LYS Analitik Geometri Konu Anlatımlı E-Kitap

Sertifika No: 16226
LYS KONU ANLATIMLI e-kitap

Copyright YEDKLM ETM BLGSAYAR YAYINCILIK SAN. TC. LTD. T.
Bu kitabn btn haklar YEDKLM ETM BLGSAYAR YAYINCILIK SAN. TC. LTD. T.ne aittir.
Yaynevimizin yazl izni olmakszn, kitabn tmnn veya bir ksmnn elektronik, mekanik ya da
fotokopi yoluyla basm, yaym, oaltlmas ve datm yaplamaz.
Bu kitap, Kltr Bakanl bandrol ile satlmaktadr.
Yayn Ynetmeni
Yazar
Redaktr
Emel MAHLUT
YEDKLM - POTA
YAYIN KURULU
Nure OLAK
Mehmet TRKYILMAZ
Kapak Tasarm
Sayfa Tasarm
Yusuf ZALP
YEDKLM
ADIYAMAN AFYONKARAHSAR ARI ANKARA - ETMESGUT ANKARA - SNCAN

ANKARA ANTALYA AYDIN BALIKESR - BANDIRMA BALIKESR BATMAN BLECK
BOLU BURSA - FOMARA BURSA - GRKLE ORUM DYARBAKIR DZCE EDRNE
ELZI ESKEHR GAZANTEP GRESUN HATAY - ANTAKYA ISPARTA STANBUL - AVCILAR
STANBUL - BAKIRKY STANBUL - ESENLER STANBUL - GAZOSMANPAA
STANBUL - KADIKY STANBUL - MECDYEKY STANBUL - PENDK STANBUL - MRANYE
STANBUL - SLVR STANBUL - BYKEKMECE STANBUL - MALTEPE ZMR - KARIYAKA
ZMR - KONAK-1 ZMR - KONAK-2 ZMT KAHRAMANMARA - ELBSTAN KAHRAMANMARA
KARABK KAYSER - KARTAL KAYSER KIRIKKALE KIRKLAREL - LLEBURGAZ KIREHR
KONYA-1 KONYA-2 KTAHYA MALATYA MANSA - AKHSAR MANSA - DEMRC
MANSA - SALHL MANSA - SOMA MANSA MARDN - KIZILTEPE NEVEHR NDE
ORDU - FATSA ORDU RZE - AYEL RZE SAKARYA - HENDEK SAKARYA SAMSUN
SVAS ANLIURFA TEKRDA - ORLU TEKRDA TRABZON VAN ZONGULDAK
letiim
YEDKLM Eitim Bilgisayar Yaynclk
San. Tic. Ltd. ti.
POTA Yaynlar
Zbeyde Hanm Mah. Samyeli Sok. No.: 17

skitler / ANKARA
Kzlay Mah. Fevzi akmak-2 Sok. No.: 38 / 17

06420
ankaya ANKARA
Tel: 0 312 231 38 40 Faks: 0 312 231 38 50
www.potayayin.com
Tel: 0 312 384 64 19 - 20

www.yediiklim.net
Faks: 0 312 384 64 23

yediiklim@yediiklim.net
www.yediiklim.com.tr
N SZ
Sevgili renciler,
Yaam boyu sren eitim-retim olgusunun lkemizdeki aamalarndan biri olan ve geleceinizin ekillenmesinde nemli yap talarndan biri saylabilecek YGS ve LYSye hazrlk srecinde sizlere kaynaklk ve amalarnza
giden yolda yol arkadal etmek zere elinizdeki kitap serisini hazrlam bulunmaktayz.
Bu kitap serisi ortaretim derslerinizi kapsayan konu ve ierikleri bulunduracak ekilde ve snavda karlaabileceiniz konularla ilgili olabilecek alt balklar gz ard edilmeden hazrlanmtr.
lkemizin aydnlk ve ada geleceinin gvencesi olan rencilerimizin duyacaklar mutluluk ve gurur, YEDKLM ve POTA ailesi olarak bizlerin de mutluluk ve gurur kayna olacaktr.
Tm aday rencilerimize salk ve baarlarla dolu bir hayat dileriz.
YEDKLM - POTA YAYIN KURULU
NDEKLER
1. BLM
Dorunun Analitik ncelenmesi ................................................................................7
2. BLM
emberin Analitik ncelenmesi................................................................................51
3. BLM
Koniklerin Analitik ncelenmesi...............................................................................81
4. BLM
Dzlemde Vektrler..............................................................................................109
5. BLM
Uzayda Vektr, Doru ve Dzlemin Analitik ncelenmesi.....................................125
DORUNUN ANALTK
NCELENMES
LYS
ANALTK
GEOMETR
1. BLM
(a, b) ye de P noktasnn koordinatlar denir.
ANALTK DZLEM
Buna gre, koordinatlar verilen bir noktann analitik dzlemdeki yeri bellidir.
Ox eksenine apsisler ekseni, Oy eksenine ordinatlar ekseni
denir.
y
II. Blge
x
III. Blge
Bir noktann koordinatlarnn iaretleri yledir:
I. Blge
O
P(a, b) noktas verilsin.
I. blgede; a > 0 ve b > 0 dr.
IV. Blge
y
II. blgede; a < 0 ve b > 0 dr.
III. blgede; a < 0 ve b < 0 dr.

IV. blgede; a > 0 ve b < 0 dr.
P noktas Ox ekseni zerinde ise, b = 0 dr.
xOx ve yOy eksenleri birer reel say dorusudur. O noktas
P noktas Oy ekseni zerinde ise, a = 0 dr.
her iki eksenin 0(sfr) noktasdr.

Say eksenlerinin yerletirildii bu dzleme analitik dzlem
denir.
Eksenler dzlemi I. blge, II. blge, III. blge, IV. blge olmak
x<0
y>0
zere drt blgeye ayrr. Eksenler bu blgelere ait deildir.
x>0
y>0
x
O
Bir Noktann Koordinatlar
x<0
y<0
x>0
y<0
y
P(a, b)
rnek
O
Aadaki koordinat dzleminde baz noktalarn koordi-
natlar belirtilmitir. nceleyiniz.

y
2 B
Analitik dzlemde alnan herhangi bir P noktasndan eksen-
E
2 1 0 1 2 3
1 C
D
lere inilen dikmelerin ayaklarna a ve b reel saylar karlk

gelsin. Bu durum P(a, b) biiminde gsterilir.
a saysna P noktasnn apsisi,

ekilde A(2, 1), B(0, 2), C(1, 1), D(3, 1), E(3, 0), F(2, 1) dir.
b saysna P noktasnn ordinat,
Dorunun Analitik ncelenmesi
LYS Analitik Geometri
rnek
K NOKTA ARASINDAK UZAKLIK
A = {(x, y) : 2 x 1, 1 < y 3; y R} kmesini analitik

dzlemde gsteriniz.
y
(0, y1)
y1 y2
zm
(0, y2)
A kmesi (x, y) biiminde ikililerden meydana geldii iin bir

noktalar kmesidir.
(x2, 0)
Bu noktalarn apsisleri [2, 1] aralnda, ordinatlar (1, 3] ara-
x1 x2
x
(x1, 0)
lndadr. Aadaki analitik dzlemde taral blge A blgesidir. nceleyiniz.

y
A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalar arasndaki uzaklk.
3
2
y=1
1
2
x = 2
AB = (x 1 x 2) 2 + (y 1 y 2) 2
y=3
rnek
x=1
A(3, 7), B(5, 8) olduuna gre, |AB| ka birimdir?

A) 10
B) 12
C) 13
D) 15
E) 17
zm
AB = (3 5) 2 + (7 + 8) 2
= 64 + 225 = 289 = 17
rnek
Cevap : E
P(2a 1, a 5) noktas analitik dzlemin drdnc blgesinde olduuna gre, a nn alabilecei deerleri bulunuz.
rnek
zm
A(a 1, 2), B(2, 6) noktalar veriliyor.
P(x, y) noktas analatik dzlemin drdnc blgesinde ise
AB = 5 olduuna gre, a nn alabilecei deerler aa-
x > 0 ve y < 0 dr.
dakilerden hangisidir?
Buna gre;
A) {0}
2a 1 > 0
1
1 & < a < 5 olur.
2
a5<0
B) {6}
D) {0, 6}
C) {0, 1}
E) {1, 6}
zm
rnek
AB = (a 1 2) 2 + (2 6) 2 = 5
A( 2, 4), B(4, 1) noktalar veriliyor.
& (a 3) 2 + (4) 2 = 25
& (a 3) 2 + 16 = 25
& (a 3) 2 = 9
3.|AP| = 2. |PB| olan P [AB] noktas aadakilerden

hangisidir?
2 14
A) c ,
m
5 5
a 3 = 3 veya a 3 = 3
2 9
C) c , m
5 5
1 9
E) c , m
5 5
B) (0, 3)
1 14
D) c ,
m
5 5
a = 6 veya a = 0 bulunur.
Cevap : D
zm
3.|AP| = 2.|PB| verildiine gre, |AP| = 2m, |PB| = 3m diyebiliriz.
A(2, 4)
BR DORU PARASINI BELL BR

ORANDA BLEN NOKTA
2m
P(x, y)
3m
B(4, 1)
AP
4y 2
2 2 x 2
= &
= ve
=
3 x4 3
y 1 3
PB
2
14
& x = ve y =
5
5
C(x3, y3)
2 14
& Pc ,
m bulunur.
5 5
zm yle de yaplabilir.
B (x2, y2)
AP
2
=
olduundan,
5
AB
A(x1, y1)
P = c 1
2
2
mA + B
5
5
3
2
= A + B
5
5
=
Yukardaki ekle gre, B noktas, [AC] n iten blmtr; A
3
2
3
2
A + B = (2, 4) + (4, 1)
5
5
5
5
6 12
8 2
6 8 12 2
= c ,
+ m
m+c , m = c + ,
5 5
5 5
5 5 5
5
noktas, [BC] n dtan blmtr; C noktas, [AB] n dtan

blmtr denilebilir.
2 14
=c ,
m bulunur.
5 5
Blme oran ile noktalardan herhangi ikisi verildiinde nc
Cevap : A
nokta aadaki yollarn herhangi birisiyle bulunur:
1.
rnek
AB
y1 y2
x x
= k ise; x 12 x 23 = k, y 2 y 3 = k dr.
BC
A, B, P noktalar dorusaldr.
2.
A(2, 4), B(4, 1) olmak zere A ile B arasnda olmayan ve
AB
y1 y2
x x
= k ise; x 11 x 23 = k, y 1 y 3 = k dr.
AC
3.|AP| = 2.|PB| eitliini salayan P noktas aadakilerden hangisidir?
3.
A) (14, 0)
AB
= k ise; B = (1 k) .A + k.C dir.
AC
B) (0, 10)
D) (4, 10)
C) (14, 10)
E) (4, 10)
A(x1, y1), B(x2, y2), P(x0, y0) ise
zm
y1 + y2
x1 + x2
ve y 0 =
dir.
2
2
y
+
y
1
2
x +x
k dir.
O hlde, Pa 1 2 ,
2
2
x0 =
3.|AP| = 2.|PB| verildiine gre, |AP| = 2m,

|PB| = 3m diyebiliriz. P, A, B noktalar bir doru zerinde yle
yerleir.
P(x, y)
2m
A(2, 4)
Bu durumda,
A noktasnn P ye gre simetrii B,
B(4, 1)
B noktasnn P ye gre simetrii A dr.
AP
2
=
3
PB
y
4 2
x+2 2
= ve
=
&
x4 3
y 1 3
& x = 14 ve y = 10
& P (14, 10) bulunur.
3 AP = 2 PB &
rnek
A(4, 6), B(0, 8) olduuna gre;
a. [AB] nn orta noktasn bulunuz.
zm yle de yaplabilir:
b. A nn B noktasna gre simetriini bulunuz.
PA
2
= olduundan,
3
PB
zm
A = c1
2
2
mP + B
3
3
1
2
& A = P + B
3
3
a. [AB] nin ortas P(x0, y0) olsun. Orta nokta formlnden

_
4+0
= 2 bb
2
` P (2, 1) dir.
6 + 8
y0 =
= 1b
2
a
x0 =
3A = P + 2B
P = 3A 2B
b. A(4, 6)
P = 3(2, 4) 2(4, 1)
B(0, 8)
C(x, y)
A nn B ye gre simetrii C(x, y) olsun.
P = (6, 12) (8, 2)
Bu durumda B noktas [AC] nin orta noktas olacaktr. Buna
P = (14, 10) bulunur.
gre,
6 + y
4+x
= 0 & x = 4 ve
= 8 & y = 22
2
2
Cevap : C
olup C(4, 22) bulunur.
BR DORU PARASININ ORTA NOKTASI
rnek
A, P, B dorusal
|AP| = |PB|
y0
M noktalarn bulunuz.
y2
y1
A(4, 6), B(0, 8) veriliyor. [AB] n 4 e paraya blen K, L,
zm
x1
A(4, 6)
x0
x2
B(0, 8)
[AB] nn orta noktas Lc
4 + 0 6 + 8
,
m = (2, 1)
2
2
[BL] nn orta noktas Mc
0+2 8+1
9
,
m = c 1, m dr.
2
2
2
[AL] nn orta noktas Kc
10
4 + 2 6 + 1
5
,
m = c 3,
m
2
2
2
zellik
rnek
A(x1, y1), B(x2, y2) , C(x3, y3) ve D(x4, y4) noktalar bir karenin,
A(2, 2), B(1, 5), C(3, 1) olan ABC geninin Va kenarortay
dikdrtgenin, paralelkenarn ya da ekenar drtgenin ardk

drt kesi ise;
uzunluu ka birimdir?
x1 + x3 = x2 + x4
A) 3
B) 4
D) 3 2
C) 5
E)
17
y1 + y3 = y2 + y4
tr.
zm
A(2, 2)
Va
B(1, 5)
D(x0, y0)
C(3, 1)
nce [BC] nin orta noktasn bulalm.

x0 =
1+3
5+1
= 2, y 0 =
= 3 & D (2, 3) tr.
2
2
Va = AD = (2 2) 2 + (2 3) 2
= 17 birim bulunur.
Cevap : E
rnek
A(1, 3), B(4, 2), C(a, b), D(2, 0)
BR GENN ALANI VE AIRLIK MERKEZ
veriliyor.
ABCD paralelkenar olduuna gre, C noktas aadaki-
Keleri; A(x1, y1), B(x2, y2) ve C(x3, y3) olan ABC geninin;
lerden hangisidir?
A) (1, 1)
B) (1, 5)
D) (1, 5)
C) (5, 1)
a. Arlk Merkezi
E) (5, 1)
Gc
x1 + x2 + x3 y1 + y2 + y3
m tr.
,
3
3
b. Alan
zm
&
1
A (ABC) = x 1 (y 2 y 3) + x 2 (y 3 y 1) + x 3 (y 1 y 2) dir.
2
Yukardaki zelik gereince;

1 + a = 4 + 2
a = 1
3 + b = 2 + 0
b = 5
Bu formlde kelerin koordinatlar pozitif ynde alnrsa mutlak deere gerek kalmaz, alan, determinant ile de hesaplanabilir.
C(1, 5)
x1 y1 1
&
1
A^ABC h = x 2 y 2 1
2
x3 y3 1
bulunur.
Cevap : D
Determinant
11
Mutlak Deer
Pratik olarak:
x1
& h 1 x2
^
A ABC =
2 x3
x1
y1
y2
y3
y1
rnek
Kelerinin koordinatlar A(4, 3), B(8, 0), C(5, m) olan ABC
geninin alan 10 birim kare olduuna gre, m katr?
+
+
+
zm
(x 1 y 2 + x 2 y 3 + x 3 y 1 x 2 y 1 x 3 y 2 x 1 y 3)
=
2
4 3
&
1 8 0
Alan (ABC) =
= 10
2 5 m
4 3
& 0 + 8m + 15 24 0 4m = 20
& 4m 9 = 20
& 4m 9 = 20 veya 4m 9 = 20
29
11
veya m =
bulunur.
&m=
4
4
rnek
rnek
A(4, 3), B(2, 1), C(0, 2) olan ABC geninin,
A(a, 2), B(4, 1), C(0, 3) noktalar dorusal olduuna gre,
a. Arlk merkezini bulunuz.
a katr?
b. Alann bulunuz.
A) 0
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
zm
x1 + x2 + x3 4 2 + 0 2
=
=
3
3
3
y1 + y2 + y3 3 + 1 + 2
=
=2
3
3
zm
&
A, B, C noktalar dorusal ise A (ABC) = 0 dr.
2
O hlde, arlk merkezi: Gc , 2 m dir.
3
Buna gre;
b.
a 2
&
1 4 1
A (ABC) =
=0
2 0 3
a 2
& a + 12 + 0 8 0 3a = 0
4 3
&
1 2 1
A (ABC) =
2 0 2
4 3
1
= [4.1 + (2).(2) + 0.3] [(2).3 + 0.1 + 4.2]
2
1
= 4 4 +0 + 6 0 8
2
1
2
= 2 = = 1 birim karedir.
2
2
& 4 4a = 0 & a = 1 bulunur.

Cevap : B
12
zml Test
1.
4. A(3, 0) ve B(8, 5) noktalarna eit uzaklkta olan ve
y
II
y ekseni zerinde bulunan noktann ordinat katr?
I
O
III
A) 6
Yukardaki ekilde analitik dzlem, eksenleri iine almayan drt blgeye ayrlmtr.
K(m 4, 2m + 2) noktas II. blgede olduuna gre,

m yerine yazlabilecek tamsaylarn toplam katr?
B) 6
2.
C) 7
D) 8
D) 2
E) 8
5. Bir ABCD paralelkenarnn A kesinin koordinatlar
(1, 3), kegenlerinin kesim noktas olan K nn koordinatlar ise (4, 6) dr.
A(6, 8)
Yukardaki koordinat dzleminde verilen AOB dik geninin dik kesinin (A) koordinatlar A(6, 8) ve B kesi
x ekseni zerindedir.
Buna gre, AOB dik geninin alan ka birimkaredir?

B)
130

3
D) 50
C)
Buna gre, A nn karsndaki C kesinin koordinatlar toplam katr?

A) 12
200

3
C) 0
E) 9
A)
B) 4
IV
A) 5
B) 13
C) 14
D) 15
E) 16
110
3
E) 60
6. Dzlemde k > 0 olmak zere, A(5, 3k) ve B(2k, 4) noktalar veriliyor.
3. x = 4 dorusu zerinde bulunan ve A(3, 6), B(3, 4)
noktalarna eit uzaklkta olan noktann ordinat katr?

A) 15
B) 9
C) 12
D) 15
[AB] doru parasnn orta noktas, x ve y eksenlerinden eit uzaklkta olduuna gre, k katr?
A) 1
E) 17
13
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
7. A(1, 3) ve B(4, 0) noktalar veriliyor. [AB] zerinde

9. Kelerinin koordinatlar A(0, 0), B(6, 0), C(5, 4),

D(0, 4) olan ABCD drtgeninin alan ka birim karedir?
C(x, y) noktas alnyor.

CA
1
= olduuna gre, C noktasnn apsisi katr?
2
CB
A) 2
B) 2,5
C) 3
zml Test
D) 3,5
A) 20
E) 4
B) 22
C) 24
D) 26
E) 28
10. Kelerinin koordinatlar A(4, 2), B(2, 4), C(a, 2)
8. A(4, 3), B(0, 7) olan ABC geninin arlk merkezi
G(1, 5) olduuna gre, C nin koordinatlar toplam

katr?
olan ABC geninin alan 5 birim kare olduuna

gre, a nn alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 2
A) 6
B) 4
C) 5
D) 6
E) 9
14
B) 4
C) 3
D) 8
E) 12
zmler
1.

4. y ekseni zerindeki nokta C(0, k) olsun.
m 4<0
m<4
1&
1 & 1 < m < 4
2m + 2 > 0
m > 1
olur. Buna gre, m yerine yazlabilecek tam saylarn

toplam;
(3 0) 2 + (0 k) 2 = (8 0) 2 + (5 k) 2
& 9 + k 2 = 64 + 25 10k + k 2
0 + 1 + 2 + 3 = 6 dr.
& k = 8 bulunur.
Cevap : B
Cevap : E
2. OAB dik geninde klid teoremi uygulanrsa;

AH = OH HB & 8 2 = 6 HB
32
birim
& HB =
3
bulunur.
&
1
A (OAB) = OB HA
2
1
32
= c 6 +
m8
2
3
200
=
birim karedir.
3
5. C(a, b) olsun. [AC] nn orta noktas K olduundan,
_
a+1
= 4 bb a = 7
2
1 & a + b = 16 bulunur.
`&
b+3
= 6b b = 9
2
a
Cevap : E
Cevap : A
6. [AB] nn orta noktas M olsun.
3. x = 4 dorusu zerinde bulunan nokta K(4, y) olsun.

AK = BK & (3 4) + (6 y) =
(3 4) + (4 y)
Mc
M noktas x ve y eksenlerinden eit uzaklkta olduuna

5 + 2k
3k + 4
=
gre,
dir.
2
2
& 49 + 36 12y + y 2 = 1 + 16 8y + y 2
& y = 17 bulunur.
5 + 2k 3k + 4
,
m dir.
2
2
5 + 2k
3k + 4
=
& 5 + 2k = 3k + 4
2
2
& 5 + 2k = 3k + 4 V 5 + 2k = 3k 4
& k = 1V k =
Cevap : E
9
bulunur.
5
Cevap : A
15
zmler
7.
c(x, y)
9.
2k
A(1,3)
B (4, 0)
y
D(0,4)
AC
3y 1
1 1 x 1
= &
= ve
=
2 x4 2
y0 2
CB
& x = 2 ve y = 2
bulunur.
Cevap : A
C(5,4)
B(6, 0)
ABCD yamuktur.
AB + CD
AD
2
6+5
=
4 = 22
2
A (ABCD) =
Cevap : B
4 2
&
1 2 4
=5
10. A (ABC) = 2
a 2
4 2

& (16 4 + 2a) (4 + 4a + 8) = 10
& 2a + 8 = 10
& 2a + 8 = 10 V 2a + 8 = 10
& a = 1 V a = 9
8. C(a, b) olsun.

_
4 + 0 + a
= 1 bb a = 1
3
1& a+b = 6
`&
3+7+b
=5 b b=5
3
a
bulunur.
Cevap : D
Cevap . D
16
rnek
BR DORUNUN EM
Bir dorunun Ox ekseni ile pozitif ynde yapt aya o do-
Aada grafikleri verilen dorularn eimlerini incele-
runun eim as, bu ann tanjantna da o dorunun eimi
yiniz.
denir ve genellikle m ile gsterilir.
a.
a; eim as
Eim = md = tan a
2
a
3
d
a
m d = tan a =
b.
d
4
Sonu: d dorusunun eim as olsun.

1. = 0 ise, eim: md = tan 0 = 0 dr.
2. < 90 ise, eim: md = tan > 0 dr.
md = tan = tan = 4
c.
3. = 90 ise, eim: md = tan 90 = tanmszdr.
4. 90 < < 180 ise, eim: md = tan < 0 dr.
O hlde; Ox eksenine paralel dorularn eimleri 0, Oy eksenine paralel dorularn eimleri tanmszdr.
Hatrlatma
mk = tan 0 = 0 (k // Ox tir.)
1. tan 0 = 0
md = tan 90 = tanmsz (d Ox tir.)
tan 30 =
3
3
d.
tan 45 = 1
tan 60 = 3

tan 90 = tanmsz
2. a + b = 180 ise tan a = tan b dr.
a
30
3.
b
a
b
tan a = a
= 90 + 30 = 120
md = tan 120 = tan 60 = 3
17
2
3
K NOKTASI BLNEN DORUNUN EM
K DORUNUN PARALEL OLMA ARTI
A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalarndan geen dorunun eimi;

y 1 y 2 Ordinatlar Fark
m AB = x 1 x 2 =
Apsisler Fark
d // t =

tan = tan

md = mt
rnek
d
t
A(4, 3), B(8, 1), C(4, 7), D(5, 1) noktalar veriliyor.
Aadaki dorularn eimlerini bulunuz.

a. AB
b. AC
c. BD
d. CD
zm
O halde; paralel dorularn eimleri eittir.
a. m AB = 4381 = 44 = 1
K DORUNUN DK OLMA ARTI
b. m AC = 4347 = 010 eim tanmszdr.

c. m BD = 18 15 = 03 = 0
d. m CD = 74 15 = 61 = 6
y
t
rnek
d t = 90 +
mt = tan
md = tan(90 + ) = cot
mdmt = cot.tan
mdmt = 1
A(2, 8 + a), B(4, 0), C(a 1, 5) noktalar dorusal olduuna gre, a nn alabilecei deerleri bulunuz.
zm
A
O hlde; dik dorularn eimleri arpm 1 dir.
A, B, C noktalar dorusal ise mAB = mBC olmaldr.

Uyar:
8+a0
05
a+8
5
=
&
=
5a
4a+1
24
6
& 5a + 40 a 2 8a = 30
& a 2 3a + 10 = 0
& a 2 + 3a 10 = 0
& (a + 5)(a 2) = 0
& a = 5 veya a = 2
d
t
bulunur.
18
d t olduu halde, mdmt arpmnn (1) olmadna dikkat
rnek
ediniz. nk, md tanmszdr.
y = 3x + 2 dorusunun eimi; m = 3 tr.
rnek
3x + 2y + 1 = 0 dorusunun eimi; m =
3
dir.
2
0
= 0 dr.
5
A(a, 4), B(0, 7), C(1, a), D(5, 2) noktalar veriliyor.
5y + 4 = 0 dorusunun eimi; m =
a.
2x + 1 = 0 dorusunun eimi tanmszdr.
AC // BD ise, a katr?
b. AB CD ise, a katr?
Bir Noktas ve Eimi Bilinen Dorunun Denklemi
zm
a.

b.

A(x1, y1) noktasndan geen ve eimi m olan dorunun denk-
4a
7+2
9
m AC =
ve m BD =
= tir.
5
a 1
05
lemi
y y1 = m.(x x1) dir.
4 a 9
=
5
a 1
29
&a=
4
AC // BD & m AC = m BD &
m AB =
4 7
11
a + 2 a+2
tr.
= a ve m CD =
=
1 5
4
a0
rnek
11 a + 2
AB = CD & m AB m CD = 1 & a
= 1
4
22
bulunur.
&a=
15
A(2, 1) noktasndan geen ve eimi 4 olan dorunun

denklemini yaznz.
zm
DORU DENKLEMLER
y y1 = m(x x1)
y 1 = 4(x + 2) y = 4x + 9
1. Dorunun Standart Denklemi
bulunur.
y = mx + n denklemi daima bir doru belirtir. Bu denkleme

dorunun standart denklemi denir.
rnek
Bu denklemde;
A(4, 2) noktasndan geen ve eim as 135 olan do-
m; dorunun eimidir.
runun denklemini bulunuz.
n; dorunun Oy eksenini kestii noktann ordinatdr.

2. Dorunun Genel Denklemi (Kapal Denklemi)
Dorunun genel denklemi; ax + by + c = 0
zm
dr.
Toplamlar 180 olan iki adan birinin tanjant dierinin tan-
Bu denklemi standart biiminde yazalm:
jantnn ters iaretlisi olduundan,
by = ax c
m = tan135 = tan45 = 1 dir.
a c
y = x
b b
olur. O halde, dorunun eimi;
y y1 = m(x x1)
a
dir.
b
y + 2 = 1(x 4) y = x + 2
bulunur.
19
ki Noktas Bilinen Dorunun Denklemi
Eksenlere Dik Olan Dorularn Denklemleri
A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalarndan geen dorunun denklemi;
Ox eksenini A(x0, 0) noktasnda kesen ve bu eksene dik olan
y y1
x x1
y 1 y 2 = x 1 x 2 dir.
dorunun denklemi; x = x0 dr.

Oy eksenini B(0, y0) noktasnda kesen ve bu eksene dik olan
dorunun denklemi; y = y0 dr.
Sonu
a 0, b 0 olmak zere; A(a, 0), B(0, b) noktalarndan geen
x = x0
dorunun denklemi;
x y
a + b = 1 dir.
y0
y = y0
x
x0
x y
a+b =1
b
Sonu
Ox ekseninin denklemi: y = 0 dr.
rnek
Aada
grafikleri
verilen
dorularn
Oy ekseninin denklemi: x = 0 dr.
denklemlerini
yaznz.
a)
b)
rnek
2 0
d2
zm
3D
2
x0
d1 dorusunun denklemi x = 3
d2 dorusunun denklemi x = 1
d3 dorusunun denklemi y = 2
x y
+
= 1 & 2x 3y 6 = 0
3 2
d4 dorusunun denklemi y =
20
d4
3
) olsun.
2
Buna gre,
tiine gre;
3A
A(3, 0), B(1, 0), C(0, 2), D(0,
b. Doru, x eksenini (3, 0) y eksenini (0, 2) noktasnda kes-
d3
a. (2, 0) ve (2, 3) noktalarndan geen dorunun denklemi

y0
y
x+2
x+2
=
&
=
0 3 2 2
3
4

& 3x 4y + 6 = 0
d1
2C
1
B
3
dir.
2
Aortay Dorularnn denklemi
y = x dorusuna birinci aortay, y = x dorusuna ikinci aortay dorusu denir.
y
y=x
B
3
K DORUNUN BRBRNE GRE DURUMLARI
y = x
k : ax + by + c = 0
t : dx + ey + f = 0
dorular verilsin.
1. ad = be = c ise, k = t dir. ki doru akktr.

f
BR DORUNUN GRAF
2. ad = be ! c ise, k // t dir. ki doru paraleldir.

f
3. ad ! be ise, k ile t bir noktada kesiir.
Bir dorunun grafiini izmek iin doruya ait herhangi iki

nokta belirlenir. Bu noktalar analitik dzlemde iaretlenir, bir-
letirilip uzatlr.
Kesim noktasn bulmak iin doru denklemleri ortak

zlr.
ki nokta belirlenirken genellikle dorunun eksenleri kestii

noktalar bulunur. Bunun iin dorunun denkleminde x = 0
rnek
yazlarak Oy eksenini kestii noktann ordinat, y = 0 yazlarak

Ox eksenini kestii noktann apsisi bulunur.
3x 2y + b= 0
Not: Orijinden geen dorularn genel denklemi y = mx tir.
x + ay + 6 = 0
dorular akk olduuna gre, a ve b katr?
zm
rnek
ki doru akk ise karlkl btn katsaylar orantldr.
2x + 3y 6 = 0 dorusunun grafiini iziniz.
3 2 b
2
= a = & a = ve b = 18 bulunur.
6
3
1
zm
Dorunun eksenleri kestii noktalar bulalm:
rnek
x = 0 iin 2 . 0 + 3y 6 = 0 y = 2,
y = 0 iin 2x + 3 . 0 6 = 0 x = 3
(2m 1) x + 4y 8 = 0
olduundan, doru eksenleri A(0, 2) ve B(3, 0) noktalarnda
3x + y + 5 = 0
kesecektir. Dorunun grafii aada grlmektedir.
dorular paralel olduuna gre, m katr?
21
b. Dik olan doru k olsun.
zm
ki doru paralel ise x lerin ve y lerin katsaylar orantl olmaldr.
3mk = 1 mk =
y+4=
1
(x 2) 3y + 12 = x + 2
3
x + 3y + 10 = 0 bulunur.
2m 1 4 8
13
bulunur.
= !
&m=
5
1
2
3
rnek
1
tr.
3
rnek
3x 2y = 9
x+y=2
dorularnn kesim noktasn bulunuz.
1
3
zm
d
A
x
0
t
Verilen denklemleri ortak zelim.

3x 2y = 9
2x + 2y = 4
Yukardaki ekle gre, A noktasnn koordinatlarn

bulunuz.
5x = 5 x = 1 bulunur.
x + y = 2 denkleminde x = 1 yazlrsa y = 3 olur.
zm
Buna gre, iki dorunun kesim noktas K(1, 3) tr.
d dorusunun denklemi:
A(2, 4) noktasndan geen ve y = 3x 1 dorusuna;
x y
1
+ = 1 & y = x + 1 dir.
3 1
3
1
Bu dorunun eimi
olduundan, buna dik olan t dorusu3
nun eimi mt ise,
a. Paralel olan dorunun denklemini yaznz.
1
m = 1 & m t = 3 olur.
3 t
b. Dik olan dorunun denklemini yaznz.
t dorusu (0, 5) noktasndan getii ve eimi 3 olduundan
rnek
denklemi:
y 5 = 3(x 0) y = 3x + 5 olur.
zm
A y bulmak iin d ve t dorularnn denklemini ortak zelim.

1
6
x + 1& x =
5
3
1 6
7
y = +1 & y =
5
3 5
3x + 5 =
a. Paralel olan doru d olsun.

y = 3x 1 dorusunun eimi m = 3 olduundan, bu doruya paralel olan d dorusunun eimi de 3 tr:
y y1 = md(x x1) y + 4 = 3(x 2)
y = 3x 10 bulunur.
6 7
olduundan, Ac , m bulunur.
5 5
22
Bu soru yle de zlebilir:
DORU DEMET
Verilen denklemi m ye gre dzenleyelim:
Sabit bir noktadan geen btn dorularn kmesine doru
3mx 2x + my + 4y m 18 = 0
demeti denir.
m(3x + y 1) + (2x + 4y 18) = 0
1. A(x1, y1) noktasndan geen doru demetinin denklemi

elde edilir. Bu denklem bir doru demeti denklemidir.
y y1 = m.(x x1), m R dir.
Bu demetin getii sabit nokta
2. ax + by + c = 0 ve dx + ey + f = 0 dorularnn kesim nok-
3x + y 1 = 0
tasndan geen demetin denklemi;

ax + by + c + k.(dx + ey + f) = 0, k R dir.
Bu denklemle, dx + ey + f = 0 dorusu belirtilemez.
2x + 4y 18 = 0
dorularnn kesim noktasdr. Bu denklemler ortak zlrse
(1, 4) noktas bulunur.
rnek
(3m 2)x + (m + 4)y m 18 = 0
dorularnn getii sabit noktay bulunuz.
zm
m nin farkl iki deeri iin bu demete ait herhangi iki doru
denklemi elde edelim. Bunlarn ortak zmnden bu dorularn (demetin) getii sabit noktay bulalm.
m = 0 iin 2x + 4y 18 = 0 x + 2y 9 = 0
m = 1 iin x + 5y 1 18 = 0 x + 5y 19 = 0
x + 2y 9 = 0
x + 5y 19 = 0
7y 28 = 0 y = 4 bulunur.
y = 4 deerini x + 2y 9 = 0 denkleminde yerine yazarsak
x = 1 bulunur. Buna gre, dorularn getii sabit nokta
(1, 4) tr.
23
1.
zml Test 1
3
Dc 0, m
2
dorusu zerinde koordinatlar doal say olan ka
A) 1
5
Ec , 0 m
2
5x + 8y = 50
tane nokta vardr?
4.
OABC kare
5
Ec , 0 m
2
3
D c 0, m
2
B) 2
C) 3
D) 4
E) 5
ekilde OABC kare olduuna gre, C noktasnn ordinat katr?

A)
16

17
B)
15

16
13
D)

14
C)
14
15
5.
12
E)
13
2. A(0, 0), B(8, 0), C(8, 8) olan ABC geninin A kesi-
y = 3x + a
ne ait kenarortaynn denklemi aadakilerden hangisidir?

A) y = 2x
D) y =
B) y = x
2
x
3
C) y =
E) y =
1
x
2
1
x
4
a pozitif bir gerel (reel) say olmak zere denklemleri

y = 3x + a, x = 7, x = 3 ve y = 0 olan dorularn oluturduklar taral blgenin alan 84 birim karedir.
Buna gre, a nn deeri katr?

A) 2
3.
A(0,3)
B(2, 0)
C(3,0)
AB CD
A(0, 3)
B(2, 0)
C(3,0)
B) 3
6.
C) 4
D) 6
E) 7
y
5
4
3
2
1
Yukardaki verilere gre, CD dorusunun denklemi
aadakilerden hangisidir?
A) 3x 2y + 6 = 0
B) 3x + 2y 6 = 0
C) 2x 3y 6 = 0
D) 2x 3y + 6 = 0
Yukardaki grafikte x ile y arasnda dorusal bir bant

vardr.
Bu bant aadakilerden hangisidir?
D) y = x + 3
24
A) y = x + 2
E) 2x + 3y 6 = 0
B) y = 3x + 2
C) y = x
E) y = 5x
7.
ax y = 6
4x + (a + 4) y = 6
zml Test 1
9.
denklemleriyle verilen dorular paralel dolduuna

gre, a katr?
A) 2
B) 1
C) 0
D) 1
E) 2
0
ekildeki d1 dorusu x eksenini (3, 0), y eksenini

(0, 3) noktasnda; d2 dorusu ise x eksenini (2, 0),
y eksenini (0, 2) noktasnda kesmektedir.
d1 ve d2 dorularnn A kesim noktasnn koordinatlar (x, y) aadakilerden hangisidir?

1 7
A) c , m
3 3
D) c 1,
d2
A(x, y)
8.
d1
1 9
B) c , m
4 4
5
m
2
1 5
C) c , m
2 2
E) c 1,
7
m
3
(x + 3) (y 1) = xy
bantsnn grafii aadakilerden hangisidir?

