T. C.

KADR HAS NVERSTES

SOSYAL BLMLER ENSTTS
YEN MEDYA YKSEK LSANS PROGRAMI

YEN REKLAM VE SATI MECRASI OLARAK

TABLET CHAZLAR VE TRKYEDE TABLET
CHAZ KULLANIMI

Yksek Lisans Bitirme Tezi

KAML MEHMET ZKAN

stanbul, 2012

T. C.
KADR HAS NVERSTES
SOSYAL BLMLER ENSTTS
YEN MEDYA YKSEK LSANS PROGRAMI

YEN REKLAM VE SATI MECRASI OLARAK

TABLET CHAZLAR VE TRKYEDE TABLET
CHAZ KULLANIMI

Yksek Lisans Tezi

KAML MEHMET ZKAN

Danmanlar
YRD. DO.DR. MURAT AKSER, R. GR. SMAL HAKKI POLAT

stanbul, 2012

ZET

YEN REKLAM MECRASI VE SATI MECRASI OLARAK TABLET

CHAZLAR VE TRKYEDE TABLET CHAZ KULLANIMI
Kamil Mehmet ZKAN
Yeni Medya Bilimleri Blm Yksek Lisans Program
Danman: Yrd. Do. Dr. Murat Akser r. Gr. smail Hakk Polat
Mays 2012
Tablet, eski alardan beri bilgi paylam ve aktarm iin nemli bir ara olmutur.
nceleri ta ve metal tabletler zerine bilgiler yazlr, paylarlken, modern alarda
elektronik alanndaki gelimeler tabletleri de dijitalletirdi. 19. yyln sonlarna doru
bugnk tabletlerin atalar zerinde almaya balayan insanolu, ancak 21. yyln
balarnda elektronik tabletleri yaygn olarak kullanmaya balad. Ancak bu sefer sadece
bilgi paylam iin deil, yer-zaman-mekan kapsamnda ayn zamanda bilgi retme
arac, bunun yannda rnlerin reklamlarnn yapld, ticaretin bu tabletler zerinden
de yapld bir formatta karmza kt. Bu alma ile tablet cihazlar nedir, lkemizde
ve dnyada tablet cihaz kullancs kimdir ve tablet cihazlar nasl kullanyorlar,
pazarlama arac olarak tablet cihazlarda yaynlanan yeni nesil reklamlarn etkinlii,
tabletler sat kanal olarak kullanlabilir mi, yeni nesil dijital yaynclk ve reklam
ilikisinde tabletin rol konularnda eletirel bak ve kullancnn bahsi geen
konularda davranlarnn lmlerine deilinmitir.

Anahtar Szckler: Tablet Cihazlar, Yeni Medya Reklamcl, Tablet Reklamcl,

Mobil Reklamclk, Tablet Yayncl, Trkiyede tablet cihaz pazar

ABSTRACT

TABLET DEVICES, AS ADVERTISING SCREEN AND SHOPPING CHANNEL

EFFICIENCY AND OWERVIEW OF TURKISH TABLET DEVICE USERS
BEAHVIORS
Kamil Mehmet ZKAN
New Media Science Graduate Programme
Advisor: Ass. Prof. Dr. Murat Akser, smail Hakk Polat
May 2012
Tablet, used as a information sharing tools for thousand years. Firstly information is
written on stones and metal pieces and named tablet. In modern age, after electronic
revolution information sharing way is changed Stones to electronical devices. First
patent is taken lat 1880s and after 120 years, in 2010 after Ipad devices launch,
electronical tablet devices became very popular. Electronical tablets uses not only
information like older counterparts, but also creating contextual information, using as a
book or magazine reader, game station or e-mailing devices. Also this device used for
marketing activities for brands. We look at this study, what is tablet devices, who use
this device and how, what is tablet advertising and efficieny of tablet advertising. Also
we look at Turkish tablet market and behavior of Turkish tablet users.

Key Words: Tablet Devices, New Media Advertising, Tablet Advertising, Tablet
Publishing, Mobile Advertising, Turkish Tablet Market

NDEKLER
ekil Listesi.v
Tablo Listesiv
Tablet Bilgisayar Nedir? ve Tablet Cihazlarn Tarihi................................................. 1
Tablet cihazlarn tarihi ................................................................................................... 3
Rand Tablet, Alan Kay ve Stanley Kubrick ................................................................. 5
Tablet Bilgisayarlarn Kullancsnn Demografik Nedir? .......................................... 9
Tablet Cihazlar Tketicinin Hayatnda Nasl Yer Edinmitir, Nasl
Kullanlmaktadr? ......................................................................................................... 11
Alverite Tabletin Rol .............................................................................................. 16
Tablet Cihazlarda Reklam Modelleri ve Bu Mecrann Etkinlii ............................. 18
Saha Aratrmalar........................................................................................................ 23
Aratrma 1: Trkiyede tablet cihaz kullanclar, tablet yayncl ve
reklamcl anketi. ........................................................................................................ 25
Aratrmann Amac ve Yntemi; ...................................................................................................... 25
Anket almasnn Sonular; ............................................................................................................ 28

Aratrma 2: Trkiyede Tablet Kullanclarnn Tablet Kullanm ve Tablet

zerinden Alveri Alkanlklarn Belirme Aratrmas ....................................... 52
Aratrmann Amac, Yntemi ve Sonular; ............................................................................... 52

Aratrma 3: nteraktif Reklamn Tablet ve Web Ortamnda Karlatrmas,

Tablet Kullanclarnn nteraktif Reklamlarla

Etkileiminin lmlenmesi. .... 56

Yntem ve Metedoloji .............................................................................................................................. 56

Sonu ve Deerlendirme ......................................................................................................................... 60

Aratrma 4:Tablet cihazlarda yer alan yaynlarda interaktif reklamlarn

tketiciyi reklam iinde marka ile daha fazla etkileime gemesi kosunda
etkinliinin lmlenmesi. ............................................................................................ 61
Aratrmann Ama ve Yntemi ......................................................................................................... 61
Aratrmann Sonucu .............................................................................................................................. 64

Aratrma 5: Tablet yaynclnda, basl yaynclktan farkl olarak ierie

entegre edilen interaktif ve internete bal uygulamalarla tketicilerin etkileime
geme orann belirlenmesi. ........................................................................................... 65
Ama ve Yntem ........................................................................................................................................ 65
Sonu ............................................................................................................................................................... 67

Aratrma 6 : Tablet Cihazlar zerinde Yaplan Yaynlarda Basl Reklam ve

Televizyon Reklam modellerinin birletirilmesi ve Okuyucunun Yeni Reklam
Modeli ile Etkileime Geme Oranlarnn llmesi ................................................ 68
Aratrma Amac ve Yntemi .............................................................................................................. 68
Sonu : ............................................................................................................................................................ 70

Aratrma 7: Tablet Reklamlarnda Tketiciye Verilen Mesajn Deimesi ile

Etkinliin llmesi...................................................................................................... 71
Ama ve Yntem: ...................................................................................................................................... 71
Sonu: ............................................................................................................................................................. 73

Aratrma 8: IPhone ve IPad kullanclarna ynelik yaplan mobil reklamlarda

etkinliin llmesi. Cihazlar aras reklam etkinliinin karlatrmas ................. 76
Ama ve Metedoloji; ................................................................................................................................ 76
Sonu; ............................................................................................................................................................. 78

Aratrma 9: Mobil Platformlarda Yaplan Reklam Kampanyalarnn

Younluunun Toplamda Kampanyasnn Etkileim Oranna Etkisinin
lmlenmesi ................................................................................................................ 80
Ama ve Yntem ........................................................................................................................................ 80
Sonular; ....................................................................................................................................................... 81
Sonu ve Deerlendirme; ................................................................................................................................. 82

Drdnc Ekran Hayatmzda..................................................................................... 82

Tablet Kullancs Kimdir?........................................................................................... 83
Tablet Cihazlar Nasl Kullanlmaktadr? ................................................................... 84
Tabletler ve Dijital Yaynclk ...................................................................................... 85
Tablet Cihazlarda Reklam ........................................................................................... 86
Yeni Reklam ve Sat Modelleri ................................................................................... 88
Tablet Cihazlar ve Kiisel Bilgisayarlar ..................................................................... 89
Tablet Cihazlar ve Akll Cep Telefonlar ................................................................... 90
Sonu .............................................................................................................................. 90
Deerlendirme ............................................................................................................... 91
Appendix ............................................................................................................................................................... 100

Appendix 1: .................................................................................................................. 100

Appendix 2 ................................................................................................................... 103

ekil Listesi
ekil 1: Diyarbakrda bulunan tablet .1
ekil 2: Dynabook Konsept izimi..6
ekil 3: Tablet cihazda video ierikli reklam gsterimi...58
ekil 4: Web sitesinde video ierikli reklam gsterimi....59
ekil 5: Tablet cihazlarda interaktif reklamlarla tketiciyi marka hakknda
daha fazla detayl bilgi almaya ynlendirme....62
ekil 6: Yandex arama motoru ile dijital yaynclk entegrasyon almas.67
ekil 7: Tv reklam ile dergi reklam entegrasyonu..70
ekil 8: Detayl bilgi iin tklayn banner reklam kareler.75
ekil 9: Satnalmak iin tklayn banner reklam kareler..76
ekil 10: Tablet cihazlarda yazarla ile annda iletiime geme fonksiyonunun kullanlma
oran.......................63

Tablo Listesi
Tablo 1 : Tablet bilgisayarnz var m?....28
Tablo 2 : Tablet cihazlarn marka ve model dalm.....29
Tablo 3: Tablet cihazla gnlk geirilen ortalama sre......31
Tablo 4: Tablet cihazn kullanm alanlar....33
Tablo 5: Tablet cihazdan kitap okuma oranlar...34
Tablo 6: Tablet cihazdan kitap okuma skl..35
Tablo 7: Tablet cihazdan reklam grme karlnda cretsiz kitap okumaya
bak as.....36
Tablo 8: Tablet cihazlardan sreli yayn ve dergi takip etme oranlar37
Tablo 9: Tablet cihazlardan cretli dergi satn alma oranlar..38
Tablo 10: Tablet cihazlardan dzenli takip edilen dergi says39
Tablo 11: Tablet cihazlarnda yer alan dergilerdki interaktif reklamlara kar
olan bak as..40
Tablo 12: Tablet cihazlarnda yer alan dergilerdki interaktif reklamlarla etkileim
oranlar ..41
Tablo 13: Tablet cihazlarda ierik derleyici programlar kullanma oranlar42
Tablo 14: Tablet cihazlarda cretli olunan dergi says.43
Tablo 15: Tablet cihazlarda okunan derginin cretli olup olmamas konusunda
okuyucunun bak as..44
Tablo 16: Tablet cihazlarda okunan dergilerin reklam grme karlnda cretsiz
okumaya kar istek45
Tablo 17: Tablet kullanclarnn cinsiteye gre dalm..46

Tablo 18: Tablet kullanclarnn ortalama aylk kazanlar..47

Tablo 19: Tablet kullanclarnn ayn zamanda akll telefon kullanm oran..48
Tablo 20: Tablet kullanclarnn eitim durumu49
Tablo 21: Tablet kullanclarnn medeni durumu..50
Tablo 22: Tablet kullanclarnn alma durumu..50
Tablo 23: Tablet kullanclarnn rencilik durumu..51
Tablo 24: Tablet kullanclarnn cihazlarn hagi aktivete iin en fazla kullanma
Durumu53
Tablo 25: Tablet kullanclarnn en ok alveri yapt rn ve hizmetler.55
Tablo 26: Uygulama ierisinde iki farkl banner almas.74
Tablo 27: ki sektr Ipad reklam gsterimleri.79
Tablo 28: ki sektr Iphone reklam gsterimleri.79
Tablo 29: Tabletlerde reklam kampanya younluunun etkinliine oran.82

"The Tablet takes cutting-edge PC technology and makes it available wherever you
want it, which is why I'm already using a Tablet as my everyday computer. It's a PC
that is virtually without limits -- and within five years I predict it will be the most
popular form of PC sold in America."
Bill Gates, 2001

TABLET BLGSAYAR NEDR? VE TABLET

CHAZLARN TARH
Tabletlerin bilgi aktarm konusunda bir ara olarak kullanlmalar binlerce yl
ncesine gitmektedir. Yakn dnemde Massachusetts Institute of Technology
(MIT)den arkeologlarn Diyarbakr yaknlarnda bulduklar tablet buna en iyi rnek
olarak gsterilebilir. Bu keifle bugne kadar imdilik hibir dilde rastlanlmayan 45
kadar kadn ismine ulalmtr. (Keys, 2012)

ekil 1 : Diyarbakrda bulunan tablet.

Tablet cihazlar konusunda ilk almalar her ne kadar 19. yy (Gray, 1888 ) sonlarna
kadar gitsede, son kullanc tarafnda yaygnlamas 21. yyn ilk onuncu ylnda
oldu. Apple firmasnn piyasaya srd iPad tablet modeli o yl 9 aylk dnemde 15
milyon adedi bularak son kullanc tarafnda da yaygnlk salad. (Jobs, 2010)
Microsoft firmasnn kurucusu Bill Gates (William Henry "Bill" Gates III)

2001

ylnda Comdex fuarnda firmasnn yazlm olan Windows Tablet PC Edition

destekleyen tablet cihaz tantt. O dnem cihazn kullanld yazlmn kiisel
bilgisayarlarda kullanlan yazlmla ayn olmasndan dolay Tablet Bilgisayar
olarak anld. Bill Gates sunumunda tablet bilgisayar prototipini tantrken, tablet
bilgisayarlar;
Boyutlar bloknot defterler llerinde, arlklar laptoplarn yars kadar,
kiisel bilgisayarlarn tm zelliklerini ieren ve Windows XP yazlmnn
tablet versiyonunu kullanan ve kiisel bilgisayarlarn gc ile esneklik,
tanabilirlik ve tablet cihazlarn ekranlarnda yazmak ve cihaz ynetmek
iin retilmi olan kalemle kullanmann rahatln birletirecek bir cihaz
olarak tanmlar. (Gates, 2001)
Tablet cihazlar konusunda lkemizde de ok yaygn olarak kullanlan Ipad
modellerinin reticisi Apple firmasnn kurucusu Steve Jobs, Ipad cihazlar 2010
ylnda ilk olarak tantrken;
Son kullancnn akll telefon ile kiisel bilgisayar arasnda bir cihaza
ihtiya duyduunu ve bu cihazn hem akll telefonlardan hem de kiisel
bilgisayarlardan, web sayfalarn grntlemede, elektronik posta alp,
2

gndermede, fotoraf ve video grntleyip, fotoraf paylamada, mzik

dinleyip, oyun oynamada ve elektronik kitaplar okumada daha iyi olan bir
cihaz olmas eklinde tanmlamtr. Bu cihaz kiisel bilgisayarlarda
kullanlan yazlm yerine mobil cihazlar ve dokunmatik ekrana gre optimize
edilmi yazlmla altrlmas gerektiini bahsetmektedir. (Jobs, 2010)
Forrester aratrma irketi son dnemde yapt alma ile 2016 ylnda piyasada
kullanlan toplam 780 milyon adet tablet cihaz olacan aklad aratrmasnda
tablet cihazlar aratrmay yrten Analist Frank Gillett; 7-14 inch aralnda ekran
geniliine ve diyagonal ekrana sahip, minimum 8 saat batarya kullanm sresine
sahip, arl 1.75 pound (793.8 gram)dan daha dk cihazlar olarak
tanmlamaktadr. (Gillett, 2012)
Aratrma raporunun sonuna kadar sz konusu ara, tablet cihaz olarak anlacaktr.
Tablet bilgisayar denilebilmesi iin bilinen anlamda kiisel bilgisayarlarda bulunan
iletim sistemini kullanmas gerekir. Ama bugn tablet cihazlarn dalmna
bakldnda tamamna yakn kendileri iin zel olarak oluturulmu iletim
sistemlerini kullanmaktadrlar. (Net Market Share, 2012)

TABLET CHAZLARN TARH

3

nsanolunun tabletlere olan ilgisi ilk olarak Ipad ile balamad. Tabletler zerinden
bilgi paylam ok eski tarihlere dayanmaktadr. Daha kat icat olmamken bilgi
ta ve kilden yaplm tabletlerde saklanyordu. (National Geographic, 2011) 19.
yzyln sonlarna doru tablet cihaz fikri elektrikle alan bir cihaz olarak tekrar
farkl bir formda ortaya kt. Son kullanc tarafnda yaygnlamas iin 21. yzyln
ilk on ylnn gemesi gerekmekteydi.
Tablet bilgisayarn tarihine baktmzda gnmz popler iOs ve Android iletim
sistemine sahip tabletlerden ok ncesine gitmek gerekmektedir.
2010 Nisan ayna gelene kadar tablet bilgisayar hayali ile onlarca alma ve prototip
yaplmtr.
Tablet cihazlarn atas sayabileceimiz ilk cihaz tele-otografn patenti Elisha Gray
tarafndan 1888 ylnda Amerikan Patent Ofisinden alnd. (Gray, 1888 ) 1942
ylnda yine dokunmatik ekran zerine el yazs giriini tanmlayan sistemin patenti
H.C.Moody tarafndan alnmtr. (Moodey,1940 )
Kada yazmann kolayln elektronik cihazlarda da arayan insanolu ard arkasna
yapt bulularla daha masast cihazlar ortaya kmadan tablet bilgisayarlarn
temelini atmaya balamt. 1950lerde Tom Dimond, Stylator dedii cihazn tantt.
(Dimond, 1957) Bu cihaz kalemle elektronik bir tablet zerine yazlan el yazsn
annda tanyan yazlm da ieriyordu.

