EHLYET SRC REHBER

2008

INDEX
SAYFA 1 : TRAFIK BILGISI
SAYFA 38: MOTOR BILGISI
SAYFA 84: ILKYARDIM BILGISI
SAYFA 130: DENEME SINAVLARI

TRAFK BLGS
Karayollar Trafik Kanunu
Karayollarnda, can ve mal gvenlii ynnden trafik dzenini salamak ve trafik gvenliini ilgilendiren tm
konularda alnacak nlemleri gstermek amacyla 2918 sayl Karayollar Trafik Kanunu karlmtr.
Kurullar, Kurulular, Komisyonlar, Grev Ve Yetkileri
a) Karayollar Gvenlii Yksek Kurulu:
Kurul, Babakan'n bakanlnda ylda iki defa toplanr. Trafik Hizmetleri Bakanlnca hazrlanarak, Karayolu
Trafik Gvenlii Kurulunca uygun grlen nerileri deerlendirerek karara balar ve kararlarnn yaama
geirilmesi iin gerekli koordinasyon nlemlerini belirler.
b) Karayolu Trafik Gvenlii Kurulu:
Kurul, Emniyet Genel Mdrl Trafik Hizmetleri Bakannn bakanlnda ayda bir toplanr. Trafik hizmetlerinin
ada ve gvenli bir ekilde yrtlmesi amacyla nerilen veya katlacak temsilcilerce nerilecek nlemlerin

uygulanabilirliini tartarak karara balar.

c) Emniyet Genel Mdrl:
Trafik Kanununa gre; aralar, aralarda bulundurulmas gerekli belge ve gereleri, srcleri ve bunlara ait
belgeleri, srclerin ve karayolunu kullanan dier kiilerin, kurallara uyup uymadn, trafik dzenlemelerinin ve
eitli tesislerin yasa hkmlerine uygun olup olmadn denetlemek, Duran ve akan trafii dzenlemek ve
ynetmek, El koyduu trafik kazalarnda trafik kazas tespit tutana dzenlemek, Trafik kazas sonucunda
hastalanan veya yaralananlarn bakmlarn salayacak tedbirlerin, sratle alnmasna yardmc olmak ve
yaknlarna haber vermek, Aralarn tescil ilemlerini yaparak belge ve plakalarn vermek, Srclerin belgelerini
vermek, lke apnda tatlarn ve srclerin sicillerini tutmak, teknik ve hukuki deiikliklerini ilemek, istatistiki
bilgileri toplamak ve deerlendirmek, Trafik kazalarnn olu nedenleri ile ilgili tm unsurlar kapsayan istatistik
verileri ve bilgilerini toplamak, deerlendirmek, sonularna gre gereken nlemlerin alnmasn salamak ve ilgili
kurululara teklifte bulunmak, Hasar tazminat demelerini hzlandrmak amacyla sigorta irketlerince istenecek
gerekli bilgi ve belgeleri vermek,
d) Karayollar Genel Mdrl:
Yapm ve bakmndan sorumlu olduu karayollarnda can ve mal gvenlii ynnden gerekli dzenleme ve
iaretlemeleri yaparak nlemleri almak ve aldrmak, Tm karayollarndaki iaretleme standartlarn tespit etmek,
yaynlamak ve kontrol etmek, projeleri incelemek ve onaylamak, Trafik ara ve tekniine ait gr bildirmek,
karayolu gvenliini ilgilendiren konulardaki projeleri incelemek ve onaylamak, Yapm ve bakmdan sorumlu
olduu karayollarnda, ileri Bakanl'nn uygun gr alnmak suretiyle, ynetmelikte belirlenen hz
snrlarnn stnde veya altnda hz snrlar belirlemek ve iaretlemek, Trafik kazalarnn olu nedenlerine gre
verileri hazrlamak ve karayollarnda gerekli nleyici teknik tedbirleri almak,
e) Milli Eitim Bakanl:
Motorlu ara srclerinin yetitirilmesi iin src kurslar amak,zel src kursu almasna izin vermek,
bunlar her safhada denetlemek, Kurslarda eitilenlerin snavlarn yapmak, baarl olanlara sertifika verilmesini
salamak, Okul ncesi, okul ii ve okul d trafik eitimini dzenleyen trafik genel eitim plan hazrlamak ve ilgili
kurulularla ibirlii yaparak uygulamak.
f) Salk Bakanl:
Trafik kazalar ile ilgili ilk ve acil yardm hizmetlerini planlamak ve uygulamak, Kazalarda yaralananlarn en ksa
zamanda salk hizmetlerinden istifadelerini temin etmek zere, karayollar zerinde ilk yardm istasyonlar
kurmak, bu istasyonlara gerekli personeli, ara ve gereci salamak, Her ilde trafik kazalar iin eitilmi salk
personeli ile birlikte yeteri kadar ilk ve acil yardm ambulans bulundurmak.
g) Ulatrma Bakanl:
Trafik Kanunu asndan karayolu tamasna ilikin gerekli koordinasyonu salamak, Tescile bal aralarn
muayenelerini yapmak veya yaptrmak, muayene istasyonlarn denetlemek, aralarn arlk ve boyut kontrollerini
yapmak veya yaptrmak ve denetlemek.
h) Tarm Orman Ky ileri Bakanl:
Trafik dzeni ve gvenlii asndan ana orman yollar ile gerekli grlen orman yollarnda iaretlemeler yaparak
tedbirler almak ve aldrmak, Ky yollarnda trafik dzeni ve gvenlii asndan gerekli dzenleme ve

iaretlemeleri yaparak, tedbir almak ve aldrmak.

i) Belediyeler:
Yapm ve bakmndan sorumlu olduu yollar trafik dzeni ve gvenliini salayacak durumda bulundurmak,
Gerekli grlen kavaklara ve yerlere trafik kl iaretleri, iaret levhalar koymak ve yer iaretlemeleri yapmak,
Karayolu yapsnda ve zerinde yaplacak almalarda gerekli tedbirleri almak, aldrmak ve denetlemek,
Karayolunda trafik iin tehlike tekil eden engelleri gece veya gndze gre kolayca grlebilecek ekilde
iaretlemek veya ortadan kaldrmak, ocuklar iin trafik eitim tesisleri yapmak veya yaplmasn salamak.
j) l ve le Trafik Komisyonlar:
l snrlar iinde yerel ihtiya ve artlara gre trafik dzeni ve gvenliini salamak amacyla gerekli tedbirleri
almak, Trafiin dzenli bir ekilde akmn salamak bakmndan alt yap hizmetleri ile ilgili tedbirleri almak, trafikle
ilgili sorunlar zmlemek, btn lkeyi ilgilendiren Trafik Gvenlii Yksek Kurulu'nun mdahalesini gerektiren
hususlar ileri Bakanl'na iletmek, Belediye snrlar iinde ticari amala altrlacak yolcu ve yk tatlar ile
motorsuz tatlarn alma ekil ve artlar, altrlabilecei yerler ile gzergahlarn tespit etmek ve saylarn
belirlemek, Otopark olmaya uygun bo alan, arazi ve arsalar geici otopark yeri olarak ilan etmek ve bunlarn
sahiplerine izin vermek, l Trafik Komisyonunun bakan Vali, le Trafik Komisyonunun bakan ise
Kaymakam'dr. l ve le Trafik Komisyonlarnn kararlar valinin onay ile yrrle girer
.
TRAFK: Yayalarn, hayvanlarn ve aralarn karayollar zerindeki hal ve hareketleridir.
KARAYOLU (YOL): Trafik iin, kamunun yararlanmasna ak olan arazi eridi, kprler ve alanlardr.
ARA: Karayollarnda kullanlabilen, motorlu, motorsuz ve zel amal tatlar ile i makina-lar ve lastik tekerlekli
traktrlerin genel addr.
TAIT: Karayolunda insan, hayvan ve yk tamaya yarayan aralardr.
SRC: Karayolunda, motorlu veya motorsuz bir arac veya tat sevk ve idare eden kiidir.
OFR: Karayolunda, ticari olarak tescil edilmi bir motorlu tat sren kiidir.
YOLCU: Arac kullanan src ile hizmetliler dnda arata bulunan kiilerdir.
HZMETL: Aralarda, src hari, ara veya tama hizmetlerinde sreli veya sresiz alan kiiler ile i
makinelerinde srcden gayri kiilerdir.
TRAFK ARETLER: Trafii dzenleme amac ile kullanlan iaret levhalar, kl ve sesli iaretler, yer
iaretlemeleri ile trafik zabtas veya dier yetkililerin trafii ynetmek iin yaptklar hareketlerdir.
GE STNL: Grev srasnda, belirli ara srclerinin can ve mal gvenliini tehlikeye sokmamak art
ile trafik kstlama veya yasaklarna bal olmamalardr.
GE HAKKI: Yayalarn ve ara kullananlarn dier yaya ve ara kullananlara gre, yolu kullanmak srasndaki

ncelik hakkdr.
DURMA: Her trl trafik zorunluluklar (krmz k, yetkililerin dur iareti, yol kapanmas gibi) nedeni ile aracn
durdurulmasdr.
DURAKLAMA: Trafik zorunluluklar dnda aralarn insan indirmek ve bindirmek amac ile ksa bir sre iin
durdurulmasdr.
PARKETME: Aralarn, durma ve duraklamas gereken haller dnda braklmasdr.
TRAFK KAZASI: Karayolu zerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracn kart lm, yaralanma
ve zararla sonulanm olan olaydr.
MLK: Devlete, kamuya, gerek ya da tzel kiilere ait olan tanmaz mallardr.
YERLEM YER (BRM): Kendisine ulaan karayollar zerinde snrnn, balangc ve bitimi bir iaret levhas
ile belirlenmi olan yerleme, alma ve barnma amac ile insanlarn yararlandklar yap ve tesislerin bir arada
bulunduu ve karayolu trafiine etkileri tespit edilmi ve idari taksimatla belirlenmi olan il, ile, ky veya mezra
gibi yerlerdir.
YAYA: Aralarda bulunmayan, karayolunda hareketsiz veya hareket halinde bulunan insanlardr.
K YNL KARAYOLU: Tat yolunun her iki ynndeki tat trafii iin kullanld karayoludur.
TEK YNL KARAYOLU: Tat yolunun yalnz bir yndeki tat trafii iin kullanld karayoludur.
BLNM KARAYOLU: Bir yndeki trafie ait tat yolunun bir ayrc ile belirli ekilde dier tat yolundan
ayrlmas ile meydana gelen karayoludur.
ERME KONTROLL KARAYOLU (Otoyol-Ekspresyol): zellikle transit trafie tahsis edilen, belirli yerler ve
artlar dnda giri ve kn yasakland, yaya, hayvan ve motorsuz aralarn giremedii, ancak, izin verilen
motorlu aralarn yararland ve trafiin zel kontrole tabi tutulduu karayoludur.
GE YOLU: Aralarn bir mlke girip kmas rm yaplm olan yolun karayolu zerinde bulunan ksmdr.
BALANTI YOLU: Bir kavak yaknnda karayolu tat yollarnn birbirine balanmasn salayan, kavak alan
dnda kalan ve bir ynl trafie ayrlm olan karayolu ksmdr.
TAIT YOLU (Kaplama): Karayolunun genel olarak tat trafiince kullanlan ksmdr.
BSKLET YOLU: Karayolunun, sadece bisikletlilerin kullanmalarna ayrlan ksmdr.
YAYA YOLU (Yaya kaldrm): Karayolunun, tat yolu kenar ile gerek veya tzel kiilere ait mlkler arasnda
kalan ve yalnz yayalarn kullanmna ayrlm olan ksmdr.

BANKET: Yaya yolu ayrlmam karayolunda, tat yolu kenar ile ev ba veya hendek i st kenar arasnda
kalan ve olaan olarak yayalarn ve hayvanlarn kullanaca, zorunlu hallerde de aralarn faydalanabilecei
ksmdr.
PLATFORM: Karayolunun, tatyolu (kaplama) ile yaya yolu (kaldrm) veya banketinden oluan ksmdr.
ANAYOL: Ana trafie ak olan ve bunu kesen karayolundaki trafiin bu yolu geerken veya bu yola girerken, ilk
gei hakkn vermesi gerektii iaretlerle belirlenmi karayoludur.
TAL YOL: Genel olarak zerindeki trafik younluu bakmndan baland yoldan daha az nemde olan yoldur.
TEHLKEL EM: Aralarn emniyetle seyrine devam iin, vites kltmeyi gerektiren uzunluk veya adaki yol
eimidir.
KAVAK: ki veya daha fazla karayolunun kesimesi veya birlemesi ile oluan ortak alandr.
KAVAK ORTAK ALANI: Kavaklarda, kava tekil eden kollardan ayr ayr yaklaldnda, kavaktaki
geometrik veya fiziki deiikliin balad izgiler ile evrelenmi alandr.
YAYA GED: Tat yolunda, yayalarn gvenli geebilmelerini salamak zere, trafik iaretleri ile belirlenmi
alandr.
OKUL GED: Genel olarak okul ncesi, ilkretim ve orta dereceli okullarn evresinde zellikle rencilerin
gemesi iin, tat yolundan ayrlm ve bir trafik iareti ile belirlenmi alandr.
ALT GET: Karayolunun, dier bir karayolu veya demiryolunu alttan gemesini salayan yapdr.
ST GET: Karayolunun, dier bir karayolu veya demiryolunu stten gemesini salayan yapdr.
DEMRYOLU GED (Hemzemin Geit): Karayolu ile demiryolunun ayn seviyede kesitii bariyerli veya
bariyersiz geitlerdir. ADA: Yayalarn geme ve durmalarna, tatlardan inip binmelerine yarayan, trafik akmn
dzenleme ve trafik gvenliini salama amac ile yaplm olan, aralarn bulunamayaca, koruyucu tertibatla
belirlenmi blm ve alandr.
AYIRICI: Tat yollarn veya yol blmlerini birbirinden ayran, bir taraftaki tatlarn dier tarafa gemesini
engelleyen veya zorlatran karayolu yaps, trafik tertibat veya geretir.
ERT: Tatlarn bir dizi halinde gvenle seyredebilmeleri ve tat yolunun ayrlm bir blm veya boyuna
iaretlemelerle ayrlmam olsa bile motorlu ara dizisinin hareketine yeterli genilikte olmak artyla tat yolunun
bl-nebilecei boyuna dilimlerin herhangi biridir.
PARKYER (Otopark): Aralarn park etmesi iin kullanlan ak veya kapal alandr.

KARAYOLU ZER PARKYER: Tat yolundaki veya buna bitiik alanlardaki park yeridir.
KARAYOLU DII PARKYER: Karayolu snr izgisi dnda olan ve bir gei yolu veya servis yolu ile tat yoluna
balanan park yeridir.
DURAK: Kamu hizmeti yapan yolcu tatlarnn yolcu ve hizmetlileri bindirmek, indirmek gayesiyle duraklamalar
iin iaretlerle belirlenmi yerdir.
GARAJ: Aralarn genellikle uzun sre durmalar iin kullanlan bakm veya servisinin de yaplabilecei kapal
veya ak olan yerlerdir.
TERMNAL: nsan veya eya tamalarnda aralarn indirme, bindirme, ykleme, boaltma, aktarma yaptklar ve
ayrca bilet sat ile bekleme, haberleme, ehir ulam ve benzeri hizmetlerin de saland yerdir.
SERVS STASYONU: Aralarn bakm, onarm ve servislerin yapld ak veya kapal yerdir.
AKARYAKIT STASYONU: Aralarn esas itibariyle akaryakt, ya, basnl hava ve yedek malzeme gibi
ihtiyalar ile ayrca, kiilerin ilk yardm ihtiyalarnn da saland yerdir.
MUAYENE STASYONU: Aralarn niteliklerini tespit ve kontrol edebilecek cihaz ve personel bulunan ve teknik
kontrol yaplan yerdir.
ARA TARTI STASYONU: Aralarn ykl veya yksz olarak sabit veya tanabilir cihazlarla tartld yerdir.
OTOMOBL: Yaps itibariyle, srcsnden baka en ok yedi oturma yeri olan ve insan tamak iin imal edilmi
bulunan motorlu tattr.
MNBS: Yaps itibariyle, srcsnden baka sekiz ile ondrt oturma yeri olan ve insan tamak iin imal
edilmi bulunan motorlu tattr.
OTOBS: Yaps itibariyle srcsnden baka en az onbe oturma yeri olan ve insan tamak iin imal edilmi
bulunan motorlu tattr. Troleybsler de bu snfa girer.
KAMYONET: zin verilebilen azami ykl arl 3500 kg' gemeyen ve yk tamak iin imal edilmi motorlu
tattr.
KAMYON: zin verilebilen azami ykl arl 3500 kg'dan fazla olan ve yk tamak iin imal edilmi motorlu
tattr.
EKC: Rmork ve yar rmorklar ekmek iin imal edilmi olan ve yk tamayan motorlu tattr.
ARAZ TAITI: Karayollarnda yolcu veya yk tayabilecek ekilde imal edilmi olmakla beraber, btn
tekerlekleri motordan g alan veya alabilen motorlu tattr.

MOTOSKLET: ki veya tekerlekli sepetli veya sepetsiz motorlu tattr.

MOTORLU BSKLET: Silindir hacmi 50 santimetre kp gemeyen, iten patlamal motorla donatlm ve imal
hz saatte 50 km'den az olan bisiklettir.
BSKLET: En ok tekerlei olan ve zerinde bulunan insann adale gc ile pedal veya el ile tekerlei
dndrlmek suretiyle hareket eden ve yolcu tamalarnda kullanlmayan motorsuz tattr.
LASTK TEKERLEKL TRAKTR: Belirli artlarda rmork ve yar rmork ekebilen, ancak ticari amala tamada
kullanlmayan tarm aracdr.
MAKNELER: Yol inaat makineleri ile benzeri tarm, sanayi, bayndrlk, milli savunma ile eitli kurulularn i
ve hizmetlerinde kullanlan, i amacna gre zerine eitli ekipmanlar monte edilmi, karayolunda insan, hayvan,
yk tamasnda kullanlamayan motorlu aralardr.
ZEL AMALI TAIT: zel amala insan veya eya tamak iin imal edilmi olan ve itfaiye, cankurtaran,
cenaze, radyo, sinema, televizyon, ktphane, aratrma aralar ekmek veya tamak, kaldrmak gibi zel
ilerde kullanlan motorlu aratr.
OKUL TAITI: Genel olarak okul ncesi, ilkretim ve orta dereceli okullarn rencileri ile sadece gzetici ve
hizmetlilerin tanmalarnda kullanlan tattr.
KAMU HZMET TAITI: Kamu hizmeti iin yk veya yolcu tamas yapan btn tatlardr.
PERSONEL SERVS TAITI: Herhangi bir kamu kurum ve kuruluu veya zel veya tzel kiilerin personelini bir
akit karl tayan ahs veya irketlere ait minibs ve otobs trndeki ticari aralardr. Kamu kurum ve
kurulular ile zel ve tzel kiilere ait aralarn kendi personelini veya yolcusunu tama ii bu tanmn kapsamna
girmez.
UMUM SERVS ARACI: Okul tatlar ile personel servis aralarnn birlikte deerlendirilmesidir.
KAMP TAITI: Yk tamasnda kullanlmayan, i dizayn tatil yapmaya uygun tehizatlarla donatlm, hizmet
edebilecei kadar yolcu tayabilen motorlu tattr.
RMORK: Motorlu arala ekilen insan veya yk tamak iin imal edilmi motorsuz tattr.
YARI RMORK: Bir ksm motorlu tat veya ara zerine oturan, tad ykn ve kendi arlnn bir ksm
motorlu ara tarafndan tanan rmorktur.
HAFF RMORK: Azami ykl arl 750 kg.' gemeyen rmork veya yar rmorktur.
TAIT KATARI: Karayolunda bir birim olarak seyretmek zere birbirine balanm tattr.
TAIMA SINIRI (KAPASTE): Bir aracn gvenle tayabilecei en ok yk arl veya yolcu ve hizmetli

saysdr.
GABAR: Aralarn, ykl veya yksz olarak karayolunda gvenli seyirlerini temin amac ile uzunluk, genilik ve
yksekliklerini belirleyen ldr.
AZAM AIRLIK: Tatn gvenle tayabilecei azami ykle birlikte arldr.
YKSZ AIRLIK: zerinde insan veya eya (yk) bulunmayan ve akaryakt deposu dolu olan bir aracn
tanmas zorunlu alet, edavat ve donatm ile birlikte toplam arldr.
YKL AIRLIK: Bir tatn yksz arl ile tamakta olduu src, hizmetli, yolcu ve eyann toplam
arldr.
DNGL AIRLII: Aralarda ayn dingile bal tekerleklerden, karayolu yapsna aktarlan arlktr.
AZAM DNGL AIRLII: Aralarn karayolu yaplarndan gvenle ve yapya zarar vermeden geebilmeleri iin
saptanan toplam arlktr.
OGS : Bu logo Otomatik Gei Sistemi uygulayan gieyi gsterir.
Karayolu yaps zerine, trafii gletirecek, tehlikeye sokacak veya engel yaratacak, trafik iaretlerinin
grlmelerini engelleyecek veya gletirecek ekilde bir ey koymak, atmak, dkmek, brakmak ve benzeri
hareketlerde bulunmak, Karayolu yapsn, trafik iaretlerini karayoluna ait dier yap ve gvenlik tesislerini,
zerlerine yaz yazarak, izerek veya baka ekillerde bozmak, yerlerini deitirmek veya ortadan kaldrmak,
Yasaktr. Meydana gelen tehlike ve engeller, ilgili kurulular ve zabtaca ortadan kaldrlr, bozukluk ve eksiklikler
yolun yapm ve bakmndan sorumlu kurulularca derhal giderilir, zarar karlklar ve masraflar sorumlulara
detilir. Uymayanlara para cezas verilir.
TRAFK ARETLER
1- Trafik grevlisinin iaretleri
2- Ikl trafik iaretleri
3- Trafik iaret levhalar
4- Yol izgileri
5- Dier iaretleme elemanlar
Trafik iaretlerinin bu sralamas ayn zamanda bunlara uymadaki ncelik sralamasdr. Sesli veya yazl klar;
ara trafiine gre yayalarn hareketlerini dzenleyen klar olup yayalara hitap eder. Trafik iaretlerinin standart,
anlam, nitelik ve nicelikleri ile dier esaslar ileri Bakanl-'nn gr alnarak Bayndrlk Bakanlnca
karlacak ynetmelikle gsterilir.
1- Trafik Grevlisinin aretleri

a) Trafik grevlisinin her iki kolunu veya sa veya sol kollarndan birini yere paralel olarak yana at durumda;
kollar dorultusundaki aralara ge, n ve arka dorultusundaki aralara dur demektir.
b) Trafik grevlisinin sa veya sol kolundan birini havaya kaldrmas durumunda, btn ynlerdeki aralara dur
demektir.
c) Grevli kiinin krmz sallamas, ynelttii dorultudaki karayolunu kullananlar iin dur demektir.
d) Grevli kiinin ksa sesli tek veya faslal ddk iareti uyarma, uzun sesli tek veya faslal ddk iareti dur
demektir.
e) Trafii hzlandrma iareti: Trafik polisi, hzlandrmak istedii yne sol ya da sa yan dnk olarak, o ynde
bulunan kolunu yere paralel olacak ekilde ve dirsekten krmak suretiyle eline kadar olan ksm yukarya kaldrp,
tekrar yere paralel hale getirir.
f) Trafii yavalatma iareti: Trafik polisi, yavalatmak istedii yne cephesi dnk durur ve sa ya da sol kolunu
(trafiin ak ynne gre) omuzdan, yere paralel oluncaya kadar kaldrp, 45 derece ile 90 derece arasnda seri
olarak yava yava sallar.

Grevli kiiler; mecburiyet olmadka kl iaretlerle ynetilmekte olan kavaklarda ynetime mdahale
etmemeye; yeil kta, ilerlemekte olan veya kavaklara girmek zere olan aralar ani iaretlerle durdurmamaya;
kural, kstlama ve yasaklamalara aykr uygulamalara imkan tanmamaya, zen gstermek zorundadrlar.
2- Ikl Trafik aretleri

a) Krmz Ik: Aksini gsteren bir iaret yoksa hibir yne hareket edilmez, durulur.
b) Krmz-Sar Ik: Yol trafie almak zeredir, harekete hazrlanlr.
c) Yeil Ik: Yol trafie aktr, aksine bir iaret yoksa durmadan geilir.
d) Sar Ik: Yol trafie kapanmak zeredir, emniyetle duramayacak kadar yaklam olan aralar geebilir, dier
aralar durmak zorundadr.

e) Faslal Yanp Snen Sar Ik: Uyar anlamndadr. Bu yerin yava ve dikkatli geilmesini bildirir.
f) Faslal Yanp Snen Krmz Ik: Mutlak bir duru yaplmasn ve gidilecek yolun ak ve msait olduu
grldkten sonra yeniden hareket edilmesini bildirir.

g) Ikl Oklar: Dnleri dzenler. Ok ynnde dn yapacak olan srclerin kl okun yeil yanmasn
beklemelerini bildirir.
3. Trafik aret Levhalar
TEHLKE UYARI ARETLER : Bu iaretler, gidilen yolun ilerisindeki trafik tehlikeleri konusunu da daha nceden
uyarda bulunmaktadr. Bu nedenle; tehlike uyar iaretlerinden itibaren hzn azaltlmas ve ndeki aracn
geilmemesi gerekir. Varsa dier trafik dzenleme iaretlerine uyulur.

Tanzim ve Ynlendirme aretleri : Bu iaretler, gidilen yolun

Duraklama ve Park etme aretleri : Bu iaretler, gidilen yolun i
Bilgi aretleri : Bu iaretler, gidilen yolun
Otoyol aretleri : Bu iaretler, gidilen yolun i
4- Yol izgileri
a- Kesik Kesik Yol izgisi: Kurallara uymak artyla ndeki ara geilebilir, erit deitirilebilir.
b- Devaml Yol izgisi: Bu izgi boyunca hibir sebeple ndeki ara geilemez, erit deitirilemez.
c- Kesik ve Devaml Yol izgisi: Sadece bir ynde geme yasa getirmitir. Bu izgi boyunca araca yakn olan
izginin anlamna gre hareket edilir.
d- Yan Yana ki Devaml Yol izgisi: Bu izgi tatyolunu blnm yol durumuna getirmitir, ayrc (refj)
anlamndadr. Hibir sebeple izgilerin soluna geilmez.
e- Park Yeri izgileri: Aralarn duracaklar yerleri belirlemek amacyla park yerlerine izilen izgilerdir.
f- Yaya Geidi izgileri: Yayalarn kardan karya gvenle gemelerini salamak amacyla tat yolu zerine

izilen izgilerdir.
g- Yn Oklar: zellikle kavak yaklamlarnda gidilecek veya dnlecek yne gre zamannda uygun eride
girilmesini gsteren izgilerdir.
h- Azami Hz Snr: Tatyolu zerine yazlan saylar bu yol kesimindeki azami hz gsterir.
- San Renkli izgiler: Sar izgilerin beyaz izgilere stnl vardr. Sar yol izgilerinin kurallarna uyulur.
j- Park Yasa izgileri: Park etmenin yasakland kesimlerde bordur talarna veya kaplama zerine izilen
izgilerdir.
Yol izgileri aralarn dzen ve gvenli ekilde seyretmelerini salamak amac ile zerine
izilen izgilerdir Ayrca park yeri olarak ayrlm alanlarda aralarn yerlerini belirlemek,
Yayalarn emniyetle salamak ve yaklalan tehlikelere kar srcleri ikaz etmek amacyla
izilmilerdir. yol izgilerini izili ekillerine , gre anlamlar yledir.
Kesik Yol izgileri
Bu izgiler boyunca; Trafik kurallarna uymak art ile
srclerin nlerindeki aralar geebileceklerini ve erit
deitirebileceklerini bildirir Bu izgiler arasndaki aralklarn
azalmaya balamas ndeki arac geme yasa olan yerlere
yaklaldn bildirir.

Devaml Yol izgileri

Bu izgi boyunca srclerin nlerindeki
aralar gemeleri (sollamalar) ve sol seride gemeleri
yasaklanmtr. Gemenin yasaklanm olduu kavsak
dneme tepe st, yaya geidi,
okul geidi demiryolu geidi kpr ve tnel gibi yerlere
yaklarken izildii iin, srclerin nlerindeki aralar sollamalar ve sol eride gemeleri yasaklanmtr.
Kesik ve Devaml Yol izgileri
Srclere, karayolunun tehlikeli ksmlarna gireceklerini ve
tehlikeli ksmlarndan kacaklar bildirir. Sadece bir ynde
geme yasa getirilmitir Bu izgiler boyunca araca en yakn
olan izginin anlamna gre hareket edilir. Devaml izgi
tarafndan giden ara srcleri erit deitiremez ve ndeki
arac geemezler Kesik izgi tarafndan giden ara srcleri
kuralara uymak artyla erit deitirebilir ve nlerindeki arac geebilirler
Yan yana Devaml ki izgi

Bu izgiler buyunca srclerin kar ynde gelen trafik iin ayrlm olan yol blmne girmeleri yasaklanmtr.
Tat yolu blnm yol durumuna gelmitir. Bu izgiler yolda refj (Ayrc) anlamndadr.

Yaya Geidi izgileri

Yayalarn karya gvenli gemelerini salamak amacyla,tat
yolu zerine izilen izgilerdir. Yaya geidine yaklaan
srcler, aralarn bu izgileri igal etmeden durdurmak,
karya geen yayalar varsa geilerini beklemek
zorundadrlar. Yayalar geitten geerken gidi ynlerine gre geidin san kullanarak gemek durumundadrlar
Park Yeri izgileri
Park yeri olarak ayrlm alanlarda
aralarn park edebilecekleri yerleri
belirlemek amacyla izilen izgilerdir.
Srcler park yeri izgilerine uyarak
aralarn park etmek durumundadrlar.
Park Yasa izgileri
Aralarn park etmesin yasakland yol kesimlerinde, bordr
talarna veya kaplama bitimine yakin izilen izgilerdir.
Srclerin gidi ynlerine gre yapmak zorunda olduklar
hareketleri gstermek amac ile tat yolu zerine yazlan
yazlar ve iaretlerdir. Srcler bu yaz ve iaretlerin ifade
ettii anlamlara gre hareket etmek zorundadrlar. Bunlar, yol ayrm izgeleri, ofset taramalar, hzlanma ve
katlma izgileri ynlendirme ve erit seim oklar, yavalama uyar izgileri ve park izgileridir.Gerek grlmesi
halinde; yapm, bakm ve onarm yaplan kesimlerde yol izgileri sar renkte olup, sar renkli bant, reflektif buton
vb. iaretleme materyalleri kullanlr.
Ayrica sisli kesimlerden geen karayollarnda, sar, renkli yol izgileri kullanlmaktadr.
Dier iaretleme Elemanlar
Karayolu Kenar Tastan: Karayollarnda trafik gvenliini salamak amacyla karayolunun
banket d kenarlarna sal sollu olarak kenar talar konulmaktadrlar
Bunlar dkme beton veya plastik malzemeler den imal edilebilirler.
Kenar talar tat yolundan yararlanan srclere banket d kenarlar
gstermek zere belli aralklarla tesis edilirler. Sa kenar talarnn
zerlerinde krmz, sol kenar talarnn zerlerinde beyaz renkte reflektif yanstclar
bulunmaktadr.
5- Dier aretleme Elemanlar

Dier iaretleme elemanlar ise; kenar talar, oto korkuluklar, bordur talar vb. gibi elemanlardr. Dz yol
kesimlerinde kenar talar arasnda 50 m mesafe vardr.
TRAFK ARETLER

KARAYOLUNDA ARA SRME YASAI

1- Uyuturucu ve keyif verici maddeleri alm olarak karayolunda ara srmek yasaktr. Bu hkme uymayanlar
derhal ara kullanmaktan men olunur ve mahkemeye sevk edilir. Mahkemece hafif para, 6 ay hafif hapis ve
src belgesinin iptali ile cezalandrlr.
2- Hususi otomobil srcleri kanlarndaki alkol miktar en ok 0,50 promil olacak kadar alkol alarak ara
kullanabilirler. Dier ara srclerinin alkoll ara kullanmalar yasaktr. Bu kurala uymayanlar, geriye doru 5 yl
iinde birinci defa 6 ay, ikinci defada da 2 yl sre ile src belgeleri elinden alnr. Para ve 15 ceza puan ile
cezalandrlr. Ayrca bu srcler eitime tabi tutulurlar. nc defa tekrar halinde bu srcler, 6 ay
hapsolunurlar; psiko-teknik deerlendirme ve psikiyatri uzman muayenesi sonras 5 yl getikten sonra uygun
olanlara src belgesi iade edilir. Uygun olmayanlara ise src belgesi verilmez. Alkoll olarak lml ya da
yaralamal trafik kazasna neden olunmas halinde ar kusurun varl kabul edilir.

3- Src belgesi olmayanlarn veya srmeye yetkili olduklar aralar dndaki aralar karayolunda srmeleri
yasaktr. Geerli src belgesi olmadan trafie kanlara para cezas ile birlikte ilk tespitte 1 -2 ay, tekrar halinde
2-3 ay hapis cezas verilir. 18 yandan kkler iin bu ceza, ayn srelerle ocuk slah evlerinde slah edilmek
suretiyle yerine getirilir.
4- Ticari amala yolcu ve yk tayan motorlu ara srclerinin veya bir yarar karlnda srclk yapanlarn
24 saatlik herhangi bir sre iinde; toplam olarak 9 saatten ve devaml olarak 4,5 saatten fazla ara srmeleri
yasaktr. Bu srcler en fazla 6 gnlk ara kullanma sresinden sonra 1 gnlk hafta tatilini kullanmak
zorundadrlar. Srekli 4,5 saatlik ara kullanma sresi sonunda eer dinlenmeye ekilmiyor ise en az 45 dakika
mola almalar mecburidir. Bu molalar srekli 4,5 saatlik ara kullanma sreleri ierisinde en az 15 dakikalk
molalar eklinde de kullanlabilir. Bu srcler her 24 saat ierisinde 11 saat kesintisiz dinlenecektir. Otobs,
kamyon ve ekici aralarnda alma, srme, dinlenme srelerinin tespiti takograf cihaz ile yaplr. Src ve
yolcular toplu tama aralarnda sigara iemez
Karayolunun Kullanlmas Kurallar
Aksine bir iaret bulunmadka btn srcler aralarn;
1- Gidi ynne gre yolun en sandan srmek,
2- ok eritli yollarda, yol ve trafik durumuna gre hznn gerektirdii eritten srmek,
3- erit deitirmeden nce, girecei eritteki aralarn emniyetle gemesini beklemek,
4- Trafii aksatacak veya tehlikeye sokacak ekilde erit deitirmemek,
5- Gidie ayrlan eritlerden en soldakini srekli olarak igal etmemek,
6- ki ynl drt veya daha ok eritli yollarda, aksine bir iaret bulunmadka motosiklet, otomobil, minibs,
kamyonet ve otobs dndaki aralar srenler, geme ve dnme dnda, en sa eritten srmek zorundadrlar.
Srclerin;
7- Geme, dnme, duraklama ve park etme gibi haller dnda erit deitirmeleri,
8- ki eridi birden kullanmalar,
9- Kavaklara yaklarken yerleim yerleri dnda 150 m, yerleim yerleri iinde 30 m mesafe iinde ve
kavaklarda erit deitirmeleri,
10- aret vermeden erit deitirmeleri,
11- Blnm yollarda, kar ynden gelen trafik iin ayrlm yol blmne girmeleri,
12- Drt veya daha fazla eritli ve iki ynl yollarda, kar ynden gelen trafik iin ayrlan yel ksmna girmeleri,
13- ki ynl ve eritli yollarda en sol eride girmeleri,
Yasaktr.
Hz Kurallar
Srcler, hzlarn;
1) Kullandklar aracn cinsine,
2) Yk durumuna,
3) Yol durumuna,
4) Hava ve gr durumuna,
5) Trafik durumuna gre ayarlamak zorundadrlar.

ehirleraras karayollarnda 90 km/s, blnm karayollarnda 110 km/s, otoyollarda 120 km/s hz gememek
zere, aralarn azami hz snrlar aaya karlmtr. ileri Bakanl hz snrn otomobiller iin 20 km/s
arttrabilir.
Azami Hz Snrlar
Ara Cinsi

ehir ii

ehir D

Otoyol

Otomobil

50

90

120

Otobs

50

80

100

50

80

90

50

70

80

30

50

60

30

50

20

20

Minibs
Kamyonet
Kamyon
Arazi tat,
Motosiklet
Tehlikeli madde
veya zel yk
tayan ara
Motorlu ve
motorsuz
bisikletlerde
LTT, arzal arac
eken ara, i
makineleri
Zorunlu haller dnda ehirleraras karayolunu kullanan motorlu aralarda, ara cinsi gzetilmeksizin asgari hz
snr 15 km., otoyollarda ise 40 km'dir. Aralara rmork veya yar rmork takldnda azami hz snrndan saatte
10 km. dlmesi gerekir. Tehlikeli madde tamaya mahsus olup, bo olarak trafie karlan aralar, kendi
snflarna giren aralara ait hzla srlebilirler. Servis (ayak) freni bozuk aralar eken aralar, saatte 15 km.den
fazla hzla srlemezler.
Srcler:
1- Kavaklara yaklarken,
2- Dnemelere girerken,
3- Tepe stlerine yaklarken,
4- Yaya ve okul geitlerine yaklarken,
5- Devaml dnemeli yollarda ilerlerken,
6- Demiryolu geitlerine yaklarken,
7- Tnellere yaklarken,
8- Dar kpr ve menfezlere yaklarken,
9- Yapm, bakm ve onarm almalar yaplan yol kesimlerine yaklarken,
Hzlarn azaltmak zorundadrlar. Aksine bir karar veya iaret yok ise, azami hz snr % 10'a kadar alabilir.
ndeki arac geme srasnda geme artlarnn mecbur klmas nedeniyle hz snr alabilir, bir su oluturmaz.
Hz snrlarn % 30'dan fazla aan srclerden, suun ilendii tarihten geriye doru 1 yl iersinde ayn kural 5
defa ihlal ettii tespit edilenlerin src belgeleri 1 yl sre ile geri alnr. Bu sre sonunda psiko-teknik

deerlendirmeden ve psikiyatri uzmannn muayenesinden geirilerek src belgesi almasna mani hali olmad
anlalanlarn belgeleri iade edilir. Hz snrlarnn alp almadn, tespit etmekte kullanlan cihazlarn yerini
tespit veya cihazlar bulunduranlar hafif para cezas ve 4 aydan 6 aya kadar hafif,hapis cezas ile; bu cihazlar
imal veya ithal edenler hafif para cezas ve 6 aydan 8 aya kadar hafif hapis cezas ile cezalandrlrlar, cihazlarna
el konulur.
Takip Mesafesi
Srcler, nlerinde giden aralar, kendi aralarnn km. cinsinden saatteki hznn en az yars kadar metre
mesafeden takip etmek zorundadrlar. rnein, 90 km/s. hzla giden bir aracn ndeki arac takip mesafesi 45 m.
dir. Takip mesafesi ayn zamanda, takip eden aracn 2 saniyede kat edecei yol uzunluu kadardr. Bu srenin
tespitinde, 88-89 yntemi kullanlr. (Bu saylar aralksz sylendiinde aradan iki saniye gemektedir.) Kol ve grup
halinde ara kullananlar, aralar arasnda dier aralarn gvenle gidebilecekleri aklklar bulundurmak
zorundadrlar. Bu aklklarn ls takip mesafesinden az olamaz. Tehlikeli madde tayan ara srcleri,
yerleim yerleri dnda dier aralar 50 m. den daha yakn takip edemezler.
ndeki Arac Geme

ndeki arac gemenin yasak olduu yerler:

1- Gemenin trafik iareti ile yasakland yerler,
2- Gr yetersizlii olan tepe stlerine, dnemelere yaklarken,
3- Yaya ve okul geitlerine yaklarken,
4- Kavaklarda ve buralara yaklarken,
5- Demiryolu geitlerinde ve buralara yaklarken,
6- ki ynl iki eritli kpr ve tnellerde.
ndeki arac geecek srclerin:
1- Arkadan gelen bir baka srcnn kendisini gemeye balamam olmasna,
2- Geilecek olan aracn bir baka arac geip-gemediine,
3- Geme iin kullanlacak eridin yeteri kadar ilerisinin gre ak ve bo olmasna,
4- Geiin, geilen ara iin bir glk dourmamasna,
5- Aralarn hz farklar ve uzunluklar itibariyle gei iin yeterli mesafenin bulunup bulunmadna, dikkat
etmeleri zorunludur.
1- Geme, geilecek aracn solundaki eritten yaplr.
2- Sol dn iareti verilir, geilecek ara srcs gndz korna ile, gece selektr ile uyarlr.
3- Geilecek araca takip mesafesi kadar mesafe nce sol eride geilir.
4- Geilen ara, geriyi grme aynasndan g-rlnceye kadar gei eridinde gidilir.
5- Sa dn iareti verildikten sonra sa eride girilerek gei tamamlanr.