A)
B)
y
3
C)
y = ax 1
1 O
10.
y=1
D)
1
3
E)
ekilde, y = 1 ve y = ax 1 fonksiyonlarnn grafikleri

ve y ekseniyle snrl taral blgenin alan 1 birim
1
3
kare olduuna gre, a katr?

A)
25
1

3
B)
1

2
C) 1
D) 2
E) 3
zml Test 2
4. 4x 5y + 6 = 0 dorusuna paralel olan ve y = x 3
+ = 1 olan doru ve koordinat eksenle1. Denklemi x

3 a
dorusu ile y ekseni zerinde kesien dorunun

denklemi aadakilerden hangisidir?
riyle snrl blgenin x ekseni etrafnda dndrlmesiyle oluan koninin hacmi 16 birim kptr.

Buna gre, a nn pozitif deeri aadakilerden hangisidir?

A) 1
B) 2
2.
C) 3
D) 4
A) 2y x + 6 = 0
B) 3y x + 9 = 0
C) 4x 5y 15 = 0
D) 5y 4x 15 = 0
E) 5y 4x = 0
E) 5
C(2, 2)
2|OA| = 3 |OB|
5.
C
x
A) 2x 3y + 10 = 0
B) 2x + 3y | 10 = 0
C) 3x 2y + 20 = 0
D) 3x 2y 20 = 0
E) 2x 3y + 20 = 0
A(1, 1)
C
1
Verilenlere gre, AB dorusunun denklemi aadakilerden hangisidir?
ABCD kare
C(1, 1)
x
Yukardaki ABCD karesinin i blgesinin analitik ifadesi aadakilerden hangisidir?

A) x = 1 ve y < 1
B) x = 1 ve y = 1
C) x < 2 ve y < 2
D) x < 1 ve y < 1
E) x < 1 ve y < 1
3.
y
E
B
1
O
C
2
6.
|OB| = |OA|
C(2, 8)
C(2, 8)
Yukardaki ekilde, kenarlar 1 birim ve 2 birim olan

OACB dikdrtgeninin C kesinden geen ve denklemi
y = 2x + b olan doru x eksenini D de, y eksenini E
de kesmektedir.
Buna gre, |CE| ka birimdir?

A)
3 5

2
D) 3
B) 5
C) 2 5
E) 4
ekilde; B, A, C dorusal olduuna gre, AOB dik

geninin alan ka birim karedir?
A) 12
26
B) 15
C) 18
D) 21
E) 24
7.
9. Denklemi x(2 + m) y(1 2m) + 3m = 0 olan doru, dai-
3x y + 2 3 =0
ma sabit bir noktadan gemektedir.
x + 3y 6 = 0

zml Test 2
dorular ve x ekseni arasnda kalan gensel blgenin alan ka birim karedir?

B) 6 2
A) 8
D) 6 3
C) 8 2
E) 8 3
Bu noktadan geen ve y = x dorusuna paralel olan

dorunun denklemi aadakilerden hangisidir?
A) 5x + 5y + 9 = 0
B) 3x + 3y + 4 = 0
C) x + y 1 = 0
D) 2x + 2y + 3 = 0
E) x + y + 1 = 0
8.
dorularn kesim noktasndan ve koordinat balan-
E(0, 2)
2
C
O

10. Denklemleri 2x + 3y 8 = 0 ve 7x + 2y + 16 = 0 olan
OABC kare
gcndan geen dorunun denklemi aadakilerden
D(1, 0)
hangisidir?
B
A
3 3
B) c , m
4 4
3 3m
D) c

,
2 2
B) 8x + 11y = 0
C) x 6y = 0
D) 6x y = 0
E) 9x + 5y = 0
Yukardaki ekilde, OABC karesinin B kesi ED

dorusu zerinde olduuna gre, B nin koordinatlar
1 1
A) c , m
3 3
A) 11x + 8y = 0
2 2
C) c , m
3 3
3 3
E) c , m
5 5
27
1.
Boy
7
5
4
3
Bu ubuun arlnn, hacmine bal olarak deiimini gsteren grafik aadakilerden hangisidir?
A)
2
1
1 2 3 4 5
3. Homojen bir ubuun 1 dm3 nn arl 2 kg dr.
Yanda, A ve B bitkilerinin
boylarnn yllara gre deiimi gsterilmitir.
zml Test 3
Yl
B) 12
C) 11
arlk (kg)
3
2
1
1 2
Bu deiime gre 10. ylda, bitkilerin boylar arasndaki fark ka birim olacaktr?
A) 15
B)
arlk (kg)
3
2
1
D) 10
C)
E) 9
1 2
hacim
(dm3)
D)
arlk (kg)
hacim
(dm3)
arlk (kg)
3
2
1
3
2
1
1 2
1 2
hacim
(dm3)
E)
hacim
(dm3)
arlk (kg)
3
2
1
1 2
hacim
(dm3)
4. 10 dm boyundaki bir aa fidan dikildikten sonra ayda 2

dm uzamaktadr.
Bu fidann boyunun zamana gre deiimini gsteren grafik aadakilerden hangisidir?

A)
2.
1 2
1 2 3 4 5 6 7 8 9
x yl
C)
C) 6
D) 4
D)
boy (dm)
E)
Bu tccarn, borcunun tmn dedikten 6 yl sonraki anaparas ka birimdir?

B) 7
12
11
10
boy (dm)
zaman (ay)
10
10 11 zaman
(ay)
boy (dm)
1 2 zaman (ay)
Yukardaki grafik, bir tccarn anaparasnn yllara gre

deiimini gstermektedir. Anaparann negatif olmas
tccarn borcunu belirtmektedir.
A) 8
B)
boy (dm)
10
y (anapara)
1
2
3
4
5
12
1011 12 zaman
(ay)
boy (dm)
2
1
E) 0
28
zaman (ay)
5.
7.
Yandaki grafik, bir kiinin

alma yllarna gre ald maa gstermektedir.
Aylk maa
( 1000)
30
25
alma
yl
Bu kiinin maa, srasyla ikinci, nc yllarda bir

1 1
B) ,
4 5
1 1
,
5 5
D)
1 1
,
4 4
1 1
C) ,
5 4
E)
1 2 3 4 5 6 7 8 9 10 11
Yukardaki grafikte, su ile doldurulmakta olan, yatay kesit alanlar eit bir tanktaki su yksekliinin zamana gre
deiimi verilmitir.
Suyun en ok geldii zaman aral aadakilerden

hangisidir?
1 1
,
6 4
A) 0 t 2
B) 2 t < 4
D) 5 t < 8
6.
Ykseklik (m)
6
5
4
3
2
1
3
Karm miktar (kg)
Yukarda, un ve ekerden oluan homojen bir karmdaki eker miktarn gsteren fonksiyonun grafii verilmitir.
Buna gre, 100 kg lk bir karmda ka kg eker vardr?

A) 90
E) 8 t < 11
rusal deiimini gstermektedir.
C) 4 t < 5
8. Aadaki grafik, iki aacn boylarnn yllara gre do-
eker miktar (kg)

0,3
0,2
0,1
t : zaman
nceki yla gre hangi oranda artmtr?

A)
h : yseklik
8
7
6
5
4
3
2
1
20
zml Test 3
B) 20
C) 10
D) 1
E) 0,1
0,5 1 1,5 2 2,5 3 3,5 4 4,5 5 5,5
Yl
II. aa dikildikten ka yl sonra, iki aacn boylar

eit olur?
A) 2,5
29
I. aa
II. aa
B) 3
C) 3,5
D) 4
E) 4,5
9. Kaygan yolda hzn normal yola gre yarya indiren bir
10.
aracn yol zaman grafii aadaki gibidir.
Lira ()
60
45
30
15
Yol (km)
360
320
280
240
200
160
120
80
40
1 2 3
1 2 3 4 5 6
zml Test 3
zaman (saat)
A)
3

4
B)
1

3
C)
1

2
D)
2

3
Yukarda, bir rencinin biriktirdii parann zamana gre

deiimini gsteren dorusal fonksiyonun grafii verilmitir.
Buna gre, rencinin 10. ayda ka liras () olur?

A) 300
D) 190
Bu aracn 6 saatte ald yolun kata ka kaygandr?

E)
2
1
30
zaman (ay)
B) 240
C) 225
E) 165
zmler 1
1. OABC drtgeni kare olduuna gre, B noktasnn apsisi

ile ordinat eittir.
50 8y
5
8y
& x = 10
tir.
5
4.
5x + 8y = 50 & x =
B(a, a) olsun.
3
3
a
0
= 2
m DB = m DE & 2
5
0a
0
2
15
&a=
bulunur.
16
Bu eitlikte x doalsay olduuna gre, y says 5 in katdr. y ye uygun deerler verilip x deerleri bulunur.
y = 0 iin x = 10 olur.
C noktasnn ordinat ile B noktasnn ordinat eittir.
Bu deeri alamayz. O hlde, doru zerinde koordinatlar doal say olan noktalar;
A(10, 0), B(2, 5) tir.
Cevap : B
Cevap : B
2. A kesine ait kenarortay [BC] nin orta noktasndan geer. [BC] nin orta noktas K olsun.
Kc
8+8 0+8
,
m & K (8, 4) tr.
2
2
A ve K dan geen dorunun denklemi:
y y1
y0 x0
x x1
y1 y2 = x1 x2 & 0 4 = 0 8
1
& y = x bulunur.
2
5. Taral blge bir yamuktur. y = 3x + a dorusu ile x = 7

ve x = 3 dorularnn kesim noktalar bulunursa, yamuun alan bulunabilir.
Cevap : C
y = 3x + a
x=7
1&
1 & D (7, a + 21)
x = 7
y = a + 21
y = 3x + a
x = 3
1&
1 & C (3, a + 9)
x = 3
y =9+a
y
a + 21
D
C
a+9
3. CD AB olduundan, mCDmAB = 1 dir.

A
30
= 1
02
2
& m CD = tr.
3
m CD .m AB = 1 & m CD
2
C (3, 0) noktasndan geen ve eimi m = olan doru3
nun denklemi;
y0=
x = 7
2
(x 3) 2x 3y 6 = 0 dr.
3
Cevap : C
B
x = 3
y = 3x + a
AD + BC
AB
2
a + 21 + a + 9
& 84 =
.4
2
& a = 6 bulunur.
A (ABCD) =
Cevap : D
31
zmler 1
6. A(0, 2) ve B(1, 3) noktalarndan geen dorunun denk-
9. d1 ve d2 dorularnn denklemlerini yazp ortak zelim:
lemi;
y2 x0
& y = x + 2 dir.
=
23 01
Cevap : A
x y
d 1: + = 1 & y = x + 3
3 3
x y
+ = 1 & y = x+2
d 2:
2 2
y = x + 3
1
1 & x + 3 = x + 2 & x =
2
y = x+2
1
5
y = x+2 & y = +2 & y =
2
2
Cevap : C
7.
a
1 6
olmaldr.
=
4 a+4 6
a
1
=
& a 2 + 4a + 4 = 0
4 a+4
& a = 2 bulunur.
Cevap : A
10. y = ax 1 dorusunun y eksenini kestii noktay bula-
8. (x + 3)(y 1) = xy xy x + 3y 3 = xy
lm:
x + 3y 3 = 0
denklemi elde edilir. Bu dorunun grafiini izmek iin

eksenleri kestii noktalar bulalm:
x = 0 iin 0 + 3y 3 = 0 y = 1 dir.
y = 0 iin x 30 3 = 0 x = 3 tr.
x eksenini 3 te, y eksenini 1 de kesen dorunun grafii

A seeneinde izilmitir.
x = 0 y = a0 1 y = 1 dir.
y = ax 1 ve y = 1 dorularnn kesim noktasn bulalm:
y = ax1
2
1 & ax 1 = 1 & x = a dir.
y=1
2
Taral alan, dik kenarlarnn uzunluklar 2 ve a olan bir
dik genin alandr.
1 2
2 = 1 & a = 2 bulunur.
2 a
Cevap : D
Cevap : A
32
zmler 2
1.
4. y = x 3 dorusu y eksenini A(0, 3) noktasnda keser.
x y
+ = 1 dorusu ile eksenler arasndaki blge, taral
3 a
blgedir.
Bu blgenin x ekseni etrafnda dndrlmesinden oluan koninin taban yarap, |OB| = a ve ykseklii,
|OA| = 3 tr.
Hacim =
a2 = 16 a = 4 bulunur.
4x 5y + 6 = 0 dorusuna paralel olan dorular
4x 5y + k = 0 biimindedir. A(0, 3) noktas bu doru

zerinde olduundan, denklemi salamaldr:
4x 5y + k = 0 40 5(3) + k = 0
1
1
r2h 16 = a23
3
3
k = 15 bulunur.
Dorunun denklemi ise, 4x 5y 15 = 0 olur.

Cevap : C
Cevap : D
%
2. AB dorusunun eimi, tan (BAO
) dur.
OB
%
%
2
tan (BAO) =
& tan (BAO) = olduundan,
3
OA
2
m AB = tr.
3
Eimi ve bir noktas bilinen doru denkleminden
y2=
2
(x + 2) 2x 3y + 10 = 0 bulunur.
3
5. BC: x = 1
AD: x = 1
AB: y = 1
CD: y = +1
olduundan, ABCD karesinin i blgesi;
1 < x < 1
1 < y < 1
dir. Bu sistem; |x| < 1 ve |y| < 1 eklinde de ifade edilebilir.
Cevap : A
Cevap : E
3. C(2, 1) noktas ED dorusunun denklemini salamaldr:
6.
%
m BA = tan (ABO) = 1 dir.
y = 2x + b 1 = 22 + b = 5 olur.
AB: y 8 = 1(x 2) y = x + 6 dr.
ED:y = 2x + 5 tir. x = 0 iin y = 5 olduundan,
x = 0 iin y = 0 + 6 y = 6 dr.
E(0, 5) tir. Buna gre |BE| = 4, |BC| = 2 dir.
O hlde; |OB| = |OA| = 6 dr.
Pisagor teoreminden, |CE| = 2 5 birim bulunur.
&
66
A (ABO) =
= 18 birim karedir.
2
Cevap : C
Cevap : C
33
zmler 2
7.
3 x y + 2 3 = 0 dorusunun eksenleri kestii noktalar; A (0, 2 3 ) ve B(2, 0) dr.
9. y = x dorusunun eimi, 1 olduundan, aranan doru-
x + 3 y 6 = 0 dorusunun eksenleri kestii noktalar;

C (0, 2 3 ) ve D(6, 0) dr.
x(2 + m) y (1 2m) + 3m = 0 dorusunun eimi 1 e

eit olmaldr.
Her iki doru y eksenini ayn noktada kesmektedir.
2+m
= 1 & m = 3 tr.
1 2m
A (ABD) =
1
BD AO
2
Aranan dorunun denklemi;
1
8.2 3 = 8 3 birim karedir.
2
x(2 + 3) y(1 23) + 33 = 0
5x + 5y + 9 = 0 dr.
nun da eimi 1 dir.
Cevap : E
Cevap : A
10. 2x + 3y 8 = 0 ve 7x + 2y + 16 = 0 dorularnn kesim

noktalarndan geen btn dorularn (doru demetinin)
denklemi;
8. B noktasnn apsisi ile ordinat eittir.

B(a, a) olsun.
m EB = m ED &
2 2
O hlde, Bc , m tr.
3 3
2a 20
=
0 a 01
2
& a = tr.
3
Cevap : C
(2x + 3y 8) + k.(7x + 2y + 16) = 0
dr. Bu doru, O(0,0) noktasndan geeceine gre,

O(0, 0) noktas denklemi salar:
(20 + 30 8) + k(70 + 20 + 16) = 0
&k=
11x + 8y = 0 bulunur.
Veya; sabit terim yok edilirse,
2/ 2x + 3y 8 = 0
1
olur. Bu deer yerine yazlrsa;
2
7x + 2y + 16 = 0
4x + 6y 16 = 0
7x + 2y + 16 = 0
11x + 8y = 0
Cevap : A
34
zmler 3
1. A bitkisinin yl boy denklemi: y = 2x + 1 dir.
4. A seeneinde verilen grafik (0, 10) noktasndan ba-
A bitkisinin 10. ylda boyu: y = 210 + 1 = 21 birim olacaktr.
B bitkisinin yl boy denklemi: y = x + 2 dir.
B bitkisinin 10. ylda boyu: y = 10 + 2 = 12 birim olacaktr.
lamakta ve (1, 12) noktasndan gemektedir. Bu bilgiler

verilenlere uygundur.
Yani, fidan 10 dm boyunda iken dikilmitir ve 1 ayda
12 10 = 2 dm bymtr.
Cevap : A
Buna gre, 10. ylda boylarnn fark 21 12 = 9 birim

olacaktr.
Cevap : E
2.
y (anapara)
L
5. Birinci ylda maa 20000 ikinci ylda maa 25000
5 000 1
dir. Maa bir nceki yla gre
= orannda art20 000 4
mtr.
x (yl)
nc ylda maa 30000 dir. Maa bir nceki yla

5 000 1
= orannda artmtr.
gre
25 000 5
Cevap : B
Tccar; nc ylda borcunu demitir.
Bundan 6 yl sonra 9. yl olmaktadr.
AOB geni ile LKB geninin benzerliinden,
OA
OB
4
3
bulunur.
&
=
=
6
LK
KB
LK
& LK = 8 birim
Cevap : A
6. Grafie dikkat edilirse;

1 kg karmda 0,1 kg eker
3. Bu ubuun 0 dm3 nn arl 0 kg dir.
olduu grlr. O hlde 100 kg lk karmda 10 kg eker

vardr.
O hlde, grafik (0, 0) ve (1, 2) noktalarndan gemelidir.

Bu grafik C seeneinde izilmitir.
Cevap : C
Cevap : C
35
zmler 3
7. 0 t 2 aralnda h = 2 birim su akmtr.
9. Grafikten u bilgiler anlalmaktadr.
2 t < 4 aralnda h = 1 birim su akmtr.
Birinci saatte 80 km, ikinci saatte 80 km, nc saatte 40 km, drdnc saatte 80 km, beinci ve altnc saatlerde 40 ar km yol gitmitir. 40 km hzla gidilen yollar
kaygandr. Bu yollarn toplam 120 km dir. Kaygan yolun,
120 1
= tr.
toplam yola oran,
360 3
Cevap : B
Cevap : C
10. Grafii verilen dorunun denklemi
8. I. aacn yl ykseklik bants; y = 12 x + 1 dir.

II. aacn yl ykseklik bants; y = x 3 tr.
Boylarn eit olaca yl,
1
x + 1 = x 3 x = 8 dir. 8 4 = 4 bulunur.
2
y = 15x + 15 dir.
x = 10 iin, y = 1510 + 15 = 165 olur.

Cevap : E
Cevap : D
36
zm
BR NOKTANIN BR DORUYA UZAKLII
nce BC dorusunun denklemini yazalm.

A(1, 2)
A(x0, y0)
ax + by + c = 0
ha
d
H
B(0, 3)
y3 x0
y y1
xx
BC: y 1 y 2 = x 1 x12 &
=
39 0+8
& 3x + 4y 12 = 0 dr.
A(1, 2) nin bu doruya uzakl:
3 (1) + 42 12
7
ha =
= birimdir.
5
32 + 42
A(x0 y0) noktasnn ax + by + c = 0 dorusuna uzakl d ise,

d=
ax 0 + by 0 + c
a2 + b2
C(8, 9)
dir.
Cevap : D
PARALEL K DORU ARASINDAK UZAKLIK
rnek
ax + by + c = 0
ax + by + d = 0
A(1, 2) noktasnn 5x + 12y + 7 = 0 dorusuna uzakl

ka birimdir?
A) 1
B) 2
C)
D) 3
paralel dorular arasndaki uzaklk;
E)
h=
cd
a2 + b2
dir. Doru denklemleri genel formda verilmeli ve x lerle y lerin

katsaylar eit olmaldr. Eer eit verilmediyse, uygun bir
zm
d=
5 (1) + 12.2 + 7
5 2 + 12 2
say ile arplarak eit yaplmaldr.

=
5 + 24 + 7
169
26
=
= 2 birimdir.
13
rnek

5x 12y + 37 = 0
5x 12y + 11 = 0
dorular arasndaki uzaklk ka birimdir?

A) 1
Kelerinin koordinatlar A(1, 2), B(0, 3), C(8, 9) olan
h=
ABC geninde ha uzunluu ka birimdir?

B) 2
C)
D) 3
E)
zm
rnek
A) 1
B) 2
C)
5

3
D)
7

5
E)
7
3
cd
a2 + b2
&h=
37 11
5 2 + 12 2
26
&h=
= 2 birimdir.
13
Cevap : B
37
rnek
K DORU ARASINDAK AI
Keleri,

3x 2y + 4 = 0
3x 2y 9 = 0
Eimleri m1 ve m2 olan iki doru arasndaki dar ann ls

m1 m2
dir.
1 + m 1 m 2
ise; tan a =
rnek
dorular zerinde bulunan karenin alan ka birim

karedir?
A) 5
B) 6
C) 8
D) 10
A(3, 1), B(5, 2), C(4, 1) veriliyor. AB ve BC dorular ara-
E) 13
sndaki dar ann ls ka derecedir?

A) 15
zm
D
4+9
E) 60
1 2 1
=
35 2
2+1
m BC =
= 3 olduundan,
54
tan a =
uzunluu olur.
32 + 22
D) 45
m AB =
Paralel iki doru arasndaki uzaklk, bu karenin bir kenarnn
a=
C) 36
zm
a
A
B) 30
13
= 13 birim
13
1
5
3
2
= 2 = 1 & a = 45 dir.
5
1
1 + 3
2
2
Cevap : D
rnek
A(ABCD) = a2 = 13 birim kare olur.
xy+5=0
Cevap : E
y = 3x+1
dorular arasndaki dar a ka derecedir?
A) 15
B) 30
C) 45
D) 60
E) 75
zm
ORTA PARALELN DENKLEM
x y + 5 = 0 m1 = 1
d1
y = 3 x + 1 & m2 = 3
olduundan, bu dorular x ekseninin pozitif yn ile srasyla
45 ve 60 lik a yaparlar.
d2
O hlde, bu iki doru arasndaki dar a 60 45 = 15 dir.
d1 dorusunun denklemi ax + by + c1 = 0
Bu durumu aadaki ekilden inceleyiniz.
d2 dorusunun denklemi ax + by + c2 = 0
15
ise bu dorulardan eit uzaklktaki noktalarn geometrik yeri

olan d dorusunun (bu doruya orta paralel dorusu da denir)
45
denklemi:
d: ax + by +
c1 + c2
= 0 dr.
2
60
Cevap : A
38
2. Bir Noktann zel Dorulara Gre Simetrii
KESEN K DORUNUN ARALARINDAK
AILARIN AIORTAYLARININ DENKLEMLER
D(x, y)
A(x, y)
ax + by + c = 0 ve dx + ey + f = 0 dorularnn arasndaki alarn aortaylarnn denklemleri;

ax + by + c
a2 + b2
=!
dx + ey + f
d2 + e2
dir.
C(x, y)
rnek
A(x,y)
B(x, y)
y
x=a
y=x
2x + y 3 = 0
A(x,y)
2x + 4y + 1 = 0
dorular arasndaki alarn aortaylarnn denklemini
bulunuz.
zm
x
y
ax
ax
Yukardaki ekillere gre, A(x, y) noktasnn,
2x + y 3
2x + 4y + 1
=!
4+1
4 + 16
2x + y3
2x + 4y + 1
=!
&
5
2 5
& 2 (2x + y 3) = ! (2x + 4y + 1)
1. Ox eksenine gre simetrii B(x, y)

2. Oy eksenine gre simetrii D (x, y)
3. Orijine gre simetrii D (x, y)
4. y = x dorusuna gre simetrii E(y, x)
4x + 2y 6 = 2x + 4y + 1 veya 4x + 2y 6 = 2x 4y 1
5. y = x dorusuna gre simetrii (y, x)
2x 2y 7 = 0 veya 6x + 6y 5 = 0 bulunur.
6. x = a dorusuna gre simetrii P(2a x, y)

7. y = b dorusuna gre simetrii (x, 2b y)
8. (a, b) noktasna gre simetrii (2a x, 2b y) dir.
SMETR
1. Noktann Bir Noktaya Gre Simetrii
A(x1, y1) B(x2, y2) P(x0, y0)
A, B, P noktalar dorusal ve |AB| = |BP| ise, A noktasnn B
noktasna gre simetrii P dir. Bu durumda, B noktas [AP] nn
rnek
orta noktas olur.
A(3, 1) noktasnn B(4, 2) noktasna gre simetrii K,
x1 + x0
= x2
x 0 = 2x 2 x 1
2
4 & y 0 = 2y 2 y 1 1
y1 + y0
= y2
2
& P (2x 2 x 1, 2y 2 y 1) dir.
orijine gre simetrii L ise, |KL| uzunluu ka birimdir?

A) 4 5
B) 6
D) 5 2
39
C) 10
E) 6 2
zm
rnek
A(3, 1) noktasnn B(4, 2) noktasna gre simetrii
2x 3y + 4 = 0 dorusunun A(1, 4) noktasna gre simet-
K(24 (3), 2(2) 1) = K(11, 5) tir. A(3, 1) noktasnn
riini bulunuz.
orijine gre simetrii L(3, 1) dir.

KL = (11 3) 2 + (5 (1)) 2
zm
= 8 2 + (4) 2
= 64 + 16 = 80 = 4 5
2x 3y + 4 = 0 dorusunun A(1, 4) noktasna gre simetriini bulmak iin bu denklemde her x yerine 2(1) x,
birim bulunur.
her y yerine 24 y yazmalyz;
Cevap : A
2[2(1) x] 3(24 y) + 4 = 0
rnek
2(2 x) 3 (8 y) + 4 = 0
A(3, 1) noktasnn x = 5 dorusuna gre simetriini
4 2x 24 + 3y + 4 = 0
bulunuz.
2x 3y + 24 = 0 bulunur.
Verilen doru ile bulduumuz dorunun birbirine paralel olduuna dikkat ediniz.
zm
4. Bir Noktann Herhangi bir Doruya Gre Simetrii
A(3, 1) noktasnn x = 5 dorusuna gre simetrii;
A(x1, y1) noktasnn d: ax + by + c = 0 dorusuna gre simet-
P(25 3, 1) = P(7, 1) dir.
rii u iki yolla bulunabilir.
I.
A(x1, y1)
S
3. Herhangi Bir Fonksiyonun Grafiinin Bir Noktaya Gre
Simetrii
y = f(x)
(x, y)

B(x0, y0)
A noktasndan geen ve d dorusuna dik olan dorunun

denklemi yazlr. Bu doru ile d dorusunun kesim noktas
(2x0 x, 2y0 y)
bulunur (S). A nn S ye gre simetrii alnr, K bulunur.
II. K(x0 y0) olsun. [AK] nn S orta noktas d yi salar. [AK] nn

eimi ile d nin eimlerinin arpm 1 dir. Bu iki denklem-
y = f(x) erisinin B(x0, y0) noktasna gre simetriinin denkle-
den x0 ve y0 zlr.
mini bulmak iin y = f(x) eitliinde her x yerine 2x0 x, her y

yerine 2y0 y yazlr.
Yani, y = f(x) in B(x0, y0) noktasna gre simetrii;
2y0 y = f(2x0 x) tir.
40
rnek
rnek
A(1, 4) noktasnn 2x y + 8 = 0 dorusuna gre simet-
A(2, 4), B(6, 2) veriliyor. Ox ekseni zerinde yle bir P
riini bulunuz.
noktas bulunuz ki, |PA| + |PB| en kk olsun.
zm
zm
A(1,4)
A(2, 4)
2x y + 8 = 0
B(6, 2)
B(a, b)
K
A nn doruya gre simetrii B(a, b) olsun.
A nn Ox eksenine gre simetrii K olsun. KB nin Ox eksenini
i. [AB] nin orta noktas olan K noktas verilen doru denkle-
kestii nokta aranan P noktasdr. |PA| = |PK| olduundan, |PA|

+ |PB| = |KB| dr. K ile B noktalar arasndaki en ksa uzaklk
mini salar.

|KB| olduundan, KB dorusunun Ox eksenini kestii nokta
Kc
a 1 b+4
,
m dir. Bu nokta doru denklemini salama2
2
ldr.
2
istenen art salar. Bu durumda |PA| + |PB| toplam en kk

olur. Buna gre;
a 1 b+4
+ 8 = 0 & 2a 2 b 4 + 16 = 0
2
2
& 2a b = 10 ...(I)
K(2, 4) olup KB nin denklemi,

3x 4y 10 = 0 dr.
y = 0 iin x =
denklemi elde edilir.
10
10
olduundan, Pc , 0 m dr.
3
3
rnek
A(2, 4), B(6, 2) veriliyor.
Ox ekseni zerinde yle bir P noktas bulunuz ki
ii. Dorunun eimi; m1 = 2 dir. O hlde,

m AB =
2b 8 = a 1
a + 2b = 7 ...(II)
I ve II denklemlerinin ortak zmnden;
13
24
bulunur.
,b=
5
5
13 24
O hlde, Bc ,
m tir.
5 5
PA PB
1
b4
1
=
dir. Buradan,
2
2
a +1
en byk olsun.
zm
y
A(2, 4)
a=
B(6, 2)
0
41
AB dorusunun Ox eksenini kestii nokta aranan P noktasdr. Bu durumda
PA PB
fark en byktr. nk, P
den baka bir K noktas alndnda AKB geni elde edilir.

AKB geninde iki kenarn uzunluklar fark nc kenardan
kk olduundan
||KA| |KB|| < |AB| dir.

Halbuki, ||PA| |PB|| = |AB| dir. Buna gre, AB nin denklemini
rnek
yazalm.
y 4 x+2
=
& x + 4y 14 = 0
4 2 2 6
2x 3y 6 0
y = 0 iin x = 14 olup P(14, 0) dr.
3x 2y 6 0
Sistemini gerekleyen (x, y) ikililerinin kmesini analitik
dzlemde gsteriniz.
BRNC DERECEDEN K BLNMEYENL

ETSZLKLERN ZMNN ANALTK
DZLEMDE GSTERM
zm
a, b, c R olmak zere ax + by + c < 0 biimindeki eitsizlikle-
2x 3y 6 = 0 dorusunun eksenleri kestii noktalar
rin zm kmelerini analitik dzlemde gstermek iin,
A(0, 2), B(3, 0) dr.
1. ax + by + c = 0 dorusunun grafii izilir.
3x 2y 6 = 0 dorusunun eksenleri kestii noktalar
2. Herhangi bir noktann (genellikle orijinin) koordinatlar

eitsizlikte denenir.
C(0, 3), D(2, 0) dr.
3. Eer eitsizlik gereklenirse noktann bulunduu blge,
Dorulara gre hangi blgenin taranacan belirlemek iin
gereklenmezse noktann bulunmad blge taranr.

Taranan blge zm kmesidir.
O(0, 0) noktasn verilen eitsizliklerde deneyelim.

2x 3y 6 0 iin; 20 30 6 0 6 0
rnek
dorusunun orijin taraf taranacaktr.

3x 2y 6 0 iin; 30 20 6 0 6 0 yanl bir eit-
3x 4y 12 0 eitsizliini gerekleyen (x, y) ikililerinin
sizlik olduu iin 3x 2y 6 = 0 dorusunun orijinin olmad
kmesini analitik dzlemde gsteriniz.
blgesi taranacaktr. Aadaki ekli inceleyiniz. ekilde taral

blge eitsizlik sisteminin zm blgesidir.
zm
3x 4y 12 = 0 dorusunun eksenleri kestii noktalar bulalm.

x = 0 iin y = 3 ve y = 0 iin x = 4 olur.
0
2
Hangi blgenin taranacan anlamak iin O(0, 0) i deneyelim:
(0, 0) iin 30 40 12 0 12 0 olup eitsizlik gereklenir. Analitik dzlemde (0, 0) noktasnn (orijinin) bulunduu
blge taranmaldr.
42
1. A(1, 2) noktasnn 2y = x 5 dorusuna uzakl ka

birimdir?
A)
zml Test 1
B) 2 5
C) 5 2
D) 2
4.
y = x
y = ax
E) 5
dorular arasndaki dar ann ls 60 olduuna

gre, a nn alabilecei deerlerin toplam katr?
A) 2 + 2 3
B) 2 + 3
D) 2 3
2.
(0, 6)
H
a
4

13
D)
B)
5. Eimleri 31 ve 3 olan iki dorunun arasnda ka-
lan ann aortaynn eimi aadakilerden hangi-
6

13
12

13
3.
x 2y = 0
x 2y + 5 = 0
(4, 0)
si olabilir?
Yukardaki verilere gre, |OH| = a ka birimdir?

A)
C)
E)
A) 2
8
13
B) 4
B) 1
D)
18
13
C)
3

3
E)
1
2 2
5
2 3
6. x + y = 3 dorusu zerinde bulunan ve A(3, 3) noktasna en yakn olan noktann apsisi katr?
dorular arasndaki uzaklk ka birimdir?

A) 3
E) 4 + 2 3
[OH] AB
B (0, 6)
A(4, 0)
|OH| = a
y
B
C) 4
C) 5
D)
E)
A) 0
43
B) 1
C)
3

2
D) 2
E)
5
2
zml Test 1
7. Denklemi 12x + 16y 11 = 0 olan dorunun A(1, 3)
9.
noktasna en yakn olan noktasnn ordinat aadakilerden hangisidir?

A) 8
B) 7
C) 2
D) 4
Yandaki ekilde
A(0, 3) noktasnn B(2, 0) noktasna gre simetrii C dir.
A (0, 3)
E) 6
B(2, 0)
C(?, ?)
C noktas aadakilerden hangisidir?

A) (4, 3)
B) (3, 4)
D) (4, 4)
8.
2x y + 6 = 0
x + 2y 4 = 0
C) (3, 3)
E) (3, 2)
10. A(4, 3) noktasnn x eksenine gre simetrii, P, y

eksenine gre simetrii Q olduuna gre, |PQ| ka
birimdir?
A) 6
dorularnn belirttii alarn aortaylarndan birinin denklemi aadakilerden hangisidir?

A) 3x y 2 = 0
B) x 3y + 2 = 0
C) 3x + y + 2 = 0
D) x 3y + 6 = 0
E) x y + 6 = 0
44
B) 8
C) 10
D) 12
E) 16
1. A(2, 3) noktasnn y = x dorusuna gre simetrii
4. Dik koordinat sisteminde y = mx + 1 dorusunun y

3
eksenine gre simetrii x eksenini c , 0 m noktasnda
5
kesmektedir.
B ise, B noktasnn y = 2 dorusuna gre simetrii

olan C noktasnn koordinatlar nedir?
A) (4, 3)
B) (4, 1)
D) (10, 2)
C) (2, 1)
C) 6
D) 0
A) 3
C) y = 2x + 3
B) y =
2

3
E)
5
3
B) 4
C) 5
D) 6
E) 8
6. A(1, 5), B(4, 2), C(a, 0) noktalar veriliyor.

metrii aadakilerden hangisidir?

1
x+3
2
D)
E) 3
3. y = 2x 1 dorusunun, Ac 12 , 3 m noktasna gre siA) y =
1
C)
3
simetrii B ise, |AB| katr?
Bu dikdrtgenin bir kesi N(3, 5) noktasnda olduuna gre, drt kesinin ordinatlar toplam katr?
B) 12
2
B)
3
5. A(3, 2) noktasnn 4x + 3y 9 = 0 dorusuna gre
gen vardr.
A) 9
Buna gre, y = mx + 1 denklemindeki m katr?

A) 1
E) (3, 6)
2. Simetri eksenleri x = 0 ve y = 0 dorular olan bir dikdrt
zml Test 2
1
x+1
2
|AC| + |CB| toplamnn en kk olmas iin a ka olmaldr?

A) 2
D) y = 2x + 1
E) y = 2x + 5
45
B) 3
C)
22

7
D)
7

2
E)
11
4
zml Test 2
7. A(2, 3), B(3, 2), C(a, 0) noktalar veriliyor.

9.
|AC| + |CB| toplamnn en kk olmas iin a ka olmaldr?

A) 1
B) 0
C) 1
D)
3

2
E) 2
y=x
Yukardaki grafikte taral dzlem parasn tanmlamak iin x 0, y 0 kouluna aadakilerden hangisi eklenmelidir?
A) x + y > 0
B) x + y < 0
D) x y < 0
8.
A)
B)
y
3
E) x = y
10.
1
x + 1 > 0 eitsizlii, aadaki grafiklerin han2
gisinden yararlanlarak zlebilir?
y
1
2
C) x y > 0
A
x
B 1
C)
D)
2
x
A) y > x
E)
ekildeki taral blge, aadaki eitsizlik sistemlerinden hangisiyle ifade edilir?

B) y > x
x < 3
x > 3
x>3
x + y > 1
x + y < 1
y x < 1
D) y < x
2
46
C) y < x
E) y < x
x < 3
x<3
x y < 1
x + y > 1
1. A(1, 2) noktasnn x 2y 5 = 0 dorusuna uzakl,

h=
1 2.2 5
5. Eimleri 31 ve 3 olan iki doru y = 13 x ve y = 3x tir.