RAND TABLET, ALAN KAY VE STANLEY KUBRCK

1960l yllarn balarna gelindiinde Rand Tablet tantld.(Rand, 1998) Rand

Tablet dahil bu tarihe kadar olan tm gelimeler elektronik bir alana zel kalemle
veri giriini salyordu. 1960l yllarn sonuna gelindiinde gnmzdeki tablet
bilgisayarlara ilk kez ok yaklald. O tarihlerde bir aratrmac ve bir ynetmen oda
byklnde bilgisayarlarn kullanld o gnlerde, gnmzde kullandmz
tablet cihazlara tasarm ve ilev olarak benzer iki cihaz tanttlar.
Bahsi geen aratrmac Xeroxun Palo Alto Aratrma Merkezi (PARC)
laboratuvarnda bilgisayar mhendisi olan Alan Kay, dieri her dnem dehas kabul
grm sanat Stanley Kubrick idi.
Alan Kay gelitirdii Dynabook konsepti (Kay, 1972) ile bugn lkemiz bata olmak
zere birka lke tarafndan gndeme alnan rencilere tablet cihazlarn datlmas
ve basl kitap yerine bu cihazlardan kitap okumalarn salamak amacyla
gelitirildi. Dynabook geni bir ekran ve klavyesiyle tek para olan tasarmyla
gnmz tablet bilgisayarlarna benzer bir ekle sahipti.
Alan Kay hibir zaman Dynabooku retilip ticari hale getirilmedi. Alan Kay daha
sonra Her ocua Bir Bilgisayar (One Laptop Per Child- OLPC) programnda
danman olarak yer ald.

ekil 2 : Dynabook Konsept izimi

1968 yl tablet tarihi asndan baka bir gelime yaand. Sanat Stanley Kubrick, o
yllarda gnmz popler tablet cihazlarnn benzerine filminde yerverdi. Cihazn en
byk zelliklerinden biri grntl konumaya olanak salamasyd. 2001: Bir
Uzay Destan (2001: A space to Odyssey) filmi ile gnmz tablet cihazlarna ekil
olarak da benzeyen cihaz ile o dnemde tablete grntl konuma zellii
konulmutu. Yllar sonra Kubrickin bu hayal gc iki firma arasndaki patent
davasnda delil olarak mahkemeye sunuldu. (Wired UK, 2011)
1980lin sonuna doru Apple Firmas Knowledge Navigator piyasa sundu. irket
yetkilileri bu cihaz kiisel asistan olarak nitelendirdi.(Dubberly, 2007)
1990l yllara gelindiinde IBM firmas dokunmatik ekranl mobil telefonu SIMON
modelini tantt. (Ha, 2010 ) Alan Kayin konsept tasarmna ve Stanley Kubrickin

filminde kulland tablet cihazna benzer bir tasarmda tablet cihazlarn tantlmas
iin 2000li yllar beklemek gerekiyordu.
2001 ylnda Microsoftun Kurucusu ve o dnem irketin yneticisi Bill Gates,
Comdex 2001 Tketici Fuarnda Windows iletim sisteminin XP srmnn
elektronik bir ekran zerinde zel bir kalemle alan versiyonunu tantt. (Gates,
2001) Bu snrlar olmayan cihaz Amerikada nmzdeki 5 yl ierisinde PCden
daha popler olacak. ngrsnde bulundu. Microsoftun stratejik hatas bilgisayar
tamamen tablete tamaya almasyd. (Endrei, 2010)
2005 ylnda Nokia firmas Linux iletim sistemini baz alan Maemo iletim sistemini
kullanan Maemo Modelini tantt. nternete kablosuz balanlabilen cihazla, mailleri
kontrol etmek, web tarayc ile internet sitelerini grntlemek, RSS (Really Simple
Syndication) uyumlu program ile RSS destekli sitelerdeki gelimeleri annda takip
edebilme imkan salyordu. (Sharma, 2005)
Bilgisayardaki iletim sistemi, Windows Tablet PC Srm ile tabletlere aktarlnca
hem kullanm deneyimi asndan ok ergonomik olmad hem de donanmsal
sorunlarn cihazlar verimli kullanmay engelledii yaplan yanl strateji tespitleri
arasnda yer ald. Cihazlarn yksek enerji tketimleri, ksa pil mr yaygnlamasn
engelleyen nemli sebep olarak yer ald. (Blickenstorfer, 2002)
2010 ylnn Nisan aynda Steve Jobs iPadi tantt. (Jobs, 2010) Ipad sahip olduu 10
saatlik pil mr ile nemli avantaj salad (Apple, 2010) 680 gram arlna, 1.27
cm kalnla sahipti. 9,7 inch dokunmatik ekran ve popler kablosuz balant

adaptrlerine, bluetooth, Wi-fi ve UMTS/HSDPA ve GSM/EDGE ebekelerinde data

alveriini mmkn klyordu.
Ipad sata ktnda ilk 80 gnde 3 milyon, ilk yln sonunda ise 15 milyon adet
satld. (GFK-MRI, 2011)
2011 ylnn ocak aynda Tketici Elektroniki fuarnda 80den fazla tablet modeli
bilgisayar reticisi firmalar tarafndan basna ve halka tantld. (Phillips,2011)

Bu

rakama Apple firmasnn ipad cihazn tantmndan tam 9 ay sonra ulalmas, tablet
cihazlarnn yaygnlamas konusunda ok fazla zaman ihtiya duyulmayaca
anlamna geliyordu.
Forrestern raporuna gre 2016 ylnda tablet cihaz satlar 375 milyon adedi
bulacak ve pazardaki toplam kullanlan cihaz says 760 milyon adet olacak. Yine
ayn tarihte firma 2 milyar kiisel bilgisayar kullanlacan ngrmektedir. (Gillett,
2012)
Apple firmas ilk iPad modelini sata sunduu gn 300.000 adet cihaz satt.(Kane,
2010) Bugn sektr devleri bata olmak zere neredeyse tm teknoloji firmalar
hergn yeni modellerini tantr hale geldi. Trkiyede tablet kullanclar zerine
yaptmz aratrmada kullanlan tablet cihazlarn marka ve modellerine
bakldnda yzde 76 orannda Apple firmasnn rettii ipad, ipad 2 ve yeni ipad
modelleri oluturmaktadr. Bu almann ana amalarndan biri olan tablet
reklamcl konusunda hedef kitleye ulamada nemli bir veri olarak yer almaktadr.

TABLET BLGSAYARLARN KULLANCSNN DEMOGRAFK NEDR?

Comscore aratrma firmasnn Telefonica telekom operatr ile Fransa, Almanya,
talya, spanya ve ngilterede tablet cihaz ve akll telefon kullanclar zerine
yaptklar Connected Europe 2012 isimli aratrmaya gre bahsi geen be Avrupa
lkesindeki tablet kullaclarnn yzde 61,9 oran erkek, yzde 38.1i bayan olarak
yer almaktadr. Tablet kullanclarnn gelir seviyesine bakldnda yllk geliri 20
Bin Amerikan Dolarnn altnda olan kesim yzde 20.4 iken, yzde 47.5 orannda
tablet kullanclarnn yllk gelirleri 40 Bin Amerikan Dolarnn zerindedir.
(Nielsen, Telefonica 2012)
Amerikan dergi yaynclk grubu Conde Nastn aratrmadan sorumlu bakan
yardmcs Scott McDonald, tablet cihazlarda yaynladklar dergileri okuyan
kesimin gen ve ortalamann zerinde gelir sahibi kiiler olduunu belirtmektedir.
Yanlz tablet cihazlarn hzl yaygnlamas, basl dergi takip eden demografi ile
ayn orana kadar ilerleyene kadar tabletlerin yaygnlaacan ngrmektedir. (Lamb,
2012)
Trkiyede tablet kullanclar rerine yapm olduumuz ve 654 kiinin katld
anketin sonularna gre Trkiyedeki tablet kullanclarnn yzde 77sini erkekler
olutururken, yzde 20sini bayanlar, yzde ni ise cinsiyet konusunda cevap
vermemeyi tercih eden kullanclardan olumaktadr.
Yine aratrmaya katlanlara sorulan Aylk ortalama geliriniz nedir? sorusuna
tablet kullanclarnn yzde 29u 2000 tlnin altnda, yzde 32lik kesim 2000 ile

3500 tl arasnda, yzde 14lk kesim 3500 ile 5000 tl arasnda, yzde 25lik kesim
ise 5000 tlnin zerinde diye yant vermitir.
Tablet kullanclarnn yzde 87lik blm ayn zamanda akll telefon da kullancs
olduklarn belirtmitir.
Tablet kullanclarna eitim durumlara bakldnda yzde 1.3lk kesim ilkokul,
yzde yedilik kesim lise, yzde 61.3lk kesim niversite, %30.4lk kesim yksek
lisans - doktora seviyesinde eitime sahip olduklarn belirtmitir.
Tablet cihaz kullanclarna medeni durumlar ile ilgili soru yneltildiinde yzde
70lik kesim bekar olduunu, yzde 29.8lik kesim ise evli olduunu belirtmitir.
Yzde 0.2lik kesim ise bu soruya cevap vermek istemekdiklerini belirtmitir.
Tablet cihaz kullanclarnn yzde 78i uan aktif olarak altklarn belirtirken,
yzde 22lik kesim ise uan aktif olarak almadklarn belirtmilerdir.
Yine tablet cihaz kullanclarna eitimleri ile ilgili durumlar sorulduunda yzde
39luk kesimin rencilii aktif olarak devam ederken yzde 61lik kesim ise
rencilik durumunun devam etmediini belirtmitir.

10

TABLET CHAZLAR TKETCNN HAYATNDA NASL YER EDNMTR,

NASL KULLANLMAKTADR?
Tablet cihazlar sahip olduklar mobil zellikler sayesinde kiisel bilgisayarlarla,
akll mobil cihazlar arasnda bir kategoride yer almaktadr. (Jobs, 2010)
Kulanclarn tablet cihazlar nasl kullandklar konusunda Google irketinden iki
aratrmacnn tablet cihazlarn kullanc deneyimi zerine yapt bir aratrmada
kullanclarn yzde 42 orannda, tablet cihazlar kullanrken ayn zamanda baka
aktivitelerde de bulunduunu saptamlardr. Tablet kullanclar e-maillerini en ok
televizyon izlerken ve yemek-ime eylemi srasnda okurken, tablet cihazlarndan
mzii ounlukla yemek yaparken dinliyorlar. Yine televizyon seyrederken tablet
cihazlardan oyun oynayp, internet sitelerini grntlemek, bilgi aratrmak tablet
kullanclarnn youn olarak yaptklar aktiviteler arasnda yer almaktadr. (Gove ve
Webb, 2011)
Tablet cihazlarn nasl kullanld konusu da aratrmann sonular arasnda. tablet
cihaz en fazla koltukta ve yatakta, e-maillleri okumak ve oyun oynamak iin
kullanlmaktadr. Bu iki aktiviteden sonra sosyal medya alarn ziyaret etmek, bilgi
aratrmak ve alveri yapmak aktiviteleri gelmektedir. Tablet cihaz ofiste az da olsa
mzik dinlemek ve e-mailleri okumak gibi aktivitelerde de kullanlmaktadr. (Gove
ve Webb, 2011)

11

Yine ayn firmann Ekim 2011de aklad baka bir aratrmaya gre tablet cihaz
kullanm akam saat altdan sonra youn olarak artarken, gn iinde alma
saatlerinde kiisel bilgisayarlar youn olarak kullanlmaktadr. Mobil cihazlarn
kullanm younluu ise sabah i balang saati olan sekizden itibaren dzenli olarak
artmakta. Ge saatlerde tablet cihaz ve mobil telefon kullanm en st seviyeye
karken kiisel bilgisayar kullanm younluu akam saatlerinden itibaren kayda
deer ekilde dmektedir. (Werther, 2011) Bu aratrmada bir nceki aratrmay
destekler niteliktedir. Tablet kullanclar cihazlarn en ok koltukta ve yatakta
televizyon seyrederken kullanmaktadr sonucu dorulanm olmaktadr.
Yine Comscore aratrma firmasnn kiisel bilgisayarlar, mobil telefonlar ve tablet
cihazlarn gn iinde kullanmna ynelik aratrmasnda tablet cihazlarn sabah
saatlerinde youn olarak kullanld, gn iinde tablet kullanm nemli derecede
azalrken kiisel bilgisayarlarn kullanmnn gn sonunda mesai bitimine kadar
youn olarak srd ve akam saatlerinde tablet cihaz kullanmnn gnn en
yksek seviyesine kt sonucuna ulalmtr.(Nielsen, Telefonica 2012)
Viacom aratrma irketinin yapt Tapping in the Tabletomics (Tablet
Ekonomisine Dokunu) isimli aratrmann sonularna bakldnda tablet cihazlar
yzde 74 orannda evde kullanlyor. Aratrmann ayrntlarna bakldnda yzde
96 orannda oturma odas, yzde 94 orannda yatak odas tabletin ev iinde
kullanmn en youn olduu evii alanlar. Mutfakta bu oran yzde 68e derken,
ocuk odasnda yzde 53, Banyo-WCde bu oran yzde 47 oranna gerilemektedir.
Yine ayn aratrmada katlmclara tablet cihazlarn ev dnda nerelerde
kullandklar sorulduunda, yzde 80 orannda havaalanlarnda, yzde 72 orannda
12

kafeteryalarda, yzde 64 alannda halka ak alanlara kullandklar cevab alnmtr.

yerinde tablet cihaz kullanm yzde 59 iken, maazalarda bu oran yzde 36ya
dmektedir. (Schneiderman, 2012)

Yine yaplan bir aratrmada tablet kullanclarnn kiisel bilgisayar kullanm ile
tablet cihaz kullanm arasndaki farkllklara bakldnda, tablet cihazlar daha ok
oyun oynama, sosyal alar grntleme, web sitlerini grntleme, kitap okuma ve
e-mailleri grntleme gibi fonksiyonlar iin kullanlrken, kiisel bilgisayarlarn i
ve genel amal dkman oluturmada daha fazla kullanldn gstermektedir.
(Morgan Stanley, 2011)
Inmobi ve Mobitext irketlerinin 8400n zerinde tablet kullancs ile yedi farkl
pazarda yaptklar Tablet Kullanclarn Alveri Yolculuunda Rol
aratrmasna bakldnda yzde 70 orannda tablet kullanclar cihazlarn
kullanrken ayn zamanda televizyon da seyrettiklerini belirtmiler. Katlmclar
yzde 63 orannda tablet cihazlarla interaktif medya ieriine ulamada kiisel
bilgisayarlar ve akll cep telefonlarndan daha kolay olduunu belirtmitir. (Inmobi,
2012)
Inmobi Sat direktr John Stoneman, ayn aratrmann deerlendirmesinde tablet
kullanmnn artmas ile dijital medya tketim alkanlklarnn da deitiini
belirtiyor. Daha nceleri basl gazete okumak iin ayrlan zaman artk tablet cihaz
kullanmna kaym durumda. Tablet cihaz kullanm ile televizyon izleme arasnda
gl bir korelasyon olduundan bahsediyor. (Inmobi, 2012)
13

Bu grlere paralel ekilde aratrmaya katlan tablet kullanclarnn yzde 51i

tablet kullanmaya baladktan sonra l zamanlarn da deerlendirdiklerine
inandklarn belirtmiler. Yine ayn aratrmann sonularna gre tablet cihazlar,
yzde 49 orannda aile yeleri ile paylalmaktadr. (Inmobi, 2012)
Trkiyedeki tablet kullanclarna ynelik yapm olduumuz Trkiyede tablet
cihaz kullanclar, tablet yayncl ve reklamcl anket almasndan kan
sonulara gre Trkiyedeki tablet kullanclarnn yzde 10.5i tablet cihazn
gnlk ortalama 30 dakikadan az kullanrken, yzde 17.6lk kesim 30 dakika ile bir
saat arasnda kullanmakta, yzde 31.5lik kesim bir saat ile iki saat aras tablet
cihazn kullanrken, yzde 42lik byk bir kesim gnlk ortalama iki saatten fazla
tablet cihazn kullanmaktadr. Trkiyedeki tablet cihaz kullanclarna bakldnda
gnlk hayatta tablet cihazn youn olarak kullanld ortaya kmaktadr.
Yine ayn aratrmadan kan sonulara gre, Trkiyedeki tablet kullanclarnn
tablet cihazlar hangi amalar iin kullandklarna bakldnda yzde 90 orannda
tablet cihazlar internette gezinmek iin kullanmaktadrlar. Sonra, yzde 82
orannda global bulgulara paralel ekilde e-maillerini okumak iin kullanrken yine
yksek oranda, yzde 81, sosyal medya aralarn kullanmak nc srada yer
almaktadr. Tablet cihazlar ile daha ne yaplyor diye bakldnda yzde 66 orannda
video izlemek, yzde 65 orannda oyun oynamak olduu belirtilmitir. Trkiyedeki
tablet kullanclarnn yzde 60 cihazn dergi okumak iin kullandn belirtirken,
yzde 55 orannda da kitap okuduklarn belirtmilerdir. Ofis belgelerini dzenlemek
ile ilgili olarak kullanclarn dk bir kesimi tablet cihazn kullanmaktadr. Yzde
19luk kesim belgeleri tablet cihaz ile dzenlerken, yzde 13lk kesim sunumlarn
14

tablet cihazlarndan hazrlyorlar, yzde 10luk kesim ise hesap tablolarn tablet
cihazndan dzenliyor. Trkiyede mobil internet abone saysnn artmas tablet cihaz
kullanclarnn davranlarna da yansm durumdadr. Tablet kullanclarn yzde
51 orannda nemli bir blm online olarak video izleyip, mzik dinlediklerini
belirtmilerdir.

