NAMAZ HAKKINDA YZ ON DRT NKTE

Yazan: Muhsin KIRAAT / Mtercim:Cafer

BENDRDERYA

NDEKLER

Birinci Blm:............................................................................................................... 6
Namaz ve nemi......................................................................................................... 6
2- Hibir badetin Namaz Kadar Tebligat Yaplmamaktadr............................................6
Her gn be vakit namaz klmamz gerekiyor ve her namazda da ezan ve kamet okumamz
emredilmitir; bu iki ilahi arda toplam yirmi defa "heyye ale's salah=Haydi namaza!",
yirmi defa "heyye ale'l felah=Haydi kurtulua!" ve yirmi defa da "heyye ale Hayr'il
amel=Haydi en hayrl amele!" demekteyiz....................................................................6
3- Namaz Btn badetlerin Banda Gelir....................................................................7
4- Namaz badetler Arasnda En Fazla eide Sahip Olandr...........................................7
5- Namaz ve Hicret................................................................................................... 7
6- Namaz in Tarihin En nemli Toplantlarndan Biri..................................................8
7- Savan Ortasnda Namaz lk Vaktinde Klmak.........................................................8
8- Uykunun, Mnacattan Daha yi Olduu Yer..............................................................8
9- Gizlice Deil, nsanlarn Gzleri nnde Namaz Klmak.............................................9
10- Cami Yaptran Kiinin, Mhendis, Mimar ve Ustann Namaz Ehli Olmas Gerekir..........9
11- arap ve Kumarn Namazdan Alkoymas Nedeniyle Haram Olular............................9
12- Namaz Klmaya Muvaffak Oluumuzun Nedeni Hz. brahim'in Dualardr....................9
13- Namaz Klmak Allah'n Partisine Tabi Olanlarn lk Vazifesidir.................................10
14- Namazda Hibir Kayt ve art Yoktur...................................................................10
15- Namaz ve Halkla Ho Geinme............................................................................10
16- Namaz, Allah'n Birliine ve Kyamete nandktan Sonra lk Farzdr..........................10
17- Allah Teala Namaz Btn lerinden ne Geiren Kimseyi ver...............................10
18- Allah Teala, Namaz Klmamay veya Namaz nemsememeyi Sert Bir ekilde Knyor..11

19- Namaz in aba Harcamak...............................................................................12

20- Namaz Klmamak ve Cehenneme Esir Olmak.........................................................14
21- Namaz Klmayanlar mitlenmesin.......................................................................14
22- Namaz, Btn badetlerin Kabulnn Anahtardr..................................................14
22- Namaz, lk Sz ve Son Vasiyettir..........................................................................15
24- Namaz, nsann Kendisini Deneme Vesilesidir.........................................................15
25- Namaz, Kyametin lk Sorgusudur.......................................................................15
kinci Blm................................................................................................................ 15
Namazn Ruhu ve Felsefesi.......................................................................................... 15
27- Namaz ve kr............................................................................................... 16
28- Namaz ve kyamet............................................................................................. 16
29- Namaz ve Hidayet............................................................................................. 17
30- Namaz, eytanlarla Savatr................................................................................17
31- Mihrap, Sava Yeridir........................................................................................ 18
32- Halsizleri Harekete Geirelim (Tevik Edelim)........................................................18
33- Namaz Hz. Musa'ya (a.s) Verilen lk Emirdir.........................................................18
34- Namaz Terketmek Btn Fesatlara Yneliin Zeminidir..........................................19
35- Btn lahi Dinlerin Namazhanelerini Korumak in Hatta Can Vermek Bile Sakncaszdr
........................................................................................................................... 19
36- Taharet ve Kalp Sal...................................................................................... 19
nc Blm............................................................................................................. 20
Namazn Manev Boyutlar ve erii............................................................................20
38- Namaz ve Gzellik............................................................................................. 20
39- Namaz Bereketli Bir Muameledir.........................................................................20
40- Gnmzn sanayi dnyas o kadar ilerlemesine ramen ruh huzuru sorununu
halledememitir. Psikolojik hastalklarn rakam ve sinir hap kullanm oran gittike
artmaktadr. Allah' anmak, Allah'a iman, onunla nsiyet kurmak, O'na ak beslemek ve
tevekkl etmek dnda hibir ey insana huzur vermiyor...............................................20
41- Namaz, man Demektir...................................................................................... 21
42- Namaz ve Allah Teala'nn Ycelii........................................................................21
43- Namaz ve hlas................................................................................................. 22
44- Namaz ldr................................................................................................ 22
45- Namaz Herkesin Yzne Ak Olan Bir Ltuf Kapsdr...........................................23
46- Namaz Tekrar Deil, Mira ve Derinlere nitir......................................................23

Drdnc Blm.......................................................................................................... 24
Namazn Terbiye Ynleri............................................................................................ 24
48- Namaz ve Eitim............................................................................................... 24
49- Namaz ve Edep................................................................................................. 25
50- Namaz ve Deerleri Canlandrmak.......................................................................25
51- Doumdan Mezara Kadar Namaza ar..............................................................25
52- Toplumsal Olaylarla Birlikte Namaz.....................................................................25
53- Anne-Babann ocuklarna Kar En Byk Sorumluluu Onlara Namaz retmektir.25
54- Allah' Anmak ve Namazdan Yz evirmenin Kt Sonular...................................26
55- Namaz ve Tevekkl............................................................................................ 26
56- Namaz ve Yce Ruha Sahip Olmak.......................................................................26
57- Namaz ve Velayet.............................................................................................. 27
58- Namaz ve lim.................................................................................................. 27
59- Namaz ve Tembih.............................................................................................. 28
60- Namaz ve htiya.............................................................................................. 28
61- Namaz, Gnah Seli ve Tufan Karsnda Salam Bir Barajdr...................................28
62- Namaz ve Zamanlama........................................................................................ 29
63- Namaz, Gnahlarn Giderilme Vesilesidir..............................................................30
64- Namaz ve Adm Adm Eitim Metodu...................................................................30
65- Namaz ve ehidleri Anmak.................................................................................30
Beinci Blm.............................................................................................................. 31
Namazn Toplumsal Noktalar..................................................................................... 31
67- Srekli Klnan Namazlar, nsan Ac ve Tatl Olaylar Karsnda Sigorta Eder.............31
68- Namaz ve Selam................................................................................................ 31
69- Namaz ve nsanlar............................................................................................. 32
70- Namaz ve Genel Bilgiler..................................................................................... 32
71- Namaz ve nderlik............................................................................................ 33
72- Namaz ve Hareketli Olma................................................................................... 33
73- Namaz ve Dzen............................................................................................... 33
74- Namaz ve Yneli.............................................................................................. 33
75- Namaz ve Temizlik............................................................................................ 34
76- Namaz ve Vakf................................................................................................. 34
77- Namaz ve Arkada Seimi................................................................................... 34

78- Namaz ve E Seimi........................................................................................... 35

79- Namaz ve Halka Yardm..................................................................................... 35
80- Namaz ve Salkl ktisat.................................................................................... 35
81- Namaz, Eitlik ve Uyumluluk..............................................................................36
82- Namaz ve Tekilat............................................................................................. 36
83- Namaz ve Genel Gzetim.................................................................................... 36
84- Namaz ve Muhabbet.......................................................................................... 36
85- Namaz ve Haysiyet............................................................................................ 37
86- Namaz Kii ve Toplumun Islah............................................................................37
87- Namaz ve Siyaset.............................................................................................. 37
88- Namaz ve Mavere........................................................................................... 37
89- Silahl Dmanlar Karsnda Cemaat Namaz........................................................38
90- Camiye Giderken ocuunuzu ve Paranz da Gtrn............................................38
91- Namaz, slam Kardeliin artdr......................................................................38
92- Kafirler Sizin Namaznzdan Rahatsz Olurlar........................................................38
93- Namaz Oyun Yerine Koyanlar, Dini Oyun Yerine Almlardr ve Mminlerle Dost
Olamazlar............................................................................................................ 39
94- Namaz Klmayan Sevilmemeli.............................................................................39
95- Tarihte Hibir Amelin Bu Kadar ahid ve Tan Yoktu............................................39
96- Bina Mhendislii ve Namaz............................................................................... 39
97- lah nder Namaz Klanlar Hi Kimseye Deitirmez............................................40
Altnc Blm.............................................................................................................. 40
Kur'an'dan Nkteler.................................................................................................. 40
99- Namaz ve Meleklere Benzerlik............................................................................. 40
100- Batan Sona Kur'an'da Namaz...........................................................................41
101- Namaz Btn badetlerle Birlikte Sz konusudur..................................................41
102- Namaz ve Rahmet............................................................................................ 41
103- Namaz ve Beraat............................................................................................. 42
104- Namaz ve Tesbih.............................................................................................. 42
105- Namazn simlerinden Biri Kur'an'dr.................................................................43
106- Kur'an, Abdest, Gusl ve Teyemmm in Bir Takm Etkiler Beyan Etmitir; Balca:..43
107- Namaz mamet Makamnn Eidir......................................................................43
Yedinci Blm............................................................................................................. 44

Namazn Adab......................................................................................................... 44
109- Namaz ve Dua................................................................................................. 44
110- Kur'an- Kerim'in Edeb Beyannda Namaz..........................................................45
111- Huuyla Namaz Klmak mann lk artdr..........................................................45
112- Namaz ve Esenlik............................................................................................. 45
113- Namaz Ehlinin Dereceleri.................................................................................. 46
114- Namaz Bizimle Konuur................................................................................... 47

Ayetullah Hamene'nin "Namaz" Seminerine

Mesaj
Bismillahirrahmanirrahim
Gr sahipleri tarafndan "namaz" iin bir toplant dzenlenmesi, slam Cumhuriyetinde
yaplmas gereken en gzel ve en zaruri ilerden biridir. nk namaz ikame etmek salih
kiilerin hkmetinin niane ve semerelerinden biridir. Ve ondan sonraki srada "zekat" vermek,
toplumu mal bakmdan dzene koymak ve fakirliin kkn kazmak ve yine iyilii emretmek
ve ktlkten sakndrmak, yani insanlar iyiliklere ynlendirmek ve ktlkten alkoymak
vardr. "Onlar yeryznde iktidara getirdiimiz takdirde namaz klarlar, zekat verirler,
iyilii emrederler ve ktlkten vazgeirirler." (Hac, 41) Namaz ikame etmek, sadece salih
kiilerin ahsen namaz klmas deildir; bu, slam hkmetinin tekiline bal olan bir durum da
deildir. slam'n bu direi toplumda ayakta tutulmal ve herkes bunun srlarn, iaretlerini
tanmal ve onun bereketlerinden yararlanmaldr. Manev parlay ve Allah' zikretmenin sefas
toplumun tm ufkunu aydnlatmal, sefa vermeli, bedenler ve ruhlar hep birlikte namaza koarak
onun sayesinde huzur bulmal ve salamlamaldr.
Namaz, dinin temel direidir; bu nedenle halkn yaamnda en temel bir konumda olmasdr.
nsan iin gzel hayat ancak, Allah'n dininin hakimiyeti sayesinde ve insanlarn, kalplerini
Allah'n zikriyle zinde tutmalar ve onun yardmyla er ve fesadn tm cazibeleriyle
savaabilmeleri, btn putlar krmalar ve btn i ve d eytanlarn kendilerine doru uzanan
ellerini kesmeleri durumunda gerekleebilir. Bu zikir ve srekli huzur sadece namazn
bereketiyle hasl olur. Ve namaz gerekte, insan alakla srkleyen nefsinin eytanyla, g ve
parayla onu zillet ve teslimiyete zorlayan kudret eytanlaryla savamada her zaman ve her
durumda var olan salam bir destek ve hi tkenmeyen bir birikintidir.
nsanla Allah Teala'nn balants iin namazdan daha srekli ve daha salam bir vesile yoktur;
en ilkel insanlar Allah Teala ile namaz araclyla balant kurarlar. Allah'n en sekin velileri de
sevgilileriyle babaa samimiyet cennetini namazda ararlar. Bu zikir ve raz u niyaz hazinesinin
asla sonu yoktur; her kim onu daha fazla tansa nuraniyet ve cilvesi daha ok olur...
Namazn kelime ve zikirleri, her biri din maarifinin bir blmne iaret eden ve srekli onu
namaz klan kiiye hatrlatan bir zet konumundadr. Anlamlarna dikkat ederek, yanllk ve
gafletten uzak klnan bir namaz insan her gn ilah maarifle daha fazla tantrmakta ve onu
daha fazla tutkulu klmaktadr.
Namazn nuraniyeti, srlar ve ifreleri, ondaki dersler, insan ve toplumu yetitirmedeki etkiler
ksa bir frsatta anlatlacak kadar az deildir; hatta benim gibi gafil birisinin onun
derinliklerinden haber verebilecei bir nitelikte bile deildir...
Benim aciz kalemimle ve naiz marifetimle sylemek istediim ey udur: imdi ar bir emanet
ykn omuzlarna alan halkmz ve toplumumuz, zellikle genlerimiz namaz zevali

olmayacak bir g kayna bilmelidirler. Ve bugn karmzda yer alan cephe mukabilinde,
bizim, Allah'n zikri gibi salam bir dayanaa, ona mit besleme ve gvenmeye her zamankinden
daha fazla ve her eyden daha ok ihtiyacmz var. Namaz bize mit, gven ve manev g
vermekte olan feveran halindeki bir kaynaktr.
Kalp huzuru ve ynelile klnan, tepeden trnaa zikir ve anla dolan bir namaz, insann
Rabb'iyle konutuu ve O'na gnl verdii bir namaz... nsana srekli en yce slam retilerini
reten bir namaz... Byle bir namaz insan rklk, hedefsizlik ve zaaftan kurtarr, gznde
yaam ufkunu aydnlatr, ona azim, irade ve hedef verir; kalbini gnaha ynelme ve alaklktan
kurtarr. te bu nedenle namaz her durumda, hatta sava meydannda ve hayatn en zor
imtihanlarnda nceliini kaybetmemektedir. nsan her zaman namaza muhtatr; tehlike
anlarnda ise bu ihtiyac daha da artar.
Gerek u ki, namazn tantm konusunda ok kusurlar edilmi, geveklik gsterilmitir. Sonuta
namaz hl layk olduu yerini, hatta slam dzenimizde bile elde etmemitir. Bu ar
sorumluluk, ulemann ve slam retilerine aina olanlarn zerine dmektedir; namaz herkese
ve zellikle gen nesle tantmaldrlar. lkokul andaki bir ocuktan tutun yksek okul
aratrmaclarna kadar, her biri kendi zihin ve marifeti kapasitesince namaz ve onun srlarn
tanma dorultusunda bir ok admlar atabilir, onun tannmayan ynleriyle tanabilirler. Hatta
byk arifler bile, marifet vadisinin saliklerine namazn srlarn yazm ve retmilerdir; ama
yine de bu okyanusun derinlikleri ylece tannmamtr; dolaysyla, bu dorultuda hareket
edilmesi gerekir.
Toplumumuzda zellikle radyo ve televizyon gibi medya kurulular eitli metotlarla namaz
tantmal ve hatrlatmaldr.
Her yerde ve her zaman radyo ve televizyonda namaz ne geirilmeli, kalplerde iman evki ve
Allah' anma atei olumaldr. Okullarn ve niversitelerin din derslerinde namaz dersi kendi
yerini edinmelidir. Namaz tanmada uyumlu szler ve byk dnceler ileri srlp
rencilerin zihnine ve kalbine yerletirilmelidir.
Namazn felsefesi ve onun srlarnn incelenii sanat diliyle herkesin gzleri nne sergilenmeli
ve bylece herkes kendi kapasitesince ondan yararlanmas salanmaldr. Ulema ve
aratrmaclar tarafndan eitli alardan, eitli seviyelerde kitaplar ve yazlar yazlmal, sanat
ve edebiyatn kayna olmal ve namaz kolay bir ekilde yerine getirmek iin de bir blm
almaldr.
Btn umum yerlerde: Okullarda, niversitelerde, fabrikalarda, klalarda, havaalanlarnda, tren
istasyonlarnda, devlet dairelerinde vb. yerlerde namaz iin uygun yerler hazrlanmaldr.
Camiler ve mescitler tertemiz, dzenli ve ekici olmaldr. Namaz, fazilet vaktinde ve cemaatle
klnmaldr. Her blgede, o blgenin sekin kiileri ve ileri gelenleri dierlerinden ne
geirilmeli ve namaza nem vermeyi dierlerine pratik olarak retmelidirler; ksacas her yerde
namaza doru bir akn ve namaza koma hareketi hissedilmelidir.

