Professional Documents
Culture Documents
1. GR
Kylar bugne kadar tm toplumlar iin ekici alanlar olmutur. Kylardaki doal kaynaklar, toplumun
ekonomik ve sosyal gelimesine imkan salam, ky blgelerinin ve
hatta lkenin kalknmasnda dier
alanlara nazaran daha nemli roller
stlenmitir.
Kylarla ilgili madde ieren ok
sayda kanun, ynetmelik ve tzk
mevcuttur. Bunlarn dnda eitli tarihlerde Ky Kanunlar da kartlmtr. Bu makalede ky kanununun
geliimi ve gemiten gnmze dier kanunlardaki kylarla ilgili maddeler incelenmitir.
2. KIYI KANUNUNUN
GELM
* Trkiye'de deniz, gl ve akarsu
kylar ile bu yerlerin etkisinde olan
ve devam niteliinde bulunan sahil
eritlerinde planlama ve yaplamaya
ilikin ilk yasal dzenleme, 11.7.1972
tarih ve 1605 sayl kanunla 6785 sayl mar Kanunu'na eklenen 7-8.
maddelerle olmu ve bu ekilde ky
101
ve suni gl ve akarsularda;
Uygulama imar plan yaplacak
alanlarda yatay olarak en az 20 m,
Uygulama imar plan bulunma
yan belediye ve mcavir alan snrlar
iinde ve dndaki yerleik alanlarda
evre dzeni veya nazm imar plan
bulunsun veya bulunmasn yatay ola
rak en az 50 m,
Belediye ve mcavir alan snrla
r iinde ve dndaki iskan d alan
larda evre dzeni veya nazm imar
plan bulunsun veya bulunmasn yatay
olarak en az 100 m.'lik sahil eridi ta
nmlanmtr.
102
103
104
r kylarn en az 10 m lk ksmnn
toplumun yararna ak, milli ky olarak belirlenmesini ngrmektedir
[10].
1970-1980'li yllar arasnda ky
lardaki yanl kullanmlara engel ol
mak amac ile 1710 sayl Eski Eserler
Yasas Hkmlerinden de yararlanl
mtr. Bu kanun ile eski eserler
"ant", "klliye" ve "sit" olarak tanm
lanm, sit trleri de "tarihi sit", "arke
olojik sit" ve "doal sit" olarak belir
lenmitir. Bu kanunun yrrle gir
mesi ile Eski Eserler ve Antlar Yk
sek Kurulu'nun ky alanlarnda belir
ledii birok alan sit alan olarak ko
rumaya alnmtr [11].
1971 tarih, 1380 sayl Su rn
leri Kanunu, su rnlerinin korunma
s, retimi ve kontrolne dair hususla
r kapsar. Kanunla i sular ve deniz
lerde su rnleri retim yerleri belir
lenerek sulara zararl maddeler dkl
mesi veya dklecek ekilde tesis ya
plmas yasaklanmtr [2].
Kylarn mlkiyeti ve bunlarla
ilgili hkmler 6785 sayl mar Ka
nunu'na 1605 sayl yasa ile
(11.7.1972) eklenen 7. ve 8. madde
lerden sonra ky mevzuat iersinde
mtaala edilmitir [12]. Sz konusu
maddelerle, kylara ilikin planlama,
koruma ve denetleme yetkisi ve so
rumluluklar mar ve skan Bakanl
'na verilmitir [13]. lgili ynetme
liklerle, yasalarda ilk defa "ky izgi
si", "ky kenar izgisi", "ky" ve "ku
ak" tanmlamalar yaplmtr [1]. Bu
ynetmelik kapsamna giren yerlerde
sadece kamu yararna ayrlan yaplar
yaplabilmekte, mar ve skan Bakan-
105
106
107
vir alanlar iinde imar planlama yetkisini belediyelere vermi, ayrca yaplarn denetimi, ruhsata balanmas,
ruhsatsz yaplara ceza uygulanmas
konularnda da belediyelere ve ilgili
kurululara geni yetkiler vermitir.
Ancak imar mevzuatna uygun olarak
veya ruhsat d yaplan inaatlarn
kontrolnde yerel idareler kadro, tehizat ve olanaklar asndan zayf kalmtr. Kydaki youn yaplama talepleri ile birlikte altyap hizmetlerine
olan ar yk karsnda, zaten teknik
ve ekonomik gleri ile yetersiz durumda bulunan ky belediyeleri sorunlarn zmnde zor durumda kalmlardr [2].
10 Ekim 1987' de kabul edilen
3402 sayl Kadastro Kanunu'nun
16/c maddesine gre, "kayalar, tepe
ler, dalar, tarma elverili olmayan
sahipsiz yerler ile deniz, gl ve nehir
kylar devletin hkm ve tasarrufu
altndadr." Bu yerler tescil ve snr
landrmaya konu olmazlar. Yalnz, ay
n kanunun 18. maddesine gre bu
yerlerin tarm alanna dntrlmesi
veya ekonomik yarar salamas mm
kn olursa hazine adna tespit ve tes
cil edilirler [12].
1987 tarih, 3348 sayl Ulatrma
Bakanl Tekilat ve Grevleri Hak
knda Kanun ile; devlete yaptrlacak
"Limanlar, barnaklar ve bunlarla ilgi
li tehizat ve tesislerin ky koruma
yaplarnn ky yap ve tesislerinin"
ilgili kurulularla ibirlii yaparak
plan ve programlarn hazrlamak,
gerekletirilmesi iin gerekli tedbir
leri almak ve imkanlar salamak,
aratrma, etd, proje, keif, artname
108
109
110
KAYNAKLAR
1. Eke, F., Ky Mevzuatnn Geliimi ve
Planlama, T.C. Bayndrlk ve skan Bakanl
Teknik Aratrma ve Uygulama Genel Mdr
l, Yayn no:77, Ankara, 1995.
2. Durukan, M., Ky Alanlar Konusunda
Ulusal Mevzuat ve dari Yap, Trkiye' nin
Ky ve Deniz Alanlar 1. Ulusal Konferans,
24-27 Haziran 1997, Ankara, Trkiye Kylar
97 Konferans Bildiriler Kitab, 59-68.
3. zmen, ., orbal, H., 3402 Sayl Ka
dastro Kanununun erhi, Geniletilmi 2. Bas
k, Adalet Matbaaclk, Ankara, 1991.
4. eker, O., Arazi Kanunnamesi, Ebru
Yaynlan, Yayn no:4, stanbul, 1985.
5. Kele, R., Kentleme Politikas, mge
Kitabevi Yaynlar, Yayn no: 13, zkan Mat
baaclk Sanayii, Ankara, Mays 1990.
6. Sodan, R., Belediye Kanunu ve Akla
mas, Yldz Matbaas, Ankara, 1995.
7. Kele, R., Kylar ve Toplum Yaran,
Trkiye 7. Dnya ehircilik Gn Kylar
Kolokyumu, 6-8 Aralk 1983, Trabzon, Bildi
riler Kitab, 14-26.
8. T.C. Resmi Gazete, 6785 Sayl mar
Kanunu, (9359), 16.07.1956.
9. Gttlez, S., Doa Koruma ve Turizm:
Uzlamas Gereken ki Zt Olgu, Turizm Yl
l, 1986, 81-91.
10. Geray, C, Kylarn Toplum Yararna
Kullanlmasna likin Sorunlara Genel Ba
k, Mimarlk Dergisi, 147 (1976/2), 64-70.
11. T.C. Resmi Gazete, 1710 Sayl Eski
Eserler Kanunu, (14527), 06.05.1973.
111