15

ALVERTE TABLETN ROL

Mobil sat kanallar zerinden e-ticaretin her geen gn artt bilinmektedir. Tablet
cihaz sahipleri geni ekrandan grntledikleri rnleri sanal klavyerinin de avantaj
ile yukarda aklanan kullanc alkanlklar erevesinde kullanclarn tablet
cihazlar zerinde daha fazla alveri yapt grlmektedir.
Paypal firmasnn Ipsos OTX Media CT aratrma irketi ile 2011 sonlarnda ABDli
tablet cihaz ve akll telefon kullanclar zerine yapt bir aratrmaya gre hem
akll telefon hem de tablet kullananlar, sadece akll telefon kullananlara gre ok
daha fazla sklkta mobil ticaret alverii yapyorlar. (Ipsos, 2011)
Aratrmann detaylarna bakldnda her iki cihaz kullananlar yzde 41i son bir
ylda 20den fazla mobil cihazlarndan alveri yaparken, sadece akll telefon sahibi
olanlarda ayn sklkta alveri yzde 12ler seviyesine dt grlmektedir.
Ayn aratrmada her iki mobil cihaza da sahip olanlarn yzde 14lk ksm son bir
ylda beten daha az mobil alveri yaparken sadece akll telefon kullanclarnda bu
oran yzde 43 seviyelerine kmaktadr.
Son dnemde yaplan bir aratrmaya gre tablet sahiplerinin yzde 77si tablet
cihazlarn alveri yapmak iin kullanyor. Aratrma sonularna gre yzde 40
orannda kullanclar ayda birka kez tableti zerinden alveri yaparken, yzde
23lk kesim ise haftada bir, yzde 20lik kesim ise ylda birka kez tablet
cihazndan alveri yapyor. Yzde 10luk bir kesim ise hergn tablet cihaz
zerinden alveri yapyor. (Siwicki, 2012)
16

Aratrmann sonucuna gre katlmclar, tablet cihazlarna ve akll mobil

telefonlarna ortalama 39 uygulama indiriyor. Bunlarn yaklak yedi tanesi
alverile ilgili oluyor.
Tablet Kullanclarn Alveri Yolculuunda Rol aratrmasnn sonularna
bakldnda tablet kullanclarnn yzde 69u son bir ay ierisinde tablet cihazndan
alveri yaptn belirtmitir. (Inmobi, 2012)
Tablet kullanclar ile ilgili yaplan baka bir aratrmann sonucuna gre Amerika
Birleik Devletlerinde ve Avrupada yaayan tablet kullanclarnn, tablet
cihazlardan medya ierii (Mzik, kitap, dergi, film, TV programlar) alrken cret
demeye hazr olduklar sonucu grlmektedir. (Nielsen, State of Media, 2011)
Nielsen firmasnn ABDde yaayan tablet ve akll telefon kullanclar zerine
yapm olduu bir aratrmada; Tablet cihaz, cihaz zerinden alveri, almadan nce
rn hakknda alveri ve aldktan sonra rn hakknda yorum yazma, sosyal
alarda rnle ilgili bilgi paylamada daha fazla kullanlrken akll telefon, fiyat
karlatrmas ve rnn satld maazay bulmada daha fazla kullanld
grlmektedir. (Nielsen, How US Smartphone and Tablet Owners Use Their Device
for Shopping, 2012 )

17

TABLET CHAZLARDA REKLAM MODELLER VE BU MECRANN

ETKNL
Tablet reklamcl, 3 ana balkta incelenmelidir. Birincisi, nativ uygulamalar, akll
mobil cihazlarda olduu gibi tablet cihazlar iin de yaplm, her trl ierik ve
infotainment (hem bilgi salama, hem de elenme amacyla akll mobil cihazlar ve
tablet cihazlarda yaplan yeni nesil uygulama kategorisi( ngilizce information ve
entertainment kelimelerinden tretilmi yeni bir kavram)) uygulamalar banner
reklam alanlar bulunmaktadr. kincisi ise ykselen dijital dergicilik ve yaynclk
almlardr; Dergilik uygulamalarndan dnya genelinde milyonlarca dergi
indirilmitir, bu dergilerin sayfalar aralarnda dijital ilanlar yaygn olarak
kullanlmaya balamtr. Websitelerinin, ipad trafikleri ise yeni bir reklam kanal
olarak yeni yeni glenmektedir. HTML5in geliimi ise, bu alan cihazlarda zengin,
interaktif tm reklamlar gsterim ortamn salamtr. (Onur, Atam, 2012)
Tablet cihazlar ekran boyutlar, arlklar, uzun pil mrler ve ergonimik yaplar
sebebiyle dijital yayn mecralar iin de nemli cihazlar, yeni dnemde dijital
yayncln yaygnlamasn salayacak mecradr. Dijital yaynclk anlay ilk defa
tablet cihazlar ile ok ynl dijitalize olmaktadr. Basl yayn ieriini web
taraycda gstermenin tesinde nativ uygulamalar ile dijitalletirilen ierik,
kullancnn alk olduu format da korumutur. Bu da okuyuculara ok daha etkili
reklam modellerini gstermeyi mmkn klmtr.
Popler dergilerin yayncs Conde Nast grubu reklam verenlerine, tablet cihazlarn
sahip olduu teknik zelliklerini de kullanarak farkl reklam modelleri sunmaktadr.
18

Firmann tablet reklamcl kapsamnda basl yayndan farkl olarak

reklamverenlere sunmakta olduu ekstra bilgiler;
- Say okuyucular tarafndan ka kere okundu.
- Her okuyucu dergide ne kadar zaman harcad.
- Ka okuyucu reklam grd.
- Her okuyucu baz alnan reklam ka kez grd.
- Okuyucularn reklamla geirdii srenin ortalamas,
- Baz alnan reklamla, ayn saydaki dier reklamlarn karlatrmas, bilgilerini
vermektedir. (Ives, 2012)
Basl yaynclk strandartlarnda yukarda bahsi geen verilere ulamak ok da
mmkn grnmemektedir. Yayncln dijitallemesinin birinci adm olan web
sayfalarnda ise yukardaki verilerin bazlarna ulalabilirken o mecralarda yer alan
ieriklerin formatnn kullancnn alk olduu formattan farkl olmas ve
grntlenen cihazlarn mobil zelliklerinin olmamas veya tablet cihazlardan daha
kstl olmas o mecralarda reklamlarn etkinliinin daha dk olduunun
gstergesidir.
Tablet cihazlarda bulunan reklamlarn etkinliine bakldnda, 3 ana balkta farkl
reklam etkinlik oran grlmektedir. Burada reklam etkinlii, reklamn grntlenme
orannn tklanmaya oran olarak bilinen CTR (Clickthrough Rate) oranlar baz
alnmaktadr. Uygulama CTR oranlar %1 seviyelerinde, dijital yayncla dokunan
19

alanlarda yksek CTR oranlar grmek, nedeni ise hem interaktif hem videosal hem
de HTML5 ile mensel bir ok dijital hazrla uygun alanlar olmas denilebilir.
Websitelerinin ipad trafiklerinden gelen reklamn tklanma oran ise genelde, mobil
ortalamalarn biraz altndan, kiisel bilgisayarlardakinin zerinde olduu
grlmektedir. (Onur, Atam, 2012)
Nilesen firmasnn aklad yllk global gven raporuna gre tablet cihazlar ve
akll telefonlarda gsterilen video ve banner reklamlara gven oran yzde 36
seviyesindedir. Mobil cihazlarda gsterilen metin reklamlara olan gven ise yzde
29 seviyelerindedir. (Nielsen Global Trust Index, 2012)
Gfk MRI firmasnn dijital reklam yayncs Zinio firmas ile birlikte dergi reklamlar
zerine yapt bir aratrmaya gre, tablet okuyucusuna gsterilen reklamlarn, dier
basl yayn ve e-kitap okuycusu kullanclara gre etkinlii daha fazladr. Aratrma
kapsamnda dergilerin tablet cihaz, basl yayn ve e-kitap okuyucular iin
tasarlanm versiyonlar arasnda yaplmtr. Tablet okuyucusunda reklamn etkinlii
yzde 55 iken, basl yaynda yzde 53, e-kitap okuyucular iin tasarlanan
versiyonunda ise yzde 41 orannda tespit edilmitir. Ayn aratrmada tablet
kullanclarnn interaktif reklamlarla etkileime geme oran yzde 63 olarak tespit
edilmitir. (GFK-MRI, 2011)
Affinity isimli reklam etkinlik lm ve aratrma irketinin 4000 dergi reklam
zerinde yapt aratrmann sonularna gre irketin yneticisi Tom Robinson,
Tablet reklamlarnn, basl versiyonlarndaki benzerlerinden ok daha fazla tketici
tarafndan alglandn ve reklamn etkinliinde ok daha fazla performans
20

saladn beyan etmektedir. Tablet reklamlarnn sahip olduu zellikler,

tklama, mobil ticaret sitesine ynlendirme, uygulama indirme, sonucunda ok daha
fazla etkili olduunun altn izmektedir. (Lenatti, 2012)
Tablet kullanclar zerinde yaptmz yukarda bahsi geen aratrmaya gre
Trkiyede tablet kullanclar Tablet bilgisayarlar iin tasarlanm dergilerde yer
alan interaktif reklamlar, dier reklamlara gre ne kadar fazla ilginizi ekiyor?
sorusuna yzde 46 orannda orta ve zeri cevab verirken yzde 35lik bir kesim ise
tablet cihazlarda yer alan interaktif reklamlarn hi dikkatlerini ekmedii
belirtmilerdir.
Yine ayn aratrma kapsamnda tablet kullanclarna Dergilerde yer alan interaktif
reklamlarn iine yerletirilmi olan video ve ses dosyalarni izliyor/dinliyor
musunuz? sorusuna yzde 37.7 orannda evet, yzde 62.3 orannda ise hayr cevab
tablet kullanclar tarafndan verilen cevapken, davranlar zerine yaplan baka bir
aratrmamzda ise tablet reklamnda yer alan videonun izlenme oranlar yzde 80ler
seviyesindedir.
Tablet cihaz kullanclarnn, cihazlarn youn olarak yayn okumada da
kullanmalar reklam gelirleri maliyetlerinin nemli bir blmn basl yaynclkta
da karlayan dergicilik sektr ile basl versiyonlarnda reklam modeli bulunmayan
kitaplarn dijital versiyonlar iin yeni modelleri gelitirmeyi mmkn klmaktadr.
Tablet kullancs kendisine yneltilen sorularda reklama ok scak bakmazken
reklam grme karlnda takip ettikleri dergilerin gncel saylarn veya okuduklar
popler kitaplar cretsiz olarak okumaya isteklidirler.
21

Ayn aratrmaya gre tablet kullanclarnn beendii popler kitaplar reklam

grme karlnda cretsiz olarak okumaya istekli olanlarn oran yzde 62 iken,
dergi okuyucularnda bu oran yzde 77 seviyesindedir.
Tablet reklamlar hakknda Trkiyede bu mecrann reklam alanlarn satan Move Z
firmasna gre zellikle interaktif kurgular tketici tarafndan ilgi grmekte.
Reklam sayfasnda ortalama zaman geirme sresine baktmzda 10 snnin altna
dmediini grmekteyiz ki bu da bu tip reklamlarla farkndalk ve satn alma
gds yaratma adna deerli bir zamandr. Cihaz penetrasyonunu gz nnde
bulundurduumuzda henz direkt satn almaya ynelik kurgular tercih edilmemekle
beraber 2012 ylnn sonuna dogru bu tip kurgularn balayacan ngrmekteyiz.
(Onur, Atam, 2012)
Yaptmz aratrmalarn sonucunda tablet cihazlarda yer alan zellikler
kullanlarak, balant ekleme, video reklam entegre etme gibi basl yaynclkta
yaplmas mmkn olmayan uygulamalarn okuyucular tarafndan yksek dzeyde
etkileime geilerek karland grlmektedir. Video reklamlarn tablet
kullanclara gsteriminde izlenme oran yzde 80ler civarndayken, kiisel
bilgisayarlarda web tarayclarnda grntlenme oran yzde 1.7 lere dm
durumdadr.

22

SAHA ARATRMALAR
Tablet cihazlar iin hazrlanm reklamlarn, basl yayn ve bilgisayarlarda web
tarayclar iin hazrlanan versiyonlarna gre etkinliini lmek iin bir takm
almalar tasarlanmtr. Toplamda sekiz adet saha aratrmas kurgulanmtr.
Bunlardan ilki Trkiyedeki tablet kullanclarnn demografik yapsn, tablet
cihazlar ile nasl zaman geirdiklerini ve tablet cihazlar ile yaptklar okuma
faaliyetleriyle reklam modellerine bak alarn tespit etmek amal yaplmtr.
kinci aratrma da ilkine paralel ekilde tablet kullanclar Trkiyede, cihazlaryla
en ok ne yapyorlar, ne satn alyorlar sorusuna yant aranmtr. Burada mecra
olarak popler bir teknoloji haber sitesinde iki farkl dnemde mini anketler
tasarkanm, tablet kullanclarndan bunlar yantlamalar istenmitir.
nc aratrma ile hazrlanan bir video reklam bir ay sresince bir derginin hem
Ipad srmnde, hem de web sitesinde ayn demografik zelliklere sahip kitleye
gsterilmi. Tablet okuyucusu ile web sitesi okuyucusunun video reklamla
etkileimleri gzlemlenmitir.
Drdnc aratrmada ise reklama eklenen interaktivite ile tketici marka ile ilgili
daha fazla ayrnty bulabilecei markann sosyal ada bulunan sayfasna
ynlendirilmeye allm, basl yayn stardartlarnda mmkn olmayan bu yeni
reklam modelinin tketici tarafndan etkileim oranlarna baklmtr.
Beinci aratrmada reklamdan bamsz olarak tablet dergide ierikle entegre
edilerek bir arama motorunun sorgu alan yerletirilmi, grsel olarak okuyucu hibir
23

ekilde ynlendirilmeyerek, dokunmatik ekranla etkileime gemeye alm

okuyucunun bu sorgu alann kefetmesi beklenmi ve sonular gzlenlenmitir.
Altnc aratrmada tablet cihazlarn salad teknolojik altyap sayesinde basl
yayn reklam ile televizyon reklam birletirilerek yeni bir reklam modeli
gelitirilmitir. Bu yeni nesil reklamn tablet platformunda etkinlii llmtr.
Yedinci aratrmada tablet kullanclarna gsterilen nativ uygulama ii banner
reklamda mesaj farkllatrarak tablet kullancsnn reklamla etkileime gemesinde
meydana gelen deiiklikler gzlenlenmitir.
Sekizinci aratrmada ise iki farkl sektrden firmann reklamlarnn hem tablet
cihazlarda, hem de akll telefonlarda gsterilmi her iki platformda kullanclarn
tepkileri lmlenmitir.
Dokuzuncu aratrmada ise mobil platformlarda yaynlanan reklam kampanyalarnn
younluunu arttmann reklamla etkileim oranna etkilerini lmlemek amacyla
reklam frekanslar aamaya ayrlm ve her aamann reklam grntlenme ve
reklamlara tklanma saylar incelenmitir.