Btn bunlarla, Allah'n izniyle ve Allah'n en byk velisi Hz. Mehdi'nin (canm ona feda olsun)
tevecch ve dualaryla lkemiz ve toplumumuz namazn yce hedeflerine yaknlaacak ve onun
bereketlerinden yararlanacaktr.
Son olarak, bu toplanty hazrlayan ve namazn ehemmiyetine vakf olarak namazn ikamesi
dorultusunda aba harcayan herkese ve zellikle bu yolda canla, bala ve aikane bir ekilde
gayret gsteren Hccet-il slam Kraat Bey'e samimiyetle teekkr ediyor ve bu ihlasl abalarn
Allah Teala'nn huzurunda kabul grmesini niyaz ediyorum.
Veselamu aleykum ve rahmetullah
Seyyid Ali HAMENE
1370, 7, 16

Bismillahirrahmanirrahim
Hamd, namaz takvallar iin bir yaknlk ve kendisine yaklama vesilesi klan, onu dininin
bayra, vehi ve dininin rknlerinden biri klan Allah'a mahsustur. Salat ve selam zamann
bandan sonuna kadar namaz klanlara ve zellikle onlarn en stn Muhammed'e (s.a.a), onun
vasilerine ve bilhassa onlarn namaz halinde ehid edilen birincisi Ali b. Ebutalib'e (a.s) ve zuhur
ettiinde arkasnda Hz. sa'nn (a.s) namaz klaca sonuncusu Mehdi'ye (a.f) olsun. Allah'n
selam "yeryznde iktidara getirdiimiz takdirde namaz klarlar" ayeti kapsamndaki
salih kullarnn zerine olsun.
Namaz eitimi hakknda yazmaya muvaffak olduum bu beinci kitaptan dolay Allah'a krler
olsun. Birincisini ilkokul, ikincisini ortaokul, ncsn ise lise seviyesi ve drdncsn de
daha fazla ilgisi olanlar iin yazmtm. Allah'a krler olsun ki bizi namaz ikame etmeye
muvaffak kld ve kardelerimizin yardmyla 1991 ylnda ran slam Cumhuriyetinin tm
ortaokul ve liselerinin yaklak yzde sekseni byk bir evkle cemaat namaz kldlar.
Bu harekette, byk rehberimiz ok nemli bir mesaj gnderdi; Cumhurbakanmz, bakanlar
kurulu, muavinler ve zellikle Milli Eitim Bakanl sorumlular, eitim ileri grevlileri,
tebligat sorumlular, radyo ve televizyon, airler ve tacirlerden bir grubu, dini bilimler rencileri
ve din adamlar Allah'n rzasndan baka hibir hedefi olmayan bu harekete katldlar; yeni
neslimiz de i birlii yapp cemaat namazn iyi karlad; zellikle baz muhterem Cuma
imamlarnn hafta boyunca her gn okullardan birine giderek gleri orannda ve zamana uygun
bir ekilde len namazn kldrdn grnce daha da bir tevik oldular.
Cemaat namaznn gnden gne daha gzel bir ekilde karlanmas okullar aarak klalara
ulat ve bylece klalarn mescidleri doldu. zellikle askeriye personeli btn derecelerden
komutanlarnn bu trene katldklarn grnce bambaka bir itiyakla namaz saflarn
doldurdular. Baz bakanlklar, fabrikalar ve irketler ezan vakitlerinde yepyeni bir canllk
kazand. Ve bu da iman ve cemaat namaznn etki ve bereketlerini grmekten kaynaklanmaktadr.

Bu ilgi ve tevecch birka kitap ve yaznn zerinde bir bilince ihtiyac vardr. 1991 ylnda,
namaz konusu btn szlerin banda yer ald ve Milli Eitim Bakanl, Cuma imamlarnn
tebligat, komutanlarn, valiliklerin, slam tebligat tekilat, dini bilimler rencileri ve ulemann,
radyo ve televizyonun ibirlii ve yardmlaryla ve yine halkn desteiyle btn illerde ve birok
ilelerde namaz seminerleri dzenlendi.
imdi bunun zerinden bir yl gemektedir ve doal olarak bu hareketlerin daha faal ve alevli
olmas gerekir. Ben bir din bilimler talebesi olarak tekrar Allah Teala'nn ltfyle, Kur'an-
Kerim ve hadislerden namaz hakknda bir ka dnda dier kitaplarmda gemeyen 114 nkteyi
ieren bu kitab deerli vatandalarma sunuyorum. Bunlar 1991 ylnda aklma gelen nktelerdir
ve eer Allah muvaffak ederse namazla ilgili en az bin nkte toplayp birka kitapta sunmak
istiyorum; ama, tabii ki namazn srlarnn bin noktada bitmeyecei de bellidir.
Muhsin Kraat

Birinci Blm:
Namaz ve nemi
1- Namaz Btn Dinlerde Vard
Hz. Muhammed'den (s.a.a) nce Hz. sa'nn (a.s) dininde de namaz vard. Kuran- Kerim Hz.
sa'nn (a.s) dilinden "Sa olduum srece bana namaz klmay emretti."[1] buyurmaktadr.
Hz. sa'dan (a.s) nce Hz. Musa'ya "Beni anmak iin namaz kl."[2] buyurmakta, Musa'dan
(a.s) nce, namaz ikame eden kaynpederi Hz. uayb'a (a.s), "Ey uayb! Senin namazn m
sana, babalarmzn tapt eylerden vazgemeni emrediyor, dediler."[3] ve btn bunlardan
nce de brahim-i Halil (a.s) Allah Teala'dan kendisi ve evlatlarn namaz ikame etmeye
muvaffak etmesini dilemitir: "Rabb'im! Beni ve zrriyetimden bir ksmn namaz klan
yap."[4]
Lokman Hekim ise oluna yle diyor: "Yavrum! Namaz kl, iyilii emret, ktlkten
vazgeir."[5] lgin olan u ki, srekli namazla birlikte zekat da emredilmitir; fakat yeni yetme
genlerin genellikle paralar olmad iin, bu ayette namazla birlikte zekat ve vergiler yerine
iyilii emretmek ve ktlkten sakndrmak emredilmitir.

2- Hibir badetin Namaz Kadar Tebligat Yaplmamaktadr

Her gn be vakit namaz klmamz gerekiyor ve her namazda da ezan ve kamet

okumamz emredilmitir; bu iki ilahi arda toplam yirmi defa "heyye ale's
salah=Haydi namaza!", yirmi defa "heyye ale'l felah=Haydi kurtulua!" ve yirmi
defa da "heyye ale Hayr'il amel=Haydi en hayrl amele!" demekteyiz.

Ve on defa "Kad-kamet'is selah=namaz balamak zere!" demekteyiz.

Ezanda, "kurtulu" ve "en hayrl amel"den maksadn namaz olduunu dikkate alarak, her
Mslman gnde yetmi defa "heyye=haydi" kelimesiyle kendisini ve dierlerini zevk ve
heyecanla namaz klmaya tevik ediyor. Oysa hibir ibadet iin bu kadar evk ve heyecan
sergilenmemitir.
zellikle slam dininde ezann gzel ve yksek sesle okunmas emredilmi ve ezan iin bir ok
mkafatlar vaadedilmitir.
Hac iin ezan Hz. brahim'in (a.s), namaz iin ezan ise bizlerin vazifesidir.
Ezan sessizlii bozmaktr.
Ezan bal bana bir ideoloji ve halis slam dncelerinden biridir.
Ezan ksa, ama geni anlamlar tayan din bir mar konumundadr.
Ezan gafillere bir uyardr.
Ezan din ortamnn ak oluunun ve manev hayatn belirtisidir.

3- Namaz Btn badetlerin Banda Gelir

Kadir gecesi gibi zel gnlerde, slam bayramlarda, Cuma gnnde, bi'set bayramnda,
Resulullah'n (s.a.a) doum gecesi ve Cuma gecesi gibi bir fazilet ve deeri olan btn gece ve
gndzlerde belli bir dua ve zel program ngrlmtr.
Sanrm namaz program olmayan hibir kutlu gn yoktur.

4- Namaz badetler Arasnda En Fazla eide Sahip Olandr

Eer hac ve cihadn birka eidi, gusl ve abdestin birka ksm varsa, namazn yzlerce eidi
vardr. Muhaddis Hac eyh Abbas Kumm'nin Mefatih-ul Cinan adl kitabnn haiyesine bir gz
atacak olursak, bir araya topladmzda tek bana bir kitap oluturacak kadar namaz eitleri
olduunu grrz. Her mam'n dier bir mamn kld namaz dnda zel bir namaz vard.
mam Mehdi'nin (a.f) zel namaz, Emirulmminin Ali aleyhisselamn namazndan farkldr.

5- Namaz ve Hicret

Hz. brahim (a.s), "Allah'm! Ben kendi soyumdan olan ocuumu bitki bitmeyen susuz ve kurak
bir le braktm. Allah'm! Namazn ikame olmas iin byle yaptm ben!" buyuruyor:
"Rabb'imiz! Ben ocuklarmdan bazsn, senin Beyt-i Haram'nn yannda, ekinsiz bir
vadiye yerletirdim. Rabb'imiz! Namaz klsnlar diye (byle yaptm)."[6]
Namaz klanlarn vazifelerinden biri de, suyu ve havas kt olan blgelere giderek namazn
evk ve heyecann evrenselletirmektir.

6- Namaz in Tarihin En nemli Toplantlarndan Biri

"Sabiiler", Kuran- Kerim'de geen dinlerden birinin mensuplardr. Hz. Yahya'ya (a.s) zel bir
eilimi olan Sabiileri evrenin ilerini dzene koymada yldzlarn etkisi olduuna
inanmaktadrlar. Bir grubu gnmzde Huzistan'da (ran'n ehirlerinden biri) yaayan bu inan
sahiplerinin kendilerine has bir namaz ve ibadeti vardr.
Sabiiler ok bilgili, fakat kibirli bir nderi vard; defalarca mam Rza'yla (a.s) tartmasna
ramen Mslman olmamt.
Bu tartmalardan birinde mam Rza'nn (a.s) getirdii bir delil karsnda teslim olarak "imdi
kalbim yumuad ve senin dinine iman etmeye meyillendim" demiti. Fakat tam o srada ezan
okunmas zerine mam toplantdan ayrlmaya hazrland. Bunu gren oradakiler, "imdi kritik
bir durum var; bu frsat bir daha elinize gemeyebilir", demilerse de mam (a.s), "nce namaz!"
buyurmutur. mam'n (a.s) bu kesin tutumunu gren szkonusu ahsn iman daha da artm,
namazdan sonra yakine varncaya kadar tartmay srdrm ve sonunda da Mslman
olmutur.

7- Savan Ortasnda Namaz lk Vaktinde Klmak

bn-i Abbas, savan tam kzt bir srada Emirulmminin Ali aleyhisselam'n ban kaldrp
gkyzne baktn, sonra savaa devam ettiini ve bir sre sonra tekrar gkyzne baktn
grnce yakna gelerek sordu:
- Neden gkyzne bakyorsun?
- Namazn ilk vaktinden haberdar olmak iin.
- Siz imdi savayorsunuz!
- Namaz ilk vaktinde klmaktan gaflet etmemek gerekir.

8- Uykunun, Mnacattan Daha yi Olduu Yer

Bir gn Resulullah (s.a.a) cemaatle sabah namazn kldktan sonra Ali aleyhisselamn mescide
gelmediini grnce hemen Ali'nin (a.s) evine gidip onun neden cemaat namazna katlmadn
sordu.

Hz. Fatma (s.a), "Ali dn gece sabah gn aarncaya kadar Rabb'iyle mnacat etti, gece
ibadetinin arlnn yorgunluundan dolay sabah namazn evde kld", dedi.
Bunun zerine Resulullah (s.a.a) yle buyurdu: "Ali'ye, gece mnacatn ksa kesmesini ve
sabah namazn cemaatle klmas iin biraz da uyumasn syle; dolaysyla, cemaat namazna
hazrlk olan uyku, insann cemaat namazn karmasna neden olan mnacattan daha iyidir."
te Resul-i Ekrem (s.a.a), cemaatle klnan sabah namaznn gece ibadet ve mnacatndan daha
stn olduunu bu ekilde vurgulam oldu.

9- Gizlice Deil, nsanlarn Gzleri nnde Namaz Klmak

mam Hseyin aleyhisselamn, Muharrem aynn ikinci gn Kerbela'ya girdiini ve onuncu
(Aura) gnnde de ehid olduunu biliyoruz.
Dolaysyla, mam Hseyin (a.s) Kerbela'da sekiz gn kalmtr. Bir yerde on gnden az kalan
yolcunun namaz ise seferidir, yani -drt rekat olan- namazlar iki rek'at klmas gerekir.
zellikle sava srasnda iki rekatlk bir namaz, iki dakikadan fazla srmez. mam Hseyin (a.s)
Aura gn defalarca adrlara gidip gelmitir; bunlarn birinde le namazn adrda klabilirdi.
Fakat o hazret namazn sava meydannda klmak istiyordu. te bu nedenle ashabndan iki kii
o hazretin nne geip gslerini otuz oka siper etmiler ve bylece mam Hseyin (a.s)
namazn adrda deil, insanlarn gzleri nnde klmtr. Evet, namaz kldn gstermek ve
namaz alp meydana tamak da bir deerdir. rnein hotellerde, irketlerde, parklarda,
havaalanlarnda, caddelerde ve restoranlarda mescitlerin kuytu bir kede olmamas gerekir;
aksine namazn en gzel yerde ve insanlarn gzleri nnde klnmas gerekir. nk her ne
kadar dinin cilvesi azalrsa fesadn cilvesi de bir o kadar artacaktr.

10- Cami Yaptran Kiinin, Mhendis, Mimar ve Ustann Namaz Ehli Olmas
Gerekir
Tevbe suresinin on sekizinci ayetinde yle yeralmaktadr:
Camileri ancak iman etmi, cesur ve zekat vermesinin yansra namaz ehli olan kiiler
onarabilirler: "Allah'n mescidlerin, ancak Allah'a ve ahiret gnne inanan, namaz klan,
zekat veren ve Allah'tan baka kimseden korkmayanlar enlendirebilirler."
Ehil olmayan kiiler camileri enlendiremezler. -kutsal bir mekan olan- caminin onarm layk
olmayan kimselere braklmamaldr. Kuran- Kerim, "mrikler camileri onaramazlar"
buyurmaktadr. Bir hadiste, "eer bir zalim cami yaparsa, ona yardm etmeyin", diye geiyor.

11- arap ve Kumarn Namazdan Alkoymas Nedeniyle Haram Olular

arap ve kumar, bir ok bedenler, ruhsal ve toplumsal zararlara neden olmalarna ramen
Kuran- Kerim, bunlarn haram olmasnn nedeni olarak, "sizin aranzda kin oluturmas, sizi
namaz ve Allah' anmaktan alkoymasdr" buyurmaktadr: "Sizi Allah' anmaktan ve
namazdan alkoymak istiyor."[7]

Bu ayette arabn onlarca tehlike ve zararndan, sadece toplumsal ve manev zararlarnn

zerinde durulmutur. Toplumsal zarar insanlar arasnda kin olumas, manev zarar ise namaz
ve Allah' anmaktan gafil olmaktr.

12- Namaz Klmaya Muvaffak Oluumuzun Nedeni Hz. brahim'in Dualardr

"Rabb'im! Beni ve zrriyetimden bir ksmn namaz klan yap."[8]
Hz. brahim'in (a.s) sadece dua etmekle yetinmeyip bu arzusuna kavumak iin hicret etmesi,
namaz ayakta tutmak iin sefaletlere katlanmas gerekten dikkat ekicidir.

13- Namaz Klmak Allah'n Partisine Tabi Olanlarn lk Vazifesidir

"Onlar yeryznde iktidara getirdiimiz takdirde namaz klarlar."[9]
Mslmanlar iktidara geer gemez yapacaklar ilk i namaz klmalardr. Allah gstermesin;
genel mdrmzn tek dncesi fabrikann kra gemesi, niversitemizin dncesi uzman
kiiler yetitirmek, kamuoyunun dncesi sadece retim ve datm olmamaldr. Her
Mslman'n ilk vazifesi namaz klmak olmaldr.

14- Namazda Hibir Kayt ve art Yoktur

"Sa olduum srece bana namaz klmay emretti."[10]
slam dininin emirlerinden her biri bir nedenle tatil edilebilir. rnein mazur olan insanlarn (kr,
sakat ve...) cihada gitmeleri farz deildir. Hastaya oru tutma farz deildir.
Mahrum kesime humus, zekat ve hac farz olmaz. Ancak lm annda bile tatil olmayacak tek
ibadet namazdr (geri kadnlar iin aylk zel bir program vardr).

15- Namaz ve Halkla Ho Geinme

"nsanlara gzel sz syleyin ve namaz kln"

Tatl dille namaz daha iyi tebli edebiliriz. Resulullah'n (s.a.a) gzel ahlak ve siretiyle
Mslman olanlarn says, akl delillerle Mslman olanlardan daha fazladr.
nsan hatta kafirlerle tarttnda bile onlara gzler yz gstermeli, yani nce onlarn iyi
ynlerini kabul edip sonra kendi grlerini aklamaldr.

16- Namaz, Allah'n Birliine ve Kyamete nandktan Sonra lk Farzdr

"Onlar ki gaybe inanp namazlarn klarlar."[11]
Kuran- Kerim'in ve Bakara suresinin ilk ayetlerinde Allah'a, kyamete ve meleklere iman
ieren gaybe inanmaktan sonra vlen ilk ilke namaz klmaktr.

17- Allah Teala Namaz Btn lerinden ne Geiren Kimseyi ver

"Kendilerini ne ticaretin, ne de alveriin Allah' anmaktan, namaz klmaktan, zekat
vermekten alkoymad erkekler."[12]
Kuran- Kerim, namaz vakti gelince ilerini, alverilerini brakan kimseleri vmektedir.
Rahmetli Cumhurbakanmz ehid Reca de, "Namaza, iim var demeyin, iinize, namazm var
deyin" buyurmutur. zellikle Cuma gn al-veriin braklmas emredilmitir: "Alverii
brakn" Ancak Cuma namaz bittikten sonra yle buyurmutur: "Yeryzne daln ve
Allah'n ltfnden arayn." Yani, "ilerinizi geici olarak tatil edin", buyurmaktadr. Ayrca
tebli psikolojisi asndan, insanlarn durumu tam anlamyla dikkati nazara alnmtr. nk
uzun bir sre iin insanlardan alverilerini brakmalarn beklememek gerekir ve dolaysyla,
bir mddet geici olarak arnn tatil edilmesi iin nce sayg mahiyetinde, "Ey iman edenler"
eklinde hitap etmi ve sonra da, "i yerlerinizi sabahn ilk saatlerinden deil, ezan duyunca tatil
edin" buyurmutur: "arldnz zaman" Namaz yerine "Allah' anmak" tabiri kullanm ve
her gn deil de "Cuma gn" buyurmutur. leri tatil etmeyi emrettikten hemen sonra da, "Bu
sizin iin daha hayrldr" buyurmu ve peinden de "namaz bittikten sonra alveriinizin
peine gidin" demitir: "Yeryzne daln."