Ancak;
1- Sola dn yapmak iin yolun soluna yanaan aracn,
2- Yolun ortasndan giden tramvaylarn,
3- Grev gerei yolun solunda duran gei stnlne sahip aralarn, sandan geilebilir. Gidie ayrlm yol
blmlerinde, erit deitirmemek art ile bir eritteki tatlarn dier eritteki tatlardan hzl gitmesi geme
saylmaz.
Arkadaki Araca Yol Verme
Geilen ara srcs, kendisini gemek isteyen aralarn iaretini alnca:
1- ki ynl, iki eritli yollarda tat yolunun sa kenarna yakn gitmek,
2- Drtten fazla eritli ve blnm yollarda bulunduu eridi izlemek,
3- Hzn artrmamak,
4- Dar tat yollarnda, trafiin youn olduu karayollarnda yava gitmek sebebiyle kendilerini gemek isteyen
aralara geme kolayl salamak, gerekirse yavalamak veya durmak, zorundadr.
Srclerin arkadaki araca dn klaryla ge iareti vermeleri yasaktr. Geilen ara srclerinin, kendilerini
gemek isteyen srclere kar yol vermemeleri, hz arttrmalar ve sola dne gemeleri yasaktr.
Aralarn Manevralar (Dnler)
1- Saa dn
a- Dn iareti verilir.
b- Sa eride veya iaretle dn izni verilen eride girilir.
c- Hz azaltlr,
d- Dar bir kavisle dnlr,
e- Dn srasnda ilk gei hakk, karya geen yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere verilir.
2- Sola dn
a- Dn iareti verilir.
b- Yolun gidie ayrlan ksmnn soluna yanalr,
c- Hz azaltlr.
d- Dne balamadan nce sadan ve kardan gelen tatlara ilk gei hakk verilir,
e- Geni kavisle dnlr,
f- Dn srasnda ilk gei hakk, karya geen yayalara, varsa bisiklet yolundaki bisikletlilere verilir.
g- Girilen yol ok eritli ise, en sa erit dnda uygun bir eride girilir.
3- Dnel Kavaklarda Dn
a- Dn iareti verilir.
b- Hz azaltlr.
c- Sol veya geriye dnlecekse, orta adaya yakn eritten kavaa girilir.
d- Saa dnlecekse orta adaya uzak eritten kavaa girilir.

e- Girilecek yola yaklaldnda saa dn iaretiyle birlikte saa yaklaarak dnel kavaktan klr.
f- Dnel kavakta geriye dnlecekse, girilecek yola yaklancaya kadar bulunulan erit muhafaza edilir.
4- Geri Gitme ve Geri Dnler
Srclerin:
a- Balant yollar, otoyollar ve tek ynl yollarda (duraklama ve park manevras dnda), dar tat yollarnda geri
gitme ve geri dnmeleri,
b- Manevra dnda geriye giderken erit deitirmeleri,
c- Trafii youn olan yollarda geriye dnmeleri yasaktr.
Dn srasnda ara srcleri, yaya ve bisikletliler iin yeil k yanmakta iken, yaya ve bisiklet yolundan geen
yoksa veya yayalar uzakta iseler, ilk gei haklarn engellememek artyla dnlerine devam edebilirler.
Dnlerde, gidilen veya durulan eridi deitirmelerde srclerin niyetlerini nceden ve uygun bir zamanda ve
mesafede, dn iareti vererek belirtmeleri, iaretlerini manevra sresince srdrmeleri mecburidir. aret
verildii anda aniden erit deitirmek yasaktr. Kamyon, otobs, ekici, rmork ve yar rmork takl bir aracn
geri manevras srcnn grne ak alanda emniyetle yaplamyor ise src, aracn arkasnda bir gzc
bulundurmak zorundadr.
Kamu hizmeti yolcu tatlarnn duraklara giri ve klarn kolaylatrmak zere gerekli hallerde ilerleyen ve
bulunduklar yerden kacak veya erit deitirecek olan ara srcleri, manevralarn geciktirmek zorundadrlar.
Kamu hizmeti yolcu tatlarnn duraklara giri ve klarn kolaylatrmak zere gerekli hallerde ilerleyen ve
bulunduklar yerden kacak veya erit deitirecek olan ara srcleri, manevralarn geciktirmek zorundadrlar.
Kavaklarda lk Gei Hakk Kurallar
Kavaa yaklaan srcler, kavaktaki artlara uyacak ekilde yavalamak, dikkatli olmak, gei hakk olan
aralarn nce gemesine imkan vermek zorundadrlar. Trafik zabtas veya trafik iaret levhas veya kl iaret
cihazlar bulunmayan kavaklarda;
1- Btn srcler, gei stnlne sahip olan aralara,
2- Doru gemekte olan tramvaylara,
3- Doru geen tramvay hatt bulunan karayoluna kan srcler, bu yoldan geen aralara,
4- Blnm yola kan srcler bu yoldan gelen aralara,
5- Tali yoldan anayola kan srcler, anayoldan gelen aralara,
6- Dnel kavaa gelen srcler dnel kavak iindeki aralara,
7- Bir iz veya mlkten (gei yolundan) karayoluna kan srcler karayolundan gelen aralara,
8- Dn yapan srcler, doru gemekte olan aralara, Kavak kollarnn trafik younluu bakmndan farkl
olduklar iaretlerle belirtilmemi ise;
9- Motorsuz ara srcleri, motorlu aralara,
10- Lastik tekerlekli traktr ve i makinesi srcleri, dier motorlu aralara,
11- Motorlu aralardan soldaki, sadan gelen araca,
Kavaa gelen srcler, kavak giri ve klarndan kurallara uygun olarak karya geen yayalara, gei
hakkn vermek zorundadrlar. Ikl trafik iaretleri izin verse bile trafik akm, kendisini kavak iinde durmaya
zorlayacak veya dier dorultudaki trafiin geiine engel olacak ise, srclerin kavaa girmeleri
yasaktr.Srclerin kavakta gereksiz olarak yavalamalar, durmalar, aratan inmeleri veya aralarnn
motorlarn durdurmalar yasaktr.

Gei stnl
Grev srasnda belirli ara srclerinin, can ve mal gvenliini tehlikeye sokmamak artyla trafik kstlama veya
yasaklarna bal olmamalarna gei stnl denir. Gei stnlne sahip aralar:
1- Yaral ve acil hastalarn tanmas ve bunla ra ilk ve acil yardmn yaplmas iin kullanlan cankurtaran ve zel
amal tatlarla, yaral ve acil hasta tayan dier aralar, (Mavi-krmz veya mavi tepe lambas)
2- tfaiye aralar ile benzeri acil mdahale aralar, (Krmz tepe lambas)
3- Sank veya sulular takip eden veya genel gvenlik ve asayi iin olay yerine giden zabta aralar, (Mavikrmz veya mavi tepe lambas)
4- Trafik gvenliini koruma veya trafik kazasna el koyma amacyla olay veya kaza yerine giden trafik
hizmetlerine ait aralar, (Mavi-krmz veya mavi tepe lambas)
5- Yolun yapm ve bakmndan sorumlu kurulua ait kar ve buz mcadelesi almalarnda grevli aralar, (Mavi
tepe lambas)
6- Sadece alarm srasnda olmak zere sivil savunma hizmetlerine ait aralar, (Krmz tepe lambas)
7- Hizmetin devam sresince koruma aralar ile korunan aralar. (Mavi tepe lambas)
Bu aralar birbirleriyle karlamalarnda, gei stnl hakk ile kavaklarda ilk gei hakkn, yazl srasna
gre kullanrlar. Gei stnlne sahip bir aracn duyulur veya grlr iaretini alan ara srcleri, bu
aralarn kolayca ilerlemelerini salamak iin tatyolu zerinde yer amak, gerekiyor ise durmak ve bu aralar
tarafndan tamamen ge-ilinceye kadar beklemek zorundadrlar. Bir kavakta iken byle bir iaret alan ara
srcleri, derhal kava boaltmak ve gerekiyorsa emniyetli bir mesafe uzaklatktan sonra geii
engellemeyecek ekilde durmak ve bu aralar tamamen geinceye kadar beklemek zorundadr. Cankurtaran
dnda, yaral ve acil hasta tayan ve gei stnlne sahip olduklar ayrm iaretleriyle belirlenmemi olan
aralar gei stnl hakkn, gereksiz olmamak art ile kendilerine tat yolu zerinde yer almasn
salamak zere yeterli ekilde ses cihazlarn ve kl iaretlerini kullanarak, gerektiinde el ve kol iareti
yaparak, karayolunu kullananlar uyarmak suretiyle kullanlr. Karayolu yaps ile kentsel yapnn yapm, onarm,
bakm ve iletilmesi ve karayolunun temizlenmesi ilerinde kullanlan aralar, kurtarc aralar, arlk ve boyutlar
bakmndan zel izinle karayoluna kan ve bunlara eskortluk eden aralarn stlerinde sar renkli uyar iareti
bulunur. Bu iaret gei stnl hakk vermez. Sar renkli kl uyar iareti sadece bu aralarn kendilerini belli
etmeleri, tehlikesizce srlmeleri ve karayolunu kullananlarn uyarlmas amac ile kullanlr.
Gelen Trafikle Karlama Halinde Gei Kolayl Salama Kurallar
Ara srcleri;
a) ki ynl trafiin kullanld yollarda; kar ynden gelen aralarn hareketini zorlatran bir durum varsa, geii
kolaylatrmak iin yer ayrmak, aracn sa kenara yanatrmak, gerekli hallerde saa yanap durmak,
b) Tehlikeli eimli yollarda karlama hallerinde; kan ara iin gei g veya mmkn deilse, gvenli geii
salamak zere, inen aralar, varsa nceden snma cebine girmek, snma cebi yoksa sa kenara yanap
durmak, kan ara iin manevra imkan bulunmadnn aka anlalmas halinde de geri gitmek,
c) Tat yolunun dar olduu yerlerde aksini gsteren bir trafik iareti yoksa;
1 - Motorsuz aralar srenler motorlu aralara,
2- Otomobil, minibs, kamyonet, otobs, kamyon, arazi tat, LTT, i makinelerini srenler yazl srasna gre
kendisinden ncekilere, gei hakk vermek suretiyle gei kolayl salamak zorundadrlar.
Durma-Duraklama Parketme Kurallar
Durma
Aralarn; grevli kiilerce, verilen dur emrinde, sesli, iaretli dur emrinde veya krmz kta iaret levhalarna

uyularak veya nndeki aralarn durmas ve arza halleri gibi her trl trafik mecburiyeti nedeni ile durdurulmas
halleri "Durma"dr. Gereksiz olarak trafii aksatacak, engelleyecek ve tehlikeye drecek ekilde aralarn
durdurulmas yasaktr.
Duraklama
Durma halleri dnda yolcu indirip bindirmek, yk yklemek veya boaltmak veya beklemek amac ile aralarn
ksa sreler iinde durdurulmas "Duraklama"dr. Duraklama, bekleme amacyla yaplyorsa, bunun sresi en ok
5 dakikadr. Bu srenin geirilmesi parketme saylr.Duraklamada alnacak tedbirler: 1- En uygun yerin seilmesi,
2- Bulunulan eritte en az yer igal edilmesi,
3- Varsa banketten yararlanlmas,
4- Duraklama amac uzun sre beklemeyi gerektiriyor ise, park etmede alnacak nlemlerin alnmas, gerekli
halterde park klarnn yaklmas,
5- Dier aralarn geiini ve yayalarn yrmesini zorlatrmayacak, yklerin boaltlmas veya yklenmesi
srasnda bakalarna zarar vermeyecek, karayolu yapsn bozmayacak ve kirletmeyecek ekilde tedbirler
alnmas zorunludur.
Duraklamann yasak olduu yerler:
1- Duraklamann yasak olduu trafik iaretleriyle belirtilmi olduu yerlerde,
2- Sol eritte,
3- Yaya, okul ve demiryolu geitlerinde,
4- Kavaklarda, tnellerde/rampalarda, kprlerde, balant yollarnda ve buralara yerleim yerleri iinde 5 m.,
yerleim yerleri dnda 100 m. mesafe iinde,
5- Grn yeterli olmad tepe stlerine yakn yerlerde, dnemelerde,
6- Otobs, tramvay ve taksi duraklarnda,
7- Duraklayan veya park eden aralarn yol tarafndaki yannda,
8- aret levhalarna yaklam ynnde, yerleim yerleri iinde 15 m., yerleim yerleri dnda 100 m. mesafede,
9- Yerleim yerleri dndaki karayollarnda tat yolu zerinde (zorunlu haller hari), duraklamak yasaktr.
ndrme-Bindirme Kurallar:
Ara srclerinin;
1- Yolcularn aracn sol tarafndan indirip-bin-dirmesi,
2- Ara durmadan kap amas,
3- Kaplarn kapanmasn beklemeden hareket etmesi, Yasaktr.
Parketme
Parketme, aralarn durma ve duraklama halleri dnda, genelde uzun sreli olarak bekletilmek zere
braklmasdr. Aracn alr durumda olmas veya iinde insan bulunmas parketme amacn deitirmez.
Parketmede Alnacak Tedbirler:
1 - El freni ile tespit edilir.
2- Motor durdurulur, eimli yollarda inite geri, yokuta birinci vitese taklr ve n tekerlekler saa evrilir.
3- Eimli yoldaki ara; kamyon, ekici veya otobs ise, her iki arka tekerleinin, ayrca rmorklarnn ve birden
fazla ise, her bir rmorkun arka tekerleklerinin inite n, kta arka taraflarna niteliklerine uygun takoz konulur.
4- Aracn terkedilmesi halinde; camlar kapatlarak, kaplar kilitlenir. Parketmenin Yasak Olduu Yerler ve Haller

1- Duraklamann yasak olduu yerlerde,

2- Parketmenin trafik iaretleri ile yasakland yerlerde,
3- Gei yollar nnde ve zerinde,
4- Belirlenmi yangn musluklarna her iki ynden 5 m. mesafe iinde,
5- Kamu hizmeti yapan yolcu tatlarnn duraklarn belirten levhalara her iki ynde 15 m. mesafe iinde,
6- veya daha fazla ayr tat yolu olan karayollarnda, ortadaki tat yolunda ve veya daha fazla eritli
yollarda, aksine bir iaret bulunmadka gidie ayrlm en sa erit dndaki eritlerde,
7- Parketmi aralarn kna engel olacak ekilde,
8- Gei stnl olan aralarn giri ve klarnn yapld yerleri belirten iaret levhalarna 15 m. mesafe
iinde,
9- Kamunun yararland park, bahe, garaj, sinema, fabrika, atelye, ihan, okul, hastane vb. tesis ve iyerlerinin
giri ve k kaplarna her iki ynde 5 m. mesafe iinde,
10- Park iin ayrlmam veya trafik iaretleriyle belirlenmemi alt ve st geitler ile kprler zerinde veya
bunlara 10 m. mesafe iinde,
11- Belirli kii, kurum ve kurululara trafik komisyonlar kararlar ile ayrlm olan ve bir iaretle belirlenmi bulunan
park yerlerinde (izin verilen aralar hari,
12- Zorunlu haller dnda yerleim yerleri dndaki karayollarnda, tatyolu zerinde,
13- aret levhalarnda gsterilen parketme sresi veya zaman dnda,
14- Yaya yollarnda,
15- Parketme iin ayrlm olan yerlerde belirlenmi ekle aykr olarak veya sre dnda,
16- Belirli sreler iin cret denerek parketme izni verilen ve bu amala zel cihaz bulunduran yerlerde cret
demeden parketme halinde veya sresi dnda,
17- Yayalarn geiine engel olmayacak ekilde ayrlm, iaretle belirlenmi ve il ve ile trafik komisyonunca
karara balanm olmak artyla, geni ve uygun durumdaki yaya yollarnda bulunan park yerleri dndaki yaya
yollarnda, Yasaklanm yerlerde ve hallerde parkedilen aralar yetkililerce kaldrlr. Aralarn yetkililerce kaldrlp
gtrlmesi dolaysyla yaplm olan btn masraflar, aracn srcs veya sahibi demek zorundadr.
Srcler duraklanan veya park edilen yerden karken yoldan geen aralara gei kolayl saladktan sonra
manevraya balamak zorundadr. Duraklanan veya park edilen yerden karken kamu hizmeti yapan yolcu
tatlarnn duraklara giri ve klarn kolaylatrmak iin manevra geciktirilir. Bir trafik iareti ile izin verilmi
olmas, duraklama ve arzalanma halleri dnda, yerleim birimleri iindeki karayollarnda; kamyon, ekici, otobs
veya bunlarn rmorklar, lastik tekerlekli traktrler ile her trl i makinelerinin bulundurulmalar ve parkedilmeleri
yasaktr. Ky, kasaba gibi kk yerleim birimleri bu hkmn dndadr.

Aralarn Iklar
Aralar geceleri veya sis, kar, iddetli yamur ve yeterli derecede aydnlatlmam tnel gibi grn yetersiz
olduu yer, zaman ve hallerde klarn yakmak zorundadrlar. Uza Gsteren Iklar:
1- Yerleim birimleri dndaki karayollarnda geceleri seyrederken,
2- Yeterince aydnlatlmam tnellere girerken,
3- Benzeri yer ve hallerde, Srcler, geceleri, yakn ilerisi grlmeyen kavak, dneme ve tepe stlerine
yaklarken, yakn ve uza gsteren klar ardarda ve sra ile yakarak gelilerini haber vermek zorundadrlar.

Yakn Gsteren Iklar:

1- Karlamalarda,
2- Aydnlatmann yeterli olduu yerlerde,
3- ndeki arac takip ederken,
4- Gece bir arac geerken yan yana gelinceye kadar,
5- Gndz gr azaltan sisli, yal ve benzeri havalarda, kullanlr. Kuyruk klarnn uza veya yakn
gsteren klar veya sis klar ile birlikte kullanlmas zorunludur. Ksa farlar 25 m., uzun farlar 100 m.
aydnlatacak ekilde ayarl olacaktr.
Iklarn Kullanlmasnda Yasaklar:
1- Sis klarnn; sisli, karl ve saanak yamurlu havalar dnda ve dier farlarla birlikte yaklmas,
2- Dn klarnn "ge" anlamnda kullanlmas,
3- Karlamalarda klarn sndrlmesi,
4- ndeki arac geilerde uyar iin ok ksa sre dnda uza gsteren klarn yaklmas,
5- Ynetmelikte belirlenen esaslara aykr nitelikte k taklmas ve kullanlmas,
6- Sadece park lambalar veya sis klar ile seyredilmesi,
Yasaktr.
Reflektr: Aralarn arkasnda en az 20 cm2 byklnde, rmork ve yar rmorklarda bir kenar 15 cm ekenar
gen eklinde ve ii dolu olacaktr.
Arzal Aralarn aretlenmesi
Bozulan aralarn durumuna gre:
1- Aralarn park klar yaklmad, yakla-mad veya yaklmas halinde bile, dier ara srcleri tarafndan
150 m. mesafeden aka grlmedii takdirde, bozulan aracn n ve arkasna uygun yerlere, dier ara
srclerinin 150 m. mesafeden aka grebilecekleri ekilde birer krmz reflektr veya krmz kl cihaz
konulmas,
2- Dneme veya tpe st gibi yerlerde, krmz renkteki yanstcnn veya krmz kl cihazn, aratan en az 30
m. uzakla, dier ara srclerinin en az 150 m. mesafeden grebilecekleri yer ve ekilde yerletirilmesi, 3Otobs, kamyon ve ekicilerin arzalanmas halinde, normal hava artlarnda en az 150 m.den net olarak
grlebilecek ekilde 150x25 cm. ebadnda engel iaretinin konulmas, mecburidir. Bozulan ara tehlikeli madde
tayor ise, her durumda krmz kl cihaz kullanlacak ve devaml ekilde banda beklemek suretiyle gzetim
altnda tutulacaktr. Gerekli tedbirler alnncaya kadar arata acil uyar (drtl ikaz) lambalar varsa bunlar yaklr.
ekilmesi ekilen aracn:
1 - Arl, eken aracn tama snrndan fazla olmayacaktr.
2- Srcsnn ynetiminde olacaktr.
3- Ik donanm bozuk ise, arkasna gndz 20x20 cm ebadnda krmz bez, gece krmz k veya reflektr
konur.
eken ve ekilen Aralarla lgili artlar:
1- Her iki ara bo olacak, yolcu tanmayacak,
2- ki aracn balants elik ubuk, elik halat veya zincirle yaplacak,

3- ki ara arasndaki mesafe 5 m.yi gemeyecek. Bu aklk 2,5 m.yi getii takdirde, balantnn orta ksmna
gndz krmz yanstc veya bez, gece krmz k veya yanstc konacaktr.
4- ekilen aracn freni bozuk ise, eken ara ile arasndaki aklk 1 m.den fazla olmayacak, balant, iki aracn
birbirlerine yaklamalarn nleyecek ekilde (eki demiri) yaplm olacak.
5- eken ara, freni bozuk arac ekerken 15 km/s. hzdan, dier hallerde 20 km/s. hzdan fazla hzla
srlmeyecektir.
6- Kendi kendine hareket gc olmayan rmork ve benzeri arzal aralar ile baka bir arala ekilemeyecek
durumda olan arzal aralar, yalnz kurtarc aralarla ekilecektir.
Tedbirsiz ve Saygsz Ara Srme
Ara srclerinin:
1- Su, amur ve benzerlerini sratarak, atarak, dkerek,
2- Korkutarak veya artarak,
3- Sigara kl ve izmaritlerini veya baka eyleri yola atp dkerek,
4- zel amalarla keyfi veya kastl davranlarda bulunmak suretiyle yaya ve tat trafiinin seyir emniyetini
ihlal ederek veya tehlikeye drerek,
5- Seyir halinde srclerin cep ve ara telefonu ile benzeri haberleme cihazlarn kullanmas,
Tedbirsiz ve saygsz davranlarda bulunarak ara srmeleri yasaktr. Tatlara monte edilecek zel setlerle cep
veya ara telefonlar ele alnmadan kullanm imkan salandnda, src zorunlu hallerde telefon konumas
yapabilecektir.
Ses, Mzik, Grnt ve, Haberleme Cihazlar
Uyar iareti olarak kullanlan ses cihazlarnn:
1- Yakn ilerisi grlmeyen kavak, dneme ve tepe st gibi yerlere yaklarken geliini haber verme, yol ve
trafik durumunun gereine gre, karayolunu kullananlar uyarma ve geme halleri dnda kullanlmas,
2- Kamunun rahat ve huzurunu bozacak ekilde gereksiz veya gereinden uzun ve ayarsz olarak
seslendirilmesi,
3- Gei stnlne sahip aralarda bulundu-rulmas gerekenlerin dier aralara taklarak kullanlmas, yasaktr.
Grnt cihazlarnn, kamu hizmeti yolcu tamacl yapan aralara taklmas ve kullanlmas yasaktr.
Pikap, teyp ve benzeri cihazlar:
1- Dolmu otomobilleriyle kamu hizmeti tamas yapan minibslerde bulunmayacaktr.
2- Otobslerde, srcnn kullanamayaca bir uzaklkta bulunabilecektir.
Hoparlrler:
1- Trafik Tescil kurulularndan izin alndktan sonra taklabilecektir.
Yava Srme ve Yavalama Yasa

1- Dier aralarn ilerleyiine engel olacak ekilde yava srmeleri,

2- Belirlenen hz snrlarnn ok altnda ve trafiin akna engel olacak ekilde srmeleri,
3- Bakalarn rahatsz edecek veya tehlikeye sokacak ekilde gereksiz ve ani yavalamalar, yasaktr.
Okul Tatlar
1- Okul tat srcleri renci indirme-bindirme yaptklar srada aracn arkasndaki "DUR" iaretinin n
yakmak; dier ara srclerinin de bu k yand srece durmas,
2- Okul tatlarnda ara ii dzenini salama, ara ini ve binilerde rencilere yardmc olmak zere rehber
retmen veya kii bulundurulmas, zorunludur.
Okul tatlarnda rencilerin kolayca yetiebilecei camlar ve pencereler sabit olacaktr.
Yaya, Okul, Demiryolu Geitlerinden Geme
Yaya ve Okul Geitlerine Yaklaan Srcler:
1- Hzlarn azaltmalar,
2- Geitten geen yaya veya gemek zere bulunan yayalara ilk gei hakkn vermeleri,
3- Varsa okul geit grevlisinin iaretine uymalar, zorunludur.
Demiryolu Geitlerinde Srclerin:
1- Geidin durumuna uygun hzla gemeleri,
2- Ikl veya sesli talimatn verecei "DUR" iaretine uymalar,
3- Tat yolu zerine indirilmi veya indirilmekte olan bariyer varken geide girmemeleri,
Srclerin kontrolsz demiryolu geitlerinde:
1- Gemeden nce geide makul bir mesafede durmalar,
2- Herhangi bir demiryolu aracnn yaklamadndan emin olduktan sonra gemeleri, mecburidir.
Ykleme Kurallar
Aralara, tama snr stnde yolcu ve yk alnmas, tama snr alsn veya almasn, dingil arlklarn
aacak ekilde yk yklenmesi yasaktr. Arlk ve boyutlar bakmndan zellii olan zel yklerin karayolu ile
tanmas iin Ulatrma Bakanl'ndan zel izin almak zorunludur. Aralarn arlk ve boyut kontrollerini yapmak
veya yaptrmak ve denetlemek grevi Ulatrma Bkanl'na aittir.
Radyoaktif maddelerin yklenmesi, boaltlmas ve tanabilmesi iin Atom Enerjisi Komisyo-nu'ndan izin alnmas
zorunludur. Karayollarnda ticari amala yolcu ve yk tayabilmek iin, srclerin ticari tat kullanma belgesi
sahibi olmalar gerekmektedir.
Ykleme srasnda dikkat edilecek hususlar:
1- Ykn, karayoluna deecek, decek, dklecek, salacak, szacak, akacak, kayacak, grlt karacak
ekilde yklenmesi,
2- Dengeyi bozacak, yoldaki bir eye taklacak ve sivri kntlar oluturacak ekilde yklenmesi,
3- Gre engel olacak, aracn srme gvenliini bozacak ve tescil plakalarn, ayrm iaretlerini, fren ve dn
klaryla yanstclar rtecek ekilde yklenmesi,
4- Aracn boyunu nden 1 m.den, arkadan 2 m.den fazla aacak ekilde yklenmesi,
5- Kasann sa ve sol yanlarndan taacak ekilde yklenmesi,
6-'amurluk, basamak, kasa kenar, src mahallinin veya ara st, bagaj merdiveni gibi d ksmlarda ve yk
zerinde yolcu tanmas, yanaktr.
Yk tamak iin yaplm aralarda, gerekli hallerde:

1- Uygun oturma yerlerinin yaplm, kasa kenarlarnn kapal ve zerinin rtl olmas ar-tyla, tama snrnn
her tonu iin 2 yolcu tanabilir.
2- Ksa mesafelerde ii tanmasnda kullanlacaklar iin, kasa kapaklarnn kapal ve karoser zeminden itibaren
en az 120 cm yksekliinde elle tutulacak saiam bir korkuluun bulunmas art ile tama snrnn her tonu iin
ayakta 2 yolcu (ii) tanabilir.
3- Tarm rnlerinin toplanmas, yklenmesi veya boaltlmas amacyla lastik tekerlekli traktrlerin rmork veya
yar rmorklarnda oturmalar artyla, tama snrnn her tonu iin en ok 3 kii tanabilir.
4- Ykle yolcu birarada tanrken ykler saiam olarak yerletirilmi ve balanm olmal, kasann yan ve arka
kapaklar kapal olmal, yolcular kasa iinde ayr bir yere oturtulmaldr.
Tehlikeli Maddelerin Tanmas
Fiziksel ve kimyasal yap ve nitelikleri bakmndan patlayc, parlayc, yanc, yakc, kendi kendine tutuucu veya
kolayca ate alc, zehirli veya radyoaktif maddeler ile bunlarn benzerleri Tehlikeli Madde saylr.
1- Tehlikeli maddelerin yklenmesi ve boaltlmas srasnda bulunduklar yere 30 m. mesafe iinde, sigara ve
benzerleri iilmeyecek, kibrit, akmak, aydnlatma cihaz ve benzerleri gibi alev ve kvlcm karan eyler
kullanlmayacak.
2- Tehlikeli madde tayan aralarn iine 6-vol-tu gemeyen pilli fener dndaki aydnlatma cihazlaryla
girilmeyecektir.
3- Bu aralarda iki adet 6 kg. kapasiteli yangn sndrme cihaz bulundurulacaktr. Bunlardan biri iyice grlebilen
ve eriilmesi kolay olan bir yerde, dieri de srcnn hemen yannda bulundurulmaldr.
4- Araca baka yk alnmayacak, mal sahibi veya hizmetliden baka yolcu bindirilmeyecektir.
5- Park etme ve duraklama halinde ara, bir grevlinin gzetiminde olacaktr.
6- Bu aralar srenler, yerleim yerleri dndaki karayolunda, dier aralar en az 50 m. mesafeden takip
edeceklerdir.
7- Duraklama hallerinde dier aralarla aralarnda 20 m. mesafe bulunduracaklardr.
Src ve Yolcularn Koruyucu Tertibat Kullanmalar
1- Otomobil ve tescilde otomobil gibi ilem gren arazi tatlarnda ve minibslerde emniyet kemeri
bulundurulmas ve kullanlmas zorunludur. Sz konusu bu aralarn n koltuklarnda 10 yandan kk
ocuklarn tanmas yasaktr.
2- Motosiklet ve motorlu bisiklet srclerinin koruma bal ve koruma gzl, yolcularnn ise koruma bal
kullanmalar zorunludur.
Bisiklet, Motorlu Bisiklet ve Motosiklet Srcleri le lgili Kurallar
1- Bu aralarn yaya yollarnda srlmesi yasaktr. Ayr bir bisiklet yolu olduu halde, bisiklet ve motorlu
bisikletlerin tat yollarnda srlmesi yasaktr.
2- kiden fazlasnn tat yolunun bir eridinde yanyana srlmesi yasaktr.
3- Src arkasnda yeterli bir oturma yeri olmadka baka kiilerin tanmas yasaktr.
4- Bir kiiden fazlasnn tanmas yasaktr.
5- Bu aralarn srlmesi srasnda elde bagaj, paket ve benzerlerinin tanmas yasaktr.
6- Bisiklet srenlerin en az bir elleri, motorlu bisiklet srenlerin manevra iin iaret vermeleri halleri dnda iki
elleri ve motosiklet srenlerin devaml iki elleriyle tatlarn srmeleri zorunludur.
Yayalarla lgili Kurallar
1- Yayalar yaya yolu, banket veya alan varsa, buralardan yrmek zorundadrlar.
2- Her iki tarafnda banket bulunan veya bulunmayan ve kullanlr durumda olan veya olmayan yollarda, yayalar
kendi gidi ynlerine g-re sol banketten veya sol kenardan yrmek zorundadrlar.

3- Tat yolunun kar tarafna gemek isteyen yayalar, yaya ve okul geitlerinden veya kavaklardan gemek
zorundadrlar. 100 m. yaknnda bu gibi yerler yoksa, gelen tatlarn uzaklk ve hzn kontrol ederek en ksa
dorultuda karya geebilirler.
4- Beyaz baston tayan, kolunda siyah yu-varlakl sar bant bulunan bir yayann veya bir kpek yardmyla
yryen zrl kiilerin tat yolu zerinde bulunmalar halinde btn srclerin yavalamalar, gerektiinde
durarak yardmc olmalar zorunludur.
5- Yaya ve okul geitlerinden geerken geidin sa blmnden yrmek zorundadrlar.
6- Yayalar, karya geilerini yapmak zere tatyoluna girmeden nce, nce sol taraflarn sonra sa taraflarn
kontrol etmelidirler.
7- Yaya yolu bulunmayan karayollarnda yrmek zorunda kalan yayalar gece ve gndz grn az olduu
hallerde srcleri uyarc ak renk elbise giymek, stnde veya elindeki eyada yanstc bulundurmak veya k
tamak zorundadr.
Aralarn Boyutlar, Arlklar
Boyutlar

Rmork ve yar rmorklarda

Azami genilik

2.55 m

Azami ykseklik

4.00 m

Dingiller aras mesafe 1 m'den az ise

Dingiller aras mesafe 1 m ile 1,3 m aras
ise
Dingiller aras mesafe 1,3 ile 1,8 m aras

Azami uzunluklar

ise
Dingiller aras mesafe 1,8 m'den byk

11 ton
16 ton

18 ton

ki dingilli aralarda

12.00 m

veya daha ok dingilli aralarda

12.00 m

dingilli aks gruplarnda

dingilli tek katl otobslerde

12.60 m

Dingilleri aras mesafe

dingilli ift katl otobslerde

15.00 m

1,3 m veya daha az ise

Yar rmorklu aralarda

16.00 m

Mafsall (krkl) otobslerde

18.00 m

Toplam arlklar

Bir rmorklu katarlarda

18.75 m

ki dingilli aralarda

18 ton

ki rmorklu katarlarda

22.00 m

dingilli aralarda

25 ton

Dingilleri aras mesafe 1,3 ile 1,4 m aras

ise

dingilli yar rmorklu aralarla mafsall

Arlklar:

otobslerde

Dingil arlklar
Tahriksiz tek dingilde

10 ton

Tahrikli tek dingilde

11.5 ton

ki dingilli aks gruplarnda

18 ton

21 ton
24 ton

28 ton

Drt dingilli motorlu aralarda

32 ton

Drt dingilli rmorklu aralarda

36 ton

Be veya daha ok dingilli yar rmorklu

katarlarda

40 ton

Konteyner tayan yar rmorklu aralarda 44 ton

Motorlu aralarda
Dingiller aras mesafe
1m.den az ise

ise

11.5 ton

Dingiller aras mesafe 1 m. ile 1,3 m. 16 ton

aras ise
Dingiller aras mesafe 1.3 m ile 1.8
m. aras ise

18 ton

Aralarn Tescili
Tescile yetkili kurulular:
Askeri aralar, i makineleri ve rayl sistemle alanlar dndaki btn motorlu aralar tescile tabi motorlu
aralara taklarak kullanlacak yapda ve ykl arl 750 kg'n stnde olan rmork ve yar rmorklarn tescilleri
trafik tescil kurulularnca, Askeri aralar Trk Silahl Kuvvetlerince, Rayl sistemle alan aralarn tescilleri,
kullanld yerlere gre ait olduu kurulularca, Kamu kurulularna ait olan i makineleri ilgili kurulularca, Tarm
kesiminde kullanlan zel veya tzel kiilere ait i makineleri ziraat odalarnca, tarm kesiminde kullanlanlar
dnda kalan ve sanayi, bayndrlk ve dier kesimlerde kullanlanlarn tescilleri yesi olduklar ticaret, sanayi
veya ticaret ve sanayi odalarnca, Motorsuz tatlardan gerekli grlenlerin (il trafik komisyonu kararyla) tescilleri
belediyelerce, Yaplr.
Ara sahipleri:
1- lk tescil iin satn alma veya gmrkten ekme tarihinden itibaren ay iinde,
2- Daha nce tescil edilmi arac, satn veya devir aldklarnda ise, 1 ay iinde,
ilgili tescil kurulularnda kendi adlarna tescil yaptrmak zorundadr.
Ara zerinde yaplan deiikliin, renk ve adres deiikliklerinin 30 gn iinde ilgili tescil kurulularna bildirilmesi
zorunludur. Srclerin tescil plakalar bakmndan dikkat etmeleri gereken husus: klarn yaklmasyla birlikte,
arka plakann 20 m. mesafeden okunacak ekilde aydnlatlm olmasdr.
Ara zerinde Bulundurulmas Gerekli Belge ve Plakalar:
1- Tescil belgesi (Sahiplik Belgesi)
2- Trafik belgesi
3- Mali sorumluluk sigortas
4- Tescil plakas
Geici olarak tescil edilen aralar zerinde bulundurulmas zorunlu belge ve plakalar:
1 - Geici tescil plakas
2- Geici trafik belgesi (A 6 gn, B 30 gn, C 6 gn, D 30 gn, E 6 gn, F geici trafik belgeleri 3 ay sreyle

geerlidir.)
3- Mali sorumluluk sigortas
Aralarn Muayeneleri
Aralarn teknik artlara uyup uymad ekonomik yaplar da dikkate alnmak suretiyle belirli zamanlarda
muayene edilerek tespit edilir. Muayene sresi geirilen aralarn srcleri para ve puan cezas ile cezalandrlr.
Bu aralar trafikten men edilir ve en yakn muayene istasyonuna gnderilirler.
1- Hususi otomobil ve rmorklar, ilk 3 ya sonunda iki ylda bir,
2- Resmi ve ticari plakal otomobil ve rmorklar ilk 2 ya sonunda ylda bir,
3- Lastik tekerlekli traktr ve rmorklar 3 ylda bir,
4- Dier motorlu aralar ve rmorklar her yl, periyodik muayeneye tabii tutulur. Muayene sresi dolmasa bile
kazaya karmas sonucu yetkili zabtaca muayenesi gerekli grlenler ile, zerinde esasl deiiklik yaplmas
durumunda aralarn ayrca zel muayenesi zorunludur.
Aralarn muayeneleri Ulatrma Bakanl'nca yaplr veya yaptrlr. Mali sorumluluk sigortas yaptrlmam
aralar, muayeneye alnmazlar. Hurdaya karlan aralar 1 ay iinde ilgili tescil kurulularna bildirilir.
Hukuki Sorumluluk ve Sigorta
Bir motorlu aracn iletilmesinin bir kimsenin lm veya yaralanmasna veya bir eyin zarara uramasna neden
olmas halinde motorlu arac iletenin sorumluluunu karlamak zere yaplmas zorunlu sigortaya; mali
sorumluluk sigortas denir. Zorunlu mali sorumluluk sigortas bulunmayan aralar, trafikten men edilir. Kazay
yapan aracn tespit edilmesi durumunda; mali sorumluluk sigortasn yaptrmam olan aralarn kazalarnda;
sigortacnn iflas durumlarnda ve alnm ve gaspedilmi aralarn meydana getirdikleri kazalardaki bedensel
zararlar karlamak amacyla Garanti Fonu oluturulmutur. Uluslararas veya ehirleraras yolcu tayan
otobslerde yolcular, srcleri ve yardmclarn seyahat sresi iinde maruz kalacaklar her trl kazalara kar
korumak amacyla otobs zorunlu koltuk sigortas bulunmaktadr.
Src Belgeleri
Motorlu aralarn src belgesi sahibi olmayan kiiler tarafndan karayollarnda srlmesi ve srlmesine izin
verilmesi yasaktr. Src belgeleri Trafik Tescil kurulularnca verilmektedir. Bisiklet kullananlarn 11, motorsuz
tat kullananlarn ve hayvan srclerinin 13 yan bitirmi olmalar zorunludur.
lkemizde Uluslararas src belgesi, "Trkiye Turing ve Otomobil Kurumu" tarafndan verilmektedir. Srcler,
ikamet adresi deiikliklerini, 30 gn iinde kaytl olduklar tescil kuruluuna bildirmek zorundadr.
Src belgeleri, aadaki hal ve artlarda trafik zabtasnca geri alnr:
1- Salk raporu ile srclk yapmasnda saknca grlenlerin,
2- Src belgesinin sahte olduu, hile ile alnd, artlarna uygun olmadan verildii tespit edilenlerin.
B, C ve E snf src belgesi sahipleri, aralarna en ok ykl arl 750 kg'a kadar olan hafif rmork takarak
kullanabilirler. Ykl arl 750 kg' geen, rmorklar tatlarna takarak kullanmak isterlerse, ayr bir snavdan
geirilirler ve rmorklu tat kullanabilecekleri belgelerine ilenir.
Snf

Aralar

Yetkisi

Ya

A1

Motorlu bisiklet

17

A2

Motosiklet

A1

17

Otomobil
B

Minibs

18

Kamyonet
C

Kamyon

B-F

22

ekici

C-B-F

22

Otobs

C-B-F

22

Lastik tekerlekli traktr

17

makineleri

18

zel Tertibatl Aralar

17

Aralarda Bulundurulmas Zorunlu Ara ve Gereler

1-Takograf: Otobs, kamyon ve ekicilerde.
2-Taksimetre: Taksi otomobillerinde
3-Yangn sndrme cihaz: Cihaz srcnn hemen yannda bulunmaldr.
a) Otomobil, minibs ve kamyonetlerde 1 kg. kapasiteli bir adet,
b) Otobs, kamyon ve ekicilerde 6 kg. kapasiteli bir adet,
c) Tehlikeli madde tayan aralarda 6 kg. kapasiteli iki adet,
4- Reflektr: Motosiklet ve motorlubisiklet hari, btn motorlu tatlarda 2 adet,
5- Stepne: ehirleraras yolcu tayan btn aralarda,
6- Tekerlek takozu: Otobs, azami arl 3,5 tondan fazla olan aralar ve iki dingilli rmorklarda bir adet.
veya daha ok dingilli tatlarda ve tek dingilli rmorklarda iki adet.
7- Yedek malzeme ve takmlar: Otomobil, minibs, otobs, kamyonet, kamyon, ekici ve lastik tekerlekli
traktrlerde.
8- lk Yardm antas: Otomobil, minibs, kamyonet, otobs, kamyon, ekici ve lastik tekerlekli traktrlerde.
9- Engel areti: Otobs, kamyon ve ekicilerde 150x25 cm. ebadnda bir adet.
Trafik Kazalar
Trafik Kazalarna El Konulmas:
Kaza nedenlerini, iz ve delillerini belirleyecek "Kaza Tespit Tutana" dzenlemek zere trafik zabtasnca (polis
veya jandarma) el konulur:
1- Trafik kazalarnda yolun trafie kapand hallerde, yolu trafie amak,

2- Karayolunu kullananlar iin ek bir tehlikenin olumasn nlemek iin gerekli tedbirleri almak,
3- Yarallara ilk yardm yaplmasn veya en yakn salk kuruluuna gnderilmesini salamak,
4- Kaza yerindeki mal gvenliini salamak,
5- Trafik Kazas Tespit Tutana dzenlemek,
Kazaya Karanlarn Sorumluluklar:
1- Durmak ve trafik gvenlii iin gerekli nlemleri almak,
2- Kaza yerindeki durumu deitirmemek,
3- Olay grevlilere bildirmek, kaza yerinden ayrlmamak,
4- Olayda taraf olanlar, istendiinde dier tarafa kimlik ve adreslerini bildirmek, src ve trafik belgeleri ile sigorta
polielerini gstermek, bunlara ait gerekli bilgileri vermek,
5- Banda sahibi ve sorumlusu bulunmayan ara veya mala zarar verilmesi halinde; aracn, maln ilgilisini
bulmak. Bulunmad takdirde zarar verilen aracn veya maln grlebilen yerlerine not brakmak.
Kaza sadece maddi hasarla sonulanm ise, kazaya karan btn taraflarn, aralarnda yazl olarak anlamalar
halinde olay yerinden ayrlabilirler. Olay yerinden ayrldktan sonra, kaza tespit tutana dzenlenmesini
isteyemezler.
Kaza Yerinden Geenlerin Sorumluluklar:
1- Kaza yerinde usulne uygun ilk yardm tedbirlerini almak,
2- Olay en yakn zabtaya veya salk kuruluuna bildirmek,
3- Yetkililerin istei halinde yarallar salk kuruluuna gtrmek.
Srclerin Asli Kusur Halleri:
1- Krmz kta veya grevlinin dur iaretinde gemek,
2- "Tat giremez" levhasnn bulunduu karayoluna veya blnm karayolunda kar ynden gelen trafiin
kulland erit veya balant yoluna girmek,
3- kiden fazla eritli tatyollarnda, kar ynden gelen trafiin kulland erit veya yol blmne girmek,
4- Arkadan arpma,
5- Geme yasa olan yerlerde ndeki arac gemek,
6- Dn manevralarn yanl yapmak,
7- eride tecavz etmek,
8- Kavaklarda ilk gei hakkna uymamak,
9- Daralan kaplamalarda gei kolayl salamamak,
10- Manevralar dzenleyen kurallara uymamak,
11- Yerleim yerleri dndaki karayolunda zorunlu haller dnda duraklamak veya parketmek,
12- Kurallara uygun olarak park etmi araca arpmak.
Trafik Sular ve Karl Cezalar
Trafik sularna ilikin davalara trafik mahkemeleri, bunlarn bulunmad yerlerde sulh ceza mahkemelerinde
baklr.
Adli Cezalar:
1- Hafif para cezas
2- Hafif hapis (Hafif para cezas ile birlikte)

3- Belgelerin geri alnmas (Hafif para cezas ile birlikte)

4- yeri kapatma (Hafif para cezas ile birlikte)
dari Cezalar:
1- Para cezas
2- Belgelerin geri alnmas
3- Puan cezas (Suun ilendii tarihten geriye doru bir yl iinde toplam 100 ceza puann dolduran srclerin
src belgeleri 2 ay sre ile geri alnr ve eitime tabi tutulur. Ayn yl iinde ikinci defa 100 ceza puann
dolduran srclerin src belgeleri 4 ay sre ile geri alnarak psiko-teknik deerlendirmeye ve psikiyatri
uzmannn muayenesine tabi tutulurlar. Muayene sonucunda srclk yapmasna engel hali bulunmayanlarn
belgeleri, sresi sonunda iade edilir. Bir yl iinde defa ceza puann dolduran srclerin src belgeleri
sresiz olarak iptal edilir.) lmle sonulanan trafik kazalarna asli kusurlu olarak sebebiyet veren srclerin
src belgeleri ise 1 yl sre ile geri alnr. dari bir trafik suu ileyenler hakknda Ceza Tutana dzenlenir.
deme pein veya tutanan tebli tarihinden 15 gne kadar yaplrsa, cezada 1/4 pein deme indirimi yaplr.
Para cezalarnn, tutanan tebli tarihinden itibaren 1 ay iinde denmesi gerekir. 1 ay iinde denmeyen cezalar
iin her ay % 5 faiz uygulanr. Ancak toplam tutar cezann 2 katn geemez.
Trafik para cezas tutanaklar, takip ve tahsil iin bu tutanaklar dzenleyenler tarafndan 7 i gn iinde ilgili mal
sandna gnderilir.
Otoyol Kurallar
1- Otoyola girerken "Hzlanma eridi" nden yararlanlarak, yoldaki trafiin ak hzna uyum salandktan sonra
hzlanma eridinin sonundan otoyol bandna girmek zorunludur.
2- Otoyolda duraklamak, parketmek, geri gitmek ve geriye dnmek yasaktr.
3- Kaza ve arza gibi zorunlu hallerde tatn emniyet eridine alnarak iaretlenmesi gerekir. Emniyet eridinde
seyretmek yasaktr.
4- Otoyoldan karken de, "Yavalama eridi" ne eridin bandan girmek bu erit boyunca hz azaltmak
zorunludur.
Karayollar Trafik Kanunu
evre
evre: nsan etkileyen ve insanlardan etkilenen d ortama denir.
evre koruma: evre kirliliini nlemek amacyla yaplan almalara denir.
Atk: evrede bozulma meydana getirecek miktarda evreye boaltlan maddelere denir. Atklar irkin grnm
arzetmesinin yansra pis koku yayar ve hastalk bulatran zararllarn remesine sebep olur.
evre kirlilii: nsanlarn faaliyetleri sonucu havada, suda, toprakta meydana gelen olumsuz gelimeler, ekolojik
dengenin bozulmas, grlt, koku ve atklarn meydana getirdii zararl sonulardr.
evre hakk: Herkesin salkl ve dengeli bir evrede yaama hakkn ihlal edenlere kar yarg mercileri nnde
savunma hakkdr.
dBA: Ses deerlendirme birimi.