24

ARATRMA 1: TRKYEDE TABLET CHAZ KULLANCLAR, TABLET

YAYNCL VE REKLAMCL ANKET.
ARATRMANN AMAC VE YNTEM;
Trkiyede tablet cihaz kullanclar, tablet yayncl ve reklamcl anketinin
amac Trkiyede tablet cihaz kullanclarnn demografik yapsn belirleme, cihaz
kullanm alkanlklarn ve tablet cihazlar zerinden kitap ve dergi okuma ve satn
alma ile tablet cihazlarda karlatklar reklamlara kar davran ve bak alarn
tespit ekmektir.
Anket Google Dkmanlar servisi ile online olarak hazrlanmtr. Servisin sunduu
online form zellii sayesinde 13 mart 2012 - 1 Mays 2012 tarihleri arasnda online
olarak yaynda kalmtr. Anket aklama ksmnda yaplan akademik almadan ve
almann tablet kullanclarna ynelik olduu belirtilmitir. Anketin ilk sorusunda
tablet cihaz kullanm durumlar sorulmu, evet cevab verenler ankete devam
ederken, hayr cevabn verenler iin sistem anketi sonlandrmtr.
Anket formunun web adresi, URLsi,
https://docs.google.com/spreadsheet/viewform?formkey=dGlQYzBkcU11Xzg4VDJ
5QXcxNVdhdWc6MA#gid=0 , karmak, uzun ve yaylm kolay olmayaca iin,
sosyal alarda uzun linkleri ksaltma hizmeti veren Bit.ly servisi kullanlmtr. Sz
konusu servis anket linkine tklanma says ve trendlerini de sunmaktadr. Anket iin
belirlenen URLler http://bit.ly/tabletarastirmasi

ve

http://bit.ly/tabletarastirmasi1 olarak belirlenmitir. Bu linklerden ilki,

http://bit.ly/tabletarastirmasi , HTML kod entegre teknolojisi sayesinde
25

http://kamilmehmetozkan.com/wordpress/tablet-cihaz-anketi/ web sayfasna

yerletirilitir. Dier link, http://bit.ly/tabletarastirmasi1 ise direkt olarak anket
arayzne balanmtr.
Sosyal medya kanallarnda ve dier paylam platformlarnda yaplan alma ile
ilgili direkt olarak ankete ynlendiren ikinici link verilmi, kullanclar ilk olarak
anket sayfasna erimitir.
Anket toplamda 24 sorudan olumaktadr. Bu sorulardan ilki tablet cihaz sahiplii ile
ilgili, sekiz tanesi ise ankete katlanlarn demografik bilgilerine erime amac ile
sorulmutur. Dier 15 soruda tablet kullanclarnn cihazlarn kullanm
alkanlklar, tablet yayncln kullanmalar ve tablet reklam konusunda
davranlar sorulmutur.
Sorular cevaplanmas zorunlu hale getirilmitir. Ankete ulaan linkler toplamda 1890
kez tklanmtr. Ancak anketteki sorularn tamamn cevaplayan kii says 654 kii
olmutur. Yant olarak Tablet bilgisayarnz var m? sorusuna Hayr cevab
verenler iin sistem teekkr mesaj yaynlayp dier sorular tablet sahiplii ile ilgili
olduu iin yantlamalarna izin vermemitir. Aratrma sonucu olarak tablet cihaz
sahibi olduunu belirten ve anket sorularnn tamamn yantlayan 626 kiinin verileri
baz alnmtr.
Anket yaynda kald sre ierisinde niversite evresinde, sosyal medya iletiim
platformlarnda paylalmtr. Hedef kitlesi tablet cihaz sahipleri de olan Webrazzi
ve Log dergisinin sosyal medya hesaplarnda, Facebook sayfalar ve Twitter
hesaplar, akademik bir alma olduu belirtilerek davet edilmitir. Turkcell
26

irketinde kurum ii bltenlerde tablet kullanclar anket almasna davet

edilmitir. ok kanaldan anket duyurulmu ve 50 gn online olarak yaynda
kalmtr. Farkl dnemlerde farkl mecralarda duyurusu yaplmtr. Homojen bir
katlm salanmas hedeflenmitir ve sonular byk lde Trkiyedeki tablet
kullanclarnn davranlarn yanstmaktadr.

27

ANKET ALMASNN SONULAR ;

Tablet bilgisayarnz var m?

Evet

Hayr

Toplam

Say

626

28

654

Oran (%)

%96

%4

%100

Tablo 1 : Tablet bilgisayarnz var m?

Anketin amac tablet kullanclarnn alkanlklarn ve davranlarn lmek olduu

iin tablet cihaz sahibi olmadn belirten 28 katlmcya teekkr edilmitir. Geriye
kalan 626 katlmc ise anketin tamamn doldurmulardr. Bundan sonraki sorularda
da 626 kiinin cevaplar baz alnacaktr.

28

Kullandnz tablet cihazn marka ve modeli nedir?

Say

Oran (%)

Apple - iPad

481

%76,8

Samsung Galaxy Tab Serisi

62

%10

Motorola Xoom Serisi

11

%1,8

Amazon Kindle Serisi

%1,1

ekranl mobil cihazlar.)

%1,2

Dier

57

%9,1

Toplam

626

%100

e-Reader (eitli firmalar

tarafndan retilmi, kitap okuma
amal, e-ink teknolojisine sahip

Tablo 2 Tablet cihazlarn marka ve model dalm

Katlmc tablet kullanclarna kullandklar tablet cihazlarn marka ve modeli

sorulmutur. Verilen yantlara gre Trkiyedeki tablet cihaz sahipliine
bakldnda yzde 76,8 orannda Apple firmasnn rettii iPad tablet cihazlarnn
iPad, iPad 2 ve yeni iPad modelleri kullanlmaktadr. Bu oran ayn zamanda tablet
29

cihaz iletim platformu dalmn da byk lde gstermektedir. Trkiyedeki

tablet cihaz piyasasnda yzde 76.8 orannda Apple firmasnn iPad, iPhone ve iPod
Touch cihazlarnda kulland iOs mobil iletim sistemi kullanlmaktadr. Aratrma
sonucunda yzde 10 orannda Samsung firmasnn Galaxy serisi tablet cihazlar
kullanlmaktadr. Samsung firmas bu seri tablet cihazlarnn tamamnda Google
firmasnn gelitirdii ak kaynak kodlu Android iletim sistemlerinin farkl
srmlerini kullanmaktadr. Trkiyedeki tablet pazarnn yzde 1,8lik ksmn ise
Motorola firmasnn Xoom isimli tablet modelleri oluturmaktadr. Motorola firmas
bu Xoom serisi tabletlerinde bahsi geen Android iletim sistemini kullanmaktadr.
Trkiyede Amazon firmas resmi sat kanallarnda tedarik edilmese de yurtdndan
getirilen Amazon Kindle Fire modeli tablet kullanclar toplam pazarn yaklak
yzde 1,1lik kesimini oluturmaktadr. Amazon firmas da Kindle Fire modelinde
Android iletim sistemini kullanmtr. Trkiyedeki tablet cihaz piyasasnn yzde
1,2lik ksmn elektronik kitap ve dkman grntlemek iin kullanlan ve
elektronik mrekkep teknolojisini kullanan ekranlara sahip e-Reader modelleri
oluturmaktadr. Trkiyedeki tablet cihaz piyasasnn geri kalan, yzde 9.1 lik
blmn yukarda bahsi geen firmalarn dndaki tablet cihaz reticilerinin
modellerini kullanan kullanclar oluturmaktadr.

30

Bir gnde tablet cihaznz ile ne kadar vakit geiriyorsunuz?

Say

Oran (%)

0 - 30 Dakika

66

%10.5

30 - 60 Dakika

110

%17.6

1 - 2 Saat

197

%31.5

2 Saatten fazla

253

%40,4

Toplam

626

%100

Tablo 3: Tablet cihazla gnlk geirilen ortalama

Bu soru ile tablet kullanclarnn gn iinde toplamda ne kadar cihazlarn
kullandklarnn tespit edilmitir. Trkiyede tablet kullanclarnn yaklak yzde
11lik kesimi gnlk tablet cihazn 0-30 dakika kullanmaktadr. Yzde 17.6 lk
kesim ise 30-60 dakika aralnda gnlk olarak tablet cihazn kullandn
belirtmitir. Gnlk yaamda youn tablet kullancs olarak nitelendirdiimiz yzde
71.9 luk kesim ise gnlk olarak tablet cihazn bir saatten fazla kullandn
belirtmitir. Bu kesimin yzde 31.5 lik oran 1 - 2 saat tablet cihazn gnlk olarak
kullanrken, yzde 40.4lk kesim ise gnlk olarak 2 saatten fazla tablet cihazlarn

31

kullanmaktadrlar. Bu sonular ileride yneltilen tablet cihaz zerinden yaplan

etkinlikler konulu sorulara verilen yantlarla tutarllk sergilemektedir.

Tablet Cihaznz hangi ama(lar) iin

kullanyorsunuz?

Say

Oran (%)

Kitap okumak

342

%55

Dergi okumak

373

%60

Video izlemek

412

%66

Oyun oynamak

404

%65

nternette gezinmek

561

%90

507

%81

Online mzik, video izlemek

322

%51

Mailleri kontrol etmek

511

%82

Sunum hazrlamak

84

%13

Sosyal medya aralarn kullanmak

32

Belge dzenlemek

116

%19

Hesap tablolar dzenlemek

60

%10

Kiiler birden fazla seenek iaretleyebilirler.

Tablo 4: Tablet cihazn kullanm alanlar

Tablet cihaznz hangi amalar iin kullanyorsunuz sorusu ile Trkiyede tablet
kullanclarnn cihazlar ile hangi aktiviteleri yaptklarn tespit etmek iin
sorulmutur. Katlmclar seeneklerden birden fazlasn iaretleyebilir ekilde soru
kurgulanmtr. Sonulara bakldnda Trkiyede tablet kullanclarnn yzde 90
cihazn internette gezinmek iin kullanmaktadr. Tablet cihazlarn sahip olduu
gelimi internet taraycs zellikleri sayesinde kullanclar cihazlarn youn olarak
internet sitelerini de grntlemek iin kullanmaktadrlar.
Yine verilen cevaplara bakldnda yzde 82 orannda tableti e-mailllerini
grntlemek ve ynetmek iin kullanmaktadr. Ayn zamanda yzde 81 orannda
sosyal medya aralarn kullanmak iin tablet cihazlarn kullanld katlmclar
tarafndan belirtilmi.
Tablet cihaz yzde 66 orannda video izlemek, yzde 65 orannda oyun oynamak
iin kullanlmaktadr. Tablet kullanclarnn te ikisi cihaz zerinde multimedya ve
elence ierii tketmektedir sonucuna ulalabilir.

33

Tablet cihazlar yzde 60 orannda dergi okumak iin, yzde 55 orannda da kitap
okumak iin tablet cihazlar kullanlmaktadr. Tablet cihazlar ayn zamanda yazl
ierik tketme arac olarak da youn olarak kullanld grlmektedir.
Tablet kullanclarnn %51i cihazlar ile online video mzik dinlediklerini
belirmektedir.
Tablet cihazlar ofis ileri iin az da olsa kullanlmaktadr. Yzde 19 orannda belge
dzenlemek iin kullanlrken, yzde 13 orannda sunum hazrlamak iin, %10
orannda da hesap tablolarn dzenlemek iin kullanlmaktadr.

Tablet cihaznzdan kitap okuyor

musunuz?

Evet

Hayr

Toplam

Say

421

205

626

Oran (%)

%67.7

%32.3

%100

Tablo 5: Tablet cihazdan kitap okuma oranlar

Tablet cihaz zerinden kitap okuma alkanlklar sorulan kullanclar %67.7

orannda cihazlarn elektronik kitap okumak iin kullandklarn belirtmitir.

34

Ne kadar sklkta tablet cihaznzdan kitap

okuyorsunuz?

Say

Oran (%)

Hergn

108

%17

Haftada 2-3 gn

161

%25.7

Daha az sklkta

171

%27.3

Okumuyorum.

186

%30

Toplam

626

%100

Tablo 6: Tablet cihazdan kitap okuma skl

Tablet cihazlarndan ne sklkta kitap okuduklar sorulduunda kullanclarn yzde
17lik kesimi hergn tablet zerinden dzenli olarak kitap okuduklarn
belirtmilerdir.
Yzde 25.7lik kesim ise tablet cihazlarndan haftada iki gn kitap okuduklarn
belirtirken, yzde 27.3lk kesim daha az sklkta, tablet cihazlarndan kitap
okuduklarn belirtmilerdir. Dier sorularda yer alan benzer sonulara gre yzde
30luk kesim tablet cihazndan kitap okumadn belirtmitir.

35

Beendiiniz kitaplar reklam grmek karlnda cretsiz

olarak okumak ister misiniz?

Evet

Hayr

Toplam

Say

389

237

626

Oran (%)

%62

%38

%100

Tablo 7: Tablet cihazdan reklam grme karlnda cretsiz kitap okumaya

bak as

Tablet kullanclarnn, cihazlar zerinden karlatklar reklamlara kar alglarn

lmek ve reklam karlnda cretli bir ierie cretsiz erime imkanna kar bak
alarn tespit etmek amacyla yneltilen Beendiiniz kitaplar reklam grmek
karlnda cretsiz olarak okumak ister misiniz? sorusuna verilen cevaplara
bakldnda yzde 62 orannda tablet kullanclar, reklam grme karlnda
beendikleri kitaplar cretsiz okuyabilmek istiyor. Bu konuda gelitirilecek yeni
ierik modelleri ile bu kesim pazarlama faaliyetleri erevesinde daha aktif olarak
hedeflenebilir. Yzde 38lik kesim ise reklam grmek yerine beendikleri kitaplarn
basl versiyonlarnda olduu gibi elektronik versiyonlarn da cret deyerek elde
etmek istiyorlar ve beendikleri kitaplarda reklam grmeye scak bakmyorlar.

36

Tablet Cihaznzdan dergi ve sreli

yaynlar takip ediyor musunuz ?

Say

Oran (%)

306

%48.9

179

%28.6

yaynlar okumuyorum.

141

%22.5

Toplam

626

%100

Evet, Sadece cretsiz yaynlar

okuyorum.

Evet, Hem cretli hem cretsiz dergileri

okuyorum.

Hayr, Tablet bilgisayarmdan sreli

Tablo 8: Tablet cihazlardan sreli yayn ve dergi takip etme oranlar

Tablet kullanclarnn cihazlarn dergi okuma mecras olarak kullanp

kullanmadklar sorulduunda hem sahip olduklar mobil zellikler hem de donanm
zelliklerinin uygun olmas tablet cihazlarn basl dergilerin yerine dijital dergilerin
yaygnlamasn hzlandrmtr. Katlmclardan yzde 48.9 luk kesim tabletinde
sadece cretsiz dergileri takip etmektedir. Yzde 28.6 lk kesim ise tablet
cihazlarnda hem cretsiz hem de satn aldklar cretli dergileri okumaktadr. Bu
37

orana hem basl, hem de dijital abonelik satn alm dergi okuyucular da dahildir.
Tablet kullanclarnn %22.5 lik kesimi ise tablet cihazlarndan dergi (sreli yayn)
hi bir ekilde okumamaktadr.

Tablet cihaznzdan okumak iin cretli

dergi satn alyor musunuz ?

Say

Oran (%)

76

%12

144

%23

cretli dergi satn almyorum.

406

%65

Toplam

626

%100

Evet, dzenli olarak satn alyorum.

Evet, sadece ara sra ilgimi eken

saylar satn alyorum.

Hayr, tablet cihazma okumak iin

Tablo 9: Tablet cihazlardan cretli dergi satn alma oranlar

Tablet cihaz sahiplerinin yzde 12si dzenli olarak cretli dergileri satn alp takip
etmektedir. %23lk kesim ise dzensiz olarak, sadece ilgilerini eken konular
olduu zaman, cretli dergi satn alarak tablet cihazlarndan okuyorlar. %65lik
kesim ise tablet cihazndan hibir ekilde cretli dergi satn almamaktadr.

38

Dzenli takip ettiiniz dergi (veya sreli yayn) says ka ?

Say

Oran (%)

124

%20

52

%8

150

%24

125

%20

62

%10

37

%6

%1

6'dan fazla

65

%11

Toplam

626

%100

Tablo 10: Tablet cihazlardan dzenli takip edilen dergi says

Tablet kullanclarnn cihazlar zerinden dergi okuma alkanlklar hakknda
aratrma yaplrken kullanclara dzenli takip ettikleri dergi says sorulmutur.
Yzde 20lik kesim hibir dergiyi tablet cihazndan dzenli olarak takip etmediini
belirtmitir. Yzde 8lik kesim bir, yzde 24lk kesim ise iki dergiyi, yzde 20lik
kesim ise farkl dergiyi dzenli olarak takip etmektedir. Yzde 28lik kesim ise
den fazla dergiyi dzenli olarak takip etmektedir. Aratrmaya katlan tablet
39

kullanclarnn yzde 11lik kesimi her ay altdan fazla dergiyi dzenli olarak takip
ederek youn ekilde tablet cihazlarn, dijital yayn okuma amal kullanmaktadr.

Tablet bilgisayarlardaki dergilerde yer alan interaktif

reklamlar, dier reklamlara gre ne kadar fazla ilginizi
ekiyor ?

Say

Oran (%)

1 - Hi

220

%35

119

%19

131

%21

86

%14

5 - ok fazla

70

%11

Toplam

626

%100

Tablo 11: Tablet cihazlarnda yer alan dergilerdki interaktif reklamlara kar olan
bak as

Tablet kullanclarna, cihazlarnda dergi okurken karlatklar reklamlarn

dikkatlerini ekip ekmedii sorulduunda yzde 35lik kesim, tablet cihazlarda yer
40

alan dergilerdeki interaktif reklamarn hi dikkatlerini ekmediini belirtmitir.

Yzde 25lik kesimin ise cihazlarnda yer alan dijital dergilerde yer alan interaktif
reklamlar youn olarak dikkatlerini ektiini belirtmilerdir. Yzde 40lk kesimin
ise bu interaktif reklamlar az da olsa dikkatini ektiini belirtmilerdir.

Dergilerde yer alan interaktif reklamlarn iine yerletirilmi

olan video ve ses dosyalarni izliyor/dinliyor musunuz?

Evet

Hayr

Toplam

Say

236

390

626

Oran (%)

%37.7

%62.3

%100

,
Tablo 12: Tablet cihazlarnda yer alan dergilerdki interaktif reklamlarla
etkileim oranlar

Dergilerde yer alan interaktif reklamlarn iine yerletirilmi olan video ve ses
dosyalarn izleyip, dinleme alkanlklar sorulduunda tablet kullanclarnn yzde
62.3 lk kesim hayr cevabn vermitir. Bu durum ileride bahsi geecek olan saha
aratrmalarnda, kullanclarn davranlarna bakldnda aksi oranlar
grlmektedir. Kullancnn bu konuda tutarsz cevap verme durumu sz konusudur.
Yzde 37.7 lik kesim ise bu soruya evet cevab vermitir. leride dergi ierisine
yerletirilen interaktif reklamlarla ilgili saha aratrmasnda bu soruya verilen

41

yantlarn aksine tketicilerin tabletlerinde dergi okurken karlatklar interaktif

reklamlarda bulunan ierii tkettii sonucu kmtr.