18- Allah Teala, Namaz Klmamay veya Namaz nemsememeyi Sert Bir
ekilde Knyor
Bazlarnn iman yoktur ve namaz klmazlar. "Ne dorulad ve ne de namaz kld." Kuran-
Kerim, bu insanlarn hasretlerle dolu bir ekilde can verme sahnesini gzler nne sermitir:
Bazlar dierlerinin namaz klmasna engel olurlar: "Grdn m u men edeni. Namaz
klarken bir kulu."[13]
Ebucehil, namaz esnasnda, secdeye gittiinde tekmeyle Hz. Muhammed'in (s.a.a) boynunu
krmaya karar verdi. Yanndakiler onun bu amala gittiini, fakat sonra vazgeerek geri
dndn grnce, "neden bu ii yapma cesaretini gstermedin?" diye sordular. Ebucehil,
"karmda alev-alev yanan bir hendek grdm" dedi.[14]
Bir grup alay ederler:
"Namaza ardnz zaman onunla alay ederler."
Bir grup isteksiz namaz klarlar:
"Mnafklar namaza kalktklar zaman da ene ene kalkarlar."[15]
Bir grup riya ve gsteri iin namaz klar:
"nsanlara gsteri yaparlar ve Allah' ok az anarlar."

Bir grup ise bazen klar ve bazen de klmazlar:

"u namaz klanlarn vay haline, ki onlar namazlarndan gaflet ederler."[16]
Tefsirde yle geer: Bundan maksat, kusurla birlikte sehiv yapmaktr; namazdan sehiv ve gaflet
etmektir, namazda deil. Bazen baz insanlar unutarak namaz klmazlar; namaz vaktine,
artlarna ve hkmlerine nem vermezler; namaz fazilet vaktinden geciktirirler; namaz
klmann sevab ve klmamann ise cezas olduuna inanmazlar. Sahi, eer namazdan gaflet
etmek iin bile "veyl -cehennem-" varsa, srekli namaz klmamay hangi tehlikeler bekliyor bir
dnn?!
Bazlar dnya sz konusu olmad zaman namaz hatrlarlar; fakat dnya sz konusu olunca
namaz azaltrlar:
"Bir ticaret ve elence grdkleri zaman hemen dalp ona giderler ve seni ayakta
brakrlar." (Cuma, 11)
(Bu ayet u olaya iaret etmektedir: Resul-i Ekrem (s.a.a) Cuma namaznn hutbelerini okurken
bir grup eyalarn satmak iin davul almaya baladlar. nsanlar eya satn almak iin
yerlerinden kalkarak o hazreti yalnz brakp grltyle alveri yapmaya gittiler. Tarih
kitaplarnda kaydedildiine gre sadece on iki kii o hazretin hutbelerini dinlemek iin yerinde
kald!)

19- Namaz in aba Harcamak

Bazlar, ocuklarn camiye hizmet etmeye adyorlar:
"Karnmda olan tam bir hr olarak sana adadm."[17]
Hz. Meryem'in annesi dedi ki: Allah'm! ocuumu btn ilerden el ekip Beytulmukaddese
hizmet etmeye ve bylece her zaman senin kutsal evine hizmeti olmaya adadm. Fakat bebei
dnyaya geldiinde onun kz olduunu grnce, "Rabb'im", dedi; "ben kz dnyaya getirdim ve
kz erkek gibi rahat hizmet edemez." Fakat yine de adan yerine getirdi. Onu kundakta
Beytulmukaddes'e gtrerek Zekeriya Peygamber'e teslim etti.
Bazlar namaz iin oluk ocuklarnn avare olup hicret etmelerine gz yummaktalar:
"Rabb'imiz, ben ocuklarmdan bazsn, senin Beyt-i Haram'nn yannda ekinsiz bir
vadiye yerletirdim. Rabb'imiz, namaz klsnlar diye (byle yaptm)."[18]
Hz. brahim eini ve olunu Mekke'nin susuz ve bitki bitmeyen llerine yerletirerek, "Rabb'im!
Ben namaz ikame etmek iin byle yaptm", dedi.
lgin olan da, Mekke'nin kurucusu Mekke'ye hac iin deil, namaz iin gitmi olmasdr! Sanki
Ka'be'nin etrafnda klnan namazlar Hz. brahim (a.s) asndan tavaf ve hacdan daha nemliydi.

Bazlar kendi soylarndan olanlarn namaz klmalar iin dua ediyorlar:

"Rabb'im, beni ve zrriyetimden bir ksmn namaz klan yap."[19]
Peygamberler arasnda da hibir peygamber Hz. brahim (a.s) kadar eitli yerlerde kendi soyu
iin dua etmemitir ve dolaysyla Allah Teala Hz. brahim'in soyuna insan hayrete dren bir
bereket vermitir; yle ki Resul-i Ekrem (s.a.a) kendisini, Hz. brahim'in (a.s) duasnn
bereketinden bilmektedir:
"Ailene namaz emret, kendin de o(nun glkleri)ne sabrl ol."[20]
nsann (kendisinden sonra) ilk sorumluluu ocuklardr; ancak ailesi bazen bunu hemen kabul
etmediinden insann direnmesi gerekir. Anneler ve babalar, istabir=sabrl ol kelimesine dikkat
etsinler; birka defa syledikten sonra etkisiz olduunu grnce onlar kendi hallerine
brakmasnlar.
Bazlar en iyi zamanlarn namaz iin ayrrlar. Bu konuda Hz. Ali (a.s) Malik Eter'e
buyurmutur ki:
"En iyi zamann namaz iin ayr."[21]
Ve buyuruyor ki:
"Bil ki, btn ilerin namaza baldr."
Bazlar da dierlerini namaza tevik ederler:
"Birbirlerine sabr tavsiye ederler."
Tevik dille yaplaca gibi amelle de yaplabilir. Eer sekin ehreler namazn ilk safnda yer
alacak olurlarsa, bu durumda amelle tevik yaplm olur. Eer insanlar camiye giderken en gzel
elbiselerini giyer, gzel koku srnr; namaz sade ve abuk klnrsa, bu da namaz klnmas iin
ameli bir teviktir.
Namaz ehlinin camiye girmesini salamak iin Hz. brahim (a.s) ve Hz. smail (a.s) gibi Allah
Teala'nn iki byk peygamberi camiyi temizlemekle grevlendirilmitir.
Eer Hz. brahim (a.s) ve Hz. smail (a.s) gibi yce kiiler namaz klanlar iin camiyi
temizliyorlarsa, bu durumda nemli ahsiyetlerin namaz kldrmalar gerekiyor; nk bu hareket
insanlar namaza davet iin ok etkilidir.
Bazlar mallarn namaza vakfederler; rnein Fars blgesindeki baz ehirlerde rnleri camiye
gelen yeni yetme ocuklara harcanmas iin bir takm ceviz ve badem aalar vakfedilmitir.
Bazlar, ah'n zindanndaki genler gibi namaz klmak iin dayak yiyorlar.

Bazlar mam Hseyin (a.s) namazn klabilmesi iin Aura gn gsn ok yamuruna siper
eden Zuheyr gibidirler.
Bazlar mihrap ehidi Ayetullah E'er sfehan, Ayetullah Destgayb, Ayetullah Saduk, Ayetullah
Meden ve Kad Tabataba gibi namaz yolunda ehit olurlar.
Ve bazlar da Ali b. Ebutalib gibi namaz halinde ehadete ulatlar.

20- Namaz Klmamak ve Cehenneme Esir Olmak

Kyamet gn defalarca cennetliklerle cehennemlikler arasnda bir takm konumalar geecektir.
Kuran- Kerim bu konumalar gzler nnde canlandrmaktadr. Mddessir suresinde geen bu
sahnelerden birisi yledir: Cennetlikler gnahkrlara, "sizin cehenneme girmenizin nedeni
nedir?" diye sorarlar.[22]
Onlar, "bunun drt nedeni vardr", derler; "birinci nedeni namaz klmaymzdr": "Biz namaz
klanlardan olmadk."
kinci nedeni, alara kar ilgisiz davranmzdr: "Yoksula yedirmezdik."
nc nedeni, bozuk bir toplumda bocalayp durmamzdr: "Bo eye dalanlarla birlikte
dalardk."
Son nedeni ise kyameti kabul etmememizdir: "Ceza gnn yalanlardk."
Namaz klmamayla ilgili bir ok rivayet vardr; bu rivayetleri bir araya toplamak iin apayr bir
kitaba gerek duyulmaktadr.

21- Namaz Klmayanlar mitlenmesin

Reca, emel, umniyye ve sefahet kelimelerinin anlam arasnda bir ok farklar vardr: Bir ifti
tm iftilik kurallarna uyduktan sonra iyi mahsul almay beklerse, bu salkl bir recadr. Bir
ifti bazen kusur ve geveklik yapar, ama buna ramen yine iyi mahsul almay beklerse, bu da
arzudur. Bir ifti de, tm iftilik kurallarn inemesine ramen iyi mahsul almay beklerse bu
da umniyye ve hayaldir. Fakat eer bir ifti arpa eker de buday bimeyi beklerse bu da aptallk
ve sefahettir.[23]
Birinci ve ikincisi makbuldr. Bir duada yle geer:[24] "Allah'm! ok uzun arzularmzn
arasnda senin affn var."
"Sana byk bir mit beslemekteyiz."
Fakat ncsn Kuran- Kerim knamaktadr. Kitap ehli olanlar yle der: "Cennete Yahudiler
veya Hristiyanlardan bakas gitmeyecektir." Kuran- Kerim ise "bu bo bir inan ve uzun bir
arzudur" der.

Drdncs ise aptallktr; nk Allah Teala'nn varlk dzenini bozmasn beklemektedir.

yi ve mutlu akibet, Allah Teala ve namazla ili dl olan, Allah'a tapan insanlarndr ve namaz
klmakszn kurtulu ve saadete ermeyi beklememek gerekir.

22- Namaz, Btn badetlerin Kabulnn Anahtardr

Namazn nemi hakknda, "mam Ali'nin (a.s) Msr'daki valisine (Muhammed b. Ebubekir)
fermannda, namaz ilk vaktinde ve cemaatle kl; nk dier btn ilerin senin namazna
baldr" diye buyurmas yeter.
Rivayetlerde de yle geer: "Namaz kabul olacak olursa dier ibadetler de kabul olur; ancak
eer namaz kabul olmazsa dier iler de kabul olmaz."
Dier ibadetlerin kabulnn namazn kabulyle ilikilendirilmesi onun anahtar roln ortaya
koymaktadr.
rnein, trafik polisi sizden ehliyet istediinde ona baka bir kimlik kart gsterecek olursanz,
doal olarak kabul etmeyecektir. ofrlk yapabilmek iin ehliyete sahip olmak gerekir ve
ehliyet olmadka dier belgelerin hi birinin bir etkisi olmaz. Namazn da byle bir rol vardr.

22- Namaz, lk Sz ve Son Vasiyettir

Baz rivayetlerde yle geer: "Namaz hem peygamberlerin ilk tavsiyesi ve hem de Allah
velilerinin son vasiyetiydi." mam Sadk'n (a.s) yaam tarihinde, o hazretin hayatnn son annda
gzlerini aarak, "Btn akrabalar bir araya toplayn" buyurduu ve aile fertleri toplannca,
"Bizim efaatimiz, namaza gevek davrananlara ulamayacaktr" dedii yer almtr.

24- Namaz, nsann Kendisini Deneme Vesilesidir

Bir hadiste yle geer: "Allah yannda makam ve mevkisinin ne olduunu bilmek isteyen,
Allah'n kendi yannda makamnn ne olduuna baksn."[25]
Eer namazn ezan senin yannda saygn ve deerliyse, sen de Allah Teala'nn yannda saygnsn
ve eer O'nun emrini yerine getirmek hususunda ilgisiz davranyorsan senin de, O'nun da
yannda da bir makam ve deerin yoktur. Ve yine eer namaz seni fesat ve ktlklerden
alkoyuyorsa, bu da namazn etkili ve kabul olduunu gsterir.

25- Namaz, Kyametin lk Sorgusudur

Bir hadiste yle geer: "Kyamet gn sorulacak ilk ey namazdr."[26]

kinci Blm

Namazn Ruhu ve Felsefesi

26- Namaz, Allah' Anmaktr
Allah Teala Hz. Musa'ya (a.s) yle buyurmutur: "Beni anmak iin namaz kl."
Kalb zikir, Allah' zel bir ekilde ve tepeden trnaa vcudun tm azasnn katld zel bir
metotla anmaktr.
Abdest alrken hem bamz meshetmekteyiz ve hem de ayamz. Secde ederken hem alnmz
yere brakmaktayz, hem de ayak parmamz, hem dilimiz tesbih etmekte, hem de kalbimiz onu
anmaktadr. Secdede gzlerimiz yar ak bir vaziyette secde yerine dikilmeli, vcudumuzun baz
blmleri rtlmeli, bel rkuda eilmeli, "Allah-u Ekber" sylerken eller yukar kalkmal; namaz
klan kiinin boynu dikilmeli ve rku halinde ne doru uzanmaldr. Evet, namaz klarken
insann vcudunun tm azalar belli bir ekilde Allah' anmaldr.

27- Namaz ve kr
Namazn srlarndan biri de Allah Teala'ya kr etmektir. Kuran- Kerim, "sizi ve atalarnz
yaratan ve varlnz elinde bulunan Allah'a ibadet edin" buyurmaktadr:
"Sizi ve sizden ncekileri yaratan Rabb'inize ibadet edin."[27]
nsann, velinimetine teekkr etmesi bir deerdir. Kevser suresinde, "biz sana "Kevser'i=ok
miktarda hayr" verdik, o halde namaz kl buyrulmaktadr": "Biz sana Kevser'i verdik. yleyse
Rabb'in iin namaz kl." Yani bizim nimetlerimize kar kretmek iin namaz kl.
Namaz, metodunu Allah Teala'nn beyan ettii, btn peygamber ve elilerin de kendisinden
yararland en gzel kr eklidir. Namaz, hem ameli, hem rabbani, hem srekli ve hem de
yapc bir krandr.

28- Namaz ve kyamet

Kyamet konusunda insanlar birka gruba ayrlmaktadr:
a- Kyamet konusunda phelidirler: "Eer ldkten sora dirilmekten kukuda iseniz."[28]
b- Kyametin olacan zannederler: "Rablerine kavuacaklarn sanrlar."[29]
c- Kyamete kesin inanmaktadrlar: "Ahirete de kesin iman ederler."[30]
d- Kyameti inkr etmektedirler: "Ceza gnn yalanlardk."[31]
5- Kyamete kesin olarak inanmaktadrlar; fakat unutkandrlar: "Hesap gnn unuttular."[32]

Kuran- Kerim, insanlarn phesini gidermek iin delil getirmi, kyametin olacan sanan
mminleri "farkl" bir ekilde vm, kyameti inkar edenlerden inkarlar iin delil sunmalarn
istemitir. Beinci grubun unutmamas iin de bir takm hatrlatmalarda bulunmutur. Namaz,
hem pheyi gidermekte ve hem de gaflet ve unutkanlklar hatrlatmaktadr. nsan her gn en az
on defa "Kyamet gnnn malikidir" diyerek kyamet meselesini kendisine telkin etmekte ve
hatrlatmaktadr.

29- Namaz ve Hidayet

Her gn namazda Allah Teala'dan bizi doru yola hidayet etmesini istemekteyiz.
Yabanclar, tautlar ve vesvese edenler telkin, tevik, tehdit ve propagandalarla her gn yle
programlar hazrlamaktadrlar ki, ilah yardmlar olmadan insann heva ve heveslerden
kaynaklanan bu kadar eitli programlardan kurtulmas, sadece doru yolda ilerlemesi ve bu
kadar eitli yollar arasnda akn akn gezmemesi imkanszdr.
Bizi doru yola hidayet et:
1- Allah ve velilerinin yoluna.
2- Her trl hata ve sapmadan uzak olan yola.
3- Onu planlayann beni sevecei yola.
4- htiyacm olan yola.
5- Beni cennete ulatracak yola.
6- zerinde ldmde ehid saylacam yola.
7- Salam ftratla uyum ierisinde olan yola.
8- Semav ve bilgimizin stndeki yola.
9- nsann hareket ettiinde phe etmeyecei yola.
10- nsan piman etmeyen yola.
11- Btn yollardan dz, yakn ve ak olan yola.
12- Ve nihayet peygamberlerin, ehidlerin, salihlerin ve sddklarn yoluna.
Bunlar, tannmas zor olan hak ve doru yolun nianeleridir. Onda yryebilmek ve sapa salam
kalabilmek iin ilah imdatlara gerek vardr.

30- Namaz, eytanlarla Savatr

Hepimiz "mihrap" kelimesinin ne anlama geldiini bilmekteyiz. Bu kelime Kuran- Kerim'de de

Hz. Zekeriya'nn namaz hakknda gemitir: "Zekeriya mihrapta durmu namaz
klarken."[33]
Namaza durmaktan "mihrapta durmak" diye tabir edilmitir. Mihrabn szck anlam ise savatr;
nk namaz ve ibadet mihrabnda durmak da blis'le savatr.