Grlt: Kiilerin huzurunu, ruh ve beden saln bozacak seviyede kartlan, istenmeyen seslerdir.
evre Kirlilikleri:
1- Hava kalitesini bozan kirlilik sebepleri:
a) Bakm yaplmam aralarn fazla yakt yakmas,
b) Temiz olmayan yakt kullanlmas,
c) Trafik younluu,
d) Zorunlu haller dnda ara kullanma,
e) Trafik younluu nedeniyle aracn.uzun sre trafikte seyretmesi,
f) Duraklama ve park etme srasnda motorun gereksiz yere altrlmas,
g) Ara motoru rlantide alrken egzozdan kan karbonmonoksit gaz % 3.5'den, ara hareket halindeyken %
4.5'den fazla olmamaldr.
h) Aralarn egzoz gazlar, ya ve yakt sazn-tlar, akntlar ve buharlar, lastik tozlar ve paralar, aralarn
tadklar yklerin toza-mas, buharlamas vb.
) Tatlara tama snr zerinde yk yklemek, ar hzl gitmek, ara dna gereksiz aksesuarlar takmak, seyir
halinde camlar amak, lastik havalarnn uygun seviyede olmamas, gereksiz yere tat kullanmak havay kirletir.
Kk silindir hacimli aralarn kullanlmas, ayn gte olan tatlardan hafif olannn tercih edilmesi, yryerek
gidilebilecek yere her hangi bir arala gidilmemesi evrenin korunmas iin alnacak tedbirlerdendir. Kurunsuz
yakt kullanlmal, nk havadaki kurun kirliliinin en nemli kayna tatlardr. stelik kurunsuz yakt kullanan
aralarn egzoz sistemlerindeki katalitik konvertr, egzozdan kan zehirli gazlarn zehirleyici etkilerini
azaltmaktadr. Mmkn olduunca toplu tama aralarndan yararlanlmaldr. Ara kullanrken trafiin youn
olmad saatleri, trafiin youn olmad yollar tercih etmek gerekir. Gidilecek yere en ksa mesafeden
gidilmelidir. Ksa mesafenin seilmesi, enerji ve yakt tasarrufu salamann yan sra evrenin kirle-tilmemesi
bakmndan da yarar salar. stelik turistler de temiz bir lkeyi tercih ederler. Hava kirlilii, insanlarda nefes
darl, kanser ve toplu lmler gibi zararlara yol amaktadr.
2- Toprak Kirlilii
a) Ara bakmlarnn uygun ortamlarda yaplmas, motor ya, yakt, asit vs. artklarn topraa dklmesi,
b) Aralarda kullanlan, yenilen ve iilen maddelerin artklarnn evreye atlmas,
c) Kimyasal ve radyoaktif maddelerin emniyet tedbirleri alnmadan tanmas, (Radyoaktif maddelerin yklenmesi,
tanmas ve boaltlmas iin Trkiye Atom Enerjisi Kuru-mu'ndan izin alnmas zorunludur.)
d) Srclerin orman ve tarm arazisi yangnlarna sebep olmalar,
e) Dklecek, taacak, tozacak vb. ekillerde yk tamak.
Bunlar toprak kirliliine neden olur.
3- Su Kirlilii
a) Deniz kylarndan veya dere yataklarndan kum, akl alnmas,
b) Atklarn sulara dklmesi,
Bunlar da su kirliliine neden olmaktadr.
4- Grlt
a) Tatlarn neden olduu grltler. (Egzoz, tekerlekler, motor, aracn hareketli ve sabit paralar, korna,

hoparlr, mzik cihazlar, aerodinamik yap, vs.)

b) Trafik aknn neden olduu grltler. (Ar hz, ani fren, vs.) Tatlar tarafndan karlan grlt; insanlarn
ruh ve beden salklarnn bozulmas, i veriminin dmesi ve dikkatin dalmas gibi iitsel, fizyolojik, psikolojik
ve performans etkiler yapmaktadr. evredekileri rahatsz edecek ekilde duman veya grlt karan aralarn
srclerine ehir merkezlerine girmeme, trafikten men ve para cezalar verilir. Susturucu ve ses giderici paralar
aralardan kesinlikle kartlamaz.
ehir Bilgisi ve Src Davranlar
1- Harita ve ehir planndan faydalanlmas,
2- Trafii youn olmayan yollarn seilmesi,
3- ehrin nemli kavak, yol, hastane, terminal, spor alanlarnn ve benzeri merkezlerinin bilinmesi,
4- Tarihi ve turistik yrelerin bilinmesi,
5- Srclerin aralarn temiz tutmalar,
6- Srclerin klk-kyafetlerinin temiz ve tertipli olmas,
7- zel otomobillerin gerektiinde kullanlmas,
Btn bu hususlar zaman, emek ve yakt tasarrufu salar; evrenin daha az kirletilmesine yol aar.

MOTOR DERSI
MOTOR VE ARA TEKN

Motorun tanm
Yakttan elde ettii s enerjisini mekanik
enerjiye eviren makinelere motor denir.
Motor eitleri
Zamanlarna Gre:
1. Drt zamanl motorlar
2. ki zamanl motorlar
Kullanlan Yaktlara Gre
a. Benzinli motorlar
b. Dizel motorlar
c. LPG motorlar
Yaktn Yanma Yerine Gre:
1. ten yanmal motorlar
2. Dtan yanmal motorlar
Yapm zelliklerine Gre
a. Sra tipi
b. Birbirlerinin karlarna yatk (Dz, hafif
eik, boksr tipi)
c. Sra halinde bir a ile birletirilmi (V
tipi)
d. Daire eklinde (Yldz tipi)

Silindir Saylarna Gre

a. Tek silindirli
b. ok silindirli
Soutma Sistemlerine Gre:
a. Su soutmal
b. Hava soutmal
Motorun Paralar
1. Silindir blou: inde silindirlerin bulunduu ve motor paralarn
zerinde tayan ana paradr.
2. Silindir kapa: Silindir blou zerini kapatan ve yanma odalarn
meydana getiren kapaktr.
3. Karter: Motor yana depoluk grevi gren, silindir blounun
altndaki paradr.
4. Supap kapa: Motor zerindeki supap (klbtr) mekanizmasn
d etkilerden korur.
5. Radyatr: Soutma suyunun bulunduu depo.
6. Karbratr: Benzin-hava karmn salayan para.
7. Hava Filitresi: Silindirlere giren havay temizler.
8. Manifoldlar (emme-egzoz): Hava yakt karmn silindirlere, yanm gazlar darya tayan borulardr.
9. Ya Filitresi: Motor ya iindeki yabanc maddeleri temizler.
10. Endksiyon bobini (Ateleme): Akden gelen akm 15.000-25.000 volta ykselten paradr.
11. Buji: Benzin-hava karmn tututuran paradr.
12. Konjektr (reglatr): arj dinamosunun rettii elektrii doru akma eviren ve 12 volt deerinde
dzenleyen paradr.
13. Enjektr: Dizel motorlarda yakt pskrten paradr.
14. Krank mili: Pistonlarn bal olduu, motorun almas sonucu elde edilen hareketin ve gcn motordan
alnmasna yarayan mildir.
15. Piston: Silindir ierisinde hareket eden ve hareketi krank miline iletmesine yardmc olan paradr.
16. Piston (biyel) kolu: Pistonun dorusal hareketini krank miline ileten paradr.

17. Ya pompas: Karterdeki ya basnla hareketli paralara gnderir.

18. Yakt pompas (benzin otomatii): Yakt basnla karbratre gnderen para.
19. Distribtr: Benzinli motorlarda ateleme srasna gre bujilere elektrik enerjisi gnderen paradr.
20. Mar motoru: Motora ilk hareket veren paradr. Elektrik enerjisini hareket enerjisine evirir.
21. Alternatr (arj dinamosu): Ara iin gerekli elektrik enerjisini reten paradr. Hareket enerjisini elektrik
enerjisine evirir.
22. Su pompas (devirdaim): Suyun silindir iindeki kanallarda dolamasn salar.
23. Enjektr pompas: Dizel motorlarda yakt basnla enjektrlere gnderen paradr.
24. Enjektr: Yakt toz halinde (plverize) silindire gnderen para.
25. Kam (eksantrik) mili: Krank milinden ald hareketle baz motor sistemlerinin almasn salayan paradr.
26. Supaplar: Yaktn silindirlere alnmasn (emme), egzoz gazlarnn silindirden atlmasn salayan paradr
(egzoz).
27. Besleme Pompas: Dizel motorlarda mazotu enjektr
pompasna ileten paradr.
Drt Zamanl Motorlarn alma Sralamas
1. Zaman : Emme
2. Zaman : Sktrma
3. Zaman : Ateleme ()
4. Zaman : Egzoz
Drt Zamanl Benzinli Motorlarn alma Prensipleri
1. Emme: Yakt-hava karmnn silindire alnmas.
2. Sktrma: Silindire alnan havann sktrlmas
3. Ateleme: Sktrlan yakt-hava karmnn buji kvlcm
yardmyla yaklmas.
4. Egzoz: Silindir iinde kalan artk gazlarn darya atlmas.
Drt zamanl motorlarda pistonun silindir ierisinde drt hareketinden bir i elde edilir.
A..N. (Alt l Nokta): Pistonun silindir ierisinde inebilecei en alt noktadr.
..N. (st l Nokta): Pistonun silindir ierisinde kabilecei en st noktadr,
Motorlar alma zamanlarna gre iki ve drt zamanl olmak zere ikiye ayrlrlar Gnmzde motorlu Aralarda
genelde 4 zamanl motorlar kullanlmaktadr.

 Emme Zaman: Piston ..N.dan A..N.ya hareket ederken emme subap alr ve silindir ierisine
benzin hava karm dolar. Piston A. . N.ya indiinde emme zaman biter
Sktrma Zaman: Pistonun ..N' ya doru hareket ederken her iki subap kapaldr ve benzin hava karm
sktrlmaya balar. Piston ..N.ya geldiinde Sktrma ilemi biter.
Ateleme () zaman: Sktrma sonunda scakll ve basnc artm olan karm,buji kvlcmyla atelenir
ve yanma balar. Yanma sonunda piston hzla aaya itilir ve krank mili dndrlr. Piston A..N ya indiinde
i zaman biter
Egzoz zaman: Piston . N. 'ya karken egzoz subab alr ve yanm gazlar egzozdan dar atlr. Bu ilem
piston ..N.ya gelene kadar devam der. Bu drt zaman, dzenli olarak ayn ekilde devam eder ve
almasn srdrr. Krank mili drt zamann sonunda iki tam tur dnm olur.
Drt Zamanl Dizel Motorlarn alma Prensipleri
1. Emme: Silindire temiz havann alnmas
2. Sktrma: Silindire alnan havann sktrlmas.
3. Ateleme: Sktrlan havann zerine yaktn enjektrle pskrtlerek yanmas.
4. Egzoz: Silindir iinde kalan artk gazlarn darya atlmas.
ki Zamanl Motorlarn alma Sralamas
1. Zaman : Emme - Sktrma
2. Zaman : Ateleme () - Egzoz
ki Zamanl Motorlarn alma Prensipleri
1. Emme-Sktrma: Silindire yakt-hava karmnn alnmas ve sktrlmas.
2. Ateleme-Egzoz: Sktrlan hava-yakt karmnn atelenmesi ve artk
gazlarn darya atlmas.
ki zamanl motorlarda emme ve egzoz subaplar yoktur.
Subaplarn yerine, silindir duvarnda alm emme ve egzoz klar
vardr.Pistonun ..N. ile A..N. arasnda iki kez hareketi ile Emme - Sktrma- Ateleme - Egzoz zamanlar
meydana gelir. Genellikle motosiklet motorlar ve kk su motorlar bulunur .evrim pistonun iki hareketiyle
tamamlanr ve her devirde bir i elde edilmi olur.Krank mili bir tur dner.
D- MOTORUN BELL BALI PARALARI :
Motorun paralar iindeki ve dndaki paralar diye iki gurupta incelenebilir.indeki paralar asl grevi yapan
paralardr. Dndaki paralarda motorun parasdr fakat yardmc paralar olarak grev yaparlar.Tercih etmek
gerektiinde iindeki paralar tercih edilir.

a- Motorun indeki paralar :

Silindir (motor) Blou: Motorun ana gvdesini oluturur. Pistonlara ve krank miline yataklk yapar. erisinde
silindirler, krank, mili, kam (eksantrik) mili, ya pompas, darsnda yakt pompas, distribtr, ya filtresi, arj
dinamosu, mar motoru gibi elemanlar bulunur. Motor kulaklar vastasyla asiye balanr.Scak motora souk
su,souk motora scak su konulduunda silindir blou ve silindir kapa atlar.

Silindir Kapa: Silindir blounun zerini kapatr, yanma odalarn oluturur. zerinde bujileri, emme ve egzoz
subaplarn, enjektrleri tar. yanma dolarnn evresinde su ve ya kanallar vardr.

Karter: Silindir blounun al tarafn kapatr. Motor yana

depoluk eder. Altnda ya boaltma tapas vardr.
Subap (Klbtr) Kapa: Subap mekanizmasn ve motoru
toz, su ve pisliklerden korur . Motor ya, zerindeki ya
kapandan konulur

Krank Mili: Pistonlardan gelen dorusal hareketi dairesel harekete dntrr. Krank milinin en ucunda bir dili
ve kasnak bulunur. Dili kam (eksantrik) miline hareket verir. Kasnak ise su pompas ile alternatre hareket verir.
4 zaman krank milinin 2 devrinde , iki zaman ise krank milinin 1 devrinde gerekleir.

Piston: Silindir ierisindeki hareketlerinden dolay zamanlarn

meydana gelmesini salar.
(Emme-sktrma-ateleme- egzoz)

Piston Kolu:Pistondan ald dorusal hareketi krank miline iletir.

Segmanlar: Pistonlar zerinde bulunur hareketli paralar arasnda szdrmazl salar. Segmanlar veya silindir
odas andnda motor ya yakar ve egsozdan mavi duman kar.
Kam(Eksantrik) Mili Hareketini krank milinden alr. 4 elemana hareket verir; Subaplara, distribtre ,ya
pompasna, yakt pompasna hareket verir.
Subaplar : Emme ve eksoz subaplar olmak zere iki eittir. Emme subaplar dizel motorlarda sadece havann,
benzinli motorlarda ise benzin hava karmnn silindire girmesini salar. Egzoz subaplar ise; yanm gazlarn
silindir dna kmasn salar.Subap ayar motorda yaplan tek ayardr.

Ya Pompas: Karterdeki ya alarak yalanacak motor paralarna pompalayan elemandr.

Contalar : Sabit paralar arasnda szdrmazl salarlar.
b- Motorun Dndaki paralar :
Motorun ddaki paralar yardm eden sistemlerdir ve yardmna gre isim alr. Ateleme ,Yakt, Soutma,
yalama , arj ve mar gibi yardmlar yaparlar.
Radyatr: Su soutma motorlarda soutma suyuna depoluk eder, sistemde snan suyun soumasna yardmc
olur.
Karbratr: Motora gerekli olan benzin, hava karmn artlara-gre 1/15 (benzin - hava) orannda kartran
elemandr. Emme manifoldunun zerinde bulunur.
Hava Filtresi: Dardan motor ierisine alnacak olan havay temizleyip karbratre veya emme manifolduna
gnderen paradr.
Ya Filtresi: Motor ierisinde dolaarak kirlenen ya temizleyen elemandr.
Manifoltlar (Emme Egzoz ) emme manifoldu, karbratre belli oranda karm olan benzin-hava karmn
veya havay silindirlere datr. Egzoz manifoldu, yanm sonunda meydana gelen egzoz gazlarn toplayarak
egzoz borusuna buradan da yanm gazlarn darya atlmasn salar

Endksiyon Bobini: Akmlatrden ald 12 voltluk doru-akm 15 - 25 bin volta ykselten elemandr.

Buji:Yanma odasna sktrlm bulunan yakt - hava karmn kvlcmla ateleyen elemandr.

Reglatr (Konjektr): arj dinamosunun veya alternatrn rettii akm ayarlayan elamandr.
Yakt Pompas (Yakt Otomatii): Depodan ald yakt karbratre pompalayan elemandr.
Distribtr: Endksiyon bobininden ald yksek voltaj atelenme srasna gre bujilere datan elemandr.
Mar Motoru: Motora ilk hareketi veren elektrik motorudur.
Alternatr (arj Dinamosu): Ara motoru alt srece mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dntrr. Aracn
elektrik ihtiyacn karlar. Akmlatr dolduran (arj) eden elemandr.
Su Pompas (Devirdaim): Radyatrdeki soutma suyunu motordaki
su kanallarna pompalayan elemandr.
Enjeksiyon (Mazot) Pompas: Pskrtme srasna gre enjektrlere mazot pompalayan elemandr.
Enjektr Mazot pompasndan gelen mazotu snm havann zerine.pskrten elemandr.
KONU 5:BENZNL VE DZEL MOTORLARIN ZAMANLARINA GRE KARILATIRMASI
ZAMAN

BENZNL

DZEL

Emme

Benzin - Hava karm silindire emilir

Sadece hava silindir iine emilir

Sktrma

Alnan karm sktrlr

Sadece hava sktrlr ve skan hava snr.

Ateleme

Buji vastasyla yanma olur

Enjektrn motorin pskrtmesiyle yanma olur

Egzoz

Egzoz subab yanm gazlar tahliye eder

Egzoz subab yanm gazlar tahliye eder

MOTOR VE ARA TEKN

Motorun tanm
MOTORLARIN DIINDAK ALIMA SSTEMLER
A- ATELEME SSTEM: Bir motordan beklediimiz verimi alabilmek iin, yaktn dzgn bir ekilde atelenmesi
gerekmektedir.Nitekim motordaki verimi tam olarak olabilmek iin bu sistemin tam olarak almas gerekir.
B- YAKIT SSTEM :Yakt sisteminin olmas gerektii gibi almas motorun yakt sarfiyatna sebep olmayaca
gibi birde motorda beklenen performans almamz salayacaktr.
C- YALAMA SSTEM: Birbiri zerinde alan elemanlarn anmasn ar snmasn nlemek,alan
elemanlarn zerinden kopan paracklar tayarak optimum alma ortam salayan sisteme denir.
D- SOUTMA SSTEM: Motorda silindir iinde oluan ateleme ve yanma sonucu scaklk 1800-2500 C kadar

ykselir. Sonu olarak , bu scaklkta elemanlarn uzun sreli alamayacan dnrsek motor iindeki
scakln drlmesi gerektii ortaya kacaktr. Soutma sistemlerinin iki eidi vardr.
- Su Soutmal
- Hava Soutmal
E- MARJ SSTEM: Dizel ve benzinli motorlarda,motorun almas iin ilk hareketi salayan sistemdir.
F- ARJ SSTEM: Motor alt zaman mekanik enerjiyi elektrik enerjisine dntren sisteme arj Sistemi
denir.Motorlu aralarda elektrik ihtiyacn karlar ve aky arj eder.
A- ATELEME SSTEM
GREV:Benzinli motorlarda,yanma odasna sktrlm olan yakt hava karmnn buji ile atelenmesini salar

PARALARI: Akmlatr, kontak anahtar, endksiyon bobini, distribtr, platin, kondansatr, tevzi makaras ile
buji ve buji kablolarndan oluur.
1. Akmlatr (Batarya): Elektrik enerjisini bnyesinde depo eden ve
gerektiinde bu elektrik enerjisini arataki elektrikli alclara gnderir.
Grevleri;
a. Mar motorunun almas iin gereken elektrii vermek
b. Ik ve zel alclar altrmak,
Aralarda, mar motoru, ateleme sistemi, aydnlatma sistemi, arj
sistemlerinin
elektrik ihtiyacn karlad gibi, korna , klima, silecekler, radyo vb.
gibi eitli
alclarnda elektrik ihtiyacn karlar.
Elektrolit: Saf su ve asit karmndan oluan svdr.
Ak kutup balar: Aknn zerinde kurundan yaplm pozitif (+) ve negatif (-) kutup balar vardr. Pozitif (+)
kutup ba daha kaln ve hafif kahverengi renktedir.
AKMLATRN BAKIM VE BAST ARIZALARI
Elektrolit seviyesi plakalarn 1 cm zerinde olacak ekilde saf su ile tamamlanr.
Kutup balar oksitlenmi ise, scak su dklerek ve zmpara yaplarak temizlenmelidir. Sonra kablolar aknn
kutup balarna skca taklmaldr.

Akmlatrn zerinde toz ve pisliklerin birikmesine izin verilmeden sk sk temizlenmelidir. Bu pislikler aknn
dearj (boalmas) olmasna neden olacaktr. Bu temizlik lk su ve temiz bir bezle yaplmaldr.
Ara zerinde Elektrik kayna yaplacaksa ak kutup balar sklmelidir. Aksi takdirde arj dinamosu
(alternatr) arzalanr.
Aknn kutup balar ters balanmamas gerekir. Aksi halde Konjektr (reglatr).arzalanr.
Kn akmlatrn donmamas iin ak tam arj edilmelidir.
Aknn iki kutup ba herhangi bir metalle birbirine dedirildiinde ksa devre yaparak patlar.
Ak bakmnda ak eleman kapaklarnn kapal, zerindeki hava alma deliklerinin ak olduuna dikkat edilmelidir.
Her hangi bir yangn veya ksa devre durumunda ak kutup balarn skmek gerekir. Skerken nce (-) sklr.
Motor alrken ayamz gaz pedalndan ekince far klar zayflyorsa ak zayflam olabilir.
Akmlatrde takviye ilemi ; Aks dearj olmu bir arata, baka bir aracn aksnden yararlanlarak mar
yaplmasna takviye ilemi denir. Bunun iin iki ak bir birine takviye kablolar ile balanmaldr. Bu ilem (+) kutup
(+) ya (-) kutup (-) ye gelecek ekilde paralel balantl olmaldr. Aracn 12 voltluk aksne; 12 voltluk takviye ak
paralel balanarak takviye ilemi yaplmaldr.
NEML: Dijital gstergeli aralarda ak takviyesi yaplamaz, bu aralar ile otomatik vitesli aralar ekilerek ve
itilerek de altrlamaz. Yaplrsa elektronik gstergelerine ve otomatik vites sistemine zarar verebilir.
2. Kontak Anahtar :Dndrme hareketi ile devreyi ama- kapama (kesme )zellii
olan elektrikli anahtardr.
Kontak anahtar,ateleme konumunda ak braklrsa endksiyon bobini veya
platin yanar
3. Endksiyon Bobini: Aknn l2 voltluk akmn, 15-25 bin volta ykselten devre
elemandr.

4. Distribtr: Endiksiyon bobininde oluan yksek gerilimi ateleme srasna gre (1-3-4-2) bujilere datr.
eleman vardr.

a Platin Alp kapanmak suretiyle bobinde yksek gerilimin olumasna yardmc olur.Platin meme yapmsa
zmpara kad ile temizlenmeli

b Kondansatr (meksefe): Platinler alp kapandnda geici olarak elektrik akmn depo ederek platini korur.
Platinlerin meme yapmasn nler.
c Tevzi makaras Yksek voltajn ateleme srasna gre bujilere datlmasn salar.
5. Bujiler: Distribtrden gelen yksek voltaj ile daha nce sktrlm bulunan benzin - hava
karmn ateler. Buji kurum yaparsa ince zmpara ile temizlenir.
Ateleme sisteminde ayar yaplr; platin ayar, avans ayar ve buji ayarlar.
Yukarda belirtilen ayarlar yanl ise motor tekler, yakt sarfiyat artar ve egzozdan siyah renkte
duman kar, motor ekiten der. Buji ve platin belirli km sonunda yenisiyle deitirilir.
ATELEME SSTEMNN ALIMASI
Kontak alp mara basldn da akden gelen 12 voltluk akm platinlerde devresini tamamlar.
Platinlerin almasyla endksiyon bobininde yksek gerilim 15-25 bin volt oluur. oluan yksek
gerilim kablodan distribtre gelir. Buradan tevzi makarasnn yardmyla ateleme srasna gre bujilere gnderilir
ve benzin hava karm atelenmi olur.Egsozdan siyah duman kyor ise ateleme sistemi veya yakt sistemi
arzaldr.
ELEKTRONK ATELEME SSTEMNN TANITIMI

Elektronik ateleme sisteminde distribtr ve endksiyon bobininde baz yapsal deiikler vardr bu sistem de
platin kullanlmamaktadr
Faydalar:
Yanma daha iyi olduundan, hava kirlenmesi de az olur.
Motor daha randmanl alr.
Dzenli atelemeden dolay tekleme ok aza iner.
Arza ve Bakm:
-- Kontak anahtar ateleme durumunda ak unutulursa ; --Endksiyon bobini yanar
--Platin yanar
-- Motor sarsntl alyor, neden? --Buji kablolarndan biri km
--Yaktta pislik var.
-- Motor ekiten dyor, neden? --Bujiler ayarsz veya anm
--Platin ayarsz.
-- Platin meme yapm, neden? --Kondansatr(Meksefe)arzal,
Ne yaparz? --nce zmpara ile temizleriz.
-- Bujiler kurum balyor, neden? --Ateleme sisteminde arza var.
Ne olur? --Normal ateleme olmaz.(siyah duman)
-- Kullanma klavuzuna gre arata belli km. sonunda arata hangi paralar deitirilmelidir? --Bujiler
--Platin
--Ateleme sisteminde hangi ayarlar yaplr?--Buji ayar
--Platin ayar
--Avans ayar
--Elektronik ateleme sisteminin avantaj nedir?Buji akma voltaj yksektir.
MOTOR VE ARA TEKN
MOTORLARIN DIINDAK ALIMA SSTEMLER
A- ATELEME SSTEM
B- YAKIT SSTEM
C- YALAMA SSTEM
D- SOUTMA SSTEM
E- MARJ SSTEM
F- ARJ SSTEM
B- BENZNL MOTORLARIN YAKIT SSTEM
GREV :Motor iin gerekli benzin hava karmn silindirlere gnderir.

PARALARI: Yakt deposu,yakt pompas,yakt filtresi,karbratr,emme manifoldu, yakt gstergesi

1 Yakt Deposu: Motor iin gereken yakta depoluk eder. erisinde amandra sistemi bulunur.Katalitik konvantr
bulunan aralarda kurunsuz benzin kullanlr.
2 Yakt Boru ve Hortumlar: Yaktn depodan karbratre iletilmesini salarlar.

3 Yakt Pompas (Yakt Otomatii): Yakt depodan emerek belli bir basn altnda karbratre pompalayarak
gnderen elemandr. Hareketini kam milinden alr.Yakt pompas depo ile karbratr arasndadr.
4 Yakt Filtresi: Karbratre giden yakt temizler. Periyodik aralklarla yenisiyle deitirilir.

5 Hava Filtresi: Karbratre girecek havann ierisindeki toz ve pislikleri temizler. Tkandnda basnl hava ile
temizlenir. Temizlenmezse yakt sarfiyat artar.Periyodik aralklarla yenisiyle deitirilir.
6 Karbratr: Yanma iin gerekli olan 1/15 oranndaki benzin - hava karmn hazrlar. Emme manifoldunun
zerinde bulunur. Karbratrde aadaki devreler bulunur.
a.Rlanti devresi: Ayan gaz pedalndan.ekildii andaki motorun alt en dk devire denir. Rlanti ayar
vardr.Karbratrden tornavida ile yaplr. Dkse ayak gaz pedalndan ekilince motor stop eder. Rlanti devri
yksek ise motor fazla yakt sarf eder
b.Jikle devresi: Souk havalarda motorun kolay almas iin zengin karm ayarlayan devredir. Jikle souk
havalarda ve ilk alma esnasnda motorun daha kolay almas iin zengin karm hazrlayan devredir.
Mekanik ve otomatik olmak zere ikiye ayrlr. Burada dikkat edilecek husus mekanik jiklenin ekili
unutulmamasdr.Jikle ekili unutulursa zengin karm olur,yakt sarfiyat artar,motor boulur ve egzozdan siyah
duman kar. Jikle kelebei karbratrn hava giri delii nnde bulunur.
c.Kap devresi: Gaz pedalna aniden basldnda motorun hzlanarak alt devredir.
7 Emme manifoldu: Karbratrde hazrlanan hava - yakt karmn emme supaplarna iletir.
Egzoz Monifoldu: Egzoz supaplarndan kan yanm gazlar egzoz borusuna iletir.

8 Yakt Gstergesi: Depodaki yakt miktarn belirten gstergedir. Yakt azald zaman krmz yanar. En ksa
zamanda yakt ikmali yapmak gerekir. Yakt ikmali yaparken aracn motoru stop edilir.

SSTEMN ALIMASI
Benzin otomatii motor alt srece, depodan yakt borular yardmyla emdii yakt karbratre pompalar.
Karbratr bu yakt hava ile birletirerek oluturduu hava yakt karmn emme manifoldu yoluyla emme
supaplarndan silindirler ierisine gnderir. Bylece sistem ilemini yerine getirmi olur
Yakt Sisteminde hava filtresi toz ve pisliklerden tkanmsa, karbratre yeterli miktarda da hava giremez. Motor
fazla yakt sarf eder. Motor boulur. Bu nedenle filtre belirli zamanlarda (kilometrelerde) basnl hava ile
temizlenmeli ve belirli kilometrelerde yenisiyle deitirilmelidir
Motor Fazla Yakt Yakyor ise ;
- Ara 90 km/s den daha fazla hzl kullanmamaldr.
- Hava Filtresi kirli veya tkal olmamaldr.
- Jikle ekili olarak unutulmamaldr.
- Karbratr ayarlar bozuk olmamaldr.
Fazla Yakt Yakan aracn (zengin karmla alan) aracn egzozundan siyah duman kar.
Yakt sisteminde Motorun Yaza - Ka Hazrlanmas: Hava filtresi ve otomatik jiklenin, yazn yazlk konuma, kn
klk konuma getirilmesi gerekir.
Motor boulursa gaz pedalna tam basldktan sonra mar yaplarak motor altrlmaldr.
Motor ilk altrlrken bir miktar gaz verildikten sonra debriyaj pedalna basarak mar yaplr.
Ayanz gazdan ekince stop ediyorsa karbratre baklr.
BENZNL ARALARDA ENJEKSYON SSTEMNN AIKLANMASI:
Bu sistemde karbratr bulunmaz. Dizel motorlarda olduu gibi enjeksiyon pompas ve enjektrler bulunur.
Enjeksiyon sistemli aralarda enjeksiyon uyar lambas sndkten sonra mar yaplmaldr .Oksijen sondas
enjeksiyonlu aralarda yakt sisteminin bir parasdr.
Arza ve Bakm:
-- Ara neden boulur? --altrrken gaz pedalna devaml baslm
--Mekanik jikle ekili unutulmu
--Hava filtresi tkal.
-- Boulursa ne yaparz? --15-20dk. Bekler altrrz veya
--Gaz pedalna sonuna kadar basar mar yaparz.
-- Enjeksiyon sisteminin avantaj var m?--Yakt az yakar.
-- Fazla yakt yaktn nasl anlarm --Egsozdan siyah duman kar.
-- Ara neden fazla yakt yakar? --Uygun viteste kullanmaz, gereksiz gaza basarsan

--Hava filtresi tkalysa(Basnl hava ile temizlenir)

--jikle ekili unutulursa
--Karbratr ve rlanti ayar dzgn yaplmazsa.
--Ani duru kalk, yksek hzda gidersen,
--Frenlerin sk ise.
--Kavrama karyorsa
-- Egzozdan ses geliyor, neden? --Egzoz susturucun patlam
-- Ka hazrlanrken bir ey yapmal mym? --Hava filtresi klk pozisyona evir
--Jikleyi klk pozisyona cevir yada ayarlat
-- Motor alnca stop ediyor, neden? --Karbratre benzin gelmiyor kontrol et.
Nasl? --Karbratrn st kapan aar gaz pedaln pompalarsn.
Gelmiyor --Benzinin var m?
--Benzin pompas alyor mu?
--Benzin filtresi alyor mu?
--Benzin borular m tkal yada delik kontrol et.
-- Jikle kelebei nerdedir? --Karbratrn hava giri delii nnde. Yakt Deposu Yakt Filtresi Yakt Pompas
(Benzin Otomatii) Karbratr Hava Filtresi
DZEL MOTORLARIN YAKIT SSTEM
ALIMA PRENSB : Sktrlan kzgn hava zerine enjektrlerden Yakt pskrtlmesiyle alan motorlara
Dizel motorlar denir.Yakt Motorindir.

PARALARI
1. Yakt Deposu: Yakta depoluk eder. Deponun, altnda su boaltma musluu vardr. ierisinde amandra
sistemi bulunur.
2. Besleme (yakt) Pompas: Depodan ald motorini, filtrelerden geirerek enjeksiyon pompasna gnderir.
3. Yakt Filtresi: enjeksiyon pompasna giden mazotu temizler.
4. Yakt Enjeksiyon (Mazot) Pompas: Gelen yakt yksek basnla enjektrlere gnderir.
5. Boru ve rekorlar: Depodan enjeksiyon pompasna ve enjektrlere yakt tayan borulardr
6. Enjektrler: Mazot pompasndan gelen yksek basnl motorini; sktrma zamannn sonunda, yanma
odasndaki sktrlm ve scak havann zerine pskrtrler.
7. Hava Filtresi: Dardan motor ierisine giren havay temizler.
8. Istma (kzdrma) Bujileri: Dizel motorlarnn souk havalarda daha kolay almasn salarlar.
9. Yakt Gstergesi: Mazot deposundaki yakt miktarn gsterir.

DZEL MOTORLARDA YAKIT SSTEMNN

ALIMASI
alma prensipleri ayn benzinli motorlardaki gibidir.
Emme - sktrma ateleme (i) ve egzoz zamandr.
Ancak dizel motorlarnda bujilerin yerine enjektrler
vardr. Enjektrler skma zamannn sonunda
pskrtme ekilde yanma odalarna motorini
pskrtp ve yanmasn salarlar.
BAKIMI VE BAST ARIZALARI
Dizel motorlarn mahsurlarndan biri Yakt Sisteminin
Hava yapmasdr. Dizel motorlarnda yakt sistemi
ierisine hava girerse yakta yaplan basn devaml olmayaca iin motor almaz. Bunun iin havann
sistemden kartlmas gerekmektedir. Yakt Sisteminin Hava Yapmasnn sebebi vardr:
- Depoda yaktn bitmesi,
- Borulardaki atlak veya kaaklar,
- Filtre deiimleri ve temizlenmesinde gerekli zenin gsterilmemesi.
Istma bujileri ile dizel motorlarda silindir iindeki hava stlmak suretiyle, souk havalarda ve ilk almalarda
motorun daha rahat almas salanr.
Yakt Deposundan Suyun Alnmas: Mazot deposunun altnda veya yakt filtresinin altndaki su alma musluklar,
zaman zaman alarak biriken su tahliye edilir.
Yakt Filtresinin Temizlenmesi ve Deitirilmesi: Yakt filtreleri periyodik zamanlarda deitirilir.
Hava Filtresinin (Yal ve Kuru Tip) Temizlenmesi ve Deitirilmesi Kuru tip elemanl hava filtreleri basnl hava
ile temizlenir. Yal tiplerde ise aracn kullanld ortama gre periyodik aralklarda filtre ya deitirilmelidir.
Arza ve Bakm:
-- Dizel motor almyor, neden? --Yakt sistemi hava yapmtr(El ile havas alnr)
-- Neden hava yapar? --Depoda yakt biterse,
--Alak basn borularnda atlak veya kaak olursa,
--Filtreleri temizledikten veya deitirdikten sonra.
-- Souk havada dizel motor almyor, neden? --Istma bujisi arzal.
-- Hava filtresi yal tip ne ile temizlemeliyim? --Gaz ya ile
-- Dizel aracmdan siyah duman kyor, neden? --Hava filtresi tkal,
--Enjeksiyon(Mazot)pompas arzal
--Enjektr arzal.
-- Gnlk yapmam gereken bir ey var m? --Evet. Yakt deposu ve yakt filtresinin altndaki
- emelerden suyu alnr.
-- Enjektrlere mazotu datan para neydi? --Enjeksiyon(Mazot) pompas
-- Enjeksiyon(Mazot) pompasna yakt hangi para yolluyordu? --Besleme Pompas (Mazot Otomatii)
-- Dizel motorda silindire ne doldurulur? --Sadece hava.
-- Dizel motorda arac altrmadan nce hangi lambalarn snmesini bekleriz?
--Enjeksiyon sistem uyar lambasnn --Istma bujisi lambasnn --Hava basn saatinin
-- Motor dnyor ama alamyor, neden? --Yakt filtresi tkal. Yakt Deposu Yakt Filtresi Besleme Pompas
(Mazot otomatii) Enjeksiyon pompas (Mazot pompas)

MOTOR VE ARA TEKN

MOTORLARIN DIINDAK ALIMA SSTEMLER
A- ATELEME SSTEM
B- YAKIT SSTEM
C- YALAMA SSTEM
D- SOUTMA SSTEM
E- MARJ SSTEM
F- ARJ SSTEM
C- SOUTMA SSTEM
GREV: Yanma sonucu aa kan snn motor paralarna zarar vermeyecek deere drlmesini
salamaktr.

PARALARI : Radyatr, Vantilatr,Devir daim (su) pompas,Termostat,Hararet (s) gsterici,Hararet (s) miri,
Fan motorudur.
1.Radyatr, soutma suyuna depoluk eder.Radyatre konacak suyun seviyesi peteklerin zerinde
olmaldr.Radyatre konacak suyun iilecek temizlikte ve temiz su olmas gerekir. Radyatre su ilavesi ara
rlantide alrken lk ve kiresiz su konularak yaplr.Donmay nlemek iin radyatre antifriz ilave edilir. ok
scak bir motorda radyatr kapa hava basnc alndktan sonra alr.

2.Vantilatr kay V eklindedir. Kay gerginlii 1-1,5 cm civarnda olmaldr. Vantilatr kay hareketini krank
mili kasnandan alr ve vantilatr kay devir daim pompas ve alternatr (arj dinamosunu) altrr. Motor
ssnn aniden ykselmesinin sebebi kay kopmas olabilir.

3.Devir daim pompas vantilatr kayndan hareket alr. Radyatrdeki souk suyu su kanallarna yollar. vantilatr
kay koparsa motor hararet yapar. Hava soutmal motoru, su soutmal motordan ayran bir dier zellik hava
soutmal motorda radyatr ve su pompasnn olmamasdr.
4.Termostat silindir kapa su kndadr. Motorun scakln alma scaklnda sabit tutar.Termostat
sklm motor, gereinden souk alr, anmalar artar ve verim der. Su olduu halde motor fazla
snyorsa, termostat arzaldr.

5.Hararet gstergesi aracn alma scakln srcye iletir,almyorsa hararet (s) miri arzal olabilir.
Soutma sisteminde su azalyorsa silindir kapak contas arzal veya radyatr delik,radyatr kapa bozuk,
radyatr hortum ve kelepeleri arzal veya delik,kalorifer hortumlar delik veya termostat arzal olabilir.
Motorun hararet yapmasnn nedenleri:
->vantilatr kaynn gevek veya kopuk olmas,
->Radyatr kapann bozuk olmas,
->Radyatr peteklerinin tkanmas,
->Radyatrde suyun azalmas,
->Termostatn arzal olmas,zamannda amamas,
->Motor soutma suyu kanallarnn tkal olmas,
->Uygun vites ve hzda gidilmemesi,
->Otomatik fann arzal olmas veya fan mrnn arzal olmas.
->Silindir kapak contasnda kaak varsa,
->Kalorifer hortumlarnda kaak varsa.
Motor ok scakken radyatre souk su konursa silindir kapa ve blok atlayabilir.
Arza ve Bakm:
-- Hava soutmal motorda hangi paralar yok? --Su pompas ve radyatr.
-- Vantilatr kaynn gerginlii ne kadar olmaldr? --1 1,5 cm

Kay nerden hareket alr? --Krank kasnandan

Nerelere hareket verir? --Vantilatre,su pompasna ve alternatre.
Koptuunu nasl anlarm? --arj ikaz lambas yanar.(Motor hemen stop edilir)
Gevsek olursa veya koparsa ne olur? --Motor hararet yapar.
-- Soutma sisteminin suyu azalyor, Neden? --Silindir kapak contas arzal
--Radyatr delik
--Radyatr kapa bozuk
--Radyatr hortum ve kelepeleri arzal vaya delik.
--Kalorifer hortumlar delik
--Termostat arzal.
-- Motor hararet yapt, neden? --Radyatr petekleri tkal,
--Radyatrdeki su az
--Vantilatr kay gevek veya kopuk.
--Termostat arzal
--Motor yann azalmas
--Su kanallarnn tkal olmas
--Uygun vites ve hzda gidilmemesi,
--Otomatik fann arzal olmas sebep olabilirler.
-- Hararet yapnca ne yapmalym? --Motor rlantide altrlr, lk ve kiresiz su konulur.
--Radyatre konulacak su iilebilir temizlikte olmaldr.
-- Motor scak souk su koyabilir miyim? --Hayr.Silindir blou ve silindir kapa atlayabilir.
-- Kn su donar m? --Evet. Donmasn diye antifiriz katlr.
-- Termostat motordan karrsak ne olur? --Motor souk alr, ge snr, anmalar artar.
-- Scak motorun radyatr kapa nasl alr? --Islak bezle tutup bir miktar alr havas alnr.
-- Hararet s gstergesi almyor neden? --Hararet Is mr arzaldr.
D- YALAMA SSTEM
GREV: Yalama sisteminin grevi vardr.
1. Srtnmeyi azaltarak anmay nlemek,
2. Motorun Soutmasna yardmc olmak,
3. Anmadan dolay oluan pislikleri temizlemektir.