Bu denklemleri dzenlersek;
= 2 5 birimdir.
1 2 + (2) 2
zmler 1
Cevap : B
x + 3y = 0 ve 3x + y = 0 olur.
Bu dorularn arasndaki alarn aortaylarnn denklemleri:
2. AB dorusunun denklemi; 4x + 6 = 1 dir. Denklem d-
zenlenirse; 3x + 2y 12 = 0 olur. O(0, 0) noktasnn bu
h=
3.0 + 2.0 12
32 + 22
12 + 32
=!
3x + y
32 + 12
x + 3y = (3x + y)
x + 3y = 3x + y veya x + 3y = 3x y
y = x veya y = x
doruya uzakl,
x + 3y
olur. Bu dorularn eimleri 1 ve 1 dir.
12
olur.
13
Cevap : B
Cevap : D
3. Bu paralel iki doru arasndaki uzaklk,

h=
05
1 2 + (2) 2
= 5 dir.
Cevap : E
6. x + y = 3 dorusu zerinde A(3, 3) noktasna en yakn

olan nokta, A dan geen ve verilen doruya dik olan
doru ile kesim noktasdr.
4. Dorularn eimleri 1 ve a dr.

x + y = 3 dorusunun eimi m1 = 1 dir.
Buna dik olan dorunun eimi m2 = 1 olur.
A(3, 3) noktasndan geen ve eimi m2 = 1 olan dorunun denklemi;
a (1)
m 1 m 2
tan a =
& tan 60 =
1 + m1 m2
1 + a.(1)
a+1
& 3=
1 a
a+1
a+1
= 3
&
= 3 veya
1 a
1 a
& a = 2 3 veya a = 2 + 3
y 3 = 1(x 3) y = x tir.
x + y = 3 dorusu ile y = x dorusunun kesim noktasnn

apsisi;
bulunur. Bu deerlerin toplam 4 tr.
x+x = 3 & x =
3
dir.
2
Cevap : C
Cevap : C
47
zmler 1
7. A(1, 3) noktasndan geen ve 12x + 16y 11 = 0 do-
9. C = 2B A C = 2(2, 0) (0, 3)
rusuna dik olan dorunun denklemi;

C(4, 3) olur.
4x + 3y 13 = 0 dr. Bu iki dorunun ortak zmnden
Cevap : A
y = 2 bulunur.
Cevap : C
8. Aortaylarn denklemleri;

2x y + 6
2
2 + (1)
=!
10. P(4, 3) ve Q(4, 3) tr.
x + 2y 4
2
1 +2
Cevap : C
& (2x y + 6) = ! (x + 2y 4)

& 2x y + 6 = x + 2y 4 V 2x y + 6 = x 2y + 4
& x 3y + 10 = 0 veya 3x + y + 2 = 0

PQ = (4 4) 2 + (3 3) 2 = 10 dur.
Cevap : C
48
zmler 2
1. B(3, 2) dir. C(3, 2(2) 2) = C(3, 6) dir.
4. y = mx + 1 dorusunun y eksenine gre simetrii

Cevap : E
y = m (x) + 1 y = mx + 1 dir.
3
c , 0 m noktas bu doru zerinde olduundan,
5
3
5
0 = m + 1 & m = tr.
5
3
Cevap : E
2.
y
5
3
K
N(3, 5)
5. A(3, 2) noktasnn 4x + 3y 9 = 0 dorusuna uzakl h

x
ekle gre, M(3, 5), K(3, 5), L(3, 5) tir.
5 5 5 + 5 = 0 dr.
ise |AB| = 2h tir.

4(3) + 32 9
AB = 2
& AB = 6 birimdir.
42 + 32
Cevap : D
Cevap : D
6.
y
5
A(1, 5)
1 C
2
3. y = 2x 1 dorusu zerindeki temsilci nokta P(x, y) ol

1
sun. P(x, y) nin Ac , 3 m noktasna gre simetiri K ise,
2
K = 2A P K (1 x, 6 y) dir.
y = 2x 1 denkleminde x yerine 1 x, y yerine 6 y

yazarsak y = 2x 1 dorusunun A noktasna gre simetriini bulmu oluruz.
6 y = 2 (1 x) 1 y = 2x + 5
Cevap : E
B(4, 2)
ekle gre, A ve B noktalar x ekseninin farkl taraflarnda olduklarndan |AC| + |CB| toplamnn en kk
olmas iin A, C, B noktalar dorusal olmaldr:
5 0 5 (2)
=
1 4
1 a
22
&a=
dir.
7
m AC = m AB &
Cevap : C
49
7.
A
9. Taral blge y = x dorusunun altndadr.
Buna gre, y < x art eklenmelidir.

Cevap : C
B
C
A ile B noktalar x ekseninin ayn tarafndadrlar. B nin

x eksenine gre simetrii K olsun.
|AC| + |CB| toplam ile |AC| + |CK| toplam eittir. O halde,

|AC| + |CK| toplam en kk olduunda
|AC| + |CB| toplam da en kk olur. Buna gre, A, C, K

dorusal olmaldr:
2
2
zmler 2
3 0 3 (2)
=
2 a
2 3
& a = 1 bulunur.
m AC = m AK &
Cevap : C
8.
1
1
x + 1 > 0 eitsizlii y x + 1 = 0 dorusunun
2
2
grafiinden yararlanarak zlebilir. Bu dorunun grafii
10. AB dorusunun denklemi: y = x tir.
E seeneinde verilmitir.
Cevap E
BC dorusunun denklemi: y = x 1 dir.
Taral blge; y = x dorusunun altnda, y = x 1
dorusunun stnde ve x = 3 dorusunun solunda olduuna gre,
y<x
y > x 1
x<3
sistemi ile ifade edilir.

Cevap : E
50
EMBERN ANALTK
NCELENMES
LYS
ANALTK
GEOMETR
EMBERN STANDART DENKLEM
2. BLM
rnek
Analitik dzlemde alnan bir M(a, b) sabit noktasndan, r birim
Merkezi M(1, 3) ve yarap 2 birim olan emberin denk-
uzunlukta alnan noktalarn geometrik yerine ember denir.
lemini yaznz.
zm
M(1, 3) a = 1 ve b = 3 tr.
Ayrca r = 2 birim olduundan
M(a, b)
(x a)2 + (y b)2 = r2
(x (1))2 + (y 3)2 = 22
(x + 1)2 + (y 3)2 = 4 bulunur.
M(a, b) = emberin merkezi

r = yarap
NOT
Merkezi M(2, 2), yarap r = 3 birim olan emberin denklemi, (x + 2)2 + (y 2)2 = 9 dur.
Merkezi M(a, b) ve yarap r olan ember zerinde deiken
rnek
bir P(x, y) noktas alnsn.
Denklemi (x 3)2 + (y + 5)2 = 16 olan emberin merkezinin

koordinatlarn ve yarap uzunluunu bulunuz.
|PM| = r
^x ah2 + ^y b h2 = r
^x ah2 + ^y b h2 = r 2
P(x, y)
b
M(a, b)
zm
(x 3)2 + (y + 5)2 = 16 emberi
(x 3)2 + (y (5))2 = 42 eklinde yazldnda
a = 3, b = 5 ve r = 4 tr.
emberin merkezi M(3, 5) ve yarap r = 4 birimdir.
rnek
Merkezi M(a, b) ve yarap r olan emberin standart
denklemi
Denklemi (x + 1)2 + (y 2)2 = 4 olan emberin grafiini
(x a)2 + (y b)2 = r2 dir.
iziniz.
Merkezi orijinde olan emberlere merkezil ember denir.
zm
Yarap r olan merkezil emberin denklemi

emberin grafiini izebilmek iin merkezinin koordinatlarn
x2 + y2 = r2 dir.
ve yarap uzunluunu bilmeliyiz.
51
emberin Analitik ncelenmesi
(x + 1)2 + (y 2)2 = 4 (x (1))2 + (y 2)2 = 22
rnek
emberin merkezi, M(1, 2)
Merkezi M(2, 3) olan ve A(4, 5) noktasndan geen em-
yarap uzunluu, r = 2 birim olur.
berin denklemini yaznz.
zm
x
ekilde grld zere

|MA| uzunluu emberin
yarapna eittir.
M(2, 3)
rnek
r
A(4, 5)
A(0, 5) ve B(3, 1) noktalar veriliyor.[AB] doru parasn

ap kabul eden emberin denklemini yaznz.
r = MA = (4 (2)) 2 + (5 3) 2
= 36 + 64 = 10 br
Merkezi M(2, 3) ve yarap r = 10 br olan emberin denklemi
zm
r
r
(x + 2)2 + (y 3)2 = 100 olur.

A(0, 5)
emberin merkezi M
noktas, orta nokta olduundan
B(3, 1)
rnek
Mc
0 + (3) 5 + 1
m
,
2
2
3
& Mc , 3 m olur.
2
Merkezi M(3, 6) olan ember, denklemi 3x + 4y + 5 = 0

olan doruya teet olduuna gre, bu emberin denklemini bulunuz.
Ayrca |AB| = 2r olacandan

(0 (3)) 2 + (5 1) 2 = 9 + 16 = 5
& 2r = 5
5
& r = br dir.
2
zm
emberin denklemi ise,
M(3, 6)
3 2
25
olur.
c x + m + (y 3) 2 =
2
4
r
T
ekilde grld zere, T deme noktasnda,

doru yarapa dik olduundan, M noktasnn
3x + 4y + 5 = 0 dorusuna uzakl, yarap uzunluuna eit olacaktr.
3x + 4y + 5 = 0
NOT
rnek
r=
Yarap 6 birim olan merkezil emberin denklemi

x2
y2
3(3) + 46 + 5
32 + 42
9 + 24 + 5
= 4 br
5
Merkezi M(3, 6) ve yarap r = 4 br olan emberin denklemi
= 36 dr.
(x + 3)2 + (y 6)2 = 16 olur.
52
EKSENLERE TEET OLAN EMBERN
rnek
DENKLEM
A(m 6, m + 1) noktas x2 + (y 3)2 = 16 emberi zerinde
1. x eksenine teet olan ember denklemi
olduuna gre, m nin alabilecei deerleri bulunuz.
zm
M(a, r)
A noktas emberin zerinde olduuna gre, A noktasnn

koordinatlar emberin denklemini salamaldr.
x = m 6 ve y = m + 1 iin,
(x a)2 + (y r)2 = r2
(m 6)2 + (m + 1 3)2 = 16
(m 6)2 + (m 2)2 = 16
m2 12 m + 36 + m2 4m + 4 = 16
2m2 16 m + 24 = 0
2. y eksenine teet olan ember denklemi
m2 8 m + 12 = 0
(m 6) . (m 2) = 0
m = 6 veya m = 2 bulunur.
M(r, b)
rnek
(x r)2 + (y b)2 = r2
Bir merkezil ember zerinde A(2, 3) noktas herhangi bir

nokta olduuna gre, bu emberin denklemini bulunuz.
3. x eksenine ve y eksenine teet olan ember

denklemi
zm
A(2, 3) noktas x2 + y2 = r2 merkezil emberi zerinde oldu-
undan, bu denklemi salamaldr.

x = 2 ve y = 3 iin
22 + (3)2 = r2 4 + 9 = r2
13 = r2 r =
M(r, r)
r
x
13 br bulunur.
emberin denklemi
(x r)2 + (y r)2 = r2
x2 + y2 = ( 13 ) 2 x2 + y2 = 13 olur.
53
MERKEZ EKSEN ZERNDE OLAN EMBER
rnek
DENKLEM
Merkezi M(2t 3, t + 1) olan ember her iki eksene de 2.
1. Merkezi x ekseni zerinde ise
blgede teet olduuna gre, bu emberin yarap uzunluunu bulunuz.
zm
r
M(a, 0)
Her iki eksene de teet olduuna gre,

|2t 3| = |t + 1|
2t 3 = t + 1 veya 2t 3 = t 1
(x a)2 + y2 = r2
2
3
O halde; M(5, 5) veya Mc 5 , 5 m tr. 2. blgede teet oldu3 3
5 5
una gre, emberin merkezi Mc , m ve yarap uzun3 3
5
luu r = olur.
3
t = 4 veya t =
2. Merkezi y ekseni zerinde ise

y
r
P(x, y)
EMBERN GENEL DENKLEM
M(0, b)
Merkezi M(a, b) ve yarap r olan emberin denklemi

(x a)2 + (y b)2 = r2 idi.
Bu denklem, parantezleri alarak dzenlenirse,
x2 + (y2 b)2 = r2
(x a)2 + (y b)2 = r2
x2 2ax + a2 + y2 2by + b2 = r2
x2 + y2 2ax 2by + a2 + b2 r2 = 0 olur.
rnek
Bu eitlikte,
Denklemi (x + 1)2 + (y m + 2)2 = 3m2 + 4 olan emberin
2a = D, 2b = E, a2 + b2 r2 = F olarak alnrsa.
merkezi x ekseni zerinde olduuna gre, yarap uzun-
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 denklemi elde edilir.
luunu bulunuz.
Bu denkleme emberin genel denklemi denir.

Denklemi x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 olan
zm
Merkezi x ekseni zerinde olan emberlerin merkezlerinin
emberin;
ordinatlar 0 dr. O hlde,
Merkezi hc
Yarap r =
D E
m
2 2
D 2 + E 2 4F
2
m 2 = 0 m = 2 dir.
emberin denkleminin diskriminant
ember denkleminde m = 2 yazlrsa,
(x + 1)2 + y2 = 16 elde edilir.
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0
emberin yarap r = 4 br bulunur.
54
D = D2 + E2 4F
a. D = D2 + E2 4F > 0 ise denklem.

b. D =

rnek
D E
merkezi Mc , m ve yarap
2
2
1
2
2
r=
D + E 4F olan bir gerek ember belirtir.
2
x2 + y2 + px 2py + 20 = 0
denklemi bir ember belirttiine gre p nin alabilecei en

kk pozitif tam say deeri katr?
D2
Mc
E2
4F = 0 ise denklem,
D E
, m noktasn belirtir.
2
2
zm
c. D = D2 + E2 4F < 0 ise denklem, bir sanal ember belir-
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0
tir.
denkleminin bir ember belirtmesi iin,

= D2 + E2 4F > 0 olmaldr.
rnek
D = p, E = 2p ve F = 20 ise
Denklemi, x2 + y2 2x + 6y 4 = 0 olan emberin merke-
= p2 + (2p)2 4 . 20 > 0
zini ve yarapn bulunuz.
5p2 > 80 p2 > 16
zm
O halde, p nin alabilecei en kk pozitif tam say deeri 5
D = 2, E = 6 ve F = 4 olduuna gre,
emberin merkezi : Mc

&r=
bulunur.
D E
, m
2
2
& Mc
(2) 6
, m
2
2
& M (1, 3)
emberin yarap; r =
&r=
p > 4 veya p < 4
rnek
D + E 4F
2
x2 + y2 + (p 1)x + (p 3)y
3
+p=0
2
denklemi veriliyor. p nin hangi deerleri iin bu denklem
(2) 2 + 6 2 4(4)
2
4 + 36 + 16
= 14 br bulunur.
2
bir ember belirtmez?
zm
rnek
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 denkleminde
Merkezi M(2, 4) yarap uzunluu r = 5 birim olan emberin genel denklemini yaznz.
= D2 + E2 4F 0 ise denklem bir ember belirtmez.

3
+ p ise
2
3
= (p 1)2 + (p 3)2 4. ( + p) 0
2
D = p 1,
zm
E=p3, F=
Merkezi M(2, 4) ve r = 5 olan emberin standart denklemi,

(x + 2)2 + (y 4)2 = 25 tir.
p2 2p + 1 + p2 6p + 9 + 6 4p 0
Bu denklem dzenlenirse;
2p2 12p + 16 0
x2 + 4x + 4 + y2 8y + 16 = 25
p2 6p + 8 0
x2 + y2 + 4x 8y 5 = 0 bulunur.
(p 4) (p 2) 0
55
eitsizlii elde edilir.
rnek
aret inceleme tablosu yaplrsa

p
D = p2 6p + 8
(3 m)x2 + (m + 1)y2 2mx + 6my 4m + 2 = 0
denklemi bir ember belirttiine gre, bu emberin mer-
kezini ve yarapn bulunuz.
Yukardaki tabloya gre 2 p 4 olmaldr.
zm
Denklem ember belirttiine gre, x2 ve y2 li terimlerin katsaylar eit olmaldr.
KNC DERECEDEN K BLNMEYENL DENKLEM
A, B, C, D, E, F R olmak zere x ve yye bal, 2. dereceden
3m=m+1
2 = 2m
m = 1 dir.
2 bilinmeyenli kapal fonksiyonun genel ifadesi
m = 1 deeri denklemde yerine yazlrsa,
Ax2 + Bxy + Cy2 + Dx + Ey + F = 0 biimindedir.
2x2 + 2y2 2x + 6y 2 = 0
Bu denklemin ember belirtebilmesi iin,
x2 + y2 x + 3y 1 = 0 elde edilir.
a) xy li terim olmamal. (B = 0)
Merkez = Mc
b) x2 ve y2 li terimlerin katsaylar eit olmal. (A = C)
yarap, r =
c) a ve b maddeleri salandktan sonra

(1) 3
1
3
, m = Mc , m dir.
2
2
2
2
(1) 2 + 3 2 4(1)
=
2
1+9+4
14
=
2
2
bulunur.
D2 + E2 4F > 0 olmal
rnek

NOT

px2 + 3y2 + (k + 1) xy + 6kx + 9y kp = 0
denklemi bir ember belirttiine gre, bu emberin mer-
kezini ve yarapn bulunuz.
3x2 4xy + 2y2 + 6x 5y + 1 = 0
denklemi bir ember belirtmez. nk, xy li terimin kat-
zm
says 0 deildir.
xy li terimin katsays 0 olmaldr.

k + 1 = 0 k = 1 dir.
x2 ve y2 li terimin katsaylar eit olmaldr.

p = 3 tr.
3x2 + 3y2 6x + 9y + 3 = 0
x2 + y2 2x + 3y + 1 = 0
NOT

elde edilir.
Merkez, Mc
2x2 + 5y2 + 10x 6y + 4 = 0
denklemi bir ember belirtmez. nk, x2 + y2 li terimlerin
Yarap, r =
katsaylar eit deildir.
56
^2h 3
3
, m = Mc 1, m dir.
2
2
2
(2) 2 + 3 2 41
=
2
4+9 4 3
= dir.
2
2
rnek

A(0, 2),
rnek
B(0, 4) ve C(1, 1)
noktalarndan geen emberin denklemini bulunuz.
emberi x eksenine teet olduuna gre, m katr?
zm
zm
emberin genel denklemi

3x2 + 3y2 + 12x + 18y + 2m 2 = 0
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0
denkleminin her iki tarafn 3 e blelim.
biimindedir. ember A, B ve C noktalarndan getii iin bu

noktalarn koordinatlar ember denklemini salar. Verilen
noktalar denklemde yerine yazlrsa,

4 + 2E + F = 0
16 4E + F = 0
2 + D + E + F = 0 olur.
x2 + y2 + 4x + 6y +
ise yarap r = |3| = 3 olur.

16 + 36 4c
D 2 + E 2 4F
=
r=
2
2
8m 8
52
3
&
=3
2
8m 8
& 52
=6
3
8m 8
& 52
= 36
3
8m 8
& 16 =
& 48 = 8m 8
3
56 = 8m
m = 7 bulunur.
O hlde, aranan ember denklemi

x2 + y2 + 4x + 2y 8 = 0 dr.
rnek

2m 2
=0
3
emberinin merkezi M(2, 3) tr. ember x eksenine teet
Buradan D = 4, E = 2 ve F = 8 bulunur.

3x2 + 3y2 + 12x + 18y + 2m 2 = 0
2x2 + 2y2 20x + (3m + 1) y + 64 = 0
emberinin merkezi (m 4) x 3y 17 = 0 dorusu ze-
2m 2
m
3
rinde olduuna gre, m katr?
rnek
zm

Merkezi 2x 3y + 4 = 0 dorusu zerinde olan ve
2x2 + 2y2 20x + (3m + 1) y + 64 = 0
y = 3 ile y = 5 dorularna teet olan emberin denkle-
denkleminin her iki tarafn 2 ye blelim.

x2 + y2 10x + c
mini bulunuz.
3m + 1
m y + 32 = 0
2
zm
emberinin merkezi Mc 5,
3m + 1
m olur. Bu nokta, doru
4
zerinde olduuna gre, koordinatlar doru denklemini sa-
y
5
lar.
3m + 1
yazlrsa,
x = 5 ve y =
4
(m 4) . 5 3 c
5m 20 +
M(a, 1)
3m + 1
m 17 = 0
4
r=4
9m + 3
17 = 0
4
2x 3y + 4 = 0
29m + 3
= 37 29m + 3 = 148 29m = 145
4

m = 5 bulunur.
57
y=5
x
y=3
3. Durum
emberin merkezi y = 5 ve y = 3 dorularna eit uzaklkta

olan y = 1 dorusu zerinde olmaldr.
farkl
M(a, 1) noktas 2x 3y + 4 = 0 zerinde olduundan denklemi salamaldr.

2a 3 1 + 4 = 0 a =
t dorusu emberi
Yani M(a, 1) olur.
noktada
kesiyorsa |MH| < r
dir.
H
1
bulunur.
2
1
emberin merkezi Mc , 1 m olur.
2
[AB] doru parasna kiri denir.
ember y = 3 ve y = 5 dorularna teet olduundan

2r = 5 (3)
2r = 8
rnek
r = 4 bulunur.
O hlde aranan ember denklemi
(x 2)2 + (y + 1)2 = 16 emberi ile
1
c x + m + (y 1) 2 = 16 dr.
2
2
a) x y 4 = 0
Bir Doru le Bir emberin Birbirine Gre Durumu
b)
Dzlemde bir doru ile bir ember birbirlerine gre 3 durumda
dorularnn durumlarn inceleyiniz.
olabilirler. Hangi durumda olduklarn incelemek iin, emberin merkezinin doruya olan uzakl ile emberin yarapnn
3x+y 2 3 7 = 0
zm
uzunluu karlatrlr.
emberin merkezi M(2, 1) ve yarap r = 4 birimdir.
a) h =
1. Durum
t dorusu emberi
kesmiyorsa

1 2 + (1) 2
1
<4
2
h < r olduundan doru ile ember farkl 2 noktada kesiirler.
|MH| > r dir.
2 (1) 4
b) h =

3 2 1 2 3 7
( 3 ) 2 + 12
8
=4=r
2
h = r olduundan doru ile ember teettir.
(x a)2 + (y b)2 = r2 emberi ile y = mx + n dorusunun

kesim noktalar incelenirken, ortak zm kullanlr.
2. Durum

teet ise
M
y = mx + n ifadesi ember denkleminde yerine yazlarak

2. dereceden bir bilinmeyenli denklem elde edilir.
t dorusu embere

Bu denklemin diskriminant olsun.
|MH| = r dir.
a) > 0 ise, doru emberi farkl 2 noktada keser. Bu
durumda, denklemin kkleri, kesim noktalarnn apsisleridir.
58
b) = 0 ise, doru embere teettir.

zm
Bu durumda, denklemin kkleri akktr. Bu kk, deme
Ortak zm yaplarak deme noktas bulunur.
noktasnn apsisidir.
3y+x4=0x=4
3y
deeri ember denkleminde yerine yazlr.
c) < 0 ise, doru ile emberin ortak noktalar yoktur.
(4
3 y)2 + y2 = 4
16 8 3 y + 3y2 + y2 = 4
4y2 8 3 y + 12 = 0
rnek

y2 2 3 y + 3 = 0
(y
(x 4)2 + (y 1)2 = 40
3 )2 = 0
3 ve x = 1 bulunur.
emberi ile
y=
Deme noktas (1,
y = 2x + 3
3 ) tr.
dorusunun kesim noktalarnn koordinatlarn bulunuz.

Teet - Normal Denklemleri
zm

1. embere zerindeki Bir Noktadan izilen Teetin ve

Normalin Denklemi
y = 2x + 3
ifadesi ember denkleminde y yerine yazlrsa,
n: Normal
(x 4)2 + (2x + 3 1)2 = 40

(x
4)2
+ (2x +
2)2
P(x0, y0)
= 40
M(a, b)
x2 8x + 16 + 4x2 + 8x + 4 = 40
t: Teet
5x2 = 20
x2 = 4
x1 = 2 veya x2 = 2
x1 = 2 y1 = 2 . 2 + 3 = 7
x2 = 2 y2 = 2 . (2) + 3 = 1 (2, 1)
(x a)2 + (y b)2 = r2 emberi zerinde alnan P(x0, y0) nokta-
sndan izilen teet ve normal denklemlerini bulalm.
(2, 7)
y0 b
Normalin eimi: m N = x 0 a ve
Teetin eimi : m T =
x0 a
dir.
y0 b
nk mNmT = 1 dir. (n t)
rnek

Bu durumda;
Teetin Denklemi y y 0 =
x2 + y2 = 4
y0 b
Normalin Denklemi y y 0 = x 0 a (x x 0)
emberi ile

x0 a
(x x 0)
y0 b
3y + x 4 = 0
zel olarak verilen ember
dorusu birbirine teet olduuna gre, deme noktasnn
x2 + y2 = r2 teetin denklemi xx0 + yy0 = r2
koordinatlarn bulunuz.
59
normalin denklemi xy0 yx0 = 0

1
Normalin Denklemi y (1) = (x 4)
4
x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 teetin denklemi

xx 0 + yy 0 + Da
nlabilir.
y + y0
x + x0
k + F = 0 formlleri kullak + E a
2
2
4y + x = 0 bulunur.
Teetin Denklemi y (1) = 4 (x 4)
y 4x + 17 = 0
rnek

2. Yol
(x 3)2 + (y 1)2 = 5
Normalin Denklemi
emberine zerindeki (2, 3) noktasndan izilen teetin ve
xy0 yx0 = 0
normalin denklemini bulunuz.
denkleminde x0 = 4 ve y0 = 1 yazlrsa,
x(1) y4 = 0 x 4y = 0
zm
t : Teet
mN =
(2, 3)
r
x + 4y = 0 dr.
Normalin Eimi
Teetin Denklemi
31
= 2
23
xx0 + yy0 = r2
Teetin Eimi
(3, 1)
denkleminde x0 = 4 ve y0 = 1 yazlrsa,
mNmT = 1
mT =
x4 + y(1) = 17 4x y = 17
1
2
y 4x + 17 = 0 dr.
Normalin Denklemi y 3 = 2 (x 2)
y + 2x 7 = 0
Teetin Denklemi y 3 =
2y x 4 = 0 dr.
Bu zm yolu, merkezil emberler iin uygulanabilir.
3
(x 2)
2
rnek

rnek
x2 + y2 = 17
emberinin zerindeki A(4, 1) noktasndan geen tee-
tin ve normalin denklemini bulunuz.
x2 + y2 2x + 10y + 18 = 0
emberine zerindeki P(1, 3) noktasndaki teetin

denklemini bulunuz.
zm
zm
1. Yol
t : Teet
(4, 1)
r
(0,0)
Normalin Eimi
1. Yol
1 0
1
mN =
=
4
40
emberin Merkezi
Teetin Eimi
Mc
mT = 4
D E
2 10
, m = c ,
m = (1, 5)
2
2
2
2
Normalin Eimi
mN =
60
3 (5) 2
=
= 1 bulunur.
1 1
2
Teetin Eimi
2. Adm
1 1 1
m N .m T = 1 & m T = m N = m N =
= 1 dir.
1
emberin merkezi M(a, b) noktas ile y = mx + n dorusu arasndaki uzaklk r olmaldr. (y mx n = 0)
Teetin Denklemi
MT = r =
y (3) = 1(x (1)) y + 3 = x + 1
y x + 2 = 0 dr.
r2(1
b ma n
1 2 + (m) 2
m2)
= (b ma n)2 bulunur.
2. Yol
xx0 + yy0 + D a
y + y0
x + x0
k+ F = 0
k + E a
2
2
3. Adm
denkleminde x0 = 1 ve y0 = 3 yazlrsa
x.(1) + y.(3) 2 c
Bu 2 denklemin yardm ile m ve n deerleri bulunarak
y3
x 1
m + 18 = 0
m + 10c
2
2
y = mx + n dorular yazlr.
x 3y x + 1 + 5y 15 + 18 = 0
2x + 2y + 4 = 0
y x + 2 = 0 bulunur.
rnek
2. embere Dndaki Bir Noktadan izilen Teet
Denklemleri
(x + 1)2 + (y 2)2 = 10
emberine dndaki P(4, 3) noktasndan izilen teetle-
t1
rin denklemini bulalm.
T
r
M(a, b)
P(x1, y1)
zm
r
K
t1
t1
(x
a)2
+ (y
b)2
r2
10
emberine dndaki bir P(x1, y1) noktasndan iki teet izi-
M(1, 2)
P(4, 3)
lebilir.
10
K
Teetlerin denklemleri

t2
y = mx + n olsun.
Bu denklemdeki m ve n deerlerini bulmak iin izlenecek yol

aadaki gibidir.
1. Adm
1. Adm
Teetlerin denklemi y = mx + n olsun. P(4, 3) noktas bu

denklemi salamaldr.
P(x1, y1) noktas y = mx + n dorusu zerinde olduundan, bu
denklemi salamaldr.
y = mx + n 3 = 4m + n
y = mx + n y1 = mx1 + n bulunur.
n = 4m 3
61
2. Adm
1. Adm
y = mx + n dorusu ile M(1, 2) noktas arasndaki uzaklk
Teetlerin denklemi y = mx + n olsun. A(3, 1) noktas bu
r=
r=
denklemi salamaldr.
10 olmaldr.
y mx n
1 + ( m) 2
2 + m + 4m + 3
& 10 =
1 + m2
y = mx + n 1 = 3m + n
n = 3m 1
& 10 1 + m 2 = 5m + 5
2. Adm
10(1+m2) = 25m2 + 50m + 25
M(0, 0) ile y = mx + n arasndaki uzaklk r = 2 olmaldr.
15 m2 + 50m + 15 = 0
n
& 2=
1 + (m) 2
1 + m2
3m + 1
& 2(1 + m 2) = 9 m 2 + 6m + 1
2=
1 + m2
3m2 + 10m + 3 = 0
r=
(3m + 1) (m + 3) = 0
m1=
1
veya m2 = 3 bulunur.
3
7 m2 + 6m 1 = 0
3. Adm
(7m 1) (m + 1) = 0
Teetlerin Denklemleri
1
veya m2 = 1
7
10
veya n2 = 2
n1 =
7
m1 =
m1 = 3 iin n1 = 4m1 3
n1 = 9

y mx n
y = 3x + 9 olur
1
iin n2 = 4m2 3
3
5
n2 =
3
1 5
y = x olur.
3 3
m2 =

3. Adm
Teetlerin Denklemleri
y = m1x + n1 y =
rnek

1
10
x
7
7
y = m2x + n2 y = x + 2 bulunur.
x2 + y2 = 2
emberine A(3, 1) noktasndan izilen teetlerin denklemini bulunuz.
rnek
zm
x2 + y2 + 4y 4 = 0
emberine dndaki A(3, 3) noktasndan izilen teetlerin denklemlerini bulunuz.
zm
M(0, 0)
A(3, 1)
x2 + y2 + 4y 4 = 0
2
K
emberinin merkezi M(0, 2), yarap r = 2 2 br
62
1. Adm
Eer A(x1, y1) noktas emberin iinde ise, kuvvet
y = mx + n 3 = 3m + n
P < 0 dr.
n = 3 3m

2. Adm
r=
y mx n
1 + (m) 2
&2 2 =
A
d
2 0 + 3 + 3m
r
O
|AB||AC| = |AC|2 = r2 d2

= (d2 r2)

= P
P = |AB||AC|
1 + m2
& 2 2 1 + m 2 = 1 + 3m
C
A
& 8 + 8m 2 = 1 + 9m 2 + 6m
& m 2 + 6m 7 = 0 & (m + 7)(m 1) = 0
P = |AB||AC|
& m 1 = 7 V m 2 = 1
n 1 = 18 V n 2 = 6
3. Adm
rnek
Teetin Denklemleri
A(6, 8) noktasnn (x 4)2 + (y + 1)2 = 17 emberine gre
y = m1x + n1 y = 7x + 18
kuvveti nedir?
y = m2x + n2 y = x 6
zm
Bir Noktann Bir embere Gre Kuvveti
ember denkleminde x = 6 ve y = 8 yazlrsa,
A(x1, y1) noktasnn
P = (6 4)2 + (8 + 1)2 17
a) x2 + y2 + Dx + Ey + F = 0 emberine gre kuvveti
P = 22 + 92 17
P = 68 dir.
P = 68 > 0
P = x 21 + y 21 + Dx1 + Ey1 + F eklinde
b) (x a)2 + (y b)2 = r2 emberine gre kuvveti

olduundan nokta emberin dndadr.
P = (x1 a)2 + (y1 b)2 r2 eklinde hesaplanr.
Eer A(x1, y1) noktas emberin dnda ise, kuvvet P > 0

dr.
rnek
B(7, 2) noktasndan
r
A(x1, y1)
M(a, b)
x2 + y2 + 6x 4y 7 = 0
emberine izilen teet parasnn uzunluu ka birimdir?
B
C
Ayrca, P =
|AT|2
= |AB||AC| ya da P =
d2
zm
r2
Buradan AT teet parasnn uzunluu |AT| =
dir.
1. Yol
P olacaktr.
x2 + y2 + 6x 4y 7 = 0
Eer A(x1, y1) noktas emberin zerinde ise, kuvvet

emberin merkezi M(3, 2) ve yarap r = 2 5 br dir.
P = 0 dr.
63
zm
2 5
B(7, 2)
K noktasnn embere gre kuvvetini bulalm.
M(3, 2)
P = (8 2)2 + (0 3)2 5
= 62 + (3)2 5
= 36 + 9 5
BM = (7 (3)) 2 + (2 2) 2 = 10
2
BT = BM
MT
= 40 olur.
= 10 (2 5 ) = 100 20 = 80
BT
= 80 & BT = 4 5 br bulunur.
P = 40 > 0
olduundan K noktas emberin dndadr.
2. Yol
ember denkleminde

x = 7 ve y = 2 yazlrsa,
P = 72 + 22 + 6 7 4 2 7
P = 49 + 4 + 42 8 7
P = 80 olur.
P = |BT|2 olduundan 80 = |BT|2
|BT| = 4 5 br bulunur.
M(2, 3)
r 5
T
K(8, 0)
K(8, 0) noktas ile ember arasndaki en ksa uzaklk

|TK| = |KM| r dir.

KM = (8 2) 2 + (0 3) 2 = 36 + 9 = 3 5 br
TK = 3 5
5 = 2 5 br bulunur.
rnek
Kuvvet Ekseni
A(4, 1) noktas (x 5)2 + (y + 2)2 = 10 emberinin hangi

blgesindedir?
ki embere gre ayn kuvvette olan noktalarn geometrik yeri

bir dorudur.
zm
Bu doruya kuvvet ekseni denir.
A noktasnn embere gre kuvvetini bulalm.

P = (4 5)2 + (1 + 2)2 10
= (1)2 + 32 10
= 10 10
= 0 dr.
P = 0 olduundan, A noktas emberin zerindedir.
d (kuvvet ekseni)
rnek
d (kuvvet ekseni)
K(8, 0) noktas ile (x 2)2 + (y 3)2 = 5 emberi arasndaki

en ksa uzaklk ka birimdir?
d (kuvvet ekseni)
64
d (kuvvet ekseni)
emberin Kuvvet Merkezi
Kuvvet ekseni, emberlerin merkezlerini birletiren doruya diktir.
embere gre ayn kuvvette olan noktaya kuvvet merkezi
ki emberin kuvvet ekseninin denklemini bulmak iin,

ember denklemleri birbirine eitlenerek x2 ve y2 li terimler yok edilir. Elde edilen denklem, kuvvet ekseni olan
dorunun denklemidir.
denir.
d1
K: Kuvvet Merkezi
d2
rnek
Denklemleri
+
y2
+ 2x + 6y + 5 = 0 ve
x2
x2 + y2 4x + 2y 31 = 0
olan denklemlerin kuvvet ekseninin denklemini bulunuz.
zm
d3
ember denklemlerini birbirine eitleyelim.

x2 + y2 + 2x + 6y + 5 = x2 + y2 4x + 2y 31
2x + 4x + 6y 2y + 5 + 31 = 0
6x + 4y + 36 = 0
3x + 2y + 18 = 0 bulunur.
Kuvvet merkezi, emberlerin ikier ikier kuvvet eksenlerinin kesim noktalardr.

d1 d2 d3 = {K}
Kuvvet merkezini bulmak iin, bu emberlere ait kuvvet

eksenlerinden herhangi ikisinin kesim noktas bulunur.
rnek
Denklemleri x2 + y2 = 4 ve x2 + (y 1)2 = 9 olan emberlerin kuvvet ekseninin orijine olan uzakl ka birimdir?
rnek
zm
x2 + y2 4 = x2 + y2 2y 8
2y = 4
1 : x2 + y2 + 6x 10y + 18 = 0
2 : (x 3)2 + y2 = 4
3 : x2 + y2 2x 4y 4 = 0
emberlerinin kuvvet merkezini bulunuz.
y = 2 olur.
Bu denklem kuvvet ekseninin denklemidir.
zm
1 ve 2 nin kuvvet ekseni

x
x 2 + y 2 + 6x 10y + 18 = x 2 6x + 9 + y 2 4
2
2
y = 2
6x 10y + 18 = 6x + 5
12x 10y + 13 = 0 olur. (I)
1 ve 3 n kuvvet ekseni
y = 2 dorusunun orijine olan uzakl 2 birimdir.
x 2 + y 2 + 6x 10y + 18 = x 2 + y 2 2x 4y 4
65
6x 10y + 18 = 2x 4y 4
8x 6y + 22 = 0 olur. (II)
rnek

Elde edilen I ve II nolu kuvvet ekseni denklemlerinin ortak
x2 + y2 = 8
emberinin parametrik denklemini yaznz.
zm bu emberin kuvvet merkezinin koordinatlarn

verir.
zm
2 / 12x 10 y + 13 = 0
Bu merkezil emberin yarap r =
3 / 8x 6y + 22 = 0

2y 26 + 66 = 0
8x 6(20) + 22 = 0
2y = 40
8x = 142
142
8
71

x=
4
3
Kuvvet merkezinin koordinatlar
bulunur.
2

8 =2
2 birimdir. Buna
gre emberin parametrik denklemi
y = 20
x = 2 2 . cos i
y = 2 2 . sin i
x=
rnek
Parametrik denklemi
'
x = 3 cos a
y = 3 sin a
olan emberin standart denklemini yaznz.

emberin Parametrik Denklemi
1) Merkezil emberin Parametrik Denklemi
zm
Yarap r olan merkezil emberin denklemi

x2 + y2 = r2 dir.
x = 3 cos
ekilde, POH dik geninde
y = 3 sin
x
= cos
3
y
= sin
3
cos2 + sin2 = 1 olduundan

P(x, y)
r
O
2
x 2 y 2
x2 y
+
=1
a k +c m = 1 &
3
3
9 9
2
2
& x + y = 9 bulunur.
2) Merkezi M(a, b) ve yarap r olan emberin parametrik

denklemi
Merkezi M(a, b) ve yarap r olan emberin denklemi,
PH
y
sin i = r = r & y = r. sin i
OH
x
cos i = r = r & x = r. cos i

(x a)2 + (y b)2 = r2 dir.