31- Mihrap, Sava Yeridir

Eer insan, her gn birka defa ismi "mihrap", yani sava (eytanlar, heva ve hevesler ve
tautlarla sava) olan bir yerde duracak olursa bu kelimenin telkininin insan ve toplumdaki ektisi
ne olabilir?
Gnmzde yanl bir kltr gerei mihraplar sslemekte, altn, mcevherat, gl, dal ve
inilerle sahne tmyle tersine dntrmekte ve eytan oradan kaacana, aksine tamamen
oraya yerlemektedirler.
Bir gn Resulullah (s.a.a) Hz. Fatma'ya (s.a) yle buyurdu:
"Bu perdeyi gzlerimin nnden uzaklatr; namazda perdenin desen ve renkleri dikkatimi
datmaktadr."
Fakat bu gn biz, mihraplar ini ve mermer talaryla sslemek iin ok miktarda para
harcamaktayz. slam her ne kadar derin, ama sade tantlrsa daha fazla bir cazibesi olacaktr.
Biz bu sslerle ka kiiyi camiye ekebildik? Ve eer bu terifatlarn btesini gerekli
ihtiyalarmza harcam olsaydk ka kiiyi ekebilirdik?

32- Halsizleri Harekete Geirelim (Tevik Edelim)

mam Rza (a.s) cemaat namaznn felsefesi hakknda yle buyurmaktadr: "Cemaat namaznn
etkilerinden birisi halsiz insanlar tevik etmektir. rnein, mam Mehdi'nin (a.f) kutsal ad
anldnda o hazreti sevenler ve ona ak besleyenler saygyla ayaa kalkarlar. Dolaysyla, halsiz
insanlar onlarn ayaa kalktklarn grnce kendileri de ayaa kalkarak sayg gsterirler. Bu,
halsiz insanlar iin ameli bir teviktir.

33- Namaz Hz. Musa'ya (a.s) Verilen lk Emirdir

"Muhakkak ben, (evet) ben Allah'm, benden baka ilah yoktur. O halde yalnz bana
kulluk et ve beni anmak iin namaz kl."[34]
Hz. Musa (a.s), eiyle birlikte giderken bir ate grnce eine, "snmak iin ate getirmeye
gidiyorum" dedi ve hareket etti. Tevhid hitab geldi:
"Muhakkak ben, (evet) ben Allah'm" Tevhidden sonra "...Namaz kl" emrini verdi.

Namazla tevhidin ok yakn bir ilikisi vardr; tevhid bizi namaza ekmekte ve namaz da bizde
tevhid ruhunu canlandrmaktadr.
Namazn her rekatnda, rkudan sonra, her secdeden sonra, her namazdan sonra ve her namaza
balamadan nce "Allah-u Ekber" sylemek mstehaptr. Her namazda getirdiimiz tekbirler,
secde ve rkuda sylediimiz tesbihler ve yine nc ve drdnc rekatlarda sylediimiz "La
ilahe illellah=Allah'tan baka ilah yoktur" zikri; btn bunlarn hepsi tevhid ruhunu
canlandrmak ve iman ruhunu cilvelendirmek iindir.

34- Namaz Terketmek Btn Fesatlara Yneliin Zeminidir

"Onlardan sonra yerlerine yle bir nesil geldi ki, namaz zayi ettiler, ehvetlerine
uydular."[35]
Peygamberlerden sonra, onlarn yerine geen bir grup namaz zayi ettiler ve ehvetlerine uydular.
Bu ayette, nce namazn zayi oluu ve sonra ehvet tuzana d sz konusu edilmitir: Namaz
Allah Teala'yla balant ipi olduu iin, bu ip kopacak olursa, aynen krlnca taneleri dalan ve
kaybolan tespih gibi yokluk vadisine dmek kesindir.

35- Btn lahi Dinlerin Namazhanelerini Korumak in Hatta Can Vermek Bile
Sakncaszdr
Hac suresinin 40. ayetinde yle geer:
"Eer Allah'n baz insanlar dier bazsyla savunmas olmasayd, ilerinde Allah'n ismi
ok anlan manastrlar, kiliseler, havralar ve mescidler yklrd."[36]
Her halkrda, hatta can vermek pahasnda da olsa namaz ve ibadet yerini korumak gerekir.

36- Taharet ve Kalp Sal

Aziz slam dini namaz iin abdest, gusl ve teyemmmde zahir tahareti art komutur.
Namazn kabul ise batin taharete baldr.
Kur'an- Kerim defalarca kalp temizliine iaret etmi ve ancak selim kalbin Allah Teala'nn
huzuruna kabileceini vurgulamtr. mam Sadk (a.s) buyurmutur ki, "selim kalp, iinde ek
ve phe olmayan kalptir."
Bir hadiste, "Allah sizin ruhunuza bakar, cisminize deil" eklinde gemektedir. Namazn da
Kur'an- Kerim gibi bir zahiri ve bir de batn vardr. Bizim yaptmz ey, eer doru bir ekilde
yerine getirilmi olursa namazn zahirini ilgilendirir ve bu ise onun batnna giri iin zemin
olmaldr:
Ak ve marifetle klnan namaz

hlas ve muhabbetten kaynaklanr.

Huzu ve huuyla klnan namaz
Gurur, kibir, riya, sum'a[37] ve habt'tan[38] uzak bir namaz yapc ve insan harekete geirici
namaz...
Heva heves ve hastal olmayan bir namaz...
Bir blmn anlayp yazdmz ve dediimiz namaz, bu satrlarn yazarnn mrnde hatta bir
rekatn bile yerine getirme liyaktini bulamad namazdr.
Kapsaml ve zt etkenleri engelleyecek bir ekilde yerine getirmeyi hepimizin arzulad namaz.

nc Blm
Namazn Manev Boyutlar ve erii
37- Namaz ve Sadakat
Birisini seven kimse, onunla konumay da sever. Dilleriyle Allah' sevdiklerini syleyip de
namaza ilgisi olmayan kimseler bu iddialarnda sadk deillerdir. Namaz, insann szlerinde
ortaya koyduu taahhdnn lcdr. te bu nedenledir ki mnafn namaznda da dier
amelleri gibi sadakat yoktur.

38- Namaz ve Gzellik

Kalp huzuru, manev huu ve insann kendisini namaza odaklamas slam dininin tavsiyesi ve
mminin belirtilerindendir. Eer insan tamamen kendini adapte ederek namaz klmazsa kabul
olmaz; namazn ancak kalp huzuruyla klnan miktar kabul olur. Ayrca, slam dini namaz gzel
koku ve gl suyu srlm en gzel, temiz ve yeni elbiseyle ve ruh skunetle klmay tavsiye
etmitir.
Bir rivayette yle geer: "mam Seccad (a.s) byle temiz ve gzel bir ekilde namaza giderken
halkn, "sanki dne gidiyor!" demeleri zerine, mam (a.s) gzellikleri yaratanla randevum
var," dedikten sonra, "Mslman kadnlar mmkn mertebede namazda kendilerini sslesinler,
yani namaz klarken az da olsa taklarn taksnlar", diye devam etti.

39- Namaz Bereketli Bir Muameledir

Allah Teala buyuruyor ki: "yle ise beni ann ki, ben de sizi anaym."[39]
Bizim Allah' anmamzn O'na bir yarar yoktur; fakat Allah'n bizi anmas, bize ltfn nasip
eder, hatalarmz balar, duamz kabul eder ve skntmz giderir. O'nun bize ltf son derece

deerli ve bereketlidir. O halde, namazda Allah' anmakla, deeri pek az olan anma karsnda
ok deerli ltf kazanm oluruz.
O halde biz yle birisini anm oluruz ki, anmzn O'na hibir yarar yoktur; nk: "Allah,
btn alemlerden zengindir (kimseye muhta deildir)."[40]
Fakat bu vesileyle Allah'n bizi anmasn salam ve gerekte tm kemalleri kazanm oluruz ve
bu ise Allah Teala'nn bizi davet ettii bereketli bir muameledir.

40- Gnmzn sanayi dnyas o kadar ilerlemesine ramen ruh huzuru

sorununu halledememitir. Psikolojik hastalklarn rakam ve sinir hap
kullanm oran gittike artmaktadr. Allah' anmak, Allah'a iman, onunla
nsiyet kurmak, O'na ak beslemek ve tevekkl etmek dnda hibir ey
insana huzur vermiyor.
Evet, namaz Allah' anmaktr ve yalnz Allah' anmakla kalpler huzur bulur.
Herkesin, g, servet ve bilgiye sahip olmasna ramen huzur olmayan tand birileri vardr.
Bunun karsnda, ac ve tatl olaylar kabullenip onlar mantkl bir ekilde yorumlayan, varlk
aleminin kaynana inanmalar nedeniyle huzurlu bir kalbe, zel bir inan ve gre sahip fakir
kiiler vardr.
Evet, Allah' anmakla kalpler huzur bulur ve Allah' anmann en gzel yolu ise namaz klmaktr.
Gnmz insannn eksiklii bilim ve ihtisas deil, kalp huzurudur. Ne Firavunlarda ve sper
glerde huzurlu bir kalp var, ne de Karunlarda ve Ebu Leheblerde, ne iki yzl mnafklarda ve
ne de para ve gce dayal ulemada. Asrmzda grdmz huzurlu bir kalbe sahip olan tek kii
mam Humeyni (r.a) idi. H.. 1357 ylnn Behmen aynn 12'sinde ran'a gelmek iin uaa
binince, haber ajannn, "imdi ne hissediyorsunuz?" sorusuna, "hibir ey!" cevabn vermiti.
(Bu "hibir ey" slam irfannda derin bir anlam tamaktadr.) Oysa henz ah dzeni ayaktayd
ve mam'n bindii uan drlme ihtimali vard. mam (r.a) vasiyetinde de, "Ben huzurlu bir
kalple Allah'a gidiyorum!" yazmt. Bu kalp para, makam ve gle huzur bulmaz; aksine, ancak
Allah Teala ile balant kurmakla huzur bulur ve bunun ise en ak tecellisi namazdr.

41- Namaz, man Demektir

Sadr- slam'da, halk yaklak 15 yl Beytulmukaddes'e doru namaz kldktan sonra (Bakara
suresinde belirtilen nedenlerle) kblenin Ka'be'ye evrildiini grnce, "gemi namazlarmz ne
olacak?" diye kafalarnda soru olutu. Resulullah'n (s.a.a) huzuruna gelerek sorularn dile
getirdiler. Bunun zerine, namazlarnn kabul olduunu ve Allah Teala'nn onlarn gemi
namazlarn zayi etmeyeceini bildiren ayet nazil oldu. Fakat ayet, "Allah sizin imannz zayi
edecek deil"[41] buyuruyor. Yani, "namazlarnz batl deil, dorudur" demesi gerekirken,
"imannz zayi olacak deil" buyuruyor ve bu ise namazn iman demek olduu ve namaz terk
etmenin iman terk etmek anlamna geldii anlamndadr.

42- Namaz ve Allah Teala'nn Ycelii

Namazda sylenmesi farz olan ilk kelime, "Allah-u Ekber" kelimesi, yani Allah Teala'y byk
bilen kimsenin O'nun dnda her eyi kk grmesidir.
Evet, uaa binenler, uak havalannca yerdeki byk evleri, hatta mahalleleri ve ehirleri kk
grrler; uu her ne kadar yukardan yaplrsa yer de bir o kadar kk grnr.
Bir insann gznde Allah Teala byk olursa O'nun dndaki eyler pek fazla deer tamaz;
tautlar, gler, mal ve makamlarn artk bir deeri olmaz.
Emirulmminin Hz. Ali (a.s) Nehc-ul Belaa'da muttakilerin sfatn alarken yle buyuruyor:
"Onlarn gznde yaratan byr, O'nun dndakiler ise klr."[42] Dnyann deeri
gzmzde azaldka ona ballmz da bir o kadar azalr ve bu durumda da doal olarak mal
ve makam iin bu kadar cinayet ve su ilemeyiz.
mam Humeyn (r.a), "Amerika hibir halt edemez" buyuruyordu.
Bu bo ve slogan niteliinde bir tehdit deildir; bir mr Allah'n byk ve yce olduuna inanan
bir kimsenin gznde Amerika klr ve her olay ona basit gelir.
Hz. Zeyneb-i Kbra (s.a) Aura gn, "Rabb'imiz! Bu az bizden kabul buyur" demitir.
Kerbela olay ve mam Hseyin'in (a.s) ehadeti ok byk ve elim bir hadiseydi; fakat Allah
Teala'y byk gren o olay da kk grr.
"Kerbela'da ne grdn?" diye soran Emevi hkmetine cevap olarak, "Ben gzellikten baka bir
ey grmedim!" dedi. Ariflerin gznde, Allah Teala'nn btn ileri hikmet zerine olup hepsi
terbiye ve gzellik dorultusundadr.

43- Namaz ve hlas

Yakn olma kast, namazn doruluunun artdr; hatta eer namazn farz veya mstehap
amellerinden olan bir hareket veya kelimeyi Allah'tan bakas iin yapacak olursa namaz batl
olur ve eer namazn zaman veya mekann Allah'tan bakas iin tayin edecek olursak namaz
batl olur ve hatta namaz klarken aldmz tavr ve tutum O'ndan bakas iin olursa yine namaz
batl olur.
Dolaysyla, namaz, ancak insann Allah dnda bi bir trl niyetinin olmamas ve yaknlama
kastn namaza balad andan bitirinceye kadar devam ettirmesi durumundan ibadettir.
phesiz, insan bu kadar naz u nimet ve dnyev cazibeler arasnda her eyi gnlnden karp
ruhunun manev ipini Allah Teala'nn mukaddes zatna dmler ve dierlerinin giri kapsn
kapatacak ekilde O'nunla samimi olursa ok nemli bir deer elde etmi olur.
Biz namazda "iyyake na'budu ve iyyake nestain=yalnz sana ibadet eder ve yalnz senden yardm
dileriz" cmlesini syleyerek halisane bir ekilde kulluumuzu itiraf eder ve bu ihlas Allah'tan
isteriz.

44- Namaz ldr

Kur'an- Kerim buyuruyor ki: "Dorusu namaz Allah karsnda huu edenlerden bakasna
ar gelir."[43]
Bunu gz nnde bulundurarak, namazn bize ar geldiini grdmzde, Rabb'imize kar
huu ruhuna sahip deiliz olmadmz ve huunun olmaynn da ilgisizlik ve kibrin zemini
olduunu anlamamz gerekir.
mam Seccad (a.s) Ramazan aynn seherlerinde okunan Ebuhamza-i Sumal duasnda namazn
arlnn felsefesini inceleyerek buyuruyor ki:
Allah'm! Neden namaz klarken en deilim?
Yoksa beni kendi katndan kovmu musun?
Veya bo konumalarmdan dolay muvaffakiyetim mi azald?
Veya beni sadk bilmiyor musun?
Veya kt arkada m beni etkilemi?...
Her halkrda, namazn ar gelmesi mmin iin tehlike belirtisidir.

45- Namaz Herkesin Yzne Ak Olan Bir Ltuf Kapsdr

Kiilerin ya hi ltf yoktur ya da ltuflar ok az ve snrldr, ya ltuflarn bakalarna
ulatrmazlar, ya da bin bir minnetle ok az bir muhabbetleri vardr ve eer bir ltufta bulunacak
olsalar kendilerinden azalr. Fakat Allah Teala'nn:
1- Ltf sonsuzdur.
2- Ltuf kaps herkesin yzne aktr.
3- eri girmeye davet de etmitir.
4- Dierlerinin kendisinin ltuf kapsamna girmesine de sevinir
5- nsanlar eli bo kabul eder; onlardan hediye beklemez.
6- O'nunla balant kurmak ve ltuflarndan yararlanmann ne belli bir zaman ve ne zel bir
mekan var, ne bir vastaya, ne kefile, ne aracya gerek var ve ne de baka bir art; sadece
sadakat ve samimiyet yeterlidir.
Samimi bir ekilde saptmz ikrar edip, samimi bir ekilde istemeliyiz O'ndan.

46- Namaz Tekrar Deil, Mira ve Derinlere nitir

Namaz tekrar bilenlerin tam aksine, namaz ykseli merdivenidir; her ne kadar kalp huzuruyla
klacak olursa insan o kadar yukar karr. Her ne kadar grnte rku ve secdeler tekrarlansa
da gerekte merdivenin basamaklar gibi attmz her admla gkyzne daha da
yaklamaktayz ve yere vurduumuz her kazmayla daha da bir suya yaklamaktayz.
Her ne kadar fazla Kur'an okursak bir o kadar yeni noktalara ularz ve her ne kadar ho kokulu
bir gl koklarsak o kadar fazla lezzet alrz.
Her ne kadar haccederseniz bir o kadar yeni srlarla karlarsnz.
Her halkrda, namaz grnte tekrar, ama gerekte derin ve yeni bir eydir, ykselitir.