PARALARI :
Karter,ya pompas, Ya Filtresi,Motor ya, Ya Seviye kontrol ubuu,
Ya mr, Ya Gstergesi.
1.Karter Motor blounun altn kapatmak ve yaa depoluk etmektir.
2.Ya pompas,karterde durgun halde bulunan ya sisteme pompalar.
3.Ya filtresi, sistemde bulunan ya temizler. Ya filtresi belli
km'lerde mutlaka deitirilmelidir. Baz ya filtreleri ise gazya ile temizlenebilir.
4.Motor ya motorun iine konulan yadr. Yeni motorya supap muhafaza kapa zerindeki kapaktan
doldurulur. Motorun ya karterin altndaki tapa alarak boaltlr. Motor ya belli km.'ler de mutlaka
deitirilmelidir. Motor ya deitirilirken motor scak olmaldr. Deitirilmezse srtnme ve anmalar artar,
g kayb olur, ekiten der.
5.Ya Seviye kontrol ubuu ya seviyesi kontrol gnlk olarak yaplr. kontrol edilirken kontak anahtar kapatlr
ve 4-5 dakika beklenir. Ya lm yaplrken ara dz durumda olmaldr. Ya seviyesi ya ubuuyla
llr ve yan seviyesi ya ubuunun iki izgisi arasnda olmaldr. Ya seviyesi normalin altnda iken motor
altrlrsa motor snr ve yanar
6.Ya mr , yalama sisteminin alp almadn gstergeye iletir.
7.Ya Gstergesi , Motorda ya basnc dmse,ya basncnda bir anormallik varsa ve yalama sistemi
almyorsa, src bunu ya gstergesinin yanmasndan anlar. Motor alrken ya gstergesinde anormallik

grlrse motor hemen durdurulur. Motor alt srece yalamann olup olmad motor ya gstergesinden
takip edilebilir. Mara baslp motor altrldnda ya lambasnn snmesi gerekir.
Motorun ya eksiltmesinin sebeplerinden bazlar:
Karter contasnn yrtlmas, segman ya da silindirlerin anmas, karterin delik olmas, tapadan ya szdrmasdr.
Silindirler veya segmanlar anmsa motor ya yakar.Ya yakan motorun egzozundan mavi duman kar.
Rodaj zaman : Yeni bir arata ilk kullanm sresine rodaj denir. Rodaj sresi alan paralarn birbiriyle alma
sresidir. Rodaj zamannda :
a.

ar srat yaplmaz,

b.

ani duru kalk yaplmaz,

c.

motor tam g konumunda altrlmaz,

d.

uzun sre sabit hzda gidilmez.

Arza ve Bakm:
-- Motor yan nasl kontrol ederim? --Kontak anahtar kapatlr, 4-5 dk.beklenir
--Motor scakken ve dz zeminde iken,
--ya ubuunun iki izgisi arasnda olmaldr.
-- Ya az olursa ne olur? --Motor snr ve yanar.
-- Ya neden azalr? --Karter contas yrtlrsa,
--Sekman, silindirler veya supap yuvalar anrsa
--Karter delik, tapadan ya szdryor.
-- Ya nerden boaltlr, nerden eklenir? --Karterin altndaki tapasndan boaltlr,
--Supap muhafaza kapandan eklenir.
-- Ya gstergesi deer gstermiyor
(Ya lambas yanyor) neden? --Ya yok
--Ya filtresi tkal
--Ya pompas arzal
--Ya mrnde ksa devre var.
Bu durumda ne yapmalyz?
--Arac hemen stop ettir.Ya seviyesine ve ya mrne
--bak. Anlayamazsan servis ar.
-- Egzozdan mavi duman kyor ne demek? --Ara ya yakyor.
-- Ara neden ya yakar? --Supap yuvalar, silindirler veya sekmanlar anrsa
--Ya fazla ise
-- Motor yan ne zamanlar kontrol etmeliyim --Gnlk Ya Filtresi
MOTOR VE ARA TEKN
MOTORLARIN DIINDAK ALIMA SSTEMLER
A- ATELEME SSTEM
B- YAKIT SSTEM
C- YALAMA SSTEM
D- SOUTMA SSTEM
E- MARJ SSTEM
F- ARJ SSTEM
E- ARJ SSTEM

GREV: arj sistemi, motor almaya balad andan itibaren aracn elektrik ihtiyacn karlar ve aky arj
eder. Bir ara iin gerekli elektrik enerjisini arj sistemi salar. Ara stop halde iken elektrik retimi olmaz fakat
elektrik ihtiyac var ise bu daha nce elektrik depo edilmi olan akmlatrden karlanr. Ara stop halde iken
uzun sre elektrik kullanlr ise bir mddet sonra akmlatrdeki elektrik de biter.

PARALARI :
Alternatr (arj dinamosu), Konjektr (reglatr) , Vantilatr kay, arj lambas ,
1.Alternatr(arj dinamosu), krank mili kasnandan vantilatr kay ile ald mekanik enerjiyi elektrik enerjisine
evirir.
2.Konjektr (reglatr), alternatrn rettii elektriin volt ve akmn ayarlar. Aracn devri arttka alternatrden
yksek akm kar. Alternatrden kan bu yksek akm ve voltaj ayarlar, tesisata ve akye gnderir. Arata
ampuller sk sk patlyorsa veya ak su kayb fazlaysa konjektr arzal olabilir.
3.Vantilatr kay ok sk ise alternatr yataklar bozulabilir.Vantilatr kaynn koptuu "ilk olarak" arj ikaz
lambasndan anlalr.Vantilatr kay gevekse ara hararet yapar.Vantilatr kay parmakla bastrldnda 11,5 cm gerginlikte olmaldr
4.arj lambas, arj sisteminin almadn ikaz eder. Yani alternatr, konjektr vs. arzasn belirtir.
Mara baslp motor altnda arj ikaz lambas snmelidir. arj lambas yanyorsa aracn durdurulup kontan
hemen kapatlmas gerekir. Motor alt halde arj ikaz lambas yanyorsa vantilatr kay gevek olabilir yada
alternatr kablo balantlar gevek veya alternatr kmr anm olabilir.
F- MAR SSTEM
GREV: Mar sistemi motora ilk hareketi verir.

PARALARI: Ak, Kontak anahtar, Mar motoru, Volan dilisidir.

SSTEMN ALIMASI :
Mara basldnda mar motorunun mar dilisi volann zerindeki dilileri kavrar ve volan dndrr.Volan da
krank dndrerek, motora gerekli ilk hareketi verir. Mar motoruna ilk hareketi ise ak verir.
Mar dilisi 80-100 dev/dak ile dner. Mara basma sresi 10-15 saniyedir.Mara basa basa akmlatr boalr.
Ak biter ve baka bir akyle takviye yaplacaksa her iki aknn (+) kutup balar (+) kutup balaryla, (-) kutup
balar ise (-) kutup balaryla birletirilir. Buna Ak takviyesi denir. Her iki aknn de voltaj ayn olmaldr. Dijital
gstergeli aralarda ak takviyesi yaplmaz.
Mar durumunda mar motoru hi dnmyorsa, tk diye bir ses geliyorsa,ayrca korna da almaz ise: Ak kutup
balar gevek veya Ak kutup balar oksitlidir.Mara basldnda mar motoru yava dnyorsa sorun akde
kutup balar gevek olabilir veya ak zayflam olabilir.
Mar durumunda mar motoru gzel dnyor fakat ara almyorsa ateleme veya yakt sistemi arzaldr.
Mar selenoidi mar sisteminin bir elemandr.Motor alrken mar yaplrsa volan dilisi ve mar dilisi zarar
grr. Mara basp motor altrldnda krmz renkli ya ve arj lambalarnn snmesi gerekir .Snmyor veya
ara giderken yanyor ise motor hemen stop edilir.
Motorun tanm
G AKTARMA ORGANLARI

GREV :Motordan alnan hareketin lastiklere

iletilmesini salamaktr.
PARALARI :Volan dilisi , Debriyaj (kavrama) , Vites
kutusu (anzman)
aft (kardan mili) , Diferansiyel , Aks , Tekerlekler(jant
ve lastikler).
1. Volan dilisi : Motordaki hareketi ilk motor dna
verir.
2. Kavrama (debriyaj) motorla vites kutusu arasndaki
irtibat keserek vites deitirme olana salayan
aktarma organdr. Ani ve sert duru kalk yapmak
debriyaj balatasn syrabilir. Debriyaj balatas yalanrsa debriyaj karr. Debriyaj karyorsa g kayb ve yakt
sarfiyat olur. Debriyaj teli koparsa ara vitese gemez. Vites deitirirken debriyaj pedalna tam baslr. Aracn ilk
almas esnasnda bir miktar gaz verildikten sonra debriyaj pedalna sonuna kadar basmann faydas vardr.

Ara hareket halindeyken ayak debriyaj pedal zerinde tutulmamaldr. Balatann zamanla syrlarak anmasna
yol aar. Ara geri vitese taklmak istendiinde taklmyorsa, debriyaj pedalndan ayak ekilip yeniden baslr.
Vites deitirirken ses geliyorsa, debriyaja tam baslmamtr

3. Vites kutusu(anzman), Aracn hzn ve gcn (torku) ayarlar.Durularda park freni grevi yapar.Aracn geri
hareketi vites kutusundan salanr. Vites kutusu bakm yaplrken yaa ve ya kaana dikkat edilir. Aracn km
saati hareketini km. teli yardmyla vites kutusundan alr.
4. aft , vites kutusundan ald dnme hareketini diferansiyele iletir.

5. Diferansiyel, kendine gelen hareketi 90 derece krp akslar yardmyla tekerleklere iletmek, virajlarda iteki
tekerlei az, dtakini fazla dndrerek kolay ve rahat viraj almay temin etmektir. Aktarma organlarnda vites
kutusuna ve diferansiyele ya olarak dili ya konulur. nden ekili aralarda aft ve diferansiyel bulunmaz.
6. Akslar, diferansiyelin hareketini tekerleklere iletirler.

7. Tekerlekler(jant ve lastikler) : Aracn yol zerindeki hareketini sarsntsz olarak salayan elemanlardr
Lastiklerdeki arlk dengesinin bozukluu demek olan balans oluursa arata titreim oluur. Bu titreimler en
ok direksiyon simidinde hissedilir. Lastik deitirilirken kriko taklnca el freni ekili olmaldr.

Yakt tasarrufu salamak iin lastik havalarna dikkat edilir.Lastiklere normalden fazla hava baslrsa lastikler
srekli olarak ortadan anrlar ve ara titrer.Lastiklerin havas normalden az ise kenarlardan anr,g kayb
yakt sarfiyat olur.n lastiklerin havas az ise direksiyon zor dner.Isnmadan dolay lastik hava basnc artmsa
hibir ey yaplmaz. Aracn lastikleri her araca binilecei zaman kontrol edilir. Dubleks lastik i lastii olmayan
lastiktir. Karl havalarda zincir ekici tekerlere taklr. Lastiklerin zerindeki rakamlar lastik ebatlarn belirtir.Bir
tekere dubleks, dier tekere amliyelli lastik taklrsa ara bir tarafa eker.Bijonlarn temizlii kuru bezle yaplr.

Arza ve Bakm:
-- Motoru ilk altrrken hangi pedala sonun kadar basmakta yarar var? --Debriyaj pedalna
-- Ara hareket halinde iken ayak debriyajda devaml kalrsa ne olur? --Debriyaj balatas anr
--Debriyaj bilyas bozulur.
-- Debriyaj karmasnn sebepleri nelerdir? --Debriyaj balatasnn anmas
--Debriyaj balatasnn syrlmas
--Debriyaj balatasnn yalanmas
--Debriyaj pedal boluunun fazla olmas
-- Vites deitirirken ses geliyorsa sebebi nedir? --Debriyaj pedalna tam baslmamtr.
-- Aktarma organlarnn alma sras nedir? --Debriyaj--Vites kutusu--aft--Diferansiyel--Aks Teker Teker
ARACIN ZERNDEK SSTEMLER
Fren sistemi :

GREV : Arac yavalatmak,yavalayan arac durdurmak veya duran arac sabitlemek iin kullanlr.
Ara zerinde 3 tip fren bulunur:
-El freni
-Ayak freni (servis freni)
-Motor freni (kompresyon freni)
1.El freni duran arac sabitlemek iin kullanlr. El
freni her arata arka tekerleri sabitler.El freni teli
kopmu ise el freni tutmaz. El freni ekili durumda
unutulup yola devam edilirse kampanalar snr ve
fren tutmaz. Souk havalarda el freni ekili
durumda braklrsa fren balatalar donarak
yapr. Ara alyor fakat hareket ettirilemiyorsa el freni ekik olabilir.
2.Ayak freni Arac yavalatmak,yavalayan arac durdurmak iin kullanlr. Ayak frenine basldnda n ve arka
tekerlekler birlikte durur.
eitleri;
a-Hidrolik fren : Fren sisteminde hidrolik azalmsa hidrolik ya ile takviye edilir.Aksi halde frenler tutmaz.Fren
yaplmasna ramen aracn hz azalmyorsa, fren hidrolii yok veya azalm hatta fren ayarlar gevek olabilir.
Fren sistemine ya szm olabilir. Fren sisteminde kaak olabilir Fren sisteminde hava varsa fren pedal sertleir
ve frenler tutmaz.

b-Haval fren : Hava frenli arata hava basn gstergesi basn gstermiyorsa ara olduu yerden
kaldrlamaz.Haval frenli bir arata sttekilere ilaveten hava tp ve kompresr bulunur.
c-Karma fren (westinghouse fren) : Westinghouse tipi frenli bir arabada hareket halinde iken motor stop ettirilirse
frenler ier ve fren tutmaz.
d-ABS fren : (Anti Blockage System) ABS frenin avantajlar, frenlerken direksiyon hakimiyetini kaybetmemesidir.
ABS fren arac ksa mesafede durdurmaz ama yal ve kaygan yzeylerde ani frene baslsa bile lastiklerin
kaymadan dnerek durmasn salad iin direksiyon hakimiyeti kaybolmadan yavalamasn ve durmasn
salar. Ayrca baz aralarda EBD (Electronic Brakeforce Distribution) diye bir sistem vardr.Bu sistem sayesinde
tekerlekler kilitlenmeden minimum reaksiyon sresinde maksimum frenleme salanr.Aracn kampanalar ar
snmsa fren ayarlar bozuk olabilir. Fren sisteminde fren ayar yaplr. Sk ise kampanalar snr ,yakt sarfiyat
artar,gevekse frenler tutmaz. n lastiklerin biri yeni biri eskiyse frenlerken ara bir tarafa eker.Traktrlerde sa
ve sol fren mandal dz yolda giderken kilitlenmelidir. Fren sistemi diskli ise , disk yzeyi ve fren balatalar kolay
sour,kampanal ise bu avantaj bulunmaz.

3.Motor freni (kompresyon freni) Byk aralarda egzoz gaznn dar atlmas srasnda egzoz manifoldu
kapatlarak aracn yavalamas salanr .Binek aralarda ise aracn yokuu uygun vitesle inmesi ile salanr.
Arza ve Bakm:
-- Fren yapnca fren tutmuyor neden? --Sistemde fren hidrolik ya az veya yok. (gnlk kontrol)
--Boru ve balantlarnda kaak var.
--Balatalar anmtr.
--Fren sisteminde hava vardr

--Balatalar yalanm veya ar snmtr.

-- El freni ekili unutulur yola devam edilirse ne olur? --Kampanalar snr fren tutmaz.
-- Souk havalarda el freni ekilirse ne olabilir? --Fren balatalar donarak kampanaya yapr.
-- Servis (ayak)frenine basnca ne olur? --n ve arka tekerler birlikte durur.
-- Fren ayarlar dzgn yaplmazsa ne olur? --Fren yaplnca ara saa sola savrulur veya kayar.
--Sk olursa balata ve kampanalar snr fren tutmaz
-- Westinghouse fren sistemi olan arata ne yaplmaz? --Kontak kapatlrsa fren asla tutmaz.
-- Haval fren sisteminde arac altrmadan nce nereye baklmaldr? --Hava basn saatine.
-- Frenleme esnasnda fren pedal neden titrer? --Disk veya balata yzeyi bozulmutur.
-- Fren ya azalm ise ne ile tamamlanr? --Hidrolik ya ile (Hidrolik ya gnlk kontrol edilir)
-- Diskli frenin avantaj nedir? --Balata ve disk yzeyinin daha kolay soumas
n Dzen (Direksiyon) Sistemi

GREV : n dzen sistemi, aracn dnn salar. Mekanik, haval ve hidrolik direksiyon sistemleri vardr.

PARALARI : Direksiyon simidi,direksiyon mili,direksiyon kutusu,rot,rotba (rotil) sistemin baz paralardr.

Direksiyon kutusunun ya kontrol edilmelidir.Eksikse dili ya ilave edilir.Direksiyon boluu artm ise iki sebebi
vardr.
1.

Direksiyon dili kutusu arzal veya ayarszdr.

2.

Rot balar anmtr.

Rot (n dzen) ayar bozuksa ara yolda giderken ekme, gezme yapar,ayrca n lastikler iten ve dtan anr.
Direksiyon titreim yapyor ise n lastiklerin Balans ayar bozuktur
Direksiyon zor dnyorsa lastik hava basnc normalden azdr.
Arza ve Bakm:
-- Neden rot ayar yaparz? --Direksiyon hakimiyetini kolaylatrmak.
--Tekerlerin yol ile temasn salamak,
--Tekerlerin anmasn nlemek,
--Dn sonrasnda direksiyonun kendi kendine toplanmasn salamak.
-- Direksiyonda neden boluk oluur? --Rot balantlar anm,
--Kresel boluklar anm,
--Teker bilyalar anm veya gevektir,
--Direksiyon dili kutusunun ayar bozulmutur.
-- Direksiyon sistemi bakmnda ne yaplr? --Direksiyon kutusu yana baklr.
-- n dzen (rot) ayarlar bozuk olan bir arata muhtemelen arza nedir? --n lastikler iten veya dtan
anr.
Sspansiyon Sistemi

GREV : Sspansiyon sistemi, src ve yolcularn yol bozukluklarndan etkilenmeden sarsntsz bir yolculuk
yapmalarn salar. Yaylar (helezon yay) ve amortisrlerden oluur.Yaylar, yoldan gelen darbe titreimleri zerine
alr.
Helezon yaylar otomobil tr aralarda kullanlr,
Makaslar ise genellikle ar hizmet aralarnda kullanlr.
Amortisr yaylarn salnmn kontrol eder.

Egzoz Sistemi

GREV : Motor alt srece kan yanm gazlar darya sessiz bir ekilde
atlmasn salayan sistemdir.
PARALARI :
1.Egzoz manifoldu
2.Egzoz borusu
3.Egzoz susturucusu aracn grlt yapmasn nler,patlak ise grlt yapar
4.Katalitik konvantr egzozdan kan kirli ve zehirli gazlarn etkisini yok eder.

Kurunsuz benzin kullanlr. Motorun Egzozundan Fazla Bozuk Ses kmasnn Sebebi susturucu veya egzoz
borular delinmi, rm olabilir.
Aydnlatma ve kaz Sistemi
GREV : Aydnlatma sisteminde, sigortalar, kablolar, farlar, park lambas, sis lambas, plaka lambas, gsterge
lambas, i aydnlatma lambas, bagaj aydnlatma lambas, gibi lambalar vardr. kaz sisteminde, sinyaller, fren
ikaz lambalar, geri vites lambas, korna bulunur.Her elektrik eleman gibi aralarda bulunan aydnlatma ve ikaz
sistemi gibi elektrikli devrelerde de:ak, kablolar, kablo balantlar, sigortalar, ama kapama dmeleri yada
kollar, ve alc olarak da ampuller bulunmaktadr.

Fren mr ikaz sisteminin bir parasdr. Fren lambalar yanmyorsa, fren mr arzal olabilir.Fren
lambalarndan biri yanmyorsa, yanmayan lambann ampul yanm olabilir.
Farlarn bakm yaplrken, far ayar yaplr.Uzun farlar yandnda gsterge zerinde mavi renkli yanar.
Farlardan hibiri yanmyorsa, sigortas atk olabilir. Far anahtar bozuksa farlar yine hi yanmaz. Farlardan biri
snk yanyorsa far kablo balants gevemi veya paslanm olabilir.
Flar arzalannca sinyal lambalar yanmaz.Is gstergesi almyorsa, s gstergesi mr arzal olabilir.
Sigortann grevi, ksa devre olduunda sistemi korumaktr. Sigortalar atksa bunun yerine ayn amperde yeni
sigorta taklr.sigortann tamiri olmaz
Gstergeler Sistemi

A-GREV : Gstergeler aracn n paneli zerinde srcnn kolayca grebilecei ekilde konulmulardr.
Aralarda eitli sistemlerin alma durumlar hakknda bilgi verirler. Arza meydana gelmeden veya geldii anda,
srcy uyarmak amacyla konulmulardr. Srclerin seyir esnasnda gstergeleri sk sk kontrol etmeleri
gerekir.

B- ARATA BULUNAN GSTERGELER

 Kilometre gstergesi

Gnlk kilometre sayac,

Servis bakm lambas,

Motor devir gstergesi

Zaman saati,

Airbag lambas,

Scakllk (hararet)gstergesi,

Ksa ve uzun far

ABS fren lambas,

gstergeleri,
Yakt gstergesi,

Cam rezistans gstergesi

arj gstergesi

Sis lambas gstergesi,

Ya gstergesi,

Emniyet kemeri gstergesi,

Jikle gstergesi

Drtl flar gstergesi,

Fren hidrolii gstergesi,

Sinyal gstergesi,

Motorun Bakm

Servislerde Aracnzn Mekanik Aksamlarnn Problemlerinin zm , Bakm tina le Yaplmaktadr.

Profesyonel Personel Tarafndan Aracnzn Motor , Difransiyel , anzuman Ve Benzeri Mekanik Problemleri
Giderilmektedir.

* Bilgisayar le Arza Tespiti .

* Periyodik Ara Bakm .
* Genel Ara Bakm .
* Enjeksiyon ve Enjektr Temizlii .
* Karbratr Temizlii
* Ya Ve Filtre Deiimi
* Mekanik Arzalar Ve Onarm

Aracnzn Elektrik Ve Elektronik Sistemindeki Arzalar Test Cihazlar Ve Konusunda Uzman Personeller
Tarafndan Yaplan lmlerle Hzl Ve Gvenli Bir ekilde Giderilmektedir.

* Ara Elektrii .
* Klima , Kalorifer Elektrii .
* Aydnlatma Sistemleri .
* Konfor Sistemleri .
* Immobilezr
Aracnzn Klimasnn Her Trl Arzalar Ve Bakm Deneyimli Personel Tarafndan , En Modern Cihazlarla
Yaplmaktadr.

* Her Trl Klima Tamiri

* Klima Gaz Deiimi
* Klima Gaz Dolumu
* Klima Hortum Yapm / Deiimi
Carbon Clean Bir Makine Ve Temizleme Kimyasallarndan Oluan Bir Sistemdir. Daha Az Yakt Tketerek ' 0 '
Km Motor Performans Salarsnz. Aracnzn Yakt Pskrtme Sistemlerindeki Pahal Paralarn Gereksiz
Zamanlarda Gereksiz Yere Deimesini nler . Aracn Bakm Ve ilik Masraflar le Serviste Kal Sresi
Azaltr. zellikle Dizel Aralarda ok Pahal Olan Ve Deiimi Zaman Alan Paralardan Kaynaklanan Bir ok
Arzann Olumas nlenmektedir.

Gnlk bakmda motorun yana, suyuna, fren hidroliine, yaktna, her araca ini binite lastik hava basnlarna,
k ve ikaz sistemlerine baklr.
Haftalk bakmda vantilatr kay gerginlii, ak bakm yaplr.
Ak bakm yaparken ak d yzeylerinin ve kutup balarndaki oksitlerin sodal su ve scak su ile
temizlenmesine, plakalarn 1 cm zerine kadar saf su ilave edilmesine, eleman kapak deliklerinin ak
tutulmasna, kn ak donmasn diye ak tam arj ettirilir, dijital gstergeli arata asla ak takviyesi yaplmaz.
Ak kendiliinden boanyorsa aknn st ksmnda pislik birikmitir.
Ksa devreden dolay yangn olursa ak kutup balar karlr.
Ak 2 kutup ba arasnda her iki kutup bana deen bir madeni para konursa ak ksa devre olup patlar.
Yal tip hava filtresinin bakm yaplrken sklen paralar gaz ya ile temizlenir.
Ara iterek altrlrsa triger kay kopar.
Ara suya girerek motor stop ederse ateleme sisteminin paralarnn kurumas beklenir.
BAKIMLAR
Rodaj sresi (altrma) ve ilk bakm:
0 2000 km rodaj sresidir. Paralarn birbirine almas dnemidir. Bu dnemde aadakilere dikkat
edilmelidir.
-- Fazla srat yaplmaz
-- Ani duru ve kalk yaplmaz

-- Motor tam gte altrlmaz.

-- Uzun sre sabit hzda gidilmez.
Gnlk Bakm:
-- Yakt kontrol --Ik ve ikaz sistemi kontrol
-- Ya kontrol --Araca her binite lastik havalar kontrol
-- Soutma suyu kontrol --Dizelde yakt deposu suyu alnr
-- Fren hidrolii kontrol --Dizelde yakt filtresi suyu alnr.
Haftalk Bakm:
-- Vantilatr kay kontrol
-- Akmlatr kontrol
Aylk Bakm:
-- Hava filtresi temizlenir.
6 Aylk Bakm:
-- Motor ayarlar yaplr(Supap, buji, platin, avans v.b)
-- n dzen ayarlar yaplr (Rot, kamber, Kaster v.b)
-- Amortisr ya kontrol edilir.
-- Fren sisteminde --Balatalar deiir
--Fren ayar yaplr.
-- Lastiklerin yer deiimi (Arkalar ne, nler arkaya taklmaldr)
-- Far ayar yaplr
-- Yaza ka hazrlk yaplr (Hava filtresi ve otomatik jigle klk pozisyona evirillir)
Yllk Bakm:
-- 6 Aylk Bakm tekrar yaplr.
-- Radyatr suyu deitirilir.
-- Yakt deposu temizlenir.
-- Dizel motorlarda enjeksiyon pompas ve enjektr ayar yaplmaldr.
Aracn durdurulmas gereken zamanlar:
-- Ya lambas yanarsa,
-- arj lambas yanarsa,
-- Motordan garip ses gelirse,
-- Yank kablo kokusu gelirse ara stop ettirilir.
Dzenli Ara Bakm ve Servisi
Aracn temel bakmn gerekletirmek iin uzman olmanza gerek yok!
Geni kapsaml dzenli bakm ve servis rehberi iin neriler:
Ya ve Filtreler: Aracnzn ya ve filtrelerini reticinin nerdii zaman aralklarnda deitirin. Motora iyi bir ya
basnc salayabilmek iin ya seviyesini her iki haftada bir kontrol edin.
Kaylar: Kaylar 5.000 km.de bir kontrol edin Aracnzdaki alternatr, fan ve soutma sistemleri, doru
alabilmeleri iin kay sistemleri kullanr ve kaylar dzenli olarak kontrol edilmeli, gerektiinde deitirilmelidir.
Gzle yaplacak bir kontrolde, kaylarda ypranma ya da trtkl kenarlar olumaya balamsa , kaylarn
deitirilme zaman gelmitir. Kay kopmadan nlem alnmazsa, ok kt sonular doabilir.

Hortumlar: Hortumlar 5.000 km.de bir kontrol edin Konu soutma sistemi olduunda, hortumlar zenle kontrol
edilmeli ve gerektiinde deitirilmelidir. Bir hortumun durumunu, onu skarak test edebilirsiniz kolayca
sklabilen yumuam hortumlar mutlaka deitirilmelidir.
Lastikler: Lastiklerde dzensiz anma olup olmadn periyodik olarak kontrol edin Lastiklerde bu tarz
anmalar varsa aracnz nitelikli bir teknisyene gsterin ve lastik hizalarn kontrol ettirin. Lastiklerdeki anmalar
kontrol etmek iin lastik dileri arasna bir bozuk para sokun ve baparmanzla iaretleyin. Her bir lastiin di
derinlii, dierlerinin di derinliklerinden en fazla 2 milimetre kadar sapmaldr. 5 milimetreden daha az di
derinliine sahip olan lastikler deitirilmelidir. Ayrca 8.000 km.de bir lastiklerin yerlerini deitirin.

Lastik Basnc: Lastik basnlarn ayda en az bir kez kontrol edin. Olas lastik sorunlarn nceden belirlemek ok
nemlidir ve bu balamda lastik kontrol gvenli sr iin hayati nem tar. Kullanm klavuzunda aracnz iin
doru lastik basnc mutlaka bulunur Scaklktaki deiiklikler arpc bir ekilde lastik basnlarn etkileyebilir. Bu
nedenle mevsim deiikliklerinde lastik basnlarn sk sk kontrol edin.
Ara Svlar: Svlarn kontrol edilmesi ve deitirilmesi Motor ya dnda dier hayati svlar da (fren hidrolii,
hidrolik direksiyon ya, anzman ya, soutma suyu) kontrol edilmeli ve yeniden doldurulmaldr. anzman ve
hidrolik direksiyon ya, doru sv seviyesinin gsterilebilmesi iin seviye izgileri bulunmaktadr. Fren hidrolii ve
soutma suyu, dolana kadar eklenebilir.
Aydnlatmalar: Aydnlatmalar kontrol edin Farlarn ve fren lambalarnn altndan emin olun. Eski ve zayf
ampulleri deitirin ve her zaman yedeklerini aracnzda tayn. Ayrca kn da aracnz dzenli bir ekilde
ykayn. Farlarn temiz olmas gece grn gelitirecek ve dierlerinin sizi daha net bir ekilde grmesini
salayacaktr. Dzenli ykama, buzlu yol yzeyleri iin kullanlan tuzun kaporta boyasna zarar vermesini de nler.
D Belirtiler: Dardan grnen belirtilere dikkat edin Eer aracnz sv szdryorsa ciddi bir problem olabilir.
Srekli ayn yere park ediyorsanz, olas szntlarda sizi uyarabilecek lekeler iin dikkatli olun. zel formll ve
uzun mesafelere dayankl Castrol yalar, contalarn korunmas ve bakm iin zel katklar ierir ve bu suretle
eski ve uzun mesafe kat etmi motorlarda genel bir sorun olan szdrmalar azaltmada yardmc olur. Aracnz ok
fazla kilometre yapmsa, motorda ar ypranma gstergesi olan mavi bir duman karp karmadn kontrol
edin

Silecek Lastiklerinin Deitirilmesi

Silecek lastii yrtk ise ya da kolayca kvrlyorsa, silecek lastiklerini deitirmek gerekmektedir.
Silecek lastiklerinizi ylda en az bir kez deitirmeniz nerilir.
Bu basit ilemi aadaki gibi gerekletirebilirsiniz:
Silecek lastiinin uzunluunu cm cinsinden ln. Gnmz aralarnn silecek lastikleri ou 40 ila 50 cm.
arasndadr. Ancak ok byk n camlar olan baz otomobiller ve minivanlarda bu uzunluk alabilmektedir.
Deneyimler, birbirinden farkl olan lastiklere sahip ya da yan sanayi sileceklerin uygun performans
salamadn gsterir ve yaplacak en iyi ey, markas ne olursa olsun bir ift lastik takm almaktr. Karlnda
elde edeceiniz konfor ve rahatlk iin tek bir silecek lastii yerine bir ift lastik takm almay tercih etmelisiniz.
Silecek lastikleri silecek iskeletine nasl taklr?
Silecek sistemlerinde genellikle sistem vardr: kanca balant paras, mandall kol, dz ulu balant paras.
Lastii silecek iskeletinden yavaa karmak ya da lastii tutan trnaklar amak iin kk bir tornavidaya
ihtiyacnz olacaktr. Bazen bir ift kargaburun da yardmc olur.
ou silecek, zerinde allabilmesi iin dik olarak havada ve n camdan uzaklam bir ekilde durabilir.
Sileceinizi camdan uzaklatrn. Eer sileceklerin durma pozisyonu motor kaputunun altnda ise konta an,
silecekleri altrn ve silecekler ortadayken konta kapatn. Bylece rahatlkla ulaabilirsiniz.
Metal silecek iskeletinin aniden n cama kapanmas durumunda cam korumak iin n camn zerine temiz bir
bez koymay hibir zaman aklnzdan karmayn.
Kanca balant paral kollar iin
Genelde silecek kolunu alabileceiniz bir ykseklie kaldrmaya ihtiyacnz olacaktr. Balant parasna daha
fazla k dmesi iin lastii silecek koluna dik bir ekilde sallandrn. Balant parasnda, lastii kancada tutan
kilitleri serbest brakmak iin kaldrlmas ya da bastrlmas gereken bir trnak bulacaksnz. Trna serbest
braktktan sonra silecek kolunun merkezine hafife yapacanz bir bask lastiin kancadan kaymasn
salayacaktr. Sonra basite yeni lastii silecek kolu boyunca kancaya yerletirip klik sesini duyana kadar
kaydrn.
Mandall kollar iin
Silecek kolunu alabileceiniz bir ykseklie kaldrn ve lastii mandalda tutan kilit trnaklarna yakndan bakn.
Trna lastiin altndan bastrarak itmeli ya da tornavida ile st taraftan kaldrmalsnz. Trnak mandaln serbest
braktktan sonra lastik takmn yanlamasna hareketlerle silecek kolundan itin. Yeni takm mandala basit bir
ekilde kilitlenecektir.
Dz ulu balant paral kollar iin
Silecek kolundaki kilit kntsn amak iin tornavida ile mevcut lastiin stndeki trna kaldrmanz gerekir.
Eski lastii kolun ucundan kaydrmak iin lastii yatay konumdan birka derece yukar kvrmanz da gerekebilir.
Eski lastik ktktan sonra; yeni lastiin kolun sonuna uymas iin bir adaptr olabilir ya da sadece kaydrmak
yeterli olabilir. Yine, lastik yerine oturana kadar, yani klik sesi duyulana kadar hafif bir itme uygulayn.
Arka camlar

Aracnzda varsa, arka cam silecek lastiklerini de unutmayn. n lastiklere gre arka cam silecek lastikleri daha
ok yol aklna maruz kalr. Arka tekerleklerin frlatt her trden parack aracnzn arkasn adeta ykamaktadr

Soutma Suyunun Deitirilmesi

Radyatrn dzenli olarak temizlenmesi ara bakmnn can alc blmlerinden biridir.
Aracnzn soutma sistemi, motorun rettii fazla sdan aracnz korur ve motorun doru scaklk aralnda
almasn salar. Soutma sistemini pas, tortu ve kirleticilerden korumak radyatrn ve motorun en iyi alma
koularnda kalmasna yardm edecektir.
Radyatr her iki ylda bir temizlemelisiniz.
htiyacnz olanlar
Antifriz (4-8 litre)
Damtlm Su (4-8 litre) Drenaj kab ya da kovas
Pskrtme azl bahe hortumu
Bir ift alma eldiveni (tercihen su geirmez)
Yumuak kll naylon fra
Bir kova dolusu sabunlu su
Koruyucu gzlk
Scak radyatr kapan asla amayn!
Adm 1 - Balamadan nce
lk olarak ve her eyden nce motorun souk olduundan emin olun.
Isnm bir motor, radyatrde yksek basn altnda ve scak olan bir soutma suyu demektir ve radyatr
kapan atnzda muhtemelen fkrma yapacaktr.
Adm 2 - Radyatr temizleyin
Motor kapan kaldrn ve kazara kapanmasn nlemek iin gvenli bir ekilde ak kalmasn salayn. Naylon
fra ve sabunlu suyu kullanarak radyatr zgarasnda toplanan l bcekleri ve paralar yavaa fralayarak
temizleyin. Fralamay radyatr plakalar dorultusunda yaptnzdan emin olun. Metal narin olduundan tersi
ynde fralandnda kolaylkla eilebilir. Bu ekilde temizlendikten sonra, tm paralarn yok edilmesi iin
zgarann zerine hortumdan yava bir hzda kacak ekilde su pskrtn.
Sadece iki ylda bir radyatr temizlemeniz zorunlu olsa da, radyatr zgarasnn yaklak her 20.000 km.de bir
temizlenmesi iyi olacaktr.

Adm 3 - Boaltma kabn yerletirin

Soutma suyunun doru bir ekilde boaltlmas ok nemlidir. Soutma suyu ok zehirlidir ancak ocuklara ve
hayvanlara ekici gelecek derecede tatl bir kokuya sahiptir. Svnn boaltlmas srasnda ara babo
braklmamal ve boaltlan su ylece yere aktlmamaldr. Kullanacanz kabn mutfakta da kullanlmadndan
emin olun- tek kullanmlk bir kap en idealidir. Kab aracn altna kaydrn ve radyatrn tahliye valfini (ekvalf
olarak da bilinir) ortalayacak ekilde yerletirin.
Adm 4 - Radyatr kapan kontrol edin
Radyatr kapa, motoru souk tutmas iin radyatr iindeki soutma suyunu kapal ve basn altnda tutar.
Soutma suyunun basnc motor tipine gre deiir ve basn derecelendirmesi kapan zerinde gsterilmitir.
Radyatr kapa; geni ve dz metal st taraf ile alt taraftaki daha kk kauuk conta arasnda gerilmi bir bobin
yay ierir. Yay ile kauuk conta arasndaki gerginlik kapan basnc tutmasn salar. Yani bu ikisini sktrmak
kolaylamsa kapak ypranm demektir ve deitirilmelidir. Kapa deitirmenizi gerektiren bir dier iaret
kauuk contann paslanm ya da kurumu olmasdr. Genelde kapak en az iki ylda bir deitirilmelidir, bylece
bu deitirme ileminin radyatr temizlerken sizin rutinlerinizden birisi olmasn salayabilirsiniz. Unutmayn;
farkl basn derecelendirmeleri iin farkl kapaklar mevcuttur. Aracnzn zelliklerine uygun derecelendirme
bilgisini not edin.
Adm 5 - Kelepe ve borular kontrol edin
Bir sonraki adm radyatrn boru ve kelepelerini kontrol etmektir. Biri radyatrn stnde biri altnda olmak zere
iki boru mevcuttur. Borularn deitirilmesi iin radyatrdeki suyun boaltlmas gerekir. Bu nedenle motoru
temizlemeden nce onlar kontrol etmeniz iyi olacaktr. Bu yolla, eer borularn atlak ya da szdryor olduu ile
ilgili iaretler bulursanz veya kelepeleriniz paslanmsa, radyatr yeniden doldurmadan nce onlar
deitirebilirsiniz. Borularn yumuam olmas, deitirilmeleri iin nemli bir gstergedir.
Adm 6 - Eski soutma suyunu boaltn
Radyatrn tahliye valfinin (ekvalf), kolayca alabilir olmas iin bir kolu olmaldr. ek valfi evirerek an
(soutma suyu zehirli olduundan alma eldivenlerinizi giyin) ve svnn aracn altna yerletirdiiniz kaba
akmasn salayn. Tm suyu boalttktan sonra ekvalfi deitirin ve eski soutma suyunu yannzda
bulundurduunuz kapanabilir baka bir kaba koyun. Sonra boaltlan soutma suyunu toplamak iin kullandnz
kab tekrar valfin altna koyun.
Adm 7 - Radyatr temiz su ile doldurun
imdi asl durulamay yapmak iin hazrsnz! Bahe hortumunuzu aln, pskrtme azn radyatrn doldurma
azna koyun ve dolana kadar su ile doldurun. Valfi an ve ierdeki suyu valfin altndaki kaba aktn. Su temiz
olarak akana kadar ilemi tekrarlayn ve durulama ileminde kullanlan tm suyun, eski soutma suyunda olduu
gibi, kapanabilir kaplara koyulduundan emin olun. Bu noktada gerekirse ypranm boru ve kelepeleri
deitirmelisiniz.
Adm 8 - Soutma suyu ekleyin
deal bir soutma suyu karm %50 antifriz ve %50 sudan oluur. Musluk suyunda yer alan ve suyun iini doru
olarak yapmamasn salayan mineraller soutucu karmnn zelliini bozabileceinden, formlde damtlm su
kullanlmaldr. ou radyatr yaklak iki galon sv tutabilir. Bu nedenle kullanacanz sv miktarna karar
vermeniz zor olmayacaktr.