Klasik dergilerin yerine web ieriini grselletiren Flipboard,

Zite, Pulse vb. gibi ierik derleyici uygulamalar ilgi
alanlarnza ynelik haberleri ve gelimeleri takip etmek iin
kullanyor musunuz ?

Evet

Hayr

Toplam

Say

328

298

626

Oran (%)

%52

%48

%100

Tablo 13: Tablet cihazlarda ierik derleyici programlar kullanma oranlar.

Tablet cihaz sahiplerine basl dergilerin dijital versiyonlarnn dnda veya sadece
dijital paltformlar iin tasarlanm olan dergiler yerine ok farkl kaynaklardan
uygulama altrldnda kullancnn nceden belirledii veya kullanm
alkanlklarna gre semantik yazlm sayesinde kullancnn davranlarna gre
ierikleri derleyip, basl dergi formatna yakn bir formatta grselletirerek sunan
uygulamalar kullanp kullanmadklar sorulduunda yzde 52lik kesimin bu tr
uygulamalar kulland ortaya kmtr. Bu uygulamalarn popler olanlar

42

genellikle cretsiz olan ierii derleyerek sreli deil, kullanld anda gncellenen
ierii ile dijital yaynclkta farkl bir modeli ortaya karmtr.

Tablet cihaznzdan cretli abone olduunuz dergi says

ka ?

Say

Oran (%)

440

%70

41

%6.5

70

%11

34

%5

11

%1.7

%1

5den fazla

24

%4.8

Toplam

626

%100

Tablo 14: Tablet cihazlarda cretli olunan dergi says.

43

Tablet kullanclarna abone olduklar cretli dergilerin says sorulduunda

katlmclarn yzde 70lik kesimi sfr cevabn vermitir. Tablet kullanclarnn
yzde 6.5lik kesimi sadece bir adet cretli dergi alrken, yzde 11lik kesimi iki
dergi, yzde 5lik kesimi ise her ay cretli dergiye abone. Yzde 1.7lik kesim
drt dergiye abone iken, yzde birlik kesim ise her ay be dergiye cretli olarak
abone. Katlmclarn yzde 4.8lik kesimi ise beden fazla dergiye cretli olarak
abone olduu ortaya kmtr.

Okuduunuz dergilerin cretsiz olmas sizin iin nemli mi?

Evet

Hayr

Toplam

Say

482

144

626

Oran (%)

%77

%23

%100

Tablo 15: Tablet cihazlarda okunan derginin cretli olup olmamas

konusunda okuyucunun bak as

Tablet kullanclarna okuduklar dergilerin cretli olup olmamasnn onlar iin

nemli olup olmad sorulduunda kullanclarn yzde 77si dergilerin cretsiz
olmasnn onlar iin nemli olduunu belirtmitir. Yzde 23lk kesim ise dergilerin
cretli olmasnn onlar iin nemli olmadn belirtmilerdir.

44

Sevdiiniz dergileri reklam grmek karlnda cretsiz olarak

okumak ister misiniz ?

Evet

Hayr

Toplam

Say

484

142

626

Oran (%)

%77

%23

%100

Tablo 16: Tablet cihazlarda okunan dergilerin reklam grme karlnda

cretsiz okumaya kar istek.

Tablet kullanclarna sevdikleri dergileri reklam grmek karlnda cretsiz olarak

tablet cihazlarndan okumak isteyip istemedikleri sorulduunda yzde 77lik kesim
fazladan reklam grme karlnda sevdikleri dergileri tablet cihazlarndan okumak
istediklerinin belirtmiler. Yzde 23lk kesim ise bir nceki soruda olduu gibi bu
konuda hayr cevabn vermilerdir. Bu kesim ekstradan reklam grmek yerine
cretle dergiyi satn alp okumay tercih etmektedir.

45

Demografik Dalm;
Bundan sonra yer alan sorularda tablet kullanclarnn Trkiyede demografik
dalm ile ilgilidir.

Cinsiyetiniz Nedir ?

Say

Oran (%)

Bayan

123

%20

Erkek

486

%77

Cevaplamak stemiyorum

17

%3

Toplam

626

%100

Tablo 17: Tablet kullanclarnn cinsiteye gre dalm.

Tablet kullanclarnn yzde 77lik kesimi erkek kullanclardan olumaktadr.

Yzde 20lik kesim ise kadn kullanclardan olumaktadr. yzde lk kesim bu
sooruya yant vermek istememitir.

46

Aylk ortalama geliriniz.

Say

Oran (%)

2000 tl altnda

180

%29

2000 - 3500 tl arasnda

200

%32

3500 - 5000 tl arasnda

89

%14

5000 tl stnde

157

%25

Toplam

626

%100

Tablo 18: Tablet kullanclarnn ortalama aylk kazanlar

Tablet kullanclarnn aylk ortalama gelirleri sonularna gre, yzde 29luk kesim
2000 TLnn altnda ortalama gelire sahipken, yzde 32lik kesim 2000 - 3500 TL
aras gelire sahiptir. Yzde 14lk kesim 3500 - 5000 TL arasnda aylk ortalama
gelire sahipken her drt tablet kullancsndan biri, yzde 25lik kesim ise aylk
ortalama 5000 TLden fazla gelire sahip olduunu beyan etmitir.

47

Akll mobil telefon kullanyor musunuz ?

Evet

Hayr

Toplam

Say

545

84

626

Oran (%)

%87

%13

%100

Tablo 19: Tablet kullanclarnn ayn zamanda akll telefon kullanm

oran

Tablet kullanclarnn ayn zamanda akll telefon kullanp kullanmadna

bakldnda yzde 87lik kesimin ayn zamanda tablet cihaz ile birlikte akll
telefon sahibi de olduu ortaya kmaktadr. Yzde 13lk kesim ise akll telefon
kullanmamaktadr.

Eitim durumunuz ?

Say

Oran (%)

lkokul

%1.3

Lise

44

%7

Lisans

384

%61.3

48

Yksek Lisans Doktora

190

%30.4

Toplam

626

%100

Tablo 20: Tablet kullanclarnn eitim durumu

Tablet kullanclarnn eitim dzeylerine bakldnda yzde 1.3 (bir onda )

orannda ilkokul dzeyinde, yzde 7 lise dzeyinde, yzde 61.3 dzeyinde lisans
seviyesinde eitim dzeyine sahiptirler. Yzde 30.4lk kesim ise yksek lisans
doktora seviyesinde eitim dzeyine sahiptirler.

Medeni durumunuz nedir ?

Say

Oran (%)

Bekar

440

%70

Evli

171

%29.8

Cevaplamak stemiyorum

15

%0.2

Toplam

626

%100

Tablo 21: Tablet kullanclarnn medeni durumu

49

Tablet kullanclarnn medeni durumlarna bakldnda yzde 70lik kesimin bekar

olduu ortaya kmaktadr. Yzde 29.2lik kesim evli olduunu belirtirken yzde 0.2
(sfr nokta onda iki) bu soruyu yantlamak istemediini belirtmitir.

uan aktif olarak alyor musunuz ?

Evet

Hayr

Toplam

Say

489

137

626

Oran (%)

%78

%22

%100

Tablo 22: Tablet kullanclarnn alma durumu

Tablet kullanclarnn yzde 78lik kesimi aktif olarak i hayatnda almaya devam
ederken, yzde 22lik kesim ise uan aktif olarak almadn belirtmitir.

renciliiniz aktif olarak devam ediyor mu?

Evet

Hayr

Toplam

Say

245

381

626

Oran (%)

%39

%61

%100

Tablo 23: Tablet kullanclarnn rencilik durumu

50

Tablet kullanclarnn yzde 39luk kesiminin rencilik durumu devam ederken,

yzde 61lik kesim mezun durumundadr.

51

ARATRMA 2: TRKYEDE TABLET KULLANCLARNN TABLET

KULLANM VE TABLET ZERNDEN ALVER ALKANLKLARN
BELRME ARATRMAS
ARATRMANN AMAC, YNTEM VE SONULAR ;
Aratrma Trkiyede, Apple firmasnn mobil iletim sistemi olan iOs platformunun
5.0 versiyonu ile birlikte kullanlmaya balanan gazete bayisi platformunda da
yayna gemi olan Log Dergisinin internet sitesinde, 1 - 31 Mart 2012 ve 1 - 30
Nisan 2012 olmak zere iki ayr dnemde ziyaretilere iki farkl ksa anket
dzenlenmitir. Anketler bir sorudan olumutur.
Bu dnemlerde log.com.tr web sitesini ziyaret edenlerin demografik dalmna
bakldnda yzde 73 erkek, yzde 27 kadn olarak tespit edilmitir. Ya
dalmnda yzde 49 orannda ziyaretiler 18 - 34 ya aralnda, yzde 37 orannda
35 - 57 ya grubundan olumaktadr.
1. Dnem 1-31 Mart 2012
Birinci dnemde yneltilen Tablet cihaznn en ok hangi ama iin
kullanyorsunuz ? sorusu ile Trkiyede tablet kullancs, cihazn en ok hangi
amala kulland tespit edilmek istenmitir. En ok hangi ama iin kullandklar
sorulduu iin seeneklerden sadece birini semeleri istenmitir.
Cookie teknolojisi sayesinde daha nce ankete katlm olan kiiler ayn
bilgisayardan yine Log Dergisinin internet sitesine girdiklerinde gncel sonularla
karlatlar ve mkerrer cevap vermeleri engellendi.

52

1. Dnem Soru: Tablet cihaznn en ok hangi ama

iin kullanyorsunuz ?

Say

Oran

nternette gezinme

590 kii

%33

Oyun ve elence

465 kii

%26

Dergi ve kitap okuma

447 kii

%25

balanma

198 kii

%11

E-posta ynetimi

89 kii

%5

1789 kii

%100

Sosyal alara

Toplam

Tablo 24: Tablet kullanclarnn cihazlarn hagi aktivete iin

en fazla kullanma durumu

Birinci dnem ankete 1789 kii katlmtr. Katlmclarn yzde 33lk kesimi tablet
cihazlar ile en ok internette gezindiklerini belirtirken yzde 26lk kesim en ok
oyun ve elence iin tabletlerini kullandn belirtmitir. Yzde 25lik kesim ise en
ok dergi kitap okumak iin tabletlerini kullanrken, yzde 11lik kesim sosyal alara

53

balanmakta, yzde 5lik kesim ise tablet cihazlarndan e-posta ynetimini en ok

yapmaktadr.
2. Dnem 1-30 Nisan 2012
kinci dnemde sorulan Tablet cihaznz zerinden en ok ne satn alyorsunuz?
sorusu ile Trkiyede tablet kullanclarnn cihazlar zerinden alveri
alkanlklar tespit edilmitir. Katlmclarn tablet cihazlarndan en ok ne satn
aldklarn iaretlemeleri istenmi, sadece bir seenei iaretlemelerine izin
verilmitir.

2. Dnem Soru: Tablet cihaznz zerinden en ok ne

satn alyorsunuz ?

Say (Kii)

Oran

Oyun, uygulama

818

%67

Gazete, Dergi

195

%16

98

%8

73

%6

Genel Alveri
yapyorum. (elektronik,
gda, giyim vb. )

Mzik, video

54

Satn alma yapmyorum

Toplam

37

%3

1221

%100

Tablo 25: Tablet kullanclarnn en ok alveri yapt rn

ve hizmetler

kinci dnem ankete 1221 kii katlmtr. Katlmclarn yzde 67lik oran tablet
cihazlarndan en ok oyun uygulama satn aldklarn belirtmilerdir. Daha sonra
yde 16lk kesim gazete ve dergi seenei ile yer alrken yzde sekizlik kesim en
ok genel alveri yani elektronik, gda, giyim vb. kalemlerde alveri yaptn
belirtmektedir. Yzde 6lk kesim mzik ve videoyu en fazla satn alrken yzde
3lk kesim tablet cihazlarndan hi bir et satn almadn belirtmitir.

55

ARATRMA 3: NTERAKTF REKLAMN TABLET VE WEB ORTAMNDA

KARLATRMAS, TABLET KULLANCLARNN NTERAKTF
REKLAMLARLA ETKLEMNN LMLENMES.
YNTEM VE METEDOLOJ
Tablet cihazlarda yaynlanan dijital dergi ve kitaplarda kullanlan interaktif
reklamlarn farkl ortamlarda (kiisel bilgisayar, web taraycs), benzer demografik
dalmdaki hedef kitlenin davranlarnn lmlenmesi iin yaplmtr. Dijital
yaynn hem ipad tablet cihaz iin tasarlanm tablet dergi formatnda, hem de
kiisel bilgisayarlardan gelenler iin tasarlanm web arayznde ayn firmaya ait
interaktif reklam ierii kullanlmtr.
Yntem olarak bir telekomnikasyon firmasnn rn yelpazesinde sunmu olduu
tablet cihaz ile ilgili advertorial ierik ve tablet cihaz tantmna ait olan bir dakika 47
saniye uzunluundaki video 1 Nisan - 30 Nisan 2012 tarihleri arasnda hem Log
dergisinin web sitesi olan http://www.log.com.tr sitesinde yer almtr.
Ayn zamanda Log dergisinin iOs (Apple firmasna ait mobil cihazlarda kulland
iletim sistemi.) platformunda yer alan Gazete Bayisi uygulamasnda bulunan Log
Dergisinin Nisan 2012 saysnda kapak konusu olarak yer ald ve beinci sayfasnda
yarm sayfa tablet grseli, video altr butonu ile mterinin karsna kt.
Sayfann balnda advertorial olarak belirtildi. Sayfann geri kalan yarsnda ve
dier sayfada tablet cihazla ilgili basl yaynclk kurallarna benzer ekilde iki kolon
halinde metin yer ald. Tablet grselinin hemen sa alt tarafnda biri el grseli ile
mteriyi telekomnikasyon irketinin web sitesindeki rn detay sayfasna gtren
56

link (http://www.vodafone.com.tr/Kampanyalar/Vodafone-Smart-Tab-10Kampanyasi.php) ile uygulama ierisinde alan pencere ile ilgili web sayfas
grntlenebilme imkan verildi. Bu butonun hemen yannda alveri sepeti
grselinin bulunduu satn alma butonu yer ald. Bu butona tklayan okuyucu tabletin
satnn yapld popler eletronik ticaret portal hepsiburada.comda rnle ilgili
sat sayfasna ynlendirildi.
(http://www.hepsiburada.com/liste/Thematic.aspx?q=dt%3d1%26pqp%3dTablet%2
6fh_sort_by%3dranking_cocktail_bestseller_2%26tid%3d8%26pqpQueryAdded%3d1%26fh_refview
%3dlister%26fh_refpath%3dfacet_4%26fh_reffacet%3dbrand%26fh_location%3d%
252f%252fcatalog01%252ftr_TR%252fcategories%253c%257bcatalog01_21474836
42_371965_376241_29014004%257d%252fbrand%253d%257bvodafone%257d%2
6fh_eds%3d%25c3%259f) alma bittikten (1 Mays 2012den itibaren tabletler
genel kategorisine ynlendirildi.(
http://www.hepsiburada.com/liste/Thematic.aspx?tid=8 )
Video reklam 1 - 30 Nisan 2012 tarihleri arasnda her iki mecrada da yaynda kald.
Kullanclarn hem kiisel bilgisayarlarndan eritikleri http:///www.log.com.tr
sitesinde yeralan, hemde derginin Nisan 2012 dijital gazete bayisi uygulamas iin
olan versiyonunda videoyu izleme oranlarna bakld. Her iki mecrada da benzer
ierikler sunulduu iin dijital analiz ve takip aralar ayn demografik bilgilere sahip
kitlenin Log dergisinin tablet srmn ve web sitesinde yer alan ierii tkettiini
gsteriyordu.

57

ekil 3: Tablet cihazda video ierikli reklam gsterimi

58

ekil 4: Web sitesinde video ierikli reklam gsterimi

59

SONU VE DEERLENDRME
Sonulara bakldnda bir ay sresince web sitesinin anasayfasnda yer alan
videonun izlenme oran, sitede ilann gzkmesinin videoyu izleyen kiiye oran
yzde 0,4 (sfr onda drt) orannda olurken, Log dergisinin Nisan 2012 saysn
tablet cihazna indirenlere bakldnda durum ok daha farkl olarak karmza
kmaktadr.
Nisan 2012 saysnn tablet versiyonunda yer alan video izlenme oran, ilann
gsterimine kar yzde 85,1 olmutur.
Ayn almada yer alan video grselinin sa alt tarafnda yer alan satn al butonuna
tklama oran grntleme saysna bakldnda yzde 1,7 (bir onda yedi) olmutur.
Bu oran web sitesinde gsterilen reklamn tklanma orannn drt katndan daha fazla
olmutur.

60

ARATRMA 4:TABLET CHAZLARDA YER ALAN YAYNLARDA

NTERAKTF REKLAMLARN TKETCY REKLAM NDE MARKA LE
DAHA FAZLA ETKLEME GEMES KOSUNDA ETKNLNN
LMLENMES.

ARATRMANN AMA VE YNTEM

Bu aratrmann amac kullancy, interaktif oyun kurgusu ile hazrlanm reklam
gsterildiinde marka hakknda daha fazla bilgi alabilecei baka bir kaynaa
ynlendirebilmek ne kadar mmkn olmaktadr.
Bu alma ile tablet cihazlarnn sunduu teknolojik olanaklar kullanarak, basl
yaynclkta yer alan reklamlarn yerine, kullancnn etkileime geebilecei
reklamlar tasarlandnda, yaynn dijital versiyonunu tablet cihazndan okuyan
okuyucunun interaktif reklamla etkileime geme orannn lmlenmitir.
Yntem olarak Log dergisinin ubat 2012 says iin reklam veren bilgisayar ilemci
reticisi firmann hazrlanan interaktif reklamnda kullanc brick (tula, briket)
oyunundan esinlenerek hareket eden top ekli, zerinde takip et yazan tulaya arpp
havalanmas zerine kurguland. Takip et butonuna basan okuyucu, firmann kendisi
hakknda gncel bilgilerini paylat http://www.facebook.com/amdturkiye sayfasna
ynlendirildi.