Bu denklemde;
x a = r. cos i
4 yazlrsa
y b = r sin i
x = r. cos i
denklemlerine, standart denklemi x2 + y2 = r2
y = r. sin i
olan merkezil emberin parametrik denklemi denir.
(r.cos)2 + (r.sin) = r2
r2cos2 + r2sin2 = r2
r 2 (cos 2 i + sin 2 i) = r 2
1 4 4 4 2 4 44 3
1
66
r2 = r2 olacandan
Merkezi M(5, 1) ve yarap r = 4 br olan emberin
x a = r. cos i & x = a + r. sin i

y b = r. sin i & y = b + r. sin i
parametrik denklemi;
x = a + r. cos i
x = 5 + 4. cos i
&*
olur.
y = b + r. sin i
y = 1 + 4. sin i
denklemleri (x a)2 + (y b)2 = r2 standart denklemi ile verilen emberin parametrik denklemidir.
rnek

ember Demeti
x = 2 + cos i
4
y = 1 + sin i
parametrik denklemi ile verilen emberin standart denklemini yaznz.
1 : x2 + y2 + D1x + E1y + F1 = 0
2 : x2 + y2 + D2x + E2y + F2 = 0
denklemleri ile verilen iki emberin kesim noktalarndan

geen btn emberler ember demeti oluturur.
zm
1. Yol
x = 2 + cos x 2 = cos
y = 1 + sin y + 1 = sin
cos2 + sin2 = 1 olacandan
ember Demeti Denklemi
(x 2)2 + (y + 1)2 = 1 bulunur.
1 + k.2 = 0 (k R)
x2 + y2 + D1x + E1y + F1 + k . (x2 + y2 + D2x + E2y + F2) = 0
2. Yol
eklindedir.
x = 2 + cos i = a + r. cos i
4
y = 1 + sin i = b + r. sin i
eitliinden M(a, b) = M(2, 1)

r = 1 elde edilir.
rnek
O hlde M(2, 1) ve yarap 1 olan ember denklemi;

(x 2)2 + (y + 1)2 = 1 bulunur.
x2 6x + y2 + 4y 17 = 0 ve
x2 + y2 10y + 9 = 0
denklemleri ile verilen emberlerin kesim noktasndan ve
rnek

A(2, 1) noktasndan geen emberin denklemini bulunuz.
x2 + y2 + 10x 2y + 10 = 0
zm
emberinin parametrik denklemini yaznz.
Verilen bu iki emberin kesim noktalarndan geen tm em-
zm
berlerin denklemi
_
D
10
=
= 5 bb
2
2
` M (5, 1) dir.
E
2
=
=1 b
2
2
a
eklindedir.
r=
A(2, 1) noktas ember zerinde olduuna gre ember
x2 6x + y2 + 4y 17 + k . (x2 + y2 10y + 9) = 0
10 2 + (2) 2 4.10
D 2 + E 2 4F
=
2
2
= 4 br dir.
demeti denklemini salamaldr.
67
22 6 . 2 + 12 + 4 . 1 17 + k . (22 + 12 10 . 1 + 9) = 0

x 2 + y 2 + y 5 = x 2 + y 2 + 4x + y 5
4 12 + 1 + 4 17 + k . (4 + 1 10 + 9) = 0
20 + k . 4 = 0
k=5
0 = 4x
x = 0 bulunur.
T ve K noktalarn bulmak iin x = 0 dorusu ile
bulunur.
x2 + y2 + y 5 = 0
k = 5 deeri yerine yazlarak aranan ember denklemi
emberinin ortak zm yaplr.

x = 0 iin 02 + y2 + y 5 = 0
x2 6x + y2 + 4y 17 + 5 . (x2 + y2 10y + 9) = 0
x2 6x + y2 + 4y 17 + 5x2 + 5y2 50y + 45 = 0
y2 + y 5 = 0
T ve K noktalarnn ordinatlar bu denklemin kkleri olduun-
6x2 + 6y2 6x 46y + 28 = 0
dan, iki noktann ordinatlar toplam, kkler toplamna eittir.
bulunur.
b
1
y 1 + y 2 = a = = 1 bulunur.
1
ki emberin Birbirine Gre Durumu

1. emberler birbirinin dnda ve kesimezlerse;
rnek
Denklemi

r1
O1
x2 + y2 + 4m x + y 5 = 0
r2
d
olan ember demetinin getii sabit iki noktann ordinat-
O2
lar toplam katr?

d > r1 + r2
zm
2. emberler birbirinin iinde ve kesimezlerse;
m parametresine farkl iki deer verilerek ember demetindeki emberlerden iki tanesi bulunur.

r1
m = 0 x2 + y2 + y 5 = 0
m=1
x2
y2
O2
+ 4x + y 5 = 0 olur.
d < |r1 r2|
O1
Bu iki emberin kuvvet ekseni bu iki sabit noktadan geer.
T(x1, y1)
3. emberler dtan teet ise;
O1
K(x2, y2)
r1
r2
d
d = r1 + r2
68
O2
4. emberler iten teet ise,
O1
& a2 + a2 = 1
r1
r2
d = |r1 r2|
O2
2a 2 = 1
1
a2 =
2
5 4
a=
1
2
a=
1
2
bulunur.
5. emberler farkl noktada kesiirlerse
rnek
r1
O1
r2
O2
(x 2)2 + (y + 3)2 = 1 ve
(x k)2 + y2 = 16
emberlerinin dtan teet olmas iin, k nn pozitif deeri

ka olmaldr?
|r1 r2| < d < r1 + r2
zm
Aadaki ekilde olduu gibi m(O1 T O2) = 90 ise O1T

dorusu ile O2T dorusu T noktasnda emberlere teet
emberlerin dtan teet olmas iin d = r1 + r2 olmaldr.
olurlar. Bu noktada teetler dik olacandan emberler dik

kesiirler denir.
O 1 O 2 = d = (2 k) 2 + (3 0) 2 = 4 + 1
T
r1
O1
r2
(2 k) 2 + 9 = 25 & (2 k) 2 = 16
2k =4
2 k = 4 V 2 k = 4
k = 2 V k = 6
O2
bulunur.
d 2 = r 21 + r 22
rnek
rnek
(x +
a)2
+ (y
a)2
= 4 ve
x2
y2
=9
(x 1)2 + (y 2)2 = 4 ve
(x 4)2 + (y 6)2 = 64
emberleri arasndaki en ksa mesafe ka birimdir?
emberleri iten teet olduuna gre, a nn alabilecei

deerler nelerdir?
zm
O 1 (1, 2) ve r1 = 2 birim
4 olduuna gre,
O 2 (4, 6) ve r2 = 8 birim
zm
O 1 O 2 = d = (4 1) 2 + (6 2) 2 = 3 2 + 4 2
d = 5 birim
emberlerin iten teet olmas iin merkezleri aras uzaklk,

yaraplar farkna eittir.
r1 r2 = 2 8 = 6 birim
d < r1 r2
O 1 (0,0) ve r1 = 3 birim
1 olduuna gre
O 2 (a, a) ve r2 = 2 birim
|O1O2| = d = r1 r2
(0 ( a)) 2 + (0 a) 2 = 3 2
olduundan emberler birbirinin iinde ve kesimezler.
69
y = b + r 2 (x a) 2
B
y = b dorusunun st tarafnda kalan yarm ember)
1
4
4
4
2
4
4
4
3
2 O1
ember denkleminde x ekilirse

(x a) 2 = r 2 (y b) 2
x a = " r 2 (y b) 2
x = a " r 2 (y b) 2 bulunur.
x=a+
(x + 1)2 + (y 5)2 = 32 emberi ile

+ (y +
2) (x a)2 + (y b)2 = r2
rnek
(x +
Yani |AB| = 1 birim olur.
M(a, b)
M(a, b)
daki uzaklktr.
4)2
ki ember arasndaki en ksa mesafe A ile B noktalar arasn-
O2
r 2 (x a) 2
y=b
(y = b dorusunun alt tarafnda kalan yarm ember)
k)2
x=a
r 2 (y b) 2
r 2 (y b) 2
=2
emberinin dik kesimesi iin k ne olmaldr?
M(a, b)
zm
M(a, b)
a
ki emberin dik kesimesi iin d 2 = r 21 + r 22 olmaldr.
x2 + y2 = r2 merkezil emberinde
O 1 (1, 5) ve r1 = 4 2 birim
4 olduundan
O 2 (4, k) ve r2 = 2 birim
y=
y = r 2 x 2 & x ekseninin altnda kalan yarm ember
x = r 2 y 2 & y ekseninin sanda kalan yarm ember
x = r 2 y 2 & y ekseninin solunda kalan yarm ember
O 1 O 2 = d = (1 + 4) 2 + (5 (k)) 2
= (3) 2 + (5 + k) 2
& d 2 = 9 + (5 + k) 2 = (4 2 ) 2 + ( 2 ) 2
(5 + k) 2 = 25
54
5 + k = 5 5 + k = 5
k=0
k = 10
r 2 x 2 & x ekseninin stnde kalan yarm ember
rnek
bulunur.
y = 1 + 4 (x 3) 2 denklemi ile verilen erinin grafiini

iziniz.
Yarm ember Denklemi
zm
1) (x a)2 + (y b)2 = r2 ember denkleminde y ekilirse
y = 1 + 4 (x 3) 2 & y + 1 = 4 (x 3) 2
& (y + 1) 2 = 4 (x 3) 2
& (y + 1) 2 + (x 3) 2 = 4 denklemi
(y b)2 = r2 (x a)2
y b = " r 2 (x a) 2
y = b " r 2 (x a) 2 bulunur.
70
M(3, 1) ve r = 2 olan ember belirtir.
rnek
y = 1 + 4 (x 3) denklemi bu emberin st yarsdr.

2
x 2 + (y 1) 2 4
4
y < 2x
eitsizlik sisteminin zm kmesini analitik dzlemde

gsteriniz.
1
1
zm
x2 + (y 1)2 4 eitsizlii, M(0, 1) ve r = 2 olan ember ve i
blgesini gsterir.
y < 2x eitsizlii y = 2x dorusunun alt blgesini gsterir.
rnek
y= 2x dorusunu izmek iin iki noktasn bulmak gerekir.

x=0&y=0
4 A(0, 0) ve B(1, 2) noktalarndan geer.
x=1&y=2
x = 9 y 2 denklemi ile verilen erinin grafiini iziniz.

66
zm
x=
9y &x =9y
2
1
x2 + y2 = 9 denklemi M(0, 0) ve yarap r = 3 olan em-
ber belirtir.
x = 9 y 2 denklemi bu emberin sa yarsdr.

y
3
rnek
3
x 2 + y 2 < 16
4
y x2 2 0
eitsizlik sisteminin zm kmesini grafik zerinde gs-
teriniz.
zm
emberin Dzlemde Ayrd Blgeler
Bir ember, dzlemi, blgeye ayrr.
x2 + y2 < 16 eitsizliini
M(0, 0) ve
1) (x a)2 + (y b)2 < r2 eitsizliinin zm kmesi emberin i blgesini
2
4
2) (x a)2 + (y b)2 = r2 denkleminin zm kmesi emberin kendisini
4
4
3) (x a)2 + (y b)2 > r2 eitsizliinin zm kmesi emberin d blgesini gsterir.
71
r = 4 olan emberin i blgesini y x2 + 2 eitsizlii

y = x2 + 2 paraboln ve
st blgesini gsterir.
rnek

21 < x2 + y2 6x + 4y 12 0
eitsizliini salayan noktalar analitik dzlemde gsteriniz.
zm
Verilen eitsizlik
_
bb
` eklinde ayr ayr yazlr.
b
21 < x 2 + y 2 6x + 4y 12
a
x 2 + y 2 6x + 4y 12 0
ve
_
(x 3) 2 + (y + 2) 2 25 b
b
ve
`&
b
0 < x 2 + y 2 6x + 4y + 9
a
_
(I) (x 3) 2 + (y + 2) 2 25 b
b
ve
` elde edilir.
b
(II) 4 < (x 3) 2 + (y + 2) 2
a
(I) Eitsizlii M(3, 2) ve r = 5 olan ember ve i blgesini
(II) Eitsizlii M(3, 2) ve r = 2 olan emberin d blgesini
gsterir.
y
3
72
1. (a 1)x2 + (2a + 1)y2 18ax + 12ay 102 = 0

4. A(2, 6), B(5, 3) noktalarndan geen ve merkezi
x 2y 1 = 0 dorusu zerinde bulunan emberin

denklemi aadakilerden hangisidir?
denklemi ember belirttiine gre, bu emberin yarap ka birimdir?

A)
zml Test 1
B) 2 3
D) 3 3
A) (x + 1)2 + (y + 1)2 = 13
C) 3 2
B) (x 2)2 + (y 5)2 = 65
E) 4 2
C) (x + 2)2 + (y + 3)2 = 65
D) (x 3)2 + (y 2)2 = 13
E) (x + 3)2 + (y + 2)2 = 65
2. Merkezi 3x 5y = 16 dorusu zerinde bulunan ve

her iki eksene 3. blgede teet olan emberin denklemi aadakilerden hangisidir?
A) x2 + y2 = 64
B) (x 8)2 + (y 8)2 = 64
C) (x + 8)2 + (y + 8)2 = 16
D) (x +
8)2
+ (y +
8)2
5.
= 64
ekilde verilen doru
O merkezli embere
E) (x + 4)2 + (y + 4)2 = 16
A(16, 12) noktasnda

x
teettir.
Yukardaki verilere gre, |BC| ka br dir?

A) 5
3.
B) 6
C) 8
D) 10
E) 12
y
y=8
M
12
ekildeki M merkezli ember y = 8 dorusuna teet ve x

eksenini (12, 0), (4, 0) noktalarnda kesmektedir.
Buna gre emberin merkezinin koordinatlar toplam katr?

A) 6
B) 5
C) 3
D) 4
6.

(x + 4)2 + (y 1)2 = 25
emberinin Oy ekseni ile ayrd kiriin uzunluu

ka birimdir?
A) 3
E) 7
73
B) 5
C) 6
D) 8
E) 10
zml Test 1
7. Merkezi y = 2x 3 dorusu zerinde olan ve x = 2
9. Merkezi (3, 2) ve yarap 1 birim olan ember
ile x = 4 dorularna teet olan emberin denklemi

A) (x + 2)2 + (y 1)2 = 9
5x 12y + a = 0 dorusuna teettir.
Buna gre, a nn alabilecei en kk deer katr?

A) 4
B) (x 1)2 + (y + 1)2 = 9
B) 3
C) 2
D) 2
E) 3
C) (x + 1)2 + (y + 5)2 = 9
D) (x 3)2 + (y 3)2 = 9
E) (x 1)2 + (y + 5)2 = 9
8.
10. P(1,3) noktasndan x2 + y2 5x + my 6 = 0
x2 + y2 x + y + p 3 = 0
emberinin zerinde bir A(2, 3) noktas alnyor.
Bu ember zerinde A noktasna en uzak noktann

koordinatlar aadakilerden hangisidir?
A) (1, 1)
D) (2, 2)
B) (2,1)
emberine izilen teet parasnn uzunluu 3 5 br

ise, m katr?
A) 12
C) (1, 2)
E) (3, 2)
74
B) 16
C) 18
D) 22
E) 26
1. (a 1)x2 + (2a + 1)y2 18ax + 12ay 102 = 0

zmler 1
4.
emberin merkezi
denklemi ember belirttiine gre,
a 1 = 2a + 1 a = 2 dir.
ember denklemi
3x2
3y2
x2
y2
12x + 8y + 34 = 0 elde edilir.
Buradan
r=
r=
A(2, 6)
|MA| = |MB| = r
olduundan

(12) 2 + 8 2 4.34
D 2 + E 2 4F
=
2
2
144 + 64 136
= 3 2 br bulunur.
2
Cevap : C
2. ember, eksenlere 3. blgede teet olduuna gre,

merkezin koordinatlar M(a, a) ve yarap r = |a| dr.
M(a, a) noktas 3x 5y = 16 dorusu zerinde olduuna

gre,
3a 5a = 16 a = 8 ve r = |8| = 8 br bulunur.
O hlde aranan ember denklemi;
(x + 8)2 + (y + 8)2 = 64 dir.
(2a + 1 (2)) + (a 6) = (2a + 1 5) 2 + (a + 3) 2
4a2 + 12a +9+ a2 12a + 36 = 4a2 16a+16+ a2+6a +9
10a = 20
a= 2 bulunur.
a = 2 deeri r = |MB| eitilinde yerine yazlrsa,
r = (2.(2) 4) 2 + (2 + 3) 2 = 65 br olur.
Merkezi M(3, 2) ve yarap r = 65 br olan emberin

denklemi
(x + 3)2 + (y + 2)2 = 65 tir.

Cevap : E
Cevap : D
5.
y
O
y=8
r
8r
12
r
4
x = 2y + 1 dorusu
zerinde olduuna
gre, koordinatlar
M(2a + 1, a) eklindedir.
x =2y + 1
+ 36x 24y 102 = 0
3.
B(5, 3)
A(16, 12)
12
16 H B
AHO dik geninden |AO| = r = 20 br dir.
ekildeki dik gende pisagor bants kurulursa,
OAC dik geninde klid bants kullanlarak
42 + (8 r)2 = r2 denkleminden r = 5 br bulunur.
122 = 16.|HC| |HC| = 9 br bulunur.
emberin merkezi M(8, 8 r) = M (8, 3) tr.
|OC| = 16 + 9 = 25 br olur.
Koordinatlar toplam 8 + 3 = 5 olur.
|BC| = |OC| |OB| = 25 20 = 5 br

(yarap)
Cevap : B
75
Cevap: A
zmler 1
6. x = 0 iin (0 + 4)2 + (y 1)2 = 25 eitliinden
9.
(y 1)2 = 9
M(3, 2) noktasnn
5x 12y + a = 0
dorusuna uzakl
1 birimdir.
r=1
y1=3
y 1 = 3
y=4
M(3, 2)
y = 2
emberin Oy eksenini kestii noktalar bulunur.
Kiriin uzunluu 4 (2) = 6 br dir.
r=1=
5x 12y + a =0

Cevap : C
22 = a
5 2 + (12) 2
13 = |9 + a|
13 = 9 + a
7.
53122 + a
13 = 9 + a
4 = a
a nn en kk deeri 4 tr.
Cevap : A
r=3
M(1,a)
ekli incelediimizde emberin merkezinin x = 2 ve
x = 4 dorularnn ortas olan x = 1 dorusu zerinde olduunu grrz.
Merkezin koordinatlar M(1, a) ve yarap r = 3 tr.
M(1, a) noktas y = 2x 3 doru denklemini salayacandan a = 2.1 3 a = 1 bulunur.
ember denklemi:
(x 1)2 + (y + 1)2 = 9 olur.
10.
T
P(1, 3)
Cevap : B
8. emberin merkezi

M = c
D E
1 1
, m = Mc ,
mdir.
2
2
2 2
A(2, 3)
1 1
Mc ,
m
2 2
B(a,b)
Kuvvet = |PT|2
Aradmz nokta B noktasdr. M noktas, [AB] nn
(1)2 + 32 5.(1) + m.3 6 = (3 5 ) 2
1 + 9 + 5 + 3m 6 = 45 3m = 36
m = 12 olur.
Cevap : A
orta noktas olduundan

a+2 1
= & a = 1
2
2
b 3 1
&b=2
=
2
2
B(1, 2) bulunur.
Cevap : C
76
1.
ekildeki d dorusu-
d
A
zml Test 2
4.
nun denklemi
x
y
x
= 1 dir.
12 5
x y
+ = 1 dorusu ile (x + 4)2 + (y + 4)2 = 9 emberi
3 4
arasndaki en ksa uzaklk ka birimdir?
A) 4
B) 5
C) 6
D) 7
E) 8
2.
Buna gre, AOB geninin i teet emberinin yarap ka birimdir?

A)
1

2
x2
y2
B) 1
C)
3

2
D) 2
E)
5
2
5. (x 12)2 + (y + 5)2 = r2 emberi, x2 + y2 = 225 emberine iten teet ise r ka olabilir?
+
8x 10y 80 = 0 emberi iinde alnan
P(5, 5) noktasndan geen en ksa kiriin uzunluu ka birimdir?
A) 2 5 B) 5
C) 6
A) 2
B) 3
C) 4
D) 5
E) 6
D) 4 5 E) 9
3. x + y 8 = 0, y = x + 4 ve y = 0 dorularnn oluturduu genin evrel emberinin denklemi aadakilerden hangisidir?

A) x2 + y2 3x + 16 = 0
6.
B) x2 + y2 2x + 4 = 0
C) x2 + y2 8y + 4 = 0
D)
x2
y2
+ 4x 12 = 0
x 2 + y 2 64
x y 8 4 sistemini salayan (x, y) noktalarnn
y0
oluturduu blgenin alan ka birim karedir?
A) 8( 2)
E) x2 + y2 4x 32 = 0
D) 16( + 2)
77
B) 16
C) 30 8
E) 32
7.
x2 + y2 + 2x 6y + 5 = 0 ile
9.
x2 + y2 + 6x 3y + 10 = 0
zml Test 2
emberlerinin kesim noktasndan ve A(2, 1) noktasndan geen emberin denklemi aadakilerden

hangisidir?
y = 2 16 (x + 1) 2
denklemi ile verilen erinin uzunluu ka birimdir?

A)
B) 2
D) 8
C) 4
E) 16
3
x 15 = 0
2
5
15
x2 + y2 y
=0
2
2
15
x2 + y2 5x + 5y
=0
2
15
5
x2 + y2
y+ =0
2
2
5x
2
2
x +y +
5=0
2
A) x2 + y2 +
B)
C)
D)
E)
8. 4x2 + 4y2 8x + 16y + 4 = 0 emberine dtan teet
olan ve yarap 3 birim olan emberlerin merkezlerinin geometrik yer denklemi aadakilerden hangisidir?
C) (x
D) (x +
1)2
+ (y +
=9
+ (y +
2)2
= 16
(x 4)2 + (y 6)2 = 9
emberleri birbirine dtan teet ise r katr?

A)
B) (x 1)2 + (y + 2)2 = 25
2)2
(x 1)2 + (y 2)2 = r2
A) (x + 2)2 + (y + 1)2 = 9
1)2
10.
1

2
D) 2
E) (x 1)2 + (y 2)2 = 25
78
B) 1
C)
E)
5
2
3
2
zmler 2
1.
4.
O r
r
12r
r
12r
5r
B
emberin merkezi
M(4, 4)
noktas ile
4x + 3y 12 = 0
x
dorusu arasndaki
uzaklk
5r
T
4
x y
+ =1
3 4
4.(4) + 3(4)12
y
x
= 1 doru denkleminde
12 5
x = 0 iin y = 5 B(0, 5)
= 8 br dir.
42 + 32
ember ile doru arasndaki en ksa uzaklk
y = 0 iin x = 12 A(12, 0)
|TK| = |MK| r
|AB| = 5 r + 12 r
= 8 3 = 5 br olur.
MK =
5 + 12 = 17 2r & 13 = 17 2r
r = 2 br olur.
Cevap : B
Cevap : D
5. (x 12)2 + (y + 5)2 = r2 emberinin merkezi M1(12, 5)

ve yarap r dir.
2.
A
x
M
P
x
En ksa kiri [AB]

dir.
emberin P noktasna
gre kuvveti = x2
x2 + y2 = 225 emberinin merkezi M(0, 0) ve yarap
r1 = 15 tir. emberler iten teet ise,
|M1M2| = |r r1| olmaldr.
52
(5)2
Kuvvet =
8.5 10.(5) 80 =
|20| = x2 x = 2 5 |AB| = 4 5
x2
(12 0) 2 + (5 0) 2 = r 15
13 = |r 15|
13 = r 15
r = 28
Cevap : D
13 = r 15
r=2
bulunur.
3. x + y 8 = 0 dorusunun eimi 1, y = x + 4 dorusu-
Cevap : A
nun eimi 1 olduundan bu dorular birbirine diktir.

y
8
4
A
B
8
ember ap [AB]
dir ve [AB] nin orta
noktas emberin
merkezidir. O hlde
r = 6 ve merkez
x
M(2, 0) dr.
6.
y
8
emberin denklemi
(x 2)2 + y2 = 36 x2 4x + 4 + y2 = 36
x2 + y2 4x 32 = 0 olur.
Taral blgenin alan
r.8 2 8.8
+
= 16r + 32 br 2 dir.
4
2
Cevap : D
Cevap : E
79
zmler 2
7. ember demeti denklemi

x2 + y2 + 6x 3y + 10 + k.(x2 + y2 + 2x 6y + 5) = 0
22
12
+ 6.2 3.1 + 10 +
k.(22
12
+ 2.2 6.1 + 5) = 0
9.
y = 2
yarm ember denkleminin yarap iin
16 (x + 1) 2
y + 2 = 16 (x + 1) 2
(y + 2) 2 = 16 (x + 1) 2
(x + 1) 2 + (y + 2) 2 = 16
24 + 8k = 0 k = 3 olur.
Aranan ember denklemi
x2 + y2 + 6x 3y + 10 3(x2 + y2 + 2x 6y + 5) = 0
olduundan r = 4 br olur.
2x2 2y2 + 15y 5 = 0
Yarm emberin yaynn uzunluu =
x2 + y2
15
5
y+
= 0 bulunur.
2
2
2rr
2
=
r = 4
Cevap : D
Cevap : C
8. 4x2 + 4y2 8x + 16y + 4 = 0

x2 + y2 2x + 4y + 1 = 0 emberinin merkezi
D E
Mc , m = M (1, 2) ve
2
2
r=
10. emberlerin merkezleri

A(1, 2) ve B(4, 6) olur.
(2) + 4 41
D + E 4F
=
2
2
= 2 br
A(1,2)
Aranan emberlerin
B(4,6)
merkezlerinin geoM(1, 2)
(x 1)2 + (y (2))2 = 25
(x 1)2 + (y + 2)2 = 25 olur.
metrik yeri, merkezi
Yaraplar 3 ve r olduundan merkezler aras uzaklk
ap, 5 br olan em-
|AB| = 3 + r olmal
berdir.
M(1, 2) ve yar-
AB = (4 1) 2 + (6 2) 2 = r + 3
r+3 = 5
r = 2 br
Cevap : D
Cevap : B
80
KONKLERN ANALTK
NCELENMES
LYS
Analitik
Geometri
3. BLM
H |AA | = 2a elipsin asal eksen uzunluu
ELPS
|BB | = 2b elipsin yedek eksen uzunluu
Dzlemde, sabit iki noktaya olan uzaklklar toplam sabit olan

noktalarn kmesine (geometrik yerine) elips denir. Sabit olan
bu iki noktaya elipsin odaklar denir.
Odaklar; F ve F
|FF | = 2c elipsin odaklar aras uzakl
a 2 = b 2 + c 2 (BOF dik geni)
|AF| + |AF | = |BF| + |BF | = ...
Koordinat Dzleminde Elips
Merkezil Elipsin Denklemi
y
a
B(0, b)
a
F c
a
O
A (a, 0)
F (c, 0)
F(c, 0)
A(a, 0)
F c
P(x, y)
B (0, b)
Asal eksen uzunluu 2a, yedek eksen uzunluu 2b olan ve
H Merkezi orijin ve odaklar F (c, 0) ve F(c, 0) olan

elipse, merkezil elips denir.
H A, A , B, B noktalar elipsin keleridir.
i)
H F, F elipsin odaklardr.
asal ekseni x ekseni zerinde olan merkezil elipsin denklemi

2
x2 y
2 + 2 =1
a
b
H Elips zerindeki herhangi bir P(x, y) noktasnn F ve
F noktalarna uzaklklar toplam 2a dr.

ii)
|AF| + |AF | = |BF| + |BF | =|PF| + |PF | = 2a olur.
asal ekseni y ekseni zerinde olan merkezil elipsin denklemi

2
x2 y
2 + 2 =1
b
a
H [AA ] elipsin asal (byk) ekseni
[BB ] elipsin yedek (kk) ekseni
81
Koniklerin Analitik ncelenmesi
rnek
rnek
16x2 + 36y2 = 144 elipsinin odaklar arasndaki uzaklk
ka birimdir?
Asal eksen uzunluu 8 birim ve yedek eksen uzunluu 4

birim olan elipslerin denklemlerini bulunuz.
zm
zm

2a = 8 olduundan a = 4 tr.
2b = 4 olduundan b = 2 dir.
2
2
16x 2 36y
144
x2 y
144 + 144 = 144 & 9 + 4 = 1
a2 = 9 2
4 a = b 2 + c 2 9 = 4 + c2
b2 = 4

c2 = 5
Asal eksen x ekseni zerinde ise

c = 5 ve c = 5
Odaklarn koordinatlar F(5, 0) ve F (5, 0) olduundan

odaklar aras uzaklk 25 br dir.
2
y2
x
x2 y
2 + 2 = 1 & 16 + 4 = 1
4
2
2
rnek
Asal eksen y ekseni zerinde ise
Bir kesi (0, 13) noktas ve bir kesi (5, 0) noktas olan
merkezil elipsin denklemini ve odak noktalarnn koordinatlarn bulunuz.
2
2
x2 y
x2 y
+
= 1 & 4 + 16 = 1
22 42
zm
rnek
Elipsin keleri (0, 13) ve (5, 0) olduuna gre,
Asal eksen uzunluu 16 birim ve odaklar F(0, 4) ile F (0, 4)
a = 13 br, b = 5 br ve asal eksen y ekseni zerindedir.

y2
x2
Elipsin Denklemi: 25 + 169 = 1 dir.
olan elipsin denklemini bulunuz.
zm
a2 = b2 + c2 132 = 52 + c2 c2 = 144
2a = 16 olduundan a = 8 dir.
c = 4 ve a2 = b2 + c2 olduundan
b2 = a2 c2 = 82 42 = 48 olur.

c = 12 ve c = 12 bulunur.
F(0, 12) ve F (0, 12) dir.
Elipsin emberleri
Odaklar y ekseni zerinde bulunduu iin, elipsin

2
x2 y
denklemi 48 + 64 = 1 bulunur.
1) Asal ember
Elips ile ayn merkezli ve ap asal eksen uzunluu kadar
olan emberdir.
Asal eksen uzunluu = 2a olduu iin emberin yarap =
a dr.
rnek
Denklemi: x 2 + y 2 = a 2
25x2 + 16y2 = 400 elipsinin asal eksen ve yedek eksen

uzunluklar nedir?
zm
x2 + y2 = a2
2
2
25x 2 16y
400
x2 y
400 + 400 = 400 & 16 + 25 = 1
x2
a 2 = 25
a=5
4& b=4/
b 2 = 16
asal eksen uzunluu
yedek eksen uzunluu 2b = 8 bulunur.
a2
2a = 10
82
2
+ y =1
b2
2) Yedek ember
rnek
Elips ile ayn merkezli ve ap yedek eksen uzunluu

kadar olan emberdir.
Yedek eksen uzunluu = 2b olduu iin emberin
yarap = b dir.
9x2 + 25y2 = 225 elipsinin asal ember, yedek ember ve

dorultman emberlerinin denklemlerini bulunuz.
zm
Denklemi : x 2 + y 2 = b 2 dir.
2
x2 y
9x 2 25y
225
225 + 225 = 225 & 25 + 9 = 1
x2 + y2 = 1
a2
b2
x2 + y2 = b2
a 2 = 25 a = 5
4
b2 = 9 b = 3
a2 = b2 + c2 25 = 9 + c2 c = 4 olur.
3) Dorultman emberleri
Merkezi elipsin odaklar ve yarap uzunluu 2a olan

emberlerdir.
Odaklarn koordinatlar F(c, 0) ve F(c, 0) ise dorultman ember denklemleri;
a)
Asal ember denklemi : x2 + y2 = 25
Yedek ember denklemi : x2 + y2 = 9
Dorultman ember denklemleri:
(x 4)2 + y2 = 102
(x + 4)2 + y2 = 102
(x c)2 + y2 = (2a)2
rnek
Yedek eksen uzunluu 16 birim olan ve odaklarnn koor
dinatlar F(0, 6) ve F (0, 6) olan merkezil elipsin dorultman ember denklemlerini bulunuz.
F
zm
Yedek eksen uzunluu 2b = 16 ise b = 8 birim olur.
Odaklarn koordinatlar F(0, 6) ve F (0, 6) ise c= 6 birim olur.

b)
a2 = b2 + c2 a2 = 82 + 62 a = 10 birim olur.
(x + c)2 + y2 = (2a)2
Dorultman ember denklemleri

x2 + (y c)2 = (2a)2 x2 + (y 6)2 = 400
x2 + (y + c)2 = (2a)2 x2 + (y + 6)2 = 400
F
Odaklar y ekseni zerinde olduundan dorultman

emberlerinin merkezleri de y ekseni zerinde
olaca iin denklemlerin yazllarna dikkat ediniz.
83
zm
rnek
Dorultman ember denklemlerinden birinin denklemi
c
1
Elipsin dmerkezlii e = a =
olduundan
5
+
c = k ve a = 5 k (k R ) olur.
Yedek ember denklemi x2 + y2 = 16 olduundan b2 = 16
(x 8)2 + y2 = 342 olan merkezil elipsin denklemini

bulunuz.
dan b = 4 olur.
zm

Dorultman ember denklemleri
(x " c) 2 + y 2 = (2a) 2 olduundan
c = 8 ve 2a = 34 a = 17 olmaldr.
a2 = b2 + c2 172 = b2 + 82 b = 15 bulunur.