Drdnc Blm
Namazn Terbiye Ynleri
47- Namaz ve Tabiat
Namaz sadece kalb bir ynelitir; insanlarla birlikte ve tabiattan yararlanarak yaplmas gereken
bir ameldir: Namaz vaktinin girip girmediini bilmek iin gkyzne bakmak, kbleyi bilmek
iin yldzlara, pk, mutlak, temiz ve helal olduunu tespit etmek iin suya, secde ve teyemmm
iin gerekli artlara sahip olup olmadn anlamak iin topraa bakmak gerekir. Tabiat
olmakszn ibadet yapmak imkanszdr. Resul-i Ekrem (s.a.a) sabahlar gkyzne ve yldzlara
bakarak dnr ve "Rabb'imiz, sen bunu batl (bouna) yaratmadn) buyurur ve sonra da
namaza dururdu. Doa hakknda dnmek Allah' tanmann yollarndan biridir. Saad der ki:
"Alnan her nefes hayat verir, dar knca da ferahlandrr zat. O halde her nefeste iki nimet
var ve her nimet de kr gerektirir."
Evet, yaam nefes alp vermeye baldr. Fakat mam Sadk (a.s) buyuruyor ki: "Her nefeste
binlerce nimet var." (iki nimet deil). nk insann nefes almasnda yapran rol var. Bitkiler
karbondioksit gazn oksijene evirmezse nasl nefes alabiliriz? nsann her nefesinde belki hatta
denizdeki balinalarn da rol vardr; nk her gn okyanuslarda kkl bykl milyonlarca
canl lmektedir. Balinalar onlar yutup denizleri temizlemezlerse sular kt kokar, bozulur; sular
da bozulacak olursa insan nefes almakta problem yaar. Dikkat ettiiniz gibi nefes almamz iin
hem aalarn yaprann ve hem de okyanuslardaki balinalarn i birlii yapmalar gerekiyor;
fakat ne yazk ki biz tabiat ve varln srlarndan gafiliz!
slam dininde tabiatn cilvelerine bakmak en byk ibadet saylmaktadr; topra, suyu,
gkyzn ve bitkileri dnmek ibadettir; fakat namazda tabiattan yararlanma ekli ve miktar
snrldr. Erkekler namaz klarken altn ve ipek kullanamazlar; Allah Teala'nn huzurunda
tekebbr elbisesi giymek ibadet ruhuyla badamaz. Topran zerine secde etmek ibadettir;
fakat yiyeceklerin zerine secde de Allah'a tapmak deil, mideperestlik sz konusudur. Tabiata

dikkat etmek dorudur, tabiatta boulmak deil. Tabiat durak deil, bir gei yeridir. Deniz suyu,
zerinden gemilerin gemesi iindir, suyun gemiye dklmesi ve herkesin boulmas iin deil.
Gne insanlarn ndan yararlanmas iindir, gne na bakarak kr olmak iin deil.

48- Namaz ve Eitim

nsan, namazn doru olarak klabilmesi iin bir takm eitimlerden gemesi gerekir. Kur'an-
Kerim'in Arapa kelimelerini telaffuz etmeyi renmek, hkmleri bilmek, kbleyi, tahareti,
gusl, abdest, namazn artlar ve n hazrlklarn renmek, cami ve vakf hkmlerini bilmek,
phe veya namazn bir blmn ve artlarn unutmas durumunda yapmas gereken vazifeleri
renmek; bu eitimler fkh, eitim ve retimi derinletirir ve canllk kazandrr.

49- Namaz ve Edep

Bir kimse ezan sesini duyup da namaza kar ilgisiz davranrsa bir nevi edepsizlik yapm olur.
slam dininde edepli bir vaziyette namaza durmamz emredilmitir, eller bacaklarn zerinde,
beden sakin, gzler secde yerine dikili, yeni, temiz ve gzel kokulu elbiselerle namaz klmalyz.
Eer namaz cemaatle klyorsak dierlerinden ileri veya geri kalmamal ve dierleriyle uyum
ierisinde olmalyz. mamn makamn korumal, ondan nce bir ey yapmamal, rku veya
secdeye gitmemeliyiz ve hatta namazn zikirlerini de imamdan nce sylememek daha iyidir. Bu
hareketlerin tm insanda edep ve itaat ruhunu glendirir; o da dalkavukluk, kendini kaybetme,
terifata dayal ve ruhsuz deil, tanma, muhabbet ve tevazu gibi deerler esasnca...
Resulullah'tan (s.a.a) rivayet edilen bir hadiste, o hazretin namazn secdelerini ok acele bir
ekilde yerine getiren bir adam hakknda "Tpk gagasn yere vuran karga gibi" buyurduu yer
almaktadr.

50- Namaz ve Deerleri Canlandrmak

Cemaat imamnn adil, namaz doru okumas ve toplumda sevilmesi dnda, hadiste, halkn
imamln kalben kabul etmedii halde cemaate imamlk yapan kiinin namaznn kabul
olmad geer. slam dini, namazn ilk saflarnda yer alan kimseler iin bir takm stn sfatlar
sralamtr; bu sfatlar manev deerleri canlandrmaktr; yani toplumda imamet, adalet ve
takvaya dierlerinden daha yakn olan kiiye sayg gsterilmeli ve byle bir kii dierlerinden
ne gemelidir.

51- Doumdan Mezara Kadar Namaza ar

Bebek dnyaya gelince kulana ezan okunmas tavsiye edilmi ve ld zamanda da onun iin
namaz klnmas farz klnmtr. Doumdan mezara kadar bylesine insanla birlikte olan hibir
ibadet yoktur.

52- Toplumsal Olaylarla Birlikte Namaz

"Sabr ve namazla yardm dileyin."[44]

Bir hadiste yle geer: "Hz. Muhammed (s.a.a) ve Hz. Ali (a.s) bir sorunla karlatklarnda
namaza dururlard."

53- Anne-Babann ocuklarna Kar En Byk Sorumluluu Onlara Namaz

retmektir
Namaz retmek, rivayetlerde anne ve babann en nemli vazifelerinden saylmtr. ocuklar
yandan itibaren "la ilahe illellah" gibi zikirlerle tantrmalar gerekir. Bir sre sonra onlar
yanlarnda oturtup yava yava onlar namaza hazrlamaldrlar. Kur'an- Kerim'de Allah Teala,
byk peygamberlerin, ocuklarnn namazna kar ok hassas ve ciddi olduklarn
buyurmaktadr. Allah Teala Resul-i Ekrem'e (s.a.a) buyuruyor ki: "Ailene namaz emret,
kendin de ona dayan."[45]
Kur'an- Kerim szne sadk olan brahim'i yle vyor: "Halkna namaz klmay
emrederdi."[46]
Lokman Hekim oluna namaz tavsiye ediyordu: "Oulcazm namaz kl, iyilii emret."[47]
Hz. brahim (a.s) dua eder ve derdi ki: "Rabb'im, beni ve zrriyetimden bir ksmn namaz
klan yap."[48]

54- Allah' Anmak ve Namazdan Yz evirmenin Kt Sonular

Namaz Allah' anmaktr ve Allah' anmay unutan kimsenin ise kt bir yaam vardr: "Ama
kim beni anmaktan yz evirirse, onun iin de dar bir geim vardr."[49]
Bir oklarnn namaz klmadklar halde iyi bir yaam olduunu syleyebilirsiniz. Fakat onlarn
yaamlarnda yeteri kadar efkat, sefa ve huzur olup olmadna, bir durumla karlatklarnda
ne kadar perian olduklarna ve insanlara hangi gzle baktklarna, takva ve adaletin onlarn
yannda konumunun ne olduuna, ruhlarnn neye bal olduuna ve geleceklerinden ne kadar
emin olduklarna bir bakn.
Istrap ve psikolojik heyecanlar, ailev sarsntlar, bir anlk dncesiz kararlar, asap zaaf,
karamsarlk, gurbet ve yalnzlk hissi, fesat ve irkinlik, cinayet saysndaki art, ocuklarn
evden ka, boanma saysnn fazlal, kendini kaybetmek, korku ve benzerleri namaz
olmayan bir toplumda m fazladr, yoksa namaz klnan bir toplumda m?

55- Namaz ve Tevekkl

Namazda defalarca "Bismillahirrahmanirrahim" syler ve kendimize telkin ederiz.
"Bismillah"taki "ba" harfi medet ve tevekkl ifresidir. O'nu anarak balamak, O'nun sonsuz
gcnden yardm almamzn ve O'na tevekkl etmemizin belirtisidir. O'nu anmak O'na sevgi ve
akmzn belirtisidir; O'nu anmak, dierlerini deil; O'na bal olmak; bakalarna, glere ve
putlara deil.

56- Namaz ve Yce Ruha Sahip Olmak

nsan namazda tm varlklar dzene koyan Allah Teala'ya hamd ve sena etmektedir.
Allah Teala btn rahmet ve bereketlerin kaynadr; kyamet gnnn malikidir. Byle kutlu bir
zata hamd ve sena eden bir kimse hibir zaman alak eylere ve ii bo glere sena etmez.
Kalp huzuruyla, varlk aleminin yaratcsna hamd ve sena eden bir dil artk liykati olmayan bir
kimseye sena etmez. mam Hseyin'in (a.s), "Resulullah'a (s.a.a) ulaan ve Zehra'nn (s.a)
eteinde byyen birisi asla Yezid'e biat etmez" buyurduunu unutmayalm.
Evet... O'nu vmek gerekir, dierlerini deil, O'na hamd ve sena etmek gerekir, zorba g
sahiplerine deil; alemlerin Rabb'i, Rahman, Rahim ve kyamet gnnn maliki olmasndan
dolay O'na hamd ve sena edilmelidir.
Dierleri kim ve nedirler ve ne gleri var ki onlara hamd ve sena edelim? zellikle Mslman,
zalim medhedilecek olursa Allah'n arnn titrediini bilmektedir.
Dolaysyla, onu vmek bize yle yce bir ruh verir ki artk bir daha dierlerini vmeye raz
olmayz ve bu byk bir ruha namaz ve Allah'a hamd ve sena etmekle kavuabiliriz ancak. Kalp
huzuruyla namaz klmayan ve namazn tadn alamayanlara ne yazk!

57- Namaz ve Velayet

"Kendilerine nimet verdiklerinin yoluna" cmlesinde Allah Teala'dan bize, kendisinin ltufta
bulunduu ve O'nu tanyp O'na ak besleyen, O'nun yolunda hareket edip direnen ve asla O'ndan
ayrlmayan kimselerin yolunda hareket etmeyi olgu ve rnek klmasn dilemekteyiz.
Kur'an- Kerim Nis suresinin 69. ayetinde, Allah Teala'nn kendilerine nimet verdii drt
gruptan bahsedilmektedir: Peygamberler, ehitler, sddklar ve salihler.
nsan namazda bu gruplara sevgi ve saygsn belirtmektedir. Evet, gerek nimet, iman ve Allah
Teala'yla balant kurmak, O'nun rzas dorultusunda hareket etmek ve O'nun iin feda olmaktr.
Madd nimetlerden hayvanlar da yararlanmaktadr: "Sizin ve drt ayakl hayvanlarnz iin bir
meta." nsana deer kazandran ey manev makamdr.
Yoksa, insan cism bakmdan dier varlklardan daha zayftr; "Acaba yaratl bakmndan siz
mi daha salamsnz, yoksa gkyz m?!"
Evet, gnmz dnyasnda insann abucak gelip geici refah ve huzur iin her trl keifler
yaplmtr; fakat insan ve insaniyet hal arzulanan bir eydir. Bu nedenle, namazda, ilah
terbiyeye uygun olarak, Allah Teala'dan bizi, manev nimetten ibaret olan gerek nimete
ulaanlarn yoluna hidayet etmesini istemekteyiz.

58- Namaz ve lim

Kur'an- Kerim, gkyzndeki varlklarn ve kularn namaz ve tesbihi hakknda buyuruyor ki:
"Hepsi O'nun salavat ve tesbihini bilir." Baka bir yerde ise buyuruyor ki: "Ne dediinizi
bilin." Bir baka yerde ise, namazda ne dediinizi bilmek iin sarhoken namaz klmayn
buyrulmaktadr. Bu emir, namazda bilinli olmaya iaret eder. te bu nedenle, "alimin ibadeti
abidin ibadetinden daha stndr", denilmitir.
slam dininde tacirlere "nce fkh, sonra ticaret" buyrularak nce helal ve haram rendikten
sonra ticarete girilmesi gerektii vurgulanmaktadr.
Namaz eitiminde de, bilinli olarak namaz klmalar iin yeni nesle namazn srlarn
retmemiz gerekiyor.

59- Namaz ve Tembih

Namazdan bask ve toplumsal tembih etkeni olarak yararlanlabilir. Kur'an- Kerim yle
buyuruyor: "Onlardan len birinin zerine asla namaz klma, onun kabri banda
durma."[50]
Mukaddes cihad gnlerinde, bir gen, "Eer ehid olacak olursam birbirlerine ks olan o iki grup
barmadka beni defnetmeyin" diye vasiyet ederek insanlarn arasn bulmak iin kendi
mukaddes kanndan yararland. Oysa, "Eer ehid olacak olursam falan adam veya filan grubun
cenazemi teyi etmeye gelmesine raz olmam" diyerek fitne ateini artrp kinleri
derinletirebilirdi de.

60- Namaz ve htiya

Ura ve abann fazla olduu yerde namaza duyulan ihtiya da artmaktadr.
nsan normalde geceleri geim ileriyle uramaz; ite bu nedenle yats namaznn vaktinden
sabaha kadar insana farz olan bir baka namaz yoktur; fakat insann manev ihtiyac gndz daha
fazladr. Heva ve hevesler, zorbalar, cilveler, hileler ve btn uurumlarn gndzleri bambaka
bir cilvesi vardr. Dolaysyla gnn banda ve sonunda namaz klnmas gerekiyor; hele gnn
ortas iin zel bir emir vardr:
"Gndzn iki tarafnda (sabah, akam) namaz kl."[51]
"Namazlar ve orta namaz koruyun."[52]
Sizler, mnafklar gibi namaz terketmek iin havann scakln bahane etmeyin.
nsan bo gnlerde daha fazla fesatla karlar;
Cuma gn, tatil ve insann bo olduu bir gndr; ite bu nedenle Cuma namaz emredilmi ve
o gn namaz klmak zellikle vurgulanmtr. ayet kzlar ince ve zarif bir ruha sahip olmalar
nedeniyle toz ve fesat onlarn zarif ruhuna daha abuk yansd iin kzlarn namaz dokuz

yanda balar ve yine, srekli insann karlat fazla sorunlar karsnda daha fazla namaz
klmak tavsiye edilmitir.
"Sabr ve namazla yardm dileyin."[53]
Her halkrda, namaz program ihtiyalar, zamanlar, ruh ve manev zarafetlerle tamamen uyum
ierisindedir.

61- Namaz, Gnah Seli ve Tufan Karsnda Salam Bir Barajdr

Namaz merkezi olan bir yerden eytanlar ekilirler ve namaz bann koptuu yerde ise tm
kemalatlar dalr.
Kur'an- Kerim buyuruyor ki: "Namaz irkinlik ve ktlklerden meneder."[54]
Namaz klan bir kii gevek olamaz, elbisesi ve durduu yer haram, bedeni irkef ve lokmas
bulam olamaz.
Namaz klan kimse, namaznn doru olmas iin sk bir ekilde gzetim yapmak zorundadr.
Allah Teala ile balant kurmak insana yle bir mukaddes ruh verir ki onu gnah ilemekten
uzaklatrr, haya sahibi klar. Ne zaman ve nerede birinin camiden kp kumarhaneye veya fesat
merkezlerine gittiini grdnz veya duydunuz? Ne zaman ve nerede birinin Allah'n evinden
kp hrszlk yapmak iin insanlarn evine girdiini grdnz veya duydunuz?! Aksine, eer
insan namaz zayi ederse her trl fesat ve ehvetlere ynelecektir.
Kur'an- Kerim buyuruyor ki: "Onlardan sonra yerlerine yle bir nesil geldi ki, namaz zayi
ettiler, ehvetlerine uydular."[55]
Evet, buyuruyor ki, peygamberlerden sonra onlarn yerine yle bir nesil geldi ki, namaz
klmadlar veya kt kldlar veya ge kldlar ya da bazen klp bazen zayi ettiler ve ehvetlerine
uydular.
Resul-i Ekrem'in (s.a.a) yle buyurduu rivayet edilir: "Altm sene sonra yle insanlar i
bana geecekler ki namaz zayi edecekler." Bu da yukardaki ayetin tarih boyunca byle
olacan gsterdiine iaret eder.
Namaz insan ile Allah arasndaki ilahi bir badr. Namaz sayesinde Allah Teala'yla balant ve
ona iman glenir; namaz Allah ile samimiyetin nianesidir. nsan sevdii kimseyle daha fazla
konumak ister.
Bir hadiste, "Allah' sevdiini syleyip de seher vakitleri ssz bir keye ekilerek O'nunla
mnacat etmeyene aarm" buyrulmaktadr.
Eer insann eli Allah velilerinin elinden kopacak olursa zorbalarn eline geer.

Eer insan Allah'a tevekkl etmezse ehvetlere snr; kendini satar.

Ve eer insann Allah ile olan kalbi balar ve iman kesilecek olursa o zaman bakalarna
balanr. Namazda ilikiler scaklar, ilahi ltuf ve rahmet insana telkin olur, zihinlerde ahiret
canlanr, Allah'n doru yolu talep edilir ve nihayet "kendilerine nimet verilenler"in grubunun
yolunda olmas, gazaba urayanlardan ve sapanlardan kamas gereken insann vazifesi
aydnla kavuur.

62- Namaz ve Zamanlama

Nur suresinin 58. ayetinde Kur'an- Kerim ergenlik ana erimenin eiindeki yeni yetme
genlere yle buyuruyor:
Anne ve babanzn odasna girmek isterseniz vakitte izin almanz gerekir: Sabah namazndan
nce, yats namazndan sonra ve insann normalde dinlenmek iin elbiselerini kard le
vaktinde. Bu zamanlama sabah ve yats namaz zerine yaplmtr.
Eer toplant saatlerimiz de buna gre ayarlanacak olursa ne gzel olur; rnein,
grmelerimizi akam veya yats namazndan sonraya veya le namazndan nceye alarak ve
srekli byle yaparak namaz kltrn toplumda yayabiliriz.

63- Namaz, Gnahlarn Giderilme Vesilesidir

Kur'an- Kerim, namaz emrini verirken buyuruyor ki: "Dorusu iyilikler ktlkleri giderir.
[56]
Hz. Ali (a.s) ise yle buyurmaktadr: "Gnahtan sonra, iki rekat namaz klarak Allah'tan
balanma dilerseniz o gnahn etkisi yok olur."[57]
te -Allah' anmaktan gaflet etmek sonucu ortaya kan- gnah, -Allah Teala ile balant ve
nsiyet konumunda olan- namaz ve ibadetle byle temizlenir ve gnah yerini mafirete brakr.