61

ekil 5: Tablet cihazlarda interaktif reklamlarla tketiciyi marka

hakknda daha fazla detayl bilgi almaya ynlendirme

62

ekil 10: Tablet cihazlarda yazarla ile annda iletiime geme

fonksiyonunun kullanlma oran.
63

ubat 2012 dneminde log.com.tr web sitesini ziyaret edenlerin demografik

dalmna bakldnda yzde 73 erkek, yzde 27 kadn olarak tespit edilmitir. Ya
dalmnda yzde 49 orannda ziyaretiler 18 - 34 ya aralnda, yzde 37 orannda
35 - 57 ya grubundan olumaktadr.

ARATRMANN SONUCU
Aratrmann sonucuna bakldnda Log dergisinin

ubat 2012 iOs platformu

versiyonu iin reklamn grntlenme saysnn takip et butonuna tklanma oran

yzde 15.9 olarak gereklemitir. Burada basl yaynclkta daha nce mmkn
olmayan bir yolla okuyucuya dikkatini ekebilecek interaktif reklam ve reklamda
tklad zaman markann sosyal medya hesabna (internet balantsna sahip ise
eer,) annda ulaabilecei bir buton konulma imkan salamaktadr.
Benzer aratrmay ayn derginin editor sayfasnda editorn fotorafnn yannda
konumlandrlm Twitter sayfasna ynlendiren butonun Aralk 2011 - Nisan 2012
dnemini kapsayan be saylk dneme bakldnda editr sayfasnn
grntlenmesine oran yzde 5.3 (be nokta ) olmutur.

64

ARATRMA 5: TABLET YAYNCLNDA, BASL YAYNCLKTAN

FARKL OLARAK ERE ENTEGRE EDLEN NTERAKTF VE NTERNETE
BAL UYGULAMALARLA TKETCLERN ETKLEME GEME ORANN
BELRLENMES.

AMA VE YNTEM
Tablet cihazlarda yaynlar tasarlanrken, basl yaynclk tekniklerinin dnda
ierie eklenen interaktif uygulamalara okuyucunun tepki ve etkileimini lmek
amacyla bu alma tasarlanmtr.
Log dergisinin iOs paltformu iin hazrlanan Nisan 2012 saysnda Trkiyede 2012
ylnn ilk eyreinde TV reklamlar ile de bilinirliini arttrmaya alan arama
motorunu haber olarak tantan sayfada arama motorunun sorgulama alan grsel
olarak konulmu ve yanna Bul butonu iler halde konumlandrlmtr. Sorgu
alanna herhangi bir veri girilip, Bul butonu tkland zaman dergi
uygulamasndan kmadan alan bir pencerede yaptnz sorgu ile ilgili sonular
(internet balants olan cihazlarda) gsterilmitir. alma sresince sayfay
grntleyen okuyuculara herhangi ynlendirme de yaplmamtr. Kullanclarn bu
uygulamay kendilerinin kefetmeleri beklenmitir.

65

66
ekil 6: Yandex arama motoru ile
dijital yaynclk entegrasyon
almas

SONU
Sayfann grntleme saysna oranla bu alanda sorgu yapma oran yzde 4.1 (drt
onda bir)

olmutur. Bu almaya bakldnda okuyucular hi

ynlendirilmemesine ramen tablet cihazlarn sunduklar dokunmatik etkileimli

ekran teknolojisine alkanlklarn ve tablet cihazlar zerinden sunulan ierikle
youn olarak etkileime geme isteklerini gstermektedir.

67

ARATRMA 6 : TABLET CHAZLAR ZERNDE YAPLAN YAYNLARDA

BASL REKLAM VE TELEVZYON REKLAM MODELLERNN
BRLETRLMES VE OKUYUCUNUN YEN REKLAM MODEL LE

ETKLEME GEME ORANLARNN LLMES

ARATRMA AMAC VE YNTEM
Bu alma ile ama dijital yayncln ve tablet cihazlarn salad teknik
olanaklar kullanarak basl yayn reklam ile televizyon reklamn, tablet cihazlarda
kullancya birletirilmi ekilde sunulduunda tketicinin yeni nesil melez,
etkileimli reklamlarla etkileiminin llmesi.
Yntem olarak bir saat firmasnn, yeni saat modeli iin hazrlatt basl yayn
reklam ile televizyon reklamnn tablet dergisi iin hazrlanan versiyonunda basl
reklam ile televizyon versiyonunun birletirilmesi, basl reklamda yer alan grselin
tklanabilir duruma getirilerek buraya televizyon reklamn izlenebilir ekilde entegre
edilmitir. Log dergisinin iOs platformu iin hazrlanan Aralk 2011 saysnda yer
alan reklam, ilk olarak bakldnda ayn derginin basl versiyonu iin hazrlanan
reklamla ayn olmasna karn reklamdaki grsele tklayan kullanc (cihaz internete
balanarak) ayn markan, ayn tema zerine kurulmu televizyon reklamn video
olarak izleyebilme olana buldu. Videonun sresi orjinal televizyon reklam ile ayn
olup 20 sayiyedir.

68

ekil 7: Tv reklam ile dergi reklam entegrasyonu

69

SONU :
Sayfann grntlenmesi saysna bakldnda reklamn tablet cihaz kullanclar
tarafndan izlenme oran yzde 80.4 olarak gereklemitir. Tablet cihazlar sayesinde
daha reklamclkta daha nce var olmayan bir yntem gelitirilmi ve basl reklamla,
televizyonlarda gsterilen sesli video reklam tablet cihazda birletirilmi basl
yaynn salad avantajlarla, televizyon reklamlarndaki video reklamn mteriyi
iitsel ve grsel olarak etkileme avantaj birlikte sunulmutur.

70

ARATRMA 7: TABLET REKLAMLARNDA TKETCYE VERLEN

MESAJN DEMES LE ETKNLN LLMES
AMA VE YNTEM :
Bu saha aratrmasnda ama; tablet yaynclnda, tketiciye kiisel bilgisayar ve
web tarayclarndan grntledikleri sayfalarda karlatklar grsel banner
reklamlarn tablet cihazlarda kullandklar uygulama platformu kanallarnda
yaynlanan banner reklamlarda satn alma mesaj verildiinde tketicinin mesaja
kar reaksiyonunun lmlenmesi, banner reklamlarnn tablet uygulamalarnda
tketiciyi annda satn almaya ynledirmede etkinliinin orann tespit edilmesidir.
Yntem olarak teknolojik gelimeleri, bilgisayar yazlm ve donanm alannda haber
ierii reten, basl dergi ve ieriklerin sunulduu web sitesine de sahip olan Chip
Dergisinin ipad uygulamasn kullanan okuyuculara 23 gn sresince A/B testi
olarak bir GSM firmasnn mobil internet paketleri ve Facebook iin zel olarak
tasarlanm mobil internet eriim paketleri ile ilgili iki farkl banner hazrland. Sre
zarfnda sistem rastlantsal ekilde reklamlar okuyucular ikiye bld ve iki farkl
versiyon olarak gsterimlerini yapt. Banner reklamlar 5 kareden oluan hareketli
GIF formatnda hazrland. Banner reklamlarn ilkinde, paket ile ilgili mesaj
verildikten sonra Satn almak iin tklayn mesaj ile tketiciden annda rn satn
almas beklendi. Ynlendirildii sayfa dier versiyonu tklayan kullanc ile ayn
yapld. Burada ama sadece mesaj deitirerek tablet kullanclarnn annda
satnalmasna etki edip etmediini lmek olarak belirlendi. Dier versiyonda ise
banner reklamn sadece drdnc karesinde deiiklie gidilerek paket hakknda
71

Detayl bilgi almak iin tklayn yazs ile reklam gren kitleyi mesaj verilen rn
ile ilgili daha detayl bilgi almak iin ynlendirildi.
Aratrma sresince Chip Dergisinin ipad uygulamasnn demografik yapsna
bakldnda yzde 96 orannda erkek kullancs varken, yzde 4 orannda da kadn
kullancs vardr. Okuyucu kitlesine bakldnda yzde 58 oranndaki kullancnn
20 - 34 ya aralnda olduu grlmektedir. Katlmclarn yzde 39u evli iken,
yzde 59u bekar durumdadr. Kullanclarn aylk ortalama gelirlerine bakldnda
yzde 65 oranndaki kesimin 2000 TLnin altnda gelire sahip olduu grlmektedir.

72

SONU:
Aratrma 1-23 Nisan 2012 tarihleri arasnda srmtr. Toplamda 23 gn sresince
chip uygulamasn kullanan okuyuculara rastlantsal olarak bu iki banner gsterildi.
Aratrmann sonucunda;

Reklam Detay

Gsterim Says

Tklama Says

Tklanma Oran

216.492

5.713

2,64

192.501

3.011

1,56

Detayl bilgi iin

tklayn banner reklam

Satn almak iin

tklayn banner reklam

Tablo 26: Uygulama ierisinde iki farkl banner almas

Detayl Bilgi Bannerler

Aratrmann sonularna bakldnda iki reklamn gsterim says birbirine yakn
olarak gereklemitir. Tklanma oranlarna bakldnda ise Detayl bilgi iin
tklaynz mesajnn olduu banner 216,492 kez gsterildi, 5,713 kez okuyucular
tarafndan tkland, tklanma oran yzde 2.64 (iki onda altmdrt) olmutur. Satn
almak iin tklaynz mesajnn bulunduu hareketli banner 192,501 kez gsterilmi,
3011 kez okuyucular tarafndan tklanmtr. Bu reklamda tklanma oran yzde 1.56
orannda olmutur.
73

ekil 8: Detayl bilgi iin tklayn

74 banner reklam kareler.

75 banner reklam kareler.

ekil 9: Satnalmak iin tklayn

ARATRMA 8: IPHONE VE IPAD KULLANCLARNA YNELK YAPLAN

MOBL REKLAMLARDA ETKNLN LLMES. CHAZLAR ARAS
REKLAM ETKNLNN KARLATRMAS

AMA VE METEDOLOJ;
Trkiyede tablet kullanmna ynelik yaplan almada yzde 87 orannda
Trkiyedeki tablet kullanclar ayn zamanda akll cep telefonu da kullanmaktadr.
Tketici tarafndan kullanlan bu iki cihazda ve benzer platformlarda gsterilen
reklamlarn etkinliini lmek iin bu alma yapld.
Telekomnikasyon ve Bankaclk sektrnde faaliyet gsteren iki irketin reklamlar
hem Iphone hem de Ipad cihazlarda uygulamalarda kullanclara gsterildi. Ayn
kampanyaya ait olan bu reklamlarnn tklanma oranlar cihazlara gre gzlemlendi.
Aratrma sresince reklamlar genlik, haber ve spor temal uygulamalarda
gsterildi. Bu uygulamarn kullanclarnn demografik yaplarna bakldnda
uygulama sahiplerinin vermi olduu verilerde;
- Haber uygulamasnn kullancsnn yzde 71 orannda erkek, yzde 29 orannda
bayan olduu grlmektedir. Yine haber uygulamasna bakldnda oran olarak en
fazla, yzde 37, 35 - 44 ya aralnn haber uygulamasn kulland
grlmektedir.
- Genlik uygulamasnn demografisine bakldnda ise yzde 67 orannda erkek
kullancya sahipken ya ortalamas yzde 70 orannda 18 - 30 ya aralndadr.

76

- Spor uygulamasnn kullanclarnn ise yzde 91 orannda erkek olduu ve ya

aralna bakldnda yzde 65 orannda 18 - 30 ya aralnda olduklar
grlmektedir.

77

SONU ;
Kampanya

iPad App-Gerekleen

iPad App-

Oran

Gsterim

Gerekleen Click

184,230

3,481

%1.9

Kampanya-2 Banka

126,948

2,719

%2.1

Toplam

311,178

6,200

%2.0

iPhone App-

iPhone App-

Oran

Gerekleen Gsterim

Gerekleen Click

308,111

4,245

%1.4

Kampanya-2 Banka

202,764

3,120

%1.5

Toplam

507,875

7,365

%1.5

Kampanya-1 GSM
irketi

Tablo 27: ki sektr Ipad reklam gsterimleri

Kampanya

Kampanya-1 GSM
irketi

Tablo 28: ki sektr Iphone reklam gsterimleri

78

GSM irketine ait kampanyaya bakldnda iPad kullancnlarnn reklama tklama

oran yzde 1.9 iken, ayn reklam iphone kullanclar tarafndan %1.4 kere tkland
grlmektedir.
Bankaya ait reklamlar ipad kullanclar tarafndan yzde 2.1 orannda tklanrken
ayn reklam iphone kullanclar tarafndan yzde 1.5 orannda tklanmtr.
Toplamda rakamlara bakldnda ipad kullanclarnn grdkleri reklama tklama
oranlar yzde iki iken ayn reklamlara iphone kullanclarnn tklama oranna
bakldnda yzde 1.5 olduu grlmektedir.
pad kullanclar, iphone kullanclarndan yarn puan daha fazla uygulamalardaki
reklamlara tklamaktadr.

79

ARATRMA 9: MOBL PLATFORMLARDA YAPLAN REKLAM

KAMPANYALARNN YOUNLUUNUN TOPLAMDA KAMPANYASNN
ETKLEM ORANNA ETKSNN LMLENMES
AMA VE YNTEM
Belli srede artan mobil reklam frekansnn tketici tarafndan tklanma orannda bir
etkisinin olup olmadn lmlemek amacyla bu aratrma yaplmtr. aylk
dnemde farkl markalarn kampanyalar ve tklama oranlar gzlemlenmi
kampanya saylarna gre youn, orta ve seyrek reklamveren olarak nitelendirildi.
aylk dnemde yaptklar mobil kampanya says olan 12 - 25 olan markalar
youn reklam veren olarak iaretlenmi, ayn dnemde 5 - 10 arasnda mobil reklam
kampanyas dzenleyen markalar orta reklam veren olarak iaretlenmi, 1 - 4 aras
mobil reklam kampanyas dzenleyen irketler ise seyrek reklam veren diyerek
iaretlenmi ve bu aratrmada bu grubun gsterilen reklam adetleri ve tklanma
oranlar kmlatif olarak toplanmtr.

80

SONULAR ;
Kampanya

Kampanya

Gerekleen

Gerekleen

Oran

Younluu

Adedi

Gsterim

Click

Youn

12-25 Aras

8,260,227

161,814

%2

Orta

5-10 Aras

3,155,323

46,136

%1.5

Seyrek

1-4 Aras

860,154

10,218

%1.2

Tablo 29: Tabletlerde reklam kampanya younluunun

etkinliine oran.

Kampanya sonularna bakldnda youn olarak kampanya yapan markalarn

reklamlarna tklanma oranlar yzde 2 ortalamaya sahipken orta younlukta reklam
verenlerin reklamlar %1.5 orannda tklanmtr. Ayn dnemde seyrek younlukta
reklam verenlerin reklamlar ise yzde 1.2 orannda tklanmtr. Reklam frekans
arttka mobil cihaz kullanclarnn reklamlara tklama oran da artmtr.

81

SONU VE DEERLENDRME;
DRDNC EKRAN HAYATMZDA
Tablet bilgi paylam iin hayatmza gireli binlerce yl gemi olsa da dijital
tabletlerin hayatmza girmesi 19.yy sonlarnda filizlenen tohumlarla balamakta,
21.yy ilk yllarnda ise yaygn olarak hayatmza girmektedir.
Tablet cihazlar kiisel bilgisayarlar ve mobil telefonlardan ok daha hzl bir yaylm
hzyla gnmzde pazarlama otoriteleri tarafndan kabul grm bir reklam mecras
olmutur. Gnmzde modern tabletlere nasl gelindii ile ilgili aratrmann banda
tablet cihazlarn tarihi blmnde detaylca yer verildi. Apple firmasnn Ipad tablet
modelini sata sunduktan 9 ay sonra 15 milyon adet satmas ve tantm yapldktan
1 yl sonra Tketici Elektronii Fuarnda 80 farkl tablet modelinin tantlmas ile
birlikte Tablet cihazlarn gnlk hayatta yaygn olarak kullanlmas 2010 yl ile
balamaktadr. Microsoft firmas 2001 ylnda tablet cihaz ihtiyacn doru tespit
etmi ama hem teknolojinin gnmz kadar gelimemi olmas, hem de kiisel

82

bilgisayar arayzn tablet cihazlarda da kullanmak istemesi ve en nemlisi tablet

cihazlarn yksek fiyatlandrmas yaygnlamasn o tarihlerde engellemitir.
Gnmzde yaplan ngrlerde 2016 ylnda toplamda 375 milyon adet tablet cihaz
satlaca, o tarihte toplamda kullanmda olan tablet saysnn ise 780 milyon adet
olaca tahmin edilmektedir. Yine 2016 ylnda kullanmda olan kiisel bilgisayar
says 2 milyar civarnda olacaktr. Tablet cihaz kullanm bu rakamlarla yaygn
olarak kullanlan cihaz olarak nitelendirilebilmektedir.
Reklam modelleri kurgulanrken tketicinin yaygn olarak kulland ekran, mobil
telefon, televizyon ve kiisel bilgisayar ayn anda hedefleyen reklamlar retmek son
dnemde olduka etkin sonular sunduu dnlmektedir. Tablet cihazlarn da
yaygn kullanlan ve bu ekrandan farkl olarak drdnc ekran olarak tketicinin
hayatna girmesiyle, tablet cihazlar iin pazarlamann drdnc ekran demek daha
doru olacaktr.