Adm 9 - Soutma sisteminin havasn boaltn

Son olarak soutma sisteminde yerlemi olabilen hava boluklarn almak gerekli olacaktr. Radyatr kapa
akken motoru altrn (basn oluumunu engellemek iin) ve yaklak 10 dakika alr durumda brakn.
Sonra kaloriferi scak konumuna getirerek an. Bu, soutma suyunun devir-daimini salayacak ve skan havay
datacaktr. Hava dar brakldktan sonra biraz daha soutma suyu ekleyin ancak dikkatli olun; radyatrden
serbest braklan hava kabarck eklinde kabilir ve ok scak olabilir.
Sonra kapa takn ve taan suyu bir bezle silin.
Adm 10 - Temizlik ve ortaln toplanmas
Valfte sznt olup olmadn kontrol edin, bezleri, eski kelepe ve borular ve tek kullanmlk kab ortadan kaldrn.
imdi yola kmak iin neredeyse hazr saylrsnz.
Eski ya imha ederken ok dikkatli olunmas gerektii gibi, eski soutma suyunu da doru bir ekilde imha etmek
nemlidir. Eski soutma suyunun kokusu ve rengi ocuklara, ekici gelebilir. Bu nedenle uzun bir sre ortada
kalmasna izin vermeyin. lgili kaplar, tehlikeli malzemelerle ilgilenen geri dnm merkezlerine vakit
geirmeden gtrmelisiniz
Motor Yann Deitirilmesi
Aracn yan kendi banza deitirmek maliyetten tasarruf yapmanz salar, ayrca dnldnden ok
daha kolaydr.
Ara bakm sz konusu olduunda gvenlik her zaman nceliklidir. Bu nedenle, ilk kez bunu yapacak olan birisi
ya da daha tecrbeli birisi olmanz fark etmeksizin, bu basit ilemi en gvenli ve verimli bir ekilde yapmanz iin
gerekenler adm adm belirtilmitir.
htiyacnz olanlar
Yaklak 5 litre Castrol motor ya (Motorunuz iin nerilen motoryan bulmak iin bu sitedeki Ya neri
Rehberine ya da kullanm klavuzuna baknz).
Yeni bir ya filtresi.
Ayarl pense ya da ak ulu ayarl pense ve bir ya filtresi ayar pensesi. Baz motorlar, satcnzdan temin
edebileceiniz zel ekilli bir alet gerektirebilir.
Byk bir drenaj kab, en az 6-8 litre kapasiteli, ve bir huni.
Temiz bezler ya da stb, el ykama solsyonu ve/veya tek kullanmlk lateks eldivenler.
Adm 1 - Motor ya sein
Programnzda sk sk ksa geziler, dur-kalk trafii ya da tama ve ekme varsa, motorda ekstra zorlama, daha
sk ya deiimi gerektirir.
zel koullar iin kullanm klavuzunu kontrol edin ve garanti kapsam iin yaplm uyarlar dikkate aln.
Adm 2 - Arac hazrlayn
Aracn altna girmeden nce zel gvenlik tedbirleri iin kullanm klavuzunu kontrol ettiinizden her zaman emin
olun.
Kriko kullanm dengeyi salayamayacandan ve aracn devrilmesi ihtimaline yol aabileceinden, arac
kaldrmak iin kriko kullanmamalsnz. Portatif tekerlek rampalar idealdir ve daha gvenlidir. Bu rampalar, aracn

altna kayabilmeniz iin arac yeterli bir ekilde yerden kaldrr. Tekerlek rampas reticisinin zellikle gvenlik
konular ile ilgili talimatlarn dikkatli bir ekilde uyguladnzdan emin olun.
Dz bir zeminde olduunuzdan emin olduktan sonra arac tekerlek rampasnn stne srn, bylece n lastikler
ykselecektir. El frenini ekin ve aracn kaymasn nlemek iin arka lastiklere ahap bloklarla destek yapn.
Aracnz dz anzmanl ise birinci viteste brakn, otomatik anzmanl ise Park konumuna getirin. Soumu
ya doru bir ekilde boaltlamayacaktr. Bu nedenle almaya balamadan nce, ya scakln normal
alma scaklna getirmek iin arac biraz srn. Sonra motoru durdurun ve ya doldurma kapann an (bu,
oluacak vakumu nler). Bu ilem, yan alt taraftan daha serbest bir ekilde boalmasn salar.
Adm 3 - Eski motor yan boaltn
Ya toplama kabn aracn alt tarafna koyun. Karterin ya da ya haznesinin arka alt tarafna yerletirin.
Toplama kabn tahliye tapasnn altna, biraz arkasna decek ekilde yerletirin. Ayarl penseyi kullanarak, tapa
serbest dnene kadar saatin ters ynnde evirin. Daha sonra elle karn. Bu noktada yaa dikkat edin; hzl bir
ekilde ve scak olarak akabilir. Tapay drenaj kabna drmemeye dikkat edin fakat dt takdirde dikkatlice
oradan aln.
Not: ou tapa bir conta ile taklr; bu contay kaybetmemeye aln !
Adm 4 - Ya filtresini kartn
Filtre pensesi kullanarak ya filtresini saat ynnn tersine evirip gevetin. Ardndan scak egzoz borusuna
dokunmamaya alarak el ile filtreyi karn. Ya filtresi ya ile dolu olabileceinden ar olabilir. Bu nedenle
motordan uzak bir ekilde yavaa aa indirin ve iindekileri toplama kabna boaltn.
Not: baz ya filtreleri yatay bir konumdadr ve gevetildiklerinde kirli ve scak motor ya szdrabilir.
Endielenmeyin, bu normaldir, yannzda stb ya da bez bulundurarak bu szntya hazr olun. Bezlerle,
motorda ya filtresinin yerletirildii yerin iini ve evresini silin.
Yeni ya filtresini aln ve parmanz kullanarak montaj yzeyine (filtrenin yuvarlak kenar) biraz ya (yeni veya
eski) srn. Bu, dolgu macunu olarak grev yapacaktr.
Yeni filtreyi dikkatlice saat ynnde evirerek dili ya oluuna vidalayn.
Doru bir ekilde yerletirildiinde filtre kolaylkla vidalanacaktr. ok fazla zorlamadan el ile filtreyi sktrn.
Tapay ve contay temizleyin ve tapay yerletirip skn.
Tapay el ile evirebildiiniz kadar evirin ve sonra ayarl pense ile sktrn. Yine, fazla zorlamamaya dikkat edin.
Adm 5 - Ya filtresini deitirin
Bezinizi aln ve motorda ya filtresinin yerletirildii yerin iini ve evresini silin.
Yeni ya filtresini aln ve parmanzla montaj yzeyine (filtrenin yuvarlak kenar) biraz ya (yeni veya eski) srn.
Bu, dolgu macunu olarak grev yapacaktr.
Yeni filtreyi dikkatlice saat ynnde evirerek dili ya oluuna vidalayn.
Doru bir ekilde yerletirildiinde filtre kolaylkla vidalanacaktr. ok fazla zorlamadan el ile filtreyi sktrn.
Tapay ve contay temizleyin ve tapay yerletirip skn.
Tapay el ile evirebildiiniz kadar evirin ve sonra ayarl pense ile sktrn. Yine, fazla zorlamamaya dikkat edin.

Adm 6 - Temiz motor ya ekleyin

El frenini dikkatlice brakn ve aracn rampa zerinden yavaa zemine kaymasn salayn (bu aamada motoru
altrmayn. Aksi takdirde nemli hasarlar oluabilir).
Motorun stnde, genellikle ya kab sembol ile iaretlenmi Ya Doldurma Kapan bulacaksnz. Kapa
evirerek karn ve gereken ya miktar ile motoru doldurun. Ya ubuu ile seviyeyi kontrol edin.
Kapa takn ve varsa dklm yalar silin. Motor altrldnda ya gstergesi snmelidir.
Motoru birka dakika altrn, kapatn ve sonra lekli ubukla tekrar ya seviyesini kontrol edin. Bu noktada
genelde biraz daha ya eklemeniz gerekebilir.
Son olarak ve mutlaka szntlar iin aracn altn, zellikle ya filtresi ve karter tapa contas evresini kontrol edin.
Adm 7 - Eski ya dikkatlice ortadan kaldrn
Ya deitirme ileminizdeki en son ve bir anlamda en nemli adm, motordan boalttnz eski yan doru bir
ekilde ortadan kaldrlmasdr. Eski motor ya evre iin ok zararldr ve gvenli bir ekilde ortadan
kaldrlmasnn nemi ok byktr.
Eski ya kapanabilir bir kaba aktarn ve gvenli bir ekilde imha edilebilmesi iin mevcut seenekler konusunda
bir servise dann. Sizi baka bir seenee ynlendirmesi iin bir evre kuruluuna da bavurabilirsiniz.
Her ya deiiminde, aracn yapt mesafeyi ve tarihi kaydedin. Bu yntemle, bir sonraki ya deiiminin ne
zaman yaplmas gerekeceini kolaylkla takip edebilirsiniz
Aknn Deitirilmesi

evre bilinci kapsamnda kapsamnda sahip olduunuz eski akler yeniden deerlendirilmelidir.
Aracnzn aksnn nasl deitirilecei konusundaki yardmc talimatlarla, zaman kaybetmeden yeniden hareket
edebilirsiniz. Bu basit admlara balamadan nce gvenlik uyarlarna kulak verin: KONTAK ANAHTARI KAPALI
KONUMDA OLMALIDIR! Ak yksek derecede yanc bir solsyon ierir. Bu nedenle iyi havalandrlan bir yerde
almalsnz. Koruyucu gzlk ve eldiven giymek gvenliiniz asndan nemlidir.

Adm 1 - Aknn deitirilmesi gerektiinden emin olun

lk nce baz kontroller yapmadan eski akye gidici sfatn takmayn. Aknn iinde atlaklar varsa daha
fazla incelemeye gerek yoktur. Yeni bir tane sipari edin. atlak yoksa, karar vermeden nce ak kutuplarna

bakn. Ak kutuplar, kablolar alternatre balayan pozitif ve negatif balklardr. Bazen problem, kutuplardaki
paslanmalardr.
Not: Ak satan birok yer aknz cretsiz olarak test edecek ve yeni bir aknn gerektii ya da aknn sadece
iyi bir doluma ihtiyac olduu konusunda sizi ynlendirecektir.
Kablolar karp temas yzeylerini temizlemek problemi zebilir. Hava koullar da akde problem oluturabilir.
Ak kapaklarn an ve iindeki solsyonun donup donmadn kontrol edin. Sv eriyene kadar aky scak bir
yerde tutmak aknn yeniden almasn salayacaktr.
Adm 2 - Eski aky karn
Yeni bir akye gerekten ihtiyacnz olduunu belirledikten sonra eskisini karmak iin hazrlann. Aky yerinde
tutan balklar an ve ayarl penseyle negatif bal tutan ak cvatasn gevetin, kablo kskacn kutuptan
kaydrn. Sonra ayn ilemi pozitif kablo kskac iin yapn.
Bu noktada aky skca kavrayn ve aracnzdan karn. Ak karldktan sonra karbonat/su solsyonu ile kutup
balklarn ve ak tablasn temizlemek iin biraz zaman ayrn. Kutup balklar tel fra ya da zmpara kad ile
de temizlenebilir.
Adm 3 - Yeni aky yerletirin
Yeni aky alrken, aracnz iin doru boyutta, doru klarda ve doru kutup ynlendirmesinde olduuna
dikkat edin. Kullanm klavuzu ve ak satan ou yer neride bulunacaktr.
Yeni aky dikkatli bir ekilde tablasna yerletirin. Pozitif ve negatif kutuplarn doru taraflarda olduuna emin
olun ve aky sabitlemek iin destekleri sktrn.
Pozitif kablo kskacn pozitif kutba koyun ve ayn ekilde negatif kabloyu da balayn. Kaputu kapatn ve arac
altrn. Bu noktada radyo gvenlik kodunu yeniden girmeye ihtiyacnz olacaktr.
Adm 4 - Eski aky geri dntrn
Bu admn nemini yeterli derecede vurgulamak imkanszdr! Bitmi ak ok zehirlidir ve doru bir ekilde ortadan
kaldrlmaldr. Aky bir servise gtrebilirsiniz ancak, malzemenin yeniden kullanlacann garantisini veren bir
geri dntrme merkezine gtrmenizi nermekteyiz.
Ara Sigortalarnn Deitirilmesi
Aracn sigorta kutusu, arataki tm elektrik aksamn kontrol eder.
Zorda kalmamak iin yannzda devaml yedek sigorta bulundurun. oumuz radyo sigortas attnda yaamaya
devam edebiliriz ancak gece farlara bir ey olduunda, problemi halletmek iin yedek bir sigorta
bulundurduunuza hi piman olmayacaksnz.
Aracn modeli ve markasna bal olarak sigorta kutusu, kumanda tablosunun hemen altnda ya da motor
blmesinde olabilir. Tm ara srcleri nerede olduu konusunda bilgi sahibi olmaldr. Aracn kullanm klavuzu
sigorta kutusunun nerede olduu konusunda bilgi verir ve hangi sigortalarn hangi elektrik aksamn kontrol ettii
ile ilgili bir izim de salar.
Baz sigorta kutularnn, birka vida ya da klipsleri olan sklebilir kapaklar vardr. Dierlerinde sigortalar
aktadr. Her iki durumda da hangi sigortann kt olduunu belirleyin ve karmak iin tutup dz bir ekilde

ekin. Yeni sigorta tamamen taklana kadar sokulmaldr.

Eski sigorta karldktan sonra, gzle grlebilir byklkte bir krk varsa, sigortaya bakarak krk olup olmadn
anlayabilirsiniz. effaf plastik kaplamann iinde metal bir tel ya da ince bir ubuk greceksiniz. Sigorta attnda
bu ubuk krlm demektir. ounlukla grlebilir ekilde krlmtr ancak bazen kolaylkla tespit edilemeyen
kk bir kr da olabilir.
Sigortalarn atmas durumu aracnzda nadiren gerekleir. Sigortalar dzenli olarak atyorsa, bu genelde
aracnzda daha byk bir elektriksel problemin olduunu gsterir. Arac daha detayl bir denetim iin servise
gtrn

Lastik Bakm

Lastiklerinize iyi baktnz taktirde, lastiklerinizden ok daha uzun sre yararlanabilirsiniz.

yi lastik bakm
Sevdiklerinizle birlikte aracnzda geen tm zaman iinde lastiklerin iyi bir durumda olmaya ihtiyac vardr.
Gvenli bir sr iin biletiniz iyi bir lastik bakmdr. Aada belirtilen kolay admda, lastik bakmnn nasl
basit ve verimli olabilecei anlatlmaktadr.

Adm 1 Lastiklerinizi devaml ayarl tutun

Lastiklerin doru bir ekilde dnmesinden emin olmak iin balans yaptrmak ok nemlidir. Bir lastik servisinde,
jantlara kk arlklar koyarak balans yaplmasn salayn. Bu arlklar, lastik ya da jant yapsndaki
dzensizlikleri eitleyecektir. Direksiyonda bir titreme hissederseniz, lastiklerinize yeniden balans yaptrmay
dnmelisiniz.

Adm 2 - Lastik hizalarnn dzgn olduundan emin olun

Hizalama, lastiklerin yol yzeyi ile eit ekilde temas etmesini salar. Aracn lastik mr iin ok nemlidir ve
olduka ucuza mal olan bir grevdir. Lastik dileri eit olmayan bir ekilde andnda ya da eit olmayan bir
ekilde sr yapmaya baladnzda (ne kadar dz gitseniz de) hizalamann kontrol ettirilme iaretlerini
grmsnz demektir. Eit olmayan di anmasn kontrol edin ve bir kaldrm kenarna arparsanz hizalamay
kontrol ettirin.
Adm 3 - Lastiklerin yerlerini deitirmek iin zaman ayrn
Birok lastik firmas size, tm drt lastiin yaklak her 8.000 km.de bir yerlerini deitirmenizi syleyecektir. Daha
az titiz olanlara, zellikle nden ekili aralar iin bunu en az 16.000 km.de bir yapmalar nerilir. Farkl tipte
lastik rotasyonlarnn olabileceini de aklnzda tutun. Kullanm klavuzu aracnz iin tercih edilen yntemi -daha
sonra tamircinizle de paylaabilirsiniz- nermelidir.
Yukardakilere ek olarak aracn ynlendirmesi, hzlanmas ve frenlemesini gelitirmek iin en kolay yol lastiklerin
doru basnta iirildiklerinden emin olmaktr. Aracnza yk bindirdiinizde, reticiniz tarafndan tavsiye edilen
ekilde lastiklerin basncn ayarladnzdan emin olun

Ara Ampullerinin Deitirilmesi

Kaza ve trafik cezalarndan kanmak iin aracn ampullerini nasl deitireceinizi bilmelisiniz.
Aracn farlar, sinyalleri ve fren lambalar, devaml kontrol edilmeleri ve bozulduklarnda derhal deitirilmeleri
gereken can alc emniyet unsurlardr. Bu, sadece nemli bir emniyet nlemi deil ayn zamanda bir trafik
kuraldr.
Aracnzdaki ampullerin deitirilme ilemi marka ve modeller arasnda deiecektir. Ancak merak etmeyin,
nispeten basittir ve bir alet antasna (tornavida, lokma anahtar, ak ulu ayarl penseler) sahip olan hemen
hemen herkes tarafndan yaplabilir.
Snm olan ampuller dardaki insanlar tarafndan kolaylkla anlalsa da src tarafndan daha az fark edilir.
Ampuller her ay kontrol edilmelidir. Akamlar farlar aarak bir denetimde bulunun. Farlarn her ikisi de parlak
olmal ve farlarda kir ve parack bulunmamaldr. Yolcu tarafndaki far n ve alt taraf aydnlatmal, src
tarafndaki far ise aa ve biraz sa taraf aydnlatmaldr.
Uzun farlar denetlemek iin yakn. Uzun farlar daha parlak olmaldr ve hem src hem de yolcu tarafndaki
ampuller kary aydnlatmaldr.
Sa sinyali yakn ve n ile arkadaki yanp snen sinyalleri kontrol edin. Sol sinyal ve aracn tm sinyallerini
yakacak olan flarler iin de bu ilemi tekrarlayn.

Herhangi bir sinyalin olmas gerektiinden daha hzl yanp sndn fark ederseniz, bu, elektronik rlenin
bozulmakta olduunun bir gstergesidir ve deitirilmesi gerekir. Bu kolay ve ucuz bir tamirdir. Rle, aracn
sigorta kutusunun yannda yerletirilmi olmaldr (kullanm klavuzunuza baknz). Sigorta gibi o da
ekilebilmektedir. Sinyal rlesi otomobil paralar satan birok yerde bulunabilir. Yenisini almaya giderken bir
eletirme yapmak iin eskisini de yannzda gtrmeniz iyi olacaktr.
Sigortalar konusu stnde durmaya devam edersek; farlarn veya fren lambalarnn her ikisi de ya da tm
sinyalleriniz bir kerede bozulmusa, bu ounlukla bir sigorta problemidir ampul deil. Kullanm klavuzuna
bakarak ilgili sigortalar deitirin. Her sigortada akm iddetini belirten numaralar vardr. Ciddi elektrik problemleri
yaamamak iin sigortalar deitirirken ayn akm iddetinde olmalarna dikkat edin.
Fren lambalarn test etmek iin siz aracn arkasndayken, baka birinden frenlere basmasn rica edin. Bir
yardmc bulamazsanz, aracnz, fren lambalarnn aydnlatmasn grmenize yardmc olacak bir yzeye
arkadan yaklatrn (bir garaj kaps ya da duvar yeterli olacaktr).
Farlarn deitirilmesi
Adm 1 Yedek ampul satn aln
ou yeni arata ampuller farlara sabitlenmi ekildedir ve bu nedenle tm farn deitirilmesi gerekir. Dier
aralarda ampuller fardan karlabilir, deitirilebilir ve farlara yeniden taklabilir.
Adm 2A Eski Farn Deitirilmesi
Elektrik balantsn yeni fara takn, far yerine koyun ve destei ve pervaz yeniden kurun. Balantnn yapldn
ve yeni farn doru bir ekilde altndan emin olmak iin cvatalar skmadan nce farlar yakn.
Adm 2B Ampullerin Deitirilmesi
Aracn kaputunu an ve gvenli bir ekilde durmasn salayn. Farlarn arkasnda, motor blmesinin iinde
elektrik balantsn bulun ve nasl skleceini belirleyin. Genelde bu balant (el ile) dndrlerek karlr ve
bylece ampul ortaya kar. Ampul de yerinden dndrlerek karlr. Yeni ampul yerletirin, elektrik balants
yapn ve yeni far test edin.
Fren ampullerinin deitirilmesi
Aracn bagajn an ve bagajn gvenli bir ekilde durmasn salayn. Fren lambalarnn arkasnda, bagajn
iinde elektrik balantsn bulun ve nasl skleceini belirleyin. Bu balanty ortaya karmak iin bagajn
halsn ya da demesini kaldrmanz gerekebilir. Genelde bu balant (el ile) dndrlerek karlr ve bylece
ampul ortaya kar. Ampul de yerinden dndrlerek karlr. Yeni ampul yerletirin, elektrik balants yapn ve
yeni ampul test edin.
Sinyallerin deitirilmesi
Arka Sinyaller
Aracn bagajn an ve bagajn gvenli bir ekilde durmasn salayn. Sinyal lambalarnn arkasnda, bagajn
iinde elektrik balantsn bulun ve nasl skleceini belirleyin. Bu balanty ortaya karmak iin bagajn
halsn ya da demesini kaldrmanz gerekebilir. Genelde bu balant (el ile) dndrlerek karlr ve bylece
ampul ortaya kar. Ampul de yerinden dndrlerek karlr. Yeni ampul yerletirin, elektrik balants yapn ve

yeni ampul test edin.

Yan Sinyaller
Yan sinyaller, sinyal ampulnn ortaya kmas iin ya aracn dndan gevetilir ya da bu ampullere motor
blmesinden ulalr. Bu belirlendikten sonra, arka sinyaller iin yukarda bahsedilen ilemleri tekrarlayn ve
ampul test edin.
Eski ampuller zehirli olmasa da, ampuller dntrlebilir malzemelerden (cam, metal, plastik) yaplmaktadr.
Doaya zarar vermeyecek ekilde imha edilmesini, mmknse geri dnm iin, belediyenin geri dnm
kumbaralarna atlmasn tavsiye ederiz
Motor Dersi Bitmitir.
Hazrlayan : Sinan AKDUMAN

LK YARDIM
lkyardmn tanm
KAZA : Hi beklemediimiz bir anda meydana gelen, daha nceden olaca tahmin edilemeyen, nlemler alnarak
ounun nlenebilecei lm, yaralanma ve maddi hasarla sonulanan olaylara KAZA denir.
Ev kazalar, i kazalar, spor kazalar, okul kazalar trafik kazalar gibi eitlere ayrabiliriz.
Kazalarn Nedenleri
> nsanlarn kendi kendine kazaya neden olmas
> Baka insanlarn kaza ile kar karya braklmas
> Kullanlan ara ve gerelerin bakmszl
> Eitim eksiklii ve gvenlik ihmalleri
> Teknik ve yasal yetersizlik
> Uygulama ve denetim azl
> Bilgisizlik
> evre ve doa olaylar

FELAKET :Kast unsuru olmakszn oluan,

insanlar ve evreyi olumsuz etkileyen byk can
ve mal kayplarna yol aabilen DOAL
KAYNAKLI olaylardr. Deprem.sel ve benzeri

olaylar gibi
Kazalarda felaketlere gre daha az can ve mal kayb sz konusu olmakla birlikte zamanla kazalarda felaket
boyutuna kabilmektedir.Felaketlerde bir anda binlerce kii ve byk mal kayplar meydana gelir zellikle trafik
kazarlnda senelerin kaza yorumu yaplacak olura kazalarn nasl bir felaket boyutuna kaca aka
grlebilmektedir
Trafik Kazas :
Karayolu zerinde hareket halinde olan bir veya birden fazla aracn kart lm, yaralanma ve maddi hasar
sonulanan olaylara Trafik kazas denir.

> Hareket halinde iki aracn arpmas

> Hareket halinde bir ara ile yayann arpmas
> Hareket halinde bir ara ile hayvann arpmas
> Hareket halinde bir aracn sabit bir nesneye arpmas
> Hareket halinde bir arcn uuruma yuvarlanmas
lkemizde ve Dnyada Trafik Kazalar:
lkemiz her yl binlerce insan yaamndan eden, binlercesini sakat brakan, milyarlarca liralk milli servet
kaybna, insanlarn igc kaybna, ruhsal yaplarnn bozulmasna neden olan trafik kazalar ile dnyada ilk 10
srada yer almaktadr.
ARA: %24 orannda
Genel olarak aralar bakmsz olarak kullanlmas ve teknik bakmdan yetersiz aralarn kullanlmas
EVRE
Yol kusurlar: %2 4
Karayollarn bakmnn zamannda yaplmamas ve gerekli iaretleme unsurlarn gerekli yerlere konulmam
olmas kaldrmlarn yetersizlii veya amac dnda kullanlmas
klim koullar :%1 2
ok scak, ok souk Buzlanma , sis, yamur
NSANLAR :%9095 orannda
Srcler : % 80
>Trafik kurallarna uyulmamas
>Trafik iaret levhalarna dikkat edilmemesi
>Alkoll ara kullanlmas
>Dikkatsiz , uykusuz ve yorgun ara kullanlmas
>Ruhsal yaplarnda bozukluk olmas
Yayalar : % 15
> Yayalarn trafik kurallarna uymamas
> Yayalarn dikkatsiz ve dalgn olmas
> Yayalarn alkol olmas
> Yaya gruplarndan en fazla etkilenen yallar ve ocuklardr.

lkyardmn tanm
LKYARDIM
Aniden hastalanan veya yaralanan
kiiye tbbi tedavi yaplncaya kadar
annda ve olay yerinde evre
olanaklaryla yaplan tbbi olmayan
geici mdahaleye "LKYARDIM"
denir. lkyardm kazann olduu
olay yerinde yaplr.
lkyardmdaki esas ama kesinlikle
tbbi mdahale deildir sadece
hayat kurtarmaya ynelik geici
uygulamalar yaplr.
Kii eer salk grevlisi deilse
> Emin olmad uygulamalardan kanmal
> Sakin ve tedbirli olmal
> evre imknlarndan yararlanmal
Kazazedenin durumunun kontrol altna alnp daha ktye gitmesini engellemek amacyla yaplan hayat
kurtarmaya ynelik ve kazazedenin durumunu ktye gitmesi engellemek amacyla yaplan ilemler geici
ilkyardm mdahaleleridir
LKELER
> Kazazedeyi gvenli bir yere almak
> abuk karar vererek yaralnn durumunu deerlendirmek
> Kazazedede baka bir yaralanma meydana gelmesini engellemek
> Geici nlemleri alarak moral vermek
> Yaralya ve yaraya gre uygun pozisyon vermek
> Vcut scakln korumak bilinci ak tutmak
HEDEFLER

> Solunumu durmu olan varsa solunumun salanmas

> Kalbi durmu olan varsa kalbin altrlmas

> Varsa kanamann durdurulmas

> oka girmek zere olan varsa okun engellenmesi

> Yarann d etkenlerden korunmas

>Yaralnn durumuna gre uygun pozisyon verilmesi

> Haberlemenin salanmas

> Yaralnn tanarak hastaneye sevk edilmesi

AAMALARI
Kaza Yeri Trafik gvenlik nlemlerini almak
Herhangi bir kaza yerine gelen src ya da kii ilk nce kaza yeri trafik gvenlik nlemlerini alarak baka bir
kazann olmasn engellemek vegerekli iaretlemeleri yapmak zorundadr

> Kaza yapan aracn nne ve arkasna en az 150 metreden grlebilecek ekilde reflektr koyarak
iaretlemelidir.
Bu ekilde hem kazazedelerin hem de kendi gvenliini salam olacaktr.

> Yaraly tehlikeli yerden gvenli yere almak

> Haberlemeyi salamak

> Yarallarn hayati tehlikelerine kar nlem almak
> Yaral nem durumuna gre sralamak
> Yarallar olay yerinden hastaneye sevk etmek.
LK YARDIMCININ ZELLKLER
lkyardm uygulamas yapacak olan bir kii kesinlikle ilkyardm bilgi ve becerisine sahip olmaldr.

Karayolu zerinde herhangi bir trafik kazas ile karlaan srcler her durumda mdahale etmek
zorundadrlar.Mdahale etmeyen srclere para ve puan cezas uygulanr.
> Yarallar gzlemleyip deerlendirebilmeli
> Emin olmad uygulamalardan kanmal
> evre imkn ve olanaklarndan yaralanmasn bilmeli
> Elinde bulunan malzemeyi en iyi ve yararl ekilde kullanmal
> Her zaman sakin ve tedbirli olmal
>Yaralnn bilinicini ak tutarak moral vermeli

LKYARDIM

NSAN VCUDU
GENEL YAPISI
Vcut yapsnn bilinmesi ilkyardm uygulamalarnn yaplmasn kolaylatrr ve daha bilinli davranlmasn
salar.Bu nedenle insan vcudunu bilmemiz gerekmektedir.

Hcre :Canllarn vcudunda bulunan gzle grlemeyecek kadar kk,

blnerek oalabilen en kk yap talardr.
Bir hcrenin yaps 3 blmden oluur
Hcre zar : Hcrenin evresini sarar ve hcresini beslenmesini salar.
Sitoplzma (hcre gvdesi)
Hcre ekirdei ve ekirdekikler
Doku : Vcudun canllk fonksiyonlarn yerine getiren ayn yap ve grevdeki hcreler topluluuna doku denir.
Organ : Ayn yap ve grevdeki deiik dokularn birlemesi ile meydana gelen bir blm vcut faaliyetidir.
Sistem : Yaamsal fonksiyonlar iin deiik organlardan oluan bir yapdr. Sistemler birbirlerine baml olarak
almaktadrlar,bu yzden herhangi birinde meydana gelebilecek yap bozukluu dierlerini de etkileyerek
olumsuz sonular dourabilmektedir
Hcreler birleerek dokular,dokular birleerek organlar,organlar birleerek sistemleri olutururlar

VCUT BLGELER
Ba Blgesi : Yz-Kafa -Boyun
Gvde : Gs. Kaburga-Karn ( Karacier- Dalak)
Alt taraf : Omurgann bir blm, bacaklar, kala
st taraf : Omuz, kollar, dirsek ,el,omurgann bir blm
VCUT BOLUKLARI
> Kafatas boluu : Beyin ve beyincik
> Gs boluu : Soluk borusu,yemek borusu,akcier,kalp
> Karn boluu : Mide,bbrekler,karacier,barsaklar,pankreas
> Leen boluu : reme organlar,idrar torbas
> Omurga boluu : Omurilik ve sinirler bulunur.

VCUT SSTEMLER VE ORGANLARI

HAREKET SSTEM > Kemikler > Eklemler
> Kaslar
KEMKLER
Kemik dokusu : Kemik zar, sert tabaka , sngerimsi tabakadan oluur.
Uzun kemiklerin ortasnda bir boluk vardr ki bu boluk kemik ilii ile doludur.Vcudumuzda bulunan 208 kemik
iskeletimizi meydana getirir.

Kemikler uzun,ksa ve yass, olmak zere trldr.

EKLEMLER
Kemikleri eklem yzeyleriyle birbirine balayan yaplardr.
Oynamaz eklemler: Ba kemiklerinde (kafatasnda)
Yar oynar eklemler : Omur ve kaburgalarda
Oynar eklemler : Alt enede , omuz- dirsek- bilek -el parmak , kala-diz, bilek-ayak parmaklarnda

KAFATASI KABURGA VE OMURGA

EKLEMLER
KASLAR

Hareket sisteminin

aktif yapsdr.
izgili : isteimizle alan kaslar
izgisiz-dz : isteimiz dnda alan kaslar
Kalp kas izgili olmasna ramen isteimiz dnda alr.
NSAN VCUDU
DOLAIM SSTEM
Kalp, kan ve damarlardan oluur
(Atar, toplar ve klcal damarlar), Lenf damarlar ve lenf bezlerinden meydana gelir.
Sistemin merkezi kalp olduu iin pompa gibi alarak kan damarlara pompalar. Klcal damarlar aracl ile
kann indeki oksijeni, besinleri, hormonlar, iyonlar, kafa derisine, ayak parmandaki hcrelere kadar tar.
Buralarda kullanldktan sonra artk maddeleri, karbondioksiti toplardamarlar aracl le toplayarak temizlenmek
zere akcierlere ve boaltm sistemine tar.

Kalp : Dolam siteminin merkezidir.

Kalp atm
Yetikinlerde : 6080
ocuklarda : 80100
Bebeklerde: 100120 arasndadr.
Damarlar :Kann vcuda datlmasn salayan yollardr:
Atardamarlar : Kalbin pompalad temiz kan ( ak krmz ) vcuda datrlar.
> Kan basncnn en fazla olduu damarlardr.
Toplardamarlar : Kan dokulardaki klcal damarlardan alarak kalbe getiren damarlardr. Tadklar kan kirlidir
nk iinde CO2 ,besinmaddeleri ve artk maddeler vardr. Bu nedenle de koyu krmz renktedir.Klcal damarlar
: Atardamarlarn en ince dallardr ve madde deiimini salarlar. Kan basnc en az olan damarlardr.
> Vcut arlmzn 1/13' kandr.

SOLUNUM SSTEM
Solunum : Fizyolojik bir olay olup, kiinin yaam iin gerekli oksijeni almasn salar. Gerek fonksiyonu, dokulara
oksijen salamak ve dokularda oluan CO2'i alp dar atmaktr.
Solunum says
Yetikinlerde 1520
ocuklarda ve bebeklerde : 3040 arasndadr.
Soluk alp vermeye "soluma" ad verilir. Soluma, solunum merkezinin akcierlere CO2'nin arttn uyarmas ile
balar. Merkezin diyafram ve gs kaslarn uyarmas zerine de kaslar kaslarak gs kafesini geniletir,
kaslan kaslarn bir sre sonra gevemesi ile gs kafesi daralr. Bylece soluk alp verme ilemi gereklemi
olur.

SNDRM SSTEM

Canl organizmalarn yaamn srdrebilmesi iin gerekli olan gdalarn alnmas, paralanmas,sindirilmesi ve
artklarn dar atlmas ilemlerinden sorumlu sistemdir. Azda balayp anste sona erer. Bu ilemleri,
organlar ve enzimleriyle yapar.
Azda inenen besin
maddeleri yutak ve
yemek borusundan
geerek mideye gelir.
Burada yelerince
paralandktan sonra 12
parmak barsana
girerek salglarla karr.
Daha sonra emilmek
zere ince barsaklara gider, oradan da kaln
barsaklara geerek artklar ansten dar atlr
SNR SSTEM
Duyularn alnmas, alglanmas ve tepki verilmesinden
sorumlu sinir sistemidir. Bu sistem organizmann tm
sistemleriyle koordineli bir ekilde alr ve bu sistemleri
ynetir.
Sinir sistemini organizma ile evre arasndaki iletiimi
salayarak alglamay, renmeyi, dnmeyi ve tepki vermeyi gerekletirir.
3 blmdr
> Merkezi sinir sistemi
> evresel sinir sistemi: Duyu, motor ve balant sinirlerinden oluur.
> Otonom sinir sistemi: Sempatik ve parasempatiktir.
Beyin: Vcudu kontrol eden bilin
sistemidir. Tm istemli hareketlerden,
evrenin alglanmasndan ve olaylara
verilen tepkiden sorumludur. Ayrca
bizi biz yapan dnce ve duyulara
sahip olmamz salar. Beyinden 12 ift
sinir kar.
Beyincik : Hareket ve dengeyi salar
Soan ilik : Dolam ve solunum
sistemini kontrol eder.
Omurilik : 31 ift sinir kar. 12 iftle
birlikte hareket eder. Daha ok kas,
deri ve i organlarda levlerini
yrtrler.

KAZA YER LKYARDIM NLEMLER VE LKYARDIM ANTASI

KAZA YER LKYARDIM NLEMLER
KAZA YER TRAFK NLEMLER: Bir kaza yerine gelindiinde ilkyardm uygulamalarna balanmadan nce
hem kendi hem de kazazedenin gvenliinin salamas gerekmektedir.
> aret vererek ara sada durdurulur.
> Drtl ikaz sinyaller yaklr.
> Kaza yerinin en az 150 metreden grlebilecek ekilde reflektr veya k veren cihaz yerletirilir.
> Bylece zincirleme kaza nlenmi olur.
KAZA YERNN ZARARSIZLATIRILMASI
> Mmknse kaza yapan aracn konta kapatlarak motoru devreden karlr.
> Aracn yanma olaslna kar dikkatli olmal> Aracn devrilme olasl unutulmamaldr.
UYGUN LKYARDIM ORTAMININ HAZIRLANMASI
> Tamaya uygun bir yer olmas
> Aydnlatmann uygun olmas
> lkyardm malzemelerinin kolay ulatrlabilecei bir yer olmas
> Ara ve ambulansn girebilecei yer olmas
> klim koullarnn uygun olduu ortam olmas gerekiyor ki ilkyardmcilkyardm rahat, uygun bir ortamda sratle
uygulayabilsin.
YARALININ ARATAN IKARILMASI
Herhangi bir yaral kazazede ara iinde ise yaraly karmak iin okdikkatli olunmaldr.Bilinsiz ekilde yaraly
karmaya almak baka bir yaralanma ya da kalc sakatlk meydana gelmesine neden olabilir.
> Mmknse ara iinde skm olan kazazede en az kii ile dikkatlice karlmaldr.
> Ancak bir kiiden baka kimse yoksa ve arata yangn tehlikesi varsa tek kii ile dikkatli bir ekilde karlabilir

> Kaza yapan arata yaral skm ve

arata devrilme tehlikesi grlyor ise
kesinlikle ara devrilme tehlikesinden
kurtarlp sabitlendikten sonra yaraly
kurtarmaya allmaldr.
> Eer ara devrilmi ve ters duruyor ise alabilen kaplar aarak aracn yan yatma tehlikesi ortadan
kaldrlmaldr.
LKYARDIM ANTASI
Karayollar Trafik Kanununa ve buna bal ynetmelie gre tm motorlu tatlarda (motosiklet, motor bisiklet, i
makinesi hari) ilkyardm antas bulundurmak zorunludur.lkyardm antalarn ortak zellii yaam kurtarmada
kullanlmalardr.
> lkyardm antas srcnn kolay eriebilecei ve gzle grnr bir yerde bulundurulmaldr.
LKYARDIM ANTASININ MALZEMELER
lkyardm antasnda bulundurulacak malzemelerin miktar arata tanacak olan yolcu saysna gre ayarlanmak
zorundadr.ller aras tamaclk yapan yolcu otobslerinde iinde daha fazla malzeme bulunan ilkyardm antas
her 10 kiiye bir ilkyardm antas decek ekilde ayarlanmak zorundadr.
TSE 4019'a gre uygun liste(Her 10 kii iin ) u ekildebelirlenmitir

1 adet gen sarg bezi

3 adet sarg bezi
3 adet gazl bez 1 adet flaster
1 adet kk makas
10 adet engelli ine
1 adet elastik banda) 10 adet yara band1 adet hava yolu borusu.
1 adet solunum maskesi
1 adet ak renk plastik rt: ( 200 x 150 cm. )
Not defteri, kursun kalem,
1 adet turnike

lkyardm rehberi
pamuk, amonyak ve aspirin istee bal olarak bulundurulabilir.
Tentrdiyot ve oksijenli su uygulama yanllklar yznden malzemeler listesinden karlmtr.
Tentrdiyot Emniyet Genel Mdrl tarafndan anta muhteviyatndan karlmtr
ARWAY

HAVA YOLU HORTUMU

SOLUNUM SALANMASI
SOLUNUMUN DURMASI

> Soluk yolunun yabanc cisim nedeni ile tkanmas

> Kaburga kemiklerinin krlmas
> Boyun omurlarnn krlmas
> Ar kanama
> Gs kafesinin d etkilerle skmas
> Zehirleyici gazlar
> Suda boulma
> Dilin geveyerek soluk yolunu tkamas
SOLUNUM DURMASI BELRTLER
> Ba dnmesi
> Nefes darl
> Dzensiz ve hzl nabz
> Bilin kayb
> Boyun damarlarnda ime
> Elin boaza gitmesi
> Yzn kzarmas
> Dudaklarn morarmas
Yaralda solunum durmasnn gzlenmesi ve kontrol
> Gs hareketleri varm BAK
> Kazazedenin azna ve burnuna yaklaarak kulanla soluk sesi olup olmadn DNLE

> Elini ada yanan slatarak kazazedenin azna yaklatr scak havann gelip gelmediini kontrol ederek
HSSET

Solunumu kolaylatrmak iin

verilebilecek pozisyonlar

> eneyi gsten uzaklatrarak dil kontrol edilir ve ba geriye ekilir.

> Yan yat pozisyonuna getirilir.

> Solunum zorluu gs yaralanmasna bal ise bu durumda oturtulur veya

yar oturtulur.
Boulmalarda ilkyardm

Boazdan Yabanc Cismin karlmas

Heimlich Yntemi:Soluk yoluna yabanc cisirn kaan kiinin arkasna geilir. Sol
el yumruk yaplarak gbekten biraz yukar yerletirilir, sa el ile sol bilek tutulur.

Daha sonra aniden serte arka arkaya 45 kez basnla birlikte solunum zorluu eken kii ilkyardmcya doru
ekilir. Bu srada kiinin aznn ak olmasna dikkat edilmelidir. Solunum yolu tkanan kii yan yatrlarak yine iki
krek kemiinin ortasna 5 kez vurulabilir.

ocuk ise yz yere doru gelecek ekilde dizin veya kolun

zerine yatrarak 2 krek kemiinin ortasna 4 kez vurulur.
Elin ayas gbek ukurunun 3 parmak stne konur ve 56 kez ani basn yaplr.

Bebek ise ayak bileklerinden sarktlarak yine srtna vurulur.

SUDA BOULMA
Sudan kurtarmann temel kural
At (Can simidi ya da yelei )
ek ( aa dal ya da ip )
Krek ek (sandal ya da bot )
Yzerek git

Suda boulma tehlikesi geiren bir

kazazedeye arkadan ve yandan
yaklaarak koltuk altndan tutarak
srtn omzunuzun zerine getirin

bylece ba yukarda kalacaktr. Srtst veya yan yzerek kiiyi karaya karnz.

Hemen srtst yatrarak ban yan eviriniz.

Baka bir kii bacaklar yukar kaldrarak suyun boalmasn salar

ya da boulann karnndan iki elle tutularak bel yukar doru kaldrlr.
Vcut ters V eklinde olmaldr.

ocuk se, ayak bilekleri tutularak yukarya kaldrlr, bu

pozisyonda suyun boald grlecektir.
Azdan aza suni solunum yaplr ve her defasnda ba yana evrilerek varsa suyun kmas salanr.
Bu ilem 56 kez yaplmaldr.
Bilinci yerine gelmise scak iecekler verilir.
SUN SOLUNUM UYGULAMALARI
lkyardmn ncelikli hedefi solunumu salamaktr.Eer bu salanamaz ise 3. dakikadan balayarak beyin
hcreleri kandaki oksijen yetersizlii sebebiyle lmeye baslar, dardan hava takviye edilmezse 46 dk. sonra
lm meydana gelebilir. Yetikin bir insan dakikada 1520 defa ocuklar ve bebekler ise dakikada 3040 defa
nefes alp verirler.
Suni Solunum
Herhangi bir d etken ya da bir kaza sonucu kendi kendine soluyamayan hastaya dardan hava etmeye suni
solunum ad verilir.
> Azdan aza suni solunum yntemi en etkili suni solunum yntemidir.

Yaral srt st yatrlarak ilkyardmc yaralnn yan tarafna geer.

Az boluu kontrol edilerek varsa takma diler veya dier yabanc cisimler
karlr.

lkyardmc ellerinden birini (yaralnn ayak tarafndaki) yaralnn ensesinden altna sokar, dier eli ile alndan
bastrarak bas geriye doru getirir.