64- Namaz ve Adm Adm Eitim Metodu

Tedrici eitim metodu slam dininde de, zellikle ibadetlerde sz konusu olan bir snnettir.
slam dininin eitim alanndaki rivayetlerinde yle geer: "ocuu yana kadar serbest
brakn, yandan sonra ona yedi defa "La ilahe illellah" cmlesini retin. yl yedi ay ve
yirmi gnne bastnda reteceiniz ikinci kelime "Muhammed Resulullah" olsun.
Drt yan bitirince, Peygamber efendimize salavat getirmeyi retin.
Sa elini sol elinden tehise etme gcn kazand be yanda, ona kbleyi gsterin ve secde
etmeyi retin.
Alt yan bitirince, namaz, rku ve secdeyi retin.

Yedi yan bitirince, elini ve yzn ykamay retin.

Dokuz yan bitirince de namaz konusunu ciddiye aln; eer yapmazsa, onu tembih edin."[58]

65- Namaz ve ehidleri Anmak

zerine secde edilmesi iin tavsiye edilen en gzel ey Kerbela topra ve mam Hseyin'in (a.s)
trbetidir. mam Sadk (a.s) secde ederken mbarek alnn Kerbela toprana brakrd.[59]
nsann yannda mam Hseyin'in (a.s) trbetinden tesbih bulundurmas hususunda da bir takm
rivayetler vardr.[60]
yle ki, mam Hseyin'in (a.s) trbetini yannda bulundurmak "subhanellah" sylemek gibidir.
Namazda alnn o topran zerine brakmak perdelerin kenara ekilmesine ve Allah Teala'ya
daha yaknlamaya neden olur.

Beinci Blm
Namazn Toplumsal Noktalar
66- Namaz ve ehadet
Namazn her iki rekatnda bir teehht okuyarak Allah'n varlna ve birliine ve Hz.
Muhammed'in (s.a.a) peygamberliine tanklk etmekteyiz.
nsann yolunu kaybetmemesi, mektebini ve onun sahibini unutmamas iin her gn be vakit
tevhid ve nbvvete ehadet etmesi gerekir. Allah'n peygamberine salavat getirerek bu ikrar ve
salavatla Allah ve meleklerinin arasnda yer almamz gerekiyor. Kur'an- Kerim buyurmuyor mu
ki: "Allah ve melekleri peygambere salavat getirirler." Eer Allah ve melekler peygambere
salavat getiriyorsa, biz neden getirmeyelim ki? Bizi o kurtarmad m? Peygamberlerden ayrlan
insanlar gaflet deresine yuvarlanmamlar mdr?!
O halde bizi kurtaran slam Peygamberine selam olsun.

67- Srekli Klnan Namazlar, nsan Ac ve Tatl Olaylar Karsnda Sigorta

Eder
Mearic suresinde yle geer:
nsan ac olaylar ve ktlkler karsnda sabrszdr. Lezzetler ve iyilikler karsnda kt grl
ve cimrilik yapar. Elbette srekli namaz klmay gzeten namaz klan kimseler bunun dndadr:
"Kendisine ktlk dokundu mu szlanr, kendisine hayr dokundu mu (yoksullara)
yardm etmez. Ancak namazlarnda srekli olanlar bunun dndadr."[61]

Allah Teala'nn sonsuz gcyle srekli balant ierisinde olmak insana g verir, onun tevekkl
ruhunu ykseltir ve insandan yenilgi kabul etmez bir varlk yaratr.
Aktr ki, bu etkiler kalp tevecchyle klnan srekli namazlar iindir, mevsimlik ve gafletle
klnan namazlar iin deil: "Namazlarnda srekli olanlar."

68- Namaz ve Selam

Selam olsun Allah'n salih kullarna; her Mslman, dnyann neresinden olursa olsun gnde be
defa kendisiyle ayn dncede olanlara selam vermelidir: "Allah'n selam bizim ve O'nun salih
kullarnn zerine olsun."
Zenginlere, g sahiplerine, akrabalarna, kendi dilinden ve kendi rkndan olanlara ve
vatandalarna deil, Allah'n salih kullarna selam ver, hak mektebi taraftarlarn selamla.
Bizim d siyasetimizi, namazdaki "ayr-il mazubi eleyhim=gazap ettiklerin deil" cmlesiyle,
"es'Selamu eleyna ve ela ibadillahi's salihin=Allah'n selam bizim ve O'nun salih kullarnn
zerine olsun" cmlesi belirlemektedir.
Her gn Allah kullarna selam veren, onlara hile yapmaz, ihanet etmez; onlar aldatmaz.

69- Namaz ve nsanlar

Namazda asl olan, onu cemaatla klmaktr ve cemaatte de halkla birlikte, halkn iinde, halkn
iinden olmak sz konusudur; hangi rktan, hangi iklimden ve her trl iktisad artlar altnda
hibir imtiyaz sz konusu olmadan halkn yannda olmak.
mamn varl cemaatin gereidir; nk ndersiz toplum olmaz, imam camiye girince sadece
zel bir grup iin deil, eit olarak btn insanlar iin imamdr. Cemaat imam kunut duasnda
sadece kendisi iin dua etmemelidir; evet, halkn nderi "bencil" olmamaldr. Fakirle zengin,
gzelle irkin birbirinin yannda yer alrlar. i bo ve bozuk imtiyazlar cemaat namaz sayesinde
toplumdan giderilmelidir; insanlar cemaat imamn kabul etmelidirler. Tahmili olarak cemaat
imaml yapmak caiz deildir. mam namazda yanllk yapacak olursa insanlar onu uyarmal;
yani slam dzeninde imamla mmet birbirini gzetmelidir.
Cemaat imam insanlarn her zayfnn durumunu gzetmelidir; bu da sorumlularn program ve
hareketlerinde toplumun btn tabakalarn gz nnde bulundurmalar gerektii anlamna gelir.
Cemaat namaznda cemaat imamdan ne gememelidir; bu da dzen ve saygy gsteren ayr bir
derstir. Cemaat imam byk bir gnah iler de insanlar bunu anlarlarsa, kenara ekilmelidir.
Yani toplum ve halk fask birisine brakmamak gerekir. Cemaat namaznda hep birlikte topraa
kapanarak secde yaplr. Evet hepimiz birlik ierisinde olmalyz.
Cemaat namaznda herkes ilim ve takva edinerek ve halkn sevgisini kazanarak imam olabilir;
cemaat imaml hi kimsenin miras deildir; en fazla fazilet ve kemalata sahip olann
dierlerinden ncelii vardr.

Cemaat imam, kurallar dairesinde imamdr ve srf imam olmas nedeniyle istedii her eyi
yapamaz ve hatta istedii gibi namaz da klamaz. Resulullah (s.a.a), Fatiha suresinden sonra
Bakara suresini okuyan cemaat imamna, "Neden insanlarn halini gzetmiyorsun ve uzun
sreler okuyarak insanlar namaz ve cemaatten karyorsun?" haykrmtr.

70- Namaz ve Genel Bilgiler

Gnmz dnyasnda, bilgi edinmek iin g ve ok byk bteler harcanmaktadr. slam
dininde cemaat namaz ve halkn ibadet sahnesinde hazr olmas plan, hem de Allah'n evinde ve
abdest alarak, halkn grn, derdini ve eksiklerini bilmek, dmanlarn komplolarndan
haberdar olmak ve onlar etkisiz halde getirmek iin kar yollar nermek, gncel olaylardan
haberdar olmak, bilgili ve takval cemaat imamnn dilinden doru yorumu almak, birbirinin
halini sormak, toplumun mahrumlarn sorup soruturmak, lenleri hayrla anmak, toplu olarak
sorunlarn giderilmesi iin dua etmek ve Allah Teala'dan yardm dilemektir...

71- Namaz ve nderlik

Camaat namaznda da her toplum gibi bir nder ve imama gerek vardr. Cemaat imamnn
seiminde insanlar, imamn faziletlerine, ilim, takva, liykat, bu i iin ehil olup olmadna
dikkat etmelidir. Bu da, toplumda sradan herkesin nderliini kabullenmemek iin bir nevi
altrmadr. Cemaat imam halkla Allah Teala arasnda bir vastadr; insan fask birini vasta
etmemelidir. Gnah ve fesada boulan kimseler, insanlar, irkinlik ve ktlklerden meneden
namazla nasl tantrabilirler? Evet, cemaat imam sekin, faziletli, bilgili ve takval birisi
olmaldr; herkesin imam Allah ile balants deil midir? Her ipe sarlmak ve her merdivenden
yukar kmak doru olmaz tabii ki. Evet, cemaat imam semek insanlara her gn imamet ve
nderlii hatrlatr.
Eer camideki az bir gruba imamlk ve nderlik yapmak iin buna lyk olmak gerekiyorsa,
doal olarak mmet ve topluma nderlik yapmak iin de ok daha fazla liykate gerek vardr.
te bu nedenle insann, iman ve adaletinden emin olduu bir kimsenin arkasnda namaz klmas
emredilmitir.
nsanlar, cemaat imam olarak bir kiinin arkasnda namaz klacak olursa, ister istemez o imamn
dierlerinden daha fazla namazn gzetmesi gerekir. Evet, kendisini dierlerinin imam yapan
kimse, dierlerinden nce kendini slah etmelidir; ite bylece cemaat namaz klnmas
insanlarn slah iin vesile olur.
Mezzinin sesi gzel olmas ve cemaat imamnn da namaz doru bir ekilde okumas gerektii
iin srekli toplumda ses, kraat, mezzin ve imamn altrma yapmas ve eitilmesi de sz
konusudur.

72- Namaz ve Hareketli Olma

slam dini halktan hareket ve manev heyecan istiyor. "Namaza acele edin" ve "Allah' anmaya
koun""Allah' anmaya koun" slogan, namaz klnd zaman, Mslmanlarn toplumunda ezan
sesi insan hareketlenmeye ve kararlar almaya srklemelidir: ler tatil edilmeli, birlik olumal,

gafletler Allah' anmaya dnmelidir... Gerek mmin, Allah' annca hareket eden kimsedir.
Ezan sesini duyup da namaza kar ilgisiz davranan kimse, babasnn sesini duyup da
nemsemeyen bir ocuk gibidir.

73- Namaz ve Dzen

Namazn zamanlamasnda, cemaat namaznn saflarnn dzgn olmasnda, birlikte secdeye
gitmede, birlikte oturmakta, birlikte kyam etmekte, birlikte susmakta, birlikte dua etmekte,
vaktinden nce namaza durmamakta ve namaz kazaya brakmamakta belli bir dzen ve disiplini
grmekteyiz.

74- Namaz ve Yneli

Namaz klan kii kbleye doru durmal, kblesi sade ve temiz olmaldr. nsann kblesini ve
ynn Allah Teala tayin etmelidir, kendisi veya tautlar deil. Her yer ve her yn kble olma
deerine sahip deildir; kble Mslman'n dierlerinden ayrt edilmesinin ifresidir; ite bu
nedenle Mslmanlara "kble ehli" denilmektedir. Hangi kabile ve rktan, hangi zevk ve
dnceye sahip olursa olsun, Mslmanlarn bir tek yn olmaldr. Eer mal ve makam
kalbimizi her an bir yne ekiyorsa, namaz klarken her eyden vazgeip yn ve hattmz
belirtmemiz gerekir. Cismini Allah'n evine eviren kimse elbette kalp ve ruhunu da ev sahibine
evirme hazrln bulacaktr kendisinde.
Bizim kblemiz Ka'be'dir, halk iin ve insanlarn ibadet etmeleri iin yaplan ilk yerdir oras.
yle bir evdir ki btn peygamberler etrafnda dnmtr onun. Bu evin temelini Hz. brahim
(a.s) ykseltmi, Hz. smail (a.s) yannda almtr. Btn insanlar iin ve her zaman kaplar
ak kalmas gereken bir evdir oras. Orada hi kimse, kimseye dokunma hakkna sahip deildir.
Oras herkes iin kutlu ve herkesin mlkiyetinin dndadr.

75- Namaz ve Temizlik

Namaz klan kiinin elbisesi ve bedeni temiz olmaldr. Eer beden veya elbisesinde bir zerre
necaset olursa namaz batl olur (istisna durumlar dnda).
Dileri misvaklayarak (fralayarak) klnan bir rekat namazn yetmi rekat namaza eit olduunu
bilen kimse misvak brakmaz.
Cenabet halinde namaznn batl olduunu bilen kimse gusletmeyi dnr, gusletmek onda
banyo yapma dncesini dourur, banyo ise kiisel ve toplumsal saln yaylmasn salar.
Namaz klan kiiye abdest iin 750 gr. su yeter, denince su kullanmada israf yapmamas ve
abdest bahanesiyle suyu bouna aktmamas gerektiini anlar.

76- Namaz ve Vakf

Namaz dnce ve kltr cami yapma ve vakflar oluturmaya neden olur, toplumda mimarlk
sanatn, cami yapmada insanlar arasnda yardmlama, mal ve canndan geme ruhunu oluturur.

Tarih boyunca yz binlerce arsa, dkkan ve tarla camilere vakfedilmitir; bu da namaz ve cami
bereketiyle insanlara nasip olan srekli bir sadaka, ilahi bir hareket ve toplumsal bir hizmettir.
Ayrca vakfn, serveti adaletle blmede nemli bir rol vardr. Vakf insann yarn iin
gnderdii bir ktr; vakf insann lmnden sonra malikiyetinin devam ettiini gsteren bir
nianedir. Vakf mektep ve halka kar akn belirtisidir.

77- Namaz ve Arkada Seimi

nsann toplumsal yaamnda arkadaa ihtiyac vardr; arkadan insan zerindeki olumlu veya
olumsuz rol hi kimseye sakl deildir ve ite cami en iyi arkada bulma yeridir. Camiye
gidenler Allah'a kulluk etmek iin giderler. Hile, naz, ive ve gsterileri brakrlar. nsan
arkadan cami cemaati arasndan seebilir.
Namaz klmayan biriyle neden arkada olaym ki? Allah'la ks olan birisi benimle de dost olmaz.
Allah'n kendisine ltuflarn unuttuuna gre benim hizmetlerimi de unutur. Mminlere kar
sadk olmad halde dierlerine kar nasl sadk olabilir?
Bir hadiste yle geer: "Cami ve namazn bereketlerinden biri, iyi arkada bulmaktr."

78- Namaz ve E Seimi

slam dini, "cami ve cemaat ehli olmayan ve bu hareketiyle hibir mazereti olmakszn ibadet ve
mmetin vahdetine srt eviren kimseyi kendinizden uzak tutun ve onu iyi bir e olarak
semeyin" buyurmutur. Bu emre itaat edilmesi camilerin dolmasna neden olur; nk genler
cami ve Mslmanlar brakmann kendilerinin uzaklatrlmasna mal olacan bilseler hibir
zaman camileri brakmazlar.

79- Namaz ve Halka Yardm

Namazn zellikle de camideki bereketlerinden biri de insanlarn yardmna komaktr. Srekli
mahrum kimseler camilere ynelerek sorunlarn insanlara aar ve o mukaddes yerde sorunlarn
hallederler. Bu iin gemii Resulullah'n (s.a.a) dnemine dayanyor. Kur'an- Kerim yle bir
olay anlatyor: Bir fakir camiye girerek insanlardan yardm istedi. Fakat hi kimse ona itina
etmedi. Fakir adam szlanarak durumunu Allah Teala'ya arzetti. Namaz halinde olan Hz. Ali (a.s)
fakire iaret etti. Adam yaklanca Hz. Ali (a.s) rku halinde yzn ona verdi. Bunun zerine
ayet indi: "Sizin nderiniz sadece Allah, Resul ve rku halinde infak edenler ve onlarn derdiyle
ilgilenenlerdir." insanlar bu ayeti duyar duymaz, ayetin kimin hakknda indiini renmek iin
camiye koutular ve onun Ali b. Ebutalib hakknda indiini anladlar.
Her halkrda, batla kar hak cephelerine yardm gndermek ve fakirlere yardm camilerden ve
namazn bereketiyle yaplyordu ve bundan sonra da byle olacaktr.
Mslmanlar cami merkezinden cepheye gidiyorlard; slam inklab da camilerden balatld.
Halkn camide toplanmasnn bu ksa yazmza sdramayacamz kadar bereketleri vardr.

Kur'an- Kerim'de defalarca namaz ve infak, namaz ve zekat, namaz ve kurban kesmek birlikte
zikredilmitir; hadiste de zekat vermeyenin namaznn kabul olmad vurgulanmaktadr.

80- Namaz ve Salkl ktisat

Namazda elbise, yer, abdest ve gusl iin kullanlan su slam kanunlarna gre hazrlanm
olmaldr; yani helal olmaldr. Eer bir dme veya iplik veya namaz iin kullanlan su meru
olmayan bir yolla elde edilmi olursa namaz batl olur. Dolaysyla da, eer namaz ve duamzn
kabul olmasn istiyorsak lokmamzn da helal olmas gerekiyor.
Evet, uan uabilmesi iin zel bir yakta ihtiyac olduu gibi insann manev uuu iin de
helal lokma gereklidir.

81- Namaz, Eitlik ve Uyumluluk

Namazda bedenin tepesi olan alnla ayak parmann ucu uyum ierisindedir; yani her ikisi de
secdede yere dayanm olmasdr.
Namazda erkek ve kadn, byk ve kk, hr ve kle, fakir ve zengin, mdr ve ii birbirinin
yannda yer alrlar; insann kalbiyle dili bir olur. Bu, iman ve birlik esas zerine yaplan bir
manevra ve deneme sahnesidir. Cemaat namaz halktan olma, halkta olma ve halkla olmann
pratik amali bir altrmasdr. Namazda eitli uyumluluk ve eitlikler sergilenir: Kiiler,
meslekler, renkler, aileler, sanatlar, ihtisaslar arasnda uyumluluk, her gn, sade ve mukaddes bir
yerde byk ve manev bir hedef iin btnlk.