(5k)2 = 16 + k2
5k2 = 16 + k2 4k2 = 16
k2 = 4 k = 2 dir.
a = 5 k
Elipsin denklemi
2
y2
x2
x2 y
=1
2 + 2 =1&
2 +
a
b
17
15 2
a = 25
2
2
x2 y
x2 y
+
= 1 & 20 + 16 = 1 dir.
a2 b2
Merkezil elipsin denklemi
a2 = b2 + c2
Elipsin Dorultmanlar
y2
x2
& 289 + 225 = 1 dir.
2
x2 y
2 + 2 = 1 elipsinin dorultman denklemleri
a
b
1) a > b ise (asal eksen x ekseni zerinde)

Elipsin D Merkezlii
a2
a2
x = c ve x = c dir.
2) b > a ise (asal eksen y ekseni zerinde)
Asal eksen uzunluu 2a ve odaklar aras uzakl 2c olan

c
bir elipste a oranna elipsin d merkezlii denir ve e ile
a2
a2
y = c ve y = c dir.
gsterilir.
rnek

c
e= a
Dorultman emberlerinden birinin denklemi

(x + 4)2 + y2 = 320 olan elipsin dorultmanlarn bulunuz.
H Elipste c < a olduundan e < 1 dir.
H e = 0 ember olur.
H e says 1 saysna yaklatka elips daha bask olur.
zm

(x + 4)2 + y2 = 320 emberinin merkezi (4, 0) ve

yarap 85 dir. O hlde elipsin odaklar F(4, 0) ve
F (4, 0) ve asal eksen uzunluu 2a = 85 olur.
rnek
Buradan a = 45 ve c = 4 elde edilir.
a2
Dorultman denklemleri x = ! c
a4 5 k
x =! 4
1
ve yedek ember denklemi
5
x2 + y2 = 16 olan elipsin denklemini bulunuz.
Dmerkezlii e =
84
x = 20 ve x = 20 bulunur.
Eksenleri Ox ve Oy Eksenlerine Paralel Olan
Odaklar koordinatlar
Elipslerin Denklemleri
F(3 + 6, 2) F(9, 2)
F (3 6, 2) F(3, 2) bulunur.
ekli dikkatle inceleyiniz.
1) Merkezi M(m, n) olan ve asal ekseni x eksenine paralel
elipsin denklemi
(x m)
(y n)
+
= 1 dir.
a2
b2
7
A
3
F
B(m, n+b)
A (m-a, n)
F (m-c, n) F(m+c, n)
Elipsin Parametrik Denklemi

2
x2 y
+
= 1 elipsinin zerinde herhangi bir nokta
a2 b2
P(x, y) ve 0 2 olmak zere;
2) Merkezi M(m, n) olan ve asal ekseni y eksenine paralel

elipsin denklemi
(x m) 2 (y n) 2
+
= 1 dir.
b2
a2
x = a. cos i
olur.
y = b. sin i 1
Bu ifadeye elipsin parametrik denklemi denir.
Bu ifadenin bir elips denklemi olduunu gsterelim.
A(m,n+a)
x
x = a. cos i & a = cos i
y
x = b. sin i & b = sin i
cos2 + sin2 = 1
B (m-b,n) F(m+c,n)
n
B(m+b,n)
M
F (m-c,n)
A (m,n-a)
elips denklemi elde edilir.
2
x2 y
+
=1
a2 b2
rnek
Parametrik denklemi
rnek
2
x = 6 . cos (0 2)
y = 3 . sin
(x 3)
(y + 2)
100 + 64 = 1 elipsinin odaklarnn koordinatlarn
bulunuz.
olan elipsin standart denklemini bulunuz.
zm
zm
10
13
A(m+a, n)
B (m, n-b)
Elipsin merkezi M(3, 2) dir.

a 2 = 100
4 olduundan a 2 = b 2 + c 2 &
b 2 = 64
x = a . cos = 6cos a = 6
y = b . sin = 3 . sin b = 3
olacandan elipsin standart denklemi
100 = 64 + c2 c = 6 olur.
85
2
2
x2 y
x2 y
2 + 2 = 1 & 36 + 9 = 1 bulunur.
a
b
1) < 0 ya da a2m2 + b2 n2 < 0
rnek
y2
x2
Denklemi 121 + 100 = 1 olan elipsin parametrik denkle-
2) = 0 ya da a2m2 + b2 n2 = 0

mini bulunuz.
a2 = 121 a = 11
ise doru, elipsi farkl iki noktada keser.
Ksaca, dorunun elipse teet olma art

a 2 m 2 + b 2 = n 2 dir.
= 100 b = 10
rnek
olduundan
x = a . cos x = 11 . cos
y = b . sin y= 10 . sin
bulunur.
x2
y = 2x + n dorusunun 2 + y 2 = 1 elipsine teet olmas
iin n ne olmaldr?
zm
a2 = 2 ,
Bir Doru ile Bir Elipsin Birbirine Gre Durumu
2
x2 y
y = mx + n dorusu ile 2 + 2 = 1 elipsinin birbirine gre
a
b
+ b2 = n2 olduundan
2 . (2)2 + 1 = n2
9 = n2 n = 3 bulunur.
x2 y
36 + 20 = 1 elipsi ile 5x + 3y 30 = 0 dorusunun kesim
noktalarnn koordinatlarn bulunuz.
dzenlenerek,
zm
b2x2 + a2 (mx + n)2 = a2b2

+
m = 2 dir.
rnek
2
x 2 (mx + n)
= 1 denklemi elde edilir. Bu denklem
2 +
2
a
b
a2(mx
Teetlik art
a2 m 2
2
x2 y
+
= 1 denkleminde y yerine y = mx + n yazlarak
a2 b2
b2x2
b2 = 1 ,
durumunu incelemek iin,
ise doru, elipse teettir.
3) > 0 ya da a2m2 + b2 n2 > 0
zm
b2
ise doru, elipsi kesmez.
n)2
a2b2
2
x2 y
36 + 20 = 1 4 sistemini zelim.
5x + 3y 30 = 0
=0
b2x2 + a2(m2x2 + 2mnx + n2) a2b2 = 0

b2x2 + a2m2x2 + 2a2mnx + a2n2 a2b2 = 0
30 5x
ifadesini elips
3
5x + 3y 30 = 0 y =
denkleminde yerine yazalm.

a 30 5x k
5x 2
3
= 1 & 180 +
20
(9)
2
(b2 + a2m2)x2 + 2a2mnx + a2n2 a2b2 = 0
kinci dereceden denklem elde edilir.
x2
36 +
(5)
9. (30 5x) 2
9
=1
180
5x2 + 900 300x + 25x2 = 180
Bu denklemin diskriminant
30x2 300x + 720 = 0
= (2a2mn)2 4 . (b2 + a2m2) . (a2n2 a2b2)
x2 10x + 24 = 0 (x 6) (x 4) = 0
x = 6 veya x = 4 bulunur.
= 4a2b2 (a2m2 + b2 n2) olur. (4a2b2 > 0)
86
Bu deerleri 5x + 3y 30 = 0 dorusunda yerine
yazarsak,

x = 6 iin; 5 . 6 + 3y 30 = 0 y = 0
10
x = 4 iin; 5 . 4 + 3y 30 = 0 y = 3
10
Kesim noktalar (6, 0) ve a 4, 3 k bulunur.
(P(x0y0) noktas elips zerinde olduundan denklemi

salar.)
a 2 yy 0 b 2 xx 0 a 2 b 2
+ 2 2 = 2 2
a2 b2
a b
a b
x.x 0 y.y 0
+ 2 = 1 elde edilir.
a2
b
Elipsin denklemi b2x2 + a2y2 = a2b2 ise teetin denklemi
b 2 x 0 x + a 2 y 0 y = a 2 b 2 olur.
Elips zerindeki Bir Noktadan izilen Teet ve

4) Normalin Denklemi
Normalin Denklemi
x2 y
+
= 1 olan elipse, zerindeki
a2 b2
P(x0, y0) noktasndan izilen
Denklemi
a 2 .y 0
olan ve P(x0, y0) noktasndan geen
b 2 .x 0
dorunun denklemi
Eimi m N =
y y0 =
1) Teetin Eimi
rnek
2
x2 y
2 + 2 1 = 0 kapal fonksiyonun trevi alnr.
a
b
6x2 + 4y2 = 28 elipsinin zerindeki P(2, 1) noktasndan

izilen teetin ve normalin denklemini bulunuz.
1
2 2x
dy
b2 x
a
=
= 2 dir.
dx
1
a y
2y
b2
mT =
zm
1. Yol
b 2 .x 0
a 2 .y 0
Elipsin standart denklemi

2
x2 y
28 + 7 = 1 olduundan
6
2x 1.y
Teetin Denklemi : 28 + 7 = 1
6
3x y 7 = 0 bulunur.
2) Normalin Eimi
mN . mT = 1 olduundan

1
mN = mT =
a 2 .y 0
(x x 0) dr.
b 2 .x 0
a 2 .y 0
1
mN = 2
2
b .x 0
b .x
2 0
a .y 0
12x y
28 7 = 1 12x 4y = 28
3) Teetin Denklemi

Eimi m T =
2. Yol
b 2 .x 0
olan ve P(x0, y0) noktasndan geen
a 2 .y 0
dorunun denklemi

y y0 =
b 2 .x 0
(x x 0) dr.
a 2 .y 0
2
a2yy0 a2y = b2xx0 + b2x

0
a2 y0 + b2 x0
a2yy0 + b2xx0 = 1 444 2 444 3
a2 b2
6x2 + 4y2 28 = 0 denkleminde
6x0x + 4y0y 28 = 0
6 . 2x + 4 . (1)y 28 = 0
12x 4y 28 = 0
3x y 7 = 0 bulunur.
1
Normalin Denklemi : mT = 3 m N = 3
1
y (1) = 3 (x 2)
87
3y + 3 = x + 2
3y + x + 1 = 0 bulunur.
rnek
1 2 8
a2m2 + b2 n2 = 0 8. a 3 k + 3 n 2 = 0
4 2
8 8
32

9 + 3 = n 2 & 9 = n 2 & n = ! 3
2
x2 y
2 + 4 = 1 elipsine, K(2, 1) noktasndan izilen teetler
a
birbirine dik ise, a katr?
K(2, 1) noktasndan geen teetin denklemi
y = mx + n olsun.
O hlde 1 = 2m + n n = 1 2m olur.
2. Yol
2
x2 y
elipsinde b2 = 4 tr.
+
a2 4
Teet olma art
Elipsin teet denklemleri
4 2
1
y = mx + n y = 3 x + 3
4 2
1

y = 3 x 3
zm
Teet olma artndan
a2m2
b2
n2
= 0 olduuna gre,
4x2 + 12y2 32 = 0
kapal fonksiyonunun trevi teetin eimine eit
olacandan
dy
8x
8x
1
dx = 24y & 24y = 3 & y = x olur.
Elipsin denkleminde y = x yazlrsa,
a2m2 + 4 (1 2m)2 = 0
4x2 + 12x2 = 32 16x2 = 32
a2m2 + 4 1 4m2 + 4m = 0
Yani deme noktalar (2, 2) ve (2, 2) olur.
1
Eimi = 3 olduundan teet denklemleri
1
1
y 2 = 3 (x 2) ve y + 2 = 3 (x + 2)
4 2
4 2
1
1
y = 3 x + 3 ve y = 3 x 3
(a2
Bu denklemin kkleri m1 ve m2, ayn zamanda teetlerin
4)m2
+ 4m + 3 = 0 olur.
x = 2 ve y = 2 bulunur.
eimleridir. Teetler birbirine dik olduundan m1 . m2 =

1 dir.

3
Yani kkler arpm 2
=1
a 4
3 = a2 + 4 a2 = 1 a = 1 bulunur.
Elipsin Parametresi
rnek
Odaklardan geen ve asal eksene dik olan kiriin uzunluuna
4x2 + 12y2 = 32 elipsinin 3x y + 4 = 0 dorusuna dik
elipsin parametresi denir ve 2p ile gsterilir.
olan teetlerinin denklemlerini bulunuz.
zm
2b 2
2p = a = |KL| = |HT|
1. Yol

3x y + 4 = 0 dorusunun eimi 3 olduundan teetlerin

1
eimi m = 3 olmaldr.
Elipsin standart denklemi
2
12y 2
4x
x2 y
32 + 32 = 1 & 8 + 8 = 1 den
3
2
8
a2 = 8 ve b2 = 3 olur.
88
zm
rnek
9x2 + 16y2 = 144 elipsinin odandan geen ve asal ekse-
ne dik olan kiriin uzunluunu bulunuz.
a = 10 ve b = 8 olduuna gre, elipsin denklemi

y2
x2
100 + 64 = 1 dir.
K noktas elipsin zerinde olduuna gre, koordinatlar
denklemi salamaldr.
y2
52
x = 5 iin, 100 + 64 = 1 & y = 4 3 tr.
zm

2
2
9x 2 16y
144
x2 y
144 + 144 = 144 & 16 + 9 = 1
2b 2
9 9
Parametre = 2p = a = 2. 4 = 2 dir.
P
K
4 3
Elipsin evresi ve Alan
4 3
y2
x
Denklemi 2 + 2 = 1 olan elips iin
a
b
2
evre = r. (a + b)
Alan = rab
rnek
Dikdrtgenin alan 10 . 83 = 803 br2
Elipsin alan . 10 . 8 = 80 br2
Taral alan S = 80 803 br2 dir.
(x + 1) 2 (y 3) 2
+ 20 = 1 elipsinin alann ve evresini bulunuz.
9
zm
a2 = 9 a = 3 br
b2 = 20 b = 25 br

Alan = . a . b = . 3 . 25 = 65 br2
evre = . (a + b) = (3 + 25) br dir.
HPERBOL
Dzlemde sabit iki noktaya olan uzaklklar fark sabit olan
noktalarn kmesine (geometrik yerine) hiperbol denir.
rnek
Sabit olan bu iki noktaya hiperboln odaklar denir.
10
M
10
N
8
||AF| IAF || = ||BF| |BF || = ...
ekildeki taral blgenin alann bulunuz.
89

y
Koordinat Dzleminde Hiperbol

y
F (c, 0)
B(0, b)
A (a, 0) O
ii)
asal ekseni y ekseni zerinde olan merkezil hiperboln

denklemi
B (0, b)
y2 x2
= 1 ya da b 2 y 2 a 2 x 2 = a 2 b 2
a2 b2
H Merkezi orijin ve odaklar F(c, 0) ve F (c, 0) olan
hiperbole, merkezil hiperbol denir.
H A, A noktalar hiperboln keleridir.
H F, F hiperboln odaklardr.
H Hiperboln zerindeki herhangi bir P(x, y) noktasnn
F ve F noktalarna uzaklklar farknn mutlak deeri
2a dr.
||AF| |AF || = ||B F| |BF || = ||PF| + |PF || = 2a
olur.
F(c, 0)
P(x, y)
a
A(a, 0)
H Odaklarn orta noktas olan O noktas hiperboln

merkezi ve simetri merkezidir.
H Hiperboln kollar simetrik iki eridir.
H [AA ] hiperboln asal ekseni
rnek
[BB ] hiperboln yedek ekseni

Asal ekseni x ekseni zerinde ve asal eksen uzunluu

10 br, yedek eksen uzunluu 6 br olan hiperboln denk-
H |AA | = 2a hiperboln asal eksen uzunluu
lemini bulunuz.
|BB | = 2b hiperboln yedek eksen uzunluu
zm
|FF | = 2c hiperboln odaklar aras uzakl

Asal eksen uzunluu 2a = 10 a = 5
Yedek eksen uzunluu 2b = 6 b = 3
Merkezil Hiperbol Denklemi
Asal eksen uzunluu 2a ve yedek eksen uzunluu 2b olan
Asal eksen x ekseni zerinde olduuna gre,

2
2
x2 y
x2 y
2 2 = 1 & 25 9 = 1
5
3
i)
H c 2 = a 2 + b 2 (OAH dik geni)
asal ekseni x ekseni zerinde olan merkezil hiperboln
rnek
denklemi

Odaklar F(0, 6) ile F (0, 6) olan ve yedek eksen uzunluu
2
x2 y
= 1 ya da b 2 x 2 a 2 y 2 = a 2 b 2
a2 b2
8 br olan hiperboln denklemini bulunuz.
90
zm
Odaklar F(0, 6) ve F (0, 6) olduundan
c = 6, yedek eksen uzunluu 2b = 8 b = 4
c2 = a2 + b2 36 = a2 + 16 a2 = 20 a = 25
Odaklar y ekseni zerinde olduuna gre, hiperboln
denklemi
y2 x2
y2 x2
2 2 = 1 & 20 16 = 1 bulunur.
a
b
y=
b
x
a
x=
y=
a2
c
x=
b
x
a
a2
c
rnek
8y2 + 6x2 = 96
hiperbolnn asal eksen uzunluunu, yedek eksen uzunluunu ve odaklar aras uzakln bulunuz.
zm

8y2 + 6x2 = 96
y2 x2
= 1 hiperbol iin
a2 b2
a
a
Asimptotlar : y = b x ve y = b x
a2
a2
Dorultmanlar : y = c ve y = c
8y 2 6x 2
96 + 96 = 1
2
x2 y
2
16 12 = 1 & a = 16 & a = 4
c2 = a2 + b2 c2 = 16 + 12 c = 27
asal eksen uzunluu 2a = 8
yedek eksen uzunluu 2b = 43
odaklar aras uzaklk 2c = 47 bulunur.
b 2 = 12 & b = 2 3
y=
Hiperboln Asimptotlar ve Dorultmanlar
1)
2)
a
x
b
y=
y=
a2
c
y=
a2
c
a
x
b
2
x2 y
2 2 = 1 hiperbol iin
a
b
b
b
Asimptotlar : y = a x ve y = a x
a2
a2
Dorultmanlar : x = c ve x = c
rnek
2
x2 y
64 36 = 1
hiperbolnn asimptotlarn ve dorultmanlarn bulunuz.
91
zm
zm
a2 = 64 a = 8
b2 = 36 b = 6

c2 = a2 + b2 c2 = 64 + 36 c = 10
9
15
15
b
6
Asimptotlar : y = + a x & y = ! 8 x
3
3

y = 4 x ve y = 4 x

y2
x2
2
81 144 = 1 a = 81 a = 9
a2
64
Dorultmanlar : x = ! c & x = ! 10
32
32
x = 5 ve x = 5
b2 = 144 b = 12 dir.
c2 = a2 + b2 c2 = 81 + 144 c = 15 olur.
O halde odaklar F(15, 0) ve F (15, 0) dr.
b
12
12
Asimptotlar y = ! a x & y = 9 x ve y = 9 x
4x
olduundan y = 3 dorusuna uzakln bulalm.
3.0 4.15
60
d=
= 5 = 12 br
3 2 + ( 4) 2
rnek
Odaklar F(0, 10) ile F (0, 10) olan ve asimptotlarndan birinin denklemi y = 2x olan hiperboln denklemini bulunuz.
zm
x2 y
= 1 hiperbolnde F ya da F nn asimptotlardan
a2 b2
birine olan uzakl d dir.
Odaklar y ekseni zerinde olduundan hiperboln denklemi
y2 x2
a
= 1 ve asimptotlar y = ! b x olmaldr.
a2 b2
a
Asimptotlardan biri y = 2x ise b = 2
a = 2b olur.
c = 10 ve c2 = a2 + b2 100 = (2b)2 + b2
100 = 5b2 b = 25 a = 2b = 45 olur.
1) Asal ember
Hiperboln denklemi
Hiperbol ile ayn merkezli ve yarap a olan emberdir.
y2 x2
y2
x2
=1&
=1
2
a2 b2
^4 5 h ^2 5 h2
Hiperboln emberleri
Denklem : x 2 + y 2 = a 2
y2 x2
& 80 20 = 1 bulunur.
y
b
rnek
2
y
x
81 144 = 1
a A
b
hiperbolnn odaklarndan birinin asimptotlardan birine

olan uzakl katr?
92
2) Yedek ember
Hiperboln D Merkezlii
Hiperbol ile ayn merkezli ve yarap b olan emberdir.
Asal eksen uzunluu 2a ve odaklar aras uzaklk 2c olan bir

c
hiperbolde a oranna hiperboln d merkezlii denir ve e ile
gsterilir.
c

e= a
Denklem : x 2 + y 2 = b 2
Hiperbolde c > a olduundan e > 1 dir.
b a
a b
rnek
15
Asimptotlarndan biri y = 8 x olan hiperboln asal ekseni x ekseni zerinde ise d merkezlii katr?
zm

Merkezi hiperboln odaklar ve yarap 2a olan emberdir.
Hiperboln asal ekseni x ekseni zerinde ise asimptot

b
denklemi y = " a x tir.
b 15
a = 8 b = 15k ve a = 8k dr.
Odaklarn koordinatlar F(c, 0) ve F (c, 0) ise dorultman
c2 = a2 + b2 c2 = 225k2 + 64k2 c = 17k
c
17k 17
d merkezlik e = a & e = 8k = 8 dir.
3) Dorultman emberleri
ember denklemleri;

(x
c)2
y2
(2a)2
ve (x +
c)2
y2
(2a)2
dir.
kizkenar Hiperbol
Asal eksen uzunluu ve yedek eksen uzunluu eit olan (a = b)
hiperbollere, ikizkenar hiperbol denir.
rnek
Odaklardan biri F(4, 0) olan ve P(5, 3) noktasndan geen
merkezil hiperboln dorultman emberlerini bulunuz.
kizkenar hiperboln denklemi
i)
Odaklar x ekseni zerinde ise x2 y2 = a2
ii)
Odaklar y ekseni zerinde ise y2 x2 = a2
kizkenar hiperboln asimptotlar
y = x ve y = x dorulardr.
zm
Odaklardan biri F(4, 0) ise dieri F (4, 0) olur.
||PF| |PF || = 2a olduundan
(4 5) 2 + (0 3) 2 ( 4 5) 2 + (0 3) 2 = 2a

1 + 9 81 + 9 = 2a
2 10 = 2a
a = 10 br
O hlde dorultman emberleri
c)2
10)2
(x
(x 4)2 + y2 = 40 ve (x + 4)2 + y2 = 40 bulunur.
y2
(2a)2
(x
4)2
y2
= (2 .
y=x
93
y=x
2) Merkezi M(m, n) olan ve asal ekseni y eksenine paralel
rnek
olan hiperboln denklemi
Odaklar aras uzakl 10 olan ve asal ekseni y ekseni zerin-
(y m) 2 (x n) 2
= 1 dir.
a2
b2
de olan ikizkenar hiperboln denklemini bulunuz.
zm
F=(m, n+c)
2c = 10 ve c = 5 tir.
kizkenar hiperbolde a = b olduundan
A=(m, n+a)
25
c2 = a2 + b2 25 = a2 + b2 a 2 = 2
M(m, n)
Odaklar y ekseni zerinde ise hiperboln denklemi
A =(m, n-a)
y2 x2
y2
x2
2
2
2 2 = 1 & 25 25 = 1 & 2y 2x = 25 bulunur.
a
a
2
2
F =(m, n-c)
rnek
(x + 2) 2 (y 1) 2
144 25 = 1 hiperbolnn
Eksenleri Ox ve Oy Eksenlerine Paralel Olan
Hiperbollerin Denklemi
a) Merkezini
b) Odaklar aras uzakln
1) Merkezi M(m, n) olan ve asal ekseni x eksenine paralel
c)
olan hiperboln denklemi
Odaklarn koordinatlarn
d) Asimptotlarn

e) D merkezliini
(x m) 2 (y n) 2
= 1 dir.
a2
b2
f)
Dorultman dorularn bulunuz.
zm
A =(m-a, n)
F =(m-c, n)
M(m, n)
A=(m+a, n)
F=(m+c, n)
a)
x + 2 = 0 & x =2
y 1 = 0 & y = 1 1 M ( 2, 1)
b)
a 2 = 144 2
4 c = a 2 + b 2 & c 2 = 169 & c = 13 & 2c = 26
b 2 = 25
94
c)
Merkez M(2, 1) olduundan odaklar y = 1 dorusu
Bu denklemin diskriminant;
zerindedir.
= (2a2mn)2 4 . (b2 a2m2) (a2n2 a2b2)
F(2 + 13, 1) ve F (213, 1)
F(11, 1) ve F (15, 1) bulunur.
= 4a2b2(n2 + b2 a2m2) olur. (4a2b2 > 0)
d) Asimptotlar M(2, 1) noktasndan geer. Eimleri

b
5
b
5
m 1 = a = 12 ve m 2 = a = 12 olur.

Eimi ve noktas bilinen doru denkleminden
5
y 1 = 12 (x + 2) & 12y 5x 22 = 0
5
y 1 = 12 (x + 2) & 12y + 5x 2 = 0
e)
c 13
e = a = 12
f)
a2
144
x = ! c & x = ! 13
1) < 0 ya da n2 + b2 a2m2 < 0 ise doru, hiperbol kesmez.
2) = 0 ya da n2 + b2 a2m2 = 0 ise doru, hiperbole teettir.
3) > 0 ya da n2 + b2 a2m2 > 0 ise doru, hiperbol farkl 2

noktada keser.
Bir Doru ile Bir Hiperboln Birbirine Gre Durumu
y = mx + n dorusu ile
Ksaca, dorunun hiperbole teet olma art
a 2 m 2 b 2 = n 2 dr.
2
x2 y
2 2 = 1 hiperbolnn birbirine gre
a
b
rnek
durumunu incelemek iin,

2
x2 y
2 2 = 1 denkleminde y yerine mx + n yazlarak
a
b
2
x2 y
y = mx 4 dorusunun 8 16 = 1 hiperbolne teet
olmas iin m hangi deerleri alabilir?
2
x 2 (mx + n)
= 1 denklemi elde edilir.
2
2
a
b
Bu denklem dzenlenerek ;
zm
b2x2 a2(mx + n)2 = a2b2
a2 = 8, b2 = 16 ve n = 4 tr.
b2x2 a2(m2x2 + 2mxn + n2) a2b2 = 0
Teet olma art a2m2 b2 = n2 olduundan
b2x2 a2m2x2 a22mnx a2n2 a2b2 = 0
8m2 16 = (4)2 8m2 16 = 16
(b2 a2m2)x2 2a2mnx a2n2 a2b2 = 0
8m2 = 32 m2 = 4
ikinci dereceden denklemi elde edilir.
m = 2 bulunur.
95
2) Normalin Eimi
rnek
mN . mT = 1 olduundan
2
x2 y
y = 2 + x dorusu ile 4 6 = 1 hiperbolnn kesim
noktalarn bulunuz.
a2 y0
1
& mN = 2
b x0
b x0
a2 y0
mN . mT =
zm

3) Teetin Denklemi
Bir doru ile bir hiperboln kesim noktalarn bulmak iin
y = 2 + x deeri hiperbol denkleminde yerine yazlrsa
denklemi y y 0 =
(2 + x) 2
x2
=1
4
6
(3)
(2)

b2 x0
. (x x 0) dr.
a2 y0
2
a2y0y a2y = b2x0x b2x0

0
3x2 2(2 + x)2 = 12 3x2 2(4 + 4x + x2) = 12
b2 x0
olan P(x0, y0) noktasndan geen dorunun
a2 y0
Eimi m T =
denklemler ortak zlmelidir.
x2 8x 20 = 0
(x 10) (x + 2) = 0
x = 10 veya x = 2 bulunur.
Bu deerler kesim noktalarnn apsisleridir.
x = 10 iin y = 2 + x = 2 + 10 y = 12
x = 2 iin y = 2 + x = 2 y = 0 olur.
Kesim noktalar; (10, 12) ve (2, 0) dr.
b2 x a2 y
1 44402 44403 = b 2 x 0 x a 2 y 0 y
a2 b2
3x2 8 8x 2x2 = 12
2
a2 b2 b2 x0 x a y0 y
2 2 =
2 2
a b
a b
a2 b2
x0 x y0 y
2 = 1 elde edilir.
a2
b
Hiperboln denklemi b2x2 a2y2 = a2b2 ise teetin denklemi

b 2 x 0 x a 2 y 0 y = a 2 b 2 olur.
Hiperbole zerindeki Bir Noktadan izilen Teetin ve

Normalin Denklemi
2
x2 y
= 1 olan hiperbole zerindeki

a2 b2
P(x0, y0) noktasndan izilen
Denklemi
Eimi m N =
1) Teetin Eimi
2
x2 y
2 2 1 = 0 kapal fonksiyonunun trevi alnr.
a
b
runun denklemi y y 0 =
1
2 .2x
dy
b2 x
a
=
= 2 dir.
dx
1
2 .2y a y
b
mT =
a2 y0
olan ve P(x0y0) noktasndan geen dob2 x0
Hiperboln denklemi
denklemi
b2 x0
a2 y0
96
a2 y0
. (x x 0) dr.
b2 x0
y2 x2
ise teetin
a2 b2
y 0 .y x 0 .x
2 = 1 olur.
a2
b
zm
rnek
2
x2 y
5 20 = 1 hiperbolnn zerindeki P(3, 4) noktasn-
2
2
10x 2 5y
x2 y
20 20 = 1 & 2 4 = 1
dan izilen teetin denklemini bulunuz.
c2 = a2 + b2 c2 = 2 + 4 c = 6
zm
2
xx 0 yy 0
x2 y
5 20 = 1 & 5 20 = 1
3x 4y
& 5 20 1 & 3x + y + 5 = 0
F =( 6, 0)
bulunur.
y=2x
Eim=2
F =( 6, 0)
Eim=2
rnek
4x2 2y2 = 28 hiperbolnn apsisi 3 olan noktalarndan
Hiperboln, y 2x = 0 dorusuna en yakn noktas, bu do-
izilen teetlerin denklemlerini ve bu teetlerin kesim
ruya paralel olan teetlerin deme noktasdr.
noktasn bulunuz.
(A ve B noktalar)
zm
y 2x = 0 dorusunun eimi 2 olduundan teetin eimi

mT = 2 dir.
Apsisi x = 3 olan noktalarn ordinatlarn bulmak iin denklem-
O halde 10x2 5y2 = 20 kapal fonksiyonunun trevi teetin
de x yerine 3 yazlr.
eimine eittir.
4 . 32 2 . y2 = 28 y = 2 bulunur.
Teetlerin deme noktalar (3, 2) ve (3, 2) dir.
P(3, 2) noktasndaki teetin denklemi
4xo . x 2yoy = 28 4 . 3 . x 2 . 2. y = 28
dy
20x
2x
dx = 10y = y = 2 & x = y dir.
12x 4y 28 = 0 bulunur.
Q(3, 2) noktasndaki teetin denklemi
10x2 5y2 = 20 10x2 5x2 = 20 5x2 = 20
4 . 3 . x 2 . (2) . y = 28
x2 = 4 x = 2 veya x = 2 olur.
12x + 4y 28 = 0 bulunur.
Elde edilen bu teetler kesim noktas
12x 4y 28 = 0
7
1
12x + 4y 28 = 0 24x = 56 & x = 3
y=0
x = 2 iin y = 2 ve
x = 2 iin y = 2 bulunur.
O hlde en yakn noktalarn koordinatlar

a 7 , 0 k bulunur.
3
rnek
10x2 5y2 = 20
hiperbolnn y 2x = 0 dorusuna en yakn noktasnn
koordinatlar nedir?
97
(2, 2) ve (2, 2) dir.
Hiperboln Parametresi
P
Odaklardan birinden geen ve asal eksene dik olan kiriin

uzunluuna hiperboln parametresi denir ve 2p ile gsterilir.
y
H
IAFI = IAKI , IPFI = IPHI , ...
F : Paraboln oda
d : Paraboln dorultman
A : Paraboln dorultmana en yakn noktas (paraboln
2b
KL = HT = 2p = a dr.
kesi)
H
rnek
l : Paraboln odandan geen ve dorultmana dik olan

doru (paraboln ekseni) (simetri ekseni)
15x2 20y2 = 300

hiperbolnn odandan geen ve asal eksene dik olan
p = |KF| : Paraboln parametresi
e=
kiriin uzunluunu bulunuz.
PF
= 1 : Paraboln d merkezlii
PH
zm
2
2
15x 2 20y
x2 y
300 300 = 1 & 20 15 = 1
Parametre = 2p =
2b 2 2.15 15
a = 2 5 = 5 = 3 5 br dir.
Merkezil Paraboln Denklemi

Kesi orijinde ve parametresi p ise
p
p
1) Oda F a 2 , 0 k ve dorultman x = 2 olan paraboln
PARABOL
denklemi y 2 = 2px
Dzlemde sabit bir noktaya ve sabit bir doruya eit uzaklkta bulunan noktalarn kmesine (geometrik yerine) parabol
denir.
p
p
2) Oda F a 2 , 0 k ve dorultman x = 2 olan paraboln
Sabit noktaya paraboln oda, sabit doruya paraboln
denklemi y 2 = 2px
dorultman denir.
98
p
p
3) Oda F a 0, 2 k ve dorultman y = 2 olan paraboln
rnek
denklemi x 2 = 2py
Simetri ekseni x ekseni olan ve P(1, 2) noktasndan

geen paraboln denklemini, dorultman denklemini ve
odan bulunuz.
p
p
4) Oda F a 0, 2 k ve dorultman y = 2 olan paraboln
denklemi x 2 = 2py
zm

Paraboln denklemi y2 = 2px tir. P(1, 2) noktas

paraboln zerinde olduundan denklemi salamaldr.
y2 = 2px 22 = 2p . 1 p = 2
rnek
Dorultman x = 6 olan merkezil paraboln denklemini
bulunuz.
Paraboln denklemi y2 = 4x tir.
Dorultman denklemi x = -
p
Oda F c , 0 m = F (1, 0) dr.
2
2
2
&
x =-1
zm

p
x = 2 = 6 & p = 12 dir.
Paraboln denklemi y2 = 2px y2 = 24x
Eksenleri Ox ve Oy Eksenlerine Paralel Olan Parabollerin

Denklemi
1) Kesi M(m, n), ekseni x eksenine paralel ve

dorultmannn sanda bulunan parabol denklemi

rnek
^y - nh2 = 2p (x - m)
Oda F(0, 8) olan merkezil paraboln denklemini bulunuz.

y
F ( m+
zm

p
F(0, 8) 2 = 8 & p = 16
Paraboln denklemi, oda y ekseni zerinde olduundan
M(m, n)
P
,n (
2
x
x=m
x2 = 2py x2 = 32y dir.
99
P
2
2) Kesi M(m, n), ekseni x eksenine paralel ve

dorultmannn solunda bulunan parabol denklemi

rnek
Oda F(2, 4) ve dorultman denklemi x = 6 olan parabo-
^y - nh2 = - 2p (x - m)
ln denklemini bulunuz.
y
P
F ( m
,n (
2
zm

M(m, n)
olduundan p = 6 (2) = 8 olur.
x=m+
Paraboln oda ile dorultman arasndaki uzaklk p
Odak
ile
dorultmann ortas paraboln kesi

-2 + 6
olacandan x =
= 2 ve y = 4 ten kenin
2
koordinatlar A(2, 4).
y
P
2
F(2, 4)
3) Kesi M(m, n), ekseni y eksenine paralel ve
A=(2, 4)
6
dorultmannn stnde bulunan parabol denklemi
]x - mg2 = 2p (y - n)
x=6
denklemi
F ( m, n+ P (
2
M(m, n)
Odak, dorultmann solunda olduundan paraboln
y=n
P
2
(y 4)2 = 2 . 8 (x 2)
(y 4)2 = 16(x 2) dir.
rnek
Aadaki parabollerin ke ve odaklarnn koordinatlarn

bulunuz.
a) x2 4x + 6y 8 = 0
4) Kesi M(m, n), ekseni y eksenine paralel ve
b) y2 + 10y 8x + 9 = 0
dorultmannn altnda bulunan parabol denklemi
zm
]x - mg2 = - 2p (y - n)
a) Verilen denklemde x li terimler tam kare haline getirilmeli
x
M(m, n)
y=n+
P
2
x 2 - 4x + 6y - 8 = x 2 - 4x + 4 - 4 + 6y - 8 = 0
1 44 2 44 3
^x - 2h2
(x 2)2 = 6y + 12 (x 2)2 = 6(y 2)
O halde paraboln kesi A(2, 2) dir.
Paraboln kollar aa doru olduu iin oda keden

p
birim aadadr.
2
F ( m, n P (
2
100
3
1
F c 2 - , 2 m = F c , 2 m dir.
2
2
b) Verilen denklemde yli terimler tam kare hline getirilirse,
rnek
y2 + 10y 8x + 9 + 16 16 = 0
y = x + n dorusu y2 = 4x parabolne teet olduuna
y2 + 10y + 25 8x 16 = 0

(y + 5)2 8 (x + 2) = 0
(y + 5)2 = 8 (x + 2) elde edilir.
O hlde paraboln kesi A(2, 5) dir.
p 4
= = 2 olduundan ve paraboln ekseni x eksenine
2 2
paralel olacandan paraboln oda,
F(2 +2, 5) = F (0, 5) dir.
gre, deme noktasnn apsisi katr?
zm

2p = 4 p = 2 , m = 1 ve teet olma art
p = 2mn olduundan 2 = 2 . (1) . n n = 1 dir.
y = x 1 dorusu ile y2 = 4x parabolnn deme

noktasn bulmak iin denklemler ortak zlmelidir.
Bir Doru ile Bir Paraboln Birbirine Gre Durumu

y = mx + n dorusu ile y2 = 2px parabolnn birbirine gre
durumunu incelemek iin y2 = 2px denkleminde y yerine
(x 1)2 = 4x
x2 + 2x + 1 = 4x x2 2x + 1 = 0
(x 1)2 = 0
x = 1 bulunur.
mx + n yazlarak (mx + n)2 = 2px denklemi elde edilir.

Bu denklem dzenlenerek
rnek
m2x2 + 2mnx + n2 = 2px

m2x2 + 2(mn p) x + n2 = 0
x2 = 8y parabol ile y = 2x + 4 dorusunun kesiim noktalar
ikinci dereceden denklemi bulunur.
A ve B ise [AB] kiriinin orta noktasnn apsisi katr?
Bu denklemin diskriminant
zm
= (2(mn p))2 4m2 . n2

= 4m2n2 8mnp + 4p2 4m2n2
= 4p2 8mnp
= 4p(p 2mn) dir.
x 2 = 8y
4 denklem sisteminin zm A ve B
y = 2x + 4
noktalarn verir.
x2 = 8 . (2x + 4) x2 = 16x + 32
x2 16x 32 = 0
denkleminin kkleri x1 ve x2 ise [AB] kiriinin orta

noktasnn apsisi
1) p(p 2mn) < 0 ise doru, parabol kesmez.