Alndan bastran elin ba ve iaret parmaklar yaralnn burnunu kapatr.

ilkyardmc derin bir nefes alarak yaralnn azndan fler ve gsn kabarmasn
kontrol eder.
Az yaraldan ekildiinde gs aa doru iner.
Bu ilem yetikin bir kiide dakikada 1520 kez olmak zere kendiliinden soluyuncaya kadar tekrarlanmaldr.
Maske ile suni solunum
lkyardm antasnda bulunmas zorunlu malzemelerden birisi de solunum maskesidir. zellikle bebeklerde suni
solunum hem azdan hem burundan ayn anda az fakat sk hava fleyerek yaplacandan maske uygun
malzemedir.

Holger- Nielsen (Srttan bastrma dirseklerden kaldrma ) Metodu

Azdan , burun evresinden kan geliyorsa, yzde byk yaralanma var ise azdan, burundan suni solunum
yaplamayacandan Holger- Nielsen yntemi uygulanmaldr.
Bu yntem gs ve omurga yaralanmalarnda uygulanmaz.
>Yaral, yzst yatrlarak ba yana evrilir.
>Kollar dirsekten bklerek ban altna konur.
>lkyardmc yaralnn baucunda bir diz kalkk dier diz yerde olacak ekilde durur.
>lkyardmcnn iki el bas parman omurgay bulacak ekilde, dier parmaklarn krek kemiinin zerine
yerletirir ve basn uygular.
Bylece kirli hava dar atlr.
> Sonra ellerini kaydrarak dirseklerinden esnetir ve hava girmesini salam

Silvester Yntemi ( Gsten

bastrma kollar kaldrma )
Metodu
Yine az ve burunda kanama
varsa tercih edilmesi gereken yntemlerden birisidir.
> Yaral srtst yatrlr
> Omzunun alt desteklenerek ba yana evrilirken biraz geriye doru ekilir.
> lkyardmc yaralnn baucunda iki diz de yere gelecek ekilde diz ker
> Yaralnn dirseklerinden tutarak kollar yukar ve kendine doru eker.
> Sonra dirsekleri yere doru bastrarak akcierin genilemesini salar

> Son hareket ise yaralnn kollar ile

kendi gsne bask yaptrmaktr.

SUN SOLUNUM UYGULANAN YARALININ ZLENMES

Suni solunum yntemlerine yaral kendiliinden soluyuncaya kadar (kalbi
alyor ise) devam edilir. Solumaya balam ise , solunumu rahatlatc pozisyonlardan biri olan yan yat
pozisyonu verilerek sevk edilmelidir.

.
KANAMANIN DURDURULMASI
VE DOLAIMININ
SALANMASI KANAMALARDA
LKYARDIM UYGULAMASI
VE ETLER

Kann yaralanma ya da hastalklar nedeniyle damarlarn

yrtlmas sonucu vcuttan dar ya da vcut boluklarna
doru akmasna kanama denir.
Vcut arlnn 1/13'ii kandr. nsan vcudunda bulunan kann %20'si kanamalarla kaybedilirse hayati tehlike
oluur. Bu sebeple kanamalarn durdurulmas hayat kurtarma asndan ok nemlidir..
Atardamar Kanamas : Atardamarlar kalbimizden yksek basnla pompalanan kan hcrelere ileten,
toplardamarlarn tersine kol ve bacakta derinde yol alan damarlardr. Atardamardan olan kanamalarda, ak renkli
kann, yara azndan kalp atmna uyumlu ekilde fkrarak kt izlenir. Genellikle durdurulmas daha zor olan,
hayati tehlike yaratan kanamalardr.
Toplardamar Kanamas:Toplardamarlar hcrelerden dnen kan kalbe tayan, dk basnl kan akm olan
damarlardr. Cilde yakn, yzeysel toplardamarlar kol ve bacak, el, ayak srtnda rahata seilebilir. Toplardamar
kesikleriyle olan kanamalarda koyu renkli, tama tarznda kan ka grlr. ou kez dorudan bask
uygulayarak kontrol altna alnabilir. Genellikle yaam tehlikeye sokmaz.
Klcal damar Kanamas : Klcal damarlar hcrelere ulaan son damar uzantlardr. ok ince olup ilerinde ok az
kan bulunduu iin zedelenme, kesilmelerinde ancak sznt tarznda ve hafif bir kanama olur. Bir kesik ya da
darbe sonras ortaya kabilir. Hemen her zaman, d mdahale olmasa bile, kendiliinden sona erer. Hayati
tehlike yaratmaz.
Kann Akt Yere Gre Kanamalar
D kanama : Kan organlardan vcudun dna doru akar ve kanayan yer gzle grlebilir.

 kanama :Kan damarlardan vcut boluklarna doru akar ve gzle grlemez ancak belirtiler sayesinde tespit
edilebilirler.
> Zayf ve hzl nazz atm
> Soluk ve nemli deri
> Gzler donuktur ve refleks tepkiler azalr
> Ba dnmesi, baygnlk
> Susuzluk hissi
> Bulant - kusma
> Yzeysel ve sk solunum
> Bazen kanayan blgede sertlik
> Organlardan kan gelmesi
Beyin kanamalarnda kulak ve burundan akcier kanamalarnda azdan gelir.
GEC KANAMA DURDURMA YNTEMLER

Kanayan yere parmak bastrmak

Kanayan damar parmakla kemik arasnda sktrlarak kanama
durdurma yntemidir.Temiz el ya da parmakla kanayan yere
basn uygulanr .lkyardm antamdaki mikropsuz gazl bez yarann stne konur ve zerinden parmakla
bastrlr.
Basn noktalarna bask uygulamak
Vcuttaki belli basn noktalarna basn uygulayarak kanama durdurma yntemidir.

> Kafa derisi blgesi kanamalarnda, kulak nne iki parmakla

bastrlr.
> Kanama ba ve yzn bir tarafnda ise, yaralnn arkasna
geilerek drt parmakla alt enenin hemen altnda boyun
balangcna bastrlr.
> Omuz ve boyundaki kanamalarda kprck kemiinin ksmna baparmak ierde dier parmaklar darda
tutulacak ekilde bastrlr.

>Koldaki kanamalarda, kolun i ksmnda koltuk altna yakn nabz olan noktaya parmakla bastrlr.
>Bacaktaki kanamalarda, kask kvrmnn i ksmna iki elin baparma ile bastrlr
Kanayan yeri kalp dzeyinden stte tutmak

Kanayan yeri kalp seviyesinin

zerinde tutmak suretiyle kanama
azaltma yntemidir.
LKYARDIM MALZEMELER
KULLANARAK KANAMA
DURDURMA YNTEMLER
Basnl sarg uygulama
Kanayan yerin zerine terniz bir bez veya gaz bezi konur. Sonra sarg bezi veya kravat, earp ile birka tur
sarldktan sonra daha nce hazrlanm olan tampon (pamuk, gazl bezden veya sert malzemelerden olabilir.)
sargnn zerine yerletirilir. Sonra 3 ya da 4 tur daha sarlr ve organ kalp dzeyinden stte tutulur. Bu
uygulamada nemli olanyalnz kanayan yerdeki damarn zerine basn yapmaktr.

Turnike uygulamas
Kol ve bacaktaki byk kanama durdurulmasnda en
etkili yntemdir.
Turnike : Tek kemik zerine uygulanan ve damarn deri ile kemik arasna sktrlmasn amalayan yntemdir.
Skma ba olarak da adlandrlan bu yntem vcutta koldaki ve ayaktaki tek kemikler zerinde uygulanr.
Skma ba olarak ilkyardm antasndaki turnike kullanlabilecei gibi 56 cm.lik elastik bandaj, kravat, byk
bez mendil, earp, kakol, fular orap gibi malzemeler kullanlabilir.
> Turnike malzemesi uygulanacak yere (el ve koldaki kanamalar iin omuz ile dirsek arasna , bacak ve ayaktaki
kanamalar iin diz le kalaarasna) yerletirilerek 2 kez sarlr ve 2 dmle balanr.
> kinci dmn ortasna turnike ubuu olarak sert bir malzeme yerletirilerek kanama duruncaya kadar bu
ubuk dndrlmek suretiyle sklr.
> Kanama durduu zaman ubuk bir baka dmle sabitletirilir.
> Turnike uygulamasna en fazla 2 saat devam edilir.lk bir saat ierisinde her 15 -20 dakikada bir 5 10 saniye
gevetme uygulanmak zorundadr.Uygulama 1 saati getikten sonra gevetme zamann her 10 dakikada bir
olarak ayarlamak gerekir

BURUN KANAMASI
Burun kanamas herhangi bir i hastala ya da
etkene bal deilse yani kendi kendine meydana
gelmise

> Kii oturtulur ve ba yze yakn hafif aa eilir.

> Burun delikleri 2 parmakla sktrlr.
> Buruna ve enseye souk tatbiki yaplr.
> Yz souk su ile ykanabilir.
> Eer durmuyorsa sarg bezi ile tampon yaplr
> Hala durmamsa hemen hekimine sevk edilir.
.
OK - BAYILMA VE KOMADA LKYARDIM
OK
eitli nedenlerle bal olarak dolam sisteminin yetersizlii sonucu vcudun her yerine yeterli kan aknn
salanamamas nedeniyle sistemlerdeki alma yetersizliidir. Dolam yetersizliinden btn vcut organlar
etkilenmekle birlikte ilk nce etkilenecek olan organ beyindir.
Nedenleri
> ve d kanamalar
> iddetli arlar
> Ani korku ve heyecanlar
> Geni yanklar ve zehirlenmeler
> Ar su ve tuz kayb ya da enfeksiyonlar
> Kalp krizleri ve yksek ate
Belirtileri
> Huzursuzluk ve endie hissi
> Nabz atnn hzl fakat hissedilmesinin zayf olmas
>Yzeysel solunum souk cilt ve titreme
>Vcut ssnn hzla dmesi ve deride solukluk
> Bilin kayb kan basncnda dme
> Gz bebekleri bykl ve bulant kusma

lkyardm
> Kanama varsa durdurulmaldr
> ok pozisyonuna alnr ( kanamalar hari). Srtst yatar vaziyette ba aada, bacaklar yukarda, st
rtl ba yana evrilmi pozisyondur.
> Soluk yolu ak tutulur.
> Bilincinin ak kalmas salanr
> Bilinci ak ve i kanama yoksa lk iecekler verilebilir
> zeri rtlr.

BAYILMA
Beyine giden oksijenin eitli sebeplere bal
olarak azalmas nedeniyle ksa sreli geici ya da
ksmen bilin kaybna baylma denir
Nedenleri
Kan kayb, kan grme,kan basncnn dmesi,havaszlk, stres, nabzda artma, zayflama, yzn sararmas, alk
, kan ekerinin dmesi, iddetli arlar, ok scak, yksek ate, kanszlk.ani heyecan
Belirtileri
> Bas dnmesi, gz kararmas ve souk terleme
> Solunumun sk ve yzeysel olmas
> Kaslarn gevemesi, hareket edememe
> Kendinden geme ve bilin kaybnn olumas
lkyardm
> Sk giysileri gevetilir hava almas salanr
> ok pozisyonuna alnr ve scak tutulur
> Duyu organlar uyarlr solunum kontrol edilir
> Yz ve ense souk su ile ykanr takma dii varsa karlr.
> Tokat atlmaz, yakn mesafeden uzun sre alkol koklatlmaz
> Ayldktan sonra yeterli sre dinlendirilir.

KOMA
Hareket sisteminin duyu organlarnn almad ve uyaranlara kar tepki verilmeyen derin bir bilin kayb ve
uyku halidir.
Nedenleri
Ba travmalar,beyin kanamas,kanamalara bal ok, elektrik oku,,alkol ve zehirlenmeler, suda boulma,baz
hastalklar,scak arpmas, donma
Belirtileri
Bilinsizlik, uyku Hareketsizlik, halsizlik Uyarlara cevap vermeme refleks kayplar hrltl solunum
lkyardm
> Hava yolu hortumu taklarak soluk yolu ak tutulur
> Solunum durmusa suni solunum yaplr
> Vcut ss korunur
> Uygun pozisyonda sevk edilir

.
KALP DURMASI
Kalp, dolam sisteminin merkezidir.
Bir dakika iinde yetikin bir kiide
6080 defa kaslp geveyerek tm
vcut organlarna iletir ve hcreler, dokular iin yaamsal nemdeki maddeleri tar. Ayrca hcrelerden artk
maddelerin alnarak boaltm sistemine gnderilmesinde rol oynar.
Belirtileri
> Nabz hissedilmez ve gz bebekleri byr
> Bilin ve refleksler kaybolur
> Solunum durur ve vcut ss der
> Deri kl rengi olur daha sonra morarr.
Kalp masaj
Kalp masajna, kalbin durmasndan sonra 5 dakika iinde balanmaldr. Yoksa yaplacak masajn hibir faydas
olmaz. alan kalbe hibir zaman masaj yaplmaz.
YETKNLERDE

> Kazazede sert bir zemine srtst yatrlr.

> lkyardma kazazedenin yan tarafnda diz ker

> Kalp masajnn yaplaca yer belirlenir

> Kalp masaj gs kemiinin 1/3 alt ksmna uygulanr.
> Bir elinin ayasn 1/3 ksmna , dier elini de br elinin zerine koyar .

> Basn ellerin ayas ile yaplmaldr. Kollar gergin olmaldr.

> Ellerin ayalar le 57 cm. esnetecek kadar basn yaplr
> Bu ilem 1 dakikada 6080 kez tekrarlanr.
Her bir dakikada 10 saniye sren kontroller yaplr kalp alm ise hemen masaja son verilir.
ocuklarda
Daha az basnla ya tek el ayas veya parmak ular ile dakikada 80100 kez yaplr.

Bebeklerde
Baparmakla ayn noktaya 100120 kez daha az basnla uygulanr.

KALP MASAJININ VE SUN SOLUNUMUN BRLKTE

UYGULANMASI
Kazazedenin hem kalbi durmu hem de solunumu durmu ise

Tek lkyardmc varsa

> nce 2 suni solunum
> Sonra 15 kalp masaj

ki lkyardmc varsa
> 1 suni solunum
> 5 kalp masaj
ki ilkyardmc ile kalp masaj ve suni solunum uygulanrken dikkat edilmesi gereken ilemlerin srayla
yaplmasdr.Birinci ilk yardmc suni solunum yaparken ikinci ilkyardmc bu ilem bitmeden kalp masaj yapmaz
KAZA SONUCU OLUA YARALANMALAR VE
LKYARDIM
Yara : eitli nedenlerle vcut dokularnn btnlnn bozulmas ya da bir ksmnn kayb ile mikroplar iin giri
kaps haline gelmesidir.
Ezik yaralar : Trafik kazalarnda en sk grlen yara eididir. Sert kunt cisimlerin darbesi ile meydana gelirler.
Batc ve Delici Yaralar : Sivri ulu kesici cisimlerle meydana gelir. Kanama ve fel ynnden nemlidir.
Kesik yaralar : Kesici cisimlerle meydana gelen arl ve kanamal yaralardr. Yara kenarlar dzgn ve uzun
grnmldr.
Ateli silah yaralanmalar, hayvan srklar, yanklar gibi eitleri vardr.
YARALANMALARDA GENEL LK YARDIM KURALLARI
Yarann d etkenlerden korunmas
> Yaral aratan gvenli bir yere alnmaldr
> Varsa ncelikle kanama durdurularak sok ve korna engellenir
> Yara d etkenlerden korunmaldr
> Yaral organ dinlendirilmelidir.
> Yaral, yara stte kalacak ekilde sevk edilmeli
Yaralarn sarlmas ve tespit edilmesi

> Yaralya yara kalp dzeyinden stte olacak ekilde pozisyon verilir
> amarlar kesilerek karlr.
> Yarada batan cisim varsa karlmaz, kenarlar sarg bezi ile
desteklenir ve zeri sarlr.

> organlarn grnd yaralarn zerine temiz bir bez kapatlr.

> Kesik yara kenarlar birbirine yaklatrlarak sarlr.
>Ar, morluklar se ilii gidermek iin souk uygulama yaplr.
> Yaral organn hareketsizlii salanarak sevk edilir.
NEML BLGE YARALANMALARI
BA YARALANMALARI
Genel olarak trafik kazalarnda. Sert bir cismin baa ya da ban sert cisimlere arpmas sonucunda, bata
yaralanmalar, krklar, beyin sarsntlar veya kanamalar meydana gelebilir.

Belirtileri
> Bulant kusma bata ilik, yara, kanama
> ken krk hrltl soluk alma
> Ba ars, ba dnmesi ve gz evresinde morluk
> Gz bebeklerinde byklk fark
> Kzarm yz
> Derinden hissedilen nabz
> Tam veya yar fel geici hafza kayb
lkyardm

> Sabit yan yat pozisyonuna alnr.

> Kan geliyorsa kan gelen kulak altta olacak ekilde yan yatrlr,
kanama engellenmez.
> Baa-beyine batan cisim varsa asla karlmaz
> Beyin grnyorsa zerine temiz bir bez kapatlr.

> Yaralnn has souk, vcut scak tutulur.

> Beyin kanamas yoksa ba yara ste gelecek ekilde ykseltilir.
> Ksa srede sevk edilir. En az 1224 saat hastanede gzetim altnda tutulur.

GS YARALANMALARI
Gs blgesinde yzeysel yaralar olabilecei gibi kaburga krklar sonucu kaburgann gs delip dar
kmas veya akciere batmas nedeniyle akcier dokusunda harabiyet grlebilir.
Belirtileri
> Solunum gl, morarma,ar
> Azdan ak krmz, kpkl ksrkle kan gelmesi
> Kaburga kr, batma hissi

lk yardm
> Gste delici yara var ise bu delikten hava girmesi temiz bez ya da el
ile engellenir.
> Batan cisim karlmaz
> Kapal gs yaras ise souk tatbiki yaplr
> Varsa kaburga krklar sabitlenir
> Yar oturu veya oturu pozisyonda sevk edilir.
KARIN YARALANMALARI
Trafik kazalarnda vurma, arpma arpma altnda kalmaya bal olarak ak ve kapal karn yaralanmalar
meydana gelir. organlarn dar kmas veya organlarn patlamas sz konusu olabilir..
Belirtileri
Kapal karn yaralanmasnda
> Karnda kzarklk , morarma
> Karnda sertlik,ok ve kramplar
> Kusma bulant,susuzluk hissi
Ak karn yaralanmasnda
> Gzle grlebilen yara
> organlarn dar kmas
> Kusma bulant ve ar
lk yardm
> Kapal karn yaralanmas ise souk uygulama yaplr
> Ak karn yaralanmas ve organ dar kmam ise yarann durumuna gre pozisyon verilerek yarann zerine
temiz sarg bezi kapatlr.
> Eer organlar dar kmsa; karn iine sokulmadan yarann st ksmna toplanarak temiz slak sarg bezi ile
kapatlr.
> Yara enine ise
Srtst yatrlarak ba ykseltilirken dizler bklr.
> Yara boyuna ise
Bacaklar birletirilerek ayak gergin tutulur.

Her iki uygulamada ama yara kenarlarnn birbirine yaklatrlarak daha fazla organn kmasn engellemek ve
yaray korumaktr.
> Kesinlikle azdan bir ey verilmez, dudaklar slatlabilir.
> Ksa srede salk kurumuna gnderilir.
OMURGA YARALANMALARI
Fel olma ihtimalinin yksek olduu en tehlikeli yaralanmalardandr. Omurgay meydana getiren omurlarn
kaymas omurga balarnn yrtlmas, omurlarn krlmas, sinirlerin zedelenmesi ve omuriliin yaralanmas olarak
ortaya kabilirler. Sklkla boyun ve bel omurga blgelerinde grlr.
Belirtileri
> Yaralanan blgenin aasnda duyu kayb, hareketsizlik
> Yaralanan yerde yara, ime olabilir
> Boyun omurga krklarnda ban ne sarkmas sonucu solunum gl
lk yardm
> Sert zemine srtst yatrlr
> Solunum kontrol edilir, ene gsten uzaklatrlr.
> ok nlenir
> Yaral hareket ettirilmeden atellenir.
> Kesinlikle oturtulmamaldr
YANIKLAR VE YANIK YARALARI
ARA YANGINLARINA KARI NEM ALMA SNDRME
Karayollar Trafik Kanununa gre A1-A2-F snf src belgesi ile kullanlan motosiklet, motor bisiklet, traktr
dndaki tm aralarda sndrme cihaz bulundurulmaldr.

Kazadan sonra yangn ihtimalini ortadan kaldrmak iin

>Aracn konta kapatlr ya da aknn kutup balar sklr.
>Aracn evresi boaltlarak emniyet alnr
Yangn balam durumda ise
>Sndrme cihaz alnarak motordan balayan bir yangnda nce kaput almadan (hava ile temas nlemek ini
motorun alt ve n ksmlarna sklr.Bu ilem bitmeden aracn kaputu almaz .
YANIK YARALARI, ETLER
Ate, scak su, buhar, kzgn kat cisimler, asit-baz, elektrik akm, yldrm, gne gibi nedenlerle dokularda
meydana gelen yaraya YANIK denir. Vcut yzeyinin %20 sinden daha fazlasnn yanmas hayati tehlike
oluturur. Bebeklerde bu oran %10 dur. Yank yzeyinin genilii ve derinlii nemlidir.

Birinci derece yanklar : Derinin sadece st tabakas yanmtr. Deri btnl bozulmamtr, gerginlik, ar,
kzarklk vardr. z brakmayan ok hafif yanklardr..

kinci derece yanklar : Derinin st ve orta tabakas yanm, btnl

bozulmutur. Klcal damar ve sinir ular akla olabileceinden fazlaca ar
vardr. Gerginlik, kzarklk su dolu kesecikler oluur.Ksmen iz brakabilirler.
nc derece yanklar : Deri btnl tmyle bozulmutur, kemie kadar inebilir, doku ve organlarda
kmrleme grlebilecei gibi derin iz ve sakatlklara neden olur. Sinir hcrelerinde yandndan ou kez ar
duyusu yoktur, sznt eklinde sv akar.

lk yardm
> Yaralnn zerine naylon olmayan kaln bir rt ile bandan ayana doru
rtlerek alevler sndrlr.
> Giysileri deriye yapmam ise souk su dklr, kesilerek karlr
> Yank yerin merkezi ve evresi souk su veya buzla uzun sre soutulmal
> Kimyasal maddelerle yank olmusa bol su ile ykanmal
> Kesinlikle di macunu, yourt, sala, yumurta ak, tentrdiyot srlmemelidir.
> 2 ci derece yankta su kesecikleri ( Bl ) olumusa patlatlmamaldr.
> Yanan yerin zerine temiz slak bez kapatlr
>Bilinci yerinde ise bol su verilir
>Gzdeki yanklarda souk su ile 510 dakika ykanr sonra temiz bir bezle kapatlr
DOKU VE ORGAN BAII
Bir hastann ya da kazazedenin fonksiyonlarn kaybeden organlarnn yerine bir bakasndan salam doku ve
organlarnn nakledilmesi iin verilmesine doku ve organ ba, bu amala yaplan ilemlere doku ve organ nakli
denir.
Organ ba yapm olan bir kiinin organlarnn alnabilmesi iin (kan,bbrek hari) kiinin organ ban
yasaya uygun yapm olmas ve uzman hekimlerden oluan bir doktor heyetinin beyin lm gerekletiini
onaylamas gerekmektedir.
Kan,bbrek, kalp, karacier, pankreas, kemik ilii, akcier, gzn kornea tabakas balanabilen organlar
arsndadr.
lkemizde en ok balanan kan dr. Kan bandan sonra bbrek bas gelmektedir.
18 yandan byk 65 yandan kk olanlar. ocuklarda sile zin verirse 2 yasndan sonra organ ve dokusu
alnabilir.
Bbrek hastalklar, eker hastal, kanser, ADS, sarlk, ar iltihab durumu olanlar organ balayamazlar.

Doku ve organ nakli 29.05.1979 tarih ve 2238 yasa ile dzenlenmitir. Yasa bir bedel karl doku ve organ
alnmasn, satlmasn ve reklmn yasaklamtr. Bundan kar salayanlara ar para ve 24 yl hapis cezas
verilir.
Diyanet leri Bakanl Din sleri Yksek Kurulu'nun 06.03,1980 tarihnde ald karardaki koullara uyulursa
dinimize gre bir sakncas olmad belirtilmitir.
Grld gibi organ ve doku bann hukuken ve dinen bir sakncas yoktur
KIRIK - IKIK VE BURKULMALAR
KIRIKLAR
Herhangi bir d kuvvet ya da arpma,zorlanma sonucu kemik dokusu btnlnn bozulmasna krk ad
verilir.Krklar kemiklerin herhangi bir yerinde meydana gelebilir.
Belirtileri
> Ani ime, morarma,hassasiyet ve hareket edince ar
> Grn, sekil bozukluu
> Kemik ular oynatldnda srtnme sesi
eitleri
Basit krk : Kemik ular deriyi delmemitir, yara yoktur. Kemik ular birbirinden fazla ayrlmamtr.
Ak krk : Krlan kernik ularndan birisi veya ikisi dar kmtr, yara ve kanama vardr. Sinirlerde hasar
grdnden sakatlk riski vardr
ken krk : Yass kemiklerde grlen krktr, (ba kemikleri gibi)
Komplike krk :Krlan kemik komu organa zarar verir. Kaburga kemiklerinin akciere zarar vermesi gibi.
Paral krk : Kemik birok yerinden krlmtr.
Genel ilk yardm kurallar
> Ak bir krk ise nce kanama durdurulmal ve krk kemik ular kesinlikle yerinden kartlmamaldr.
> Krkl blge hareketsiz hale getirilmeli.
Krk kemikleri sabitlemek ve hareket ederek evre organlara zarar vermesini engellemek amacyla kullanlan sert
cisimlere atel ad verilir.
(Atel kafa, kprck, kaburga kemiklerinde uygulanmaz)
nemli Krklarda Tespit ve ilk Yardm
Kprck Kemii Krklar
> Krk kprck kemii taraftaki koltuk alt boluu bezle doldurulur
> Her iki kprck kemii zerine katlanm sarg konur ve koltuk altndan balanr
> Arkadan 3 c ba, 2 sarg arasndan geirilerek 2 omuz ayn dzeye gelinceye kadar gerdirilir ve balanr
> Krk taraftaki kol askya alnr, krk iki tarafta da var ise o zaman 2 kolda askya alnr, (gen sarg ile)
> Yaral oturtularak sevk edilir.

Kol Kemii Krklar

> Atel koltuk altna konan bezle beraber 2
yerden balanr,
> Atellenen kol geni bir sarg ile kar taraf koltuk altndan balanr, kola 90 lik a verilir.

> Kol gen sarg bezi ile askya alnr,

> Yaral oturtularak sevk edilir.

n Kol Kemii Krklar

> ki atel var ise baparmak yukarda kalacak ekilde kolun iki tarafndan atellenir
> Tek atel varsa avu ii yere gelecek ekilde kol atelin zerine yerletirilir Dmler atelin zerine gelecek
ekilde kol ile atel balanr
> Krk kol 90 a le parmak ular kar koltuk altna gelecek biimde gen sarg ile askya alnr veya kol
zerinden ceketin, gmlein alt ucu kaldrlarak engelli ine ile ceketin st tarafna nelenir.
>Yaral oturtularak sevk edilir

Kaburga Kemii Krklar

ki trl tespit ilemi yaplabilir

> Yaralya derin nefes verdirilerek krk kaburgann 3 st, 3 alt kaburgay da
kapsayacak ekilde gs zerine konan sarg salam taraf koltuk altnda balanr
> Koltuk alt bezle desteklenir, sarg krk taraftaki kol zerine konur kar taraf koltuk altnda balanr
> Kol 45 a ile parmak ular kar omzu bulacak ekilde askya alnr,
> Yaral oturtulur veya yar oturtulur ekilde sevk edilir.
Omurga Krklar
Fel olma ihtimalinin yksek olduu krklardr

> Yaralnn nce soluk yolunun ak olup olmadna baklr, ak deilse nce
solunum yolu alr
> Yaral, varsa srt st sert bir tahta veya sedyenin zerine yatrlarak boyun, bel ve diz alt boluklar doldurulur

>Yaralnn sedyeye yatrlmas srasnda 3 kii gereklidir, 1

c kii ba ve boyundan 2 ci kii srt ve kaladan 3 c kii
ise bacak ve ayak bileinden tutar, yaral ayn anda kaldrlmaldr.
> Boyun omuru krk ise 4 c kii sadece basn tutar.

> Kesinlikle ayaa kaldrlmaz, oturtulmaz, aksi halde fel

olabilir

> Hastann hareketsizlii salanarak sedye

kesinlikle sedye ile sevk edilir.

Kala Krklar
Omurga krklarnda uygulanan ilkyardm
kala kemiklerinde de uygulanarak hasta sevk edilir.
Bacak Kemii Krklar

Krk diz ile kala arasnda ise

Dtaki atel koltuk altndan topua kadar uzatlr. 2 ci atel krk bacan i ksmna yerletirilerek 2 atel ortada
bacak kalacak ekilde balanr. Sonraki bacak birbirine balanarak sevk edilir.

Krk diz ile ayak arasnda ise

Dtaki atel kaladan topua kadar uzatlr ve
ikinci atel yukardaki gibi balanarak sevk edilir.

Atel bulunamadnda
ki bacak arasndaki boluk yumuak
malzemeyle doldurularak iki bacak birbirine balanr.

> Bacak kr olan yaral srt st yatrlarak

sedye ile sevk edilmelidir
IKIKLAR
Eklemi oluturan kemik ularnn yer deitirip eklem yzeylerinin birbirinden ayrlmasna IKIK ad verilir.
Hareketli eklem yerlerinde meydana gelir.

Belirtileri
> Ar,ime ve morarma
> ekil bozukluu, vcut simetrisinin bozulmas
> Hareketsizlik veya hareket azl
> Eklem ukurunda boluk hissedilmesi.
lk Yardm
> kan blgenin hareketsizlii salanr ve souk uygulamas yaplr

> Kalp dzeyinden stte tutulmal ve elastik bandajla sarlmaldr.

> Vcut scakl korunarak uygun pozisyonda hekime sevk edilmelidir
BURKULMALAR VE LK YARDIM

Eklemlerin ar zorlanmasna bal olarak eklem balarnn ve yzeylerinin zedelenmesine

BURKULMA denir. Hareketli eklem yerlerinde meydana gelir
Belirtileri
> Hassasiyet,ime,morarma ve organ hareketsizlii
lk Yardm
> Burkulan blgenin hareketsizlii salanr

> imeyi ve ary nlemek iin ekleme nce 1520 dakika aralklarla ilk 12 saat
souk buz sonra scak uygulama yaplmal,
> kk ve burkulmalarda kan ya da burkulan blge souk tutulurken vcudun scak tutulmasndaki esas ama
ar sonucu oluabilecek oku engellemektir
HABERLEME
Kaza yeri ilkyardm haberlemesi ksa z ve anlalr olmaldr.

> Kaza yerinin ak ve net adresi

> Kazann olu ekli
> Yarallarn durumu ve says mutlaka bildirilmelidir
> Kazay bildirenin kimlii
> Aralarn hasar durumu
Hzr Acil Servis

: 112

Polis mdat

: 155

Alo Trafik

: 154

Jandarma

: 156

Karayollar

: 159

YARALININ TAINMAYA
HAZIRLANMASI VE TAIMA EKLLER

Kaza yeri trafik gvenlik nlemleri alnp ilkyardm uygulamalar yapldktan sonra haberlemenin ardndan
yarallarn gzlemlenmesi ve hangisinin daha nce sevk edilmesi gerektiine kara verilmelidir.
Birinci derece ncelikli olanlar
> Solunum zorluu olanlar
> Gs yaralanmalar
> oka girenler
> Kanamallar
> Geni yanklar %2040
> Ak karn yaralanmalar
> Gaz zehirlenmeleri
> Ezik, yaygn yaralar
> Ak ve kapal krklar
kinci Derece ncelikli Olanlar
>Turnike uygulananlar
>i kanamallar
> Donanlar
>Bilinci yerinde olmayanlar
nc Derece ncelikli Olanlar
> Omurga kr ve omurilik yaralanmalar
> ok geni yanklar %40 %100
> Beyinin grnd bala ar yarallar
> ok fazla yaras ve kr olanlar
> ok fazla kanamas olanlar.
Drdnc Derece ncelikli Olanlar
> Basit yaralanmalar
> Kk yanklar
> Burkulma ve k olanlar
> ller
TAIMADA VERLECEK POZSYONLAR
Yaralanmalarda Verilecek Pozisyonlar
> Zor solunum yapanlar, kusanlar, zehirlenenler, beyin kanamas olup kulandan kan gelenler yan yatrlr
> Ba yaralanmas, kprck-kol, nkol krklarnda oturtulur
> Gs yaralanmas kaburga krklarnda oturu veya yar oturu
> Bacak kemii krklar, omurga krklarnda srtst yatrlr
> ok ve baylmada ok pozisyonu verilir
> Karn yaralanmalarnda srtst yatrlr
YARALILARI TAIMA YNTEMLER
Tek Kii ile Tama

> Yaralya destek olma : lkyardmc yaralnn yannda durur, bir eliyle yaralnn belinden tutar, dier eliyle de
yaralnn kolunu tutup boynundan geirir ve bileinden tutar. Yaral vcudunu ilk yardmcya yaslar ve birlikte
yrrler.

> Geri geri tama : Yaral srt st yatar; ilk yardmc kaln balama malzemesinin yaralnn
koltuk altlarndan geirerek gsnn stnde balar. lk yardmc her iki eliyle ba koltuk alt hizasndan tutarak
eker. Bu srada kendisi de geri geri gider.

> Srtta tama : lkyardmc yaraly ayaklarndan tutar vaziyette srtna alr.Yaral
ilkyardmcnn boynuna sarlr

> Kucakta tama : Her ki yntemde yaralnn oturarak gitmesindesaknca yoksa

ve dk arlkl ise tercih edilebilir.
> Srnme yntemi :

Yaralda bilin kayb olduu durumlarda seilebilir. Yaral srtst yatar durumdadr,
kollar bileklerinden kaln balama malzemesi ile balanr, ilk yardmc yz yaralya gelecek ekilde dizleri
zerinde durur, yaraly bacaklarnn arasna alr, balanan bilein oradan boynunu geirir, ilk yardmc dizleri ve
elleri zerinde yryerek yaraly tar.

tfaiyeci yntemi :Zor bir yntemdir. lk yardmc yz st konumda omzunun stne alr, dmemesi iin belinden
ve bileinden tutar, yaral lk yardmcnn omzunda ters V eklinde tutulmaldr.
ki Kii le Tama

Tezkereci yntemi :
1 ci ilkyardmc yaralnn arkasnda durur oturuyor konuma getirerek kollarndan birini
bker lk yardmc yaralnn koltuk altndan iki kolunu sokar bklen kolun dirsek ve bilek ksmndan tutar
2 ci ilk yardmc yaralnn bacaklarn aar, arkas dnk olarak araya girer, bacaklarndan tutarak kaldrr ve
tarlar

ki el zerinde tama :
lk yardmclar yaralnn iki yannda dururlar ve yaralnn ayak tarafndaki
elleri dizin altnda birletirerek kalaya doru kaydrrlar.
lk yardmclar dier elleri yaralnn koltuk altnda karlkl olarak geirirler,
Yaral ilk yardmclarn boynuna sarlr
Drt el zerinde tama yntemi :

ki ilk yardmc nce kendi bileklerini tutarlar, bota kalan el ile

kardakinin bileini tutar
Eilerek yaraly bu eller zerine oturturlar
Yaral ilk yardmclarn boyunlarna sarlr.
SEDYE LE TAIMA
Her koulda yaralnn sedye ile tanmas tercih edilmelidir,

> Sedye ile tarken yaralnn ayaklar nde bas arkada olmaldr, yaral gittii yn grmelidir.
> Ambulansa gelindiinde yaralnn ba ne getirilerek yerletirilir
> Merdiven ini klarnda ba hep yukarda, ayaklar nde olmaldr
SALII BOZAN DI ETKENLER VE LKYARDIM
ZEHRLENMELER
nsan vcuduna deiik yollarla girdiinde almasn ve yapsn bozan veya yok eden maddelere "zehir" ad
verilir.
Bu maddelerin vcuda girmesi sonucu grlen duruma da "zehirlenme" denir. Zehir, solunumla, azla, deri ve
kan ile vcuda girer.
SOLUNUM YOLU LE ZEHRLENME
Eksoz gaz,btan gaz (ofben,tp gaz),havagaz,odun ve maden kmr gazlar,kimyasal maddelerin yanmasyla
ortaya kan gazlar solunum yolu ile zehirler.
Aracmz kapal garaj iinde uzun sre altrrsak eksoz gaz yznden zehirlenebiliriz.Eksoz gaz dhil
solunum yolu ile zehirlenmelerde asl zehirleyici madde karbonmonoksittir.

Belirtileri
Bulant, kusma,solunum zorluu
Halsizlik, hareket edememe , kaslarda geveme
Deride kzarma ve morarma
Ba dnmesi,kulak nlamas,bilin kayb
lkyardm
Kap, pencere alr veya temiz havaya karlr.
Soluu durmusa hemen suni solunum yaplr.
Zor soluk alyorsa, kusuyorsa yan yatrlr.
Kalbi durmusa kalp masaj yaplr.
SNDRM YOLU LE ZEHRLENME
Sindirim yolu ile zehirlenmeler,bozuk yiyecekler (mantar,peynir,balk) ilalar,konserveler,asit-baz,alkol
uyuturucular,cam siliciler,deterjan,antifriz,amar suyu,kezzap,naftalin,zirai ilalarla ilalanm yiyecekler ve
dier eitli kimyasal maddelerin yenmesi ile meydana gelir.
Belirtileri:
Belirtiler, alnan zehrin cinsine ve geen sreye gre deimekle beraber ortak olarak u belirtiler grlr:
Karn ars,azda yanma
Yutma zorluu,bulant,kusma ve ishal
Ba ars,ba dnmesi,bitkinlik
lkyardm
ncelikle zehirlenmenin neyden kaynakland belirlenir
Bilinci yerinde ise ilk iki saat iinde kusturulur
En iyi kusturma yntemi boaz uyarmaktr

lala zehirlenmise hemen bol su verilerek kusturulur

Asit- baz (amar suyu , tuz ruhu gibi) zehirlenmelerinde kesinlikle kusturulmaz yine bol su verilir
2 saatten daha uzun sre gemise kusturulmaz, bol su ve zeytinya veya mshil ilac verilir
Bilinci yerinde deil ise kusturulmaz
Yourt, ayran, yumurta ak koruyucu olarak verilebilir ancak ok nemli bir yarar da yoktur.
Kimyasal madde zehirlenmelerinde niasta, st kullanlabilir
Yan yat pozisyonu verilir
DER YOLUYLA ZEHRLENME
Tarm ilalar,zehirli hayvan srmalar ve ar-bcek sokmalar ile olmaktadr.
Maske ve eldiven kullanmadan tarm ilalar ile ilalama yaplrsa cilt yolu ile zehirlenmeler ortaya kar.
Belirtileri
Ciltte kzarma,yanma ve kant olur.
Ayrca dier baz genel zehirlenme belirtileri de grlr.
lkyardm
Deri blgesi akan su altna bir sre tutulur ve sabunlu su ile iyice ykanr.
Zehire bulam elbiseler hemen karlr.
Bol st ve tuzlu ayran iirilir.
YILAN ISIRMASI
Belirtileri
Soktuu yerde yarm ay eklide bir iz brakr.
Deride di izleri brakr,ar ve yanma hissi
Bulant, kusma,ilik ve morarma olur
lkyardm
Isrlan yer ykanr
Isrlan blge kalp dzeyinden aada tutulur, hareket ettirilmez
Zehirin yaylmadan dar atlmas iin geni bir bezle alttan stten turnike uygulanarak 30 dakikay gememise
srlan yere derin olmayan paralel iki kesik yaplr, Turnike 15 dakikada bir gevetilir.
Aznda di r, di eti hastal olmayan biri tarafndan 35 kez emilerek tkrlr, Sonra temiz bir bezle
kapatlr. Varsa ilkyardmc zehiri emmeden nce azn zeytinya ile alkalamaldr.
O blge souk tutulur. (Baz bilim adamlar buna katlmazlar)
Ylan serumu iin sevk edilir.
AKREP SOKMASI
Zehir, akrebin kuyruunun son halkasndan salglanr ve utaki ine ile sokar.
Belirtileri
Ar, yanma, uyuukluk, Kaslarda kaslma ve kramplar
Solunum gl, idrar, dk karma
lkyardm
Sokulan yer ykanr, oka kars nlem alnr
Turnike uygulanr (Sokulan yerin altndan ve stnden)
Ary gidermek iin karbonat bulamac, amonyak srlr
Sokulan yere buz konur, kalp dzeyinden altta tutulur
Dinlendirilir, kramp giren yerlere scak uygulanr
GNE ARPMASI VE SICAK BTKNL GNE ARPMASI

Kiiler gne altnda uzun sre kalrlarsa beynin alt tarafndaki s dzenleme merkezi bozulur ve vcut ss hzla
ykselir. Bu nedenle beyin hcrelerinde tahribat oluur; beyin demi le kanamalar grlebilir. Is dzenleme
merkezi vcut ssn kontrol edemez hale gelir, 36,537 'C de tutamaz, sy kaybedemez
Belirtileri
Deride kzarklk, kuruluk ve gerginlik ve terlemenin olmamas
Ba ars, bulant, kusma, yksek ate, nabz saysnda art
lkyardm
Vcut ss drlr ve Serin yere alnr
Varsa souk- lk aras dua sokulur ( ok souk olmamal )
Baa, gse, koltuk alt ve kasklara souk su ile slatlm bez konur varsa souk ve slak arafa sarlr.
Bilinci yerinde ise souk iecekler verilir
Deride terleme oluncaya kadar ileme devam edilir, nk terin buharlamas sy drr.
SICAK VURMASI
Scak bitkinlii , ok ar terleme ile fazla su ve tuz kayb nedeniyle oluur. Uzun sre scak ortamda kalma,
scakta fazla giyinme , nemli ortam neden olabilir.