82- Namaz ve Tekilat

Cemaat imam, namaz srdremeyecek bir durumla karlarsa yaknnda olanlardan birisi o
durumda imameti zerine alr; bu da slam programlarn bir kiinin gidiiyle durmamas
gerektiini ortaya koyar; tekilat ve dzenin temeli yle bir ekilde atlmaldr ve yle bir ekilde
programlanmaldr ki eer biri gidecek olursa dzen dalmamal, tekilat varln srdrmelidir.
nemli olan, nder aralarnda olmasa bile yolun srdrlmesidir.

83- Namaz ve Genel Gzetim

mam veya cemaat namazn rekatlarnn saysnda pheye derlerse her biri dierinin yakinine
dayanarak phesini giderebilir. rnein, eer cemaat imam rekat m, yoksa drt rekat m
kldnda phe ederse, ama cemaatin secdeden sonra kyam ettiini grrse rekat kldna
karar vererek onun da ayaa kalkmas gerekir.
Evet, cemaat namaznn bereketlerinden biri de ek ve pheyi gidermek, birbirine gvenmek,
mmin halka mracaattr. Bu ders, nderlerle onlarn izleyicilerinin birbirlerini karlkl
gzetimini hatrlatmaktadr.

84- Namaz ve Muhabbet

Cami cemaati arasndaki yardmlama ve muhabbet dierlerinin arasnda yoktur.

Cami cemaatinin yaam dzeninde bir kii birka gn ortaya kmazsa soruturulur. Hastaysa
grne gidilir, bir sorunu olursa halledilir, cami cemaati gariplik hissine kaplmaz. ocuu ve
kardei olmayan fakat cami ehli olan birisi btn halkn kendisinin kardei ve ocuu olduunu
hisseder. Defalarca sradan bir cami ehli vefat ettiinde onun iin dzenlenen anma
programlarnn kalabalk olduu, kadiri iin dkkanlarn kapand ve cenazesinin byk bir
kalabalkla teyi edildii grlmtr.
Bunlar Allah evinde mminler arasnda oluan kalb ban ve muhabbetin belirtisidir.
Bir cami cemaati hac seferinden gelirse veya olu ya da kz evlenirse iinde mit klar yanar,
halk iyi ve kt gnne ortak bilir. Cami arkadalar arasndaki bu scak sevgi hibir eyle
mukayese edilemez.

85- Namaz ve Haysiyet

Bazlar halk kendilerini ve akrabalarn tand iin kendi mahallelerinde bir kusur ilemek
istemezler, fakat eer ayn kiiler tannmadklar bir blgeye gidecek olurlarsa, gnah ilemekten
hi ekinmezler. Namaza katlmak insan camiye, slam'a ve halka balar ve cami ehline bir
takva haleti kazandrr ve artk mmkn olduka gnah ilemeye kalkmaz; nk gnahn
kendinin din haysiyetini yok edeceini, kutsiyet ve mahbubiyet elbisesini zerinden karacan
bilir. Fakat cami, slam ve halk ile balantsn kesenlere gnah ilemek pek zor gelmez; onlar
dindarlk adn tamadklar iin onu kaybetmekten de endielenmezler.

86- Namaz Kii ve Toplumun Islah

Kur'an- Kerim namaz klmay emrederken hemen devamnda da, "Elbette biz, iyilie
alanlarn ecrini zayi etmeyiz"[62] buyuruyor.
Namaz klmak slah edicilerin birinci vazifesi olduu iin bundan u sonucu alyoruz: Eer doru
bir ekilde yerine getirilirse, hkmleri, zahir ve batin artlar gzetilirse toplum slaha doru
hareket eder.
Namaz klan bir insan gerekte slah edicidir. badet inzivaya ekilmekle deil, toplumu slah
etmekle birlikte olmaldr. Namaz klanlar toplumdan fesad kaldrmalar gerekir.

87- Namaz ve Siyaset

Bir ok rivayette yle geer: "Eer insan tm mrn kutlu Mekke-i Mkerreme ehrinde ve
Ka'be'de ibadetle geirdii halde ilah nderlii kabul etmezse namaz kabul olmaz."
Gnmz Mslmanlarnn sorunu namaz klmalarna ramen nderlerinin korkak, baml,
dierleri tarafndan makam krssne oturtulmu olmalar ve ilah llere sahip olmayan kiiler
olmalardr. Grnte ve dilleriyle Allah Teala'dan kendilerini doru yola hidayet etmesini
istemekte, fakat amelde aksi istikamette hareket etmekteler.

88- Namaz ve Mavere

ura suresinde mminlerin sfatn sayarken yle buyurmaktadr: "Onlarn ii ura zerinedir ve
namaz ikame ederler."
Bu ayetten anlalyor ki, mavere toplantsnda herkes hangi konumda olursa olsun namaz
konusunda duyarl olmaldr. Eer mavere nemliyse namaz da nemlidir. Eer bir mavere
toplants olan meclise girmek ve seimler iin seim sandklarn doldurmak amacyla o kadar
byk bteler ayrlyor ve sermayeler harcanyorsa, camileri doldurmak iin de biraz aba
harcanmaldr.

89- Silahl Dmanlar Karsnda Cemaat Namaz

Nis suresinin 102. ayetinde yle geer: Halkn arasnda olduun zaman namaz kl; fakat
karnzda silahl bir dman olursa, ilk nce herkes sana iktida etmesin.
kincisi, sana iktida edenler silahlarn da yanlarna alsnlar ve insanlar arasnda ayrlk
olumamas iin birinci rekatta Mslmanlardan bir grubu silahlarn yanna alarak iktida etsin,
ancak, ikinci rekat -frada niyeti ederek- kendi balarna klp namaz abucak bitirerek ikinci
grubun yerini alsnlar. kinci grup da gelip ikinci rekatta sana iktida etsin; bu ekilde hem cemaat
namaz terk edilmesin, hem dmandan ve silahtan gaflet edilmesin ve hem de slam askerleri
arasnda ayrm yaplmasn. Mslmanlar nbet deiimi ve askerlerin yer deiiminde yle
abuk hareket etmelidirler ki namazn ikinci rekatna ulamaldrlar; ayrca askerler abdestli
olmal ve savata namaz hkmlerini bilmelidirler.
Bu ayet, cemaat namaznn nemi, srat, adalet, ayrm yapmama, dmandan gaflet etmeyerek
Allah'a ynelii ieren, ibadet ve sava programn sergileyen ok gzel bir filim senaryosuna
dntrebilir.

90- Camiye Giderken ocuunuzu ve Paranz da Gtrn

Kur'an- Kerim buyuruyor ki: "Mal ve oullar dnya hayatnn ssdr."[63]
Yine buyuruyor ki: "Her mesci(de gidiiniz)de ss(l, gzel elbiseler)inizi (zerinize)
aln."[64]
Yani ocuklarnz camiyle tantrn ve hem de bir fakirle karlatnzda vermek iin zerinize
bir miktar para aln (elbette cami iin ziynet yapmak, temiz elbiseler giymek, gzel koku srmek,
vakar ve ar bal olmak ve liyakatli bir cemaat imam semektir.)

91- Namaz, slam Kardeliin artdr

Tevbe suresinde, kafirleri ve mrikleri tantp onlarn planlarn ve kt niyetlerini ifa ettikten
sonra buyuruyor ki: "Eer tevbe ederler, namaz klar ve zekat verirlerse, dinde sizin
kardelerinizdirler."[65]

Bu ayette, namaz iman kardei olmann artlarndan saylmtr.

92- Kafirler Sizin Namaznzdan Rahatsz Olurlar

"Namaza ardnz zaman onu elence ve oyun yerine koydular."[66]
Bir grup Yahudi ve baz Hristiyanlar mezzinin sesini duyunca veya Mslmanlarn namaza
durduklarn grnce onlarla alay ederlerdi. Kur'an- Kerim onlarla arkadalk yapmay
yasaklamtr.[67]

93- Namaz Oyun Yerine Koyanlar, Dini Oyun Yerine Almlardr ve Mminlerle
Dost Olamazlar
Refa'a ve Suveyd ismindeki iki mrik Mslman olduklarn ilan ettikten sonra mnafklardan
oldular. Baz Mslmanlar onlarla iliki iindeydi. Bunun zerine u ayet nazil oldu: "Ey
inananlar, ... dininizi elence ve oyun yerine koyanlar dost tutmayn.... Namaza
ardnz zaman onu elence ve oyun yerine koydular."[68]
Arka arkaya gelen bu iki ayette nce yle buyrulmutur: "Sizin dininizi oyun yerine koyarlar."
Sonra da, "ezan oyun yerine koyarlar" buyuruyor. Buradan ezann dinin z ve ehresi olduu
anlalmaktadr.
Her halkrda, bunlar Mslmanlarla dost deillerdir ve Mslmanlarn onlarla arkadalk
ilikisi olmamal ve onlarn sultasn kabul etmemelidirler.

94- Namaz Klmayan Sevilmemeli

"Rabb'imiz, namaz klsnlar diye... Artk sen de insanlardan bir takm gnllleri, onlar
sever yap."[69]
Hz. brahim (a.s) diyor ki: Allah'm! Ben namaz iin kendi zrriyetimi bu dalk, susuz ve bitki
bitmez blgeye yerletirdim; o halde insanlarn kalplerini onlara doru srkle.
Evet, Allah Teala insanlarn kalbini, namaz ikame etmek iin her yana ve her diyara hicret eden
ve her trl zorluklara gs gerenlere ynlendirir. Namaz iin bir harekette bulunmayanlar,
hatta Hz. brahim'in (a.s) soyundan bile olsalar Allah Teala'nn ltfne ve insanlarn kalbini
cezbetmeye lyk deillerdir.

95- Tarihte Hibir Amelin Bu Kadar ahid ve Tan Yoktu

Resul-i Ekrem (s.a.a) ve masum Ehl-i Beyt imamlar (a.s), onlarn btn sahabileri ve dostlar,
btn mminler ve Mslmanlar, btn minarelerin, evlerin, camilerin, damlarn, okullarn
zerinde, radyolarda, televizyonlarda, okyanuslarda, ehirlerde, kylerde, erkek ve kadn, yal
ve gen ve slam tarihi boyunca herkes ezan ve ikama okuyarak "heyye ela hayr'il amel=Haydi
en hayrl amele!" cmlesiyle namazn amellerin en hayrls olduuna tanklk etmilerdir.
Hibir hayrl i iin bu kadar tanklk edilmemi, bu kadar azdan en hayrl amel olduu

haykrlmamtr. Herkes namazn kurtulu olduuna tanklk etmitir: "Heyye ele'l felah=Haydi
kurtulua!"

96- Bina Mhendislii ve Namaz

Ev, apartman ve ehirlerin yapmnda kble ynn ve namaz meselesini unutmayn. Kur'an-
Kerim buyuruyor ki: "Evler hazrlarn; evlerinizi kble yapn ve namaz kln."[70]
Musa ve Harun'a dedik ki, srailoullarnn ev sorununu halledin ve kavminiz iin evler
hazrlayarak onlar danklktan kurtarn. nk eer evleri olursa, orann vatanlar olduunu
hissedecek ve onu savunmaya da girieceklerdir. Fakat bir sorunla karlamadan namaz
klabilmek iin ehirlerinizin plannda evlerinizi kble edin. ran'da mhendisleri eyh Beha gibi
alimler olan baz ehirlerin sokaklar ve caddeleri hi sapmadan direkt olarak kble
dorultusundadr.
(Bu ayette geen "kble" kelimesi daha farkl bir ekilde de mana edilmitir; fakat "namaz kln"
cmlesini dikkate alacak olursak bu anlam daya uygundur.)

97- lah nder Namaz Klanlar Hi Kimseye Deitirmez

Kurey'in ileri gelenleri Resul-i Ekrem'e (s.a.a), kendi etrafnda toplanmalar iin yaln ayak
fakirleri etrafndan datmasn nerdiler. Bunun zerine u ayet nazil oldu: "Nefsini, sabah
akam, rzasn isteyerek Rab'lerine yalvaranlarla beraber tut."[71]
mam Sadk (a.s) ise yle buyuruyor: "Bu ayetten maksat namaz klanlardr; yani bir derdi
olmayan refah ierisindeki kimselerin rzasn kazanmak iin namaz klan fakirleri brakma."

Altnc Blm
Kur'an'dan Nkteler
98- Namaz ve Kur'an
Namazn canlanmas Kur'an'n canlanmas demektir; nk namaz klan herkesin on yedi
rekatlk namazlarnda gnde on defa Fatiha suresini okumas gerekir. Fatiha suresi de yedi
ayetten olutuu iin her gn Kur'an'dan yetmi ayet okumak zorundadr. Fatiha suresinden sonra
okuduu surenin de birka ayeti vardr; faraza hlas suresini okuduu durumda be ayet okumu
olur. Namazn on rekatnda on defa bu sureyi okuyan bir kii gnde elli ayet okumu olur.
Dolaysyla, namaz klan bir kiinin her gn okumas gereken ayetlerin says toplam yz
yirmidir. Her gn bu kadar ayet okumak, Kur'an' terkedilmi olmaktan karr, toplumda insanlar
ile Kur'an'n ilikisini artrr. Oysa ou zaman insan hlas suresi yerine baka sureleri okur ve bu
da sureleri ezberlemeye neden olur. Ayrca Kur'an ve namaz defalarca yanyana zikredilmitir:
"Allah'n kitabn okuyanlar ve namaz klanlar."[72]

Baka bir yerlerde ise yle geer: "Kitaba smsk sarlrlar ve namaz klarlar."[73]
Evet, Kur'an ve namaz hem birbirinin yannda ve hem de birbirinin iindedirler.

99- Namaz ve Meleklere Benzerlik

Kur'an- Kerim'in surelerinden birinin ismi "Saffat"tr. Allah Teala onun ilk ayetinde saflar
halinde olan meleklere yemin etmektedir.
Kur'an- Kerim'in dier birka yerinde meleklerin saflarndan ve onlarn itaate hazr
olduklarndan bahsedilmitir.
Kur'an- Kerim'in surelerinden dier birinin ismi ise "Saff"tr. Bu surede de smsk saflarda
Allah yolunda cihad eden savalar vlmtr ve iki surenin ismi olan "Saff ve Saffat"
szckleri Kur'an- Kerim'in disiplin ve dzene verdii nemi gstermektedir. nsan cemaat
saflarnda, byk ve uzun saflarda yer almas asndan meleklere benzer.

100- Batan Sona Kur'an'da Namaz

Kur'an- Kerim'in en byk suresi olan Bakara suresinde namazdan sz edilmektedir: "Muttakiler- namaz klarlar."
En kk surede de namazdan bahsedilmitir: "Rabb'in iin namaz kl ve kurban kes."
Hem nazil olan ilk surede ve hem de son surede namaz sz konusu edilmitir. Kur'an- Kerim'de
yetmiten fazla yerde namazdan sz edilmitir.

101- Namaz Btn badetlerle Birlikte Sz konusudur

Namaz orula birlikte zikredilmitir: "Sabr ve namazla yardm dileyin."[74]
Tefsirlerde, sabrdan maksadn oru olduu vurgulanmtr.
Namaz zekatla birlikte zikredilmitir: "Namaz klar, zekat verirler."[75]
Namaz hacla birlikte sz konusu edilmitir: "Siz de brahim'in makamndan bir namaz yeri
edinin."[76]
Namaz iyilii emretmek ve ktlkten menetmekle birlikte zikredilmitir: Lokman oluna yle
buyurmutur: "Oulcazm, namaz kl, iyilii emret, ktlkten vazgeir."[77]
Namaz sosyal adaletle birlikte zikredilmitir: "Rabb'im bana adaleti emretti. Her mescidde
yzlerinizi O'na dorultun."[78]
Namaz Kur'an okumakla birlikte gemitir: "Allah'n Kitab'n okunanlar, namaz
klanlar."[79]

Namaz mavereyle bir srada gemitir: "Namaz klarlar, ileri arlarnda danma
iledir."[80]
Namazdan Kur'an- Kerim'de bor vermeyle de bir arada zikredilmitir.

102- Namaz ve Rahmet

Namazda "rahmet" szc kadar fazla kullanlan ok az kelime vardr.
Hem besmelede "bismlillahirrahmanirrahim" diyoruz, hem "el-hamdulillahi rabbil aleminden"
sonra "er-Rahman'ir Rahim" diyoruz ve hem de Fatiha suresinden sonraki surenin besmelesinde
"er-Rahman'ir Rahim"i tekrarlyoruz. Dolaysyla, her gn "rahmet" kelimesini altm defa[81]
tekrarlamaktayz; eer rahmet olursa semeresi yardmlar, sevgiler, yardmlamalar,
iyilikseverlikler, af ve balar olacaktr. Aralarnda yardmlama ve rahmet ruhu canl olan bir
halk ilah rahmetleri alma kabiliyetine de sahip olur.

103- Namaz ve Beraat

Namazda kendilerine gazap edilenlerden ve sapanlardan beri olduumuzu ilan etmekteyiz:
"Kendilerine gazap edilmi olanlarn ve sapmlarn yoluna deil."
Kur'an- Kerim'de gazaba uram kiiler ve kavimler vardr: Firavunlar, Karunlar, Ebulehebler,
mnafklar, sylediklerine amel etmeyen ulema, dnyaperest bilginlerin izleyicileri olan faiz
yiyen Yahudiler.
Her ne kadar Allah Teala dnyada bu gruplar gazabna uratmamsa da, Kur'an'da bunlar
hakknda gazap ve lanet kelimesi kullanlm, sapm kii veya gruplar olarak tannmlardr.
Sapmlar ve gazaba uramlar da kendi aralarnda birka ksma ayrlrlar; fakat bu zet
kitabmzda onlara deinmemiz mmkn deildir.