2) p(p 2mn) = 0 ise doru, parabole teettir.
A=(x1, x2)
3) p (p 2mn) > 0 ise doru, parabol farkl 2 noktada

keser.
B=(x2, y2)
Ksaca, dorunun parabole teet olma art p = 2mn dir.
101
x + x2
x= 1
2
16
x=
2
x = 8 dir.
Parabol zerindeki Bir Noktadan izilen Teetin ve

Normalin Denklemi
Denklemi y2 = 2px olan parabole zerindeki P(x0, y0) noktasndan izilen
rnek
Odak noktas F(0, 3) olan x2 = 2py parabolne P(6, 3)
noktasndan izilen teetin denklemini bulunuz.
zm
1) Teetin Eimi
Paraboln odak noktas
F c 0,
y0
x2 = 2py paraboln denklemi x2 = 12y olur.
P(6, 3) noktasndan izilen teetin denklemi
x0 . x = 6 . (y + y0)
6 . x = 6 . (y + 3)
x=y+3
x y 3 = 0 bulunur.
y2 2px = 0 kapal fonksiyonunun trevi alnr.
dy
- 2p p
== y
2y
dx
&
mT =
2) Teetin Denklemi
p

Eimi m T = y olan ve P(x0, y0) noktasndan geen
0
p
dorunun denklemi y - y 0 = y (x - x 0) dr.
0

y0 y -
2
y
60
= px - px 0
2px 0
y0y = px + px0
pm
= (0, 3)
2
& p = 6 dr.
rnek
y 0 y = p (x + x 0) olur.
y2 = 16x parabolnn 2x + y 4 = 0 dorusuna en

yakn noktasnn koordinatlarn bulunuz.
3) Normalin Eimi
mT . mN = 1 olduundan
1
1
mN = - m & mN = - p &
T
y0
zm
y
m N = - p0
A
-y
Eimi m N = p0 olan ve P(x0, y0) noktasndan geen doruy
nun denklemi y - y 0 = - p0 ^x - x 0h dr.
rnek
y2 = 16x
y2 = 8x parabolnn P(2, 4) noktasndan izilen teetin ve

normalin denklemini bulunuz.
bu doruya paralel teetin deme noktasdr. (A noktas)
zm

Teetin Denklemi ;
y0y = p(x + x0)
4y = 4(x + 2)
y = x + 2 dir.
Paraboln 2x + y 4 = 0 dorusuna en yakn noktas,
2x + y 4 = 0 dorusunun eimi 2 olduundan teetin

eimi mT = 2 dir.
O hlde y2 + 16x = 0 kapal fonksiyonunun trevi teetin

eimine eit olacandan
Teetin eimi mT = 1 olduundan mN = 1
malin denklemi
y2 = 16x 42 = 16x x = 1 dir.
y 4 = 1(x 2) y = x + 6 dr.
P(2, 4) noktasndan geen ve eimi mN = 1 olan nor-
102
dy
16
= mT & = - 2 & y = 4 tr.
2y
dx
Deme noktasnn koordinatlar (1, 4) bulunur.
rnek
GENEL KONK DENKLEM
x2 + y2 2x 6y + 1 = 0
x ve y deikenlerine bal gerel katsayl ikinci dereceden

2
Ax + Bxy + Cy 2 + Dx + Ey + F = 0 denklemine genel konik
denklemi dzlemde ne belirtir?
denklemi denir.
H
zm
Bu denklemin diskriminant T = B - 4AC dir.

A = 1,
veya bo kme belirtir.
= B2 4AC = 0 4 . 1 . 1 = 4 < 0 olur.
A = C ve B = 0 ise, ember, nokta veya bo kmedir.
O hlde denklem elips, ember, nokta veya bo kme
1) = B2 4AC < 0 ise, denklem elips, ember, nokta
veya akk iki doru belirtir.
akk iki doru belirtir.
D2 + E2 4F = (2)2 + (6)2 4.1 = 4 + 36 4 = 36 > 0
Denklem, arpanlarna ayrlamyorsa, parabol belirtir.
olduundan ember belirtir.
rnek
doru belirtir.
Denklem, 1. dereceden iki arpana ayrlabiliyorsa,
3x2 4y2 6x 16y 25 = 0
kesien iki doru belirtir.

H
A = C = 1 ve B = 0 olduundan denklem ember, nokta

veya bo kmedir.
Denklem, arpanlarna ayrlabiliyorsa paralel veya
3) = B2 4AC > 0 ise, denklem hiperbol veya kesien iki
C=1
belirtir.
2) = B2 4AC = 0 ise, denklem parabol, paralel iki doru
B = 0,
denklemi analitik dzlemde ne belirtir?
Denklem, 1. dereceden iki arpana ayrlamyorsa, hiperbol belirtir.
zm
rnek
4x2 4xy + y2 + 4y 8x = 0
denklemi analitik dzlemde ne belirtir?
zm

A = 4,
= B2 4AC = (4)2 4 . 4 . 1 = 0 olur.
Denklem parabol, paralel iki doru veya akk iki doru
4x2 - 4xy + y2 + 4y - 8x = 0
1 4 44 2 444 3
\
(2x y) (2x y 4) = 0
2x y = 0 V 2x y 4 = 0 olur.
A = 3, B = 0 ve C = 4 olduundan
= B2 4AC = 0 4 . 3 . (4) = 48 > 0
O hlde denklem hiperbol veya kesien iki doru belirtir.
Ancak denklem arpanlarna ayrlamadndan hiperbol

belirtir.
B = 4 ve C = 1 olmak zere
belirtir.

(2x y)2 4(2x y) = 0
2x - y = 0
4 dorularnn eimleri eit olduundan
2x - y - 4 = 0
B = 0 olduunda standart konik denklemleri yazlabilir.
3x2 6x 4y2 16y 25 = 0
3(x2 2x) 4(y2 + 4y) 25 = 0
3(x2 2x + 1 1) 4(y2 + 4y + 4 4) 25 = 0
3(x 1)2 3 4(y + 2)2 + 16 25 = 0
3(x 1)2 4(y + 2)2 = 12
paralel iki doru belirtir.
103
]x - 1g2 ^y + 2h2
= 1 hiperbol elde edilir.
4
3
zml Test
1. Asal eksen uzunluu 8 birim ve y = 3 dorusuna teet
olan merkezil elipsin denklemi aadakilerden hangisidir?

+
16y2
= 1
A)
9x2
C)
x2 y
+
= 1
64 9
B)
9x2
16y2
D)
x2 y
+
=1
9 16
5. x2 + 3y2 = 48 elipsinin
y x
+ = 1 dorusuna en yakn
9 9
noktasnn apsisi katr?

A)
= 144
4

3
B) 3
7

2
C)
D)
16

3
E) 6
E) 64x2 + 9y2 = 144
6. Bir kesi A(0, 3) ve odaklarndan biri F(0, 13) olan

merkezil hiperboln denklemi aadakilerden hangisidir?

2. Dorultmanlarndan biri x = 15 ve d merkezlii
1
olan merkezil elipsin denklemi aadakie=
3
A)
2
x2 y
=1
4 9
B) 16x 2 - 4y 2 = 1
C)
y2 x2
=1
13 9
D)
E)
lerden hangisidir?
2
x2 y
A) 75 + 50 = 1
2
x2 y
B) 25 + 5 = 1
y2
x2
D) 125 + 75 = 1
2
x2 y
=1
81 4
y2 x2
=1
9 160
2
x2 y
C) 50 + 25 = 1
y2
x2
E) 75 + 125 = 1
7. 2x2 4y2 = 8 hiperbolnn asimptotlar arasndaki

ann tanjant katr?
A) 1
B) 2
C) 22
D) 3
E) 3
8. 4x2 3y2 16x 6y 11 = 0 hiperbolnn merkezinin orijine olan uzakl ka birimdir?
3. 25x2 + 8y2 = 400 elipsinin bir odandan geen en

ksa kiriin uzunluu ka birimdir?
A)
16 2
5
B)
8 2
5
C)
4 2
5
D)
8
5
E)
A) 5

4. 4x2 + 10y2 = 44 elipsinin zerindeki x = 1 apsisli noktalarndaki teetlerinin kesim noktalarnn apsisi katr?
B) 32
C) 10
D) 11
C) 22
D) 5
E) 2
6
5
9.
A) 8
B) 4
E) 22
& (x, y) | x = 3 tan , y = 5 , d R 0

cos
kmesinin belirttii geometrik yerin denklemi aadakilerden hangisidir?
A)
2
x2 y
=1
9 16
C)
2
y
x
=1
25 9
E)
104
B)
2
x2 y
=1
16 9
D)
2
y
x
=1
25 9
2
y
x
=1
25 16
zml Test
10.
15. y2 = 48x parabolnn zerinde bulunan, apsisleri
x2 y
= 1 hiperbolne zerindeki P(2, 3) nokta2 9
paraboln oda ile ayn olan noktalardan geen ve

paraboln dorultmanna dik olan dorularn denklemleri aadakilerden hangisidir?
sndan izilen normalin denklemi aadakilerden

hangisidir?
A) x + 3y 9 = 0
A) x = 12 ve x = 12
B) 2x 3y + 6 = 0
B) x = 6 ve x = 4
C) x 3y + 4 = 0
D) 3y x 11 = 0
C) y = 12 ve y = 4
E) 3y + x + 8 = 0
D) y = 24 ve y = 24
E) y = 8 ve y = 8
11. Oda F(4, 0) ve dorultman x + 4 = 0 olan paraboln denklemi aadakilerden hangisidir?

A) y2 = 8x
B) y2 = 16x
D) y2 = 2x
C) y2 = 4x
16. x2 6x + y2 + 4y + 13 = 0 ikinci dereceden denklem
E) y2 = x
ne belirtir?
A) Parabol
B) Elips
D) Bo kme
C) Hiperbol
E) Nokta
12. y2 = 4kx parabolnn oda ile dorultman arasndaki uzaklk 8 birim olduuna gre, k katr?
A) 2
B) 1
C) 2
D) 3
E) 4
17. y2 6y 2x + 7 = 0 ikinci dereceden denklem analitik

dzlemde ne belirtir?
A) Elips
13. y 3 = 2x2 16x + 32 denklemli paraboln kesi-
D) Nokta
nin orijine olan uzakl ka birimdir?
A) 5
B) 25
C) 4
D) 5
9
D) c 2 , 6 m
E) ember
18. 4x2 + 3y2 8x 20 = 0 konik denklemi analitik

dzlemde ne belirtir?
teetinin eimi 1 dir?
9
B) c 9, 2 m
C) Hiperbol
E) 3
14. x 2 = 18y denklemli paraboln hangi noktadaki

A) (9, 9)
B) Parabol
9
C) c 2 , 18 m
A) Elips
E) (6, 9)
B) Parabol
D) Kesien iki doru
105
C) Hiperbol
E) Bo kme
zmler
1. Asal eksen uzunluu 2a = 8 a = 4 tr.
4. x = 1 iin 4.12 + 10y2 = 44 y = 2 ve y = 2 olur.
(1, 2) noktasndaki teetin denklemi
4.1.x + 10.2.y = 44 4x + 20y = 44
Elips y = 3 dorusuna teet ise b = 3 olmaldr.
O halde elipsin
denklemi
3
x2
y
+ 2 =1
4
3
y=3
y
x
+
=1
16 9
2
9x + 16y2 = 144
olur.

Cevap : B
x + 5y 11 = 0
(1, 2) noktasndaki teetin denklemi
4.1.x + 10.(2).y = 44 4x 20y = 44

x 5y 11 = 0 dr.
x + 5y - 11 = 0
4 ortak zmnden x=11 bulunur.

x - 5y - 11 = 0
Cevap : D
5.
2.
a2
Dorultmanlarndan biri x= c = 15 ise a2=15c dir.
1
c
D merkezlii e = a =
& a=
3
m T =-1
3 c dir.
a2 = 15c (3c)2 = 15c 3c2 = 15c c = 5

olur. Buradan a2 = 15c a2 = 75 tir.
ekilde grld zere
x2 + 3y2 = 48 elipsine en yakn noktas A noktasdr.

A noktasndan geen teetin eimi bu doruya paralel
olduu iin mT = 1 olmaldr.
O hlde elipsin denklemi

x
a2
y
y
x
+ 2 =1 &
+
= 1 bulunur.
75 50
b
y x
+ = 1 dorusunun
9 9
a2 = b2 + c2 olduundan 75 = b2 + 52 b2 = 50 olur.

y x
+ =1
9 9
Cevap : A
O halde x2 + 3y2 = 48 kapal fonksiyonun trevinden

2x
= - 1 x = 3y olur.
6y
x = 3y (3y)2 + 3y2 = 48 12y2 = 48 y = 2
ve y = 2 bulunur.
Buradan x = 3y x = 3.2 = 6 dr.
(Doru, I. blgede olduu iin y = 2)
3. 25x2 + 8y2 = 400 elipsinin bir odandan geen en ksa
6. Odaklarndan biri F(0, 13) olduuna gre, c = 13 tr ve

asal eksen y zerindedir.
kiriin uzunluu elipsin parametresine eittir.

a2 = 50 a = 52

25x 2 8y
400
x2 y
+
=
&
+
= 1 elipsinde
400 400 400
16 50
Cevap : E
Bir kesi A(0, 3) noktas y zerinde olduuna gre

a = 3 tr.
b2 = 16 b = 4 tr.
Elipsin parametresi
2
2.16 16 2
2b
2p = a & 2p =
=
bulunur.
5
5 2
Cevap : A
106
106
c2 = a2 + b2 132 = 32 + b2 b2 = 160
Merkezil elipsin denklemi
y
x2
x2
- 2 =1 &
= 1 bulunur.
9 160
a b
2
Cevap : D
zmler
7.
2
2x 2 4y
8
=
8
8
8
&
x2 y
= 1 hiperbolnde
4 2
x2 y
10. 2 - 9 = 1 hiperbolne P(2, 3) noktasndan izilen teetin denklemi
a2 = 4 a = 2

b2 = 2 b = 2 dir.

b
Asimptotlarn denklemi y = ! a x
y =!
2
2
2
x & m1 =
ve m 2 = dir.
2
2
2
2 d 2n
- 2
2
2
Tan =
=
= 2 2 bulunur.
1
2 .d 2 n
1+
2
2
2

y
- 2.x 3.y
= 1 & -x- = 1
2
9
3
Cevap : C
y = 3x 3 olur.
Buradan teetin eimi mT = 3 olduundan nor-
-1
1
malin eimi m N = m & m N = elde edilir.
3
T
O hlde P(2, 3) noktasndan geen normalin denklemi
y3=
1
(x + 2) 3y 9 = x + 2
3
3y x 11 = 0 bulunur.
Cevap : D
8. 4x2 3y2 16x 6y 11 = 0

4(x2 4x + 4 4) 3(y2 + 2y + 1 1) 11 = 0
4.(x 2)2 16 3(y + 1)2 + 3 11 = 0
4.(x 2)2 3(y + 1)2 = 24
2
(x - 2) 2 (y + 1)
= 1 hiperbolnn merkezi
6
8
11. Oda F(4, 0) olan paraboln parametresi
(2, 1) noktasdr.
p
= 4 p = 8 olur.
2
(2, 1) noktasnn orijine olan uzakl
O hlde paraboln denklemi y2 = 2px y2 = 16x bulunur.
Cevap : B
(2 - 0) 2 + (- 1 - 0) 2 =
5 br dir.
9.
Cevap : D
x
x = 3 tan
= tan
3
4
5
y = cos = 5. sec y = sec
5
ln parametresi p = 8 dir. Buna gre paraboln denklemi
sec2 tan2 = 1 trigonometrik zdeliinden

2
2
2
y 2
y
x
c m -c x m = 1 &
=1
5
25 9
3
hiperbol bulunur.
12. Odak ile dorultman arasndaki uzaklk 8 br ise parabo-
y2 = 2.8.x y2 = 16x olacandan 4k = 16 k = 4

bulunur.
Cevap : C
107
Cevap : E
zmler
13. y 3 = 2(x2 8x + 16)

4)2
y 3 = 2.(x
(4, 3) noktasnn orijine olan uzakl
16. x2 6x + y2 + 4y + 13 = 0 ikinci dereceden iki bilinmeyenli denklemin diskriminant
parabolnn kesi (4, 3) noktasdr.
(4 - 0) 2 + (3 - 0) 2 =
= B2 4AC = 02 4.1.1 = 4 < 0 dr.
< 0, B = 0, A = C olduundan denklem ember, nokta
16 + 9 = 5 br bulunur.
veya bo kme belirtmelidir.

Cevap : A
x 2 - 6x + 9 - 9 + y 2 + 4y + 4 - 4 + 13 = 0
A BBBBB C
A BBBBBB C
(x 3)2 + (y + 2)2 = 0 (3, 2) noktasn belirtir.
Cevap : E
14. x2 = 18y x2 18y = 0 kapal fonksiyonunun trevi
2x
= 1 olmaldr. Buradan x = 9 bulunur.
- 18
9
x2 = 18y parabolnde x = 9 iin y = elde edilir.
2
9
Noktann koordinatlar c 9, m dir.
2
17. y2 6y 2x + 7 = 0 denkleminin diskriminant

Cevap : B
= B2 4AC = 02 4.0.1 = 0
olduundan parabol, paralel iki doru veya akk iki

doru belirtir.
Denklem arpanlarna ayrlamadndan parabol belirtir.
Cevap : B
15. y2 = 48x parabolnn parametresi

2p = 48 p = 24 tr.
p
Paraboln oda F c , 0 m = (12, 0), dorultman
2
x =-
Paraboln zerinde bulunan ve apsisi x = 12 olan
p
x = 12 dir.
2
noktalarn ordinatlar
18. 4x2 + 3y2 8x 20 = 0 denkleminin diskriminant
y2 = 48 . 12 y = 24 ve y = 24 tr.
= B2 4AC = 02 4.4.3 = 48 < 0 dr.
< 0 ve A C olduundan denklem, analitik dzlemde
(12, 24) ve (12, 24) noktalarndan x = 12 dorultmanna
elips belirtir.
dik olan dorularn denklemleri y = 24 ve y = 24 olur.

Cevap : D
108
Cevap : A
DZLEMDE VEKTRLER
LYS
Analitik
Geometri
YNL DORU PARASI
4. BLM
VEKTR
Dzlemde verilen A ve B noktalar iin Adan Bye doru yn-
E ynl doru paralarnn kmesine vektr denir.

v, u, w, ... gibi harflerle gsterilir.
lendirilen [AB] doru parasna, ynl doru paras denir ve
AB ile gsterilir.
A balang noktas ve B bitim noktasdr.

AB CD EF v
vektr denir.

AA BB 0 ile gsterilir.

H AB vektrnn uzunluu (normu) | AB| veya || AB||
H d dorusu AB nn taycsdr.
H d dorusunun dzlemdeki konumuna
dorultusu denir.
H A ve B noktalar arasndaki uzakla AB nn uzunluu
denir ve | AB| ile gsterilir.
H Bir ynl doru paras; yn, uzunluu ve
ile gsterilir.
AB nn
Vektrlerde Toplama lemi
AB ve CD vektrlerinin toplam AB + CD ile gsterilir.

1. Paralelkenar Yntemi
AB ve CD vektrlerinin toplamn bulmak iin; herhangi bir
balang noktasndan AB ve CD ye eit vektrler izilir. Bu
dorultusu ile belirlenir.

H Tayclar ayn veya paralel olan ynl doru

paralarna, paralel ynl doru paralar, ynleri zt
kenarlar paralelkenara tamamlanarak ayn balang nokta-
ise zt ynl doru paralar denir.
sndan izilen kegen vektr, iki vektrn toplamdr.
H Balang ve bitim noktas ayn olan vektre sfr
2.
H AB // CD zt ynl doru paralardr.
okgen Yntemi
Birinci vektrn bitim noktas ile ikinci vektrn balang
H Balang ve bitim noktas ayn olan ynl doru
paras, AA ile gsterilir.
| AA | = 0 dr.
noktas akacak ekilde vektrler izilir. Birinci vektrn
balang noktas ile ikinci vektrn bitim noktasn birletiren

vektr, toplam vektrdr.
H Dorultular ve ynleri ayn, uzunluklar eit olan

ynl doru paralarna, e ynl doru paralar
denir.

u+ v
+ V

AB CD (efl ynl)
(AB // CD ve |AB| = |CD| )

u + v + k
109
Dzlemde Vektrler
Vektrlerde Toplama leminin zellikleri
rnek
u, v, w V olmak zere;

u + v V (Kapallk zellii)
2.

u + v = v + u (Deime zellii)
3.

u + ( v + w) = ( u + v ) + w (Birleme zellii)
4.

u + 0 = 0 + u = u ( 0 birim eleman)
5.
u vektrnn toplama ilemine gre tersi u dr.

u + ( u ) = 0
1
2 AB ve
. AB vektrlerini izerek gsteriniz.
3
D
F
2 AB DD
|2 . AB| = 2 . | AB|
1
. AB EE
3
u
B

u v
( v vektr ters evrilerek
x . ( AB + CD ) = x . AB + x . CD
2.
(x + y) . AB = x . AB + y . AB
3.
1 . AB = AB = BA
4.
0 . AB = 0
5.

x.0=0
u vektr ile toplanr.)

rnek
A
H AB = BA
H AB + BA = AA = 0
BD yi BA ve BC cinsinden
zm
k > 0 ise k . u vektr u vektr ile ayn ynldr ve |k. u |
= k.| u | dr.
2.
k < 0 ise k . u vektr u vektr ile zt ynldr ve |k. u |
= |k|.| u | dr.
3.

k = 0 ise k. u = 0 dr.
k. AB = CD ise AB // CD

BD = BA + AD
(Taraf tarafa toplanrsa)

BD = BC + CD
2BD = BA + BC + AD + CD
110
bulunuz.
Bir u vektr ve k R says verilsin. k nn u vektr ile ar

pm k. u de bir vektrdr.
4.
|AD| = |DC|
D
Bir Vektrn Bir Reel Say ile arpm
1.
FF
1.

AB AC = CB

CC
zellikler
AB ve CD vektrleri ile x, y R saylar verilsin.
BB
u ve v vektrleri iin u v = u + ( v ) dir.
ki Vektrn Fark
zmAA
H AB + BC = AC
B vektr veriliyor.
1.
BA + BC elde edilir.
BD =
2
Dzlemde Vektrler
b) G arlk merkezi olduundan
rnek
A
"
BG
GE =
2 GE = BG 2 GE = GB
2
|BD| = 2|DC|
AD yi AB ve AC cinsinden
"
CG
GF =
2 GF = CG 2 GF = GC
2
bulunuz.
|BD| = |DC| olduundan
GD =
O hlde GD =
GD = GE GF
zm

|BD| = 2|DC| olduundan
BD = 2 DC = 2 CD dr.
AD = AB + BD BD = AD AB ve
AD = AC + CD CD = AD AC olur.
BD = AD AB 2 CD = AD AB
"
"
"
GB + GC
2
"
"
GD + GE + GF = 0 bulunur.
GA + GB + GC = 0 dr.
rnek
2 / CD = AD AC
0 = 3AD AB 2AC
1
2
3 AD = AB + 2 AC AD =
AB +
AC
3
3

bulunur.
rnek
Yandaki tabloda

a, b ve c vektrleri verilmitir.

a) 2 a b

b) a + b 3 c
vektrlerini bulalm.
ABC bir gen G arlk
"
- 2 GE - 2 GF
2
merkezi olduuna gre,
a) AD + BE + CF
F
G
B
a)
AD = AC + CD
BE = BC + CE
BE = BA + AE
CF = CB + BF
CF = CA + AF
toplamlarn bulunuz.
AD = AB + BD
zm
b) GD + GE + GF
| b | = 2 br | b | = 2 br
2a

2a b
2BE = BC + BA + CE + AE
b)

a+b3c
2CF = CB + CA + BF + AF
3 c
2(AD+BE+CF)=AB + BA + AC + CA + BC + BC
| a | = 22 br |2 a | = 42 br
a)
2AD = AB + AC + BD + CD
Balang noktas tablonun herhangi bir noktas alnabilir.
AD + BE + CF = 0
111
Dzlemde Vektrler
Yer (Konum) Vektr

Analitik dzlemde balang noktas orijin ve biti noktas P(a,
b) olan OP vektrne yer (konum) vektr denir.
Balang noktas A(x1, y1) ve bitim
noktas B(x2, y2) olan AB vektrnn yer (konum) vektr
a
B
y2
y1
A
P
x1
AB = (2, 1) ve AC = (8, 7) olduuna gre, || BC|| deerini

bulunuz.
OP = P = (a, b) dir.
rnek
zm
AC AB = ( C A) ( B A) = C A B + A

AB = B A = (x2 x1, y2 y1) dir.
ekilde P vektr AB ye karlk

gelen konum vektrdr.

= C B = BC
BC = (2, 1) (8, 7) = ( 6, 8)
|| BO|| =
x2
Vektrn Uzunluu (Normu)
H P = (a, b) || P|| = | P| = a 2 + b 2
^6h2 + ^8h2 = 36 + 64 = 100 = 10
rnek
A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalar iin
|| AB|| = | AB | = ^x 2 x 1 h2 + ^y 2 y 1 h2
H
A = (3, 2), B = (1, 7) olduuna gre, A + 2 B vektrnn

uzunluunu bulunuz.
rnek
zm
A(1, a), B(5, 2) noktalar veriliyor.

| AB | = 5 olduuna gre, a'nn alabilecei deerler toplamn bulunuz.

A + 2 B = (3, 2) + (2, 14) = (5, 12)

|| A + 2 B|| =
5 2 + ^12h2 = 25 + 144 = 169 = 13
zm
AB = B A = ^4, 2 ah
| AB | = 4 2 + ^2 a h2 = 5
16 + ^2 ah2 = 25 & ^2 a h2 = 9
ki Vektrn Toplam, Fark ve Bir Reel Say ile arpm
A = (x1, y1) ve B = (x2, y2) olsun.

a) A + B = (x1 + x2, y1 + y2)
&| 2 a |= 3
& 2 a = 3 veya 2 a = 3

b) A B = (x1 x2, y1 y2)
a = 1 veya a = 5
c) k. A = (kx1, ky1) (k R)
1+ 5 = 4
112
Dzlemde Vektrler
ki Vektrn Eitlii
rnek
A = (x1, y1) ve B = (x2, x2) vektrleri verilsin.
A = (0, 4) vektr ile B(3, 2) ve C(2, 1) noktalar veriliyor.

A = B ( x1, y1) = (x2, y2)

BC + 2 A ve A BC vektrlerini bulunuz.
rnek
zm

BC = C B = (2, 1) (3, 2) = (2 3, 1 (2))
= (1, 3) olur.
BC + 2 A = (1, 3) + 2(0, 4) = (1, 3) + (0, 8)
A = (a 2, 1) ve B = (4, b 3) olmak zere A = B ise

a + b katr?
zm
= (1 + 0 , 3 + 8) = (1, 11) ve

A BC = (0, 4) (1, 3) = (0, 4) (1, 3)
x1 = x2 ve y1 = y2 dir.
= (0 (1), 4 3) = (1, 7) bulunur.
a 2 = 4 ve b 3 = 1
a = 6 ve b = 4
rnek
A(2, 5), B(2a, 4) ve C(a + 1, 3) noktalar veriliyor.
| AB + BC| = 10 birim olduuna gre, a katr?

A = B (a 2, 1) = (4, b 3)
O halde a + b = 6 + 4 = 10 bulunur.
ki Vektrn Paralellii ve Diklii
A = (x1, y1) ve B = (x2, y2) vektrleri ile

k R {0} says iin;
1.
zm
AB + BC = AC olduundan
| AB + BC| = | AC| = 10 birim olur.
| AC| =

2.

A ve B paralel ise A = k . B dr.
"
" x
y
A // B + x 1 = y 1 = k
2
2
A ve B dik ise mOA . mOB = 1 dir.
y y
mOA . mOB = 1 x 1 . x 2 = - 1
1
2
^a + 1 - (- 2) h2 + ]- 3 - 5g2 = 10
(a + 3)2 + (8)2 = 102
"
"
A = B + x1 x2 + y1 y2 = 0
(a + 3)2 + 64 = 100
(a + 3)2 = 36
a+3=6
a=3
rnek
a + 3 = 6
veya
A = (a + 4, 3) ve B = (2a 1, 9) vektrleri veriliyor.
a = 9
A // B ise A vektrnn normunu bulunuz?
bulunur.
113
Dzlemde Vektrler
zm
rnek
1

3 & 3a + 12 = 2a - 1
A // B a + 4 = Y
2a - 1 Y
93
a = - 13 bulunur.
A = (a + 4, 3) = (13+4, 3) = (9, 3) olur.
A vektrnn normu
olan doru denklemini bulunuz.
zm
$
AB = (x - 1, y - 2)
$
| A | =
]- 9g2 + 3 2 =
birim olur.
A(1, 2) noktasndan geen ve U = (2, 3) vektrne paralel
AB // U ,
81 + 9 =
90 = 3 10
rnek
& 3x 3 = 2y 4
& 3x 2y + 1 = 0 bulunur.
$
4.
A(x1,y1) noktasndan geen ve u = (a,b) vektrne dik

olan doru denklem;
$
AB = u & a. (x - x 1) + b. (y - y 1) = 0
A(a, 1), B(1, 2) noktalar ve C = (2, 3a) vektr veriliyor.
AB // C olduuna gre, a katr?
x1 y2
2 = 3
rnek
zm
A(-1,3) noktasndan geen ve u = (4,3) vektrne dik

olan doru denklemini bulunuz.
AB = (1 (a), 2 (1)) = (a + 1, 3) olur.
zm
Y
31
a+1
=
+ a . (a + 1) = 2
AB // C
2
3a
1Y
a2 + a 2 = 0 (a + 2) . (a 1) = 0
a = 2 veya a = 1 bulunur.
AB = (x + 1, y 3)
$
AB = U & 4. (x + 1) + 5 (y 3) = 0 4x + 5y - 11 = 0 bulunur.
Vektrlerin arpm (Skaler arpm)
Sfrdan farkl A = (x1, y1) ve B = (x2, y2) vektrleri verilsin
rnek
ve aralarndaki a olsun.
A = (2, 4) ve B = (a, 1 a) vektrleri veriliyor.
ki vektrn i arpm A . B = < A, B> eklinde gsterilir ve

A B olduuna gre, a katr?
iki ekilde bulunur.
zm

A B x1 x2 + y1 y2 = 0 olmaldr.
2 . a + 4 . (1 a) = 0
2a + 4 4a = 0 4 = 6a a =
3.
1.
Bileenleri kullanarak

< A, B > = A . B = x1 . x2 + y1 . y2 dir.
2.
Aralarndaki ay kullanarak
2
bulunur.
3
A(x1,y1) noktasndan geen ve u = (a,b) vektrne

paralel olan doru denklemi;
AB = (x - x 1, y - y 1)
AB // U ,
x - x1 y - y1
a = b
114
< A, B> = || A || . || B || . cos dr.
Dzlemde Vektrler
Sonular
" "
" "
" "
"
zm
< A, B > = A. B
1.
eitliinden
"
< A, B > = || A || . || B || . cos
|| A | | . | | B | | . cos i = A . B &
"
"
"
A.B
cos =
bulunur.
2.

A . A = | A |2
3.

A.B=B.A
4.

A.A= 0A= 0
5.

A . (B + C ) = A . B + A . C
"
x1 + y1 .
x2 + y2
= 2 bulunur.
rnek
A = (1, 1) ve B = (2, 3) vektrlerinin arasndaki ann

kosins nedir?
zm

cos =

A B A . B = 0 (cos90 = 0)

7.
"
|| A | | . | | B | |
AB . CD = (3, 1) . (1, 5) = 3 . 1 + 1 . (5) = 3 5
x1 . x2 + y1 . y2

AB = B A = (2, 6) (1, 5) = (3, 1)

CD = D C = (1, 2) (0, 3) = (1, 5)
" "
"
6.
(- 1, 1) . (2, 3)
]- 1g2 + 1 2 . 2 2 + 3 2
x1 . x2 + y1 . y2 = 0 dir.
=
=
-2 + 3
2 . 13
1
bulunur.
26
"
"
A // B & a) Vektrler ayn ynl ise = 0
" "
"
"
A . B = | A |.| B |
b) Vektrler zt ynl ise = 180
" "
"
"

| a + b |2 = | a |2 + | b |2 + 2| a | . | b | . cos

| a b |2 = | a |2 + | b |2 2| a | . | b | . cos
A . B =- | A |.| B |
rnek
rnek

A = (0, 6) , B = (4, 2) olduuna gre, A . B i arp-
| a | = 2 ve | b | = 4 olan vektrler arasndaki a 120 oldu

una gre | a + b | ve | a b | uzunluklar katr?
mnn deerini bulunuz.
zm
zm

|a +
| a +

A . B = x1 . x2 + y1 . y2
= 0 . 4 + (6) (2) = 0 + 12 = 12 olur.

1
| a + b |2 = 4 + 16 + 16 . c - m = 12
2

| a + b | = 23 br bulunur.

| a b |2 = | a |2 + | b |2 2 . | a | . | b | . cos
rnek
2 2 2

b | = | a | + | b | + 2 . | a | . | b | . cos
2
b | = 22 + 42 + 2 . 2 . 4 . cos120

| a b |2 = 22 + 42 2 . 2 . 4 . cos120
A(1, 5) , B(2, 6) , C(0, 3), D(1, 2) noktalar veriliyor.

1
| a b |2 = 4 + 16 16 . c - m = 28
2
AB . CD i arpmnn deerini bulunuz.

| a b | = 27 br bulunur.
115
Dzlemde Vektrler
rnek
rnek
A(1, 1) , B(1, 5) , C(3, 2) noktalar veriliyor.
AB ve AC vektrleri arasndaki a ka derecedir?
ABCD dik yamuk
|AB| = 8 birim
|AD| = 6 birim
A
zm
zm
AC = (3, 2) (1, 1) = (2, 1) olur.
"
"
(- 2, 4) . (2, 1)
]- 2g2 + 4 2 .
-2 . 2 + 4 .1
=
4 + 16 . 4 + 1
|DC| = 4 birim
Yukardaki verilere gre AB . BC arpm katr?
AB = (1, 5) (1, 1) = (2, 4)
cos = AB . AC =
"
"
| AB | . | AC |
AB . BC = BA . BC
2
2
2 +1
-4 + 4
0
=
=0
20 . 5 10

AB. BC= | BA|.| BC|.cos
2 13
= 8 . 213 .
cos = 0 = 90 bulunur.
4
2 13
= 32 bulunur.
rnek
A
rnek
ABCikizkenar gen
A
|AB| = |AC| = 12 birim

12
ABC geninde
12
|BC| = 10 birim
|AB| = 3 birim
9
3
10
|BC| = 8 birim
B
Yukardaki verilere gre CA . CB arpm katr?
|AC| = 9 birim
Yukardaki verilere gre BA . BC arpm katr?
zm
zm
ABC geninde kosins teoreminden

CA . CB = | CA|.| CB| . cos
12
12
1
^
^
92 = 82 + 32 2 . 3 . 8 . cos B cosB =
6
5
12
= 12 . 10 .
= 50 bulunur.
^

BA . BC = | BA| . | BC| . cosB
^
|AC|2 = |BC|2 + |AB|2 2.|BC| . |AB| . cosB
116
=3.8.
1
24
=
= 4 bulunur.
6
6
bulunur.
Dzlemde Vektrler
zdm Vektr
rnek
ABC gen
"
"
rdr.
| OC |
cos =
zm
|DC| = 3 birim
Yukardaki verilere gre, ( AB + BC) . BD arpm katr?
|A|
" "
A.B
ve cos = " " olduundan
| A |.| B |
"
( AB + BC) . BD = AB . BD + BC . BD
= | AB| . | BD| . cos90 + | BC| . | BD| . cos 0
= 4 . 2 . 0 + 5 . 2 . 1 = 10 bulunur.
tr zerindeki dik
izdm OC vekt-
|AB| = 4 birim
|BD| = 2 birim
A vektrnn B vek-
[AB] [BC]
4
" "
" "A . "
A.B
B
" = " " & | OC | = "
| OC |
|A|
| A |.| B |
| B|
bulunur.
B nn kendisi ile ayn ynl ve k birim uzunluundaki vektr
"
B
k . " olduundan
| B|
rnek
" " "
" "
" " B A.B B " A.B "

OC = | OC | . " = " . " & OC = " 2 . B
| B|
| B| | B|
| B|
| u | = 2, | v | = 3 ve u ve v vektrleri arasndaki a 60

olduuna gre, | u + v | katr?
bulunur.
zm

| u + v |2 = | u |2 + | v |2 + 2 . | u | . | v | . cos60
= 22 + 32 + 2 . 2 . 3 .
1
= 4 + 9 + 6 = 19
2
2

| u + v | = 19 | u + v | = 19 bulunur.
rnek
A = (2, 1) vektrnn x y + 4 = 0 dorusu zerindeki
rnek
| a | = 23,
gre, (2 a +
dik izdm vektrnn uzunluunu bulunuz.
| b | = 4, a ile b arasndaki a 30 olduuna

b ) ( a b ) arpm katr?
zm

a . b = | a | . | b | . cos30
3
= 23 . 4 .
= 12 olur.
2
zm
Dik izdm vektr C olsun. x y + 4 = 0 dorusunun
eimi m = 1 dir. Bu doruya paralel olan vektrler B = (x,

(2 a + b ) . ( a b ) = 2 a . a 2 a . b + a . b b . b

= 2 . | a |2 a . b | b |2
= 2 . (23)2 12 42
= 24 12 16 = 4
x) eklinde olmaldr.
"
| C| =
bulunur.
117
" "
A . B (2, 1) . (x, - x) 2x - x
1
=
=
bulunur.
" =
2
2
x
2
2
| B|
x + (- x)
Dzlemde Vektrler
Birim Vektr
Temel Birim Vektr
Uzunluu 1 birim olan vektre, birim vektr denir.
A = (a, b) vektr birim vektr ise,
XY koordinat dzlemindeki birim vektrler srasyla
"
|| A | | =

e1 = i = (1, 0)
a2 + b 2 = 1 dir.

e2 = j = (0, 1) dir.
Her A = (x1, y1) vektr iin;
rnek
1
A (1, x) ve B c , 2x m noktalar iin AB vektr birim
2
vektr ise, x katr?
A = (x1, y1) = (x1, 0) + (0, y1)

= x1 . (1, 0) + y1 . (0, 1)
A = x1 . e1 + y1 . e2 yazlabilir.
zm

1
1
AB = B A = c - 1, 2x - x m = c - , x m
2
2
rnek

a = e1 + 3 e2 ve b = 2 e1 + e2 olduuna gre,
"
| AB | = 1 &
2
b 1 l + x2 = 1
2
1
3
& + x2 = 1 & x2 =
4
4
3
3
& x=
veya x =
olur.
2
2

a 2 b nedir?
zm
Bir Vektrle Ayn Yndeki ve Zt Yndeki Birim Vektrler

H Bir A vektr ile ayn yndeki birim vektr,
1 "
A e = " . A dr.

|A|

H Bir A vektr ile zt yndeki birim vektr,
1 "
- A e = - " . A dr.

|A|
a = e1 + 3 e2 = (1, 3)

b = 2 e1 + e2 = (2, 1)

a 2 b = (1, 3) 2(2, 1) = (1, 3) (4, 2)
= (5, 1) bulunur.
rnek
rnek
A = (3, 4) olduuna gre, A ile ayn ynl ve zt ynl
A = 4 e1 + e2 ve B = 2 e1 + 2 e2 olduuna gre,
birim vektrleri bulunuz.
zm

A . B katr?
"
| A | = ( 3) 2 + 4 2 = 25 = 5 birimdir.
A ile ayn yndeki birim vektr
zm
1 " 1
3 4
A e = " . A = . (- 3, 4) = c - , m
5 5
5
|A|

A = 4 e1 + e2 = (4, 1)
A ile zt yndeki birim vektr
B = 2 e1 + 2 e2 = (2, 2)
1 "
1
3 4
- A e = - " . A = - . (- 3, 4) = c , - m
5 5
5
|A|

A . B = (4, 1) . (2, 2) = 4 . (2) + 1 . 2
bulunur.
118
= 8 + 2 = 6 bulunur.
Dzlemde Vektrler
rnek

A = e1 + 2 e2 ,
rnek

B = e1 e2 ,
A = (2, 1) , B = (1, 4) ,
C = 3 e1 5 e2
olduuna gre, C vektrn A ve B vektrlerinin lineer
olduuna gre, x A + y B = C eitliini salayan x ve y
bileimi olarak yaznz.
deerlerini bulunuz.
zm
zm

A = e1 + 2 e2 = (1, 2)

B = e1 e2 = (1, 1)
C = 3 e1 5 e2 = (3, 5)

x . A+ y . B = C x . (1, 2) + y . (1, 1) = (3, 5)
(x + y, 2x y) = (3, 5)
x+y=3
+ 2x y = 5
x =-
C = (8, 5)
x, y R olmak zere,
C = x . A + y . B olarak yazalm.
(8, 5) = x . (2, 1) + y . (1, 4)
(8, 5) = (2x, x) + (y, 4y)
(8, 5) = (2x y, x + 4y)
2x - y = 8
4 denklemleri elde edilir.
x + 4y = - 5
Bu denklemlerin ortak zmnden
x = 3 ve y = 2 olur.

