tabii oradan da karargha.
Akener'in masasnn zerinde unuttuu bu not, Genelkurmay Karargh'nda tam anlamyla bir ok
etkisi yaratyordu. Komutanlar lk defa, emniyet iinden kendilerine ynelik byle bir istihbarat almasnn
balatldn reniyorlard. lk nlemler, daha o anda dnlmeye baland. Genelkurmay'n ald ilk nlem,
kuvvet komutanlklarnn uyarlmasyd.
Genelkurmay Bakanl, kuvvet komutanlarna yollad bir talimatla ald 'duyumlar' aktararak giri ve
klarda evredeki pheli kiilere kar dikkatli olunmasn stedi. Genelkurmay Kararghnn evresinde 'kar
gvenlik nlemleri' alnd.
Mays ortalarnda yeni bir gerginlik patlad. Ankara'da Zrhl Birlikler Komutanl evresinde dolaan 34
EE 330 sivil plakal bir Mercedes'te bulunan iki kiinin polis olduu anlald. Mercedes'in de stanbul Emniyeti
Asayi Mdrl'ne ait olduu tespit edildi.
Genelkurmay stihbarat, yapt inceleme sonucu, Mercedes'n stanbul Emniyet Mdrl Asayi
ube Mdrl'ne ait resmi bir polis tat olduunu tespit etti. Genelkurmay stihbarat Bakan Korgeneral
etin Saner, Emniyet Genel Mdrl'ne olay anlatan sert bir protesto yazs gnderdi.
Genelkurmay'a yant verme grevi, stihbarat Bakan Blent Orakolu'na dt. Orakolu, yantnda,
ikyete konu olan grevlilerin sivil polis olduklarn kabullendi ve yle dedi: Sizinle bir ilgisi yok. Baz kanun
kaaklarn alyorlarm. Nitekim yakalamlar.
Asker kesiminde polise dnk gvensizlik had safhaya varmt. Komutanlar, polis tarafndan
gzetlendiklerini biliyorlard. Polisle asker arasnda tam bir sinir sava sryordu. Bugnlerde MT'te
dzenlenen bir deerlendirme toplantsna katlan drt yldzl tannm bir general, toplantdaki eitli bakanlk
yetkililerine yle demiti: Burada olduunuza gre hepiniz filendiniz. Salonda bulunan st dzey brokratlar,
MT tarafndan filendiklerini zannettiler. Oysa orgeneralin kast, ieri girenlerin dardaki polis stihbarat
tarafndan filendikleriydi.
Henz Onba Sarmusak krizi patlak vermemiti. Ancak 12 Mart tarihinde Emniyet stihbarat'nn bana
getirilen Blent Orakolu'nun ilk nemli icraatnn, askeri bir darbeyi nceden haber alabilmek iin giritii
rgtlenme olduu anlalyordu.
Orakolu'nun organizasyonunun yalnzca uzaktan gzleme faaliyeti ile snrl olmad, bizzat Deniz
Kuvvetleri Komutanl'nn iine casus soktuu, sonradan mays aynn ortalarnda Onba Kadir Sarmusak
skandalnn patlak vermesiyle ortaya kacakt.
Onba Sarmusak, Deniz Kuvvetleri stihbarat Bakan-h'ndan dar kard belgeleri Orakolu'na
iletmi, bu belgeler Akener ve ardndan iller zerinden Babakan Necmettin Erbakan'a ulam, Erbakan
belgeleri Cumhurbakan Sleyman Demirel'e gtrerek ikyet etmi, Demirel, belgeleri Genelkurmay Bakan
Karada-y'ya vermi, belgeler son aamada k yeri olan Deniz Kuvvetleri Komutanl Kararghna geri
dnmt. 'Sarmusak skandali' patlak verdiinde, askerler asndan hi de artc bir haber olmamt.
Nitekim Genelkurmay Bakan Orgeneral Karaday, 31 Mays tarihli Milli Gvenlik Kurulu toplantsnda
yalnzca Sarmusak skandalim gndeme getirmemiti. Kara-day'nn konumasnda pek ok kiinin dikkatinden
kaan u cmlesi, 26 Nisan'da MGK Salonunda bulunan istihbarat notunun bir birikimiydi: Bir sredir,
Genelkurmay ve baz askeri birliklerimizin polis tarafndan gzetlendii yolunda duyumlarmz var. Bu, bizi
fazlasyla rahatsz etmektedir. Devletin bir kurumunun bir baka kurumu gzetlemesi, devlet asndan kabul
edilebilir bir yntem deildir.
Babakan Yardmcs iller ve ileri Bakan Akener, Orgeneral Karaday'ya verdikleri yantlarda,
masaya getirilen hususu nkr edeceklerdi.
Sedat Ergin'in yaz dizisi 22 Temmuz 1997'den l Austos 1997 tarihine kadar yaymland.
unutulmutu! Meral Akener'e ait olduunun kant ise Meral Akener'in MGK'de oturduu koltuun nne denk
gelen masada bulunmu olmasyd.
Bu raporu kimler bulmutu? MGK toplantsnn bitiminden sonra herhalde temizlik yapan grevliler bu
raporu buldular ve yetkililere haber verdiler. Yetkililer de hukuk kurallan iinde bu raporun ne ekilde ve kimler
tarafndan bulunduunu zapta geirdiler ve bulan grevlilerin ifadesini de zabtla tevsik ederek bylesine
nemli bir konuda askeri savcla su duyurusunda bulundular.
Yaz dizisine gre bu rapor, 26 Nisan 1997 tarihli MGK toplantsnn bitiminde bulunmutu. MGK
toplantlar genelde ankaya'da Cumhurbakanl Kk'nde yaplr. MGK n provas ise MGK'de yaplr. MGK
toplants n provasna ise ileri bakanlar katlmaz. Bakan temsilen Emniyet Genel Mdr veya istihbarat
Daire Bakan veya ikisi birlikte katlr. 26 Nisan 1997 tarihli MGK toplants ankaya'da yapldysa buradaki
grevlilerin bu raporu bulmas gerekirdi.
Rapor, imzasz ve balksz olmasna ramen, Ergin'e gre raporun iinde devlet kurumlarn birbirine
drebilecek, bu kurumlar arasnda gvensizlik yaratabilecek istihbarat almalar mevcuttu. Bu rapora gre
Genelkurmay ve MiT, Emniyet Istihbarat tarafndan gzetlemeye alnmt. Genelkurmay Karargh'na yaplan
nemli giri-klara ilikin tespitlerle bu tespitlerde bir dizi plaka numaras ve plakalarn kime ait olduuna
ilikin bilgiler ve isimler de yer alyordu. rnek veriliyor. MGK Genel Sekreteri Orgeneral ilhan Kl'n
Genelkurmay Karargh'na ne zaman, saat kata giri-k yapt ve buradan ankaya Kk'ne gittii ve
dnd saat bilgilerinin yer ald iddia ediliyordu.