TABLET KULLANCS KMDR?

Yaplan aratrmalara bakldnda tablet kullanclar gnmzde genelde teknolojik
rnleri ilk ktklar dnemde kullanan, literatrde Early Adaptors diye nitelenen,
teknolojiye merakl, gelir seviyesi ve eitim durumu yksek, grece erkek
kullanclarndaha youn olduu bir kesim olarak kullanlmakla beraber, her geen
gn artan tablet satlar sonucunda demografik dalm, kiisel bilgisayarlar ve
akll mobil telefonlarla ayn seviyelere gelmektedir.

83

TABLET CHAZLAR NASL KULLANLMAKTADR?

Yaplan aratrmalarn sonucunda tablet cihazlar genelde sabah vakitlerinde, en ok
da akam saatlerinde youn olarak kullanlmaktadr. Gn iinde genelde youn
olarak kiisel bilgisayar kullanan tablet kullanclar akam i dn saati olan 6 ve
sonrasnda youn olarak tablet cihazlarn kullandklar sonucuna ulalmtr.
Tabletini gnlk ortalama iki saatten fazla kullananlarn oran en fazladr. Yine
aratrmann ilk blmnde bahsi geen aratrmalarda grlmektedir ki, tablet
kullanclar tablet cihazlarn kullanrken genelde televizyon seyretmekte veya az da
olsa baka aktivitelerde bulunmaktadrlar.
Ve yine aratrmalar gstermitir ki tablet cihaz kullancclar cihazlarn en fazla
oturma odasnda koltukta, yatak odasnda yatmadan nce yatakta ve az da olsa
mutfakta kullanmaktadrlar.
Tablet cihazlar ile neler yapldna bakldnda ise genelde internette gezinmek,
sosyal medya aralarna balanmak, video izlemek, mzik dinlemek, oyun oynamak,
kitap ve dergi okumak yaygn olarak yaplan aktivitelerdendir. Ofis ile ilgili eylemler
ise tablet cihazlarda yaygn olarak yaplmamaktadr. Ksaca tablet bilgisayarlar hem
bilgilenme hem de elenme arac olarak tketicinin hayatna girmektedir.
Tablet cihazlarda gelimi web tarayclar bulunmakta ve modern standartlarda
yaplm tm web siteleri grntlenebilmektedir. Bu cihazla da ayn zamanda sahip
olduklar iletim sistemlerinin de zellii olarak nativ uygulamalarda youn olarak
kullanlmaktadr. Nativ uygulamalar belli bir grevi veya ilevi kolayca yerine
getirmeyi salamaktadr. Bu uygulamalarn pazarlama asnda nemi, uygulamalar
84

yaps itibari ile reklam gsterimi mmkn klar. Kullanc uygulamay

altrdnda genelde hareketli banner reklamlar olmak zere yaync tarafndan
belirlenen standartlarda reklam gsterimleri yaplr.

TABLETLER VE DJTAL YAYNCLK

Hem yurtdnda yaplan ve bahsi geen aratrmalarda, hem de lkemizde tablet
kullanclarna ynelik yaptmz ve bahsi geen aratrmalarda ortaya kmtr ki,
tablet cihaz kullanclar cihazlarn kitap ve dergi okumak iinde youn olarak
kullanmaktadrlar.
Tablet cihazlar ise sahip olduklar yksek znrlkl ekranlar, dokunmatik
kurguyla alan iletim sistemleri ve uzun pil mrleri ile dijital yaynclar iin yeni
nesil tasarmlarn yapld, sahip olunan boyutlar ve mobilite ile basl yayncln
ilk kez bu kadar dijitalletii bir dneme girilmi bulunulmaktadr. Tablet cihazlar
zerinden kullancnn basl yaynclktan deneyimledii tasarmlar, dijital
teknolojinin interaktivitesi ile birletirilerek kullancnn tablet cihazndan daha fazla
kitap ve basl yayn takip etmesine olanak salamtr.
Bugn gelitirilen yaynclk modelleri ile kullanclar nativ uygulamalardan
kmadan beendikleri kitabn dijital versiyonunu satn alp annda okumuya
balayabilmektedir. Yine ayn ekilde abonesi olduu derginin yeni says ktnda
uygulama kullancnn da izni ile otomatik olarak onu cihaza indirip okunmaya hazr
hale getirmektedir. Yaplan aratrmalarda ilerleyen yllarda en ok indirilen nativ
uygulamalarn ilk srasnda oyunlar yer alrken ikinci srada dijital yaynclk
uygulamalr yer almaktadr.
85

Yaptmz aratrmalarn sonucunda tablet cihazlar Trkiyede de youn olarak

dijital yaynlar takip etmek amacyla kullanlmaktadr.
Dijital yaynclk aralar reklam gsterimi iin ideal ortamlardr. Yaplan
aratrmalar gstemektedir ki okuyucular dijital dergileri okurken karlarna kan
interaktif reklamlarla yksek oranlarda etkileime gemektedirler. Saha aratrmalar
bunu gstermektedir.

TABLET CHAZLARDA REKLAM

Bu almann ana amac tablet cihazlarn yeni bir reklam mecras olarak etkinliini
lmek ve tablet cihazlarn yeni reklamclk kurallar erevesinde dier mecralardan
farkl olarak reklamcla neler katabildiini irdelemektir.
Tablet cihazlar kullanm ekilleri bakmndan tketiciye ulamak iin en etkin reklam
ekranlarndan biri olabilir. Aratrmalar gstermitir ki tablet cihazlar youn olarak
televizyon reklamclnn da prime-time olarak nitelendirdii akam saatlerinde
kullanlmaktadr.
Tablet cihazlar kullanlrken kullanclarn ayn zamanda televizyon izleme oran
olduka fazladr. Tvde gsterilen reklamlar destekleyici kurgularla reklamlarn
etkinliini arttrmay mmkn klan bir mecradr.
Tablet cihazlar yaknsama kavram erevesinde televizyon reklamlar ile basl
yaynclk reklamlarnn birletirilmesinden ortaya kan hibrid reklamlar iin de
etkin bir mecra olarak yerini almtr. Yukarda bahsi geen aratrmada bir saat
firmasnn televizyon reklam ile basl mecralarda yaynlana reklam, tablet
cihazlarn teknolojik altyapsna uygun ekilde birletirildiinde kullancnn
86

reklamla etkileime geme oran yzde 80ler gibi baka hibir mecrada elde
edilemeyen sonulara ulamtr. GFK-MRI firmas da bu bulgulara paralel olarak
ortalama interaktif reklamlarla tablet kullancsnn etkileime geme orann yzde
63 olarak bulmutur.
Tablet cihazlar dokunmatik ekranlara ve buna uyugun arayzlere sahip iletim
sistemlerine sahip olduu iin kullancnn reklamla etkileime geme oran olduka
ykselmektedir.
Tablet cihazlar internete bal cihazlar olduu iin tablet cihazlarda dijital reklam
hazrlanrken internet balants da aktif olarak kullanlabilmektedir. Bu da en byk
soruyu ortaya karmaktadr. Tablet cihazlarda reklam ayn zamanda sat kanal
olarak kullanlabilir mi?
Bu sorunun yantn aramak iin yaptmz aratrmalarda sadece banner
reklamlarda verilen mesajda deiiklik yapld zaman tketicinin satn almaya
ynlenmesinde pozitif bir deiim grlmezken, tantm videosu eklenmi bir rnn
reklamnn altna konulan satnalma butonunu tklama oran, web sitesinin
grntleyenlerin reklam tklama orannn drt katndan fazla bir deere sahiptir.
Dolaysyla doru kurgu yapldnda tablet kullancs beendii rn reklamn
grdkten sonra satn alma konusunda eilimlidir.
Tablet cihazlarda yaplan reklam kampanyalarnn sklnn tketicinin reklamla
etkileime gemesi oranna etkilerine bakldnda daha sk reklam yaynlayan
firmalarn reklamlarna yzde 33 ila yzde 50 oranlarnda daha fazla tkland

87

grlmektedir. Bu da bu mecrasa sk yer alan firmalarn ile tketiciye mesajn daha

etkili ekilde ulatrd anlamna gelmektedir.
Tablet kullanclarna yenlik yaptmz bir almada da interaktif bir reklamla
okuyucu markann sosyal medya hesabna ynlendirilmi ve okuyucularn videolu
reklamlar kadar olmasa da yzde 16ya yakn bir oranda etkilim grlmektedir.
Basl mecrada bu oranlar llememekle birlikte ok dk olduklar bilinmektedir.
Dier dijital mecralarda ise reklama tklamanma oranlarnn yaklak on kat bir
orandr. Bu da tablet okuyucusunun interaktif olan her ierikle etkileime geme
isteini ortaya koymaktadr.
Yaptmz bir aratrmada da tablet iki farkl sektrden markann reklamlar hem
Ipad tabletlerde hem de Iphone telefonlarda gsterilmitir. Sonulara bakldnda
Ipad kullanclarnn reklam tklama oran her iki marka iin de daha fazladr. Bu da
tablet kullancsnn akll telefon kullanclarnda da daha fazla reklamla etkileime
getiinin gstergesidir. Bu durmun tablet cihazlarn sahip olduu geni ekranlardan
kaynakland tahmin edilmektedir.

YEN REKLAM VE SAT MODELLER

Tablet cihaz kullanclarnn interaktif ierikle ve reklamlarla yksek oranlarda
etkileime gemesinin yannda yaptmz saha aratrmas sonucunda her drt
kullancdan reklam grme karlnda beendii dergileri gncel olarak
okumaya razyken bu oran kitap okumada her be kullancdan eklinde ortaya
kmtr.

88

Yaynclk firmalar ve reklamverenler bu platformu ve reklam grmeye istekli

yksek orandaki tablet kullanc kitlesini kurguladklar yeni reklam modelleri ile
ierii finanse ederek kullanyla daha fazla etkileime geme, mesaj bombardmann
olduu amzda tablet cihazn aktif olarak kullanan kesime direkt olarak ulama
imkanna sahiptirler.
Ayn zamanda reklamlarda kullanacaklar teknoloji ve ierik konumlandrma
almalar ile tketiciyi ierikte beendii bir rn annda satnalmaya
ynlendirebileceklerdir. Bylece tablet cihazlar etkin bir reklam kanalndan etkin bir
sat kanalna dntrlebilecektir.

TABLET CHAZLAR VE KSEL BLGSAYARLAR

Tablet cihazlar aratrmann da banda bahsedildii gibi akll telefonlar ile kiisel
bilgisayarlar arasnda yeni bir kategori oluturmaktadr. Sahip olduklar yksek ilemci
gleri, hafzalar ve hem ierik tketiminde hem de retiminde yaygn olarak
kullanlabilmelerinin yannda, tablet kullanc aratrmalarna bakldnda i dnyas
ile ilgili dkman retimi konusu tabletlerde henz ok yaygn deildir.
lkemizde ve dier lkelerdeki tablet kullanm alkanlklar multimedya ierek
tketimi konusunda tablet cihazlar yksek oranlarda kullanlrken, profesyonel ierik
retiminde hala kiisel bilgisayarlar kullanlmaktadr. Fiziksel klavyeye sahip
olmamalar, kk ekranlar bu cihazlarn profesyonel ierik retimi iin tercih
edilmemesini salamaktadr.
Ksaca zetlemek gerekirse, tablet cihazlar ierik tketimi iin kullancya ideal ortam
sunarken profesyonel ierik retimi iin ayn kolayl salayamamaktadr.

89

TABLET CHAZLAR VE AKLL CEP TELEFONLAR

Tablet cihazlar sahip olduklar zelliklerin bir ounu akll mobil telefonlardan
almtr. Sahip olduklar uzun pil mrleri, dokunmatik arayze sahip iletim
sistemleri, barndrdklar kablosuz balant ipleri, konum belirmele ipleri, harekete
duyarl yaplar bu cihazlar her ne kadar akll telefonlara yaklasa da byk boyutlar
ile mobilitesi, akll telefonlara oranla dktr. Boyutlar sebebiyle GSM ebekesi
zerinden grmek ok ergonomik olmasa da mobil internet altyaps zerinden
birok uygulama grnt, ses ve metin ile iletiime olanak salamaktadr.

SONU
Tablet cihazlar her geen gn yaygnlamakta ve tantlan her yeni modelde
zellikleri daha da fazla artmaktadr. Bu mobil, internete bal ve tketicinin
hayatnda youn olarak yer kaplamaya balayan cihazn ne olduu, kimlerin bu
cihaz nasl kulland ve bu cihaz ile dijital yaynclk, reklamclk ve sat kanallar
zerine etkilerini len dokuz aratrma yaplmtr. Sonularna yukarda da
deinildii zere bu yeni ekran pazarlamann nemli ekranlar arasnda yerini
almken ayn zamanda sat kanallar iin vitrin grevini stlenmektedir. Tablet
kullancsnn demografik yaplarna bakldnda ise dijital yaam kltr ile
yaayan ve online alveri kanallarn tablet cihazlar zerinden youn olarak yapan,
eitim ve gelir seviyesi grece yksek olan kesimden olumaktadr.
Yeni bir reklam mecras olarak tablet, hem reklamclk alannda hem yaynclk
alannda hem de mobil sat kanal olarak etkin bir mecra olduu yaptmz
aratrmadan ortaya kmaktadr. Tablet kullanm yaygnl her geen gn
artmaktadr ve davranlara olan etkisi tarafmzdan gzlenlenmaya devam edecektir.
90

DEERLENDRME
Tablet cihazlar 2010 yl itibari ile yaygn olarak kullanlmaya balanan ve tketicilerin
ierie ulamasnda kabul grm ekran ( TV, Kiisel bilgisayar ve mobil cep
telefonu) dnda drdnc ekran olarak yer alm yeni nesil cihazlardr. Sahip
olduklar zellikleri, akll mobil cihazlar ve kiisel bilgisayarlardan almlardr. letim
sistemleri sayesinde web tarayclarn yannda, mobil uygulamalar ile de web ieriine
farkl bir ekilde ulaabilme olana salamaktadr. Bu noktada yeni nesil ieriklerin
retilmesi ve kullancnn bu cihaza zel kullanm alkanlklar tablet kullanclarnn
nemli bir hedef kitle olmasn salamaktadr.
Tablet cihazlar her geen gn yaygnlamakla birlikte, bu cihazlar zerinden alveri
oranlarnn yksek olmas bu cihazlar ayn zamanda nemli bir mobil ticaret kanal
olmasn salamaktadr.
Tablet cihazlar en enmli yeni medya aralarndan biridir. Bu yargy desteklemek iin
yaplan aratrma sonularna bakldnda kullancnn bu cihazlar zerinden retilen
yazl, grsel ve iitsel ierikleri tketim alkanlklarna bakldnda kiisel
bilgisayarlar ve akll mobil telefonlardan ok daha fazla olduu grlmektedir.
Bu deerler ve sahip olunan teknoloji tablet bilgisayarlar nemli bir reklam gsterim
mecras haline getirmektedir.
Pazarlamann drdnc ekran olarak tablet cihazlar, yaplan aratrmalar da
gstermektedir ki, mteri ile youn ekilde etkileime girilebilecek zengin ierikli
reklamalr gstermek iin en uygun mecralardan biridir. Klasik basl mecralar iin
tasarlanan reklamlar ile dier dijital mecralar iin hazrlanan reklamlar bu cihazda
biraraya getirilerek yeni nesil reklamclk almalarna olanak salamaktadr.
91

Trkiyede tablet kullanclar, erken teknoloji takip eden kitle tarafndan youn olarak
kullanlmaktadr. Her geen gn yaygnl artmaktadr. Pazarlama faaliyeti yrten
irketler ve reklam alamarn hazrlayan ajanslar tarafndan son dnemde de youn
olarak kullanlan tablet reklamalar yaplan dokuz saha aratrmas sonucu her koulda
dier mecralardan ok daha fazla mteri etkileimine sahip olmutur.
Tablet cihazlar yeni nesil reklam almalarnn daha da gelimesi iin en ideal ortam
salamaktadrlar.