Belirtileri
Ar terleme,bitkinlik,kramplar,ba arsSouk ve slak cilt.baylma hissi,hzl nabz ve
ba ars
lkyardm
Serin bir yere alnr,sk giysiler kartlr
Su, tuzlu ayran, meyve sular verilir
Kramp giren blgeler dinlendirilir, masaj yaplr
DONMA VE SOUK VURMASI
Kiilerde souun iddeti , havadaki nem oran, soukta kalma sresi, giyinme biimi, vcut direncine gre souk
vurmas ve donma meydana gelir.
Belirtileri
Organlarda hareketsizlik, uyuma, ime , morarma , deride przlenme
Ayak, el, kulak ve burunda blgesel yaralanma
Ar, yanma, sertlik,bitkinlik ve uyku hali
Karncalanma, duyularn kaybolmas, titreme
lkyardm

Souk , rzgrl ortamdan uzaklatrlr,

Islak giysileri karlr ve zeri battaniye ile rtlr
nce lk sonra scak ortama alnarak vcut ss yavaa ykseltilir
Hzl , scak, sert masaj yaplmaz, karla ovulmaz
Hafif, yzeysel masaj yaplr
Uyumas engellenir
Ilk , ekerli iecekler verilir
Yara var ise su dolu keseler patlatlmaz, temiz bezle sarlr
ELEKTRK ARPMASI
Vcuttaki etkileri
nsan vcuduna temas ederek ksa devre yapan ve bu yolla topraa geen elektrik akm, ELEKTRK OKUNA
neden olur. Elektrik arpmas, sadece elektrik akmna direk temasla olmaz, yksek gerilimin bulunduu tellere
yaklamak da ayn etkiyi gsterir. Elektrik akmna temas eden yerdeki geirgenlik, akmn iddetini de etkiler
beyindeki solunum merkezi etkilenecektir.
Belirtileri
Solunum felci,demi, dzensiz kalp atm veya durmas
Kaslarda titreme,bilin kayb,sinirlerde fel ve morarma
Kazazeden in kurtarlmas
plak elle , slak veya metal malzeme le dokunulmaz
Varsa artel indirilir, sigorta karlr
Eer arabann zerine akm geen tel dmse, aracn iinde oturulur inilmez. Araba lastikleri yaltkan grevini
grr. Yangn tehlikesi varsa iindeki kiiler ayn anda araca dokunmadan aratan atlamaldrlar.
Elektrik akmndan kurtarmak iin; kuru sopa, tahta, deri, kaln gazete tomar, kitap, plastik maddeler, naylon
poet, lastik ayakkab ve otomobil i lastikleri gibi maddeler kullanlabilir.
lkyardm
Suni solunum yaplr ( uzun sre gerekebilir)
Gerekiyorsa kalp masaj uygulanr
Yank yere souk uygulama yaplr.

RCLERLE LGL SALIK YETERLL, UYGUN

OLMAYAN DAVRANILAR VE RUHSAL DURUM
SRCLER N SALIK ARTLARI
2918 Sayl Karayollar Trafik Kanunu'na gre karlm ynetmelikte srclerde aadaki artlarn ve
yeterliliklerin bulunmas koulu vardr. nk iyi bir src olabilmenin temel koullarndan birisi de srclerin
bedensel ve ruhsal ynden salkl olmasdr. Aksi halde hem kendisi hem de evresi iin zararl ve tehlikeli bir
src olacaktr.
GRME YETERLL
Monokler grme ynnde genel olarak deerlendirme yaplr.
(3) Tabip tarafndan, bu Ynetmelikte belirtilen kriterlere gre srcle engel hali olmayanlara muayeneyi
yapan tabip tarafndan uygun rapor verilir. Bu Ynetmelie gre srcle engel hali tespit edilen veya hakknda
karar verilemeyen src aday ilgili uzman tabip/tabiplere gnderilerek ilgili uzman muayenesi istenir ve verilecek
rapor dorultusunda ilem yaplr.

(4) Raporlara kar itiraz, raporun verildii ilin Salk Mdrlne yaplr. Salk Mdrl tarafndan, itiraz
edilen branla ilgili olarak en az 3 uzman hekimden oluan bir kurulda src adaynn deerlendirilmesi salanr.
Bu kurul raporuna gre ilem yaplr. Uzmanlar kuruluna da itiraz olduu takdirde Salk Bakanlnca
belirlenecek bir kurul tarafndan src adaynn deerlendirilmesi yaplr ve karar verilir. Verilen karar kesin olup
itiraz hakk yoktur.
Gz muayenesine ilikin esaslar
MADDE 5 (1) Gz muayenesi asndan src belgeleri aada belirtildii ekilde iki gruba ayrlr;
a) Birinci grup: A1, A2, B, F, H.
b) kinci grup : C, D, E, G.
(2) Grme derecesi, iki gz olanlarda;
a) Birinci grup srclerde dzeltmeli veya dzeltmesiz olarak bir gzn grmesi 2/10 dan aa olmamak
artyla her iki gzn grme derecesi toplam 10/20 olmaldr.
b) kinci grup srclerde dzeltmeli veya dzeltmesiz olarak bir gzn grmesi 6/10 dan aa olmamak
artyla her iki gzn grme derecesi toplam 14/20 olmaldr.
c)10/10 grme: gzlk veya kontakt lensle iyi aydnlk ortamda aralarndan 20 metre mesafeden 79 mm
ykseklik x 50 mm genilikteki ekil veya bir yazy okumalarn gerektirir.
) Monokler srclerde grme gc gren gzde 10/10 olmaldr.
d) Gzlerin her ikisi birden kullanlyor ise;
1) Her iki gzde grme gc toplamlar 10 / 20 den daha az olan ve her iki gzn grme derecesi ayr ayr
en az 0.5 olmayan (sa gz 0.5 ve sol gz 0.5) src belgesi alamaz.
(3) Grme Dzeltmesi;
a) Gzlkle dzeltme kabul edilir. Ancak ara kullanrken src gzln takmak zorundadr.
b) Kontakt lens ile dzeltme kabul edilir. Ancak ara kullanrken kontakt lenslerin taklmas zorunludur.
(4) Grme alan;
a) Santral 20 derece ierisinde skotom olmamaldr. Her iki gzde santral skotom olanlar, hibir snf src
belgesi alamaz. Tek gzde santral skotom olanlar ve bu maddenin ikinci fkrasnn () bendindeki grme
derecesine sahip olanlar monokler src belgesi alabilir.
b) Periferik grme alan; yatay dzlemde her iki gzde ayr ayr grme alan 120 dereceden daha az olamaz.
120 dereceden daha az grme alanna sahip olanlar src belgesi alamaz. ki gzden herhangi birinde 120
dereceden az grme alan olanlara monokler src belgesi verilir.
c) Periferik grme alan kayplar; yatay dzlemde uzanan 3 veya daha fazla kayp kmesi ya da herhangi bir
uzunlukta ancak tek nokta geniliinde, bakaca kayp alana dokunmayan, yatay hatt kesen ya da yatay hatta
dokunan, dik uzanml grme alan kayplardr.
) Kabul edilmeyen santral grme kayplar;
1) Santral 20 dereceye kadar olan alanda kme eklinde veya tek nokta tarznda kayp olmamaldr.
2) Hemianopsi ya da kadranopsi uzants olan santral grme alan kayplarndan, gece krl, glokom,
retinapati gibi organik ve ilerleyici tabiatta olan hastalklarda grme alan defektlerinde normal binokler grme
alan art aranr. (Bu maddenin drdnc fkrasnn (a) bendi uygulanr.) Homonium ya da bitemporal defektlerhemianopik ya da kadranopik defektler sr iin gvenli kabul edilmez ve bu ahslar src olamaz.
(5) Derinlik duyusu; iki gz olanlarda normal olmaldr. Monokler olanlarda en az zerinden bir yl gemi
olmaldr.
(6) Gece krl olanlar gn doumundan bir saat nce, gn batmndan bir saat sonra ara kullanabilirler.
(7) Renk krl olanlar, herhangi bir koul aranmadan src olabilir.
(8) Pitozis-Hemipitozis;

a) Grme derecesi ne olursa olsun iki gznde tam pitozisi olanlara src belgesi verilmez. Tek tarafl
pitozisi olup pupili kapal kiiler monokler gibi ilem grr.
b) Monokler veya binokler kiilerde, ameliyatla dzeltilmi veya ameliyatsz olarak hemipitozisi olanlarda,
st kapak kenar primer pozisyonda iken pupillann st kenarna kadar iniyor, fakat pupilla alann engellemiyorsa
ve grme dereceleri ikinci maddeye uygun ise src belgesi verilir.
(9) Diplopi ve paralitik al olanlara grme dereceleri ne olursa olsun src belgesi verilmez.
(monoklerler dahil) Diplopi tans konulduu anda srcnn src belgesine el konulur.
a) Grup 1 iin; zellikli gzlkler veya kapama ile diplopi kontrol edilebiliyor ve src srme ilemi srasnda
bunlara dikkat edebiliyorsa, 9 ay sonra kapama iin monoklarite kriterine uymak koulu ile ilgili merkez gr
alnarak srmeye devam edebilir.
b) Grup 1 ve Grup 2 src belgeleri iin; tbbi destek alnarak iyi bir fonksiyonel adaptasyon ve
rehabilitasyon salanm ise, duraan olan 9 aylk ya da daha fazla sreli diplopide, bu srenin sonunda sre
izin verilebilir.
c) Grup 2 src belgesi iin; diplopi gemiyor veya rehabilite edilemiyor ise sr izni verilmez. Bir gzn
kapatlarak ara kullanlmas bu grup iin sz konusu olamaz.
(10) al mevcut olup da binokler grmesi olan ve grme dereceleri bu maddenin ikinci fkrasndaki
artlara uygun olanlara src belgesi verilebilir.
(11) Blefarospazm;
a) Hafif (1 dakikada 5 kez oluan ) olduu durumlarda tbbi gr dorultusunda sre devam edilebilir.
Tek veya iki tarafl olduu belirtilerek ilgili madde uygulanr.
b) Orta derecede (1 dakikada 5-10 kez oluan) ise, rehabilite edilemeyen diplopi gibi ilave durumlar
olmadka, botilinum toksini kullanm ile kontrol kabul edilir.
c) Ciddi (1 dakikada 10dan fazla oluan) blefarospazmda ara ara tedavi edilebiliyor olsa dahi sre izin
verilmez.
(12) Katarakta, her bir grup iin asgari standartlar mevcut olmak kouluyla, tbbi gr dorultusunda ve tbbi
kanaatte ngrlen aralkta muayene ve kontrolleri yaplmak zere bu maddenin ikinci ve nc fkralarndaki
artlar tamak kaydyla sre izin verilir.
TME YETERLL
Bir kulak normal (fslty 5 m.den duyar), dier kula iitme cihazyla imden duyuyorsa B snf zel ve F snf
src belgesi alabilirler
itme cihaz kullananlar ticari ara kullanamazlar, Al, A2, C, D, E, G snf belge alamazlar
Kula iitme cihaz ile bile duymuyor, ancak bedenen ve ruhen salam, grme derecesi uygun olanlara H snf
src belgesi verilir.
SNRSEL YE RUHSAL YAPI YETERLL
Sinir sistemini etkileyen hastalklar sonucunda organlarnda kontrol, koordinasyon ve denge ynnden trafik
gvenliini etkileyecek lde bozukluk varsa src olamazlar.
Hafif derecedeki bozukluklarda hekim raporu ile src belgesi alabilirler,
2 aya felli olanlar H snf src belgesi alabilirler
Saras olanlar, ileri derecede ruhsal bozukluu, ar davran bozukluu olanlar, her trl bunamas olanlar, alkol
ve uyuturucu bamls olanlar, tedavisi devam edenler src belgesi alamazlar
BEDENSEL ZRLLK VE DER KOULLAR
Bas ve boynun dnmesi %50, beden hareketlerinde % 75'ten fazla engellenme olmamal
2 el ba ve iaret parmak hareketlerinin %75'ten fazla kaybnda F,H snf; 2 el bas parma yok ise ve fonksiyon
kayb fazla ise F snf; bir elin baparma ve baka 2 parma yok ise A, B, H snf;

2 baca dizden aa kesilmi olanlar uygun protezli ise B,F,G snf ; protezle fonksiyonel olamyorsa H snf
Eklem hareketlerinde %50'dereceden az kayb olanlar F,H snf; kayb fazla olanlar H snf src belgesi
alabilirler. Ayrca,
leri derecede kalp yetmezlii olanlar
eker hastal ar seyredenler src belgesi alamazlar
Daha nce kalp krizi geirenler, ses kskl, konuma bozukluu, byk organ nakli geirenler ticari ara
kullanamazlar.
ALKOL VE SRCLK
Alkol
Karayollar Trafik Kanunu ve ynetmelie gre alkoll ara kullanmak yasaktr. Doru olan dzenleme de budur.
Ancak zel ara srcleri 0,50 promili aamamak koulu ile alkol alabilirler:
byk bira ,1 duble viski, votka, cin, kanyak, rak 0,50 promili erir. Kandaki bu oranlar ikiye katlanrsa 10 kat
daha fazla kaza riski vardr.
Resmi ve Ticari ara kullananlar kesinlikle alkol kullanamazlar.
Alkoln dzeyi le srclk yeteneindeki azalma birbiriyle bantldr. Kandaki alkol oran ykseldike, denge,
grme, iitme, dikkat, tepki ve kas kontrolnde azalma meydana gelir.
Ayrca alglama, deerlendirme ve karar verme fonksiyonlar da azalr.
Uyarc etkisiyle korkunun azalmas, kendine ar gven, cesaret ve hz arts grlrken uyuturucu etkisiyle;
refleks ve dikkatte azalma, yorgunluk ve uyku gzlenir.
Alkol ve srcln asla bir arada olamayaca unutulmamaldr.
UYUTURUCU KULLANIMI VE SRCLK
Uyuturucu; fazla rahatlk, dikkatin dalmas, refleks ve duyularda azalma meydana getirir.
Ynetmelie gre uyuturucu alarak ara kullananlar belirlendiinde ar para ve hapis cezas verilir, src
belgesi geri alnr.
YORGUNLUK, UYKUSUZLUK
Yorgun ve uykusuz ara kullanm kazalara neden olmaktadr. Ynetmelie gre her src, 24 saatte dinlenerek
( 34 saatte bir ) 9 saat; hi dinlenmeden en fazla 4,5 saat ara kullanabilirler. Bunun 10. Ve 5. Saati yoktur.
nk insan organizmasnn tahamml gc bununla snrldr.
EMNYET KEMER VE KORUYUCU BASLIK
Karayollar Kanunu na gre, ehirleraras ve ehir ii yolda srcler ve nde oturan yolcular emniyet kemeri
Takmak zorundadrlar. Emniyet kemeri kullanm bir kazada kiinin arpma sonucunda lm olasln % 50- 60
azaltr. ncelikle ba ve gs yaralanmalarn, aratan savrulmay engeller . Emniyet kemerinin kullanld
durumlarda koltuklarda ban dayand balk olmaldr. Aksi halde kaza srasnda basn nce ne sonra arkaya
hzl hareketi boyun omurlarnn krlmasna neden olabilir.
Motosiklet ve motorlu bisiklet kullananlar koruyucu balk (kask) ve gzlk, arkasndaki yolcu ise sadece balk
kullanmak zorundadr. Bylece kafa travmalarnn etkileri azaltlm olacaktr.
RUHSAL YAPI VE DAVRANILARIN SRCLE ETKS
insan toplumsal bir varlktr, insann beden ve ruh saln etkileyen pek ok etmen vardr. Bunlar: kaltm, fiziki
evre, biyolojik evre ve sosyal evredir. Buralardaki bir olumsuzluk kiiyi, doal olarak srcy de olumsuz
olarak etkiler. Salk ; bireyin aklen , bedenen ve ruhen tam bir iyilik halidir seklinde Dnya Salk rgt'nce
tanmlanmtr. Bu tanmdan hareketle srclerin ruh salklar da son derece nemlidir. nk ruhsal yap, tm
davranlarn bu arada ara kullanmn da etkilemekledir. Biliyoruz ki, srcleri kural inemeye iten bu ruhsal
yapdaki bozukluklardr. Ruh saln "toplum kurallarna uygun davranmaktr." eklinde tanmlayabiliriz. Ruhsal
yapmz 3 blmden oluur

D : Doutan gelen igdsel drtlerden oluur. Bu drtler: zaman, mekn, snr tanmazlar. fke, sevgi ve
nefret duygularn eririler. Emredici, snr ve kural tanmaz bir yapdr.
EGO : nsan kstlayan, engelleyen, cezalandran blmdr, isteyici, buyurucudur. gdlerle d dnya arasnda
denge kurar.
SPER EGO: d ve ego arasndaki atmay engeller, uzlatrc ve dengeleyici blmdr.
id ve egoda oluabilecek bir bozukluk, ya asi, kural tanmayan srclerin ya da kan gibi giden, trafii aksatan
srclerin trafikte artmasna neden olacaktr, id ve egu eer sper ego ile atrsa, bireyin ruh sal
bozulacaklar.
PAYLAMA , SAYGI , BENCLLN SRCLKLE LKS
Srcler yollar; dier srclerle, yayalarla ve hayvanlarla paylamak gerektiini hatrlayarak bencillikten
kanmaldrlar.
Srclerde paylama duygusu, trafik kurallarna uymay kolaylatracaktr. Yollarn kullanm, trafik kurallarna
uyma paylama ile birebir ilgilidir. Aksi davranlar can ve mal kayplarna neden olabilirler.
Srcler, alkoll, yorgun, sinirli, bencil, dalgn ve uykusuz yola karlarsa varacaklar yerin can ve mal
kayplarnn olduu kaza yerleri olduunu unutmamaldrlar.
Trafik paylamasn bilmeyi, bakalarna sayg gstermeyi ve bencillikten kanmay gerektirir.

DENEME SINAVLARI
CEVAP ANAHTARLARI TESTLERIN SONUNDADIR.
.

5. GRUP

LK YARDIM BLGS

1. Aadakilerden hangisi trak kazalarnn

7. Aadakilerden hangisi bilin kayb olan

nlenmesinde en nemli unsurdur?

bir hastann solunum yolunu tkayarak

boulmasna sebep olabilir?

A) Yollar ve kaldrmlar onarmak

B) Aralarn bakm ve onarmn nemsemek
C) Yamurlu ve sisli havalarda daha dikkatli
olmak
D) Kurallar alkanlk hline getiren bireyler
yetitirmek

A) enenin kaslmas
B) Dilin geriye kaymas
C) Ban arkaya dmesi
D) Vcudun kaslmas

8. Suda boulan, kalp ve solunumu durmu

2. Trak kazasn gren srcnn yasal so-

yetikinler iin ilk yardmc tek ise aadakilerden hangisini yaptktan sonra tbbi
yardm istemelidir?

rumluluu nedir?
A) Kendi isteine bal olarak mdahale etmeyebilir.
B) Her durumda mdahale etmesi zorunludur.
C) Sadece salk eitimi alanlarn mdahale
etme mecburiyeti vardr.
D) Sadece olaya karan srclerin mdahale
etme mecburiyeti vardr.

A) 30 kalp masaj, 2 solunumu 5 tur uyguladktan sonra

B) 30 kalp masaj, 2 solunum uygulamasnn
hemen sonras
C) 60 kalp masaj 1 solunumu 5 tur uyguladktan sonra
D) 60 kalp masaj 2 solunum uygulamasnn
hemen sonras

3. lk yardm nerede uygulanmaya balanr?

A)
B)
C)
D)

9. Yeni meydana gelen byk bir d kanama-

Hastanenin acil servisinde

Salk ocanda
Kaza yerinde
Cankurtaranda

da krk yoksa, kanayan yere ilk nce yaplacak ilem aadakilerden hangisidir?
A) Kalpten aa seviyede tutmak
B) Yara band yaptrmak
C) Basn uygulamak
D) Souk su ile ykamak

4. Kalp, vcudumuzda bulunan hangi sisteme

ait bir organdr?
A) Solunum sistemi
C) Sinir sistemi

B) Sindirim sistemi
D) Dolam sistemi

10. Aadakilerden hangisi kendiliinden

olumu burun kanamalarnda yaplmas
yanltr?

5. Kaza yerindeki aratan, yaralnn karlma-

A) Burun zerine ve enseye buz konulmas

B) Yzn souk su ile ykanmas
C) Sarg bezi ile yaplan tamponun burna
yerletirilmesi
D) eneyi gsten uzaklatrarak ban geriye ekilmesi

snda ilk aama aadakilerden hangisidir?

A) Motorun durdurulup aracn sabitlenmesidir.
B) Yaraly tamak iin sedye getirilmesidir.
C) Aracn kaplarnn almaya allmasdr.
D) Yaralnn aratan karlabilecei k yerlerinin salanmasdr.

11. Bacakta, turnike uygulama blgesi neresidir?

6. Aadakilerin hangisinde ilk yardm antas bulundurulmas zorunlu deildir?

A) Motosiklet
C) Kamyon

A) Diz ile kala aras

B) Diz ile ayak aras
C) Diz kapann olduu blge
D) Ayak bileinin alt ksm

B) Kamyonet
D) Otobs

5. GRUP

LK YARDIM BLGS

12. ok pozisyonunda hastann ayaklarnn

18. Hangi yanklar daha byk ve belirgin iz

yukarya kaldrlmasnn amac nedir?

brakr?

A) Sindirime yardmc olmak

B) Solunumun dzenli olmasn salamak
C) Vcut scakln drmek
D) Beyne kan gitmesini salamak

A)
B)
C)
D)

13. Beyne gelen oksijenin azalmas nedeniyle

Birinci derece yanklar

kinci derece yanklar
Gne yanklar
nc derece yanklar

19. Krklar neden sabitlenmelidir?

ksa sreli geici, tam veya ksmen olan

bilin kaybna ne denir?
A) Kanszlk
C) Baylma

A) Krk kemik ularnn dokulara zarar vermesini engellemek iin

B) Krk blgesinin daha rahat hareket ettirilmesi iin
C) Krk kemik paralarnn kana karp kalbe
gitmesini engellemek iin
D) meyi engellemek iin

B) Koma
D) ok

14. lk yardm yapan kii yaralnn omuzlarna

hafe dokunarak iyi misiniz? diye sorar.
Bu davran ile yaralnn hangi durumu
kontrol edilir?
A) Az ii
C) Solunumu

20. n kol kemii krklarnda atel malzemesi

bulunmadnda aadakilerden hangisinin yaplmas uygundur?

B) Gs hareketi
D) Bilinci

A) Yaralnn kolu ba seviyesine ykseltilir.

B) Yaral yzst yatar pozisyona alnarak n
kol sedyeye tespit edilir.
C) Ceket veya gmlek etei, n kol zerinden
kaldrlp tespit yaplr.
D) ki kol bilekten birbirine balanarak tespit
ilemi yaplr.

15. Kalp masaj yaplacak olan hasta hangi

pozisyonda, nasl zemine yatrlr?
A) Yan yat pozisyonunda, sert zemine
B) Yzst, yumuak zemine
C) Srtst, sert zemine
D) Yar oturur pozisyonda, yumuak zemine

21. Aadakilerden hangisi burkulmann tanmdr?

16. Aadakilerden hangisi kafa ii yaralanma-

A) Eklemlerde grlen ekil bozukluudur.

B) Eklem balar ve yzeylerinin zedelenmesidir.
C) Kemik ularnn birbirinden ayrlmasdr.
D) Kemik btnlnn bozulmasdr.

snn belirtisidir?
A)
B)
C)
D)

Hrltl soluk alma

Boyunda ime
Dzenli ve dolgun nabz
Hzl hareket etme

22. Kaza yerinden, tbbi yardm istenirken

aadakilerden hangisinin bildirilmesine
gerek yoktur?

17. Aadakilerden hangisi gs yaralanmas olan yaralya uygulanmaz?

A) Yarallarn kimliklerinin
B) Yarallarn durumu ve saysnn
C) Ak ve net adresin
D) Kaza zamannn

A) Yar oturur duruma getirmek

B) Batan cisim varsa karmamak
C) Ayaklar yksekte tutulup srtst yatrmak
D) Ak olan yaras temiz bir bezle kapatlp
basn yapmadan sarmak

5. GRUP

LK YARDIM BLGS

29. Aralarda emniyet kemeri kullanlmasyla

23. Aadakilerden hangisi kaza yerinden ilk

ilgili olarak aadakilerden hangisi dorudur?

nce tanmaldr?
A) lm olan
B) Ar kanamas olan
C) Ayanda krk olan
D) Dirseinde k olan

A) ehir ii ve d trakte mecburidir.

B) ehir ii ve d trakte istee baldr.
C) ehir ii trakte istee bal, ehir dnda
mecburidir.
D) ehir ii trakte mecburi, ehir dnda
istee baldr.

24. Aadakilerden hangisi yar oturu pozisyonuna alnarak tanabilir?

A)
B)
C)
D)

30. Aadakilerden hangisi gzlk veya lens

Bilinci yerinde olmayan

Solunum yolu ile zehirlenmesi olan
Kala kemii krk olan
Kaburga kemii krk olan

kullanarak grme yeterliliine sahip olan

srcler iin dorudur?
A) Bu tr adaylara src belgesi verilmez.
B) Ara kullanrken gzlk veya lenslerini kullanmak zorundadrlar.
C) Sadece gece ara kullanrken gzlk veya
lens kullanabilirler.
D) Sadece ehir d yollarda gzlk veya lens
kullanabilirler.

25. Hangi durumdaki yaral kesinlikle sedye ile

tanmaldr?
A)
B)
C)
D)

Kolunda yara ve krk olan

Kaburga kr olan
Omurga kr olan
Birinci derecede yan olan

26. Egzoz gaz zehirlenmelerinde aadakilerden hangisinin olmas beklenir?

LK YARDIM BLGS TEST BTT.

TRAFK VE EVRE BLGS TESTNE GENZ.

A) Tansiyon ykselmesi
B) Kann, oksijen tamasnn engellenmesi
C) Nabz atnn hzlanmas
D) Kann, karbondioksit tama zelliinin
artmas

27. Gne arpmas sonucu grlen ate

ykselmesinden ilk nce hangi organmz
etkilenir?
A) Akcier
C) Bbrek

B) Beyin
D) Kalp

28. Donma ncesinde vcutta grlen en

nemli belirti aadakilerden hangisidir?
A)
B)
C)
D)

Derinin sararmas
Hareketliliin artmas
Duyularn kaybolmas
Derinin przsz hle gelmesi

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

5. ekildeki trak nda,

1. Aadakilerden hangisi ehirler aras kara

krmz k ve yeil oklu

k birlikte yanmaktadr.

yollarnn yapm ve bakmndan sorumludur?

A)
B)
C)
D)

Bu durum srclere
aadakilerden hangisini
bildirir?

Emniyet Genel Mdrl

l Belediye Bakanl
Karayollar Genel Mdrl
Bayndrlk ve skn Bakanl

A) Sadece saa dnlebileceini

B) Dz gidilebileceini
C) Sadece sola dnlebileceini
D) Yolun tm ynlere ak olduunu

2. Kara yolunda, motorlu veya motorsuz arac

veya tat sevk ve idare eden kiiye ne
denir?
A) Src
C) leten

B) ofr
D) Ara sahibi

6. Aadakilerden hangisi train dzenlenmesinde dierlerine gre ncelie sahiptir?

3. ekle gre tat yolu-

A) Trak klar
C) Yer iaretleri

nun izgilerle ayrlm

her bir blmne ne
denir?

B) Trak levhalar
D) Trak grevlisi

7. ekildeki tehlike uyar iaretini

A) Blnm yol
C) ki ynl yol

gren src aadakilerden

hangisini yapmaldr?

B) erit
D) Banket

A) Banketten gitmelidir.
B) Takip mesafesini artrmaldr.
C) Hzn artrarak ndeki arac gemelidir.
D) Acil uyar klarn yakarak seyretmelidir.

4. Aadaki tatlardan hangisinin azami yk

arl 3,5 tondan fazla olup, yk tamak
amacyla imal edilmitir?
A)

C)

8. Aadaki trak iaretlerinden hangisi d-

B)

nel kavaa yaklaldn bildirir?

A)

B)

C)

D)

D)

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

13. ekildeki trak iareti neyi

9. ekildeki trak iaretine gre

bildirir?

aadakilerden hangisi yanltr?

A)
B)
C)
D)

A) Yol yzeyi arzaldr.

B) Yoldan yava geilmesi gerekir.
C) Yolda yapm almas vardr.
D) Yolda tmsek vardr.

Otobslerin park yerini

Otobsn giremeyeceini
Otobs yolunu
Otobse hz snrnn olduunu

14. Aadakilerden hangisi tehlikeli viraj yn

levhadr?

10. Aadakilerden hangisi kontroll demir

yolu geidine yaklaldn bildirir?
A)

C)

A)

B)

C)

D)

B)

D)

15. ekle gre, aadakilerden hangisi

sylenemez?

11. Aadakilerden hangisi yolun her iki

ynden tat traine kapatlm olduunu
bildirir?

A)

B)
A) 1, 2 ve 3 numaral eritler ileri seyir iindir.
B) 2 numaral erit ileri ynde seyir iindir.
C) 3 numaral erit saa dn iindir.
D) 1 numaral erit sola dn iindir.

C)

D)

16. Tatlardaki emniyet kemerinin kullanlmas

konusunda Cem, Glnur ve Alper aadaki
gibi dnmektedirler.
Ar hz
yapmayacaksam
kesinlikle
kullanmam.

Can emniyetim
sz konusu
olduundan her
zaman kullanrm.

Trafikte ara
saysna
gre
davranrm.

12. ekildeki trak iareti neyi

ifade eder?

A) Yolun iki taraftan daraldn

B) Kardan gelene yol verme zorunluluunu
C) Yolun ift ynl olduunu
D) Yolun tek ynl olduunu

CEM

ALPER

GLNUR

Buna gre hangisinin dncesi dorudur?

A) Cemin
C) Alperin

B) Glnurun
D) Cem ve Glnurun

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

17. Suun ilendii tarihten itibaren 5 yl iin-

20.

de; 0,50 promilin zerinde alkoll olduu

ikinci defa tespit edilen srcnn, src
belgesi ne kadar sre ile geri alnr?
A) 30 gn
C) 6 ay

B) 3 ay
D) 2 yl

18. Ticari amala yk ve yolcu tamacl

yapan ara srcleri, 24 saatlik bir sre
iinde toplam olarak en fazla ka saat ara
kullanabilirler?
A) 9

19.

B) 8

C) 7

Kamyon srcs, ekildeki alt geitten

geerken aadakilerden hangisini dikkate
almaldr?

D) 6

A) Snrl ykseklik gabarisini

B) Tama snrn
C) Dingil arln
D) Geme yasan

Banket

21. Yerleim yerleri iindeki yollarda, aksine bir

iaret yoksa, minibs, otobs ve kamyon
iin azami hz saatte ka kilometredir?

Banket

ekildeki yoldan geceleyin faydalanmak

isteyen yayann, aadakilerden hangisini
yapmas yanltr?

A) 20

B) 30

C) 40

D) 50

22.

A) Gidi ynne gre sol banketten yrmesi

B) Ak renkte elbise giymesi
C) El fenerini srclerin dikkatini datmadan
kullanmas
D) Trak younluu az olan eritte yrmesi

1
A

ekildeki 1 numaral ara srcs, dier

ara A noktasnda iken 8889 diye saymaya
balyor.
Bu davran aadakilerden hangisini
belirlemeye yneliktir?
A) Motorun verimliliini
B) Takip mesafesini
C) Aracnn motor gcn
D) Aracnn o andaki hzn

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

23. ekildeki yolda

1 numaral ara
srcsnn
aadakilerden
hangisini yapmas dorudur?

26. ekle gre aadakilerden hangisi kesinlikle sylenir?

3

2
1

A) Takip mesafesini azaltmas

B) Hz snrn amas
C) Hzn azaltmas
D) nndeki arac gemesi

A) 3 numaral ara srcsnn erit ihlali

yapt
B) 2 numaral aracn erit ihlali yapt
C) 1 numaral ara srcsnn geme yasana uymad
D) 2 ve 3 numaral aralarn normal hzn altnda seyrettii

24.

27.
1

ekildeki durumda aadakilerden hangisinin yaplmas dorudur?

ekildeki durumda aadakilerden hangisinin yaplmas dorudur?

A) Arkadaki aracn ndeki araca yol vermesi

B) ndeki aracn arkadaki araca yol vermesi
C) ndeki aracn arkadaki arac ikaz ederek
durdurmas
D) Arkadaki aracn ndeki arac ikaz ederek
durdurmas

25. ekle gre, 1 numaral ara srcs

aadakilerden hangisini yapmaldr?

A) 4 numaral aracn hzn artrmas

B) 1 numaral aracn 2 numaral arac getikten
sonra sa eritte girmesi
C) 2 numaral aracn takip mesafesini azaltmas
D) 2 numaral aracn 3 numaral arac gemeye teebbs etmesi

28. Saa dnmek isteyen src aadaki

ilemleri hangi sra ile yapmaldr?
1- Hz azaltlr.
2- aret verilir.
3- Dar kavisle dnlr.
4- Yolun sana yanalr.

A) ndeki aracn ge iaretine uymaldr.

B) Hzn artrarak ndeki arac gemelidir.
C) ndeki araca takip mesafesinden daha
fazla yaklamaldr.
D) Takip mesafesine uyarak bulunduu eridi
izlemelidir.

A) 2 - 4 - 1 - 3
C) 4 - 2 - 1 - 3

B) 1 - 2 - 3 - 4
D) 1 - 4 - 2 - 3

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

29.

31.
1

2 3

ekle gre; ehirler aras yolda saa dn

yapmak isteyen src, kavaa 150 metre
kala hangi numaral eride girmesi gerekir?

ekle gre 2 numaral ara srcsnn

hangisini yapmas dorudur?

A) 1
C) 3

A) kaz ederek 1 numaral arac durdurmas

B) Hzn artrarak dne gemesi
C) 1 numaral aracn gemesini beklemesi
D) Dnn en sol eritte tamamlamas

B) 2
D) 1 veya 2

32.

30.
3

ekildeki karlamada ncelikle itfaiye

aracnn gemesi gerekir.
2

Bu durum aadakilerden hangisi ile aklanabilir?

ekilde belirtilen yol ve aralarn durumu

iin, aadakilerden hangisi yanltr?

A) lk gei hakk gei stnl olan aralarndr.

B) tfaiye arac dier araca gre daha gldr.
C) tfaiye arac ana yolda seyretmektedir.
D) artlar ayn olduunda ilk gei hakk sadan gelen aralarndr.

A) 1 numaral tat gei yolundadr.

B) 2 ve 3 numaral tatlar, iki ynl kara yolunda seyretmektedir.
C) 1 numaral tat srcs, 2 numaral tatn
gemesini beklemelidir.
D) 2 numaral tat srcs, 1 numaral tata
yol vermelidir.

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

33.

36. Yaral veya acil hasta tayan zel ara

srcleri, gei stnl hakkn nasl
kullanabilirler?
1

A) Eskort eliinde
B) Sesli ve kl iaretler vererek
C) Seyyar tepe lambas taktrarak
D) Aracnda gzc bulundurarak
2

37. Aksine bir iaret yoksa, eimsiz iki ynl

dar yolda, motorsuz ile motorlu tatn
karlamalar hlinde, hangisi dierine yol
vermelidir?

ekildeki 1 numaral aracn srcs ne

yapmaldr?
A)
B)
C)
D)

Korna alp 2 numaral arac durdurmaldr.

Gei hakkn kendi kullanmaldr.
2 numaral araca yol vermelidir.
Hzlanarak yoluna devam etmelidir.

A) Motorlu tat srcs, motorsuz tata

B) eridi daralm olan, dierine
C) Trak younluu az olan yndeki tat
dierine
D) Motorsuz tat srcs, motorlu tata

34.
38. 1. Duraklamann yasak olduu yerlerde
park etmek yasaktr.
2. Gei yollar zerinde park etmek yasaktr.

2
1

Bu bilgiler iin aadakilerden hangisi

sylenebilir?
A) 1. yanl 2. dorudur.
B) 1. doru 2. yanltr.
C) Her ikisi de dorudur.
D) Her ikisi de yanltr.

ekle gre aadakilerden hangisi kesinlikle sylenir?

A) 2. aracn takip mesafesine uymad
B) 1. aracn dn iaretini yanl kulland
C) 2. aracn yanl eritte seyrettii
D) 1. aracn doru geen araca yol vermedii

39. Yerleim yerlerindeki kavaklara ka metre

mesafe iinde duraklama yapmak yasaktr?
A) 5

B) 10

C) 15

D) 20

35.
MA

40. Gndzleri ekilen ve eken ara arasnda-

N
VU
SA I
L AC
SV AR

AMBULANS

ki balantnn uzunluu ka metreyi geerse, zerine krmz bez veya krmz yanstc
aslmaldr?

A) 1
POLS

ekildeki aralarn grev hlinde, gei

stnl sras nasl olmaldr?
A) 2 - 3 - 4 - 1
C) 1 - 3 - 4 - 2

B) 3 - 4 - 1 - 2
D) 4 - 1 - 2 - 3

10

B) 1,5

C) 2

D) 2,5

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

41. Bariyerli demir yolu geidine yaklaan

47. Tat yolu dnda kurallara uygun olarak

src nasl hareket etmelidir?

park etmi aralara arpma, trak kazalarnda . saylan hllerdendir.

A) Yol aksa hzl geerek uzaklamal

B) Bariyer inmekte ise dikkatli ve hzl gemeli
C) Hzn azaltp, bariyerin izin vermesi hlinde
uygun hzla gemeli
D) Geide geldiinde durup grevlinin iaretini
beklemeli

Verilen ifadede noktalarla belirtilen yere

aadakilerden hangisi yazlmaldr?
A) kusuru paylatrma
B) asli kusur
C) kusur oran
D) eride tecavz

42. Okul tatnn arkasndaki DUR iaretinin yandn gren src nasl hareket
etmelidir?
A)
B)
C)
D)

48. Canllarla etkileim iinde olan doal ve

ziksel gelerden oluan d ortama ne
denir?

Hzn artrarak uzaklamaldr.

Okul tatn gememelidir.
Dikkatli ve yava gemelidir.
Dier srcleri uyarmaldr.

A) klim
C) Atmosfer

49. Kiilerin huzurunu, ruh ve beden saln

43. Kara yolunda karya geecek yayalar, aa-

bozacak seviyedeki istenmeyen seslere ne

ad verilir?

dakilerden hangisini tercih etmelidirler?

A) Yaya yollarn
C) Yaya geitlerini

B) Banketleri
D) Gei yollarn

A) Sesli ilan
C) Duyuru

44. Aracnn rengini deitiren kii, bu durumu

B) 40

C) 50

gisini bilmesi ekonomi ve evre ynnden

yarar salar?

D) 60

A) ehirdeki yollar ve nemli yerleri

B) Ucuz ve kalitesiz yaktn sat yerini
C) Ara modellerini ve yatlarn
D) Trak suuna verilen para cezalarn

45. B snf src belgesi olan aadakilerden hangisini kullanamaz?

A) Otomobil
C) Kamyonet

B) Grlt
D) Konuma

50. Ticari ara ofrnn aadakilerden han-

ka gn iinde ilgili trak kuruluuna bildirmek zorundadr?

A) 30

B) Erozyon
D) evre

B) Minibs
D) Kamyon

46. Src belgesinin yannda bulundurmayan

srcye aadakilerden hangisi uygulanr?
A) Para cezas ve ceza puan
B) Trakten sresiz men
C) Src belgesine 6 ay el koyma
D) Haf hapis cezas

TRAFK VE EVRE BLGS TEST BTT.

MOTOR VE ARA TEKN BLGS TESTNE
GENZ.

11

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

1. Hangisi motora ilk hareketi verir?

6. Drt zamanl dizel motorlarda, zamanlarn

oluum sras aadaki gibidir.

A) Mar motoru
C) Fan motoru

B) Alternatr
D) Kam mili

Emme
zaman

Sktrma
zaman

Ateleme
zaman

Egzoz
zaman

Buna gre, hangi zamanda sadece hava,

pistonla sktrlr?

2. Aknn ara zerinden sklmesi srasnda, nce hangi kabloyu skmek gerekir?

A) Emme zaman
C) Ateleme zaman

A) Mar kablosunu
B) arj kablosunu
C) Eksi (-) kutba bal olan kabloyu
D) Art (+) kutba bal olan kabloyu

B) Sktrma zaman
D) Egzoz zaman

7. Sktrlm yakt ile hava karmn buji ile

ateleyerek alan motor hangisidir?

3. Benzinli bir motorun ateleme sistemi e-

A) Dizel motoru
C) Benzin motoru

kildeki gibi ematize edilmitir.

Kontak
anahtar

Distribtr

B) Mar motoru
D) Buhar makinesi

8. Aadakilerden hangisi su ile soutmal

sistemin parasdr?

Bujiler
Ak

Endksiyon
bobini

asi

A) Karter
C) Amortisr

Buna gre, ekildeki soru iareti (?) yerine

aadakilerden hangisi yazlmaldr?
A) Motor
C) Yakt ltresi

B) Supap
D) Radyatr

9. Aadakilerden hangisi karterin grevidir?

A) Soutma suyunu depolamak
B) Motor yan depolamak
C) Ateleme yapmak
D) Motora ilk hareketi vermek

B) Karbratr
D) Yakt deposu

4. ten yanmal motorun tanm aadakilerden hangisidir?

10. Aadakilerden hangisi motora girecek

havann temizlenmesinde grev yapar?

A) Yakttan elde ettii mekanik enerjiyi s

enerjisine eviren makinedir.
B) Yakttan elde ettii s enerjisini mekanik
enerjiye eviren makinedir.
C) Akden elde ettii enerjiyi kimyasal enerjiye
eviren makinedir.
D) Akden elde edii enerjiyi s enerjisine
eviren makinedir.

A) Hava ltresi
C) Emme manifoldu

B) Jikle devresi
D) Egzoz manifoldu

11. Aadakilerden hangisi benzin-hava karmn ayarlayan yakt sisteminin elemandr?

A) Distribtr
C) Karbratr

5. Motorlar zamanlarna gre nasl snand-

B) Egzoz manifoldu
D) Benzin otomatii

rlrlar?
A) Bir ve zamanl
C) ki ve drt zamanl

12. Aadakilerden hangisi yakt enjeksiyon

B) Bir ve drt zamanl

D) ki ve be zamanl

sisteminin parasdr?
A) Buji
C) Distribtr

12

B) Karter
D) Enjektr

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

19. Jiklenin grevi aadakilerden hangisidir?

13. Aadakilerden hangisi alternatrn grevidir?

A)
B)
C)
D)

Mekanik enerjiyi s enerjisine evirmek

Is enerjisini elektrik enerjisine evirmek
Is enerjisini mekanik enerjiye evirmek
Mekanik enerjiyi elektrik enerjisine evirmek

A) Motorun abuk soumasn salar.

B) Aracn vitese kolay gemesini salar.
C) Scak motorun kolay almasn salar.
D) Souk motorun kolay almasn salar.

20. Aadakilerden hangisi arata yakt tasar-

14. Motor alrken arj lambas yanyorsa

rufu salamak iin yaplr?

sebebi aadakilerden hangisidir?

A) Ya ltresinin temizlenmesi
B) Benzin ltresinin temizlenmesi
C) Hava ltresinin temizlenmesi
D) Radyatrn temizlenmesi

A) Mar motoru arzaldr.

B) Alternatr arzaldr.
C) Far ampulleri yanmtr.
D) Fan motoru arzaldr.

21. Aadakilerden hangisi enjeksiyon pompa-

15. Aadakilerden hangisi debriyaj balatas-

sna basnl ekilde mazotu gnderir?

nn syrlarak anmasna sebep olur?

A) Besleme pompas
C) Endksiyon bobini

A) Ani ve sert kalk yaplmas

B) Aracn hzl kullanlmas
C) Aracn yava kullanlmas
D) Park hlinde viteste braklmas

22. Hangisi yakt ltresinin grevidir?

A) Motora giren havay temizlemek
B) Motor yan temizlemek
C) Motora giden yakt temizlemek
D) Yakt enjektrlere gndermek

16. Aracn sinyal lambalarndan biri yanmyorsa sebebi aadakilerden hangisi olabilir?
A) Endksiyon bobini arzaldr.
B) Alternatr arzaldr.
C) Kablo balants gevemitir.
D) Konjektr arzaldr.