Buradan C = 3 A 2 B bulunur.
3x = 2
2
11
bulunur.
& y=
3
3
ki Vektrn Lineer Bamll ve Lineer Bamszl

Dzlemde sfrdan farkl A ve B vektrleri verilsin.
Vektrlerin Lineer (Dorusal)Bileimi
1.
"
"
A ve B vektrleri ve x, y R saylar verilsin x . A + y . B
vektrne A ile B vektrlerinin lineer bileimi denir.
x1 . A + x2 . B = 0 eitliini salayan en az biri sfrdan
farkl x1 ve x2 reel saylar varsa, A ve B vektrlerine

lineer baml vektrler denir.
"
x1 y1
hlde x 2 = y 2
rnek
"
H A ve B vektrleri lineer baml ise A // B
dr. O
dir.

5 a 4 b vektr, a ile b vektrlerinin bir lineer bileimidir.
2.
rnek
x 1 . A + x 2 . B = 0 eitlii yalnz x 1 = x 2 = 0 iin
salanyorsa A ve B vektrlerine lineer bamsz

vektrler denir.
a b + 4 c vektr, a, b ve c vektrlerinin bir lineer

H A ve B vektrleri lineer bamsz ise vektrler paralel
x1 y1
deildir. O hlde x 2 y 2
bileimidir.
119
dir.
Dzlemde Vektrler
Bir Vektr Kmesinin Taban (Baz)
rnek
A = (2, 3) ve B = (1, 2) vektrleri lineer baml mdr?
zm
Dzlemde tm vektrler kmesi V, bu kmenin herhangi iki

eleman A ve B olsun. {A, B } kmesi lineer bamsz ve V
kmesinin her eleman bu vektrlerin lineer birleimi olarak yaz
labiliyorsa, {A, B } kmesine, V kmesinin bir taban (baz) denir.
rnek

1. Yol: x1 . A + x2 . B = 0
x1 . (2, 3) + x2 . (1, 2) = 0
(2x1, 3x1) + (x2, 2x2) = 0
(2x1 x2, 3x1 + 2x2) = 0
A = (3, 4) ve B = (1, 3) vektrleri veriliyor.
{ A, B } kmesi Vnin bir taban mdr?
2x 1 - x 2 = 0
4 denklem sistemi elde edilir.
3x 1 + 2x 2 = 0

A ve B vektrlerinin lineer bamsz olmalar gerekir.
Bu denklem sisteminin bir tek zm x1 = x2 = 0 dr.
zm
x1 y1
3 -4
x 2 y 2 & 1 - 3 & lineer bamszdr.
y
x
2. Yol: x 1 = y 1 eitlii kontrol edilir.
2
2

A = (2, 3) ve B = (1, 2) iin
C = (a, b) vektr iin;

k . A + t . B = C = (a, b) ise
3
-2 3
=
& 2
& lineer bamszdr.
2
-1 2
k . (3, 4) + t(1, 3) = (a, b)

(3k, 4k) + (t, 3t) = (a, b)
rnek
(3k + t, 4k 3t) = (a, b)
A = (3, 6) ve B = (x, 10) vektrleri lineer baml ise, x

katr?
Bu sistemin zmnden
zm
k=
x1 y1
3 -6
x 2 = y 2 & x = 10 & 30 = - 6x
3k + t = a
3 denklem sistemi elde edilir.
- 4k - 3t = b
3a + b
4a + 3b
ve t =
bulunur.
5
-5

C vektr A ve B vektrlerinin lineer bileimi olarak yazlr.
{ A, B } kmesi V vektrler kmesinin tabandr.
x = 5 bulunur.
rnek
rnek
A = (2x y, 5) ve B = (x + y, 4) vektrleri lineer bamsz
A = (12, 14) vektrnn B = { (4, 3) , (5, 2) } tabanna gre
x
ise, y ne olamaz?
bileenlerini yaznz.
zm
zm

v1 = (4, 3) ve v2 = (5, 2) vektrleri taban vektrleri
olduuna gre,
(12, 14) = x . v1 + y . v2
(12, 14) = x . (4, 3) + y . (5, 2)
Dzlemdeki her vektr, 0 vektr ile lineer
(12, 14) = (4x + 5y, 3x + 2y)
bamldr.
- 4x + 5y = 12
4 denklem sisteminden
3x + 2y = 14
2x - y 5
x1 y1
x2 y2 & x + y 4
= 5x + 5y 3x Y
= 9y
8x 4y Y
x
xY
= 3y y 3 bulunur.
i)
ii) Dzlemdeki her vektr temel birim vektrlerinin
lineer birleimi olarak yazlabilir.
120
y = 4 ve x = 2 bulunur.
A vektrnn bileenleri A = 2 v1 + 4 v2 olur.
zml Test
1. A = (m 2, n + 1) ve B = (2n, m 3) olduuna gre,
4.
[AB] doru parasnn orta noktasna ait konum vek
trnn C = 2e1 4e2 olmas iin (m, n) ikilisi hangisi
olmaldr?
A) (6, 12)
B) (4, 8)
D) (2, 6)
C)(18, 12)
olabilir?

rultuda ve C =n. e1 e2 vektrne dik olduuna gre,
A) [3, 2] ; [6, 4]
B) [5, 2] ; [10, 4]
3
C) [2, 3] ; [1, ]
D) [4, 5] ; [8, 10]
2
E) [5, 3] ; [10, 6]
m + n deeri katr?
B) 2
E)8
6. Aadakilerden hangisi R2 nin taban vektrleri
3. A = 2e1 6e2 vektr, B = (m, 3) vektr ile ayn do-
A) 4
D) 6
B) 3e1 2e2
C) 4e1 10e2
A) 5e1 + 2e2
D) 5e1 2e2
E) 4e1 + 10e2

3
C) 4 u 2
B) 3 u
2
1
1
D) 2 u +

E) 3 u +
2
2
C) 3
dorusuna diktir?

A) 2 u +
B) 6
5. Aadaki vektrlerden hangisi, 10x + 4y + 8 = 0
A = (3, 6) vektr, aadakilerden hangisine eittir?
denklem sistemini gerekleyen a ve b vektrlerinin

i arpm aadakilerden hangisine eittir?
E)(0, 1)
2. u = (1, 3) ve = (4, 2) vektrleri veriliyor.

a 3 b = [2, 3]

2 a + b = [10, 1]
A) 14
Dzlemde Vektrler
C)
1

2
D)
3

2
E) 4
121
zml Test
Dzlemde Vektrler

7. 3 a + b = e1 + 2e2 ve
12.

2 a + 6 b = 9e1 + 7e2 olduuna gre,
| a |2 + | b |2 2 a . b nin deeri aadakilerden
|AB| = 4 br
C) 1
D) 5
E) 7
|AC| = 3 br
3
A
8. Aadaki vektrlerden hangisinin taycs

[CB] [CD]
12
hangisine eittir?
B) 4
ABC ve BCD bir gen
[AB] [AC]
A) 5
x + 2y 4 = 0 dorusu ile dik kesiir?
|CD| = 12 br
Yukardaki verilere gre, ( BA + AC ) . ( BC + CD) ileminin sonucu katr?
A) 48
B)
25

13
C) 25
D) 48
E) 169
B) e1 + 2e2
C) 3e2 e1
A) 2e1 + 3e2
D) 2e1 3e2
E) 2e1 + 4e2
13.
B = 3e1 2e2
vektrleri zerinde kurulan paralelkenarn alan
katr?
A) 3
B) 4
C) 6
D) 7
E) 10
11.
D) 45
"
"
a
E) 30
14.
ABC ekenar gen
|EC| = 3|DE| = 3|AD|
30o
C ( AB + DB + BE + BC) . AC
skaler arpm aadakilerden hangisine eittir?
A) 40
B) 30
C) 15
D) 6
|CD| = 4 birim,
Yandaki verilere gre,

B
ekilde, |BC| = 3 birim,
|AC| = 5 br
D
b "
1" 1" 1"
B) 2 a - 3 b - 6 c
2 + 3 + c "
1" " "
2" 1" c
C) - a + b +
D) 2 a + b - c
3
2
2
"
4" 5
"
E) - 3 a + 2 b + c

| c | = 2| b | olduuna gre, a ile c vektrleri arasndaki a ka derecedir?
C) 60
| DE| = | EC| ve | BC| = 3| FC| olduuna gre,

FE vektrnn, a , b , c vektrleri trnden eiti
10. a, b, c vektrleri arasnda a ( b c ), a = 5 b,
B) 90
A)
A)120
ekilde, AD = a,
AB = b,
AC = c dir.
C
F
9. A = 2e1 + e2

olduuna gre, x . y
A) 43
E)0
D) 63
122
m(BAD) = 30,
CB = x ve CD = y
i arpm katr?
B) 23
C) 3
E) 123
zmler
1. [AB] doru parasnn orta noktasna ait konum vektr
4.
C ise
"
C = (2, - 4) = c
Buradan 2 =
Dzlemde Vektrler
m - 2 + 2n n + 1 + m - 3 m
,
dir.
2
2
m - 2 + 2n
n+m-2
ve - 4 =
2
2

a 3b = [2, 3]
2a + b = [10, 1]
7b = [14, 7]
b = [2, 1] ve
a = [4, 0] olur.

a . b = [2, 1].[4, 0] = 2.4 + (1).0 = 8 + 0 = 8
elde edilir.
bulunur.
m + 2n = 6 n = 12
3
bulunur.
n + m = - 6 m = - 18
Cevap : E
Cevap : C
5. 10x + 4y + 8 = 0 dorusunun eimi

- 10 5
= dir.
4
2
m =-
Aranan vektr bu doruya dik olduundan, eimi -
2.
A = x. u + y. v
(3, 6) = x.(1, 3) + y.(4, 2)
(3, 6) = (x, 3x) + (4y, 2y)
2
5 e1 2 e2 = (5, 2) vektrnn eimi - tir.
5
(3, 6) = (x 4y, 3x + 2y)
x - 4y = 3 x = - 3
4
3
- 3x + 2y = 6 y = - 2 dir.
3
O hlde A = 3 u
v olur.
2
olmaldr.
Cevap : D
6. ki vektrn R2 nin taban vektr olmas iin lineer bamsz olmas gerekir.
Cevap : B
4
5
olduu iin taban
[4, 5] ve [8, 10] vektrleri, -
8 10
vektrleri olabilir.
3.
A = 2 e1 6 e2 = (2, 6) ve

C = n e1 e2 = (n, 1) dir.
A = (2, 6) ile B = (m, 3) vektr ayn dorultuda ise
7.
A = (2, 6) ile C = (n, 1) vektr birbirine dik ise
2n + (6) . (1) = 0
2n + 6 = 0 n = 3 olur.
m + n = 1 + (3) = 4 bulunur.
Cevap : D

3a + b = (1, 2)
+ 6b
2a
= (9, 7)
2 -6
m = 3 & m =-1
2
5
Cevap : E

| a |2 + | b |2 2 a . b = ( a b ) . ( a b )
= (2, 1) . (2, 1)
= (2) . (2) + (1) . (1)
= 4 + 1 = 5 bulunur.
123

5a 5b = (10, 5)

a b = (2, 1) olur.
Cevap : D
zmler
Dzlemde Vektrler
11.
8. x + 2y 4 = 0 dorusunun eimi m = - 2 dir.

(AB + DB + BE + BC) . AC = (AC + DE) . AC
Aranan vektrn eimi 2 olmaldr.
4
2e1 + 4e2 = (2, 4) vektrnn eimi m = = 2 dir.
2
DE
AC
Cevap : E
= AC . AC + DE . AC
= | AC|2 + | DE| . | AC| . cos 0
= 52 + 1.5.1 = 30 bulunur.

A = 2 e1 + e2 = (2, 1)

B = 3 e1 2 e1 = (3, 2)
9.
A
1
O
Cevap : B
12.
( BA + AC) . ( BC + CD) =
BC . BD = | BC| . | BD| . cos
12
A(AOBC) = 2.A(AOB)
13
0 0
7
1
A(AOB)= . 2 1 =
2
2
3 -2
5
13
= 25 bulunur.
7
A(AOBC) = 2. = 7
2
= 5.13.
Cevap : C
bulunur.

Cevap : D
13. c = b + BC BC = c b

c = a + DC = a CD CD = a c
1
1
. BC +
. CD
FE = FC + CE =
3
2
1
1
. (c b ) +
. ( a c)
=
3
2
1
1 1 1 1
1
1
c b+
a
c=
a
b
c
=
2
2
2
3
3
3
6

10. a ( b c ) a . ( b c ) = 0

a. b a. c=0

a . b = a . c dir.
a = 5 b a ile b arasndaki a 180 dir.
a ile c vektrleri arasndaki a olmak zere;
"
"
"
"
" "
a. c
a. b
| a | . | b | . cos 180
cos = " " = "
=
"
"
"
| a | . | c | | a | .2 | b |
| a | .2 | b |
cos =
Cevap : B
14.

x . y = | x | . | y | . cos150
B
3
30
150
4
1
= 120 bulunur.
2
= 3 .4 .
C
3
2
= 63 bulunur.
D
Cevap : A
124
Cevap : D
LYS
Analitik
Geometri
UZAYDA VEKTR, DORU VE

DZLEMN ANALTK NCELENMES 5. BLM
Uzayda Koordinat Sistemi
H Uzayda herhangi bir A noktasnn koordinatlar

A(x1, y1, z1) eklindedir.
Uzayda bir O noktasnda birbirine dik olan say dorusunun oluturduu sisteme, uzayda koordinat sistemi denir.
A = ( x1,y1,z1 )
apsis
yOz
dzlemi
xOz
dzlemi
H xOy dzleminde bir nokta (x1, y1, 0),
H xOz dzleminde bir nokta (x1, 0, z1),
H yOz dzleminde bir nokta (0, y1, z1),
kod
ordinat
eklindedir.
xOy
dzlemi
x
rnek
H Ox, Oy, Oz koordinat eksenleridir.
H xOy, xOz, yOz koordinat dzlemleridir.
H O(0, 0, 0) balang noktasdr. (orijindir.)
H Bu koordinat sisteminin oluturduu uzaya analitik
A (2, 4, 3), B (1, 2, 2), C (2, 0, 0)

D(0, 5, 6) noktalarn analitik uzayda gsteriniz.
uzay ad verilir.

H Analitik uzayn her noktasna bir reel say ls,
zm
yani R3 = RxRxR nin bir eleman karlk gelir.

z
D
6
5
z1
3
A
2
B
A = ( x1,y1,z1 )
y1
-2 -1
1
y
4
x1
x
5
A = ( x1, y1, 0)
125
2
C
1
1
Uzayda Vektr, Doru ve Dzlemin Analitik ncelenmesi
ki Nokta Arasndaki Uzaklk
Krenin Analitik ncelenmesi
Uzayda A(x1, y1, z1) ve B(x2, y2, z2) noktalar arasndaki
Uzayda sabit bir noktaya eit uzaklkta bulunan noktalarn
uzaklk
kmesine (geometrik yerine) kre denir.
AB =
Sabit noktaya krenin merkezi, eit uzakla krenin yarap
(x 1 - x 2) 2 + (y 1 - y 2) 2 + (z 1 - z 2) 2 dir.
denir.
P(x, y, z)
M(a,b,c)
rnek
A(2, 1, 3) ve B (1, 4, 0) noktalar arasndaki uzaklk ka
birimdir?
AB =
=
H Merkezi M(a, b, c) ve yarap r olan krenin denklemi;

(x - a) 2 + (y - b) 2 + (z - c) 2 = r 2
zm
AB =
MP = r
(x - a) 2 + (y - b) 2 + (z - c) 2 = r
^2 - (- 1) h2 + (1 - 4) + (3 - 0)
2
3 2 + (- 3) 2 + 3 2 =
olur.
H (x a)2 + (y b)2 + (z c)2
kre denklemi alp dzenlenirse,
9+9+9
x2 + y2 + z2 2ax 2by 2cz + a2 + b2 + c2 r2 = 0
27 = 3 3 birimdir.
elde edilir.
2a = D, 2b = E, 2c = F, a2 + b2 + c2 r2 = G
ile gsterilirse kre denklemi;
x 2 + y 2 + z 2 + Dx + Ey + Fz + G = 0
rnek
A(1, 2, 0) ve B (1, a, 3) noktalar arasndaki uzaklk 7

birim ise ann alabilecei deerleri bulunuz.
7=
^1 - (- 1) h2 + (- 2 - a) + (0 - 3)
2
2 2 + (- 2 - a) 2 + (- 3) 2
2
7 = 4 + (- 2 - a) + 9
49 = 13 + (2 a)2
(2 a)2 = 36
2 a = 6
a = 8
2 a = 6
ve
a=4
H x2 + y2 + z2 + Dx + Ey + Fz + G = 0
denkleminde

Krenin merkezi : M c -
Krenin yarap : r =
= D2 + E2 + F2 4G olmak zere;
zm
AB =
olur.
D E Fm
,- ,2 2 2
D 2 + E 2 + F 2 - 4G
2
a) > 0 ise denklem kre belirtir.
b) = 0 ise denklem nokta belirtir.
c) < 0 ise denklem reel kre belirtmez. (bo kmedir.)
H Merkezi orijin olan kreye merkezil kre denir ve

denklemi x2 + y2 + z2 = r2 dir.
olur.
126
H Merkezil birim kre; x2 + y2 + z2 = 1 dir.
rnek
rnek
Merkezi M(3, 2, 5) ve yarap r = 2 olan krenin denklemi;
x2 y2 z2 + 2x 6y + 8z 10 = 0
denklemi ile verilen krenin merkezinin koordinatlar ve
(x + 3)2 + (y 2)2 + (z 5)2 = 4 tr.
yarap nedir?
zm
rnek
Merkezi M(1, 2, 4) olan ve P(0, 1, 1) noktasndan geen
krenin denklemini bulunuz.
zm

x2 y2 z2 + 2x 6y + 8z 10 = 0
x2 + y2 + z2 2x + 6y 8z + 10 = 0 dr.
D = 2,
Merkezinin koordinatlar;
D
E
F
-2
6 -8 m
Mc - , - , - m = Mc - , - , 2
2
2
2
2 2
= (1, 3, 4) olur.
Krenin yarap;
P(0, 1, 1) noktas krenin zerinde olduundan krenin
r=
yarap
2
r = MP = (1 - 0) + (- 2 + 1) + (4 - 1)
= 11 br olur.
Aranan kre denklemi:
(x 1)2 + (y + 2)2 + (z 4)2 = 11 bulunur.
=
r=
E = 6,
F = 8, G = 10 olur.
D 2 + E 2 + F 2 - 4G
2
(- 2) 2 + 6 2 + (- 8) 2 - 4 . 10
2
4 + 36 + 64 - 40 8
= = 4 br bulunur.
2
2
UZAYDA VEKTRLER
Dzlemde verilen vektr tanmna paralel olarak, uzayda
vektr tanm sral l ile gsterilebilir.
Analitik uzayda balang noktas orijin ve bitim noktas
rnek
P(a, b, c) olan
OP vektrne yer (konum) vektr denir.

H OP = P = (a, b, c) dir.
a, b, c saylar OP yer vektrnn bileenleridir.
x2 + y2 + z2 4x + 2y z + k = 0
denklemi bir kre belirtiyorsa, knn alabilecei deerler
kmesini bulunuz.
B(x2, y2, z2) olan AB vektrnn yer vektr
zm

x2 + y2 + z2 + Dx + Ey + Fz + G = 0
denklemi kre belirtiyorsa,

D2
= (4)2 + 22 + (1)2 4 . k > 0
16 + 4 + 1 4k > 0 21 > 4 k
& k<
E2
H Balang noktas A (x1, y1, z1) ve bitim noktas
F2

AB = B A = (x2 x1, y2 y1 , z2 z1) dir.
y , z 1)
A (x 1, 1
4G > 0 olmaldr.
B ( x2 , y2 , z2 )
P (a, b, c,)
21
bulunur.
4
127
1.
Vektrn Uzunluu (Normu)
H P = (a, b, c) || P || =
H A (x1, y1, z1) ve B (x2, y2, z2) noktalar iin
" |=
| AB

rnek
a2 + b2 + c2
A = (2, 1, 0) vektr ile ayn ynl birim vektr bulunuz.
^x 2 - x 1h2 + ^y 2 - y 1h2 + ^z 2 - z 1h2
zm
rnek
"
"
4.

AB = B A = (4 (2), 5 1, 7 4)

AB = (6, 4, 3) olur.
62 + 42 + 32 =
| AB | =
birim bulunur.
36 + 16 + 9 =
"
|| A | |
1
2 1
, 0 n dr.
.( 2, 1, 0) = d
,
5 5
5
ki Vektrn Eitlii, Toplam, Fark ve Bir Reel Say

ile arpm
A = (x1, y1, z1) ve B = (x2, y2, z2) vektrleri verilsin.
61

a) A = B x1 = x2 , y1 = y2 , z1 = z2

b) A + B = (x1 + x2 , y1 + y2 , z1 + z2)
Birim Vektr

c) A B = (x1 x2 , y1 y2 , z1 z2)
Uzayda uzunluu 1 birim olan vektrdr.
d) k . A = (kx1, ky1, kz1)
rnek
" d 1 2 n
A= - ,
, k vektr birim vektr olduuna gre, k
2 2
katr?
rnek
u = (x 1, 2y + 4, z + 5) ve
zm

"
Ae =
zm
2.
( 2) 2 + 1 2 + 0 2 = 5 birimdir.
|| A | | =
Uzayda A (2, 1, 4) ve B (4, 5, 7) noktalar veriliyor.
AB vektrn ve uzunluunu bulunuz.
"
v = (6 z, 2, x+1) vektrleri veriliyor.

2
2
c - 1 m + d 2 n + k2 = 1
2
2
||A ||

u = v ise x, y, z saylarn bulunuz.
1 2
1
1
2
2
+ +k = 1 & k =
& k =!
4 4
4
2
3.

zm
Bir Vektrle Ayn Ynl Birim Vektr

A = (x1, y1, z1) olmak zere
A ile ayn ynl birim vektr
Ae =
|| A | |
x1
y1
z1
=e $ , $ , $ o
|| A | | || A | | || A | |
128

u = v (x 1, 2y + 4, z + 5) = (6 z, 2, x + 1)
11
x-1 = 6-z
x+z = 7
x=
2
& 2y + 4 = - 2 4 & y = - 3 4 & y = - 3
3
z+5 = x+1
x-z = 4
z=
2
bulunur.
rnek
A = (0, 3, 4) ve B = (1, 2, 3) vektrleri veriliyor.
2 A B ve A + 3 B vektrlerini bulunuz.
zm

2A B = 2 . (0, 3, 4) (1, 2, 3)
6.
Vektrlerin Lineer Birleimi
k1, k2, k3, ..., kn R ve

V1, V2, V3, ..., Vn R3 olmak zere;
V = k1 . V1 + k2V2 + k3V3 + ... + knVn
vektrne V1, V2, ... Vn vektrlerinin
lineer birleimi denir.
7.
Standart Birim Vektrler
= (0, 6, 8) (1, 2, 3)
= (0 1, 6 (2), 8 3) = (1, 4, 5) dr.
A + 3 B = (0, 3, 4) + 3(1, 2, 3)
= (0, 3, 4) + (3, 6, 9)
R3 vektr uzaynda, zerinde bulunduu eksen ile pozitif
= (0 + 3, 3 6, 4 + 9) = (3, 9, 13)
ynl olan birim vektrne standart birim vektrler denir.
bulunur.
5.
e3 = ( 0,0,1 )
ki Vektr Paralellii
e2 = ( 0,1,0 )
A = (x1, y1, z1) ve B = (x2, y2, z2) vektrleri verilsin.

y
x
z
A // B ise, x 1 = y 1 = z 1
2
2
2
dir.

e1 = i = (1, 0, 0)
y
e1 = ( 1,0,0 )

e2 = j = (0, 1, 0)

e3 = k = (0, 0, 1)
Not
rnek
A = (2, a + 3, b 6) ve B = (2, 4, 5)
R3 teki her vektr standart birim vektrlerin lineer birleimi

olarak yazlabilir.
vektrleri veriliyor.
A = (x, y, z) = x . e1 + y . e2 + z . e3

A // B ise a + b katr?
= x . (1, 0, 0) + y . (0, 1, 0) + z . (0, 0, 1)
zm

-2 a + 3 b - 6
A // B
=
=
-5
2
4
- 1 =
a + 3 = 4 ve b 6 = 5 olur.
a+3
b-6
ve
=-1
-5
4
a = 7
rnek
A = 2e1 5e2 + 3e3 vektrnn sral l eklinde yazl
b = 11
A = (2, 5, 3) tr.
O halde a + b = 7 + 11 = 4 bulunur.
129
rnek
rnek

A = e1 4e2 ve B = 2e1 e2 + e3 vektrleri veriliyor.

A + 2 B vektrn bulunuz.
u = (0, 2, 3) ve v = (2, 1, a) vektrleri veriliyor.

u . v = 10 olduuna gre, a katr?
zm
zm
A = e1 4e2 = (1, 4, 0)

u . v = 0 . 2 + (2) . 1 + 3 . a = 10

B = 2e1 e2 + e3 = (2, 1, 1) olur.
0 2 + 3a = 10

A + 2 B = (1, 4, 0) + 2(2, 1, 1)
3a = 12 a = 4 bulunur.
= (1, 4, 0) + (4, 2, 2) = (3, 2, 2) bulunur.
rnek
rnek
|| a || = 2, || b || = 3 ve a ile b vektrleri arasndaki a 120

ise a . b ve ( a 2 b ) . ( a + b ) i arpmlarn bulunuz.
AC = 5e1 + 4e2 7e3 ve
BC = 3e1 e2 + 2e3 vektrleri veriliyor.
zm
AB vektrnn bileenlerini bulunuz.
a . b = || a || . || b || . cos
zm

AC = 5e1 + 4e2 7e3 = (5, 4, 7) ve
BC = 3e1 e2 + 2e3 = (3, 1, 2) olur.
AB = AC + CB = AC BC
= (5, 4, 7) (3, 1, 2)
= (5 3, 4 (1), 7 2)
= (2, 5, 9) bulunur.
= 2 . 3 . cos 120 = 2 . 3 .
= 3 bulunur.

(a 2b ) . (a + b ) = a . a + a . b 2 a . b 2 b . b

= || a ||2 a b 2|| b ||2

= 22 (3) 2 . 32
= 4 + 3 18 = 11 bulunur.
9.
8.
Vektrlerde (Skaler) arpm lemi
vektrlerinin i arpm:
$ $
A . B
cos = $
$
|| A | | . | | B | |
a) Bileenlerini kullanarak

< A, B > = A . B = x1x2 + y1y2 + z1z2
eklinde iki trl hesaplanabilir.
dir.

H Eer A B ise, = 90 cos90 = 0

olduundan A . B = 0 dr.
b) Norm ve aralarndaki ay kullanarak
< A, B > = A . B = ||A || . ||B || . cos
ki Vektr Arasndaki A
Uzayda A = (x1, y1, z1) ve B = (x2, y2, z2) vektrleri arasn
daki a ise, A . B = || A|| . || B || . cos
Uzayda A = (x1, y1, z1) ve B = (x2, y2, z2)
-1
2
Yani iki vektrn dik olmas iin;
"
"
" "
A= B & A.B = 0

130
rnek
$
v =
b)
cos =
|| u | |
A = (a, 2, a2) ve B = (1, 2, 4) vektrleri birbirine dik
zm

A B A . B = 0 olur.

A . B = (a, 2, a 2) . (1, 2, 4)
c)
= a + 4 + 4a 8 = 0
4
3a = 4 a =
bulunur.
3
|| B | |
$ $
olduuna gre, a nn deeri katr?
$
1
$ . B (B ile ayn ynl birim vektr)
a)
A . B
|| u | |
ve cos = $
|| A | |
|| "
A ||.|| B ||
$ $
$
A . B
$ = $ $
|| A | |
|| A | | . | | B | |
& || u ||=
$ $
A . B
$
|| B | |
$ $
$
1
$
$ $ A . B
u = || u ||. v = $ .e $ . B o
|| B | |
|| B | |
$ $
$
u = A$. B2 . B dir.
|| B | |
rnek
A = (0, 2, 2) ve B = (1, 4, 1) vektrleri arasndaki a

ka derecedir?
rnek
zm

A = (3, 4, 5) vektrnn B = (0, 2, 1) vektr zerin-
A ile B arasndaki a olsun.
deki dik izdm vektrn ve bu vektrn uzunluunu

bulunuz.
$ $
A . B
cos = $ $
| A |.| B |
(0, 2, - 2) . (1, 4, 1)
=
0 2 + 2 2 + (- 2) 2 . 1 2 + 4 2 + 1 2
0.1 + 2.4 + (- 2) .1
0+8-2
=
0 + 4 + 4 . 1 + 16 + 1
8 . 18
cos =
cos =
6
1
=
12 2
&
zm
= 60 bulunur.
Aranan dik izdm vektr u olsun.
$ $
A . B $ (3, - 4, 5) . (0, - 2, 1) .
$
(0, - 2, 1)
u= $ 2 . B=
2
2
2
|| B | |
10. Dik izdm vektr
3 . 0 + (- 4) . (- 2) + 5 . 1
. (0, - 2, 1)
2
^ 0 + 4 + 1h
0+8+5
13
=
. (0, - 2, 1) =
. (0, - 2, 1)
5
5
=
A = (x1, y1, z1)
= c 0,

a 0 + (- 2) + 1 k
Bu vektrn uzunluu
|| u | | =
B = (x2, y2, z2)
A vektrnn B vektr zerindeki dik izdm vektr u

vektr olsun.
131
- 26 13 m
,
bulunur.
5 5
02 + c
- 26 m2 c 13 m2
+
5
5
676 169
+
=
25
25
birim bulunur.
845
=
25
13
169
=
5
5
rnek
UZAYDA DORU DENKLEM

1.
Bir Noktas Bilinen ve Verilen Bir Vektre
x+1 y-4
= z - 2 denklemi ile verilen dorunun do=
5
2
Paralel Olan Dorunun Denklemi
rultman vektrn bulunuz.
A (x1, y1, z1) noktasndan geen ve v = (a, b, c) vektrne
zm
paralel olan doru zerinde herhangi bir nokta P (x, y, z) ise;
P(x, y, z)
v=(a, b, c)
x+1 y-4 z-2

=
=
denkleminin dorultman vektr
5
2
1
v = (2, 5, 1) dir.
A(x1, y1, z1)
rnek
AP = (x x1, y y1, z z1) dir.

AP // V olduundan
x - x1 y - y1 z - z1
a = b = c
x+2 1-y
=
, z = 4 denklemi ile verilen dorunun do4
3
bulunur.
Bu denklem, dorunun kartezyen denklemidir.
Burada v = (a, b, c) vektrne dorunun dorultman ve a, b,
zm
c saylarna dorultman parametreleri denir.
Doru denklemini dzenlersek
x - x1 y - y1 z - z1
a = b = c = k eitliinden
x = x 1 + ak _b
y = y 1 + bk ` dorunun parametrik denklemi

b
z = z 1 + ck elde edilir.

a
x+2 y-1 z-4

=
=
-3
4
0
O halde dorultman vektr, v = (4, 3, 0) dr.
H Eer a, b, c bileenlerinden biri ya da ikisi sfr ise,

y - y1 z - z1
a = 0 x = x1,
= c =k
b
z-z
a = 0 ve b = 0 x = x1, y = y1, c 1 = k

rnek
x + 5 2y - 4 1 - 2z
=
=
denklemi ile verilen dorunun do-3
2
3
doru denklemleri elde edilir.
rnek
A (2, 1, 4) noktasndan geen ve v = (3, 2, 3) vektrne
zm
paralel olan dorunun denklemini bulunuz.
zm

A noktasndan geen ve v vektrne paralel olan

dorunun denklemi
c 1m
x + 5 2 (y - 2) - 2 z - 2
=
=
2
3
-3
1
x+5 y-2 z- 2
elde edilir.
&
=
=
2
3
3
2
2
3 3
"
O hlde dorultman vektr, v = c 2, , m dir.
2 2
x - x1 y - y1 z - z1
a = b = c
&
x+2 y-1 z-4

bulunur.
=
=
3
-2
3
132
2.
ki Noktas Bilinen Dorunun Denklemi
zm
A(x1, y1, z1) ve B(x2, y2, z2) noktalarndan geen dorunun

denklemi
y - y1
x - x1
z - z1
x2 - x1 = y2 - y1 = z2 - z1
dir.
d1 :
y
z+1
x+4
"
=m=
& v 1 = (2, m, n - 1)
n-1
2
d2 :
x-3 y z+5 "

= =
& v 2 = (- 4, 6, 2n) olur.
-4
6
2n
2
m n-1
" "
=
=
d 1 // d 2 & v 1 = v 2 &
-4 6
2n
rnek
denklemini bulunuz.
zm
A ve B noktalarndan geen doru denklemi:
y - y1
x - x1
z - z1
x2 - x1 = y2 - y1 = z2 - z1
&
x+3 y-2 z-6

bulunur.
=
=
&
4
1
-1
Burada, dorultman vektr v = (4, 1, 1) dir.
3.
ki Dorunun Paralellii
m = 3
8n = 4
1
olur.
2
1
O halde m 2n = 3 2 .
= 4 bulunur.
2
4.
ki Dorunun diklii
n=
d1 :
x - x1 y - y1 z - z1
a1 = b1 = c1 ve
d2 :
x - x2 y - y2 z - z2
a2 = b2 = c2
rnek
Parametrik denklemleri;
x = 2-k
x =-1 + k
y = 3k 4 ve y = 2 + 3k 4
z = 4+k
z = 4 - ak
y - y2 z - z2
x-x
= c
d2 : a 2 =
b2
2
2
olan dorularn birbirine dik durumlu olmas iin, a ka

olmaldr?
dorularnn birbirine paralel olmas demek, dorultman vektrlerinin paralel olmas demektir.
zm
d1 dorusunun dorultman vektr v1 = (a1, b1, c1) ve d2 do

rusunun dorultman vektr v2 = (a2, b2, c2) olduuna gre,
olur.
rnek
y
x+4
z+1
d1 :
=m=
2
n-1
d2 :
4n = 4n + 4
dik olmas gerekir.
v1 = (a1, b1, c1) ve v2 = (a2, b2, c2) olduuna gre,

v1 v2 v1 . v2 = 0 a 1 . a 2 + b 1 . b 2 + c 1 . c 2 = 0
y - y1 z - z1
x-x
d1 : a 1 =
= c
ve
b1
1
1
a1 b1 c1

v1 // v2 a 2 = b = c 2
2
ve
dorularnn birbirine dik olmas iin dorultman vektrlerinin
x - (- 3) y - 2 z - 6
=
=
1 - (- 3) 3 - 2 5 - 6
12 = 4m
A (3, 2, 6) ve B (1, 3, 5) noktalarndan geen dorunun
Dorularn kartezyen denklemi;

d1 :
x-2 y z-4
= =
-1
3
1
d2 :
x+1 y-2 z-4

=
= - a olur.
3
1
Dorularn dorultman vektrleri
v1 = (1, 3, 1) ve v2 = (1, 3, a) dr.

d1 d2 v1 v2 v1 . v2 = 0
x-3 y z+5
= =
6
2n
-4
dorular paralel olduuna gre, m 2n deeri katr?
olduuna gre,

v1 . v1 = 1 . 1 + 3 . 3 + 1 . (a) = 0
133
1 + 9 a = 0 a = 8 bulunur.
5.
ki Doru Arasndaki A
rnek
ki doru arasndaki a, dorultman vektrleri arasndaki
x-7 y-2 z-3

=
=
2
-1
2
y-3 z-4
d 2 : x = 2,
= a
1
d1 :
adr.
y - y1 z - z1
x-x
d1 : a 1 =
= c
ve
b1
1
1
dorularnn arasndaki a 120 olduuna gre, a nn
y - y2 z - z2
x-x
= c
d2 : a 2 =
b2
2
2
alabilecei deerler toplam katr?
zm
dorularn arasndaki a olsun. Bu dorularn dorultman
vektrleri v1 = (a1, b1, c1) ve v2 = (a2, b2, c2)
v"1 . v"2
cos 120 =
$
$
v1 . v2
olduundan cos = $
$ dir.
|| v | | . | | v | |
"
"
|| v 1 | | . | | v 2 | |
2 . 0 + (- 1) . 1 + 2a
&
-1
=
2
2 + (- 1) + 2 . 0 + 1 + a
&
-1
=
2
9 . 1 + a2
&
-1
- 1 + 2a
=
& -3.
2
2
3 1+a
rnek
- 1 + 2a
2
1 + a = - 2 + 4a
d1 :
x-2 y+1 z-3

=
=
1
-1
2 2
d2 :
x+5 y+4 z-1

=
=
-2
2
2
a1 + a2 =
6.
Bir Noktann Bir Doruya Olan Uzakl
dorular arasndaki a ka derecedir?
9 + 9a2 = 4 16a + 16a2

7a2 16a 5 = 0
16
bulunur.
7
Uzayda bir P(x0, y0, z0) noktas ile

y - y1 z - z1
x-x
d: a 1 =
= c dorusu verilsin.
b
zm
_
x-2 y+1 z-3 b
=
=
-1 b
1
2 2
`
x+5 y+4 z-1 b
d2 :
=
=
-2
2 b
2
a
P(x0, y0, z0)
d1 :

dorularnn dorultman vektrleri
v1 = (22, 1, 1) ve v2 = (2, 2, 2) olur.
ki doru arasndaki a olsun.

cos =
A(x1, y1, z1)
olduundan cos =
| v" | . | v" |
1
2 2 . 2 + 1. (-2) + (-1) . 2
cos =

Buradan sin =
2
2
2
(2 2 ) + 1 + (-1) .
x-x1 y-y1 z-z 1

=
=
c
a
b
d dorusu zerinde herhangi bir nokta A(x1, y1, z1) ve
AP ile d dorusu arasndaki a olsun.