104- Namaz ve Tesbih

Rku ve secdelerimizde defa "subhanellah" veya secdede bir defa "subhane rabbi'yel e'la ve
bihamdih" ve rkuda bir defa "subhane rabbi'yel azim-i ve bihamdih" diyerek Allah Teala'y
tesbih ederiz.
Brakn da hi olmazsa toprak ve kum zerrelerinden, talardan, bitkilerden, yldzlardan... geriye
kalmayalm; eer Kur'an- Kerim buyurduu gibi her ey tesbih halindeyse neden insan tesbih
etmesin?!

O'nu tesbih edenler bir tek insanolu deil

Aacn dalndaki her blbl zemzemesinde tesbih eder

Kur'an- Kerim'in buyurduu gibi biz anlamasak bile varlk aleminin btn zerreleri Allah'
tesbih ederler.
Kur'an- Kerim'de, hudhudun Hz. Sleyman'n yanna gelerek bir kadnn ynetimindeki bir
blgenin insanlarnn gnee tapmasndan yaknd geer.
Eer hudhud tevhid ve irki anlyorsa, irkin kt olduunu anlyorsa, kadnlar erkei birbirinden
tehis edebiliyorsa ve bunu ehline (Hz. Sleyman'a) bildiriyorsa, "subhanellah" da diyemez mi?!
Kur'an- Kerim, karncalardan birinin dierlerine, "Yuvalarnza girin ki Sleyman ve ordusu sizi
ezmesin" sylediini buyurmuyor mu? Kiilerin isimlerini bilen bir karnca neden "subhanellah"
diyemesin ki?!

105- Namazn simlerinden Biri Kur'an'dr

Namaza iaret eden sra suresinin 78. ayetinde yle geer: "Gnein sarkmasndan gecenin
kararmasna kadar namaz kl ve sabahn Kur'an'n da (unutma). nk sabah Kur'an'
grlecek eydir."
Gnein sarkmas, gnein batya doru kayd lenin ilk vakti ve gecenin kararmas ise gece
yarsdr.
lenin bandan gece yarsna kadar le, ikindi, akam ve yats namazlar klnmas gerekir.
Kur'an'daki fecirden maksat ise sabah namazdr. ia ve Snni rivayetlerine gre hem gece
melekleri ve hem de gndz melekleri onun yerine getirildiine tanklk ederler. Grdnz
gibi burada "fecir=sabah namaz" yerine "Kur'an- fecr" tabiri kullanlmtr.

106- Kur'an, Abdest, Gusl ve Teyemmm in Bir Takm Etkiler Beyan

Etmitir; Balca:
1- "Sizi temizlemek iin."[82]
2- "Size nimetini tamamlamak iin."[83]
3- "ayet kredersiniz diye."[84]
4- "Allah temizlenenleri sever."[85]
Zahir temizliin bile bu kadar etkisi varsa, kalbin nifak, riya, irk, phe, cimrilik, hrs ve dier
afetlerden temizliinin ne gibi etkisi olabilir acaba?!
Manev temizlik o kadar deerlidir ki Allah Teala temiz olmay sevenleri verek buyuruyor ki,
"inde temizlenmeyi seven kiiler bulunan bir mescidde namaz kln:"
"Orada temizlenmeyi seven erkekler vardr."[86]

107- Namaz mamet Makamnn Eidir

Kur'an- Kerim'de iki defa Hz. brahim'in (a.s) dilinden "ve benim zrriyetimden" tabiri
kullanlmtr.
Birisi, Allah Teala tarafndan ok ar imtihanlara tabi tutulduktan sonra imamet makamna
ulanca, hemen Allah'a, "zrriyetim de imamet makamna ulasn" diye niyazda bulundu. Fakat,
"zalimler benim ahdime ulaamaz" cevabn ald (yani eer senin zrriyetinden biri zulm ilerse
imam olmayacaktr). Ve dieri ise namaz iin ettii bir duada "ve benim zrriyetimden de"
dedi; yani benim zrriyetimi ve neslimi de namaz klanlardan eyle. Dolaysyla, namaz klmak ve
imamet makamna ermek iin Hz. brahim (a.s) "ve benim zrriyetimden de" tabirini
kullanmtr. Demek ki namaz makam da imamet makam gibidir.

Yedinci Blm
Namazn Adab
108- Namaz ve Terifat
Rivayetlerde, Ehl-i Beyt mamlarnn (a.s) namaz iin zel bir elbiseleri olduunu grmekteyiz;
Allah Teala'nn huzuruna kma elbisesi. zellikle bayram namaz ve Cuma namazn zel bir
elbiseyle klarlard. Yamur namaznda cemaat imamnn Allah Teala'nn huzurunda daha fazla
tevazu ve huunun belirtisi olmas iin elbisesini terse evirmesi, namazda havlu gibi bir paray
omzuna atmas tavsiye edilmitir. Bu emirler namaz klmann kendine has bir adap ve ekli
olduunu gstermektedir bize. Sadece namaz deil, btn mukaddes iler byledir. Hz. Musa'nn
(a.s) da Tevrat'n ayetlerini almak iin krk gece-gndz Tur danda dua ve mnacat etmesi
gerekmitir.
Namaz manev bir uutur; tm ynleriyle gerekli hazrla sahip olmadka bu uuun
gereklemesi mmkn deildir. Namazn btn adap, artlar ve hkmleri onun neminin
belirtisi saylabilir ve namaz, zel bir terifatla yaplan resmi bir adaba benzetilebilir.
mam Rza (a.s), iinde bir milyon rekat namaz kld bir elbisesini, yirmi yl Abbas oullar
dzeninden kaan ve 90 yanda bir sabah namazndan sonra ehid edilen Ehl-i Beyt (a.s) airi
"Di'bel"e hediye etti ve Kum halk o elbiseyi satn almak iin ok miktarda para teklife etmesine
ramen Di'bel onu satmad.

109- Namaz ve Dua

Kunutta okuduumuz dualar dnda, namaz klan herkes namazn ortasnda "hdina's srat'el
mustakim=bizi doru yola hidayet et" diyerek dua etmekte ve Allah Teala'dan hidayet nimeti

olan nimetlerin en gzelini istemektedir. Namazdan nce ve sonra da baz dualar okumaktadr.
Her halkrda, namaz klan bir insan ayn zamanda dua ve mnacat ehlidir.
Elbette dua etmenin de kendine has adab vardr. lk nce Allah Teala'y vmeli, sonra onun
nimetlerinden bir blmn, zellikle marifet, slam, akl, ilim, velayet, Kur'an, zgrlk,
idrak... nimetlerini sayp O'na kretmeli. Peinden Resulullah'a (s.a.a) -ve Ehl-i Beyt'ine- salat
ve selam etmelidir. Sonra hi kimse fark etmeden hatalarn dile getirerek balanma dilemelidir.
Sonra salavat getirerek dua etmelidir. Btn insanlar iin, anne ve babamza ve zerimizde hakk
olanlara dua etmeliyiz.
Namaz da Allah Teala'nn sfatlar, hamd ve O'nun nimetlerinin beyan, O'ndan hidayet ve rahmet
talebi vardr; bylece namazn "dua"yla derin bir ilikisi vardr.

110- Kur'an- Kerim'in Edeb Beyannda Namaz

Nisa suresinin 116. ayetinde Allah Teala bilginler, namaz klanlar ve zekat verenler iin byk
bir mkafat vaadetmektedir. Fakat bu gruplar sralarken namaz klanlar zel bir kalpta beyan
etmektedir:
er'Rasihune fi'l ilm=limde rusuh edenler
el'muminune billah=Allah'a inananlar
el'mu'tune'z zekat=Zekat verenler
el'mukimine's selat=Namaz klanlar
Bu drt kelimeye bakacak olursanz, namaz klanlar tabirinin dierleriyle farkl olduunu
grrsnz. rnein "rasihun" ve "mminun" kelimeleriyle uyum ierisinde olmas iin namaz
hakknda "mukimun" demesi gerekirken "mukimin" buyurmutur; yani namaz iin zel bir niyeti
olanlar. Biz din bilimler rencilerinin tabirince "E'ni el'mukimin" yani namaza zel bir ilgim
var, anlamndadr. Hz. brahim buyuruyor ki: "inne salat ve nusuk = namazm ve
ibadetlerim."[87] Nusuk kelimesi ibadet anlamnda olup namaz da kapsad halde nemini
belirtmek iin namaz kelimesini zellikle tek bana zikretmitir.
Enbiya suresinin 73. ayetinde yle geer: "Onlara hayrl iler yapmay ve namaz klmay
vahyettik."
Namaz da iyi ilerden olduu halde iyi ilerin yannda zikredilmitir ve bu da Kur'an- Kerim'in
namaza verdii nemi gstermektedir.

111- Huuyla Namaz Klmak mann lk artdr

"Kurtulua ulat o mminler ki namazlarnda saygldrlar."[88]

Kesinlikle mminler kurtulua ermilerdir ve onlar namazlarnda huu iinde olanlardr. unu da
hatrlatalm ki peygamberler mektebinde kurtulu maneviyatla olur, fakat tautlarn mektebinde
kurtulu zor ve g sayesinde mmkndr.
Firavun yle baryordu: "Bugn stn gelen kurtulmutur."[89]
Her halkrda, hayrl iler ve halka hizmet yapan, fakat namaza kar kusurlu davranan kimse
kurtulua eriemeyecektir.

112- Namaz ve Esenlik

Kur'an- Kerim mnafklardan yle bahsediyor: "Namaza kalktklar zaman da ene ene
kalkarlar."[90]
Yine Tevbe suresinin 54. ayetinde gnlden istenmeyerek yaplan infak da iddetli bir ekilde
eletirilmitir; bunun sebebi de aktr: badet ve infakn hedefi manev rt ve onu elde etmenin
art ise ak ve istektir.

113- Namaz Ehlinin Dereceleri

Bazlar namazlarn huu ierisinde klarlar: "Onlar ki namazlarnda huu ierisindedirler."
Huu cism ve ruh edeptir. Resul-i Ekrem (s.a.a), adamn birinin namazda sakalyla oynadn
grnce yle buyurdu:
"Onda huu ruhu olsayd asla bu ii yapmazd."[91]
Resulullah (s.a.a) namaz vakti srekli gkyzne bakyordu; fakat u ayet indikten sonra yere
bakar oldu.[92]
Bazlar namazlarn gzetmekteler: "Onlar namazlarn korurlar."[93]
Bu ayet Kur'an- Kerim'de iki defa gemitir.
En'am suresinde namaz korumak ahirete imann belirtisi saylmtr:
"Ahirete inananlar, buna inanrlar ve onlar, namazlarn korurlar."[94]
Bazlar namaz iin ii brakrlar: "Kendilerini ne ticaret, ne de alveriin Allah' anmaktan,
namaz klmaktan alkoymad erkekler."[95]
Ne srekli ticaret ve ne de geici al-veri onlar Allah' anmaktan al koymaz; onlarn yannda
mal iyiliklerin efendisi deil, onlarn hizmetindedir.
Bazlar neeli hareket ederler: "Allah' anmaya koun."

Bazlar en gzel elbiselerini giyerler: "Her mescid(e gidiinizd)e ss(ler)inizi aln."[96]

nsann ss ve ziynetini yannda bulundurmas mescidin canllk kazanmasna neden olur; mescid
ve namaza, vakf ve vakfedene saygdr bu.
Fakat bu ayetin sonunda, (ziynette ve dier eylerde) israf etmeyin buyurmaktadr.
Bazlarnn namaza kar sabit bir ak var: "Onlar ki namazlarn srekli klarlar
(aksatmazlar)."[97]
mam Bkr (a.s) buyuruyor ki: "-Bundan- maksat mstehap namazlara devam etmektir."
Fakat yine bu surenin 34. ayetinde yle buyuruyor: "Namazlarn korurlar." Bundan da
maksat farz namazlar korumak, tm artlaryla yerine getirmektir. Bazlar namaz iin seherleri
uyanrlar:
"Gecenin bir ksmnda sana mahsus olan bir nafile klmak zere uyan."[98]
Bu ayetin Arapa'snda geen "hucud" kelimesi uyku anlamndadr; fakat "teheccud" uykuyu
gidermek anlamna gelir.
Bu ayette, Resul-i Ekrem'e (s.a.a) hitap edilmektedir: "Gecenin bir ksmnda uyanarak Kur'an
oku. Bu sana has bir vazifedir." Mfessirleri bu tabirin gece namazna iaret ettiini
vurgulamlardr.
Bazlar geceyi namaz klarak sabahlarlar: "Gecelerini Rab'lerine secde ederek, O'nun
divannda durarak geirirler."[99]
Ve bazlar da alayarak secde ederler: "Alayarak secdeye kapanrlard."[100]
(Allah'm! 1370 ylnn aban aynda bunlar yazarken kendim bu merhalelerden birini
katetmediim iin huzurunda mahcubum)
Aziz okuyucum! Sen kafan bana takma.

114- Namaz Bizimle Konuur

Ayet ve rivayetlerden anlaldna gre, insann amelleri berzah ve kyamette karsnda
tecessm eder. yi amel iyi bir grnmde ve kt amel ise irkin bir grnmde karsna kar
insann.
lerin irkinlik ve gzellii bizim kendi elimizdedir; rnein rivayetlerde, iyi namaz melek
gzel bir ehreyle yukar karr ve namaz yle der: "Beni koruduun gibi Allah da seni
korusun."

Fakat emirlere uygun ve gerekli artlaryla klnmayan namaz da melek karanlk bir ehreyle
yukar karr ve namaz yle der: "Beni zayi ettiin gibi Allah da seni zayi etsin."[101]

[1] - Meryem, 31.

[2] - Th, 14.
[3] - Hd, 87.
[4] - brahim, 40.
[5] - Lokman, 17.
[6] - brahim, 37.
[7] - Mide, 91.
[8] - brahim, 40.
[9] - Hac, 41.
[10] - Meryem, 31.
[11] - Bakara, 3.
[12] - Nur, 37.
[13] - Alak, 9-10.
[14] - Tefsir-i Numune, Mecma-ul Beyan'dan naklen.
[15] - Nisa, 142.
[16] - Maun, 4-5.
[17] - l-i mran, 35.
[18] - brahim, 37.
[19] - brahim, 40.

[20] - Th, 132.

[21] - Nehc-ul Belaa, 53. mektup.
[22] - Mddessir, 42-46.
[23] - Serar-i Selat -Melik-, s.9.
[24] - Ebu Hamza-i Somali duasndan.
[25] - Bihar-ul Envar -Beyrut basks-, c.75, s. 199.
[26] - Bihar-ul Envar, c.7, s.267, Beyrut basks.
[27] - Bakara, 21.
[28] - Hac, 5.
[29] - Bakara, 46.
[30] - Bakara, 4.
[31] - Mddessir, 46.
[32] - Sd, 26.
[33] - l-i mran, 39.
[34] - Th, 14.
[35] - Meryem, 59.
[36] - Hac, 40.
[37] - Sum'a: nsann yapm olduu iyi ameli dierlerine duyurmas.
[38] - Habt: Amelin batl olmas.
[39] - Bakara, 152.
[40] - l-i mran, 97.
[41] - Bakara, 143.
[42] - Nehc-ul Belaa, Muttakin hutbesi.

[43] - Bakara, 145.

[44] - Bakara, 45.
[45] - Th, 132.
[46] - Meryem, 55.
[47] - Lokman, 17.
[48] - brahim, 40.
[49] - Th, 124.
[50] - Tevbe, 84.
[51] - Hud, 114.
[52] - Bakar, 238.
[53] - Bakara, 45.
[54] - Abkebut, 45.
[55] - Meryem, 59.
[56] - Hud, 114.
[57] - Nehlc-ul Belaa, hikmetli szler: 299.
[58] - Vesail-u ia, c.15, s.193.
[59] - Vesail-u ia, c.3, s.608.
[60] - Vesail-u ia, c.3, s.608.
[61] - Mearic, 20-23.
[62] - A'raf, 170.
[63] - Kehf, 46.
[64] - A'raf, 31.
[65] - Tevbe, 11.

[66] - Maide, 58.

[67] - Numune Tefsiri.
[68] - Mide 57-58.
[69] - brahim, 37.
[70] - Yunus, 87.
[71] - Kehf, 28.
[72] - Fatr, 29.
[73] - Fatr, 170.
[74] - Bakara, 45.
[75] - Tevbe, 71.
[76] - Bakara, 125.
[77] - Lokman, 17.
[78] - A'raf, 29.
[79] - Fatr, 29.
[80] - ura, 38.
[81] - ki defa besmelede, iki defa "el-hamdulillah"tan sonra ve iki defa da Fatiha suresinden
sonra okuduumuz surenin besmelesinde. Bylece her rekatta alt defa tekrarlanr ve on yedi
rekatlk namazn on rekatnda Fatiha suresini ve ondan sonra da baka bir sureyle balamak
zorundayz (6 X 10=60)
[82] - Maide, 6.
[83] - Maide, 6.
[84] - Maide, 6.
[85] - Tevbe, 108.
[86] - Tevbe, 108.
[87] - En'am, 162.

[88] - Mminun, 1-2.

[89] - Th, 64.
[90] - Nisa, 142.
[91] - Saf Tefsiri.
[92] - Numune Tefsiri, Mecma-ul Beyan Tefsirinden naklen.
[93] - Bakara, 92 ve Mearic, 34.
[94] - En'am, 92.
[95] - Nur, 37.
[96] - En'am, 31.
[97] - Mearic, 23.
[98] - sra, 79.
[99] - Furkan, 64.
[100] - Meryem, 58.
[101] - Esrar-i Salat -mam Humeyni (r.a) s. 6-8.