23. Dizel motorlarnn souk havada kolay

almasn ne salar?
A) Endksiyon bobini
C) Hava ltresi

17. Aadakilerden hangisi rlanti devrinin

yksek olmasna bal olarak meydana
gelir?

B) Enjektr
D) Istma bujisi

24. Motorda, alan paralarn temizliini han-

A) Lastiklerin orantsz anmas

B) Yakt tketiminin dmesi
C) Hava tketiminin dmesi
D) Yakt tketiminin artmas

gi sistem salar?
A) Yalama sistemi
C) Ateleme sistemi

18. Benzinli motorda hava ltresi kirli ise ne

olur?
A)
B)
C)
D)

B) Enjektr
D) Kondansatr

Motorun gc azalr.
Motorun gc artar.
Motorun verimi artar.
Motor az ya yakar.

13

B) Yakt sistemi
D) Soutma sistemi

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

25. Ya ubuunun grevi aadakilerden

31. Aadakilerden hangisi aracn gnlk

hangisidir?

bakmnda yaplmaz?

A) Hidrolik seviyesini gsterir.

B) Motor ya seviyesini gsterir.
C) Antifriz seviyesini gsterir.
D) Motor suyu seviyesini gsterir.

A) Akaryakt kontrol
B) Ya ltresinin kontrol
C) Fren hidrolik seviyesinin kontrol
D) Lastik hava basncnn kontrol

26. Radyatr aadakilerden hangisine depo-

32. Motor alrken, aracn gsterge panelinde

luk eder?
A) Soutma svsna
C) Hidrolik yana

hangisinin yanmas, arj sisteminin almadn gsterir?

B) Motor yana
D) Motorine

A)

B)

C)

D)

27. Su kaynatm motora, konulacak su nasl

olmaldr?
A) Souk
C) Asitli

B) Alkoll
D) Ilk

28. Aadakilerden hangisi motorun hararet

yapmasna neden olur?

33. Aadakilerden hangisi aracn hzn srcye bildirir?

A) Depodaki yaktn az olmas

B) Yakt sisteminin hava yapmas
C) Radyatr peteklerinin tkanmas
D) Aknn tam arj yaplmas

A) Zaman saati
B) El freni gstergesi
C) Enjeksiyon uyar lambas
D) Kilometre gstergesi

29. Hangisi yakt tketiminin artmasnda srcden kaynaklanan kusurdur?

A)
B)
C)
D)

34.

Karbratrn ayarsz ve bakmsz olmas

Bujilerin arzal ve ayarsz olmas
Frenlerin ayarsz olmas
Uygun viteste seyretmemesi

Tekerlek
Diferansiyel
Motor
?

ekilde soru iareti (?) ile gsterilen yere

hangi aktarma organ yazlmaldr?

30. Kriko ile arac kaldrrken tekerleklere neden takoz konulmaldr?

A) Aks
C) Vites Kutusu

A) Aracn motorunu altrabilmek iin

B) Aracn hareket etmesini engellemek iin
C) Ara yaktnn buharlamasn engellemek
iin
D) Ara motorunun sarsntsz almasn
salamak iin

14

B) aft
D) Kavrama

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

35. Aadakilerden hangisinin anmas direk-

40. Ara geri vitese gemiyorsa, aadakiler-

siyon boluunun fazlalamasna neden

olur?

den hangisini yapmak gerekir?

A)
B)
C)
D)

A) Vites kutusunun
B) Rot balarnn
C) Krank milinin
D) Pistonlarn

Fren pedalna sonuna kadar baslr.

Gaz pedalndan ayak ekilip yeniden baslr.
Gaz pedalna sonuna kadar baslr.
Debriyaj pedalndan ayak ekilip yeniden
baslr.

36. ABS fren sisteminin avantajlarndan biri

aadakilerden hangisidir?
A) Yakt tasarrufu salar.
B) Debriyajn kolay ayrlmasn salar.
C) Frenlemede duru mesafesini uzatr.
D) Frenleme annda direksiyon hakimiyeti
salar.

TEST BTT.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDNZ.

37. Aadakilerden hangisi rotlarn ayarsz

olmasna bal olarak meydana gelir?
A) Arka lastiklerin ortadan anmas
B) n lastiklerin iten veya dtan anmas
C) Direksiyon milinin eilmesi
D) Direksiyon kovannn eilmesi

38. Arata el freninin grevi aadakilerden

hangisidir?
A) Duran arac sabitlemektir.
B) Duran araca ilk hareketi vermektir.
C) Aracn emniyetli olarak hzn artrmaktr.
D) Aracn emniyetli olarak yavalamasn salamaktr.

39. Dz yolda normal hzla seyrederken, ara

bir tarafa ekme yapyorsa sebebi aadakilerden hangisi olabilir?
A) Vites kutusu arzaldr.
B) aft arzaldr.
C) n lastiklerin hava basnc eit deildir.
D) Lastiklerin hava basnc eittir.

15

SINAV SIRASINDA UYULACAK KURALLAR

1. Snavn balad andan itibaren, salon grevlilerinin tm uyarlarna uymak zorundasnz.
2. Snav baladktan sonra grevlilerle konumanz ve soru sormanz yasaktr.
3. Snav srasnda kopya eken, ekmeye teebbs eden, kopya veren ya da kopya ekilmesine
yardm eden, kurallara ve uyarlara uymayan adaylarn snavlar geersiz saylacaktr. Ayrca
bu kiiler ilk 45 dakika sonunda salondan karlacaktr.
4. Snav sresince, snav giri belgesi ile birlikte nfus czdan, ehliyet veya pasaport kimlik
belgelerinden birini masanzn zerinde bulundurunuz.
5. Snav baladktan sonra adaylarn birbirleriyle konumalar, kalem, silgi vb. eyleri istemeleri yasaktr.
6. Snav srasnda sigara, ay vb. iilmez.
7. Snavn balad belirtilmeden soru kitapklar alamaz ve cevaplandrma yaplamaz.
8. Snav sonras snav giri belgesini, soru kitapn ve cevap kdn mutlaka salon
grevlilerine teslim ediniz. Snav evraklarn teslim etmeyen, soru kitapklarnn sayfalarndan
bir ksmn eksik teslim edenlerin snavlar geersiz saylacak, ayrca haklarnda yasal ilem
yaplacaktr.

Soracanz bir ey var m? Varsa, imdi sorunuz; snav baladktan sonra sorularnza cevap
verilmeyecektir. Hazr msnz? Snav, okulun btn salonlarnda ayn anda balayaca iin balama
zilini beraberce bekleyelim. Hepinize baarlar dileriz.
(Salon bakan balama ve biti saatini tahtaya yazacaktr.)

Bu kitapn her hakk sakldr. Hangi amala olursa olsun, kitapn tamamnn veya bir
ksmnn Mill Eitim Bakanl Eitim Teknolojileri Genel Mdrlnn yazl izni olmadan kopya
edilmesi, fotoraarnn ekilmesi, bilgisayar ortamna alnmas, herhangi bir yolla oaltlmas,
yaymlanmas veya baka bir amala kullanlmas yasaktr. Bu yasaa uymayanlar, doabilecek
cezai sorumluluu ve kitapn hazrlanmasndaki mali klfeti peinen kabullenmi saylr.

BALAYINIZ DENLMEDEN SORU KTAPIINI AMAYINIZ.

5. GRUP
LK YARDIM BLGS

1. D
2. B
3. C
4. D
5. A
6. A
7. B
8. A
9. C
10. D
11. A
12. D
13. C
14. D
15. C
16. A
17. C
18. D
19. A
20. C
21. B
22. A
23. B
24. D
25. C
26. B
27. B
28. C
29. A
30. B

CEVAP ANAHTARI
TRAFK VE EVRE BLGS

1. C
2. A
3. B
4. D
5. A
6. D
7. B
8. A
9. C
10. A
11. C
12. B
13. B
14. D
15. A
16. C
17. D
18. A
19. D
20. A
21. D
22. B
23. C
24. A
25. D
26. C
27. B
28. A
29. C
30. D
31. C
32. A
33. C
34. D
35. C
36. B
37. D
38. C
39. A
40. D
41. C
42. B
43. C
44. A
45. D
46. A
47. B
48. D
49. B
50. A

Y
MOTOR VE ARA TEKN
BLGS
1. A
2. C
3. A
4. B
5. C
6. B
7. C
8. D
9. B
10. A
11. C
12. D
13. D
14. B
15. A
16. C
17. D
18. A
19. D
20. C
21. A
22. C
23. D
24. A
25. B
26. A
27. D
28. C
29. D
30. B
31. B
32. C
33. D
34. A
35. B
36. D
37. B
38. A
39. C
40. D

5. GRUP

LK YARDIM BLGS

1. Aadakilerden hangisi kazalara ait zel-

7. Yaralnn aratan karlmas esnasnda en

liktir?
A)
B)
C)
D)

ok hangisine dikkat edilmelidir?

nceden tahmin edilebilme

Doal olaylardan olma
Genellikle evreyi etkileme
nlemlere bal olarak azalabilme

A) Hzl ve aceleci davranmaya

B) Yaralda yeni bir yaralanma meydana gelmemesine
C) Kazay seyredenlerin uzaklatrlmasna
D) Kaza yapan araca hasar verilmemesine

2. Trak kazasn gren bir srcnn kazaya

8. Hangi aralarda ilk yardm antas bulun-

mdahale etmesi ile ilgili olarak aadakilerden hangisi dorudur?

A)
B)
C)
D)

durmak zorunludur?

Srcnn isteine baldr.

Her durumda zorunludur.
Sadece ar ara srcleri zorunludur.
Sadece resmi grevli ara srcleri zorunludur.

A) Her eit arata

B) Sadece byk aralarda
C) Motorlu bisiklet, motosiklet ve i makinesi
dndaki motorlu aralarda
D) Sadece ehir dna gn birlik yolcu tayan motorlu aralarda

3. Yaral, salk kuruluuna ne zaman sevk

9. Bak - Dinle - Hisset ynteminde Dinle ne

edilir?

anlama gelir?
A) Yaknlar geldikten sonra
B) Hibir mdahale yaplmadan nce
C) Hayati tehlikelerine kar nlem alndktan
sonra
D) Kendine gelmesi salandktan sonra

A) Yaralnn soluk sesinin dinlenmesi

B) Trak iaretilerinin dinlenmesi
C) Yaraldaki arl yerlerin tespit edilmesi
D) Etrafta siren sesi olup olmadnn dinlenmesi

4. Aadakilerden hangisi sindirim sistemi

10. Kalbi alt hlde solunumu durmu

organlarndandr?
A) Kalp
C) Akcier

olanlara yaplacak suni solunuma ne kadar

devam edilir?

B) Mide
D) Bbrek

A) 10 dakika
B) 15 dakika
C) Kalbi daha hzl alana kadar
D) Hasta kendi kendine soluyuncaya kadar

5. Kaza yerine ulaan kurtarcnn ilk olarak

yapmas gereken nedir?
A) Yarallar belirlemelidir.
B) Kazay yetkililere haber vermelidir.
C) Yarallar aratan karmaldr.
D) Kendinin ve yarallarn gvenliini salamaldr.

11. Kalbe yakn yerdeki bir kanamada, kalbin

atna bal kesik kesik fkrma tarznda
grlen kanama eidi aadakilerden
hangisidir?
A) Toplardamar kanamas
B) Atardamar kanamas
C) Klcal damar kanamas
D) Lenf kanamas

6. Aadakilerden hangisinin, ara ilk yardm

antasnda bulundurulmas zorunlu deildir?
A) Tentrdiyot
C) Makas

B) Sarg bezi
D) Elastik bandaj

5. GRUP
12. Omuz ve boyundaki kanamalarda, ekilde
belirtilen hangi
ksma basn
uygulanmaldr?

LK YARDIM BLGS

17. Hastann evre ile balantsnn tamamen

akak

kesildii, uyaranlara cevap veremedii

derin bilin kaybna ne denir?

ene alt
Kprck
kemii

A) Zehirlenme
C) Koma

B) ok
D) Hlsizlik

Kask

18. Kalp masaj uygulama blgesi aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)

A) Kprck kemiinin i ksmna

B) ene altna
C) akak blgesine
D) Kasn i ksmna

Gs kemiinin st u 1/8lik ksm

Gs kemiinin alt u 1/3lk ksm
Kaburgann sol alt ksm
Kaburgann sa alt ksm

19. Yaralanmalarda genel ilk yardm kural aadakilerden hangisidir?

13. Aadakilerden hangisi kanamay azaltmak iin uygulanan yntemdir?

A) Yaray sarg bezi ile kapattktan sonra yaral blge sabit kalacak ekilde nakletmek
B) Yara zerine merhem srp yaray sarmak
ve nakletmek
C) Yara zerine tentrdiyot srp yaray sarmak ve nakletmek
D) Yaray temiz pamukla kapattktan sonra
yara yeri sabit kalacak ekilde nakletmek

A) Kanayan yeri oksijenli su ile ykamak

B) Kanayan yere scak uygulama yapmak
C) Kanayan yeri kalp seviyesinden yukarda
tutmak
D) Kanayan blgeyi ykayarak phtlar temizlemek

14. El bilei ile dirsek arasndaki byk bir d

20. Baa alnan darbe sonucu kulaktan kan ge-

kanamay durdurma metodu aadakilerden hangisidir?

liyorsa, aadakilerden hangisi uygulanr?

A) Oturtulup kulana pamuk tkanr.
B) Srtst yatrlarak ayaklar yukar kaldrlr.
C) Kan akan blgesi stte kalacak ekilde yan
yatrlr ve kulak pamukla tkanr.
D) Kan akan blgesi altta kalacak ekilde yan
yatrlr ve kanama engellenmez.

A) Kanayan yeri kalp seviyesinden aada

tutmak
B) Kanayan yere merhem srmek
C) Omuz zerine bask uygulamak
D) Dirsekle omuz arasna turnike uygulamak

15. Aadakilerden hangisi ok belirtilerinden-

21. Aadakilerden hangisi omurga yaralan-

dir?

masna bal olarak meydana gelebilir?

A) Souk nemli cilt, titreme

B) Hareketlilik, saldrganlk hli
C) Cildin kzarmas, ar terleme
D) Vcut scaklnda ykselme

A) Srekli hafza kayb

B) Srekli bulant ve kusma
C) Yaralanma blgesinin alt tarafnda fel
D) Azdan kpkl kann gelmesi

16. Aadakilerden hangisi, baylmann ksa

tanmdr?
A) Vcut scaklnn artmasdr.
B) Geici bilin kayb hlidir.
C) Vcudun su toplamasdr.
D) Nabz atmnn durmasdr.

5. GRUP

LK YARDIM BLGS

22. Yangn sndrc, aracn neresinde bulun-

28. Yaral tanan sedyenin tanma yn nasl

durulmaldr?

olmaldr?

A) Arka koltukta
B) Srcnn hemen yannda
C) n tampon zerinde
D) Arka camn i ksmnda

A) Yaralnn ayaklar nde olacak ekilde

B) Yaralnn ba ksm nde olacak ekilde
C) Sedyenin tanma yn yaralnn yarasna
gre deiir.
D) Sedyenin tanma yn yaralnn isteine
gre deiir.

23. Krk ve kk blgesine ilk yardm olarak

aadaki ilemlerden hangisi yaplr?

29. Aadakilerden hangisi egzoz gazndan

zehirlenen kiiye uygulanmaz?

A) Kuvvetli masaj yapma

B) Srekli buzla ovma
C) Hareketsiz kalmasn salama
D) Turnike uygulama

A) Temiz havaya karmak

B) Kusmasn salamak
C) Scak tutmak
D) Solunumu durmusa suni solunum yapmak

24. Diz ile kala arasndaki kemikte krk varsa,

atel nereye uygulanmaldr?

30. Gne arpmasnda, hastada aadaki

durumlardan hangisi grlr?

A) Topuktan dize kadar

B) Dizden kalaya kadar
C) Topuktan kalaya kadar
D) Topuktan koltuk altna kadar

A) Ar hareketlilik
B) Vcut scaklnda d
C) Deride gerginlik ve kuruluk
D) Nabz saysnda azalma

25. Tbbi yardm haberlemesinde iletilecek

mesaj nasl olmaldr?
A) Ksa, z ve anlalr
B) Ayrntl, detayl ve uzun
C) Yazl, szl ve hareketli
D) ifreli ve gizli

LK YARDIM BLGS TEST BTT.

TRAFK VE EVRE BLGS TESTNE GENZ.

26. ok sayda yaralnn olduu kazalarda en

son tanmas gereken yaral aadakilerden hangisidir?
A) Solunum yolu ile zehirlenmesi olan
B) Bilinci yerinde olmayan
C) Ak karn yaras olan
D) Ayak kemii krk olan

27. Omurga yaras olan yaral hangi pozisyonda sevk edilir?

A) Yan yat
C) Srtst yat

B) Oturu
D) Yzst yat

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

1. Aadakilerden hangisi, lmcl trak ka-

5. ekildeki trak nda,

zalarnda kaza tespit tutana dzenlemekle

grevlidir?

yeil k ve krmz oklu k

birlikte yanmaktadr.
Bu durumda srclerin
aadakilerden hangisini
yapmalar yanltr?

A) Trak grevlisi
B) evre mhendisi
C) Fahri trak mfettii
D) Trak mhendisi

A) Dz gitmeleri
B) Saa dn yapmamalar
C) Yol aksa sola dn yapmalar
D) Yayalara yeil n yanmasn beklemeleri

2. Yayalarn, hayvanlarn ve aralarn kara

yolu zerindeki hl ve hareketlerine ne
denir?
A) Tama
C) Trak

3.

B) Ulam
D) Erime

6. Bir kavakta, trak grevlisi ile birlikte kl

trak cihaz da bulunuyorsa, srcler ncelikle hangisine uymak zorundadrlar?
A) Trak grevlisine
B) Yer ve yn denetlemelerine
C) Ikl trak cihazna
D) Trak iaret levhalarna

7. ekildeki trak iareti hangi

yol blmne konulur?

ekle gre hangi numaral yollar tali yoldur?

A) 1 - 2

B) 1 - 3

C) 2 - 4

A) Virajl
B) Kasisli
C) Kaygan
D) Eimli

D) 3 - 4

4. Aadakilerden hangisi rmork ve yar

8. Aadakilerden hangisi

rmorklar ekmek iin imal edilmi olan ve

yk tamayan motorlu tattr?

ekildeki levha ile ayn anlamdadr?

A)

!
A)

B)

C)

D)

B)

C)

D)

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

9. ekildeki trak iaretinin anla-

13. Aadakilerden hangileri gabari ile ilgili-

m nedir?

dir?

A) Kontroll demir yolu geidi

B) Kontrolsz demir yolu geidi
C) Tat traine kapal yol
D) Tat giremez

II

A) I - II
C) II - III

III
B) I - III
D) I - II - III

10. Aadakilerden hangisi kontrolsz kavak

iaretidir?

14. ekildeki trak iareti neyi

ifade eder?

A)

C)

B)

A) Ara traine kapal yolu

B) Hz snrlamas sonunu
C) ndeki tat geme yasan
D) Geme yasa sonunu

D)

15.
B
A
N
K
E
T

11. ekildeki trak iareti neyi

yasaklar?

A) Geri gitmeyi
B) Sola dnmeyi
C) Ada etrafnda dnmeyi
D)U dn yapmay

A)
B)
C)
D)

mas anlamndadr?
B)

C)

D)

B
A
N
K
E
T

ekle gre hangisi sadece gei iin kullanlr?

12. Aadakilerden hangisi azami hz snrlaA)

O
R
T
A

E
R

Orta erit
Her iki banket
Gidi ynne gre sa banket
Gidi ynne gre sa erit

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

16. ehirler aras yolcu tayan otobs ofr

20.

hakknda, yolculuk sonras yolcularn tespitleri aadaki gibi gruplandrlmtr.

Hogrl ve
dikkatli

Kandaki alkol miktar

1.0

10

2.0

25

bir iaret yoksa otomobillerin azami hz

saatte ka kilometredir?

doru 5 yl iinde; 0,50 promilin zerinde

alkoll olduu birinci defa tespit edilen
srcnn, src belgesi ka ay sreyle
geri alnr?
C) 4

A) 70

D) 6

C) 90

D) 100

iki ara arasndaki mesafe en az ka metre

olmaldr?

yapan ara srcleri, 24 saatlik bir sre

iinde devaml olarak en fazla ka saat ara
kullanabilirler?
C) 3,5

B) 80

22. 90 km/saatlik hzla, arka arkaya seyreden

18. Ticari amala yk ve yolcu tamacl

A) 40

B) 45

23. ekildeki

D) 2,5

C) 50

D) 60

tnele giri
yapan src,
aadakilerden
hangisini
yapmak
zorundadr?

19.

ekildeki ara srcs, iki ynl, drt

veya daha fazla eritli yollarda;
Aksine bir iaret yoksa,
Geme ve dnme dnda,

A) Hzn azaltmak
B) Ara ii klar yakmak
C) Park ve sis klarn birlikte yakmak
D) Uzun hzmeli farlar yakp sndrmek

aadakilerden hangisinden seyretmek

zorundadr?
A) En sa eritten
C) Orta eritten

21. Yerleim yerleri dndaki yollarda, aksine

17. Suun ilendii tarihten itibaren geriye

B) 4,5

0.50

A) Az miktarda alnan alkoln srcnn refleksini glendirdii

B) Kaza riskinin kandaki alkol miktarna bal
olarak artt
C) Alkoln her srcde ayn etkiyi gstermedii
D) Alkol tketiminin lkemizde ok youn
olduu

A) Yolcularn tedirginlik ve korku yaad

B) Yollarda denetimlerin ok sk yapld
C) Yolculuun ok yorucu getii
D) ofrn, yolcularn rahatln ve gvenliini
nemsedii

A) 5,5

Kaza riski
(misli)

Tabloya gre aadakilerden hangisi

kesinlikle sylenir?

Bu tespitlere gre hangisi sylenebilir?

B) 3

(Promil)
Ara bakmnda
ve temizliinde
dikkatli

Ara kullanma
sresine uymakta

A) 2

B) Banketten
D) En sol eritten

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

24.

26.

ekle gre, geme ilemi yapan ara srcs iin aadakilerden hangisi sylenir?
2

I- Kar ynden gelen aracn hzn dikkate

almad
II- Geilen aratan yeterince uzaklamadan
sa eride getii
III- Gr yetersizlii olduu yol blmnde
geme yapt

ki eridin birletii yerde 2 nolu tat srcs ne yapmaldr?

A) U dn yapmaldr.
B) 1. araca yol vermelidir.
C) 1. arac ikaz ederek durdurmaldr.
D) Drtl lambalar yakarak beklemelidir.

25.

A) Yalnz I
C) II - III

B) I - II
D) I - II - III

27.

2
3
1

erit deitirmek isteyen ekildeki 1 numaral tat srcs, sola sinyal vermeden
nce aadakilerden hangisini mutlaka
yapmaldr?

ekle gre aadakilerden hangisinin yaplmas yasaktr?

A) 1 numaral aracn bulunduu eritte seyretmesi
B) 3 numaral aracn en sadaki eritte seyretmesi
C) 4 numaral aracn 3 numaral aracn bulunduu eride gemesi
D) 2 numaral aracn 3 numaral aracn bulunduu eride gemesi

A) Uzun hzmeli farlar yakarak seyretmeli

B) 2 numaral tatn ge iaretini beklemeli
C) ve d aynalardan trak durumunu kontrol
etmeli
D) 2 numaral tata takip mesafesinden daha
fazla yaklamal

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

32.

28. Kontrolsz kavaa giren src, sola

dne getii srada, gei hakkn kime
vermek zorundadr?

2
1

A) Soldan gelen aralara

B) Arkadan gelen ve saa dnmek isteyen
aralara
C) Arkadan gelen ve sola dnmek isteyen
aralara
D) Kardan gelen ve emniyetle duramayacak
kadar yaklam aralara

ekildeki karlamada, gei hakk sras

hangisindeki gibi olmaldr?

29. Kavaklara yaklarken yol zerine izilmi

oklar neyi ifade eder?

A) 1 - 2 - 3
C) 3 - 2 - 1

A) Hzn artrlmas gerektiini

B) Saa ve sola dnlemeyeceini
C) Zamannda uygun eride girilmesi gerektiini
D) Durma, duraklama ve park etmenin yasaklanm olduunu

B) 2 - 1 - 3
D) 1 - 3 - 2

33.
1

30. Manevra yapacak src aadakilerden

hangisini yapmaldr?

A) aret vermeden manevraya balamaldr.

B) Manevraya balamadan nce iaret vermelidir.
C) Manevraya baladktan sonra iaret vermelidir.
D) Manevra bitmeden nce iaret vermeyi
sona erdirmelidir.

ekildeki 2 numaral ara srcs ne

yapmaldr?
A) Gei hakkn 1 numaral araca vermelidir.
B) Gei hakkn kendi kullanmaldr.
C) Hzlanp yola kmaldr.
D) Korna alp 1 numaral arac yavalatmaldr.

31.
1 2

ekle gre; yerleim biriminde sola dn

yapmak isteyen src, kavaa 30 metre
kala hangi numaral eride girmelidir?
A) 1
C) 3

B) 2
D) 2 veya 3

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

34.

37. Aksine bir iaret yoksa, eimsiz iki ynl

dar yolda, otomobil ile kamyonun karlamas hlinde, hangisi dierine yol vermelidir?
2

A) eridi daralm olan, dierine

B) Otomobil srcs, kamyona
C) Kamyon srcs, otomobile
D) Trak younluu az olan yndeki tat,
dierine

38. Aadakilerden hangisi duraklamay ifade

ekildeki trak kazas aadakilerden

hangisine uyulmamas sonucu meydana
gelmi olabilir?

eder?
A) Grevlilerce verilen emirle durmak
B) Yolcu indirirken beklemek
C) Krmz k yanarken beklemek
D) 5 dakikadan fazla beklemek

A) Takip mesafesine
B) Kavaklarda ilk gei hakkna
C) Farlarn kullanlaca yer ve hllere
D) Gei stnl bulunan aralara yol verilmesi kuralna

39. Aksine bir iaret yoksa, yerleim yerleri dndaki kprlere ka metre mesafe iinde
duraklama yapmak yasaktr?

35.

A) 100

B) 150

C) 175

D) 200

40. Arza nedeniyle yolda kalan aralarn srcleri, tehlikeye meydan vermemek iin
aadakilerden hangisini yapmaldr?
A) Aracn etrafna ta dizmelidir.
B) Eski lastik yakarak srcleri uyarmaldr.
C) Aracn yerini deitirmeden tamirci armaldr.
D) Arac yol dna veya bankete karp iaretlemelidir.

ekildeki karlamada hangi ara

ncellikle gei hakkn kullanmaldr?
A) Otobs
C) Bierdver

B) Tarm traktr
D) At arabas

41. Kontrolsz demir yolu geidine yaklaan

srcler nasl hareket etmelidirler?

36. Gei stnlne sahip aralarn sesli

veya kl iaretlerini alan srcler ne
yapmaldr?

A) Hzlarn artrarak gemelidirler.

B) Uygun mesafede mutlaka durmaldrlar.
C) Demir yolu ok hatl ise yava ve dikkatli
gemelidirler.
D) Demir yolu tek hatl ise hzl bir ekilde
gemelidirler.

A) Aralarn olduu yerde durdurmaldr.

B) Mmknse geriye dnmelidir.
C) Tat yolunda yer amaldr.
D) Aracn hzlandrarak seyretmelidir.

10

5. GRUP

TRAFK ve EVRE BLGS

42. Okul tatnn arkasndaki DUR iareti-

46. C, D ve E snf src belgelerinden her-

nin yandn gren src nasl hareket

etmelidir?
A)
B)
C)
D)

hangi birini almak isteyenlerde, ka yan

bitirme art aranr?

Hzn artrarak uzaklamaldr.

Dikkatli ve yava gemelidir.
Okul tatn gememelidir.
Dier srcleri uyarmaldr.

A) 17

C) 20

D) 22

girme, trak kazalarnda

saylan hllerdendir.
Verilen ifadede noktalarla belirtilen yere
aadakilerden hangisi yazlmaldr?

Y
a
y
a

A) ceza puan
C) kaza mahalli
Y
o
l
c
u

A
r
a

Y
o
l

almalara ne denir?
A) evre koruma
C) evre dzeni

nleme asndan olumlu bir davrantr?

A) Araca ar yk ve yolcu alnmas
B) Uygun vitesle seyredilmesi
C) Aracn gereksiz yere rlantide altrlmas
D) Aracn normalden dk motor devriyle
srlmesi

A) Trak kazalarnda en byk kusur insanlardadr.

B) Trakteki ara says nfusa bal olarak
artmaktadr.
C) Ara says yollarn gelimesine bal olarak
artmaktadr.
D) Yolcu ve yk tanmasnda genellikle kara
yolu kullanlmaktadr.

50. Aadakilerden hangisi evreye nem veren srcnn davranlarndan deildir?

A) Ani kalk ve durutan kanmak
B) Aracnn bakmn dzenli olarak yaptrmak
C) Zorunlu olmadka zel aracn kullanmamak
D) Kurun veya kkrt oran yksek yakt
kullanmak

44. Aralarnda teknik deiiklik yaptranlarn

bunu ka gn iinde ilgili kurulua bildirmesi zorunludur?
C) 40

B) evre
D) evre hakk

49. Aadakilerden hangisi evre kirliliini

Grakteki verilere gre aadakilerden

hangisine ulalr?

B) 50

B) asli kusur
D) muhafaza altnda

48. evre kirliliini nlemek amacyla yaplan

Kaza
faktr
Grakte kaza faktrleri ve bunlarn trak kazalarndaki kusur yzdeleri (%) verilmitir.

A) 60

B) 18

47. Tat giremez iareti bulunan kara yoluna

43. Kusur (%)

S

D) 30

45. C snf src belgesine sahip olan,

aadakilerin hangisinde verilen aralar
kullanabilir?
A)
B)
C)
D)

ekici, kamyon, minibs

Otobs, kamyon, kamyonet
Kamyon, minibs, lastik tekerlekli traktr
makinesi, otomobil, minibs

TRAFK VE EVRE BLGS TEST BTT.

MOTOR VE ARA TEKN BLGS TESTNE
GENZ.

11

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

6. Drt zamanl benzinli motorlarda, zamanla-

1. Aadakilerden hangisi aralarda kullan-

rn oluum sras aadaki gibidir.

lan motor eididir?

A) Dtan yanmal
C) Alttan yanmal

Emme
zaman

B) stten yanmal
D) ten yanmal

Sktrma
zaman

Ateleme
zaman

Egzoz
zaman

Buna gre hangi zamanda, yakt-hava karm pistonla sktrlr?

2. Aknn kutup balar araca ters balanrsa

A) Emme zaman
C) Ateleme zaman

hangisi arzalanr?
A) Su pompas
B) Alternatr diyotlar
C) Diferansiyel dilileri
D) anzuman dilileri

B) Sktrma zaman
D) Egzoz zaman

7. Aadakilerden hangisi dizel motor

yaktdr?
A) Motorin
C) Gaz ya

3. Benzinli bir motorun ateleme sistemi e-

B) Benzin
D) Kmr

kildeki gibi ematize edilmitir.

8. Aadakilerden hangisi su ile soutmal

Kontak
anahtar

Distribtr

motorda soutma sistemi parasdr?

A) Karbratr
C) Vantilatr

Bujiler

Endksiyon
bobini

Motor

asi

9. Aadakilerden hangisi karterin grevidir?

Buna gre, ekildeki soru iareti (?) yerine

aadakilerden hangisi yazlmaldr?
A) Karbratr
C) Ak

A) Soutma suyunu depolamak

B) Motor yan depolamak
C) Ateleme yapmak
D) Motora ilk hareketi vermek

B) Yakt pompas
D) Enjektr

4. Hangisi motora ilk hareketi verir?

A) Mar motoru
C) Fan motoru

10. Motorda hava ltresinin grevi nedir?

B) Alternatr
D) Kam mili

A) Suyu temizler.
C) Havay temizler.

5. Motorlar zamanlarna gre nasl snandrlr?

A) Bir ve zamanl
C) ki ve drt zamanl

B) Kondansatr
D) Distribtr

B) Ya temizler.
D) Yakt temizler.

11. Motorun ihtiyacna gre eitli oranlarda

yakt-hava karmn dzenleyen motor
paras aadakilerden hangisidir?

B) Bir ve drt zamanl

D) ki ve be zamanl

A) Yakt pompas
C) Karter

12

B) Hava ltresi
D) Karbratr

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

18. Hava ltresinin kirli olmas motorun al-

12. Aadakilerden hangisi yakt enjeksiyon

sisteminin avantajlarndandr?

masn nasl etkiler?

A) Yakt tasarrufu salamas

B) Ya tasarrufu salamas
C) Su tasarrufu salamas
D) Hidrolik tasarrufu salamas

A) Fazla yakt yakar.

C) Fazla ya yakar.

B) Az yakt yakar.
D) Az ya yakar.

19. Souk motoru kolay altrmak iin zengin

karm hazrlayan tertibat aadakilerden
hangisidir?

13. Ara iin gerekli elektrii reten para aadakilerden hangisidir?

A) Mar motoru
C) Alternatr

A) Buji
C) Distribtr

B) Diferansiyel
D) Debriyaj

B) Enjektr
D) Jikle

20. Aralarda yakt tasarrufu salamak iin

aadakilerden hangisi yaplmaldr?

14. Mara baslp motor altnda aadakilerden hangisinin snmesi gerekir?

A) El fren lambasnn
C) Sinyal lambasnn

A) Lastiklerin hava basnc indirilmelidir.

B) Ani duru ve kalk yaplmaldr.
C) Eskimi bujiler deitirilmelidir.
D) Zamannda yakt alnmaldr.

B) Park lambasnn
D) arj lambasnn

21. Besleme pompasnn grevi hangisidir?

15. Aadakilerden hangisi aracn gnlk bakmnda yaplmas gerekenlerden deildir?

A) Soutma suyunu radyatre gndermektir.

B) Enjeksiyon pompasna basnl olarak yakt
gndermektir.
C) Karterdeki yan basnl ekilde motora
dalmn salamaktr.
D) Yakt basnl ekilde enjektrlere gndermektir.

A) Rlanti ayar
B) Motor ya kontrol
C) Akaryakt kontrol
D) Fren hidrolik seviyesi kontrol

16. Geri vites lambalarndan biri parlak dieri

snk yanyorsa sebebi aadakilerden
hangisidir?

22. Hangisi yakt sistemi elemandr?

A) Yakt ltresi
C) Mar motoru

A) Flar arzaldr.
B) Lamba balantsnda paslanma vardr.
C) Geri vites miri arzaldr.
D) Ak gerilimi dktr.

B) Endksiyon bobini
D) Termostat

23. Istma bujilerinin grevi nedir?

17. Aadakilerden hangisi yakt saryatn

A) Ateleme yapmak
B) Souk havalarda silindir iindeki havay
stmak
C) Motor soutma suyunun scakln lmek
D) Motora giren havay temizlemek

artrr?
A) Rlanti devrinin dk olmas
B) Soutma suyuna antifriz katlmas
C) Jikle devresinin kapal olmas
D) Rlanti devrinin yksek olmas

13

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

30. Araba lastii deitirilirken, aracn kriko ile

24. Aadakilerden hangisi motordaki yan

kaldrlmas durumunda aadakilerden

hangisi yaplr?

grevidir?
A) Motorun erken snmasn salamak
B) Dzgn atelemeyi salamak
C) Yakt tasarrufu salamak
D) Srtnmeye bal anmay nlemek

A) El freni ekilir.
C) Debriyaja baslr.

B) Vites boa alnr.

D) El freni braklr.

31. Aracn gsterge panelinde, hangisinin

25. Motor alrken, yalamann olup olmad

yanyor olmas el freninin ekili olduunu

gsterir?

nereden anlalr?
A) Ya ubuundan
B) Ya ltresinden
C) Ya gstergesinden
D) Termostatdan

26. Aadakilerden hangisi hava soutmal

A)

B)

C)

D)

motorun soutma sistemi parasdr?

A) Radyatr
C) Su pompas

B) Karbratr
D) Hava kanatklar

32.
Tekerlek

27. Su kaynatm motora, konulacak su nasl

olmaldr?
A) Souk

?
B) Ilk

C) Asitli

Diferansiyel

Motor

D) Alkoll

Vites
kutusu

ekilde soru iareti (?) ile gsterilen yere

hangi aktarma organ yazlmaldr?

28. Aadakilerden hangisi motorun hararet

yapmasna neden olabilir?

A) Kavrama
C) aft

A) Motor suyunun eksilmesi

B) Aknn tam arj yaplmas
C) Fren hidroliinin az olmas
D) Ara deposundaki yaktn az olmas

B) Aks
D) Volan

33. Aadakilerden hangisi motorla vites kutusu arasndaki irtibat keserek vites deitirme imkn salayan aktarma organdr?

29. Hangisi yakt tketiminin artmasnda aratan kaynaklanan kusurdur?

A) Rot
C) aft

A) Dk kalitede yakt kullanlmas

B) Ar hz yaplmas
C) Ani duru ve kalk yaplmas
D) Fren balatalarnn ayarsz ve sk olmas

B) Kavrama
D) Aks

34. Aadakilerden hangisi sspansiyon sisteminin elemandr?

A) Direksiyon
C) Amortisr

14

B) Krank mili
D) aft

5. GRUP

MOTOR ve ARA TEKN BLGS

40. Motor devrini srcye bildiren gsterge

35. Motorda supaplarn alp kapanmasn

aadakilerden hangisidir?

salayan para aadakilerden hangisidir?

A)
B)
C)
D)

Kam mili
Emme manifoldu
Diferansiyel
Egzoz manifoldu

A)
B)
C)
D)

Emniyet kemeri gstergesi

Motor devir gstergesi
Kilometre gstergesi
Gnlk kilometre sayac

36. Aadakilerden hangisi n tekerleklerde

dzensiz lastik antsna sebep olur?
A) Rot ayarnn bozuk olmas
B) Buji ayarnn bozuk olmas
C) Avans ayarnn bozuk olmas
D) Rlanti ayarnn bozuk olmas

TEST BTT.
CEVAPLARINIZI KONTROL EDNZ.

37. El freni teli kopmu ise aadakilerden

hangisi olur?
A)
B)
C)
D)

Kampana anr.
Fren sistemi hava yapar.
El freni tutmaz.
Fren pedal boluu artar.

38. Aracn direksiyonu zor dnyorsa sebebi

aadakilerden hangisi olabilir?
A) Arka lastiklerin havas tavsiye edilen deerden fazladr.
B) n lastiklerin havas tavsiye edilen deerden azdr.
C) nce tabanl lastik kullanlmtr.
D) Arka lastikler anmtr.

39. Debriyaj karyorsa sebebi aadakilerden hangisi olabilir?

A) Vites kutusu arzaldr.
B) Krank milinde gezinti vardr.
C) Avans ayar bozuktur.
D) Debriyaj balatas yalanmtr.

15

5. GRUP
LK YARDIM BLGS

1.
2.
3.
4.
5.
6.
7.
8.
9.
10.
11.
12.
13.
14.
15.
16.
17.
18.
19.
20.
21.
22.
23.
24.
25.
26.
27.
28.
29.
30.

D
B
C
B
D
A
B
C
A
D
B
A
C
D
A
B
C
B
A
D
C
B
C
D
A
D
C
A
B
C

CEVAP ANAHTARI
TRAFK VE EVRE BLGS

1. A
2. C
3. B
4. D
5. D
6. A
7. C
8. D
9. B
10. C
11. D
12. B
13. A
14. C
15. A
16. D
17. D
18. B
19. A
20. B
21. C
22. B
23. A
24. B
25. D
26. B
27. C
28. D
29. C
30. B
31. A
32. D
33. A
34. B
35. A
36. C
37. C
38. B
39. A
40. D
41. B
42. C
43. A
44. D
45. C
46. D
47. B
48. A
49. B
50. D

Y
MOTOR VE ARA TEKN
BLGS
1. D
2. B
3. C
4. A
5. C
6. B
7. A
8. C
9. B
10. C
11. D
12. A
13. C
14. D
15. A
16. B
17. D
18. A
19. D
20. C
21. B
22. A
23. B
24. D
25. C
26. D
27. B
28. A
29. D
30. A
31. B
32. C
33. B
34. C
35. A
36. A
37. C
38. B
39. D
40. B

SINAV SIRASINDA UYULACAK KURALLAR

1. Snavn balad andan itibaren, salon grevlilerinin tm uyarlarna uymak zorundasnz.
2. Snav baladktan sonra grevlilerle konumanz ve soru sormanz yasaktr.
3. Snav srasnda kopya eken, ekmeye teebbs eden, kopya veren ya da kopya ekilmesine
yardm eden, kurallara ve uyarlara uymayan adaylarn snavlar geersiz saylacaktr. Ayrca
bu kiiler ilk 45 dakika sonunda salondan karlacaktr.
4. Snav sresince, snav giri belgesi ile birlikte nfus czdan, ehliyet veya pasaport kimlik
belgelerinden birini masanzn zerinde bulundurunuz.
5. Snav baladktan sonra adaylarn birbirleriyle konumalar, kalem, silgi vb. eyleri istemeleri yasaktr.
6. Snav srasnda sigara, ay vb. iilmez.
7. Snavn balad belirtilmeden soru kitapklar alamaz ve cevaplandrma yaplamaz.
8. Snav sonras snav giri belgesini, soru kitapn ve cevap kdn mutlaka salon
grevlilerine teslim ediniz. Snav evraklarn teslim etmeyen, soru kitapklarnn sayfalarndan
bir ksmn eksik teslim edenlerin snavlar geersiz saylacak, ayrca haklarnda yasal ilem
yaplacaktr.

Soracanz bir ey var m? Varsa, imdi sorunuz; snav baladktan sonra sorularnza cevap
verilmeyecektir. Hazr msnz? Snav, okulun btn salonlarnda ayn anda balayaca iin balama
zilini beraberce bekleyelim. Hepinize baarlar dileriz.
(Salon bakan balama ve biti saatini tahtaya yazacaktr.)

Bu kitapn her hakk sakldr. Hangi amala olursa olsun, kitapn tamamnn veya bir
ksmnn Mill Eitim Bakanl Eitim Teknolojileri Genel Mdrlnn yazl izni olmadan kopya
edilmesi, fotoraarnn ekilmesi, bilgisayar ortamna alnmas, herhangi bir yolla oaltlmas,
yaymlanmas veya baka bir amala kullanlmas yasaktr. Bu yasaa uymayanlar, doabilecek
cezai sorumluluu ve kitapn hazrlanmasndaki mali klfeti peinen kabullenmi saylr.

BALAYINIZ DENLMEDEN SORU KTAPIINI AMAYINIZ.