H d dorusunun dorultman v = (a, b, c)
v" . v"
1
d:
"$
" $ dir.
| AP | . | v |
AP. v
1 - cos 2 bants yardmyla
sin hesaplanr.
2
( 2 ) + (-2 ) 2+ 2 2
4-2-2
0
=
=0
8 + 1 + 1 . 2 + 4 + 4 10
H sin =
"
| AP |
(AHP dik geni)
"
O halde h = | AP | . sin elde edilir.
cos = 0 = 90 bulunur.
134
rnek
UZAYDA DZLEM DENKLEM
P(2, 1, 3) noktasnn
1.
x+1 y-4 z-3

=
=
dorusuna olan
-2
2
1
Bir Noktas bilinen ve Verilen Bir Vektre Dik Olan

Dzlemin Denklemi
uzakln bulunuz.
N = ( a, b, c )
zm

P ( x, y, z )
x+1 y-4 z-3

=
=
doru denkleminin dorultman
-2
2
1
vektr v = (2, 2, 1) ve zerindeki her hangi bir nokta
A(1, 4, 3) tr.
A ( x 1 , y1 , z1 )
A(x1, y1, z1) noktasndan geen ve N = (a, b, c) vektrne dik

olan dzlem zerinde P(x, y, z) noktasn alalm.

AP = P A = (x x1, y y1, z z1) dir.

N AP olacandan N . AP = 0 olmaldr.

N . AP = (a, b, c) . (x x1, y y1, z z1) = 0 dan

AP = P A = (2 (1), 1 4, 3 3)

E dzleminin denklemi:
= (1, 3, 0)
cos =
=
a (x - x 1) + b (y - y 1) + c (z - z 1) = 0 olur.
" $
AP . v
"
$
| AP | . | v |
Bu denklem dzenlenirse,
(- 1, - 3, 0) . (2, - 2, 1)
(- 1) 2 + (- 3) 2 + 0 2 .
cos =
ax + by + cz - ax 1 - by 1 - cz 1 = 0
1 4444 2 4444 3
2 2 + (- 2) 2 + 1 2
-2 + 6 + 0
4
=
10 . 9
3 10
E : ax + by + cz + d = 0 dzlem denklemi elde edilir.

H Burada N = (a, b, c) vektrne dzlemin normali

denir.
Bu durumda
sin =
sin =
2
1 - cos =
1 -d
2
4
n =
3 10
1-
16
90
rnek
74
olur.
3 10
x + 4y 5z + 2 = 0 dzleminin normali nedir?
zm

P noktasnn d dorusuna olan uzakl
h = | AP| . sin = 10 .
74
=
3 10
74
bulunur.
3
135
E : ax + by + cz + d = 0 dzleminin normali
N = (a, b, c) dir. yleyse x + 4y 5z + 2 = 0 dzleminin
normali N = (1, 4, 5) olur.
2.
rnek
A(2, 1, 4) noktasndan geen N = (1, 5, 3) vektrne dik
olan dzlemin denklemi nedir?
zm

A(x1, y1, z1) noktasndan geen ve N = (a, b, c) vek-
Noktas Bilinen Dzlem Denklemi
A(x1, y1, z1) , B(x2, y2, z2) ve C(x3, y3, z3)

noktalarndan geen dzlemin denklemi:
x - x1
x2 - x1
x3 - x1
trne dik olan dzlemin denklemi,

a(x x1) + b(y y1) + c(z z1) = 0 olduundan;
1 . (x (2)) + 5(y 1) 3(z 4) = 0
x + 2 + 5y 5 3z + 12 = 0
x + 5y 3z + 9 = 0 bulunur.
y - y1
y2 - y1
y3 - y1
z - z1
z 2 - z 1 = 0 dr.
z3 - z1
rnek
A(1, 0, 2) , B(0, 1, 2),
C(3, 5, 4) noktalarndan geen
dzlemin denklemini bulunuz.
zm
rnek
Dzlemin denklemi;
A(0, 6, 4) noktasndan geen ve

x-3 y-4 z-3
=
=
dorusuna dik olan dzlemin denkle5
-1
2
x+1
y-0
0+1
1-0
-3 + 1 5 - 0
mini bulunuz.
&
zm
x-3 y-4 z-3
=
=
dorusunun dorultman vektr,
5
-1
2
v = (5, 2, 1) dr.
Bu doru dzleme dik ise, dorultman vektr de dzleme
diktir. O zaman v = (5, 2, 1) vektr, dzlemin normalidir.
A(0, 6, 4) noktasndan geen ve v = (5, 2, 1) vektrne dik

olan dzlemin denklemi;

5 . (x 0) + 2(y (6)) 1 (z 4) = 0
5x + 2y + 12 z + 4 = 0
5x + 2y z + 16 = 0 bulunur.
x+1
1
-2
x+1
1
1
5
y
1
z-2
-2-2 = 0
4-2
z-2
-4 = 0
2
z-2
-4
(2x + 2 + 5z 10 + 8y) (2z + 4 20x 20 + 2y) = 0

22x + 6y + 7z + 8 = 0 bulunur.
3.
ki Dzlemin Paralellii
N1
N1 = ( a 1, b 1, c 1 )
rnek
A = (5, 2, 3) vektr E : x + 2y mz + 4 = 0
E2
N2
dzlemine paralel olduuna gre, m katr?
zm

A vektr E dzlemine paralel ise A vektr dzlemin
N2 = ( a 2 , b 2 , c 2 )
E1
normaline diktir.

E : x + 2y mz + 4 = 0 dzleminin normali
N = (1, 2, m) dir.

A N A . N = 0 olmaldr.

A . N = (5, 2, 3) . (1, 2, m) = 0
5 4 3m = 0
E1 : a1x + b1y + c1z + d1 = 0

E2 : a2x + b2y + c2z + d2 = 0 dzlemlerinin paralel olmas iin
normal vektrlerinin paralel olmas gerekir. O hlde

a1 b1 c1
E1 // E2 N1 // N2 a 2 = b = c 2 dr.
2
m = - 3 bulunur.
136
4.
rnek
ki Dzlemin Diklii
N1
2x ay + 3z + 4 = 0 dzlemi,
bx + 4y 6z + 10 = 0 dzlemine paralel ise,
N2
a + b katr?
zm

2x ay + 3z + 4 = 0 dzleminin normali
N1 = (2, a, 3)
bx + 4y 6z + 10 = 0 dzleminin normali
N2 = (b, 4, 6) dr.

E1 // E2 N1 // N1
E1
E2
E1 : a1x + b1y + c1z + d1 = 0
2
3
-a
=
=
4
-6
-b
a = 2 ve b = 4 bulunur.
a + b = 2 + 4 = 6 dr.
E2 : a1x + b2y + c2z + d2 = 0

dzlemleri birbirine dik ise, bu dzlemlerin normal vektrleri
de birbirine dik olmaldr.
rnek
N1 = (a1, b1, c1) ve N2 = (a2, b2, c2) olmak zere
A(1, 2, 2) noktasndan geen ve 5x + y 4z + 2 = 0 dzlemine paralel olan dzlemin denklemini bulunuz.

N1 N2
E1 E2

N1 . N2 = 0
a 1 .a 2 + b 1 .b 2 + c 1 .c 2 = 0 olur.
zm

5x + y 4z + 2 = 0 dzlemine paralel olan dzlemin
rnek
denklemi 5x + y 4z + d = 0 eklindedir.

A(1, 2, 2) noktas bu dzlemin zerinde olduuna gre,
E1 : 3x 2y + az + 4 = 0
dzlem denklemini salar.
E2 : x + 3y + 2z 1 = 0
5 . (1) + 2 4 . 2 + d = 0
5 + 2 8 + d = 0 d = 11 bulunur.
Aranlan denklem
5x + y 4z + 11 = 0 olur.
dzlemleri birbirine dik olduuna gre, a katr?
zm
E1 dzleminin normali N1 = (3, 2, a) ve
E2 dzleminin normali N2 = (1, 3, 2) dir.

E1 E2 N1 N2 N1 . N2 = 0 olduundan
E1 : a1x + b1y + c1z + d1 = 0

E2 : a2x + b2y + c2z + d2 = 0
dzlemlerinin akk olmas iin,

a1 b1 c1 d1
a2 = b2 = c2 = d2
olmas gerekir.
137

N1 . N2 = (3, 2, a) . (1, 3, 2) = 0
= 3 . (1) + (2) . 3 + a . 2 = 0
3 6 + 2a = 0 a =
9
bulunur.
2
5.
ki Dzlem Arasndaki A
d
ki dzlem arasndaki a olsun.
cos =
=-
18
E1
cos = -
0-
E2
18
=-
" "
N1 . N2
" "
| N1 | . | N2 |
( 2 , 2 , 2) . (1, 1, 0)
2
2 .1 + 2 .1 + 2.0
2+2+4. 1+1+0
2 + 2 +0
2 2
2
==4
2
2 2. 2
= 135 bulunur.
N1
N2
2 + 2 + 2 . 12 + 12 + 02
E1 ve E2 dzlemlerinin arakesit dorusu d olmak zere,

d dorusu zerinde bir A noktasndan, d dorusuna dik
Dzlem Demeti
olan AB ve AC dorularnn oluturduu a ise (ekli

inceleyiniz), bu asna iki dzlem arasndaki a veya
iki dzlemin lek as denir.
lek as olan E1 ve E2 dzlemlerinin normal vektrleri
N1 ve N2 arasnda kalan a 180 dr.
cos(180 ) =
" "
N1 . N2
" "
| N1 | . | N2 |
" "
cos = cos = -
N1 . N2
"
"
| N1 | . | N2 |
ki dzlemin arakesitinden geen btn dzlemlere, uzayda

dzlem demeti denir.
rnek
E1 : a1x + b1y + c1z + d1 = 0
2x + 2y + 2z 4 = 0 dzlemi ile x + y 1 = 0
E2 : a2x + b2y + c2z + d2 = 0
dzlemi arasndaki a ka derecedir?
dzlemlerinin arakesitinden geen dzlem demetinin denklemi
zm

2x + 2y + 2z 4 = 0 dzleminin normali
N1 = (2, 2, 2) ve x + y 1 = 0 dzleminin
normali N2 = (1, 1, 0) dr.
E1 + k . E2 = 0
a1x + b1y + c1z + d1 + k(a2x + b2y + c2z + d2) = 0

olur.
138
rnek
dzlemin normali ile dorunun dorultman vektr
2x 4y + 8z 10 = 0 ve x 3y z + 5 = 0 dzlemlerinin arake-
birbirine dik olmaldr.
sit dorusundan ve orijinden geen dzlemin denklemini

bulunuz.
zm

N V < N , V > 0 dr.
2 . (3 k) + 1 . (4k 1) 3(1 2k) = 0
6 2k + 4k 1 3 + 6k = 0
2x 4y + 8z 10 = 0 ve x 3y z + 5 = 0
dzlemlerinin arakesitinden geen dzlemlerin denklemleri
2 = 8k
(2x 4y + 8z 10) + k (x 3y z + 5) = 0 dr.

Aradmz dzlem, orijinden getiine gre (0, 0, 0) noktasnn
koordinatlar bu denklemi salayacandan,
(2 . 0 4 . 0 + 8 . 0 10) + k (0 3 . 0 0 + 5) = 0
10 + 5k = 0
stenen dzlem ile doru birbirine paralel olduundan,
k = 2 olur.
Bu deer denklemde yerine yazlrsa, istenen dzlemin

denklemi,
(2x 4y + 8z 10) + 2(x 3y z + 5) = 0
k=
1
bulunur.
4
Bu deer denklemde yerine yazlrsa,
1
(3x y + z 2) + c - m . (x + 4y 2z + 4) = 0
4
3x y + z 2 +
13
3
x 2y + z 3 = 0
4
2
13x 8y + 6z 12 = 0 bulunur.
6.
Bir Doru le Bir Dzlem Arasndaki A
1
1
xy+ z1=0
4
2
2x 4y + 8z 10 + 2x 6y 2z + 10 = 0
4x 10y + 6z = 0 bulunur.
rnek
N = ( a, b, c )
x + 4y 2z + 4 = 0 ve 3x y + z 2 = 0
v = ( a, b, c )
dzlemlerinin ara kesitinden geen ve

90-
x-1
z
= y-1 =
dorusuna paralel olan dzlemin denk2
-3
lemini bulunuz.
zm
d dorusu ile E dzlemi arasndaki a ise, dorunun do-
x + 4y 2z + 4 = 0 ve 3x y + z 2 = 0
dzlemlerinin ara kesitinden geen dzlemlerin denklemleri,
rultman vektr ile dzlemin normali arasndaki a 90
(3x y + z 2) + k (x + 4y 2z + 4) = 0
olur.
(3 k)x + (4k 1)y + (1 2k)z + 4k 2 = 0 olur.

cos(90 ) =
Bu dzlemin normali N = (3 k, 4k 1, 1 2k) dr.

x-1
z
dorusunun dorultman vektr
= y-1 =
2
-3
v = (2, 1, 3) tr.
" "
N. v
" "
| N |.| v |
$ $
&
139
N. v
sin = $ $
| N |.| v |
olur.
8.
rnek
x-4 y-3
z
=
=
dorusu ile 4x y 3z + 2 = 0 dzlemi
-2
2
1
arasndaki ann kosinsn bulunuz.
Bir Doru le Bir Dzlemin Paralellii
y - y1 z - z1
x-x
dorusu
d: a 1 =
= c
b1
1
1
E : ax + by + cz + d = 0 dzlemine paralel ise dorunun dorultman vektr ile dzlemin normali dik olmaldr.

d E v N v . N = 0 dr.
zm
x-4 y-3
z
=
=
-2
2
1
V = (2, 1, 2) ve 4x y 3z + 2 = 0 dzleminin normali
Yani a1.a + b1.b + c1.c = 0 olur.
N = (4, 1, 3) tr.
sin =
"
"
v .N
"
"
| v |.| N |
x-3 y+2 z-5

=
=
dorusu
2
4
3
(2, 1, - 2). (4, - 1, - 3)
2 2 + 1 2 + (- 2) 2 . 4 2 + (- 1) 2 + (- 3) 2
8-1+6
13
=
=
9 . 26 3. 26
sin =
O halde
7.
rnek
cos =
10
6
5x 2y + kz 2 = 0 dzlemine paralel olduuna gre, k y
26
bulunur.
6
bulunuz.
zm
olur.

Bir Dorunun Bir Dzleme Diklii
Dorunun dorultman vektr v = (2, 4, 3) ve dzlemin
normali N = (5, 2, k) dr.
y - y1 z - z1
x-x
dorusu
d: a 1 =
= c
b1
1
1
E : ax + by + cz + d = 0 dzlemine dik ise dorunun dorultman
vektr ile dzlemin normali paralel olmaldr.

a
b
c
=
E d N // v a =
b 1 c 1 dir.
1
Doru, dzleme paralel olduundan

v N v . N = 0 2 . 5 + 4 . (2) + 3 . k = 0
10 8 + 3k = 0 k =
-2
bulunur.
3
rnek
x+2 y-3 z
=
=
dorusu 2x 6y + 10z 2 = 0 dzlemine
t
4
k
dik olduuna gre, k + t yi bulunuz.
zm

Dorultman vektr v = (k, t, 4) ve dzlemin normali
N = (2, 6, 10) dr.

Doru dzleme dik ise N // v dir.

k
t
4
N // v =
=
olur.
2 - 6 10
Buradan k =
k + t =-
9.
Bir Doru le Bir Dzlemin Ortak Noktas
y - y1 z - z1
x-x
dorusu ile
d: a 1 =
= c
b1
1
1
E : ax + by + cz + d = 0 dzlemi paralel deil ise en az bir
ortak noktalar vardr.
8
- 24
bulunur.
ve t =
10
10
x - x1 y - y1 z - z1
a1 = b1 = c1 4
ax + by + cz + d = 0
16 - 8
=
dir.
5
10
140
sisteminin zm ortak
noktay verir.
rnek
rnek
A(6, 4, 2) noktasnn x 3y + 2z = 0 dzlemine olan
x+1 y-1 z+3

=
=
dorusu ile
-2
1
2
uzakln bulunuz.
3x y + 2z + 1 = 0 dzleminin ortak noktasn bulunuz.
zm
zm
h=
x+1 y-1 z+3

=
=
= k olsun.
-2
1
2
x = - 2k - 1
Buradan y = k + 1 4 olur.
z = 2k - 3
Bu deerleri dzlem denkleminde yerine yazarsak,
3 . (2k 1) (k + 1) + 2(2k 3) + 1 = 0
6k 3 k 1 + 4k 6 + 1 = 0
3k = 9 k = 3 bulunur.
x = 2k 1
x = (2) . (3) 1 = 5
y = k + 1
y = 3 + 1 = 2
z = 2k 3
z = 2 . (3) 3 = 9 olur.
Doru ile dzlemin kesim noktas
(5, 2, 9) bulunur.
-6 - 3. 4 + 2. 2
1 2 + (- 3) 2 + 2 2
14
=
14
11. Paralel ki Dzlem Arasndaki Uzaklk

E1
h
E2
E 1 : ax + by + cz + d 1 = 0
4 paralel dzlemleri
E 2 : ax + by + cz + d 2 = 0
arasndaki uzaklk h =
10. Bir Noktann Bir Dzleme Uzakl
a + b2 + c2
dir.
x - y - 2z + 4 = 0
4 paralel dzlemleri arasndaki uzakl
2x - 2y - 4z + 2 = 0
bulunuz.
zm

A(x0, y0, z0) noktasnn E : ax + by + cz + d = 0
ax 0 + by 0 + cz 0 + d
2
a +b +c
2 / x - y - 2z + 4 = 0 2x - 2y - 4z + 8 = 0
4
2x - 2y - 4z + 2 = 0 2x - 2y - 4z + 2 = 0
h=
dzlemine olan uzakl

2
d1 - d2
rnek
A (x0, y0, z0)
h=
14 tr.
dir.
141
d1 - d2
a2 + b2 + c2
6
24
&
h=
8-2
2 2 + (- 2) 2 + (- 4) 2
6
6
bulunur.
=
2
2 6
zml Test
Uzayda Vektr, Doru ve Dzlemin

Analitik ncelenmesi
1. A(2, 1, 5) ve B(6, 5, 0) noktalar arasndaki uzaklk

ka birimdir?
A) 7
B) 8
C) 55
D) 12
6. Uzayda A = (4, 3, 1) bir vektr olmak zere aa-
daki vektrlerden hangisi A ile bir uzayn tabann

oluturur?
E) 65
-3 -1 m

A) c - 2, ,
2 2
B) (8, 6, 2)
D) (20, 15, 5)
C) (12, 9, 3)
3
E) c - 1, , 2 m
4
2. A = (3, 0, 1) ve B = (2, 1, 0) vektrleri veriliyor.

Buna gre || AB || ka birimdir?
A) 1
B) 3
C) 22
D) 3
E) 32
7. Denklemi x2 + y2 + z2 6x + 4y 2z 2 = 0 olan krenin merkezinin orijine olan uzakl ka birimdir?
A) 26
3.
B) 22
C) 32
D) 14
E) 10
u = (2, 2, 3) vektr ile uzunluu 23 birim olan

v vektr arasndaki a 30 olduuna gre, u . v
i arpm katr?
A) 63
B) 9
C) 43
D) 6
E) 3
8. Merkezi M(4, 2, 1) noktas olan kre

4.
R3
de verilen A = (7, a, 6), B = (3, 2, 4) ve C = (1, 3, 2)
vektrlerinin lineer baml olmalar iin a ne olmaldr?

A) 3
B) 4
C) 5
D) 6
5x 3y + 4z 10 = 0 dzlemine teet olduuna gre,
krenin yarap ka birimdir?

A) 4
B) 3
C) 5
D) 22
E) 1
E) 7
5. A(2, 4, a), B(3, 7, 1) noktalar ve v = (b, 6, 2) vektrleri

veriliyor.
AB // v olduuna gre, a . b deeri katr?

3
1
1
1
A) -
B) - 2
C) - 3
D) 0
E) 4
2
9. 2x = 6y = 5z dorusunun x y + z = 8 dzlemini
kestii noktann kodu katr?
A) 2
142
B) 1
C) 1
D)
5

2
E) 3
zml Test

Analitik ncelenmesi
10. A(2, 4, 6) ve B(1, 0, 3) noktalarndan geen doru-
15. Parametrik denklemi
nun denklemi aadakilerden hangisidir?
x = t+2
* y = - 3t + 6
olan dorunun
z = 1-t
A)
x-2
z-6
= y-4 = 3
1
B)
x+2 y-4 z-6

= - = 3
4
3
dorultman vektr aadakilerden hangisidir?
C)
x-1 y z-3
= =

-2
4
6
D)
x+2 y-4 z-6

=
= -3
4
3
A) (2, 6, 1)
B) (1, 3, 1)
D) (2, 3, 1)
x+2 y-4 z-6

E)
= 5 = 4
4
C) (3, 1, 1)
E) (1, 3, 1)
x = 2t
11. Parametrik denklemi * y = t + 3 olan dorunun ax y + z = 4

z =-t
dzlemine dik olmas iin, a ne olmaldr?
A) 3
B) 2
C) 1
D) 2
16. Uzayda
E) 5
x-3 y+1 z-6

x+1 y z-2
=
=
ve
= =
-1
1
2
3
1
4
dorular arasndaki ann kosins aadakilerden

hangisidir?
A)
2

13
D)
B)
1

39
2

39
E)
1
C)
2 39
13
3
x+1 y+2 z-3

=
=
olan doru A(6, k, t)
5
-6
4
noktasndan getiine gre, k + t katr?
12. Denklemi
A) 3
B) 0
C) 3
D) 5
E) 7
17. Uzayda A(1, 2, 4) ve B(0, 2, 1) noktalarndan geen

dorunun denklemi aadakilerden hangisidir?
13.
y-2 z-4
B)
A) x + 1 = - 4 = - 3
y+2 z-4
C) x = 2 = 4
D)
y-2
x
E)
=
=
-1
3
x+1 y z-1
dorusunun 2x 3y + z + 5 = 0
= =
3
2
4
dzlemini kestii nokta aadakilerden hangisidir?
A) (4, 2, 3)
B) (2, 1, 0)
D) (0, 0, 1)
C) (5, 3, 2)
E) (6, 7, 4)
14. A(1, 2, 3) noktasnn 5x y + z = 0 dzlemine olan

uzakl katr?
5
A) 3
2
B) 3
x+1 y-2 z-4

=
= -1
4
3
y+2 z+4
x
=
=
-1
3
4
z+4
-2
C)
3

5
D)
2

3
E)
1
3 3
143
18.
x-5 y+2 z-1

=
=
dorusu ile x + y + 2z = 6
1
3
2
dzlemi arasndaki ann ls ka derecedir?
A) 15
B) 30
C) 37
D) 45
E) 60
zmler
Analitik ncelenmesi
1. A(2, 1, 5) ve B(6, 5, 0) noktalar arasndaki uzaklk

| AB | =

6. stenen vektr ile A vektrnn taban oluturmas iin

lineer bamsz olmalar gerekir.
(- 2 - 6) 2 + (1 - (- 5)) 2 + (5 - 0) 2
64 + 36 + 25
125 = 5 5 br dir.
Cevap : C

AB = B A = (2, 1, 0) (3, 0, 1)
2.
= (1, 1, 1)
2
2
2
|| AB|| = (- 1) + (1) + (- 1) =
3
E kkndaki c - 1, , 2 m vektr ve A = (4, 3, 1)
4
vektr iin
Cevap : E
7. x2 + y2 + z2 6x + 4y 2z 2 = 0
3 br dir.
Cevap : B
kresinin merkezi M c -
M(3, 2, 1) dir.
M(3, 2, 1) noktasnn O(0, 0, 0) noktasna olan uzakl
3.
|u | =
|v | = 23 br dir.
IOM| =

u . v = |u | . |v | . cos 30
= 3.23 .
(- 2 ) + 2 + 3 =
2 + 4 + 3 = 3 br
Cevap : B
-6 4 -2 m
,- ,2 2 2
(3 - 0) 2 + (- 2 - 0) 2 + (1 - 0) 2
9+4+1 =
14 br dir.
3
= 9 dur.
2
3
-1 4 2
olduundan lineer bamszdr.

3 1
4
Cevap : D
8.
Kre, dzleme teet olduuna gre, krenin merkezi-
4. A = (7, a, 6), B = (3, 2, 4) ve C = (1, 3, 2)

vektrleri lineer baml ise
A = x . B + y . C eklinde yazlmaldr.
(7, a, 6) = x.(3, 2, 4) + y.(1, 3, 2)
(7, a, 6) = (3x y, 2x + 3y, 4x + 2y)
nin dzleme olan uzakl
2 3x y = 7
+ 4x + 2y = 6

M(4, 2, 1) noktasnn 5x 3y + 4z 10 = 0
dzlemine olan uzakl r dir.

r=
| 5.4 - 3. (- 2) + 4.1 - 10 |
2
5 + (- 3) + 4
20
r=
= 2 2 br bulunur.
5 2
10x = 20
x = 2 ve y = 1 olur.
Buradan 2x + 3y = a
2 .2 + 3.(1) = a
a = 7 bulunur.
yarapa eittir.
| 20 + 6 + 4 - 10 |
5 2
Cevap : E
Cevap : D
9. 2x = 6y = 5z dorusu ile x y + z = 8 dzleminin kesiim noktasn bulmak iin denklemler ortak zlr.
k
k
k
,y = ,z =
5
2
6
5. A(2, 4, a) , B(3, 7, 1) noktalar iin
2x = 6y = 5z = k x =

AB = B A = (3 (2), 7 4, 1 a)
deerleri x y + z = 8 denkleminde yerine yazlrsa,
= (5, 3, 1 a) dr.
k
k
k
15k - 5k + 6k
+
=8 &
=8
5
2
6
30
(15)
5 3 1-a
AB // v = =
2
b 6
b = 10 ve a = 0 olur.
Cevap : D
144
(5)
(6)
16k = 240 k = 15 tir.
Kesim noktasnn kodu z =
k 15
=
= 3 bulunur.
5
5
Cevap : E
zmler

Analitik ncelenmesi
10. Dorunun dorultman vektr
x = t+2

AB = B A = (1, 0, 3) (2, 4, 6)
15. Parametrik denklemi * y = - 3t + 6 olan dorunun denklemi;
= (3, 4, 3) olur.
Dorultman vektr v = (3, 4, 3) olan ve
A(2, 4, 6) noktasndan geen dorunun denklemi
z = 1-t
x+2 y-4 z-6

=
&
=
olur.
-4
-3
3
x = 2t
11. Parametrik denklemi * y = t + 3 olan dorunun kartezz =-t
x+1 y z-2
= =
3
1
4
v 1 = (3, 1, 4),
x-3 y+1 z-6

=
=
-1
1
2
v2 = (1, 2, 1) dir.
Bu iki dorunun arasndaki a ise,
x y-3
z
=
=
= t dir.
2
1
-1
Buna gre dorultman vektr v = (2, 1, 1) olur.
ax y + z = 4 dzleminin normali N = (a, 1, 1) olmaldr.

-1
2
1
=
a = 2 bulunur.
v // N a =
-1
1
yen denklemi
cos =
Cevap : D
olduuna gre, doru denklemini salamaldr.
-6 + 1 k + 2 t - 3
k+2 t-3
=
=
& -1 =
=
5
4
-6
-6
4
k = 4 ve t = 1 dir.
Buna gre k + t = 4 + (1) = 3 bulunur.
Bu deerler dzlem denkleminde yerine yazlrsa,
2.(3k 1) 3.2k + 4k + 1 + 5 = 0
4k = -4 k = 1 dir. Buna gre;
x = 3k - 1 = - 4
2, - 3) noktas
y = 2k = - 2
4 (- 4, - bulunur
.
z = 4k + 1 = - 3
Cevap : A
dorultman vektr

v = AB = (0, 2, 1) (1, 2, 4)
= (1, 4, 3) dir.
A (1, 2, 4) noktasndan geen ve dorultman vektr
v = (1, 4, 3) olan dorunun denklemi
d=
5 + (- 1) + 1
& x+1 =
y-2 z-4
=
olur.
-4
-3
x-5 y+2 z-1

=
=
dorusunun dorultman
1
3
2
v = (1, 3, 2) ve x + y + 2z = 6
dzleminin normali N = (1, 1, 2) dir.
Doru ile dzlem arasndaki a ise,
""
6
2
=
br bulunur.
27
3
Cevap : D
145
Cevap : A
18.
v. N
sin = "
" =
| v|.| N|
uzakl d ise,
3+2-4
1
=
bulunur.
26 . 6 2 39
14. A(1, 2, 3) noktasnn 5x y + z = 0 dzlemine olan

| 5.1 - 2 + 3 |
(3, 1, 4) . (1, 2, - 1)
3 2 + 1 2 + 4 2 . 1 2 + 2 2 + (- 1) 2
x - (- 1) y - 2 z - 4
=
=
1
-4
-3
x+1 y z-1
= =
= k & x = 3k 1
3
2
4

y = 2k

z = 4k + 1 dir.

| v1 | . | v2 |
Cevap : C
Cevap : C
13.
" "
v 1 .v 2
"
" =
17. A(1, 2, 4) ve B(0, 2, 1) noktalarndan geen dorunun
x+1 y+2 z-3

12. A(6, k, t) noktas 5 = - 6 = 4 dorusu zerinde
Cevap : E
16.
Cevap : B
Buna gre dorultman vektr v = (1, 3, 1) bulunur.
x - (- 2) y - 4 z - 6
=
=
3
-4
-3

x-2 y-6 z-1

=
=
= t tir.
1
-3
-1
(1, 3 , 2 ) (1, 1, 2 )
2
12 + 32 + 2 . 12 + 12 + 2
1+3+2
3
=
2
12 . 4
& = 60 dir.
Cevap : E

LYS Analitik Geometri Konu Anlatımlı E-Kitap

Uploaded by

Document Information

Original Title

Copyright

Available Formats

Share this document

Share or Embed Document

Sharing Options

Did you find this document useful?

Is this content inappropriate?

Copyright:

Available Formats

LYS Analitik Geometri Konu Anlatımlı E-Kitap

Uploaded by

Copyright:

Available Formats

Sertifika No: 16226

LYS KONU ANLATIMLI e-kitap

ADIYAMAN AFYONKARAHSAR ARI ANKARA - ETMESGUT ANKARA - SNCAN

Zbeyde Hanm Mah. Samyeli Sok. No.: 17

Kzlay Mah. Fevzi akmak-2 Sok. No.: 38 / 17

Tel: 0 312 384 64 19 - 20

Faks: 0 312 384 64 23

Dorunun Analitik ncelenmesi ................................................................................7

emberin Analitik ncelenmesi................................................................................51

Koniklerin Analitik ncelenmesi...............................................................................81

Uzayda Vektr, Doru ve Dzlemin Analitik ncelenmesi.....................................125

(a, b) ye de P noktasnn koordinatlar denir.

Bir noktann koordinatlarnn iaretleri yledir:

P(a, b) noktas verilsin.

I. blgede; a > 0 ve b > 0 dr.

II. blgede; a < 0 ve b > 0 dr.

III. blgede; a < 0 ve b < 0 dr.

xOx ve yOy eksenleri birer reel say dorusudur. O noktas

P noktas Oy ekseni zerinde ise, a = 0 dr.

her iki eksenin 0(sfr) noktasdr.

zere drt blgeye ayrr. Eksenler bu blgelere ait deildir.

Aadaki koordinat dzleminde baz noktalarn koordi-

natlar belirtilmitir. nceleyiniz.

Analitik dzlemde alnan herhangi bir P noktasndan eksen-

lere inilen dikmelerin ayaklarna a ve b reel saylar karlk

a saysna P noktasnn apsisi,

b saysna P noktasnn ordinat,

Dorunun Analitik ncelenmesi

LYS Analitik Geometri

K NOKTA ARASINDAK UZAKLIK

A = {(x, y) : 2 x 1, 1 < y 3; y R} kmesini analitik

A kmesi (x, y) biiminde ikililerden meydana geldii iin bir

Bu noktalarn apsisleri [2, 1] aralnda, ordinatlar (1, 3] ara-

lndadr. Aadaki analitik dzlemde taral blge A blgesidir. nceleyiniz.

A(x1, y1) ve B(x2, y2) noktalar arasndaki uzaklk.

A(3, 7), B(5, 8) olduuna gre, |AB| ka birimdir?

A(a 1, 2), B(2, 6) noktalar veriliyor.

P(x, y) noktas analatik dzlemin drdnc blgesinde ise

AB = 5 olduuna gre, a nn alabilecei deerler aa-

x > 0 ve y < 0 dr.

Dorunun Analitik ncelenmesi

LYS Analitik Geometri

A( 2, 4), B(4, 1) noktalar veriliyor.

3.|AP| = 2. |PB| olan P [AB] noktas aadakilerden

BR DORU PARASINI BELL BR

Yukardaki ekle gre, B noktas, [AC] n iten blmtr; A

noktas, [BC] n dtan blmtr; C noktas, [AB] n dtan

Blme oran ile noktalardan herhangi ikisi verildiinde nc

nokta aadaki yollarn herhangi birisiyle bulunur:

A(2, 4), B(4, 1) olmak zere A ile B arasnda olmayan ve

3.|AP| = 2.|PB| eitliini salayan P noktas aadakilerden hangisidir?

Dorunun Analitik ncelenmesi

LYS Analitik Geometri

A(x1, y1), B(x2, y2), P(x0, y0) ise

3.|AP| = 2.|PB| verildiine gre, |AP| = 2m,

B noktasnn P ye gre simetrii A dr.

a. [AB] nn orta noktasn bulunuz.

b. A nn B noktasna gre simetriini bulunuz.

a. [AB] nin ortas P(x0, y0) olsun. Orta nokta formlnden

A nn B ye gre simetrii C(x, y) olsun.

P = (6, 12) (8, 2)

Bu durumda B noktas [AC] nin orta noktas olacaktr. Buna

P = (14, 10) bulunur.