92

Kaynaka
2001: A Space to Odyssey,1968, Ynetmen: Stanley Kubrick, Senarist: Stanley
Kubrick, Arthur C. Clarke
Apple, 2010, Support Page, support.apple.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://support.apple.com/kb/SP580?viewlocale=en_US&locale=en_US
Blickenstorfer C., 2002, First Look at Tablet PC pencomputing.com Eriim Tarihi:
2012 http://www.pencomputing.com/frames/acer_tpc.html
Dimond, T.L. "Devices for reading handwritten characters", Proceedings of Eastern
Joint Computer Conference, s. 232-237, Aralk 1957.
Early paper on handwriting character recognition: Stylator (stylus translator), a
zone-based tablet, which was earlier than RAND digitizer tablet, which was
full Cartesian coordinates. Describes cartesian-coordinate grid for character
recognition, zone-based recognizers.
Dubberly H., 2007, The Making of Knowledge Navigator Dubberly.com Eriim
Tarihi: Mays 2012

http://www.dubberly.com/articles/the-making-of-knowledge-navigator.html

Endrei R., 2010, iPad vs. Microsoft Tablet: Microsoft Mistakes and the Future PC
Datamation.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://www.datamation.com/mowi/article.php/3885741/iPad-vs-Microsoft-Tablet-MicrosoftMistakes-and-the-Future-PC.htm

93

GFK-MRI, 2011, First Research from GfK MRI Reveals that... Ads on Tablets Get
Higher Engagement Than eReaders and the Print "Norm" Media Indusrty Newsletter
8-22-2011 says,

Sayfa 3 - Gfk MRI Aratrma Rapotu,

Galin, Baim, Slaten,

Becker, 2011 Measuring the Effectiveness of Ads in Digitally Delivered

Magazines
Gates B., 2001 Comdex Tketici Elektronii Fuar, Las Vegas Sunumu
Microsoft.com Eriim Tarihi: Mays 2001 http://www.microsoft.com/enus/news/press/2001/nov01/11-11comdex2001keynotepr.aspx
Gillett F. 2012, Why Tablets Will Become Our Primary Computing Device,
Forrester.com Eriim Tarihi: Mays 2012 http://blogs.forrester.com/frank_gillett/1204-23-why_tablets_will_become_our_primary_computing_device
Gove J. ve Webb J., User Experience Research, Mobile Ads
Googlemobileads.blogspot.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://googlemobileads.blogspot.com/2011/11/consumers-on-tablet-devices-havingfun.html
Gray E., 1888,United States Patent US0386815 patent izimi, Eriim Tarihi: Mays
2012

http://www.freepatentsonline.com/386815.pdf

Ha P., 2010, Bellsouth IBM SIMON, time.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://www.time.com/time/specials/packages/article/0,28804,2023689_2023708_2023677,00.html

94

Inmobi, 2012, InMobi and Mobext reveal tablet users shop more on their device
than PC and smartphone users Inmobi.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://www.inmobi.com/press-releases/2012/05/10/inmobi-and-mobext-reveal-tablet-users-shopmore-on-their-device-than-pc-and-smartphone-users/

Ipsos, 2011, New Study Shows that Owners of Both a Smartphone and a Tablet
Spend More Time and Money on Mobile Shopping Ipsos.com Eriim Tarihi: Mays
2012 http://www.ipsos-na.com/news-polls/pressrelease.aspx?id=5370
Ives N., 2012, Two Years Into Tablet Editions, Conde Nast Begins Regular
Readership Reports Adage.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://adage.com/article/mediaworks/years-tablets-conde-nast-delivers-tablet-metrics/233315/

Jobs S., 2010, Ipad Lansman Apple Keynote Sunumu

Apple.com Eriim Tarihi:

Mays 2012 http://itunes.apple.com/us/podcast/apple-keynotes/id275834665

Kane Y.I., 2010, First-Day Sales of Apple's iPad Fall Short of Sky-High Hopes
WSJ.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://online.wsj.com/article/SB10001424052702304017404575165621713345324.html

Kay A., 1972, A Personal Computer for Children of All Ages, Eriim Tarihi:
Mays 2012

http://www.mprove.de/diplom/gui/Kay72a.pdf

izimi, Eriim Tarihi: Mays 2012

Konsept Dynabook

http://en.wikipedia.org/wiki/File:Dynabook.png

95

Keys D. 2012, Ancient Language Discovered on Clay Tablets Found Amid Ruins of
2800 Year Old Middle Eastern Palace, Independent.co.uk Eriim Tarihi Mays 2012 :
http://www.independent.co.uk/news/science/archaeology/ancient-languagediscovered-on-clay-tablets-found-amid-ruins-of-2800-year-old-middle-easternpalace-7728894.html
Lenatti C., 2012, Tablet advertising: Are ads run on iPad and other tablets more
effective?, Tabtimes.com, Eriim Tarihi: Mays 2012
http://tabtimes.com/feature/marketing/2012/01/06/tablet-advertising-are-ads-runipad-and-other-tablets-more-effective
Lamb R., 2012, Tablet magazine readers younger, richer than ever: Cond Nast
Luxurydaily.com Eriim Tarihi: Mays 2012 http://www.luxurydaily.com/tablet-magazinereaders-younger-richer-than-ever-conde-nast/

Moodey, H.C. "Telautograph System", United States Patent 2,269,599, Aralk 27,
1940

Eriim Tarihi: Mays 2012

http://users.erols.com/rwservices/pens/biblio70.html#Moodey40
Morgan Stanley, 2011, Tablet Demand and Disruption, Mobile Users Come of Age
Report, Sayfa 1-24, 82-84
Net Market Share, 2012, Operating System Merket Share, Netmarketshare.com
Eriim Tarihi: Mays 2012 http://www.netmarketshare.com/operating-systemmarket-share.aspx?qprid=8&qpcustomd=1

96

National Geographic, 2011, Ancient Tablet Found: Oldest Readable Writing in

Europe, Nationalgeographic.com, Eriim Tarihi: Mays 2012
http://news.nationalgeographic.com/news/2011/03/110330-oldest-writing-europe-tablet-greecescience-mycenae-greek/

Nielsen, 2012, How US Smartphone and Tablet Owners Use Their Device for
Shopping, Nielsen.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://blog.nielsen.com/nielsenwire/online_mobile/how-us-smartphone-and-tablet-owners-use-theirdevices-for-shopping/

Nielsen Global Trust Index 2012, Global Advertising Comsumers Trust Real
Friends and Virtual Strangers the Most Nielsen.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://blog.nielsen.com/nielsenwire/consumer/global-advertising-consumers-trustreal-friends-and-virtual-strangers-the-most/
Nielsen, Telefonica 2012, Connected Europe 2012 Report
Lamb R., 2012, Tablet magazine readers younger, richer than ever: Cond Nast
Luxurydaily.com Eriim Tarihi: Mays 2012 http://www.luxurydaily.com/tabletmagazine-readers-younger-richer-than-ever-conde-nast/
Nielsen, State of Media, 2011, State of the Media: U.S. Digital Consumer Report,
Q3-Q4 2011, Nielsen.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://www.nielsen.com/us/en/insights/reports-downloads/2012/us-digital-consumerreport.html

97

Onur K.; Atam A. 2012, Rportaj: Trkiyede Tablet Cihazlar ve Reklamclk

Yapan: Kamil Mehmet ZKAN, Bknz. Appendix
Phillips, L. A., 2011, CES PR Executive: 80 New Tablets Launched This Year
Mediabistro.com Eriim Tarihi: Mays 2012 http://www.mediabistro.com/prnewser/ces-prexecutive-80-new-tablets-launched-this-year_b12472

Rand, 1998, RAND Corporation "50 Years of Looking Forward", RAND Review,
Fall 1998. Available was
http://www.rand.org/publications/randreview/issues/rr.fall.98/50.html
-

In 1961, researchers create the RAND Tablet, the first two-dimensional

writing surface that allows humans to commuicate instantly with computer
through characters printed on a tablet. (Note: Stylator may actually have been
earlier)

Sharma D. C., 2005, Nokia Debuts Linux Based Web Device, Cnet.com Eriim
Tarihi: Mays 2012

http://news.cnet.com/Nokia-debuts-Linux-based-Web-device/2100-1041_3-

5720066.html

Siwicki B., 2012, Tablet owners love m-commerce, Internetretailer.com, Eriim

Tarihi: Mays 2012 http://www.internetretailer.com/2012/03/14/tablet-owners-love-m-commerce
Schneiderman S. 2012, Tapping into Tabletomics: A Tablet Research Exploration
Viacom.com Eriim tarihi: Mays 2012 http://blog.viacom.com/2012/04/tappinginto-tabletomics-a-tablet-research-exploration/

98

Wired UK, 2011, Samsung cites '2001: A Space Odyssey' as prior art in iPad patent
battle Wired.co.uk Eriim Tarihleri: Mays 2012,
http://www.wired.co.uk/news/archive/2011-08/24/samsung-2001-prior-art ;
http://www.fosspatents.com/2011/08/samsung-cites-stanley-kubricks-2001.html
Werther J., 2011, New! Search data reveal that when the sun goes down, the tablets
come out Googlemobileads.blogspot.com Eriim Tarihi: Mays 2012
http://googlemobileads.blogspot.com/2011/09/new-search-data-reveal-that-whensun.html

99

APPENDX
APPENDX 1:
Trkiyede Tablet cihaz kullanm, Tablet Reklamclp ve Beklentiler
Rportaj Yapan: Kamil Mehmet ZKAN
Sorular cevaplayanlar : MoveZ Mobil Reklam Sat Ajans, Kurt Onur
(MoveZ Genel Mdr), Asl Atam (MoveZ Sat Direktr)
Soru: Trkiye'de tablet kullanclarnn profili, kullanm alkanlklar, ierik
tketme biimleri nelerdir?
Trkiyede yaklak 2012 sonu itibariyle 350.000 civarnda tablet PC kullancs
olacan ngryoruz. Pazarda halen, iPadler bir ok adan piyasay domine
etmektedir, 2012 yl sonu MoveZ ipad beklentisi yaklak 200.000 cihaz
seviyelerindedir. Tablet PC kullanclar, arlkl olarak satnalma gc yksek,
ehirli ve profesyonel bir kitle tarafndan kullanlmaktadr. Bunun temel sebebi ise,
satnalnan cihazlarn hem early adopters kullanclar tarafndan kullanlmas hem de
cihaz fiyat seviyelerinin yksek olmasndan kaynaklanmaktadr. Kullanm
alkanlklar hibrid bir kimlik gstermektedir; ne tam portable cihaz zellikleri ne
tam bir internet cihazdr diyebiliriz. Uygulama downloadlar arlkl, dergilik,
kitaplk ve oyun gibi alanlarda yksek trafikler yaratmaktadr. Basl yaynclk
anlay ise ilk defa ok ynl dijitalize olma yolundadr. Browser websitesi
trafiklerinin ipad zerinden gelmesi ve bu bahsedilen trafiklerin son 6 ayda
100

neredeyse 4 5 kat artmas bize, bu kullanclarn tablet pcler zerinden ayrca

yksek www trafii evirdiini gstermektedir.
Soru: Tablet cihazlarn sunduu zengin interaktif reklam ortamnn etkileri
markalar iin ne

kadar fazla?

iPad ekran lleri bakmndan, zengin reklam ortam iin cep telefonlarn
tesinden bir tecrbe sunmaktadr. ncelikle, teknolojik adan pek fark olmamasna
ramen, ekran ls, tecrbeyi default iyiletirmektedir. Tablet reklamcl, 3 ana
balkta incelenebilinir. Birincisi, nativ uygulamalar, ayn cep telefonlarnda olduu
gibi tablet pcler iin yaratlm, her trl ierik ve infotainment uygulamalar banner
reklam alanlar bulunmaktadr. kinci alan ise ykselen dijital dergicilik ve
yayncln almlardr; Dergilik uygulamalarndan dnya genelinde milyonlarca
dergi indirilmitir, bu dergilerin sayfalar aralarnda dijital ilanlar balamtr.
Websitelerinin, ipad trafikleri ise yeni bir reklam kanal olarak yeni yeni
glenmektedir. HTML5in geliimi ise, bura cihazlarda zengin, interaktif tm
reklam ortamn salamtr.
Soru: Web reklamcl ile interaktif tablet reklamcln karlatrdmzda
hangi mecrann etkinlii daha fazladr?
Reklam mecralar karlatrma konusunda, tablet pcler de, 3 ana balkta farkl
CTR oranlar grmek mmkn. Uygulama CTR oranlar %1 seviyelerinde, dijital
yayncla dokunan alanlarda yksek CTR oranlar grmek, nedeni ise hem
interaktif hem videosal hem de HTML5 ile menusel bir ok dijital hazrla uygun

101

alanlar olmas diyebiliriz. Websitelerinin ipad trafikleri ise genelde, mobil

ortalamalarn biraz altndan, internetin zerinden performe etmektedir.
Soru: Tabletin reklam olanaklar tketici tarafndan nasl alglanyor, Reklamlar
ayn zamanda satn alma kanal olarak kullanlabilir mi?
zellikle interactive kurgular tketici tarafindan ilgi grmekte. Reklam sayfasnda
ortalama zaman geirme sresine baktmzda 10 snnin altna dmediini
grmekteyiz ki bu da bu tip reklamlarla farkndalk ve satn alma gds yaratma
adna deerli bir zaman. Cihaz penetrasyonunu gznnde bulundurduumuzda
henz direkt satn almaya ynelik kurgular tercih edilmemekle beraber 2012 sonuna
dogru bu tip kurgularn balayacan ngrmekteyiz.
Soru: Trk Tablet kullanclar reklam karlnda ierik tketmeye ne kadar
istekli.? (rnein reklam karlnda e-book olarak kitab cretsiz okumak ister
mi?)
cretsiz dergi vermek veya abonelik vermek kurgularnn ie yaradn grdk
reklam karlnda ancak yine de henz ok kullanlmad iin tam birsey sylemek
imkansz. Yine de gzel reklam kurgular olduu zaman tketicinin ilgisi ekeceini
dnyoruz.

102

APPENDX 2
Trkiyede Tablet Kullanclar ve Tablet Reklamcl Anket Sorular
Hazrlayan:

Kamil Mehmet ZKAN

Danman:

smail Hakk Polat (Kadir Has niversitesi)

Didem Erdoan (Pazarlama Aratrmalar, Turkcell)

1- Tablet bilgisayarnz var m ?

- Evet
- Hayr
2- Kullandnz Tabletin Modeli Nedir ?
- Apple iPad
- Samsung Galaxy Series
- Motorola Xoom Serisi
- Amazon Kindle Serisi
- E-Reader (eitli firmalar tarafndan retilmi, kitap okuma amal, e-ink
teknolojisine sahip ekranl mobil cihazlar.)
- Dier

103

3- Bir gnde tablet cihaznzla ortalama ne kadar sre vakit geiriyorsunuz ?

- 0-30 dk
- 30-60 dk
- 1-2 saat
- 2 saatten fazla
4- Tablet cihaznz en fazla hangi ama(lar) iin kullanyorsunuz?
- Kitap Okuma
- Dergi Okumak
- Video izlemek
- Oyun Oynama
- nternette Gezinmek
- Sosyal Medya Aralarn Kullanmak
- Online Mzik, Video izlemek
- Mailleri Kontrol etme
- Sunum Hazrlamak
- Belge Dzenlemek
- Hesap Tablolarn Dzenlemek
- Online video mzik dinleme
104

5- Tablet Cihaznzdan kitap okuyor musunuz?

- Evet
- Hayr
6- Ne kadar sklkta tablet cihaznzdan kitap okuyorsunuz?
- Her gn
- Haftada 2-3 gn
- Daha az sklkta
- Okumuyorum
7- Beendiiniz gncel kitaplar okurken reklam grerek cretsiz olarak okumak
istermisiniz?
- Evet
- Hayr
8- Tablet Cihaznzdan dergi ve sreli yaynlar takip ediyor musunuz?
- Evet, Sadece cretsiz yaynlar okuyorum.
- Evet, Hem cretli hem cretsiz dergileri okuyorum.
- Hayr, Tablet bilgisayarmdan sreli yaynlar okumuyorum.

105

9- Tablet cihaznzdan okumak iin cretli dergi satn alyor musunuz?

- Evet, dzenli olarak satn alyorum.
- Evet, sadece ara sra ilgimi eken saylar satn alyorum.
- Hayr, tablet cihazma okumak iin cretli dergi satn almyorum.
10- Dzenli takip ettiiniz dergi (veya sreli yayn) says ka?
-1
-2
-3
-4
-5
-6
- 6dan fazla
11- Tablet bilgisayarlarda Dergilerde yer alan interaktif reklamlar, dier reklamlara
gre ne kadar fazla ilginizi ekiyor?
ok Fazla ---5-----4-----3-----2-----1--- Hi
12- Dergilerde yer alan interaktif reklamlarn iine yerletirilmi olan video ve ses
dosyalarni izliyor/dinliyor musunuz?

106

- Evet
- Hayr
13- Klasik dergilerin yerine web ieriini grselletiren Flipboard, Zite, Pulse vb.
gibi ierik derleyici uygulamalar ilgi alanlarnza ynelik haberleri ve gelimeleri
takip etmek iin kullanyor musunuz?
- Evet
- Hayr
14- Tablet cihaznzdan cretli abone olduunuz dergi says ka?
-0
-1
-2
-3
-4
-5
- 5'den fazla
15- Okuduunuz dergilerin cretsiz olmas sizin iin nemli mi?
- Evet
- Hayr

107

16- Sevdiiniz dergileri reklam grmek karlnda cretsiz olarak okumak ister
misiniz?
- Evet
- Hayr
17- Cinsiyetiniz nedir?
- Kadn
- Erkek
- Cevaplamak istemiyorum.
18- Aylk Ortalama Geliriniz?
2000 TL altnda
2000 - 3500 TL arasnda
3500 - 5000 TL arasnda
5000 TL stnde
19- Akll Telefon kullanyor musunuz?
- Evet
- Hayr

108

20 - Eitim durumunuz?
- lkokul
- Lise
- niversite
- Yksek Lisans - Doktora
21- Medeni durumunuz?
- Bekar
- Evli
- Cevaplamak istemiyorum.
22- u an aktif olarak alyor musunuz?
- Evet
- Hayr
23- renciliiniz aktif olarak devam ediyor mu?
- Evet
- Hayr
24*- Yanz? Bu sorunun yant kullanclardan alnm fakat deerlendirmelere
katlmamtr.
109

110